You are on page 1of 4

LATN III

Profra. Rebeca Pasillas

SINTAXIS DE CASOS III


DATIVO
En trminos generales, el dativus casus es la forma que indica la persona o cosa a quien interesa la accin
verbal; por ello, es el caso del objeto indirecto, aunque tiene otras funciones paralelas.

1. De inters (dativus commodi, de provecho, o incommodi, de dao). Indica la persona en cuyo inters o
perjuicio se realiza la accin verbal.

Noctem qu tot mihi cara reliqui... (Ov.) > La noche en que dej tantas cosas queridas para m...
Tibi aras..., tibi seris..., tibi...metes (Plaut.) > Aras para ti, siembras para ti, para ti cosechars.
Tibi reddo quod tibi abstuleram. > Te devuelvo lo que te haba sustrado. /
Te devuelvo lo que haba sustrado para ti.

* El objeto indirecto (o dativo atributivo) es una forma particular del dativo de inters. La diferencia es el
grado de cercana argumental que este caso guarda con el verbo. En el de inters, la relacin verbo-dativo es
menos fuerte que en el atributivo.

2. Objeto.
- Con verbos intransitivos:

De provecho, confianza, auxilio, favor, etc.: nocre, favre, irasci, cavre, supplicari, placre.

Suceso que se produce para alguien: accidit, contingit, evenit.

- Con verbos compuestos de ad, ante, circum, cum, de, ex, inter, ob, post, pr, re, sub, super.
Troinis nihil prter arma et naves superesset. (Liv.)

- Los nombres deverbales que comparten raz con estos mismos verbos tambin llevan dativo objeto, por
compartir su mismo rgimen.

Adversarius, credulus, fidus, invisus, iratus, sacer, aptus...

3. De proximidad. Este dativo se deriva de la idea anterior. Se usa para marcar la proximidad, igualdad o
semejanza entre la accin del verbo y el nombre.

Nubre alicui, miscre, iungre, hrre, copulre, comparre.

- Igualmente, los nombres deverbales que comparten raz (o significado estructural) con estos mismos verbos
tambin llevan dativo de proximidad, por compartir su reccin.

similis, dissimilis, par, dispar, qualis.

amicus, gratus, quus, adversarius, iniquus.

propinquus, vicinus, finitimus, proximus.

utilis, inutilis, bonus, perniciosus. (Cultura agrorum generi humano salutaris est)

4. Posesivo. Indica que una cosa existe (es) para alguien y le pertenece. Con el verbo esse.

Est patri meo domus. (Plaut.)

Mihi Auxilio est nomen. (Plaut.)

Sunt nobis mitia poma. (Verg.)

Opus est mihi...

Ei morbo nomen est avaritia. (Cic.)


5. De finalidad. (Dativus finalis). Indica la finalidad u objeto, sin nocin de inters. Se entiende la idea de servir
para. Es muy usual que aparezcan con otro dativo, generalmente, de inters (doble dativo).

deligre, dre, ducre, mittre, relinqure, venre.


cum omnibus copiis auxilio Nerviis venirent. (Caes.)
...quem auxilio Csari Aedui miserant... (Caes.)
Vitio dare aliquid alicui.

esse, habre.
Hoc est decori.

Fama quoque est oneri.

Alicui esse auxilio


P pertas probro haberi cpit.

Habere aliquid honori.

6. Agente. (Dativus auctoris)

Con Perifrstica pasiva (a veces, con participio perfecto pasivo).


Haec mihi prdicanda fuerunt. (Cic.)
Sive enim ad sapientiam perveniri potest, non paranda nobis solum ea, sed fruenda etiam est. (Cic.)

A veces, llevan agente en dativo los verbos:

dri, l dri, probri, quri, putri.

eloquentiam meam populo probari velim

Videor, cuando significa parecer, lleva el agente en dativo.


qu mihi ltri videtur (Cic.)

7. tico. (Dativo de sentimiento)


Da al discurso mayor energa y vuelve el tono oracional ms afectivo, para sealar el inters que se tiene en la
accin marcada por el verbo. Tiene un significado fundamentalmente pragmtico y, por ello, la traduccin suele ser
complicada. (Su sentido puede equivaler a un genitivo o a un posesivo)

Se construye, principalmente, con pronombres personales: mihi, tibi, sibi, nobis...


Pater nobis decessit. (Cic.)

At tibi repente p cis post diebus... uenit ad me Caninius. (Cic.)


Pero, fjate que de repente, pocos das despus.... se me presenta Caninio.

8. De relacin (Dativus iudicantis)

Expresa la persona para quien es verdadero lo que se afirma, es decir, la entidad personal a juicio de la cual
(iudicantis) resulta verdadero el enunciado.

Cynthia formosa est mults.


Tu mihi... rosa... es. (Plaut.)
Csar Gomphos peruenit, quod est oppidum primum Thessali uenientibus ab Epiro.
In mare nostrum intrantibus lva Hispania, M retania dextra est.
9. De direccin.
Tiene un uso reciente y secundario. En efecto, adems de poco productivo, est limitado casi exclusivamente al
lenguaje potico y a contextos muy especficos. Se suele asociar a lxico espacial.
Inferretque deos Latio (Verg)
Si quis casus puerum egerit Orco... (Hor.)
It clamor caelo... (Verg)
Pelago Danaum... dona prcipitare iubent. (Verg.)
10. Exclamativo. Con interjecciones: hei, vae.
Hei, mihi! (Verg.)
Hei, misero mihi. (Ter.)
V misero mihi. (Ter.)

Ejercicios para Dativo


1. Ego vos hortri tantum possum, ut amicitiam omnibus rebus humanis antepontis: nihil est enim tam natur
aptum, tam conveniens ad res vel secundas vel adversas. (CIC)

2. Quam multi, ut T ri in Axino, ut Galli, ut Pni, homines immolre et pium et dis immortalibus gratissumum
esse duxerunt! (CIC)

3. Tum vicina astris, Erycno in vertice sedes


fundtur Veneri Idali, tumuloque sacerdos
ac lucus late sacer additur Anchiseo. (VERG, Aen)

4. O Melibe, deus nobis hc otia fecit:


namque erit ille mihi semper deus; illius aram
spe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.

(VERG. Buc.)

5. Tendebam bracchia clo:


bracchia cperunt levibus nigrescre pennis. (OV)

6. Hoc prstat amicitia propinquitati, quod ex propinquitate benevolentia tolli potest, ex amiciti non potest. (CIC)
7. Iustitia prcipit parcre omnibus, consulre generi hominum. (CIC)
8. Licet nemini contra patriam ducre exercitum. (CIC)
9. Mihi nihil ab istis nocri potest. (CIC)
10. C. Fabium legatum cum legionibus duabus castris prsidio relinquit. (CAES)
11. Omitto innumerables viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt. (CIC)
12. Improbis semper aliqui scrupus in animis hret. (CIC)
13. Est finitimus oratori poeta ac pne par. (CIC)
14. Cl dius intulit fontes urbi. (Tac)

You might also like