Rexeni primeri - rang i KKT

Zadatak. Koristei Kroneker Kapelijevu teoremu, u zavisnosti od realnog parametra diskutovati

sistem
x 2y + z = 0
2x + 3z = 4 2
3x + 2y + z = 0
2x + 4y + z = 2.
U sluqaju kada je sistem odreen, rexiti ga matriqnom metodom.
Rexee. Koristimo sledee qienice:
1. Rang matrice se ne mea primenom sledeih (tzv. elementarnih) operacija:
mnoeem vrste (kolone) brojem razliqitim od 0;
sabiraem vrsta (kolona);
permutovaem vrsta (kolona).
2. Ako je j-ta kolona matrice A oblika

0
..
.

aij ,

.
..
0

gde je aij = 0, onda je

rangA = 1 + rangAij ,
pri qemu matrica Aij nastaje izbacivaem i-te vrste i j-te kolone iz matrice A.
3. Kroneker Kapelijeva teorema: Neka je dat sistem linearnih jednaqina (po promenivim x1 , . . . , xn )
a11 x1 + + a1n xn = b1
..
.

am1 x1 + + amn xn = bm
i neka je

a11
..
A= .
am1

...

a1n

...

amn

a11

..

i A = .
am1

...

a1n

b1

...

amn

bm

Ako je rangA < rangA , onda je dati sistem nemogu (nema rexea);
Ako je rangA = rangA = k < n, onda je dati sistem neodreen (ima beskonaqno mnogo
rexea) sa n k stepena slobode (n k promenivih uzima proizvone vrednosti, a ostale
promenive se izraavaju preko ih);
Ako je rangA = rangA = n, onda je dati sistem odreen (ima jedinstveno rexee).

1
2
=
3
2

1
2

4
4

1
0

4
0

1
0

4
0

1
0

4
0

2 1
0 3
2 1
4 1
2
0
0
0
2
0
0
0

|
0
| 4 2

|
0
| 2

|
0
| 4 2

|
0
| 2

1
3
+1
3

|
0
| 4 2

|
0
| 2

1
(2)(+3)
2

+1
2

|
0
| 8 4

|
0
| 2

0
(2 )( + 7)
.

0
2

2
1
0 (2 )( + 3)
0
+1
0
2
2
1
0
0
0 +1
0 2

|
|
|
|

Na osnovu osobine 1. sledi da je

1 2
1
0 0
0

rangA = rang
4 0 +1
0 0 2

0
(2 )( + 7)
.

0
2

1 2
1
0 0
0

rangA = rang
4 0 +1
0 0 2

Primenom osobine 2. dobijamo

1
0
rangA = rang
4
0

sledee:

2
1
[
]
0
0
0
0
0
= 1 + rang 4 + 1 = 2 + rang
;
0 +1
2
0 2
0 2
[
]
0
(2 )( + 7)

rangA = 2 + rang
.
2
2

Sada moemo formirati tabelu rangova u zavisnosti od vrednosti parametra :

rangA
rangA

= 2 = 7
3
4

=2
2
2

= 7
3
3

Na osnovu Kroneker Kapelijeve teoreme zakuqujemo sledee:

U sluqaju kada je = 2 = 7 sistem je nemogu;
U sluqaju kada je = 2 sistem je neodreen sa 1 stepenom slobode;
U sluqaju kada je = 7 sistem je odreen.
Obzirom na qienicu da smo prilikom odreivaa rangova primeivali iste elementarne operacije
koje bi koristili i prilikom rexavaa polaznog sistema Gausovim postupkom, zakuqujemo da je
dati sistem ekvivalentan sistemu
x 2y + z = 0
0 = (2 )( + 7)
.
4x + ( + 1)z = 0
(2 )z = 2
Dakle, za = 7 sistem

x 2y + z = 0
4x 6z = 0
z = 1

treba rexiti matriqnom metodom. Odgovarajua matriqna reprezentacija ovog sistema je data sa

1 2
1
x
0
4
0 6 y = 0
0
0
1
z
1
|
{z
} | {z } | {z }
P

Prvo proverimo da li je P inverzibilna matrica,


 1 2
1

0 6
detP =  4
 0
0
1
Matrica P je inverzibilna , pa je X = P 1 Q.




 0 6 

  2
 0

 0
1




 4 6 
 1
1
1




P = 
 0
0
1 
8


 4 0 

  1

 0
 0 0 
Konaqno,

1
X=
2

1
4

3
2

1
8

5
4

tj. da li je detP = 0.

 

  1 2 
=
 = 8.
  4
0 



1 
1 


 2
1

 0 6


1 
1 


 1
1

4 6


2 
0 


 1 2

 4
0


 1
 =
 2


0



32

0
= 4

1
1

1
4

3
2

1
8

5
4