You are on page 1of 7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

Crtica

Menu

23deNovembrode2006Esttica

AteoriadeCliveBellacercadas
obrasdearte
BerylLake
TraduodeVtorSilva

Interessamecompreenderquetipodefunesdesempenhamas
asseresemesttica.Descreverofactos,comoaasseroArelvaviva
verde,factosessesquepoderiamserdiferentes,servindoporissopara
refutlas?Ouestabelecero,comoaasseroApanteraumanimal,
umaclassificaoemtermosaprioristas,detalmaneiraqueAartea
formasignificanteumaasseroirrefutveleinsusceptveldeser
confirmadaporrefernciaaqualquerfactorelativosobrasdearte?
Opressupostohabitualpareceserqueumateoriaestticadescrevea
naturezadaarteedaexperinciaartsticadeummodoquenomuito
diferentedomodocomoumateoriacientficadescreveanaturezados
fenmenosfsicosqueumateoriaestticasebaseiaemfactose
comprovadaporfactos,emborasetratedefactosmuitoespeciaise
sagrados,factosrelativosArte.estepressupostoquemeinteressa
particularmenteexaminar.
[...]
CliveBellquemmelhorsintetizaasuaprpriateoria:
http://criticanarede.com/est_lake.html

1/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

Opontodepartidadetodosossistemasdeestticatemdesera
experinciapessoaldeumaemoopeculiar.Aosobjectosqueprovocam
estaemoochamamosobrasdearte.1
Estaemoochamadaemooestticae,sepudermosdescobrir
algumaqualidadecomumepeculiardetodososobjectosquea
provocam,teremossolucionadooqueconsiderooproblemacentralda
esttica.Teremosdescobertoaqualidadeessencialdaobradearte[...]"2

Estaqualidadeessencialdasobrasdearte,estipulaBell,aforma
significante.Oquedespertaasnossasemoesestticassocertas
relaesentreformas,asprpriasformas,aslinhaseascores.Se
perguntarmosquerelaes,etc.,despertamessasemoes,aresposta:
assignificantes.Eseperguntarmos:Significantesdequ?,aresposta
dadapelahiptesemetafsicadeBell:emltimaanlise,significantesda
realidadedascoisas,[d]aquiloqueconfereatodasascoisasoseu
significadoindividual,dacoisaemsimesma,darealidadeltima.3
Primeiro,afirmasequehemoesestticasqueapenassodespertadas
pelasobrasdearte.Depois,afirmasequeoquecomumatodasasobras
dearte,ouobjectosquedespertamemoesestticas,aforma
significante.
Aasserodequeaspessoassensveistmemoesestticas
certamenteemprica.Podemosconfirmlaouinfirmla,perguntandos
pessoasreconhecidamentesensveissetmalgumaemooexclusivadas
situaesemqueapreciamobrasdearte.Nonosinteressaagoraa
verdadeoufalsidadedestaafirmao,masapenasoseutiposemntico,
isto,oseucarcterempricoouapriori.Eaasseropareceemprica.
Muitaspessoasestodispostasaadmitirquehumaemooesttica,se
bemquealgumasgostassemdeacrescentarqueestanosuscitada
apenaspelasobrasdearte,mastambmpelosobjectosnaturais.
Certamenteque,mesmoquetivessesidoconfrontadocomdesmentidos
http://criticanarede.com/est_lake.html

2/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

constantesdaexistnciadaemooesttica,CliveBellpoderiacontinuara
afirmar,comsinceridade,queeleprprioatinhacomfrequncia.Mesmo
quenohouvessequalqueroutra,asuaexperinciapessoalapoiariaa
afirmaodequetaisemoesexistemrealmentee,defacto,muitosoutros
admitemteremoesdestetipo.Etambmestamosconvencidosdeque
Belldiriaque,senuncativessetidotalexperincia,asuateoriaestticano
teriasurgido,porqueinsisteemqueestaemoopessoalopontode
partida.AteoriadeBellparece,pois,teraquiloaquepodemoschamaros
psempricosbemassentesnocho.Mas,apartirda,elevasequiloa
quepodemoschamaralturasmetafsicas[...].
Oquecomumatodasasobrasdearteouobjectosquedespertama
emooestticaaformasignificante.Bellnuncaexplicacomclarezao
queaformasignificanteahiptesemetafsicasugerequenoapenas
umacertacombinao(noespecificada)delinhasecores.(Como
evidente,Bellinteressaseprincipalmentepelapintura.)RogerFry,que
partilhaaperspectivadeBell,comentouqueaformasignificantealgo
maisdoquepadresagradveis,eporafora,masqueumatentativade
explicaocompletaoconduziriasprofundezasdomisticismo:Detenho
mebeiradesseabismo.4Comoadverteofamosocomentriode
Wittgenstein,Acercadaquilodequenosepodefalar,deveseguardar
silncio.5
Oquequerquesejaaformasignificante,asquestespertinentesso:Que
relevnciatemopontodevistasegundooqualelaodenominador
comumdasobrasdearte?eEmquesituaoficariaquemonegasse?
Queomesmoqueperguntarseopontodevistaemprico.Como
poderiaalgumconvencerCliveBelldequeasobrasdearte(supondo,
parafacilitaroargumento,quetmumacaractersticacomum)notma
formasignificanteporcaractersticaessencial,oudequenemsequertm
http://criticanarede.com/est_lake.html

3/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

qualquerformasignificante.PodesedizerqueAEstaodePaddington,
deFrith,umaobradearteque,sendopuramentedescritivadarealidade,
notemformasignificante,equeportantoaperspectivadeBellfalsa.
MassabemosqualseriaarespostadeBelleleprprioad.AEstaode
Paddingtonnoumaobradearteprecisamenteporquenotemforma
significante,precisamenteporqueumapinturameramentedescritiva.6Os
juzoscrticosdeBellparecemestardeacordocomasuateoriaesttica.A
propsitodosfrequenteselogiosquedirigeaCzanne,nassuasobrasde
crtica,escreveBell:
Czanneextasioume,antesmesmodemeterapercebidodequeasua
caractersticamaisdeterminanteeraainsistncianasupremaciadaforma
significante.Quandomeapercebidequeassimera,aminhaadmirao
porCzanneealgunsdosseusseguidoresconfirmoumenasminhas
teoriasestticas.7

Belldeixaseimpressionarpelasqualidadesformaisdaspinturas.Dizele:
Omatemticopuro,absorvidonosseusestudos,conheceumestado
mentalquepresumoquesejasemelhante,senomesmoidntico[...][ao
daemooestticadespertadapelaformasignificante].8

Portanto,qualquerpinturaqueumapessoaquisesseapontarcomoum
exemplodeartequenotemformasignificanteseriarecusadacomoobra
dearteporestamesmarazo.Nopossvelapresentarqualquerexemplo
deobradeartequenotenhaformasignificante,porqueumacoisaque
carecessedeformasignificantenopoderiaserconsideradaumaobrade
arte.AEstaodePaddingtonnotemformasignificanteporisso,apesar
dacrenapopularnocontrrio,noumaobradearte.Damesma
maneira,umavezque,naopiniodeBell,nomereceottulodeobrade
arte,AEstaodePaddington,nopodeterformasignificante.O
resultadodateoriaquecoisaalgumapodeserconsideradaumaobrade
arte,amenosquetenhaformasignificante.ComeaaparecerqueAs
http://criticanarede.com/est_lake.html

4/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

obrasdeartetmformasignificantefuncionacomoOsquadradostm
quatrolados.QueumaobradearteeTemformasignificante
significamomesmo,demodoqueasegundaasseronoexplicaque
caractersticasdeveumacoisaterparaserconsideradaumaobradearte,
exceptoquedeveserumaobradearte.
Evidentementequequemquisernegarquetodasasobrasdeartetm
formasignificantenosercapazdeapresentarprovaalgumaque
convenaBell.PodeapontarparaumHogarthedizerquecarecedeforma
significante,masumaobradearte.AoqueBellresponderiaque,outem
formasignificante,ounoumaobradearte.PodeapontarparaumBen
Nicholsonou,jagora,paraumarvoreedizerquetemforma
significante,masnoumaobradearte.MasBellestcomprometidocom
opontodevistasegundooqual,sealgopossuiformasignificante,uma
obradearte,esealgoumaobradearte,temformasignificante.Umavez
adoptadoestepontodevista,nenhumaexcepoteoricamentepossvel.
Ora,estaimpossibilidadenocaractersticadeumpontodevista
emprico.
Podemosimaginaraguaacorrermonteacimamas,deacordocomBell,
nopodemossequerimaginarumaobradeartequenotenhaforma
significante.Adoptarestaconceposignificaestipularquenochamamos
obradearteanadaaquenochamemostambmformasignificante.
[...]ParecequeSaquelaspinturas,etc.,quetmformasignificanteso
obrasdearteumaasseroirrefutvel,portantonoemprica,e
portanto,emcertosentido,apriori.
Evidentemente,frasescomoAsobrasdeartetmformasignificanteno
expressam,emlinguagemcomum,proposiesapriori.Masaverdade
queaexpressoformasignificantenoumaexpressocomum.Temos
razesparasuporqueosfilsofosdaestticatm,numcertosentido,uma
http://criticanarede.com/est_lake.html

5/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

linguagemespecial,adaptadasfinalidadesdassuasprpriasteorias.Por
exemplo,Bellinventouestaexpressoparaestabelecerasuatesedeque
asobrasdeartetmalgoquemuitoimportanteparaele.Masasua
argumentaotalquesetornaimpossvelapresentarumexemplodeuma
coisa,mesmoquepuramenteimaginria,quesejaumaobradeartemas
careadeformasignificante.[...]
BerylLake
RetiradodeAStudyoftheIrrefutabilityofTwoAestheticTheories,inAesthetics
andLanguage,org.porWilliamElton(Oxford,1959),pp.100130.

Notas
1.CliveBell,Art(Londres,1927),p.6.
2.Ibid.,p.7.
3.Ibid.,pp.6970.
4.RogerFry,VisionandDesign(Londres,1920),p.302.
5.LudwigWittgenstein,TractatusLogicoPhilosophicus(Londres,1947),p.189.
6.Bell,op.cit.,pp.1718.
7.Ibid.,pp.4041.
8.Ibid.,p.25.

Procurar

http://criticanarede.com/est_lake.html

6/7

12/10/2016

AteoriadeCliveBellacercadasobrasdearte

Incio

Filosofiadareligio

Newsletter

Epistemologia

Filosofiadamente

Facebook

Esttica

Filosofiapoltica

Blog

tica

Guiadasfalcias

Filosofia

Histriadafilosofia

Filosofiadacincia

Lgica

Filosofiadalinguagem

Metafsica

Sobrens
Contactenos
Termosdeutilizao
ISSN17498457

Copyright2016criticanarede.com

http://criticanarede.com/est_lake.html

7/7

You might also like