Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 54 -

PHAN II. NHAN GIONG VO TNH TRONG VM M

CHNG I. YEU TO MOI TRNG CUA NHAN GIONG
Trong muc nay se e cap en cac yeu to moi trng anh hng en viec nhan
giong, bao gom cac yeu to c ban ve vi kh hau cua moi trng nhan giong, khay,
chau trong cay va quan ly cac yeu to tho nhng trong nhan giong va san xuat cay
giong.

I. CAC YEU TO C BAN VE VI KH HAU CUA MOI TRNG

NHAN GIONG.
Trong viec nhan giong va cham soc cay con can phai ac biet quan tam en
phng tien va thao tac nham toi u hoa phan ng cua cay con vi cac yeu to c
ban ve vi kh hau va tho nhng von tac ong len sinh trng va phat trien cua cay,
bao gom anh sang, nc, nhiet o, khong kh va dinh dng khoang. Them vao o
cay con con oi hoi c bao ve chong lai tac ong cua sau benh va o man cua
moi trng dinh dng. Nhng ieu se trnh bay trong muc nay bao gom cau truc,
thao tac va thiet b dung e nhan giong se co tac dung toi u hoa sinh trng va
phat trien cua cay.

1.Anh sang. Anh sang co tac dung rat quan trong oi vi viec giam canh, s
naynam va sinh trng cua hat, va ra re cua mau cay trong qua trnh nhan giong
trong ong nghiem. Anh sang co the c ieu khien bang bc xa, o dai chieu sang
(photoperiod) va chat lng ang sang (chieu dai bc song).
o dai chieu sang (photoperiod). Da tren ac iem tac ong cua
photoperiod len ac iem sinh trng cua cac c quan sinh san, thc vat bac cao
c chia thang ba nhom: cay ngay dai, cay ngay ngan va cay trung tnh. Cay ngay
dai von ra hoa chu yeu vao mua he se ra hoa khi photoperiod ti han cua anh sang
bang hoac dai hn; Cay ngay ngan, nh Chrysanthemum, se ra hoa khi khi
photoperiod ti han cua anh sang khong vt qua mc can thiet; Cay trung tnh, v
du hoa hong, khong chu anh hng cua photoperiod. Phat minh cua Garner va
Allard ve phan ng cua cay vi photoperiod cho thay giai oan toi ch khong phai
giai oan chieu sang co vai tro quyet nh oi vi sinh trng cua cac c quan sinh
san.
Photoperiod thong thng c keo dai trong ieu kien ngay ngan cua cuoi
mua thu va au mua ong bang chieu sang bo sung. Ngc lai, photoperiod co the
c rut ngan trong ieu kien ngay dai cua cuoi mua xuan va trong mua he bang
cach dung vai hoac plastic mau en e che bt anh sang.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 55 -

Chat lng anh sang. Chat lng anh sang c mat ngi lnh hoi theo mau
sac, tc lien quan vi chieu dai bc song cua tia sang. Tia sang o co tac dung
kch thch hat xa lach nay mam, trong khi tia hong ngoai lai c che qua trnh nay.
Ngc lai, tia hong ngoai lai co tac dung kch thch cac cay ngay dai tao cu, ac
biet la cay toi
Anh sang mau lam kch thnh cay ca chua in vitro tao choi. Dung cac vat lieu
che phu vn m vi cac pho anh sang khac nhau la bien phap dung e kiem tra
sinh trng va phat trien cua cay tot hn la dung cac chat ieu hoa sinh trng.
Bien phap nay c s dung rong rai trong cong tac nhan giong trong ong nghiem
va cham soc cay con trong vn m giai oan sau ong nghiem.

2. Nc va o am. ieu tiet nc va kiem tra o am la cong viec rat quan

trong oi vi moi hoat ong nhan giong, v ay la bien phap co hieu qua nhat trong
viec ieu khien sinh trng cua cay con. Bien phap lam mat cay bang thiet b cho
bay hi nc gian oan co the giup kiem tra moi trng nhan giong trong vn m
va lam giam o nong cua canh chiet, ac biet trong trng hp phoi hp vi chieu
sang bo sung e tang cng quang hp va kch thch ra re.
Nhng cay nhan giong trong ong nghiem cung thng c nhan trong moi
trng nc ma khong can en dung agar-agar.

3. Nhiet o. Nhiet o anh hng en viec nhan giong thc vat theo nhieu
cach. Hat ngu cua cac loai cay go co the c anh thc va kch thch nay mam
bang x ly nhiet o thap phoi hp vi o am. Nhiet o cua moi trng nhan giong
co the c ieu chnh cho thch hp cho viec ra re cua hat nay mam. Trong cong
viec ghep cay cac thiet b lam am oi khi c s dung tai khu vc ghep e thuc
ay s lanh vet ghep. Thong thng, ket qua tot at c khi x ly nhiet tai khu
vc tien hanh ghep ch khong phai x ly toan bo vn m hoac nha ghep.
4. Kh va trao oi kh. Toc o ho hap cao xay ra khi hat nay mam va trong
qua trnh hnh thanh re bat nh tai phan goc cua canh chiet. Cac qua trnh hieu kh
nay oi hoi c cung cap oxy va vang mat CO2 tai ni nhan giong. S nay mam
cua hat b ngan can khi vo hat cng han che s trao oi kh. Cung tng t nh vay,
trao oi kh tai ni hnh thanh re se giam sut khi canh chiet b can tr trong moi
trng bao hoa nc lam han che s tham nhap cua khong kh. Trong la cua cay
con at trong vng m kho han kh khong b ong lam han che trao oi kh an
en quang hp b han che. Trong qua trnh nhan giong trong nha kn nong o CO2
giam sut xuong di mc toi u, lam han che quang hp va sinh trng cua cay
con. S tch luy hi ethylene (C2H2) co the gay hai cho cay trong qua trnh bao
quan, van chuyen va nhan giong.

5. Dinh dng khoang. e tranh stress va sinh trng yeu cua cay con

trong han giong can phai cung cap cho cay me va cay con u dinh dng. Trong
qua trnh nhan giong cac chat dinh dng chu yeu c s dung cho cay con bang
cach dung phan nc phoi hp vi ti hoac a phan vao moi trng nuoi cay

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 56 -

trong ong nghiem. Canh chiet thong thng c bon hoac ti phan sau khi re a
hnh thanh.

II. KHAY, CHAU TRONG CAY.

Ngay cang co nhieu loai khay, chau dung e trong cay c sang che nham
muc ch giam gia thanh san pham. Gia tr cua nhng loai khay, chau nay la tao
ieu kien e canh cat va cay con ra re c thuan li va cay con sinh trng nhanh.

1.Khay phang ay.

Khay phang ay co lo thoat nc pha ay c lam bang kim loai, plastic
hoac go. iem thuan li cua loai khay nay la cho phep di chuyen cay de dang.
Trc ay khay thng c ong bang go, sau o chung c lam bang kim loai,
nhng kim loai thng co tac dung oc hai cho cay. Ngay nay pho bien nhat la loai
khay lam bang plastic (polyethylene, polystyrene) vi cac kch thc khac nhau,
pho bien nhat la kch thc 28 x 53 cm. Neu can, tren moi khay ngi ta thng
chia lam hang chuc hoac hang tram ngan, moi ngan trong mot cay e chung ra re
va sinh trng mot cach oc lap.

2. Chau at nung.
Chau at nung c s dung t lau e trong hoa va cay canh. Nhu7c iem
chu loai chau nay la cha nhieu lo thong nen de b mat nc. Ngoai ra, chung rat
de v va ac biet la ng knh hnh tron cua chung la yeu to khong tiet kiem mat
bang. Sau mot thi gian s dung cac muoi oc tch luy tren thanh lo de gay oc cho
cay nen trc khi s dung lai can phai ra cho sach se. Ngay nay chau at nung t
c s dung e trong cac loai cay thng pham, tr mot so loai cay ac biet.

3. Chau plastic.
Chau nha hnh tron hoac hnh vuong co nhieu u iem: chung khong thong
thoang co the s dung nhieu lan, nhe, chiem t cho khi cat gi v co the xep vao
nhau. Mot so loai nha co tng don, de v nhng neu can than co the s dung c
lau, mot so khac, lam bang polyethylene, rat dai va rat ben. Nhng chau nho dung
e cho canh chiet ra re truc tiep, trong cay con sau ong nghiem va e cay quen kh
hau c dung rat pho bien.
Chau plastic khong the kh trung bang hi nc, nhng phan ln con trung
gay hai co the tieu diet bang cach ngam chau trong nc 70oC trong vong 3 phut va
ra bang cac dung dch nc tay nh Clorox, Purex v.v... Nhng chat c che tac
ong cua tia t ngoai oi khi c s dung e ngan can tac hai cua loai tia nay
trong anh sang mat tri oi vi plastic.

4. Chau si.
Cac loai chau vi kch thc khac nhau, tron hoac vuong, c che tao t si
cua cac loai cay than go tron lan vi phan. trang thai kho chung c bao quan
vi thi gian khong han che. Khi nhng chau nay b thoi ra v cac ly do sinh hoc,

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 57 -

chung c chon luon vao at cung vi cay trong. Cac chau lam bang than bun
c s dung rat thuan tien khi trong cay trong mot thi gian ngan trc khi chuyen
sang chau ln hn hoac em trong ngoai ong.

5. Chau giay.
Chau giay hoac cac chau lam bang giay cuon tron c s dung rat pho bien
trong viec nhan giong bang hat cac loai cay canh hoac cay rng. Chung rat thuan
tien cho viec c gii hoa cac khau nhoi at, gieo hat va tao ieu kien e bo re phat
trien tot. Mot ac iem thuan li cua chau giay la de b cac yeu to sinh hoc lam cho
thoi ra va cay con trong trong o de dang trong sang cac chau ln hn hoac trong
ngoai at ma khong s lam ton thng bo re. Mot so chau loai nay co the c x
ly hydroxyde ong e kch thch sinh trng bo re va lam cham toc o h hai cua
chau.

6. Tui polyethylene.
Tui polyethylene c s dung rat rong rai e trong cay con, ac biet chau
Au, Uc va NewZerland v chung rat re so vi chau plastic va s dung rat thuan tien,
mac du mot so tui thng de rach. Thong thng nhng ti nay mau en, nhng tot
hn ca la s dung loai tui mau en ben trong va mau trang ben ngoai. Mau trang
ben ngoai co tac dung phan chieu anh sang va nhiet, lam cho moi trng ben trong
t chu anh hng cua nang lng mat tri. Nhc iem duy nhat cua tui
polyethylene la de lam cho bo re b ton thng.

7. Khay trong bang go.

Nhng khay go kch thc ln thng c dung e nhan giong mot so lng
ln cay con trong mot thi gian dai. Cay con trong trong nhng khay nay co the ton
tai o t 6 thang en mot nam hoac trong nhieu nam e cho bo re lam quen vi
kh hau trc khi tieu thu.

III. QUAN LY CAC YEU TO THO NHNG TRONG NHAN

GIONG VA SAN XUAT CAY GIONG.
Cac vat lieu khac nhau c dung e cho hat nay mam hoac cho canh cat ra
re. e co ket qua tot can phai tuan thu cac quy nh sau ay:
1/ Chat trong phai u chac chan va u chat e gi cang cat hoac hat tai cho
trong qua trnh ra re va nay mam. The tch cua khoi chat trong can phai on nh khi
am cung nh khi kho; o co qua ang sau khi chat trong b kho la ieu can tranh.
2/ Chat trong can co o phan huy cao (e at t le 20C/1N) e e phong kha
nang kho hap thu nit va s thieu hut qua ang trong qua trnh san xuat.
3/ Chat trong can de c lam am va phai (khong c am qua) va gi c
o am can thiet e lam giam nhu cau ti nc.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 58 -

4/ Chat trong phai thong thoang va phai e tranh ong nc ti va tao

ieu kien e bo re tiep xuc vi oxy.
5/ Khong c cha hat co dai, giun va cac nguon benh khac.
6/ khong c co o man cao.
7/ Co the kh trung bang nhiet theo nguyen tac Pasteur hoa hoac x ly hoa
chat ma khong gay tac hai cho cay trong.
8/ Co kha nang trao oi cation cao e duy tr kha nang dinh dng cho cay.
9/ Co chat lng on nh trong nhieu lan trong cay, ke ca kha nang ra hoa ket
qua.
10/ Chat trong de tm va gia ca co the chap nhan c.
Moi trng nhan giong s dung trong nghe lam vn va trong trong rng la
hon hp cac thanh phan hu c va vo c vi thanh phan khac nhau va co tnh chat
bo sung cho nhau. Thanh phan hu c bao gom than bun, vo cay hoac reu muc.
mun ca, la kho, vo trau cung thng c dung nhng tnh de b oxy hoa va ket
cau ran chac cua chung lam giam o thong kh cua moi trng va chung co t le
C/N cao co the dan en cac van e lien quan en dinh dng cua cay con. Thanh
phan v c tho c dung e cai thien viec ti tieu va lam cho moi trng c
thong thoang. Loai thanh phan nay bao gom cat (tranh dung cat mn), san, a bot,
x, a phien set, a tran chau, nha polystyrene, hat at set ...
Khong co hon hp nao la ly tng duy nhat. Mot hon hp chat trong thch hp
phu thuoc vao loai cay nhan giong, mua vu va he thong canh tac; gia ca va tnh de
tm cua moi trng cung la nhng yeu to can c quan tam. nhng thanh phan sau
ay cua moi trng nhan giong can c s dung trong cac he thong nhan giong.
at.
at bao gom cac vat lieu cac trang thai ran, long va kh. e ap ng nhu
cau sinh trng bnh thng cho cay nhng thanh phan nay can co t le thch hp.
Bo phan co trang thai ran cua at bao gom hai thanh phan vo c va hu c. Thanh
phan vo c bao gom phan con lai cua a me sau khi b phong hoa. Chung thay oi
t nhng hat san cho en nhng hat coloid rat nho cua at set. Ket cau cua at c
xac nh bang t le tng oi cua nhng hat nay. nhng hat tho chu yeu lam nhiem
vu nh bo khung nang cho nhng hat con lai, trong khi nhng hat coloid lam
nhiem vu nh ni lu gi cac chat dinh dng cho cay. Thanh phan hu c cua at
bao gom cac c the song va chet. Thanh phan song bao gom chu yeu con trung, sau
bo, nam, vi khuan va re cay, con thanh phan chet gom co xac 65ng vat va thc vat
cac giai oan phan giai khac nhau. Tan d cua nhng xac nay ( thng c goi
la mun), phan ln co kch thc coloid va la ni gi nc va chat dinh dng cho
cay.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 59 -

Phan co trang thai long cua at, tc dung dch at, bao gom nc cha cac
muoi hoa tan vi so lng khac nhau cung vi oxy va kh CO2 hoa tan. Cac nguyen
to khoang, nc va mot so CO2 c i vao thc vat t dung dch at.
Phan co trang thai kh cua at la rat quan trong oi vi sinh trng cua cay.
Trong cac loai at ti nc t hoac sung nc nc se thay the cho khong kh, lam
cho re cay sinh trng yeu va thieu mot so vi sinh vat hieu kh va lng oxy can
thiet cho s ton tai cua chung.
Ket cau cua at khoang phu thuoc vao t le tng oi cua cat, (nhng hat co
ng knh 0,05-2mm), bun (ng knh 0,05-0,002mm) va at set (nhng hat nho
hn 0,002mm).
Tng phan vi khai niem ket cau, khai niem ve cau truc cua at the hien
cach bo tr cua cac loai hat cat, bun va at set trong khoi at. Nhng hat at ca biet
nay phoi hp vi nhau e tao thanh nhng hat co kch thc va hnh dang khac
nhau.
Cat.
Cat c cau tao t nhng hat a nho ng knh 0.05-2,0mm, hnh dang va
thanh phan khoang cua chung tuy thuoc vao kieu a. Cat thach anh cau tao chu yeu
t phc he silic chu yeu c dung cho cac muc ich nhan giong. Cat la loai moi
trng nang nhat trong so cac moi trng dung e ra re. Mot m 3 cat kho nang
khoang 135 Kg. Tot nhat la xong khoi hoac tiet trung bang hi nc trc khi dung
v chung co the cha hat co dai va cac loai vi sinh vat co hai khac nhau. Cat hau
nh khong cha cac chat dinh dng khoang va khong co tnh em hoac kha nang
trao oi ion. No c dung chu yeu trong s phoi hp vi cac chat hu c.
Than bun.
Than bun c hnh thanh t xac thc vat von song tai cac vung am lay va
tch luy di nc trang thai b phan huy mot phan. S thieu oxy trong am lay
lam cham qua trnh phan huy so xac thc vat nay do vi khuan va tac dung cua cac
chat hoa hoc. Thanh phan cua cac loai than bun khac nhau bien oi trong pham vi
kha rong, phu thuoc vao moi trng song cua khoi thc vat trc o, trang thai
phan huy, ham lng khoang va o acid. Ngi ta phan biet 3 nhom than bun la
than bun reu, than bun lach say va than bun at mun. Than bun reu co o phan huy
kem nhat va bat nguon t reu nc va cac loai reu khac. Mau sac cua no thay oi
t nau vang en nau am. Loai than bun nay co o gi am kha cao (15 lan trong
lng kho), co o acid cao (pH t 3,2 en 4,5) va cha mot lng nho nit (ch
khoang 1%), cha t hoac hoan toan khong cha phospho hoac kali. Loai than bun
nay chu yeu c dung trong nghe lam vn e phu len cac luong cay trong.
Than bun lach say c hnh thanh t xac co, lach, say va cac loai cay song
trong am lay khac. Loai than bun nay bien oi rat rong ve mau sac, t mau nau
en mau en. No khong c dung vi muc ch nhan giong cay trong.
Than bun at mun la loai than bun co o phan huy cao c hnh thanh t
xac cac loai thc vat khac nhau co nguon goc khong ro. No co the bat nguon t cac

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 60 -

loai than bun reu hoac lach say. No co mau nau am hoac en vi kha nang gi am
thap nhng co ham lng nit t 2,0 en 3,5%.
Khi s dung hon hp cac loai than bun chung can c anh cho ti va lam
am trc khi tron vi nhau. Tron lien tuc cac vat lieu hu c tho nh than bun reu,
hoac reu nc vao moi trng nhan giong co the lam giam o am. Nc se kho
tham vao va nhieu hat than bun co the van kho tham ch sau khi ti. ay khong
phai la phng phap tot e phong nga tnh trang thieu nc du cho phoi hp vi
cac chat lam am co ban tren th trng nh Aqua-Gro von co kha nang lam tang
tnh tham nc cua khoi chat trong.
Than bun khong phai la san pham co tnh ong nhat va co the con cha nhieui
loai hat co dai, con trung va cac nguon benh khac, v vay can kh trung chung trc
khi s dung. Than bun reu tng oi at nen no t c s dung trong cong tac nhan
giong. No dan dan c thay the bang cac chat trong khac nh vo cay nghien vun.
Tuy nhien, than bun van la thanh phan hu c c s dung trong cac vn m.
Than bun reu nc.
Than bun reu nc thng pham hoac goi tat la than bun reu la xac cua reu
non a mat nc bat nguon t nhom thc vat thuoc chi Sphagnum nh
S.papillosum, S. capilaceum va S. palustre. Loai than bun nay can thiet nhat cho
cac muc ch nhan giong, nhng v gia cao nen co phan han che mc o s dung.
ay la loai vat lieu tng oi khong b nhiem cac mam benh, trong lng nhe va
co kha nang gi am cao, co kha nang hap thu nc 10-20 lan trong lng. No de xe
nho bang tay hoac bang may trc khi s dung. No t cha khoang nen khi dung
chung trong cay can phai bon cac chat dinh dng. pH cua than bun reu nc vao
khoang 3,5-4,0. Trong chung thng co cha mot so nam va vi khuan gay benh cho
cay trong nen phai than trong khi s dung.
Vermiculite.
Vermiculite la mot loai khoang dang mica co kha nang n ang ke khi un
nong. Khi n no co trong lng rat nhe (90-150 Kg/m3). co phan ng trung tnh vi
tnh em rat tot va khong tan trong nc. No co kha nang hap thu mot lng nc
ang ke t 40 en 54 lt tren 1 m3. Vermiculite co kha nang trao oi ion tng oi
cao va do o co the gi cac chat dinh dng tng oi lau e cay s dung dan. No
co cha manhe va kali nhng van can bon mot lng bo sung t cac nguon phan
khac.
Perlite.
Perlite la vat lieu silic mau xam trang c nui la phun len. Quang tho
perlite c nhien vun, sau o ot nong trong lo luyen kim en 760oC. nhiet o
nay mot phan nc trong hat boc hi, lam cho hat phong ra va tr nen rat nhe, ch
can nang khoang 80 -100 Kg/m3. Neu x ly nhiet o cao hn se tao ra c san
pham vo trung. Thong thng, nhng hat co ng knh 1,6-3,0 mm c s dung
rong rai trong cong tac nhan giong. Perlite gi c mot lng nc nang gap ba
bon lan trong lng ban than, co pH t 6,0 en 8,0 nhng khong co tnh em. Khac

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 61 -

vi vermiculite, no khong co kha nang trao oi ion va khong cha cac chat dinh
dng khoang. Perlite co mot vai van e vi cac thc vat nhay cam vi fluoride,
nhng fluoride co the c ra sach bang cach ti manh. ay la loai vat lieu rat
quy gia trong viec lam cho chat trong thong thoang. Perlite s dung phoi hp vi
than bun la moi trng rat pho bien e giup canh chiet chong ra re.
at set nung va cac to hp khac.
Nhng to hp on nh co the c tao ra khi cac loai khoang chat nh at set,
tro ot tan nho v.v... c ot nhiet o cao. Chung khong co gia tr dinh dng
nhng la vat lieu thong thoang, kho phan huy va hap thu nc tot. Muc ch quan
trong cu loai vat lieu nay la lam thay oi tnh chat vat ly cua hon hp chat trong.
Vo cay xe nho va vo bao.
Vo xe nho hoac tan thanh bot cua cac loai cay go mem, nh tung bach, thong,
linh sam hoac cac loai cay go cng nh soi, cay thch co the c dung lam vat
lieu e tron vi cac thanh phan khac, ac biet vi than bun e tao thanh cac chat
trong re tien. Trc khi c dung lam moi trng nuoi trong vo thong c ap
thanh manh vun, thng tron vi phan compost, chat thanh ong va ti nc neu
can. Vo ti co the cha cac chat gay oc cho cay nh cac hp chat phenol, nha,
terpene va tannin. Che thanh phan tron 10-14 ngay trc khi s dung se lam giam
ang ke ham lng cac hp chat phenol trong vo cay, cai thien ang ke kha nang
gi am cua moi trng va nhiet o cua ong vo tron ca ng cao lng con trung va vi
sinh vat gay benh song trong o cang giam. V trong lng va gia thanh cua loai
chat trong nay tng oi thap, nen no c s dung kha rong rai e lam moi trng
nhan giong va trong cay. Do kha nang gi am tot nen tan so lan ti va lng nc
ti co the giam ang ke.
Nha tong hp.
Loai vat lieu nay a c s dung chau Au va mot so vung cua Bac My e
thay the cat va perlite. Bong polystyrene co tnh gian n manh nen cai thien che o
ti va tnh thoang kh. ay la vat lieu trung tnh, khong hap thu nc va khong b
muc nat nhng kho to chc thang dang moi trng ong nhat. Cac van e moi
trng trong viec san xuat che pham nay va cac kho khan trong viec tieu thu s
tieu thu no a han che viec s dung no trong san xuat cay con.
Phan compost.
mot so nc thuat ng phan compost ong ngha vi khoi moi trng dung
e nhan giong va trong cay.; tuy nhien, chung ta nh ngha t phan compost nh
san pham c tao ra trong qua trnh phan huy sinh hoc cac khoi chat thai hu c
trong cac ieu kien co kiem tra. Qua trnh phan huy nay xay ra theo 3 giai oan sau
ay:
1/ Giai oan khi au keo dai vai ngay, trong thi gian o xay ra s phan huy
cac chat de phan huy tan trong nc;

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 62 -

2/ Giai oan th hai keo dai vai thang, trong thi gian o nhiet o c nang
cao va cac hp chat cellulose b phan huy;
3/ giai oan cuoi cung la giai oan on nh khi s phan huy cham lai, nhiet o
ha xuong va cac vi sinh vat sinh trng trong khoi phan, bao gom vi khuan, nam va
giun tron. cac sinh vat ln hn nh sinh vat nhieu chan, bet ve, canh cng, sen... co
the c phat hien vi so lng ang ke. Phan compost c che tao phan ln t la
co the cha nhieu cac muoi hoa tan co the c che sinh trng cua cay trong, nhng
o man co the giam bang cach ngam nc trc khi dung.
Trong tng lai, khi dien tch canh tac giam dan va ap lc cua moi trng
trong viec quay vong phe lieu, viec s dung phan compost che tao t cac chat thai,
phan gia cam gia suc, bun hu c t chat thai thanh pho v.v... se ong vai tro ngay
cang quan trong trong cong tac nhan giong va cham soc cay trong.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 63 -

CHNG II. KY THUAT NHAN GIONG MOT SO CAY PHO

BIEN.
I. KCH THCH TAO RE.
Qua trnh sinh trng cua thc vat co the ieu hoa bang mot so hoa chat hoc
khi s dung chung vi lieu thap. Cac nha lam vn thng s dung cac chat kch
thch sinh trng khong nhng trong cong tac nhan giong ma ca trong mot so hoat
ong khac, v du trong viec kch thch tao qua.
Cac chat kch thch sinh trng tac dung trong pham vi nong o rat thap va rat
hep. Th du mot chat kch thch sinh trng kch thch tao qua mot nong o, kch
thch ra re mot nong o khac; neu s dung mot nong o th ba nao o khac vi
hai nong o trc th tham ch no co the c che s sinh trng cua cay. V vay e
thu nhan c ket qua mong muon trong viec s dung chat kch thch sinh trng
can phai tuan thu tuyet oi cac quy nh ve nong o.
Can lu y rang s dung cac chat kch thch sinh trng khong phai bao gi
cung mang lai hieu qua.Tac dung cua chung lien quan chu yeu vi s tang cng
kha nang ra re t nhien cua canh giam. Phytohormone ch co tac dung thuc ay qua
trnh nay va lam tang so re hnh thanh. Neu canh giam c lay t cay khoe manh
va vao ung thi gian trong nam thuan tien cho viec ra re th viec s dung
phytohormone hau nh khong can thiet. Ch s dung chung khi nao va au chung
co the phat huy c tac dung kch thch cua mnh.
Phan ln cac chat kch thch ra re co ban tren th trng c san xuat dang
bot va pha vi bot amiang. Amiang khong co tac dung g oi vi qua trnh sinh
trng va phat trien cua cay v vay s dung no khong lam hai en cay ma ch co tac
dung pha loang phytohormone. Amiang thng dung e pha tron vi acid indolilbutyric (IBA), acid -indolilacetic (IAA) hoac vi acid naphtylacetyic
(NAA). Nong o IBA trong bot amiang thng vao khoang 8%; e kch thch canh
giam non ra re th nong o IBA can giam 4 lan. Bot phytohormone s dung cho
nhieu muc ch khac nhau la bot c pha che t NAA.
Thong thng nong o NAA trong bot amiang dung e kch thch ra re oi vi
cac canh giam hoa go la vao khoang 0,8%; con e kch thch ra re oi vi cac canh
giam con non th s dung nong o 4 lan t hn. ieu can ang lu y oi vi cac nha
lam vn la s dung bot NAA + amiang co the em lai nhieu li ch trong viec kch
thch sinh trng cay trong.
Thong thng, e ngan can sinh trng cua nam, khuan va cac yeu to gay
thoi cho cat cua canh chiet ngi ta thng bo sung cac loai cac chat diet nam va
sat khuan khac nhau khac nhau vao bot phytohormone.
Cac chat kch thch ra re co the c s dung dang dung dch. Trong trng
hp nay ch can hoa tan che pham trong nc hoac trong cac dung moi hu c, v
du trong ethanol. Tuy nhien trong trng hp nhan giong bang cach giam la hoac

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 64 -

re khong the s dung cac che pham hoa tan nay. Ngi ta cha san xuat c loai
phytohormone e phuc vu cho trng hp nhan giong nay.

II. S DUNG PHYTOHORMONE KCH THCH CANH CHIET

RA RE.
Trong trrng hp s dung phytohormone kch thch canh chiet ra re can chu
y hai ieu sau ay:
1/ Nong o phytohormone dung e kch thch ra re co the giet chet so re ang
sinh trng;
2/ Mac du vo cay cung co the hap thu c phytohormone nhng phan ln
phytohormone c tham vao canh chiet qua choi nach. V vay khi x ly canh chiet
bang bot phytohormone th ch nen x ly phan goc, tranh e nhng phan con lai cua
canh dnh phytohormone.
Nh tac dung cua phytohormone re bat au hnh thanh. Nhng neu re ang
sinh trng tiep xuc vi vet tch phytohormone con lai th chung co the chet. ieu
nay xay ra khong phai vi moi thc vat, nhng v trong nhng ieu kien nhat nh
s mat mat do re chet co the rat nghiem trong nen chon nhng bien phap thoa ang
e gi cho canh chiet song c luon la van e can thiet. Trong trng hp neu bot
phytohormone kho dnh vao canh chiet th trc khi x ly nen nhung canh chiet vao
nc. Viec lam nay rat co y ngha oi vi nhng canh chiet con xanh.
Dung dch phytohormone trong nc c pha che bang cach hoa mot lng
can thiet phytohormone trong mot the tch nc nhat nh. Sau o ngam canh chiet
t 12 en 24 gi vao dung dch o. V nong o phytohormone trong nc thap hn
trong bot va vo cay hap thu mot lng phytohormone han che nen o sau cua canh
ngam trong dung dch khong co y ngha quan trong.
Neu s dung dung dch phytohormone trong con th can ngam canh trong thi
gian han che, sau o lay ra cho dung dch chay het, con se bay hi, tren canh chiet
ch con lai che pham phytohormone.
Chu ong lam cho canh chiet b thng.
V bien phap kch thch ra re bang cach x ly phytohormone khong at ket
qua mong muon oi vi tat ca cac loai canh chiet nen oi khi phai s dung cac bien
phap khac e kch thch canh chiet ra re, ac biet la bien phap kch thch s hnh
thanh phytohormone t nhien ngay trong canh chiet.
Trong canh cua mot so loai thc vat gia lp vo va lp go co mot lp mo
ngan can s hnh thanh re. Neu lam ton thng lp nay th re se bat au hnh thanh.
Vi muc ch nay dung dao sac cat mot oan vo dai 23cm hoac rach mot so ng
dai 34cm sau vao trong lp go. Phng phap nay ac biet co hieu qua trong viec
nhan giong cay o quyen Rhododendron va mot so loai cay canh co gia tr khac.
Tuy nhien can phai than trong khi s dung c phng phap nay v vet thng rat
de b nhiem trung hoac thoi ra. Phng phap lam b thng canh chiet thng
c s dung khi giam canh a hoa go. oi vi canh xanh non thng khong can

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 65 -

thiet s dung no. Hn the na bien phap nay oi hoi ngi giam canh phai co nhieu
kinh nghiem mi am bao t le thanh cong cao.

III. NHAN GIONG CAY TRONG T RE.

Trong viec nhan giong cay trong t re ieu rat quan trong la phai biet cach
tao re mi cho oan re chiet vao cac thi gian khac nhau trong nam.
Tnh thi vu ve kha nang ra re cua oan re chiet ch c phat hien t nhng
nam 50 cua the ky 20. Trong rat nhieu trng hp nhng co gang nhan giong t cac
oan re chiet thc hien khong ung thi vu eu b that bai. Co the la tnh bien ong
phu thuoc thi vu nay cua kha nang nhan giong t oan re chiet la nguyen nhan
cua ket qua khong on nh cua hoat ong nhan giong cua nhieu nha lam vn t
re. V vay, viec chon thi iem thch hp cho cong viec nay la rat quan trong cho
tng trng hop cu the e at c ket qua mong muon.
Nhieu nha lam vn cho rang thi gian thch hp nhat cho cong viec giam
canh t re la ung thi ky sinh trng cua cay. Tuy nhien y tng nay khong phai
luc nao cung ung. oi khi ket qua tot nhat lai thu c vao au hoac cuoi thi ky
sinh trng cua cay. Cung co mot so t loai cay co the nhan giong t re quanh nam.
Chuan b cay me.
Trc khi cat cac oan re e chiet can phai chuan b cay me e co the thu
c bo re phat trien manh co kha nang tao ra nhieu choi non.
Kha nang tao choi t re ac trng cho rat nhieu loai thc vat. Nhiem vu cua
nha lam vn la tm bien phap ay manh kha nang nay.
Qui trnh nhan giong t re bao gom cac bc sau ay:
1/ Trc khi bat au mua sinh trng ao cay me len va cat bo het re ang
sinh trng. Dung dao cat bo ca re ln gan co re. Sau o trong lai cay a cat bo bo
re (1,2,3).
2/ Do mat can oi gia bo re va bo phan than canh tren mat at nen dan en
s tang cng hnh thanh bo re mi e giup cay khoi phuc s can bang. Bo re mi
sinh rat khoe va co nhieu kha nang tao choi (4).
Nhng re khoe nhat sinh ra vao au thi ky sinh dng. Sau o toc o sinh
trng cua chung giam dan va se dng lai khi cay bc vao thi ky ngu ngh. Co
nhieu kha nang nhat la choi mi sinh ra oan re sinh trng vao mua xuan. ay
chnh la khu vc c s dung e chiet canh.
3/ e thu nhan vat lieu can thiet cho viec giam canh, ao cay me len va cat
bo phan cay tren mat at . Ra sach re hoac giu sach at e lam lo ra bo re non
thch hp cho viec nhan giong. Cat chung tai khu vc co re (can cat ngang). Cay
me trong lai cho cu (5,6).
au nho cua oan re giong cat thanh goc nhon, cat bo re ben va re long e
viec giam sau o c thc hien de dang (7). Viec cat bo mot phan re cua cay me

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 66 -

se tao ieu kien kch thch cay me sinh ra bo re mi e lai s dung cho cong viec
nhan giong vao mua sau.

Kch thc oan re chiet.

Neu nh t moi re thu mot oan re giong th kch thc cua oan nay khong
co y ngha g ac biet. Neu can phai lam viec vi nhng re sinh trng nhanh e t
o thu nhan c nhieu oan re giong th kch thc cua nhng oan re giong nay
rat co y ngha. Kch thc toi thieu cua oan re giong cho phep oi vi tng loai
cay c xac nh tren c s hieu qua cao nhat cua viec nhan giong t chung.
ay co hai yeu to can c quan tam. Mot la oan re chiet can cha u chat dinh
dng can cho viec tao choi va sinh trng cua cay con tai sinh; hai la lng chat

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 67 -

dinh dng nay can u e duy tr cac qua trnh hoat ong song va qua trnh phan
hoa cua cay con.
Nh vay, kch thc cua oan re giong c xac nh bi nhu cau duy tr
trong chung mc o cao qua trnh hoat ong song cua cac mo va kha nang tai
sinh.
V he thong re b cat mot nam trc khi s dung cho viec nhan giong nen be
day va chieu dai cua re hnh thanh trong vong mot nam la gan bq82ng nhau. Chieu
dai cua oan re giong dung e trong ngoai vn at trong la vao khoang 10cm, v
chung can phai nam di at gan 16 tuan. e trong trong cac vn m khong si
am thi gian nay choi xay ra sau khoang 8 tuan nen oan re giong ch can vao
khoang 5cm. Neu trong trong vi m si am (vi nhiet o 18-20oC) thi gian
nay mam sau khoang 4 tuan, chieu dai cua oan re giong ch can 2-3cm.
Xac nh au ngon au goc cua oan re giong.
Khi nhan giong bang re ieu ac biet quan trong la phai tuan thu tnh phan
cc cua oan re giong khi trong. Nhieu ngi cho rang re giong can phai trong
bang cach at chung nam ngang v sau khi cat re thanh tng oan khong the xac
nh au tren, au di v tren chung khong co la va choi nach. Tuy nhien, nhan
giong bang re cung nh bang canh khong bao gi c at nam ngang. at re
thang ng theo ung chieu tren, di se lam cho cay con moc t chung sinh trng
rat nhanh. Neu at re nam ngang cay con se sinh trng rat yeu. e khong nham
lan au tren au di khi cat cac oan re giong ch can cat ngang au gan co re va
cat xien au oi dien.
Kch thch tao choi va sinh trng cay con.
Cong viec tiep theo trong quy trnh nhan giong t re la kch thch tao choi e
t o hnh thanh cay con. Hien nay cha co cac chat kch thch sinh trng dung
cho muc ch nay, con cac che pham dung e kch thch sinh trng choi nach khi
nhan giong bang canh hoan toan khong thch hp oi vi nhan giong t re v chung
luon the hien tac dung c che.
Mat khac, re giong trong trong at thng b thoi va nhiem cac loai nam benh
khac nhau. V vay viec s dung cac bien phap phong tr nhiem benh la rat can
thiet. Bien phap tot nhat la boi cac loai bot tr nam, v du captan.
Cho cac oan re giong vao tui polyethylen va them mot t bot tr nam
(khoang 1 tha caphe captan cho khoang 100 oan re giong dai 2-3cm). Buoc tui lai
va lac e bot thuoc bam eu vao re giong. Sau o m tui ra va bat au trong (8,9).
Trong cay con.
Re giong can trong vao moi trng co the gi chung on nh trang thai ng
thang, bao ve chung khong b kho va am bao ieu kien thong thoang cho re. Khi
bat au hnh thanh choi can phai cung cap u chat dinh dng.
Thch hp nhat la trong trong chau e khi cay con xuat hien de dang lay
chung ra trong lai. Chon cac chau co kch thc thch hp, cac oan re giong trong

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 68 -

cach nhau 2,5-4 cm. V du trong moi chau vi ng knh 9 cm trong khoang 7
oan re.

Chat trong tot nhat la at tron vi than bun. Cho chat trong vao chau, nen nhe
e thap hn mat chau 1 cm. Dung cay nhon choc tng lo va trong cac oan re giong
vao o, au tren cua oan re va lap at. Phu len mat at mot lp cat tho e va
nen lp chat trong pha di, va tao ieu kien thong thoang cho so choi sinh ra t
oan tren cua re trong va khong can ti nc. Dan nhan cho chau va at chung
vao ni thch hp (10,11,12,13).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 69 -

Cham soc cay con.

e gi che o thoang kh cho chat trong, khi can ti ch nen dung mot lng
nc toi thieu e va kch thch sinh trng cua choi, va han che s phat sinh cua
nam benh. Khi trtong vao chat trong u am th hoan toan khong can phai ti nc.
Thong thng, choi se phat trien thanh cay non co la xanh nhng van cha
sinh re. Re ch xuat hien sau o phan goc cua canh non mi sinh. Trc khi xuat
hien re khong nen ti nc e trach gay thoi cay.
Khi canh non bat au sinh trng can chuyen chau en ni u anh sang va
ti nc phan loang.

IV. NHAN GIONG T VAY CU

Mot so cay co the nhan giong bang vay cu. Chung ta hay lay cay hoa lys lam
v du cho phng phap nhan giong nay.
Cac nha san xuat hoa thng trong lys t nguyen cu.m Mac du phng phap
nay rat am bao nhng nhc iem cua no la he so nhan giong qua thap. e nang
cao he so nhan giong ta co the tach cac vay ben ngoai cua cu e san xuat cay con.
Cong viec nay c tien hanh nh sau:
1/ Dung dao sac tach cac vay pha ngoai ra khoi cu (1,2).
2/ Cho so vay tach c vao tui polyethylene co cha san bot thuoc tr nam,
v du captan va lac cho bot thuoc tam eu cac vay.
3/ Tron vay vi khoang 4 lan the tch than bun va cat trong mot tui khac (3).
4/ Dan nhan vao tui, thoi cho tui cang phong va buoc chat va at tai ni thong
thoang (4).
5/ Khi cu con xuat hien phan goc cua vay lay chung ra khoi tui (5).
6/ Trong nhng cu con mi hnh thanh vao chau at pha cat. T chung se moc
thanh cay ((6).
7/ Ch en khi cay trng thanh va rung het la th ao len e lay cu trong vao
vu sau (7,8).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

1

- 70 3

V. NHAN GIONG T LA.

Mot so loai thc vat, ac biet cac loai thuoc ho Begoniaceae (Thu hai
ng), co the nhan giong bang la. La dung e nhan giong la nhng la va mi ket
thuc s hnh thanh. Nhng la cha at kch thc cuoi cung va ang tiep tuc sinh
trng can phai tieu dung nang lng cho viec hoan thanh qua trnh sinh trng va
phat trien nen cac chaty dinh dng trong chung cha san sang phuc vu cho viec
tao cay con, lam cho la de b thoi hoac lam cho thi gian xuat hien cay con b keo
dai. oi vi nhng la va hoan thanh qua trnh sinh trng va at c kch thc
cuoi cung, trong chung xay ra nhanh chong qua trnh tch luy chat dinh dng,
cng o cao cua qua trnh trao oi chat trong chung cho phep chung vt qua
nhng ton that co the co cho du thi gian tai sinh cay con keo dai. Vao thi iem
nay la con u non tre va co ay u kha nang tao cay con. Neu e la qua gia th kha
nang nay se dan dan giam xuong.
e nhan giong, can s dung nhng la con nguyen ven e co the tai sinh c
cay con. ac biet quan trong la la khong b sau hai va nhiem benh.
Do cong viec nhan giong t la c thc hien chu yeu ci nhng cay trong
trong nha hoac nha knh nen tnh thi vu cua viec nhan giong khong co y ngha g
quan trong, co the thc hien viec nhan giong quanh nam. Thi gian cho viec
nhanngiong ch phu thuoc vao mot yeu to duy nhat la nhiet o: vao mua ong,
nhiet o moi trng thap nen toc o tai sinh cay con cham hn mua he.
La tach khoi cay me de b kho heo. e han che toc o kho heo nay can phai
tao cac ieu kien moi trng thch hp, v du tien hanh nhan giong trong phong kn
hoac cac chau nhan giong can boc trong hop knh hoac trong tui polyethylene.
Nguyen nhan that bai pho bien nhat cua viec nhanngiong t la la cuong la va phien
la b thoi ngay trc khi hnh thanh cay con. V vay can phai ac biet quan tam en
viec kh trung moi trng, mau cay va dung cu nuoi cay.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 71 -

Phng phap nhan giong t la n gian va ang tin cay nhat la s dung cac la
nguyen ven cung vi cuong la. ieu han che cua cach nhan giong nay la t mot la
giong ch tao c mot vai cay con.
Nguyen nhan chu yeu cua s that bai la la b thoi va b benh, v vay phai s
dung cac hien phap phong tr nh s dung dung cu va chat trong vo trung.
Nhan cay con t la co the thc hien quanh nam, mien la luon s dung la non
va en o trng thanh.
Chat trong c pha che bang cach tron lan hai phan bang nhau gia than bun
va cat tho.
Quy trnh nhan giong t la bao gom cac bc sau ay:
1/ Cho chat trong vao khay trong vi kch thc thch hp, nen chat va phai
sao cho mc chat trong thap hn mat chau khoang 1 cm (1).
2/ Dung dao sat hoac dao cao rau cat nhng la at yeu cau nhan giong (2).
3/ Cat bt nhng cuong la dai, ch e lai khoang 5 cm (3).

4/ Cam cuong la vao khay chat trong vi mot goc o nhat nh e la hau nh
nam tren be mat chat trong. Sau khi trong xong ti qua li dung dch loang chat
tr nam (4).
5/ Gi cho chat trong luon u o am can thiet e cho la khong b kho heo;
am bao e nhiet o moi trng vao khoang 20oC va e khay trong can at vao ni
u anh sang e tao ieu kien tong hp nhng chat hu c can thiet can cho s tai
sinh cay con. Tuy nhien, can lu y rang neu anh sang qua nhieu se lam chay bong
la. Do o can phai che bt anh sang oi vi tng loai cay (5).
6/ Sau 5-6 tuan cay con se xuat hien. Lay cay con ra khoi chau e trong vao
chau khac (6).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

4
6

- 72 -

VI. NHAN GIONG BANG PHNG PHAP CHIET CANH.

Chiet canh la phng phap kha thong dung oi vi cac nha lam vn. Muc
ch cua cong viec la kch thch ra re ngay tren canh, sau o cat oan canh a ra re
em trong.
Trong viec nhan giong bang chiet canh trang thai cua canh anh hng ang
ke en ket qua cong viec. e thu c ket qua tot nhat nha lam vn can tao ieu
kien e sinh ra nhieu canh khoe, sinh trng nhanh va co sc ra re tot. e kch
thch ra re bien phap thng dung nhat la boc bo mot vong vo cay (1), dung day
thep cuon chat mot khu vc vo cay (2) hoac cat cheo mot oan than cay va long
vao cho cat mot doan cay bang que diem (3).

3
Dung reu, dn muc, hoac chat trong xop va giau dinh dng bo cho cat (4,5).
en khi khu vc bo ra re dung keo cay oan canh chiet va em trong (6,7).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 73 -

VII. NHAN GIONG CAY O QUYEN.

o quyen (Rhododendron) la mot nhom cay canh rat co gia tr tham my. Co
the nhan giong chung bang phng phap dam canh. Thanh cong nhat la cac trng
hp nhan giong o quyen hoa ln va o quyen lun.
o quyen hoa ln.
Trc khi bat au nhan giong can phai chuan b chat trong e canh chiet
khong b kho heo.
1/ Tron hai phan eu nhau gia than bun va cat tho vao chau sao cho mc
chat trong thap hn mc chau khoang 1 cm.
2/ Cat bo bt la va nh ngon cua canh chiet (1,2).
3/ Phan di cua canh chiet rach mot ng vao vo cua canh chiet sau
khoang 2 cm. va x ly oan goc bang phytohormone (vi du IBA 0,8%) e kch
thch ra re (3).
4/ Trong canh chiet vao moi trng va at chau trong vao ni co he thong
phun sng va nhiet o khoang 21oC (4).
5/ Hang tuan phun thuoc tr nam cho en khi canh chiet ra re (5).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 74 -

VIII. GHEP CANH.

Ghep canh la tiep ghep hai bo phan khac nhau cua cac loai cay trong e sau
o chung dnh lien nhau va tiep tuc sinh trng nh mot cay duy nhat.
Trong so hai bo phan dung e ghep mot bo phan c goi la canh ghep, tc
bo phan can c nhan giong; bo phan kia c goi la goc ghep. Goc ghep thng
la bo re hoac phan goc cua cay.
Co rat nhieu khieu ghep. Chung ta se lam quen vi nhng kieu pho bien nhat.
Tuy thuoc vao bo phan canh ghep s dung co the phan biet hai kieu ghep la
ghep ngon va ghep mat. Ghep ngon la s dung oan ngong cua mot giong cay nao
o lam cang ghep; ghep mat la trng hp dung mot oan canh e ghep, tao ieu
kien cho cac choi nach sinh trng.
Ghep ngon.
Phng phap ghep ngon pho bien nhat va de thanh cong nhat la ghep nem vi
cac thao tac sau ay:
1/ Lay mot oan canh non ke ca ngon cua mot gong cay trong can nhan
giong, v du mot canh hong giong tot, mot canh cam hoac quyt ... va cat thanh dang
nem (1);
2/ Cay dung lam goc ghep cat bo phan ngon va che oi mot oan co chieu dai
tng ng vi chiei dai cua nem 4a thc hien vi canh ghep (2);
3/ Cho canh ghep va goc ghep long vao nhau va dung bang polythylene bang
lai (3);
4/ Trong goc ghep a ghep vi canh ghep vao chau va cham soc cho en khi
canh ghep sinh trng (4).

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 75 -

Ghep mat.
Ghep mat co the c thc hien bang nhieu cach. Sau ay la hai phng phap
ghep mat pho bien.
- Ghep dang li:
1/ Cat canh ghep va goc ghep nh hnh ve va at chung vao nhau (1);
2/ Dung bang polyethylene bang khu vc ghep lai (2);
3/ Cat bo cac choi sinh trng tren goc ghep, ch e cac choi tren canh ghep
sinh trng (3).

1
-

Ghep dang ch T.

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc

Cong nghe Sinh hoc thc vat

- 76 -

Kieu ghep nay c dung dung pho bien trong viec ghep hoa hong va nhieu
loaincay khac. Cong viec bao gom:
1/ Tren goc ghep cat phan vo hai ng dang ch T (1);
2/ Cat mat cua canh ghep (2);
3/ at mat cua canh ghep vao ben trong ch T chu goc ghep (3);
(4).

4/ Dung bang polyethylene bang cho ghep va ch t mat ghep sinh trng

GS.TS. Mai Xuan Lng

Khoa Sinh hoc