Omov zakon Otpornost provodnika

Realni provodnik u elektrinom kolu Zavisi od konstrukcionih karakteristika otpornika

Omov zakon opisuje strujno naponsku zavisnost provodnika duine provodnika (poveava opornost)
poprenog preseka provodnika (smanjuje otpornost)
U
I R U R I R G U I vrste materijala od koga je provodnik napravljen
R
l
R: otpornost provodnika 1 R
G [ RS ] m mm
2

G: provodnost provodnika
S
R l m
- specifina otpornost provodnika
R V om (Ohm)
Zavisi od temperature
A
G 1
Si ( mho) poveava se sa temperaturom
(t ) 0 1 t 0 (t 00 C )
- temperaturski koeficijent otpornosti
R superprovodnost (T > 0, R=0 !!! olovo, niobijum, keramike)

UTICAJ TEMPERATURE NA ELEKTRINI

Vezivanje otpornika OTPOR
Radi dobijanja otpornika eljene otpornosti
Posledica toga to je svaki provodnik otpornik

redno (iste struje)

R R20 R
U AB U1 U 2 R1I R2 I
Rekv R1 R2 R R20 20
U AB Rekv I
R R20 R20
20 R20 (1
20 )
paralelno (isti naponi)

20
l
U U
I1 I 2
1 20 (
20)
I AB
R1 R2 1 1

1
R
U Rekv R1 R2 S
I AB
Rekv

1
 zavisnost otpora metalnih provodnika
Temperaturni koeficijent
o temperaturi

R
20 R

R20

-273
0 20

=-234,5 C C

Mjerenje otpora - primjena Voltamperske karakteristike

Mjerenje temperature namota elektrinih

Grafiki prikaz zavisnosti struje i napona
strojeva
poznato 1, mjeri se R1 i R2 - slijedi (za Cu):

R2

I (A)
2 (234,5 1 ) 234,5C
R1

U (V)

2
 Voltamperske karakteristike Prazni hod i kratki spoj izvora
Pretpostavka: U=konst.
Statiki otpor Optereenje varira ovisno o vrijednostima
U otpora
Rstat
I Granine vrijednosti
R= 0 U
Dinamiki ili diferencijalni otpor R= I
Rdif
dU Nominalne vrijednosti - In, Un R
dI

Pad napona Pad napona

U I R
UR
V2

R
Kad god kroz otpornik R, prolazi struja
Jainai I, pojavit e se na njegovim
I
krajevima napon iznosa U=I.R
E
Stezaljka na koju struja ulazi je pozitivna, a
izlazna je stezaljka negativna
V1
U

3
 Idealni izvori Jednostavna elektrina kola

Redno kolo
Paralelno kolo
Razdelnik napona
Izvor sa stalnim unutarnjim naponom (EMS)
Razdelnik struje
NAPONSKI IZVOR Redno paralelna veza
Izvor koji stvara stalan tok elektriciteta
STRUJNI IZVOR

Redna i paralelna veza otpornika Naponski razdelnik

II K.Z. U U1 U 2 0
Re R1 R2
R1 U1 U1 R1 I U 2 R2 I
1 1 1
U I U R1 I R2 I 0
R1 Re R1 R2
R2 U2
R R I
U
Re 1 2 R1 R2
R2 R1 R2
R1 R2
U1 U U2 U
R1 R2 R1 R2

4
 Strujni razdelnik Osnovni pojmovi o elektrinim mreama
vor stecite tri ili vie provodnika
Grana deo kola koji se nalazi izmeu dva vora i u kome se nalazi bar
jedan element
U R1 I1 Kontura zatvorena putanja kojom tee struja i koja obuhvata dve ili vie
I grana
Linearni elementi vrednost njihove otpornosti, induktivnosti i
U R2 I 2 kapacitivnosti ne zavisi od intenziteta struje ili od napona na njihovim
U R1 I1 R2 I2 krajevima
R1 R2 Elektrini izvori generatori napona i generatori struje
U I Elektrina mrea skup dve ili vie kontura u kojima se mogu nai elementi:
R1 R2 linearni elementi, elektrini izvori, transformatori, elektrini motori,
poluprovodnici itd. kroz koje tee elektrina struja
Analiza linearnih elektrinih mrea vri se primenom:
Kirhofovih zakona
U R2 U R1 metode konturnih struja
I1 I1 I I2 I2 I
R1 R1 R2 R2 R1 R2 metode napona izmeu vorova

Primena Kirhofovih zakona Metoda konturnih struja

A
I1 I2 I1 I2
R1 R2 -1
R1 R2 R11 I I R12 I II EI
R3 R3
I II k = g - ( - 1) R21 I I R22 I II EII
E1 I3 E2 E1 II I III E2
3

III
B
vor A: I1 I 2 I 3 0 . . . (1) R11 R1 R3
vor B: I 3 I1 I 2 0 R12 R21 R3 R1 R3 I I R3 I II E1
R22 R2 R3
E1 R1 I1 R3 I 3 0 . . . (2)
R3 I I R2 R3 I II E2
kontura I:
kontura II: R3 I 3 R2 I 2 E2 0 . . . (3) EI E1
EII E2
kontura III: E1 R1 I1 R2 I 2 E2 0

5
 E1 R3 Metoda napona izmeu vorova
DI E2 R2 R3
II I A R5 B
D R1 R3 R3
I1 I5 I2
R3 R2 R3 R1 R2

R1 R3 E1 R3 R4
I3 I4
DI R3 E2 E1 E2
I II II
D R1 R3 R3
C D
R3 R2 R3
I1 I I CD0
I 2 I II vor A: I1 I 3 I 5 0
I 3 I I I II vor B: I5 I 4 I 2 0

A R5 B

R1
I1 I5 I2
R2 vor A: E1 U A G1 U A G3 U A U B G5 0
R3 R4 vor B: U A U B G5 U B G4 E2 U B G2 0
E1 I3 I4 E2

G1 G3 G5 U A G5 U B E1 G1
C D
E UA
U A E1 R1 I1 I1 1 E1 U A G1
R1
G5 U A G2 G4 G5 U B E2 G2
E UB
U B E2 R2 I 2 I 2 2 E2 U B G2
R2
U
U A R3 I 3 I 3 A U A G3
R3 G11 U10 G12 U 20 I I
UB
U B R4 I 4 I 4 U B G4 G21 U10 G22 U 20 I II
R4
U UB
U AB U A U B R5 I 5 I 5 A U A U B G5
R5

6
 A A
Rg
E1 G1 G5
E Ig G
DU A E2 G2 G2 G4 G5
UA
D G1 G3 G5 G5 B B
G5 G2 G4 G5
1
1) G
G1 G3 G5 E1 G1 Rg
E
DU B G5 E2 G2 2) Ig E G
UB
D G1 G3 G5 G5
Rg

G5 G2 G4 G5 3) smer

A B
G5
E1G1 G1 G3 G4 G2 E2G2

G11 U10 G12 U 20 I I U10 U A

G21 U10 G22 U 20 I II U 20 U B
G11 G1 G3 G5 I I E1 G1
G12 G21 G5 I II E2 G2
G22 G2 G4 G5

G1 G3 G5 U A G5 U B E1 G1
G5 U A G2 G4 G5 U B E2 G2