Professional Documents
Culture Documents
Sipas natyrs.
Sipas funksionit.
Ose sipas natyrs ose sipas funksionit (nj zgjedhje e politiks kontabl).
(a) dhe (b) msipr
Prgjigja e sakt:
alternativa (a)
2. Nj njsi ekonomike ka bler nj mark tregtare pr nj produkt konsumi kryesor. Marka tregtare ka nj
jet ligjore t mbetur prej pes vitesh, por sht e rinovueshme do dhjet vjet me nj kosto t ult. Njsia
ekonomike synon ta rinovoj markn tregtare vazhdimisht. Si rezultat i nj analize q ka br pr (i) ciklin
e jets s produktit, (ii) tendencat e tregut, dhe (iii) mundsit e zgjerimit t mark, njsia ka siguruar
evidencn e nevojshme se produkti i marks tregtare do ti gjeneroj flukse monetare neto pr nj periudh
t pacaktuar. Jeta e dobishme e aktivit afatgjat jo-material sht:
a. pes vjet - periudha fillestare e t drejtave kontraktuale.
b. supozohet t jet 10 vjet - nse njsia ekonomike nuk sht n gjendje t bj nj vlersim t
besueshm t jets s tij t dobishme.
c. 15 vjet - periudha fillestare e t drejtave kontraktuale plus nj periudh rinovimi.
d. pes vjet - periudha e t drejtave kontraktuale, por pa njohur shpenzimet e amortizimit, meq aktivi
pritet t gjeneroj flukse monetare pr nj periudh t pacaktuar.
Prgjigja e sakt:
alternativa (b)
alternativa (a)
aktive afatshkurtra;
aktive afatgjata;
detyrime afatshkurtra;
kapitali i vet.
Prgjigja e sakt:
alternativa (b)
alternativa (b)
6. Nj njsi ekonomike transferon nj aktiv financiar nse, dhe vetm nse, ose:
i) transferon t drejtat kontraktuale pr t marr flukset monetare t aktivit financiar, ose
ii) ruan t drejtat kontraktuale pr t marr flukset monetare t aktivit financiar, por merr prsipr nj
detyrim kontraktual tu paguaj flukset monetare nj ose m shum marrsve n nj marrveshje.
a.
b.
c.
d.
i
i ii
ii
asnjra
Prgjigja e sakt:
alternativa (b)
alternativa (b)
8. Supozoni se nga magazina trhiqen 20 000 lek lnd e par pr tu hedhur n prodhim. Nga kjo
sasi, 15 000 lek jan materiale direkte dhe 5 000 lek jan materiale indirekte. Cilat llogari do t
debitohen pr kt veprim?
a.
b.
c.
d.
Prgjigja e sakt:
alternativa (d)
9. Cili nga percaktimet e meposhtme eshte i pasakt lidhur me heqjen e mandatit te anetarit te
Keshillit Kombetar te Kontabilitetit para perfundimit te tij:
a.
b.
c.
d.
Prgjigja e sakt:
alternativa ( c )
3
10. Pagat e kompanise u rriten per 2.000.000 leke dhe u arketuan 10.000.000 leke llogari te
arketueshme. Cili nga te meposhtmet e pershkruan me mire efektin e ketyre dy transaksioneve?
a.
b.
c.
d.
Prgjigja e sakt:
alternativa (b)
(0.5 pik)
1. Pr secilin nga zrat e mposhtm tregoni pozicionin n pasqyrn e pozicionit financiar duke shpjeguar
arsyet: (5 PIKE)
- Aktive biologjike t mbajtur pr riprodhim
- Nj provizion pr shitje automjetesh me garanci 2-vjeare
- Nj pasiv tatimor i shtyr
- Nj hua e dhn me afat 5 vjet por huadhnsit i lind e drejta t krkoj shlyerjen brenda vitit t
ardhshm pr shkak t shkeljes s kontrats
- inventaret
Prgjigja:
- Aktive biologjike t mbajtur pr riprodhim
- inventaret
2.
Mbi far bazash behet dallimi ne bilanc mes zrave afatshkurtr dhe afatgjat. Prkufizoni aktivet
afatshkurtra dhe afatgjata. (4 PIKE)
Prgjigja:
Nj njsi ekonomike do t paraqes aktivet afatshkurtra dhe afatgjata, detyrimet afatshkurtra dhe afatgjata,
si klasifikime t veanta n pasqyrn e pozicionit financiar, prve kur nj prezantim n baz t likuiditetit
siguron informacion q sht i besueshm dhe m shum i prshtatshm. N zgjedhjen e nj formati t
pasqyrs s pozicionit financiar, t ndryshm nga ai i prshkruar n shtojcn 1 t Standardit, nj njsi
ekonomike mund ta quaj me vend mosklasifikimin e aktiveve dhe detyrimeve t saj si afatgjata dhe
afatshkurtra (pr shembull, n rastin e institucioneve financiare ku n prputhje me praktikn
ndrkombtare nuk bhen dallime t tilla n pasqyrn e pozicionit financiar). N kt rast, njsia
ekonomike duhet ti paraqes aktivet dhe detyrimet e saj n pasqyrn e pozicionit financiar sipas kriterit t
likuiditetit. (1 pike per permendjen e mundesise per perjashtim dhe bazes se likuiditetit)
Nj njsi ekonomike duhet t klasifikoj nj aktiv si afatshkurtr kur: (a) ajo pret t realizoj aktivin, ose ka
ndrmend ta shes apo ta konsumoj at, brenda ciklit normal t shfrytzimit t njsis ekonomike; (1
pike) (b) ajo e mban aktivin kryesisht pr qllime tregtimi; (1 pike) (c) ajo pret t realizoj aktivin brenda
dymbdhjet muajve pas dats s raportimit; ose (d) aktivi sht mjet monetar ose nj ekuivalent i mjeteve
monetare, nse nuk sht i kufizuar pr tu prdorur pr shkmbim ose t prdoret pr t shlyer nj detyrim
pr t paktn dymbdhjet muaj pas dats s raportimit. (1 pike)
t ksaj t fundit
nga nj shoqri leasing (lizingu). Aktivi do t regjistrohetn fund t periudhs s leasing-ut nga shoqria
leasing. Pronsia ligjore e aktivit i mbetet shoqris leasing prgjat afatit t qiras.
Cili do t jet klasifikimi pr kt makineri nga ana e qiramarrsit?
Argumento pergjigjen. (4 PIKE)
Prgjigja:
Paragrafi 18 i SKK 1, thekson faktin se sht kontrolli (prparsia e thelbit mbi formn) dhe jo pronsia e
nj zri ekonomik q prcakton nse ai mund ose nuk mund t njihet si nj aktiv. (1 pike) Makineria do t
trajtohet si nj aktiv nga qiramarrsi dhe jo qiradhnsi. (1 pike) Kjo pr shkak se ekzistenca (afati) e
qiras i jep qiramarrsit t drejtn e prdorimit t aktivit gjat gjith jets s tij t dobishme. Pr kt arsye,
makineria do t prfshihet si aktiv n pasqyrn e pozicionit financiar t qiramarrsit. Me shume detaje ne
lidhje me kete teme jepen ne SKK 7 Kontabilizimi i qirave n dhe seksionin Udhzuesi pr zbatimSKK 7
Kontabilizimi i qirave n dhe seksionin Udhzuesi pr zbatim. (2 pike).
4.
M 1 janar 2012 firma ABC ka bler nj makin sipas termave n vijim: (5 PIKE)
20%
Skonto e prfituar pr shlyerje para kohe (mbi shumn e pagueshme vetm sipas kostos baz) 5%
Shpenzime transporti
30 000 lek
28 000 lek
40 000 lek
22 000 lek
60 000 lek
20 000 lek
6 000 or
Ort e shfrytzimit
-
1 200
1 800
850
M 1 janar 2014 firma vendosi ta prmirsoj makinn duke i shtuar nj komponent t ri me nj kosto 200
000 lek. Ky prmirsim do t oj n uljen e kohs s prodhimit pr njsi t produkteve q prodhohen
duke prdorur kt makin. Gjithashtu, prmirsimi do t rris jetn e mbetur t vlersuar t makins m 1
janar 2014 n 4 500 or dhe vlera e mbetur sht rishikuar dhe vlersuar t jet 40 000 lek.
Krkohet:
-
Prgatisni ekstraktet nga pasqyra e performancs dhe pasqyra e pozicionit financiar pr makinn
pr secilin nga tre vitet deri m 31 dhjetor 2014.
Zgjidhja:
PASQYRA E POZICIONIT FINANCIAR1
31.12.2012
31.12.2013
31.12.2014
(n lek)
(n lek)
(n lek)
Aktive afatgjata materiale (shih llogaritjet 1)
740 000
470 000
551 000
Vlersimi n pik (me llogaritje)
1pik
0.5 pik
0.5pik
PASQYRA E PERFORMANCS
Pr vitin deri m
31.12.2012
31.12.2013
31.12.2014
(n lek)
(n lek)
(n lek)
Amortizimi (shih llogaritjet 2)
180 000
270 000
119 000
Mirmbajtja (60 000 /3 vjet)
20 000
20 000
20 000
Skontoja pr pagesn (840 000 x 5%)
(42 000)
Shpenzime trainimi
40 000
_________
________
198 000
290 000
139 000
Vlersimi n pik (me llogaritjet)
Llogaritjet:
1. Llogaritja e kostos fillestare s AAM
mimi i faturuar (baz)
Minus Skonto tregtare (20%)
Kosto baz
Shpenzime transporti
Kostoja e instalimit elektrik
Testimi para prodhimit
Kosto fillestare
1pik
1.5 pik
1 050 000
(210 000)
840 000
30 000
28 000
22 000
920 000
2. Llogaritja e amortizimit
Amortizimi pr or =( 920 000 20 000) / 6000 or
Viti 2012 : 150 x 1200 or
Viti 2013 : 150 x 1800 or
Viti 2014:
Vlera kontabl m 1 janar 2014 = 920 000 (180 000 + 270 000)
Shpenzimet e mpasshme
Kosto e rishikuar
Amortizimi i rishikuar: (670 000 40 000) / 4500 or = 630 000 / 4500
Amortizimi 2014 :
140 x 850 or
1
0.5 pik
150 lek/or
180 000
270 000
470 000
200 000
670 000
140 lek/or
119 000
Shnim: Pasqyra e pozicionit financiar mund t jet paraqitur dhe n kt form nga pjesmarrsi n provim:
8
1pik
0.5 pik
0.5pik
Pikt
1.0
0.5
0.5
1.0
0.5
1.5
5.0
5. N vijim jepet nj pjes e informacionit t marr nga pasqyra e pozicionit financiar dhe shnimet
shpjeguese t nj shoqrie q merret me prodhimin e ujit mineral natyral: (5 PIKE)
AKTIVET
Aktive afatgjata materiale
Ndrtesat me kosto
- Amortizimi i akumuluar m 1 janar 2014
Makineri dhe pajisje me kosto
- Amortizimi i akumuluar m 1 janar 2014
Mjete transporti me kosto
- Amortizimi i akumuluar m 1 janar 2014
3 900
(1 100)
7 000
(3 400)
2 240
(840)
2 800
3 600
1 400
7 800
Informacion shtes:
1. Amortizimi llogaritet sipas metods lineare dhe ngarkohet si vijon:
Ndrtesat
- 2% n vit
n shpenzimet administrative
Makineri e pajisje
- 20% n vit
Gjat 2013, firma ka shitur disa zra t makinerive dhe pajisjeve q jan prdorur n prodhimin e ujit
mineral natyral pr 600 000 lek. Kto makineri dhe pajisje kan patur nj kosto fillestare 2 000 000 lek
dhe nj vler kontabl pr 1 000 000 lek. N librat kontabl sht br regjistrimi n debi t mjeteve
monetare dhe n kredi t kostos s produkteve t shitura i t ardhurave nga shitja e makinerive. Sipas
politiks s shoqris amortizimi ngarkohet pr nj vit t plot n vitin e blerjes dhe n vitin e shitjes nuk
regjistrohet.
2. Shoqria i ka amortizuar mjetet e transportit pr 8 vite. N 2013, pr shkak t kilometrazhit vjetor t
rritur, drejtoria vendosi ti amortizoj pr 5 vjet. Amortizimi i mjeteve t transportit iu ngarkohet
kostove t shprndarjes.
Krkohet:
1. T llogaritet amortizimi pr periudhn.
2. Cili sht trajtimi kontabl sipas SKK 5 kur bhet ndryshimi i metods s amortizimit ?
Zgjidhja:
1. Llogaritja e amortizimit pr periudhn
Kostoja
Ndrtesat
Amortizimi ( 2%)
000 lek
3 900
_________
3 900
7 000
(2 000)
5 000
Amortizimi (20%)
Mjetet e transportit 2
2 240
Amortizimi
000 lek
1 100
78 Shp. administrative
1 178
3 400
(1 000)
2 400
1 000 Kosto e mallrave t shitura
3 400
840
700 Shp. t shprndarjes
1 540
0.5 pik
1.5 pik
1.5 pik
10
Meq artikulli kontabl pr nxjerrjen jasht prdorimit t disa makinerive dhe pajisjeve n 2013 sht i gabuar,
korrigjohen vlerat n elje pr 2014.
Artikulli i nxjerrjes jasht prdorimit t makinerive: (nuk futet n vlersim)
Mjete monetare
Amortizim i akumuluar
Humbje nga nxjerrja j.p.
Te
Makineri&pajisje
2
600 000
1 000 000
400 000
2 000 000
Deri n 1 janar 2014 sht akumuluar amortizimi i 3 viteve ( 2240 /8 x 3 vjet) = 840.
Pra, pr 2014 amortizimi = 1 400 000 / 2vjet = 700 000 lek (d.m.th. mbeten 2 vjet nga 5 vjet, pas rishikimit)
2. Njsia ekonomike do ta trajtoj ndryshimin n metodn e amortizimit si nj ndryshim n nj vlersim kontabl
n prputhje me SKK 1 Kuadri i prgjithshm pr prgatitjen e pasqyrave financiare. Ndryshimet n vlersimet
kontabl do t njihen gjat periudhs kontabl kur ato kan ndodhur, dhe jo n retrospektiv.
1.5 pik
Tabela e vlersimit pr ushtrimin 5
Pyetja 1
Amortizimi i ndrtesave
Amortizimi i makinerive
Amortizimi i mjeteve transportit
Pyetja 2
Totali
Pikt
0.5
1.5
1.5
1.5
5.0
6. M 31dhjetor 2014, inventari i njsis ekonomike u numrua dhe u vlersua me kosto prej 1 milion
lek. Disa artikuj t inventarit me nj kosto 210 000 lek ishin dmtuar gjat nj prmbytjeje t ndodhur
m 15dhjetor 2014 dhe nuk mund t shiteshin me mimin e tyre normal i llogaritur duke prfshir nj
marzh fitimi bruto prej 30%. Shitja e ktyre mallrave do t realizohej nprmjet nj agjenti shitjeje, i cili do
ti shiste me 80% t mimit normal t shitjes dhe do t mbante nj komision shitjeje prej 25%. (4 PIKE)
Krkohet:
1. Me far vlere do t raportohet inventari n pasqyrn e pozicionit financiar m 31 dhjetor 2014?
Cili do t ishte efekti n pasqyrn e performancs pr vitin 2014?
Zgjidhja:
Krkesa e SKK 4 (i prmirsuar) pr vlersimin e inventarit me vlern m t ult mes kostos dhe mimit t
vlersuar t shitjes paksuar me kostot pr tu prfunduar dhe shitur e detyron njsin ekonomike q t
regjistroj n kontabilitet humbjet nga zhvlersimi n momentin kur ky i fundit ndodh (rasti kur disa
produkte dmtohen prpara se t shiten (paragrafi 24)).
11
30 000 lek
1.0 pik
Llogaritjet :
mimi normal i shitjes s inventarit t dmtuar: 210 000 / 70%
mimi i vlersuar i shitjes (VSH) : 300 000 x 80%
VSH kosto e shitjes: 240 000 (240 000 x 25%)
Humbja nga zhvlersimi : 210 000 180 000
300 000
240 000
180 000
30 000
0.5 pik
0.5 pik
1.0 pik
1.0 pik
Pikt
1.0
1.0
0.5
0.5
1.0
4.0
7.
Nj shoqri qiradhnse kishte n pronsi nj aktiv. Gjat periudhs 2018 deri 2014 ajo e ka
dhn me qira financiare sipas kontratave t mposhtme: (4 PIKE)
1. Pr shoqrin A pr vitet 2008 dhe 2009, qiraja vjetore sht 1,000,000 Lek
2. Pr shoqrin B pr vitet 2010, 2011 dhe 2012, qiraja vjetore sht 800,000 Lek. Shoqria A sht
shoqri e kontrolluar nga shoqria B
3. Pr shoqrin C pr vitet 2013 dhe 2014, qiraja vjetore sht 500,000 Lek. Shoqria C nuk sht pal e
lidhur me shoqrin A ose B.
Vlera e mbetur e aktivit n fund t vitit 2014 prllogaritet n shumn 600,000 Lek, dhe asnj nga
qiramarrsit nuk ka garantuar blerjen e aktivit n fund t afatit t qiras.
12
Zgjidhja:
a) Pagesat minimale t qiramarrsve (1 pike)
Shoqria A dhe B jan pale t lidhura
Pr shoqrit A dhe B
2 * 1,000,000 + 3 * 800,000=4,400,000 Lek
Shoqria C
2 * 500,000=1,000,000 Lek
b) Pagesat minimale t qiradhnsit (1 pike)
N rastin e qiradhnsit si pagesa minimale do t jen t gjitha totalet e qirave t paguara nga qiramarrsit.
Pra: 4,400,000 + 1,000,000 = 5,400,000 Lek
c) N llogaritjen e norms s interesit t nnkuptuar n qira do t merren parasysh: (2 pike)
Arktimet minimale t qiradhnsit + vlern e mbetur t pagarantuar =
5,400,000 + 600,000 = 600,000 Lek
8.
Me qellim shtimin e punesimit te personelit te saj shoqeria tregtare AGM ka perfituar nje grant ne
shumen 4 milion leke. Disa muaj me vone ajo denohet me nje gjobe prej 1 milion leke per demtim te
mjedisit, pasi mbetjet kimike te prodhimit te saj i ka hedhur ne lume. Shuma e gjobes eshte e pazbritshme
per qellime tatimore. Supozojme se tatimi mbi fitimin eshte 15%, fitimi kontabel eshte 486 milion leke dhe
ne kete shume eshte perfshire edhe granti edhe gjoba. (4 PIKE)
Krkohet: Te percaktohen diferencat e perhershme dhe te llogaritet fitimi kontabel i shoqerise AGM
Zgjidhja:
Edhe pse si granti ashtu sikurse edhe gjoba jane reflektuar ne pasqyrat financiare (fitimin kontabel), ato
nuk do te perfshihen ne llogaritjen e tatimit, pra ato do te konsiderohen diferenca t prhershme (2 pike)
Fitimi kontabel
Minus Grantin
Plus Gjoba
Fitimi i tatueshem
Shpenzimi i tatimit mbi fitimin (15%)
486,000,000
- 4,000,000
+ 1,000,000
483,000,000
72,450,000
(2 pike)
(konsiderohet prgjigje e sakt q shuma e grantit t prfituar t jet diferenc e prkohshme ose nuk
prbn as diferenc t prkohshme as diferenc t prhershme)
13
(Pa vlersim)
Shpenzimi tatim fitimi
Tatimi mbi fitimin i llogaritur
72,450,000
72,450,000
9.
(0.5 pike)
120,0000
Te
4631... Provizione pr cshtje gjyqsore
120,000
(pa vlersim)
Meqnse konflikti gjyqsor pritet t prfundoj pas 2 vjetsh nga data e krijimit t provizionit, vlera e
detyrimit duhet t aktualizohet me normn e interesit 2-vjecar t obligacioneve shtetrore e korrigjuar me
riskun
14
10. Njsit ekonomike A dhe B (dy njsi ekonomike pa lidhje me njra tjetrn) zotrojn secila 50 prqind
t aksioneve t zakonshme q mbartin t drejta votuese n mbledhjen e prgjithshme t aksionerve t
njsis ekonomike Z. Vendimet strategjike n njsin ekonomike Z krkojn miratim nga investitort q
zotrojn nj shumic t thjesht (d.m.th m shum se 50 prqind) t fuqis votuese. (3 pik)
Krkohet:
-
Prgjigja:
Me kusht q njsit ekonomike A dhe B t ken lidhur nj marrveshje kontraktuale q prcakton
kontrollin e tyre t prbashkt mbi njsin ekonomike Z, ajo sht nj siprmarrje e prbashkt (njsi
ekonomike e kontrolluar bashkrisht). Njsit ekonomike A dhe B duhet ti njohin investimet e tyre n
njsin ekonomike Z si investime n pjesmarrje t prbashkt
11.Nj kontraktor ndrtimi lidh nj kontrat me mim fiks prej 100,000 lek pr t ndrtuar nj ndrtes
sipas nj projektimi q nuk sht br kurr m par dhe duke prdorur materiale q nuk jan prdorur
asnjher m par pr ndrtimin e nj ndrtese (projekti). Kontraktori e filloi ndrtimin e ndrtess n vitin
2014 dhe pret q ndrtimi t zgjas t paktn pes vjet. N vitin 2014 kontraktori pati 5,000 lek kosto
kontrate pr kt projekt. N fund t vitit 2014 kontraktori nuk mund ta vlersoj rezultatin e kontrats me
besueshmri t mjaftueshme pr vlersimin e prqindjes s prfundimit t projektit (p.sh. pr shkak t
pasigurive q rrjedhin nga projektimi i ri dhe materialet e reja njsia ekonomike nuk mund ti vlersoj
kostot totale t pritshme t kontrats me besueshmri t mjaftueshme). Me shum gjasa mimi i kontrats
do t merret nga klienti. (4 pik)
Krkohet: Tregoni trajtimin kontabl pr njohjen dhe vlersimin e te ardhurave.
Prgjigja:
Ref. SKK8 p32: Kur rezultati i nj kontrate shrbimi apo ndrtimi nuk mund t vlersohet me besueshmri,
(a) nj njsi ekonomike duhet t njoh t ardhura deri n masn e kostove t kryera t cilat mund t
rikuperohen.
(b) njsia duhet t njoh kostot e kontrats si shpenzim i periudhs kur ato jan kryer.
Si rrjedhim, shoqria do t njoh t ardhura n shumn 5,000 lek dhe n t njjtn mas do t njoh
shpenzime n pasqyrn e performancs t vitit.
15
12.Nj njsi ekonomike shet ushqim pr kafsht dhe ka 100 klient. Dorzimi i mallit bhet ditn e fundit
t do muaji. Afatet standarde t pagess krkojn q pagesa t bhet brenda 45 ditsh pas dorzimit t
mallit. Sipas politiks s ndjekur nga njsia ekonomike, klientve q paguajn brenda 15 ditve pas
dorzimit t mallit u ofrohet nj skonto prej 2% pr pages t shpejt. Prvoja ka treguar q 45% e
klientve zakonisht paguajn brenda 15 ditve dhe 55% e tyre paguajn pas 15 ditsh. Njsia ekonomike
dorzon tek klientt e saj nj parti ushqimesh m 31 janar 2013. mimi total i shitjeve t faturuara pr t
gjitha drgesat arrin shumn 1,000 lek. (4 pik)
Krkohet: Si do ti trajtoj njsia ekonomike skontot pr pages t parakohshme n datn e shitjes?
Zgjidhja:
Ref. SKK8 p8, p10, p16, Njsia ekonomike do t njoh t ardhura n masn q sht e mundshme q njsia
ekonomike do t ket prfitime ekonomike n t ardhmen dhe kto prfitime mund t maten me
besueshmri (p8). Nj njsi ekonomike duhet t mas t ardhurat me vlern e drejt t arktuar ose t
arktueshme. Vlera e drejt e shums s arktuar apo pr t'u arktuar merr parasysh shumn e fardo
zbritje tregtare, zbritjet pr shlyerje t menjhershme dhe zbritjet e bra pr sasi (vllim) t bler (p9),
prandaj skontot pr pages t shpejt do t konsiderohen n vlersimin e t ardhurave:
Gjithashtu, t ardhurat nga shitja e mallrave dhe e produkteve do t njihen kur jan plotsuar t gjitha
kushtet e mposhtme: (pa vlersim)
(a) njsia ekonomike ia ka kaluar blersit t gjitha rreziqet dhe prfitimet, q lidhen me pronsin e
mallrave dhe produkteve; (b) njsia ekonomike nuk vazhdon t jet e prfshir n mnyr t vazhdueshme
n menaxhimin e mallrave dhe te produkteve n at mas q tregon se ende zotron titullin e pronsis
dhe/ose ka kontroll efektiv mbi mallrat/produktet e shitura; (c)shuma e t ardhurave mund t matet me
besueshmri; (d) sht e mundur q prfitimet ekonomike, q lidhen me transaksionin, do t merren nga
njsia ekonomike; (e) kostot q kan ndodhur, ose q do t ndodhin n lidhje me transaksionin, mund t
maten me besueshmri.
Si rrjedhim, n datn 31 janar 2013, njsia ekonomike do t njoh t ardhurat duke qene se plotsohen
kushtet pr njohjen e t ardhurave nga shitja e mallrave. Shuma e t ardhurave t njohura do t matet duke
u bazuar n vlern e drejt t arktueshme, duke marr parasysh zbritjet tregtare q do t aplikohen sipas
eksperiencs s mparshme:
Matja e t ardhurave: 1,000 x (1-0.02)*45% + 1,000 x 55% = 991
Regjistrimi kontabl:
D
Llogari t arktueshme
1,000
991
16
Pas 15 ditsh nga shitja (momenti i njohjes s t ardhurave) do t bhet rregullimi i shums s parashikuar
nga mosarktimi. Diferenca midis shums s parashikuar dhe vlers reale t skontos do t korrigjoj
shumn e t ardhurave nga shitja
13.Nj donator ka vn n dispozicion shumn prej 120,000 Euro n formn e grantit q do t prdoret pr
t subvencionuar kurse trajnimi pr policin bashkiake t Tirans. Kjo shum e grantit do t prdoret pr t
mbuluar 50% t kostove gjithsej t kurseve t trajnimit q kualifikohen pr kt lloj granti. N periudhn
aktuale sht realizuar 40% e trajnimit dhe kosto q sht shpenzuar pr t llogaritet n 46,000 Euro. (5
pik)
Krkohet: Kur duhet t njihet granti dhe si do t paraqiten regjistrimet.
Zgjidhja:
Sipas SKK10 p9 (b) grantet q imponojn kushte specifike, njihen kur plotsohen kushtet. Sipas SKK10
p13, t ardhurat dhe shpenzimet e lidhura me grantin njihen n pasqyrn e performancs n zrin t ardhura
t tjera t shfrytzimit (ose shpenzime) ose si z me vete. N kt rast, shpenzimi i njohur pr trajnimet do
t reduktohet me 50% q sht granti q shrben pr rimbursim t tyre (ose shpenzimet dhe t ardhurat nga
granti do t njihen vemas pa u kompensuar).
(2 pik)
Fillimisht granti sht regjistruar:
D Banka
120,000
K T ardhura t shtyra
120,000
(1 pik)
46,000
(1 pik)
N fund t vitit:
D Shpenzime trajnimi
46,000
K Detyrime/t tjera
D T ardhura t shtyra
23,000
23,000
(1 pik)
K Llogari t pagueshme
46,000 (a) njsia ekonomike ia ka kaluar blersit t gjitha
rreziqet dhe prfitimet, q lidhen me pronsin e
17
Njsia ekonomike A zotron 45% t aksioneve me t drejt vote t njsis ekonomike B dhe gjithashtu
ka t drejt t emroj pjesn m t madhe t bordit drejtues. (3 pik)
Krkohet:
Cila sht mardhnia midis njsive ekonomike A dhe B
Prgjigja:
Njsia A e kontrollon njsin B. Fakti q emron pjesn m t madhe t antarve t Bordit Drejtues do t
thot se ka fuqin t qeveris politikat financiare dhe operative t njsis B. N kt rast njsia A e
kontrollon njsin B edhe pse ka m pak se gjysmn e t drejtave t votave.
2.
N vitin 2009, filiali i shoqrise mm (M) bhet nj adoptues pr her t par i SNRF-ve, ndrsa
shoqria mm (M) bhet adoptues pr her t par i SNRF-ve n vitin 2010. (3 pik)
Krkohet:
Me ciln vler do t mbahen aktivet dhe detyrimet e filialit pr qllime t konsolidimit n vitin 2010?
Prgjigja:
Pr t hartuar PF t konsoliduara, shoqria mm (M) do t prdor t njjtat vlera kontabl neto t
aktiveve dhe detyrimeve q prdor filiali (ne 2010), me prjashtim t korigjimeve t konsolidimit
3.
Shoqria tregtare A blen nj grup biznesi pr shumn 55 milion lek. Ajo parashikon q nj pjes t
ktij grupi ta shes, me supozimin q nuk do t ket kosto pr kt shitje. Le t supozojme se vlera e
drejt e ksaj pjese q shitet minus kostot e shitjes sht 8 milion lek. Pr pjesn tjetr t mbetur t
biznesit, aktivet vlejn 50 milion lek, detyrimet 11 milion lek dhe detyrimet e kushtzuara vlejn 2
milion lek. (3 pik)
Krkohet:
-
18
Prgjigja:
Nga t dhnat e msiprme del se shoqria A ka paguar pr t bler grupin e bizneseve nj shum 10
milion lek m t madhe se vlera e drejt e aktiveve, detyrimeve dhe detyrimeve t kushtzuara t grupit t
bizneseve, pasi aktivet neto llogariten n 45 milion lek n kohn kur shuma e paguar sht 55 milion lek.
Pjesa e biznesit q mbahet pr shitje vlersohet me vlern e drejt t shitjes minus kostot e shitjes
Kosto e kombinimit t biznesit sht vlera e drejt e aktiveve t dhna plus kostot e transaksionit,
pra shuma e paguar 55 milion lek.
0.5 pik
Regjistrimi:
2 pik
Emri i Mir
Aktivet t ndryshme
Banka
Detyrimet - t ndryshme
Detyrimet e Kushtzuara
Aktivet e mbajtura pr shitje"
Blerja e biznesit dhe shprndarja e kostove
Debi
10 m
50 m
Kredi
55 m
11 m
2m
8m
Vlera e emrit t mir do t jet diferenca midis kostos s kombinimit dhe vlers s drejt t
aktiveve, detyrimeve dhe detyrimeve t kushtzuara t grupit t bizneseve t blera, pra vlera 10
milion lek.
0.5 pik
19
Reparti i montimit n shoqrin Sahati sh.p.k prdor sistemin e kostos s prodhimit t vazhdueshm,
me metodn FIFO pr t llogaritur koston e produktit t vetm q prodhon, ora muri. Ajo ka vetm nj
repart prodhimi, at t montimit t orave. Pr muajin prill 2015, jepen t dhnat si m posht: (4 pik)
Njsi fizike
Prodhimi n proces n fillim
80
Materiale direkte
Kosto prpunimi
91 040 lek
500
120
pr cdo llogaritje t sakt t njsive fizike, nga 0,25 pik; n total pr njsit fizike 1 pik (pra, pa
marr parasysh si pjes t zgjidhjes t dhnat e ushtrimit, njsi prodhim proces n fillim dhe njsit
e filluara gjat periudhs)
pr cdo vler t njsive ekuivalente t llogaritur sakt nga 0,5 pik; kjo krkes n total 3 pik pr
gjasht llogaritjet e njsive ekuivalente)
Njsi fizike
80
500
580
Njsi ekuivalente
20
Materialet direkte
80
380
120
580
8
(= 80 * 10%)*
380
72
(= 120 * 60%)
460
Kostot e
prpunimit
48
(= 80 * 60%)
380
36
(= 120 * 30%)
464
* Pr llogaritjen e njsive ekuivalente pr kategorit e kostove veprimet mund t bhen ose n tabeln e
msiprme ose detajet mund t shpjegohen vecmas jasht tabels.
2.
Sistemi i kostos s shoqris Sidenor sh.a, ka identifikuar pes qendra aktivitetesh pr shpenzimet e
prgjithshme t prodhimit: prokurimet, lvizja e materialeve, mirmbajtja e makinerive, inspektimi i
produkteve dhe paketimi. M posht jepen t dhna n lidhje me shpenzimet e prgjithshme t
buxhetuara dhe faktort e kostos s buxhetuar pr do qendr aktiviteti. (5 pik)
Qendra e aktivitetit
Prokurimet
Lvizja e materialeve
Mirmbajtja e makinerive
Inspektimi i produkteve
Paketimi
Shpenzimet e
prgjithshme t
buxhetuara
35 000 lek
43 750 lek
118 650 lek
9 450 lek
19 950 lek
Faktori i kostos
Niveli i
buxhetuar i
faktorit t kostos
2 000
5 000
10 500
1 200
3 800
25
10
40
9
15
Muzeu
8
4
60
3
6
21
Krkohet:
a. Llogarisni shumn totale t shpenzimeve t prgjithshme q do t llogaritet pr seciln prej ofertave
(pr shkolln dhe muzeun) sipas nj metode kostoje tradicionale n t ciln shprndarja e
shpenzimeve t prgjithshme bhet n baz t numrit t orve t makinerive.
b. Llogarisni shumn totale t shpenzimeve t prgjithshme q do t llogaritet pr seciln prej ofertave
(pr shkolln dhe muzeun) sipas metods s kostos s bazuar n aktivitet.
Zgjidhja:
a. Llogaritja e SHPP totale me metodn tradicionale pr cdo ofert (1,5 pik n total).
a
b
864 lek a
Muzeu
1 296 lek b
0,5 pik
0,5 pik
22
Qendra e aktivitetit
SHPP t
buxhetuara
Faktori i kostos
Niveli i
buxhetuar i
faktorit t
kostos
Koeficienti pr
cdo qendr
aktiviteti (SHPP
/ Faktori i
kostos) *
Prokurimet
35 000
lek
Numri i
urdhrave t
blerjeve
2 000
17,5 lek pr nj
urdhr blerje
Lvizja e materialeve
43 750
lek
Numri i
lvizjeve
5 000
8,75 lek pr nj
lvizje
Mirmbajtja e
makinerive
118 650
lek
Ort e
makinerive
10 500
11,3 lek pr nj
or makineri
Numri i
inspektimeve
1 200
7,875 lek pr
nj inspektim
Njsi t
prodhuara
3 800
5,25 lek pr nj
njsi t prodhuar
Inspektimi i
produkteve
Paketimi
9 450 lek
19 950
lek
226 800
* Llogaritja e koeficientve mund t bhet edhe jo n form tabele por si zbatim i formuls; do t
konsiderohet edhe ashtu e sakt, mjafton koeficienti t jet llogaritur sa duhet.
M pas llogarisim shpenzimet e prgjithshme pr cdo ofert si m posht: (2 pik n total; nga 1 pik pr
cdo kolon llogaritjesh m posht; ose 0,4 pik pr cdo rresht llogaritjesh).
SHPP t llogaritura
Prokurimet (17,5 25; 8 urdhra)
Lvizja e materialeve (8,75 10; 4 lvizje)
Mirmbajtja e makinerive (11,3 40; 60 or makineri)
Inspektimi i produkteve (7,875 9; 3 inspektime)
Paketimi (5,25 15; 6 njsi)
Totali
Shkolla
Muzeu
437,5
87,5
452
70,88
78,75
1 126,63
140
35
678
23,63
31,5
908,13
*Llogaritjet mund t mos bhen n form tabele por si zbatim direkt i formuls: SHPP t llogaritura =
koeficient x faktori i kostos. Do t konsiderohet edhe ashtu e sakt.
23
Per shoqerite D dhe E kemi keto te dhena mbi aktivet e detyrimet afatshkurtera te saj per vitin 2014:
Aktivet afatashkurtra
Detyrimet afatshkurtra
Kapitali punues
Shoqeria D
400.000
200.000
200.000
Shoqeria E
900.000
700.000
200.000
Kerkohet:
1. Vleresoni shkallen e likuiditetit te dy shoqerive duke llogaritur perqindjen e mjaftueshmerise se
kapitalit punues (Raporti Kapital punues/AASH). (2 pike)
2. Komentoni cila prej tyre gjendet ne situate me te mire te likuiditetit dhe cila eshte me ne veshtiresi.
(2 pike)0
Zgjidhja:
1.
1. Aktivet afatashkurtra (AASH)
2. Detyrimet afatshkurtra
3. Kapitali punues (1-2)
4. % e Mjaftueshmerise se Kapitalit Punues =
Kapitali Punues / AASH * 100
Shoqeria D
400.000
200.000
200.000
200 / 400 x
100 = 50%
Shoqeria E
900.000
700.000
200.000
200 / 900 x
100 = 22.2 %
2. Duke gjykuar mbi % e Mjaftueshmerise se Kapitalit Punues duket sikur Shoqeria D me % me te larte
te ketij treguesi, konkretisht 50%, eshte ne situate me te mire likuiditeti se Shoqeria E, e cila rezulton
me % e mjaftueshmerise se kapitalit punues 22.2 %.
Megjithate, duhet theksuar se para se analisti te konkludoje per likuiditetin e te dy shoqerive duhet te
gjykoje mbi cilesine e aktiveve afatshkurtra te ketyre dy njesive ekonomike.
Pra, nese kane me shume likuiditete apo kane llogari te arketueshme e inventare, te cilat (LLA e
Inventaret) duan me shume kohe te kthehen ne likuiditete.
Pra, treguesi i perqindjes mjaftueshmerise se kapitalit nuk duhet te jete as shume i larte si ne rastin e
shoqerise D, por as shume i ulet (jo nen 20%). Nisur nga ky kusht, duket ne situate me te pranueshme
shoqeria E.
24
2.
2014
4.00
4.94
0.47
0.91
2013
2.50
3.17
0.51
1.06
2012
1.54
2.08
0.56
1.36
Krkohet:
a. Llogarisni raportin borxh / kapital aksioner pr vitet 2012 - 2014, duke u bazuar n
raportin borxh / aktive totale. (3 pike)
b. Komentoni kapacitetin e borxhit (huamarrs) t ksaj firme. (2 pike).
Zgjidhja:
a)
2014
2013
2012
53
49
44
0.88
1.04
1.27
b) Raporti borxh / capital aksioner karakterizohet nga permiresim nga nje vit ne tjetrin nga 1.27 here ne
2012 ne 1.04 here ne vitin 2013 e me tej ne 0.88 here ne 2014. Duket qe raporti vjen duke u permiresuar
nga viti ne vit. Pra, ne keto kushte rritet besueshmeria e kreditoreve tek njesia ekonomike.
Kete konstatim lidhur me permiresimin e treguesit borxh ndaj kapitalit aksioner e konfirmojme edhe duke
pare raportin e mbulimit te kostove fikse, i cili vjen duke u rritur nga 1.54 deri ne 4 here, pra eshte rritur
aftesia e fitimit per te mbuluar kostot fikse. Po keshtu, duke pare raportin e mbulimit te interesave, i cili
nga 2.08 here arrin ne 4.94 here, konstatojme nje permiresim te raportit te mbulimit te shpenzimeve te
interesit nga Fitimi para interesave e tatim taksave.
Edhe raporti Borxh / aktiveve neto te prekshme eshte permiresuar. Nga 1.36 here ne vititn '12 arrin ne 0.91
here. Me kete nenkuptojme se (per vitin '14), cdo lek AAGJ neto e mbulojme me 0.91 lek borxh, pjesen
tjeter 0.09 leke e mbulojme me kapital. Ndersa, ne vitin '12 te gjitha AAG neto jane mbuluar me borxh dhe
ne kete rast risku eshte me i larte dhe besueshmeria e kreditoreve me e ulet.
Ne teresi mund te themi se kapaciteti i borxhit te kesaj firme eshte ne permiresim nga viti 2012 ne vitin
2014.
25