WERKPLAATS HANDBOEK

ZF AVS

9540

DW 050177

AVS

INHOUD
1.

pagina
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ALGEMENE BESCHRIJVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6

BESCHRIJVING VAN COMPONENTEN

Bedieningsunit . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Standencilinder (schakelcilinder) . . . . . .
Ventielenblok . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Relaisventiel, naschakelgroep . . . . . . .
AVS-schema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Elektronische unit EST 14 . . . . . . . . . .

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

10
10
13
13
14
14
16

4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8

SYSTEEMBESCHRIJVING
Startsleutelblokkering . . . . .
Startbeveiliging . . . . . . . . .
Neutraalstand controle . . . .
Tachograaf . . . . . . . . . . . .
Koppelingbediening . . . . . .
Reserverijprogramma . . . .
Noodschakelsysteem . . . . .
Starten van de motor . . . . .

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

17
17
17
17
17
17
18
19
21

5.
5.1
5.2

BEVEILIGINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Startbeveiligingsysteem noodsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Startbeveiliging van het AVS systeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

6.
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8

AFSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Neutraalschakelaar E500 afstellen . . . . . . . . . . .
Afstellen schakelaar naschakelgroep . . . . . . . . .
Versnellingsschakelaar afstellen . . . . . . . . . . . . .
Ontluchten van de koppeling . . . . . . . . . . . . . . .
Afstellen schakelcilinder (lange hefboom) . . . . . .
Afstellen schakelcilinder (korte hefboom) . . . . . .
Afstellen impulsgever voor snelheid uitgaande as
Afstelling impulsgever voor snelheid ingaande as

7.

AVS SCHEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

8.
8.1
8.2

AVS FOUTTABEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Pneumatische/mechanische fouten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Elekrische/elektronische fouten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

9540

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

DAF BUS

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.

23
23
24
25
27
30
31
32
33

AVS

DAF BUS

9540

AVS

1. INLEIDING
De basisprincipe van het AVS-systeem is het bedienen van de versnellingsbak met behulp van een
eenvoudige schakelknop.
Elektrische bekabeling is eenvoudig om bochten te leggen en de schakelknop is klein van
afmetingen.
Elektriciteit is een ideaal medium om snel commandos door te geven. Omdat het met de hand
schakelen van versnellingen nogal wat kracht vraagt, wordt de schakeling verricht door pneumatische cilinders die via een ventielenblok met electrische signalen worden aangestuurd.
Omdat de voertuigen toch zijn voorzien van een luchtdruksysteem, zijn pneumatische componenten
zeer geschikt voor de uit- voering van de schakelcommandos.
In principe is het AVS systeem redelijk eenvoudig. Op elk voertuig met AVS vindt men de
bedieningsunit, de versnellingsbak en werkzame componenten zoals luchtcilinder, luchtventielen,
etc.
Het systeem wordt complexer door het aanbrengen van een aantal beveiligingen.
in deze beschrijving wordt uitgegaan van het AVS-schakelsysteem op een 8S180 versnellingsbak
zonder retarder gemonteerd in een SB 3000 WS onderstel.

9540

DAF BUS

AVS

Fig. 1

DAF BUS

9540

AVS

Legende figuur 1
1
4
22
23
24
27
28
92
115
170
171
172
174
175

176
177
179
180
187
188
189
190
200
205
210
215
220
225
230
231
232
233
299
300
301
302
303
304

9540

Gaspedaal
Koppelingspedaal
Schakelcilinder voor de versnellingen 1/2 en 5/6
Schakelcilinder voor de versnellingen 3/4 en 7/8
Schakelcilinder achteruit
Schakeling
Schakelventiel voor de naschakelgroep, 5/2 ventiel
Hydraulische leiding koppelingsbediening
Centrale persluchtaansluiting voor noodschakeling
Draadboom
Connector 1 voor aansluiting aan elektrische installatie
Connector 2 voor aansluiting aan elektrische installatie
Elektronisch stuurapparaat
Voorkeuze schakelaar
175a Commandohefboom
175b Draaischakelaar
Scherm
Diagnoseaansluiting
Elektronische signaalversterker
Lastgever
Koppelingspedaalschakelaar
Noodschakelaar
Koppeling houdventiel
Drukgever "versnelling ingeschakeld"
Toerentalgever voor aandrijftoerental
Schakelaar voor melding "naschakelgroep ingeschakeld"
Schakelaar voor melding "versnelling ingeschakeld"
Toerentalgever voor tachograaf
Schakelaar voor melding "achteruit ingeschakeld"
ventielenblok
Schakelaar voor melding "neutraalstand"
Schakelaar voor reserve rijprogramma
Controlelamp SWS/IWS paneel
Connector instrumentenpaneel
Elektronische unit EGAS
Parkeer/noodrem ventiel
3/2 ventiel luchtimpuls bediend veerretour
5/2 ventiel luchtimpuls bediend
3/2 ventiel luchtimpuls bediend veerretour
Koppelingsversterker

DAF BUS

AVS

2. ALGEMENE BESCHRIJVING
Voor het bedienen van een handgeschakelde versnellingsbak wordt een versnellingshendel
toegepast. De verbinding tussen de hendel en de versnellingsbak wordt meestal verzorgd door een
schakelstang of schakelkabels.
Een dergelijk systeem heeft bepaalde voordelen.
Het is simpel en betrouwbaar.
De chauffeur voelt aan de gedragingen van de hendel, wat de versnellingsbak doet (kraakt
bij verkeerd schakelen of de hendel komt niet in de versnelling als bak niet in de versnelling
schakelt).
Het systeem kent echter ook een aantal beperkingen zoals:
De afstand tussen de hendel en de versnellingsbak mag niet te groot zijn.
De massa van het stangenmechanisme mag niet te zwaar zijn.
Voor het inschakelen van een versnelling is bij een gesynchroniseerde versnellingsbak vrij
veel kracht nodig.
De grote schakelkracht kan alleen worden opgebracht als de versnellingshendel vrij groot
is.
Een grote versnellingshendel vereist veel interieurruimte.
Bij een stangenmechanisme is de plaats van de hendel vaak erg kritisch.
Ter voorkoming van slijtage dient een stangenmechanisme regelmatig gesmeerd te worden.
Bij een stangenmechanisme vereist de afdichting van de versnellingshendel in de cabinevloer extra aandacht.
Speciaal bij een bus onderstel waar de afstand tussen de chauffeur en de versnellingsbak zeer
groot is en het schakelcomfort een sterke rol speelt, is een stangen- of kabelmechanisme niet meer
toelaatbaar.
Een overzicht van de belangrijkste AVS componenten is te zien in fig. 1.
AVS heft de weerstand van de hendel evenals de mechanische schakelkrachten van de versnellingsbak op. De chauffeur bedient de versnellingsbak nu door middel van een kleine bedieningsunit
bestaande uit een 3-standen schakelaar (de zgn DNR-schakelaar) pos 175b. en een bedieningshandle pos. 175a. In de bedieningsunit, bevinden zich een aantal schakelaars welke de commandos van de chauffeur omzetten in elektrische signalen. Alle signalen gaan naar de EST 14 unit. Als
alle signalen aanwezig zijn en juist zijn, dan zorgt de EST 14 unit ervoor dat er na het intrappen
van de koppeling de juiste handelingen worden uitgevoerd. Het elektropneumatisch schakelventiel
bedient op zijn beurt een van de drie luchtcilinders 22, 23 of 24, die aldus de juiste versnelling inschakelt.Het gebruik van AVS vergroot zodoende het schakelcomfort en beperkt de benodigde
ruimte bij de chauffeur.
Met de DNR-schakelaar 175b moet er eerst worden voorgekozen voor de (2 de) versnelling vooruit
(stand D) of de achteruitversnelling (R). Hierna moet de koppeling worden ingetrapt waarna het
systeem de prise-as en de secundaire as afremt en daarna de voorgekozen versnelling inschakeld.
Nadat de draaischakelaar in de stand D is geplaatst, dient het koppelingspedaal te worden ingetrapt
om de versnellingsbak daadwerkelijk te laten schakelen. Daarvoor moet de koppelingsplaat geheel
vrij komen, waardoor de aandrijflijn wordt losgekoppeld van de motor. Om dat te bereiken wordt er
een speciale koppelingsversterker toegepast, die bij het ontkoppelen van de plaat tegelijkertijd een
luchtventiel 303 bedient. Het luchtventiel bedient op zijn beurt een elektrische schakelaar 187, die
ervoor zorgt dat het AVS systeem het signaal "ontkoppeld" krijgt. Hierna geeft de elektronische unit
174 een schakelcommando en de betreffende schakelcilinder wordt met lucht bediend en de

DAF BUS

9540

AVS

voorgekozen versnelling ingeschakeld. De voorgekozen versnelling evenals de ingeschakelde

versnelling zijn altijd zichtbaar op het display 176.
Een nadeel is dat we met de bedieningshefboom geen gevoel hebben wat er in de versnellingsbak
gebeurt. Daarom is in het koppelingssysteem een pulsgever 190 ingebouwd welke de chauffeur
door middel van pulsen in het koppelingspedaal laat weten dat de versnelling daadwerkelijk is
ingeschakeld en het koppelingspedaal kan worden losgelaten. Mocht de chauffeur het koppelingspedaal loslaten vrdat de versnelling is ingeschakeld en voordat de terugmelding heeft plaatsgehad dan zorgt het ventiel 189 ervoor dat de koppeling ontkoppeld blijft totdat de terugmelding
"versnelling ingeschakeld" heeft plaats gevonden.
Wordt het koppelingspedaal losgelaten, dan valt de schakellucht in het systeem weg en kan er dus
niet meer worden geschakeld.
Omdat het systeem nu elektro-pneumatisch is geworden zijn er ook heel gemakkelijk een aantal
schakelbeveiligingen aan te brengen. Bovendien zou het hele systeem uitvallen als bijvoorbeeld de
zekering van de stroomvoorziening zou doorsmelten.
Daarom zijn er in dit systeem een aantal beveiligingen en functies ingebouwd en is er naast een
reserve rijprogramma een compleet pneumatisch nood-circuit aangelegd om aan alle eventualiteiten
het hoofd te kunnen bieden. Dat is de reden, dat het bedieningssysteem toch vrij gecompliceerd is
geworden.
In hoofdlijnen kan het systeem worden opgesplitst in 3 onderdelen, te weten:
A
Het hoofdschakelsysteem. Dit is het eigenlijke bedieningssysteem waarbij de versnellingen
automatisch -zonder bedienen van de bedieningshefboom - worden voorgekozen en geschakeld.
B
Het reserve rijprogramma maakt het schakelen van de transmissie mogelijk als er een
storing is aan n van de schakelaars:
1. versnelling ingeschakeld
2. versnellingsbak neutraal
3. naschakelgroep geschakeld.
Hierbij worden via het hoofdschakelsysteem alle versnellingen niet automatisch doch via het
bedienen van de bedieningshefboom geschakeld.
C
Het noodsysteem voor het geval het hoofd-schakelsysteem mocht uitvallen.

In de volgende beschrijving wordt uitvoerig op de werking van alle toegepaste componenten

ingegaan en worden alle deelsituaties, die tijdens het rijden voor kunnen komen, achtereenvolgens
beschreven.

9540

DAF BUS

AVS

3. BESCHRIJVING VAN DE COMPONENTEN

3.1
Bedieningsunit
De bedieningsunit fig. 2 bestaat uit een
veerbelaste bedieningshefboom welke
voorwaarts (+) voor opschakelen, achterwaarts (-) voor terugschakelen of zijwaarts
naar links (N) voor neutraal schakelen te
drukken is en een draaischakelaar met de
standen D voor de vooruitversnellingen, N
voor
neutraalstand versnellingsbak en R voor de
achteruitversnelling.
De bedieningsunit is volledig elektrisch en is
via een 12-polige connector met de kabelboom verbonden. Dit hoofdstuk beschrijft de
bediening van de schakelaars en de uitkomende signalen bij bediening van de
bedieningsunit.

Fig. 2

10

DAF BUS

9540

AVS

Bij het verdraaien van de voorkeuzeschakelaar (of DNR schakelaar) fig. 2, ontstaan de spanningen
conform tabel I. Ook de bediende schakelaars zijn aangegeven.
Tabel I Overzicht draaischakelaar
*
= 24 Volt

STAND VOORKEUZE

UITGAAND SIGNAAL v/d

VOORKEUZE SCHAKELAAR

AD1

AD2

AD6

CONNECTOR PEN

DRAAD

4833

4832

4690

BEDIENDE SCHAKELAAR

SCHAKELAAR
D

S1

S1

S1

*
*
*

Als de DNR schakelaar in stand N staat voert pen 2, 24 Volt als de noodbedieningsschakelaar 188
in de stand "aus" staat en de neutraalschakelaar E500 gesloten is (ingangsspanning pen 1).
Bij het bedienen van de bedieningshefboom 2B verkrijgt men de spanningen zoals aangegeven in
tabel 2. Ook hier zijn de bediende schakelaars aangegeven.
Tabel II Overzicht bedieningshefboom
UITGAAND SIGNAAL v/d
VOORKEUZE SCHAKELAAR

SCHAKELAAR
BEDIEND

AD4

AD5

AD7

S5

CONNECTORPEN

DRAAD

4830

4829

4828

MIDDENSTAND
OPSCHAKELEN (+)
TERUGSCHAKELEN (-)

9540

S7

*
*

*
*

NEUTRAAL SCHAKELEN (N)

N.B.:

S6

X
X
X

Het totaal aan uitgaande signalen en bediende schakelaars voor de bedieningsunit

vindt men in tabel I en II.
De bedieningsunit is gevoed via pen 10, draad 4827 met 24 Volt als de noodbedieningsschakelaar 188 in de stand "aus" staat.
Pen 12 is met de massa doorverbonden, doch intern niet gebruikt.
DAF BUS

11

AVS

Fig. 3

12

DAF BUS

9540

AVS

3.2 Standencilinder (schakelcilinder)

De vooruitversnellingen in de versnellingsbak
worden geschakeld met behulp van twee
3-standencilinders. In fig. 3 zijn de drie
verschillende standen in doorsnede
getekend.
A.

De uitgestelde stand wordt bereikt door

de middelste M en de rechtse R aansluiting te beluchten (MR).

B.

De middelste (neutraal) stand wordt

bereikt door alleen de middelste aansluiting M te beluchten. De linker en
rechter zuiger worden naar buiten gedrukt, waardoor het middendeel in de
middenpositie wordt getrokken.

C.

De ingetrokken stand wordt bereikt

door de middelste M en de linkse L
aansluiting te beluchten (ML).

In de navolgende schemas worden deze

schakelcilinders schematisch weergegeven,
zonder op de werking ervan in te gaan.

3.3 Ventielenblok (fig. 4)

Voor het schakelen van de verschillende
versnellingen zijn een achttal elektropneumatische ventielen benodigd, die
tezamen in een aluminium huis zijn ondergebracht.
De luchtaansluitingen op het ventielenblok
zijn gelijk aan de aansluitingen op de
schemas.

Fig. 4.

9540

DAF BUS

13

AVS

3.4 Relaisventiel, naschakelgroep (fig. 5)

Voor het schakelen van de naschakelgroep
wordt een apart relaisventiel toegepast. Het
ventiel wordt door de ingebouwde drukveer
in de "hoge groep" gehouden en wordt met
luchtdruk in de "lage groep" gezet. Het
commando voor de "lage groep" komt van
het ventielenblok.

Fig. 5
3.5 AVS schema (fig. 6)
In figuur 6 is het complete AVS schema met
alle componenten afgebeeld.

14

DAF BUS

9540

AVS

Fig. 6

9540

DAF BUS

15

AVS

3.6 Elektronische unit EST 14 (fig. 7)

De besturing van het AVS schakelsysteem
gebeurt door middel van de electronische
unit EST 14 (fig. 1 pos 174).
Aan de hand van de ingaande informatie
van:
- Voorkeuze schakelaar
- impulsgever
aandrijving
- impulsgever
uitgaande as
- schakelaar
"naschakelgroep
geschakeld"
- schakelaar
"versnelling
ingeschakeld"
- schakelaar
"versnellingsbak
neutraal"
- koppelingsschakelaar
- lastgever (analoog)
lastsignaal (digitaal
EMS) vb. Egas
- motorremschakelaar (optie)

Fig. 7
Fig. 7

bepaalt de unit de voertuigsnelheid, de

motorbelasting en de acceleratie of
decceleratie.
Uit deze informatie bepaalt het systeem voor
iedere bedrijfstoestand de juiste versnelling.
Komt de berekende versnelling niet met de
geschakelde versnelling overeen, dan wordt
er door middel van het display een schakeladvies doorgegeven. Tegelijkertijd wordt de
schakeling in het systeem zodanig voorbereid, dat alleen door middel van het bedienen van de koppelingschakelaar de andere
versnelling ingeschakeld wordt.

Voorts zijn de volgende functies opgenomen

in de EST 14:
informatie verschaffing aan het display
systeembeveiliging tegen te snel of
verkeerd schakelen
fout registratie plus uitleesmogelijkheid
reserve rijprogramma

16

DAF BUS

9540

4.

AVS

SYSTEEMBESCHRIJVING

4.1 Startsleutelblokkering
Als het voertuig met ingeschakelde versnelling zou worden geparkeerd, kan het volgende gebeuren.
Door luchtlekkage kan de luchtdruk te laag worden om het koppelingspedaal te bedienen waardoor
het signaal vrijgifte AVS niet aanwezig is. De versnellingsbak kan zonder lucht ook niet in neutraal
gezet worden tenzij de schakelhefboom op de bak via het reparatieluik met de hand in de neutraalstand wordt gedrukt. Normaal gesproken kan er dus niet worden gestart.
Daarom is er een apart contactslot gemonteerd waarbij de contactsleutel pas uit de stand 2 kan
worden teruggedraaid naar de stand 0 als de versnellingsbak neutraal staat. Bij het neutraal
schakelen van de bak wordt de startsleutelblokkering (fig 6 C539) opgeheven en de sleutel kan in
de 0-stand worden teruggedraaid.
Het afzetten van de motor gaat automatisch als de sleutel wordt teruggedraaid naar de stand 1 en
0. Daardoor wordt de spanning op het motorstop ventiel B078 verbroken, waardoor de brandstofpomp in de stop wordt gedrukt.
4.2 Startbeveiliging
De beschreven startsleutelblokkering voorkomt ook starten van de motor als niet aan alle startcondities is voldaan.
Als de versnellingsbak niet in neutraal staat of de DNR-schakelaar staat niet in-neutraal (N), zal
relaiscontact G039 afvallen zodat starten niet mogelijk is.
4.3 Neutraalstand controle
De verbinding tussen bedieningsunit en versnellingsbak is volledig electrisch. Dat betekent dat niet
altijd duidelijk is of de versnellingsbak daadwerkelijk in de neutraal geschakeld is. Daarom is op de
versnellingsbak een neutraalschakelaar (Fig. 1 pos 23 of Fig.6 E500) aangebracht die het neutraalsignaal doorgeeft aan de EST 14 unit welke op zijn beurt het neutraalsignaal N op het display
laat verschijnen als de bak in neutraal staat, (de voertuigsnelheid lager is dan 10 km/h) en de
contactsleutel in stand 2 staat.
4.4 Tachograaf
Voor het registreren van de voertuigsnelheid wordt het signaal van de impulsgever fig 1 pos 215
van de tachograaf gebruikt.
4.5 Koppelingsbediening
Als men bij een mechanisch bediende versnellingsbak een versnelling probeert in te schakelen,
terwijl de koppeling niet goed vrijkomt, kan dit tijdens het inschakelen van de achteruit een
"krakend" geluid veroorzaken.
Het "kraken" wordt veroorzaakt omdat de niet roterende schuifmof tegen het draaiende achteruittandwiel geschoven wordt.
De achteruit-versnelling is, vergeleken met de vooruit-versnellingen, niet gesynchroniseerd.
Het AVS systeem wordt geactiveerd door middel ven de koppelingsschakelaar. Het koppelingssignaal is aanwezig wanneer de koppelingsversterker een bepaalde weg heeft afgelegd en dan via
een ventiel (V6) lucht stuurt naar de koppelingsschakelaar (E531). Dit ventiel is in de koppelingsversterker gentegreerd.
De koppelingschakelaar geeft het signaal door aan de EST 14.
De slag van de koppelingsversterker is voldoende om de koppeling vrij te laten komen en daarna
de koppelingsschakelaar te bedienen.
Om het bovenstaande goed te laten functioneren, is het belangrijk dat zich gen lucht in het
koppelingssysteem bevindt.

9540

DAF BUS

17

AVS

Opmerking:
Als het hydraulische gedeelte van de koppelingsbediening niet goed is ontlucht, komt de koppelingsplaat niet voldoende vrij en de schakeling kan dan niet correct verlopen. Het schakelen gaat
dan gepaard met kraken.
Let op!
Omdat de vooruitversnelling van de versnellingsbak gesynchroniseerd is kan het voertuig wegrijden
als deze niet op de handrem staat.
4.6 Reserve rijprogramma
Het AVS systeem heeft informatie nodig van een aantal sensoren en schakelaars. Indien n van
deze schakelaars defect raakt, of het signaal van deze schakelaar komt niet aan bij de stuurunit
van het AVS systeem, dan zal het AVS systeem niet meer functioneren.
Het AVS systeem beschikt dan over de mogelijkheden om op het reserve rijprogramma over te
schakelen. Dit programma heeft de signalen van de schakelaars niet nodig.
De sensoren op de versnellingsbak, welke informatie aan de stuurunit doorgeven, zijn:
- neutraalschakelaar
- versnelling ingeschakeld schakelaar
- naschakelgroep schakelaar
- impulsgever aandrijftoerental
- impulsgever afgedreven toerental.

Het reserveprogramma mag alleen gebruikt worden indien:

1. de versnellingsbak geen mechanische schade heeft;
2. de luchtdruk voor het systeem voldoende is (min. 6,5 bar);
3. op het display n van de foutcodes uit de onderstaande tabel verschijnt;
FOUTCODE

COMPONENT

61

neutraalschakelaar

62

versnelling ingeschakeld schakelaar

63

versnelling ingeschakeld schakelaar

64

naschakelgroep schakelaar

65

naschakelgroep schakelaar

67

neutraal schakelaar

Het reserve rijprogramma wordt ingeschakeld met de speciale tuimelschakelaar (fig.1 pos 6, fig.6
C665). Alle versnellingen kunnen nu handmatig geschakeld worden door middel van de bedieningshefboom alsof het een handgeschakelde versnellingsbak betreft. Voor het opschakelen dient de
versnellingshefboom naar voren (+) gedrukt te worden. Voor terugschakelen naar achteren (-). De
ingeschakelde versnelling of de voorgekozen versnelling is zichtbaar op het display (fig. 1 pos 176,
fig.6 B530) evenals een steeksleutelsymbool. Op het SWS-paneel (fig.6 pos D582) brandt
bovendien de controlelamp als indicatie dat het reserve rijprogramma is ingeschakeld.

18

DAF BUS

9540

AVS

Fig.8
4.7
Noodschakelsysteem (fig. 8)
Een schematisch overzicht van het noodschakelsysteem is te zien in fig. 8. Elk
elektrisch systeem, hoe goed dan ook uitgevoerd, blijft kwetsbaar op de bedrading en de
verbindingen. Omdat het bij uitval van een
verbinding kan gebeuren, dat er geen enkele
versnelling meer kan worden geschakeld, is
er een apart nood-circuit aangelegd. Dat
noodcircuit werkt uitsluitend op lucht.
Het noodschakelsysteem maakt het mogelijk
de versnellingsbak pneumatisch te schakelen
met de bedieningsknop van het noodsysteem (fig 1 pos 28, fig.6 C 664). Met
deze knop kunnen de neutraalstand N, een
eerste (1) en tweede (2) versnelling vooruit
en de achteruit (R) ingeschakeld worden
zonder tussenkomst van de elektrische
componenten. Afhankelijk van de stand van
de bedieningsknop wordt de betreffende
schakelcilinder belucht. Tegelijkertijd met het
inschakelen van de vooruitversnelling of de
achteruitversnelling wordt ook het relaisventiel hoog-laag (fig 1 pos 34, fig.6 V4) in
de lage groep geschakeld.
De onderstaande versnellingen komen overeen met de standen op de bedieningsknop:
stand op knop
ingeschakelde versnelling
1
2
2
4
R
R
N
N
9540

DAF BUS

19

AVS

Als het noodsysteem is ingeschakeld, mag

het AVS-systeem absoluut niet meer kunnen
werken. Daarom wordt bij het bedienen van
de schakelaar C664 tegelijkertijd een
schakelaar 1-3 geopend, welke de spanning
naar het AVS systeem onderbreekt. Als de
noodschakelaar in de neutraal stand wordt
gezet, wordt contact 2-5 gesloten waardoor
het mogelijk wordt de motor te starten.
Ook het noodsysteem is beveiligd tegen
verkeerd schakelen en wel als volgt.
- De eerste versnelling of de achteruitversnelling mag alleen worden ingeschakeld als het voertuig absoluut stil
staat. Dat wordt bereikt door de toegang
tot het noodcircuit te laten verlopen via
het omschakelventiel V1, dat door
tussenkomst van het omschakelventiel
V2 wordt aangestuurd door het parkeerremventiel V5.
- Een versnelling mag alleen worden ingeschakeld als de koppelingsplaat is
vrijgegeven (het koppelingspedaal is
ingetrapt). Daarom wordt de schakellucht
betrokken van het schakelventiel V6 dat
bediend wordt door de koppelingsversterker.
Deze schakeling heeft als voordeel dat
als het noodsysteem eenmaal is aangekoppeld, geschakeld kan worden zonder
steeds de parkeerrem te bedienen. Het
omschakelventiel V1 staat nu in de stand
noodschakeling en blijft in deze stand
totdat het AVS systeem weer ingeschakeld wordt en het ventiel V1 weer in
zijn oorspronkelijke stand drukt.

20

DAF BUS

9540

AVS

Fig. 9
4.8
Starten van de motor (Fig. 9)
- Voertuig op parkeerrem
- Bedieningsknop noodsysteem in stand
"Aus"
- Schakelaar reserve rijprogramma uit
- Hoofdschakelaar G053 aan
- Contactsleutel in slot, stand 2, "contact
aan"
- Draaischakelaar bedieningsunit in stand
N, (Aanduiding "N" op display)
- Versnellingsbak in neutraal (E500
gesloten).
- Contactsleutelblokkering opgeheven
Via contactslot C539 pos 3, schakelaar
starten voor/achter C580, start-sper-relais
G100, neutraalstand startrelais G039 en
startrelais G038 krijgt startmotor B010
spanning.

9540

DAF BUS

21

AVS

5. BEVEILIGINGEN
De gangbare start- of stopprocedures blijken bij een AVS systeem een aantal ongewenste situaties
op te leveren. Om die situaties te voorkomen is een speciale elektrische schakeling bedacht die
erop is gericht om te voorkomen dat de motor wordt gestart als de versnellingsbak in een versnelling staat.
- te voorkomen dat de startmotor bediend wordt als de motor al draait.
- te voorkomen dat de contactsleutel uit het slot kan worden genomen als de versnellingsbak in
een versnelling staat.
- de motor af te kunnen zetten door de contactsleutel terug te draaien.
- De hoofdschakelaar af te kunnen zetten als de motor nog loopt.
5.1 Start beveiligingssysteem Noodsysteem
Als de hoofdschakelaar G053 niet is aangezet kan de contact-sleutel wel in het contactslot worden
gestoken en kan de sleutel ook worden omgedraaid. Echter in stand 2 klikt de sleutel vast, omdat
het blokkeerrelais in dit geval spanningsloos is.
Zolang de hoofdschakelaar niet wordt aangezet, kan de motor niet worden gestart en kan de sleutel
ook niet meer uit het slot worden genomen.
Zodra de hoofdschakelaar G053 wordt aangezet en de contact-sleutel in de stand 2 staat, wordt:
- Het contactrelais G015 bekrachtigd waardoor alle verbruikers op de spanning (aansluitpunt 15)
worden aangesloten.
- De brandstofklep B078 via zekering E109 wordt bekrachtigd waardoor de brandstofpomp niet
meer in de stopstand wordt getrokken en de motor dus in bedrijf kan worden genomen.
- De neutraalschakelaar in C664 via zekering E054 van het noodsysteem op de spanningsbron
wordt aangesloten waardoor relais G039 in de neutraalstand wordt bekrachtigd.
- G074 wordt bekrachtigd waardoor de sleutelblokkering wordt opgeheven.
Het starten van de motor vindt plaats door de contactsleutel tot stand 3 te draaien. De startsignaal
loopt dan van contact 3, via schakelaar C580, startsperrelais G100, neutraalstand startrelais G039
en startrelais G038 naar het relais op de startmotor B010. De startmotor gaat draaien.
Zodra de motor aanslaat, zal de dynamo spanning gaan leveren waardoor het relais G100 afvalt
waardoor het startsignaal onderbroken wordt en de startmotor wordt uitgeschakeld.
5.2
Startbeveiliging van het A.V.S. systeem
Als de bedieningsknop van het noodsysteem C664 in de uit stand "Aus" staat wordt de schakelaar
gesloten en de contacten 1 en 3,4 doorverbonden. Hierdoor krijgen we spanning op:
- schakelaar E531 die door de koppelingsbekrachtiger wordt bediend
- contact 20 van de elektronische unit
- contact 10 van de bedieningsunit C688
- de bedieningsschakelaar C665 van het reserve rijprogramma
Omdat de draaischakelaar in de neutraalstand "N" staat wordt volgens tabel 1 schakelaar S1 in de
bedieningsunit C688 gesloten waardoor contact 2 van spanning wordt voorzien, relais G074 wordt
bekrachtigd en de contactsleutelblokkering wordt opgeheven.

22

DAF BUS

9540

AVS

6 AFSTELLINGEN
6.1
Neutraalschakelaar E500 afstellen
De neutraalschakelaar E500 is uitgevoerd
als verbreekschakelaar. Fig. 1 pos 23,
Fig. 10. Laat de schakelaar zien zoals deze
op de versnellingsbak is gemonteerd.
Als deze schakelaar moet worden vervangen, moet de schakelaar worden afgesteld door deze met een afstelring van de
juiste dikte te monteren. Voor het bepalen
van de dikte van de afstelring wordt gebruik
gemaakt van een proeflampje en een voeler
maat.
-

Verwijder afstelring onder de neutraalschakelaar

Let op! De kogel (3) kan er uitvallen als
de schakelaar is gedemonteerd
Schakelstang in neutraal schakelen
Schakelaar indraaien tot het signaal net
verdwijnt (schakelaar doormeten met
behulp van een proeflampje). Bij het
gebruik van een proeflampje dooft het
lampje.
Maat B met twee voelermaten opmeten,
in verband met het mogelijke kantelen
van de schakelaar.
Dikte van de afstelring uit de onderstaande tabel aflezen.
Oppervlakken vetvrij maken
Schakelaar met afstelring monteren met
een aanhaalmoment van 50Nm.

9540

Fig. 10
1
2
3

DAF BUS

Neutraalschakelaar
Versnelling geschakeld schakelaar
Kogel

23

AVS

Tabel voor de aluminium afstelring, vetvrij gemonteerd.

Maat B

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

1,6

1,7

Afstelring

1,8

1,8

2,0

2,0

2,2

2,2

2,4

2,4

2,6

2,6

2,8

2,8

3,0

3,0

Controleer de werking van de schakelaar:

- versnellingsbak in neutraal: lampje aan.
- versnellingsbak in versnelling: lampje uit.
6.2 Afstellen schakelaar naschakelgroep
De schakelaar voor de naschakelgroep is
uitgevoerd als verbreekschakelaar en
identiek aan de neutraalschakelaar.
Fig.11 laat de positie van de schakelaar op
de versnellingsbak zien. Als de schakelaar
moet worden vervangen, behoeft de schakelaar niet afgesteld te worden doch met de
gebruikte afstelring te worden gemonteerd.
Mocht toch een controle nodig zijn dan kan
dit op de onderstaande wijze:
- Verwijder de afstelring onder de
schakelaar
- De schakelas moet met luchtdruk in de
middenstand worden gezet
- Aansluiting p25 + p26 op de cilinder van
de naschakelbak losnemen
- Kort p25 of p26 beluchten totdat in het
gat van de bedienstift de volledige
diameter van de schakelas zichtbaar is.
De schakelas staat nu in de middenstand
- Schakelaar indraaien totdat het signaal
wegvalt
- Maat D met twee voelermaten opmeten
in verband met het kantelen van de
schakelaar.
- Stel D=2,6mm
afstelring dikte Z = D - (0,8 +0,2) mm
maximale afstelringdikte = 2,6 - 0,8 =
1,8mm
minimale afstelringdikte = 2,6 - 1,0 =
1,6mm.
Kies de juiste afstelring.
De aluminium ringen zijn in de volgende
maten leverbaar:
1,0 - 1,2 - 1,4 - 1,6 - 1,8 - 2,0 - 2,2 2,4 - 2,6 - 2,8 -3,0

24

Fig. 11

DAF BUS

9540

AVS

Maak de oppervlakken vetvrij en monteer

de schakelaar met de ring.
Aanhaalmoment schakelaar = 50 Nm
Aanhaalmoment draadbus = 50 Nm

6.3
Versnellingsschakelaar afstellen:
De versnellingsschakelaar is uitgevoerd als
maak-schakelaar Fig.12A & 12B laat de
schakelaar zien, zoals deze op de versnellingsbak is gemonteerd. Als de schakelaar
moet worden vervangen, moet de schakelaar
worden afgesteld door deze met een afstelring van de juiste dikte te monteren.
Voor het bepalen van de dikte van de afstelring wordt gebruik gemaakt van een doormeetlampje en een voelermaat.

Fig. 12A Versnelling ingeschakeld

Fig. 12B Versnelling neutraal

9540

DAF BUS

25

AVS

Vaststellen van de afstelringdikte.

1
2
3

1e versnelling inschakelen met het reserve rijprogramma

Schakelaar indraaien tot het lampje brandt (schakelaar aangesloten) op het doormeetlampje
Alle versnellingen n voor n inschakelen. Controleer of het lampje in alle versnellingen
inkomt
Als het lampje in n van de versnellingen niet brandt dan moet stap 2 en 3 worden herhaald.
Versnellingsbak in neutraal schakelen
Motor starten. Achteruit inschakelen koppeling rustig op laten komen om te controleren of de
achteruit werkelijk is ingeschakeld en de motor afzetten. Als het lampje niet brandt, stap 2
uitvoeren.

4
5
6

Maat X met twee voelermaten opmeten in verband met het mogelijke kantelen van de schakelaar
Dikte van de afstelring uit de onderstaande tabel aflezen.

Tabel van de aluminium afstelring, vetvrij gemonteerd.

Maat X

3,3

3,2

3,1

3,0

2,9

2,8

2,7

2,6

2,5

2,4

2,3

2,2

2,1

2,0

1,9

1,8

Afstelring

2,6

2,4

2,4

2,2

2,2

2,0

2,0

1,8

1,8

1,6

1,6

1,4

1,4

1,2

1,2

1,0

Controleren van de afstelling.

8

Neutraal inschakelen.
Schakelaar indraaien tot afstand Y. Het signaal mag niet inkomen.

Uitvoering horizontaal gemonteerde neutraalschakelaar.

Afstand Y = X - 1mm
Uitvoering met een onder een hoek van 45 gemonteerde neutraalschakelaar.
Afstand Y = X - 1,2mm

Voorbeeld:
Horizontale uitvoering.
Afstand X = 2,6mm
Afstand Y = 2,6 - 1,0 = 1,6mm
Verdere controle.
9

Het verschil tussen X-Y moet 0,3 mm of groter zijn ( X-Y 0,3 )
Indien het verschil tussen X en Y hieraan voldoet maak dan alle oppervlakken vetvrij en
monteer de schakelaar met de juiste afstelring en een aanhaalmoment van 50 Nm.
Is X-Y < 0,3 mm. Controleer de gehele afstelprocedure.

26

DAF BUS

9540

AVS

6.4
Ontluchten van de koppeling
Voor het ontluchten van het koppelingssysteem dienen de volgende stappen uitgevoerd
te worden zie fig. 13A
1 Vul het luchtsysteem tot de maximum
systeemdruk
2 Vul het potje van de koppelingsvloeistof
tot het maximum
3 Breng ontluchtingsslangetjes aan op de
ontluchtingsnippels van
- de pulsgever "versnelling ingeschakeld"
- het ventiel "koppeling houden"
- de koppelingsversterker
N.B. Het hoogst geplaatste component
dient als eerste ontlucht te worden.
In dit geval de pulsgever "versnelling ingeschakeld".
4 Open de ontluchtingsnippel van de pulsgever en trap zo vaak de koppeling in
totdat er geen luchtbelletjes meer zichtbaar zijn in de uitstromende koppelingsvloeistof.
Let op: Zorg dat het koppelingsvloeistofniveau boven het minimum
blijft.
5 Sluit de ontluchtingsnippel met ingetrapt
koppelingspedaal.
6 Verwijder de ontluchtingsslang en plaats
het beschermingskapje op de nippel.
7 Herhaal stap 4 t/m 6 voor de andere 2
nippels
8 Vul het koppelingsvloeistofreservoir tot
het max. niveau
Let op: Als het koppelingspedaal te
vroeg wordt losgelaten kan de
volgende situatie ontstaan (fig.
13B)
De koppelingsbekrachtiger blijft
in de bekrachtigde situatie omdat het ventiel "koppeling houden" is geactiveerd.
Het koppelingspedaal is niet
bediend.
Onder deze omstandigheden
kan de drukstift van het koppelingspedaal uit de zuiger van de
hoofdcilinder vallen waardoor
de koppeling niet volledig lost.

Fig. 13A

Fig. 13B

Fig. 13C
9540

DAF BUS

27

AVS

Vervangen van een schakelcilinder:

Twee dezelfde schakelcilinders zijn gemonteerd boven op de versnellingsbak (fig 1 pos
22 en 23). De cilinder verbonden met de
lange schakelhefboom schakelt de versnellingen 1-2 en 5-6. De cilinder verbonden met
de korte hefboom schakelt 3-4 en 7-8.
De schakelcilinder van de achteruitversnelling (Fig 1 pos 24) is gentegreerd in de
schakeling en is duidelijk afwijkend van de
hierboven genoemde schakelcilinders. Het
vervangen van deze cilinder wordt hier niet
beschreven.
De schakelhefbomen moeten eerst gemonteerd worden en wel als volgt (fig. 13B). De
korte schakelhefboom dient als eerste op de
holle schakelas gemonteerd te worden en
wel zodanig, dat de merktekens op de schakelaar en schakelhefboom in een lijn liggen.
De bevestigingsbout van deze schakelhefboom dient in eerste instantie op 30 Nm te
worden aangehaald waarna het definitieve
aanhaalmoment uitkomt op 46 Nm. Borg de
schakelhefboom met de borgmoer. Aanhaalmoment 40 Nm.
Voor de lange schakelhefboom geldt een
zelfde procedure met deze uitzondering dat
de hefboom direct met het aanhaalmoment
van 30 Nm kan worden vastgezet.

28

DAF BUS

9540

AVS

Een nieuwe cilinder moet als volgt worden

gemonteerd (fig. 14A en fig. 14B)
- Zet de versnellingsbak in de neutraal
- Draai de borgmoer op de stang van de
nieuwe schakelcilinder los.
- Monteer de cilinder op de vaste pen op
het huis van de versnellingsbak.
- Sluit een luchtleiding aan op de middelste (Neutraal) aansluiting van de schakelcilinder en zet de cilinder onder druk.
- Verdraai de gaffel tot de koppen spanningsvrij door het oog van de gaffel en
door het oog van de hefboom op de
schakelas kan worden geschoven.
- Borg de koppen en sluit de luchtleidingen
aan.

Fig. 14 A
9540

Fig. 14 B
DAF BUS

29

AVS

6.5
1.
2.

Afstellen schakelcilinder (lange hefboom)

Zet het contact aan.
Het AVS systeem in de neutraalstand van lucht voorzien door de voorkeuzeschakelaar in N te
zetten en de koppeling in te trappen.
N.B.

3.
4.
5.

6.
7.
8.
9.

30

1. De cilinder moet gedurende de afstelling in neutraal belucht blijven.

2. De versnellingsbak moet mechanisch in de neutraalstand stand.
3. De lange hefboom heeft een merkteken dat moet corresponderen met het merkteken op de schakelas.
De cilinder naar de lange hefboom draaien.
Controleer of de gaten in de gaffel overeenkomen met het gat in de lange hefboom. Zo niet,
dan moet de lengte van de cilinder gewijzigd worden.
Het wijzigen moet als volgt gebeuren.
Schuif de harmonicahoes weg en draai de contramoer met een sleutelwijdte van 22 mm los.
Nu kan de as in de gaffel verdraaid worden totdat de gaten met elkaar corresponderen.
Na de lengtewijziging de moer tegen de gaffel vastdraaien met 70 Nm.
De pasbout, welke de gaffel en de hefboom verbindt, spanningsvrij monteren (aanhaalmoment
pasbout 30 Nm).
De pasbout met een nieuwe contramoer vastzetten (aanhaalmoment
moer 40 Nm).
Harmonicahoes over de moer en de borst van de gaffel schuiven.

DAF BUS

9540

6.6

AVS

Afstellen schakelcilinder
(korte hefboom) (fig. 15)

Indien de schakeling en de schakelcilinder

tegelijk gewisseld worden, dan moet de
schakelcilinder vooraf ingesteld worden.
De instelmaat is 350 1,5 mm en moet als
volgt worden ingesteld:
1.
2.

Zet het contact aan.

Het AVS systeem in de neutraalstand
van lucht voorzien, de voorkeuze- schakelaar in N zetten en de koppeling
intrappen.
N.B.
1.

2.

3.

9540

De cilinder moet gedurende de

afstelling in neutraal belucht
blijven.
De versnellingsbak moet
mechanisch in de neutraalstand
staan.

Het controleren van de instelmaat.

- De instelmaat kan als volgt gewijzigd worden: schuif de harmonicahoes weg en draai de contramoer
met sleutelwijdte 22 mm los. Nu
kan de as in de gaffel verdraaid
worden totdat de instelmaat bereikt
is.
- De moer tegen de gaffel aandraaien
(aanhaalmoment 70 Nm).
- De harmonicahoes over de moer en
de gaffel schuiven.
- De cilinder naar de korte hefboom
draaien.
- De korte hefboom, welke zich los
op de schakelas bevindt, zodanig
draaien, dat de gaten van de gaffel
en de hefboom in lijn liggen, zodat
de pasbout, welke de hefboom en
de gaffel verbindt, spanningsvrij
gemonteerd kan worden (aanhaalmoment pasbout 30 Nm)
- De pasbout met een nieuwe
contramoer vastzetten (aanhaalmoment 40 Nm)

Fig. 15

DAF BUS

31

AVS

6.7

De korte hefboom op de schakelas

vastklemmen door middel van het
vastzetten van de M10 bout en
moer (aanhaalmoment 46 Nm).
N.B.
De korte hefboom is voor
nmalig gebruik en mag
dus maar n keer om de
schakelas geklemd worden.

Afstelling impulsgever voor snelheid

uitgaande as (fig. 16 A, 16 B, 16 C)

Voor de afstelling van de impulsgever voor

de snelheid van de uitgaande as (fig 1 pos
215) gaat men als volgt te werk.
Verwijder de impulsgever uit de versnellingsbak (fig.16 A)
Meet de afstand X tussen het versnellingsbakhuis en een van de tanden.
Let op tand moet in het centrum van de
boring staan.
Meet vervolgens de afstand Y (fig.16 B)
De speling is dan X-Y welke moet zijn
1,20,4 mm (fig.16 C)
Pas zonodig de gemeten speling aan
door het vervangen van de afstelring.
Monteer de impulsgever zonder afdichtmiddel.

Fig.16 A

Fig.16 B

Fig.16 C

32

DAF BUS

9540

6.8

AVS

Afstelling impulsgever voor snelheid

ingaande as (fig.17 A, 17 B)

Voor de afstelling van de impulsgever voor

de snelheid van de ingaande as (fig 1 pos
200) gaat men als volgt te werk.
Verwijder de impulsgever uit de versnellingsbak (fig.17 A)
Meet de afstand X tussen het versnellingsbakhuis en een van de tanden. Let
op: tand moet in het centrum van de
boring staan.
Meet vervolgens de afstand Y (fig.17 B)
De speling is dan X-Y en moet zijn
0,8+0,2 -0,35 mm.
Pas zonodig de gemeten speling aan
door het vervangen van de afstelring.
Monteer de impulsgever zonder afdichtmiddel.

Fig.17 A

Fig.17 B

9540

DAF BUS

33

AVS

7.

AVS SCHEMA

De figuren 18 t/m 31 geven het AVS schema voor de verschillende situaties weer.
Fig.18
Fig.19
Fig.20
Fig.21
Fig.22
Fig.23
Fig.24
Fig.25
Fig.26
Fig.27
Fig.28
Fig.29
Fig.30
Fig.31

34

Versnellingsbak neutraal
1e versnelling ingeschakeld
2e versnelling ingeschakeld
3e versnelling ingeschakeld
4e versnelling ingeschakeld
5e versnelling ingeschakeld
6e versnelling ingeschakeld
7e versnelling ingeschakeld
8e versnelling ingeschakeld
Achteruitversnelling ingeschakeld
Noodschakeling stand 1 2e versnelling ingeschakeld
Noodschakeling stand 2 4e versnelling ingeschakeld
Noodschakeling stand N Neutraalstand
Noodschakeling stand R Achteruitversnelling ingeschakeld

DAF BUS

9540

AVS

Fig. 18 Versnelling neutraal

9540

DAF BUS

35

AVS

Fig. 19 1e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

37

AVS

Fig. 20 2e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

39

AVS

Fig. 21 3e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

41

AVS

Fig. 22 4e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

43

AVS

Fig. 23 5e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

45

AVS

Fig. 24 6e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

47

AVS

Fig. 25 7e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

49

AVS

Fig. 26 8e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

51

AVS

Fig. 27 Achteruitversnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

53

AVS

Fig. 28 Noodschakeling stand 1. 2e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

55

AVS

Fig. 29 Noodschakeling stand 2. 4e versnelling ingeschakeld

9540

DAF BUS

57

AVS

Fig. 30 Noodschakeling stand N. Neutraalstand

9540

DAF BUS

59

AVS

Fig. 31 Noodschakeling stand R. Achteruit versnelling ingeschakeld.

9540

DAF BUS

61

8.

AVS

AVS-FOUTTABEL

Indien er storingen optreden, vindt U in de volgende tabellen de mogelijke oorzaken, de uitwerkingen op het systeem, remedie en veiligheidsaanwijzingen.
Bij systeemgebonden storingen kan het foutnummer op het schermpje, volgens hoofdstuk 4.6, blz
18, "Reserve rijprogramma" worden afgelezen.

8.1

Pneumatische/mechanische fouten:
Storing

Mogelijke oorzaken

Remedie

Klapperen resp. ratelen bij

schakelen.

Koppelingsschakelaar fout
afgesteld of defect.

Met noodschakeling volgende vakwerkplaats opzoeken.

Achteruit laat zich bij eerste

poging niet inschakelen.

Tand-op-tandpositie.
Te lage luchtdruk.
Achteruit bij bewegend.
voertuig ingeschakeld.

opnieuw achteruit schakelen.

druk in luchtketel opvoeren.
voertuig stilzetten en draaischakelaar op- nieuw op "R"
draaien.

n of meer versnellingen
laten zich niet inschakelen.

Te lage luchtdruk.
Systeem defect.

Koppeling komt niet geheel vrij.

druk in luchtketel opvoeren.

met noodschakeling naar
volgende vakwerkplaats.
Aanwijzingen van voertuigfabrikant opvolgen.

Koppelingspedaal niet
vast gehouden.

Drukgever defect.

Te lage luchtdruk.

Geen terugmeldingssignaal
aan koppelingspedaal.

9540

DAF BUS

Bij schakelen pedaal geheel intrappen en zo houden, tot terugmeldingsimpuls aan pedaal
voelbaar is.
vakwerkplaats zoeken.
Normaal verder rijden mogelijk.
Koppeling loslaten als op
schermpje nieuwe versnelling
getoond wordt.
Luchtdruk controleren.

49

AVS

Storingen
Motor starten met noodschakeling niet mogelijk.
Versnelling laat zich met noodschakeling niet inschakelen.

Mogelijke oorzaken
-

Remedie
-

Noodschakelaar staat
niet in stand "N".
Zekering defect.

Gebrek aan lucht.

Koppeling niet ingetrapt.

Versnellingsstand onvoldoende belucht.

Noodschakelaar naar "N"

draaien.
Zekering vervangen.
Druk in luchtketel opvoeren.
Koppelingspedaal geheel intrappen en zo houden tijdens
schakelen.
In versnellingsstand de koppeling minstens 5 sec. ingetrapt
houden.

Ingeschakelde versnelling in
noodschakeling te hoog.

Neutraalstand niet voldoende belucht (naschakelgroep nog in pos.

"snel").

In stand "neutraal" koppeling

minstens 5 sec. ingetrapt
houden.

Starten van motor niet mogelijk.

Zekering defect.
Versnellingsbak staat in
versnelling.

Zekering vervangen.
Bak in neutraalstand. (Evt. door
luchtdruk uit externe bron).

Starten van motor in noodschakeling niet mogelijk.

Noodschakelaar in "N" draaien.

Zekering vervangen.

Noodschakelaar niet in
stand "N".
Zekering defect.

Te lage luchtdruk.
Koppeling niet ingetrapt.

Versnellingsstand onvoldoende belucht.

Druk in luchtketel opvoeren.

Koppelingspedaal geheel intrappen en zo houden tijdens
schakelen.
In versnellingsstand de koppeling minstens 5 sec. ingetrapt
houden.

Versnelling laat zich met

noodschakeling niet
inschakelen.

50

DAF BUS

9540

8.2

AVS

Elektrische/elektronische fouten:

Scherm
bericht

Fout
nr.

Uitwerking op systeem

Actie door chauffeur

Veiligheidsaanwijzingen

35,55

Geen terugmeldingsimpuls aan

koppelingspedaal.

Verder rijden mogelijk.

Schermbericht opvolgen.
Inkoppelen bij aanwijzing nieuwe versnelling.

62, 63,
64, 65

Bak schakelt niet; bij R-versnelling:

tand-op-tandpositie.

Luchtdruk controleren, Anders verder rijden met

reserve rijprogramma.

75, 76

Bak schakelt niet.

Met noodschakeling naar eerstvolgende

vakwerkplaats.

91, 92,
93

Geen uitwerkingen.

Verder rijden mogelijk.

Fouten laten verhelpen.

34, 54

Lamp voor reserve rijprogramma

brandt constant of niet.

Verder rijden mogelijk.

Fouten laten verhelpen.

71, 72,
73, 74

AVS rijprogramma niet optimaal

afgesteld.

Verder rijden mogelijk.

Fouten laten verhelpen.

77

Aandrijfsignaal ontbreekt.

Verder rijden mogelijk. Terugschakelen alleen

tot het max. nominale toerental toegestaan.

78

Aandrijfsignaal ontbreekt. Langere

inschakeltijd van de wegrijversnelling.

Verder rijden mogelijk.

R-versnelling kan bij stilstand alleen na contact
uit/aan geschakeld worden.

84

Foutief stuurapparaat.

Verder rijden indien mogelijk.

Terugschakelen alleen tot het max. nominale
toerental toegestaan.

88

Reserve rijprogramma is actief.

Bediening, zie hoofdstuk 4.

21

Wegrijversnelling laat zich niet

schakelen.

Met noodschakeling eerstvolgende vakwerkplaats opzoeken.

23

1e en 5e Versnelling niet te
schakelen.

Verder rijden met handmatige voorkeuze

mogelijk.
Let op! 1e versnelling niet als wegrijversnelling
voorkiesbaar.

24

2e en 6e Versnelling niet te
schakelen.

Verder rijden met handmatige voorkeuze

mogelijk.
Let op! 2e versnelling niet als wegrijversnelling
voorkiesbaar. 1e versnelling wordt voorgekozen.

25

3e en 6e Versnelling niet te
schakelen.

Verder rijden met handmatige voorkeuze

mogelijk.

26

4e en 8e Versnelling niet te
schakelen.

Verder rijden met handmatige voorkeuze

mogelijk.

27

Achteruitversnelling niet te
schakelen.

Achteruit met noodschakeling inschakelen.

9540

DAF BUS

51

AVS

Scherm
bericht

Fout
nr.

Uitwerking op het systeem

Actie door de chauffeur

Veiligheidsaanwijzing

31

Geldt alleen bij motorrembeveiliging via AVS systeem:

Motor niet met motorrem af te
zetten.

Motor afzetten: zie par. 5.5.2 Variant B. Let op!

Bij afdalingen vroegtijdig terugschakelen.

32,52

Geldt allen bij contactbeveiliging via

AVS systeem:
Motor niet via contactslot af te
zetten.

Motor afzetten: zie par. 5.5.2 Variant B.

36

Geen functie "koppeling ingetrapt

houden".

Terugmeldingimpuls aan koppelingspedaal afwachten. Let op! Als vr dit impuls het pedaal
wordt losgelaten, vindt geen aangrijping plaats.
Het schermpje toont "KU"

N, stop,

51

Geldt alleen bij motorrembeveiliging

via AVS systeem:
Geen motorremfunctie.
Motor niet met motorrem af
te zetten
Motorrem blijvend actief.

N stop

28,
43,
45,
47,

N stop

56

N stop

41,
44,
46,
48

61, 67

52

81

Bij afdalingen vroegtijdig terugschakelen.

Motor afzetten: zie par. 5.5.2 Variant B.
Om het voertuig uit de gevarenzone te
krijgen, stekker aan motorremklep lostrekken.
Let op! Aanwijzingen van voertuigfabrikant
opvolgen.

Versnellingsbak schakelt niet.

Met noodschakeling naar eerstvolgende

vakwerkplaats.

Koppeling kan onder bepaalde

omstandigheden niet aangrijpen.
Bak schakelt niet.

Luchtdruk controleren.
Anders verder rijden met reserve
rijprogrammma.

N stop

Bij ingetrapte koppeling geen

schermbericht.
Indien bij losgelaten pedaal,
scherm "KU".

Bak schakelt niet.

Koppeling grijpt aan: met noodschakeling

naar eerst volgende vakwerkplaats.
Koppeling grijpt niet aan: verder rijden niet
mogelijk. Laten slepen.

Indien na bediening van contact "uit/aan" geen

versnelling ingeschakeld wordt, kan alleen met
noodschakeling verder worden gereden naar
eerst volgende vakwerkplaats.

DAF BUS

9540