Professional Documents
Culture Documents
Yaalva Pangcalhva
Apquelaansaeclha, apqueltaalhoseeycaoc
nahan apquellaanqueclhoo acnaycaoc
apquelpasmeeyqueclha
Ernesto Unruh nahan Hannes Kalisch,
allhaalhmayca dibujo angcaaoc Argello Ral
nahan Erna Ramrez
Yaalve-Saanga
2000
2000; Ernesto Unruh, Hannes Kalisch
Nengvaanemquescama Nempayvaam Enlhet (Equipo Materiales Enlhet)
Yaalve-Saanga
ISBN 99925-3-134-7
Haaco-Ploom
199
Haaco-Ploom Pedro Anton
Nengyasengveyaam Nengnempaveyaam
200
Quellhaalhmaa Apquelnempaveyaam
201
Haaco-Ploom Pedro Anton
Quelhayvoom
202
elteemooc evataamohoc lhama, vaamlhacmoo mooc aplhatamaycaoc yempe-
hec apangcaaoc. Alhtoooc maata apqueleenmooc ellhong quelhayvoom,
taan elyapmaoclhac aayen acyevey. Lhama-emec naat lha apquelsoom paal-
ya; taan yempehec, quellaaneyaac aplhaataaoc yoyaam eyespongcaamec-
lha, paej cvesey valte nanoo. Yaamactalhnaam maataa eltaheclha, taan
elyaataam pooc:
Angeltaheclhac saata! Yamacaac coo.
Moo mooc apquelpekheeycam.
Heey, nooc saatema!
203
Haaco-Ploom Pedro Anton
Nenlhoy Nengmovaan
204
Mengyetsepehe, vaamlha, yeecavoonyekheplhoy, etnehec maataa
pooc, eeca cahaney ellanamcoc.
Nateymeeycam han maa, secvetay nahan coo.
Taap aplhoy hay han maa, Aatengay naat molteem, taan nahan taap
apyoholhma lha. Nec naatepmaatengvaecmoc maa Neenequev taap. Haa-
venyekhe tovama, nengcoocnaat nengmoolhama, tovangquelvaanaay-
quepmaamac, taan apnaecmoma. Sas naatepteyaascamcaa hay Lhaapang-
calvoc apvaaectamo, taan apvaeclhoma, taa apmatnama; caammaap naa-
tema, hoo pmatnaeclhoma makhay. Nengcoo nengmoolhamama, maa-
tengvaecmo nac maa.
205
Haaco-Ploom Pedro Anton
Quelaaney-Pooc
Acyenammalhca Anmen
206
yekha a lengco, vaamlhayca capvanquehec nahan lengco engyaane ampas-
meclha, teem queltamhooc naat lhaanhan eetac asoc apac acyaanmongaam.
Quelteemooc naat nahan eetac enlhet asoc apac, taan aptengyeyaptamhay-
cam payhoo lengco; vaamlhaycanyekhe nentamhaycam a manten. Cooyca
paej naat atnahaycam, tes naat lhaakham, hengvennohoc nec naat lengco.
Eeca socteemaclha secvetay coo metnaha-pquetcooc, mepquecmasca am-
yaa. Vaamlhayca apvahaneeycaoc pooc, queltengyeeycaoc yengmen nec
naat lhaa a.
207
Haaco-Ploom Pedro Anton
208
Nentalhnama Nanoo
Nentoom Ayoholhma
209
Haaco-Ploom Pedro Anton
210
Alteemaclha Aptoycaoc
Acteemaclha Apquelpameeteeycam
Metnaha-Pquetcooc
Vaactaac angcooc lhama nengmasqueem pac metnaha-pquetcoc aptam-
ha aptengyeyoo nentoom, camascoc nahan aptoycaoc apmoolhama, han maa
nanoo. Vaamlhayca teemaclha nanoo, lhengcaasooc naat paej nengmas-
queem pac enlhet, halhnangcavooc maataa, elpametamohoc nahan acnoo
211
Haaco-Ploom Pedro Anton
Quelvaana Altamhaycam
212
Nempasmaeclha Nentoom
213
Haaco-Ploom Pedro Anton
214
Sengaanamaclha ac Sengelyamhapma
215
Haaco-Ploom Pedro Anton
216
Sas cayaasengvomoc seclhooc actamhaycam actengyey tamama nahan ak-
hanma nentoom, teema nac maataa mooc quelvaana yetcoc, yasengvocmec
tengyey tamama, acnelhpongaam nahan alaanaalhcoo asoc, nahan tengyey
quentem. Taan catlhensec neeten aptoom angyaap, yoyaam etooc saat apva-
actamo, angquen ayenyemay altemnaascaoc. Teemaclhatquetsec maata
ayeenmoo moltemnaascaoc, yoyaam saat calhyavamohoc acvocmolyamha-
pa. Nasooc nahan aleltemnaascaoc angquen nanoo, naekhe paej mooc asoc
allaaney.
217
Haaco-Ploom Pedro Anton
Secmoolhama Seta
218
yep payhooc maa Lhamhapmec, lengcocnaat lha apcanma. Nengggatooy-
ca apqueleyvaam lhaapen tengyey macvaplhangcoc, paaaeejjj ca atnehec
coo lha amoctac ma, paaaeejjj asoc. Paej nahan co apaava, paej engyen-
yeemac ma, vaamlha apaavaphaapac seyaleeycam.
Vaactaac cooma amyep sectengyey sectoom. Paej nasooc caayooc
engquenyec ootac asoc.
Meetehec saat lhama soc, teemac seta.
Nasoonteemac, soonyekhe nalhma, caa lhaangcalhohoc a, Soomcom-Yel-
pa; cat nahan anlhong noo nac a. Saanga nalhmacnaatepnaecmoc seta, teng-
ma nanoo, vetayama seta, caymascama yengmen eeca. Paej nahan alh-
naanyacmoc, soonyekhe cat. Nalhmaysecsoo apnaycamcaaclhacnaat lhaa
metnaha-pquetcooc.
Tahaclheec mokham ma apyetnamaclha seta, secsaclho macva, paej
yanyehemoo pteepaeclha nac a. Taan aptoma secsaeclha macva seta. Lhama
naapokhacnaat quetsepmac, paej yekhengcayavaecmongyetsapoc. Cocnaat
laalha acteema nengmasqueem pac, aptapnaoc naat lhaangquelyelcammalh-
ca. Moyascamcolhacoo lha acteemaclha amyaa, vaamlha moltamhaycaoc
naat mataymong aato, paej lhaayquenyekhe. Paej eeca angvaayac; eyaa-
sekhayooc naat seta, acteyanmoo sa lhamoo alhtaa. Tapeeycamque sa,
yoholhma pangcooc naatema seta, hoosa mothanyeyacnaat coo lhama
soc. Lhama ac apteema payvaam:
Naa yangvaa sa! Cat angcoonyekhe lengco. Emyaclha saatema leng-
co, eetac saat lhaa enlhet, etengya saateptoom!
Setacnaat lha apmopvaan selaancam naysecsa secteyaascam elhap-
coo, maalha setamenquescama seyeploycam apmopvaan seta. Eequema
secyaascamcoocoo lha maata apquelvaanyam, secvetaya maalha apcaan-
cammaap naat seta. Paej naat lha pooc, paej eequecoo lha ayaascamcoc,
paej yecnaat laalha apyaalheng. Lhaha, apcaammaap naat lhaangquenye-
mayac, yoholhmacnaat lhaanyekhengquenyemayac, naat lha apcaammac-
poc maa. Han coo selvetaycam hay, maalha acteem nasooc apquelmop-
vaan. Yekhe maalhanhan haave nasoo. Noo nac lha paanatee-ngyaap, vet-
aac maata ayetsepmansecaa, nooc nahan ma nanoo apquelananyekhe
maataa. Paejjj, capvanqueheyca etamenquescamoc capayhoolhnec naat
lhaa a.
219
Haaco-Ploom Pedro Anton
Selvetangvaaecta Enlhet
220
vaamlha seyaleeycam apayheeycam aphaapac.
Naa yoong, tamhac maataa lengco. Co lha acvaam emyantaec lheep
lengua tengma pac, payhooc ahae?
Heey, asaclhac saatec nentoom, tamhac coo seyanya lengco.
Paa angvaamac pan, lhamapyevey, nahan aapetec makheetec.
Taan sectahanyaa lhama enlhet. Nasoontamhac seyecpelcoo haavoc
sectahanyaa, apnaakham Yaalve-Saanga apvesey Isbron Martinez, Haaco-
Pmommaap.
Lheep nooque laa! tamhac helmalhnaamcaa.
Eehe coo!
Lha apquempaa? tamhac mokham.
Lhaa ayempaac aae, nalhma.
Lha apmoolhama ye?
Aa ye, seta. Lhapcooc coo, lhapcooc nahan seta, nengnam nengcoo
nalhma.
Lhee. Meyangvactama laa!
Paejjj! Apayvaam maalha maataa seta, naa yangvaa sa. Nasooc coo
lha paej ayangvactamac!
Paa yaa lha tahohoc mokham maa?
Paej, canayquec lhaac lengco ayacsec maa tengma.
Heey, nooc aha! Payhooc tengmama, nepvaa tengma lengco.
Taa seyantamaclhoma haavoc, quempayama tengma. Eeca svocmoma,
quelpalhquemmaap secvetayaclha.
Quelmenaecmascama Nanoo
221
Haaco-Ploom Pedro Anton
222
Apvaeclha Seta Enlhet Tengma
Seclhengayaam Yaalve-Saanga
223
Haaco-Ploom Pedro Anton
224
mooc nem yeploom etaava. Elyamhapvaecmec maa Peetempoc, vaamlha
acmeyaeclhelhacnaat etaavama. Naateyca ayaoclhama, Lhaptaana, ayen-
yemayaclhanhan; acvay eequenhan hay Yaalve-Saanga. Eeca seclhenga-
yacmoco, apquelvayaayca a secmoolhama, noo nac Aayat, Lengua-Pye-
vey, Hentrek, quelaanaacpoo, Mocmo nahan apnaaymacoc, vetangvaac
coo hay. Vetaycamcooc nahan seclhooc apyapaascamco yengmen crestyaa-
no payhooc maa Lhaapangcalvoc.
Secyaanmongquescama Evalhoc
225
Haaco-Ploom Pedro Anton
226
Acteemaclha Secyeplavquescama
Naatecoctamhac hay:
Movanquehec co alaaneclhac aalhtoo,
haave secyennemquescama soycam-amya-
a, lhoyquela quelemha-pmamyaa lhoyque-
la mesyoneero.
Paej alteemooc ayennemsec. Temeec ang-
cooc coo secmovaan amyaa, eeca ayen-
yema acyetna secpooscama asoc makhay,
yoyaam ootaangvaclhac maa. Nenteem
crestyaano lhoyquela soycam-amyaa,
mongvanquehec antemhec nengelaaney a-
socmasoom makhay mepquelha enlhet.
Quellheep elyaalhenga, elvascap. Quel-
vetaac as nenteemaclha, elyeplavques!
ellheng! naateptamhac Yoocse-Pquetcoc
sengellhecmooscama.
227
Haaco-Ploom Pedro Anton
228