You are on page 1of 6

19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

RevistaCubanadeMedicinaMilitar MiSciELO
versinOnlineISSN15613046
Serviciospersonalizados
RevCubMedMilv.31n.3CiudaddelaHabanajul.sep.2002


ServiciosPersonalizados
HospitalMilitarCentral Dr.LuisDazSoto
Articulo
Visinactualizadadelasinfecciones
Espaol(pdf)
intrahospitalarias
ArticuloenXML
Dr.RafaelNodarseHernndez1
Referenciasdelartculo

Resumen Comocitaresteartculo

Sehizounarevisinsobreeltemadelasinfeccionesintrahospitalariasque Enviararticuloporemail
incluylahistoriadeesasinfeccionesdesdesusorgenes,lasgrandes Indicadores
figurasdelamedicinarelacionadasconellasysusaportes,hastalos
esfuerzosqueenlaactualidadsellevanacaboenlaprevencinyel CitadoporSciELO
controldeeseazotedeloshospitales.Sebrindarondatosquemuestranel
impactonegativoquesobrelasalud,laeconomaylasociedadtienenlas Linksrelacionados
infeccionesnosocomiales.Seenunciaronlosenfoquesmsmodernossobre
Compartir
elconceptoylosfactoresqueoriginanestasinfecciones,ascomosus
actualesagentescausales.Todoloanteriorvistodesdeunapticaque Otros
abarca,nosololarealidadnacionalsinotambinlainternacionaly
concretamenteenelHospitalMilitarCentral Dr.LuisDazSoto . Otros

DeCS:INFECCIONHOSPITALARIA/historiaINFECCION
HOSPITALARIA/complicacionesINFECCIONHOSPITALARIA/prevencin& Permalink
controlVIGILANCIAEPIDEMIOLOGICA.

Infeccionesintrahospitalariasdeayerahoy
Nosocomialprovienedelgriegonosokomeinquesignificanosocomio,oloqueeslomismohospital,yqueasu
vezderivadelaspalabrasgriegasnosos,enfermedad,ykomein,cuidar,osea, dondesecuidanenfermos .
Porlotantoinfeccinnosocomialesunainfeccinasociadaconunhospitaloconunainstitucindesalud.

Elorigendelasinfeccionesnosocomialesuhospitalarias,omsexactamenteintrahospitalarias(IIH),se
remontaalcomienzomismodeloshospitalesenelao325denuestraera,cuandoestossoncreadoscomo
expresindecaridadcristianaparalosenfermosporlotantonoesunfenmenonuevosinoquehacambiado
decara.

SedicequelaprimeracausadeIIHeselpropiohospital,enfrancacontradiccinconlamximaquerigela
prcticamdica:primunnonnocere,yesquedurantemsde1000aloshospitaleshanmezcladotodaclasede
pacientesensussalas.Deestaformalasepidemiasentoncesexistentes,osea,tifus,clera,viruela,fiebres
tifoideaypuerperal,fueronintroducidasypropagadasalosenfermosafectadosdeprocesosquirrgicosyde
otrandole.1

EntrelosgrandeshombresdecienciaquesedestacaronporsusaportesalconocimientoinicialdelaIIHse
encuentran:2,3SirJohnPringle(17401780),quienfueelprimeroquedefendilateoradelcontagioanimado
comoresponsabledelasinfeccionesnosocomialesyelprecursordelanocindeantisptico.

http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 1/6
19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

JamesSimpson,fallecidoen1870,realizelprimerestudioecolgicosobrelasIIH,donderelacioncifrasde
mortalidadporgangrenaeinfeccin,trasamputacin,coneltamaodelhospitalysumasificacin.

En1843,eldestacadomdiconorteamericanoOliverWendellHolmes,ensuclsicotrabajoOnthe
contagiousnessofChildbedFeverpostulquelasinfeccionespuerperaleseranpropagadasfsicamentealas
mujeresparturientasporlosmdicos,apartirdelosmaterialesinfectadosenlasautopsiasquepracticabano
delasmujeresinfectadasqueatendanasmismodictreglasdehigieneentornoalparto.

En1861eleminentemdicohngaroIgnacioFelipeSemmelweispublicsustrascendentaleshallazgossobreel
origennosocomialdelafiebrepuerperal,loscualesdemostraronquelasmujerescuyopartoeraatendidopor
mdicos,resultabaninfectadas4vecesmsamenudoquelasqueeranatendidasensucasaporparteras,
exceptoenPars,dondeestasefectuabansuspropiasautopsias.Semmelweisconsiguiunanotablereduccin
enlamortalidadmaternaatravsdeunapropiadolavadodemanosporpartedelpersonalasistencial,pilar
fundamentalenqueseasientahoyendalaprevencindelaIIH.

LordJosephListerestablecien1885elusodelcidocarblico,osea,elcidofnicoofenol,pararealizarla
aerolizacindelosquirfanos,loqueseconsideraelorigenpropiamentedichodelaasepsia,ademsdeser
quienintrodujolosprincipiosdelaantisepsiaenciruga.Estasmedidassonconsecuenciasdesupensamiento
avanzadoentornoalasepsishospitalaria,quepuedesintetizarseensufrase: Hayqueverconelojodela
mentelosfermentosspticos .

Amedidaquehanidotranscurriendolosaos,seobservaelcarctercambianteycrecientedelasinfecciones
nosocomiales.Silosprimeroshospitalesconocieronlasgrandesinfeccionesepidmicas,todascausadaspor
grmenescomunitariosyqueprovenandeldesconocimientocompletodelasmedidasdehigiene,las
infeccionesactualesestnmsagazapadasyescondidastraslamasadeinfeccionesdecarcterendmico
ocasionadasel90%deellasporgrmenesbanales.Alcarcteractualquehantomadolasinfecciones
nosocomialeshacontribuidoelaumentodelnmerodeserviciosmdicosylacomplejidaddeestos,lamayor
utilizacindelasunidadesdecuidadosintensivos,laaplicacindeagentesantimicrobianoscadavezms
potentes,ascomoelusoextensivodefrmacosinmunosupresores.Todoestoconsecuentementehahechoms
difcilelcontroldeestasinfecciones.Lasinfeccionesadquiridasenloshospitalessonelprecioapagarporel
usodelatecnologamsmodernaaplicadaalosenfermosmsymsexpuestos,enloscualeslavidaes
prolongadaporesastcnicas.1

LasIIHconstituyenactualmenteunimportanteproblemadesaludanivelmundial,nosoloparalospacientes
sinotambinparasufamilia,lacomunidadyelestado.Afectanatodaslasinstitucioneshospitalariasyresultan
unadelasprincipalescausasdemorbilidadymortalidad,ascomounpesadogravamenaloscostosdesalud.
Lascomplicacionesinfecciosasentraansobrecostosligadosalaprolongacindelaestadahospitalaria(1
millndedasenhospitalizacinsuplementariacadaaoesunacifraconstantementecitada)estnasociadas
tambinconlosantibiticoscostosos,lasreintervencionesquirrgicas,sincontarconloscostossocialesdados
porprdidasdesalarios,deproduccin,etc.Losestimados,basadosendatosdeprevalenciaindicanque
aproximadamenteel5%delospacientesingresadosenloshospitalescontraenunainfeccinquecualquiera
queseasunaturaleza,multiplicapor2lacargadecuidadosdeenfermera,por3elcostodelosmedicamentos
ypor7losexmenesarealizar.EnpasescomoFranciaelgastopromedioporenfermoesde1800a3600
dlaresensobreestadasquevande7a15d.Enelconjuntodepasesdesarrolladoseltotaldelosgastos
asciendenentre5y10milmillonesdedlares.EnCubaporconceptodeinfeccioneshospitalariasseerogan
msde3millonesdepesosalao.Msimportanteansonloscostosenvidashumanascobradasporlas
infeccionesnosocomiales.Siseestimaquelainfeccineslacausademuerteen1a3%delospacientes
ingresados,setendrncifrastanimpresionantescomolasreportadasenEstadosUnidosde25a100mil
muertesanuales.4

LasIIHsonunindicadorquemidelacalidaddelosserviciosprestados.Actualmentelaeficienciadeunhospital
nosolosemideporlosndicesdemortalidadyaprovechamientodelrecursocama,sinotambinsetomaen
cuentaelndicedeinfeccioneshospitalarias.Noseconsideraeficienteunhospitalquetieneunaaltaincidencia
deinfeccionesadquiridasdurantelaestadadelospacientesenl,yaquecomodijoFlorenceNightingale,
damainglesafallecidaen1910yfundadoradelaescuelamodernadeenfermera, loprimeroquenodebe
hacerunhospitalesenfermar .

ElconceptodeIIHhaidocambiandoamedidaquesehaidoprofundizandoenelestudiodeella.Clsicamente
seincluabajoestetrminoaaquellainfeccinqueapareca48hdespusdelingreso,durantelaestada
hospitalariayhasta72hdespusdelaltaycuyafuentefueraatribuiblealhospital.En1994elCentroparael
ControldelasEnfermedades(CDC),deAtlanta,redefinielconceptodeIIH,queeselvigenteyqueladefine
comosigue:5Todainfeccinquenoestpresenteoincubndoseenelmomentodelingresoenelhospital,que
semanifiesteclnicamente,oseadescubiertaporlaobservacindirectadurantelaciruga,endoscopiayotros
procederesopruebasdiagnsticas,oqueseabasadaenelcriterioclnico.Seincluyenaquellasqueporsu

http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 2/6
19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

perododeincubacinsemanifiestanposteriormentealaltadelpacienteyserelacionenconlosprocedereso
actividadhospitalaria,ylasrelacionadasconlosserviciosambulatorios.

ExistenprincipiossobrelosquesebasaestenuevoconceptoqueayudanadefinirlaIIHensituaciones
especiales.Seconsideranosocomiallainfeccindelrecinnacidocomoresultadodelpasoporelcanaldel
parto,porejemplolaoftalmianeonatorum.Noeshospitalarialainfeccindelrecinnacidoadquirida
transplacentariamente(rubola,citomegalovirus,etc.)yquecomienzaprecozmentetraselnacimiento.
Adems,yconpocasexcepciones,noexisteuntiempoespecficoduranteodespusdelahospitalizacinpara
determinarsiunainfeccindebeserconfirmadacomonosocomial.Enestenuevoconceptoesdenotarelpeso
fundamentalquetieneelcriterioclnicocomplementadoporloshallazgosmicrobiolgicos.

LasIIHtienenunorigenmultifactorial,quevienedadoporlos3componentesqueformanlacadenadela
infeccin,asaber:losagentesinfecciosos,elhuspedyelmedioambiente,interactuandoentreellos.6Enlos
agentesinfecciososhayquetenerencuentasuorigen(bacterias,virus,hongosoparsitos),susatributospara
producirenfermedad(virulencia,toxigenicidad),laestabilidaddesuestructuraantignica,ascomosu
capacidadderesistenciamltiplealosagentesantimicrobianos.Enelcasodelasbacterias,estaltima
propiedadseponemsdemanifiestoporlapresenciadeunaseriedeelementosgenticosdeorigentanto
cromosomal,taleselcasodelostransposonesylosintegrones,comoextracromosomal,osealosplsmidos,
quelashacenadquirirresistenciaalosantibiticos.Losplsmidossehanconvertidoenlapuntadelanzadelos
microorganismosensuluchaporevadirlosefectosdelosantimicrobianos.Esoselementoscodificanuna
cantidadimportantedeenzimasqueinactivanaunoovariosdeestosagentes,ycreanverdaderosproblemasa
lahoradetratarinfeccionescausadasporbacteriasquelasportan.Losplsmidoscodifican,entreotras
enzimas,alasbetalactamasasdeespectroreducidoylasdeespectroampliado(BIPEA),derivadasdeaquellas
yqueinactivanabetalactmicoscomopenicilinasycefalosporinas,ascomotambinaaminoglucsidosestas
ltimas.Deigualformaportanlosgenesermquecreanresistenciafrenteamacrlidosylincosamidas,losde
resistenciadealtonivel(RAN)aaminoglucsidos,etc.,7sinolvidaralossumamenteconocidosplsmidosde
penicilinasadelosestafilococosquedeformacaracterstica,setransmitenportransduccinenlugardepor
conjugacin.Losintegrones,elementosmvilesdeinsercinsecuencialdescubiertoshacesolopocosaos,han
sidoinvolucradosenlaresistenciaincipientequepresentanyaalgunasbacteriasfrentealoscarbapenemos,
consideradosentrelosantibiticosmsimportanteshastaahoradesarrolladosunejemploloconstituyencepas
dePseudominasaeruginosaresistentesaImipenem.8

Elsegundoelementodelacadenaeselhusped,enelquedesempeanunafuncinimportantesus
mecanismosderesistencia.Lamayoradelasinfeccionesenelhospitalseproducenenciertogrupode
pacientesconcaractersticasindividualescomolaedad(el60%deloscasosestentre50y90a),
malnutricin,traumatismos,enfermedadescrnicas,tratamientosconinmunosupresoresyantimicrobianos,as
comoqueestnsometidosaprocederesinvasivosdiagnsticosoteraputicos,queloshacenmssusceptibles
deadquiririnfeccionesdurantesuestanciaenelhospital.4

Elterceryltimoelementodelacadenaseraelmedioambientetantoanimadocomoinanimado,queest
constituidoporelpropioentornohospitalario,losequiposeinstrumentalparaeldiagnsticoytratamiento,los
materialesdecuraylassolucionesdesinfectantes,etc.,ysobretodoelpersonalasistencial.

Delainteraccindeestos3factoresvanasurgirlasinfeccioneshospitalariasyenlamedidaenqueparticipen
estosassersuincidenciaysucomportamiento.LasIIHsonunproblemacomplejodondeintervienenadems
cuestionesfinancieras,depersonal,organizativasyestructurales.

Comoyasehadicho,coneldevenirdelosaoslasIIHhanidocambiandoensuscaractersticasotrotantoha
ocurridoconlosquepuedenserconsideradoscomo susactores .911

Ladcadadelos50seconocecomo laeradelosestafilococos ,yaqueelStaphyococcusaureusquehaba


sidosusceptiblealapenicilinademanerauniforme,gradualmentecomenzadesarrollarresistenciamediada
porbetalactamasas,especialmenteelfagotipo8081.Estegermenpuedeconsiderarsecomoparadigmadel
patgenodehospital .Susurgimientocoincidiconelusocadavezmsgeneralizadodeantibiticosde
amplioespectro.Acomienzosdeladcadadelos60,lapandemiadeestafilococoscomenzadisminuir
relacionadaconlaintroduccindenuevosantibiticosresistentesabetalactamasasquefueroneficacescontra
elestafilococo.

En1970y1975existiunincrementodelosbacilosgramnegativoslasenterobacteriayPseudomonas
aeruginosadominaronlaescenadelasIIH.Estascepas,resistentesavariosantimicrobianos,eranpropagadas
pormediodelasmanoscontaminadasdelpersonal.

Ladcadadelos80viosurgirvariospatgenosnuevoscomoelStaphylococcusaureusresistenteameticillin
(SARM),Staphyloccocusepidermidisderesistenciamltiple,enterococosresistentesavancomicinayotras
especiesdePseudomonasmultirresistentes,ascomoCandidaalbicansycitomegalovirus.Hayunadiferencia
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 3/6
19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

importanteentreelestafilococofagotipo8081yelSARMencuantoasutransmisinmientrasqueel8081
eraportadoporelpersonalasintomticodelhospitalensusfosasnasales.ElSARMsetransmitepasivamente
deunpacienteaotropormediodelasmanosdelpersonal.Staphylococcusepidermidisderesistenciamltiple
esunejemplodelantiguoadagioquediceque lossaprofitosdeayersonlospatgenosdehoy actualmente
esconocidocomocausadeinfeccinrelacionadaconcatteres,prtesisvasculares,heridasquirrgicasy
bacteriemias.Aunqueningunadeestasespeciesdeestafilococosresistentesparecesermsvirulentaque
aquellassensibles,elhechodelamultirresistenciacomportaungastoimportantedemedicamentos.Los
enterococosaumentaronsupresenciaenloshospitalesamediadosdelos80comosonresistentesalas
cefalosporinas,secreequeelaumentosedebialenormeusoqueenesteperodosehizodenuevos
antibiticosquepertenecenaestegrupo.

RecientementeyenrelacinconelgrannmerodepacientesinmunodeprimidosquelaepidemiadeVIH/SIDA
haaportadoaloshospitales,hansurgidootrosnuevospatgenos,incuosantes,comoAspergillus,
corinebacterias(Corynebacteriumjeikeum,Rodococcusequi),etc.

LainmensamayoradelasIIHsonproducidasporgrmenes banales endgenospresentesenelfloranormal


delosenfermos,nopatgenosensusmedioshabitualesytransmitidosgeneralmenteporelpersonal.Las
bacteriasnosocomialessedistinguendeaquellascomunitariasporsuresistenciafrentealosantibiticos.El
mediohospitalarioesmuypropicioaladifusinderesistencias,yaqueunterciodelospacientesreciben
antibioticoterapiayestehechotienecomoconsecuencialaseleccindebacteriasresistentesalosantimicro
bianosusados.Otrafuenteimportantedeinfeccionesprovienedelosllamadosgrmenes oportunistas ,como
PseudomonasyAcinetobacter,quecolonizanlossistemasdeaguadeloshospitales,aligualquehongos
vinculadosalmedioambiente.Lasinfeccionesviralesoportunistas(citomegalovirus,virussincitialrespiratorio,
herpesvirus)tambinestnpresentes,sobretodoenrecinnacidoseinmunodeprimidos,ascomoen
transplantadosapartirdeundonanteaparentementesano.Igualpapeldesempeanalgunosparsitos,entrelos
quehayquecitaraPneumocystiscarinii(quealgunosautoresconsiderancomounhongo),Toxoplasmagondiiy
Cryptosporidium.6

Comoyasehaplanteado,lamayoradelasIIHsonendmicasysepropagancontinuamente.Adiferenciade
losbrotesepidmicos,enquelasmedidasaadoptardebensertomadasconrapidez,enlasinfecciones
endmicasserequieredeunaconcertacindemedidasdediversosgradosdecomplejidadparaenfrentarlas
que,engeneral,precisandetiempo,organizacinyrecursos.Dichasmedidasseenmarcandentrodel
programadeluchacontraesasinfecciones,queconstituyenlaestrategiamstilparalograrsuprevenciny
control,yquesonllevadasacaboatravsdeunaestructura,elcomitdeprevencinycontroldelasIIH,que
anaatodalacapacidadcientficadelhospitalenfuncindeestalabor.5

InfeccionesIntrahospitalariasenelmundo

PortodoelimpactonegativoqueejercenlasIIHtantoenlaesferadelasalud,enlosocialyenloeconmico,
esquesurgeanivelmundialunavoluntadencaminadaaenfrentarelproblemaqueplanteanlasinfeccionesen
loshospitales.

En1989seorganizenlasededelaOrganizacinPanamericanadelaSaludenWashington,unaConferencia
RegionalsobrePrevencinyControldeInfeccionesNosocomiales.AdemsdeCubaparticiparonArgentina,
Brasil,Canad,Chile,Colombia,CostaRicaylosEstadosUnidos,entreotros.Enestareuninsepusode
manifiestoelavancealcanzadoporCubaenestecampo,quelacolocenesemomentoyjuntoaChiley
Colombia,alacabezadeLatinoamrica,conunprogramaenplenoyexitosodesarrollo.12Enlaactualidad
mdicosmicrobilogoscubanosrealizanasesorasentornoalasIIHenotrospasescomoPerallse
reconocelacalidaddeestasylavaloranaltamente.

EnlosEstadosUnidosexistedesde1970unsistemadevigilanciadelasinfeccionesnosocomiales(elllamado
NationalNasocomialInfectionsystem),establecidoporelCDC,conelfinderealizarunestudiosistemticode
lasinfeccionesnosocomialesenesepasysusresultadosconstituyenunareferenciaobligadaenestecampo.6

EnEuropa,porsuparte,sevienedesarrollandodesde1990laexperienciadelosllamados hospitalespilotos
parallevarengranescalaunestudiomulticntricodevigilanciacontinuadadelasinfeccionesnosocomiales,con
vistasaaunaresfuerzosenlaluchacontraestegranproblemadesaludactual.13

InfeccionesIntrahospitalariasenCuba
Enelpas,lasactividadesdeinvestigacin,luchaycontroldelasIIHacumulanya3dcadasysuhistoriase
puederesumiras:5,10

http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 4/6
19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

En1967,enelServiciodeCirugaCardiovasculardelHospital ManuelFajardo serealizunadelasprimeras


investigacionesepidemiolgicassobreIIH,quemostrunaincidenciadel40%yalStaphylococcusaureus
comoelpatgenomsaislado.

En1968seconstituyelprimerComitdeInfeccionesenelHospital EnriqueCabrera (Nacional).En1971,en


elHospitalPsiquitricodelaHabana,secreelprimerServiciodeEpidemiologahospitalaria.En1973porla
ResolucinMinisterialnmero51sedefinieronlasfuncionesdelComitdePrevencinyControldelas
InfeccionesNosocomialesenlasunidadeshospitalariasdelpas.En1975sedesignlaprimeraenfermera
vigilanteepidemiolgica,enelentoncesHospitalRegionaldePlaza.En1980sedictaronlasnormas
provisionalesparalaprevencinycontroldelasIIHyen1983seaprobelprimerProgramaNacionalde
PrevencinyControldelasIIH.En1988secreelLaboratoriodeControldeAntibiticosyMarcadores
Epidemiolgicos,quejuntoalLaboratorioNacionaldeDesinfeccinyEsterilizacin(yacreadoen1978)
formaronelLaboratorioNacionaldeInfeccionesHospitalarias.En1996fueformadounGrupoTcnicoNacional
Asesorquereorientelprogramaconunenfoquelocalyfinalmenteen1998entrenvigenciaelnuevo
programanacional.

LavigilanciaepidemiolgicadelaIIHenlosltimos10areflejaunatasaglobalnacionalquehaosciladoentre
2,6y3,4porcada100egresados,conunpromedioanualde50000infectados.Porservicioelanlisismuestra
quelosdeCiruga,MedicinayTerapiaconcentranel50%omsdelasnotificaciones.Porlocalizacinlas
infeccionesqueconmayorincidenciaseproducensonlasdelaparatorespiratorio,heridaquirrgicaypiel.5

EnelProgramaNacionalserelacionanlospropsitos,objetivosyestrategiasaseguirparalaprevencinyel
controldelasIIHysedefinenlasfuncionesdelComit,estructuraencargadadellevarloacabo.Entrelos
integrantesdelComit,elmicrobilogo(juntoalepidemilogoylaenfermeravigilanteepidemiolgica)
desempeaunafuncinvitalparaelfuncionamientoadecuadodeeste.

LastareasasignadasalLaboratoriodeMicrobiologarelacionadaconlavigilancia,prevencinycontroldelas
IIHestndefinidasen3situacionesdegranrepercusinenelprograma:

Estudiodelpacienteinfectado.
Estudiodelambiente.
EstudiodelbrotedeIIH.

Ademsellaboratorioparticiparenlaseleccinyrecomendacionesdeusodesolucionesdesinfectantes,as
comoenlaevaluacinynormativasdebioseguridad.

InfeccionesIntrahospitalariasenelHospitalMilitarCentral Dr.LuisDazSoto
LasactividadesrelacionadasconlasIIHrealizadasenlainstitucinseconsolidaronenelao1989conla
incorporacindeunespecialistaenepidemiologahospitalaria,3enfermerasdevigilanciaepidemiolgicayun
microbilogoverticalizadoeninfeccionesnosocomiales.Esteespecialistafueencargadodecrearlaseccinde
IIHdelLaboratoriodeMicrobiologa,quecomenzasistematizarlavigilanciadedichasactividades.

En1990,yasolicituddeesaseccin,queademscolaborestrechamenteenelproyecto,fuecreadoporel
CentrodeAutomatizacindelasFuerzasArmadasRevolucionarias(FAR)unprogramacomputadorizadoparael
procesamientoautomticodetodalainformacinmicrobiolgicarelacionadaconlaIIHconestoellaboratorio
aumentenormementesucapacidadderecoleccin,anlisisyentregadedatostanimportantescomosonel
mapamicrobianodelhospitalylospatronesderesistenciaaantibiticosenelcentro.Amedidaqueelpasse
fueadentrandoenelllamado perodoespecial ylossuministrosdediscosparapruebasdesusceptibilidadin
vitrofueronescaseando,losestudiosderesistenciabacterianarealizadosporlaseccinencargadadela
vigilanciamicrobiolgicadelasIIH14seconstituyeronenimportantesherramientasdetrabajoparalos
mdicosdeasistencia,yaqueestossirvierondevaliosareferenciaalahoradeinstrumentareltratamientocon
antimicrobianos,ademsdeservirdeapoyoalaconsolidacindelComitFrmacoTeraputico.

Enelpropioao1989secreelprogramadeprevencinyControldelHospital,adaptadoalascaractersticas
delcentrodeigualmodofuereestructuradoelComitdePrevencinyControldelasInfecciones
Nosocomiales,enelcualfuedesignadocomosecretarioelmdicomicrobilogo,talycomoseindicaendicho
programa.

Summary
Aliteraturereviewwasmadeonthetopicofinhospitalinfectionsfromthehistoryofthesediseases,thegreat
medicalfiguresrelatedtothemandtheircontributionstoeffortsthatarebeingmadeatpresenttopreventand
controlthisscourgeathospitals.Datawereprovided,whichprovedthenegativeimpactofnosocomialinfections
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 5/6
19/2/2017 Visinactualizadadelasinfeccionesintrahospitalarias

onhealth,economicsandsocietyaswell.Themostupdatedapproachesontheconceptandfactorsgivingrise
totheseinfectionsaswellastheircausativeagentsweresetforth.Theabovementionedispresentedonthe
basisofnationalandinternationalrealities,andparticularlytherealitiesof DrLuisDazSoto centralmilitary
hospital.

Subjectheadings:CROSSINFECTION/historyCROSSINFECTIONS/complicationsCROSS
INFECTION/prevention/controlEPIDEMIOLOGICSURVEILLANCE.

Referenciasbibliogrficas

1.BennettJV.Infeccioneshospitalarias.LaHabana:Ed.CientficoTcnica1982:510.
2.GlvezR.Infeccinhospitalaria.Granada:Ed.Universidad1993:105.
3.BridsonE.Puerperalfever.Iatrogenicepidemicsonthe18th19thcenturies.CultureOxoid
199516(2):57.
4.BruinBuissonC.Lesinfectionsdansleshopitaux.LaRecherche1994266:7067.
5.MINSAP.ProgramaNacionaldePrevencinyControldeInfeccionesHospitalarias.LaHabana:Folleto,
1998:115.
6.HowardB.Clinicalandpathogenicmicrobiology.2ed.St.Louis:Mosby1994:105.
7.CspedesA.Actualidadyperspectivasdelafarmacologadedrogasantibacterianas.RevCubanaMed
Milit199827(2):8593.
8.RoyPH.Integrones:nuevoselementosgenticosmvilesquemedianlaresistenciaalosantibiticosen
enterobacteriasypseudomonas.EnfermInfecMicrob199818(3):1415.
9.PoncedeLenS.ManualdePrevencinyControldeInfeccionesHospitalarias.ManOperPALTEX,OPS
1996IV(13):5268.
10.AppletonA.BacterialResistance.Aworldwideproblem.ClinLabIntern200125(4):223.
11.RoutsiC.FirstemergenceofglycopeptideresistantenterocciinfectionsinGreece.ScandJInfDis
200133:80.
12.OPS.Lagarantadelacalidad.Elcontroldeinfeccioneshospitalarias.HSD/SILOS12,mayo1991:124
39.
13.MaisonnetM.MulticentricEuropeanStudyonContinuosSurveillanceofNosocomialInfections.Paris:
AIRHH1993:57.
14.NodarseR.Monitoreodelaresistenciainvitroalosantimicrobianosdurante5aos.RevCubanaMed
Milit199827(1):348.

Recibido:2deabrildel2002.Aprobado:6demayodel2002.
Dr.RafaelNodarseHernndez.HospitalMilitarCentral Dr.LuisDazSoto .Ave.Monumental,HabanadelEste,
CP11700,CiudaddeLaHabana,Cuba.

1EspecialistadeIIGradoenMicrobiologa.ProfesorAsistente.InvestigadorAuxiliar.

Todoelcontenidodeestarevista,exceptodndeestidentificado,estbajounaLicenciaCreative
Commons

Calle23#654entreDyE,Vedado
CiudaddeLaHabana,CP10400
Cuba

ecimed@infomed.sld.cu

http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572002000300008 6/6

You might also like