MHENDSLKTE NEML FORMLLER

Bu sayfada mekanikte en fazla kullanlan formlleri bulacaksnz.

Formllerde mmkn olduunca SI birimleri kullandm. Parantez iinde verilenler deerlerin
birimleridir.

T: Tork
P: G
N: Devir

GTORK

P : G
KVA: Kilowat-Amper
V : Voltaj
A : Akm
0.8= G faktr

KWKVA
likisi

P: G
Q: Pompa kapasitesi
p: Basn
: Verim

POMPA
MOTOR
GC

T: Tork (N-m)
M: Dnen cismin ktlesi (Kg)
JM: Dnme atalet kuvveti (Kg-m2)
:Dnen cismin asal ivmesi (rad/sn2)
R:Dnen cismin yar ap (m)

DNDRME
TORKU

Referans: Machinery Handbook e24 p.132

Rf: Teker dnme direncini yenme kuvveti

w: Her tekere gelen yk (w=W/Teker says)
D : Teker ap (mm)
f : Diren katsays (mm)

TEKER
DNME
DRENC

Rf : Tekerleri yatay ynde harekete geirmek iin gerekli itme kuvveti (Ataleti yenmek
iin gerekli kuvvet ve dier srtnme kuvvetleri hari)

SANTRFUJKUVVET

F : Santrifuj Kuvvet (N)

M :Dnen Ktle (Kg)
R : Dnme radys (Metre)
w :Asal Dnme hz (radyan/saniye)

YKALTINDAKKRLERDEMAX.SEMVEMAX.MOMENT
Referans: Shigley. Mech. Eng Design p.640-643
KRLERDE
GERLM

M: Moment
I: Atalet momenti
C:Nominal eksen mesafesi

: Gerilim

ymax: Maksimum seim (mm)

MMax: Max.moment (N-mm)
F : Kuvvet (N)
L: Boy (mm)
E: Elastikiyet modl (N/mm2)
(elik iin E=210,000 N/mm2)

Balarmafsaldestekli
Ykortada

I: Atalet momenti (mm4)

Balarmafsaldestekli
Ykboyaeityayl

ymax: Maksimum seim (mm)

MMax: Max.moment (N-mm)
L: Boy (mm)
E: Elastikiyet modl (N/mm2)
(elik iin E=210,000 N/mm2)
w: Yayl yk (N/mm)
F : Toplam yk (N)I: Atalet
momenti (mm4)

ymax: Maksimum seim (mm)

MMax: Max.moment (N-mm)
F : Kuvvet (N)
L: Boy (mm)
E: Elastikiyet modl (N/mm2)
(elik iin E=210,000 N/mm2)

Ankastrekirite
Ykutanbasyor

I: Atalet momenti (mm4)

ymax: Maksimum seim (mm)

MMax: Max.moment (N-mm)
L: Boy (mm)
E: Elastikiyet modl (N/mm2)
(elik iin E=210,000 N/mm2)

Ankastrekirite
Ykboyaeityayl

w=F/L

w: Yayl yk (N/mm)
F : Toplam yk (N)I: Atalet
momenti (mm4)

P: Burkulmann balayaca kritik

yk
L: kiri boyu

BURKULMA

E: Elastikiyetmodl (N/mm2)
(elik iin E=210,000 N/mm2)
I: Atalet momenti (mm4)
REFERANS: Mechanical
Engineering Design SHIGLEY,
3 ed, p.115

:Burulma gerilimi
BURULMA

T: Tork (N-mm)
r:aft yar ap (mm)
L:aft boyu (mm)
J:Polar atalet momenti
(mm )
G:Burulma elastikiyet
modl
elik iin G=80,000
N/mm
4

ATALETMOMENTLER

I : Atalet momenti
b : Genilik

DOLU
DKDRTGEN

h : Ykseklik

I : Atalet momenti

DOLU
GEN

b : Taban genilii
h : Ykseklik

I : Atalet momenti

DOLU
YUVARLAK

J : Polar atalet nmomenti

d : ap

I : Atalet momenti
J : Polar atalet momenti

BO
YUVARLAK

d : D ap
d1 : ap

STANDARTDIIPROFLLERDEATALETMOMENT
rnek problem iin baknz
PROBLEM 8

f : Srtnme kuvveti (N)

F : Srtnmeyi yenmek iin
gereken kuvvet (N)
N: Srtnme yzeyine gelen dik
kuvvet

: Srtnme katsays
elik elie yal
yzeyler = 0.16
elik elie kuru
yzeyler

= 0.8

L : Uzama miktar (mm)

T : Scaklk fark ( C)
L : Malzemenin boyu (mm)
0

ISIL
GENLEME

BERNOULLI
DENKLEM

K : Uzama katsays (1/0C)

elik iin
K=11*10-6 ila 16*10-6 arasnda
deiir.

FIKIRMA
HIZI
Yukardaki formller h sabit kald takdirde dorudur.
(Bkz. Problem 4)

BORUVEYA
SLNDRK
TANKLARDA
TEETSEL
GERLM

V : Ak hz (m/sn)
A : k deliinin alan (m2)
P : Tabandaki basn (N/m2)
Q: Debi (m3/sn)
: Akkan younluu (kg/m3)
g : Yerekimi ivmesi (m/sn2)
h : Sv ykseklii (m)
0.6: Orifis katsays

P : BASIN (N/mm2)
D : BORU API (mm)
t : BORU ET KALINLII (mm)
T : Teetsel gerilim (N/mm2)

SLNDRK
TANKLARDA
BOYUNA
GERLM

B : Boyuna gerilim (N/mm2)

REFERANS: Mechanical
Engineering Design SHIGLEY,
3ed. p.60

F= Yaya etki eden

kuvvet (N)

YAY
FORMLLER

k= Yay katsays
x: Yay esneme boyu
d : Yay tel ap (mm)
D : Yay halka ap
(mm)
N : Yay sarm says

YUVARLAK
KESTL

h : Yay hatvesi (mm)

YAYLAR

L : Ak yay boyu (mm)

1

L : Kapal yay boyu

(mm)
2

DRTGEN
KESTLYAYLAR

G : Torsional Modulus of
elasticity
(elik yaylarda G=
80,000 (N/mm )
2

T : Tork ( N-mm)
E : Modulus of
elasticity (N/mm )
(elik iin E=
210,000 N/mm )
2

TORKYAYLARI

b: Drtgen yay kesit

genilii (mm)
h: Drtgen yay kesit
ykseklii (mm)
: Asal deflection
(radyan)
: Elastikiyet katsays
(Bkz Tablo)

DLFORMLLER
DL FORMLLER

M: Modl (mm)

D : Blm
dairesi ap

MODL(M)

STANDART MODL VE P DEERLER N

TIKLAYINIZ
d

NOT: Helis dililerde modl olarak tablodan M deeri

seilmelidir.
Bkz. Helis dili dizayn
n

Z: Di says

APADIMI(P )
(Diametralpitch)

P : ap adm
(1/inch)

: Basn as
()

TABANDAREAPI(D )
(Basediameter)

D =D*Cos
B

D :Taban
dairesi ap
B

EVRESELADIM(p)
(Circularpitch)

p : evresel adm
(inch)

EKSENLERARASI
MESAFE(C)

C: Eksenler aras
mesafe
D :Pinyon dili
blm dairesi
ap
D :Ana dili blm
dairesi ap
Z :Pinyon dili di
says
Z :Ana dili di
says
P

i: ndirgeme

NDRGEMEORANI(i)

ADDENDUM(a)

oran

Tam boy evolvent dili iin a=M

veya
a=1/P
d

Stub-Evolvent dili iin a=0.8*M

veya a=1.25/P

a: Blm dairesi
apndan
di tepesine
olan mesafe

Tam boy evolvent dili

iin d=1.157*M

DEDENDUM(d)

veya d=1.157/P

Stub-Evolvent dili iin

d=M
veya d=1 /
P

d: Blm dairesi
apndan
di dibine olan
mesafe

h = a+d

DYKSEKL(h)

Tam boy evolvent dili iin h=2.157*M

veya h= 2.157/P
Stub-Evolvent dili iin

h=1.8*M

veya

h= 1.8 / P

h = a + a = 2a
w

Tam boy evolvent dili iin h =2M

veya h =2/P
W

ALIMAYKSEKL
(h )

Stub-Evolvent dili iin h =1.6*M

veya h =1.6/P
w

c=d-a

AIKLIK(c)

c=0.157*M

veya c=0.157/P Tam boy di in

c=0.2+M

veya c=0.2/P

STUB boy iin

Tam boy evolvent dili iin

D = D-2d
veya D = D-(2.314*M)
D = M (Z-2.314) veya D = (Z-2.314) / P
R

DDBAPI(D )
(Rootdiameter)

STUB evolvent dili iin

D = D-2d
veya
D = M (Z-2)
veya

D = D-2M
D = (Z-2 )/ P

EVRESELKALINLIK(s) s= 1.57*M veya s=1.57/P

D =M*(Z+2)
iin)
O

veya

veya

s=p/2

D =P (Z+2)/2 (Tam boy di

O

DIAP(D )
O

D =M*(Z+1.6)
iin)
O

DDPRADYS(r)

r=0,3M

veya

veya

D =P (Z+1.6)/2 (STUB di
O

r=0.3/P

Tam boy evolvent dililerde dedendum teorik lleri

yukarda verilen deerler olmasna ramen di
dibinde giriim olmamas iin dedandum verilen
deerlerden daha derin ilenir
PRATKTE TERCH
EDLEN
DEDENDUM (d)

Bylece Tercih edilen dedandum derinlii Tam boy

evolvent dili iin
d=1.25*M veya d=1.25/ P

D YKSEKL(h)
ve

Tercih edilen di ykseklii Tam boy evolvent dili iin

h=2.25*M

D DB API (D )
R

veya

h= 2.25/ P

Tercih edilen di dibi ap, Tam boy evolvent dili iin

D = D-(2.5*M)

veya

D = D-(2.5 / P )

D = M (Z-2.5)

veya

D = (Z-2.5) / P