Shoqata e kontabilistve t ertifikuar dhe auditorve t

Kosovs
Society of Certified Accountants and Auditors of Kosovo

Auditim i avancuar dhe

siguria
Zgjidhjet
Data

P10

21/06/2015

1.
(a)
ABA & BAB, firm e auditorve, sht e angazhuar n auditimin e jashtm t Meri Grup (Grupi),
prodhues i pajisjeve elektronike. Grupi sht listuar n burs n Maj t vitit 2014. Auditimi i
pasqyrave financiare t konsoliduara pr vitin qe prfundon me 31 dhjetor 2014 sht duke
prfunduar. Ju jeni menaxher i auditimit dhe jeni prgjegjs pr kontrollin e cilsis s
angazhimit pr klientt e firms q jan t listuar n burs. Ju keni diskutuar pr auditimin e
grupit me disa nga juniort (stafin e angazhuar n auditim), njri nga t cilt kishte komente
lidhur m mnyrn se si ishte kryer planifikimi i auditimit: Kishim presion kohor pr t kryer
auditimin. Menaxheri i auditimit u kishte thn juniorve (stafit) q t mos kryejn disa
procedura t planifikimit t auditimit n zrat si jan kompenzimet e drejtorve dhe kapitalin
aksionar pasi q kishte konsideruar se jan fusha me rrezik t ult. Ai gjithashtu i kishte
udhzuar ata mos ta prdorin metodn statistikore t przgjedhjes s mostrs pr t testuar
saldot e llogarive t arktueshme, sepse do t ishte m e shpejt po t przgjedheshin njsit e
mostrs bazuar n gjykimin e stafit. Dy nga stafit t auditimit, menaxheri u kishte dhn detyr
t auditojn llogarit e pagueshme dhe hipotezn e vijimsis. Menaxheri na kishte thn t
rishikojm punn e njri tjetrit pasi q do t ishte trajnim i mir pr ne dhe pasi q ai nuk kishte
koh t rishikonte do gj. Gjithashtu kam diskutuar pr pozitn tatimore me drejtoreshn
financiare t Grupit, dhe ajo m tha se kishte vshtirsi t llogariste pasurin e tatimit t shtyr e
cila duhet t njihet n pasqyrat financiare. Pasuria e tatimit t shtyr sht krijuar si rezultat i
humbjes s ktij viti t disa nga filialave t grupit dhe q krijon humbje t pashfrytzuar
tatimore. Ashtu si kam msuar nga trajnimet e ShKAK, un e llogarita pasurin e tatimit t
shtyr pr drejtoreshn. Menaxheri i auditimit tha se kjo na kishte kursyer koh prandaj nuk
kemi nevoj ta auditojm pasurin e tatimit t shtyr pasi q e kemi prgatitur vet. Drejtoresha
financiare gjithashtu krkoi kshill nga un se si mund t shfrytzohen humbjet tatimore nga
grupi n t ardhmen. Un i ofrova disa rekomnadime pr planifikim tatimor dhe ajo ishte shum
mirnjohse.
Krkohet: Lidhur me auditimin e Meri Grup, vlersoni kontrollin e cilsis, shtjet etike dhe
profesionale q paraqiten si rezulatat i planifikimit dhe kryerjes s auditimit t grupit. (13 pik)
(b)
Komiteti i auditimit t Grupit ka kontaktuar ABA & BAB pr t diskutuar incidentin q ka
ndodhur m 1 Prill 2014. N at dat ka pasur vjedhje n njrn nga depot e grupit, depo n t
ciln vendosen stoqet para drgess te konsumatort. Kamerat kishin incizuar hajnat duke
ngarkuar nj furgon q ishte pron e Grupit me kuti q prmbanin mallra t grupit. Numrimi i
fundit i stoqeve ishte kryer n 1 Shkurt 2014. Grupi ka mbules nga kompania e sigurimeve dhe
nga departamenti q ofron shrbime t forenziks n kontabilitet i firms ABA & BAB sht
krkuar t vlersoj/hetoj sa sht vlera e mallrave t humbur si rezultat i vjedhjes. Sigurimi
mbulon koston e pasurive q humbin si rezultat i vjedhjeve. Mendohet se vlera e stoqeve t
hujmbura nuk sht materiale pr pasqyrat financiare t grupit dhe nuk ka ndonj krcnim etik
nga prfshirja e departamentit t forenziks s firms s auditimit.
Krkohet: Lidhur me vjedhjen dhe polisn e sigurimit:
(i) Identifikoni dhe shpjegoni shtjet q duhet t konsideroni dhe hapat q duhet t merren n
planifikimin e shrbimeve t forenziks s kontabiliteti; dhe
(ii) Rekomandoni procedurat q duhet t kryhen n prcaktimin e shums s krkuar nga
sigurimi.
(25 pik)

Zgjidhje
(a)
Ka shum shtje me kontrollin e cilsis. Auditimet duhet t kryhen duke respektuar SNA 220
Kontrolli i cilsis pr nj auditim t pasqyrave financiare, dhe duket se kjo nuk ka ndodhur n
auditimin e ktij rasti, q sht veanrisht shqetsuse pasi q Grupi sht listuar gjat vitit.
Duket se niveli i personelit sht i pamjaftueshm detyrat u jan deleguar personelit t ri
paparvoj.
Presioni kohor
Komenti i par i juniorit t auditimit sht se auditimi kishte pasur presion kohor. T gjitha
auditimet duhet t planifikohen pr t siguruar se kalohet koh e mjaftueshme n kryerjen e
auditimit dhe prfttimi t dshmive t mjaftueshme dhe t prshtatshme t auditimit pr t
mbshtetur opinionin e auditimit. Duket se auditimi sht duke u kreyr me nguti dhe juniort
udhzohen t mos kryejn disa procedura t auditimit. E gjith kjo rrit rrezikun e moszbulimit
dhe kjo ndikon n rrezikun e auditimit dhe opinionin e paprshtatshm.
Procedurat e pakryera
Juniorve u sht thn t mos kryejn disa procedura t planifikuara pasi q rreziku sht i ult
pr shkak t presionit kohor. Nuk sht e pranueshme t mos kryhen procedurat e duhura t
auditimit. Edhe nse disa gjendje t llogarive konsiderohen si fusha me rrezik t ult, ato ende
mund t prmbajn anomali. Kompenzimet e drejtorve jan transaksione me pal t lidhura dhe
jan material pr shkak t natyrs s tyre prandaj nuk duhet ln anash. Secili modifikim i
procedurave t planifikuara t auditimit duhet t diskutohet dhe pastaj t aprovohet nga
antart senior t ekipit t audiimit dhe kjo duhet t ndodh vetm pr raste t veanta dhe t
caktuara.
Metoda e przgjedhjes s mostrs
SNA 530 Mostrimi n Auditim krkon q auditort t przgjedhin elemente n mostr n at
mnyr q secila njsi e mostruar n popullat t ket gjas t przgjedhet. Menaxheri i auditimit
favorizon metodn jo-statistikore si mrnyr e shpejt e przgjedhjes s mostrs, n vend t
metods statistikore q prdoret nga firma. Ka rrezik q ndryshimi i mnyrs s przgjedhjes s
njsive n mostr t mos ofroj dshmi t mjaftueshme dhe t prshtatshme pasi q mostra e
przgjedhur mund t mos prfaqsoj popullatn. Ose mund t przgjedhet numr i
pamjaftueshm i njsive n mostr. Juniort mund t mos dijn t zgjedhin njsit pa prdorimin
e metods s zakonshme t firms s auditimit, dhe n kt mnyr mostra t jet e njanshme
pr tu audituar m leht. Prsri ky udhzim nga menaxheri i auditimit sht shkelje e
procedurave t planifikuara dhe mund t shkaktoj rritjen e rrezikut t moszbulimit.
Auditimi i hipotezs s vijimsis
Hipoteza e vijimsis mund t jet fush e vshtir pr tu audituar dhe duke marr parasysh
statusin e Grupit si kompani e listuar dhe duket se ka pasur humbje n disa deg t ktij grupi
gjat vitit, duket e pamenur t delegohet nj fush e till e auditimit e stafi junior. Auditimi i
vijimsis prfshin fusha subjective, si jan vlersim i supozimeve t bra nga menaxhmenti,
analizimi i parashikimit t rrjedhs s paras s gatshme dhe formimi i opinionit t prgjitshm
pr biznesin. Prandaj programi i auditimit t vijimsis duhet t kryhet nga stafi m me prvoj i
firms s auditimit. Auditimi tregon se nuk sht planifikuar, kryer dhe mbikqyrur si duhet.
Rishikimi i puns
Nga juniort sht krkuar t rishikojn njri tjetrin, dhe kjo sht e papranueshme. SNA 220
krkon q partneri i angazhimit duhet t merr prgjegjsin pr kryerjen e rishikimit n
paktueshmri me politikat dhe porcedurat e firms. Ky rishikim duhet t kryhet nga personat q
kan m shum experienc se personat q e kan kryer punn. Juniort e auditimit gjat
rishikimit ka pak gjasa t zbulojn gabimet e bra nga njri tjetri, mund t ket gabime n
gjykime dhe gabime n arritje t konkluzioneve. Menaxheri i auditimit duhet t rishikoj t gjith
punn e juniorve dhe s bashku me partnerin t marrin prgjegjsin se e gjith puna sht
kryer si duhet.
Tatimi i shtyr

sht shqetsuese se shefi i kontabilitetit t klientit nuk di si ta llogaris tatimin e shtyr. Kjo
mund t tregoj munges t kompetencs n prgatitjen e pasqyrave financiare dhe firma duhet
t konsideroj ndikimin e ksaj shtje n vlersimin e prgjithshm t rrezikut t auditimit.
shtja kryesore sht se juniori ka prgatitur llogaritjet pr klientin. Kodi i Etiks s IFAC
thekson se ofrimi i shrbimeve t kontabilitetit pr klientt e auditimit krijon krcnim t vetrishikimit, q do t thot se auditori auditon punn e vet. Madhsia e krcnimit varet nga
materialiteti i saldos s llogaris dhe niveli i subjektivitetit. Shpesh klientt krkojn asistenc
teknike nga auditort e jashtm dhe m prgjithsi nj shrbim i till nuk prbn krcnim t
pavarasis nse firma nuk e merr rolin e meaxhmentit n ato raste. Mirpo, junior i auditimi ka
shkuar prtej ksaj, pasi q ai ka llogaritur nj shum e cila sht prfshir n pasqyrat
financiare. Grupi sht i listuar dhe n prgjithsi ofrimi i shrbimeve t kontabilitetit nuk lejohet
pr klientt e listuar. Kodi i etiks thekson s prve n raste emergjente, n rastet kur klienti
sht kompani e listuar, firma e auditimit nuk duhet t prgatis llogaritje tatimore pr tatimin e
shtyr pr qllim t prfshirjes n pasqyrat financiare q auditohen. Llogaritja e ttimit t shtyr
nuk sht mekanike dhe prfshin prdorimin e gjykimit pr t matur saldon e rikuperueshme.
Junior i auditimit mund t mos ket njohuri t duhur n kryerjen e nj llogaritje t till. Kjo
llogaritje nuk sht rishikuar dhe prfaqson fush me rrezik t lart si dhe krijon dilem etike.
Planifikimi tatimor
Juniori i auditimit nuk duhej t jepte kshilla pr planifikim tatimor. Ky sht nj shembull i nj
shrbimi joauditues i cili mund t krijoj krcnim t vetrishikimit dhe t avokimit. Si u diskutua
m sipr, junior nuk ka njohuri t prshtatshme pr t kryer kt lloj pune.
Puna e juniorit lidhur me tatimet tregon se ajo nuk sht mbikqyrur si duhet nga personat e
duhur n firm dhe duket se juniort nuk i dijn implikimet etike t ktyre veprimeve.
(b) (i) Planifikimi i nj hetimi forenzik
Planifikimi i hetimit do t prfshij konsiderimin e shtjeve t ngjashme sikur ato gjat
planifikimit t auditimit. Planifikimi duhet t filloj me nj takim me klientin n t cilin duhet t
diskutohet hetimi. N veanti, ekipi hetues duhet t zhvilloj nj kuptim t ngjarjeve q e
rrethojn vjedhjen dhe veprimet q jan ndrmarr nga klienti deri me tani.
shtjet q duhet t qartsohen me klientin prfshijn:
- Objektivin e hetimit pr t kuantifikuar shumn e pretenduar sipas mbuless s polics
s sigurimit
- Nse klienti e ka informuar policin dhe veprimet q jan ndrmarr nga policia
- Nse jan zn hajnat dhe mallrat jan kthyer
- Nse hajnat dyshohet t jen punonjs t Grupit
- Nse sht kontaktuar kompania e sigurimeve dhe nse sht diskutuar pretendimi me
kompanin
Duhet t kontrollohet periudha e mbulimit nga sigurimi, pr tu siguruar se sa sht e mbuluar
data e vjedhjes dhe se kompania mund t konfirmoj se pagesat ndaj kompanis s sigurimit jan
t azhurnuara.Firma e auditimit po ashtu duhet t konsideroj burimet q krkohen pr t kryer
punn. Firma e auditimit ka departamentin e forenziks prandaj ka staf me eksperienc t duhur.
Klienti duhet t konfirmoj se firma e auditimit do t ket qasje t pakufizuar n dokumente dhe
qasje n diksutimin e shtjes me polici dhe kompanin e sigurimeve pa e shkelur
konfidencialitetin. Duhet t konfirmohet rezultati i hetimit, q me siguri do t jet nj raport i
drejtuar kompanis s sigurimeve. Firma e auditimit duhet t konfirmoj nse mund t ftohen si
dshmitar ekspert n gjykat nse krkohet.
(ii) Procedurat
Shikoni xhirimet nga kamera pr t prftuar njohuri pr sasin e mallrave t vjedhura, psh sa
kuti jan futurn furgon.
Nse sht e mundur, nga xhirimet, prcaktoni far malli sht vjedhur.
Inspektoni kutit e mallrave n depo pr t caktuar far sasie ka secila kuti.
Prputhni koston individuale t mallrave t vjedhura pr njsi n regjistrat e kontabilitetit.
4

 Kryeni nj numrim fizik t stoqeve n kutit q kan mbetur n depo dhe harmoniszoni me t
dhnat pr lvizjen e mallrave.
Diskutoni rastin me policin dhe prcaktoni nse ndonj nga mallrat sht gjetur
Prftoni detajet e furgonit t vjedhur, psh target e regjistrimit dhe ndiqeni at furgon n listn e
pasurive joqarkulluese t klientit duke verifikuar vlern bartse t furgonit.

2.
Ju jeni menaxher n AAA Audit, firm e auditimt. Sapo keni marr pjes n takimin mujor t
partnerve dhe menaxherve t auditimit n t ciln diskutohen shtjet e klientve. Informatat
m posht kan t bjn me dy klient:
(a) Harfa Shpk
Raporti i auditimit t pasqyrave financiare t Harfa Shpk, nj klient afatgjat i firms, pr vitin q
prfundon me 31 dhjetor 2014 sht lshuar n prill t vitit 2015 dhe ishte raport i pamodifikuar.
N maj t vitit 2015, komiteti i auditimit t kompanis ka kontaktuar partnerin e angazhimit t
auditimit pr t diskutuar pr nj mashtrim i cili ishte zbuluar. Auditort e brendshm t
kompanis vlersojn se jan vjedhur 4.5 milion Euro prmes nj mashtrimi n paga, nj skem
q sht n operacion q nga muaji maj i vitit 2014. Partneri i angazhimit t auditimit komentoj
se nuk jan kryer as teste t kontrollit as procedura thelbsore n fushn e pagave pasi q n vitet
e kaluara nuk ka pasur mangsi n fushn e kontrolleve mbi pagat. Totali i pasurive t njohura
n pasqyrat financiare t kompanis me 31 dhjetor 2014 ishte 80 milion. Harfa Shpk sht duke
konsideruar t padis firmn e auditimit pr tr shumn e paras s vjedhur, duke pretenduar
se firma e auditimit ishte neglizhente n kryerjen e auditimit.
Kkohet: Shpjegoni shtjet q duhet t konsiderohen n prcaktimin nse firma AAA Audit ka
detyrim ndaj Harfa Shpk lidhur me mashtrimin.
(12 pik)
(b) Violina Shpk
Violina Shpk sht prodhues i rrobave, kompani e cila s voni sht zgjeruar edhe jasht shtetit.
Pr t zvogluar rrezikun e ekspozimit n rrjedh t paras s gatshme nga valutat e huaja,
kompania ka themeluar nj funksion t thesarit, q sht prgjegjs pr tu futur n transaksione
t mbrojtjes s kontratave. Kto transaksione kan gjas t jen materiale pr pasqyrat financiare.
Partneri i auditimit sht n fazn e fillimit t planifikimit t auditimit pr vitin q prfundon me
31 dhjetor 2014.
Krkohet: Diskutoni pse auditimi i instrumentave financiar sht veanrisht sfidues dhe
shpjegoni shtjet q duhet t konsiderohen n planifikimin e auditimit t Vionlina Shpk pr
kto kontrata mbrojtse.
(8 pik)
(20 pik)

Zgjidhja
(a) Harfa shpk
Nuk sht prgjegjsi primare e auditorit t zbuloj mashtrimin. Sipas SNA 240 Prgjegjsia e
auditorin lidhur me mashtrimin n nj auditim t pasqyrave financiare, menaxhmenti ka
prgjegjsin kryesore n parandalimin dhe zbulimin e mashtrimeve. Nga auditori krkohet t
pftoj siguri t arsyeshme se pasqyrat financiare jan t pastra nga anomalit material t
shkaktuara qoft nga mashtrimet ose gabimet. Vlera totale e vjedhur prmes mashtrimit t
pagave prfaqson 5.6% t pasurive t Harfa. Nse kjo shum sht vjedhur n mnyr
konsistenve brenda periudhs 12 mujore, ather 3 milion (8/12 x 4.5 milion) jan vjedhur vitin
e kaluar. Shuma prej 3 milion sht materiale dhe prfaqson 3.8% t pasurive totale n fund t
vitit. Prandaj mashtrimi ishte material dhe me arsye pritet se sht dashur t zbulohet. Mirpo,
anomalit materiale pr shkak t mashtrimit mund t jen shum t vshtira t zbulohen. Kjo
sht pr shkak t faktit se mashtrimi fshehet me qllim nga keqbrsit duke prdorur teknika
t sofistikuara n kontabilitet. Mund t ket pasur deklarata t rreme nga personat e prfshir
dhe dokumente t falsifikuara q jan prezantuar te auditort. Kjo do t thot se mashtrimet
materiale mund t mos zbulohen nga auditort, edhe nse jan kryer procedura t prshtatshme
t auditimit. SNA 240 krkon q auditimi t kryhet me skepticizm profesional. Ky mund t mos
kishte qen rasti. Harfa sht nj klient afatgjat i firms s auditimit dhe ka gjas q ekipi i
auditimit t ket humbur skepticizmin professional. Nuk jan kryer testet e duhura t
kontrolleve n fushn e pagave sepse vitin e kaluar auditori ishte mbshtetur n kontrollet mbi
pagat. Duket se SNA-t nuk jan respektuar gjat audtimit t harfa. SNA 330 Prgjigja e auditorit
n rreziqet e vlersuara, krkon nga auditori t dizjanoj dhe kryej teste t kontrolleve pr t
prftuar dshmi t mjaftueshme dhe t prshtatshme t auditimitnse kontrollet relevante
funksionojn me eefektivitet. Mund t jet e pranueshme pr auditorin t prdor dshmi t
auditimit nga viti i kaluar pr operimin efektiv t kontrolleve specifike por vetm nse auditori
konfirmon se nuk ka pasur ndonj ndryshim. Partneri i auditimit duhet t shpjegoj nse ky
ishte rasti i till. Procedurat thelbsore nuk jan kryer n listn e pagave. Kjo tregon se pagat nuk
jan audituar fare. Kjo on n prfundim se firma e auditimit mund t ket qen neglizhente
gjat kryerjes s auditimit.
Neglizhenca sht concept i ligjit zakonor sipas t cilit pala e dmtuar duhet t provoj tre gjra n
mnyr q t dshmoj se ka pasur neglizhenc:
Auditori ka pr detyr ushtrimin e kujdesit t duhur;
sht shkelur detyra e kujdesit t duhur;
sht shkaktuar nj humbje financiare nga neglizhenca.
Duke i analizuar kto tri pika, firma e auditimt ka detyr t ushtroj kujdes ndaj klientit sepse
ekziston kontrata n mes ktyre dy palve. Kompania prfaqson t gjith aksionart. Shkelja e
detyrs pr t kryer punn me kujdes duhet t provohet/vrtetohet nse padia pr neglizhenc
do t jet e suksesshme. Detyra pr kujdes t duhur n pprgjithsi do t thot se firma e
auditmitduhet t kryej punn e auditimit sipas nj satadardi t mir dhe n pajtueshmri me
liget dhe standardet relevante. Pr nj firm t auditimit, sht me rndsi t dshmoj se puna
sht kryer n pajtueshmri me SNA.
N fund, ka n humbje financiare pr kompanin.
(b) Auditimi i instrumentave financiar
Ka shum arsye pse instrumentat financiare jan sfiduese pr tu audituar. Instrumetat vetvetiu,
transaksionet me t cilat lidhen dhe ekspozimi i rrezikut q shoqrohet jan t vshtira pr
menaxhmenti dhe auditort ti kuptojn. Nse auditori nuk e kupton n trsi instrumentin
financiar dhe ndikimin n pasqyra financiare, do t jet e vshtir t vlersohet rreziku i
anomalis material dhe t zbulohen gabimet n trajtimin kontabl dhe shpalosjet e krkuara.
Edhe isntrumetat e thjesht financiar mund t jen kompleks pr tu audituar. Natyra e veant e
disa isntrumentave financiar do t thot se auditori duhet t mbshtetet n ekspertt si dshmi t
auditimit. N prdorimin e ekspertve, auditori duhet t siguroj se ata jan objektiv dhe kan
7

kompetenc si ekspert. Ata po ashtu duhet t vlersojn mjaftueshmrin e puns s ekpertit e

q mund t jet shum e vshtir pr faktin se kjo fush mund t jet e panjohur pr auditorin.
Pr shembull, shum nga krkesat e raportimit financiar lidhur me vlersimin e instrumentave
financiar bazohen n vlern e drejt. Vlerat e drejta shpesh jan t bazuara n modele q varen
nga gjykimi i menaxhmentit. Pr kt arsye kto vlersime mund t jen subjective dhe q dalin
nga supozimet e menaxhmentit e q rrisin rrezikun e anomalive materiale. sht thelbsore q
auditori t mbaj sjelljen me skepticizm t lart professional. Po ashtu mund t ket probleme
me kontrollet lidhur me instrumentat financiar. Shpesh me instrumentat financiar merren
departamente t specializuara dhe mund t jen vetm disa individ q ushtrojn influenc
domethnse mbi isntrumentat financiar. Ky department mund t mos jet i integruar plotsisht
me departamentin e financave q on n faktin se kto instrumenta mund t trajtohen jasht
sistemit t kontabilitetit. Mund t ket mangsi n kontrolle t brendshme dhe mund t mos ket
ndarje t duhur t detyrave. Mirpo, disa kompani mund t ken kontrolle t mira mbi
instrumentat financiar.
Gjat planifikimi t auditimit t isntrumentave financiar, auditori s pari duhet t prftoj
njohuri pr krkesat pr shpalosje. Psh duhet t qartsohen standardet e aplikueshme t
kontabilitetit pr isntrumenta e q jan SNRF 9 Instrumentat financiar dhe SNRF 7 Instrumentat
financiar: Shpalosjeet. Kto standard mund t jen komplekse pr tu zbatuar dhe auditori duhet
t zhvilloj nj njohuri t detajuar se si zbatohen te kompania n fjal. Auditori duhet t prftoj
njohuri t instrumentave q prdor klienti prfshir karakteristikat e instrumentit dhe arsyet
pse ka hyr n kontrata t tilla. sht me rndsi q t konsiderohen m kujdes burimet q do t
prdoren ne auditimin e ktyre instrumentave. Duhet t vlersohet kompetenca e stafit t
auditimit q merret me auditimin e instrumentave financiar dhe sht e mundur q auditorit t
angazhoj nj ekspert t jashtm pr kt fush. Nse do t ndodh kjo, auditori duhet t
informoj klientin.
Planifikimi i auditimit duhet t prfshij njohurin pr kontrollet e brendshme relevane pato
isntrumente financiare. T kuptuarit se si monitorohen dhe kontrollohen instrumentat financiar
pr t prcaktuar natyrn, shtrirjen dhe kohn e procedurave t auditimit, psh, a duhet t kryhen
teste t kontrollit. Nj konsiderat spcifike sht kuptimi i metods s prdorur nga
menaxhmenti i vlersimit t instrumentave financiar pr njohje n pasqyrat financiare n fund t
vitit. Vlersim ka gjas t prfshij ndonj form t vlersimit kontabl prandaj duhet t
respektohet SNA 540 Auditimi i Vlersimeve Kontabl, prfshir vlersimet kontabl me vler t
drejt dhe shpalosjet prkatse i cili krkon q auditori t prftoj njohuri se si menaxhmenti i bn
vlersimet dhe t dhnat n t cilat jan bazuar. N fund duhet t vlersohet materialiteti i
instrumentave financiar.

3.
Ju jeni menaxheri prgjegjs pr auditimin e grupit POPO dhe jeni duke prfunduar auditimin e
pasqyrave financlare pr vitin q prfundon me 31 dhjetor 2014. Pasqyrat financiare t
konsoliduara draft paraqesin t hyra prej 18 milion (2013 17 milion), fitim para tatimit prej 2
milion (2013 3 milion) dhe pasuri totale prej 58 milion (2013 59 milion). Firma juaj auditon
t gjith komponentt (filialat) e grupit, prve filials jasht vendit, TYTY Co, e cila auditohet
nga nj firm e vogl e auditimin n at shtet. Seniori i auditimit ju ka ln nj shnim pr ta
rishikuar. Ju jeni n dijeni se raporti vjetor i grupit dhe pasqyrat financiare do t publikohen
javn e ardhshme, dhe grupi nuk do t jet i gatshm t bj ndonj korrigjim n pasqyrat
financiare lidhur me shtjet q jan prshkruar.
(a) TYTY Co
Auditort e komponents (filialit) TYTY jan udhzuar nga auditori i grupit t ofrojn detaje pr
rastin gjyqsor i cili sht n vijim. Nj ish-puntor sht duke paditur TYTY pr shkarkim t
padrejt nga puna dhe ka krkuar 500,000 si dmshprblim. Pr t qen n pajtueshmri me
legjislacionin vendor, pasqyrat financiare individuale t TYTY jan prgatitur duke prdorur
standardet vendore t kontabilitetit. Sipas ktyre standardeve, provizioni njihet vetm nse sht
shum e sigurt q t ndodh pagesa e provizionit. Auditort e filialit kan marr konfimim verbal
nga kshilltart ligjor t TYTY se dmi sht i mundshm mirpo nuk ka siguri t plot se do t
ket dalje t paras prandaj nuk sht br provision as n pasqyrat financiare individuale as n
ato t grupit. Nuk sht marr ndonj dshmi tjetr t auditimit nga auditort e filialit lidhur me
rastin.
(7 pik)
(b) Llogarit e arktueshme
Me 1 shkurt 2014 sht pranuar nj krkes nga administratori q merret me falimentimin e
kompanis Arbi Shpk. Krkesa thekson se kompania sht n gjendje t paguaj rreth 10% pr t
pagueshmet e veta. POPO q sht kompania prind e grupit ka rreth 1.6 milion Euro n llogari t
arktueshme nga Arbi Shpk.
(7 pik)
(c) Deklarata e kryesuesit t bordit t kompanis
Deklarata draft e kryesuesit t bordit t kompanis POPO q do t prfshihet n raportin vjetor
t kompanis, sht pranuar dje. Kryesuesi n deklarat n mes tjerash thekson se sht i
knaqur se t hyrat e kompanis jan rritur me 20% kt vit.
(6 pik)
Krkohet: Lidhur me seciln shtje t prshkuar:
(i) Vlersoni implikimet n prfundimin e auditimit t Grupit, duke shpjeguar fardo korrigjimi
q do t jet i nevojshm n pasqyrat financiare t konsoliduara dhe duke rekomanduar
prcedura t mtutjeshme nse sht e nevojshme; dhe
(ii) Prshkruani ndikimin n raportin e auditimit t Grupit nse kto korrigjime nuk bhen.
(20 pik)

Zgjidhja
(a) TYTY
Shuma e pretenduar ndaj TYTY sht material pr fitimin e konsoliduar, duke prfaqsuar 25 t
fitimit para tatimit. Shuma nuk sht material n pasurit e konsoliduara q prfaqson 1% t
asaj shume. T njejtat politika t kontabilitetit duhet t palikohen n tr Grupin n pasqyrat
financiare t konsoliduara. Prandaj n pajueshmri me SNK 37, duhet t njihet nj provision n
pasyrat financiare t konsoliduara nse shuma ka gjasa t paguhet. Korrigjimi i duhur sht
D. Shpenzimet operative 500,000
K, Detyrimet qarkulluese 500,000
Dshmia e auditimit nga aauditori i komponents sht e pamjaftueshme. Dshmia verbale nuk
sht burim i besueshm i dshmive. Duhet t kryhen dshmi t mtutjeshme t auditimit,
prfshir:
Prftoni dshmi t shkrua nga kshilltart ligjor t TYTY prfshir nj deklarat mbi opinionin
e tyre pr mundsin e pagess dhe bazn pr at opinion;
Rishikoni pretendimin pr t konfirmuar se shuma prej 500,000 sht shum e sakt;
Inspektoni procesverbalet e takimi t drejtorve t TYTY pr dshmi t diskutimit t
pretendimit dhe pr t prftuar dshmi pr arsyen e ktij pretendimim dhe pse kontestohet nga
TYTY.
Kto procedura t mtutjeshme t auditimit duhet t kryehen nga auditori i komponents ose
nga ekipi i auditimit t Grupit. Nse pasqyrat kan nevoj t korrigjohen dhe mbesin t
pakorrigjuara ather pasqyrat pmbajn anomali material. Kjo mund t rezultoj me opinion me
rezerv pr shkak t anomalis material por jo prhapse. N pasjtueshmri me SNA 705
Modifikimet n Opinionin e auditorit, raporti duhet t prmbaj nj paragraf shtes Baa pr
rezervimin e opinionit n t cilin prshkruhet shtja q ka shkaktuar rezervimin e
opinionit.Duhet po ashtu t kuantifikohet efekti i anomalis material.
(b) Llogaria e arktueshme
Llogaria e arktueshme sht material pr pasqyrat financiare t konsoliduara, q prfaqson
2.85 t pasurive dhe 80% t fitimit para tatimit. Shuma q ka gjas t mos arktohet sht 90% e
shums s papaguar, dmth 1.44 milion. Edhe kjo shum sht material q prfaqson 2,5% t
pasurive dhe 72% t fitimit para tatimit. SNRF 9 Instrumentat financiar krkon q llogarit e
arktueshme t dmtuara t njihen sipas vlers s drejt q sht vlera e tanishme e rrjedhs s
paras s vlersuar. N pajtueshmri me informatat e ofruara nga administrator i Arbi, ka
mudnsi q shuma prej 10% t paguhet ndrsa mbetja prej 90% duhet t shlyhet. Korrigjimi i
duhur sht:
D. Shpenzimet operative (borxhi i keq) 1,440,000
C. Llogaria e arktueshme 1,440,000
Shuma duhet t korrigjohet n pasqyrat financiare pr vitin q prfundon me 31 dhjetor 2014,
Nse pasqyrat financiare nuk korrigjohen pasurit qarkulluese dhe fitimi do t mbivlersohen
pr 1.44 milion. Kjo sht shum domethnse dhe korrigjimi do t ndikoj shum n fitim.
Auditori duhet t kryej procedura shtes si vijon:
Prftimi i njoftimit nga administrator i Arbi se kompania sht josolvente dhe se vetm 105 t
borxhit do t paguhet;
Prftimi i konfirmimit t shkruar nga administratort q tregon kohn e pritur t pagess;
Kontrollimi i inkasimeve pas fundit t vitit pr t par nse sht inkasuar ndonj shum nga
AArbi;
Rillogaritja e humbjeve nga dmtimet dhe gjurmimi deri n librin kryesor dhe n pasqyra
financiare. Nse pasqyrat financiare nuk korrigjohen, t dy pasqyrat edha ajo e pozicionit edhe e
t ardhurave do t prmbajn anomali, prandaj auditori duhet t jap nj opinion me rezerv.

10

Ndikimi i agreguar n pasqyrat financiare

Materialiteti dhe madhsia e t dy shtjeve t diskutuara m sipr duhet t konsiderohet e
agreguar. Kur kombinohen, korrigjimet e krkuara n psuri neto dhe shpenzime operative jan
1.94 million. Ky korrigjim do t zvogloj fitimin e konsoliduar para tatimit pr vetm 60,000.
Anomalia e kombinuar mund t konsiderohet edhe materiale edhe prhapse prandaj nese
pasqyrat financiare nuk korrigjohen ather auditori duhet tjep nj opinion kundr, t
prfshihet paragrafi i Bazs pr opinion kundr n t cilin shpjegohet arsyeja q ka uar n kt
opinion.
(c) Deklarata e kryesuesit
SNA 720 Prgjegjsia e auditorit lidhur me informatat tjera n dokumentet q prmbajn
pasqyrat financiare t audituara krkon nga auditori t lexoj iformatat tjera, t definuara si
informata financiare dhe jofinanciare q jan t prfshira n dokumente q prmbajne pasqyrat
financiare dhe raportin e auditorit. Qllimi i leximit t ktyre informatave shtes sht
identifikimi i jokonsistencs me informatat n pasqyrat financiare t audituara. Nj
jokonsistenc material paraqitet kur informtat jan kontradiktore me ato t paraqitura n
pasqyrat financiare dhe t cilat mund t ngrejn dyshime n opinion e auditorit. SNA 720 krkon
q nse zbulohen jokonsistenca n informata auditori duhet t prcaktoj nse pasqyrat financiare
ose informatat tjera duhet t rishikohen. N rastin e Grupit, deklarata e kryesuesit prmban
jokonsistenc pasi q sipas pasqyrave financiare, t hyrat jan rritur pr 5.9% por kryesuesi
deklaron se ato jan rritur pr 20%. Puna e auditorit n t hyra duhet t rishikohet pr t
siguruar se sht prftuar dshmi e mjaftueshme dhe e prshtatshme e auditimit pr t
mbshtetur shumat n pasqyrat financiare. Kjo shtje duhet t diskutohet me menaxhmentin
dhe duhet t krkohet t korrigjoet deklarata e kryesuesit. Menaxhmentit duhet ti prezantohet
puna e auditimit pr ta arsyetuar kt ndryshim. Prfshirja e nj shum t pasakt n deklaratn
e kryesuesit n raporte mund t jet gabim n t cilin rast menaxhmenti do ta ndryshoj. Nse
menaxhmenti refuzon ta korrigjoj kt shtje, ather raporti i auditorit duhet t prfshij
paragrafine shtjeve tjera. Ky paragraph vendoset mnjeher pas paragrafit t opinionit dhe n
t prshrkuhet jokonsistenca n fjal. Kjo shtje po ashtu duhet ti komunikohet personave t
ngarkuar me qeverisjen.

11

4.
Ju jeni menaxher n K-Audit, nj fim e cila ofron nj gam t shrbimeve pr klientt e auditimit
dhe klientt tjer jo-t auditimit. Nga ju sht krkuar t konsideroni nj angazhim t mundshm
pr t rishikuar dhe pr t ofruar nj raport pr informatat e ardhshme financiare t BimBima
Shpk, nj kompani q sht klient i auditimit t firms K-Audit n gjasht vitet e fundit.
Auditimi i pasqyrave financiare t vitit q prfundon me 31 dhjetor 2014 sapo ka filluar.
BimBima operon me nj zingjir t kinemave n tr vendin. Momentalisht kinemat e kompanis
jan jasht mode sepse prdorin projektor q nuk mundsojn emetimin e filmave t teknologjis
s re, t cilat tani jan m t popullarizuar. Menaxhmenti sht duke planifikuar t investoj n t
gjitha kinemat e tyre pr t trhequr m shum konsumator. Kompania ka para t
mjaftueshme pr t financuar gjysmn e shpenzimeve kapitale por i sht qasur banks s saj pr
nj kredi n vler prej 8 milion pr t financuar gjysmn tjetr t shpenzimeve kapitale. Pjesa
m e madhe e paras do t prdoret pr t invesuar n pasjijse dhe elemente tjera t kinemas si
jan projektort e rinj dhe ekrane m t mdha. Pjesa e mbetur e paras do t prdoret pr t
riparuar kinemat. Pasqyra draft e parashikimit t fitimit dhe humbjes pr vitin q prfudon me
31 dhjetor 2015 dhe 2016 jan paraqitur m posht s bashku me supozimet kryesore t cilat jan
prdorur n prpilimin e tyre. Pasqyra e t ardhurave e paaudituar pr vitin q prfunon me 31
dhjetor 2014 gjithashtu sht paraqitur m posht. Parashikimi sht prgatitur pr prdorim
nga banka pr vendimin nse do ta japin kredin ose jo dhe gjithashtu do t shoqrohet nga
informata tjera financiare t ardhshme prfshir pasqyrn e parashikuar t rrjedhs s paras.
Pasqyra e parashikuar e t ardhurave
Viti q
prfundon me
31 dhjetor 2014
t paaudituara
T hyrat
Shpenzimet operative
Fitimi operativ
Kosto e financimit
Fitimi para tatimit

000
35,000
(28,250)
6,750
(1,700)
5,050

Shnimi
relevant n
prgatitjen e
informatave
parashikuese
1
2

Viti q
prfundon
me 31 dhjetor
2015 parashikim
000
43,000
(31,500)
11,500
(2,000)
9,500

Viti q
prfundon
me 31 dhjetor
2016 parashikim
000
46,000
(32,100)
13,900
(1,900)
12,000

Shnimi 1: Rritja e parashikuar e t hyrave bazohet n supozimet n vijim:

(i)
T gjitha kinemat do t pajisen me projector t rinj dhe ekrane t mdha pr t
projektuar filam nga teknologjia e re deri n qershor 2015.
(ii)
mimi i biletave do t rritet nga 7.50 n 10 nga 1 qershori 2015.
Shnimi 2: Shpenzimet operative prfshijn kryesisht kosto t personelit, zhvlersimi e pasurive
joqarkulluese dhe mirmbajtjen e kinemave.
Krkohet:
(a) (i) Shpjegoni shtjet q duhet t konsiderohen nga firma e auditimit para pranimit t
angazhimit pr rishikim lidhur me informatat e parashikuara financiare. (7 pik)
(ii) Duke supozuar se angazhimi sht pranuar, prshkruani procedurat e ekzaminimit q do t
prdoren lidhur me pasqyrn e parashikuar t t ardhurave. (8 pik)
(15 pik)

12

Zgjidhja
(a) (i)
Para pranimit t angazhimit pr t rishikuar informatat parashikuese financiare, jan disa shtje
q duhet konsideruar. Nj shtje domethnse sht nse sht etike t pranohet nj angazhim i
till. Rishikimi prbn nj angazhim q nuk ofron siguri pr nje klient t auditimit dhe sipas
Kodit t Etiks kjo mund t paraqet krcnim t pavarsis pr shkak t vet-rishikimit dhe
avokimit. N kt rast, krcnimi i avokimit sht m i madh pr shkak se auditort do t
perceptohen si nj pal q mbrojn interesat e klientit para banks. Angazhimi pr rishikim
mund t ndrmerret vetm nse zbatohen masa t duhura mbrojtse:
Person i veant q angazhohet n rishikim
Diskutimi i shtjeve etike me personat e ngarkuar me qeverisjen
Prdorimi i ekipeve t veanta q punojn ne angazhimin pr rishikim dhe auditim.
Prve shtjeve etike, duhet t konsiderohen edhe shtjet tjera para pranimit t angazhimit.
Psh firma duhet t qartsoj nse banka krkon q t lshohet nj raport i rishikimit dhe cilat
informata duhet t prmbaj ai raport. Ka mundsi q banka t krkoj m shum se vetm
parashikimi i pasqyrs s t ardhurave, psh nj parashikim t rrjedhs s paras dhe pjesa
narrative. ISAE 3400 po ashtu krkon q t konsiderohet se kush sht prdoruesi i raportit dhe
nse shprndarja e raportit sht e prgjithshme apo e kufizuar.
Periudha q mbulohet nga informatat e ardhshme financiare, supozimet kye. Standardi thekson
se auditori nuk duhet ta pranoj angazhimin nse supozimet jan qart joreale ose nse auditori
beson se informatat e ardhshme financiare do t jen t paparshtatshme pr prdoruesit e
synuar. Psh, supozimi se shpenzimet kapitale do t ndodhin n qershor 2015 sht tej optimiste.
Firma po ashtu duhet t konsideroj nse ka personel t ndispozicion me aftsi t prvoj t
duhur pr ta prfunduar punn.
(ii) Proedurat e ekzaminimit duhet t prfshijn:
Marrveshjen q politikat e kontabilitetit t prdorura n parashikimin e pasqyrs s t
ardhurave jan konsistente me ato q prdoren pr pasqyrat hisorike.
Parashikimi duhet t verifikohet pr t konfirmuar saktsin
Afatet kohore pr t kryer punn dhe diskutimi me menaxhmentit se si mund t kryhet nj
pun e till pr nj afat t shkurt, psh a do t mbyllen t gjitha kinemat gjt kohs s renovimit
Rishikimi i dokumenteve pr hulumtimin e tregut dhe rishikimi i mimeve t ngarkuara nga
konkurrentt q shfaqin filma n teknologji t re pr t mbshtetur supozimet e bra nga
kompania pr rritjen e mimieve t biletave.
Procedurat analitile t ndjekura nga diskutimi me menaxhmentin pr trendin n t hyra, q
parashikohet t rritet pr 22.9% dhe7% n vitet 2015 dhe 2016.
Konsiderimi i kapacitetit t kinemave dhe numri t shfaqjeve q do t ndodhin pr t vlersuar
arsyeshmrin e t hyrave t parashikuara.
Procedurat analitike t prbrjes s shpenzimeve operative pr t siguruar se t gjitha
shpenzimet jan prfshir dhe kan vler t arsyeshme. N vitin 2014, shpenzimet operative jane
80.7% t t hyrave, por ky sht parashikim pr ti zvogluar n 73.4% n 2015 dhe n 69.8% m
2016, q tregon pr nnvlersim t shpenzimeve.
Rishikimi i lists s shpenzimeve operative pr tu siguruar se humbja nga shitja e pasurive t
vjetra sht prfshir n parashikm ose fitimi nga shitja sht paraqitur.
Ofertat e pranuara nga furnitort e teknologjis s re jan rishikuar pr t verifikuar shumn e
shpenzimeve kapitale dhe prandaj edhe shpenzimet e zhvlersimit jan prfshir n parashikim.
Rillogaritja e shpenzimeve t zhvlersimit dhe konfirmimi se zhvlersimi n teknologjin e re
sht prfshir si duhet.
Rillogaritja e kostos s financimit pr tu siguruar se interesi i pagueshm n huan bankare
sht prfshir n parashikim

13

5.
(a) Ju jeni menaxher i auditimit n firmn Beni, prgjegjs pr auditimin e kompanis Agrotek.
Jeni duke rishikuar letrat e puns s auditimit pr vitin q prfundon me 31 dhjetor 2014.
Agrotek sht prodhue i kimikateve q prdoren n bujqsi. Pasqyrat financiare draft paraqesin
fitim pr vitin deri me 31 dhjetor 2014 prej 15 milion (2013 - 20 milion) dhe pasuri gjithsej 240
milion (2013 230 milion). Seniori i auditimit, Artani, ju ka informuar pr disa shtje:
(i) Fabrikat e Agrotek brenda pasuris joqarkulluese kan n vler prej 60 milion. Gjysma e
fabrikave prodhon nj kimikat q prdoret n ushqimin e kafshve. Qeveria tani ka aprovuar nj
rregullore t re q krkon q ky kimikat t hiqet nga prbrsit e ushqimit t kafshve brenda 3
vjetsh. Shitja e ktij kimikati ende sht stabile mirpo n parashikimet e fundit, pritej q t
hyrat nga shitja e ktij kimikati t marin pjes me 45% t t hyrave totale pr vitin q prfundon
me 31 dhjetor 2015. Agrotek ka filluar t hulumtoj pr zvendsimin e ktij prbrsi i cili do t
ishte i lejuar me rregulloren e re dhe ka shpenzuar 1 milion n studimin e fizibilitetit pr
zhvillimin e ktij produkti.
(8 pik)
(ii) N nntor t vitit 2013, drejtori financiar i Agrotek, Prparim Hani, e ka bler nj automjet
nga kompania. Vlera bartse e e automjetit n ditn e shitjes ishte 50,000, dhe vlera e tregut ishte
75,000. Agrotek e ka faturuar drejtorin pr makin n vler prej 50,000 dhe kjo fatur ende
mbetet e papaguar.
(7 pik)
Krkohet: Komentoni mbi shtjet q duhet t konsideroni dhe shpjegoni dshmit e auditimit
q ju prisni ti gjeni gjat rishikimit t letrave t auditimit lidhur me seciln shtje t prshkruar
m sipr.
(b) Artani kisht vrjetur se nj seksion i dosjes s auditimit nuk sht plotsuar nga auditimi i
vitit t mparshm. Seksioni i paplotsuar ka t bj me shpenzimet q kan ndodhur pr vitin
deri me 31 dhjetor 2013, q duket se nuk jan audituar fare n vitin e kaluar. Shpenzimet n vler
prej 1.2 milion kan ndodhur pr zhvillimin e nj marke tregtare t gjeneruar s brendshmi. Kjo
shum ishte kapitalizuar si pasuri e patrupzuar me 31 dhjetor 2013 dhe kjo shum ende sht n
pasqyrat financiare me 31 dhjetor 2014.
Krkohet: Shpjegoni implikimet e ksaj shtje n prfundimin e auditimit dhe fardo shtje
tjetr profesionale t ngritur duke rekomanduar ndonj veprim q do t ndrmerret nga auditori.
(5 pik)
(20 pik)

14

Zgjidhja
(a) (i)
shtjet q duhet t konsiderohen:
Fabrikat jan klas t pasurive q jan material pr pasqyrn e pozicionit financiar dhe
prfaqsojn 25% t pasurive totale. Fabrikat q prodhojn kimikatin prfaqson 12.5% t
pasurive totale prandaj sht materiale. Sipas rregulloreve t reja qeveritare kto produkte t
prodhuara do t ndalone deri n pas 3 vitesh. Sipas SNK 36 Dmtimi i pasurive, ky sht tregues
i dmtimit t mundshm t pasurive t kompanis. SNK 36 ofron shmbuj t treguesve q nj
pasuri mund t jet dmtuar, njri nga shembujt sht ndryshimi domethns i kundrt q ka
ndodhur ose pritet t ndodh n mjedisin teknologjik, ekonomik, tregtar etj t entitetit.
Menaxhmenti duhet t ndrmerr rishkime pr dmtim pr t prcaktuar shumn e
rikuperueshme t fabrikave, e cila duhet t jet m e larta prej vlers s drejt minus kosto pr tu
shitur dhe vlers n prdorim t pasuris.
Rregullorja e re e qeveris do t ndikoj n aftsin pr gjenerimin e t hyrave t fabrikave
prandaj kjo do t jet vet vlera n prdorim e pasurive. Kjo do t thot se shuma e
rikuperushme e fabrikave mund t jet m e ult se vlera bartse prej 30 milion, dhe duhet t
njihet nj humbje nga dmtimi. Nse nuk njihet nj humbje n pasqyra ather pasuria e
kompanis do t mbivlersohet. Mirpo, shitjet ende jan stabile dhe kto mund t vazhdojn
deri n ndrprerjen e prodhimit t produktit, prandaj nj test pr dmtim do t zbulonte se nuk
ka nevoj pr dmtim. Kjo ka mundsi t ndodh nse fabrikat do t prdoren pr t prodhuar
produktin alaternativ.
Vlera prej 1 milion q sht shpenzuar n studime t fizibilitetit duhet t trajtohet se shpenzim
operativ. Ka rrezik se menaxhmenti e ka kapitalizuar kt shum si pasuri joqarkulluese t
patrupzuar. Sipas SNK 38 Pasurit e patrupuzara, kostot e hulumtimit nuk duhet t
kapitalizohen. N nj afat m t gjat, nse nuk mund t zhvillohet nj produkt zvendsues pr
kimikatin, mund t ket probleme me vijimsin pr kompanin. Mirpo kjo nuk ndikon n
pasqyrat financiare pr vitin.
Dshmit e auditimit:
Nj kopje e rregullores s qveris pr t vrtetuar ndalesn e produktit pas 3 vitesh
Prputhja e vlers bartse t fabriks n listn e pasurive joqarkulluese dhe librin kryesor n
vler prej 30 milion.
Nj rishikim t pasqyrave financiare parashikuese pr t konfirmuar se shuma e t hyrave
sht ende duke u gjeneruar nga fabrikat.
Nj kopje e testit t kryer nga menaxhmenti, prfshir vlersimin e vlefshmris se supozimeve
t prdorura dhe konfirmimi se ato jan n pajtueshmri me njohurin e auditorit pr biznesin.
Diksutimi me menaxhmentin pr t prdorimin e ardhshm t fabrikave dhe nse mund t
prdoret ndonj produkt i ri n ato fabrika.
Konfirmimi se kosto e hulumtimit jan t prfshira n shpenzimet operative dhe nuk jan
kapitalizuar.
(ii) Prparim Hani sht pal e lidhur e kompanis. Kjo sht sipas SNK 24 Shpalosjet e palve t
lidhura, i cili thekson se antart e menaxhmentit ky jan pal t lidhura t entitetit raportues.
SNA 550 Palt e Lidhura krkon q auditori t vlersoj nse marrdhnia e identifikuar n mes
t palve t lidhura sht trajtuar si duhet n pajtueshmri me krksat e standardeve t
kontabilitetit. Prve ksaj, SNA 550 krkon se kur ka nj transaksion domethns n mes palve
t lidhura jasht rrjedhs normale t biznesit, auditori duhet t:
Inspektoj kontratat ose marrveshjet dhe t vlersoj nse:
Shpjegimi prap transaksionit tregon nse ky transaksion sht mashtrues ose pr t fshehur
kepprdorimin e pasurive;
Kushtet e transaksioneve jan konsistente me shpjegimet e menaxhmentit; dhe
Transaksiont jan trajtuar si duhet dhe jan shpalosur n pajtueshmri me standardet e
kontabilitetit.
15

Auditori gjithashtu duhet t prftoj dshmi se transaksionet jan autorizuar n mnr t duhur.
SNK 24 thekson se tansaksioni me pal t lidhura duhet t shpaloset nse sht material. Bazuar
n vlern monetare, transaksioni nuk sht material sepse prfaqson vetm 1% t pasruive total.
Mirpo materialitetit duhet t gjykohet bazuar n rndsin q ka pr personin e prfshir. Vlera
e tregut e automjetit prej 75,000 mund t konsiderohet domethnse pr Prparimi, sidomos
nse ai nuk do ta paguaj kt shum, q do t thot se autojmeti i sht dhn falas. Pasi q
transaksioni sht me nj antar t personelit ky t menaxhmentit, sht material pr nga natyra
pa marr parasysh vlern. Prandaj duhet t ket nj shpalosje t transaksionit n shnimet
shpjeguese t pasqyrave financiare. Lidhur me transaksionin material n mes t palve t
lidhura, SNK 24 krkon shpalosje t natyrs dhe marrdhnies s palve dhe shpalosje pr vet
transaksionin: shumn e transaksionit, kushtet dhe vlern e mbetur t papaguar. Nse
transaksioni nuk sht shpalosur, auditori duhet t konsideroj ndikikmin n raprotin e auditorit,
i cili mund t duhet t modifikohet. N fund, auditori duhet t konsideroj nse shuma prej
50,000 do t paguhet pasi q fatura ishte lshuar disa muaj m par. Nse shuma nuk do t
paguhet, ajo duhet t shlyhet, kjo nuk do t jet materiale nga aspekti material pr kompanin.
Dshmit e auditimit:
Nj rishikim i shnimeve t pasqyrave financiare pr t konfirmuar se ka shpalosje t
mjaftueshme n pajtueshmri me SNK 24.
Nj kopje t faturs dhe prputhja me librin e llogarive t arktueshme pr t konfirmaur se
shuma e papaguar sht 50,000.
Nj kopje t kontrats ose dokumenti q trgon se autojmeti i sht shitur meaxherit dhe
rishikimi kushteve t pagess.
Rishikimi pas dats s raportimit pr t verifikuar pagesat n bank
Konfirmimi se vlera bartse sht 50,000 dhe se sht hequr nga lista e pasurive joqrkulluese.
Konfirmimi se ndonj fitim ose humbje nga transaksioni sht njohur n fitim ose humbje kt
vit.
Rishikimi i procesverbaleve t takimit t drejtorve pr t konfirmuar se transaksioni sht
autorizuar nga niveli i duhur i autoritetit.
Nj prfaqsim i shkruar nga menaxhmenti n t cilin tregohet se menaxhmenti ka shpalosur
identitetin e pals s lidhur dhe se menaxhmenti ka trajtuar si duhet transaksionet me pal t
lidhura.
(b) Nj anomali material ekziston n pasqyrat financiare t vitit t kaluar. Shpenzimi q ka t bj
me zhvillimin e nj marke tregtare t gjeneruar s brendshmi duhet t trajtohet si shpenzim
ndalohet t njihet si pasuri sipas SNK 38. Me 0.5% t pasurive vjet, kosto e zhvillimi t emrit
tregtar sht 6% t fitimit vitin e kaluar. Nse kosto sht trajtuar si duhet, fitimi i vitit t kaluar
do t ishte 18.8 milion. Shuma sht ende duke u njohur kt vit. Siaps SNK 8 Politikat kontabl
dhe gabimet, pr shkak t materialitetit, shuma duhet t korrigjohet n mnyr retrospective
duke i ndryshuar shifrat krahasuese dhe duke i korrigjuar fitimet e mbajtura. Nse nuk bhet
korrigjimi, pasqyrat financiare prmbjan anomali material dhe pasurit dhe fitimet e mbajtur
jan t mbivlersuara. Auditori duhet ta infomroj menaxhmentin pr situatn dhe t krkoj
korigjim. Situata ngreh dyshime se pse nuk sht zbuluar kjo vitin e kaluar nga auditori, a jan
kryer propcedurat e kontrollit t cilsiss. Duhet t konsiderohet rishikimi i dosjes s auditimit t
vitit t kaluar. Psh a mos ka ndodhur q kosto e zhvillimit sht korrigjuar pasi raporti i auditorit
sht lshuar. Duhet t konsiderohet nse ka llogari tjera t cilat duhet t rishikohen. Procedurat
e kontrollit t cilsis s firms s auditimit duhet t rishikohen pr t qen n pajtueshmri me
ISQC1 dhe SNA 220.

16