You are on page 1of 11

TIU CHUN QUC GIA

TCVN 9203 : 2012


XI MNG POC LNG HN HP - PHNG PHP XC NH HM LNG PH GIA
KHONG
Portland blended cement - Method for determination of mineral admixture
Li ni u
TCVN 9203 : 2012 c chuyn i t TCXDVN 308:2003 theo quy nh ti khon 1 iu 69
ca Lut Tiu chun v Quy chun k thut v im a khon 1 iu 7 Ngh nh s 127/2007/NCP ngy 1/8/2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Tiu chun v
Quy chun k thut.
TCVN 9203 : 2012 do Vin Vt liu xy dng - B Xy dng bin son, B Xy dng ngh,
Tng cc Tiu chun o lng Cht lng thm nh, B Khoa hc v Cng ngh cng b.

XI MNG POC LNG HN HP - PHNG PHP XC NH HM LNG PH GIA


KHONG
Portland blended cement - Method for determination of mineral admixture
1. Phm vi p dng
Tiu chun ny quy nh phng php xc nh gn ng hm lng ph gia khong trong xi
mng poc lng hn hp.
2. Ti liu vin dn
Cc ti liu vin dn sau y l cn thit p dng tiu chun ny. i vi cc ti liu vin dn
ghi nm cng b th p dng bn c nu. i vi cc ti liu vin dn khng ghi nm cng b
th p dng phin bn mi nht, bao gm c cc sa i, b sung (nu c).
TCVN 141:2008, Xi mng - Phng php phn tch ha hc.
TCVN 4787:2009 (EN 196-7:2007), Xi mng - Phng php ly mu v chun b mu th.
TCVN 7131:2002, t st - Phng php phn tch thnh phn ha hc.
TCVN 8654:2011, Thch cao v sn phm thch cao - Phng php xc nh hm lng nc
lin kt v hm lng sunfua trioxit.
TCVN 9191:2011, vi - Phng php phn tch thnh phn ha hc.
3. Ly mu v chun b mu
Ly mu clanhke xi mng poc lng v xi mng poc lng hn hp, ph gia khong theo TCVN
4787:2009. Clanhke v ph gia khong c ht kch thc ln (c ht > 2 mm) phi p nh cho
n c ht nh hn 2 mm. Ly mu theo TCVN 4787:2009 cho vo l thy tinh hoc ti nha
kn.
Mu a v phng th nghim trn t giy, lng, trn u. Dng phng php chia t ly
khong 100 g, gi nh n khi lt qua sng 0,25 mm. Dng phng php chia t ly khong 25
g, em nghin trong ci m no thnh bt mn (lt qua sng 0,063mm) lm mu phn tch.
Phn cn li c bo qun trong l thy tinh y kn. Vic chun b mu clanhke xi mng poc
lng v xi mng poc lng phi c lm cng nhanh cng tt, trnh mu tip xc vi khng
kh xung quanh.
Sy mu nghin mn trong khong nhit t 105oC n 110oC n khi lng khng i v
trn u dng lm mu phn tch.
4. Xc nh hm lng ph gia khong trong xi mng poc lng hn hp

4.1. Xc nh hm lng ph gia khong trong xi mng poc lng hn hp khi bit hp
phn ban u
4.1.1. Xc nh hm lng ph gia khong theo hm lng xit
4.1.1.1. Nguyn tc
Tin hnh phn tch ha hc xc nh hm lng xit: (silic dioxit: SiO 2 k hiu l S, canxi oxit:
CaO k hiu l C, anhydric sunfuric: SO3 k hiu l L,) trong cc mu th hp phn to thnh
xi mng poc lng hn hp. Clanhke xi mng poc lng v xi mng poc lng hn hp theo
TCVN 141:2008, x nhit in theo quy trnh phn tch ha hc, ph gia khong c ngun gc t
nhin ( silc, bazan) theo TCVN 7131:2002, vi theo TCVN 9191:2011 thch cao theo
TCVN 8654:2011 v quy trnh phn tch ha hc.
Thit lp h phng trnh t cc s liu phn tch ha hc trn vi n s l hm lng phn trm
hp phn (k hiu l X1 X1m, X2, X3 - C m+2 n phn tch m+2 thnh phn xit). Gii h
phng trnh tnh hm lng hp phn trong xi mng poc lng hn hp.
4.1.1.2. Cch tin hnh
Tin hnh phn tch xc nh hm lng cc oxit: SiO 2, CaO, SO3 trong xi mng poc lng
hn hp v clanhke xi mng poc lng, thch cao, ph gia khong.
4.1.1.3. Tnh kt qu
Sau khi c thnh phn ha hc ca oxit, gii h m+2 phng trnh c m+2 n s l : X 11......
X1m , X 2 , X3 xc nh hm lng phn trm (%) ca tng cu t trong mu xi mng poc lng
hn hp.

C11

X 11 + + C1m X 1m + C2 X 2 + C3 X 3 = C

S11

X 11 + + S1m X 1m + S2 X 2 + S3 X 3 = S

L11

X 11 + + L1m X 1m + L2 X 2 + L3 X 3 = L

Trong :
X11

X 1m , X 2 , X 3 l hm lng ph gia khong (c m loi ph gia), thch cao, clanhke xi

mng poc lng trong xi mng poc lng hn hp; tnh theo phn trm (%).
C11 C1m, C2, C3, C l hm lng canxi oxit (CaO) trong ph gia khong (c m loi ph gia),
thch cao, clanhke xi mng poc lng, xi mng poc lng hn hp; tnh theo phn trm (%).
S11 S1m, S2, S3, S hm lng silic dioxit (SiO2) trong ph gia khong (c m loi ph gia), thch
cao, clanhke xi mng poc lng, xi mng poc lng hn hp; tnh theo phn trm (%).

L11 L1m, L2 , L3, L l hm lng anhydric sunfuric (SO3) trong: ph gia khong (c m loi
ph gia khong), thch cao, clanhke xi mng poc lng, xi mng poc lng hn hp; tnh theo
phn trm (%).
4.1.2. Xc nh hm lng ph gia khong cacbonat theo thnh phn mt khi nung
4.1.2.1. Nguyn tc
Nung cc mu th (quy nh trong Hnh 1) nhit khong t 950 n 1000 oC xc nh
hm lng mt khi nung (sau y vit tt l MKN) cho tng mu. T hm lng MKN tnh ra
hm lng ph gia cc b nt trong xi mng poc lng hn hp.

CH THCH: Xi mng poc lng nn c ch to t clanhke xi mng poc lng v thch cao
theo t l khi lng 96:4

Hnh 1. S nung xc nh hm lng ph gia ccbonat theo hm lng MKN


4.1.2.2. Cch tin hnh
Tin hnh xc nh lng MKN ca clanhke xi mng poc lng v xi mng poc lng hn hp
theo TCVN 141:2008. Hm lng MKN ca vi theo TCVN 9191:2011.
Cn 1 g mu th (g) chun b theo iu 3 chnh xc n 0,001 g cho vo chn s ( nung
nhit t 950 n 1000 oC n khi lng khng i, cn khi lng chn v mu (g1), cho
chn s vo l nung. Nung nhit (950 1000) oC trong 1 h, ly mu ra ngui trong bnh
ht m n nhit phng ri cn. Lp li qu trnh nung nhit trn 15 min lm ngui trong
bnh chng m v cn n khi lng khng i (g2). Hm lng MKN tnh bng phn trm, theo
cng thc:
MKN (%) =

g1 g 2
100
g

Trong :
g1: khi lng mu v chn trc khi nung, tnh bng gam (g);
g2: khi lng chn v mu sau khi nung, tnh bng gam (g);
g: khi lng mu ly phn tch, tnh bng gam (g).
4.1.2.3. Biu th kt qu
Hm lng ph gia ccbnt (P) trong xi mng poc lng hn hp tnh bng phn trm theo
cng thc sau:
P (%) =

Mu Mk
100
M p Mk

Trong :
Mu: hm lng MKN ca xi mng poc lng hn hp, tnh bng phn trm (%);
Mk: hm lng MKN ca xi mng poc lng nn, tnh bng phn trm (%);
Mp: hm lng MKN ca ph gia, tnh bng phn trm (%).

4.1.3. Xc nh hm lng ph gia khong khng phi l khong cacbonat theo phng
php ha tan
4.1.3.1. Nguyn tc
Clanhke xi mng poc lng d ha tan hon ton trong axit HCl long, ph gia khong thuc
nhm cao silic ha tan km hoc hu nh khng tan trong axit HCl long.
Dng lng d HCl 1N ha tan cc mu th: ph gia khong, xi mng poc lng nn (cha 4%
thch cao), xi mng poc lng hn hp; ln lt xc nh hm lng axit HCl d bng dung dch
NaOH 0,25 N cho tng mu th. T tnh ra hm lng ph gia khong trong xi mng poc
lng hn hp.

Hnh 2. S xc nh hm lng ph gia theo phng php ha tan


4.1.3.2. Dng c v ha cht
- Bnh tam gic th tch 250 mL;
- ng sinh hn;
- Dung dch HCl - 1N;
- Dung dch NaOH - 0,25N;
- Ch th phnolphtalin 0,1% (trong ru ethylic).
4.1.3.3. Cch tin hnh
Tin hnh phn tch theo quy trnh sau y cho cc mu th: Xi mng poc lng nn, ph gia
khong, xi mng poc lng hn hp.

Cn 0,5g mu th chun b theo iu 3 chnh xc n 0,001 g, cho vo bnh tam gic dung tch
250 mL, thm tip vo bnh khong t 10 n 15 mL nc ct v lc u.
Dng buret thm chnh xc 10 mL axit HCl- 1N vo bnh cha mu, lc u.
Lp ng sinh hn hi lu v un si ln tn trn bp in trong 5 min (un si lu s lm bay hi
mt phn axit). Ngng un, dng bnh tia nc ct ngui trng ra ng sinh hn v thnh bnh,
tho b ng sinh hn.
Thm vo bnh 1-2 git ch th phenolphtalein, chun lng HCl cn li trong bnh bng dung
dch NaOH - 0,25N n xut hin mu hng. Ghi li th tch NaOH - 0,25N tiu th khi chun
Vx mL).
4.1.3.4. Biu th kt qu
Hm lng ph gia (P) trong xi mng poc lng hn hp c tnh bng phn trm, theo cng
thc sau:
P (%) =

V 2V
100
V 1V

Trong :
V: th tch NaOH 0,25 N tiu th khi chun mu xi mng nn, tnh bng mL;
V1: th tch NaOH 0,25 N tiu th khi chun mu ph gia, tnh bng mL;
V2: th tch NaOH 0,25 N tiu th khi chun mu xi mng poc lng hn hp, tnh bng mL;
4.2. Xc nh hm lng ph gia khong trong xi mng poc lng hn hp khi khng bit
hp phn ban u
4.2.1. S phn tch
Xc nh hm lng ph gia khong khi khng bit hp phn ban u trong xi mng poc lng
hn hp thc hin theo trnh t sau:
Bc 1: Phn tch nhiu x rnghen nhn dng ngun gc ph gia khong.
Bc 2: Ty thuc vo dng ph gia khong s dng, dng phng php ha hc ph hp
xc nh hm lng ph gia khong ny:
+ Xi mng poc lng hn hp ch c ph gia l khong ccbnt: Dng phng php xc nh
hm lng mt khi nung (MKN).
+ Xi mng poc lng hn hp ch c ph gia khng phi l khong ccbnt: Dng phng php
xc nh cn khng tan (CKT).
+ Xi mng poc lng hn hp c c hai loi l ph gia khong cacbonat v khng phi khong
ccbnt: Dng phng php xc nh hm lng MKN v hm lng CKT.

Hnh 3. S phng php xc nh ph gia trong xi mng poc lng hn hp


4.2.2. Xc nh hm lng ph gia khng phi l khong cacbonat theo hm lng cn
khng tan (CKT)
4.2.2.1. Nguyn tc
Ha tan mu th bng dung dch axit HCl long, lc ly phn cn khng tan, lc, ra, sy, nung
v cn cn khng tan, tnh ton hm lng ph gia khong trong xi mng poc lng hn hp.
4.2.2.2. Cch tin hnh
Xc nh hm lng CKT trong mu xi mng poc lng hn hp theo TCVN 141:2008. i vi xi
mng poc lng hn hp c ph gia l x nhit in hm lng cn khng tan v giy lc c
sy nhit trong khong t 105 n 110 oC v cn n khi lng khng i (v trong x nhit
in c ln mt s tp cht hu c).
4.2.2.3. Biu th kt qu
Hm lng CKT trong mu xi mng poc lng hn hp, tnh bng %, theo cng thc sau:
CKT (%) =

g1 g 2
100
g

Trong :
g1: khi lng ca giy lc v cn sau khi sy, tnh bng gam.
g2: khi lng ca giy lc sy kh, tnh bng gam.
g: khi lng ca mu ly phn tch, tnh bng gam.

Hm lng ph gia (P1) trong xi mng poc lng hn hp tnh bng phn trm (%) theo cng
thc sau:
P1 (%) = CKT(%) x K
Trong :
CKT: ch s hm lng phn trm (%) ca cn khng tan trong mu xi mng poc lng hn hp;
K: h s chuyn i t lng CKT (ca ph gia) thnh lng ph gia tng ng nh trong Bng
1.
Bng 1: H s K ca cc loi ph gia
Loi ph gia

Gi tr h s K

Hm lng CKT c trong ph gia

Bazan

1,666

60 %

X nhit in

1,111

90 %

Silic

1,052

95 %

4.2.3. Xc nh hm lng ph gia cacbonat trong xi mng poc lng hn hp


4.2.3.1. Nguyn tc
Nung mu th nhit t 600 n 1000oC n khi lng khng i. T s gim khi lng
mu (mt khi nung- MKN) tnh ra hm lng ph gia cacbonat c trong xi mng poc lng hn
hp.
4.2.3.2. Cch tin hnh
Cn 1g mu xi mng poc lng hn hp (g) chun b theo iu 3 chnh xc n 0,001 g vo
chn s c nung trc nhit t 950 n 1000 oC (n khi lng khng i).
Cho chn s c mu vo l nung, nung nhit 600 oC trong 1 h, ly ra ngui trong bnh
ht m n nhit phng v cn. Lp li qu trnh nung chn v mu 15 min nhit 600 oC,
ngui v cn n khi khi lng khng i (g1).
Tip tc cho chn v mu vo l nung tip nhit 1000 oC trong 1 h, ly ra ngui trong
bnh ht m n nhit phng. Lp li qu trnh nung nhit 1000 oC trong 15 min ngui
v cn n khi khi lng khng i (g2).
4.2.3.3. Biu th kt qu
Hm lng MKN tnh bng phn trm theo cng thc:
MKN (%) =

g1 g 2
100
g

Trong :
g1: khi lng mu v chn sau khi nung nhit 600 oC, tnh bng gam (g);
g2: khi lng mu v chn sau khi nung nhit 1000 oC, tnh bng gam (g);
g: khi lng mu ly phn tch, tnh bng gam (g).
Hm lng phn trm ph gia cacbonat (P2), tnh bng phn trm (%), trong xi mng poc lng
hn hp tnh theo cng thc sau:
P2 (%) = MKN (%) x 2,272
Trong :
MKN: ch s hm lng phn trm MKN ca mu th;
2,272: h s chuyn i t hm lng MKN v lng vi tng ng (100 / 44).

4.2.4. Xc nh hm lng ph gia trong xi mng poc lng hn hp c ph gia cacbonat


v khng phi cacbonat
4.2.4.1. Nguyn tc
Tin hnh xc nh c hai ch tiu hm lng MKN v CKT trn mu xi mng poc lng hn hp,
t tnh ra hm lng ca ph gia ccbnt, ph gia khng phi l ccbonat v tng hm
lng ca ph gia trong xi mng poc lng hn hp.
4.2.4.2. Cch tin hnh
Cn hai lng cn mu xi mng poc lng hn hp, ln lt tin hnh xc nh:
- Xc nh hm lng cn khng tan (CKT) trong mu th theo cch lm nu trong iu 4.2.2
ca quy trnh ny. Tnh ra hm lng phn trm ph gia khng phi cc b nt (P 1) trong xi mng
poc lng hn hp.
- Xc nh hm lng mt khi nung (MKN) trong mu th theo cch lm nu trong iu 4.2.3 ca
quy trnh ny. Tnh ra hm lng phn trm ph gia cc b nt (P 2) trong xi mng poc lng hn
hp.
4.2.4.3. Biu th kt qu
Tng hm lng phn trm ph gia (P) trong xi mng poc lng hn hp theo cng thc:
P (%) = P1(%) + P2(%)
NI DUNG THAY I KHI CHUYN NGANG
TCXDVN 308 : 2003 THNH TCVN 9203 : 2011
TT

Ni dung chuyn i

Tn tiu chun

Li ni u

TCXDVN 308-2003

TCVN 9203 : 2010

Gi nguyn
Quy trnh do Vin Vt liu xy
dng - B Xy dng bin
son. V Khoa hc cng
ngh (BXD) ngh, B Xy
dng ban hnh

TCVN 9203 : 2011 c


chuyn i t TCXDVN
308 : 2003 theo quy nh
ti khon 1 iu 69 ca
Lut Tiu chun v Quy
chun k thut v im a
khon 1 iu 7 Ngh nh
s 127/2007/N-CP ngy
1/8/2007 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh
mt s iu ca Lut Tiu
chun v Quy chun k
thut.
TCVN 9203 : 2011 do vin
Vt liu xy dng - B Xy
dng bin son, B Xy
dng ngh, Tng cc
Tiu chun o lng Cht
lng thm nh, B Khoa
hc v Cng ngh cng
b.

Phm vi p dng

Phn I: Xi mng poc lng


hn hp - Phng php xc
nh hm lng ph gia
khong bit hp phn ban

Tiu chun ny quy nh


phng php xc nh
hm lng ph gia khong
trong xi mng poc lng

u.

hn hp.

Quy trnh ny quy nh


phng php xc nh hm
lng ph gia khong trong
xi mng poc lng hn hp
khi bit hp cht ban u.
Phn II: Xi mng poc lng
hn hp - Phng php xc
nh hm lng ph gia
khong khng bit hp phn
ban u.
Quy trnh ny quy nh
phng php xc nh hm
lng ph gia khong trong
xi mng poc lng hn hp
khi khng bit hp phn ban
u.
4

Ti liu vin dn

TCVN 141:1998 Xi mng Phng php phn tch ha


hc.
TCVN 4748:2001 Xi mng Phng php ly mu v
chun b mu th
TCVN :2003 vi Phng php phn tch
thnh phn ha hc
TCVN 3171:2002 t st Phng php phn tch
thnh phn ha hc

Cc ti liu vin dn sau


y l cn thit p dng
tiu chun ny. i vi cc
ti liu vin dn ghi nm
cng b th p dng bn
c nu. i vi cc ti
liu vin dn khng ghi
nm cng b th p dng
phin bn mi nht, bao
gm c cc sa i, b
sung (nu c).
TCVN 141:2008, Xi mng Phng php phn tch
ha hc.
TCVN 4787:2009 (EN 1967:2007), Xi mng Phng php ly mu v
chun b mu th.
TCVN 7131:2002, t st
- Phng php phn tch
thnh phn ha hc.
TCVN 8654:2011, Thch
cao v sn phm thch
cao - Phng php xc
nh hm lng nc lin
kt v hm lng sunfua
trioxit.
TCVN 9191:2011, vi Phng php phn tch
thnh phn ha hc

Chun b mu th

Ly mu theo TCVN
4787:2001

Ly mu theo TCVN
4787:2009

Mc 4

Phng php xc nh hm
lng ph gia khong trong
xi mng PCB

Phng php xc nh
hm lng ph gia khong
trong xi mng poc lng
hn hp

Phn 1

Phn I: Xi mng poc lng


hn hp - Phng php xc
nh hm lng ph gia
khong bit hp phn ban
u.

4.1. Xc nh hm lng
ph gia khong trong xi
mng poc lng hn hp
khi bit hp phn ban
u.

(Khuyn khch p dng)


Mc 1.1.1

Nguyn tc ca phng
php:

Nguyn tc:

- Clanhke XMPL v XMPL


hn hp phn tch theo TCVN
141:1998
- Thch cao theo quy trnh
phn tch ha hc thch cao
ca Vin VLXD

- Clanhke XMPL v XMPL


hn hp phn tch theo
TCVN 141:2008
- TCVN 8654:2011, Thch
cao v sn phm thch
cao - Phng php xc
nh hm lng nc lin
kt v hm lng sunfua
trioxit.
TCVN 9191:2011, vi Phng php phn tch
thnh phn ha hc.

Mc 1.2.2

Phn 2

Cch tin hnh:

Cch tin hnh:

- Tin hnh xc nh lng


MKN ca CLKXMPL v
XMPL hn hp theo TCVN
141:1998

- Tin hnh xc nh lng


MKN ca CLKXMPL v
XMPL hn hp theo TCVN
141:2008

- Hm lng MKN ca vi
theo quy trnh ca Vin VLXD

- Hm lng MKN ca
vi theo TCVN 312:2004

Phn II: Xi mng poc lng


hn hp - Phng php xc
nh hm lng ph gia
khong khng bit hp phn
ban u.

4.2. Xc nh hm lng
ph gia khong trong xi
mng poc lng hn hp
khi khng bit hp phn
ban u

(Tham kho)
Mc II.2.2

Cch tin hnh

Cch tin hnh

- Xc nh hm lng CKT
trong mu XMPL hn hp
theo TCVN 141:1998

- Xc nh hm lng CKT
trong mu XMPL hn hp
theo TCVN 141:2008

BN TIP THU KIN


TT

kin ngh chnh sa

Tip thu ca CN DA

Nm cng b tiu chun l 2012

Tip thu v sa nm cng b l 2012

B sung ln xut bn

Tip thu v sa: Xut bn ln 1

Li ni u b sung thng tin v s thay th

Tip thu

Thng nht thut ng trong tiu chun

Tip thu

Mt s gp chi tit

- iu 2: vin dn y s liu tiu chun v


cp nht s liu tiu chun c chuyn i
t cc TCXD

Tip thu v sa i

- iu 4: cn b cc li

Tip thu v sa i; iu 4.1: Ph gia


khong cacbonat; iu 4.2: Ph gia khng
phi khong cacbonat

- iu 4.1.2.1 sa "quy nh trong Hnh 2"


thnh "quy nh trong hnh 1"

Tip thu v sa i
Sot xt v sa li chnh t

You might also like