You are on page 1of 226

577B~' THUOC ~HaA ~R!

BI;NH THlJONG G~P



/)1 11-4'-

';}-~ 7- j,.-

D.f ~~

AUANHKHAM

577B~ITHU6c ,CHUA ~R! BENH THVONG GAP

. .

(tai ban Ian 2)

Nguai dich: NGUYEN £)lNH NHa

NHA XUAT BAN THANH NIEN

Cling vtri su phat tri~n nen kinh te' chung cua toan xa hQi Ia ddi sang cua con nguoi duoc nang cao ro r~t. Nhung kern theo do cac loai b~nh cling lai tang len va da dang hoa nhieu loai benh tat khac nhau.

Tai sao v~y? Nganh y hoc hi~n dai ngay nay cling dii tao ra duoc nhirng loai thuoc tan duoc dac tri htiu hi~u. The' nhung y hoc c6 truyon phuong dong lai co tam nhin bao quat xau xa hen, Do la viec nghien cuu tim ra nguyen nhan cac IOJ;li b~nh, nguyen nhan cua su ma't can bang' sinh thai trong sue khoe co th~ con nguoi. Ma van de an uong duoc d~t len hang dftu.

Trong an uong, cac thuc an dQng v~t ngay cang duoc sit dung nhieu hen, cung cap cho co th~ ham luong' dam, chat boo ffi9t each d6i dao, dliy duo The' nhung cac thuc an thuc vat bao g6m rau, hoa qua ... lai khong duoc duy tri can dai, se dAn den thieu hut cac loai vitamin, lam giam sue dg khang

cua co th~. .

Cac bai Thu6c Nam trong cuon sach nay dua tren nguyen t&c quan trong la b6 sung cac khoang

chat, cac vitamin d~ tang sue 'de khang cua co th~. Ngan ngira va tieu diet cac mam b~nh cua cac loai benh tuy theo titng bai thuoc.

Kho tang sach Thuoc hien nay co rat nhieu loai. Nhung d~ co nhirng bai thuoc hiru hieu va d~ kiem thi cuon sach "577 bai thuoc" nay dii trd thanh cftm nang cua nhieu ban, nhieu gia dinh. D~ dap ung mong moi cua nhieu nguoi cluing t6i cho tai ban cuon sach nay v& hy v9ng se dong gop va dfty lui cac din b¢nh bang nhtmg bai ThuOc Nam don gian. Dac biet d6l vdi vung nong thon rna "cay Thuoc d quanh ta".

Trong l&n tai ban nay cluing t6i co dua them vao phan phu luc, "Phuong phap an uong de phong va chong b~nh ung thu", La phuong phap dang duoc ap dung r9ng rai d Nhat Ban va cac nude tien tien khac,

Cuon sach chac chan vftn se con co nhirng thieu sot. Xin chan thanh cam on nhirng y kien dong gop quy bau clla cac ban.

.... ~., .....

NHA XUAT BAN THANH NIEN.

CHUA TRl S6T CAO Bu6N PHltN KHATNU'OC

1. Chao he hi tre thach cao

Chua tri s6t cao (nhiet dl) co th~ tren 390c).

Lieu hrong each dung: DUng 200g la tre tuoi, rna sach, 100g thach cao s6ng, cho van 500ml ruroc s9.c ky ld'y mroc bO ba. 010 100g gao te, dung mroc thu6c vila s9.c, nAu thann chao. M6i ngay an 2-3 Ian.

Cong hieu: H~ hoa, giai khat, giai phien, b6 ph6i.

Chu '9: Khi nao con s6t lui thl ngirng u6ng thu6c.

2. Nuac gisi khat ngu vi Chua tri s6t cao.

Lieu hrong, each dung: Niroc qua Ie. mroc rna thay, mroc ng6 sen. rnroc n~ lau say, mroc mach mon dong (hoac mroc mia) IUQ'Ilg cac thri bdng nhau, quay deu, d~ lanh u6ng.

Cong hieu: Thanh nhiet, khai khat.

3. Rau gan ch6, duang phen

Cllfta tri: Benh nhiet va cam cum s6t cao.

7

Lieu luong, each dung: M6i l~n dung 30- 60gr rau gan ch6, dirong ph~n vita duo SAc lay mroc u6ng, thay mroc che.

Cong hieu: Dieu tri lien tuc se giup lam lui can s6t.

4. sUng SOlI duong ham vOi cay cau dang Chua tri: SOt cao.

Lieu IUQIlg, each dung: SUng san duong 30g, cay cau dang (cay song, cay may) 6-10g. Cho mroc VaG sAc lAy mroc u6ng.

Cong hieu: Thanh nhiet, hei bu6n phien,

5. BQt sUng trau

Chua tri: SOt cao.

BQt simg trau sAc d~c lay mroc u6ng. U6ng m6i ngay 1,5 - 3g, m6i ngay u6ng 2 Ian.

Cong hieu: Thanh nhiet, cAt can ho.

6. BQt ngoc tral hoa sun-fat -nat-rl Chua tri: SOt cao.

Lieu hrong, each dung: DUng 3 con trai, nghien nho, ham VaG 1 bat mroc soi, sau d6 cho lOgr sun-fatnat-ri vao. U6ng het trong Llan.

Cong hieu: Thanh nhiet, sinh huyet. Chu y: Phu nu c6 thai khong diroc dung.

8

7. Tam, DC ve, ngan hoa Chua tri: s6t cao.

Lieu hrong, each dung: Dung 9g con tam, 3g xac ve nghien thanh bot, Lay 15g ngan hoa, sAc lay mroc. U6ng bot tarn, xac ve v6i ngan hoa. Neu uong voi mroc soi thi dung 109 tam, 12g xac ve.

C6ng hieu: Thanh nhiet, mat phdi,

8. Ca chu6i

Chua tri: S6t cao.

Lieu hrong, each dung: ca chuoi lam sach, bi> mat, nd'u chfn an.

C6ng hieu: Thanh nhiet, khoi hao mroc,

9. Mu6'p dang, thjt km nac

Chua tri: aim nang, khat nuoc.

Lieu hrong, each dung: M6i lfut dung 200g rmrop dang nroi, bo hot, thai mieng, thit nac IOOg, thai mieng, cho nuac vua du, ninh nhir, cho vito I it muoi, An thit, rmrop dang, uong mroc.

C6ng hieu: Giam nhiet ha sot, tang ctrong khi huyet, het con khat.

10. Mu6p ham tb]t nac

Chua tri: cam n6ng, khat ruroc.

Lieu hrong, each dung: M6i Ian dung 250g mirop cAt khuc, 200g thit Ion nac, thai nho. 010 mroc

9

VaG vila du, ninh nhir, cho it mUM, an VaG 2 bua cam.

COng hieu: Thanh nhiet, nh~ trang, gi:li khat,

11. DuOng trang, ht)t Cll Au

Chua tri: 56t nong, hao rnroc.

Lieu hrong, each dung: M6i lfu dung 30-S0g b¢t Cll Au, duong trAng vira duo Nau thanh chao hot, an hl!t 1 lfu.

Cong hieu: GiM nhiet, het can khat.

12. Bt dao, thit IQ'Il nac

Chua tri: 56t nong, hao rnroc.

Lieu hrong, each dung: M6i lfu dung 1 khoanh bf dao (khoang 2S0g) got vo ngoai, thai lat, thit Ion nac 100g thai mieng. Ninh nhir, cho VaG it mu6i an. An cai, u6ng ruroc.

C6ng hieu: Giai nhiet, sinh huyet, b6 ti, khoi hao ruroc.

II. CHUA S6T CAO SO GIG

13. Bet con trai bi~n, diu dang Chtra tri: S61 cao, SQ gio,

Lieu hrong, each dung: M6i ngay dung 109 bot con trai bit!n (sao kho tan bot) lSg cau dang, sAc Iffy ruroc uong.

10

14. M~t gAu

Chua tri: S6t cao, so gi6.

Lieu luong, each dung: DUng 5 Ii mat gAu hoa v6i nuoc soi u6ng.

15. Giun dAt, duang trang Otua tri: S6t cao, so gi6.

Li€u hrong, each dung: Giun dAt tum, rna sach, cho vao ngam v6i duong trang (hose muoi), IQC lAy nuoc u6ng.

16.BQtsnngsonluong Chua tri: S6t cao, sg gi6.

Lteu luong, each dung: SUng son duong, sao kho, nghien thanh bot m6i IAn u6ng 2,5g, ngay u6ng 2 IAn.

III. CHUA S6T Nm::

17. Nuoc san duec

Clnia Hi: S6t nhe do Am hu, n6ng trong (buoi chien s6t dem ra m6 hoi trom, long ban tay, ban chan n6ng, mst ngu hay mo, lum do, bua tuOi it, mach vi nhuoc).

Lieu luong, each dung: DUng lOOg Cll son diroc thai lat, sAc lAy 2 bat mroc, u6ng thay nu6'c che,

11

Cong hieu: Cbii'a tri ho khan, s6t nhe (benh lao) ti vuong, ia chay.

18. Nuac mia, chao g~o

Chila tri: 56t nhe do Am hu, nong trong (benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Lily mfa nroi, rna sach, ep lily lOami mroc mfa cho vao lOOg gao te nau chao.

Cong hieu: Khoi s6t, ra m6 hoi, khoi ho.

Clui y: Nhtmg ngiroi ma.c chtmg dai dirong khong diroc dung.

19. Chao 13 sen

Chtta tri: V~ mua he s6t nhe (mua he s6t nhe, sang thu mat d~ tu khoi, khong ra m6 hoi, met moi, than hlnh gay com, lum do, bila IUm vang)

Lieu hrong, each dung: LAy Ila sen to nroi, rna sach, cho VaG 500ml mroc sa.c ley gan lAy mroc, cho vao 1 OOg gao te, mot ft mroc duong trang nsu thanh chao. An vao 2 bu6i sang, chien.

Nhtmg nguci mac chang mua he s6t, huyet ap cao, rna trong mau nhieu, bee phi, dai dubng dung bai thu6c nay rlit t6t.

20. BQt SaD day nall chao

ClIita tri: Mila he s6t nhe (benh trang nhu tren).

12

Lieu IUQl1g, each dung: CiJ. sAn day tum, rua sach sat Hfy bot. 010 30g bot sAn 1 OOg g~o te nau thanh chao. An diem tarn vao 2 budi sang, chieu,

Cong hieu: Chua khoi chang mua he 56t, ngoai cam 56t, khat ruroc.

Khong phai kieng ky gi, moi lua tu6i deu dung duoc.

21. Hoang ky, tao tau, gl;lo

Chua tri: S6t nhe do kht huy~t he (benh trang: sau met nhoc, s6t nhe, nhtrc d!u, toat mo hoi, dan den cam mao, than th~ met moi, an It, ia long, nhat mieng, bila lucri trang, mach vi).

Lieu hrong, each dung: Hoang ky tum 30g cam thao l Sgr, siic lay mroc. DUng l00g gao te, 10 qua tao, nau thanh chao. Khi chao chin nhir, tron mroc thu6c vao quay dl!u. An vao 2 bu6i: sang, chieu.

Chua chrmg khl hu, s6t nong rat hieu qua.

Nguoi gia, ngiroi trung tu6i co the suy nhtroc c6 th~ dung thirong xuyen, c6 tac dung chua s6t nhe, chua khf huyet hu, va tung cirong the 111C keo dai tu6i tho,

OlD y: Ngiroi bi ngoai cam, s6t nong khong duoc dung.

22. Chao san duoc, y di, rmit hong

Olua tri: S6t nhe do Am hu, n6ng trong (benh trang nhu tren).

13

Lieu luong, each dung: San diroc uroi IOOg, Y di tum IOOg, rmn hong 30g. Tnroc het, gHi nat san diroc, y di nan thanh chao, sau d6 cho rmrt hong VaG quay deu. An thuong xuyen.

M6n chao nay dung thich h9P v6i nhtrng ngmri am suy, tl phe lur, bu6i chien s6t nhc, ho khan, it dom, bieng an.

Clui y: Nhtmg ngiroi am hu, ra nhieu mo hoi khong nen dung vi nurt hong khong c6 loi cho chirng am suy, ra mo hoi nhieu.

23. Baba, boi mau, tri mau ...

Chua tri: $61 cao.

Lieu Iirongvcach dung: Dung I con Baba khoang SOOg, bo dau, mat, gan, chat mieng , tron voi b6 mau, tri mau, tien he, tiI ho, hanh nhan moi thu 5g, cho VaG 1 it nrou, mu6i. Hap trang 1 tieng, An n6ng.

Cong hieu: B6 Am, khoi hu nhiet.

IV. TR, n6c NHI~T

24. Chim khach, ga mal Chua tri: B6c nhiet

Lieu luong, each dung: Dung 1 con chim

14

Lieu hrong, each dung: Cit sAn day tum, nia sach sat lAy bot, 010 30g bot san IOOg gao te nAu thanh chao. An di~m Hun vao 2 bu6i sang, chieu,

Cong hieu: Chua khoi chdng mila he s6t, ngoai cam s6t, khat mroc,

Khong phai kieng ky gl, moi laa tu6i d~u dung duoc.

21. Hoang ky, tao tau, gao

Chua tri: S6t nhe do khi huyet he (benh trang: sau met nhoc, s6t nhe, nhnc d~u, toat m6 hoi, dan den cam mao, than th~ met moi, an it, ia long, nhat mieng, bua IUm trang, mach vi).

Lieu IUQIlg, each dung: Hoang ky uroi 30g cam thao l Sgr, sac lAy mroc, Dung l00g gao te, 10 qua tao, nau thanh chao. Khi chao chin nhu, tron nuoc thu6c vao quay dl!u. An vao 2 budi: sang, chieu,

Chtra chiing khf hu, s6t n6ng rat hieu qua.

Nguoi gia, ngiroi trung tu6i co th~ suy nhuoc c6 th~ dung thirong xuyen, c6 tac dung chua s6t nhe, chua khi huyei hu, va tung cirong th~ luc keo dai tudi tho.

Old y: Ngtroi bi ngoai cam, s6t n6ng khong diroc dung.

22. Chao son dtroc, y di, rmn hong

Otita tri: S6t nhe do am hir, n6ng trong (benh trfU1g nhu tren).

13

Lieu hrong, each dung: San diroc nroi lOOg, y di nroi IOOg, rmit h6ng 30g. Tnroc het, gHi mit san duoc, y di nau thanh chao, sau d6 cho rmrt hong VaG quay deu. An thuong xuyen,

M6n chao nay dung thich hop voi nhtmg ngiroi Am suy, tl ph€ hu, budi chieu sot nhe, ho khan, It dam, bieng an,

Chii :9: Nhiing nguoi Am hu, ra nhieu m6 hoi khong nen dung VI nun h6ng khong c6 loi cho clurng am suy, ra mo hoi nhieu.

23. Baba, boi mau, tri mall ...

Chua tri: 56t cao.

Lieu luqng,cach dung: Dung 1 con Baba khoang 500g, hi> dau, mat, gan, chat mieng, tron voi bel mau, tri mau, ticn h6, til h6, hanh nhan mM thu 5g, cho VaG 1 It nrou, mu6i. Hap trong 1 tieng, an n6ng.

Cong hieu: B6 am, khoi hu nhiet.

IV. TR~ B()C NHI~T

24. Chim khach, gil mai Chua tri: B6c nhiet.

Lieu hrong, each dung: Dung 1 con chirn

14

khach, 1 con ga mai (bo long, ruot). Ham nhir (khong cho muoi). An h~t thit trong ng ay.

Mang tAt ca xircng ga, chirn sao kho tan thanh bot, chia lam 3 I<ln. Dong h~t vci nrou trong ngay. Dieu tri lien tuc 3 ngay.

25. sUa bi~n

Chtra tri: B6c nhiet.

Lieu hrong, each dung: Dung 50-100g sua, nau chin an hoac lam tlurc an voi cam.

Cong hieu: Chua khoi Am hu, boc nhict, hao mroc, kho e6.

26. Thit so bi~n

Chfra tri : Boc nhiet.

Lieu Iuong, each dung: Thit so nau chin an, co tac dung b6 dirong, thanh nhiet.

27. Hal sam, m(Jc nhi, ruot 1Q11 Chtra tri: B6c nhiet.

Lieu hrong, each dung: Hili sam, moe nhl (thai nho nhoi vao khiic ruot gia lon, Iuoc chfn kY.

28. Tiet Baba hoa rtrou Otfra tri: B6c nhiet.

Lieu hrong, each dung: Dung 1 con ba ba con song, cat ti!!t ltfy mau hoa vao nrou n6ng uong.

15

29. Cay thanh hao ngam nrou

Chua tri: SOl ret (s6t cao, ret du timg con).

Lieu hrong, each dung: Dung lOOgr cay thanh hao nroi, gia vat Hty mroc (hoac 200gr thanh hao kho sAc lay rnroc, bo ba).

Lay SOOg gao nep hoa vao mroc thanh hao nau thanh com nep, D~ nguoi, rae men nrou U thanh nrou. Hang ngay an vao cac bua com.

Cong hieu: Hoa giai thieu duong, tan han thanh nhiet.

V. CHUA 80 RA MAu

30. B(tt cay hue kh6 nau chao

Chua tri: Ho ra mall (khi ho it c6 nhiing soi mall nho hin trong dam, khi ho nhieu thi tlurong c6 cue mall, phan Ian do lao phdi, gian khf quan ... ).

Lieu hrong, each dung: DUng 30g bot cay hue (nroi thi hrong gap doi), lOOg gao, cho vao 1 it dnong phen, nau thanh chao. An vao Z btta sang, chieu.

Thfch hop chua tri ph6i n6ng ho ra mall.

OUI :9: Ngtroi gia tl vi hu han khong diroc dung keo dai,

31. MOc nhi trang, tao Hill

Chua tri: Ho ra mall (benh trang nhu tren),

16

Lieu luong, each dung: Lay 109 moe nhi trang nra sach, ngam trong ruroc nong 4 tieng. Dung 100g gao te, 5 qua tao, cho rnroc vira du, dun soi, sau d6 cho moe nhi, duong phen VaG nau thanh chao. An chao vao 2 buoi: sang, chieu.

Cong hieu: Quia lao, ho fa mau.

Nhfrng ngubi bi phong han cam mao tarn ngtmg sir dung bai thu6c nay.

32. Re co tranh, mroc ngo sen.

Chua tri: Ho ra mau (benh trang nhir tren).

Li~u 'hreng, each dung: Dung 150g re co tranh tiroi thai nho, 200g ng6 sen tum thai lat. s~c lay mroc u6ng. Moi ngay u6ng 4-5 Mn.

Nhirng nguoi di ia long, giam hrong re co trang, cho VaG 30g bot diroc, eho van mroc thu6c sAe len, u6ng thay mroc che,

Chua tri lao lire, ho trong dam c6 mau, Nhfrng nguci mau n6ng, ho ra mau nhieu thl them VaG IOOg re cay dai ke.

33. Nam hanh nhan, tang bach (vo n~ dau) niu v6i ph6i IQ'Il

Chua tri: Lao phoi ho ra mau,

Lieu hrong, each dung: Moi lcin dung 15-20g hanh nhan, dtrong l5g, vo re cay, phoi IQl1150g. Ninh nhu, an vao 2 btta com.

2·B.TI-.J6c

17

Cong hieu: Mat phoi, khoi ho fa rnau.

Clni y: Khong dung hanh nhan wing (bac hanh nhan)

34. Banh Ian hoa, thjt 19n n~c Chira tri: Benh lao phoi ho fa mau

Lieu luong, each dung: Moi Ian dung 30g thit Ion nac. Ninh nhir, cho muoi vao an cai, uong mroc.

Cong hieu: B6 phoi, tieu dam, giam sot, khoi ho, mat mau, ngirng chay mau,

35. Hoai son, phoi lqn

Chira tri: Lao phoi ho trong dam co rnau.

Lieu hrong, each dung: M6i Ian dung 60g hoai san, 150g ph6i 1<;111. 010 mroc, mu6i vira diI, ninh nhir an.

Cong hieu: B6 phoi, tieu dam, earn mall.

36. MQc nhl, dltOng phen

Chtta tri: Lao phoi, ho fa mau.

Lieu hrongv.cach dung: M6i Illn dung f O-l Sgr moe nhi, rita sach ngarn vao mroc soi khoang 1 tieng, MQc nhi tron voi duong phen, hap each thuy ttl 2-3 ti~ng. An moe nhi, uong mroc.

Cong hieu: B6 am. nhuan phoi, sinh huyet, earn

mall.

18

37. Dong trung ha thaa, vit hap each thuj Chua tri: Lao phdi, ho trong dam co mau,

Lieu hrong, each dung: M6i bin dung 1 con vit, lam sach cho dong trung ha thao vao bung vic HAp each thuy cho den khi chin nhu, cho it mu6i vao. An thit, u6ng mroc,

Cong hieu: Mat b6 tim phoi, tieu dam, cam mau,

38. Sa sam, dong trung ha thao, thit rua Chtta tri: Lao ph6i ho ra mau,

Lieu lnong, each dung: M6i bin dung 60gr sa sam, 109 dong trung ha thao 1 den 2 con rua. Rua lam thit, bo ruot, gan, de nguyen mai rua, ninh nhir vci sam, dong trung ha thao. Cho it mu6i, dau V30. An thit u6ng mroc,

Cong hieu: B6 11m, b6 mau, b6 phoi, cam rnau.

39. Sa sam, trtrng ga

Chtra tri: Lao phdi ho ra mau.

Lieu hrong, each dung: M6i lan dung 30gr sa sam, 2 qua tnrng ga, cho V30 2 bat mroc dun soi, tnrng chin, b6c bo YO, tiep tuc dun soi O1Ia tieng nua, cho dtrong trang vao quay deu. An tnmg, u6ng mroc.

C6ng hieu: B6 am, mat phoi, tieu dom, cam

mau,

19

40. Hoang tinh, dUOng phen Chua tri: Lao phdi, ho ra mall.

Li~u IUQ'Ilg, each dung: M6i l~n dung 30-60g hoang tinh, 30 - 50g duong phen, cho vao 1 bat ruroc, hap each thuy 2 tieng, u6ng rnroc.

COng hieu: Mat tim phoi, khoi ho, earn mau.

41. Tam that, ngo sen, trung ga Qua tri: Lao phoi, ho ra mall.

Lieu IUQ'Ilg, each dung: M6i Hill dung 1 qua tnrng ga, dap vao cai bat, cho vao 30gr mroc ng6 sen, 3g bot tarn thAt, 1 ft duong trang, quay d~u.

HAp each thuy cho den khi chfn. Cong hieu: Mat phoi, cam mau.

42. Tb yen, bach cap Chua tri: Ho ra mau.

Lieu IUQ'Ilg, each dung: T6 yen, bach cap moi thrr 6g. Dun nho lira ham kyo LQc chat lAy ruroc, cho duong phen vao hap ticp ft phut.

Hang ngay vao buoi sang, chien u6ng l Ian.

20

VI. TRl B6 HUY~T - XUAT HUY~T

43. Ng6 sen, trac bach di~p

Chtra tri: Thl) huyet (non ra mall, thuong c6 mau do sam, c6 Ian can ba thtrc an, VI mau til' trong da day ra, phan IOn do trong da day tich nhiet, hoac gan n6ng anh huang den da day.

Loet da day chay man va thuc quan chay mall deu thuoc loai nay.

Lieu luong, each dung: Ng6 sen tum 500 gr, trac bach diep 100g, gia nat vAt lAy ruroc, hoa voi mroc soi u6ng.

M6i ngay u6ng 3-4 Ian.

Di~u If! co hieu qua d6i vOi cluing V! nhiet Xllal huyet (da day)

Chti y: nhtrng ngiroi VI han (da lanh) khong diroc dung.

cam mall roi thl khong diroc dieu tri tiep.

44. Trac bach diep, gao te

Chua tri: Th6 huyet (benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Dung 500g Irk bach diep, nra sach, gHi chat lay ruroc, cho van g~o te nau chao. Chao chin cho van it duong do, quay d~u, an het 1 Ian.

Cong hieu: Khoi non ra mall, ia ra mau.

21

45. La sen, duong phen

Chtta tri: Th6 huyet (benh trang nhu tren),

Dung 1 la sen tutti to, gHi vat lAy ruroc, hoa voi duong phen, Moi Mn uong 150 -200ml, ngay uong 3 Ian.

Cong hieu: Mat rnau, cam mau. Thich hop voi nguoi th6 huyet do mau nhiet.

46. Tam that, ng6 sen, trtrng gil

Chtta tri: Th6 huyet (benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Ng6 sen tum, vAt hl'y 1 ccc mroc, cho them mroc Hi, dem dun s6i. 010 VaG 5g bot tam that, 1 qua tnmg ga, 1 it muoi, quay d~u, dem dun soi la duoc.

An VaG 2 btra cam hang ngay. Ngtroi bi chay rnau da day, uong n6ng 13 tot nhat.

Cong hieu: aim mau, mat mau, tieu dam.

47 _ Banh b(>t nep, ngo sen

(bua tri: Th6 huyet (th6 huyet thirong xuyen hoac hie ho moi th6).

Lieu hrong, each dung: Bot ng6 sen, bot gao nep, duong trang moi thu 250g. Cho mroc vira du, nhao bot, lam thanh banh, hap chin.

Cong hieu: MaJ mau, earn mau. COn c6 tac dung chua th6 huyet, dai ti~u tien ra mau, d6 mall mtii, suy nhuoc, kern an ...

22

48. Ng6 sen, m~t ong

Chfra tri: Chay mall (chay mall thuong xuyen, khong phai do v~t thuong ben ngoai, tlurong la chay mall chan rang chay mall mtii, chay mall dum da ... Benh trang, da xanh xao, nlnrc d~ll, tim dap loan nhip, met moi, nhat mieng mach yeu.

Lieu luong, each dung: Ng6 sen nroi ep Ufy 150ml rnroc, cho VaG 30gr mat ong, quay deu uong.

M6i ngay uong 2 Mn. Dil!ll tri lien tuc nhieu ngay,

C6ng hieu: Khoi benh chay mall rnui, gia tre d~ll dung duoc, khong phai kieng ky gt.

49. Canh cai hoa yang va re co tranh Chtra tri: Chay mall (benh trang nhu tren),

Lieu IUQIlg, each dung: Hoa cai yang (kho) IOOg, re co tranh 50g. 010 vao 200ml mroc, s~k ky lAy ruroc uong.

Mbi ngay uong 2-3 Mn.

C6ng hieu: Chtra khoi non ra mall, ho ra mall. Clui y: Bai thucc c6 vi hoa cM vang kho, nhung

ngiroi hay bi di trng khong nen dung.

50. Nu6'c co cal, duimg phen

Chifa tri: N6n ra mall (benh trang nhu tren),

Lieu hrong, each dung: Co cai trang nra sach, ep

23

ra mroc, cho duong phen vira du, quay deu. M6i IAn u6ng IOOmi. M6i ngay u6ng 3 IAn.

Nhfrng nguoi suy nhuoc, mac clnrng huyet dich khi bi chay mau mui khong dtroc dung bai thu6c nay.

51. Canh dau phu, thach cao

Chua tri: NOn ra mau (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: Thach cao s6ng SOOg, dau phu 200g. Cho vao SOOml rnroc, quay deu, dun soi trong 1 tieng. 010 it mu6i vao. An dau ph 1;1 , u6ng mroc eanh.

Cong hieu: CAm rnau.

Chti y: Nhfmg nguoi s6t khong nen dung.

52. Bi lon, tao tau

Chua tri: Chay mau (benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Lay 500g bi Ion, nroi, ruroc vira dii, nau thanh canh, cho VaG 2S0g tao. Dun nho lira. Khi bi Ion chin nhu, cho vao it duong. MOi ngay an 1 IAn.

Cong hieu: chua khoi chay mau chan rang, chay mau cam, chay mau duai da do tieu cau giam hay benh mau cham dong gAy ra. Nhung phai dieu tri tlurong xuyen, sau thang 1 lieu trtnh.

53. Ng6 sen, tao tau, cay te thai

Chua tri: Xuat huyet (benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Rau te thai nroi 60gr,

24

ngo sen nroi 20gr, tao 5 qua. Cho vao 2 bat nuoc silc lay 1 bat. An tao u6ng nu6c, moi ngay 2 Hin.

Cong hieu: Chua khoi chay mall mui, chay mau chan rang do huyet hu, sinh nhiet gay ra.

Nguoi lon, tre deu dung duoc, khong phai kieng.

54. Au trilng ong, dirong trang Chua tri: Xuat huyet.

Lieu nrong, each dung: Dung 3-5 con au trung ong, mot it duong trang. au trung cham dUdng an. An 1- 2 bIn se khoi benh.

55. Uong tiet de

Chua tri: Xuat huyet.

Lieu hrong, each dung: Tict de u6ng nong 1-2 c6c nho, Cac 10';11 xuat huyct U011 khoi.

56. Bach cap, bao trjrng bo ngua Chua tri: Xual huyet,

Lieu hrong, each dung: Bao tnrng sao van tan thanh bot. Mbi lan dung 3g, mOl ngay 3 Ian. Dung 1 Sgr bach C<:lP, silc lay niroc. H()t bo ngua u6ng V<1i mroc bach cap.

Cong hieu: Chua xuat huyet da day, phoi dell co hieu qua.

25

57. Ca mile

Chtta tri: Xuat huyet.

Lit!u hrong, each dung: Lay nuoc den trong tui ca rmrc, dun rat nho lira, co lAy bot. M6i IAn u6ng 1-2 g. M6i ngay uong 3 Hill.

Cong hieu: Xuat huyet da day, xuat huyer benh phu khoa deu dung co hieu qua.

VII. CHUA CHA Y MAu MUI, vrf~M MfJI

58. Ngo sen, la he

Chira tri: Chay mau rniii.

Lieu hrong, each dung: Niroc ngo sen 1 c6c, mroc la he 1 c6c. Ham nong, u6ng hel I IAn.

Cong hieu: Thanh nhier, dieu hoa mau, cam

mau.

59. Ca nheo hAp xoi

Chua tri: Chay mau mtii.

Lieu I uong , each dung: Dung 3 con ca nheo, 200g gao nep, Tnroc het dem gao nep thoi xoi. Ca nheo rira sach bo ruot, hAp tren n6i xoi. Khi chin nhir, an n6ng.

Cong hieu: Mat mau, dim mau.

26

60. R~ co tranh, nuoc mia Chtra tri: Chay mau mui.

Li6u hrong, each dung: Moi llln dung 50-120 r~ co tranh, 100-130g mfa. sac Hfy nUNC u6ng, thay mroc che.

Neu nguoi co mac chung viem than, thl dung doan mfa con boc trong la t6t nhat.

Cong hieu: Mat mau, cam mau.

61. Ca nheo ham vOi dau den Chtra tri: Chay mau mui.

Lieu luong, each dung: Ca nheo vai con, d~u den 50-l00g, nau chin An n6ng.

62. f>uoog trang, tr(mg ga Crura tri: Chay mau mui.

Lieu Iuong, each dung: Tnrng ga vi') trang 2 qua, dirong trang 50g quay deu, dun soi. M6i ngay u6ng 2 Ian.

63. XO' muop

Chua tri: MOi ung nhot, chay ruroc yang mui

h6i.

Lieu luong, each dung: Dung 2 qua xu rmrop, sao yang tan thanh bot. M6i Mn uap 15gr. Hang ngay u6ng voi ruroc soi vao 2 bu6i sang, chien.

Cong hieu: Giai doc, tieu viem.

27

64. Tam hoa, nhi tir thang Cllua tri: Viem mtii.

Li~u IUQl1g, each dung: Hoa kim ngan, hoa hoan phu, hoa tan di, thuong nhi til, man kinh til m6i loai 109. Sac ky, lay rnroc u6ng. M6i IAn u6ng 1 thang, uong lien tuc 2-3 IAn.

Cong hieu: Giai doc, tieu viem.

65. Hoa tan di, trimg ga

Chua tri: Viem mfii m~n tinh.

Lieu hrong. each dung: M6i IAn dung lO-12g hoa tan di, 2 qua tnrng ga. Tnrng ga luoc chin, hoc bo vo, thai lat, nau liin v(li hoa tan di.

Cong hieu: Giai doc, lieu viern.

66 Co ph trQ1lg VI, hili d6i

Chua tri: Mau nong, chay rnau mui.

Lieu hrong, each dung: Mbi IAn dung 30g co phuong VI tuoi, 30g hai doi. Cho van 3 bat nuoc, sac lily I bat, cho van 1 it muoi. Uong het trong ngay.

COng hieu: Thanh nhiet, mal mau. 67. To ong

Chua tri: Viern mui.

Lieu luong, each dung: Lay 1 mieng t6 ong, nhai thtrong xuyen, ell nhai lO phut lai nha ba fa. M6i ngay

28

nhai 3 IAn.

VIII. CHUA VI iA RA MAu

68. Son duoc, tam that, long nhan, giJ'ng mroc

Chua tri: di Ia ra mau do htr han (tl vi hu han, khong thong huyet, may chay trong ruot. do ia truce ra mau sau, mau co mau sam, da xanh xao, than sac met rnoi, dau bung, ia long, nhat mieng mach vi).

Lieu hrong, each dung: DUng lOOg son diroc gia nat 20g long nhan, 6g gimg mrong, 109 bor tam thai, cho gimg, long nhan vao nau soi trong 30 phut, v61 ba girng ra, tiep tuc cho son diroc, tam that vao dun 000 lira, sac kyo M6i ngay u6ng 2-3 Ian.

Cong hieu: Chfra khoi benh di ia ra mau do tl vi hu han.

OUJ y: Bai thu6c diroc tfnh thien ve On, nen nhirng nguoi ia ra mau do thap nhiet khong duoc dung bai thu6c nay ..

69. M«)c nhi, tao tau, g~o te

Chua tri: Di ia ra mau do thap nhiet (tlnrong hay u6ng nrou, an cay, thap nhiet chua tri ben trong tfch nhiet dAn den dai trang , d6t n6ng than

29

kinh thong ruot, chay mau tfUOC di ia sau, mau mau do, mieng kho, bua lucri vang, mach nhu).

Lieu luong, each dung: LAy moe nhi dem 30g, ngam nu6c soi trong 1 tieng. Lay lOOg gao te, 5 qua lao va 1 it duong do, cho moe nhi dft ngarn nra sach vito va nau thanh chao. An vao 2 bira sang, chieu.

Cong hieu: 136 11, cam mau,

OUJ y: Nhimg nguai bi phong han cam mao, ho khong diroc dung bai thuoc nay.

70. Mqc nhi, tao tau

Chtra tri: Di la fa mau to thap nhiet (ben trong nhu tren)

Lieu hrong, each dung: Moe nhi den l5-30gr, tao 20-30 qua.

Sdc lily rnroc u6ng, moi ngay 1 Ian. Dieu tri lien tuc nhieu ngay,

Cong hieu: Chtra di ia fa mau, benh tri chay mau deu co hieu qua.

O1u y: Nhttng nguoi phong han cam mao khong diroc dung bai thu6c nay.

71. Hoa mao ga trang, trtmge-mo-let

Chtra tri: Di ia ra mau do thap nhiet (Benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Hoa mau ga trang 30g,

30

cho vao 500ml mroc, sac lay 300ml, bo bit. Lay 1 qua tnmg ga d~p van thanh tnmg o-me-let, cho vao 1 lit dtrong trang. M6i ngay an 1 Ian: Khoi chrmg di ia fa mau,

72. Cuong hi sen

aula tri: Di ia ra mall.

Lieu luong, each dung: Dung 5 cu6ng la sen nroi, bo cong, rna sach, cat nho. sac trung 1 tieng, U(y ruroc; pha vao I it duong, llong n6ng. M6i ngay u6ng 2-3 Ian.

rung hieu: Thanh nhiet, earn mall

IX. CHUA vAl RA MAu

73. Nau canh trUng ga v6i rau te thai

Chira tri: Dai ra mall (di dai n6ng, dai dllt, dan buot hoac trong mroc dai c6 IAn mau hoac CI,JC, phan nhieu do than va bang quang tfnh nhiet gay nen),

Lieu hrong, each dung: Rau te thai tum 200g, cho vao 2 bat mroc. Slle lily 1 bat, dap vao I qua tnrng ga, tnmg chfn, cho mu6i, quay deu. An tnmg, rau, uong rnroc. M6i ngay an 2 Ian. Lieu trinh I thang, co th~ an vao bira com; khong phai kieng ky gl.

Cong hieu: Mat mau, earn mau, chua lao than, dai fa mall.

74. cay bac den, sac v6i rmrt qua hong Qua tri: Dai ra mau (Benh trang nhu tren),

Lieu luong, each dung: Dung 6g, eho VaG it dtrong trang. Uong nong, an qua hong. M6i ngay 2 lan.

COng hieu: Chira huyet ap eao, dai ra mau va phu nu bang huyet ra't hieu nghiem.

75. Rau den dai xa tien thao

Qua tri: Dai ra mau (Benh trang nhu tren),

Lieu hrong, each dung: Rau den dai (de ca re), xa tien thao m6i thii SOgr, cho vao 500ml, sac ky, eho van it dtrong trang, Dung lam mroc uong hang ngay, Uong lien tuc nhieu ngay,

Cong hieu: Mat mau, cam mau, chua dai ra mau do vicm dirong tiet nieu.

76. La tre, bach mau can (re co tranh) Chua tri: Dai ra mau (Benh trang nhir tren).

Lieu luong, each dung: Dung hi tre sao vang, re co tranh m6i thu 109. Ham voi mroc soi trang 1 tieng, u6ng thay mroc che.

Cong hieu: Mat mall, earn mau.

77. Canh rau he, tiet 1Q1l

Qua tri : Dai ra mall, dau duemg ti~t nieu.

Lieu hrong, each dung: Rau he 250g, tiet lon

32

250gr. Luoc chin an.

Cong hieu: B6 mau, mat mau, cam mau, giam

dau.

78. Co phuong vi nAll vffi nUnc gao

Chtta tri: Dau duong ti~t nieu; dai fa mau,

Lieu hrong, each dung: M6i lill dung cO phirong vi tum 60g (kho thl dung 30g). Lay 3 bat rnroc vo g'.10 (mroc thu 2), sac HIY 1 bat, cho VaG it mu6i d~ u6ng.

Cong hieu: Thanh nhiet, mat mau, earn rnau, giam duo

79. Xa tien thao

Chira tri: Benh lau dai bu6t fa mau,

Lieu luong, each dung: Xa tien thao d~ nguyen n?, nra sach, giii nat, vat Hfy 1 hat mroc, quay vao 1 thia mat ong. U6ng Iuc d6i bung. Dieu tri lien tuc se kh6i.

80. D~u gia dau xanh, dubng trang

Chtra tri; Benh lau dai dat, dai nhieu litn, dau bung diroi, dau duong ti~t nieu.

Lieu hrong, each dung: Dung 1/ 2 kg gia d~u xanh ep lay mroc, pha v6i duong trdng d~ u6ng.

Cong hieu: Loi ti~u, thong lau.

81. Re, hi ngo

Chtra tri: Benh }~u, dai fa nuoc nhu co san, dau

3-B,n..,6c

33

bu6t duong tiet nieu,

Lieu hrong , each dung: LAy la ngo, re cay ngo sac lAy mroc u6ng, u6ng thay mroc che hang ngay, Cong hieu: LQi tieu, giam dau, thong l~u.

82. N g6 sen tum BaU vOi hi dao

Chira tri: Benh l~u (Benh trang nhu tren).

Lieu hrong, each dung: Ng6 sen tum 100g, bi dao 1 qua, nau hly mroc u6ng, tlurong xuyen.

Cong hieu: Thong lau, giam dau, earn mau.

x. CHUA CHAy MAu TU' CUNG

83. M(>c nhi den sac v6i dUOng do

Chua tri: Chay mall lir cung (chay mau lU cung thuong do mau n6ng, ti hir. Mall nong ra nhieu, mau do sam. Mat do, mieng kho, bua lucri vang, mach hong).

Lieu luong, each dung: Moe nhi den 30g, dun nho lira, sac ky. Cho vao 20g duong d(), chia 2 phan, an het trong ngay.

Cong hieu: B6 mau, cam mau,

Chu y: Nguoi mac chung ia chdy khong duoc dung.

34

84. V tiy ca chep, rtigu

Chua hi: Chay mall tl'1 cung (Benh trang nhu trEm).

Lieu IUQng, each dung: VAy ca chep 200g, cho mroc vita du, dun nho lila, sAc ky cho d~n khi thanh cao. M6i ngay dung 60g. Dong vdi rirou ham nong. M6i ngay uong 2 M.n.

Cong hi~u: Tieu mau dong, b6 mau, cam mau.

85. Cit diec, dtidng qui

Chua tri; Chay mau tl'1 cung (Benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: Lay 1 can ca diec khoang 250g, bo mat giil viiy, ru:a sach, lay 109 duong qui, 3g nhu huang cho vao trong bung ca. Dung dht sach, deo boc kin ca, dem nudng chay, bo dat, lay than ca tan thanh bot. M6i ngay lay 3g hqt ca, hoa vdi ruou ham nong uorig.

C6ng hieu: Lam tan mau tv, b6 mau sinh mall, cam mall.

86. Gil den, lit ngai

Chua tri: Chay mall tii cung (Benb trang nhu tren).

Li€u IUQng, each dung: Dem 1 can ga den, kh6ng cat ti~t, lam sach long, bo mat, dung 20g Ia ngai, 30ml rucu trang, 1 coc nude. Dem ga, la

35

ngai, .. hip each thuy cho d€n khi chin kyo An thit, uDng nude. Hoac co th~ cho VaG cho VaG it muoi d~ an vdi com.

Cong hi~u: Tang cuong khi huyet, on trung. Chuyen tri bang huyet do hu him.

Chu y: . Nhfrng nguoi rDi loan hanh kinh, mau nang khong duoc dung bai thUDC nay.

87. Cay d~i ke (hoarrg ti€u ke)

Chua trj: Tit cung chay mau (benh trang nhu tren).

Lieu IUQng, each dung: Dung 250g cay dai ke (hoac ti~u ke), rt1a sach thai nho. Cho nuoc vao, dun nho lira, sac trong 1 tieng, vat bo ba, Ti€p tuc dun nho hia, co dac nuoc thUDC. D~ thuoc nguoi, cho vao 500g duong trang, quay deu, d~ nguoi cho van 19 (hoac binh thuy tinh) dung dan,

M6i Ian uong 109 vdi nude soi, M6i ngay uong' 3 IAn.

Cong hi~m: Chua khoi chung th6 huyet, bang huyet, thich hop vdi ngtroi co mau nang.

88. Bach thfio stidng, dtiang tr:'ing Chua tri: Tit cung chay mau,

Lieu IUQng, each dung: L5y 50g bach thao suong lOOg cam, 250g duong' do. Cho nuoc soi vao, nhao nan thanh banh, m6i chiec lOOg nudng chin.

36

M6i bu6i sang an 1 chiec (an Inc d6i). C6ng hieu: Cl1m mau,

89. M<}c nhi trAng, dtiiing do Chua tri: tli cung chay mau.

Lieu hrong, each dung: Dun moe nhi trang, duong do, dun nho Ilia, sac kyo An thuong xuyen, hoac an van 2 hila com,

Cong hieu: B6 am, d.m mau.

90. Qua h6ng kho, rliC!" ne'"p Chua rri: Tli cung chay mau.

Lieu luong, each dung: La'y 60-120g qua h6ng kho, rang ron, tan nho. Uang vdi ruou ne-p.

Cong hieu: Cam mau.

91. Bot rmrc

. .

Chua tri: Chay mau tti cung.

Ligu IUQng, each dung: La'y tui muc cua sao kho, nghien thanh bot. M2ii l~n uong 19; m6i ngay uong 21An

Cong hieu: ill hu, cam mau,

92. Triing ga, thuy traeh Ian (bac cot Ian)

Chua tri: Chay mau tti cung.

Lieu luong, each dung: Dung 25-50g lit thuy 37

trach lan, thai nho, nau voi 1 qua trirng ga an.

XI. CHUA VlEM LOET D~ nAy vA TA TRANG

93. M~t ong, hoa h8ng

Chua trj: Loet da day, til trang (Benh trang loet da day: vung bung tren dau, co cam giac trudng d§:y, dau tuc, phfa ben trai bung. Con dau thuong phat sinh sau bira an tit 1 tieng den tie-ng rudi, va dau keo dai 1-2 tie'ng, sau do giam dan.

Dau loet ta trang d phfa ben phai bung, con dau sau bira an 3-4 tieng, co khi dau luc nua demo Ngoai ra con 9 chua, dily hoi, bucn non, th6 huyet).

Lieu lucng, each dung: Hoa hong 5g, hoa trong nude s6i 10 phut. Cho mat ong va duong' do vito, uong dan.

Cong hieu: Giam chua, Ioi trang, giam dau, khoi loet.

94. D~u phu, dtiang do

Chua tri: Da day, ta trang loet chay mau. Ligu IUQug, each dung: M6i ngay dung 2-4 tam d~u phu, 60g duong. Cho vao bat nude, nau sci chin trong 10 phut. An vdi com.

C6ng hieu: Giam chua, earn mau.

38

95. B9t tam that, ngo sen, trung ga

Chua tri: Da day, til trang Ioet, chay mau. Lieu Iuong, each dung: M6i IAn dung 1 qua trung ga di[ip VaG tron vOi 30 ml nude ngo sen, 3g hqt tam that. Hap each thuy.

C6ng hi~u: CAm mau, giam dau, tan huyet

tv.-

96. Cay sen can, tao t~u

Chua tri: Da day, ta trang loet, chay mau. Lieu luong, each dung: M6i IAn dung 50g, cay sen can, 8-10 qua tao. Cho vao 2 bat nude, siic lay 1 bat, bo ba, u6ng nude,

C6ng hieu: B6 than, b6 huyet, b6 da day, cam

mau.

97. Gling tddi, hi he, sua bo Chua tri: Da day loet do vi han.

Li&u luong, each dung: Dung 250g la he, 25g gitng tuoi, rita sach thai nho, gia vat lay nude, hoa vao 250g sua bo (hoac 2 thia sua bot), dun s6i, an nong.

C6ng hieu: Chua khoi chung viem da day, dau da day, buon non, th6 huyet.

98. N doc khoai tay

Chua tri: Loet da day do tieu hoa,

39

Lieu hrong, each dung: Khoai tay tuoi d~ nguyen vo, ep lay nude. Hang ngay, sang sdm, hie con doi uong 1-2 thia nude khoai tay (khoang 50- lOOml).

Cong hi~u: Kien ti, itch khi, tao bon.

99. M~t ong

Chua tri: Lost da day.

Ligu luong, each dung: Mat ang 150g, hap nong. Uong m&i ngay 3 M.n truce biia an.

Ceng hieu: B6 dudng, giam dau, khoi Ioet

100. Cao sua hi~n, tao tdu, dtidng do Chua tri: Loet d€l day, ta trang.

Ligu luong, each dung: Sua bien, tao m&i thu 500g, duong do 250g, ninh nhir, co dac thauh cao.

M&i M.n u6ng I thia, m&i ngay 2 lAn.

101. M~t ong, cam t hao, trdn hi Chua tri: Loet da day, ta trang.

Lieu hrong, each dung: M*t ong 90 gr, cam thao tuoi 15g, trAn bi lag, nude vua duo SAc ky cam thao, trAn bi, sau do quay mat ong vao. Ngay uong 3 M.n.

40

102. Chao gao nep

Ch ua tri : Loet da day.

Lieu luong, each dung: Gao nep, nho kho vita du, nau tb anh chao. M6i bu6i sang, clrieu an 1 ]l1n.

Cong hieu: B6 ti vi khoi loet,

103. Thit IDeO

Chua tri: Loet da day, ta t.rang man tinh. Lieu luong, each dung: Lam thit meo, lam sach long. bo ruot. Ninh nhir, cho vao it rucu, mu6i an.

An lien tuc 2-3 con se co hi~u qua.

104. Ntioc giing, sua bo

Chua tri: Dau da day do hu ban.

Lieu hrong, each dung: M6i lAn dung 150- 200g sua bo, mot thia nude gimg, 1 it duong td.ng. Hap each thuy, an he't l Ian.

Cong hieu: Giarn dau, am da, Con co tac dung chua nghen, non, <;1 chua.

105. Dang sam, gao

Chua tri: Viem da day man tinh, loet ta trang.

Lieu luong, each dung: M6i Ian dung 10-15g

41

dang sam, gao 30g sao vang, Cho vao 4 bat nude, sAc }flY I bat nidi, uong thucng xuyen thay mroc che. Cach I ngay di&u tri I IAn. Dieu tri lien tuc 2- 4lftn.

C6ng hi~u: B6 dudng da day, tang cuong khi huyet, gia m dau,

106. ThAo qua, thjt hi>

Chua tri: Dau da day do hu han, vi. han, an uong kho tieu, trudng bung.

Lieu IUQng, each dung: M6i lftn dung 6 gr thao qua, 150-200g thit bo thai mieng. Cho du nude, ninh nhir, cho vao it muoi. An thit, uong nude.

C6ng hieu: B6 ti, am da, khu han, tru thap, giup tieu hoa, giam dau,

107. La cay Ot, trung gil

Chua tri: Dau da day do hu han.

Lieu IUQng, each dung: M6i Mn dung 60-90g la ot tuoi, 2 qua trtmg ga, dung diu lac rim vang. Cho vao 1 bat nidi nude, Nau chin canh trung, la ot cho vao I lit muoi. An vao bira com,

C6ng hieu: Khu han, gia m dau, b6 mau, b6 day day.

42

108. 'I'hjt rita den, d~ day l«1n Chua tri: Loet da day, ta trang.

Lieu luong, each dung: M6i Mn dung 200gr, thit rua den, 200g da day Ion, thai nho. Ninh rihu, cho vao 1 it muoi. An 2-3 Iftn, an he't trong ngay.

C6ng hieu: Tang cuong khi huyet, b6 da day, b6 am, giam da u.

109. R~ cay kim quat, da day lqn

Chua tri: Viem loet da day man tfnh, loet ta trang.

Lieu Iucng, each dung: M6i lfin dung 30g r~ kim quat, 100 - 150g da day Ion, thai nho. Cho vao 4 bat nude, nau den khi con 1/2 bat, cho vao 1 it muoi, gia vi. An ca coli Hn nude.

Cong hieu: B6' ti, khai vi, thong khi huyet, giam dau.

110. Hi) tien tr~ng h8'p tao tdn Chua tri: Dau da day do hu han.

Lieu luong, each dung: M6i Iftn dung 5 qua tao tftU, bo hat. Cho vao trong m6i qua tao 2 hot hi tieu trang. Hllp tren mat ubi com, an nong.

C6ug hieu: Ong trung, b6 ti, am da, giarr dau.

111. H& dao, nh9ngtAm Chua trj: Sa da day.

Lieu hrong, each dung: M2ii Mn dung 100-150 gr h6 dao, 50g nhong t~m sao vang. Hap each thuy.

C6ng hieu: Chua khoi sa da day.

112. T'hjt 19n n~c, qua X9P x9P Chua trj: Viem ruot man tfnh.

Lieu hrong, each dung: M2ii liln dung 60g qua X9P X9P kh6, lOOg Ion nac. Hap each thuy, cho vao 1 it muoi. An vdi corn.

C6ng hieu: ill dudng da day, ruot giai dqc, t.ieu viem

XII. CHuA DAU VUNG LUON

113. Hoa tri que (hay tri khoi)

Chua tri: Chua chirng dau vung luon, buon phien, nong nay cau gian, t6n thuong gan, lam cho can khi tich tu dim den dau vung luon, hi va dap manh ben ngoai lam cho mall dong tu ben trong sinh chung dau lucri; ta khi thap nhiet tich tu vao gan rna sinh dau vung hron nhu viem gan viem tiii mat v.v .. Lao luc v~t va, khi huye't suy nhuoc, thieu mau, gan mat yeu, sinh chtrng dau vung

44

hidn.

Ligu hrong, each dung: M6i lAn dung 6-10g canh hoa tri que, ham nude soi nhu ham che, Ucng thay n udc che.

Cong hi~m: Chua dau gan, da day, buon non, the;' huyet, kho tieu den co ket qua.

Bai thuoc con co th~ dung chua chttng dau vung hron do can khi tfch tu, chung kinh nguyet khdng deu do can mit, khi hu.

114. Hoa nhiti

Chua hi: Dau vung hidn (Benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: M6i Ian dung 5g hoa nhai, lag duong trang, ham voi 1 bat mroc soi, gan lay nude uong. Co th~ sac lay nude uong, nhung khong dun lau.

Cong hieu: B6 dudng khf huyet, giam dau; chira chinh dau vung Iuon.

115. Hoa da hep hap viii gan 19n

Chua tri: Dau vung hron (Benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: M6i Ifin dung lag hoa da hop kh6 (ncu hoa tuoi thi dung 20g) ngam hoa trong bat nude sci, 150g gan Ion thai nho, mot it muoi. Tat ca. hap each thuy, lam thuc an an vdi

45

com.

C6ng hi~u: B6 gan, giarn dau, thu gian. Con chua m.?lt ngu, qu ang ga, viem giac mac,

116. Nu'oe la h~

Chua tri: Dau vung luon (Benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: M6i IAn dung 500g lao he tuoi (hoa r~) gia vat lay nude, dun len.

Nhimg nguoi hi b~nh ung thu dung bai thuoc nay co th~ giam nhe.

117. Qua tram, ell eai

Chua tri: Dau vung 2 ben Iuon do can khi tich tu.

Lieu luong, each dung: M6i IAn dung 250 gr qua tram, 50-l00g en cai. sAc l.?ly nude uong thay nuoc che.

C6ng hieu: Khoi tich tu, b6 dudng khi huyet, giam dau.

118. N u'oe khoai tay Chua tri: Dau vung luon.

Khoai tay rita sach, thai nho, gill vat Iffy nude. Trude bua an uong 1 thia.

Cong hieu: Dieu hoa khi huyet, giam dau.

46

XIII. CHUA DAD KHOANG D~ DA.y

119. Uong nuoc khoai tay Chua tri: Dau khoang da day.

Ligu hrong, each dung: Khoai ta_y tuoi (khong dung loai da nfiy mam) rua sach, ep lily nude. M6i Mn uong 2 thia truce bira an.

Cong hieu: Am trong, giarn dau. Ngoai ra con dung chua viem Ioet da day, ta tang man tinh, bi ia do thai quen, man ngua da, viem trii mat man tinh va chimg dau vung luon.

120. Ntiong gitng, cat canh, khoai tay Chua tri: Dau khoang da day.

Lieu Iuong, each dung: Lay 100g khoai tay, 109 girng tuoi, ep lay nude, hoa vao 30g nude cat canh tuoi, hoa vdi nude s6i. Uong m6i ngay 30 rol.

C6ng hi~!U: Tang cuong khi huyet, giam dau. Chua cac chung dau da day, th6 huyet, buon non, do than kinh, do hu han.

121. Uang ntioc dtiong mach nha Chua tri: Dau khoang da day.

Lieu luong, each dung: Dung 20 ml duong mach nha, hoa vao nude soi. M6i ngay u6"ng 3 lAn, uong tru'oc bfia an.

47

Cong hieu: Chua dau da day kinh nien, dau da day do hu han.

122. Chao qua ph~t thu, cat canh, g~o te

Chua tri: Dau khoang da day.

Lieu IUQng, each dung: Phat thu, cat canh m6i thtr 20g. Ninh nhir, hi) ba, Hty nude, Cho vao IOOg gao te, nude vira du nau thanh chao. Khi chao chin, cho VaG it duong, nude ph~.t thu, cat canh, quay deu, dun s6i len Ia an duoc . M6i ngay an hai Ian,

C6ng hieu: B6 da day, giam dau, khoi viem da day man tinh, khoi dau da day khi hu.

123. H-3 t.ieu tding, da day lqn Chua tri: Dau da day dang han.

Lieu lucng, each dung: H6 tieu td.ng 15g, da day Ion 1 chiec. Cho h5 tieu dil. nghien nho VaG trong da day Ion. Dun nho lua, ninh nhu. An nong. Ba ngay an 1 Mn. Dieu tli lien tuc 3·4 Ian.

124. Giing, h6 tieu

Chua hi: Dau da day dang han, nbat mieng, nhieu nude bot.

Lieu luong, each dung: Girng kh6 109, h6 tieu 10 hat, tan nho, uong vdi nude s6i. Chia Elm 2 Ifin

48

u6ng h€t trong ngay.

K

C6ng hieu: Am trong, giam dan.

125. Qua vai, trdn bi

Chua trj: Dau trirdng bung an no, trudng bung kh6 tieu, dfly hoi.

Ligu Iuong, each dung: Hat qua viii lOOg, trfln hi lag, tan thanh h(>t, u6ng vdi nu'Oc wi trudc bua an com. M6i }fin u6ng 10 g.

C6ng hi~u: Tang cuong khi huyet, giam dau.

126. U 6ng d~u lac

Chua tri: Dau da day, rj chua, d6i no dgu vang delu.

Lign luong, each dung: Hang ngay, sang sdm Inc con d6i, uong 2 thia d~u lac,

C6ng hieu: Giam dau, ~m trong.

127. Bong bong cit, thjt lqn nac

Chua tri: Dau da day lau ngay, co thd BUY nhuoc, an it, gay com.

Lieu luong, each dung: Bong bong ca 100g, thit Ion nac 200g, h~p each thuy. An h~t 1 lfin.

C6ng hieu: B6hu, giam dau.

128. Cit die'"c, h8 tieu

Chua tri: Cac chung dau da day man tinh.

49

Lieu luong, each dung: Ca diec tuoi 1 can (tOt nhat la loai ca tu 200g/con trd len. M6 ca, bo mat, cho 25g b{lt h6 tieu tr&ng VaG bung ca.

Hap each thuy, An lien tuc nhiau lftn. C6ng hieu: Giam dau, b6 da day.

129. Cn cai, thit cho

Chua tri: Dau da day dang han.

Lieu hrong, each dung: Cho cn cai, va thit ch6 (hoac thit de, thit hirou), girng tuoi VaG ninh nhir. An ca mrec Iftn cai, an m6i wi 1 IAn.

C6ng hieu: Am da, giam dau.

130. Chao gao nep, bach hop, dliong Chua tri: Dau da day

Lieu hrong, each dung: Mbi IAn dung 60·90g, bach hop, cho vao gao nep, duong vira du, nau thanh chao. Mbi ngay an 1 hin, an lien tuc tu 7 ·10 ngay,

C6ng hieu: Sinh huyet, tang cuong khi huyet, giam dau.

131. Nlioc giing, sua bo

Chua tri: Dau da day dang han.

Lieu Iuong, each dung: Mbi H.n c6 th~ dung 150-200 ml sua bo mot thia nuoc girng, tuoi, m{lt it duong trang. Hap each thuy,

50

Cong hieu: B6 da day, giam dau,

132. Thao qua, thit bo

Chua trj: Dau da. day dang han, Ianh bung, an u6ng kh6 tieu.

Li€u luong, each dung: M6i IAn dung 6 gr, thao qua, 150-200g thit bo, thai nho, Cho d-il nude ninh nhir, cho 1 lit muoi, An thjt, uong nude,

Cong hieu: tim ti vi, tru him thap, d€! tieu hoa, giam dau.

133. La CIt, trfmg ga

Chua tri: Dau da day danghan.

Lieu IU<;Jng, each dung: M8i IAn dung 60-90g lit dt tuoi, 2 qua trung gao 'I'rung ga ran vdi dau lac, cho nude, muoi, Ia dt vao, ntiu chin kyo An vdi 2 bfia com.

C6ng hieu: Khi han, giam dau, b6 huyet, b6 da day.

134. Hc3 t ieu, tao tdn

Chua tri: Dau da day han tinh.

Ligu luong, each dung: M8i IAn dung 5 qua tao, bo hat, m8i qua tao cho vao 2 hat h6 tieu. Hap cdm an.

Cong hieu: Am trong, b6 ti, tim da day, giam dau,

51

135. Qua xQP xQP, thjt If!n nac

Chua tri: Dau, viem da day, til trang man tinh. Li~u hrdng, each dung: M6i!lin dugn 60g, qua X9P x~p kho, 100 ·120g, thit Ion nac. Hffp each thuy, cho them gia vi an.

Cong hieu: B6 da day, ruot, tieu viem, giam dau.

XIV. CHUA DAD BlJNG 136. Chao giing, trdn hi

Chua tri: Dau bung lanh (Dau phat sinh tit vnng xuong chau trd len, tit vung khoang bung trd xuong).

Lieu luong, each dung: Gitng 25g, trAn bt 5 gr. Gitng thai nho, nau girng, trAn hi gao te thanh chao.

C6ng hieu: Khit han, giam dau.

137. Toi ngam giam

Chua tri: Dau bung lanh dang han hoac an phai thtrc an s6ng, Ianh, cam lanh, Ianh bung.

C6ng hieu: Klnl han, giam dau.

138.- ea phe, ntioc soi

Chua tri: Dau bung an kho tieu,

52

Ligu hrong, each dung: 5g cit phe, ham nu:Oc

". K

SOl uong.

Cong hieu: Giup tieu h6a, giam dau.

139. DAu Iac, ntiiic soi

Chua hi: Dau bung quan, tAc ruQt.

Lieu hrong, each dung: Lay 112 cOC nude nho dAu lac, uang vdi nU:Oc soi, uang he'"t trong 1 !:in, ngay uang 2 !:in.

Cong hieu: Thong dai ti~n, giam dau

140. T,.it cho, chao d~u, g~o te

Chua tri: Dau bung ti hu, dau bung do Ianh, dAy trudng.

Lieu luong, each dung: Thit ch6 beo 250g, nau vOi gao te, chao d~u, muai thanh chao.

Cong hieu: Khjr han, giam dau.

141. Rti<ju, dtiong do

Chua hi: Dau bung do cam han, dau bung di

ia.

Lieu hrong, each dung: Ruou 50 ml, duong do

109. Dun nho lila cho de'n khi dU:Oug chay tan, an n6ng.

Cong hieu: Khir han, tru thap, giain dau, khoi ia chay,

53

142. ell cai triing, dtiong triing Chua hi: Tre em ia chay,

Li€u luong, each dung: Lay 1 phan cu cai, 1 phan duong, nau chin nhu, ep lay nude, bo ba. Mlii ngay uong 3 lAn, m6i IAn 5-10 ml. Uong Iien tuc 2- 3 ngay.

Cong hi~u: c.it coo ia chay.

143. Giing, cat canh, khoai tay

Chua tri: Dau bung, the ta, khong muon an do than kinh da day.

Ligu luong, each dung: Khoai tay 100 gr, gimg tum 109, cat canh bo vo, bo hat tat cit dem gia nat, v.it lay nude, Trude mlii bua an uong mot thia.

C6ng hi~u: Giam dau, het non.

144. Dinh htidng, rtiqu

Chua tri: Dau bung do cam han, trudng bung, th6 tiL

Lieu luong, each dung: Ruou 50 ml, cho vao 2 giot dAu dinh huong. Ham nong trong 10 phut, u6ng ngay.

Cong hieu: Kln1 han giam dau, tru tao

,54

xv. CHUA SA D~ DAy

145. T'hjt rita hftm chi X3C Chua tri: sa da day.

Lieu luong, each dung: Thjt rna 250 gr, chi xac 15g, ninh nhir, bo ba thuOc, an thit u6ng nuoc, Cong hieu: khoi sa da day.

146. Hanh dao, nh9ng tLn Chua tri: Sa da day.

Lieu luong, each dung: M6i lfin co th€ dung 100-159g hanh dao, 50g nhong tAm sao qua, hap each thuy.

Cong hieu: Kien vi, khoi sa da day.

147. Sam., hoang ky Chua t.ri: Sa da day.

Li&u luong, each dung: Dang sam, hoang ky m6i thu 250g, rita sach, nga m nude lanh. Sau do s&c ky, lay 3 nude thuoc, bo ba, dun nho Iua co d~c nude thuoc, 500g duong. Quay d&u cho de'n hie kho thi d~ nguoi, dung dfin (bao quan bang 19 kin). M6i Ian uong 109 vdi nude nang; ngay

55

uang 2 Un.

_ ~ ,.. """ 9

XVI. CHUA BUON NON, NON MUA

148. Giing tum, duang mach nha

Chua tri: Non mua (benh non mira do ttnh trang cd th€ ben ngoai thi mac cam cum, n6ng Ianh, triing gi6; ben trong thi an ueng qua dQ, lao dQng met moi dftn de'n da day tntdng khi rna sinh ra).

Li~u IU<;1ng, each dung: Gitng tuoi 109, mach nha 30g. Hap trong nude soi 10.phut. Ngay uong nhieu IAn.

Cong hi~u: Chua khoi chung non mua do ti vi suy nhuoc, cam cum, n6ng lanh.

149. Ban ha, sdn dugc

Chua tri: Non mira (Benh trang nhu tren), Lieu luong, each dung: Ban ha tuoi 30g, rita sach b&ng nude nong, Cho vao am dat sac lay 200 ml, ho ba, Cho vao 50g, son duoc, dun tie'p cho soi ky, cho them duong trAng. M6i ngay an 2 l&n vao sang, chien.

Cong hieu : Khoi di\y hoi, non mua lien mien.

56

150. Hoac htidng, g~o te

Chua tri: Non mira (Benh trang nhu tren). Ligu Iuong, each dung: Hoac huong 30g (neu kho thi dung 15g), sAc lay nuoc. Lay lOOg gao te, nude vita du, nau thanh chao. Khi chao chin nhir, cho nude hoac huong vao chao, quay dgu, dun soi.

Cong hieu: Khoi d£y hoi, non mua vita th6 vita ta, dau bung.

151. Dinh htidng, giing, dtidng

Chua tri: Non mua (Benh trang nhu tren). Lieu Iuong, each dung: Lay 50g du'dng phen hoac duong kinh, cho vao 1 it nude, dem dun nho lila; dUdng tan, cho 30g gimg tuoi da bam nho va 5 gr b9t dinh huong vao qua'y dgu. Tiep tuc nho lua cho den khi co d!)lc la ducc,

Cong hieu: Chua chtrng dau da day, non mua, dfiy hoi, Ianh bung.

152. D~u bach biin, gao te

Chua tri: Non mua (Benh trang nhu tren), Ligu IUQng, each dung: D~u bach bi~n 60g, gao te IOOg. Nau thanh chao, an trong ngay.

Cong hieu: Chu-a khoi chung non mua, ta li do nong lanh, Bai thuoc nay thich hop trong dieu tri ti vi hu nhuoc, non mua, VaG mua he oi buc.

57

153. Chao nlioc giing, sa nban

Chua t.ri: Non mua (Benh trang nhu tren). Lieu luong, each dung: M6i bat chao sa nhan cho vao 10 ml nude giing. An trong ngay.

Cong hieu: Chua tri non mua, vita dau bung vita dily hoi trtrdng bung , n ac.

- Gia.i phien, thong hoi, tan han, mat gan, than, ti Vi hu nhuoc, an vao non ra.

154. Tai qua hang

Chua t.ri: Non mua do vi han (da day lanh). Ligu Iuong, each dung: Lay 3 chiec tai qua h6ng, ha'p com an.

Cong hieu: Lam km bung, khoi non mua.

157. Nlioc giing tlidi, m~t ong

Chua tri: Non mua lien mien khong cam duoc.

Lieu Iuong, each dung: Nude girng tuoi 1 thia, mat ong 2 thia, cho vao 3 thia nuoc soi. Ham n6ng, u6ng het trong 1 Mn. M6i ngay u6ng 4-5Iftn.

Cong hieu: Mat da, cat con non mua,

156. Giing tlidi, tao t:i u

Chua tri: Non mua do vi han (lanh bung), Ligu luong, each dung: Lay mQt so' en giing to,

58

con tuoi, d~ nguyen vo. M6i mieng giing tach lam doi, khoet 16 cho vao 1 qua tao, nap kin. NUDng tren than cui cho d€n khi vo girng chay den, UlY tao ra an. M6i ngay an 5-6 qua.

Cong hieu: Tim han, a'm da, b5 ti. d.t con

non.

157. Dinh htrong, tuyet Ie Chua tri: Non mua.

Lieu luong, each dung: M6i Iftn dung 1 qua tuyet le, tach doi, bo hat, cho vao 10-15 hat dinh huong. Dung gia'y ban tham nude g6i 4-5 Idp giay. NUDng chin, bo dinh huong an qua Ie.

Cong hieu: B5 da day, cat con non.

158. Ca diec, sa nhan

Chua tri: Buon non, non mua.

Lieu luong, each dung: Ca diec 250g, mQt it sa nhan gimg, h5 tieu ... sAc la'y mroo uong!

159. Tiet vjt triing

Chua tri: Budn non, non mira.

Lieu luong, each dung: Tiet vi trang' (co th~ dung ng6ng ciing duoc) u6ng ngay hie tiet con nong.

59

160. Mang m~ ga

Chua tri: Budn non, non mila.

Lieu hrdng, each dung: Mang me ga 50g, sao toan tfnh, tan nho. M6i IAn 5g u6ng vdi ruou.

161. Gan l~ hint voi ngit vi Chua tri: Budn non, non mila.

Lieu IUQng, each dung: Gan lqn 1 chiec, ngii vi. 15g. HAm chin an n6ng.

Cong' hieu: Khoi buon non, da ddm.

162. Cit cai ngam m~t

Chua tri: Bu5n non, non mira.

Ligu hrong, each dung: Cn cai trang, tuoi 500g, r1'1:a sach, thai nho, cho vao Iuoc, nude soi vat Cll cai ra ngay. D& rao nude dem phoi nang 112 ngay, sau d6 cho vao 150g mat ong, tri?n deu, dun nho hia, quay dgu cho de'n khi sci len la duoc, D& nguoi, an dan.

Cong hieu: Mat da, giam dAy hoi, khoi non.

163. Chua truong bung Chua tri: Truong bung.

Ligu hrong, each dung: Dung 1 can dan (say kho), 1 nam hat cay Cll cai, sao vang tan bi?t, tat ca hoa voi ruou u6ng.

60

164. Chao cua gao te Chua tri: Trtrdng bung,

Lieu IUQng, each dung: Cua tuoi, gao te, n~u thanh chao an n6ng.

165. Ltidn na"u voo. toi rti<1U Chua tr'i: Trirdng bung.

Lieu luong, each dung: Luon 250g, toi to I cu, ruou I cdc. Nl1u nhir an nang.

166. Mang m~ ga, htidng phI}.

Ch ua tri: Truong bung.

Li~u luong, each dung: Dung 3-5 chiec mang m~ ga sao yang, cung vOi 109 hat cn cai, 15g huong phu, 25g mach nha, 15g thuong truat. Sl1c l~y nuco uong.

167. 'I'hjt cho g~o te Chua ttl: Trudng bung.

Li~u Iu'Qng, each dung: Dung 150g thit ch6, thai nho. Ninh nhir vdi gao thanh chao. An voi com cling tot.

XVII. CHUA TAo BON

168. Chilo gao te, hoa dao '

61

Chua trj: Tao bon (do ruot, da day nong, lao d9ng met moi, khi Iruyet dgu hu, am han ngirng tr$, sinh ra tao bon, bi ia, bai tiet kho khan).

Lieu hrong, each dung: M6i M.n dung 4g canh hoa dao tuoi (neu kho dung 2g), lOOg gao teo Nau thanh chao. Cach 1 ngay an llAn.

Cong hieu: Thanh nhiet, nhuan trang, thong

dai tien. .

Chu y: An chao hoa hiSng den khi nao di ia binh thtrong riSi thi thoi,

- Hoa dao udp lanh thich hop voi b~nh nong trong, kho ia.

169. Duong ph en; chuoi tieu

Chua tri: Tao bon (Benh trang nhu tren), Lieu hrong, each dung: M6i IAn dung 2 qua chuoi tieu (bo va), it duong phen, Hap each thuy. M6i ngay an 2lAn. An lien tuc m9t so' ngay,

Cong hieu: Thanh niet, nhuan trang, giai d~, b6 trong, mat da.

Chu y: Nhimg nguoi 6m yeu, suy nhuoc lai bi ia dung bai thuoc nay rat hieu qua.

Nhirng nguoi m!1c b$nh dai dUdng khong duoc dung bai thuoc nay.

170. Cao m~t ong qua dau

Chua tri: Tao bon (Benh trang nhu tren).

62

Lieu luong, each dung: M6i Mn dung 1.000 qua dau chin tuoi. Cho vao mroc s&c kg 2 M.n, !flY 1.000ml nuoc, dun nho lua cho den khi dl]ic s¢t, cho vao 300g m~t ong, QuflY dgu, dun nho Ilia cho soi dell. Tilt Ilia, d~ nguoi, cho vao IQ, d~y kin. M6i lftn uang 20 ml, uang vdi nUOc n6ng. M6i ngay uong 2 lAn.

Cong hieu: Nhuan trang, thong dai tien. Bf dai ti¢n do khf hu huyet kern, chua nhieu IAn se kh'oi; thich hop vdi nguoi gia, tre em.

171. Chao ngfi. nhjin, gao te

Chua tri: Tao b6n (Benh trang nhu tren),

Ligu hrong, each dung: Lay vung, hat thong, nhan hat dao, nhan h6 dao, hanh nhan, m6i thu 109, tan nho tron 200g gao te, nau thanh chao, quay vao I it duong. Hang ngay an vao 2 bu6i: sang, chieu.

Cong hieu: Kien vi, nhuan trang, thong dai ti~n.

- Bai thuoc phu hop voi nhirng nguoi huyet ap cao, tao b6n da thanh thoi quen.

- Nhimg nguoi mac b¢nh tri, bi tao bon, chay mau ciing dung duqc bai thuec nay.

- Phu nu sau khi sinh de, bi tao bon, dung bai thuoc nay ciing duoc, nhung cfln bot di vi hat dao.

63

172. Chao ha thu 0, tao tdu Chua tri: Tao b6n.

Lieu hrong, each dung: Hit thu 0 50g sao ky, slic lilY nude, ba ba, Cho vao lOOg gao te, 3 qua tao, it dU'dng phen nau thanh chao. M6i ngay an 1111n.

Cong hi~u: Thong dai tien, nhuan trarig.

Chu y: Thong dai ti~n rai thi ngirng uan!;:! thu&.

- Nhirng ngudi cao tu6i rnac chung huy€t ill cao, sd cimg dQng mach, am huyet deu hu, tac bon, sit dung hili thuoc nay nhieu IAn rat tat, kec dai tu6i tho,

- Nhimg nguoi di ia long kh6ng duoc dung ba thuoc nay.

- Trong khi uang bai thuoc nay, kieng aI hanh, ooi, cn cai, thit de, thit Ion.

173. Chao rau chan vit



Chua tri: Tao bon (Benh trang nhu tren), Lieu luong, each dung: Dung 100 gr rau chfu vit, 100g gao teo Rau nia sach cho vao luQc chin, vo ra thai nho, Dem gao nau thanh chao, cho rau val quay deu, dun sOi l€m la duQc. M6i ngay an 2 lfu.

Cong hieu: Nhuan trang, thanh nhiet, than I dai ti~n.

- Nguoi mac chung huyet ap cao, tao bon nguoi bi benh .trt, tao bon ra mau deu dung ba 64

thu6c nay ra't t6t.

174. eu cai tu'di, cay p hae tH~u

Chua trj: Tao bon (Benh trang nhu tren), Lieu luong, each dung: Cu cai tum 2.500g thai 13.t, phac tieu 150g, cho vao 2. 500 mI nude. Ninh nhir, vot ra, d.c lay 1.000 ml nude, chia lam 3 IAn uong he't trong ngay.

C6ng hi~u: Thong dai ti~n.

Chu y: Khi di ia binh thuong thi ngung ngay khong uong nita.

- Nhfing nguoi cd th~ suy nhuoc, khong nen dung bai thu6c nay.

175. Nu'oc la he, ru'<1u Chua hi: Tao bon keo dai.

Li~u luong, each dung: M{lt CDC nude la he va 1/2 chen ruou hoa vdi 1/2 c6c nude soi d~ u6ng.

Cong hieu: Khoi tao bon, thong dai ti~n.

176. Sua bo, m~t ong, lit hanh Chua tri: Tao bon kinh nien.

Lieu hrong, each dung: Dung 250g sua bo, 100ml mi1tt ong, ffi{>t it nuOc la hanh._ Na'u chin, uong hang ngay.

Cong hieu: Khoi tao bon, thong dai tien,

5-B,Thu6c

65

177. Sa sam, ngoc true h~lll viii vjt

Chua tri: 8au khi am day, cd th~ suy nhuoc, mat nude, nang ruot sinh ra tao bon.

Lieu IUQng, each dung: M6i M.n dung sa sam, ngoc true m6i thu 30-50g, 1 con vito Vit lam sach long, be ruot cho nude vita du; ninh nhu, an thjt, uong nude.

Cong hi~u: Tru UlO bon, thong dai ti~n.

178. M~t ong, hoa k.irn ngan Chua tri: Nguoi cao tu6i tao bon.

Lieu luong, each dung: Dung 30g hoa kim ngan, cho vao 2 bat nude, sac lay 1 bat. Loc lay nude, cho vao 20g mat ong quay deu. 80m, chieu uong 2 Ian.

Cong hieu: Tru tao bon, thong dai ti~n.

179. Cit. rot cham mat ong Chua tri: Tao bon.

Lieu lurmg, each dung: Ca rot, luoc chin, cham vdi mat ong.

M6i Ian an 250-500g, m6i ngay 2lftn. Cong hieu: Tru tao bon, thong dai tien.

180. Ma th~y, rau muong Chua tri: Nang ruot, tao bon.

66

Lieu IU9l1g, each dung: MEli IAn dung 200- 250g rau muong tuoi, 10 hat rna thay (bo vo), ninh nhir. Chia lam 2 -3 lAn, an he't trong ngay.

Cong hieu: Thanh nhiet, khoi tao bon, thong dai tien.

181. Du'dng triing, hf}t san day Chua trj: Tao bon, nong ruot.

Lieu luong, each dung: M6i IAn dung 30-50 gr bot san day, dudng trting vua duo Nau thauh che b9t stin.

C6ng hieu: Thanh nhiet, 19i dai ti~n.

182. Hanh n'han tuyet Ie Chua tri: N6ng ruot, tao bon.

Lieu luong, each dung: M6i IAn dung 109 h:jlnh nhan, 1 qua tuye't Ie, 30-50g duong trfing, 1/2 bat nude, Hap each thuy 1 tie'ng. An cit nude, l~n cai.

C6ng hieu: Thanh nhiet, thong dai tien

183. Chao khoai mon

Chua trj: Tao bon phan kh6.

Lieu Iuong, each dung: M6i IAn dung 50g gao, 250g khoai mon (boc vo, thai lat). Cho nude vua du, nau thanh chao. Khi an cho vao 1 it dAu an, muoi,

67

Cong hi{m: Nhuan trang, thong dai ti~n, khoi tao b6n.

XVIII. CHUA LA LAcH, PHD THUNG

184. Dia, dan sam

Chua trj: Sling Ia nacho

Lieu luong, -cach dung: Dia 3- 6g, dan sam 30g. S.1c ky, lay nude uong. Hoac dem dia say kho, tan thanh bot. M6i IAn uong I-I,5g, m6i ngay 2 IAn. Con c6 th~ dung dieu tri chung ti~u d.u tang nhieu sau khi meS la nach.

185. B9t v:1y te te

Chua tri : Sung Ia nacho

Lieu hrong, each dung: Dung 1 qua trung vit vo trang, 5g bQt vfly te teo Due 1 16 nho d dAu qua trung vit, cho b<)t te te vao trong qua trung, lay giay bit kin 16 thung, nudng chin trung. M6i ngay an I qua trrmg vao luc sang sam. Digu tri lien tuc 7-10 ngay.

186. Tiet ng6ng hoa viii rti«!U Chua tri: Sling la nacho

Lieu Iuong, each dung: Lay 112 coc tie"t ng6ng, cho vao ruou dun sci, uong n6ng.

68

Cong hieu: Co th~ chua khoi sung gan, la .nach, tieu bang nude,

XIX. CHUA B:¢NH LY A-Mip

187. Cao va h._iu, m.~t ong

Chua tIi: B~nh ly a-mip (benh trang: bung dau tung con, di ia lien tuc, phan trang, hang, nguc can cao, mieng kh6, khat nuoc, bua ludi vang, mach nhu).

Lieu hrong, each dung: Va luu tuoi 100g (kh6 500g). thai nho. Sac 'ky lay nuOc (siic 2 nuoc), ba ba, Titip tuc dun nho lua c6 d*c nuoc va luu, sau do cho vim 300 ml mat ong, quay d~u. D~ nguoi, cho cao luu vao 19. M6i Ian uong 10 rnl voi nude sci. M6i ngay uong 3111n.

Cong hieu: Chua Iy a-mip.

Chii y: Nguci mac chung viem da day man tinh khong duoc dung bai thuoc nay.

188. Canh d~u xanh, rau d~n

Chua tri: Ly a-rnip thap nhiet (Benh trang nhu tren).

Lieu Iuong, each dung: Rau d~n phai tuoi 120g, dau xanh 60g; cho nuoc vao sac lay 500 mJ nude, M6i ngay uong 2 Il1n.

65

Cong hieu: Thanh nhiet, giai d9c, di~t khuan, trir li. Chua viem m~t cfing co hieu qua.

Chu y: Nhfing nguci di ia chay do tha'p, han

khong diroc uong. .

189. Nuoe che xanh pha giam. chua

Chua tri: Ly' a-mfp do thap, nhi~t (Benh trang nhu tren).

Ligu IUQng, each dung: Che xanh 100g, cho nude vito sAc lay 300 ml, m6i IAn ueng 100 ml pha vao 100 ml giam chua.

U6ng hie con nang. M6i ngay uong 3 IAn. Cong hieu: Thanh nhiet, giai d9c, b~nh Iy co ph fin trang (benh Iy' trAng) thi u6ng vOi mroc girng, b~nh Iy' co mau (xich li) thi u6ng vdi nuoc cam thao. M6i ngay u6ng 3 lAn, de'n khi khoi benh, u6ng ti€p 3 IAn nita mdi thai.

Chu s: Nhung nguoi mac b~nh ly keo dai hu han khong duoc dung.

Nhung nguoi co chung ma't ngu, bu6i chieu khong nen uong.

190. Nuoe rau d~n dai pha duong

Chua tri: Ly, a-nrip thap nhiet (Benh trang nhu tren),

Lieu Iuong, each dung: Rau den dai tuoi (ca cay) 500g, rua sach, Uiy nude, pha it duong trang. M6i IAn u6ng 200 ml, m6i ngay u6ng 3 IAn.

70

C6ng hieu: Thanh nhiet, giai d{>c, di~t khuan, tieu viem, cam mau, khoi di Ii: Chua chtrng ly amip do vi khuan cling co hieu qua.

Chu y: Nhung nguoi di ta hu han kh6ng duoc dung.

191. Chao g~o te, rau d~n tia

Chua t.ri: Benh IX a-mip do tha'p nhiet (Benh trang nhu tren),

Lieu luong, each dung: Rau den tia tuci lOOg, bo r~, rua sach, thai nho, cho vao lOOg gao te, nau thanh chao. Mbi ngay an 2 Iiin vao bu6i sang va chien.

Ly trang dung rau den trang, Iy' do (xich ly') dung rau den do (tia). Qua thuc nghiem lam sang, co hieu qua ro. Nhfmg nguoi gia viem ruot mac chung ly a-mip cap ciing dung bai thuOc nay co hieu nghiem,

Chu y: Nhimg nguoi di ia chay ti vi hu han khong duoc dung bai thuoc nay.

192. Chim sao da, ngdn hoa ...

Chua tri: Ly a-mip do nhiem dich. (Benh trang: B~nh phat rflt nhanh ra mau mu IAn l<:m, hoac hoan toan mau tuoi, sat cao, hoac buon ngu, hon me, biia Iudi Yang, nhay, lu'ai do, mach mau),

Lieu Iudng, each dung: 'I'hit chim sao da

71

500g, ngan hoa, hoa moe quyen m6i thu 30g. Cho nuae vao sAc liiy 200 ml nuoc, cho vao 30g dudng trang. Uong nong, m6i ngay u6ng 3lftn.

Cong hieu: Chua benh ly do nhiem trung dich

di?c, Iy' dang thap nhiet, .

Chu y: Nhfmg nguoi mac b~nh Iy.a-mip 'dang hu han kh6ng duoc uang bai thuoc nay.

193. Rau d~n, ngo sen \

Chua tri: Benh a-mip (Benh trang nhu tren).

Lieu Iuong, each dung: Rau d~n tuci, ng6 sen tuoi m6i thu 500g, gia nat, vat lily nude, .pha vdi it duong trang. M6i lfin uong 200 ml, m6i Ilgay uong 3lAn.

Cong hieu: Thanh nhiet, giai dQc, mat mau, khoi Iy,

Chti y: Nhtmg nguoi mac chung di ta, ti hu khong duoc dung.

194. Long n han, nha dam tit

Chua tri: Benh ly a-mip (benh trang : ta ly khi nang khi nhe, trong phan co mau mu lftn IQn, nhieu mui hoi th6i. SAc mat nhot nhat, tinh than met moi, bfia ludi trang, nhat mieng, mach vi nhuoc, vi khuan s6ng dai, tri Iau khong khoi).

Lieu luong, each dung: 10 hat nha dam tit, nghien thanh bot, an vdi long nhan, m6i ngay 3 IAn.

72

Cong hieu: Diet khuan, trir ta, giai dQc, mat mau, b6 ti, yen tim. Thuong an sau hila com.

Chu y: Khong keo dai thdi gian dieu hi.

195. Chao g~o nep, toi

Chua tri: Benh ly a-mip, hu han (benh trang: mac di mac lai keo dai, phan dmh s~n s$t mau vang trang hoac do s£m, bung dau am i, chan tay gia I anh, bieng an, than kinh met moi, da mat nhot nhat, nhat mieng, bua Iudi trang, mach hu nhuoc),

Lieu hrong, each dung: Dung 30g en toi to loai vo do (hoc ho vo) cho vao nude soi dao qua, vat ra. Iffy 100g gao ne'p nau thanh chao. Cho wi vim chao, ninh nhir. An chao vao 2 hu6i sang, wi.

Cong hieu: B6 , Km da day, diet khuan, tnt tao Phil hop vdi can h~nh ly cap tinh, man tmh, cua nguoi gia,

Nhfrng nguoi mac h~nh lao ph6'i, huyet ap cao, sd cling d{lllg mach cung dung duoc bai thuoc nay

196. Hoang ky, 0 mai

Chua hi: B~nh ly a-mfp dang hu han (Benh trang nhu tren).

Li~u luong, each dung: Hoang ky, 0 mai m6i thu 200g cho vao 1000 ml mroc, sAc lay 500 ml, cho

73

vao 250g duong do, quily deu.

M6i lfin u6ng 20 ml, m6i ngay 2 lin.

Cong hieu: B6 khi huyet, b6 ti, diet khuan, tru tao

Chu y: Nhirng ngtroi hi ngoai cam khong duQc dung.

197. Ntioc toi, hoa voi dtiong Chua tri: Benh ly a-mfp.

Ligu Iuong, each dung: Lily 2 cn toi to, gia nat, ngam vao nude soi trong nita ngay, Ioc lily nude, pha vao it duong tr:1ng hoac duong do.

Cong hieu: B6 ti, khai vi, gi.h d9c, trir tiL

198. Vit h~ vOi gung tuxri Chua tri: Benh ly a-mip.

Lieu luong, each dung: Lily 1 can vit due, diiu den xanh, lam sach long, rua sach, cho vao 1 it mudi, gitng ninh nhu, vdt bo vang md. An thit, u6ng nude,

Cong hieu: B6 dudng da day, b6 am, giai d9c, trir tao

199. Luon, rti~u ne"p Chua tri: B¢nh ly' a-mip.

Ligu luong, each dung: Luon bo mat, chat nho, sao kho tan h9t.

74

M6i ngay uong 9g hoa vdi ruou ham nang, co th~ pha 1 it dUdng.

Cong hi~u: Giili dQc, tnt tiL

200. Dc

Chua tri: B~nh kie't Iy.

Li.$u luong, each dung: Dc phoi kho, sao chay, s&c H(y nuoc uong. M6i ngay uong 3 Ian, m&i IAn 15g. Digu tri lien tuc mot so ngay.

Cong hilim: Di$t khuan, tru tao

201. Ntioc nho, giing, m~t ong

Chua tri: B~nh Iy a-mip, Iy do vi khu~n (benh trang: dau bung, trudc nhe sau nang, phan IAn mau mu),

Lieu Iuong, each dung: Nho tuoi, gung tuoi rita sach, gia mit vat Ic1y nuoc, pha 1 c&: nude che xanh d*c, cho vao nuoe che 50 ml nuoc nho, 50 ml nuoe girng, mQt it mat ong. QUc1y deu, dun soi len uong nong.

Cong hieu: Khit thap, thong khi, diet khuan, trir tao

202. Chao hat sen, giing tddi Chua tri: Benh Iy, bie'ng an.

Ligu Iuong, each dung: Lay 100g hat sen, b6c bo vo, 25g gimg nroi. Cho nuoc vita du, nau thanh

75

ChELO hat sen, gi1ng.

C6ng hieu: Kfch thfch tieu hoa, tnt tao

203. V 0 h!u, h6 tieu, dlidng do

Chua t.ri: B~nh kiet ly, phan co mau, dinl nhuy,

Ligu luong, each dung: La luu (hoac va qur luu) 15g, h6 tieu 3 hat, duong do 50g. Dung 1 bit: nuoc cho va luu, h6 tieu vao sllc lay 1/2 bat nude vat b6 ba, cho duong vao quay deu.

C6ng hieu: Diet khuan, tru tao

204. D~u xanh, g~o ne"p, ru(}t 19'n

Chua tri: Benh ly' thap nhist, phan co 1&1 mau,

Lieu hrong, each dung: Dung 1 doan ruot Ion ti l~ 2 phan dau xanh, 1 phan gao ne'p (tuy thel doan rUQt to hay nho ma dinh lieu luong gao, dau)

RUQt IQn rna sach, dau xanh, gao nep ngan nuoc, sau do cho gao, dau vao trong khiic ruot buoc chat 2 d&u. Cho vao nude sach, ninh trong : tieng, an nong.

C6ng hieu: Giai d9c, d.m mau, tru tao

205. Triing ga, giarn chua Chua tri: B~nh kie't ly.

Lieu Iuongvcach dung: }flY 2 qua trtmg gi

76

IOOg giam, Hap each th uy, bo giam, an trtrng, an he't trong I Ian, m6i ngay an 2- 3 Ian, an lien tuc nhieu ngay se thay ke't qua.

Cong hieu: Gia! d{>c, tru tao

206. Ntioe ell cai, giing, che xanh, m~t ong

Chua tri: Kie't ly, dau bung, ia Iien tuc, ph an it, trong phan I~n mau, mu,

Lieu hrong, each dung: Dung 150g mroc cu cai, 25g nuoc girng, 50g mat ong, 1 c6C nuoc che xanh. Hoa voi nhau, quay deu, dun s6i. U6ng he't 1 Ian.

Cong hi{m: Giai d{>c, trir tao

207. Rau hoa cue, dtiong do

Chua trj: Kie't Iy, ia ra mau, dau bung.

Lieu Iuong, each dung: Rau hoa cue 50g, ducng do 100 g, sac lay nuoc uong.

Cong hieu: Tru ta, cam mau, giam dau.

208. Toi, dtidng triing Chua tri: Kiet ly.

Lieu IUQng, each dung: M6i Illn dung 3 cu toi to, gia nat, ly ra mau dung duong do, ly ra mu dung duong trang. Hoa vdi nude sci u6ng.

C6ng hieu: Giai d{>c, tru tao

77

209. H~ kho thao, thjt 19'n n~c Chua tri: B~nh kie't ly.

Lieu luong, each dung: H~ kh6 thao 6-24g, thit IQn nac 30g. Ninh nhir, la"y nude uong.

Thuong digu tri 2-3 Ian se co hieu qua. H~ kh6 thao con co th~ sAc Ia"y n uoc, hoa vdi duong do uong.

C6ng hieu: Diet khuan, tru tao

210. D~u tim gao, bach thao strong Chua tri: Benh kiet ly (Giai doan cuoi).

Ligu IU<;Jng, each dung: 'I'ruoc he't dun 600g dau tAm sao vang, sau do cho 30g bach thao strong, gao va nuoc vua du na"u thanh chao.

Cong hieu: B6 ti, tru ly,

211. Nude qua rmnrp dAng Chua tri: Benh ly d tre em.

Lieu luong, each dung: Dung mQt vai qua mudp dang ep Ia"y nude d~ uong.

Cong hieu: Giai dQc, tru Iy.

212. Nude qua rnufrp hoa voi dUdng triing, do

Chua tri: Benh kiet Iy,

Lieu luong, each dung: La"y qua mudp, ep lay

78

15g nude, duong do, dUdng tr&ng m6i thu 15 g. Hoa tan uon.

Cong hieu: Giai d(_)c, tru ly,

213. Nlioc ell cai, giing tu'di Chua trj: B~nh kiet ly do vi khuiin_

Lieu Iuong, each dung: Nude cu cai 1 cOc, nude girng tuoi 112 thia, mat ong 30g, che do 3g, hoa VIlO 1 cae nude soi d~ uang, uong lien tuc 3 cOc_

Cong hi~u: Diet khuan, tri ly,

214. Daiu lu'dn, dliong do, ru'<?'u Chua tri: B~nh kie't ly,

Lieu hrong, each dung: Dfiu hron rang kho, tan nho, hoa voi dUdng do, nrou uong.

Cong hieu: Khoi kie't Iy, giup tieu hoa.

215. Ca die"c, hc}t phen chua Chua hi: B¢nh kie't ly,

Lieu luong, each dung: La'y 1 con ca diec to, rna bung, cho vito 15g phen chua, uong' kho, tan nho, Mai Ifin uong 15g, u6ng vdi nude soi,

216. Tie"t de trc}n giam chua Chua tri: B¢nh kie't ly _

Lieu luong, each dung: Tie't de na'u chin, trt)n 79

giam an se co ketquiL

Chua benh viem loet da day cap tinh

217. Giing kho, che xanh

Chua tri: Viem da day, ruot cap tinh, dang han thap (non mua lien tuc, ia it phan kh6ng thai, bung trudng muon nen xuong, bua Iudi trftng nhay).

Lieu hrong, each dung: Che xanh, gitng kh6 m6i thu 2g. Ham trong nude soi 15 ph-lit. Dong nhieu IAn trong ngay.

Cong hieu: Tru lanh, giam dau, b6 trung ich, giai khat, tnt ta, tru dau bung, vita th6 vita ta, viem da day, viem ruot cap.

Chii y. Nhirng nguoi mau nhiet, bua ludi vang kh6ng duoc dung bai thuoc nay.

218. Chao g~o nep, giing

Chua tri: Viem da day, viem ruot cap tinh dang han thap (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: Gitng thai nho 30g, nude 50ml stic lay nude, be ba. Cho 60g gao nep vao nau thanh chao.

Cong hieu: Tru ta, giam lanh, khoi non mita, di ia long, bung dau quan,

Chu y: Nhiing nguoi phat s6t, ia ra mau, 16 dit nong rat khong duoc u6ng thuoc nay.

80

219. D~u bach bi~n, hi hoac hlidng

Chua tri: Viem ruot, viem da day dip tinh him thap (Benh trang nhu tren),

Lieu luong, each dung: D~u bach bi~n 60g rang chin, xay thanh bot, la hoac huong 60g sao kh6 tun nho, tr<)n deu_ M6i M.n uong 109; m6i ngay 4-5 M.n, uong voi nude girng.

C6ng hi~u: Kien ti, hoa trung, trir thap, tru

ta.

Nhftng nguci bi n6n mira lien mien, dau bung di ia, viem ruot, viem da day ca'p vao mua he rat co , hieu nghiem,

Chu y: Nhiing nguoi di ia mau nang khong . dung dude.

220. Rau d~n, d~u xanh

Chua t.ri: Viem da day ca'p, 'dang thap nhiet (benh trang: di ia nhieu lfin, phan long, due, mui hoi; hau mon nang rat; nude ti~u it, do; mieng khat, tim h6i hop, bua 11.1'& yang, sot cao, mach nhanh).

Lieu luong, each dung: Rau den tuoi 120g (kh6 60g), d1jtu xanh 60g. Ninh nhu, m6i ngay an 1-2 Iiin, an lien tuc trong 3 ngay,

C6ng hieu: Diet khuan, thanh nhiet, gi!li d<)c, ngirng di ia.

Chu y: Bai thuoc d~ tri benh tii nhiet, kie't ly

e.-e,Thu6c

81

di ra mau r6t co hi~u qua.

- Nhung nguoi di ta do ti hu, ki€t ly vi Ianh kh6ng dung duoc thuoc nay.

221. Xa ti~n tit

Chua tri: Vi-em ruot, viem da day dip tinh dang thap nhiet (b~nh trang nhu tren).

Ligu hrong, each dung: Xa tign tit 30g (goi trong tui vai), cho vao 50000 nuoc, sac lily 300 ml, bo ba, cho gao te vao nau thanh chao. Chia lam 2 phan an nong.

C6ng hieu: Thanh nhiet, tnt ta, trit thap.

- Bai thuoc nay thich hop tri b~nh dai kho, viem duong tie"t nieu, viem bang quang, viem khi quan, ho nhieu dom.

222. Giing tirol, hoang lien

Chua tri: Viem ruot, viem da day cft"p tinh dang thap nhiet (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung:

- Gimg tuoi 120g, ep la'y nuoc; hoang lien 30g, nghien nho, Dun nho Ilia, quay deu cho de"n khi kh6 la ducc.

M6i IAn an 6g, uClng vdi mroe che xanh, m6i ngay 3 Mn_

C6ng hieu: Thanh nhiet, tnt khau, trir ta, vita th6 vita tao

82

223. Hoa mQc mien, nuac dtidng Chua hi: Viem rUQt di ia cap tinh.

Lieu hrong, each dung: M6i IAn dung 30-50g hoa mQc mien, dll'dng trAng vita duo Cho vao 2 bat nuoc, sac lay 1 bat, bo be., uong nuoc.

Cong hi~u: Thanh nhiet, tieu viem, trit tao

224. Chanh uCip muoi

Chua tri: Di til viem ruot captfnh, Lieu luong, each dung:

- Lay qua chanh IUQc chin, bo va, phoi kho; cho vao udp voi muoi. D~ lau cang tot. M6i liin dung 1 qua hoa vao 1 bat nude soi, bo ba, uong nude.

C6ng hieu: Mat da, tieu viem.

225. Hoa triing gil

Chua tri: Di ta, viem ruot dip tinh.

Lieu luong, each dung: M6i M.n dung 30g hoa trung gil kh6, duong trang vita duo Cho vao 2 bat nidi nude, sAc lay 1 bat. EO ba, uong nude.

C6ng hieu: Thanh nhiet, giai dQc, trit tao

226. Chao rau d~n

Chua tri: Phong b~nh viem ruot, viem da day. Lieu lucng, each dung: Gao te 200g, rau den

83

tuoi lOOg, thai nho, nude vua du, dun nho hia, nau thanh chao.

C6ng hi~u: B6 ti, b6 da day, giai dt;>c. Phong viem ruot, tit ly

XX. CHUA V[EM RUOT, VlEM D~ nAy M~N TiNH

227. Chao gao sdn d licjc

Chua tri: Viem ruot, viem da day man tinh do ti vi hu rihtroc (benh trang: di ia phan long, an it, than kinh met moi, bung trudng, kho chiu, tieu hoa kh6ng tot, da varig, chan phu thimg, nhat mieng, mach nhu).

Lieu luong, each dung: Son duoc tuoi l20g, (kh6 60g), gao te lOOg. Nftu thanh chao. An vao hie sang va chieu.

C6ng hi~u: B6 ti, tnt tao

Chua tri ti hu.via chay, kiet Iy man Huh, rat c6ug hi~u. Bon mua deu dung duoc.

228. Chao nhan sam g:;to nep

Chua tri: Viem ruot, viem da day man tfnh do ti vi hu nhuoc (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: Nhan sam 5g (neu dung

84

dang sam thi can 15g) gao te 100g. Na'u thanh chao, cho vao 1 it duong. An vao hie sang, chieu,

C6ng hi~u: Tang cuong nguyen khi, tnt tao Chu y: Nhiing nguoi am suy duong thjnh, boc hoa, nang trong kh6ng dung bai thuoc nay.

229. Chao tao tau, gao te

Chua trj: Viem ruot., viem da day man tfnh do ti vi hu nhuoc (benh trang nhu tren).

Lieu IUQng, each dung: Dung 15 qua tao, ngfirn trong nude 1 tieng, gao te 60g. Dem n.€lu thanh chao. An vao bu6i sang, chien.

C6ng hieu: An tim, be; ti, tang' cuong khi huvat.

Chu y: Nhimg nguoi dom qua nhieu kh6ng dung duoc,

230. Chao sdn duec, thjt de

Chua tri: Viem ruot, viem da day do ti, than, duong hu (benh trang: di ia phan lOng, ia lien tuc, chua Iau kh6ng khoi, tam than, th@ luc met moi, tu chi gia lanh, ia phan song, bua ludi dang, nhat mieng, mach tram).

Lieu IUQng, each dung: Thit de 250g, son duoc 500g, gao nep 250g. Nude vita duo Ninh nhu th anh chao. An n6ng. An vito bu6i sang, chieu.

C6ng hieu: B6 ti, tru ta, be; khi, am da.

85

Chu y: Bai thuoc nay ve on, nhiing nguiri am hu duong vudng khong nen dung.

231. Chao hat sen, khielll th1._ic

Chua tri: Viem da day, viem ruot man tinh dang ti, th~n, duong hu (benh trang nhu tren), Lieu luong, each dung: Hat sen 30g, ngfim trong nude nang 2 tieng, qua khiem thuc 60g. Nude vua du, nau thanh chao cho vao 1 it duong.

Hang ngay an vao 2 bu6i sang chieu hie doi. C6ng hieu: B6 ti, tru tao

Can co tac dung tru t3. Iau ngay chua khoi do 6, than deu hu, mong tinh di tinh.

Dung duoc quanh nam, kh6ng phai k.ieng ky

gi.

232. Qua ph~t thu nau chao g~o te

Chua tri: Viern da day man tinh do khi huyet kern luu thong, loet da day, vung lien suon, sau bfia an ra't dau, 1/ chua, bua ludi trang, mong, dang mieng, mach huyen, th6 hoi nong, kho khe, mieng dang, ludi yang, khi huyet kern hru thong, gay dau nhoi, ludi tim sAm, in Fa mau hoac th6 huyet, phan den).

Lieu luong, each dung: Phat thu l5g, nau lay nuoc, be bu. Lay lOOg g~10 ti~, mot it duong phen, na'u thanh chao. Chao chin, cho nude phat thu vao.

86

M6i ngay an 2-3lAn.

C6ng hieu: Chua khoi dau vung khoang da day, dliy hoi, budn non.

233. Mai cal ml!c

Chua tri: Viem da day man tinh do khi huye't kern hru thong, lost da day ta trang (benh trang nhu trEm).

Mai ca muc 500g, tan thauh bQt; ham nude s6i uong. UClng trudc bfia an, m6i I11n 6g, m6i ngay 3111n.

Cong hieu: He't r) chua, giam dau, cam mau. Chua lost da day, ta trang ra't co hi~u qua. Chu y: Nhirng nguoi viem da day, nhung it r)

chua, khong nen dung.

234. So biin

Chua tri: Viem da day man tinh do khi huyet kern hru thong, loet da day, ta trang (b~nh trang nhu tren).

Ligu IUQng, each dung: SO bi~n 500g, sa'y kho, tan nho. M6i 1&n uClng 2g, uong vdi nuoe chao, nuoc com,

Cong hieu: Chua dau da day, 9 chua.

Chu y: Nguoi mac chung ti vi hu him kh6ng nen dung.

87

235. Tarn that hairn thit Ion nac

. . .

Chua tri: Vi toan qua nhieu, sa da day, u nhot trong da day, dau ngay dem khong ngung, dau than kinh da day, tieu hoa kho, trudng bung.

Lieu IUQng, each dung: M6i l&n dung 4g tam th5t tan nho, 200g thit IQn nac thai mieng. Dung dau II;lC, toi muoi xao chin thit, cho thit vao bat, r&c b{)t tam that len tren, Hap chin. An vao 2 bua com, Cach ngay an 1 Ian. Nhung nguoi dau nhe, dieu tri 3-5 Ian se khoi. Nguoi benh nang, dieu tri tren 10 Hln se co hieu qua.

236. Giing ttidi, tao t~u

Chua tri: Viem da day man tinh do hu han; loet da day, loet ta trang (benh trang: vung da day dau am i, muon chuom nong, dau bung hie doi, an xong giam dau, ia phan long, chan tay gia lanh, tinh than m~t moi, nhat mieng.

Lieu IUQng, each dung: Cling tuoi 5 lat, tao 5 qua, ban ha 6g. S&c lily nude u6ng.

Cong hieu: Khoi dau da day, budn non, non mua.

Chu y: Nhung nguoi co tien su th6 huyet, khac ra mau khong dung bai thuOc nay.

88

237. H8 tieu triing hdnt ,.d~ day 19n

Chua trj: Viem da day man tinh dang hu han, loet da day, ta trang (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: H6 t.ieu trang 15g, nghien nho, D~ day 1 chiec Yl1a sach.Cho bot h6 t.ieu vao trong da day, dun nho lua, ninh nhu, cho vao 1 it muoi an. An vao 2 bira cdm.

Cong hieu: Chua viem da day dang hu han. Chu y: Nhfrng nguoi th6 huye't khong nen dung.

238.6 rna'i

Chua trj: Viem da day man tinh dang vi am hu, loet da day, ta trang (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: 6 mai 2500g, ninh nhu, bo hat, Dun nho lua, co d4tc nuoc 0 mai thanh cao, cho 1 it duong mach nha vao qufiy deu.

M6i ngay an 3 lan, m6i Ifrn lOml. An truck bira cdm,

Cong' hieu: thich hop voi nhfing nguoi it Q chua, am vi h11 nhimg nguoi Q chua nhieu, kh6ng d11Qc dung.

239. Qua vai, sdn dtigc ...

Chua tri: Viem da day, viem ruot man tinh do ti, than, duong deu h11 (bi}nh trang nhu treri).

Lieu luong, each dung: Cui qua vai kho 50gr, 89

son duoc, hat sen, m6i thu 20g, trQn d€u. Cho vao lOOg gao te, nau thanh chao.

Cong' hieu: B6 than, dau bung di ia

240. B5 c6t chi hoan

Chua hi: Viem da day, mat man tinh do ti, than duong hu, (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: B6 cot chi 120g, tan tb.anh b9t, thao qua 60g (qua tuoi, xay thanh bot) tao 50 qua, girng tum 120g, thai lat. TrUCIc het dem girng, tao ninh nhu, vdt bo gung di. Tron tao, b6 cot chi, thao qua, ve thanh vien. M6i Mn an 50 vien vdi nuoc am, An VaG bu5i sang, chieu.

Cong hieu: Trli' ta, 6n ti, b6 than, duong, chua hi chung di ia.

Chu y: Nhfing nguci am suy duong thinh khong dung bai thuoc nay.

241. Tritng vit, giam chua

Chua tri: Viem da day, viem ruot man tinh. Lieu luong, each dung: 'I'rirng vit 1·2 qua, giam chua 250g.

Nau chin kg, an trtrng, u6ng nuoc giam,

242. Bach tru~t, mang m~ ga

Chua t.ri: Viern da day, viern ruct man tfnh. Lieu IUQng, each dung: Sao Yang me ga,

90

bach truat m6i thu 150g, tim bot, M6i ngay uong 2 Ian, m6i IAn 109, uang vdi nude soi, uang truac bira an.

243. Bc}t g~o te, ntioc giing

Chua trj: Viem da day, viem mat man tmh. Lieu luong, each dung: Cho gao te vao chao, rang ky, tim t.harih bot, m6i Mn uorig 5g voi mroc girng nong, uong truce bua an.

Cong hieu: B6 ti, b6 vi, tieu viem, tnt tao

244. Chao d~u tAn. dtiong Chua tri: Viem than, phu thiing. Lieu luong, each dung:

Chua chung b~nh an vao muon non ra.

248. Ntioc mia, ntioc ng6 sen ...

Chua tri: An vao muon non ra, mieng kho, ngan an.

Lieu hrong, each dung: Nuoc mfa, nuoc ng6 sen, nude rna thay, nuoc la. he m6i thu 1 coc nho. Cho vao IOOg dudng, nau soi, uong n6ng.

Cong hieu: Mat da, an uong d~ tieu.

249. Ntioc mia, m~t ong

Chua tri: An vao non ra, n6ng da, dAng mieng, khong muon an.

91

Lieu luong, 'cach dung: Nude mia 50ml, mat ong 30g. Quay deu, uong m6i ngay llAn, u6ng luc doi hie sang som.

Cong hiifm: Mat da, de tieu hoa

250. Nude hi ht:, nudc giing, sua bo

Chua tri: An VaG muon non ra, nghen canh, Ianh bung.

Lieu luong, each dung: M6i Lin dung 2 thia nude Ia he, 1 thia nuoc girng tuoi va sua bo tuoi 250ml. Hap each thuy, uong truce bira an.

Cong h ieu: Trit larrh, khoi non.

251. Dinh hudng, tuyet Ie Chua t.ri: An VaG muon non ra.

Lieu Iuong, each dung: M6i Ian dung 1 qua tuyet Ie, bo hat, cho 10-15 hat dinh hucng vao trong qua Ie. Lay giay Ioai tham nuoc goi b9C 4-5 lop. Dot nho lua nudng chay het giay Ia an duoc.

Cong hieu: Mat da, het non.

XXI. CHUA TY, VI HU NHUdc

. .

252. Chao gao, ca rot Chua trj: Ti vi hu nhuoc.

Lieu luong, each dung: Lay ca r6t, gao te

92

luong vita du; nau thanh chao.

Cong hi~u: Kien ti, am da,

253. Com ntioc girng, thjt bo

Chua tri: Tt vi hu' nhuoc sau khi am.

Lieu Iuong, each dung: Dung IOO-150g thjt bo tuoi, thai nho, bam nat. Cho vao 20-40 giot nuoc girng, m9t it tuong, dau lac, dao deu.

Khi n6i corn soi, nude can, dat thit hap tren mat n6i com. Khi chin, an thi t bo voi com

Cong hieu: B6 ti, b6 vi.

254. 'I'hjt bo h6 tieu

Chua tri: Ti, vi, hu him, khong muon an.

Lieu Iuong, each dung: Thit bo 1500g, h6 tieu, sa nhan, tran bi, va que' m6i thu 3g, gitng tuoi 15g va mot it hanh, muoi. Nflu chin kyo An m6i ngay 2 Ifin, m6i Ian IOOg.

C6ng hieu: Manh ti, b6 vi, tru hu han, kich thich tieu hoa,

255. Chao g~o nep, ti~u mach

Chua tri: Tre ern ti vi hu nhuoc, ngtrci ldn trung khi hu nhuoc,

Lieu luong, each dung: M6i I:ln' dung khoang 50g gao ne'p, 60g ti€u mach. Nau thanh chao, cho vao chao mQt it ducng.

93

Cong hieu: Kien ti vi, tang cuong khi huyet.

XXII. CHUA DI TA. CAP TiNH

256. Giing kho, xa ti~n ti'i

Chua tri: Di ta cilp tinh (han thap, tham nhap, ti vi hi t6n thuong, ia phan long, co mui hoi, dau bung soi, phat sot phat ret, bua ludi trAng, mach phu).

Lieu luong, each dung: Dung 3 g girng kho, 109 xa tien tit sao vang tan thanh bot. Hoa vdi 1 thia duong do, nuoc dem dun soi kyo M6i lfin uong 1 cOc.

Hoac cho 6g gung kho, 30g xa tien tu dii sao vang. SAc l!l'y n uOe uong.

Cong hieu: On trung, tru tao Chua di ia long do ti vi hu him, bung sci, phan long co mui hoi co hi~u qua.

Ch ii y: Khi ngung di ta thi thoi khong uong thuoc,

257. Ntioc che, giing

Chua tri: Di ta di'p tfnh (bsnh trang nhu tren)

Lieu luong, each dung: Che xanh 6g, b9t girng kh6 3g cho vao nude soi, ham trong 10 phut. Uong thay nude che hang ngay.

94

Chua viem ruot, t3. li do vi khuan rat hieu qua.

258. Thach hru

. .

Chua tri; Di ia lanh, ia ra toan nude, mieng khat, m6i nhot nhat.

Lidu luong, each dung: Qua luu con xanh (chua chfn) dem phci kho, tim thanh bot. Uang vOi ruou, m6i ngay uang 2 M.n.

C6ng hi~u: Iiliu han b6 ti, tru tao

259. Ntioc che, gia"m chua

Chua tri: Di til nhiet ra nude mau yang, b6e mui hoi, mieng khat.

Ligu IUQl1g, each dung: M9t coc nuoc che dac, pha vao 1 it ghlm ehua uong,

C6ng hieu: Thanh nhiet, tru ta, khoi khat.

260. Nti6'c toi

Chua tri: Di tii khong ditto

Lieu Iuong, each dung: Dung 1 en wi to, sao toan tinh, sAe lay nude uong.

261. Gil mai vang h:im h at sen

Chua trj: Di til keo dai, co th~ suy nhuoc, bieng an.

Lieu luong, each dung: 1 con ga mai yang, 150g hat sen. Ga lam sach, bo long, ruot, ham vdi

95

hli\t sen.

Cong hieu: Khai vi, tr'ir tao

262. Triing ga, gialll chua

Chua trj: Di ta nhieu l.1n khong khoi.

Lieu luong, each dung: Li:ly 2 qua trung ga, ni:l u chin voi giam, an nong.

Cong hi~m: B6 ti, tru tao

263. R~ rau den gai, cu cai Icho, giing t.iroi

Chua tri: Dau bung, (iily hoi di tao

Lieu luong, each dung: R~ rau dgn gai 50· lOOg, cu cai kho 20 g, girng tuoi 3 lat. Cho vao 1 bat rudi nude, s:1c li:ly 1 bat. D~ nguoihoa vao m{>1 it mat ong. M6i ngay uong 2-3 thang.

Cong hieu: Khoi dau bung, het dfty, tr ir tao

264. Ruou rrtrng ga Chua tri: Di ia cflp tinh.

Lieu luong, each dung: Lay ruou xao va trung ga hoac ruou dun sci d~p trtrng gil VIlO uong.

265. Qua c~t 19n, cot toai be; Chua tri: Di ia cap tinh.

Lieu luong, each dung: Lay 1 qua c~t lqn bi ra, tron viii b{>t cot toai b6, xao chin, an nong.

96

XXIII. CHUA iA CHAY MAN TiNH

266. Chao sdn du'«?,c, du'ong tr~ng

Chua tri: B~nh ia chay man tmh (ti vi hu nhtroc, khong muon an, di ia phan loang, nude phan co Ifin thtrc an kh6ng tieu hoa duoc, met moi u~ oai mieng nhat, bua ludi trang, mach cham yeu).

Lieu IUQng, each dung: Son duoo kho thai lat 60g, nghien nat, cho vito nude, quay d1?U, nau thanh chao. Cho van chao 1 it duong trang. M6i ngay an 2·3 Ian.

Cong hisu: B5 ti, trir tao

Chua tri co hieu qua chung ti vi hu nhuoc, an it, g&y ye'u, ia chay man tfnh, phiin long.

267. Chao gao n~p, hat sen

Chua tri: Benh ia chay man tinh (benh trang nhu tren),

Lieu IUQng, each dung: Hat sen (bo tam sen) 300g, cho van nude soi, ninh nhu. Cho 500 g gao ne'p hoac gao te ngam nude sci trong 2 ticng, vot ra, diii sach, d~ rao nuoc, tron vdi hat sen (da ninh nhir). Tat ca. cho vao nBi cho hil"p chin. D~ nguoi, cat thanh mieng, rAc dtidng len tren. Dung lam man an di~m tam bu5i sang, chien.

Cong hieu: B6 ti, san ruot, tru tao

7.B.Thu6c

97

Nguoi mac chung ti htr, di ta man tinh an Inc con nong. An thuong xuyen rtlt co hieu qua.

268. Bc}t khHfm tht]'c, pb uc linh, chao g\lo te

Chua t.ri: B~nh ia chay man tinh (b~nh trang nhu tren).

Li~u luong, each dung: BQt khiem thuc 60g, bqt phuc linh 20g, gao te 100g. Truoc het dun gao nau thanh chao. BQt khiern t.huc, phuc Iinh quay vao nude Iii sau do cho vao chao, quny dgu, dun s6i 2-3 Ian la duoc.

Cong hieu: Kien ti, trir tao

Chua b~nh ta do ti hu, keo dai rat hieu qua. Gia tre d~u dung duoc. Co th& an thuong

xuyen, cimg c6 th~ cho vao chao mot it duong trang.

269. Hoang ky, gao te

Chua hi: B~nh ia chay man tinh (benh trang nhu tren).

Lieu luong, each dung: Hoang ky tuci 30g siic Itly nude d~c. Cho vao 100 g gao, 1 it dUdU€ na'u thanh chao. Khi chao chin, cho vao 1 g bq1 tran bi. Qua'y deu, an nong.

Cong hieu: Kien ti, b6 dudng da day, tr u ta Thich hop chua tri b~nh la chay man tinh.

98

Chu s. Nguoi bi cam mao phat sot kh6ng duoc dung.

270. Tao, mang m~ gil, bach tru~t ...

Chua tri: Benh ia chay man tinh (benh trang nhu tren),

Lieu hrdng, each dung: Tao chin 250 g, mang mg ga 60g, b9t girng kh6 60 g, bach truat tuoi 120g. Trude he"t dem bach truat, mang mg ga sao kh6, tim thanh b<}t. sau do tron vdi b<}t girng, tao nghien nat lam tbanh banh nudng chin. Dung lam banh an di~m tam, an nham nhap, ngam, nuot tu tu.

C6ng hieu: Be; ti, tang cuong khi huyet.

Chua khoi chung ia chay do ti vi hu nhuoc, ia chay keo dai, phan song, met moi kh6ng muon an.

Nhung nguci an uorig kho tieu thi khi dung bach truat, tao cling c6 hieu qua.

271. B<}t gao, h<}t mi sao vang

Chua tri: Benh ia chay man tinh (benh trang nhu tren),

Lieu Iuong, each dung: B9t gao, bot mi m8i thu 250g cho vao chao rang vang. Khi dung cho vao 1 it duong quay vdi nude s6i uong. Dang ca ngay tuy y.

C6ng hieu: B6 trung ich khi, tru tao

99

You might also like