PERAKAUNAN 2

PUSAT TUISYEN KASTURI

STPM

CIKGU KANNA

LESSON 5 & 6

PENGEKOSAN PRODUK
C. KOS OVERHED
Overhed terdiri daripada perbelanjaan tidak langsung sesebuah perniagaan. Terdapat tiga
kategori overhed, iaitu bahan tak langsung, buruh tak langsung dan belanja tak langsung.
Unsur- unsur kos overhed boleh disenaraikan seperti berikut:-

BAHAN TAK LANGSUNG merupakan bahan yang diperlukan dalam

proses pengeluran tetapi ia tidak boleh dikesan daripada keluaran
yang dihasilkan. Contohnya minyak pencuci, minyak pelincir dan
bahan kimia. Bahan-bahan ini digunakan dalam semua jabatan dan
dengan itu tidak boleh dikaitkan secara lagsung kepada sebarang
unit kos.
BURUH TAK LANGSUNG merujuk kepada pekerja-pekerja yang
tidak terlibat secara langsung kepada pengeluaran. contohnya
gaji penyelia, penjaga stor, pengurus kilang.
Belanja pembaikan kilang dan mesin
Kos pentadbiran am kilang seperti sewa, utiliti dan belanja alat
tulis
Insurans kebakaran dan kemalangan kilang

Kos kos yang berkaitan dengan pengagihan, penjualan, latihan,

penyelidikan dan pembangunan.
1. komponen kos overhed termasuk gaji, sewa, bekalan, insurans, cukai taksiran dan cukai
tanah, penyelenggaraan, susut nilai, dan utiliti

Belanja-belanja di bawah boleh dikelaskan kepada overhed pengeluaran, overhed jualan dan
overhed pentadbiran.

Belanja-belanja
1. Kos minyak pelincir yang digunakan untuk
mesin pengeluaran.

Overhed-overhed
Overhed
Pengeluaran

2. lessen kenderaan untuk lori.

3. Susutnilai kilang dan peralatan.
4. Komisyen yang dibayar kepada jurujual.
5. Gaji pengawal keselamatan dalam gudang
6.
7.
8.
9.

Overhed
Pentadbiran

bahan mentah
Yuran kepada agensi pengiklanan.
Gaji penyelia kilang.
Kos dakwat pencetak computer di pejabat
Gaji akauntan syarikat,
Overhed Jualan &
pengagihan

10. Sewa kilang.

Anda dikehendaki memadankan belanja-belanja di atas kepada overhed-overhed tertentu.

Overhead dibahagikan kepada pusat kos atau jabatan untuk memudahkan penyerapan overhead
ke dalam unit kos. Secara amnya, terdapat dua kategori pusat kos atau jabatan, iaitu:
1. PUSAT KOS ATAU JABATAN PENGELUARAAN
2

Dimana pengeluaran dijalankan

Cth: jabatan memotong jabatan , jabatan memasang, jabatan jahit
2. PUSAT KOS ATAU JABATAN PERKHIDMATAN
Memberi perkhidmatan kepada jabatan-jabatan lain
Cth: jabatan penyelenggaraan, jabatan pemeriksaan kualiti, jabatan penyimpanan

PERUNTUKAN dan PENGAGIHAN KOS OVERHED

Overhed biasanya tidak boleh dikaitkan terus kepada sesuatu pusat kos tertentu. Pengagihan
overhed kepada pusat kos dikenali sebagai perumpukan kos. Perumpukan kos overhed
melibatkan peruntukan dan pengagihan kos.
Peruntukan kos overhed perumpukan kos yang menyeluruh kpd pusat/unit kos
Setelah dikumpulkan, overhed akan diperuntukan kepada pusat kos. Tidak semua overhed boleh
diperuntukan kepada sesuatu pusat kos. Ian hanya boleh diperuntukan kepada sesuatu pusat kos
sekiranya ia hanya disebabkan oleh pusat kos tersebut dan jumlahnya dapat ditentukan dengan
tepat. Cthnya gaji penyelia jabatan pengeluaran X boleh terus diperuntukan kepada jabatan
pengeluaran X tetapi gaji kepda penjaga stor yang bertanggungjawab kepada lebih daripada satu
pusat kos, tidak boleh diperuntukan kerana ia tidak spesifik kepada sesuatu pusat kos.
Pengagihan kos overhed perumpukan sebahagian daripada kos kpd dua atau lebih pusat kos berdasarkan suatu anggaran faedah
yg diterima

Pembahagian kos ini berkaitan dengan kos overhed yang tidak boleh diperuntukan terus kepada
pusat kos tertentu. Ia perlu dibahagi kepada pusat-pusat kos iaitu pusat kos pengeluaran dan
perkhidmatan secara adil. Bagi pengagihan beberapa asas pembahagian digunakan antaranya :Kos overhead
Sewa, kadar bayaran, susutnilai bangunan,
insurans bangunan
Susutnilai jentera, kelengkapan, kenderaan,
insuran
Kos kantin, upah, penyeliaan, kos pentadbiran
Kuasa, pekerja penyelenggaraan, belanja
membaiki atau penyelenggaraan jentera

Asas
Kawasan ( keluasaan lantai)
Nilai buku
Bilangan pekerja
Nilai jentera yang diservis atau kuasa kuda
jentera

Contoh 1
Aku Mau Otong dibahagikan kepada empat jabatan. A dan B adalah jabatan pengeluaran,
manakala X dan Y pula jabatan perkhidmatan. Kos sebenar untuk suatu tempoh tertentu adalah
seperti berikut:
3

RM
500
1 000
1 200
800
400
600
500
1000

Pembaikan dan penyelenggaraan loji

Susut nilai loji
Sewa
Penyeliaan
Kuasa
Insurans loji
Kadar bayaran
Kantin

Maklumat berikut yang berkaitan dengan keempat- empat jabatan tersebut diperoleh:
Kawasan ( meter persegi)
Bilangan pekerja
Kuasa kuda efektif
Nilai Loji (RM)

Jab A
2 000
30
10
35 000

Jab B
1 500
30
15
30 000

Jab X
1 000
20
15
20 000

Jab Y
500
20
10
15 000

Bagaimanakah kos overhed harus dibahagikan?

Pembahagian semula
Setelah kos dibahagikan kepada pusat kos, iaitu pusat kos pengeluaran dan pusat kos
perkhidmatan. Semua kos di kos pusat kos perkhidmatan perlu dibahagikan semula kepada pusat
pengeluran. Ini kerana jabatan pengeluaran sahaja yang terlibat secara langsung dalam
4

penghasilan Unit kos/ produk. Jadi, overhed harus dikenakan kepada pusat kos pengeluaran.
Pembahgian semula juga terdapat kaedah penagihan seperti:Pusat kos perkhidmatan
Jabatan penyelenggaraan
Jabatan kantin
Jabatan stor

Kaedah pengagihan semula kos

Bilangan mesin di setiap pusat kos
Bilangan kakitangan di setiap pusat kos
Jumlah nilai permintaan bahan daripada setiap
pusat kos
Nilai barang yang dikeluarkan oleh setiap
pusat kos
Bilangan kakitangan di setiap pusat kos

Jabatan pemeriksaan kualiti barang siap

Jabatan keselamatan
Contoh 2

Overhed yang dibelanjawankan oleh syarikat Sama Adil bagi tahun berakhir 2015 adalh seperti
berikut
RM
Penyelian
1 600
Susutnilai loji
2 000
Penyelenggaraan loji
1 000
Sewa
2 400
Bahan tak langsung
1 000
Insurans loji
1 200
Kantin
2 000
Kuasa
800
Syarikat sama Adil mempunyai jabatan pengeluaran A dan B jabatan perkhidmatan X. overhed
yang dibelanjawankan di atas perlu diperuntuk dan di agihkan kepada pusat-pusat kos tersebut
menggunakan maklumat berikut:
Jabatan pengeluaran
Kawasan ( meter persegi)
Bilangan pekerja
Kuasa kuda efektif
Nilai Loji (RM)
Bahan tak langsung

A
5 000
60
20
70 000
1 000

B
3 000
60
30
50 000
500

Jabatan
perkhidmatan
X
2 000
40
30
40 000

a) Bagaimana kos-kos overhed tersebut diperuntuk dan diagihkan ?

b) Jabatan perkhidmatan X merupakan jabatan penyelenggaraan yang memberikan khidmat
kerja-kerja penyelenggaraan kepada jabtatan A dan B. kerja kerja penyelenggaraan di
jabtan A memakan masa selama 2 000 jam buruh dan di jabatan B selama 3 000 jam
buruh. Tentukan jumlah overhed pengeluaran A dan B.

KAEDAH PENGAGIHAN KOS TRADISIONAL

Kaedah langsung
Kaedah berjujukan (kaedah bertingkat)

KAEDAH LANGSUNG
Setiap jabatan perkhidmatan hanya memberi perkhidmatan kepada jabatan-jabatan
pengeluaran.
Antara jabatan perkhidmatan tiada hubungan (Jab P tiada memberi perkhidmatan kepada
Jab.Q bdan sebaliknya).
Semua jabatan perkhidmatan diumpukkan ke jabatan pengeluaran secara bersendirian dan
serentak.

KAEDAH BERJUJUKAN
Antara Jabatan perkhidmatan mempunyai hubungan satu hala (Jab.P memberi
perkhidmatan kepada Jab.Q tetapi tidak sebaliknya).
Jabatan P diumpukkan terdahulu dan diikuti dengan Jabatan Q.

Sediakan analisis overhed dengan menggunakan maklumat yang disediakan.

Pusat kos pengeluran
A

C
6

Pusat kos
perkhidmatan
X
Y

Jumlah

Bil. Pekerja
Jam buruh
Nilai mesin
Kawasan(M2)
Bahan
diterbitkan
Jam
Maintenance
Jam buruh
Kuasa(KWH000
)

30
1510
RM225 000
7500
1400
750

75
3320
75000
10000
300
300

25
950
45000
3500
250
450

6
252
17000
500
-

14
595
85000
1000
550
-

150
6627
447000
22500
2500
1500

8400
300

1100
70

300
50

10

170

9800
600

Y
1700
11750

Jumlah
7000
26000

Di dalam tempoh tersebut maklumat-maklumat di bawah direkod

Bahan tak
langsung
Buruh Tak
langsung

A
2500
5250

B
1000
2500

C
1500
2250

X
300
4250

Maklumat di bawah adalah merupakan maklumat dari akaun-akaun dalam tempoh

tersebut:
Insuran kebakaran
Kuasa
Api dan air
Kadar
Susutnilai mesin
Insuran mesin
Kanten
Baki daripada kos maintenance

2100
4500
2000
1800
8400
850
4250
17 500.

Penyata Analisis Overhed

Pusat pengeluaran
Item overhed

Asas
7

Pusat
perkhidmatan

Item yang
diuntukkan:
Bahan tak
langsung
Buruh tak
langsung
Item
diagihkan:
Insuran
kebakaran
Kuasa
Api dan air
Kadar
Susutnilai mesin
Kantin
Maintenance

Pengagihan
dari pusat
perkhidmatan:
Stor
Maintenance
Jumlah overhed
jabatan
pengeluaran

pengagiha
n

Jumla
h

7000
26000

2500
5250

1000
2500

1500
2250

300
4250

1700
11750

Nilai mesin
KWH
Kawasan
Kawasan
Nilai mesin
Bil. Pekerja
Nilai mesin

2100
4500
2000
1800
8400
4250
17500

1057
2250
667
600
4228
850
8809

352
525
889
800
1409
2125
2936

211
375
311
280
846
708
1762

80
75
44
40
320
170
665

400
1275
89
80
1597
397
3328

Jumlah

10405
0

44711

20036

12743

5944

20616

3329

713

594

-5944

1308

10962

4385

6577

-21924

59002

25134

19914

Bahan
diterbitkan
Jam Mesin

10405
0

Latihan
1. Syarikat Mawar Berduri Sdn. Bhd. mengamalkan kaedah pengekosan normal bagi
mengeluarkan tiga jenis alat elektrik mengikut tempahan pelanggan. Tahun 2010 overhed
kilang dibelanjawankan ialah RM24 500 dengan kapasiti 7 000 jam buruh langsung.
Overhed kilang diserap berasaskan jam buruh langsung. Pada awal tempoh terdapat
beberapa buah kipas yang belum siap, maklumat kos kipas yang belum disiapkan ialah
bahan langsung RM18 000, buruh langsung RM22 500 dan overhed RM10 500.
Selain menyiapkan kipas, syarikat turut memulakan kerja tempahan hawa dingin dan peti sejuk.
Sepanjang tempoh semasa, berikut adalah maklumat kos yang diperolehi :
Butir
Bahan langsung
Buruh langsung

Kipas
RM22 500
RM15 275

Hawa dingin
RM29 000
RM28 000

Peti sejuk
RM27 500
RM16 750

Buruh langsung dibayar pada RM1.25 sejam. Berikut adalah maklumat overhed yang diperolehi
bagi tahun 2010
RM
52 500
17 500
7 500
900

Bahan mentah tak langsung

Buruh tak langsung
Susut nilai mesin
Penyelenggaraan mesin
Pada akhir tempoh, semua alat elektrik dapat disiapkan.
Dikehendaki hitung :
(i)

Kadar overhed pratentu

(ii)

Amaun overhed diserap oleh setiap produk

(iii)

Overhed terlebih serap atau terkurang serap

(iv)

Kira kos setiap produk

[14]

2. Perindustrian Malcom Bhd. beroperasi dalam sebuah kilang yang terbahagi kepada
empat jabatan: Jabatan Pemesinan dan Jabatan Pemasangan merupakan jabatan
pengeluaran manakala Jabatan Penyelenggaraan dan Jabatan Kuasa memberi
perkhidmatan. Kos-kos yang dianggarkan bagi tahun hadapan adalah seperti berikut :
Kos tidak langsung
Jabatan
9

Bahan tak langsung

Buruh tak langsung

Pemesinan Pemasangan Penyelenggaraan

RM
RM
RM
2,982
4,828
1,330
7,068
9,162
22,820

Kuasa
RM
1,520
6,730

Kos-kos tidak langsung yang perlu dibahagikan :

RM
Sewa dan kadar bayaran
14,260
Pengawasan
6,600
Susutnilai loji
16,500
Maklumat-maklumat berikut diperolehi :
Bilangan pekerja
Ruang (meter persegi)
Nilai loji (RM 0000)
Jam buruh langsung
Jam mesin
Jam pnyelenggaraan
Unit kuasa digunakan

Jabatan
Pemesinan Pemasangan Penyelenggaraan
20
40
10
1,500
2,500
500
6,500
2,500
1,200
1,600
2,400
5,540
1,160
900
300
2,100
600
300

Kuasa
5
100
800

Dikehendaki :
(i)
Mengagihkan kos-kos tidak langsung di atas antara keempat-keempat jabatan
dengan menunjukkan asas agihan yang anda gunakan.
[8 markah]
(ii)
Agihkan semula kos-kos jabatan perkhidmatan kepada kedua-dua jabatan
pengeluaran.
[3 markah]
(iii)
Kira kadar penyerapan overhed Jabatan Pemesinan berasaskan jam mesin dan
kadar penyerapan overhed Jabatan Pemasangan berasaskan jam buruh langsung
[2 markah]
(iv)
Terangkan istilah-istilah berikut :
(1) penyerapan overhed
(2) overhed terkurang serap dan overhed terlebih serap
[2 markah]

10

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

11
12
13
14
15
16
17
18
19
20

21
22
23
24
25
26
27
28
29
10

11

12

13