Puka, nj aventur e bukur turistike.

Nuk ka qen vetm ekzotika, por edhe bukurit e rralla, q kan uar n Puk, n zemr t Malsis
s Veriut, udhtar t huaj si Nopa, Edit Durham, Rose Lain, por edhe shum shkodran gjat shekullit t
kaluar etj. Dhe m pas, megjithse komunizmi e zhveshi me sharrat e famshme, prsri nj kujtim, nj relikte,
nj cop Puke a Fush Arrsi e gjen n do objekt apo shtpi n Shqipri n formn e kapriatave, tavanve e
dyshemeve prej drrase pishe apo n formn e mobilieve prej druri ahu. Por Puka sht m shum se aq. Ajo
sht atje, e me t gjitha, me bjeshk t larta, me pllaja e lugina si piktura t gjalla, me pyje e burime pa nj t
dyt, kur thoshte Lasgush Poradeci, me shpella e pista skish, me nj qytet t vogl malor t pastr, me njerz
mikprits dhe zemr bardh, me dy muzeume me vlera t rralla, si sht muzeu i Migjenit dhe Muzeu
Etnografik, me ato kishat katolike, njra me bukur se tjetra, me hanet q tani po marrin fam e emr.
Pr turistt e malit dhe t ujit
Kush shkon n Puk nj her, ka dshir q t mos e lr me aq, pasi do q t shkoj gjithmon. Resurset e
saj turistike jan t shumta dhe nuk mund t shfrytzohen n pak koh. Psh, qyteti t mban m shum se nj
dit, por po t shkosh n mal, do dit t tra t eksplorosh shpellat. Jan 85 t tilla. Nj dit e do me Shpelln
e Kaurit, nga m t mdhat, m t bukurat dhe m enigmatiket n Shqipri. Shpella e Kaurit ka qen e
banuar q n lashtsin e hershme. Por edhe m pas, pr periudhn bizantine ka gjurm jete, me mure t
ndrtuar n shekullin VII-VIII t ers son. Natyrisht kjo shpell ka qen nj vend ideal pr murgjit, t cilt m
t qet dhe m t vetmuar se aty nuk kishin ku t gjenin vend tjetr. Shum pran ksaj shpelle ka kaluar
dikur rruga q lidhte Shkodrn me Prizrenin. Nj shpell tjetr po si ajo e Kaurrit sht edhe Shpella e
Shqelit. Pran ktyre shpellave natyra t ofron nj tjetr mrekulli, liqenin madhshtor t Komanit, me ata
fjordet e vegjl piktoresk q bashkohen dhe zbusin grykderdhjet e prrenjve q zbresin zhurmshm nga
alpet.
Projekte dhe ide
Puka sht atraktive pr turizmin, ajo do dshir, pasion, vlersim dhe patjetr para dhe investime n
infrastruktur. T tjerat vijn vet. Ktu ka vend pr turistt aventurier t udhtimeve dhe eksplorimeve,
turistve t malit, por edhe t ujit, t historis dhe legjendave, por edhe atyre q duan t zgjerojn mushkrit
dhe t prmirsojn metabolizmin me aromn e pishave dhe klimn malore. Puka e provoi, me pyjet nuk i doli
gj, ata u shkatrruan dhe duhen vite t rikthehen n gjendjen e mparshme; minierat po prishen. E vetmja
gj, sht t zhvilloj turizmin. Por sht pr t ardhur keq, se nuk gjen nj guid orientuese, nuk gjen nj
doracak t vogl historiko-gjeografik t t orientoj. Mir projektet e mdha, por as kaq nuk bhet?!
Hanet
Fal natyrs dhe relievit q ka, hanet e Puks ofrojn gatime tradicionale t zons si: fli dhe tave
dheu, mish n gaca, qumsht, bulmet, mjalt, vez fshati, krpudha, reel nga m t ndryshmit si reel
kumbulle, fiku, molle etj. Fruta t thata dhe tre lloje salcash. N dhomat e hanit pr shkak t komoditetit, por
edhe t qetsis dhe ajrit t pastr, gjumi bhet i leht dhe zgjimi me nj ndjesi t kndshme dhe optimiste
pr nj dit t bukur. Personeli i haneve, i specializuar, t orienton dhe t ndihmon q ta organizosh ditn sa
m mir me aktivitete si shtitje n pyll, gjueti, shtitje me vark, n dimr rrshqitje me ski etj.
Qyteti
Qyteti i Puks ndodhet n veri t Shqipris n nj lartsi prej 838 metrash mbi nivelin e detit, duke
prbr nj prej qyteteve m t lart t vendit. Pran qytetit ndodhen pika malore me mundsi pr zhvillimin e
ktij lloji turizmi. Ka nj popullsi prej 6000 banorsh. Qyteti shquhet pr ajrin e pastr duke qen se rrethohet
edhe nga nj pyll pishash prej 400 hektarsh. Pran qytetit ka dhe nj pist natyrore ku mund t ushtrohen
rrshqitjet me ski. Gjithashtu ajo shrben si nj baz e mir pr ushtrimin e alpinizmit n malin e Munelles dhe
n bjeshkt e Trbunit.
Verimi n Puk, q n vitet 30 t shekullit t kaluar
Nxitje pr kt shkrim u bn shnimet e studiuesit shkodran, Ahmet Bushati. Nga kujtimet e Bushatit,
msohet se Shkodra gjat fillimeve t viteve 30-t, veronte ve vendeve t tjera si n Bog, Shirok, Razm,
edhe ne Puk. Puka ka qen si nj lagje e Shkodrs. Kot nuk ka ngelur edhe ajo shprehja shkodran prej
Puket. N lulishten e bukur t ndrtess s nnprefekturs s Puks, shkruan Bushati, do mbasdreke e deri
n ort e vona t nats, qndronin ndr tavolina npuns e ushtarak, shume prej t cilve nga Jugu, por dhe
shum pushues t ndryshm nga Shkodra. Ja si vazhdon ai m tej: Puka, nj qytez e vogl simpatike, me
rreshtin e dyqaneve posht rrugs dhe n vazhdim me disa shtpi t ulta t shprndara aty-ktu, me
ezmn e re n qendr t qytetit dhe pak m sipr, n t prpjetn e qytezs rreshti i barakave verore,
ndrtuar me drrasa t reja q kundrmojn arom t kndshme pishe, me hotelin e ri dykatsh t Abdullah
Salihit, ndrtuar me gur t gdhendur mali, si dhe nj tjetr prdhese t vogl q quhej hoteli i grave, kishte
filluar t trhiqte gjithnj e m tepr pushues nga Shkodra. Binin n sy mjaft t rinj shkodran t asaj kohe q
pasditeve luanin futboll n fushn e shkolls s Puks, ku jepte msim edhe Migjeni. N Puk, shkonte pr t
veruar nga Shkodra s bashku me familjen e saj, edhe vajza e dyt e Bajram Currit. N Pyll t Hoxhs
bheshin piknik t gzueshm nga grat shkodrane. Ndryshe nga zonat e tjera piktoreske klimaterike t
Shkodrs, Puka nga ana e saj, si qnder administrative kishte banort e saj vendas, por pushimet e
shkodranve n at zon, u bn si shkak q disa familje shkodrane t shprngulen atje me tregti. Ndr kto
familje, prmenden familjet Hafizi, Kraja, si dhe ato t disa npunsve t ndryshm. Familjet e dala nga
Shkodra pr verim n Puk kan qen me dhjetra, por n kujtimet e Ahmet Bushatit, prmenden familjet
e vllezrve Ymer e Abaz Dervishit, Fetah Mets, t s ves s Bajram Currit, Elez Muks, familjet e Hamza
e Man Juks, t Asllan Bekteshit etj.