1 of 5

http://vnexpress.net/print/thoi-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duon...

In trang (Ctr + P)

Ch nht, 13/3/2016 | 00:00 GMT+7

Chuyn v hong hu hai triu

Dng Vn Nga
L ngi ph n c quyt nh nh hng n c vn mnh dn tc
khi tn L Hon ln lm vua thay nh inh, Dng Vn Nga b s c
ph phn gay gt.
Dng Vn Nga l Hong hu ca 2 v Hong thi k u lp quc
trong lch s Vit Nam - inh Tin Hong v L i Hnh. B ng vai tr
c bit quan trng trong vic chuyn giao quyn lc t nh inh sang nh
Tin L. Tuy nhin, b khng c chnh s ghi chp nhiu. i Vit s k
ton th ch cho bit b h Dng, khng ni b tn l g, cng khng vit
xut thn ca b ra sao.
Cn theo truyn tng dn gian, Dng Vn Nga l con gi ca ng Dng
Th Hin, qu vng Nho Quan, Ninh Bnh. Sinh thi, Vn Nga rt xinh
p. B c khun mt bu bnh rt phc hu song vn c nt thanh t, cao
sang. Nc da trng hng v cp mt phng, my ngi lc no cng long
lanh y tnh t.
Nm 968, sau khi dp xong "lon 12 s qun", thng nht t nc, inh
B Lnh (inh Tin Hong) ln ngi vua, ly tn hiu l i Thng Minh
Hong , ng Hoa L (Ninh Bnh), t quc hiu l i C Vit, ly
nin hiu l Thi Bnh.

14/03/2016 04:59

2 of 5

http://vnexpress.net/print/thoi-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duon...

Tng hong hu hai triu Dng Vn Nga ti n vua L Hoa L. nh t liu

Trong mt ln n vng Nga My, nghe ting ht ging trong tro ca mt c

gi, inh B Lnh xung nga, cho ngi gi c gi, nhng khng thy.
ng cht ngh n ngi bn b mnh xa kia l Tng qun Dng Th
Hin gn y, bn gh vo thm. Th Hin sai con gi Vn Nga bng
nc mi khch. Nng c ting ni ht ging ht inh B Lnh va nghe.
Nh vua xin c n c gi v kinh , lc Vn Nga trn 16 tui. V
sau, b l mt trong 5 hong hu ca vua inh, c vua rt yu chiu
do c nhan sc v hiu bit.
Nm 979, inh B Lnh v hong t inh Lin b hon quan Thch git
hi. Triu thn tn V Vng inh Ton (mi c 6 tui) ln ngi Hong
, tn Dng Vn Nga lm Hong Thi Hu. Thp o Tng qun L
Hon (L i Hnh) c Dng Thi hu chn lm Nhip chnh, sau t
xng l Ph Vng.
Cc i thn inh in, Nguyn Bc, Phm Hp thy quyn lc ri vo tay
L Hon, li nghi Dng Thi hu cng L Hon t thng nn ko qun v
Hoa L tin nh nhng b L Hon nh bi. bin gii pha Bc, gic
Tng li dng tnh hnh i C Vit ri ren, chun b ct binh xm lc.
Nm 980, trc nguy c xm lc ca qun Tng, Dng hong hu cng
triu thn tn L Hon ln lm Hong , lp nn nh Tin L. Vic
ny, i Vit S K Ton Th v Khm nh Vit S Thng Gim Cng
Mc u c chp li:
"By gi, Lng Chu nghe tin qun Tng sp ko sang, lin lm t tu bo
v. Thi hu sai L Hon chn dng s i nh gic, ly ngi Nam Sch
Giang l Phm C Lng lm i tng qun. Khi triu nh ang bn k
hoch xut qun, C Lng cng cc tng qun khc u mc o trn i
thng vo Ni ph, ni vi mi ngi rng: 'Nay cha thng cn tr th,

14/03/2016 04:59

3 of 5

http://vnexpress.net/print/thoi-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duon...

chng ta du ht sc liu cht chn gic ngoi, may c cht cng lao,
th c ai bit cho? Chi bng trc hy tn lp ng Thp o lm Thin t,
sau s xut qun th hn'".
Qun s nghe vy u h 'vn tu'. Thi hu thy mi ngi vui lng quy
phc bn sai ly o long cn khoc ln ngi L Hon, mi ln ngi Hong
. T L Hon ln ngi, i nin hiu l Thin Phc vo u nm 980,
ging phong inh Ton lm V Vng".

n th Vua inh Tin Hong Hoa L (Ninh Bnh). nh: Wikipedia

Thng 7/980 qun Tng xm lc i C Vit. L Hon va ln ngi

phi trin khai lc lng khng chin nh gic bo v t nc. n
thng 3/981, cuc khng chin chng Tng do L Hon trc tip ch huy
thng li hon ton. Vua Tng buc phi xung chiu lui qun. Sau thng
li, L Hon dc sc chm lo xy dng t nc.
Nm 982, L i Hnh phong Dng Vn Nga l i Thng Minh Hong
Hu. Chnh s khng cho bit hai ngi c bao nhiu con, nhng theo cc
thn tch c Hoa L th h c mt c con gi tn L Th Pht Ngn. V
sau, cng cha Pht Ngn c g cho cho in tin ch huy s L Cng
Un - ngi m u triu i nh L.
Cui i, hong hu Dng Vn Nga tu hnh ti ng Am Tin pha
ng kinh thnh Hoa L. Ti y cn lu gi mt bi th truyn khu khc
trn tng Cha tm tt v cuc i b: "Hai vai gng gnh hai Vua/ Hai
triu hong hu, tu Cha Am Tin/ Theo chng nh Tng bnh Chim/ C
cng vi nc, v duyn vi i...". Nm 1000, b qua i.
Hong hu Dng Vn Nga c th cng vi vua L i Hnh ti n
vua L khu di tch c Hoa L v th cng vua inh Tin Hong ti n
M H Gia Thy, Nho Quan. Ti khu di tch nh - cha Trung Tr, Ninh
Giang, huyn Hoa L, b cn c phi th cng c hai vua. Nhn dn khi
lm n th, t pho tng Dng thi hu, nhng mt pho tng t .
Theo truyn thuyt dn gian th vic t mt th hin s ngng ngng
ca ngi n b th hai i chng, mt Hong hu th hai i vua.

14/03/2016 04:59

4 of 5

http://vnexpress.net/print/thoi-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duon...

Vic Dng Vn Nga - thi hu nh inh tn L i Hnh ln lm vua, m

u nh Tin L, ri li tr thnh v vua L b cc nh nho v s gia trc
y ln n rt gay gt. Khm nh nh Nguyn bn: "i Thng Minh l tn
hiu ca inh Tin Hong. i Hnh ly hiu vua c t cho v mnh: Tht
l khng cn king n cht g c! S sch ghi chp, ci nghn thu".

Tng vua L i Hnh trong n th Hoa L. nh t liu

i Vit S K ton th cn ph phn nng n hn: "o v chng l u

ca nhn lun, dy mi ca vng ha. H kinh ca Kinh Dch nu qu
Hm v qu Hng ln u, l t ci ly n b tt phi chnh ng. i
Hnh thng dm vi v vua, n ch nghim nhin lp lm hong hu, mt
c lng bit h thn. em ci thi y truyn cho i sau, con mnh bt
chc m dm dt n ni mt nc, h chng phi l m u mi ha
sao?"
Tuy nhin, v sau gii nghin cu lch s c ci nhn thng cm hn i
vi hong hu hai triu Dng Vn Nga. Nhng nh s hc bnh vc b
cho rng, trong khi t nc ang lm nguy, nu ch v quyn li ca dng
h v ngi v ca con mnh th c th gi c nc khng? S la chn
v quyt nh ca b trong hon cnh y, biu hin thi chnh tr sng
sut ca mt ngi c khi c ln thc thi, xng ng c coi l anh
hng.
S gia Nguyn Khc Thun trong Vit S Giai Thoi cng cho rng: "inh
Tin Hong mt, vua ni ngi l inh Ton ch mi c 6 tui, L Hon
lm Ph Vng, gi quyn nhip chnh, y l v s th lc buc phi
lm nh vy. Sau, vn nc lm nguy, x tc khng th ph thc cho inh

14/03/2016 04:59

5 of 5

http://vnexpress.net/print/thoi-su/chuyen-ve-hoang-hau-hai-trieu-duon...

Ton b nh, ch tng cng Dng Thi hu tn L Hon ln ngi, v L

Hon vui nhn tn lp , y cng bi s th lc by gi buc phi
lm nh vy thi. Ai ln ngi hng cuc i nhung la, cn L
Hon ln ngi trc ht l nhn ly s mnh vinh quang m cc k kh
khn, l ch huy cuc chin u chng qun Tng xm lng, bo v nn
t ch v thi bnh cho x tc, knh thay".
Trung Sn

14/03/2016 04:59