i j a

o g
o l
b i
r o 1 2
t 0
Milan M. irkovi

s 2
mcirkovic@aob.rs

A 6. 7. 2012.
 Scila i Haribda istorije nauke
i j a

o g
l
Predrasude o samoj nauci...

o
i
Nauka se ne bavi istinom, ve objanjavanjem i

b 2
predvianjem fenomena!

o 1
Ekstrem 1: vigovsko tumaenje istorije

t r 0
Interpretacija istorije prema dananjim normama, a posebno

s
dananjoj korisnosti;

2
lani kompleks superiornosti;

A
pseudo-istorija esto u slubi nacionalizma i sline patologije.
Ekstrem 2: (postmoderni) relativizam
Odbacivanje ideje o progresu, doivljavanje naunih rezultata
kao diskursa koji dozvoljava vannauna tumaenja;
najee iracionalan i ideoloki motivisan.
 i
ivot u kosmosu kao istorijski materijal?
j a

o g
l
Nekoliko kljunih studija u 80-

o
i
tim i 90-tim

b 2
S. J. Dick, M. J. Crowe izuzetno

o
znaajne studije!

t r 0 1
Fokus na pitanjima pluralizma i

s
filozofskih preferencija

A 2
Post-Kuhn-ovska teza: debate o
ET ivotu meu astronomima
nam govore vie o samim
astronomima nego o ivotu u
svemiru
 Antiki svet ja
g i
l o
o
Rani kosmoloki materijalizam pluralizam

i
(termin promovisao Flamarion u La pluralit des

b 2
mondes habits iz 1862.)

r o 1
Anaksimandar, Anaksagora: beskonano mnotvo

t 0
svetova, prve ideje o evoluciji

s 2
atomisti: kontinuitet kosmoloke, fizike, bioloke

A
evolucije kao posledica materijalizma i
redukcionizma
Empedokle: disteleoloki ciklizam, konano
efektivno vreme
 Osnovni koncepti
i j a
go
Predsokratovci

o l
i
Mnotvo svetova

b 2
Kontinuitet

o 1
Evolucija

t r 0
Sokrat, Platon, Aristotel jedinstvenost sveta

s 2
Finitizam
Teleologija

A
Evolucija kao kvarenje savrene harmonije
Preko Ptolomeja ulo u geocentrinu kosmologiju
Aristotelova filozofija se vratila u Evropu u kasnom
srednjem veku...
Dodatni koncept - katastrofizam
i j a

o g
o l
I kod vas se, naime, pria kako je

i
jednom Faeton, Helijev sin,

b
upregnuvi oeva kola, bez dovoljno

2
snage da ih provede oevom stazom,

o
spalio sve na zemlji, a sam poginuo

r 1
pogoen munjom; to se kod vas

t 0
pripoveda kao mit, a istinito je ovo:
nebeskim telima koja se kreu oko

s 2
Zemlje svojstveno je skretanje s
utvrenih putanja, pa na Zemlji usled

A
mnogih poara, u velikim
vremenskim razmacima dolazi do
pustoenja...

Platon, Timaj, 22 c-d

(govor egipatskog
svetenika)
 Uspon monoteizma
i j a
g o
o l
Sv. Avgustin (3-4. vek): poetak vremena

b i
Hrianska predrasuda o geocentrinom i

o 2
antropocentrinom svemiru

r 1
Povratak Aristotelu kod sv. Tome Akvinskog

t 0
s 2
Manjina teologa je sve vreme smatrala da je
pluralizam spojiv sa hrianskom (i islamskom)

A
verom
 Preokret u 1277.
i j a

o g
o l
i
Anno Domini

b 2
1277, Pariz

o
tienne Tempier

r 1
osudjuje 219

t 0
heretikih teza

s 2
i greaka

A
Meu njima bila
je i aristotelovska
teza o
jedinstvenosti
sveta...
 Pluralizam u Prosvetiteljstvu
primer i j a

o g
o l
Ser Vilijam Herel (1738-
1822)

b i
2
Uran, komete, dvojne

r o 1
zvezde, infracrveno

t 0
zraenje...

s 2
Prvi ispravno

A
klasifikovao korale
Fanatini pluralista: ne
samo planete, ve je i
Sunce nastanjeno!
 Reakcija: podvala sa
Mesecom i j a

o g
The Great Moon Hoax

o l
b i
1835: u njujorkom asopisu Sun serija tekstova o ivotu na Mesecu

o 2
Autor, Richard Locke, priznao da je hteo da se podsmehne

r 1
pluralistima

s t 2 0
A
 Poslednji blesak
prednaunog pluralizma
i j a

o g
l
1877: Velika opozicija Marsa

o
i
Djovani Skjapareli: kanali na Marsu!

b 2
...kao i mora, reke, itd.

o
r 1
Vrlo brzo postalo

t
pomodno...

s 2 0
A
 i j a

o g
o l
b i
r o 1 2
s t 2 0
A
 i j a

o g
o l
b i
r o 1 2
s t 2 0
A
 Mars nekad i sada
i j
o g
l
19. vek zlatno doba
vere u ivot na Marsu

o
Kanali kao znak

i
civilizacije

b
U skladu sa Kant-

2
Laplasovom

o 1
kosmogonijom, kao i

r
dominantnim

t 0
kosmolokim teorijama

s 2
Kod Lovela: moralne
pouke ivota na Marsu...

A
 i j a
o g
o l
b i
r o 1 2
s t 2 0
A
 Rat svetova
i j a
o g
Dva Velsa: Herbert Dord i Orson

o
1897: roman H. D.
l
i
1938: Orsonova radio drama

b
r o 1 2
s t 2 0
A
Tesla i Marsovci
i j a

o g
o l
1899 u Kolorado Springsu...

i
Intervju 1901:

b 2
It was some time afterward

o
when the thought flashed upon

r 1
my mind that the disturbances I

t 0
had observed might be due to an
intelligent control. Although I

s 2
could not decipher their

A
meaning, it was impossible for
me to think of them as having
been entirely accidental.
Mogue objanjenje: radio
umovi Jupitera!
 U Darvinovoj senci
i j a
Alfred Russel Wallace (1823-

o g
l
1913)

i o
Takoe inspirisan Maltusom...

b
Brazil, malajski arhipelag

r o 1 2
1858: On The Tendency of Varieties
to Depart Indefinitely from the

t 0
Original Type

A s 2
1889: Darwinism
1903: Mans Place in the Universe
1907: Is Mars Habitable?
Po mnogo emu pretea
astrobiologije!
Mans Place in the Universe (1903)
i j a
Na zvezdani sistem je

o g
l
mali, i mi smo blizu

o
njegovog sredita

i
Samo tamo postoje

b 2
dovoljno stabilni uslovi

r o 1
za ivot

t 0
Potreban je veliki broj

s 2
nezavisnih uslova da bi

A
evoluirao ovek
Um ionako ne moe
nastati delovanjem samo
prirodne selekcije...
 POUKE ja
g i
l o
o
Od samog poetka dilema pluralizam skepticizam je

i
bila vezana za problem(e) nastanka: VEZA

b 2
ASTROBIOLOGIJE I KOSMOLOGIJE

r o 1
Veinsko miljenje do 20. veka je bilo jako pluralistiko!

t 0
Ekstremni pluralizam (Herel - Lovel) naneo tetu

s 2
poecima naune astrobioloke misli

A
Skeptika reakcija od Valasa nadalje vodila veinski
negativnoj reakciji biologa i u 20. veku
Pretea teorije retke Zemljei Simpsonovog argumente