Professional Documents
Culture Documents
Resumo
O texto situa as prticas de pesquisa no ensino de arte para real-las como
eixo dos processos de formao de arte/educadores enquanto mediadores
culturais. Problematiza o campo de atuao do mediador cultural e expe
algumas contradies inerentes a este contexto.
ResumEn
El texto coloca las prcticas de investigacin en la enseanza del Arte para
resaltarlas como eje de los procesos de formacin de arte/educadores como
mediadores culturales. Problematiza el campo de actuacin del mediador
cultural y expone algunas contradicciones inherentes en este contexto.
Ao buscar organizar minhas ideias para falar sobre metodologias de pes-
quisa e ensino de artes tenho quase certeza de que no serei capaz de dar
conta da complexidade que envolve o tema. Fao um esforo e apego-me
dimenso positiva da sensao de quase certeza e, penso que tenho
algo a contribuir com este debate. Procuro ento situar esta minha quase
certeza que sim. Percebo que ela me leva ao territrio de minha trajetria
profissional, num espao no claramente delimitado, como o espao
das relaes entre a arte e a educao, entre a arte e a vida daqueles que
buscam atuar nestes interstcios.
Cabe ento nos perguntar: Como esse pblico est se apropriando dos
Ps: Belo Horizonte, v. 3, n. 5, p. 46 - 55, maio, 2013.
Concordo com Bernard Darras (2008), quando ele afirma que uma me-
diao, que busca aproximar o pblico leigo da alta cultura com aes
52
que fazem uso de um discurso que tem como quenta de dentro. Para compreender de forma
base as semioses institucionais, ou seja, aquele duradoura um fenmeno cultural necessrio
discurso que qualificamos como um discurso poder integr-lo em seu modo de vida e incor-
institucional, que elitista, reprodutor de me- por-lo a seu processo interpretativo cotidiano.
canismos de distino, apenas confirma para o (Idem, Ibidem, p.133)
grande pblico que esta parcela da cultura no
Se entendemos que o espao de mediao
lhes pertence. Darras explica que
um espao de enfrentamento das concepes
de arte, cultura e educao, concepes essas
as semioses apresentadas nas instituies culturais
que esto implcitas nos modos pelos quais as
so suscetveis de ser interpretadas e praticadas
por quem as freqenta e aprecia, porque estas instituies culturais so concebidas e mantidas,
pessoas so provenientes e esto imersas nestes precisamos refletir sobre esses modos e sobre
mundos cognitivos onde estas semioses so pro- essas concepes.
cessos cognitivos e prticas distribudas que foram
herdadas e sob as quais desenvolveram crenas, o que faz Imanol Aguirre em seu texto Nuevas
hbitos interpretativos e programas pragmticos ideas de arte y cultura para nuevas perspectivas
adequados (DARRAS, 2008, p.131). en la difusin del patrimonio (2008), desvelando
os sentidos do conceito de patrimnio em nossa
Darras acredita que os sistemas de valores aris- cultura ocidental e evidenciando alguns aspec-
tocrticos herdados da antiguidade seguem tos e caractersticas que o constituem. Aguirre
influindo hoje na histria ocidental e reper- busca renovar os fundamentos das polticas de
cutem na constituio e apresentao de seu acesso ao patrimnio cultural, propondo revisar
patrimnio. Estes valores fundamentam as a noo de cultura: de uma viso essencialista e
comunidades interpretativas da elite e, por con- esttica de cultura que no deixa margem para
seguinte o campo de especialistas da arte. E o uma idia mais dinmica de transfuso e mesti-
autor segue defendendo a idia de que uma agem; para uma noo de cultura, como prope
_______ Nuevas ideas de arte y cultura para nue- DARRAS, Bernard. Del patrimonio artstico a la
vas perspectivas en la difusin del patrimonio. In: ecologa de las culturas. La cuestin de la cultura
El acceso al patrimonio cultural. Retos y debates. elitista en democracia. In: El acceso al patrimonio
Pamplona: UPNA-Cuadernos de la Ctedra Jorge cultural. Retos y debates. Pamplona: UPNA-Cuad-
Oteiza, 2008b. ernos de la Ctedra Jorge Oteiza, 2008.
BARBOSA, Ana Mae. Arte-Educao: leitura no _______ As vrias concepes de cultura e seus
subsolo. So Paulo: Cortez, 1997. efeitos sobre os processos de mediao cultural.
In: BARBOSA e COUTINHO (Orgs.). Arte/educao
_______ A pesquisa em arte-educao no Bra- como mediao cultural e social. So Paulo: Edi-
sil. In: JIMNEZ, AGUIRRE e PIMENTEL. Educao tora UNESP, 2009.
artstica, cultura e cidadania. Madrid: OEI: Funda-
o Santillana, 2009. Coleo Metas Educativas GEERTZ, Clifford. A interpretao das culturas. Rio
2021. de Janeiro: LTC Editora, 1989.
BARBOSA, Ana Mae; COUTINHO, Rejane Galvo PILLAR, Analice Dutra; REBOUAS, Moema Mar-
(Orgs.). Arte/educao como mediao cultural e tins. Panorama de pesquisas Comit Ensino e
social. So Paulo: Editora UNESP, 2009. Aprendizagem da Arte. In: RAMALHO e MAKOW-
IECKY (Orgs). O estado da arte da pesquisa em artes
BOURDIEU, Pierre; DARBEL, Alain. O amor pela plsticas no Brasil. Florianpolis: UDESC, 2008.