Professional Documents
Culture Documents
1- INTRODUCCIN
El ayuntamiento de Santiago de Compostela tiene una extensin de 223 km2, con una poblacin en 2008 de 95.092
habitantes. Sin embargo, se calcula que la poblacin es superior a los 120.000 habitantes, de los que 30000 son
estudiantes de la Universidad de Santiago de Compostela.
La historia de la ciudad de Santiago va ntimamente ligada a la historia del Apstol y a su sepulcro.
En el territorio que actualmente ocupa la Catedral de Santiago exista un poblado romano, que se tiende a identificar
como la mansin romana de Aseconia y existi entre la segunda mitad del siglo I y el siglo V. El poblado desapareci
pero permaneci una necrpolis reutilizada como cantera que estuvo en uso quizs hasta la poca del Reino Suevo de
Galicia, llegando hasta el siglo VII.
Este lugar tuvo varios nombres, primero Libredn, que para algunos sera cltico, "castro del camino", y para otros
deriva de liberum donum, "libre concesin (de un terreno)"; entre los siglos IX y XI se le llama Arcis Marmoricis, que
presenta el topnimo Arca, casi siempre indicador de sepulcro en mmoa.
El nacimiento de Santiago como se conoce ahora est ligado al descubrimiento (presumible) de los restos del Apstol
Santiago entre el 820 y el 835, la elevacin del rango religioso de los restos, la Universidad y, en la actualidad, la
capitalidad de Galicia.
Segn una tradicin medieval, como aparece por primera vez en la Concordia de Antealtares (1077), el eremita
Pelayo, alertado por luces nocturnas que se producan en el bosque de Libredn, avis al obispo de Iria Flavia,
Teodomiro, quien descubri los restos de Santiago el Mayor y de dos de sus discpulos en el lugar en que
posteriormente se levantara Compostela, topnimo que podra venir de Campus Stellae (Campo de la Estrella), o ms
probablemente de Composita tella (tierras hermosas), eufemismo por cementerio. El descubrimiento propici que
Alfonso II, necesitado de cohesin interna y apoyo externo para su reino, hiciera un peregrinaje anunciado en el
interior de su reino y en el exterior a un nuevo lugar de peregrinacin de la cristiandad en un momento en que la
importancia de Roma haba decado y Jerusaln no era accesible al estar en poder de los musulmanes.
Poco a poco se fue desarrollando la ciudad. Primero se estableci una comunidad eclesistica permanente al cuidado
de los restos, formada por el obispo de Iria y los monjes de Antealtares, en la que espontneamente se asent un
poblacin heterognea, aunque fundamentalmente estaba formada por emigrantes procedentes de las aldeas prximas
y fue aumentando a medida que progresaba la peregrinacin por razones religiosas por todo el Occidente peninsular,
reforzada por el privilegio concedido por Ordoo II en 915 por el que se estableca que cualquiera que permaneciera
cuarenta das sin ser reclamado como siervo pasaba a ser considerado como hombre libre con derecho a residir en
Compostela. El primer habitante conocido de Compostela es, de hecho, un extranjero: Bretenaldo Franco, cuya
mencin ms antigua corresponde al ao 955.
El santuario fue adquiriendo relevancia poltica. De este modo all fueron coronados monarcas del Reino de Galicia y
del Reino de Len como Sancho Ordez; Ordoo IV, Sancho I o Bermudo II. La ciudad fue creciendo y Sisenando II
la fortific en el ao 969, conformando lo que se conoci como Locus Sancti Iacobi.3 Dado el auge que estaba
cobrando, la ciudad fue destruida por Almanzor el 10 de agosto del ao 997, el cual slo respet el sepulcro del
apstol. Al volver los habitantes comenz la reconstruccin y, a mediados del siglo XI, el obispo Cresconio dot a la
ciudad de un recinto de fosos y una nueva muralla, sobre el antiguo anillo de empalizadas para proteger los nuevos
barrios que haban surgido alrededor del Locus.4 Adems, reivindic para ella la condicin de Sede Apostlica.
El ao 1075 el obispo Diego Pelez dio comienzo a la construccin de la catedral romnica. El aumento del
peregrinaje hace de Compostela un lugar de referencia religiosa en Europa, lo que aumenta su importancia, y la ciudad
se ve recompensada tambin polticamente al alcanzar, en la poca del arzobispo Diego Gelmrez, la categora de
metropolitana para la iglesia compostelana (1120).
Un hecho importante, desde el punto de vista poltico, fue la coronacin por Diego Gelmrez de Alfonso Raimndez,
el futuro Alfonso VII, en la catedral compostelana como rey de Galicia. Desde el punto de vista religioso, sin embargo,
hay que resaltar la concesin del privilegio del Ao Santo Jubilar Jacobeo mediante la bula Regis Aeterni del papa
Alejandro III en 1181. Desde el punto de vista social, cabe mencionar el prematuro levantamiento burgus contra
Gelmrez y la reina Urraca en 1117.
En estos aos se redact el Cdice Calixtino, un conjunto de textos reunidos en los aos finales del arzobispado de
Gelmrez y que se presentaba como de la autora del papa Calixto II, fuente fundamental de la historia de la
peregrinacin a la tumba del apstol.
Durante el arzobispado de Berenguel de Landoria Santiago estuvo levantada en armas desde el ao 1318, un
levantamiento encabezado por el noble Afonso Surez de Deza. La solucin al conflicto se produjo en el denominado
da de la Ira, el 16 de septiembre de 1320 cuando en el Castillo de la Rocha Forte se asesin a los lderes de la revuelta.
Tras los acontecimientos, el 27 de septiembre se firm la paz.
Entre los siglos XII y XIII se fue articulando la red de calles dentro del recinto amurallado. La llegada de la peste
negra a la ciudad supuso una fuerte recesin demogrfica, que empez a remontar a partir de 1380. En el siglo XV
tena entre 4000 y 5000 habitantes.
2- LA CATEDRAL DE SANTIAGO
2.1. Introduccin
En el ao 814 el obispo de Iria Flavia, Teodomiro, descubre la tumba con los restos del Apstol Santiago en el Campo
de la Estrella (Compostela), lo que dio lugar al levantamiento de una pequea iglesia que perdur hasta la levantada
por Alfonso II el Casto, una primera baslica de gran simplicidad, sobre la cual se irn realizando diversas
modificaciones y ampliaciones, de entre las que destaca la ejecutada por Alfonso III el Magno en el ao 899,
presumiblemente de estilo mozrabe y elementos visigticos. Tras la razzia de Almanzor en 997 hubo de ser reparada
y seguramente pudo ser la base para el inicio de proyectos de una nueva construccin, ya bajo los estmulos del arte
romnico.
Iniciada su construccin en el ao 1075 bajo el patronazgo del rey Alfonso VI y el obispo Diego Pelez, intervinieron
en ella los arquitectos Bernardo el Viejo y Roberto que tras diez aos de trabajos apenas pudieron hacer ms que la
cabecera. Algunas discrepancias entre el obispo y el monarca paralizan las obras entre 1088 y 1093, momento que es
elegido un nuevo obispo, Diego Gelmrez, hombre de gran personalidad y carcter dominante que da su impulso
definitivo para la conclusin de la obra contratando, en torno al ao 1100, al maestro Esteban. En esta segunda fase
constructiva, hasta el ao 1122, se construye la casi totalidad de las naves y el transepto del conjunto catedralicio,
faltando nicamente la fachada de los pies y las torres. Las obras fueron terminadas en el ao 1122 o el 1124, aunque
la consagracin no se realiz hasta 1128, cuando ya estaba terminada la portada occidental. La tercera y ltima etapa
constructiva comienza en 1168 cuando se hace cargo de las obras el maestro Mateo, constructor del famoso Prtico
4
de la Gloria y de la cripta que le sirve de soporte. Siglos despus su aspecto exterior qued modificado por la cubierta
barroca que tan hondamente transformo su original imagen romnica visible nicamente en la Puerta de las Plateras.
En su ejecucin intervinieron numerosos arquitectos y escultores que difundieron y fijaron las caractersticas del arte
romnico en el siglo XII. Inspirada en los ensayos constructivos realizados en las iglesias de peregrinacin francesas,
especialmente en Saint-Sernin de Toulouse, su sistema arquitectnico y decorativo sirvieron de ejemplo para mltiples
iglesias a lo largo del Camino de Santiago
O percorrido polos brazos do cruceiro e o deambulatorio permite admirar arquitecturas e pezas artsticas de diferentes
pocas. Un exemplo o desbordante barroco da capela do Pilar, no extremo dereito do deambulatorio, decorada con
motivos relativos peregrinacin, como as cunchas e a cruz de Santiago. Preto atpase a porta Santa, que se abre
exclusivamente nos anos xubilares. Sguelle a capela central do deambulatorio, chamada do Salvador, punto de
arranque da construcin romnica no ano 1075.
A sada polo brazo norte do cruceiro permite dar unha ollada capela da Corticela, un antigo oratorio beneditino do
sculo IX (reformado no sculo XIII) unido ao brazo norte do cruceiro, que conserva o seu carcter de parroquia
independente da Catedral.
2.4. O Botafumeiro
A ambos lados do Altar Maior estndense os 65 metros do cruceiro, que percorrido en festas solemnes polo
Botafumeiro. Este enorme incensario comezou por ser probabelmente no sculo XIII- instrumento de purificacin do
ambiente da Catedral, na que se apiaban multitude de peregrinos. Hoxe, incorporado liturxia, amosa o seu metro e
medio de altura e os seus 53 quilos de peso cando, accionado por oito tiraboleiros, comeza a voar polo transepto.
Basta minuto e medio para que acade unha velocidade de 68 quilmetros por hora e forme un ngulo de 82 grados
sobre a vertical, o que o achega ata un escaso metro da bveda.
3- AS PRAZAS DA CATEDRAL
PLAZA OBRADOIRO
PLAZA DE LAS
PLATERIAS
PLAZA DE LA
QUINTANA
PUERTA SANTA
PLAZA DE LA
INMACULADA O
AZABACHERA
PALACIO DE XELMIREZ
CLAUSTRO E FACHADA DA
CATEDRAL
PAZO DE RAXOI
3.1.1 Fachado do Obradoiro
Sobre o lugar de aparicin do sepulcro do Apstolo construuse a actual catedral romnica a partir de 1075. A sa
estampa mis fotografada a sa fachada oeste, a do Obradoiro, que foi anteposta ao edificio entre os sculos XVII e
XVIII como un gran pano ornamental. Ata daquela, un arco permita ver desde a praza o Prtico da Gloria, agora
resgardado no interior.
Os 74 metros de altura das torres alcanzronse a mediados do sculo XVIII, cando o arquitecto Fernando Casas e
Novoa, continuando a remodelacin iniciada en 1670 por Pea de Toro, engadiu os remates barrocos s torres
medievais. No medio, dispuxo un gran retablo de pedra e grandes vents que proporcionan luz ao interior, vez que a
reflicten sobre os ornamentos da fachada -escudos, volutas, columnas, capiteis, pinculos- para crear un xogo de
sombras. O conxunto est presidido pola figura de Santiago con indumentaria de peregrino, sombreiro, capa e bordn.
As escaleiras de dobre tiro son de principios do sculo XVII, e permiten salvar o desnivel do terreo entre a praza e a
planta da Catedral. Esa precisamente a funcin da cripta, cuxa porta se abre entre os primeiros chanzos. De estilo
romnico, serve ademais de sustento arquitectnico e conceptual ao Prtico da Gloria.
3.1.2. Os fogos do Apstolo
Se a luz do atardecer reflectida pola pedra fixo crer a moitos que Obradoiro significa Obra de Ouro, son os chamados
fogos do 24 de xullo os que realmente sitan os volumes nunha dimensin mxica. A noite previa ao Da do
Apstolo, que se enmarca en das semanas de festa declaradas de interese turstico internacional, un espectculo de luz
e son proxectado desde o Palacio de Raxoi sobre a fachada da Catedral, lembra a visin sobrenatural do eremita Paio,
que foi conducido por luces e cantos celestiais ata a maleza onde se agochou durante case oito sculos a tumba de
Santiago o Maior. proxeccin de imaxes multimedia sobre a tradicin xacobea e a historia urbana sobre o magnfico
pano da Catedral, seguen a queima da chamada fachada gtica e, a medianoite, os fogos artificiais, visbeis desde
toda a cidade.
3.1.3. Claustro da Catedral
A verticalidade da fachada principal da Catedral rompe o peso horizontal dos edificios laterais: nosa esquerda, o
palacio arcebispal de Xelmrez; nosa dereita, o claustro gtico-renacentista da Catedral. Este un dos meirandes de
Espaa, construdo entre 1521 e 1590 polos mellores arquitectos castelns do gtico tardo e o entrante renacemento
Gil de Hontan e Juan de lava- para substitur a un claustro romnico. O luminoso espazo, dedicado Virxe Mara,
est coroado por pinculos e cristas.
O claustro parte do museo catedralicio, visita imprescindbel para entender a historia da Catedral e da cidade. Pezas
arqueolxicas, tapices, imaxes, libros e reliquias desbordan os anexos do claustro, das das capelas da baslica, a cripta
e o palacio arcebispal.
3.1.4. Palacio arcebispal de Xelmrez
O primeiro arcebispo de Santiago, Diego Xelmrez, fxose construr esta residencia a partir de 1120, tras a destrucin
do seu palacio nunha revolta popular xurdida a raz dos seus enfrontamentos coas primeiras asembleas cidads. O
resultado un extraordinario exemplo da arquitectura civil do romnico. A fachada actual, engadida no sculo XVIII,
protexe un palacio medieval con cocia, cuadras, patio flanqueado pola Catedral e salas reformadas en sculos
sucesivos. Entre elas destaca o saln sinodal do sculo XII, cuxa inmensa bveda amosa escenas dun banquete
medieval. O interior pode visitarse adquirindo a entrada do Museo da Catedral.
3.1.5. Hostal dos Reis Catlicos
O Hospital Real foi construdo a partir de 1501 por mandato dos Reis Catlicos, que visitaran Santiago en 1486 e
constatado as deficiencias da atencin sanitaria a cidadns e peregrinos. O arquitecto Enrique de Egas levantou o
hospital nun estilo que se despide do gtico tardo e sada os primeiros aires do renacemento. A fachada-retablo amosa
unha ornamentacin plateresca enmarcada polos grandes escudos real e imperial, smbolo do poder da monarqua que
plantaba cara Catedral e ao palacio arcebispal. No interior, arredor da capela gtica, dispense catro patios a
maneira de claustros: os dous anteriores datan do sculo XVI; os posteriores, do sculo XVII.
As instalacins orixinais -unhas cantas salas para enfermos distribudos por sexo e clase social, dormitorios colectivos
para peregrinos sans e unha ala para os nenos abandonados no torno- foron amplindose para atender as necesidades
sanitarias da cidade, ata 1954, cando pasou a ser parador nacional. En lembranza de tantos sculos de hospitalidade,
mantense o curioso costume de dar almorzo, comida e cea aos primeiros peregrinos que se presenten cada da.
Achegarse terraza do Hostal, xusto no extremo que a separa do palacio de Raxoi, permiten descubrir a igrexa de San
Frutuoso, decorada polas catro virtudes cardinais (anda que o pobo as coece como as sotas da baralla); en contraste
co verdor dos hortos urbanos, a Alameda esquerda e, dereita, o achegado monte Pedroso.
3.1.6. Colexio de San Xerome
O Reitorado da Universidade de Santiago de Compostela ocupa hoxe o colexio de San Xerome, no lado sur da praza
do Obradoiro. Levantado no sculo XVI polo bispo Fonseca para acoller a estudantes pobres de Artes, este edificio
renacentista mostra un portal tardo-gtico que pertenceu orixinalmente ao hospital de peregrinos da Acibechera. Nas
sas xambas destacan as figuras de Santo Domingo de Guzmn, San Xon Evanxelista, Santiago, San Pedro, San
Paulo e San Francisco de Ass, e no tmpano, a Virxe co Neno.
3.1.7. Palacio de Raxoi
Este edificio neoclsico que recibe o nome do arcebispo fundador permitiu cerrar definitivamente no sculo XVIII a
ata daquela chamada praza do Hospital, e a partir de al praza Maior. Foi levantado polo enxeeiro francs Charles
Lemaur entre 1767 e 1787 para servir de ser seminario de confesores e residencia dos nenos do coro da catedral,
ademais de crcere civil e eclesistica, pero converteuse na terceira casa do Concello de Santiago. Hoxe tamn sede
da Presidencia da Xunta de Galicia. O seu tmpano est decorado polo relevo da batalla de Clavijo, aquela primeira
contenda na que, segundo a lenda, se apareceu a figura do Apstolo guerreiro, para axudar no combate da invasin
musulm. Santiago, representado como patrn da Reconquista, coroa a construcin.
No centro da praza do Obradoiro hai que reparar na modesta placa grantica considerada polos peregrinos o
quilmetro cero, punto de chegada de todos os camios que conducen ao Apstolo. Nela lese que o Consello de
Europa declaraba en 1987 o Camio de Santiago Primeiro Itinerario Cultural Europeo.
No centro da praza, a fonte dos Cabalos do sculo XIX compn unha curiosa estampa: catro cabalos escoltan a unha
muller que, sentada sobre un sartego, levanta en alto unha estrela. Nesta figura algns investigadores quixeron ver a
sntese do nome de Compostela, entendido como campo de estrelas oulugar de enterramento. Detrs lzase a casa
do Cabido, decorada con motivos xeomtricos tpicos do barroco composteln. Trtase dunha verdadeira cortina de
pedra de apenas tres metros de fondo, levantada polo arquitecto Fernndez Sarela en 1758, coa intencin de pechar de
maneira case teatral a praza.
sa esquerda, no arranque da ra do Vilar, atpase a casa do Den. Esta casa-pazo do sculo XVIII, obra de
Fernndez Sarela, foi hospedaxe dos bispos que visitaban a cidade. Agora funciona nela a Oficina do Peregrino, na que
se expide a Compostela, o certificado que acredita o sentido cristin da peregrinacin.
Nvoa. Enfronte, a casa da Parra, que debe o seu nome s froitas ptreas vides e pmpanos- que deixou o Barroco na
sa porta principal. Edificada por Andrade para o Cabido catedralicio en 1683 ocupa o lugar da primeira notara e da
primeira casa do concello de Santiago, derrubada en 1588. Hoxe una activa sala de exposicins.
se situaba o patbulo. A columna via de presidir as execucins no monte da Almciga e pasou carballeira de Santa
Susana, de onde desapareceu no sculo XIX.
Posteriormente, ao especializarse na venda de alimentos e mercadoras, o espazo adquiriu o nome de praza do
Campo e categora de mercado principal. Isto explica tamn o nome da igrexa de San Bieito do Campo, cuxas lias
neoclsicas actuais non fan pensar que a fundacin se remonta ao sculo X.
Trasladado o mercado Praza de Abastos a finais do sculo XIX, a praza adquiriu o nome definitivo de Cervantes. Un
busto do escritor coroa a fonte e recrdanos que o autor de Don Quijote era portador de dous apelidos de orixe galego:
Cervantes e Saavedra.
De volta cara praza do Obradoiro, pola ra de San Francisco - lugar de paso continuo das excursins organizadas que
acceden cidade pola avenida de Xon XXIII -, emerxen a Facultade de Medicina e o largo muro lateral do Hostal dos
Reis Catlicos.
Contigua ao edificio de Xeografa e Historia rguese a igrexa da Universidade ou da Compaa, do sculo XVII, que
pertenceu aos xesutas ata a sa expulsin en 1767, cando as estatuas da fachada que representaban a San Ignacio e
San Francisco Xavier, foron convertidas nas de San Pedro e San Paulo. O interior acolle interesantes retablos barrocos
e exposicins universitarias.
Rodeando o edificio da facultade cara ao o mercado, gzase dunha ampla vista na que destaca o conxunto formado
polo convento de Belvs, fundado en 1306 para acoller s dominicas, e o Seminario Menor do mesmo nome, que
albergue de peregrinos. Na capela de Belvs venrase a Virxe do Portal, unha figura que se lle atribe o milagre de
fuxir sempre da capela e aparecer no pequeno nicho da portera onde estivo orixinalmente colocada.
fermosos claustros compostelns e a sala de graos, cun impresionante artesoado de madeira nobre. Aqu tiveron a sa
sede o Seminario de Estudos Galegos Padre Sarmiento (cuxos membros redactaron o primeiro anteproxecto do
Estatuto de Autonoma de Galicia) e o primeiro Parlamento democrtico en 1982. Hoxe alberga a valiosa biblioteca da
Universidade, con mis de 300 mil volumes e 150 incunbeis.
Cerca de Fonseca poden acharse a capela e a fonte do Apstolo, augas milagrosas que teran brotado, segundo a
tradicin, ao paso dos bois que conduciron os restos do Apstolo cara ao seu lugar de enterramento.
A ra do Franco concentra boa parte da oferta gastronmica do casco histrico. Os seus restaurantes recollen a
herdanza dos taberneiros medievais que se asentaron al para atender aos peregrinos (os francos, entendidos como
calquera peregrino chegado a travs dos Perineos ou como homes libres) que deron nome a esta ra. Moitas das sas
casas conservan anda, gravados en pedra, smbolos como a cuncha, que as identifican como posesins do Cabido
composteln, a rbore smbolo de San Martio Pinario- ou as cinco estrelas do escudo da Universidade compostel.
casa do Den seguen na RA DO VILAR outras casas renacentistas, barrocas e neoclsicas que dan fe do carcter
privilexiado da ra dentro do trazado medieval. Estas residencias nobiliarias, que responden ao prototipo de pazo
urbano, caracterzanse polos seus grandes escudos e pola calidade dos seus traballos de cantera e forxa ornamental.
Avanzando cara a praza do Toural, aparecen exemplos como a Fundacin Torrente Ballester (n 7) e a Fundacin
Caixa Galicia (n 19), que contan con interesantes exposicins; o pazo de Monroy (n 18), de limpo estilo renacentista,
e o pazo de Vaamonde (n 59), sede do Consorcio de Santiago, vecio do canelln de Entrerras, o mis estreito da
cidade. Interesante resulta tamn o antigo Casino (n 35), un club de elite fundado en 1843. A sa sede actual data de
1873 e o seu saln de baile -decorado con escenas alegricas talladas en madeira de castao por Maximino Magariosest hoxe aberto ao pblico como caf.
Tras pasar pola sede de Turismo de Santiago, a Oficina Municipal de Informacin Turstica, chgase PRAZA DO
TOURAL. Este antigo punto de venda de gando e aprovisionamento de auga amosa, arredor da fonte de 1822, algns
dos elementos propios da arquitectura urbana: pavimento de granito, pasos con soportais para gorecerse da chuvia,
galeras para controlar a temperatura e a luz das estancias interiores; escudos e nobres balcns. O mis destacbel o
pazo de Bendaa, do sculo XVIII, obra de Clemente Fernndez Sarela. Remata a sa fachada a figura do Atlas que
sostn a bveda celeste. Na actualidade alberga a Fundacin Granell e o museo do mesmo nome, que recollen o legado
do artista surrealista galego Eugenio Granell.
Para coecer mis exemplos de pazos pode percorrerse a RA NOVA, que leva o mesmo nome desde hai 800 anos.
Nela destacan a casa das Pomas (n 12), as chamada por las restras de froitos barrocos que decoran a sa fachada, e o
pazo de Santa Cruz (n 9), do sculo XIX, moi achegados a dous dos bastins culturais compostelns, o Teatro
Principal -fundado en 1841- e o Saln Teatro.
Entre as residencias aparece a igrexa de Santa Mara Salom, a nica de Espaa dedicada nai dos Apstolos
Santiago e Xon Evanxelista. Pose un curioso adro cuberto, que sobreviviu aos derrubes dos soportais que protexen o
paseo. O templo barroco conserva unha portada romnica, cunha virxe sedente do sculo XIV. A ambos lados
aparecen as das figuras dunha Anunciacin do sculo XV, coa particularidade de que a Virxe mostra xa un visbel
embarazo. No interior da igrexa todo un reto encontrar ao anxio con gafas que decora o apoio dun retablo.
15
A ra de Tras Salom conduce ao pazo de Fonseca, unha casona renacentista encargada a mediados do sculo XVI
pola ilustre familia que deu cidade tres arcebispos, un deles fundador da Universidade. Da traza orixinal do
arquitecto Gil de Hontan consrvase o baixo, decorado por medallns. A ra desemboca fronte ao convento dos
Remedios tamn coecido como o colexio das Orfas, fundado no sculo XVII poca que corresponden a igrexa e o
campanario- e reformado exteriormente no sculo XVIII
7- PARQUES DE SANTIAGO
Santiago cuenta con 2.200.000 metros cuadrados de espacios verdes distribuidos en 57 parques con juegos infantiles,
43 polideportivos descubiertos y 130 zonas de ocio.
7.1. A Alameda
Sando pola porta Faxeira, unha das antigas portas da desaparecida muralla, chgase Alameda.
Unha curiosa escultura de Csar Lombera, coecida como As das Maras, d a benvida ao parque. Trtase de das
personaxes populares, irms e costureiras de profesin, que emprendan a diario o mesmo paseo, lucindo vistosos
vestidos e elaboradas maquillaxes. sa dereita pode apreciarse, ra por medio, o colexio de San Clemente, antigo
colexio de pasantes, fundado a comezos do sculo XVII. Tras a sa fachada de lias clsicas ten a sa sede o instituto
de educacin secundaria Rosala de Castro.
O permetro do parque pdese recorrer comenzando, por exemplo polo Paseo dos Lens,que arrinca baixo o arco
triunfal. Al tpase o camiante co escritor galego Ramn del Valle Incln inmortalizado en bronce, para chegar logo
eucalipto dos namorados e admirar todo un clsico entre as postais de Compostela: a visin do Conxunto Histrico
enmarcado entre as ramas de carballos e olmos.
16
Otros parques de Santiago son el de Galeras, Granxa do Xesto, vista Alegre, PArque da Msica, Carballeira de San
Lourenzo, campus sur o los paseos fluviales del ro Sar y del ro Sarela.
8- ARQUITECTURA CONTEMPORNEA
cuerpos con las bibliotecas orientadas a un jardn arbolado en su lado oeste, donde la fachada se abre con cristaleras.
La estructura de hormign se reviste de grandes placas de grantio, que junto a las carpinteras de aluminio y la cubierta
de zinc se suman al concierto de grises.
Gaias, tomando
trazas
de
la ciudad
histrica de Santiago.
El conjunto cuenta con seis volmenes que se articulan como una ciudad a pequea escala comunicndose por medio
de calles peatonales. Por su disposicin en lo alto de la colina, aun con le terreno modificado, la ciudad se convierte
necesariamente en magnfico mirador de esa ciudad histrica en la que se inspira.
La obra responde a un ambicioso programa de espacios culturales: hemeroteca, biblioteca, museo, servicios sociales,
teatro y centro de nuevas tecnologas. Todos ellos estarn dotados de los ltimos avances tecnolgicos en materia de
catalogacin, almacenamiento, sistemas expositivos, etc. El proyecto se complementa con un parque forestal de gran
inters paisajstico y ambiental.
18
Las formas de los volmenes estn dotadas de gran organicismo, son formas que se doblan y se alabean, cubiertas que
se curvan siguiendo una inspiracin en las formas naturales de gran plasticidad. El volumen de la biblioteca, por
ejemplo, es una gran pieza donde la curva de la cubierta modifica la altura del volumen en cada punto, variando la
percepcin del edificio a medida que se recorre exteriormente. La pieza concilia lo monumental de su escala con un
diseo humanizado a la medida de los usuarios.
Todo el conjunto edificatorio estar revestido en piedra cuarcita, que define as la piel exterior y continua del
complejo, a excepcin de los grandes paramentos acristalados que llenarn de luz los edificios.
El arquitecto incluy en el proyecto las torres de John Hejduk, inicialmente proyectadas para otro emplazamiento en la
ciudad y que ahora pasan a formar parte del complejo, en homenaje a su arquitecto creador, fallecido recientemente.
20
El Museo de Historia Natural Lus Iglesias, est ubicado en el edificio de la Facultad de Ciencias Qumicas de
Santiago -Campus Sur.
El Museo consta de 3 salas donde pueden observarse un gran nmero de colecciones de fauna y flora procedentes de
todo el mundo; las ms valiosas las que se conservan del siglo XIX.
21
La noche del 24 de Julio es la celebracin ms grande del ao en la ciudad, y por tradicin se desarrolla un
espectculo de msica y luz que incluye la quema de la fachada de la catedral y espectaculares fuegos artificiales. La
maana siguiente, el 25 de Julio (Festividad de Santiago Apstol) el Rey, o alguien que l nombre en su
representacin, realiza una ofrenda al Apstol.
Durante estas fechas la oferta cultural destaca por su calidad y diversidad; la msica, la danza y el teatro invaden
Compostela.
La otra gran festividad de Compostela, que se celebra durante casi una semana es la Fiesta de la Ascensin (Cuarenta
das despus del Domingo de Resurreccin), casi siempre coincide en mayo y en su programa cuenta siempre con
conciertos, verbenas y pasacalles.
23