19

Ai manh tm trc li, s phn l th .

Cn 1,1-31,31 Ca phi ngha cp i sinh mng ngi chim ot.
1,1
y l nhng chm ngn ca Sa-l-mn, ng l con vua a-vt v
20
l vua t-ra-en. c Khn Ngoan ku to ngoi ng ph,
2
Cc chm ngn ny nhm gip con ngi ct ting ni qung trng,
21
bit l khn ngoan v nhn li nghim hun, ku gi ch n o no nhit,
hiu c nhng li l thm thu cao su, tuyn b ni cng thnh :
22
3
n nhn li nghim hun bit cch x s khn ngoan : "Hi nhng k ngy th kh di,
bit sng cng bnh, cng minh v chnh trc. cc ngi cn chung s ngu dt n bao gi ?
4
Cc chm ngn ny n bao gi k nho bng cn a ch giu,
cng nhm gip cho k ngy th nn sng sut, a ngu si cn khinh s hiu bit ?
23
cho gii tr thm hiu bit v thn trng. Hy quay v nghe li ta sa dy.
5
Cc chm ngn ny cn nhm gip ta hiu Ny ta tun thn kh ta trn cc ngi,
nhng chm ngn v nhng li bng by, khin cc ngi hiu r li ta dy bo.
24
nhng ngn t v cu ca cc bc hin nhn. V khi ta gi, cc ngi khc t ;
6
Ngi khn ngoan hy nghe c thm kin thc ; ta a tay ra, chng ai bun .
25
ngi hiu bit hy nghe, v s tm c li hng dn. Cc ngi coi thng mi li ta khuyn nh,
7
Knh s C CHA l bc u ca tri thc. khng chp nhn li sa dy ca ta.
26
K ngu si khinh thng khn ngoan v li nghim hun. Cn ta, ta s nho ci ngy ngi gp ho,
s ch giu khi kinh hong p xung trn ngi,
27
8
Ny con, gio hun ca cha, con hy nghe, khi kinh hong p xung nh cn bo
li dy ca m, con ng gt b. v tai ho n ta cung phong,
9
V nhng li y s l vng hoa xinh con i ln u, khi cng qun vi au thng
l vng king con eo vo c. c trn ngi m ging xung.
28
10
Ny con, nu bn ngi ti li c r r con, Lc y thin h s ku n ta, nhng ta chng p li,
con ch bao gi ng thun. s kim tm ta, nhng khng sao gp c.
29
11
C th chng s ni : "Li y vi bn tao. V hiu bit c Cha, chng chng a,
Ta hy nm ch ra tay h st, knh s C CHA, chng khng chn,
30
rnh c a v ti chng h lm g ta. v chng khng chp nhn li ta khuyn rn,
12
Nh t thn, ta hy nut sng n ti bn chng, v khinh nhn iu ta sa dy,
31
cho chng phi sa vo m ph nn chng phi gnh hu qu vic chng lm,
ngay lc cn kho mnh an lnh. chuc vo thn ht mi iu chng toan tnh.
32
13
Mi ca ci qu gi, ta s chim hu ; Ngy th m bng bnh, t s phi thit thn ;
ca cp c, ta s cht y nh. ngu n m v tm, trnh sao khi t dit.
33
14
Hy cng bn tao ng thuyn ng hi, Ai nghe ta s sng an ton,
ri ta s n chia u." c yn n, chng s chi tai ho."
15
Ny con, nu chng ni nh vy,
2,1
con cng ng i mt ng vi chng, Ny con, nu li thy, con lun nhn ly,
c gi chn con xa khi li chng i. v hun lnh thy, con hng p ,
2
16
Chng nhanh chn chy theo iu d, nu con lng tai nghe l khn ngoan,
li vi vng mu ngi ta. v hng lng theo s hiu bit,
3
17
Tht hon ton v ch phi, nu con cu xin tr thng minh, van ni n hiu bit,
4
khi chim nhn thy li ngi ging. nu con tm khn ngoan nh tm bc,
18
Chng c ng u v lng kim nh th kho tng,
5
chnh chng ang nm ch b ngi ta st hi, th lc con s hiu th no l knh s C CHA,
ang rnh gy tai hi cho chnh mnh. v s khm ph ra hiu bit Thin Cha c ngha l g.
6
V chnh C CHA ban tng khn ngoan ;
tri thc v hiu bit l nh Ngi m c.
7
Ai ngay chnh c Ngi tr lc,
Ngi thnh khin thun cho k sng thanh lim,
8
gi gn ng no ngi chnh trc,
bo v li i k tn trung.
9
By gi con s hiu th no l cng bnh,
th no l chnh trc cng minh :
l ng a ti hnh phc.
10
V khn ngoan s vo tn lng con,
v tri thc khin hn con vui th,
11
c thn trng s gi gn con,
tr hiu bit s nh ngi bo v,
12
gii thot con khi li sng xu xa,
cu con khi ngi ni nhng li xng by,
13
khi nhng k b ng ngay chnh, i vo no ti tm ;
14
chng h h khi phm iu c,
thch th khi lm iu ti t xu xa.
15
ng chng y un khc, li chng tht quanh co.
16
Nh th, con s thot khi ngi n b trc nt,
khi ngi ph n khng quen c ni ngon ni ngt.
17
Ngi bn ng thi son tr, b ri,
giao c ca Thin Cha, hng qun lng.
18
Nh n nghing v ci cht,
li n i, dn ti cc m hn.
19
K theo n ri, khng h tr li,
chng ai tm c ng v ci sng.
20
Nh th con s bc i trn ng ngi lng thin,
v di theo li ca chnh nhn.
21
V ngi ngay thng s c an c trong t nc,
ngi hon thin s lu li ni y.
22
Cn c nhn s phi xa la qu cha t t,
phng bt trung s b trc xut khi qu hng.
3,1
Ny con, ng qun lng gio hun ca thy,
hun lnh ca thy, lng con lo gi trn.
2
V nh , con s c sng lu trm tui,
v y trn phc lc bnh an.
3
c chi n tnh v tn ngha chng h la xa con,
nhng nn nh vng con eo vo c,
v c con ghi khc tn y lng.
4
Nh vy, con s c c Thin Cha ln phm nhn
yu thng v qu chung.
5
Hy ht lng tin tng vo C CHA,
ch h cy da vo hiu bit ca con.
6
Hy nhn bit Ngi trong mi ng i nc bc,
Ngi s san bng ng no con i.
7
ng t coi mnh l khn ngoan,
hy knh s C CHA v trnh xa s d.
8
Nh th, da tht con s c cha lnh,
xng ct con s nn cng cp.
9
Ca ci lm ra, con hy dng m tn vinh C CHA,
v hy dng ln Ngi phn hoa li u ma ca con.
10
Nh th, kho cha ca con s y p la thm
v bn p s trn tr ru mi.
11
Ny con, ch khinh thng khi C CHA sa dy con,
ng chn ngn khi Ngi khin trch.
12
V C CHA khin trch k Ngi thng,
nh ngi cha x vi con yu qu.
13
Hnh phc thay ngi c tr khn ngoan,
cng nh k c ti phn on.
14
V c khn ngoan th hn c bc,
c hng li ch ca khn ngoan th hn c vng.
15
Khn ngoan qu hn c trn chu,
khng bo vt no ca con so snh ni.
16
Bn hu khn ngoan l trng th,
bn t l danh gi giu sang.
17
ng khn ngoan l ng th v,
no khn ngoan l no bnh an.
18
Khn ngoan chnh l cy s sng
i vi ngi no nm c khn ngoan.
Gi c khn ngoan qu l hnh phc.
19
C CHA dng khn ngoan t nn cho tri t,
dng hiu bit thit lp cc tng tri.
20
Nh tri thc ca Ngi,
vc su c khai m v my tri ma.
21
Ny con, ng xao lng,
nhng hy c gng sng khn ngoan v thn trng :
22
s l sc sng cho tm hn, l trang sc eo ni c.
23
Ri bc ng con i s an ton,
v chn con s chng bao gi vp.
24
Khi ng lng, con khng khip s.
Nm xung ri l an gic thnh thi.
25
ng s chi khi kinh hi bt thn p xung,
hay k c xng vo tn cng.
26
V C CHA s bn con,
gi chn con khi sa vo cm by.
27
Khi c th, con ng t chi lm iu lnh
 cho ai ng c hng. nm thng i con c thm nhiu.
28 11
Khi c th cho ngay, th con ng c ni : Thy dy cho con bit li khn ngoan,
"i i, mai tr li, ri ti s cho anh." dn con i trn ng ngay no chnh.
29 12
ng mu hi tha nhn, Khi con i, bc chn s thnh thang,
hi ngi ang cng con sng yn n. con c chy cng khng h vp ng.
30 13
ng ci c vi ai v c, Hy bm chc vo li nghim hun,
khi h chng lm g hi con. con ch c la xa, nhng gng m tun gi,
31
Ch phn b vi ai tn bo, v l s sng ca con.
14
ng chn bt c con ng no n i. No c nhn, con ch i vo,
32
V i vi C CHA, k gian t l gh tm ; ng k xu, con ng bc ti.
15
cn nhng ai chnh trc, th Ngi nhn lm bn tm giao. Hy trnh xa, ng ngang qua li y,
33
C CHA ging li chc d xung nh k gian c, quay lng li, tm li khc m i.
16
nhng tun phc lnh V khi cha lm c iu d, c nhn khng ti no chp
trn ni ca nhng ngi chnh trc cng minh. mt,
34
Cha ch giu a hay nho bng, khi cha lm cho ai vp ng, chng khng th ng yn.
17
nhng thi n cho k khim nhng. V gian c l bnh chng n
35
Ngi khn ngoan c hng phn vinh d, v bo hnh l ru chng ung.
18
k kh di phi nhc nh ch. ng ngi cng chnh ta nh bnh minh,
rc r thm cho n hi chnh ng.
4,1 19
Hi cc con, Cn ng c nhn khc no ng ti,
hy lng nghe li nghim hun ca bc cha anh, chng khng bit mnh s vp vo u.
20
v ch hiu cho tng. Ny con, li thy ni, con ch tm ,
2
Tht vy, thy ban cho cc con li khuyn qu bu ; li thy dy, con hy lng tai nghe :
21
ng sao nhng gio hun ca thy. ng mt ri xa li thy,
3
Thu xa, khi thy cn nh di trc mt ph thn nhng hy lun gn gi tn y lng con.
22
v c mu thn yu du nh con mt, V li thy l sc sng cho ai tm thy
4
ph thn vn thng dy thy rng : lm cho ton thn c mnh kho an lnh.
23
"Hy tm nm chc li cha, Hy gn gi tim con cho tht k,
tun gi lnh cha truyn, v con s c sng. v t m s sng pht sinh.
5 24
Hiu bit v khn ngoan, con hy mua hy sm. Ming lc la, con y cho xa,
ng bao gi qun lng v cng ch la xa mi thm c, con xua cho khut.
li ming cha dy d. 25
i mt con, hy nhn ngay pha trc,
6
Con ch bao gi la b khn ngoan, nh mt con, hng thng trc mt con.
th khn ngoan s gi gn con mi. 26
ng con i, hy san cho phng,
Hy yu mn khn ngoan, khn ngoan s ch che bo v. c chi mi no con bc c an ton.
7
y l bc u ca khn ngoan : 27
ng quanh bn phi, ch quo bn tri,
con hy mua ly khn ngoan ; c gi chn con khi iu xu xa.
v dng tt c nhng g con s hu
m sm ly hiu bit. 5,1
Ny con, khn ngoan ca thy, con hy ch tm hc hi,
8
Hy knh trng khn ngoan, hiu bit ca thy, con hy lng tai nghe,
con s c khn ngoan tn dng ca tng ; 2
con cn nhc thn trng
nu con cng khn ngoan gn b, v ni nng nh ngi hiu bit.
khn ngoan s em vinh d li cho con. 3
Qu tht, mi ngi n b trc nt tit ra mt ngt,
9
Khn ngoan s i ln u con vng hoa lng ly, ming ca n trn tru hn du.
s tng cho con ngc min huy hong." 4
Nhng cui cng, n vn ng nh kh ngi,
10
Ny con, hy lng nghe v n nhn li thy dy bo, bn nh gm hai li.
5
i chn n i vo ci cht, mun thot thn, con phi lm iu ny
n thng ng bc ti m ty. l hy i ly lc van xin n.
4
6
ng dn vo s sng, n khng theo, ng chp mt khp mi, ch ngh ngi yn gic.
5
n lc li, m khng hay bit. Hy tm cch thot thn nh linh dng thot by,
7
Vy gi y, hi cc con, hy nghe thy, nh chim thot khi tay ngi tm bt chim.
ng b i khi thy ln ting ni.
6
8
Trn ng i, con hy xa lnh n, Hi ngi bing nhc, hy n xem loi kin sng th no
li vo nh n, con ch li gn, v nh m tr nn khn.
7
9
ko danh d con b trao vo tay ngi khc, N chng c th trng,
v nm thng i con b np cho a bo tn, chng c gim st, chng c lnh o.
8
10
ko ti sn ca con, ngi ngoi tha h hng, Nhng ma kh n, chng bit tch tr thc n,
v m hi nc mt ca con li gip cho thin h lm giu, ti ma gt, chng thu gom lng thc.
9
11
cui cng, khi thn tn ma di, Hi ngi bing nhc, ngi cn nm ti bao gi ?
con nh phi trch phn than thn, Chng no ngi mi ng dy ?
10
12
v phi ku ln rng : "Than i, ti ght b li nghim Ng mt cht, chp mt mt cht, khoanh tay nm mt cht,
11
hun, l ci ngho s n nh tn du th du thc,
v li sa dy, lng ti coi khinh ! cnh bn cng s t nhp nh ngi c v trang.
13
Ti chng vng theo cc bc thy.
12
Khng tai nghe nhng ngi dy d. y tn gian c, y a xu xa,
14
Ti sut chu bao ni khn cng n ti lui, ming bung li di tr,
13
ngay gia cng on v hi ngh !" n nhy mt, khu chn, dng ngn tay ra hiu.
15 14
Con hy ung t bn nc ca con, N toan tnh trong lng mi chc c mu thm,
t ging ca con, hy ung nc tun tro. lc no cng gieo bt ho, xung khc.
16 15
Cc sui nc ca con, ng chy ra ngoi, Th nn tai ho s ging xung n thnh lnh,
cc dng nc ca con, ng chy ni ng ph. bt ng n b suy sp, v phng cu cha.
17
Con c gi ly lm ca ring mnh,
16
ng cho ngi khc dng chung. C su iu lm C CHA gm ght,
18
c g ngun nc ca con c Cha chc lnh. c by iu khin Ngi gh tm :
17
Hy hng th vui bn ngi v thi son tr. mt kiu k, li iu ngoa, tay mu ngi v ti,
19 18
Nng l nai vng ng yu, l sn dng kiu dim. lng mu tnh nhng chuyn xu xa,
c chi tm thn nng lun lm con vui sng tho thu, chn mau mn chy i lm iu d,
19
v tnh yu ca nng mi lm con say sa ngy ngt. k lm chng gian tht ra li di tr,
20
Hi con, sao con li m say ngi n b xa l, ngi gieo xung khc gia anh em.
m p ngi ph n khng quen ?
21 20
V C CHA thy r ng no ca mi ngi, Hi con, lnh cha con truyn, hy lo tun gi,
ht mi li i, Ngi u bit c. li m con dy, ch b ngoi tai.
22 21
c nhn vng mc trong ti c ca mnh, Nhng li truyn dy ,
n sa vo by ti li n ging ra. con hy khc trong tim, con hy eo vo c,
23
N s cht v thiu li nghim hun, ghi nh m ngy.
22
v ngu si qu i, n s phi lc ng. Nhng li s hng dn con lc con ti lui,
s gi gn con khi con nm xung,
6,1
Hi con, nu con bo lnh cho mt ngi bn ca mnh, s cng con chuyn tr khi con thc dy.
23
hay bt tay giao ko vi mt ngi xa l, V hun lnh l ngn n, li dy d l nh sng,
2
nu con b tri buc v nhng iu con ha v li qu trch bo ban l ng dn ti s sng,
24
hay vng mc v nhng li con ni ra, nh con s c gi gn
3
th con i, khi trt ri vo tay ngi bn, khi tay ngi n b trc nt,
 khi li ng mt ca ngi ph n c chng. 13
C m gh ly chng ta m hn,
25
ng sc p n quyn r lng con, gi b mt tr trn, ni :
ng nh mt n lm con m mn. 14
"Em khn dng hy l t n,
26
V gi im ch i mt bnh thi, hm nay em chu ton li khn y,
cn ngi ph n c chng 15
v th em ra y n anh,
lm hng c mt cuc i cao qu. em tm kim anh hoi v em gp.
27
C ai du la trong ngi m khng b chy o ? 16
Ging em, em tri nm m,
28
C ai i trn than hng m khng b bng chn ? tri hng thu nhiu mu v vi Ai-cp.
29 17
Ngi giao du vi v bn mnh cng th, Ch em nm, em ry du thm
gn gi nng t b trng pht thi. ch t mc dc, l hi v nhc qu.
30 18
Chng ai khinh a i n trm ch v i m mun c n. Hy n anh i ! Ta hy say ngt men tnh cho n sng,
31
Tuy nhin nu b bt, cng nhau ta tn hng khoi lc ca yu ng.
19
n phi n gp by, phi giao mi ca ci trong nh. V chng em vng nh, anh y ln ng i xa,
32 20
n ng ngoi tnh th mt ht l tr, mang theo mnh ti bc ;
ngi phm ti y t hu hoi i mnh. n ngy rm anh y mi tr v."
33 21
N phi n n v mang ting xu, ht li cm d lm chng ta xiu lng,
ni nhc ca n, khng lm sao gt ra. dng li ng mt m quyn r ;
34 22
V ngi chng s ni cn ghen, th l chng ta i theo tc khc,
lc tr th, anh ta s khng my may thng xt. nh con b i vo l st sinh,
35
Mi n b, anh ta s khng thm nhn, nh con nai sa vo trng vo by,
23
c a bao qu cp, cng mt mc chi t. cho n khi mt mi tn m thng rut gan ;
hoc nh chim vi bay vo li,
7,1
Hi con, li thy, con hy gi, u bit mnh s mt mng nh chi.
24
hun lnh ca thy, hy p trong tim. Vy gi y, cc con i, hy lng nghe thy,
2
Hy tun gi hun lnh ca thy, cho con c sng, v lu tm n li thy ni.
25
hy gi li thy dy nh con ngi mt con. ng lng con ng theo nng,
3
Li gio hun ca thy, hy eo vo ngn tay, ch lc vo nhng li nng i.
26
ghi khc trong tm khm. V c ta lm nhiu ngi ng gc,
4
Hy gi khn ngoan l b ch, ngay c nhng ngi rn ri nht
xem hiu bit nh th ngi thn. cng u b c ta st hi.
27
5
Nh th, con s c bo v Nh c l ng dn ti m ty,
khi ngi ph n c chng, xung ngc su thm thm ca t thn.
khi ngi n b trc nt ni li ng mt.
6 8,1
Khi thy ngi trong nh, bn ca s, nhn qua li mt co, Hi rng c Khn Ngoan khng mi gi,
7
thy trng thy mt chng gia m ngi ngy th ; v Hiu Bit chng ln ting sao ?
2
trong m thanh nin, thy nhn ra mt anh ngu ngc. Trn nh cao bn ng ph,
8
Chng ta ang i gia ph hp, ti cc giao l, c Khn Ngoan ng ;
3
gn gc ng c nh ngi ph n kia ; bn cng dn vo thnh,
chng bc trn ng dn n nh c y, ni li i ti ca thnh, c Khn Ngoan ku to :
9 4
khi hong hn, lc chiu t, hoc gia m tm ti. "Phm nhn hi, ta mi gi cc ngi ,
10
Ka ngi ph n y ra n chng, ta ng li vi cc ngi, hi con ci loi ngi.
5
n mc nh gi im, lng n cha mu gian. Hi nhng k ngy th, hy hc cho bit iu khn kho ;
11
l mt con ngi n o, thch bay nhy, hi nhng ngi ngu xun, hy hc cho bit l phi chng.
6
ch khng chu chn chn nh. Nghe y, ta s cng b nhng li cao qu,
12
Lc cng trng, khi ngoi ng ph, mi ta s tht ln nhng iu ngay thng.
7
gc no cng thy c ta rnh ch. Ming ta ni s tht, mi ta gh tm chuyn gian t.
8 30
Mi li ta ni ra u ngay chnh, Ta hin din bn Ngi nh tay th c.
khng c chi sai lc, chng c g quanh co. Ngy ngy ta l nim vui ca Ngi,
9
i vi ai am hiu, mi li ca ta u ng n ; trc mt Ngi, ta khng ngt vui chi,
31
i vi ngi c c tri thc, mi li ca ta u ngay thng. vui chi trn mt t, ta a vui vi con ci loi ngi.
10
Hy n nhn li nghim hun ca ta qu hn c bc,
32
hy n nhn tri thc qu hn vng rng. "Gi y, hi cc con, hy nghe ta.
11
Khn ngoan ng qu hn c trn chu, Phc thay ngi bc theo ng li ta ch bo.
33
khng bu vt no so snh ni." Mun nn khn, phi nghe li nghim hun,
ng bao gi gt b.
12 34
"Ta l Khn Ngoan, ta lm bn cng mu tr, Phc thay ngi lng nghe ta dy,
ta bit ng suy tnh n o. ngy ngy canh thc trc ca nh ta,
13
(Knh s C CHA l gm ght iu d). tc trc ngay li ra vo.
35
Thi kiu cng ngo mn, v li sng bt lng V gp c ta l gp s sng,
cng nh nhng li gian manh, tro tr, v hng n lc C CHA ban cho.
l nhng iu ta ch ght. 36
Cn ai phm n ta l lm hi chnh mnh,
14
Ta nm mu lc v thnh cng, ta c hiu bit v sc mnh. mi k ght ta l yu ci cht."
15
Chnh nh ta, m vua cha bit cm quyn tr nc,
9,1
cc th lnh c nhng phn quyt cng bnh. c Khn Ngoan xy ct nh mnh,
16
Cng nh ta, hng lnh o bit cch iu khin, dng ln by cy ct,
2
gii cm quyn bit xt x cng minh. h th vt, pha ch ru, dn bn n
17 3
K yu ta s c ta yu li, ngi tm ta t s gp ta. v sai cc n t ra i.
18
Bn cnh ta l giu sang, danh gi, c Khn Ngoan cn ln cc ni cao trong thnh ph
l ph qu bn lu v thnh vng. v ku gi :
19 4
Tri trng ta cho hng qu hn c vng rng, "Hi ngi ngy th, hy li y !"
hoa li ta tng ban tt hn bc nguyn cht. Vi ngi ngu si, c Khn Ngoan bo :
20 5
Ta bc i trn li cng bnh, "Hy n m n bnh ca ta v ung ru do ta pha ch !
6
i gia no cng minh chnh trc, ng ngy th kh di na, v cc con s c sng ;
21
lm giu cho nhng k yu ta, hy bc i trn con ng hiu bit."
khin kho tng ca h thm phong ph.
7
Ai sa dy a ngoan c l chuc ly khinh d vo thn.
22
"C CHA dng nn ta nh tc phm u tay ca Ngi, Ai khin trch tn gian c s b n chi ra.
8
trc mi cng trnh ca Ngi t thi xa xa nht. ng khin trch a ngoan c ko n th ght con.
23
Ta c tn phong t i i, Hy khin trch ngi khn ngoan, con s c h thng
t nguyn thu, trc khi c mt t. mn.
9
24
Khi cha c cc vc thm, Hy gio hun ngi khn, h s khn hn na.
khi cha c mch nc trn y, ta c sinh ra. Hy dy bo ngi cng chnh, h s hiu bit thm.
10
25
Trc khi ni non c t nn vng chc, Knh s C CHA l bc u ca khn ngoan ;
trc khi c g nng, ta c sinh ra, bit ng Ch Thnh mi l hiu bit tht.
11
26
khi C CHA cha lm ra mt t vi khong khng, V nh ta, con s c sng lu, v tng thm tui th.
12
v nhng ht bi u tin to nn v tr. Nu con khn th chnh con c hng,
27
c ta hin din khi Ngi thit lp ci tri, cn con ngoan c th gnh chu mt mnh.
khi Ngi vch mt vng trn trn mt vc thm,
13
28
khi Ngi lm cho my t li trn cao M Kh Di l mt m n b m ,
v cho cc mch nc vt ln t vc thm, n n, chng hiu bit chi.
14
29
khi Ngi nh ranh gii cho bin, nc khi trn b, M ngi bn ca nh,
khi Ngi t nn mng cho t. trn ngai, hay ti nhng ni cao trong thnh ph,
15 20
mi mc k qua ngi li, mi nhng ai i ng : Li ngi ngay l bc rng ho hng,
16
"Hi ngi ngy th, hy li y !" tm k d chng ng gi bao nhiu.
21
Vi ngi ngu si, m bo : Mi k ngay nui sng nhiu ngi,
17
"Nc ung ln mi ngt, bnh n vng mi ngon." cn a di cht v dt nt.
22
18
Nhng no ai bit c bng m hn lng vng ni y, Chnh phc lnh ca C CHA cho ta c giu sang,
v thc khch m mi li phi trong chn m ty su thm. vt v nhc nhn chng thm chi vo .
23
Gy ti c l tr tiu khin ca ngi ngu,
10,1
Chm ngn ca vua Sa-l-mn. cn khn ngoan l th vui cho ngi hiu bit.
24
Con khn lm cha vui sng, c nhn khip s chi l gp ngay iu ,
con di lm m bun phin. chnh nhn mong c g, t s c ban cho.
2 25
Ca phi ngha no li ch chi, Cung phong thi qua, c nhn u cn na,
sng cng chnh mi cu ta khi cht. nhng ngi ngay chnh vn bn vng ngn nm.
3 26
C CHA khng k cng chnh phi i bao gi ; Gim lm gh rng, khi lm cay mt,
Ngi gt b tham vng phng gian c. a li lm bc bi ngi sai n i.
4 27
K bing nhc phi chu cnh ngho hn, Ai knh s C CHA s c trng th,
ngi sing nng c giu sang ph qu. cn tui i a c b rt ngn i.
5 28
Ma h thu hoch l khn, Mong c ca ngi ngay dn n vui mng,
ma gt ng vi l nhc. hy vng ca c nhn s tan thnh my khi.
6 29
u ngi cng chnh c Cha chc lnh, ng li ca C CHA l thnh lu ch che ngi lim
ming k gian c cht cha li c a. chnh,
7
Ngi ngay chnh c tng nh v ngi khen, nhng li khin k lm iu c phi tiu vong.
30
cn tn tui k gian t s mai mt. Mun i ngi ngay khng nao nng,
8
Ngi c tr khn ngoan n nhn cc lnh truyn, cn c nhn s chng c sng qu hng.
31
k mi ming di kh s b tiu vong. Ming ngi cng chnh ni iu khn ngoan,
9
Ai sng lim chnh s c an ton, li a gian t s b xo i mt.
32
k i ng quanh co t s b pht hin. Mi ngi ngay lm k nghe h d,
10
K nhy mt s gy ra au kh, ming a c ni ton chuyn di gian.
ngi thng thn ry la s em li an ho.
11,1
11
Ming ngi ngay l sui ngun s sng, C CHA gh tm bn cn gian,
ming k c n giu bo hnh. nhng a thch qu cn chnh xc.
2
12
Ght ghen sinh ci v, Kiu hnh i lin vi nhc,
tnh yu kho lp mi li lm. khn ngoan vi k khim nhng.
3
13
Khn ngoan trn mi ngi sng sut, c lim khit ca ngi chnh trc s dn li h i,
roi vt p xung lng k ngu si. cn mu m ca k lc la khin chng b tiu dit.
4
14
Ngi khn gi k iu mnh bit, Trong ngy thnh n, ca ci ch li chi,
k ngu m ming l tai ho n gn. ch c cng chnh mi cu khi t thn.
5
15
Ca ci ngi giu l thnh tr kin vng, c cng chnh ca ngi sng vn ton
cnh ngho khin k yu th phi tiu vong. s gip h thng ng tin bc,
16
Lng bng ca ngi ngay dn n s sng, cn c nhn li sa vo chnh mu c ca n.
6
hu li ca k c a n ti khin. c cng chnh ca ngi ngay thng s cu h,
17
Ngi gi li nghim hun th i trong sinh l, cn k la o li mc by v tham lam.
7
k khinh li sa dy t s b lc ng. Khi c nhn nm xung, mi hy vng ca n tiu tan,
18
Mi lc la che giu lng th ght, v nim cy trng vo ca ci cng tan thnh my khi.
8
k bung li vu co l a ngu si. Ngi cng chnh c thot cnh him ngho,
19
Ngi nng ni nng li, a gian t li ri vo th ch.
9
ai d gi li ni mi l ngi khn. Qun v o dng ming li lm hi tha nhn,
 bc chnh nhn nh tri thc m c cu thot.
10
Chnh nhn thnh t, c thnh mng r,
k c tiu vong, ai cng reo h.
11
Ngi ngay chc phc, c thnh c thnh vng,
c nhn m ming, c thnh phi tiu vong.
12
K thiu lng tri mi khinh khi ngi khc,
ngi giu hiu bit th ngm ming lm thinh.
13
a ngi l i mch s tit l iu b mt,
cn ngi tn cn gi kn chuyn ring t.
14
Thiu lnh o, dn tc b sp ,
nhiu c vn, t nc c an ninh.
15
Ai bo lnh ngi l s chuc ho vo thn,
k ght chuyn giao ko c bnh yn v s.
16
n b c duyn c ting tm,
n ng gan d c giu c.
17
Ngi nhn hu lm ch cho bn thn,
k tn nhn li lm hi chnh mnh.
18
K lm iu c lnh ng lng h o,
ngi gieo cng chnh c phn thng vng bn.
19
Ngi thc thi cng chnh c i vo ci sng,
k theo ui gian t phi n chn t vong.
20
C CHA gh tm tm a quanh co,
nhng li a thch sng vn ton.
21
Hn c nhn khng thot khi hnh pht,
nhng ging ni ngi cng chnh s c cu nguy.
22
Ph n p ngi m khng p nt
khc chi khuyn vng em x mi heo.
23
Kht vng ca chnh nhn t s c thnh tu,
hy vng ca k c ng chu thnh n thi.
24
Ngi ho phng li c thm giu c,
k h tin li lm cnh tng ngho.
25
Ngi rng lng c phng phi bo tt,
chnh k cho ung li c ung tho thu.
26
Dn chng nguyn ra k u c la go,
nhng chc phc cho ngi em bn ra.
27
Ngi tm kim iu thin th gp c n phc,
k chy theo iu c, iu c n bn mnh.
28
Ai cy trng vo ca ci, ngi y s qu ng,
cn chnh nhn s vn ln nh cnh l xanh ti.
29
Ai gy bt thun trong nh s chng c chi lm di sn,
k ngu si n n phi lm y t cho ngi khn.
30
Ngi cng chnh c tha hng cy s sng,
k khn ngoan chinh phc c lng ngi.
31
Ngi cng chnh cn lnh thng pht ni trn th,
hung chi l k ti li, a c tm.
12,1
Yu li nghim hun l yu tri thc,
ght li sa dy l di dt ngu si.
2
C CHA qu chung ngi lng thin,
nhng Ngi kt n k mu m.
3
K lm c u ng vng c hoi,
nn mng ca chnh nhn chng bao gi lay chuyn.
4
C v m ang nh c mang ngc min,
c v h hng nh b bnh mc xng.
5
Ngi ngay chnh ch ngh chuyn cng minh,
k gian t lun by mu lng gt.
6
Li k c ging by git ngi,
ming chnh nhn th lo cu sng.
7
c nhn b lt nho l khng cn na,
cn nh ngi cng chnh vn ng nguyn.
8
Ngi bit iu phi tri s c khen ngi,
k phn on lch lc s b khinh ch.
9
Th lm dn thng m c mt y t
cn hn ra b ng ln m chng cm n.
10
Ngi cng chnh chm lo cho s sng n vt,
cn c nhn th thm c tn y lng.
11
Ngi canh tc t ai c no y cm bnh,
k chy theo chuyn ph phim l a ngu si.
12
Li d ca k xu li cun c nhn,
ci r ca ngi cng chnh th bn vng.
13
V ti li ca i mi m c nhn sa by,
cn ngi cng chnh c thot cnh khn cng.
14
Ngi n ni t t s c bao iu tt p,
mi ngi s lnh hu qu vic mnh lm.
15
K ngu c tng mnh i ng ngay chnh,
ai nghe li khuyn nh mi l ngi khn.
16
K ngu si khng km c gin d,
ngi khn kho bit nn nhc nut su.
17
Ai trnh by s tht th ni ln cng l,
k lm chng gian ton ba chuyn lc la.
18
Li ni ba bi khc no mi gm m,
ming li khn ngoan li cha tr cho lnh.
19
Li ngay tht lu tn mi mi,
li di gian ch c mt thi.
20
Lng k mu iu c cht y chuyn la o,
ngi c v ho bnh c chan cha nim vui.
21
Ngi cng chnh khng khi no gp nn,
cn c nhn, tai ho c dp dn.
22
i mi gian t b C CHA gh tm,
k thc thi chn l th c Ngi mn thng.
23
Ngi khn kho chng khoe iu mnh bit,
k di kh l chuyn ngu si.
24
Ngi cn mn s nm quyn thng tr, tun gi li sa dy hn s c hin vinh.
19
k bing li th b bt lm phu. c m thnh tu khin tm hn vui th,
25
Mi lo lng trong lng khin con ngi suy sp, t b gian t l iu a ngu gh tm.
20
nhng nhng li t t lm cho h hn hoan. i vi ngi khn, t s nn khn,
26
Ngi cng chnh dn li cho bn b, chi cng k di, s mang ly ho.
21
nhng ng c nhn i khin chng b lc. iu bt hnh bm st ngi ti li,
27
K li bing c tht sn cng khng chu nu, chuyn may lnh l phn thng ca chnh nhn.
22
nhng sing nng l vn qu ca con ngi. Ngi c gia sn ti i con i chu,
28
ng cng minh a ti s sng, ca ci a ti li li dnh cho chnh nhn.
23
li gian t dn n t vong. t ngi ngho v hoang th di do lng thc,
nhng nhiu k mt mng v bt cng.
13,1 24
Con khn gi li cha nghim hun, K ght con mi khng dng roi vt,
k nho bng chng nghe li sa dy. ngi thng con s lo sa pht con.
2 25
Ngi ni iu lnh th c hng iu lnh, Chnh nhn c n no, k c phi i bng.
cn qun phn trc ch thch gy bo ng.
3 14,1
Gi mm gi ming l bo ton mng sng, Ph n khn ngoan xy dng ca nh,
khua mi ma mp t s phi thit thn. ph n di dt t tay ph .
4 2
K li bing thm mun m chng c g, Ngi sng i ngay thng th knh s C CHA,
ngi chuyn cn mun chi cng c tho mn. k lc xa chnh l li khinh d Ngi.
5 3
Ngi chnh trc ght li di tr lc la, Ming k di c mm kiu ngo,
k gian c lm iu xu xa nhc. mi ngi khn bo v ngi khn.
6 4
c cng chnh gi gn ngi sng thanh lim, Khng c b, mng n trng rng,
cn ti li a c nhn n ch tiu dit. nh sc tru, ngun li di do.
7 5
Ngi chng c chi th khoe mnh giu c, Chng nhn ngay tht th khng h gian di,
k nhiu ca ci li lm b tng ngho. chng nhn xo tr ton ni chuyn di gian.
8 6
Ca ci c sc chuc mng ngi, a nho bng tm khn ngoan chng thy,
cn k ngho chng nghe ai trch mc. ngi hiu bit gp tri thc d dng.
9 7
nh sng ngi chnh trc em li nim vui, Bn hy trnh xa a ngu si di dt,
ngn n ca c nhn s b dp tt. v bit rng hn chng c li l khn ngoan.
10 8
T mn t kiu ch gy ra ci c, Ci khn ca k sng sut l bit r ng mnh i,
nghe li khuyn nh th s c khn ngoan. ci di ca k ngu si l i lng gt.
11 9
Ca ci mau tng s mau gim, K ngu nho bng hy l n ti,
ai t t thu gp s giu ln. v n Cha vi nhng ngi ngay.
12 10
Gic mng cha thnh lm tri tim khc khoi, Ni ng cay ch ring lng mnh bit,
c m toi nguyn l cy ban s sng. nim hn hoan u chia s c vi ngi ngoi.
13 11
Coi khinh li dy s b tiu vong, Nh ca c nhn s b tn ph,
tn trng lnh truyn s c n thng. lu ca ngi ngay ngy cng pht t.
14 12
Gio hun ca hin nhn l sui ngun s sng C con ng xem ra ngay thng,
gip chng ta trnh cm by t thn. nhng rt cuc li a n t vong.
15 13
Bit x s th ngi i m mn, C khi ci, lng vn vng su mun,
theo ng bt tn s chng ti u. sau nim vui li n ni bun phin.
16 14
Ngi khn thc vic mnh lm, K bt trung lnh hu qu do cch mnh sng,
k ngu l iu di dt. ngi t t hng hoa tri ca vic mnh lm.
17 15
S gi gian manh ch gy nn tai ho, K kh kho ai ni g cng tin,
s gi trung tn l phng thuc cha lnh. ngi khn ngoan th n o tng bc.
18 16
Coi khinh li nghim hun t phi ngho phi nhc, Ngi khn s iu d v tm cch trnh xa,
 k di th hung hng v t tin qu ng.
17
Ngi nng tnh lm nhng iu di dt,
a mu m b k ght ngi khinh.
18
K phn ca k ngy th l di dt,
tri thc l triu thin trn u ngi khn.
19
K xu phi ci mnh trc mt ngi lnh,
k c chu chc ni ca nh ngi cng chnh.
20
K ngho kh, lng ging cng ght b,
ngi giu sang c v s bn b.
21
Khinh r tha nhn th mc ti,
nhng xt thng k ngho l c phc.
22
K mu toan iu c li chng lm lc sao ?
Ngi toan lm iu thin s gp c nhn ngha tn thnh.
23
Chu cc l c n,
ni sung th ch t i ngho.
24
Ph qu l triu thin ca ngi khn,
cn k ngu th di vn hon di.
25
Chng nhn ngay tht cu c bao mng ngi,
chng nhn di tr ch lm tr bp bm.
26
Knh s C CHA s c an ton kin vng,
Ngi l ni n nu cho con ci Ngi.
27
Knh s C CHA l ngun s sng,
gip ta trnh c cm by t thn.
28
ng dn, nh vua c mnh th,
thiu dn, lnh t s nho.
29
Ngi chm gin th y sng sut,
k nng tnh l ci di kh.
30
Tm hn bnh an l ngun sng cho th xc,
nhng lng ghen ght ta chng bnh mc xng.
31
p bc ngi yu th
l s nhc ng to thnh nn h,
thng xt k kh ngho
l tn knh ng dng nn ngi .
32
c nhn t nho v iu c n gy ra,
chnh nhn vng d v sng vn ton.
33
Khn ngoan ng tr trong lng ngi hiu bit,
nhng chng ai thy n trong d a ngu si.
34
c cng chnh em cng thnh cho nc,
cn ti li gy nhc nhn cho dn.
35
By ti mu tr c hng n vua,
by ti bt ti lm vua thnh n.
15,1
Cu p du dng khin cn gin tiu tan,
li ni khiu khch lm ni cn thnh n.
2
Li ngi khn tit ra tri thc,
ming k di tun chuyn ngu si.
3
Mt C CHA mi ni mi ch
hng di theo k d ngi lnh.
4
Li xoa du ta cy ban s sng,
li nham him lm tan nt tm can.
5
K ngu khinh li cha nghim hun,
ai gi li sa dy s nn khn.
6
Nh ngi ngay d y ca ci,
nhng hu li ca k c gy bi ri u lo.
7
Mi ngi khn truyn b kin thc,
lng k di chng c th u.
8
C CHA gh tm hy l ca a c,
nhng a thch li cu ca k ngay.
9
C CHA gh tm li sng ca c nhn,
nhng mn thng ngi theo ui s cng chnh.
10
K ri xa ng ngay chnh s b nghim tr,
ai khinh thng li sa dy s phi mng vong.
11
m ph, m ty cn phi by trc nhan C CHA,
hung chi l lng d con ngi !
12
K nho bng khng thch b khin trch,
cng chng chu n vi ngi khn.
13
Lng mng vui lm hn hoan nt mt,
lng su mun khin tm tr r ri.
14
Tr ngi minh mn kim tm tri thc,
ming k ngu si ham thch chuyn in r.
15
K cng khn thy ngy no cng xu,
i ngi vui l yn tic ko di.
16
t ca t tin m bit knh s C CHA
hn c c kho tng m c phi u lo.
17
Th ba rau ba cho m yu thng nhau
cn hn mm cao c y m bt ho bt thun.
18
K nng tnh gy ra ci v,
ngi chm gin lm du cuc i co.
19
ng k li b ro gai cn tr,
li ngi ngay c bi p thnh thang.
20
Con khn lm hi lng cha,
a di khng n mt m.
21
K ngu si ly iu di lm vui,
ngi hiu bit c thng ng m tin.
22
Thiu bn bc, chng trnh v,
nhiu c vn, t s thnh cng.
23
Bit i p khin con ngi vui th,
ni ng lc, tht tt p dng bao !
24
Ngi khn theo con ng a ln s sng,
trnh con ng dn xung m ty.
25
Nh a kiu cng, C CHA git cho sp,
 t k go ba, Ngi gi vng ng ranh. 26 C CHA
gh tm nhng mu xu xa,
cn li l nhn hu th thun khit.
27
K hm li lm tan hoang nh ca,
ngi khinh ch qu hi l s c sng lu.
28
Ngi cng chnh ngh suy ri mi p,
ming k c tun tro chuyn xu xa.
29
C CHA xa phng gian c,
nhng nghe li nguyn ca chnh nhn.
30
Ci nhn ngi sng lm tm hn vui sng,
tin tc may lnh khin xng ct vng vng.
31
K lng nghe li sa dy, li ban s sng,
s c c ng vi nhng bc khn ngoan.
32
B li nghim hun l coi r chnh mnh,
nghe li sa dy l sm ly hiu bit.
33
Lng knh s C CHA l trng dy khn ngoan,
khim nhu l ng dn n vinh d.
16,1
Suy ngh lo toan l vic ca con ngi,
cn ni cu tr li l do C CHA.
2
Con ngi cho li sng ca mnh l trong sng,
nhng C CHA thu sut mi tm can.
3
Hy k thc vic bn lm cho C CHA,
d tnh ca bn t s thnh cng.
4
Mi vic C CHA lm u c cng ch ring,
ngi c c dng nn l cho ngy tai ho.
5
a kiu cng lm C CHA gh tm,
hn n khng thot khi n pht u.
6
Nh nhn ngha tn thnh m ti c xo b,
nh knh s C CHA m trnh c s d.
7
Khi C CHA hi lng v li sng ca ai
Ngi khin c qun th cng lm ho vi k y.
8
Th t ca ci m sng cng chnh
hn nhiu hu li m thiu cng minh.
9
Tm tr con ngi ngh ra ng li,
cn C CHA hng dn tng bc i.
10
Li vua l li sm,
m ming ra phn x, vua s chng sai lm.
11
Cn cn v bn cn chnh xc l ca C CHA,
mi qu cn trong ti l sn phm ca Ngi.
12
Lm iu d l chuyn vua gh tm,
v nh sng cng chnh m ngai bu vng bn.
13
Li l chn thnh khin vua qu chung,
vua yu thng k n ni thng ngay.
14
Cn gin ca vua bo tin thn cht n,
bit lm vua ngui gin y mi l ngi khn.
15
Long nhan rng r l by ti c sng,
n vua ban xung nh my ma xun.
16
c khn ngoan tt hn c vng,
c hiu bit qu hn c bc.
17
No ng ngi chnh trc trnh xa iu c ;
ai mt nhn li mnh i th sinh mng an ton.
18
Kiu cng a n sp ,
ngo mn dn n t nho.
19
Th sng t h vi k khim nhu
hn chia chin li phm vi phng kiu hnh.
20
K ch tm vo li Cha dy s gp chuyn tt lnh,
ngi t nim tin vo C CHA tht hnh phc dng bao.
21
Ngi c tr khn ngoan c coi l sng sut,
li ngt ngo lm cho sc thuyt phc gia tng.
22
K c lng tri l c ngun s sng,
s di kh l hnh pht k ngu si.
23
Tr khn ngoan lm ming nn kho lo
v thm sc thuyt phc cho i mi.
24
Li t t l tng mt ong
lm c hng ngt ngo, khin xng ct lnh mnh.
25
C con ng xem ra ngay thng,
nhng rt cuc li a n t vong.
26
Ming mun n khin con ngi vt v,
v bng i nn u gi phi b.
27
Qun v li o h gy tai ng,
i mi n nh la hng chy bng.
28
K di gian gy bt ho tranh chp,
tn mch lo chuyn chia r bn b.
29
Ngi th bo phnh ph bng hu,
dn h vo ng no xu xa.
30
Nhy mt mm mi, ngh ra iu di tr
l lm s c ri.
31
Mi u bc l triu thin vinh hin
c tng ban cho k sng cng chnh.
32
Ngi chm gin th hn trang ho kit,
ngi t ch hn k chim c thnh.
33
Ngi ta gieo qu trong vt o,
nhng mi quyt nh ca phm nhn
u bt ngun t C CHA.
17,1
Th n mu bnh kh m c m m
cn hn y yn tic m nh ca bt ho.
2
y t ti gii th hn c a con h n,
li c chia gia sn vi anh em trong nh.
3
L th vng, ni th bc,
cn C CHA th lng d con ngi.
4
Phng gian c tm n nhng li bt chnh, con di lm m ng cay.
26
qun la o lng tai nghe nhng chuyn hi ngi. Pht v chnh nhn th khng phi l,
5
Ch giu k lm cnh tng ngho l s nhc ng to thnh nh ngi kh knh l ngc vi cng bng.
27
nn h. Ngi ni nng d dt l ngi hiu bit,
Vui mng khi ngi gp tai ng k gi c im tnh l k khn ngoan.
28
th s khng thot khi n pht. Nu bit gi thinh lng,
6
Triu thin ca ngi gi l n con chu, k ngu cng c k l ngi khn ngoan ;
vinh d ca con ci l chnh ngi cha. nu bit ngm mi,
7
Li tao nh u c hp vi k ngu dt, k c coi l ngi thng hiu.
18,1
li di gian cng khng hp vi ngi thanh cao. K ch k chy theo dc vng,
8
Qu hi l l ba m di mt ngi em biu, v ni gin trc mi li khuyn.
2
ngi lm g cng thnh cng. Ngi ngu khng a chuyn hiu bit,
9
Ai mun c bn b th qun i lm li, nhng thch ph by cm ngh ring.
3
nhc hoi chuyn c lm cho bn xa mnh. u c k c, y c khinh khi,
10
Trm roi nh ngi di u c nhc nh, y c lng m.
4
khng bng mt li mng ngi khn. Li ming con ngi l nc su thm thm,
11
c nhn ch mu tm ni lon, l dng sui trn tr, l ngun mch khn ngoan.
5
nhng mt s gi d dn s c sai n trng tr n. Bnh vc k gian c, nn ngi v ti,
12
Gp gu m mt con xt x nh th chng tt p g.
6
cn hn gp ngi ngu ln cn r di. Mi ngi ngu gy ra tranh ci,
13
Bt hnh s khng chu ri b, ming ca n khin n chu n.
7
nh k no ly oan n n. Ming k ngu lm cho n tn t,
14
Bt u ci c l nh cho nc v b, mi ca n l cm by cho mnh.
8
hy trnh xa trc khi cuc tranh ci bng n. Li k mch lo nh ca ngon vt l
15
Bnh vc a c, kt ti chnh nhn, tri xung tn rut gan.
9
hai vic ny u lm C CHA gh tm. Ngi bing nhc vic bn phn mnh
16
sm c khn ngoan, tin bc trong tay a ngu ch li l anh em vi qun ph hoi.
10
g, Danh C CHA l thp canh kin vng,
bi v n qu n n ? chnh nhn chy n l c an ton.
17 11
B bn thng nhau mi thi mi lc, Ngi giu coi ca ci l thnh tr kin c,
vo ngy hon nn ch c anh em. h cho l tng cao lu dy.
18 12
a ngu mi k giao ko, Lng t cao dn n suy sp,
mi ng ra bo lnh cho b bn. c khim tn em li vinh quang.
19 13
a ci nhau l a phm ti, K cha nghe vi ci,
t cao t i l chuc ly suy vong. s chu ting nhc nh, ngu si.
20 14
Tm a quanh co sao gp c hnh phc, Ngi au yu c tinh thn nng ,
ming li di tr t phi chu tai ng. nhng tinh thn suy sp th ly ai vc ln ?
21 15
Sinh ra a ngu l chuc ly phin mun, Tr ngi minh mn tip thu hiu bit,
lm cha k di no vui sng g u ! tri thc l iu tai k khn kim tm.
22 16
Tm tr hn hoan lm thn xc lnh mnh, Ai c qu biu s rng ng lui ti,
tinh thn suy sp khin xng ct r ri. s gp c ngi chc trng quyn cao.
23 17
c nhn nhn qu c giu trong ngc o, K ni trc c bin h cho mnh l ng,
khin cn cn cng l b b cong. nhng i phng n, s lt mt n y.
24 18
Ngi hiu bit ch nhm n khn ngoan, Qu gieo chm dt cc v tng tranh
cn ngi ngu mt khp cng tri cui t. v phn nh quyn li gia nhng ngi quyn th.
25 19
Con ngu khin cha bun gin, Mt ngi anh em b xc phm
 th cn hn mt thnh tr vng chc.
Cc cuc ci v ta nh then ci ca lu n.
20
Con ngi phi chu hu qu li mnh ni
v c hng nhng g mi ming h tht ra.
21
Sng hay cht u do ci li,
ai yu chung n, s lnh nhn hu qu.
22
Tm c v hin l tm thy hnh phc,
v nhn c n C CHA ban cho.
23
Ngi ngho khn khon ni xin,
ngi giu tr li hng hch.
24
C th bn b gy ra tai ho,
c ngi thn hu gn b hn c anh em.
19,1
Th ngho tng m sng vn ton,
cn hn iu ngoa m ngu ngc.
2
Nhit tnh m thiu suy xt no c ch chi,
bc vi vng t c khi lm l.
3
K ngu di lm hi i mnh,
nhng lng n li cm C CHA.
4
Ngi lm ca c thm nhiu bn,
cn k ngho b bn hu lnh xa.
5
K lm chng gian khng thot khi hnh pht,
ngi ni nng di tr s chng c yn hn.
6
Lm k tng bc ngi ho phng,
ai cng lm bn vi k cho qu.
7
K ngho tng b mi anh em khinh r,
bn hu li cng lnh xa !
Mong c i li, cng chng c.
8
Ai c c hiu bit th yu bn thn mnh,
ai gi c sng sut th tm ra hnh phc.
9
K lm chng gian khng thot khi hnh pht,
ngi ni nng di tr s phi mng vong.
10
Ngi ngu khng hp vi np sng phong lu,
ngi n l cng khng th iu khin hng th lnh.
11
Hiu bit lm con ngi chm gin,
b qua li xc phm khin con ngi c tn vinh.
12
Cn gin ca vua nh ting gm s t,
n lc vua ban ta ma mc trn c xanh.
13
Con ngu l mi ho cho cha,
v lm iu nh mi nh dt.
14
Ca nh, ti sn l gia nghip ca cha ng,
cn ngi v khn ngoan l do C CHA.
15
Thi li bing lm con ngi ng m,
k bing nhc s phi nhn i.
16
Tun gi lnh truyn l gi c mng sng,
khinh thng ng li Cha t phi mng vong.
17
Thng xt k kh ngho l cho C CHA vay mn,
Ngi s p tr xng vic lm.
18
Hy sa pht con ci bao lu cn hy vng,
nhng ng nng ny khin n phi cht.
19
Ngi gin d hung hng s phi np pht,
nu cu n, bn ch lm tng s c m thi.
20
Hy lng nghe li khuyn, n nhn li nghim hun,
sau ny bn c nn khn.
21
Lng con ngi p bao d tnh,
duy k hoch ca C CHA mi trng tn.
22
Con ngi ao c lng nhn ngha,
th l k ngho kh cn hn l a di gian.
23
Lng knh s C CHA em li s sng,
cho ngi ta n no ng k, thot khi mi tai ng.
24
a li bing th tay vo a,
nhng chng bun a thc n ln ming.
25
Hy nh ngi a ch giu,
t k ngy th s nn lanh li ;
hy qu mng ngi khn,
ngi y s thm hiu bit.
26
K bc i cha v xua ui m,
l a con n mt, nhuc nh.
27
Ny con, nu thi khng nghe li nghim hun,
con s lc xa nhng li l khn ngoan.
28
K lm chng gian nho ci cng l,
ming c nhn ngn ngu chuyn gian t.
29
n pht dnh sn cho k a ch giu,
v n vt k lng a ngu si.
20,1
Ru nng sinh nho bng, men say to n o,
k no vng vo , u cn l ngi khn.
2
Cn thnh n ca vua nh ting gm s t,
k lm vua ni gin l lm hi chnh mnh.
3
Trnh i co em li vinh d cho con ngi,
mi k ngu u hay sinh s.
4
u ma ng, k li khng lo cy cy,
n ma gt, n tm kim cng ung cng.
5
nh lng ngi ta nc su thm thm,
ngi hiu bit mi kn mc c.
6
Lm k t ho mnh nhn ngha,
nhng ngi thnh tn, no ai kim cho ra ?
7
Ngi cng chnh n c ,
phc cho n con ni di tng ng !
8
c vua ng trn ngai xt x,
a mt sng lc mi xu xa.
9
Ai dm ni : "Ti gi lng mnh thanh khit,
 v ti sch ti ri !"
10
Cn non cn gi, u gian u di,
C CHA gh tm c hai.
11
Qua vic lm, m ngi ta bit c
tnh hnh a tr c trong sng thng ngay.
12
Tai nghe, mt thy,
C CHA lm nn c hai.
13
ng m ng ko ra ngho tng,
chong mt thc, bn s c cm bnh no n.
14
Khi mua th ch " i, d !"
lc i khi, li t khen mua c gi hi !
15
Vng bc trn chu : nhiu v k,
ming li thng thi : tht him hoi !
16
Ngi no dm bo lnh cho k khng quen,
phi gi ly o ca ngi ;
ngi no mun bo m cho ph n xa l,
phi i ngi vt th chn.
17
Bnh phi ngha, con ngi ly lm ngon,
nhng sau , ming n y si.
18
Ln k hoch, hy da vo li khuyn,
lc giao tranh, hy nghe li c vn.
19
a ngi l i mch tit l iu b mt,
vy ng giao du vi k lm li.
20
K no nguyn ra m cha,
ngay gia m khuya, n n b tt ngm.
21
Ca ci kim vi c lc u,
th v sau s khng c chc phc.
22
Bn ng ni : "Ti s bo th !"
Hy cy trng C CHA, Ngi s cu bn.
23
Cn non cn gi lm C CHA gh tm,
bn cn gian di, no tt p chi !
24
C CHA dn dt tng bc chn con ngi,
no i mnh, phm nhn sao hiu ht.
25
Nguy him thay, khi vi vng khn dng ca ci,
ri sau li tic nui ngh suy.
26
V minh qun sng lc l gian t,
cho bnh xe cn ln bn chng.
27
Tinh thn l n sng C CHA ban cho con ngi,
d xt mi ng ngch tm can.
28
Nhn ngha v tn thnh gn gi c vua,
nh nhn i, ngai vng ngi bn vng.
29
Sc mnh l nim t ho ca gii thanh nin,
mi u bc l vinh d ca hng b lo.
30
Vt thng nhc nhi ty sch iu gian c,
v roi vt thu n tn ci lng.
21,1
Trong tay C CHA, lng vua ta dng nc chy,
Ngi lo li i u tu Ngi.
2
Con ngi cho li sng ca mnh l ngay thng,
nhng C CHA thu sut mi tm can.
3
Thc thi iu cng minh chnh trc
th p lng C CHA hn l dng hy l.
4
Mt kiu hnh, lng t cao,
v ho nhong ca c nhn : thy u l ti li.
5
K hoch ngi sing nng hn to ra li nhun,
ai vi vng hp tp, t phi chu i ngho.
6
Kho tng thu tch nh mi ming iu ngoa
l hi th thong qua, l by lm thit mng.
7
Bo hnh ca k c s cun phng k c,
v chng khng chu thc thi cng bnh.
8
ng li ca k gian c th quanh co,
hnh ng ca ngi trong sch th ngay thng.
9
Th mt gc trn mi nh,
cn hn chung sng vi mt b hay gy.
10
Lng c nhn c ao s d,
ngay bn b, n chng mt thng.
11
Pht a a ch giu, k kh di nn khn,
dy bo ngi khn, ngi khn cng hiu bit.
12
ng Cng Chnh xem xt nh ca c nhn,
bt c nhn lm vng tai ho.
13
K bt tai trc ting ku ca ngi c th,
n lc n ku, s chng c p li.
14
Tng phm kn o lm tiu tan cn gin,
qu giu trong o lm du trn li nh.
15
Thc thi cng l l nim vui cho ngi cng chnh,
nhng l ni kinh hong cho k bt lng.
16
K lc xa con ng hiu bit,
s phi sng chung vi m m hn.
17
K ham vui s bn cng i kh,
ngi m ru ch s chng giu u !
18
K c thnh gi chuc cho ngi cng chnh,
tn phn bi b pht thay cho k ngay lnh.
19
Th sng ni u hiu c qunh,
cn hn bn ngi v hay gy g ni xung.
20
Nh ngi khn c kho bu v du,
cn ngi ngu c g nut ht.
21
Ngi theo ui cng chnh v nhn ngha,
s c sng lu v vinh d.
22
Ngi khn tn cng thnh ca qun thin chin,
v lt nho n lu chng cy trng.
23
K gi mm gi ming,
th gi mnh khi nhng him nguy.
24
a kiu cng xc xc c gi l qun nho bng,
n c x ngo ngc kiu cng.
25
V ham mun, a li mt mng,
bi n khng chu ra tay lm.
26
Sut ngy n nhng ham cng mun,
cn chnh nhn cho ht, chng gi li g.
27
Hy l ca c nhn l iu gh tm,
nht l khi dng vi gian t.
28
K lm chng gian s phi tiu vong,
cn ngi bit nghe c th ni hoi.
29
K gian c mang b mt tr trn,
cn ngi ngay c vng bc trn ng.
30
Khn ngoan, hiu bit, nh khuyn,
tt c chng l g snh vi C CHA.
31
Chin m c chun b cho ngy giao tranh,
nhng thng bi thuc quyn C CHA.
22,1
Lm ca ci u qu bng danh thm ting tt,
vng vi bc no trng bng c mn c thng.
2
K giu ngi ngho gp nhau im ny :
c hai u c C CHA to dng.
3
Gp nguy him, ngi khn n mnh,
a kh di lao ti v b thit thn.
4
Giu sang, vinh d v s sng l phn thng
C CHA dnh cho k khim nhu v knh s Ngi.
5
ng k quanh co th c gai, c by,
ai bit gi mnh t s trnh xa.
6
Hy dy a tr i con ng n phi i,
n tui gi, n vn khng la b.
7
Ngi giu th thng tr k ngho,
ngi i vay lm ti cho ch n.
8
K gieo tai c s gt tai ng,
n tn ph, t s tn li.
9
Ngi t t s c chc phc,
v em cm bnh cho ngi ngho.
10
ui qun nho bng i l ht chuyn i co,
cng chng cn tranh chp vi lng m.
11
Ai chung lng thanh khit v n ni d thng
s c vua nhn lm bn hu.
12
C CHA mt trng nom ngi hiu bit,
v phi bc li l k bt trung.
13
a li ni : "C con s t ngoi kia ;
nu ti ra ng, chc s b n tht."
14
Ming ngi ph n trc nt v ta h su,
k b C CHA rung b s sa vo .
15
Tm tr tr con vn di kh,
ly roi sa pht l gip n nn khn.
16
Bc lt ngi ngho l lm giu cho h,
tng cho k giu l khin mnh ngho i.
17
Con hy lng tai nghe li bc khn ngoan,
v ch tm vo nhng hiu bit ca thy.
18
V khi con gi nhng li y trong tm khm
v sn sng ni ht ra ngoi ming
th tht l vui th dng bao !
19
Hm nay thy mun dy con, c con na,
con mt nim tin tng vo C CHA.
20
H thy chng vit cho con ba mi hun d
gm nhng li khuyn rn v hiu bit sao ?
21
Mc ch l gip con am tng
nhng li chn tht
v trnh by li cho ngi sai con
sao cho tht trung thnh.
22
ng bc lt ngi ngho, v h ngho sn ;
cng ng ch p ngi yu th ni ca cng,
23
v C CHA s bin h cho h,
v nhng ai tc ot h, Ngi s tc mng sng.
24
ng b bn vi ngi hay nng gin,
ch giao du vi k d ni xung,
25
ko con li hc i li sng ca chng,
khin thn con mc phi by d.
26
ng thuc hng ngi bt tay giao ko,
hay hng ngi bo lnh cho k khc vay mn,
27
v nu con khng c g tr,
ging con ang nm, ngi ta cng ly i.
28
ng ranh cha ng n nh t trc,
con ng c chuyn di.
29
Con c thy ngi gii giang kho lo ?
Ngi y s c vo phc v cc vua,
ch khng phc v hng tm thng.
23,1
Khi con ngi n vi k c chc quyn,
hy k ngi i din.
2
Nu con vn tham n, hy t dao k c.
3
ng thm thung cao lng m v ca hn,
v l th n phnh gt.
4
Ch nhc cng thu tch ca ci,
v cng ng bn tm n n ;
5
mt con va thy, n chng cn,
v n mc cnh bay i mt,
ta i bng bay ti tri cao.
6
Ch n bnh ca qun xu bng,
 ng thm thung cao lng m v ca hn.
7
V lng hn ngh sao, con ngi hn nh vy.
Hn mi con : "n ung i no !"
Nhng u phi hn c lng vi con.
8
Mu bnh va nut vo, con phi th ra.
Mt cng toi bao nhiu li tt p,
9
con ng ni vo tai a dt,
v n s khinh d li l khn ngoan ca con.
10
Con ch chuyn di ng ranh c,
cng ng xm phm cnh ng ca tr m ci,
11
v ng cu chuc chng l ng hng mnh,
chnh Ngi s bin h cho chng chng li con.
12
Con hy tm n ly li hun d,
v lng tai nghe iu hiu bit.
13
ng ngi g khi phi pht tr con,
nu con nh n bng roi, n u c cht.
14
Ly roi nh n l cu n khi m ty.
15
Hi con, tm tr con khn ngoan
th lng d thy cng vui sng.
16
Mi ming con ni nhng li chnh trc
th tm hn thy s mng r hn hoan.
17
ng lng con phn b vi qun ti li,
nhng hy lun knh s C CHA,
18
v chc chn con c mt tng lai
v nim hy vng ca con s khng thnh my khi.
19
Hi con, hy nghe thy v con s nn khn,
hy hng lng con theo chnh o.
20
ng nhp bn vi qun ch chn say sa,
vi nhng k ch m n m nhu.
21
Bi v k say sa n nhu t s phi tng ngho ;
k m mng bun ng s kh rch o m.
22
Hy lng nghe cha con, ng sinh thnh ra con,
ng khinh d m con khi ngi gi yu.
23
Chn l v khn ngoan, nghim hun v hiu bit,
con hy mua ly ch ng bn i.
24
Thn ph ngi cng chnh s mng vui,
ng sinh thnh ngi khn s hoan h.
25
c g cha m con c h hoan
v ngi sinh ra con c mng r.
26
Hi con, hy ht lng tin tng vo thy
v hy mt noi gng thy.
27
V gi im l h su
v ph n ngoi tnh l ging hp.
28
N khc no k cp rnh ch
hng tng s nhng k bt trung trong nhn loi.
29
Ai ku : "Than i !" ? Ai ku : "Kh qu !" ?
Ai c gy g ? Ai phi th than ?
Ai chu nhng vt thng v l ?
Ai c i mt ngu ?
30
l k nn n mi bn ly ru,
l ngi nm th ru ngon.
31
Nhn ru lm chi : ru mu hng,
ng nh trong ly, ri tri xung c.
32
Nhng rt cuc, ru nh rn cn,
nh nc c h mang.
33
Mt con s thy nhng iu k d,
lng con tun ra bao chuyn nhm nh.
34
Con nh ngi bng bnh gia bin khi,
lc l trn ct bum.
35
"B ngi nh, ti chng bit au,
b ngi p, ti u cm thy.
n bao gi mi tnh ru y
ti li kim thm ly na ?"
24,1
Ch phn b vi qun ti li,
cng ng ham b bn vi chng,
2
v lng chng ch ngh n bo hnh
v mi chng ton ni li c c.
3
C khn ngoan mi dng c nh,
c sng sut mi bit xy cho vng.
4
Nh hiu bit, phng c mi y d
mi ca ci sang trng v qu gi.
5
Ngi khn ngoan c nn mnh m,
k hiu bit lm sc mnh gia tng.
6
Khi giao chin, cn li ch o,
mun thng trn, cn nhiu c vn.
7
i vi k ngu, c khn ngoan cao vi vi,
ni cng thnh, n chng dm h mi.
8
K mu tnh nhng chuyn gian t
s b gi l vua bp bm.
9
K ngu si ch mu toan ti li,
qun ch nho b k ght ngi khinh.
10
Ngy khn qun m mt tinh thn,
sc lc con t s b suy gim.
11
Hy gii thot nhng ngi b em i git,
cu nhng ai lo o bc n php trng.
12
Gi nh con bo : "Ti u bit chuyn y,"
th ng o lng ngi li khng hiu ht sao ?
ng canh gi lng con thu sut c,
Ngi s thng pht ai ny theo vic h lm.
13
Hi con, c n i, mt ong ngon lm,
mt ong nguyn cht ngt ngo trong ming con.
14
Con nn nh : c khn ngoan i vi con cng vy.
25,1
Nu con gp c, hn s c tng lai, y cng l nhng chm ngn ca vua Sa-l-mn
v nim hy vng ca con s khng tan v. c qun thn ca Kht-ki-gia, vua nc Giu-a, ghi chp li.
15 2
Ny k gian, ch rnh rp nh ngi cng chnh, Thin Cha vinh quang khi giu kn vic Ngi lm,
cng ng ph phch ni h . c vua vinh quang khi thu hiu vic nc.
16 3
V chnh nhn c ng by ln cng ng ln c, Nh tri cao t dy,
cn k c c lo o hoi trong cnh tai ng. tm tr bc vng tht v phng d thu.
17 4
Khi qun th gc ng, con ng ly lm vui, Lc ht cn bn ra khi bc,
lc n b lo o, lng con ch reo mng, th bc s c mt ci bnh.
18 5
ko C CHA trng thy m gai mt Loi ngi gian c khi long nhan,
v khng ni gin vi n na u. ngai vng s kin vng trn nn cng chnh.
19 6
ng ganh ght vi bn bt lng, Trc long nhan, ng ln mt kiu k,
ch ghen tng cng phng gian c. ch ng vo ch ca hng v vng.
20 7
V bn bt lng chng c tng lai, Th c ngi ta bo : "Xin mi ng ln trn !"
v ngn n ca phng gian c s tn li. cn hn b h xung trc mt ngi quyn cao chc trng.
21
Hi con, hy knh s C CHA v nh vua, iu mt con nhn thy,
8
ng giao du vi nhng qun ni lon. con ng vi em ra trc to,
22
V tai ho s ging xung bt ng, v nu i phng lm cho con phi xu h,
c hai s tiu dit chng ra sao, no c ai lng c ? th rt cuc con s n ni ra sao ?
9
C tranh ci vi i phng,
23
Nhng cu sau y cng l ca bc khn ngoan : nhng ng tit l chuyn ring ca ngi khc,
10
Xt x thin v l iu khng tt. ko c ai nghe c, h s ph bng con,
24
Ai bo k gian c rng : "Anh v ti !" v con khng rt li c nhng li ni xu.
11
th s b cc dn nguyn ra, cc nc ci ch. Li ni ra ng lc ng thi
25
Cn ai rn e n, t s c mng vui khc chi to vng trn a bc chm tr.
12
v phc lnh s n trn ngi . i vi k bit nghe, li trch c ca ngi khn
26
Ai tr li thng thn mi l ngi bn tht. ta nhn vng hay king vng ho hng.
27 13
Hy n nh mi chuyn bn ngoi S gi trung tn vi k sai mnh i
v thu xp cng vic ng ng, th ng qu nh tuyt mt ngy ma :
ri sau mi lo dng nh. ngi lm vng lng ng ch.
14
28
ng v c lm chng hi bn b, K to ming ha tng qu m khng gi li ha
cng ng ni ngt ni ngon m la o h. chng khc no c my, c gi m chng c ma.
15
29
Con ng ni : "Hn i x vi ti ra sao, C kin nhn, th lnh s xiu lng,
ti x li vi hn nh vy. li mm mng lm nt tan xng ct.
16
Ti tr bo tng ngi theo vic h lm." Kim c mt, con ch n va ,
30
Ti i ngang cnh ng ca ngi bing nhc, n qu nhiu, t s ma ra thi.
17
qua vn nho ca k ngu si. ng nng lui ti vi bn b,
31
V ny : ch no cng um tm gai gc, ko n chn ngy con m em lng ght b.
18
khp mt t ph y c di, K lm chng gian hi bn b
tng b sp hoang tn. chng khc no chu, gm v tn nhn.
32 19
Ti nhn v tm suy ngh, Trong ngy khn qun, lng tin tng vo a bt trung
ti thy v rt ra bi hc ny : s nh rng lung lay, nh chn lo o.
33 20
Ng mt cht, chp mt mt cht, Ca ht khi ngi khc kh au
khoanh tay nm mt cht, th nh lt o lc tri lnh
34
l ci ngho s n vi bn nh tn du th du thc, hay thm gim vo nc chanh.
21
cnh bn cng s t nhp nh ngi c v trang. K th con c i, hy cho n bnh n,
 n c kht, hy cho nc ung.
22
Nh vy l cht than hng ln u n,
v C CHA s thng cho con.
23
Nh gi bc khin tri ma,
li ni ln lm ngi ta ni gin.
24
Th mt gc trn mi nh,
cn hn chung sng vi mt b hay gy.
25
Tin vui t phng xa n
ta nc mt khi c hng ro kh.
26
Nc b c, sui b d,
chnh nhn b k gian c lm nghing nga.
27
Mt ong, n qu nhiu khng tt,
nhng li ca ngi, con ch mi kim tm.
28
Ngi khng bit t ch
v nh thnh b ng, khng tng lu ch che.
26,1
Tuyt u ri ma h, tri u ma ma gt,
quyn cao chc trng u hp vi k ngu si.
2
Nh chim s bay, nh chim n ln,
li nguyn ra v c cng chng i ti u.
3
Roi dnh cho nga, hm thic cho la,
n vt dnh cho lng a ngu xun.
4
ng p li a ngu theo ci ngu ca n,
ko chnh con cng li ging n thi.
5
Hy p li a ngu theo ci ngu ca n,
ko n c tng l n khn.
6
Nh a ngu chuyn gim s ip
chng khc chi t cht chn mnh
v gnh ly bit bao tai ho.
7
a dt m ming ni khn ni ngoan
th cng nh anh qu i khp khing.
8
By t lng knh trng a ngu
chng khc chi ct si vo n bn.
9
a dt m ming ni khn ni ngoan
chng khc g k say vung cnh gai m ma.
10
Ai mn k ngu hay ngi say
th cng v ta k bn cung
gy thng tch cho mi ngi qua li.
11
Con ch quay li ch n ma,
a ngu lp li chuyn ngu n.
12
Nu con gp mt k t cho mnh l khn,
th th hy vng vo a ngu cn hn.
13
Tn li ni : "Ngoi ng c s t,
ni qung trng c cha sn lm."
14
Cnh ca xoay trn trc,
a li ln trn ging.
15
K li bing th tay vo a,
nhng chng bun a thc n ln ming.
16
K li bing t ho
mnh khn hn by ngi c ti i p.
17
Xen v chuyn ca ngi
khc no ko tai ch chy rng.
18
th cng nh ngi gi v in
phng la, bn tn gy cht chc.
19
K la o bn b, ri bo : "a y thi !"
20
Ci tn th la tt,
ht k mch lo th cng bt i co.
21
Than nui bp hng, ci nui la ,
k hay gy g khin ci c bng ln.
22
Li a mch lo nh ca ngon vt l
tri xung tn rut gan.
23
Li l mn nng m lng d xu xa
chng khc no bc cn dt trn gm.
24
K ght ghen, mi ming kho v vnh,
nhng thm tm vn t chuyn lc la.
25
N dng li quyn r, con ng c tin,
v lng n cha y chuyn gh tm.
26
N mu m che y lng ghen ght,
nhng c tm ca n b i hi vch trn.
27
K o h b sa xung h,
ngi ln li b .
28
Li di gian ght ngi n lm hi,
ming ngt xt gy v nt tan.
27,1
Ch hunh hoang t c v ngy mai,
v hm nay s xy ra chuyn g, con u bit c.
2
Hy k xa ngi l ngi khen con,
ng c h mi khen ngi chnh mnh.
3
nng, ct cng nng,
a ngu ni gin cn nng n hn.
4
a nng gin th c c, k thnh n th bo tn,
nhng trc ngi ni cn ghen, ai no ng vng ?
5
Th ch trch cng khai
cn hn yu thng m khng by t.
6
Bn b lm thng tn, bn b vn chn thnh,
k th c m hn, k th cng gi di.
7
Ngi no, tng mt cng coi thng,
k i thy ng cay cng ngt.
8
Ngi xa qu nh chim xa t.
9
Du v hng thm lm phn khi lng ngi,
tnh bn ngt ngo gip tinh thn thm vng mnh.
10
Bn ca con hay bn ca cha con, ng n b ri h.
 Gp ngy khn qun, ng n nh anh em con,
v anh em xa khng bng lng ging gn.
11
Ny con, hy khn ngoan cho thy c tho d
v c th i p vi ai s nhc thy.
12
Gp nguy him, ngi khn n mnh,
a kh di lao ti v b thit thn.
13
Ngi no dm bo lnh cho k khng quen,
phi gi ly o ca ngi ;
ngi no mun bo m cho ph n xa l,
phi i ngi vt th chn.
14
Ln ting chc lnh cho bn hu ngay t sng sm
th chng khc no nguyn ra h.
15
n b lm iu nh nh dt ngy ma.
16
Gi c n b nh gi c gi,
hay nm c du trong tay.
17
St bn nh st,
con ngi nn sc bn nh bn b.
18
Gi cy v th c n tri v,
bo v thy t s c knh yu.
19
Nc phn chiu khun mt,
tm t phn nh con ngi.
20
m ty, m ph khng bao gi y,
cp mt con ngi chng bao gi tho.
21
L th vng, ni th bc,
ting khen cho thy gi tr con ngi.
22
Gi a ngu trong ci nh ly chy gi go,
con cng chng lt c ci ngu ca n.
23
Hy bit r tnh trng by gia sc
v lu tm n n vt ca con,
24
v ca ci khng bn lu mun thu
v danh vng chng lu truyn mun kip.
25
Khi c kh ct v c non li mc,
khi c xanh trn i ni cng c gom v
26
th chin s cho con c o che thn,
d s gip con c tin tu rung,
27
v s c sa d nui bn thn con,
nui c nh v cc t n.
28,1
c nhn trn chy d khng ai ui bt,
cn chnh nhn ng vng ta s t con.
2
Khi t nc lon lc
th lm k xng hng xng b,
cn t nc c n nh
l nh mt ngi hiu bit khn ngoan.
3
c nhn bc lt ngi thiu thn,
khc no cn ma l gy nn cnh i n.
4
K b l lut th ca ngi c nhn,
ngi gi l lut th chng li bn chng.
5
Phng gian c u hiu l cng bnh,
nhng ai kim tm C CHA th am tng mi s.
6
Th ngho m n vn ton
cn hn giu m sng quanh co.
7
Ngi gi l lut l a con khn,
k b bn vi phng b tha lm cho cha ti nhc.
8
Cho vay nng li c thm giu c
l gom ca vo tay k bit thng ngi ngho.
9
Ai bng tai chng mun nghe l lut,
c li n nguyn cu cng ng gh tm.
10
K quyn r ngi ngay thng theo ng xu
th chnh n li sa vo h n o,
nhng ngi sng vn ton s tha hng hnh phc.
11
K giu c c tng mnh khn,
nhng ngi ngho m sng sut th bit r k y.
12
Khi chnh nhn thng trn
th vinh quang chiu to ni ni,
khi k c ng ln, ai cng phi n mnh.
13
K giu ti mnh s khng thnh t,
nhng ai xng th v cha ti s c xt thng.
14
Phc cho ngi lun lun bit s,
cn k cng lng s gp phi tai ng.
15
Nh s t rng, nh gu xng vo mi,
k bt lng thng tr m dn en cng vy.
16
K cm quyn ngu dt lo chim ot cho nhiu,
cn ai khinh ch li lc bt chnh, s c trng th.
17
K b giy v v ti st nhn s phi trn chy cho n cht
chng cn bt n lm chi !
18
Ngi sng thanh lim s c cu thot,
k n quanh co s sa vo h by.
19
Ngi canh tc t ai c no y cm bnh,
k chy theo chuyn ph phim s phi chu bn cng.
20
Ngi trung tn c y d phc lnh,
k mun mau giu s khng thot khi hnh pht.
21
Thin v th chng tt p g,
ngi ta c th phm ti ch v mt mu bnh.
22
Ngi xu bng chy theo tin ca,
u bit rng cnh ngho sp p n bn mnh.
23
K dm khin trch ngi
cui cng li c ngi qu yu
hn k ch bung li xu nnh.
24
K bc lt m cha, ri bo : "u c ti v g !",
chnh hn l bn ca qun n cp.
25
K lm tham vng th gy ra ci v,
 cn ai cy vo C CHA s c thnh t.
26
K cy mnh ti tr, y l k ngu si.
Ngi theo l khn ngoan, t s c cu thot.
27
Ai b th cho ngi ngho
s chng h tng thiu.
Cn ai c nhm mt lm ng
s phi chu bao li nguyn ra.
28
K c ng ln, ngi ngi u ln trn.
K c sp , chnh nhn li thm ng.
29,1
Ngi c sa dy m cng u cng c
s suy sp bt ng, v phng cu cha.
2
Chnh nhn cm quyn, dn mng r.
c nhn cai tr, dn on than.
3
Ngi mn chung s khn ngoan
lm cho cha vui tho.
K giao du vi bn ng im
khin sn nghip tiu tan.
4
Vua cng minh khin t nc n nh.
Vua i thu nng lm t nc suy vong.
5
Nnh ht ai
l ging li di chn k y.
6
c nhn phm ti l ri vo cm by,
cn chnh nhn c vui sng h reo.
7
Ngi cng chnh quan tm n quyn li k ngho,
iu , c nhn sao hiu ni !
8
Qun chng i lm c thnh si sc,
ngi khn ngoan khin cn gin ngui ngoai.
9
Tranh tng vi k dt,
ngi khn c gin hay ci, chng lc no yn.
10
Ngi lng thin b qun kht mu cm th,
nhng li c ngi chnh trc tm kim.
11
K ngu cn gin t do bc pht,
cn ngi khn bit dn xung cho m.
12
Lnh o m tm nghe li gian tr
th thuc h s thnh mt l xu xa.
13
K ngho hn v a bc lt
ging nhau im ny :
c hai u c C CHA cho nhn thy nh sng.
14
Vua theo s tht m xt x ngi ngho
th ngai vng s bn vng thin thu.
15
C chu n chu mng mi nn khn,
tr con th lng gy ti bun cho m.
16
c nhn cm quyn th ti c gia tng,
nhng chnh nhn s thy chng suy tn.
17
Hy sa pht con, n s cho bn c thnh thi
v khin lng bn vui sng.
18
Khi khng cn th kin, dn s sng bung th,
nhng ai cn gi lut, qu l ngi c phc.
19
ng sa dy ti t bng li ni sung,
n hiu cng chng tun chng gi.
20
Gp phi ngi ni nng bp chp,
th trng cy a dt cn hn.
21
Nung chiu ti t khi n cn nh di
th no cng bin n thnh tn cng u.
22
Ngi hay gin thng gy tranh ci,
k nng tnh phm bao li lm.
23
Tnh t cao h a t cao xung,
ngi t h s c tn vinh.
24
K ng lo vi tn trm cp
l lm hi chnh bn thn mnh.
N nghe thy li nguyn ra
m vn khng chu tit l chi.
25
Ni s st khin con ngi sa by,
nhng ai cy trng C CHA th c an ton.
26
Lm k n cu cnh ngi quyn th,
nhng C CHA mi em li cng l cho mi ngi.
27
Chnh nhn kinh tm k sng bt cng,
c nhn kinh tm ngi theo ng chnh trc.
30,1
Li ca ng A-gua l con ng Gia-ke, ngi Ma-xa. ng A-gua
tuyn sm nh sau vi ng I-thi-n, vi ng I-thi-n v ng U-khan :
2
Qu ti ngu dt hn mi ngi,
khng c cht thng minh ca con ngi.
3
Ti khng c hc hi v s khn ngoan,
khng hiu bit chi v ng Thnh.
4
Ai ln tri ri li xung ?
Ai gom gi vo lng bn tay ?
Ai dn nc vo o chong ?
Ai n nh bin cng cho ci t ?
Danh ng y l chi ? V con ng y tn l g ?
Hn con bit.
5
Mi li Thin Cha phn u c chng nghim.
Ngi l khin thun cho ai tm n nu ni Ngi.
6
ng thm tht chi vo li Ngi phn dy
ko b Ngi qu trch, v con thnh k ni di ni gian.
7
Con ch xin hai iu,
Ngi ng n chi t trc khi con nhm mt :
8
Xin y xa con li di tr v chuyn lc la.
Xin ng con tng ngho,
cng ng cho con giu c ;
 ch xin cho con cm bnh cn dng,
9
ko c qu y d, con s khc t Ngi m ni :
"C CHA l ai vy ?"
hay nu phi tng ngho, con sinh ra trm cp,
lm danh Thin Cha ca con.
10
Ch t iu ni xu n l vi ch n,
ko n nguyn ra con v con phi chu ti.
11
C hng ngi nguyn ra cha
v khng cu phc cho m.
12
C hng ngi c cho mnh l trong sch
d cha c gt ra khi vt nh.
13
C hng ngi ging cp mt kiu k,
a ci nhn ngo mn.
14
C hng ngi rng nh kim, hm nh dao,
n sng nut ti k ngho hn khn kh,
gt h ra khi t nc, khi loi ngi.
15
a c hai a con gi l : "Cho na i ! Cho na i !"
C ba iu khng bao gi tho mn,
v bn chuyn khng bao gi ni : " ri !"
16
l : ci m ty, lng d son s,
t chng bao gi no nc,
v la khng bao gi ni : " ri !"
17
K no ging mt ch giu cha,
v coi thng chuyn vng li m,
s b qu lng su mc mt,
v b loi diu hu ra tht.
18
C ba iu qu k diu i vi ti,
v bn chuyn ti khng sao hiu ni,
19
l ng diu hu bay ln trn tri,
ng rn b trn ,
ng thuyn b i li gia bin khi,
v ng ca chng thanh nin tm n c thiu n.
20
ng ca ngi ph n ngoi tnh cng vy :
c n xong, chi ming v ni : "Em c lm iu g xu
u !"
21
C ba iu khin t chuyn rung,
v bn chuyn n khng sao chu ni :
22
y t ln ngi vua,
k ngu c d tha cm bnh,
23
ngi n b d ght kim c tm chng,
a n t hng sn nghip b ch.
24
Trn mt t c bn loi b nh,
nhng rt mc khn ngoan :
25
Loi kin l m dn yu t,
nhng mi ma h bit chun b thc n.
26
Loi ngn th l m dn nhc tiu,
nhng li bit lm nh ni hc .
27
Chu chu no c vua u,
th m vn di chuyn theo hng ng.
28
Thn ln, ta bt c bng tay,
nhng n sng c ni n i vua cha.
29
Ba loi c bc i lm lit,
v bn loi c dng dp oai phong :
30
S t, dng mnh hn mi loi th
v khng chu li bc trc bt c loi no,
31
g trng nghnh ngang hay d c,
v ng vua iu khin qun binh.
32
Nu con di dt t cao,
khi ngh li, con hy t tay ln ming.
33
V nh sa s c b, bp mi s bt mu,
v chc gin s sinh chuyn i co.
31,1
Li ca L-mu-n, vua Ma-xa,
nhng li thi hu dy ngi.
2
Hi con trai ta, a con lng d ta cu mang,
a con ta cu khn c.
3
ng hin sinh lc ca con cho ph n,
ng trao cuc i cho nhng lm h hng cc vua.
4
Hi L-mu-n,
lm vua th ng nn ung ru,
lm ngi lnh o th ng thch cht men,
5
ko ung vo ri th qun c lut php,
v coi thng quyn li ca mi k khn cng.
6
Hy em cht men cho k ang hp hi,
v em ru cho ngi chu ng cay,
7
h ung m qun i cnh ngho,
khi nh n ni kh au phin mun na.
8
Con hy m ming ni thay cho ngi cm,
v bin h cho mi ngi bt hnh.
9
Hy m ming xt x tht cng minh,
bin h cho nhng k ngho nn khn kh.
10
Tm u ra mt ngi v m ang ?
Nng qu gi vt xa chu ngc.
11
Chng nng ht d tin tng nng,
chng s chng thiu chi li lc.
12
Sut i, nng em li hnh phc
ch khng gy tai ho cho chng.
13
Nng tm kim len v vi gai,
ri vui v ra tay lm vic.
14
Ging nh nhng thng thuyn,
 nng em lng thc v t tn phng xa.
15
Nng thc dy khi tri cn ti,
cung cp phn n cho c nh, v sai bo con n a .
16
Nng mt n mt tha rung v tu ly ;
nng dng hu li i tay mnh lm ra
m canh tc mt vn nho.
17
Nng tht lng cho cht,
luyn cnh tay cho mnh m do dai.
18
Nng thy cng vic sinh nhiu li nhun,
n trong nh thp sng thu m.
19
Nng tra tay vo gung ko si,
v cm chc sut ch trong tay.
20
Nng rng tay gip ngi ngho kh
v a tay cu k khn cng.
21
Nng khng s ngi nh b lnh v tuyt sng,
bi c nh u c mc hai o.
22
Nng t tay lm ly chn mn,
nng mc ton vi gai, vi ta.
23
Chng nng c ting thm ni cng thnh
khi ngi chung vi hng k mc trong dn.
24
Nng dt vi em bn,
cung cp dy lng cho nh bun.
25
Trang phc ca nng l quyn uy danh gi,
nng mm ci khi ngh n tng lai.
26
Nng khn ngoan trong li n ting ni
v du hin khi dy d bo ban.
27
Nng mt trng nom mi vic trong nh,
bnh nng n l do m hi nc mt nng lm ra,
28
con nng ng ln ca tng nng c phc,
chng nng cng tm tc ngi khen :
29
"C nhiu c m ang,
nhng em cn tri trang gp bi."
30
Duyn dng l gi tr, sc p l ph vn.
Ngi ph n knh s C CHA
mi ng cho ngi i ca tng.
31
Hy cho nng hng nhng thnh qu tay nng lm ra.
c chi ni cng thnh nng lun c tn dng ca tng
do nhng vic nng lm.