2 - Aerodinamik Kuvvet Ve Momentler - PPT2 PDF

AERODNAMK KUVVET VE MOMENTLER
Aerodinamik kuvvet ve momentin kayna

Aerodinamik kuvvet ve moment bileenleri
Aerodinamik kuvvet ve moment iin boyut analizi
Aerodinamik Katsaylar
Akm benzerlii: Geometrik benzerlik, dinamik benzerlik
Aerodinamik kuvvet ve momentin integrasyonla elde edilmesi
Kanat Profilleri iin Basn ve Srtnme Kuvvetlerinin ntegrasyonu
Basn Merkezi
Akm tipleri
Snr tabaka
Aerodinamik katsaylarn deiimi
MAY - Aerodinamik ders notlar 1
Aerodinamik Kuvvet ve Momentin Kayna

Aerodinamik kuvvet bir cismin yzeyi zerinde her noktada hava tarafndan etkitilen
dikey ve teetsel kuvvetlerden oluur.
R = (pi + i) Si
pi i
M
V
Ancak uygulamada ou zaman bu kuvvetler integre edilerek bir bileke kuvvet olarak
deerlendirilir.
Bu kuvvetin bir noktaya gre momenti de aerodinamik moment olarak adlandrlr.

Aerodinamik Kuvvet ve Moment bileenleri
My Mz
D
Mx
V
L: Tama kuvveti (Lift Force)

Kuvvet bileenleri D: Srkleme kuvveti (Drag Force)
Y: Yanlamasna kuvvet (Lateral Force)
My : Yunuslama Momenti (Pitching Moment)
Moment Bileenleri Mx : Yalpa Momenti (Rolling Moment)
Mz : Sapma Momenti (Yawing Moment)
Tama, Srkleme ve Yunuslama
V My

Yalpa Momenti
y
Mx
Sapma Momenti
x
Mz

Aerodinamik Kuvvet iin Boyut Analizi
Aerodinamik Kuvveti Etkileyen Byklkler
Havann younluu [ML-3]

viskozitesi [ML-1T-1]
sktrlabilmesi a [LT-1]
Cismin karakteristik uzunluu D [L]

havaya nazaran hz V [LT-1]
Geometrik ekli G [boyutsuz]

Yzey przll G [boyutsuz]
Hareket dorultusu () G [boyutsuz]
R = g (G , ,V , D, , a )
Boyut Analizi - Buckingham Pi Teoremi
Bir fiziksel bantda her

++ = + + =1
terim ayn boyutta olmaldr
Buckingham Pi Teoremi : Fiziksel bir bant f (P1, P2,, PN) = 0

(N-K) adet boyutsuz arpan ile tanmlanabilir : f (1, 2,, N-K) = 0
N Fiziksel bantdaki byklk says

K Temel boyut says (=3: Ktle, Uzunluk, Zaman)
Buradaki her bir arpan K adet seilmi boyut ile

dier fiziksel boyutlardan birinin
arpm eklinde boyutsuz bir byklktr.
1 = f1 (P1, P2, , PK, PK+1)

2 = f1 (P1, P2, , PK, PK+2)
.
N-K = f1 (P1, P2, , PK, PN)

Pi teoreminin Aerodinamik Kuvvet iin Uygulamas
Verilmi bir geometri iin bant f (R, , V , D , , a) = 0
Fiziksel byklkler (N = 6) R Kuvvet [MLT-2]

younluk [ML-3]
D Uzunluk [L]
V Hz [LT-1]
a Ses hz [LT-1]
Viskozite [ML-1T-1]
Temel boyutlar (K = 3) Ktle [M]

Uzunluk [L]
Zaman [T]
arpan says N-K=6-3=3
Buckingham Pi Teoremi : f (1, 2, 3) = 0
Buckingham Pi Teoremi : f (1, 2, 3) = 0
arpanlar 1 = f1 ( , V , D , R)
2 = f2 ( , V , D , )
3 = f2 ( , V , D , a)
1 iin boyut analizi
1 = ()a (V)b (D)c R [ 0 ]= [ML-3]a [LT-1]b [L]c [MLT-2]
[M] Ktle boyutu iin 0=a+1 a = -1

[L] Uzunluk boyutu iin 0 = -3a + b +c+1 c = -2
[T] Zaman boyutu iin 0 = -b 2 b = -2
R
1 = ()-1 (V)-2 (D)-2 R 1 = = CR Kuvvet katsays
V2 D 2

2 iin boyut analizi
2 = (V)a (D)b ( )c [ 0 ]= [ML-3] [LT-1]a [L]b [ML-1T-1]c
[M] Ktle boyutu iin 0=1+c c = -1

[L] Uzunluk boyutu iin 0 = -3 + a + b - c b=1
[T] Zaman boyutu iin 0 = -a c a=1
V D
2 = (V)1 (D)1 ( )-1 2 = = Re Reynolds says

3 iin boyut analizi
3 = ()a V (D)b (a )c [ 0 ]= [ML-3]a [LT-1] [L]b [LT-1]c
[M] Ktle boyutu iin 0=a a=0

[L] Uzunluk boyutu iin 0 = -3a + 1 + b + c b=0
[T] Zaman boyutu iin 0 = -1 c c = -1
V
3 = ()0 V (D)1 (a )-1 3 = = M Mach says
a

f (1, 2, 3) = 0 f (CR , Re , M ) = 0
R
C R = f (Re , M ) =
V2 D 2
Pi teoreminin Aerodinamik Moment iin Uygulamas
Benzeri ilemler moment iin yaplarak

M
f (CM , Re , M ) = 0 C M = f (Re , M ) =
V2 D 3
Herhangi verilmi bir - geometri,

- przllk ve
- dorultu
halinde
R
Aerodinamik kuvvet iin C R = f (G , Re , M ) =
V2 S
M
Aerodinamik moment iin C M = f (G, Re , M ) =
V2 S D
S: Karakteristik alan
D: Karakteristik uzunluk

2L
Tama kuvveti iin C L = C L (G, Re, M ) =
V2 S
2D
Srkleme kuvveti iin C D = C D (G, Re, M ) =
V2 S
Yunuslama momenti iin 2M y

CM y = CM y (G , Re, M ) =
V2 S c
S: Kanat st grnm alan

c: Ortalama veter uzunluu
Basn Katsays
p, Cp
V
p

p p
Cp =
V2
1
q = V2 Dinamik Basn
2

Dinamik Benzerlik
2R 2M
Aerodinamik katsaylar, C R = C R (G , Re, M ) = C M = C M (G , Re, M ) =
V2 S V2 S c
- aerodinamik kuvvetten (momentten), uu hzndan, havann younluundan ve
karakteristik alandan bamsz olup
- sadece geometrik ekil ve dorultu ile Re ve M saylarna baldr.
V1 V2 c2
c1
1, 1, a 1 2, 2, a2
G1 Re 1 M1 G2 Re 2 M2
O halde: Geometrik ekilleri ve uu dorultular benzer olan iki cisim iin
- Re ve M saylar ayn ise Dinamik Benzerlik vardr denir ve

- Aerodinamik katsaylar da ayn olur.
NACA
Deiken Younluklu
Rzgar Tneli
NACA Langley Memorial

Laboratory at Hampton,
Virginia.
Kuruluu: Ekim 1922
1940 l yllara kadar kanat

profili gelitirilmesinde
kullanld
20 atm basn

rnek problem:
Biri dierinin 4 kat apa sahip iki dairesel silindir etrafndaki 2-boyutlu akm dikkate
alnz.
Serbest akm younluu, hz ve scakl:

V1
kk daire iin 1, V1, T1 s1
1 d1
byk daire iin 2=1/4, V2=2V1, T2=4T1 T1 Geometrik

benzer
cisimler
eklinde verilmitir. Akm izgisi
ve a byklklerini T ile
orantl kabul ederek akmlarn V2 = 2V1
s2
dinamik benzer 2 = 1/4 d2=4d1
olduunu gsteriniz.
T2 = 4T1
V1
zm: s1 d1
1
2 T 4T1 T1 Geometrik
= 2 = =2 benzer
1 T1 T1
Akm izgisi cisimler
a2 T
= 2 =2 V2=2V1
a1 T1 s2
2=1/4 d2=4d
T2=4T1 1
V
M1 = 1
a1
V2 2V1 V1
M2 = = = = M1 Mach saylar eit
a2 2a1 a1
1V1d1
Re1 =
1
2V2 d 2 (1 / 4)(2V1 )(4d1 ) 1V1d1
Re 2 = = = = Re1 Re saylar eit
2 21 1

rnek problem:
ISA koullarnda basncn 432.6 lb/ft ve scakln 390R olduu 38,000 ft irtifada
bir Boeing 747 yolcu uann 550 mi/h hzla seyir uuu gz nne alnarak uan
1/50 lekli bir modeli zerinde, scakln 430R olduu bir rzgar tnelinde test
yaplacaktr. Deney ve uu koullarndaki aerodinamik katsaylarn ayn olmas iin
gerekli test hz ve basncn hesaplaynz.
Not: ve a nn her ikisinin de T ile orantl olduunu kabul ediniz.
zm:
Aerodinamik katsaylarn ayn olmas iin dinamik benzerlik M1 = M 2
salanmaldr. Uu koullar 1 ve test koullar 2 olmak zere Re1 = Re 2
V1 = 550 (mi / h) 0.44704 = 245.9 m / s
a1 = RT1 = 1.4 1718 390 = 968.5 ( ft / s ) 0.3048 = 295.2 m / s
V1 245.9
M1 = = = 0.833 Sktrlabilir akm rejimi:
a1 295.2 ncelikle Mach saylar eitlenmeli
M 1 = V1 / a1 V2 a2 V2 T
M1 = M 2 = = 2
M 2 = V2 / a2 V1 a1 V1 T1
T2 430
V2 = V1 = 550 = 577.5 mi / h
T1 390
Re1 = 1V1c1 / 1 2 V1 c1 2 2 T c T2 c1
Re1 = Re 2 = = 1 1 = = 50
Re 2 = 2V2 c2 / 2 1 V2 c2 1 1 T2 c2 T1 c2
p1 = 1 RT1 p2 2 T2 430
= = (50) = 55.1
p2 = 2 RT2 p1 1 T1 390
p2 = 55.1 p1 = (55.1)(432.6) = 23.836 lb / ft
1 atm = 2116 lb / ft p2 = 23.836 / 2116 = 11.266 atm

rnek problem:
4 atm basn ve 23C scaklkta deney yaplan bir rzgar tnelinde serbest akm hz en fazla
150 m/s yaplabilmekte, bu rzgar tnelinin balans ile en fazla 7000 N luk tama kuvveti
llebilmektedir. Buna gre standart atmosfer artlarnda, 8000 m sabit irtifada sabit hzla
dzgn simetrik uu yapacak olan bir uak iin yaplacak deneylerde dinamik benzerliin
salanabilmesi iin a) uu hz ve b) uan arl en fazla ne olabilir, hesaplaynz.
Not: Yerekimi ivmesi 9.81 m/s2, civann younluu 13.6 gr/cm3, havann gaz sabiti 287
J/kgK, standart artlarda deniz seviyesindeki atmosfer basnc 760 mm Civa Stunu ve
scakl 15C olarak alnacaktr. Havann viskozitesinin scaklkla deiimi iin /r=(T/Tr)0.75
bants verilmektedir.
zm:
Akm sktrlabilir olup dinamik benzerlik iin Re saylar yannda ncelikle M saylarnn
da eitlii gereklidir.
Vu Vd au RTu Tu
Mu = Md M = = Vu = V d = Vd Vu = V d
a) au a d ad RTd Td
Deney ortamnda scaklk Td = 273 + 23 = 296 o K
8000 m irtifada scaklk Tu = T0 h = 288 (6.5 10 3 ) (8 10 3 ) = 236 o K

236
Buna gre uan hz Vu = 160 = 133.94 m / s
296
uVu cu d Vd cd cu dVd u
b) Re saylarnn eitliinden Re = = =
u d cd uVu d
DS nde SA artlarnda basn p 0 = 1 atm = 760 13.6 9.81 = 101396 Pa
DS nde SA artlarnda scaklk T0 = 273 + 15 = 288o K

p0 101396
DS nde SA artlarnda younluk 0 = = = 1.2267 kg / m 3
RT0 287 288
g 9.81
rtifa ile younluk deiimi ss 1 = 1 = 4.259
R 0.0065 287
g
4.259
T R
236
Uu irtifasnda younluk u = 0 u = 1.2267 = 0.5254 kg / m 3
T0 288
4 p0 4 101396
Deney ortamnda younluk d = = = 4.7743 kg / m 3
RTd 287 296
u / d = (Tu / Td ) = (236 / 296)
0.75 0.75
Viskoziteler oran = 0.8437
cu 4.7743 150
Buna gre, model lei = 0.8438 = 8.59
c d 0.5254 133.94

Dinamik benzerliin sonucu CLu = CL d
2
2W 2 Ld Vu cu
= W = Ld u
uVu S u d Vd2 S d
2
d Vd c d
2
Buna gre uan 0.5254 133.94
W = 7000 8.59
maksimum arl 4.7743 150
W = 45288 N
rnek problem:
Bir uan geometrik benzer iki farkl modeli zerinde iki farkl rzgar tnelinde deneysel
almalar yaplmtr.
Birinci rzgar tneli deniz seviyesinden 1500 m yksekteki bir yrede yer almakta olup, bu
rzgar tnelinde 1/4 lekli model zerinde yaplan deneyler srasnda serbest akm hz
70m/s, scakl 18C, basnc ise rzgar tneli dndaki evre ortam basncndan 100 mm su
stunu kadar daha kk llmtr.
kinci rzgar tneli basnlandrlabilir trde olup, burada 1/8 lekli model zerinde
yaplan deneyler srasnda serbest akm hz 80m/s ve scakl da 22C olarak llmtr.
a) Bu iki deney arasnda dinamik benzerlik salandna gre ikinci rzgar tnelindeki
basncn ka atmosfer olduunu hesaplaynz.
b) Birinci modele 800N luk bir tama kuvveti etkidiine gre ikinci modele etkiyen tama
kuvvetini bulunuz.
NOT: Hava iin R=287J/kgK, civann younluu iin 13.6gr/cm, yerekimi ivmesi iin
g=9.81m/s alnz. Ayrca ve bantlar verilmitir.

zm:
a) Problem bir dk hz problemi olup, dinamik benzerlik iin Reynolds saylarnn eitlii
yeterlidir. Mach saylarnn ayrca eitlenmesine gerek yoktur.
1V1 D1 2V2 D2
Dinamik benzerlik nedeniyle Re1 = Re 2 =
1 2
V1 D1 2
Bylece 2. rzgar tnelinde younluk 2 = 1
V2 D2 1
1. rzgar tnelinde scaklk T1 = 273 + 18 = 291 K
1500 m irtifada scaklk Tat = 288 1.5 6.5 = 278.25 K

g
T R
1500 m irtifada basn pat = p0 at = 101396 (278.25 / 288)5.259 = 84599.2 Pa
T0
1. rzgar tnelinde basn p1 = pat p = 84599.2 100 1 9.81 = 83618.2 Pa
p1 83618.2
1. rzgar tnelinde younluk 1 = = = 1.0012 kg / m 3
RT1 287 291
1. rzgar tnelinde hz V1 = 70 m / s
2. rzgar tnelinde scaklk T2 = 273 + 22 = 295 K
2. rzgar tnelinde hz V2 = 80 m / s
d1 1 / 4
Model boylarnn oran = =2
d 2 1/ 8
0.75 0.75
2 T2 295
Viskoziteler oran = = = 1.0103
1 T1 291
70
Bylece 2. tnelde younluk 2 = 1.0012 2 1.0103 = 1.7702 kg / m 3
80
2. rzgar tnelinde basn p2 = 2 RT2 = 1.7702 287 291 = 149870 Pa
149870
Atmosfer basnc cinsinden p2 = = 1.478 at
101396

2 L1 2 L2
b) Dinamik benzerliin sonucu C L1 = C L 2 =
1V1 S1 2V22 S 2
2
2 V22 S 2
kinci modele etkiyen kuvvet L2 = L1
1 V12 S1
Birinci modele etkiyen kuvvet L1 = 800 N

2 2
Alanlar oran S2 d2 d2 1 1
= = = 2 =
S1 d1 d1 2 4
2
1.7702 80 1 461.8 N
Bylece L2 = 800 =
1.0012 70 4
Basn ve Srtnme Kuvvetlerinin ntegrasyonu
R = (pi + i) Si
pi i
M
V
Basn ve srtnme kuvvetlerinin dalmlarnn bilinmesi halinde bunlarn yzey

boyunca integrasyonuyla aerodinamik kuvvet ve moment bileenleri elde edilebilir.
ntegrasyon yzey geometrisinin karakterine uygun bir biimde yaplr.

rnek problem
p
ok dalgas
Hipersonik akmda sfr hcum
rb
asyla yer alan, c yar-tepe asna r
sahip bir koni etrafndaki basn c
x dx
dalm iin yaklak bir ifade p
Cp = 2 sinc
eklinde verilmi olup basn dr/sinc
katsaylar btn yzey boyunca
sabittir. c
Koninin taban basncn p=p alarak

ve srtnme etkilerini ihmal ederek
koninin srkleme katsaysn r
hesaplaynz.
Katsay iin referans olarak koninin
taban alann alnz.
Taral erit alan zerine

etkiyen srkleme p
ok dalgas
rb
r
dr c
( p sin c )(2r ) = 2r p dr
sin c x dx
p
Toplam srkleme dr/sinc
rb rb c
D = 2r p dr 2r p dr
0 0
rb
= 2r ( p p )dr = ( p p )rb2 r
0
Srkleme katsays
D rb2 ( p p )
cD = 2
= 2
= C p = C D = 2 sin 2 c
q rb q rb
rnek problem
ok dalgas
Deniz seviyesinde basncn 1.01105 N/m 34.2 ok as
ve younluun 1.23 kg/m olduu standart 5

p = 1.0110 N/m
atmosfer koullarnda, 2 Mach saysndaki = 1.23 kg/m
M = 2 5
spersonik akmda yer alan kama
biimindeki iki-boyutlu cismin yar-tepe
as 5 dir.
Cismin st ve alt yzeyleri boyunca
basnlar sabit olup bykl
pu=pl=1.31105 N/m, taban basnc ise p pu = 1.3110 5 N/m
a eittir.
s
5
Teetsel gerilme st ve alt yzeyler x
p = 1.0110 5 N/m
boyunca w = 431 s - 0.2 eklinde 5
pl = 1.3110 N/m
deimektedir.
Veter uzunluu 2 m olduuna gre
srkleme katsaysn hesaplaynz . w = 431 s-0 .2 N/m
w
5
c =2 m
c
st yzeyin uzunluu b=
cos
st yzeye etkiyen pu c pu
pu (b 1) =
basn kuvveti cos b

h
st yzeye etkiyen pu c c
sin = pu c tan
basn srklemesi cos
Alt yzeye etkiyen pl c tan

basn srklemesi
Taban ykseklii h = 2c tan
Tabana etkiyen p h = 2 p c tan

basn srklemesi
Toplam basn d p = ( pu + pl 2 p ) c tan

srklemesi

b 0.8
st yzeye etkiyen b 0.8 431 c
431 s 0.2
ds = 431 =
srtnme kuvveti 0
0.8 0.8 cos
0 .8
st yzeye etkiyen 431 c
cos w b
srtnme srklemesi 0.8 cos
0 .8 c
Alt yzeye etkiyen 431 c
cos
srtnme srklemesi 0.8 cos
0 .8
Toplam srtnme 431 c
d f = 2 cos
srklemesi 0.8 cos
c = 2 m ve = 5 iin
Basn srkleme d p = 2 (1.31 105 1.01 10 5 ) ( 2) tan 5 = 1.0499 10 4 N

kuvveti
0.8
431 2
Srtnme srkleme d f = 2 cos 5 = 0.18746 10 4 N
kuvveti 0.8 cos 5
Toplam srkleme
kuvveti d = d p + d f = 1.0499 10 4 + 0.1875 10 4 = 1.2374 10 4 N
Referans alan S = c 1 = 2 m
Ses hz a = RT = 1.4 287 288 = 340.2 m / s
Serbest akm hz V = M a = 2 340.2 = 640.4 m / s
1 1
Dinamik basn q = V2 = 1.23 (640.4) 2 = 2.847 105 N / m
2 2
d1.2374 10 4
Srkleme katsays cd = = = 0.02173
q S 2.847 105 2

Kanat Profilleri iin Basn ve Srtnme Kuvvetlerinin
ntegrasyonu

s
1
ds
y

y
ntegrasyonu
p.ds Fx = p ds sin + ds cos
Fy
.ds
Fy = p ds cos + ds sin
Fx x
V M HK
M HK = x pds cos + y pds sin
p.ds p.ds.cos x ds sin + y ds cos
y

ds cos = dx
.ds
.ds.sin ds sin = dy
p.ds.sin
dy=ds.sin
ds .ds.cos

Fx = p dy + dx
y Fy
dx=ds.cos
Fy = p dx + dy
Fx x
MH K
x
M HK = p ( xdx + ydy) + ( ydx xdy)
ntegrasyonu
Fx = p dy + dx
Fy = p dx + dy
M HK = p ( xdx + ydy ) + ( ydx xdy ) dx = 0 ; xdx = 0 ; ydx = 0

dy = 0 ; ydy = 0 ; xdy = 0
Fx = ( p p ) dy + dx
Fy = ( p p ) dx + dy
M HK = ( p p ) ( xdx + ydy ) + ( ydx xdy )

Fx Fy M
CF x = ; CF y = ; C m HK = HK2
q c q c q c

C F x = C p dy + C f dx
Cp =
p p
; Cf =

C F y = C p dx + C f dy
x
q
y
q

C m = C p ( x dx + y dy ) + C f ( y dx x dy ) x=
c
; y=
c

ntegrasyonu

C F x = C p dy + C f dx
y
CF
C F y = C p dx + C f dy
CFy
Cl
Cd
CFx x
Cl = C Fy cos C Fx sin
Cd = C Fy sin + C Fx cos

Basn Merkezi
Basn merkezi aerodinamik kuvvetin uygulama noktasdr.
y
CFy Cm x = Cm HK + C F y x
Cl Cd
CFx C mx x
C mHK
V x
Basn merkezinde aerodinamik moment sfrdr.
Cm HK
Cm x = 0 = Cm HK + C y xcp xcp =
CF y
rnek problem
Dk hzl, sktrlamaz akmda NACA 4412 kanat profili iin 4 hcum asnda
cl = 0.85 ve cm,c/4 = - 0.09 elde edilmitir. Basn merkezinin bu hcum asndaki
yerini hesaplaynz
zm
Basn merkezinde moment 0 = Cm HK + C F y xcp
eyrek veterde moment 1

Cm c / 4 = Cm HK + C F y
4
ki eitlik kartlarak Cm c / 4 = C F y (0.25 xcp )
Cm c / 4 0.09
xcp = 0.25 = 0.25 = 0.356
CF y 0.85

AKIM TPLER
Aerodinamik
A. Srekli ortam B. Dk-younluklu ortam ve

serbest-molekler ak
C. Viskoz ak D. Viskoz olmayan ak
E. Sktrlamaz ak
F. Sktrlabilir ak
G. Ses-alt H. Ses-civar I. Ses-st J. Hipersonik

ak ak ak ak
AKIM TPLER
Srekli ortam Serbest molekler akm
Akkan ierisindeki molekllerin ortalama serbest yrngeleri
cismin karakteristik uzunluundan daha kk mertebede ise
Cisim akkan srekli ortam olarak hisseder
yle ki; molekllerin mnferit arpmalar cisim tarafndan ayrt edilemez
Molekllerin ortalama serbest yrngeleri

cismin karakteristik uzunluu ile ayn mertebede ise
cisim molekllerin arpmalarn ayr ayr hisseder.
Akm serbest molekler akm olarak nitelendirilir.
Uzay aralar, havann ok seyrek olduu atmosferin d tabakalarnda byle bir
akma maruz kalr.
Bu ders kapsamnda akm alanlar srekli ortam olarak kabul edilmektedir.

AKIM TPLER
Viskoz olmayan akm Viskoz akm
erisinde ktle yaynm, viskoz yaynm ve s iletimi gibi transport olaylar grlen
gerek akmlar viskoz akm olarak bilinir.
Srtnme, s iletimi ve ktle yaynm olmayan akmlar ise viskoz olmayan akm
olarak nitelendirilir.
Gerekte viskoz olmayan akkan yoktur.

Ancak baz akmlar viskoz olmayan kabul edilir.
Teorik olarak viskoz olmayan akm Reynolds saysnn sonsuz olduu akmdr.
Reynolds saysnn byk olduu akmda transport olaylar snr tabaka ierisinde
grlr. Bunun dndaki btn akm alan viskoz olmayan akm kabul edilir.
Srtnmesiz akm blgesi - u/y 0

u/y 0
0
0
0
Snr tabaka ve iz blgeleri - u/ y 0
Viskoz (srtnmeli) akm

du
w =
dy y =0
Vo Vi u/y 0
0
u/y=0
=0 Vi
Viskoz-olmayan (srtnmesiz) akm

Viskozitenin hakim olduu akmlar.
Akm ayrlmas
Akm ayrlmas
Akm ayrlmas
AKIM TPLER
Sktrlabilir akm Sktrlamaz akm
Sktrlabilir akm: Younluun deitii akm
Sktrlamaz akm: Younluun deimedii akm
Gerekte btn akmlar az veya ok sktrlabilirdir.
Ancak baz akmlar sktrlamaz kabul edilir:
- Svlarn akmlar
- M < 0.3 olan akmlar

AKIM TPLER
Sesalt- ses civar ve sesst akmlar
M < 0.8
ok
dalgas M>1 Genileme
(a) Sesalt akm dalgas
M > 1.2
M>1
0.8 < M < 1
M>1
(b) Transonik akm (M < 1 )
(d) Spersonik akm

Eri ok Firar
kenar
M>1 oku
M<1 Viskoz
1 < M < 1.2 etkileim ve
M > 5 kimyasal
reaksiyonlarn
olduu ince,
scak snr
tabaka
(c) Transonik akm (M > 1 )
VSKOZ AKIMLAR SINIR TABAKA
Viskoz-olmayan (srtnmesiz) akm
dV
w =
dy y =0
Viskoz (srtnmeli) akm

SINIR TABAKA
Srtnmesiz
Srtnmesiz akm hz
akm blgesi Ue
0.99 Ue

Snr
tabaka
kalnl
u=0, v=0
Snr tabaka hz profili
Snr tabaka scaklk profili

SINIR TABAKA
Hcum
kenar
V y

x
x
Snr tabakann kalnlamas
Trblansl
Gei
snr tabaka
Laminer blgesi
snr tabaka
Snr tabakann geliimi

LAMNER / TRBLANSLI SINIR TABAKA
V1
V1
V1
V2
V2 V2
V V
V1 V 1 ortalama
V2 V 2 ortalama
t t
Laminer akm Trblansl akm
(w )lam < (w )turb
SINIR TABAKA AYRILMASI
D akm blgesi snr

tabaka
Ayrlma Ters akm

noktas blgesi

LAMNER / TRBLANSLI AYRILMA
laminer ayrlma trblansl snr

kabarc tabaka
trblansl snr trblansl
tabaka ayrlma
gei
Laminer snr blgesi ayrlma
tabaka Laminer snr blgesi
tabaka
yeniden
laminer yapma
ayrlma
Laminer ayrlma ve yeniden yapma hali Gei ve trblansl ayrlma hali
SINIR TABAKA ETKENLER
Snr tabakann
- kalnln,
- laminer veya trblansl oluunu,
- laminer halden trblansl hale getii noktann konumunu,
- ayrlma oluumu ve ayrlma noktalarnn yerlerini
birinci derecede - Reynolds says

- Basn gradyant
ikinci derecede - Yzey przll

- Serbest akm trblans
etkiler

REYNOLDS SAYISI
Atalet kuvvetleri V l
Re Re =
Viskoz kuvvetler
Reynolds says arttka
- Akm alannda atalet kuvvetlerinin hakimiyeti artar, viskoz kuvvetlerin

etkinlii dar bir blge ierisinde (snr tabaka) kalr
- Snr tabaka daha abuk (daha ndeki bir noktada trblansl hale geer
- Bu durumdan ayrlma olaylar da etkilenir.
BASIN GRADYANTI
Trblansl snr
Gei blgesi tabaka
Ayrlma blgesi
p / s < 0 p / s > 0
Laminer
snr
tabaka
Negatif basn gradyant = Olumlu basn gradyant
Pozitif basn gradyant = Olumsuz basn gradyant

(Gei abuklar ayrlma tahrik edilir)

YZEY PRZLL
Geii abuklatrr
SERBEST AKIM TRBLANSI
Geii abuklatrr
Z BLGES
snr tabaka
z blgesi

SINIR TABAKANIN NEM
1- Snr tabakadaki yzey srtnmesi srtnme srklemesinin

kaynadr.
2- Snr tabaka cisim etrafndaki basn dalm srtnmesiz

haldekinden farkl hale getirerek basn srklemesi yaratr.
AERODNAMK KATSAYILARIN DEM

Dairesel silindir srkleme katsaysnn Reynolds says ile deiimi
100.0
10.0
Cd
1.0
0.1
1E-1 1E+0 1E+1 1E+2 1E+3 1E+4 1E+5 1E+6

MAY - Aerodinamik
Reders notlar 63

Dz levhann srklemesi
NACA 63-210 profilinin 3 Milyon Re saysnda tama, srkleme ve yunuslamas

NACA 4412 profili (NACA TR-824)

Seversky P-35 uann srklemesi

Northrop T-38 uann srklemesi

Northrop T-38 uann tamas

2 - Aerodinamik Kuvvet Ve Momentler - PPT2 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2 - Aerodinamik Kuvvet Ve Momentler - PPT2 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AERODNAMK KUVVET VE MOMENTLER

Aerodinamik kuvvet ve momentin kayna

MAY - Aerodinamik ders notlar 1

Aerodinamik Kuvvet ve Momentin Kayna

Bu kuvvetin bir noktaya gre momenti de aerodinamik moment olarak adlandrlr.

MAY - Aerodinamik ders notlar 2

L: Tama kuvveti (Lift Force)

MAY - Aerodinamik ders notlar 3

Tama, Srkleme ve Yunuslama

MAY - Aerodinamik ders notlar 4

MAY - Aerodinamik ders notlar 5

MAY - Aerodinamik ders notlar 6

Havann younluu [ML-3]

Cismin karakteristik uzunluu D [L]

Geometrik ekli G [boyutsuz]

MAY - Aerodinamik ders notlar 7

Boyut Analizi - Buckingham Pi Teoremi

Bir fiziksel bantda her

Buckingham Pi Teoremi : Fiziksel bir bant f (P1, P2,, PN) = 0

N Fiziksel bantdaki byklk says

Buradaki her bir arpan K adet seilmi boyut ile

1 = f1 (P1, P2, , PK, PK+1)

MAY - Aerodinamik ders notlar 8

Verilmi bir geometri iin bant f (R, , V , D , , a) = 0

Fiziksel byklkler (N = 6) R Kuvvet [MLT-2]

Temel boyutlar (K = 3) Ktle [M]

arpan says N-K=6-3=3

Buckingham Pi Teoremi : f (1, 2, 3) = 0

MAY - Aerodinamik ders notlar 9

Pi teoreminin Aerodinamik Kuvvet iin Uygulamas

Buckingham Pi Teoremi : f (1, 2, 3) = 0

1 = ()a (V)b (D)c R [ 0 ]= [ML-3]a [LT-1]b [L]c [MLT-2]

[M] Ktle boyutu iin 0=a+1 a = -1

MAY - Aerodinamik ders notlar 10

2 iin boyut analizi

2 = (V)a (D)b ( )c [ 0 ]= [ML-3] [LT-1]a [L]b [ML-1T-1]c

[M] Ktle boyutu iin 0=1+c c = -1

MAY - Aerodinamik ders notlar 11

Pi teoreminin Aerodinamik Kuvvet iin Uygulamas

3 iin boyut analizi

3 = ()a V (D)b (a )c [ 0 ]= [ML-3]a [LT-1] [L]b [LT-1]c

[M] Ktle boyutu iin 0=a a=0

MAY - Aerodinamik ders notlar 12

Pi teoreminin Aerodinamik Moment iin Uygulamas

Benzeri ilemler moment iin yaplarak

MAY - Aerodinamik ders notlar 13

Herhangi verilmi bir - geometri,

MAY - Aerodinamik ders notlar 14

Yunuslama momenti iin 2M y

S: Kanat st grnm alan

MAY - Aerodinamik ders notlar 15

MAY - Aerodinamik ders notlar 16

- sadece geometrik ekil ve dorultu ile Re ve M saylarna baldr.

O halde: Geometrik ekilleri ve uu dorultular benzer olan iki cisim iin

- Re ve M saylar ayn ise Dinamik Benzerlik vardr denir ve

MAY - Aerodinamik ders notlar 17

NACA Langley Memorial

Kuruluu: Ekim 1922

1940 l yllara kadar kanat

MAY - Aerodinamik ders notlar 18

Serbest akm younluu, hz ve scakl:

byk daire iin 2=1/4, V2=2V1, T2=4T1 T1 Geometrik

MAY - Aerodinamik ders notlar 19