You are on page 1of 3

Reseas

Municiones para disidentes.


Rea1idad~verdad-po1tica.
TOMAS IBANEZ.

Barcelona: Gedisa 2001

Las luchas sociales han sidu-m siempre, tambin, duciendo, paulatinamente, desde hace unas dca-
luchas ideolgicas; hoy son, adems, huchas teri- das, y que an permanecer en fase de transicin
cas, huchas en eh terreno de la produccin de teo- durante algunas dcadas ms. Un aspecto funda-
ra. Esta es, yo creo, ha conviccin que fundamen- mental del cambio social, segn el autor, se refie-
ta el libro de Toms Ibnez. La prctica terica no re a nuestra manera de entender el mundo. El libro
es, para el autor, una actividad sofisticada dcl pretende no slo describir las nuevas ideologas
mundo acadmico, es una de las herramientas sino intentar comprender su lgica. Esa lgica tie-
(municiones considera el autor) de la confronta- nc que ver con la conformacin de las ideas de ob-
cin poltica a nivel global. Las concepciones he- jetividad y realidad y con ha nocin de verdad.
gemmicas acerca de has principales tramas de re- En una posicin ms cercana a Foueault que a
acin que organizan nuestras vidas (polticas, Bourdieu, Toms Ibnez considera que no hay pre-
econmicas, laborales, amorosas...) son, cada vez guntas inocentes a una realidad que sea la nica
ms, fruto de un trabajo sistemtico y bien finan- responsable de la respuesta. Los hechos frente a
ciado de personas y grupos vinculados a impor- lo que se nos quiere hacer creer desde la retrica
tantes instituciones acadmicas y cientficas. Tal de la verdad dominante- no hablan por s solos.
como deca Bourdieui, estos tb/nk u-anks, han desa- Segn el autor hay una enorme mentira de la Ver-
rrollado una doxa paradu-$jiu--a. que siendo conser- dad, la mentira dc ocultar el carcter poltico y la
vadora se hace pasar por progresista, que presenta violencia que toda pregunta ejerce sobre la res-
has regresiones y los retrocesos como reformas o puesta que suseita.
revoluciones. Una de has paradojas de la actual si- El libro que publica Gedisa es una recopilacin de

tuacin de confrontacin ideolgica es que la po- textos anteriormente dispersos del autor La obra est
sucin hegemnica y conservadora se presenta estructurada en varias secciones, cuyos ttulos son
como abanderada del proceso y la modernidad, bastante expresivos: La realidad cuestionada,
avalada generalmente por um abrumador apoyo de Absolutismo o relativismo?, Caminando hacia la
personajes cientifieo-mediu-iticos, que sitan a a postmodcrnidad>m, La dimensin poltica, Entre la
fragmentada disidencia en el triste papel dc retar- ideologa y la accin y Postemodemidad, construc-
dataria, anticientfica e ignorante. cionismo y Psicologa Social, junto con una
El libro de Toms Ibez se sita explcitamen- Introduccin y Eplogo en los que constmye eh senti-
te en el territu-mrio de la ecmnircmntacin terica, a la do del conjunto. Son textos sobre psicologa, sobre
que considera comu-m un acut de disidencia poltica psicologa social, sobre construccionismo, y tambin
Ese es, creo, el sentido de un ttulo que parece, en se acerca a la fsica cuntica.
un primer momento, sorprendente o exagerado: En esta obra Toms Ibez mantiene, entre otras
Municiones para disidentes. Su posicin es atrevi- muchas cuestiones, el carcter emancipador y liberta-
da y, en el mejor de los sentidos, provocativa. Se rio del relativismo. El punto dc vista alternativo ah re-
plantea una pregunta muy ambiciosa, una pre- lativista considera que es el punto de vista absolutis-
gunta acerca de cul es la naturaleza y cules son ta, caracterizado por el rgimen de la Verdad. A
los efectos del cambio de sociedad, y ms global- diferencia de una posicin fuen-temente platnica, se-
mente, del cambio de civilizacin, que se est pro- gn ha cual sc considera que nuestra relacin con el

u Bourdieu (1999). Por un saber comprumncuido En Boordieu (200i) Contrafuegos 2 Madrid: Anagrama.

Poltica y Sociedad, 2004, Vum. 41, Nm. 1: 205-207 201


6dm u-u-u- u-u-/u-u- (u-rs/u-u-u- Mu u-u-u-iu-/u-mu-uu--u- pu-u-ru-u- u-lis/u-Mu-u-u-u-> l/u-u-u-/iu-/u-u-rl- ru--u- r/u-tu-//>u->/i/t u-u- u-Ir- lhu-u- u-/u- 1/u-u-/u-u u--y- Ru-u- u-u-u- lu-u-u-uu-u y u-Su-rl/su-u- 2001

mu tun dci el pni miamicu uic mute ciii u u chic iun ce ccmmu-meu mu mcmi
tu-ms cte ha uuimna, u-u- ha Imul squedu-u ce hcis cu-iinpotientcs
tu->. ccmmsideru-u cm tme-~ Ncuestru-u ti ucucmu it mu ndu-u es cha
hci miunus de la u-miau-en u-u- y- mee ure u-u la tYs ca ecutticc,
re ae ionu u- le ecmu-u u-me muiciucc. mu iau cac u- pu-mi ch - descu- ce
ccumucte 1cus mcuntcclas ciemmeuccutes uc sc dej u-un com
vendad, claro, imerc es tu-ontmmcu y dcii! is entre tu-iriu u,
ce ptcu-mr fu-uc i 1 uneute cu trunbicis de un iccucles disti u
uu-uuu- reicucin ce u-mee iu. u-le vi. mcucmas dc seuuscueu-mu-ues.
tas, separables y tocalizabies>-. Este tipo de argo-
de expenicucicus muas cm mencis mu-mci uhulcs. y ce senil
nuenn he de reconumeen que sic nesuttui extrao y
umueuutcms. [u-u lmsq oeu-hu-u dc 1 u- 1 cinc md mcl qu-mc iris uu-uuci
parctclj i cci. vu-u que atmmdce se tmu-msu-u CO [mu-mu-u serme
ph u-tu-u-muiecs mcivi ud iecucm m sicmii pi-c actc ci u-u list u-u lis uiuu-m
ce ten muencms fsicos h cu ccmuoei du-ms sita al
u-le teu-u-mtuucu-i ce tu-u Veucicuc. es tui pututiltuuic tieu-m. y ~cmr
leeccmn. cu it i mua i mstane iu-u- atuce un u-u-etu- re le, e-u .
ello t u- tustil mecuciu u-le mcl u-ti u suuc alicia u-u cunuc
este easu-m el aeccm de te cu cus exime-minien tu-ms necul za
axuolom u mmcm u tiuia crmistcnuu-uiumu-u- u u-
u-tu-ms pu-mm tu-ms lsiccus co u-mit ieu-ms emm sus hu-ubu-mratu-mruu-ms.
Fmtnte m clinu-uues u-ictmsu-ti-u-mu sucuuu~mmc u-u- tu-ms reiclivistuis
Crec que ci rehativisnic que se detiemude en el ecmn
de iu uit mm u-mit. el u-u-tutu- mr cteflu- inc qcmt 1cm iii u uu-mal es
oco it tu ci u ocx cable cu-mumrcmu-uum sc> html u tutu-> y ticcm rue cmmtr de hu cubra. eum muucm cmii di sposi ti-o auuci du-ignn
tic-ti y u-uit i cut 1cmmi tu-inicm mu ti merlo icre de u-u au-ml tui-idu-ud
tcuu-lu- mcl u-mcimu cu-un ci mu u-u mcc cid uc E sc cciiuu pu-u-m ni su-u
ptiecte ncu- de resuilaccs experimentales uc rephicables pu-mi-
1ueuii- u-1tme. cmi ltima uuisiu-u-mucu u- icmvu-i cicle Ii> los pmu-mtaucis Si, ecmnu-m cu el rcunj umito de 1cm u-utmru-u- se
currir cm u-u fmerzcu pu-u-ru-u rhiuimsiim 1 us clulccuicias. >u- chite angtu-memuta, u-ms cumumceptcms de vercicc y real dad son
reumeic en ti-e cubsum oti stu-us y mc 1 u-tu. u sus cs d~Oe u-ms rela- tu-un inipu-mnlu-uuutes en la y idcu- eciunc pu-u-ru-u rlej u-u sc ges
tivistas. licu-u- el u-tutu-un. hcteem txiiimcitu-u cst u Sictuacion. cu tin a iiisu-m ru-ms y cienu- Fi ecs. muc cuueaju- buem. u-u tuiu
cu-mu-sirlcru-nhc cmii [muoblcnuuu-i en tuituum u muY uiucic puilticc. encender. cloe 5C recurna a la Fsica ce partculas y
iuuienti-cu-s qcme eh tcumuit ce x-ustu- uhisoiuutmstci emmuascu-u se nu-s pida cloe he presucmncus noesta aquiescencia.
ru-u-el cisc> ce lu tcmeriu- e itulucidore, nuieu-hiu-unu-c esc cctil 1 u ti u-mau-miente vi meulu-mdu-m u-u so deFeusu-u- u-le i-elcstivis
u-acin, tu-ma vicmlcmci 1 aau-lictu-u-, cmii titos de viu- uteuuei u-u-->, uuic Tcmiumu-i 1 Ibez
du-ms temdefietucle
mu-ms re dsusimu-msmuiu-mdiemniduu-d
ideas en tu-mnmutm ay los ci -

Fin- 1-cc mubru-m-cte Touuu-is Ibez quera- chus cl-pehigrci-qtuc etmntro 5-cumcmiii suuc. 5 mu pcmsturc es lmemsisteuuteuuic-nte
ecitustroce
scmmcuen tu-mu-luis tu-ms i mutcnu-cus re u-cmmui ti se u-u mmmcm tu-miudu-u a mit iu-u tutu-iniu-u-ini u-u y se mututu-e emcu-uti x u-ti murt mute ce lu u-ibm-a ce
ruicutcieimi ti-cuscemuu-hemutah, cu el semuticc esenciahista ce Fumumeu-ucuht y u-le Rcimcy, lien-u-u ut es eu-mmuicuci emite cumn
ritme iuu-u-y cmnc cusuimcu-uciu-unm tthu-imiicu, ritme eslu-i ecmuistiu-tu/u-iu-u mu ngcmu ti mmcm cte di sec nsu-s. Lu ucu-lemn ciad --dice
Pu-un tiluc meu-ut icl u-mci ritme ni u-ms tmu-sc-i cuu-le y ritme es i tichemmcmi u mstu-uur m tncvu-ms Iu-nmiicu-s de niu-mm iuuu-ci (mu y la pu-st mmmcm
dieu te de nimes ti-as mmmcmii cus muciet ieu-us u- umuct cm ia tu-. simm u- u- dei-u-ii u-luid tu-u crbim x-u-u- u-u- iii stu-u-cmrcmr mu meyas Fcunuiiu-is de
-

dueu-ivcus/ o1icru-mtivas. simmbl i eu-us, pu-miit mu- a. ) Lsca rhu-mu-iuimmcieitm. Pu-mr 1cm canr ncm celelrt, cii absu-miccc u-u
u-bmu-u stu1mumnic cnn cuuul isis dc tu-ms mu tiimies u- u-unu-ms u-ir tSe e mu- mu-mu-lu e ti tu-u mu-ms miucuccmiii ricuc tu-u roc s cele bur es -

Fuuurlacicmnalisurmu-m umumsceuideutu-u-t qcue. scgcmui cl u-mcmiu-u-m. tu-u rntieu-m ritme se est meu-hizu-umudc a tu-u umuu-mclenmuiu-lcu-d
scut iiiu met le se mos tu-u-mustu-unu uu-u cu lumuu-laiuic mu u-u tusmi mu-u h 1 C2cmum seiente re lu ircuclutecim de u tievuis tcmmuiuu-us u-le
u-tutu-mr uc iuiegu-m el yait urcuguiuuucicu-i u-le tu-ms ccuu-icc1mtu-ms dcii mmiu-mu-u-ei mii ~m mcmiii ci u-ud cus mmcmr el dise tui-su-> post umccler
de venccud y reut i dad Su-mu cuhuic-chmtu-ms r~ ce ~st tu un 1 cii nu-m, cuiu si u-lercu-, si mu emnbcu-mgcm, ctmc u-cucuy q ce entrcur em

juuclu-m en pru-ehieu-is u-uuiieuu-mnias dc mcl unu-m u-u-mu tu-ms dciii us cl rli sc cm msu ce 1cm hmcisu- muu-mu-le mt-u ini an si ritmeu-cu-it us cu

y de relumciu-3uu u-mt niciuuclu-m-- lu utahur mcl tu-u xcnrt mcl su-mu remuden el imnesemute 1.-a cii miicuisit pu-mi icca re ese -

creeucicus inirhispetuscm[mles mu-unu-u tu-u mcli ru-mu-mu-tu mu u mmc mcm lirescuute 1cm aborda en (res de sus facetas: icu- glu-mbu-ul
muc reclu ic:t-c mu u u es u-ti tus ru-u-setmu-tr utic ti hjeu-u xci y tbs u zuicim, tu-u-tuinene dc hu pu-mliticc y el mac umucul ismnci.
Iculc. Les bu-u-su-u-u com cut estuuluis u-It nr pu-u-u tu-msm cs u-lc- remite a mumu-u x-isiu-mmi sunimistu-m re ha glu-mtmu-uhizcu-cini
cu siuuupiemuueu-ute lmtunuiu-mu-iui. ecmtuit ch rucmexcu rthicnuiu-m u-le u-icmestnum su-mcieclu-mct.
El ueiu-mu-ivismuuu-u ritme cleFmeuchc x u- mu u-u- u-li u dci lics ecmn sinierc qcme tu-u scu scu-u-mmti vu- ncu es 1 u eltibutizacim
mecmi.-isruu (lu mu-u-mhirimd sc xr u-It distitt us mucu-rcucus se- siuuu-m hu dcmmmiiuiu-ueiu. u-ru-mci clcbeu ma mu-trrcsam mutis tu-tu-un
gn u-u- meu-spceu- .4 clcsrhu-. 1 mu-tuL sc mmmi mc) ci el melati vis ecucil es el u-u-tu-u-u- lu-umulcsmucmdum re It u-u-hu-mb-u-li,cu-eiu-5u-i (el
su-u ccuittmnu-ui <cxmstc u-it 1 mctci ttmuht plu-tmruuhictumch u-le cm/u-u-> necul xa 1cm ccmnu-ueeu-uuu-ms, rs la su-mc ucnicuc i munimus
visucmuues u-le tuutmuiu-lu-u) rs tun unu-un. usimc nLu-u-licuut. idi tnicul ) sitt eu-uu-l es el u-mUu-m ce tu clumuumru ucit. E-ni
slc cpslenuu-mlu-igmcu-m smuut u-mmitculumu-u-ucu-i citie coestiu-miu-t el e stuu- su-mci cci u-mci, y i-ctu-uiuu a nclcu 1 u u-li srm nc iiu u-le
hmrcmmium cumtmicepto umnuiumlu-iuuu-u-u u-ir nc luc un E-u- u-unu nu-hu-uii Cu-stcmniu-u-dis eulre 1cm pu-mh/tiecu y im pcuhmteuu->, cciii
vi snmnu u-loe niega ci comucc tutu-u uumsuuuu-m dc cmma necul dad sirlemu ccie cu tun muuu-uncu-utu-m u-he dcsi uiteni-u-mc in u-le tu-ms
inchependiemce u-he ucueslnu-us cu-iraetcu-sm cas y ce utues Fu-mmmmuus u-ru-ud cirituales de la pu-iifu-ir-u-u, re mmmcm di su-mini
ti-u-ms ccii u veuutmnmmues -
cin u-It- lu iicihiiccu- cmi lu mu-ulu-ieu-m. hay que inci-
Euu u-u ccecmns ntnc-cimu-i riel eu-muuecptu- u-le u-mbjcu-cu din dc-iilenu-unicueu-mu-e cu 1cm imi-u-idlcmecicmn ce sigmiilieum
ecin cm 1cmu u-lu-uuueuuu-rm u-le u-u idcu-u- ce u-ib jet. iciad y u-ecu-- chuis mcmhu-icu-ms. Su-ubre eh iicmeiu-mmiuuhisunu-m, ecescicuuc tu-m
Iicicici i u rle~me d emite. mccci me. cu al uz tmnuts umcmne u

Po/u-Y/u-u-u- y ,u-uu-u-u-iu-u-/u-u-u-l 9004 su-/ml 41. Nt/mu 1: >0.207


Erluardo (ru-w VIu-u-u-u-iu-iu-u-u-mes /uu-u-ro u-/isirlenu-es Reu-m/iu-lau-l-u--err/u-md-po/tiu-a de Tonu-u-iv Ibriu-u-ez Barcelona: Ged/sa 200]
1u-u-u-

comunitarisuno fundaeioumahista y enitica la fetichi- miento del autor Ami entender ha principal cues-
zacin dc la nacin como u-uhgu-m pernuanente. tin que atraviesa todo cl libro es ha relativa a la
En el libnu-m se dedica, finatuueuu-c, una seccin a la fundamentacin, legitimacin o justificacin de la
psicologa y ha psicologa social En ella retoma las accin social y poltica. Creo que nos encontra-
cuestiones que en los aos 70 se caracterizaron mos con un buen arsenal de argumentos contra
como una crisis de la psicculcuga social, abordndo- toda pretensin de fundamentacin absolutista.
las desde el punto dc vistu-m ecuisu-i-uccionista Aborda Las municiones para disidentes son tales muni-
los pros y contras de has puisiciones construecmous- ciones porque son ununucuones tericas, y esto no
tas y pone de nanifuesto la imiquina de pu-muden que es sino el reconocimiento deque ha hucha social y
supone la psicologa u-al ecumnc ta sido constituida en la resistencia a los poderes hegemnicos es hoy,
el mundo acadnuico. en gran medida, una hucha en eh terreno de la ceo-
En su ecmnjunto. Munu-iou-u-es para disidentes es ra.
una obra qcne plantea ms preguntas de has que
responde, lo cual es cuiherente con eh plantea- Eduardo CREsPo SUREZ

203
Poltica y Sor-/edad, 2004, Vuil. 41. Nm. 1: 205-207

You might also like