ANATOMIJA OKA

Ocima gledamo-mozgom vidimo....

Organ za vid-oko je smjesten u ocnoj duplji(orbita).U njegov sastav spadaju:
-ocni zivac(n. Opticus)
-ocna jabucica(bulbus oculi)
-pomocni organi oka(organa oculi accessoria)tj. misici,ocni kapci,mreznjaca,suzni
aparat i vea.
Ocna jabucica se sastoji od tri ovojnice:
1. Tunica externa (vanjski) dio koji je gradjen od roznjace (cornea- crni dio) i
beonjace(sclera- bijeli dio). Vanjski dio je obavijen konjuktivom.Roznjaca je
avaskularna-prozirna. Roznjaca neam krvnih sudova, to je uslov da bude
providna.
2. Tunica vasculosa (choroidea) sredisnji dio sadrzi krvne sudove,nerve i
pigmentne vezivne celije. Sastoji se od tri dijela:chorioidea-sudovnjaca,corpus
ciliare-trepavicno tijelo i iris-sarenica.Chorioidea sadrzi veliki broj elasticnih
vlakana i bogatu arterijsku mrezu. Zadnji dio corpus-a ciliare posjeduje nabore
koji se iduci prema naprijed povecavaju i grade nastavke (processus ciliares) i
luce ocnu vodicu.Boja irisa oznaava boju oka.Zavisi od kolicine malanocitamelanina,to vie ima malanina to je boja tamnija i obrnuto...
3. Tunica interna (retina ili mrenjaa) unutrasnji dio na kojoj se nalaze discus
nervi optici (svijetli dio) i macula lutea (zuta mrlja-mjesto najjasnijeg vida).Unutar
zute mrlje se nalazi foveola tj. mjesto gdje ispitujemo foveolarni refleks.Kod
oslabjelog foveolnog refleksa se sumnja na oboljenje makule.Kroz ocni zivac ulazi
arterija centralis retine a izlazi vena centralis retine.To mjesto predstavlja
udubljenje koje se naziva eskavacija.
Ono dno se naziva fundus oculi. Procesus cilijare luci ocnu vodicu. Postoji
prednja i straznja ocna ovojnica, iris je pregrada izmedju njih. Ocna leca su
vezana za cilijarno tijelo (corpus cilijare) vezano je za dvije ovojnice i ono drzi
lece. Iza lece je staklasto tijelo- zelatinozna supstanca(ispunjava unutrasnjost
oka).
Arterija centralis retine ima cetiri grane koje nemaju anastomoze.Zbog toga
okluzija moze izazvati sljepilo ako se na vrijeme ne reaguje(spustiti ocni kapak i
masirati pacijentu oko)
U misice oka,koji ucestvuju u pokretima,spadaju:
-cetiri ravna: mm. Rectus ;superior,inferior,medialis i lateralis.
-dva kosa: mm. obliquus superior i inferior.

Inervacija misica: gornji kosi(m. Obliqus superior) inerivra n. Trochlearis,spoljni

ravni(m. Rectus bulbi lateralis) inervira n. Abducens,a sve ostale n.
Oculomotorius.

OMOTACI OCNE JABUCICE

Ocna jabucica je obavijena:
-Fibroznom opnom-capsula bulbi tenoni
-lojnom cahurom-corpus adposum
-pokosnica ocne duplje-periorbita

VEZNJACA(tunica conjuctiva) je sluzokoza koja pokriva zadnju stranu kapka i

prednji dio sklere.Veznjaca gradi dva svoda,gornji i donji:-fornix conjuctive
superior et inferior.U lateralnom dijelu gornjeg svoda otvaraju se izvodni kanali
suzne zljijezde.

OCNI KAPCI-PALPEBRAE
Gornji i donji ocni kapak su misicno kozni nabori koji se spustaju ispred oka i na
taj nacin ga stite od spoljasnjih uticaja.U medijalnom ocnom uglu nalaze se
ispupcenja odakle polaze suzne bradavice-papilae lacrimales,a na prednjim
ivicama kapaka se nalaze trepavice-cilie.Gornji kapak je duplo siri od donjeg i
posjeduje poseban misic podizac-m. Levator palpebrae superior. Uz pomoc suza
kapci odrzavaju stalnu vlaznost roznice i spojnice.

SUZNI APARAT(APPARATUS LACRIMALIS)

U suzni aparat oka spadaju:

-suzna zlijezda i odvodnii kanali suza(sekretorni)
-suzni kanalii(intermedijarni)
-suzna kesica i nosno-sluzni kanal(ekskretorni)
Suzni aparat oka je u funkciji zastite oka.Zahvaljujuci suzama roznica je uvjek
vlazna to je uvjet njene prozirnosti.Suze su ljekovite jer sadre lisozin koji djeluje
baktericidno.

AKOMODACIJA
Akomomdacija je sposobnost oka da se prilagodi udaljenosti predmeta,tako da
na mreznici uvjek nastaje ostra slika.Ovaj proces nastaje refleksnim
putem.Najvazniji je stimulans akomodacije tj nejasna slika na mreznici.Kod
ispitivanja akomodacije najvaznije je ustanoviti najdulju i najblizu tacku jasnog
vida.Jacina akomodacije se smanjuje tokom zivota.
OSTRINA VIDA
Ostrina vida je sposobnost oka da raspoznaje pojedine elemente iz vanjskog
svijeta koji se stvaraju na mreznici.Ona se odredjuje najmanjim uglom pod kojim
oko moze da razlikuje dvije tacke kao odvojene i naziva se minimum viisibile.

POREMECAJI AKOMODACIJE
Mogu biti:
-lokalni-traumatski,ukapavanje midrijatika..
-spazam akomodacije-kod hipermetropne djece koja nisu korigirana
naoalama,histerije,neuropata,trovanja gljivama i mesom..
-oboljenja baze lobanje
-cerebralna oboljenja
-opca oboljenja i intoksikacije
Lijecenje je citolosko a prognoza zavisi od uzroka..
REFRAKCIJA
Refrakcija je odnos koji postoji izmedju prelomne moci roznice,s jedne,i duzine
ocne jabucice s druge strane.Ovaj odnos treba da je takav da se zraci koji dolaze
u oko prelome kroz roznicu i lecu,koja ne akomodira,sjeku u retini gdje grade
jasan,stvaran i umanjen lik predmeta.
Emetropija ja normalna refrakcija, gdje se zrake skupljaju u zutoj mrlji i stvra se
jasan lik.
Ako se zraci ne srecu u mreznici govorimo o ametropiji.Oblici ametropije
su:dalekovidnost-hypermiopia,i kratkovidnost-myopia.Kada je refrakcija
nejednaka na jednom istom oku radi se o astigmatizmu, a ako je razlicita na oba
oka onda se radi o asinometropiji...

KONVERGENCIJA
Kada posmatramo bliski predmet,da bi ga jasno vidjeli,oci ne samo da moraju
akomodirati nego i sinhrono konvergirati.Ugao koji nastaje pokretanjem bulbusa
prema unutra naziva se ugao konvergenicije.Postoji voljna i nevoljna
konvergencija...
GRESKE OKA
Nedostatci oka su:
-sferna alberacija-gdje se periferni zraci jace prelamaju od centralnih
-hromatska alberacija-zbog koje se pojedine boje ne prelamaju jednako tako da se
plava jace prelama od crvene...
-astigmatizam-gdje kosi snopovi ,koji ulaze pod kosim uglom u oko,prilikom
prelamanja bivaju razvuceni i nejasni.
-rasipni krugovi-ukoliko se likovi ne stvaraju na mreznici oka tada cemo imati
nejasan difuzni lik u vidu rasipnog kruga koji moe biti veci ili manji...

MYOPIA-kratkovidnost
Myopia je refrakciona anomalija kod koje se zrake svjetlosti sijeku u nekoj tacki
koja se nalazi ispred oka.Slika predmeta na mreznici je nejasna,javlja se disperzija
u vidu krugova.Razlikujemo:
-prelomnu kratkovidnost;kada je moc prelamanja suvise jaka
-osovinsku kratkovidnost; kada je osovina suvise duga
Myopija je kratkovidnost. Miotropno oko vidi bez akomodacije na blizinu u skladu
s njegovim punctum remotum - predmet se jasno vidi ako je predmet u toj tacki.
Punctum remotum lezi ispred oka, a udaljenost ovisi o stupnju
kratkovidnosti.Zrake svijetlosti se ujedinjuju ispred mreznice, a odatle idu
divergentno do mreznice, na kojoj nastaje nejasna slika predmeta u obliku
krugova rasprsenosti( disperzija). Ako je zjenica siroka i ti krugovi e biti veci,
zato kratkovidne osobe stiscu kapke, da bi predmet na mreznici bio ostriji.
Podijela miopije s obzirom na refrakcijsko stanje :
1. lomna kratkovidnost, zbog prejakog loma svijetlosti zraka u roznici i leci:
prejako zaobljena leca ,luksacija lece prema naprijed, plitka prednja ocna sobica,
akomodacijski grc
2. osna kratkovidnost, zbog rastezanja straznjeg pola ocne jabucice, pri cemu se
produzuje ocna os( povecanje ocne jabucice vie od 24 mm)

3. indeksna kratkovidnost; prejak indeks loma u leci, staklovini, ocnoj vodici

4. akomodacijska kratkovidnost; kod akomodacijskog spazma

PRESBYOPIA-staracko sljepilo
Presbiopija je starovidnost. To je fizioloska manifestacija starenja organizma zbog
postupnog smanjenja lesne elasticnosti, nakon skleroze njene jezgre. Starenjem
se sirina akomodacije smanjuje, tako da se punctum proximum sve vie odaljava
od oka, javlja se potreba za naocalama kada se punctum proximum odmakne od
ociju za vise od 30 cm. Presbiopija je karakteristicna za emetrope oko 45. godine
zivota. Kod hipermetropa se presbiopija javlja oko 40. godine. Kod miopnih ociju
presbiopija nastaje nakon 45. godine zivota. Prijevremena presbiopija se javlja
kod dijabetesa, luesa, tuberkuloze i neuroparalitickih poremecaja. Presbiopija je
staracka dalekovidnost koja je uvjetovana fizioloskim opadanjem akomodacije
usljed cega slova poinju da igraju a vid se zamagljuje.Javlja se oko 45-te god
ivota.
HYPERMETROPIA-dalekovidnost
Hipermetropija je dalekovidnost. Punctum remotum se nalazi iza mreznice, pa je
slika predmeta virtualna. Zrake svijetlosti se lome tako da se sastaju u zaristu
dioptrijskog aparata, koje je iza mreznice, pa na mreznici nastaju nejasni obrisi
slike predmeta u krugovima rasprsenosti.
Hipermetropno oko akomodira na blizinu i na daljinu.
Podijela hipermetropije : lomna hipermetropija (slabija zakrivljenost roznice,
luksacija lece u staklovini, starenje lece, nedostatak lece, osna hipermetropija,
zbog prekratke ocne osi za odredjeni dioptrijski preparat( ocna jabucica manja od
24 mm).
Fakultativna hipermetropija - dalekovidnost pri kojoj se oko korigira samo svojom
akomodacijom. Apsolutna hipermetropija - jaka dalekovidnost, kod koje ni
pomou maksimalne akomodacije oko ne moe postii samokorekciju
dalekovidnosti, potrebna je plus korekcija leama sabiraima. Latentna
hipermetropija ja dalekovidnost koja ostane prikrivena akomodacijom. Manifestna
hipermetropija je dalekovidnost koja se otkriva korekcijom plus stakala. Totalna
hipermetropija nastaje zbog manifestne i latentne.
To je refrakciona anomalija kod koje se paralelne zrake svjetlosti sijeku u nekoj
tacki koja se nalazi iza oka. Slika predmeta na mreznici je najesna a PR je irealan i
nalazi se iza mrenice.Razlikujemo:
-prelomnu hypermetropiu;gdje je moc prelamanja suvise slaba
-osovinsku hypermetropiu;kada je sagitalna osovina suvise kratka
ASTIGMATISMUS-astigmatizam
Kod ovog oblika refrakcione anomalije zrake svjetla padaju na roznicu i lome
se.Pri tome se ne skupljaju na jednoj tacki na mrenici.Slike na mreznici kod ove
anomalije su iskrivljene i izduzene.

astigmatizam je nejednako zakrivljenost roznice i leca (ispravlja se cilindricnim

staklima).
Razlikujemo :
-regularni astigmatizam: gdje se meridijani prelamaju pravilno.
-iregularni astigmatizam:gdje se prelamaju na jednom istom meridijanu ali
nejednako

URGENTNA STANJA U OFTALMOLOGIJI

Urgentna stanja u oftalmologiji su stanja koja zahtjevaju hitno ukazivanje pomoci
zbog moguceg brzog gubitka funkcije organa oka.Dakle,poslije spasavanja
vitalnih organa slijedi spasavanje organa vida i njegove funkcije..
Izuzetno hitna stanja su:
-hemijske povrede roznice
-okluzija retinalne arterije
-endoftalmitis
-perforativne povrede ocne jabucice
-akoutni angularni glaukom
-glaukom sa papilarnim blokom
-celulitis orbite
-tromboza karvenoznog sinusa

BOLESTI OKA
1. Age related macular degeneration (AMD)
2. Cataract- zamucenje
3. Glaucima
4. Diabetic macular edema
5. Diabetic vitreus bleeding
6. Retinal detachment
Didakticka podjela:
1. pomocni organi oka
2. ocna jabucica
3. vidni put

Uveitis je upala srednje ovojnice oka uveje, koja se sastoji od sarenice (iris),
zrakastog tijela (corpus ciliare) i zilnice (chorioidea). Uveitis prema anatomskoj
lokalizaciji dijelimo upale na prednji (uveitis anterior), sredisnji, straznji (uveitis
posterior) i panuveitis koji zahvaca sve slojeve uveje.
Intermedijarni uveitis (pars planitis) odnosi se na vitritis (pojava upalnih stanica
u staklastom tijelu) ili na upalu koja zahvaca cilijarni kolut (pars plana). Straznji
uveitis je upala zilnice, ali u vecini slucajeva i mreznice. Chorioiditis ako je samo
zilnica upaljena ili chorioretinitis ako je i mreznica oka zahvacena. Panuveitis je
upala svih dijelova uveje. Uveitis prema klinickom toku moze biti akutan,
subakutan ili hronican, a prema patohistoloskom nalazu negranulomatozan ili
granulomatozan.

Glaukom - ili zelena mrena je bolest karakterizirana povremenim ili trajnim

povisenjem ocnog pritiska, ostecenjem vidnog zivca i propadanjem vidnog polja,
a kao posljedica bolesti moze nastupiti i sljepoca.
Podijela glaukoma : Primarni glaukom, Sekundarni glaukom, Kongenitalni
glaukom.
Emetropija je normalnovidnost. U emetropne refrakcije( refrakcija - odnos
izmedju duzine oka i moc loma zraka svijetlosti), zrake svijetlosti koje iz
neizmjernosti dolaze na roznicu usporedno s ocnom osi u dioptrijskom aparatu
lome tako da konvergiraju i ujedinjuju se u jednoj tocki fovea centralis( mjesto
najjasnijeg vida na mrenici). Najudaljenija tocka jasnog vida bez akomodacije
nalazi se u beskrajnosti, a slika predmeta na mrenici je punktualna i jasna.
Emetropno oko akomodira kad gleda na daljinu od 5m i blie.