You are on page 1of 41

08.04.

2014

KSEL GELM

Nereye
gideceini
bilmeyen
gemiye, hibir
rzgar fayda
salamaz.
(Montaigne)

1
08.04.2014

yi bir hedef, ancak o hedefe ynelen


kiinin kendi zelliklerini
tanyabilmesiyle seilebilir.

Kii, hedefini kendi kabiliyetleri ve


beklentileriyle rttrebildii
oranda baarya ulaabilir.

Ben kimim ve
yaam hakk
olarak hayattan
ne istiyorum?

2
08.04.2014

Kendinizi tanmak,

Genel kiilik
zelliklerinizi belirlemek,

lgi,ihtiya ve
beklentilerinizi
anlayabilmek iin ihtiya
duyacanz temel
yntemleri renmek

Ayrca, i hayatnzda
daha baarl ve mutlu
olmanz salamak
amacyla, mesleki
alanda ihtiya
duyabileceiniz temel
yetenekleri
kazandracak bilgiler.

3
08.04.2014

http://www.youtube.com/watch?v=esCvgf
NZoc8

http://www.youtube.com/watch?v=L3AsqP
thnOE

Baarl olmak
iin deiim ve
geliim arzusuna
sahip
olmalsnz.

4
08.04.2014

Hayat olduu gibi


kabul etmeyip onu
daha nitelikli bir
dzeye ykseltme
gerekliliine
inanarak, baary
yakalayabilirsiniz

Sizi ok etkileyen
bir tarihi ahsiyetin
yaam yksn
okuyunuz ve
deerlendiriniz.

5
08.04.2014

evrenizde rnek olarak deerlendirebileceiniz


bir kiinin, beendiiniz zelliklerini paylanz.

Yaamnzdaki her
sorun, iinde bir
armaan saklar.

(Richard Bach)

(Mart romannn yazar)

6
08.04.2014

Sorunlar, bizim
bilgeliimizi ve
cesaretimizi ortaya
koyar.

Scoot Peck

Dnyada grmek
istediiniz deiiklii
nce siz kendi
zerinizde uygulayp
gerekletirmelisiniz.
Gandhi

7
08.04.2014

mitsizlik
diyarna gitme,
mitler var.
Karanla varma,
gneler var

(Mevlana)

8
08.04.2014

1. BREYSEL GELM
1.1. Bedensel zellikler
Bireyin kiiliinin ve yaam
tarznn belirleyicilerinden
birisi olan bedensel
zellikler; anne-babann
tad genlere, anne
karnnda geen yaam
srecine ve doum sonras
etkenlere bal olarak
deiir, biimlenir ve kiiye
zg bir hal alr.

Bireyin bedensel
zellikleri denildiinde;
kilo, boy, kemik yaps,
kas yaps, bedenin
oran, biimi, duruu,
bedeni oluturan organ
ve sistemlerin yaps ile
d grnn etkileyen
ten rengi, gz rengi, sa
rengi gibi unsurlar akla
gelir.

9
08.04.2014

Bedensel geliimse doum


ncesinden balayp 18-20
li yalara kadar insan
bedeninde grlen
deiim ve olgunlama
srecidir.

Bireyin fiziksel
geliiminde birok
sebeple farkllamalar
meydana gelir. Hibir
bireyin vcut yaps ve
grn tam olarak
dierinin ayns olamaz.
Bu sebeple kiiler
arasndaki boy, kilo vb.
fiziksel unsurlarn
farkll son derece
doaldr.

10
08.04.2014

Kz ocuklarnn ergenlik
dnemine erken
girmelerinden
kaynaklanan gelimeler,
erkek ocuklarnda bir iki
yl daha ge balar.
Dolaysyla ayn yataki
kz ocuklarnn, yatlar
olan erkek ocuklarna
oranla daha iri yapl
olmalar, son derece
normaldir

Bununla birlikte ergenlik


dnemi, her bireyde ayn
anda balamaz. Bu yzden
kimi ocuklar ergenlik
dnemi gelimelerini nce
yaarken, kimi ocuklarda
bir mddet daha ge
yaayabilirler. Bu da son
derece olaan bir
durumdur.

11
08.04.2014

Bu dnemdeki fiziksel
geliimlerin her bireyde
bir dnem mutlaka
yaanaca
unutulmamal. ve bu
deiimler son derece
olaan karlanmaldr.
nk bu sreten
gemeyen hibir birey
yoktur. Yatlarnza
gre daha uzun boylu ya
da daha ksa boylu
olmanz normal artlarda
endielenebilecek bir
durum deildir.

1.2. Zihinsel zellikler

Zihinsel zellikler bireyde


gelien anlama ve
yorumlamayla ilgili
niteliklerdir.
lkin son derece snrl olan
zihinsel faaliyetler, amanla
geliir ve olgunlar.
Bireyin bu zihinsel geliimi
onun hem doutan getirdii
zelliklere, hem de
evresiyle etkileimlerine
baldr

12
08.04.2014

Zihinsel faaliyetler u sreleri kapsar:


Alglama: Gerek i, gerekse d dnyadan edinilen
bilgilerin yorumlanmas ve dzenlenmesidir.
Bellek: Yaanlanlar, renilenleri ve alglananlar,
gemi ve gelecekle ilikisini,bilinli olarak zihinde
saklama gcdr.
Muhakeme : Bilgiyi belirli bir anlam karma ve sonuca
varma amacyla kullanabilme yeteneidir.
Dnme: Bilgi ve zmlerin sebep-sonu ilikisi
ierisinde deerlendirilip yorumlanmasdr.
Yetenek: Bireyin renme, i yapabilme ve uyum
gcdr

Bireylerde zihinsel geliim, farkl farkl olsa da


geliim srecinin ortak evrelerinden sz
edilebilir.
Birey, dnyaya ilk geldiinde, zihinsel
anlamda pek fazla davrantan sz edilemez.
ki yana kadar zihinsel faaliyetler geliim
iindedir ve kavramsal zekann olumasnn
hazrlk evresidir.
ki yandan sonra gelien kavramsal zeka
kendi iinde drt basamaa ayrlr:

13
08.04.2014

1. lkel kavramlarn kazanlmas (2-4 ya aras.)

2. Sezgisel dnme (4-7 ya aras.)

3. Somut dnme (7-11 ya aras.)

4. Soyut dnme (11 yatan sonra.)

1.3. Ruhsal zellikler


Bireyin; etkiye en ak
renme, olgunlama
yoluyla ekillenen ve en
ok ahsna zg
niteliklerinden olan
ruhsal zellikler, btn
bu sebeplerden dolayda,
zerinde kesin
konuulmas g olan bir
alandr.

14
08.04.2014

Bireyin ruhsal zelliklerinin


olutuu esas dnem, okul ncesi
adr. Bu dnemde temel kiilik
zellikleri geliir. Bu yzden
bireyin eitimindeki en nemli
dnem, okul ncesi yalardr.

Okul ncesi a, ocuun


btn duygu trlerinin
ortaya kt adr.
fke, kskanlk, nefret,
hogr, sevgi, aylam vb.
duygular bu ada belirir.
Bu sebeple, bu ada
ailenin tutumu byk nem
tar.
ocuk ailesinden ve yakn
evresinden grd
tepkilere karlk,
duygularn biimlendirir

15
08.04.2014

ocuk ailesinden ve
yakn evresinden
grd tepkilere
karlk, duygularn
biimlendirir

16
08.04.2014

1.4. Kendini Tanma


Kendini tanma abas,
sanld kadar kolay
olmayan bir sretir.
nsan ou zaman
kendini adlandramad
ve tanmlayamad
duygular veya tutumlar
ierisinde bulabilir. Bu
nedenle kendini tanma
abasna daha temel
yaklamlar getirmekte
fayda vardr.

Kendini tanma abas


ierisinde olan kii, nce
birey olarak kendisini
deerlendirmekle deil;
varlk olarak insan
kavramn ele almakla ie
balamaldr.
Yani insan, kendi bireysel
dnyasn grmeye
almadan nce insan
olarak evrendeki yerini
deerlendirmelidir.

17
08.04.2014

O halde nedir evren? nsanln bugnk


bilgi dzeyiyle tanmlayabildii evren,
ifadenin yetersiz kalaca kadar byk ve
sonsuz bir varlk dzeyidir

Bu insan aklnn
alglamakta
zorlanaca usuz
bucaksz byklk
ierisinde ufack bir
gezegendir dnya.

18
08.04.2014

Peki bu ufack dediimiz dnya, evrenin ierisinde bir para olarak


grlmeyip kendi btnl ierisinde deerlendirilirse?
O zaman dnya da koskocaman bir varlk lemidir.
Denizleri, dalar, kular, bitkileri ve saymakla bitmeyecek varlklar
topluluuyla, o da esiz ve benzersiz bir btndr.

Peki o halde esas soru


nedir? Neden btn
bunlar dile getirildi?
Esas soru, bu
inanlmaz gzellikteki
varlk aleminin nasl
deerlendirileceidir?

Bu sorunun en gzel
cevab; btn bu
inanlmaz ve saysz
gzelliklerin tek
sebebinin insan
oluudur.

19
08.04.2014

Yani insan yoksa btn


bu sonsuzluk da yok ve
anlamsz demektir.
Ksaca insan o kadar
deerli ve kymetlidir
ki, bunca zen sadece
onun yaamasn
salamak iin var
olmutur

Kendini tanma yolundaki


insan; kendisine ait
herhangi bir bireysel
zellii ele almadan nce,
bu gereklii kavramaldr.

Kendisini hangi dzeyde


deerlendirirse
deerlendirsin, hi fark
etmez, insan olduu iin
son derece kymetli ve
esizdir.

20
08.04.2014

Her bireyin sadece


insan olma vasf, ona
bu deeri ve gzellii
katmaktadr.

Bu, sadece yaamas


iin sunulan hazinenin
byklnden bile
kolaylkla
anlalabilmektedir.

O halde ilk ilke udur;


insan deerlidir ve siz,
baka hibir eye ihtiya
duymadan, sadece insan
olduunuz iin bu deeri
zaten hak ediyorsunuz.

Yani herkes gibi siz de


biricik ve esizsiniz.

Her trl zen ve gzellii


fazlasyla hak diyorsunuz.

21
08.04.2014

Kiisel geliim sreciniz iin


atlacak ilk adm, kendi
kymetinizin farknda olmaktr.

Ruhsal, zihinsel ve bedensel


.
anlamda kendinizi
deerlendirmeye tabi tutarken,
bu gerek asla gz ard
edilmemelidir.

Kii, kendisini ve
evresindekileri hak ettikleri
deer ierisinde grmelidir

Bundan sonra gelecek olan aama, kiinin


kendisi ile kuraca olumlu diyalogdur

22
08.04.2014

Zihinsel, bedensel veya ruhsal


zelliklerinizi deerlendirirken,
yarglama deil alglama abas
ierisinde olmaktr.
Gerek u ki, en bata fiziksel zellikler olmak zere dier
zelliklerin oluumunda insann kendi emei yok denecek kadar azdr

Bu aamada gerekli
olan, her insann
mutlaka stn ve
zayf ynleri olduu
gereini hogryle
karlayabilmektir

23
08.04.2014

Bu noktada yaplacak en kt tercih,


kaytsz ve abasz kalmaktr. Yani bireyin
zayf ynlerinin verdii eziklik duygusunu
kabullenmesi, ya da gl ynlerini
gelitirme abas ierisine girmemesidir

Geliim srecinin
baars hogr ve
olgunlukta yatar. Burada
kastedilen bireyin
kendisine ynelik
hogrs ve
olgunluudur.

Yani kiinin hatalar ya


da eksikliklerini
olgunlukla
karlayabilmesidir.
Hibir birey hatada ve
eksiklikte yalnz deildir.

24
08.04.2014

GL OLAN,
ZAYIF YANINI
HERKESTEN
Y BLENDR

DAHA GL OLAN SE ZAYIF


YANLARINA HKMEDEBLENDR

Tannan ve bilinen bir evrede bir yerden baka


bir yere gitmek, yabanc olduunuz bir yerde,
bir yerden baka bir yere gitmekten ok daha
kolay ve zahmetsizdir.

Bilmek ve tanmak, yeterlilikleri ve eksiklikleri


gzlemleyebilmek, ama ve hedeflere ulama
aamasnn olmazsa olmaz kuraldr.

25
08.04.2014

Alnan kararlar kiinin kapasitesiyle uyumlu olmaldr

Kendini tanmak;
neyi sevip neyi
sevmediini bilmek,
gl ve zayf
ynlerini
grebilmek, kendi
snrllklarn ve
yapabileceklerini
bilmek, rolnn ve
sorumluluklarnn
farknda
olabilmektir.

26
08.04.2014

Elinizden geldii kadar bu ie vakit ayrnz ve mutlaka


yazarak dnmeye alnz.
1. Kendinizle ilgili olumlu zelliklerinizi dnn. En ok hangi
zelliiniz beeniyorsunuz?
2. Kendinizde beenmediiniz zellikler nelerdir? Bunlar en ok
hangi zamanlarda ortaya kar? Beenmediiniz
zelliklerinizi deitirmek iin neler yapabilirsiniz?
3. Baka insanlarda beenmediiniz zellikler nelerdir?
4. Bakalar sizi nasl tanmlar? rnein arkadalarnz,
akrabalarnz, komularnz, retmenleriniz sizin nasl bir
insan olduunuzu dnrler?
5. Bakalarnn sizi nasl tanmasn isterdiniz? Her insann
dierlerine gre iyi yapt ve dierlerine gre daha kt
yapt bir eyler vardr. Sizin gl ve zayf olduunuz
yanlarnz nelerdir?

6. Her insann drstlk, arkadalk, ak szl olma, saygl


olma, evreyi koruma gibi baz deerleri vardr. Her insann
ncelik verdii deerler deiik olabilir. Sizin ncelik
verdiiniz deerler nelerdir?

7. Bundan 15-20 yl sonra nasl bir insan olmak istediinizi


dnn. Nerede, kimlerle yaamak istediinizi, ne i
yaptnz hayal edin. Bunlar gerekletirebilmek iin nelere
ihtiyacnz olduunu saptamaya aln. Kendinizle ilgili
deitirmeniz, gelitirmeniz, renmeniz gereken eyler
nelerdir? Bunlar bulmaya aln?
8. Her insann eitli rolleri ve bu rollerin yerine getirilmesi
gereken sorumluluklar vardr. rnein anne rol, renci
rol, alan rol, karde rol, arkada rol vb. Sizin rolleriniz
nelerdir? Her bir rolnz iin ne gibi sorumluluklarnz var?
Belirlemeye aln

27
08.04.2014

1.5. Kendini Gelitirme


Geliim, belirli bir
duruma doru
gerekleen
deiim srecidir.

Kendini
gelitirmekse;
insann olmak
istedii ve
belirledii bir
kiisel durumu
elde etmek iin
gerekletirdii
deiim
srecidir.
Baka bir deyile
kiisel geliim,
olmak istenilen
yere varma
abasdr.

28
08.04.2014

Grld zere
kiisel geliim iin
nce olmak istemek
ve olunmak istenilen
yeri (durumu-yapy)
belirlemek
gerekmektedir.

Ne istendii
nceden
belirlenmelidir.

nsan hayatnda hedef


belirleme abasnn
nemi ok iyi
anlalmaldr.

29
08.04.2014

Hedef olmadan ne bir yere varlabilir, ne de bir


sonu elde edilebilir. Bu da ok deerli olan
insan mr iin gze alnabilecek bir durum
deildir. Geliim, hedefsiz imknszdr

AMALANAN
DAN DAHA
YKSEE
VARILAMAZ.

30
08.04.2014

Hedef belirlemede kolaylk salayacak baz


noktalara deinmek faydal olacaktr.

lk aama
kendini
olabildiince
tanmak,
yapabilecekleri
nin-gcnn
farknda olmak
ve istemektir

Kendini
anlayabilme ve
gelime arzusu
ile balanan
sre ierisinde
hedef
belirlerken,
olumlu
olunmaldr

31
08.04.2014

Hedef belirlerken
olumlu olmak,
elbette ki yeterli
deildir. Bu
balang
aamasdr.

Hedef belirlerken
Bu hedefin
benim iin anlam
ne? Ben bunu
gerekten istiyor
muyum?
Bu hedef
gerekleirse ne
olur? gibi
sorularn da
sorulmas gerekir

32
08.04.2014

Hedef belirlenirken
hedefin tm detayyla
ve net olarak ortaya
konmas gerekir.

Baarl olmay
istemek yeterli
ve net bir cmle
deildir.

33
08.04.2014

llemeyecek
nitelikteki
hedeflere ulalp
ulalmad
anlalamaz.

Demek ki hedef,
ayn zamanda
ulalabilir
olmaldr.
Ulalamayacak
hedef gereki
deildir. Hedefin
gereki olmas
gerekir

34
08.04.2014

Hedef iin doru


zaman olup
olmad, yeterli
kaynaklarn var
olup olmad
gzden
geirilmelidir.
Hedefe ulald
ann zihinde
canlandrlmas,
hayal edilmesi de
nemlidir.

Hedefe ulaldnda
hissedilecek duygu
ve dnceler
yeterince
hissedilebilmelidir ki
gerekten hedefe
ulaldnda bir
hayal krkl
olumasn

35
08.04.2014

Hedefin belirlenmesi, geliim srecini zaten


balatm olacaktr. Bu aamadan sonras
dnceleri eyleme geirmekle olacaktr.

Hedefler kk ya
da byk olabilir.
nemli olan sizi,
varmak istediiniz
noktaya
tayabilmesidir.
Bir asl hedef ve
buna bal alt
hedefler de
oluturulabilir

36
08.04.2014

SARI KARAKTERLERN TEMEL ZELLKLER

Sar karakterli kiiler, bu 4 ana kategori iinde en


hareketli karekterdir.
lgi ekici ve karizmatik yapldrlar.
Dardan baklnca sevimli, kpr kpr, hikayeler
anlatp gldren ve glen birini gryorsanz onlar
hemen tanrsnz.
Birebir ilikilerde ok aktiftirler.
Yabanclarla kolaylkla ve zel bir aba
gstermeksizin iliki kurarlar.
Geni bir tandk evreleri vardr.

37
08.04.2014

Hayaller kurmaya yatkndrlar.


Vizyonlar ok genitir. Bir organizasyon ierisinde
byk projeler hayal edebilen, ok daha byk ve
parlak bir gelecei dnebilen kiilerdir. Ancak
bunlar hayata geirme konusunda byk skntlar
yaayabilirler.
Bu karakter grubunun genel zellikleri; girikendirler,
ayrntlar zerinde dnmezler, alma alanlar
danktr, onlar toparlayacak birine ihtiya duyarlar,
elenceli ve hareketlidirler, mutluluk ve enerji
yayarlar, dikkatsizdirler, hazr cevaptrlar, ikna
edicidirler, sorunlara ilgin zmler bulurlar,
merakldrlar.

Mavi Karakterli Kiilerin zellikleri


Mkemmeliyetidirler. Durular, kyafetleri ve her eyleriyle
ok dzenlidirler.
Her eyleri uyum iinde grnr.
Kurallara ok baldrlar.
alma ortamlar tam anlamyla mkemmel ve
profesyoneldir. Her eyleri planl ve programldr.
Hassas insanlardr. Ayrntlar konusunda titiz davranrlar.
ou zaman karar vermede byk skntlar yaarlar.
Genelde yalnzlktan holanrlar.
Konutuklarnda ses tonlar alaktr. Konuma hzlar
dktr.
Duygularn akca ortaya koymazlar, mantk arlkldrlar.
Heyecanlar ve duygular lldr.

38
08.04.2014

Bir olumsuzluk esnasnda sakin ve aklc olabilirler.


Kuralc olduklarndan kolay kolay deimek
istemezler.
Daima tedbirlidirler.
Olaylarn olumsuz ynlerini grp kayglanrlar.
Detaycdrlar.
Merakldrlar,
aratrmacdrlar.
Riskleri nceden grrler.
Ciddi ve ar baldrlar.
Standartlar yksektir.
Yeteneklidirler.

Krmz Karakterli Kiilerin zellikleri


Gl kararl tiplerdir.
Az laf, ok i derler.
Sonu odakldrlar.
Herkesin onlar gibi dnp hareket etmesini isterler.
Gereksiz konumalardan ve ilerden holanmazlar.
Hep yapacak ileri ve alnm kararlar vardr. nemli
olan onlara gre iin zn anlamak ve sonucu elde
etmektir. Bu yzden kararlarn uygularken gzleri baka
bir ey grmez.
Yksek; ancak gereki hedefler belirlemekten ve
bunlar gerekletirmeye almaktan byk zevk alrlar.
Son derece bamsz insanlardr.
Zaman ynetimi konusunda stn bir becerileri vardr.
Konumas hzl ve tempoludur.
alma ortamlar, ne ok dank ne de ok dzenlidir.

39
08.04.2014

Hep dik durmaya alrlar, kimseden


yardm istemeyi sevmezler.
Kendilerini daima hakl grme eilimleri
vardr.
Eletiriden pek holanmazlar.
Kararl ve i bitiricidirler.
Ani kararlaryla insanlar artabilirler.
lerine ar odaklanrlar; fakat sonular
konusunda yeterli deerlendirmeyi
yapamayabilirler.
Lider zelliklidirler. zgvenleri yksektir

Yeil Karakterli Kiilerin Temel zellikleri

Orta yollu tiplerdir.


Dikkat ekici hatalarda bulunmazlar.
En belirgin ynleri her yerde mutlu olabilmeleri ve hallerinden
memnuniyet duymalardr.
Sabrldrlar.
Ayrt edilmesi en g olan ve zor anlalan kiilerdir.
ten ie ok inatdrlar.
Projeleri yarm brakabilirler.
Pek fazla kimseye hayr diyemezler.
Barl ve fedakardrlar.
En ok nemsedikleri ey
evreden sayg grmektir.
Daha duygulu ve heyecanldrlar.
Gruplarla uyumludurlar.

40
08.04.2014

Kendilerini n plana karmaya almazlar.


Baka insanlarn katklarndaki deeri grme konusunda
olduka yeteneklidirler.
Uyumlu ilikilere ok deer verirler.
Baka insanlarn hislerine kar duyarldrlar.
ok haraketli ortamlar sevmezler.
nce ve dndrc espiri anlayna sahiptirler.
Kendileriyle barktrlar.
ok rahattrlar.
atmadan ok ekinirler.
Doal arabulucudurlar.
ok sabrldrlar.
lerinde frtnalar koparken dardan sakin
grnebilirler.
Kimseyi krmak istemezler.

Kaynak

Megep (Trkiye'de Mesleki ve Teknik Eitimin Kalitesinin


Gelitirilmesi Projesi). Ders Modlleri 2006.
www.megep.meb.gov.tr/

41

You might also like