Tarsus

Koordinatlar: 365557K 345145D / 36.9325K torunu saylr. Cydnosun Parthenios adl bir olu olduu
34.8625D
ve Cydnos Irma' nn denize dkld yerde bir kent
kurup ona Parthenia demitir. Buras da bugnk TarTarsus (Hitite: Tara), Mersin ilinin en dousundaki ilesidir. le douda Adana, batda Mersin merkez, ku- susdur.
zeyde Pozant ve amlyayla, gneyde Akdeniz ile evrilidir. Tarihte en yaygn Kilikya olarak anlan blgede
bulunan ilenin Hitit Uygarl bata olmak zere kkl
bir uygarlk gemii vardr.[3] Hititler dneminde Tarsus,
Kizzuvatna eyaletinin bir kentiydi. Tarsus, u anki nfusuyla Trkiye'nin 54 ilinden byktr.

Mitolojideki Pegasus (kanatl at) ya da Bellerophontes,

Kilikya ovasnda yolunu arm ve Tarsusun bulunduu
yerde aya sakatlanm olduundan kente Latince ayak
taban anlamna gelen Tarsos ad verilmitir. Bu efsaneyi glendiren bir durumda lyada'da Bellerophontes'in
Aleian dzlklerinde gezindiinin sylenmesi, o dnemde dzlklerin de Kilikya ya da Tarza olarak tanmlanmas nedeniyle Tarza'nn aslnda Tarsus demek olduu
dnlmtr. Bu iliki, Luvi dilinde dzlklere yada
1 Tarih
ukurovalara Tebai (Kilikya) denmesiyle fazlasyla glenmektedir. Dier bir efsaneye gre kentin kurucusu esle Berdan ovasndan (Tarsus ovas) kuzeye doru enge- ki Kilikya Tanrs Sandon ile bir tuttuklar Heraklesdir.
beli arazi boyunca son yllarda hzla gelimektedir. ok Herakles'in resimleri M 4. yzyla ait Tarsus sikkeleri
zengin bir tarihi olup, baz dini inanlar ynnden nemli zerinde bulunmaktadr.
bir kenttir. Kuran'n Kehf Suresinde geen Ashab- Kehf
Antik gezgin ve corafyac Strabon, Corafya kitabn(Yedi Uyurlar)n kald maarann Tarsusta olduuna
da kentin kuruluuyla ilgili olarak: Tarsosa gelince o, bir
inanlr. ncil (Yeni Ahit)'in yazarlarndan biri olan Pavlus
ovada uzanr, o'yu aratrmak zere Triptolemosla birda Tarsus doumludur. Bu sebeple Hristiyanlarca da hac
likte dolaan Argoslular tarafndan kurulmutur. eklinyeri olarak kabul edilmektedir. Kuds'teki Kyamet Kilide bir bilgi verir. Bir efsaneye gre, bu kentin kurucusu
sesinden sonraki en kutsal kilise olan St. Paul kilisesi ve
Perseus'dur. Mitolojinin kahramanlarndan biri olan PerSt. Paul kuyusu Tarsusta bulunmaktadr. Bunlarn yan
seus, Hitit dneminde Andrasos olarak bilinen bir kyn
sra dnyann ilk kanalizasyonlu Tarihi Roma Yolu, Royerinde Tarsus kentini kurmutur. Dier bir efsaneye gma hamam da Tarsustadr. Kleopatra Kaps da ehrin
re Tarsus, Tarm Tanras Demeter'in olu Triptolemos
en eski kalntlar arasndadr. 10 km kuzeybatsndaki
tarafndan kurulmutur. Antik a'da Tarsus nemli bir
Takuyu maaras, elalesi ve zellikle Tarsus Baraj getarm merkeziydi ve bu zellii antik Tarsus sikkelerinzip grlesi yerlerden olup turizm asndan mkemmel
de betimlenmitir. Tarsus Mozaii, 3. yzylda yaplan
bir tarihe ve de doal gzelliklere sahiptir.
mozaikte Orfeus'un mzii ile vahi hayvanlar uslandrmasna ait tasvir. Antakya mzesi. Tarsus ad ve kentin
Kilkya Kral Syennessisin ynetim merkezi olduu, ilk
1.1 Kuruluu
defa M 401 ylnda Ksenephon'un Anabasis kitabnda belirtilmektedir. M 5. yzyln ikinci yarsndan tiKuruluu yaklak 8.000 yl ncesine, Yeni Ta a'na baren Tarsusa ait sikkeler zerinde, kentin ismi gerek
dayanan Tarsusun ukurova'nn iinde yer almas ve Aramice ve gerekse Greke yaz ile Tarz ve Terzi ekilToros Dalar'ndan Anadolu'ya geit veren Kilikya lerinde grlmektedir. Tarsusun bu ekilde bilinen adkaps sayesinde gneyden gelen g ve ticaret yollar na ok daha nceleri Asur kaynaklarnda rastlanlmaktazerinde olmas, yerleim yeri olarak seilmesinde en dr. Asur kaynaklarnda, nce Kilikya'nn merkezi olarak
nemli etkendir. Tarsusun ismi ve kuruluu hakknda, bildirilen Tarsus, Asur Kral 3. Salmannassar (M 859mitolojilerde ve eski yazarlarn anlatmlarnda eitli bil- 825) ve Sanherib'e (M 704-681) ait belgelerde Tarzi
giler vardr. Bunlarn hemen hepsi Roma mparatorlu- eklinde anlatlmaktadr.
u alarnda, zellikle Augustos dneminde ortaya kmtr ve hibiri tarihi bir gerek olarak kabul edilemez. Mitolojiye gre, Antik alar'da Tarsus ay'na, 1.2 lk yerleim
Kilikya'nn yeni halk Cydnos adn vermitir. Cydnos,
mitolojide nehir tanrsna verilen isimdir. Azra Erhat, Gzlkule Hy'nde yaplan kazlar, bu yrede ilk yerCydnos iin yle yazar: Kilikya'da bugn Tarsus a- lemenin Yeni Ta a dnemiyle balad ve Orta
y diye bilinen rman tanrs. Ana tarafndan lapetos'un Tun a'na dein kesintisiz srdn ortaya koymu1

2
tur.

1 TARH
Tarsusta Antonius dneminde antik bilim adamlarnn
yazdklar byk kitaplar toplanarak 200.000 ciltlik, dnyada ei bulunmayan bir ktphane oluturulmutur. Tarsustaki niversite, Atina ve iskenderiye niversitelerinden daha da nl idi. Tarsusta bulunan yazl kitabelerde,
burasnn zgr bir kent olduu yazldr. Tarsusun zgr
kurumlarndan, Paulus ve birok filozof faydalanmlardr. Kozmopolit bir kent olan Tarsus, Roma yasalarna
gre ynetilmitir.
Yunan kaynaklarnda, Tarsustaki tarihi eserler hakknda
verilen bilgilerde; krallk saraylar, pazar yerleri, caddeler, kprler, hamamlar, emeler, haller, akarsu sahilinde genlere ait gymnaziyum, stadyum ve Paulus Tapna
anlatlmaktadr.

Xenophon'dan sonraki antik yazarlar, Cydnos akarsuyunun kentin ortasndan getiini yazmaktadrlar. Strabon,Cydnosun gymnaziyumun yanndan getiini, ilk
nce Regma denilen bir gle dkldn, burasnn Tarantik bir kalnt
susun liman olduunu ve orada gemi tezgahlar ile ticarethanelerin bulunduun yazar. Gnmzde de liman
etrafnda ve liman ile Tarsus arasndaki alanda yerleim olduunu ispat edecek izler vardr. Cydnostan Tar1.3 Antik a
susa kadar gemilerin gelebilmesinin mmkn olduu
Bir sre sonra Asur egemenliinde kalan yre, daha sonra birok yazar tarafndan belirtilmekle ve antik Tarihi
Persler'in, M 333'te ise Alexander'in (Byk skender) Plutarkhos, Kleopatra'nn M.Antonius'u filosu ile birlikte
ynetimine gemiti. M 66'da Kilikya bir Roma vila- Tarsusta ziyaret ettiini yazar.
yeti olunca, Tarsus da burann merkezi durumuna getirilmitir. Tarsus bu dnemde byk bir gelime gsterdi.
Tarm ve ticaretin yan sra, Cydonsun yata taranarak
byk gemilerin bu akarsuda sefer yapmalarnn salan- 1.4 Orta a
masyla, Dou Akdeniz, deniz ve kara yollarnn birletii byk bir ticaret ve kltr merkezi haline geldi. Yine
bu dnemde kentin nfusunun 450 bin kiiyi at sanlmaktadr. Uzunca bir sre Tarsus dnyann en byk
kenti olarak kald.
Strabon, Tarsustaki kltr yaam hakknda olduka ayrntl bilgiler vermektedir. Strabon, birok filozof,dil bilgini ve airlerin Tarsusta yaadn,onlarn kltr hayatna olan etkilerini, her konuda byk bir gelime iindeki Tarsusun bir bilim ve niversite kenti olduunu, halkn felsefeye ve dier bilim dallarna byk ilgi gsterdiini ve bunlar renmeye istekli olduklarn; Tarsusun
bu konuda skenderiye ve Atina'y getiini yazmaktadr.
Strabon'dan, Tarsusta eitim grenlerin yerli halktan olduunu ve yabanclarn nadir olarak geldiini,eitimini
bitirenlerin bir ksmnn yabanc lkelere giderek orada
eitimlerine devam ettiklerini reniyoruz. Ayrca Tarsusta stoik filozoardan Antipator, Arhedemos, Nestor,
Athenedoros kentleri dolaarak okul aan Phutiades ve
Diogenes, edebiyatlardan Artemidoros ve Diodoros,
Diony-sidesin yaadn yazar. Strabon Tarsus hakknda
verdii bilgilerin sonunda : Roma kenti, Tarsuslu alimleri iyi ispat edebilir nk Roma gerek Tarsustan gerek
skenderiye'den gelen bu gibi alimlerle doludur. der.Bu
bilgilerden Tarsusun ticaret kenti olma zelliinin yannda kltr ve niversiteler kenti de olduunu ayrntlar ile
reniyoruz.

Tarsus, Orta a'da birok Arap ve slam bilgininin ilgi

konusu olmutur. Bunlar, Tarsusun byk ve gzel bir
kent olduunu, i ie iki suru olup, surlarn be kaps ve
etrafnda hendekleri bulunduunu yazmaktadrlar.
Arap corafyaclar bn-i Havkal (943), stahri (951),
Idris (12. yzyl) ve Eb'l Fida (1273-1331) ile ranl
Corafyac Ibn Hurdazbh (820-912), Sryani tarihi, filozof Ab'l-Farac Ibn-'I Ibri (1226-1286) yreyi ve Tarsusu ziyaret etmilerdir. Bunlardan Corafyac Ibn-'l
Fakih'in eserinde Ebu Sleyman Ferec'in 788 ylnda, 5
kaps ve 87 burcu olan Tarsus kentini ve surlarn onardn" yazmas, Mslman Araplar'n kente verdikleri nemin bir rneidir.
Abbasi halifesi Memun 20 yl tek halife olarak hkm srdkten sonra Tarsusta 48 yandayken 9 Austos
833'de lmtr. Scak bir yaz gnnde Tarsusta bir dere kenarnda kardei Ebu shak'la birlikte otururken oraya gelen bir hayvan yknden ald hurmay yemesinden
sonra ok atelenip hastalandktan sonra ld bildirilir.
lk Abbas halifelerinin mezar yerleri saklanmakla beraber, Memun'un Tarsusta gmld ok muhtemeldir.[4]

Osmanl Dnemi

l bir tarmsal retime alm, Msr'dan getirtilen uzun

lii pamuk burada daha geni alanlarda retilmeye banl Osmanl Kaptan, corafyac ve haritac Piri Re- lanmtr. Bataklklar kurutulmu, yeni su kanallar alis'in yazd Kitab- Bahriye adl eserinin 4. cildinde m, Msr'dan deneyimli tarm iileri getirtilerek verimTarsusla ilgili bilgiler bulunmaktadr. "...Tarsus deniz ke- li rn elde edilmitir. 1839'da Ktahya anlamasyla Osnarndan mil kadar ierde ova zerinde kurulmu bir manllara iade edildi.
kasabadr. nnden Tarsus ay akar. Burada bulunan 19. yzyln ortalarndan itibaren dnya ticaret sistemigln (Rehg-rna =Aynaz) iine sandallar girerek 6 kula ne Mersin liman yoluyla balant kurmu, kent bu dsuda demir atarlar.
nemde kltr, ticaret ve zellikle tarm ve tarma ba1671 ylnda Tarsusa gelen Evliya elebi, Tarsus hakkn- l ekonomide, byk gelimeler elde etmitir. lede halen ayakta duran tarihi mahallelerde grdmz kimida u bilgileri vermektedir
si saray yavrusu, iki- katl varsl konutlar, bu dnem
:"... Tarsus kalesi bir dzlk zerinde, denizden bir saat zenginliini yanstan sivil mimarlk rnekleridir. lede
uzaklkta, daire biiminde olup Halife Memun yapsdr. byk bir grup oluturan Gayrimslimlere ait ok sayda
evresi 500 adm, iki kat salam bir kaledir. Tmyle kilise ina edilmi, halen nemli bir eitim kurumu olan
hendekle evrilidir. Kalenin iinde st toprak daml ev- Tarsus Amerikan Lisesi, ABD'liler tarafndan kurulmulerle dolu mahalle vardr. Kalenin kaps (batda is- tur. Kentte hala nemli bir hristiyan nfus yaamaktadr.
kele, douda Adana, kuzeyde Ba kaplar) vardr. Mevcut 15 cami iinde Eski Cami hicretten 300 yl nce ya- Tarsus, 1877'de Adana Vilayeti'ne bal bir sancak olplm, kiliseden bozma bir yap idi. Geriboz kapsnn iki mutur. 7000 yl sreyle kesintisiz devam eden nemyannda arslan, kaplan ve ejderha suretleri vardr ki, insan li konumuyla yksek uygarlk dzeyine kan Tarsus,
grnce korkar. Avnn stne konmu bir doan sureti 19. yzyl sonlarnda yaplan ihmaller sonucunda devardr ki sanki canldr. Bu garip acayip eserlerin tm nizle balants kesilmi, deltadaki Aynaz gl bataklmermer tandan yaplmtr. Yine bu kapnn iki yann- a dnmtr. Bu kentin gelimesini etkileyen balca
da beyaz mermer kitabeler iinde renk renk kufi yaz ile olumsuz faktrlerden bindir. I. Dnya Sava'nn ardnArapa ve Sryanice yazlm grmeye deer yazlar var- dan 17 Aralk 1918'de Franszlar tarafndan igal edilmi,
dr ki, insan hayran kalr. Tarsusda ayrca 5 kilise, 6 med- Kurtulu Sava'nn ardndan 20 Ekim 1921'de imzalanan
rese, 7 Hristiyan sbyan mektebi, 2 hamam, 2 han ve 317 Ankara Anlamasyla igal sona ermitir.
dkkn vardr, brahim Halife Camii'ne bitiik 80 dk- Trkiye Cumhuriyeti'nin kuruluu ile birlikte bataklklar
kn kagir bina kentin bedestenidir. Tm sokaklar kald- kurutulmu, Berdan ay zerinde baraj ina edilmi, her
rmldr. nk, temiz kumlu yollar olduundan asla a- trl tarmsal retime elverili almalar yaplm, karamur olmaz. Tatl limonu (lime), turuncu, zeytini, inciri, yolu ve demiryolu alarnn zerinde olmasyla yeniden
nar, hurma ve servileri, eker kam, pamuu mehur- hzl bir gelime iine girmitir, ilede bata tekstil olmak
dur. Verimli sahradr, l camus yeridir. Bu kale iinden zere ok sayda sanayi kuruluu faaliyet gstermektedir.
Bulgar Akarsuyu geip Akdeniz'e karr. Bu kentin suyu 1813 nfus sayimlarina gre halki Ermeni,Yunan, Sryave havas ar olduundan, bahardan sonra kentte bir tek ni, Trkmen, Arap nusayrilerden olusmaktadir
kii kalmayp Bulgar yaylasna karlar. Bu kalenin kuzey
tarafnda kk bir i kalecii vardr. Gayet mamurdur.
Her taraf hendektir. Etraf 500 admdr. Yedi kuledir. 3 Nfus
Dizdar ve neferleri yaylaya gidemediklerinden renkleri
sardr. Halk Rum, Grc, Ermeni ve Trkmen'dir. Arap
fellahlar da vardr. Minareleri Arabistan tarzndadr.
4 Ekonomi
Hal Seferleri ardndan yrede kurulan Kilikya Ermeni Krall'nn egemenliine, Memlkler'in vasal
Ramazanoullar Trkmen Beylii 1359'da son verdi.
Yavuz Sultan Selim'in Msr seferi ardndan 1517'de Osmanl egemenliine giren Tarsus, nce Kbrs Eyaleti'ne,
daha sonra da Adana Eyaleti'ne bal bir sancak merkezi
oldu.

2.1

Yakn tarih

Osmanl mparatorluu'nun gl korumas altnda 1832

ylna kadar herhangi bir igale uramayan Tarsus, bu ylda Kavalal Mehmet Ali Paa'nn olu brahim Paa'nn,
ukurova'y igal etmesi ile 8 yl kadar Msr egemenliinde kald. Bu dnemde Tarsus ovas yeni batan plan-

M 5000 ylna dayanan tarihinde grkemli dnemler

yaayan, eitli uygarlklara kent merkezlii yapan, doulu kervanlarn urak yeri ve ticaret merkezi olan ile,
bu ticari zelliini gnmzde de korumaya almaktadr. Bereketli topraklara sahip olan ukurovada her trl
ziraatn yaplmas ve sanayinin ham maddesi olan rnlerin bolluu, bu blgede sanayinin gelimesinde en nemli faktr olmu. 1800'l yllarn ikinci yarsnda, blge
potansiyelinin farknda olan yabanc lkeler, pamuun
ilk ileme biimi olan rr fabrikalarn faaliyete sokmutur. rr iletmelerinden iplik fabrikasna ilk gei, 1887 ylnda Mavromati ve rekas plik Fabrikas'nn almasyla gereklemitir. 1920'de blgede Tarsus Konserve Osmanl A.. kurulmu ve Tarsus sanayisi daha da gelimeye balamtr. Trkiye'de ilk elektrik

6 GEZLECEK YERLER

enerjisi 15 Eyll 1902'de ilede retilmi.

Tempo 94 FM (94.3)

Tarsusun Ticaret Borsas'ndaki yllk ilem hacmi 36

rgn FM (94.7)
milyon lira dolaylarndadr. Blge, lke ekonomisinin k Tarsus Star FM (95.5)
lme tehlikesi yaad dnemlerde bile retime devam
etmeyi baarm ve hatta ihracat yapmtr.Tarsustan
Tarsus Radyo Time (97.7)
yurt dna satlan mallarn byk ounluunu tarma
dayal sanayi rnleri oluturmaktadr. hracatn %65ini
Fla FM (98.3)
tekstil rnleri kapsar. Bunun dnda gelimi sektrler
arasnda gda, inaat ve metal saylabilir. Tarsusun en
Baz Yerel Gazeteler
ok d satm yapt lkeler arsnda Fransa, Hollanda ve
ABD yer almaktadr. Tarsusta ukurova Sanayi,Berdan
Tarsus Gndem Gazetesi
Tekstil, zocam, Trakya Cam ve ukurova Makina malat Sanayi gibi nemli tesisler yer almaktadr. Ancak bu
Tarsus Haber Gazetesi
fabrikalar dnda ekonomide ok byk bir durgunluk
Yeni Dou Gazetesi
vardr.
Tarsusun ekonomisinde tarm nemli gelir kaynadr.Trkiyenin en verimli topraklar yine Tarsustadr.
202.400 hektarlk ile toprann 154.902 hektar tarm
arazisi, 62.786 hektar orman ve fundalk, 4080 hektar
ayr ve mera, 20.632 hektar tarm d arazidir. Tarm
alanlarnn byk blmnn sulanmas, gbrelenmesi ve
yeni tekniklerin uygulanmas ile topran verimi artrlmakta, rnler iyi deerlendirilmektedir. Mersin ilinin en
verimli ve en geni tarm arazisi, Tarsusun ovalk yresindedir. Bununla beraber iklimin tarma elverili olmas
bu arazilerde her eit tarmn yaplmasn salamaktadr.
Ovalk araziler de, ilkbaharda turfanda sebze ve meyveler, daha sonra sebze, kiraz ve zm ekilmektedir.

Telgraf Turk
Tarsus Ekspres Gazetesi
Yenises Gazetesi
Akdeniz Gazetesi
Tarsus leri Gazetesi
Tarsus Merhaba Gazetesi
Son Manet Gazetesi
el Gndem Gazetesi

K mevsiminde ise papaya, lii, ananas, portakal,

Tarsus Kent Gazetesi
mandalina ve limon meyvelerinden baka klk sebzeler
de ekilir. Pamuk, susam ve soya gibi yal tohumlu bitki- Dier Basn-Yayn Kurulular
lerden tahllarn her eidine kadar tarla rnlerinin ekimi bu verimli arazilerde yaplr. Yine Tarsusta iyi kalite Merhaba Gazetesi
de Kolombiya kahvesi retimi denemeleri olumlu sonu
vermitir.. Tarsusun baz kylerinde kurulan sr slah
Akkoza Gazetesi
istasyonlarnda ok verimli Holtayn tipi srlar yetiti Haberci Gazetesi
rilmektedir.
Sanayi ynnden de Mersin'in Merkez'den sonra en gelimi ilesi Tarsusdur. lenin tarm rnlerini deerlendiren sanayi kurulular dnda, lke ekonomisi iin nemli
olan tarm aletleri, makine yedek paralar, takm tezgahlar yapan fabrikalar, ekerli yiyecek imalathaneleri, tula ve seramik fabrikalar, tekstil fabrikalar ve otomotiv
sanayi vardr.

Yerel Medya Kurulular

Son Nokta Gazetesi

Zirve Gazetesi
Yenice Vitrin Gazetesi

6 Gezilecek yerler
Tarsus elalesi
Gzlkule

Yerel TV Kanallar
Tarsus Gney TV
Yerel Radyo Kanallar
Tarsus Sper FM (91.1)

Antik Yol
Nusret Mayn Gemisi ve anakkale Ant
Tarsus Baraj
Eshab Kehf Maaras
St. Paul Kilisesi ve Kuyusu

5
Tarsus elale Mesire Alan
Oyuncakistan Park
ahmeran Heykeli
Tarsus Kilim Mzes
Tarsus Saat Kulesi
Tarsus Yarenlik Alan
Tarsus Alman Mezarl
Trkistanl Mencik Baba Trbesi
St. Paul Klisesi

Yenice - nn Churchill Grmesi ve Bar Vagonu Park

Kleopatra Kaps

Tarsus Atatrk Genlik Park

Kemeralt

Tarsus Belediyesi Mehmet Bal Sanat Galerisi

ahmaran Hamam

Tarsus Demokrasi Meydan

Bilal-i Habeinin Mekan

Tarsus Fransz Zulmn ve Ermeni Katliamn Telin

Ant

Danyal'n trbesi
Roma Yolu

arsus Kltr Merkezi - Tarsus Mzesi

Donukta

Tarsus Kltr Sitesi Ak Hava Gsteri Merkezi

Roma Mezarlar

Tarsus Melik Zahir Kk Minare Camii (Kulu

Camii)

Tarsus Yarenlik Alan

Bac Kprs
Krkkak bedesteni
Tarsus Ulu Camii
Tarsus Eski Camii
Osmanl Evleri
Aznakay Park
Tarsus Etnografya Mzesi
anakkale Park Yzba brahim Hakk Bey Mzesi
Atatrk ars (Kapal ar)
700. Yl Osmanl Park

Tarsus Su Park Yzme Havuzu Elence Tesisleri

Tarsus Tren stasyonu - Atatrk Treni
Tarsus Trk Bykleri Park
Tarsus gen ar
Tarsus ehitlik Ant
Seyit Onba Heykeli
Adalet Heykeli
Lokman Hekim Heykeli
Tarsus Cumhuriyet Meydan
Bar Mano oyuncak Park ve Tarsus Hayvanat
bahesi

Tarsus Baraj

Kalpakl Atatrk Heykeli (At stnde)

Tarsus Devlet Park Aa Mesire Alan

Tarsus Kltr Sanat Soka

Tarsus Berdan Baraj Gl

Kutalmolu Sleyman ah Heykeli

Tarsus Plaj Sahil

Hac Bekra- Veli Heykeli

Hackr-Varda Kprs

Osman Gazi Heykeli

Berdan Viyad

Takuyu maaras

8 TARSUS LESNDEK MAHALLELER[21]

Yresel Yemekler
Cezerye
Humus
ATOM, algam suyu
Anal kzl
Kerebi
Tarsus Beyaz(zm tr)
Yksk orbas
Tantuni
Keiboynuzu(HARNUP)(meyve)
Tarsus kebab
Fndk Lahmacun
((Murt)) (meyve)

Tarsus ilesindeki mahalleler[21]

Bahi Mahallesi
Ballca Mahallesi
Baltal Mahallesi
Barbaros Mahallesi
Belen Mahallesi
Beydeirmeni Mahallesi
Beylice Mahallesi
Boazpnar Mahallesi
Bolatl Mahallesi
Boztepe Mahallesi
Breri Mahallesi
Bykksebalc Mahallesi
Camilimanda Mahallesi
Caminur Mahallesi
Crbklar Mahallesi
Cin Mahallesi

82evler Mahallesi

Cumhuriyet Mahallesi

Azdelik Mahallesi

aba Mahallesi

Akarsu Mahallesi

alayan Mahallesi

Akakocal Mahallesi

akrl Mahallesi

Akgedik Mahallesi

amalan Mahallesi

Akemsettin Mahallesi

amtepe Mahallesi

Alada Mahallesi

atalca Mahallesi

Aliaa Mahallesi

avdarl Mahallesi

Alibeyli Mahallesi

avulu Mahallesi

Aliefendiolu Mahallesi

ayboyu Mahallesi

Alifak Mahallesi

evreli Mahallesi

Altayllar Mahallesi

iekli Mahallesi

Ant Mahallesi

iftlik Mahallesi

Ardl Mahallesi

iritepe Mahallesi

Arkl Mahallesi

okak Mahallesi

Atalar Mahallesi

pl Mahallesi

Avadan Mahallesi

ukurba Mahallesi

Balar Mahallesi

Dadal Mahallesi

Baharl Mahallesi

Damlama Mahallesi

Bahe Mahallesi

Dedeler Mahallesi

7
Dorak Mahallesi

Karadiken Mahallesi

Duatepe Mahallesi

Karadirlik Mahallesi

Eminlik Mahallesi

Karaktk Mahallesi

Emirler Mahallesi

Karayayla Mahallesi

Ergenekon Mahallesi

Kargl Mahallesi

Esenler Mahallesi

Karsavran Mahallesi

merli Mahallesi

Kavakl Mahallesi

Eskiehir Mahallesi

Kayadibi Mahallesi

Fahrettin Paa Mahallesi

Kefeli Mahallesi

Fatih Mahallesi

Kelahmet Mahallesi

Ferahimalvuz Mahallesi

Kemalpaa Mahallesi

Fevzi akmak Mahallesi

Kerimler Mahallesi

Gaziler Mahallesi

Keli Mahallesi

Gazipaa Mahallesi

Krt Mahallesi

Girne Mahallesi

Krklarsrt Mahallesi

Gk Mahallesi

Kzlukur Mahallesi

Gmmece Mahallesi

Kzlmurat Mahallesi

Gzlkule Mahallesi

Kocaky Mahallesi

Glek Mahallesi

Komarl Mahallesi

Gnyurdu Mahallesi

Konaklar Mahallesi

Hacbozan Mahallesi

Kozoluk Mahallesi

Hachamzal Mahallesi

Krl Beyi Mahallesi

Halitaa Mahallesi

Ksebalc Mahallesi

Hasanaa Mahallesi

Kselerli Mahallesi

Hrriyet Mahallesi

Kulak Mahallesi

briim Mahallesi

Kumdere Mahallesi

ncirgedii Mahallesi

Kurbanl Mahallesi

ncirlikuyu Mahallesi

Kurtukuru Mahallesi

nky Mahallesi

Kuular Mahallesi

smetpaa Mahallesi

Ktkl Mahallesi

Kaburgedii Mahallesi

Mahmutaa Mahallesi

Kadelli Mahallesi

Manta Mahallesi

Kaklkta Mahallesi

Meelik Mahallesi

Kaleburcu Mahallesi

Mithatpaa Mahallesi

Kanberhy Mahallesi

Muratl Mahallesi

Karaerili Mahallesi

Nemirolu Mahallesi

10
Olukkoya Mahallesi

Yaram Mahallesi

retmenler Mahallesi

Yarbay emsettin Mahallesi

zbek Mahallesi

Yazlk Mahallesi

zlce Mahallesi
Pirmerli Mahallesi
Readiye Mahallesi
Readiye (Merkez) Mahallesi
Salkl Mahallesi
Sandal Mahallesi
Sanlca Mahallesi

KAYNAKA

Yeni Mahallesi
Yeni merli Mahallesi
Yenice Mahallesi
Yeniay Mahallesi
Yeniky Mahallesi
Yeil Mahallesi

Sarveli Mahallesi

Yeilevler Mahallesi

Sayky Mahallesi

Yeiltepe Mahallesi

Sraky Mahallesi

Yeilyurt Mahallesi

Simithacl Mahallesi

Yunus Emre Mahallesi

Sucular Mahallesi

Yunusolu Mahallesi

ahin Mahallesi

Yksek Mahallesi

ehitishak Mahallesi
ehitkerim Mahallesi

9 Hakknda Yaplan Filmler

ehitler Tepesi Mahallesi

ehitmustafa Mahallesi
Takba Mahallesi
Tal Mahallesi

Ynetmenliini Umut Hacfevziolu'nun yapt senaryosunu Uur Pimanlk'n yazd Antik ada Tarsus ve
Felsefe belgeseli.
TRT Belgesel Kanal iin ekilen ve danmanln Uur
Pimanlk'n yapt "plak Mahallesi belgeseli.

Takuyu Mahallesi
Taobas Mahallesi
Tekeliren Mahallesi

10 Kaynaka

Tekke Mahallesi

[1] http://www.tarsus.gov.tr/

Tepeaylak Mahallesi

[2] 2014 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 10 ubat 2015 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCzZmKO. Eriim tarihi: 10 ubat 2015.

Tepeky Mahallesi
Tepetapnar Mahallesi
Topakl Mahallesi
Topu Mahallesi
Tozkoparan Zahit Mahallesi
Ula Mahallesi
Verimli Mahallesi
Yalamk Mahallesi
Yankkla Mahallesi

[3] http://www.tarsus.gov.tr/default_B1.aspx?content=199
[4] Tabar tarihinin ngilizceye eviricilerinden olan
J.L.Kraemer'nin bu eviri eserde yazdna gre Memun'un mezar Tarsustadr. Muhammad ibn Jarir
al-Tabari (ng. ev. M. Fishbein) (1989) The History
of al-Tabari Cilt XXXI: The War Between Brothers
Albany:SUNY. (ngilizce)
[5] 1965 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspn46ww. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.

[6] 1970 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnMISHF. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.

[19] 2014 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 10 ubat 2015 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCzZmKO. Eriim tarihi: 10 ubat 2015.

[7] 1975 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6BtpxvE1d. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.

[20] 2015 genel nfus saym verileri (html) (Dorudan bir

kaynak olmayp ilgili veriye ulamak iin sorgulama yaplmaldr). Trkiye statistik Kurumu. https://biruni.tuik.
gov.tr/medas/. Eriim tarihi: 13 Nisan 2016.

[8] 1980 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6Btud53IH. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.
[9] 1985 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwgszYW. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.
[10] 1990 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyJbEuk. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.
[11] 2000 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0RqAg7. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.
[12] 2007 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1xQY61. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.
[13] 2008 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3mSt9J. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.
[14] 2009 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan
arivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCzc26D. Eriim tarihi: 3 Kasm 2012.
[15] 2010 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFZqQMX. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.
[16] 2011 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 3 Kasm 2012 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGtTzlN. Eriim
tarihi: 3 Kasm 2012.
[17] 2012 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 20 ubat 2013 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxjGaBH. Eriim
tarihi: 8 Mart 2013.
[18] 2013 genel nfus saym verileri (html). Trkiye statistik Kurumu. 15 ubat 2014 tarihinde kaynandan arivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUudwCn. Eriim
tarihi: 15 ubat 2014.

[21] http://www.haritamap.com/ilce/tarsus-mersin

11 D balantlar
Tarsus Kaymakaml
Tarsus Belediyesi

10

12 METN VE GRNT KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LSANS

12
12.1

Metin ve grnt kaynaklar, yazarlar ve lisans

Metin

Tarsus Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Tarsus?oldid=17762231 Katkda bulunanlar: Murtasa, Cemyildiz, Pinar, Citrat, Zwobot, Ganere, Dbl2010bot, Sz-iwbot, Katpatuka, Thiras, YurikBot, Ugur Basak, ncelemeelemani, Cretanforever~trwiki, Mahlum~trwiki, Cansz,
Arasb, Milleplateaux~trwiki, Yzkoc, Ugur Basak Bot, Renegade~trwiki, Tembelejderha, Nosferat, Khutuck, Destan, Dnya vatanda, Yunus91, Kibele, Mskyrider, Thijs!bot, Krkzn, Anerka, CommonsDelinker, Tema, Hedda Gabler (eski), Mach, Dnenadam, MKS~trwiki,
By ram, Oktayaktin, Eldarion, VolkovBot, Maderibeyza, Elmacenderesi, Rei-bot, TXiKiBoT, Lucas~trwiki, LuCKY, Arinna'l, Gkhan,
Levent, Hcagri, MaddyRockFan, Gerakibot, Sakhalinio, Gaymanken, RedSonja, BotMultichill, SieBot, Vikiizer, Loveless, Idioma-bot,
Velican81, Netdinamik, Noyder, E-92, Unlimited, Atolia, Takabeg, Melihsen, Manco Capac, Piyade13, Docbaba, Cobija, Dj Don Omar95,
Myrat, Aka265, Thoden, Anatolian20, Tevfik1958, Luckas-bot, Superyetkin, Ozgur333, Nallimbot, Sadrettin, Merube 89, Txrazy, Mirada, GnawnBot, Vasfi abuk, Khutuck Bot, Nedim Ardoa, Xqbot, GhalyBot, RibotBOT, The Emirr, Noone, Dr. Coal, Rapsar, TobeBot,
CneytBostanc, Taysin, Eagle-force, Uguroz22, Tepebag, Gozdemir01, Supermn, Ykargin, Astoria, Aisopos~trwiki, Umuth72, EmausBot, Kmoksy, Kilincos, YBot, GAWB, KumulBot, WikitanvirBot, Rdvnygt, Ozzibay16, Sdsdsd~trwiki, Drgulcu, MerlIwBot, Vagobot,
MEOGLOBAL, AvocatoBot, JohnBlackburne, ElphiBot, Muratero, JYBot, Nebra, E4024, ron mert97, Peykbot, Caglarctr, Merhaba1,
Acemiblogcu, Addbot, Krmz renk, Egeakdeniz123, Beyazmavi, Acemiblogcu33, SERPLDEMIR, Mavrikant, Teacher0691, Hasmetlihasmet, Ahmetaslan44, Mertmetin96, Nadir ah, Snn musiq, Marchlr, Tarsus gndem, OrhanHoca, HakanIST, Beyazaltn, Erhanyesilkaya, Namrunlukartal35, Episteme-maker, II. Niveles, Melihbulmus33, HalilPaa ve Anonim: 234

12.2

Resimler

Dosya:Flag_of_Turkey.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Flag_of_Turkey.svg Lisans: Public domain

Katkda bulunanlar: Turkish Flag Law (Trk Bayra Kanunu), Law nr. 2893 of 22 September 1983. Text (in Turkish) at the website of
the Turkish Historical Society (Trk Tarih Kurumu) zgn yazar: David Benbennick (original author)
Dosya:Mersin_location_Tarsus.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6b/Mersin_location_Tarsus.svg Lisans: CC BY 3.0 Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar: The Emirr
Dosya:Oscillum_kiss_Louvre_Tarse92e.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cb/Oscillum_kiss_Louvre_
Tarse92e.jpg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: Jastrow (2006) zgn yazar: ?
Dosya:Question_book-4.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Question_book-4.svg Lisans: CC-BYSA-3.0 Katkda bulunanlar: Created from scratch in Adobe Illustrator. Originally based on Image:Question book.png created by User:
Equazcion. zgn yazar: Tkgd2007
Dosya:Stpaulchurchinturkey.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Stpaulchurchinturkey.jpg Lisans:
CC BY 3.0 Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar: Leandrostr

12.3

erik lisans

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0