1

B GIO DC V O TO B VN HA, TH THAO V DU LCH

TRNG I HC M THUT VIT NAM

CNG TI NGHIN CU KHOA HC

KH NNG BIU T CA CHT LIU SN DU

TRONG HNH HA NGHIN CU

Ging vin hng dn:

Ths Nguyn Ngc Long

Ths Nguyn Quang Hi

Sinh vin thc hin:

Hng Hng Ngc

H NI - 2015
 2

M U

I-L do chn ti

- Sn du l cht liu c a thch v s dng rng ri trong sng tc v

nghin cu m thut.Sn du l cht liu c lch s ra i lu di. T th k 12,
cht liu sn du c s dng Chu u trang tr nh c v bo qun
g nh ca ra vo, t, k Cho n th k 15, cht liu ny bt u c s
dng rng ri trong vic sng tc tranh v thi k ny c rt nhiu khm ph
v ci tin v k thut v tranh v nguyn liu.

-Sn du l cht liu c tnh biu t cao . y l cht liu c c tnh bn, do, t
i mu sau khi kh, c che ph cao v v chng c nhiu lp. Ngoi ra,
y cn l cht liu rt thch hp cho vic v trc tip v biu t cht nn cht
liu ny c s dng ph bin trong nghin cu hnh ha.

Hnh ha l b mn rt quan trng, ko di trong sut ba nm hc ca sinh vin

hi ha trong trng. y l mn hc c bn gip sinh vin rn luyn, trau di
nhn thc v thm m v k nng to hnh, ng thi phc v cho qu trnh
nghin cu v sng tc ca sinh vin sau ny.

Tuy nhin, khc vi cc cht liu truyn thng nh sn mi, la, mc nho, sn
du mi c du nhp vo nc ta u th k 19. Do qu trnh tip cn vi cht
liu ny rt ngn ngi nn vic tng hp v nghin cu v sn du trong nc
cn hn ch. Vic p dng kh nng biu t ca cht liu sn du trong hnh ha
rt quan trng, tuy nhin cha c c nhn no la chn tm hiu v vn ny.

II- Lch s nghin cu vn

c khng t nhng cun sch v k thut v sn du c bin son

v pht hnh trong nc. Tuy nhin phn ln cc ti liu ny ni v k thut v
sn du ni chung m t i su tm hiu v vai tr v hiu qu ca cht liu ny
trong vic nghin cu hnh ha.

Mt s cun sch c xut bn trong nc u tin cp n vic s

dng cht liu sn du trong vic v hnh ha l cun V mu c th ngi
(2007) ca ha s Gia Bo v cun Nhn vt mu sc (2013) vit bi Gia
Bo-Anh Tun-on Loan. Hai cun sch ny hng dn c th phng
 3

php v hnh ha mu thng qua kinh nghim bn thn tc gi vi cc bi minh

ha v trong nc. Tuy nhin, c hai cun sch trn vn cha i su vo nghin
cu s dng cht liu sn du m ch a ra cc bc ln c bn ca mt bi v
hnh ha.

Cun Hc v tranh sn du ca tc gi David Sanminguel do Th Anh bin

dch l mt trong nhng cun sch gii thiu y v r nht v cht liu sn
du v nhng k thut t cht quan trng. Cun sch i su tm hiu v phng
php th hin bt php, din t cht liu v a ra c nhng cch p dng kh
nng biu t ca cht liu ny khi v. Vic nghin c hnh ha thng qua cht
liu ny c tc gi cp v nghin cu k lng trong ni dung cun
sch.

Cun sch B quyt v sn du ca Hunh Phm Hng Trang l mt trong

nhng cun sch cung cp thng tin y nht v cht liu sn du. So vi
cun sch k trn, B quyt v sn du nghin cu chuyn su hn c v cht
liu sn du trong b mn hnh ha. Khng ch gii thiu y v cc cng c
v sn du, cun sch cn dnh ring mt phn v cc vn quan trng trong
hnh ha nghin cu sn du nh vic biu t nh sng, khng gian, cht da
ngi.

Bn cnh , cun Paints the figure: advanced techniques in oil ca Richard

Schmid tm dch l V hnh ha: nhng k thut v sn du nng caol ti
liu c tng hp t nhng bi vit ca tc gi Richard Schmid bi ch
trng nghin cu ca kh nng biu t cht ca sn du trong vic nghin c
hnh ha. Tc gi tp trung nhiu vo kh nng din t cht liu v vic cm xc
ca ngi v i vi i tng c biu t. iu ny khin cho cun sch ny
khng tr thnh nhng cng thc v p khun m con em li s say m v
ngun cm hng vi ngi c cng nh nhng ngi yu thch v quan tm
n cht liu ny.

Ngoi ra cun sch Portrait and figure painting ca Frank Fowler tm dch l
V chn dung v hnh ha c vit rt y v chi tit v cc k thut v
sn du trong hnh ha nghin cu.Cun Alla Prima-Everything I know about
painting ca Richard Schmid tm dch l Nhng g ti bit v vic v sn i
su nghin cu v k thut v t trn t ca sn du. y l nhng ti liu c
gi tr tham kho ln, gip ch rt nhiu cho vic m rng kin thc v sn du.

Thng qua qu trnh nghin cu, c th ni cho n thi im ny vn cha c

ti liu sch no ca Vit Nam a ra c y hiu qu biu t cht liu sn
 4

du m ch trng nhiu vo phng php bng cht liu ny. Nh vy, vic
nghin cu v cht liu ny vn cn c cc nh nghin cu v xut bn quan
tm hn na trong thi im hin ti.

III-i tng v phm vi nghin cu:

-i tng: kh nng biu t ca cht liu sn du

-Phm vi:

+ Nghin cu kh nng biu t ca cht liu sn du trong cc bi hnh

ha.

+ Nghin cu cc bi hnh ha sn du trong phm vi ca trng i hc

M thut Vit Nam

+ M rng v so snh vi cc bi hnh ha sn du ca sinh vin trong

cc trng i hc trong nc v ngoi nc.

IV- Mc ch nghin cu

- Hiu r cc khi nim v biu t

- Tm hiu hiu qu ca cht liu sn du trong vic biu t cht v cm xc i

vi i tng v trong bi hnh ha nghin cu.

- Rt ra kinh nghim t bi nghin cu phc v cho vic hc tp v nghin

cu b mn hnh ha.

V- Phng php nghin cu

- Phng php h thng: tng hp li cc k thut biu t cht c bn ca cht

liu sn du.

- Phng php phn tch so snh nhm nu bt c gi tr biu t ca cht liu

sn du trong vic nghin cu hnh ha.

- Phng php nghin cu ti liu: nghin cu v thu thp mt s ti liu v bi

vit ca cc hc gi trong v ngoi nc.

- Phng php thc nghim: tng hp, a ra cc kin thc, kinh nghim trong
vic biu t cht liu sn du thng qua qu trnh thc hnh.

VI- ng gp khoa hc ca ti
 5

ti c mt s ng gp nh sau:

-Lm r v kh nng biu t ca cht liu sn du, c bit i su nghin cu v

gi tr biu t ca n trong hnh ha sn du.

-Tng hp, thng k cc k thut biu t cht c bn trong sn du ng thi

lm r c hiu qu ca cc k thut trong vic biu t cht.

-nh gi, so snh nhng u im cng nh hn ch ca cht liu sn du trong

vic nghin cu hnh ha.

-Nu bt gi tr biu t ca cht liu sn du i vi b mn hnh ha nghin

cu.

-L ti liu i su nghin cu v cht liu sn du v gii quyt mt s vn

khi s dng cht liu ny

VII-Kt cu ca ti

Ni dung chnh ca ti c chia lm 3 chng:

Chng 1: Khi qut chung v ti nghin cu ( s trang ?)

Chng 2: Kh nng biu t ca cht liu sn du trong hnh ha nghin

cu ( s trang ?)

Chng 3: Kinh nghim rt ra t ti nghin cu ( s trang ?)

 6

NI DUNG

1.1. Khi nim chung kh nng biu t ca cht liu sn du

1.1.1. Khi nim biu t

Biu t l mt t Hn Vit, v vy thut ng ny thng t c s dng

ph bin v kh c th tm thy trong cc bi vit hoc cng trnh nghin cu v
m thut. Nhng thut ng nh biu t biu hin hoc biu cm c bt
gp nhiu hn trong cc bi vit lin quan n ch m thut. Theo T in
m thut ph thng ca tc gi ng Th Bch Ngn, biu hin v Biu
cm c nh ngha l th hin tnh cm hay cm xc ca bn than qua c
ch, hnh ng bn ngoi hay bn trong ni tm. Cn biu t[34] c ngha l
s dng ngn ng hoc cc phng tin ngh thut by t r t tng, tnh
cm. Khi ni n vic din t v th hin mt i tng no , cc tc gi
thng s dng cc thut ng c ngha gn vi biu t nh biu t, biu
hin hay biu cm. Tuy nhin, iu ny khng c ngha l cc thut ng trn
c th s dng thay th biu t, v vy ngha ca thut ng ny cn phi
c lm r.

Khi phn tch ngha ca cm t ny theo T in Vit-Hn [13], ta hiu

c biu c ngha l by t, bc l ra ngoi, cn t c ngha l miu t.
M miu t [14, 253] l s dng li vn hay nt v lm cho ngi c,
ngi nghe hoc ngi xem tng tng ra s vt, hin tng mun ni n.
Nh vy, c th ni biu t c ngha l s dng cc yu t nh ngn ng, hnh
nh hoc m thanh ti hin li mt s vt, hin tng no trong th gii t
nhin, ng thi th hin t tng v bc l cm xc ca bn thn vi i tng
.

i vi cc ngnh ngh thut khc nhau, i tng cnbiu t nh s

vt hin tng thng c ti hin li thng qua phng php biu t cng
nh ngn ng th hin ring ca ngnh ngh thut . Mt nh vn s dng
dng ngn t miu t mt s vt trong th gii t nhin, cn ngi nhc s
li s dng nhng nt nhc bc l tm t, tnh cm ca mnh vi i tng
biu cm. Tng t, ngi ngh s to hnh s dng ngn ng trong hi ha
ti hin li ci p ca t nhin v cuc sng. Trong khun kh hi ha, biu t
c th c hiu l s dng cc yu t to hnh nh ng nt, mng ming,
mu sc, bt php miu t cng nh th hin cm xc ca ngi v tranh vi
i tng cn din t.
 7

1.1.2. Khi nim kh nng biu t ca cht liu sn du trong hnh

ha nghin cu

Nh cp phn 1.1.1, biu t trong hi ha ni chung v hnh ha

nghin cu ni ring c ngha l s dng cc yu t to hnh nh ng nt,
mng ming, mu sc, bt php miu t cng nh th hin cm xc ca
ngi v tranh vi i tng cn din t. Vic biu t mt s vt, hin tng
khch quan c lin quan rt cht ch vi cc cht liu v nh ch, than, bt mu,
sn du Nh vy, kh nng biu t ca mt cht liu c ngha l kh nng
din t i tng cn th hin cng nh cm xc ca ngi v thng qua cc
c tnh v hiu qu ring cht liu .
Trong nghin cu hnh ha, i tng cn tp trung nghin cu l s vt, con
ngi trong mt khng gian nht nh. Cc cht liu c la chn biu t
cc i tng ni trn c la chn da trn cc tiu ch khc nhau trong vic
th hin bi v, v cc cht liu ny phi ph hp cho vic biu t i tng v,
iu kin v v qu thi gian dnh cho mt bi nghin cu hnh ha. V d cht
liu than c s dng cho vic v nghin cu trong hnh ha n sc ; mu
nc thng c la chn trong k ha ngi c mu. ti nghin cu
ny s i su nghin cu kh nng biu t ca cht liu sn du trong nghin
cu hnh ha mu.
Trong cc trng bc cao ng, i hc, cht liu sn du thng c dng
cho vic nghin cu hnh ha chuyn su. Bi sn du c cc c tnh k thut
ph hp i vi vic biu t s vt, con ngi.
Nghin cu v kh nng biu t ca cht liu sn du trong hnh ha c
ngha l tm hiu v phn tch kh nng miu t v th hin cm xc ch quan
bng cht liu sn du vi mu v. Bi nghin cu s a ra cc c tnh k
thut ca cht liu sn du, phn tch cc k thut v ca cht liu ny trong
vic biu t i tng.
Vic nghin cu cng phn no gip sinh vin hiu v s dng c hiu qu
cht liu sn du trong nghin cu hnh ha.

1.1.3. Khi nim hnh ha nghin cu

Trong cc bi vit v ti liu nghin cu, hnh ha c nh ngha theo rt

nhiu cch khc nhau. T in m thut chuyn ngnh nh ngha hnh ha l
mn hc nghin cu k v cu trc, t l, hnh dng, m nht thng qua cc
cht liu nh than, ch, mu nc, mc tu Theo Tm tt bi ging hnh
ha ca ging vin Nguyn Th Bch Hng ( ging vin M thut trng..),
b mn hnh ha a ra phng php dng hnh m t li i tng khch
quan m ta quan st c bng mt.
 8

Theo t in chuyn ngnh m thut ting Anh Merriam-webster hnh ha

l c nh ngha l s m t khi v hnh th s dng ng nt, mu sc
hoc m nht trn mt mt phng. Thut ng hnh ha c ngha tng ng
vi t drawing studies theo ting Anh. Tuy nhin, drawing studies thng
c s dng ch k ha ngi hoc bi v ngi n sc bng bt bi, bt
ch hoc than. ch vic v nghin cu mu bng cc cht liu mu, ngi ta
thng s dng t painting studies. Hai thut ng ny u dng ch vic v
nghin cu mu v ty theo tnh cht cc bi v nghin cu m ngi vit la
chn s dng cho ng ng cnh.

Trong hnh ha nghin cu, s vt hoc con ngi c m t v th hin

trn cc mt phng hai chiu nh mt giy, mt toan hoc cc mt phng lm
bng cc cht liu khc. Tuy nhin, trong sng tc, hnh ha c th c s
dng th hin ca tc qua nhiu mt phng khc nhau. i tng miu
t trong hnh ha thng c th hin thng qua ng nt, mu sc hoc
mng ming. V d nh trong hnh ha than, mu v thng c ti hin qua
ng nt, m nht. Trong hnh ha sn du, mu v li c th hin qua bt
php, mng ming, mu sc. Nhng yu t ny c gi l yu t to hnh.

T nhng gii thch nu trn, ta c th hiu hnh ha l b mn nghin

cu v phng php th hin cc i tng thc trn khng gian hai chiu (mt
tranh ) bng cc cht liu th hin khc nhau, thng qua cc yu t to hnh nh
ng nt, mng ming, mu sc...

i tng nghin cu ca hnh ha l khi c bn, vt v con ngi.

Khi hc tp b mn ny, sinh vin thng bt u vi vic rn luyn kh nng
v cc khi thch cao n gin, sau nng cao ln ha hnh tnh vt v cui
cng l nghin cu hnh th ngi. Trnh t ny gip cho sinh vin lm quen
vi vic lm quen dn vi vic th hin mt bi hnh ha v nm vng nhng
kin thc c bn ca b mn ny

B mn hnh ha ging dy mt s trng i hc, cao ng m thut

nc ngoi ch yu tp trung vo vic v nghin cu mu ngi. Vic rn luyn
k nng v khi c bn v vt thng c dy ti cc trng trung cp hoc
cc studio c nhn, trc khi sinh vin c tuyn vo cc trng i hc, cao
ng. Hnh ha ngi trong ting Anh l figure painting. T Figure
drawing ting Anh thng c dch ting Vit l hnh ha ngi. T
figure c ngha l hnh th, c th ngi. V vy khi ni n figure painting
ngi ta hiu rng y l mn hc lin quan ti vic nghin cu hnh th ca c
th ngi. B mn hnh ha nghin cu v khi c bn v tnh vt trong ting
Anh l shape drawing v still life.
 9

Vit Nam, hnh ha nghin cu ti cp bc i hc, cao ng khng ch tp

trung vo v nghin cu c th ngi m cn i su vo vic th hin hnh th
ca vt, s vt v tng quan ca chng trong khng gian. Chng trnh o
to h trung cp v cao ng trong nc, mn hnh ha bt u bng vic v
nghin cu cc khi c bn, tnh vt, tng ngi v cui cng l mt s bi v
nghin cu mu ngi. Trong chng trnh i hc, b mn Hnh ha ngi
thng chim t trng ln hn, ngi hc c v nghin cu bng cc cht
liu mu khc nhau nh : ch, than, mu nc, bt mu v sn du - nhng cht
liu c la chn phi iu kin cho vic nghin cu, ph hp vi mc
tiu, mc ch ca bi hc, ngnh hc. Mt s cht liu nh la, sn mi thng
khng c s dng nghin cu hnh ha bi kh th hin do nhng yu t
ch quan, khch quan ( trnh ca ngi hc, k thut thc hin, thi gian,
thi tit.. ).

Ti trng HMT VN, sn du thng c la chn l cht liu chnh cho

vic v nghin cu hnh hc.
Hnh ha nghin cu l mn hc ng vai tr ct li trong vic rn luyn
kh nng v v cm nhn ca sinh vin. Vic nghin cu hnh ha s gip cho
sinh vin nm vng c kin thc v cc khi c bn, hiu c mi quan h
gia i tng v vi khng gian, ri t rt ra phng php th hin s vt
hoc con ngi cn v vi ph hp vi bn thn. Nm c cc kin thc c
bn v hnh khi trong khng gian, sinh vin s pht trin kh nng quan st,
cm nhn v th hin v p ca cc i tng cn th hin. iu ny cng s
gip cho sinh vin cng c k nng v cng nh trau di nhn thc thm m
ca ngi hc, t to dng hnh trang sinh vin bc vo con ng sng
tc v nghin cu sau ny
 10

1.2. c tnh chung ca cht liu sn du v u im ca cht liu ny trong

vic biu t cht trong hnh ha nghin cu.

Theo David Samminguel, sn du l huyn ph [12, 08] ca cht mu[12,

08]
(pigment) trong du. Ni cch khc, sn du c to ra bng cch pha trn
cht mu (thng di dng bt mu kh) v cc loi du nh nh du lanh,
du qu c ch hoc du anh tc. Sn du c pha ch theo mt quy trnh
chung v ngi v c th t pha ch sn du nu nm bt c quy trnh ny.
Trc ht, bt mu c ra mt b mt phng v mt lng du lanh nht
nh c vo phn trng ca ng bt. Bt mu v du sau c nghin
k bng chy sao cho sn phm to ra l mt hn hp snh mn, khng li
bt vn cc. Hn hp mu ny c nhi vo ng kim loi bng bay, ri c
cch ly vi khng kh bng cch gp kn ming ng.

[ huyn ph: H thng mt cht lng v mt cht rn rt phn tn trong cht

lng nhng khng b ha tan.

Vdict.com]

Cht lng v c tnh ca sn du ph thuc vo cht lng ca cht

mu v loi du s dng pha ch.

Cht mu s dng trong sn xut sn du c hai ngun gc: t nhin v

nhn to. Cht mu t nhin c ch to t thc vt v cc khong cht t
nhin (mui v c, kim loi) c bn mu rt cao, chu sng tt. nhng
thng c gi thnh cao. Cht mu nhn to c sn xut t cc ha cht,
thng a dng v mu sc v hp l v gi thnh tuy nhin s bn vng v sc
khng c nh loi mu c ngun gc t nhin.

Du dng trong pha ch sn du c rt nhiu chng loi nh du lanh,

du qu c ch, du anh tc, du vng (m)... Cc c tnh nh ng vng,
kt dnh, thi gian kh ph thuc vo tng loi du. Trong sn du, du c cng
dng gip kt dnh cc ht mu, pha long mu hay dng chm sa v lm
bng. Mi loi du li c cc c tnh ha l khc nhau:

-Du qu c ch (walnut oil)[12, 08]: dung dch lng, thng c s dng

trong vic x l chi tit trong tranh, ngoi ra y cng l loi du pha c kt
dnh tt, khng lm thay i mu sc

-Du lanh: ph bin nht, d ng vng hn ch ln nht, ht du lanh

sm, tc dng lm cho mu sc sng hn, lm bt lng/ng c trn hn, l
 11

loi du pha c kh nng to/tng kt dnh rt tt, c tc dng lm bng,

thng c long vi/bng du thng[47, 08]

-Du anh tc: khng long nh du lanh/ (m c hn du lanh),

khng lm thay i mu sc, tuy nhin lu kh v vy thng c s dng
lm bng cc bc v sau cng /lp mu cui cng

Dung mi c s dng trong sn du vi mc ch lm sn long hn

v lm sn nhanh kh hn. Cc loi dung mi c s dng ph bin gm c
du thng, cn bin cht hay xng trng v du ha.

-Du thng: l mt dung dch c chng ct t nha thng. N c

mi rt nng, c c im tng i trong sut tuy nhin li c nguy him nht
nh.

-Cn bin cht (xng trng): l loi dung mi t c hi hn du thng.

Xng trng khng mu, khng mi v l loi dung mi tt cho qu trnh v.

-Du ha: c kh nng ha tan sn du cao nhng li tng i c hi.

Du ha thng c s dng ph bin cho vic ra v v sinh cng c v.

c tnh ca sn du:

- bn cao: Sn du c kh nng kt dnh tt v gn nh khng b bc

mu hay t chu tc ng ca cc yu t thi tit sau khi kh nh nhit ,
nh sng, m Nu s dng ng k thut, cc tc phm v bng cht liu
ny c kh nng tn ti lu di v khng b thay i mu sc.

-Bng: bng p ca cht liu sn du c quyt nh bi du trong

lp mu v lp ph bng trn b mt sn. c tnh ny gip cho cht liu c
kh nng biu t rt cao v l mt trong nhng c im c bn ca cht liu
ny.(do lp ph ngoi)

- trong sut: trong sut ca sn du ph thuc vo cht mu trong

sn v mi mt loi mu li c trong sut khc nhau. V d nh mu son
Cmine c trong cao, cn phn ln cc loi mu trng li m c. Ngoi ra,
trong sut ca sn du cng nh hng bi cht du trong sn. Lng du
lanh trong sn cng nhiu th trong ca lp sn cng cao bi c tnh ca cc
loi du ny.
 12

-Kh nng chng p nhiu lp: Bi kh nng kt dnh cao ca sn du,

c th dng cht liu ny v nhiu lp mu m khng bi suy hao cht lng.
c tnh ny ca sn du c gi tr ln trong vic biu t cht liu trong tc
phm.

-Ph hp vi li v trc tip: Cht liu ny c kt dnh cao, kh nng

p v chng lp, t b thay i mu sc sau khi kh v c th s dng biu
t cht liu mt cch linh hot nn rt thch hp cho vic th hin trong tc
phm hoc bi v . Cht liu sn du cng rt d sa v tin li trong qu trnh
v so vi cc cht liu nh mu nc, la, sn mi nn rt ph hp cho vic
nghin cu hnh ha.

-a dng v phng php th hin: Nh ni trn, sn du c kh

nng chng p nhiu lp, dy v c kt dnh cao. Nn sn du va c th s
dng v nhiu lp trong thi gian di hoc v t trn t trong thi gian
ngn. y cng l cht liu c kh nng biu t cht cao, c th s dng cc
cng c v a dng nh bt, bay, xp mt th hin. Vi nhng c tnh
nu trn, c th ni sn du l loi cht liu a dng v linh hot trong th hin

-Kh nng to cht cao: to nhiu cht liu khc nhau v s dng c
nhiu cng c khc nhau nh bt lng, bay, cn bt- bt php. Sn du c
kh nng chng lp, rt thch hp cho vic to cht v hiu ng trong bi v
hoc tc phm.

-Thch hp cho qu trnh v di: kh nng chng p nhiu lp v kt

dnh ca sn du gip cho cht liu ny c th v lu di, thch hp vi vic
nghin cu hnh ha.

1.3. . Khi qut v cc k thut biu t c bn ca cht liu sn du

trong hnh ha nghin cu.

2.1.1.K thut v kh nhiu lp (kh s dng trong iu kin v

hnh ha trong nc)

Phng php v kh nhiu lp cn c gi l phng php v gin

tip dch theo ting Anh l multi-layer painting hoc indirect painting.
Phng php v kh nhiu lp truyn thng c kt hp vi k thut v lng.
Quy trnh v thng bt u quy trnh v vi mt lp mu lt sm mu, cc lp
mu c v t mng n dy v ti n sng. Nhng vng sng c v sau
 13

cng v s dng lp sn dy hn th hin to ra tng phn vi vng

ti trong tranh c th hin qua lp sn mng. Cc lp sn phi

Cc bc v tun theo quy tc v fat over lean [26, 296] tm dch l bo

trn gy v phng php thick over thin (dy trn mng). Vi nguyn tc v
bo trn gy, cc lp mu sau s c pha trn vi nhiu du pha sn du/
lanh hn cc lp sn du trc. iu ny gip rt ngn thi gian kh ca cc
lp sn du v trc v trnh c vic toan b ly mu. Phng php v dy
trn mng cng c tc dng tng thi gian kh ca cc lp mu sn du, ng
thi m bo cho cc lp mu pha di khng qu dy, trnh c hin tng
lp trn kh trc lp mu pha di dn n vic tranh b rn nt.

ph hp vi cng vic v hin i, cc ha s thng thay i li v

ny sao cho ph hp vi bn thn, tuy nhin u phi tun theo cc quy tc c
bn v mt quy trnh v chung. Quy trnh thc hin phng php v sn du
nhiu lp c thc hin vi nguyn tc ni trn. Cch x l thng dng l qut
mt lp sn du hoc gesso mng ln b mt toan nhm mc ch lt toan v
to kt dnh gia cc lp sn du vi toan v gip cho lp mu ny khng b
bong trc trong trng hp lp sn qu dy. Ngui v cng c th s dng mt
lp sn du pha long vi dung mi lt toan thay cho lp gesso. Quy trnh
bt u vi vic xy dng b cc chung ca tranh th hin tng quan m nht
bng mt lp mu n sc c pha long vi dung dch pha sn du. Cc lp
mu c nh v ln lt tun theo cc quy tc c bn k trn. Phng php
ny cn c v trong mt qu trnh lu di bi cc lp mu pha di cn c
thi gian kh trc khi lp sn mi c v ln. Ngi v c th kt hp
vi cc k thut v khc nh lng, vn, to cht liu qua cc cng c v
trong giai on ny to ra hiu qu cho tc phm. Cui cng, mt lp du
bng c ph ln b mt tranh bo qun cng nh to bng cho tranh.

Trong thc t, nhiu sinh vin khi thc hin phng php v ny khng
ng cch s gp phi cc vn nh hin tng lp sn b nt v .V vy,
ngi v cn ch nht n vic gi cho cc lp sn c gin n ph hp.
Nu gin n gia cc lp khng u, tranh s c hin tng nt v. trnh
c hin tng nu trn, ngi v cn c kin thc v c tnh ca cht pha
sn du v cc dung mi lm long sn. Hin tng ny xy ra nu lp sn pha
trn kh nhng lp sn pha di vn cn t, gy rn nt lp pha trn.
(marked)
 14

Ngun nh:

http://www.sanders-studios.com/instruction/tutorials/writings/sanders/fatoverlean/avoidcracks.html

Nu s dng k thut v ny khng ng cch, cc lp sn trn mt

tranh cng s c hin tng bong trc bi lp sn qu dy v kt dnh gia
toan vi cc lp sn khng tt. trnh hin tng nu trn, ngi v cn ch
n vic la chn cht liu toan v lp lt toan sao cho hp l. Cht liu lt
toan c kt dnh tt l gesso[ngun win newton] v sn du.

Ngoi ra cc yu t khc nh thi tit, cht lng sn v cht liu toan

cng gy nh hng ln bn ca tranh khi thc hin k thut v ny.

2.1.2.K thut v t trn t

K thut v t trn t cn c gi l k thut v trc tip theo ting

Anh l direct painting hoc wet-on-wet painting [28, 21]. Tn ca k thut v
ny bt ngun t thut ng Alla Prima (ting Italia) hoc l Au primier
coup c ngha v ln u hoc v trong cng mt lc [28,21]. y l k thut v
trc tip lp mu mi ln trn mt lp mu t pha di. y l k thut thch
hp vi vic hnh ha trong iu kin cc trng cao ng v i hc m
thut trong nc bi ngi v khng phi ch cho lp mu di kh c th
tip tc qu trnh v ca h.

Nguyn tc thc hin k thut v t trn t l lp mu pha di khng

c kh trc khi lp mu tip theo c v chng ln. Theo phng php ca
Richard Schmid, du hoa oi hng c s dng trong lp u tin v b cc
ca bc tranh s c th hin bc ny. Sau , cc lp mu sn du c
chng ln sao cho xc thc vi mu ht mc c th. Nu lp sn cha em li
 15

kt qu mong i, ngi v tip tc chng lp mu mi ln cho n khi i

tng trong tranh c th hin hp l vi tng quan v ng vi ca tc
gi (trang 5 alla prima)

2.1.3.K thut vn

K thut ny cn c gi l blending [30,13] y l k thut s dng lp

mu t v to ra mt chuyn m cho i tng cn biu t bng cc nht
bt lin nhau. K thut vn c dng trong din t sng ti hoc trong vic
th hin s chuyn sc nh nhng gia cc sc trong tranh.

Kch thc ca bt lng phi c la chn ty theo c im ca i

tng cn biu t cng nh ca tc gi. K thut ny thng s dng bt
c lng mm to ra hiu qu m mn cho tc phm. C nhiu phng php
v vn nh v s dng cc vt bt nh chuyn ca tc phm v cch v
vn s dng cng c v nh bt lng c kch thc ln hay dng bt to ra
chuyn chung gian cho mu sc ca i tng.

K thut v vn c s dng din t cht liu ca nhiu i tng

khc nhau. Trong hnh ha nghin cu, k thut vn c gi tr ln trong vic
biu t em mn ca mt i tng mu nht nh nh mn mng ca da
ngi, chiu su ca khng gian v s mt m ca cht liu vi

y l k thut c s dng ph bin bi gi tr biu t ca k thut ny rt

cao v em li hiu qu cao trong vic biu t i tng cn v.

2.1.4.K thut v lng (kh s dng trong iu kin v hnh ha trong

nc)

V lng theo ting Anh l Glazing, l k thut v s dng lp mu

trong sut trn v ln b mt ca lp mu di nhm to ra mt sc mi.

Cc lp mu s dng trong k thut v lng c pha trn vi cc loi

du lng nh du lanh hoc du anh tc. Theo Oil painting workshop, lp
mu lng cn c th c pha long vi du thng, gip tng thi gian kh ca
mu. Hin nay, trn th trng c mt s loi du c sn xut chuyn cho
vic v lng nh stand oil-du ng, Mu sc cui cng ca tranh l sn
phm/ l s kt hp ca cc lp mu. Ni cch khc, vic la chn cc sc
 16

ca cc lp mu nh hng quan trng n mu sc ca tranh khi hon thnh.

V d: vng, vng xanh

K thut v lng cng phi tun theo nguyn tc v t t du n nhiu

du, cc lp sn phi c v ln lt v lp mu pha di phi kh trc khi
v thm lp mu mi ln trn. Phng php lu kh, cn nhiu thi gian v vy
khng thch hp vi qu thi gian ca mn hnh ha nghin cu trong nc.

Khi thc hin k thut ny, ngi v phi tun theo mt quy trnh
dummies. Quy trnh bt u vi mu sn du c trong v lm kh lng mu
ny bng cch cho thm thu cht du bng mt ming giy lt/t pha di
thng kh sau khong 2 ting. Chuyn lp mu kh ny vo palette/bng
pha mu v trn vi du lng to nn mt dung dch/hn hp mi snh va
qunh c. Cui cng, hn hp mu mi c v mng ln mt sn kh
bng bt lng u mm.

Ngoi k thut v lng c bn nu trn, cn c mt s k thut v lng

khc nh v lng chng mu, lng cc cp mu b tc v lng day mu.
Phng php v lng chng mu [15,26]s dng hai mu sc khc nhau lng
nhm to ra mt mu sc mi26. Kt qu ca phng php v ny l to thnh
mt mu mi c sc ca c hai lp mu lng nhng chu nh hng ln hn
bi lp mu v pha di. Lp mu pha di khng c kh c th t
c hiu qu ny. V d nh khi lng mu vng ln , mu to thnh l mt
mu cam. Ngc li, khi lng ln vng li to ra mt mu c sc vng
hn vi so vi th t lng k trn. Ngi v cn c th lng cc cp mu b tc
nh xanh c vt v cadium. Phng php ny em li mt mu mi m hn
cc mu s dng ban u do nguyn l ca cc cp mu b tc *. Mt cch v
khc l phng php v lng day mu (scumble glaze) [15,27]. y l phng php
s dng ng hng khc nhau ca bt php khi lng mu biu t i
tng trong tranh.

K thut v lng c la chn s dng bi rt nhiu ha s bi hiu

qu v sc m k thut ny em li. Vic lng mu gip to ra cc sc a
dng khi th hin i tng v, ng thi to ra chiu su cho tranh nh c
tnh xuyn thu ca cc lp mu lng trong tranh. y cng l k thut c s
dng chnh sa tranh bi k thut ny c th lm thay i mu sc hoc
m nht khu vc cn sa trong tranh.
 17

Ch thch: theo nguyn l, cp mu b tc khi pha trn vi lng mu

tng ng s lm mu tr nn trung ha v to nn sc en xm theo bng
mu[30,08]

Phng php thi phc hng: phc tp, i hi kin thc rng. Tuy
nhin, trong thi im hin i, cc ha s sng to ra nhng phng php n
gin hn sao cho ph hp vi iu kin v.

Theo phng php Anita Marie Giddings, bc u tin l ln mt lp

mu nn ln mt phng toan hoc giy v[17,101]. Vic la chn mu sc cho lp
ny rt quan trong bi lp mu nn c vai tr quyt nh i vi tng quan bc
tranh. Chnh v vy, ngi v cn ln k hoch sao cho s kt hp gia lp mu
di v lp mu pha trn to ra c sc cn th hin

Bc th hai, ln mt lp mu trong sut ln cc i tng cn din t

trong tranh. bc ny, ngi v c th s dng nhng mu c bn to cho
cc vt mt gam mu ring cho tng vt hoc i tng trong tranh. Lp
mu c trn vi dung dch lm long thc y mu nhanh kh hn. iu
cn ch l ch c th v thm lp mu pha trn khi lp mu di kh.

Sau khi lp mu di kh, ngi v ph lp mu c pha vi cht pha

sn du ln pha trn. bc ny, lp sn phi c pha trn vi cht pha sn
du sn c trong sut th lp mu pha di mi c gi tr. Mu sc
nhng lp tip theo cn c la chn c th to ra c mu sc cui cng
ng vi ca tc gi.

2.1.5.K thut s dng cc cng c v nh bt, bay, v cc cng c b

tr khc biu t cht

a/ Bt lng hay c v:

Bt lng l cng c biu t chnh trong vic th hin tc phm. C rt

nhiu loi bt lng c s dng biu t cht v mi loi bt c dng
biu t mt loi cht liu khc nhau. Bt lng c th c phn loi theo hnh
dng ca u bt v theo loi lng ca bt.

Lng c gm c hai loi, lng t nhin v lng tng hp. Loi lng tng
hp c gi thnh r tuy nhin gi tr s dng thp v khng thch hp vi cht
 18

liu sn du. Bt lng t nhin gm c bt lng ln, lng chn v lng

matrettedavid6

-Bt lng ln l loi bt rt thich hp vi vic v sn du. y l loi bt

lng gi sn du[12,06] rt tt nh cng ca lng nn bt c th to c
nhng nht bt/vt sn dy. iu ny gip cho bt lng ln th hin c bt
php mt cch a dng, t biu t c nhiu cht liu khc nhau.

-Lng chn gm hai loi lng chn v lng chn en. y l loi bt
mm v do nn thng em li hiu qu nhn, mn cho lp sn khi v. Loi
bt ny rt thch hp cho vic v t trn t, v lng v x l cc chi tit trong
tranh. Tuy nhin bt v lm t lng chn rt t tin v mau mn nn loi bt
ny khng c x dng rng ri nh cc loi bt khc.

-Martrette l loi bt lng lm t lng chn v lng tai b [12,06] . Loi bt

ny cng c c tnh mm, do v vy bt Martrette c th c s dng thay
th cho bt lng chn.

Da theo hnh dng , bt lng v sn du cn c th c phn chia

thnh cc loi chnh: loi u dt, du nhn, u trn v hnh qut art of oil
painting. Mi loi bt c chc nng biu t khc nhau:

-Bt u dt: l loi bt c s dng ph bin. Loi bt ny c dng

ph kn nn v to m mn cho i tng cn miu t. Bn cnh , bt
u dt lng mm cn c s dng cho k thut v lng v k thut vn.

-Bt u qut: y l loi bt lng c bn rng nn c th c dng

ph kn cc khu vc trong tranh. Loi bt hnh qut thng c s dng
to bt php c hnh dng tng t vi u bt, t c gi tr din t xp
ca i tng cn th hin.

-Bt u trn hoc u chm: Loi bt ny c mt lng dy nn

thng gi c nhiu sn hn so vi cc loi bt khc, thch hp vi vic vic
t v chn mu cc vng ln trong tranh. ng thi, bt u trn cn c kh
nng t nhng lp sn dy, thch hp vi li v trc tip.

-Bt u nhn: c dng ch yu cc bc/cng on cui cng trong

qu trnh v tranh. Bt u nhn v tc dng thm chi tit cng nh chm sa
tranh v kch thc nh ca n.
 19

C rt nhiu k thut biu t cht bng bt v. Cun B quyt v sn

du phn chia cc k thut ny thnh su loi da theo nt v ca bt: v nt
rng v long, v nt u, v nt linh hot, v mu kh, chm mu v day
mu.

-V nt rng, long l k thut v lp mu long v mng. y l kiu v

s dng bt lng ln mm v mu c pha trn vi dung dch lm long nh
du thng. K thut ny thch hp vi vic th hin cc mng ln nn thng
c dng lp u tin. Bt v c cm mt cch thoi mi gn cn bt.

-V nt u: l k thut v s dng bt mm nh bt lng chn to

c nhng nht bt u v mn. Mu sn s dng trong li v ny phi c
pha vi du t c long nht nh. thc hin k thut v ny, bt
phi c cm khong gia hoc 2/3 cn bt .

-V nt linh hot: y l k thut v nhng chi tit, ng nt phc tp.

Bt v phi c cm v tr st u bt ging vi cch cm bt ch. Mu v
cn phi c snh nht nh em li hiu qu tt nht. Bt c th v l
bt lng chn v lng ln

-V chm mu: Mu v c chm ln b mt toan v mu c th c

pha lng hoc kh to cht liu cn din t. Bt v c cm ging vi cch
v linh hot.

-V mu kh: y l cch v dng t du pha hoc dung mi. y l cch

v s dng bt lng cng v bt phi c cm trong lng bn tay.

-V day mu: y l kiu v mu lp dy, mu c th c pha kh hoc

long. Bt v c cm vi cch v nt kh, s dng u hoc b ca bt lng
v. Lp mu v day pha trn phi c mu sng hn lp mu pha di.

2/ Bay

Bay gm hai loi chnh l bay dng v v bay dng pha mu. Loi
bay pha mu (palette knives) thng di hn v c u trn, thch hp vi vic
pha trn mu. Bay dng v li c u nhn v kch thc nh hn phc
v cho vic p lp mu dy ln tranh/biu t tranh. y cng l loi dao s
 20

dng cho vic co sn trn mt toan. Mt s loi bay c cn di di trnh

vic sn b tay cm khi v. Bay v c rt nhiu kch thc v di khc nhau
phc v cho tng biu t tng cht liu nht nh.

Bay c s dng rt nhiu trong cht liu sn du v y l dng c v

c kh nng biu t cht cao. Bay thng c dng p nhng lp mu dy
(impasto Loi bay u nhn c kichs thc nh c th dng to ng vn
hoc cc vt sn trn b mt tranh. Bay c kch thc ln cn c dng
biu t cc cht liu mm, mn nh vi bng cch gt mt phng bay ln b mt
lp sn. iu ny va em li hiu qu m mn cho lp sn, va to ra khi
thng qua ng hng to ra bi bay. Ngoi ra, ngi v cn c th to cc
ng vn trn b mt sn cnh ca bay, thch hp cho vic biu t cc cht liu
sn v xc nh g cng nh th hin cc chi tit hoa vn trn vi. Bay nhn
u cng c s dng co nhm lm gim dy ca lp mu v chn
mng ming.

c/ Cc loi cng c khc

Ngoi cc loi bt lng v bay, cc dng c khc nh cn bt, xp, bn

chi c th dng biu t cht. Nh c tnh biu t linh hot ca sn du m
cc dng c dng cho sn du thng rt a dng v c nhiu chng loi. Trong
, mt s cng c tiu biu l cn bt, bt bin, bn

-Cn bt: c s dng to ng vn hoc cc chi tit nh hoa vn

trn vi, g, gn l Cn bt cn c th dng chm mu ln tranh.

-Bt bin: l cng c to cht liu sn du rt tt. Loi bt bin tt nht l

loi lm t la t nhin. Bt bin c s dng to ra xp ca mt s cht
liu nh g, v ct bin.

-Bn chi: c s dng vy v to cc git mu ln tranh. Bn chi

c th c bng cch chm u vo mu v gt lng bn chi cc git mu
bn ln b mt tranh.

-R hoc khn giy: c s dng din t tia sng hoc khe sng trong
khng gian bng cch lau nh lp mu khu vc cn din t theo mt hng
 21

nht nh. y l loi dng c c s dng rt nhiu trong vic lau hoc sa
cc li trong tranh.
 22

TIU KT

c th i su nghin cu thnh cng ti th trc tin ta cn hiu

c khi nim ca cc thut ng biu t, kh nng biu t ca cht liu sn
du v hnh ha nghin cu. Nh phn tch trn, biu t l s dng
cc yu t nh ngn ng, hnh nh hoc m thanh ti hin li mt s vt,
hin tng no trong th gii t nhin, ng thi th hin t tng v bc l
cm xc ca bn thn vi i tng . T , ta hiu c kh nng biu t
ca cht liu sn du ngha l l kh nng din t i tng cn th hin cng
nh cm xc ca ngi v thng qua cc c tnh v hiu qu ring cht liu
ny. Hnh ha nghin cu l b mn nghin cu v phng php th hin cc
i tng thc trn khng gian hai chiu ca mt tranh bng cc cht liu th
hin khc nhau, thng qua cc yu t to hnh nh ng nt, mng ming,
mu sc. Nh vy, ti tp trung nghin cu v kh nng din t v th hin
cm xc ca cht liu sn du trong vic nghin cu hnh ha.

Sn du l cht liu c la chn trong nghin cu hnh ha bi nhng

u im m ch cht liu ny c c. Trc ht, y l cht liu c kh nng
chng p nhiu lp do kt dnh cao gia cc lp sn. Cng chnh v vy
cht liu ny rt ph hp vi li v trc tip v thch hp cho qu trnh v lu
di. Nhng c tnh ny rt ph hp vi cc yu cu t racho hnh ha nghin
cu, bi y l b mn yu cu phi c thi gian lm vic lu di. Quan trng
hn c, y l cht liu c kh nng biu t c cc cht liu rt a dng, th
hin c bt php ngi v mt cch r rng m khng b mt mt thay i
sau khi v. Chnh nhng c tnh ny khin cho sn du tr thnh cht liu
c a chung, la chn trong qu trnh ging dy cng nh sng tc ngh
thut.

Ngi v c th p dng c kh nng biu t cht liu sn du thng

qua rt nhiu k thut biu c bn. Nhng k thut ny bao gm K thut v
kh nhiu lp k thut v t trn t, k thut vn, k thut v lng, k thut
s dng cc cng c v nh bt, bay, v cc cng c b tr khc biu t cht.
Khi nm chc c cc k thut ny, sinh vin c th t tin khi nghin cu hnh
ha trn lp m khng vp phi kh khn trong vic x l cht liu sn du.
 23

2.1 Mt s vn cn gii quyt trong bi hnh ha nghin cu

th hin tt bi hnh ha nghin cu, ngi v trc tin cn phi hiu

v nm vng cc yu cu chnh/ yu t/ vn Mt bi hnh ha nghin cu
hon chnh cn phi c c chiu su khng gian, th hin tt tng quan gia
cc cht, hnh khi ng nt v trng thi cm xc ca i tng cn biu t.
ti s tp trung i su nghin cu vo bn yu cu k trn.

-Khng gian bi cnh

Khng gian trong hnh ha nghin cu rt quan trng. Khng gian c

ngha l khong khng bao trm con ngi hoc s vt(tra tuvn). Vic th
hin tt v khng gian trong tc phm hnh ha gip tng hp dn i vi
ngi xem.Bi cnh trong tranh l khi nim mang tnh cht nng cao hn rt
nhiu so vi khng gian. Bi cnh l iu kin hay hon cnh tc ng
n con ngi hoc s vt (tratu). i vi mt tc phm ngh thut, bi cnh
gip tc gi truyn ti ngha m mnh mun th hin. V d nh trong bc
tranh N dn qun vng bin, ngi xem c th thy r c i tng c
th hin trong tranh thng qua trang phc ca nhn vt v khng gian min bin
pha sau. Nh vy, bi cnh trong tranh rt quan trng v n gip truyn ti ni
dung ca tc phm m ha s mun th hin.

Mc d bi cnh l kin thc mang tnh nng cao v thin v sng tc,
sinh vin vn cn hiu v nm vng c cc kin thc cn thit trong vic xy
dng bi cnh. Chnh v vy, trong cc tit hc hnh ha nghin cu, cc sinh
vin c hc v lm quen vi vic to dng bi cnh ca tranh thng qua
vic quan st v chn lc vt trong tranh trong qu trnh by mu v. Cc
ging vin cng thng gip sinh vin nh hng v cm nhn c bi cnh
trong bi qua cch sp t mu v.

Vic sinh vin lm quen v nm vng c vic xy dng bi cnh l rt

quan trng bi y l yu t tc ng trc tip n ni dung cn th hin ca
mt tc phm hnh ha. V d nh by mu, ging vin thng chn vt ph
hp vi ch ca mu v nh mt ngi ph n mc o di ngi bn bnh hoa
sen, mt ng gi ung nc ch tay cm chic iu cy Vic nm vng v th
hin tt bi cnh trong hnh ha nghin cu s l bc m gip cho cc hc
vin c c kin thc cn thit trong s nghip sng tc sau ny
 24

-Tng quan gia cc cht

Cht liu/cht cm l yu t rt trong tranh rt quan trng. Mi mt s vt

trong khng gian c mt cht liu khc nhau, v d cht liu ca g thng kh
v th rp cn cht vi la li rt mm mi v mn mng?. Cht liu ca mt s
vt nht c th cm nhn c qua cc gic quan nh th gic v xc gic.
Trong hi ha, cht liu ca i tng v c ti hin li bng cch tc ng
ln b mt ca tranh qua cc cht liu khc nhau(c th b). Nhng vic th
hin cht cm ca mt i tng nht nh trong tranh khng ch ph thuc vo
mt khu vc nht nh m cn nh hng ti tng quan cht liu (ca (khng
gian?) xung quan n. Chnh v vy, vic nm c k nng biu t tng quan
gia cc cht trong hnh ha sn du rt cn thit(hoc l ht sc cthit?) i
vi mi sinh vin.

biu t thnh cng cht liu, ngi v trc ht phi nm bt c c

im cht liu ca tng i tng v. Ngoi cc cht liu ph bin ca cc
vt nh gm s, thy tinh, gch , vi vc..., sinh vin cn phi nm c c
im v cht liu ca tng cht da khc nhau.

Sn du l cht liu c u im rt vt tri? trong vic biu t cc cht

liu khc nhau. Cc cht liu khc nhau nh th rp, m mn, bng by, sn
si Cc cht liu ny c to nn thng bt php thng qua bt php,
trong hay dy mng ca lp sn du trn b mt tranh. Nh vy, c th
th hin tt c tng quan v cht trong bi hnh ha ta cn phi nm bt
c cc k thut biu t cht trong sn du v cch p dng cc k thut ny
th hin cc cht liu khc nhau.

-Hnh khi

Hnh khi l yu t c bn trong vic biu t i tng v trong hnh ha.

Ngay t nhng bi hc u tin v hnh ha, sinh vin phi lm quen vi
vic th hin cc khi c bn nh khi lp phng, khi cu, khi tr, khi
chp Khi bc vo nghin cu hnh ha v tnh vt v ngi, sinh vin li
hc cch th hin cc hnh khi phc tp hn cc s vt trong i sng thc.
Nhim v ca sinh vin lc ny vn dng nhng kin thc c v hnh khi
c bn ca mnh th hin mu v. S d c iu ny l bi v mi vt th
trong khng gian d c hnh dng phc tp n u th u c u c th quy
v? cc hnh khi c bn. V d nh mt chic bnh hoa c cu thnh bi
 25

khi cu rng pha di v khi hnh tr pha trn, hoa ? Mt chic bt d c

cc chi tit trang tr cu k n u cng u c cu to c bn l khi hnh
tr?. Chnh v vy, th hin ctt mt bi hnh ha, sinh vin cn nm chc
k nng th hin hnh khi trong khng gian.

nm bt c phng php th hin khi, trc ht ta cn phi hiu

c khi nim ca hnh khi. Hnh c ngha l hnh nh ca mt s vt no
trong khng gian c nhn bit thng qua mt ngi[tratu].. Cn khi
li l phn khng gian c gii hn bi mt mt khp kn [tratu]. Ni cch
khc khi ca mt vt phn nh th tch[tratu] v cu trc ba chiu ca ca
s vt . Nh vy, khi ni n hnh khi ta c th hiu l hnh nh ni ca
mt vt th hay s vt no trong khng gian ba chiu. Hnh khi c th c
th hin thng qua cc yu t nh ng nt bao quanh, (mng ming?) m
nht hoc mu sc.

Trong hi ha v nhip nh, hnh khi trong khng gian 3 chiu thc t
c th c ti hin li qua khng gian 2 chiu l mt phng tranh hoc giy in.
Trong hnh ha nghin cu, hnh khi c th c biu t qua cc yu t ng
nt, mng ming m nht, mu sc. Trong mt s trng hp cc yu t
ng nt, mu sc song song vi hnh khi?. (c th b) ti ny s
tp trung phn tch v nghin cu v hnh khi v cch th hin hnh khi thng
qua cc yu t trn.

-Sc thi cm xc i tng

Trong hi ha, vic biu t sc thi cm xc ca i tng v rt quan

trng. Mi s vt hay con ngi trong cuc sng u mang mt tinh thn v
trng thi ring. y l chnh l yu t khin cho bc tranh tr nn sinh ng v
hp dn hn. Tuy nhin, mi c nhn li c cm nhn ring ca mnh v mt i
tng v nht nh. Mt v d c th l khi v mt bc tranh tnh vt, c ngi
cm nhn c s mc mc, gin d t nhng vt c by? Tr, nhng
ngi khc li thy c s vui nhn v rc r v mu sc tot ra t i tng
v ny Mi mt ngi ngh phi c c ci nhn ca ring mnh v th hin
c xc cm thng qua cch th hin tc phm.V vy, ngay (t khi cn
ngi trn gh nh trng)? sinh vin phi thc v rn luyn vic th hin cm
xc ca bn thn trong tranh ca mnh/( i vi sinh vin, vic th hin cm
xc ca bn thn i vi i tng v rt quan trng. lm quen v rn luyn kh
nng bc l, biu t cm xc, to hnh trang cho s nghip sng tc sau ny.)
 26

Vic biu t sc thi cm xc ca i tng khng h n gin? y l

cng vic yu cu ngi v phi c c b dy v kin thc hi ha cng nh
vn sng cn thit hiu v th hin mt tc phm. Ngi v trc ht phi
nm vng c nhng yu t th gic nh mu sc v cht cm ca mt tc
phm.
 27

2.2. Kh nng biu t khng gian

2.2.1.Nhng im cn ch v khng gian trong bi hnh ha nghin cu

sn du

Nh cp mc?, khng gian l khong khng bao trm xung quanh

con ngi v s vt. Chng ta nm bt c khng gian thng qua hnh nh m
mt ta thu li c. Trong ngh thut, khng gian thc li c ti hin li
bi ngi ngh s thng qua m thanh, hnh nh, mi v i vi hi ha,
khng gian trong i thc c m phng li qua hnh khi, ng nt, mu
sc trn mt phng hai chiu. Khng gian o trong tranh phi tun theo cc quy
lut ca khng gian thc m mt ngi nhn c nh lut xa gn, gii phu
ngi th hin tt khng gian ca mt bi hnh ha nghin cu, ngi v
cn ch mt s vn sau:

-Trng thi khng gian:

y l yu t ngi v cn nm bt c u tin khi xy dng khng

gian trong tranh. Trng thi ca khng gian trong tranh c quyt nh bi
yu t kh hu thi tit v thi gian. Nhng yu t ny c tc ng trc tip n
nh sng v nng lnh trong tranh. V d c th cho vn ny l s khc bit
gia bc Bui sng trong mt thnh ph ca danh ha Edward Hopper v
Gic ng bui x ca ha s Charles Pfahl. Mc d cng khc ha v p cu
ngi ph n, hai bc tranh li em n nhng xc cm khc nhau cho ngi
xem ch. Bc tranh ca Edward Hopper gi ra s ti mi ca khng gian bui
sng, cn tc phm ca Charles Pfahl li em n cho ngi xem cm gic m
p ca nh nng bui tra. Trong khng gian khp kn, yu t thi tit v kh
hu t c tc ng n i tong v.

Tuy nhin, i vi khng gian ngoi tri, s thay i kh hu thi tit v

thi gian c tc ng rt mnh m n i tng cn th hin. Kh hu, thoi
tit quyt nh sc thi v cng ca nh sng trong khng gian cn thi
gian quyt nh s thay i v v tr ca ngun sng. V d: tranh v bui tra
thong c nh sng nng v tng phn mnh hn so vi bui sng, nh sng
trong tranh vo ma ng thng trm v lnh hn so vi ma h. Chnh v vy,
trong iu kin v ngoi tri, sinh vin cn nm bt c cc c im ny
thun tin hn cho vic sp t mu v ngoi tri.

Ngun trong khng gian l mt phn rt quan trng to nn trng thi

khng gian. Cc iu kin nh sng khc nhau trong tranh nh khong cch ca
 28

ngun sng , cng chiu sng hay v tr ca ngun sng c tc ng rt

mnh i vi tranh. Theo Phm Cng Thnh (lxg) ba v tr tng i gia
ngun sng v i tng v bao gm: trng hp chiu sng trc tip, trng
hp xp bng v trng hp chiu sng vung gc. Mi trng hp trn to ra
mt hiu ng v n tng khc nhau cho bi hnh ha v vic nm bt c c
im ca tng trng hp ny s gip sinh vin th hin c tt hn trng thi
khng gian trong tranh.

-Chiu su khng gian:

Mt bi hnh ha nghin cu hon chnh trc ht phi phn nh hin

thc mt cch ng n v hp l, v vy vic ti hin c chiu su ca
khng gian rt cn thit. Mt bc tranh c chiu su v khng gian s tr nn
sng ng v hp n i vi ngi xem. t c iu nay, khng gian
khc? ha trong tranh phi tun theo lut xa gn cng nh gii quyt c kho
lo chiu su ca tranh thng qua cc quan h v mu sc, m nht, ng
nt... (tr7,lxg)

Theo Phm Cng Thnh, lut xa gn hay cn gi l php phi cnh

(lxgtr7) chnh l tp hp nhng phng php biu hin khng gian trn mt
tranh qua cc yu t to hnh nh ng nt, sc , mu sc Nhng php
phi cnh ny bao gm phi cnh ng nt, phi cnh m nht, phi cnh
thun mt, phi cnh c l, phi cnh hnh chiu trc o Trong hnh ha
nghin cu, phi cnh ng nt v phi cnh m nht c s dng ph bin
nht. V vy, sinh vin cn nm c kin thc c bn v cc php phi cnh
ny cng nh cch p dng ca chng trong bi hinh ha nghin cu.

(phi cnh m nht: gm cc quy tc s dng cc tng quan sng ti v

mu sc, to trn mt phng nhng hiu qu tng ng vi cc hin tng t
nhinlxg7

+Cc lp cnh trong khng gian:

y chnh l yu t cu thnh nn khng gian tng th trong mt bc

tranh. Mi mt lp cnh trong tranh c to ra bi cc vt hoc con ngi
c cng mt su? V d cc vt cheo trn tng nh tranh nh, vt dng
treo trn tng l mt lp cnh, ngi mu ngi ph trc li thuc v mt lp
 29

cnh khc. Cc lp cnh trong mt bi hnh ha c cc nng su khc nhau

v sinh vin cn th hin kho lo th hin c khng gian chung ca
biTrong hnh ha, khong cch gia cc lp lp cnh quyt nh nng su
cng nh tng quan tng th trong tranh. Chnh v vy sinh vin cn c c
k nng cn thit biu t t c cc lp cnh ny.

Cc lp cnh trong khng gian u phi tun theo quy lut xa gn nh

gn to xa nh, gn t xa m?... Ngi v cn c th th hin c cc mc
nng su khc nhau qua s chn la v mu sc. Nhng mu sc nng thng
to cm gic gn? cn cc vt c sc lanh thng b y ra xa? (c tm ngun).
Ta c th li dng c im ny trong vic biu t cc lp cnh to ra c
hiu qu tt nht cho tranh.

Ging vi vic th hin khng gian, cc lp cnh th hin trong bi hnh

ha cng cn tun theo phi cnh ng nt * . Mt s quy tc chung nh gn t
xa m, gn to xa nh cng cn c ch . Kch thc ca cc s vt trong
tng bi cnh phi hp l tun theo quy lut thu th.

(*pcnh nt:phng php th hin trn mt phng nhng cu to ng nt

tong ng vi hnh dng v quan h ca cc vt th trong khng gian theo quy
lut th gic-91xg)

-B cc khng gian

thc hin c mt bi hnh ha hon chnh, ngi v khng ch cn

nm vng c k nng miu t chiu su khng gian m cn cn c thc
trong vic xy dng b cc hp l trong tranh. Mt bi hnh ha d th hin tt
n u nhng nu khng c b cc tt th khng th gi l mt bi hnh ha
hon chnh. Ngc li, c c mt b cc tt c th lm tng hp dn ca
tranh ln nhiu ln. Chnh v vy y l yu t cn c c bit lu ngy t
nhng bc/khu u tin khi v hnh ha v ngi v cn nm vng c
nhng kin thc c bn cn thit cho vic sp xp b cc ca tranh.

B cc ca mt bc tranh chnh l s sp xp, phn b cc yu t to

hnh ? nh m nht, mu sc, mng ming, ng nt trn mt phng hai
chiu ca tranh sao cho t c hiu qu v thm m cng nh cm xc khi
xem tranh. Ni cch khc, cng vic t ra cho ngi v khi xy dng b cc l
phi gii quyt cc mi quan h v m nht, mu sc v ng hng trong
khng gian tranh. Yu cu/tiu tr u tin ca mt b cc hon chnh chnh l
 30

s hi ha v cn i trong s b tr, sp xp cc mng ming, ng nt.

thc hin c iu ny, sinh vin trc cn nm vng v p dng c cc
hnh thc b cc c bn nh b cc theo cc hnh k h, b cc theo t l vng,
b cc i xng, b cc phi cnh, b cc nhp iu Nm vng c cc
hnh thc b cc ny s gip sinh vic d dng hn trong vic sp xp v phn
b b cc. ng thi ngi v cng cn trnh mt s li b cc trong tranh
nh: b cc chia i tranh, b cc b lch v mt pha, i tng v b kch vi
khun kh tranh, b cc theo ng cho hoc i vo gc tranh

i vi hnh ha nghin cu, vic xy dng b cc trong tranh c

nhng hn ch nht nh v mu v thng c sp t t trc. Tuy nhin,
sinh vin vn c th to ra mt b cc hp l trong tranh bng cch la chn
cho mnh mt gc p v hp l v b cc khi v hnh ha. Mt Mt cch
khc? l thay i v tr ca im nhn khi v tranh v vic la chn im nhn
ny c th to ra s khc bit ln v tng quan chung ca cc i tong trong
mt bi hnh ha?. Ngoi ra ngi v cng c th x dch hoc lc b mt s
chi tit nh hng xu n b cc tranh, ng thi ch ng trong vic sp xp
cc mng mu v m nht to nn mt b cc hp l trong tranh.

-Bi cnh ca khng gian:

Nh bn lun trn, bi cnh ca mt khng gian rt quan trng. Bi

cnh ca mt bi hnh ha c to ra t trng thi ca khng gian, s vt v
cc nhn vt hoc i tng chnh trong tranh. Mt v d tiu biu l mt mu
tnh vt mang mu sc c knh khng th c t trong mt khng gian hin
i, hoc mt nhn vt. Ni cch khc, mu v cn c la chn sao cho thch
hp vi ch chung ca tranh?. ng thi, ngi v cng cn ch ng v
thi gian v bi y chnh l yu t tc ng trc tip n trng thi khng gian
trong mt bi hnh ha. V d nh mt mu v trong bui sng sm s mang sc
thi khc bit vi mu v trong iu kin nh sng c tng phn mnh ca
bui tra. Ngoi ra, ngi v cng c th tc ng n trng thi khng gian
ca tranh bng cch thay i v tr v cng ca ngun sng qua bng n
nhn to.

2.2.2.c im ca khng gian trong nh v khng gian ngoi tri

 31

Trong hnh ha nghin cu, khng gian khp kn ca phng hoc xng
v thng c chn la trong chng trnh hc. L do ca iu ny nm s
ph hp v tin li ca khng gian kn i vi vic rn luyn k nng cho hc
vin. Khng gian trong nh c c im l ngun sng thng c nh. Hai loi
ngun sng c s dng trong khng gian ny l ngun sng t nhin v
ngun sng nhn to. Ngun sng t nhin trong phng kn c c t ca s
ca phng cn ngun sn nhn to c ly t n in. Bi nh sng t nhin
trong phng c c nh ca s c nh nn ngun sng ny t b dch chuyn
v thay i. Cc lp cnh ca khng gian trong nh thng c khong cch rt
gn nhau. Khng gian trong nh li c gii hn bi tng, v vy loi khng
gian ny nng v d th hin hn so vi khng gian ngoi tri. Trong mt s
trng hp, khng gian c th c nhiu ngun sng nh phng v c th c
nhiu n hoc nhiu ca s cc hng khc nhau. Tuy nhin trng hp ny
t xy ra v ngi v thng ch ng chn ra mt ngun sn c nh ph
hp vi vic v. Khi v trong phng kn, vic xy dng v sp xp bi cnh
cng d dng hn.

Khc vi khng gian trong nh, khng gian ngoi tri li rt kh x l

bi c tnh thiu n nh ca n. V y l khng gian ly nh sng t nhin
nn ngun sng chu nh hng trc tip bi kh hu v thi tit nh nng,
ma Khi thi tit thay i, cng nh sng ca khng gian ngoi tri s b
tng gim, khin cho vic th hin bi v tr nn kh khn. ng thi, v tr
ngun sng trong khng gian ngoi tri cng thay i theo thi gian. Chnh v
iu ny m sinh vin thng gp kh khn trong vic din t nh sng ca i
tng v. Cc lp cnh ca khng gian ngoi tri thng c khong cch rt xa
nhau. Khng gian ngoi tri khng b gii hn bi bc tng, v vy vic th
hin c su ca khng gian l rt cn thit. Tuy nhin, vic ny i hi
sinh vin phi c kin thc su rng v k nng th hin mc xa gn ny.
Chiu su ca khng gian ngoi tri c th c th hin thng qua quy lut xa
gn, m nht, mu sc v ng nt.

S khc nhau ln nht gia khng gian trong nh v khng gian ngoi
tri chnh l ngun sng v lp cnh. Nh cp trn, ngun sng trong
khng gian ngoi tri l ngun sng khng c nh, tri ngc vi ngun sng
trong nh. Khong cch gia cc lp cnh trong khng gian kn gn hn so vi
khng gian ngoi tri. ng thi, ht? Ca khng gian m cng s mnh
hn so vi khng gian trong phng kn. Khng gian ngoi tri chu nh hng
mnh m hn bi yu t thi tit nn cc c im nh tng phn v nh
 32

sng v mu sc cng chu nh hng rt ln bi cc tc ng t t nhin. Cng

chnh v iu ny, ngi v phi lt t c trng thi thi tit khi v trong bi
cnh ngoi tri. Nu ngi v lt t c tt trng thi thi tit nh nng, m
u,.. bi hnh ha ny s c hiu qu rt mnh i vi ngi xem bi nhng c
im thi tit ny.

2.2.3.Cc k thut biu t khng gian trong hnh ha nghin cu sn du

-K thut v kh nhiu lp: (biu t chiu su khng gian bng k thut)

y l k thut em li hiu qu rt cao i vi vic biu t nh sng

cng nh chiu su trong khng gian. K thut ny c s dng rt nhiu
trong hnh ha nghin cu c in/hn lm? Chnh v y l k thut v i t
mng n dy, v t ti mu n sng mu nn to c chiu su cho khng
gian ca tranh. Vic cc lp cnh pha trn c din t qua nhiu lp sn
chng p ln nhau cng to c hiu ng ni?, lm cho ngi xem c cm
gic i tng v c y li gn hn.

Bc u tin trong din t khng gian thng qua k thut ny l ln

tng quan v m nht, nh sng qua lp mu lt n sc c pha long vi
dung mi. Lp mu n sc ny s gip ta hnh dung c b cc, m nht
tng th cng nh chiu su hay ht ca khng gian. Tip tc ln cc lp
mu tip theo theo nguyn tc t mng n dy, t t du n nhi du v t
m ti sng. Nhng khu vc (khng gian? ) pha xa s c biu t qua lp
mu mng, ngc li nhng lp cnh gn s c v bng cc lp mu dy
hn. Trong qu trnh v, ta c th xt li lp mu lt n sc nhng khu
vc khng gian xa to ra cm gic v chiu su. V tranh c v t mu
ti n mu sng nn cc lp sn trong bi s c chiu su hn, ng thi
nhng vng sng trong tranh cng tr nn c sc hn do nh hng ca lp
mu pha di.

-Biu t trng thi ca khng gian bng cc cng c v:

Ngoi k thut k trn, khn? vi cng c th c s dng biu t cc

tia sng, hoc khe sng trong khng gian. to c hiu ng ny, trc ht
ngi v to cc vt mu sng trn nn khng gian ti, sau s dng ming
vi nh gt ln lp mu vn cn t ny theo hng ca nh sng cn din t.
K thut ny s gip to ra chuyn m i gia (g ca?) mng nh sng vi
 33

lp nn ti pha sau. ng thi, khn vi cn gip ly bt mu trn b mt

tranh, to ra trong tro nht nh cho nh sng trong tranh.

Chiu su ca khng gian c th c gi ra theo nhiu phng php

khc nhau. Mt trong nhng phng php ny l s dng cc ng hng ca
vt bt gi chiu su ca khng gian. V d khi miu t mt vng khng gian
xa, ta thng th hin cc nt bt hng v im t ca khng gian. Vic ny
s to ra o gic v ht trong khng gian, khin cho khng gian ca tranh sau
hn.

-Biu t mu sc tng th ca khng gian qua k thut lng:

Trong bi hnh ha, cc i tng v v khng gian xung quanh thng

c mt sc thi mu sc chung. Mu sc ny c th c to ra bi c tnh ca
ngun sng hoc sc thi ca cc vt th xung quanh n. Mu sc ny c gi
l mu sc iu kin hoc mu sc hon cnh. Mu sc iu kin chnh l yu t
c vai tr to nn mi lin kt gia cc s vt v khng gian xung quanh.
to c tng quan mu sc/sc thi? chung ny, ngi ta qut? ln b mt
tranh mt lp mu n sc c pha trn vi du lanh. Ty theo sc tnh nng
lnh khc nhau ca lp mu lng ny m trng thi khng gian tranh thay i?
K thut ny c s dng sau khi bc tranh hon thnh tng thm tnh
thng nht ca mu sc trong tranh. Tuy nhin, y cng l k thut t s dng
trong nghin cu hnh ha trong nc bi k thut ny cn nhiu thi gian c
th hon thnh.

-K thut vn ta

Chiu su ca khng gian ngoi tri cn c biu t thng qua k thut vn ta

khi. y l phng php lm m ranh gii gia bu tri v mt t y
khng gian ca tranh ra xa. u tin, ngi v th hin cc mng ming m
nht khc nhau ca khng gian, sau s dng c mm lm m nh cc ranh
gii ny v to chuyn m i? gia mng m v mng nht. Mt im cn
lu l t c hiu qu ny, lp mu trong tranh phi cn t. K thut
ny c s dng rt nhiu trong vic th hin khng gian tranh.
 34

2.3 Kh nng biu t tng quan gia cc cht (ch bn lun v ngi chu )

2.3.1 c im chung ca da ngi trong bi hnh ha nghin cu sn

du(b sung, thm)

biu t thnh cng tng quan cht liu trong mt bi hnh ha, sinh
vin cn nm bt c cc c im c bn nht ca cht da ngi. Ty theo
iu kin sng ca tng a phng sng v chng tc? m mi c nhn li c
nhng c im ring bit v cht ngi. Da theo cc c im chung m ta c
th phn loi da ngi? theo mu sc v cht cm? ca da?

Da theo mu sc ca ln da, ta c th phn thnh hai loi chnh l da

sng mu v da sm mu hay rm nng. Nhng ngi c ln da trng sng?
thng t tip cn vi nh sng mt tri bn ngoi. Vi loi da c mu trng ti
thng c sc lnh nh xm xanh cn loi ra trng hng ca ngi Chu li
chu nh hng ca nhng mu m nh cadmium v vng t(david 112)
i vi da rm nng, sc mu ca da thng hng ho v khe khon hn.
Nhng mu sc c la chn khi pha mu thng l cc loi mu nu sm,
mu vng v mu ta. Loi da ny c th sm mu ton b hoc rm nng cc
b(c th b) nhng khu vc tip cn vi nh sng mt tri.

Ty theo iu kin sng v ngh nghip m cht liu da ca mi ngi li

c s khc nhau. Ngi lao ng thng c cht da th rp, rm mu v hng
ho hn nhng ngi lm vic bn dy. Nhng ngi lm vic trong nh li c
sc thi da lnh v sng mu do h t phi tip cn vi nh sng mt tri. Cng
nh vy, ln da ca ngi n ng khc cng c nhiu im khc bit so vi ln
da ca ph n. Do ngi an ng thng phi hot ng nhiu v th lc v tay
chn nn ln da ca h thng khe khon v rm mu hn so vi ph n. V
c tnh a dng v cht liu ca da, sinh vin cn nm c c tnh ca tng
loi da cng nh phng php biu t chng qua cht liu sn du.

Ngoi ra, cht liu ca da cn b nh hng bi yu t tui tc. Ty

theo cc tui khc nhau m ln da ca mi ngi li c nhng c im khc
nhau v cht liu. V d nhng ngi tr tui thng c ln da khe khon,
hng ho, cn ngi gi li c ln da nhn nheo, thiu sc sng Trong qu
trnh nghin cu hnh ha sn du, sinh vin cn ch nhng c im ny
th hin/din t i tng v sao cho hp l. (iu chnh, sa)
 35

Ln da ca mi c nhn d c th khc bit v mu sc, hay cht cm u

c nhng c tnh chung. Mt c tnh ca da ngi l khi tip cn nhiu vi
nh sng mt tri, da thng tr nn sm mu hn. Chnh v vy nhng vng da
tip xc vi nh nng mt tri thng rm nng ?v th rp. Nhng khu vc
ny bao gm khun mt, cng tay, cng chn Ngc li, cc khu vc da c
che bi qun o li min v ti hn. Mt s khu vc da trn c th nh khun
mt v cc khp sng thng c mu sc hng ho hn so vi cc vng da
khc. Vic nm bt c cc c im chung ny s gip cho sinh vin d dng
hn khi biu t cht liu ca da ngi, phc v cho qu trnh hc tp v nghin
cu hnh ha ca sinh vin bc cao ng, i hc.

2.3.2 S khc nhau ca cht da ngi v cc cht liu khc

Nh cp pha trn, cht liu da ca nhn vt ph thuc vo tng

quan ca cc cht liu xung quanh n. Trong hnh ha nghin cu, cc cht liu
khc nhau nh cht vi lt nn, cht liu tng c ngha ln i vi mt bi
hnh ha. Mt bc tranh p phi c c s hp dn v a dng v cht liu.
t c hiu qu ny, nhn vt trung tm v cc i tng v khng gian
xung quanh phi c s tng phn hoc thay i v cht liu. ng thi cht
liu ca i tng biu t chnh cng cn c nhn mnh v ch trng trong
qu trnh v tranh.

thc hin c iu ny, ta cn nm c cc c im c bn ca

cc cht liu c s dng ph bin trong hnh ha nghin cu nh vi vc,
gm s, gch g c tnh ca mt s cht liu ny s c trnh by sau
y/nh sau:

+Cht liu vi: l cht hiu c din t nhiu nht trong hnh ha
nghin cu. Cc hc vin thng xuyn phi din t cc cht liu ny v qun
o, vi lt, phng nn Vi thng c nhiu cht liu vi khc nhau nh sn
si, m mn, bng xp? ... Ty theo tng loi da khc nhau m ngi v c th
la chn cc loi vi lt thch hp. V d nh da mn mng thng ni bt hn
vi cht liu vi th sn, cn da th rp li thch hp khi t trong cht liu vi
trn mn.
 36

+Cht liu men/snh s? xut hin rt ph bin trong hnh ha

nghin cu bi cc vt nh bnh, l hoa, tch chn thng c la chn
lm i tng v. Cht liu ny c c tnh trn bng, khi gn da ngi s to
ra nh sng phn quang rt mnh cho da. nh sng ca cht liu ny a phn l
nh sng phn x khuych tn(tr12_cc bi v mu tnh vt gia bo) nn khi
biu t cht liu ny ngi v cn lu sao cho th hin r c c im ring
bit ca cht liu ny

+Cht liu ca tng? nh hoc thch cao: y l cht liu xut

hin rt ph bin trong hnh ha nghin cu trong nh. Cht liu ny c a
chung v la chn lm nn cho cc sng tc hnh ha bi c tnh n gin
nhng hp dn v cht liu ca n. chuyn tnh t v sc thi mu sc ca
mng tng trng cng khin to ra yu t? hp dn cho bc tranh. Chnh v c
im ny, cht cm cng nh mu sc ca da ngi c tn ln rt nhiu khi
t cnh cht liu sn si, th rp ca tng xi mng.

+Cht liu g: y cng l cht liu xut hin ph bin trong hnh
ha tnh vt cng nh hnh ha ngi. V d nh mt bc tranh tnh vt hay
hnh ha ngi khng th thiu c nhng vt lm bng g t gh, bn k,
sn nh Cht liu ca gh thng th sn v c cc ng vn nn cht liu
ny c hiu qu trang tr rt cao. Cht da ngi c bit l loi da trn bng rt
thch hp khi c t trong cht liu ny

+Cht liu gch : Cht liu ny cng c mt nhiu trong hnh ha

nghin cu. biu t nhng i tng v? nh sn nh, tng gch,? sinh
vin cn nm bt c nhng c im chnh ca cht liu ny. Cht liu gch
thng c b mt sn si, mt s loi do c mi da v c st? nn c
b mt trn bng? Vic th hin c tt cht liu ny s gip ngi v d dng
hn khi gii quyt tng quan chung v cht liu trong bi.

+Cht liu thy tinh v nha trong: l cht liu c nhng c im

rt ring bit. Do c tnh trong sut? ca cht liu m nh sng thng xuyn
thu qua bn mt ca cht liu ny. Ngoi ra, trn bng cng l mt c tnh
tiu biu ca cht liu ny.

+Cht kim loi: l cht liu c th tm thy? t cc vt thuc

kim nh xoong?, ni, my mc y l cht liu c sng bng cao, cc khu
vc sng ti trn b mt ca chng khng r rng. Cht liu kim loi c phn
quan rt cao v y l c tnh ngi v cn ch biu t thnh cng cht
liu ny.
 37

Trong hnh ha nghin cu, cht liu da ngi thng l i tng trng
tm? ca tranh. Chnh v vy cht liu ca cc i tng xung quanh nhn vt
ch mang tnh cht h tr cho cht liu ca da ngi. Ngi v cn biu t cht
cm ca da sao cho ngi xem phi thy r y l i tng trng tm ca
tranh. ng thi, tng quan tng th v cht liu trong tranh cn phi c s a
dng, to ra sc hp dn i vi th gic ca con ngi.

2.3.3 Biu t tng quan gia cc cht qua cc k thut v sn du

(cc k thut biu t qua cng c v

Biu t cc cht liu khc nhau ca da tht

Biu t cht mm mn ca da tht qua k thut t trn t

Cht da mn c th hin qua k thut t trn t, bng cch chng

p trc tip cc lp mu t ln nhau. V c tnh t ca lp sn m
chuyn sng ti gia cc mng mu khi s dng k thut ny thng rt m i.
ng thi, cht du trong cc nht bt cng to ra bng mn cho b mt sn,
to ra hiu qu trn mn cho da ngi. Cht liu trn mn ny cn ni bt hn
nu cc vng xung quanh i tng c din t bng cht liu th v sn. y
l k thut c s dng rt ph bin trong hnh ha bi s ph hp do hn ch
v thi gian khi nghin cu hnh ha sn du.

Cht da bng mn ca ngi mu c biu t theo hai k thut: t trn

t v k thut to cht bng cng c v. Khi v, ngi v s s dng bt lng
mm hoc bay p mt lp mu dy ln khu vc cn th hin. Khi s dng
bay hoc bt lng tc ng ln b mt lp sn, ta s th hin c trn v
mn mng ca cht liu.

Cht da th sn c th c biu t qua cc cng c v khc nhau. c

tnh th rp ca ln da c th c th hin thng qua cc nt c kh. Nhng
nt ny cc c v vi nhiu chiu hng th li cng to c cht th rp
ca da tht.

+Cht liu vi: l cht liu c biu t ch yu thng qua bay bi y l

cng c c kh nng to ra phng mn cho b mt sn. Vi trng hp cht
liu vi trong tranh c mm mn, ngi v c th s dng bay t cc
mng ming m nht v nng lnh khc nhau ca vi. i vi cht liu vi
 38

th, vic s dng nht bt kh v thay i v ng hng l thch hp nht.

Tnh cht th xp ca cc vt bt ny s gip biu t cc cht liu vi th mt
cch xc thc. Ngoi ra, bt? cn c s dng th hin bng ti ca si
vi bng. th hin cht liu ny, ngi v ch vic chm cc mu sc c sc
sng ln trn khu vc cn biu t. Cc chi tit v hoa vn trn vi c th
c th hin qua bt ta, mi nhn ca bay, u bt

+Cht liu men/snh s? c th hin ph bin qua k thut t

trn t. Ngi v biu t cht liu ny qua cc mng mu sng ti khc nhau.
Cc mng mu m ca s s c th hin trc ri mi n? cc mng
mu sng. Cc mng mu ny s khng c ranh gii rnh? mch bi s nh
hng v sc ca cc lp mu t c p chng ln nhau. K thut ny s
th hin c trong bng v phng mnh ca cht liu k trn?

+Cht liu thch cao hoc xi mng ca tng nh: l cht liu c
c tnh xp v a dng v sc . Cc k thut t cht c dng ph bin cho
cht liu ny bao gm k thut v bng nht bt kh, v bng nht bt dy mu,
k thut v bng bt xp Ty theo cc cht liu khc nhau ca b mt tng
nh bng, xp, th sn m ngi v chn lc cho mnh k thut to cht thch
hp

+Cht liu g: cht liu ny thng c biu t qua cc cng c

v nh cn bt, u nhn ca bay Ta c th s dng cn bt hay thnh bay
to cc ng vn g. C hai cch to vn g chnh l cch to vn g thng
qua mu sc v to ng vn bng cch vch ly mu? Phng php to vn
th hai c thc hin bng cch p mt lp mu t ln trn b mt sn
kh, sau s dng bay hoc cn bt vch cc ng nt ln trn lp sn ny.
Cc ng ny s lm l ra mu sc di, to ra cm gic ca cc ng vn
ca cht liu g. Vn g th hin qua cn bt thng c ng nt r rng hn
so vi cnh bay. Tuy nhin cc ng vn to ra t cnh bay li to ra c
x xc ca cht liu g.

+Cht liu thy tinh v nha trong: theo li v ph bin hin nay,
cht liu thy tinh c th hin qua k thut v kh nhiu lp thng thng.
Tuy nhin, cht liu ny c th c th hin mt cch nhanh chng v tin li
qua k thut v lng. Ngi v bt u vi vic dng? cc ng nt bao quanh
vt th bng mu sc sng, sau s dng mt lp mu pha long vi du lanh
ph ln v tr ca i tng. Lp mu trong ny s c tc dng lm m
khng gian nn pha sau nhng vn gi c trong xut? ca thu tinh, gip
 39

phn nh c c tnh trong v xuyn thu ca cht liu ny. Ngoi ra, ngi
v cng c th to hiu ng m c ca thy tinh bng k thut to cht qua
khn vi. Bng ph mt lp sn mng v dng khn lau nh lp sn ny, ta c
th din t c lp khng gian m pha sau ca vt th m vn to c b/
dy ca cht liu thy tinh?

+Cht kim loi: c th c din t qua nhiu k thut: k thut v

kh nhiu lp, k thut v t trn t v k thut vn ta. Vi k thut v kh
nhiu lp, cc mng ming m nht ca kim loi c din t v phn chia r
rng, Do c tnh a dng v lp lan ca mu m k thut ny to ra ni ca
vt th thuc kim? i vi k thut t trn t, cc mng mu trn i tng
s khng b phn chia qu r rng. u im ca k thut ny l to c trn
bng v cht liu. K thut vn ta c s dng ch yu trong trng hp vt
th kim loi c dng hnh cu hoc hnh tr, v d nh: ni, xoong?, ng knh

2.4 Kh nng biu t hnh khi

2.4.1 Hnh khi v quan h ca n i vi khng gian

Nh bn lun phn 2.1 vic biu t tt hnh khi rt quan trng i

vi b mn hnh ha nghin cu. Tuy nhin biu t hnh khi, sinh vin
khng ch cn nm vng k nng din t hnh khi mt cch c lp m cn
phi t chng? khng gian thch hp. l bi v cc yu t trong khng gian
nh nh sng, mu sc, chiu su c tc ng trc tip n hnh khi t
trong n? V vy, biu t hnh khi, ta cn nm vng c mi quan h ca
hnh khi i vi khng gian bao quanh? Di dy l mt s yu t trong khng
gian v nh hng ca chng n (c im?) ca hnh khi:

-iu kin anh sng: nh sng trong khng gian c tc ng trc tip n
khi. Ty theo v tr ca ngun sng m hnh khi c m nht khc nhau?
Theo cun sch Lut xa gn ca tc gi Phm Cng Thnh (tr346), c ba iu
kin chiu sng chnh l trng hp chiu sng trc tip, trng hp xp bng
v trng hp chiu sng vung gc. Trong iu kin nh sng trc tip, (tng
quan?) hnh khi s tr nn rt r rang do vt th c tng phn cao v m
nht. Trong trng hp ny, bng ca vt s nm hng ngc li/i
din? vi ngun sng v hnh khi ca vt s tr nn ni bt trn khng gian
nn m pha sau. Ngc li, khi i tng v b xp bng, vt th s c sc
m tng phn vi nn sng pha sau. Lc ny, cc gc cnh khc nhau ca
hnh khi s khng cn r rang v ngi xem ch c th thy r phn hnh ca
vt th trong tranh. i vi nh sng vung gc vi vt, khu vc khi tip xc
 40

vi nh sng pha trn s c sng cao nht, bng lc ny s nm di

chn vt th c biu t. Ngoi ra, cc khu vc hnh khi nm trong bng ti
thng xut hin phn quang. Chnh s phn quang trong bng ti khin cho
hnh khi c chiu su hn v y chnh l im sinh vin cn phi lu khi
biu t hnh khi.

-Chiu su ca khng gian: y l yu t c tc ng ln n hnh khi

ca vt th. Do cc s vt trong khng gian thc t u phi tun theo quy lut
thu th, kch thc v c im ca hnh khi trong khng gian cng phi tun
lut xa gn? Ty theo tng v tr khc nhau ca vt th trong khng gian m
hnh khi ca vt th thay i. V d: hnh khi ca mt chic hp v tr vung
gc vi mt ngi s khc vi hnh khi ca chic hp ny khi t nm cho (so
vi mt phng tranh?). (hnh nh)

-Mu sc trong khng gian: l yu t c nh hng trc tip n sc thi

ca hnh khi. Trong mt khng gian c nhiu sc mu nng, hnh khi ca vt
th s c mu sc m hn so vi khi c t trong khng gian mang sc thi
lnh? Mu sc ca ngun sng cng c tc ng ln n mu sc ca vt th. V
d mt ci bt khi di nh sng n , mu sc tng th ca bt s khc vi
khi t trong nh sng xanh ca n tup?(thin hng?. Ngoi ra, khi t cc vt
th c mu sc mnh bn cnh mu v, cc khu vc khi tip gip s b nh
hng bi mu sc ca vt th bn cnh n? Khi sc v nh sng ca hnh
khi s b thay i. V d khi t l hoa cnh mt tm rm mu tm, phn l hoa
gn vi rm s b nh hng bi sc mu tm.

2.4.2 Biu t hnh khi thng qua ng nt, mng ming, m nht v
mu sc

Ngoi cc k thut biu t cht liu, hnh khi ca i tng v cn c

th hin qua cc yu t to hnh nh mng ming, ng nt, m nht v mu
sc. din t c tt hnh khi ca i tng v, ngi v cn trc tin
nm c khi nim ca cc yu t to hnh ny:

-ng nt l yu t to hnh quan trng, ng vai tr c bn trong vic

th hin hnh khi. ng nt ca mt vt th chnh l ng ranh? gii bao
quanh vt , gip phn bit vt th vi khng gian xung quanh. Trong hnh
ha, ng nt bao quanh mt vt th nht nh quyt nh hnh dng ca vt
th . khc nhau ca hnh khi?.Bi vy, t nhng bi hc u tin ca b mn
hnh ha, hc vin phi hc tp v lm quen vi vic ghi chp li hnh khi
ca s vt thng qua ng nt. Ch cn s dng ng nt, ngi v c th
 41

din t c cu trc hnh khi cng nh yu t xa gn ca i tng v trong

khng gian. V d nh ng vin bao quanh cc khi xa thng c v
bng nt m/nht? th hin c chiu su ca vt th. Ngc li, s dng
nhng ng nt m v r rng s to cm gic vt th c v tr? gn hn.
Mt c im quan trng khc cn lu khi din t hnh khi chnh l ng
ranh gii phn chia m nht. Khi quan st cc vt th, ta c th thy ni tip
gip cc din sng ti khc nhau ca khi thng l khu vc chu nh sng hoc
bng ti cao nht?. ng ranh gii ny cng xut hin phn bit gia hnh
khi ca vt th v nn. ng ranh gii ny thng c din t bng ng
nt c sc tng phn vi vng cn phn chia?. V d nh ng nt phn
chia hai mt phng k tip/lin k? ca khi hnh hp thng c th hin
bng mt mu m. Ngc li, trong trng hp nn xung quanh vt th c
mu ti, ta c th dng ng nt mu sng phn chia cc khu vc ny.
Ngoi ra, cc ng nt trong hnh ha phi c th hin mt cch khe khon
v ng t l sao cho bc l c v p v hnh khi ca i tng cn th
hin?

-Mng ming: l mt phn din tch nht nh ca vt th, c chc nng

gi t/ din t? hnh khi ca vt th ? V d: cc mng sng ti trn b mt
khi, mng mu nng, mng mu lnh Mng ming phn nh cu trc ca
hnh khi trong khng gian. Hnh khi ca vt c din t bi cc mng sng
ti khc nhau tng t mu sc ca i tng v l s kt hp ca cc mng
mu sc khc nhau. Mng ming phn nh cu trc ca hnh khi trong khng
gian. Vic phn mng hnh khi quan trng, l kin thc, k nng cn thit
ngi v cn c hc tt b mn hnh ha nghin cu

-m nht, sng ti: l yu t tc ng? trc tip n vic th hin chiu

su, th tch ca hnh khi trong khng gian. Trong cuc sng thc t, con
ngi cm nhn c hnh khi ca mt vt th qua cc m nht khc
nhau? chnh v vy din t m nht s gi c chiu su khng gian, cu trc
cng nh ni ca hnh khi. V d: cc mng ming m nht ca vt th
hnh lp phng s r rng hn cc mng sng ti ca vt c dng khi cu.
y chnh l thi quen th gic ca con ngi v vic s dng iu ny s gip
chng ta biu t hnh khi thnh cng hn.

-Mu sc: l phn? khng th thiu trong hnh ha sn du. Ging nh

m nht, mu sc cng c vai tr th hin hnh khi. Mt vt th trong khng
 42

gian u c mu sc. Nhng yu t nh sc , sc thi ca mu sc c tc ng

khc nhau n chm ni? ca vt th trong khng gian. V d: nng lnh
khc nhau ca mu sc gi ra xa gn khc nhau trong tranh. biu t tt
nh sng ca hnh khi, ngi v cn c cc kin thc c bn v mu sc cng
nh hiu qu? th gic ca chng.

2.4.3 Biu t hnh khi thng qua cc k thut biu t cht c bn

-Phng php biu t cu trc hnh khi qua bt, bay,

Ngoi kh nng biu t v cht liu, hng ca cc vt mu to bng bay

cn c tc dng biu t cu trc ca hnh khi. Ngi v c th thc hin iu
ny qua 2 phng php chnh. Phng php th nht l s dng bay cht?
trc tip mu sc c pha trn trn palet?. Khi v bng phng php ny,
ngi v cn ch n c chiu hng ca nt bt. Cch s dng bay th hai l
dng b mt ca bay gt lp sn sn c trn b mt toan theo hng m
ngi v mun.

Ging vi k thut biu t k trn, ng hng ca tng nht bt trong

bi hnh ha c tc ng ln n cu trc ca vt th. V d nh khi th hin
mt vt khi trn, ngi v th hin cc ng nt cong, cn cc nht bt thng
li c dung th hin b mt phng ca khi

-PHng php biu t khi qua k thut t trn t

Nh cp trc ?, y l k thut c s dng rt ph bin trong

hnh ha nghin cu sn du. K thut ny thng c dng din t cc
khi trn cong. Ngi v bt u quy trnh v? vi cc mng mu m ca
khi. Sau , ngi v tip tc v cc khu vc c sng cao hn trn b mt
khi. Cui cng, t mt lp mu trung tnh cn t ln chnh lp sn to
ra s m du ca chuyn m nht trong tranh.

K thut vn ta: c s dng t cc hinh khi c b mt cong v

tng phn v sc khng r rng. Ngi v s dng nht bt vi cc sc
a dng m t s chuyn bin v mu sc trn khi. Trong trng hp ny,
cc mng ming m nht ca khi khng c s tng phn bi nh sng ca
khi c chuyn mt cch t t. to c m mn hn cho b mt sn,
ngi v c th s dng bt lng u mm lm cc vt bt trn b mt tranh
khng b r nt.
 43

K thut v kh nhiu lp: k thut ny, cc mng ming mu sc khc

nhau trn khi c th hin theo mt qu trnh c thi gian di? m nht
chung ca khi c din t qua lp mu lt n sc. Khi hnh ca vt th
c gi dn qua cc lp mu sn khc nhau. Khu vc khi cng gn mt
ngi c biu t vi lp sn dy hn so vi cc din khi xa. Cui cng,
ni nhn nhiu nh sng nht ca vt th c din t bng mt mu sng bn
trn. Lp mu ny s c dy cao nht to ra c tng phn gia khu
vc sng v khu vc ti trong tranh. 2.4.3 Biu t hnh khi thng qua cc k
thut biu t cht c bn

-K thut v kh nhiu lp: l k thut rt thch hp i vi vic biu t

hnh khi trong khng gian. Vic biu t hnh khi thng qua k thut ny s
em li hiu qu rt cao v cht liu, sng ti v mu sc ca i tng.
Khc vi cc k thut v t trn t, cc mng ming m nht v mu sc
thng c th hin r rng v sc nt? Khi th hin? k thut ny, cc lp sn
chng ln nhau s to cho khng gian c chiu su hn, gp phn to nn chiu
su v ni ca hnh khi trong khng gian. Bi c tnh ln tng lp ca k
thut ny m cc sc thi mu v sc ca mu v c th hin rt tinh t.

bc v u tin trong k thut v kh nhiu lp, m nht chung

ca hnh khi c th hin qua mt lp mu n sc pha long vi dung mi?
nh du thng v du oi hng. Cc mng ming mu sc trong bi c th
hin r rng v ln t t theo tng bc ca k thut. Do quy tc v t mng
n dy, t m n nht m sc thi v sc ca hnh khi trong bi thng
c th hin rt tinh t. Chiu su khng gian cng l mt c tnh gip cho
hinh khi ca i tng v lm cho khng gian trong tranh ch nn c ht
cng nh hnh khi tr nn ni (bt?) hn trong tranh.

K thut vn ta: c s dng ph bin din t cc khi hnh cu

trong tranh. Bi c tnh ca khi cu l lu trn nn s chuyn tip gia mng
m v mng nht trn khi rt m nh. Chnh v c tnh ny m k thut vn
ta rt thch hp vi vic th hin nh sng hoc sc ca cc i tng v c
dng khi trn. Ngi v bt u vi nhng nt c c sc mu ti, sau
chuyn dn sang cc mu c sc sng hn. Trong iu kin nh sng trc
tip, cc vt th ny c nh sng mnh nht trung tm. t c chuyn
m nht c m hn, ta c th s dng bt lng u mm gt nh vo cc
vng tip gip gia mng mu m v mu nht khi chng khi sn cn t.
nhng khu vc ti, ta c th to nh sng phn quang nh bng cch t mt
mu sng ln khu vc ny ri lm nh vt sng ny bng bt lngu mm.
 44

K thut biu t s dng ng hng ca c v: ng hng ca c

v tc dng ln trong vic biu t cu trc ca b mt khi. V d nh cc nt
bt hnh cong c s dng biu t mt vt khi trn, cn bt php thng v
khe khon li c dng din t b mt khi phng.

2.5 Kh nng biu t sc thi cm xc i tng

2.5.1 Cc yu t tc ng n gic quan v cm xc ca ngi xem tranh

Trong ngh thut, yu t cm xc lun c cc ngh s t ln hng

u. Mi mt b mn ngh thut tc ng n cm xc ca con ngi qua cc
gic quan khc nhau nh thnh gic, th gic, v gic... Mt ngi nhc s cun
ht thnh gi ca mnh bng s trm bng ca giai iu, mt nh th to cm
hng cho bn c qua m iu ca t ng?, cn mt ngi ha s li khin
ngi xem rung ng qua s tinh t ca mu sc v cht cm trong tranh. i
vi hi ha, cc yu t th gic quan trng nh mu sc v cht cm tc ng
trc tip n cm xc ca ngi xem. Chnh v vy bc l c tnh cm ca
bn thn trong tranh, sinh vin cn hiu v nm vng hiu qu ca cc yu t th
gic ny.

-Chiu hng ca cc yu t to hnh trong tranh c nh hng rt

ln n cm gic ca ngi xem tranh. Mi s vt trong cuc sng khi nhn t
mt gc nht nh u c cc chiu hng khc nhau. Trong hi ha, cc
chiu hng ca ng nt, nht bt? hoc mng ming ca i tng em n
cc cm xc khc nhau n ngi xem. V d nt cong thng em n cm
gic uyn chuyn hn cc ng thng ng hng c ngha rt quan
trng trong vic gi t cht liu, nhp iu b cc v khng gian trong tranh. Do
c tnh sinh l ca th gic m i khi mt ngi c nhng nhn nh sai v
chiu hng. Nh trong trng hp ca hnh di y? (h13 tr54lxg), cc
ng thng song song tr nn lch lc do b ct bi cc on gp khc.(c th
b sung thm v d) Nhng o gic ny em n cc hiu qu th gic cng nh
nhng cm gic ring n con ngi? khi xem tranh.

-m nht: l yu t phn nh nh hng ca nh sng trong tranh.

Ty theo sc m nht khc nhau ca s vt m ngi xem c c trng
thi cm xc ring? Tuy nhin, sc ca i phi c t trong tng quan
m nht chung ca tranh. Bng cc phng php din t m nht khc nhau
m ngi v c th to ra s thay i v kch thc ca vt th trong tranh. V
 45

d (h23tr56), khi t trong nn c m nht khc nhau, kch thc ca hnh

trn c cm gic b thay i.(c th b sung)

-Mu sc: l yu t c tc ng ln n cm xc ca con ngi.

y l yu t th gic m con ngi thng cm nhn c u tin khi thng
thc mt bc tranh. Mu sc l c tnh ca s vt m con ngi nm bt c
qua th gic. Mi mt mu sc khc nhau li em n cho ta nhng cm xc
khc nhau. Nhng mu sc m nh , cam, vng thng gi ra s rc r, vui
ti; cc mu nh lc, lam, trm, tm li thng th hin nhng cm xc trm
bun. Bi mu sc l yu t gn lin vi cuc sng thc t nn khi nhn vo cc
mu sc trong tranh, cc gic quan ca con ngi nh v gic, khu gic, xc
gic tr nn b kch thch. Ngoi ra, c mt s o gic v mu sc xut hin? bi
c tnh sinh hc ca mt ngi. V d khi t mu giy mu ln trn nn
giy c mu sc tng phn vi n l mu xanh lc, ta c cm gic tm giy
mu ng dn sang mu xm. y l do tnh cht ca cc cp mu b tc s
c bn lun k hn mc 4.2.2(vd tr59 lut xa gn)

-Cht cm: l tnh cht, c im ca mt s vt no m ta cm

nhn c khi chm tay vo s vt . Cht cm c th cm nhn c bng
mt ngi thng qua c im v m nht, mu sc ca i tng? Vic biu
t cht liu c th to ra s sinh ng v cun? ht cho tc phm. Sn du rt
thch hp cho vic din t cht bi c tnh ring ca cht liu ny. Cht liu
sn du c th th hin c rt nhiu cht liu a dng khc nhau nh dy v
mng, mn v xp, bng v sn. Nu biu t tt yu t ny, ngi v s tr
nn thnh cng trong vic tc ng n cc gic quan cng nh cm xc ca
ngi xem tranh.

-Trng thi cm xc ca nhn vt: c tc ng rt ln n cm xc

ca ngi xem tranh. Mi nhn vt khc nhau li c nhc trng thi cm xc
khc nhau. Sc thi cm xc ca mi c nhn ph thuc vo nhiu yu t nh
iu kin sng, ngh nghip hoc la tui. V d chn dung ca tr con thng
c sc thi vui ti, trong sng ngc li ngi gi li tot ln s hin t v
tng tri. Tuy nhin, mi mt c nhn li c nhng cm nhn ring v cm xc
ca i tng v. Chnh v vy, ngi v cn phi c nhng cm nhn ring v
mu v v c c nhng k nng cn thit biu t nhng cm xc ny.

-im nhn v nhp iu trong tranh: l yu t c tc ng ln n

cm xc ca ngi xem. Mt bc tranh hp dn v c sc ht cn phi c im
 46

nhn. im nhn chnh l khu vc quan trng nht cn c nhn mnh trong
tranh. N tc dng hng mt ngi xem n khu vc trung tm ca tranh
th hin ni dung tranh cng nh mun th hin ca tc gi. to c
im nhn trong tranh, ngi v phi to c s ni bt cho khu vc ? im
nhn trong tranh c th c to ra qua cc yu t to hnh nh ng nt, m
nht, mu sc... Mt phng php tiu biu l to im nhn qua s khc bit v
ng hng gia vng trung tm ca tranh vi cc khu vc khc. Mt cch
khc l sp xp cc i tng trong tranh sao cho ng hng chng u c
tc dng hng mt ngi xem n i tng trng tm ca tranh. Ngoi
ra, ta c th to ra s ni bt cho khu vc trung tm qua s tng phn v m
nht trong tranh. V d nh ta c th nhn mnh i tng bng cch lm cho
vt th c sc m hn so vi sc chung ca nn. Ta cng c th to s
ch ca ngi xem vo mt khu vc no thng qua mu sc. thc hin
iu , i tng trng tm ca tranh phi c sc thi khc bit hoc tng
phn vi ha sc chung, v d: ?s vt c sc tnh nng s tr nn ni bt khi
t trong mt ha sc lnh. Ta cng c th to ra im nhn thng qua s thay
i v cht trong tranh. Mt i tng c cht liu th sn lun tr nn ni bt
hn nu c t trn mt mt phng trn mn v bng.

-Nhp iu ca tranh cng l yu t to ra s hp dn cho tranh. Mt bc

tranh c nhp iu s tr nn sinh ng hn. Nhp iu trong tranh c th l nhp
iu ca mu sc, m nht, ng hng to c nhp iu trong
tranh, cc mng ming v ng nt trong tranh phi c s lin kt nht
nh.Yu t nhp iu trong tranh c th c to ra qua mt s phng php
nh lp li ca cc mng ming hoc chi tit trong tranh, to tnh i xng v
b cc, sp xp cc mng trong tranh theo dng ng thng, cong hay theo cc
hnh k h
 47

2.4.2.Biu t sc thi cm xc i tng qua mu sc

biu t c trng thi cm xc i tng qua mu sc, trc ht ta

cn phi nm c cc kin thc c bn v mu sc.

Theo(m thut cn bn v nng cao, cc bi v mu tnh vt 2 gia

bo), mu sc ta cm nhn c bt ngun t nh sng. Cc loi nh sng? khc
nhau li c nhng bc sng khc nhau. Nhng bc sng nh sng ny to ra
cc kch thch khc nhau n th gic ca con ngi v iu ny to ra cho ta
nhng cm gic khc nhau v mu sc. Vt th khi b nh sng chiu vo s c
hp thu v phn chiu nh sng. Mu sc m chng ta cm nhn c chnh
l nh sng phn x li t vt th ny.

nh sng thc t c 7 mu khc nhau?: , cam, vng, lc, lam,

chm, tm. T hp ca by sc ny s to ra nh sng trng l nh sng ca mt
tri.Khc vi sc mu ca nh sng, mu sc trong hi ha c quy tc phi mu
khc nhau. Ba mu c bn gm c mu , mu xanh dng v mu vng. y
l cc mu c bn, pha trn ra tt c cc mu sc khc. Trng v en c tnh
l m nht ca mu sc. i vi sn du, mt s mu c ch to t cc
khong cht c bit nn ta thng khng th pha trn mt cch chnh xc? cc
mu sc. Cc cp mu b tc l cc cp mu i lp nhau v sc thi v sc
tnh. Khi t cnh nhau, cc cp mu ny c tc dng b tr cho nhau, ng thi
to c th cn bng v mu sc?(tr59 lxg)

(nh bng mu)

Mu sc ca mt vt th trong khng gian chu nh hng ca ba

yu t chnh: mu sc sn c, mu sc ngun sng v mu sc hon cnh. Mu
sn c l mu sc vn c c ca vt th. Ty theo cht liu hay tnh cht khc
nhau m mi s vt li c mu sc sn c ring. Mu sc ngun sng l mu sc
xut hin t nh sng ca n, nh n si t thng cho nh sng cn n
tuyt pht ra nh sng xanh. Nhng mu sc ngun sng ny s gy nh hng
trc tip n i tng, khin cho vt chu nh hng ca nh sng ny. Ngoi
ra, mu sc cn chu nh hng bi s vt v khng gian xung quanh n v y
gi l mu sc hon cnh?

Mt s yu t c bn ngi v cn lu v mu sc bao gm: sc

, sc tnh v sc thi. Sc chnh l m nht ca mu sc. y l kin
thc rt quan trng i vi vic biu t xc thc mu sc. Trong t nhin, mt
vt khng c mu sc n n thun m cn c cc m nht khc nhau.
 48

V d nh mu xanh ca bin thng c sc m hn mu xanh ca bu tri.

Chnh v vy, khi v hnh ha, sinh vin phi lu n sc bi y chnh l
yu t quyt nh trc tip n xc thc ca mu sc c din t.

Mt khi nim quan trng na v mu sc chnh l sc thi. Theo

Phm Cng Thnh, sc thi chnh l cc v khc nhau ca mt mu sc, nh:
h? xanh lc bao gm xanh nn chui c sc thi ng vng, xanh bic, xanh
cm thch Sc thi l yu t quyt inh s a dng ca mu sc, ng thi
phn nh tnh cht ca i tng cn c din t.

Sc tnh l khi nim ch nng lnh ca mu sc (tr13 tnh vt

gia bo). Nhng mu nh , cam, vng c sc tnh nng, ngc li lc v lam
li l cc mu c sc tnh lnh. nng lnh ca mu sc ch mang tnh cht
tng i, nh trn mt vt c mu , ta c th thy mt s khu vc c sc
tnh lnh hn. Sc tnh chnh l yu t quyt nh tnh hin thc ca mu sc
trong tranh.

Ha sc l t hp/ h thng / nhm? cc mu m khi kt hp vi

nhau to ra c hiu qu hi ha v mu sc trong tranh. Mt s ha sc c
s dng ph bin trong hi ha bao gm ha sc nng, ha sc lnh, ha sc
n sc, ha sc ca cc cp mu b tc

Biu t sc thi cm xc i tng qua mu sc:

Biu t trng thi cm xc nhn vt qua ha sc: trong mt bi hnh ha,

tng quan mu sc tng th lun l yu t tc ng n cm xc bao trm bi
v. Vic to mt ha sc chung s gip cho tranh v tr nn hi ha v mu sc,
ng thi to c s thng nht v cm xc trong tranh. V d nh mt bc
hnh ha miu t trng thi trm bun ca nhn vt thch hp vi ha sc
lnh? Ngc li miu t nt vui ti ca nhn vt, ngi v thng la
chn ha sc nng biu t.

Biu t trng thi cm xc qua sc tnh: nng lnh ca mu sc l yu

t c tc ng rt ln n th gic ca ngi xem tranh. Cc sc nng lnh
khc nhau thng em n cc cung bc cm xc khc nhau. iu ny l do
mu sc lun to ra cc lin tng cho mt ngi(theohs Gia bocc bi v mu
tnh vt7). V d nh mu vng thng khin ta lin tng n nh nng, mu
gi ra mu sc ca la, mu xanh l mu sc ca cy l, bu tri Chnh v
 49

vy nhng mu c sc tnh nng nh , hng, cam lun gi ra khng kh m

p, vui v, cn nhng mu lnh nh xanh li to ra cm gic lnh lo, m u?.

Biu t trng thi cm xc qua sc thi mu: nh bn lun trn, y

l yu t to nn s a dng v mu sc cho bi hnh ha. Mt bc tranh th
hin sc thi mu phong ph v hp l s th hin c cm xc ca i tng
v mt cch tinh t hn. V vy khi th hin i tng trong tranh, ngi v cn
lu n sc thi ca mu sc.

Biu t trng thi cm xc qua im nhn ca mu sc: Mt bc hnh ha

thnh cng khng th khng c im nhn. im nhn trong tranh c th th
hin c qua cc yu t mu sc nh sc , sc tnh, sc thi Bng cch to
c s khc bit v sc gia i tng v v khng gian nn, ngi v c
th to c s ni bt v mu sc cho im nhn trong tranh. Mt phng
php khc l im mt mu m ln mt ha sc lnh hoc ngc li? Lc ny,
im nhn ca tranh chnh l khu vc c sc tnh i lp vi ha sc chung ca
tranh.

Biu t trng thi cm xc qua s tng phn ca mu sc: tng

phn ca mu sc trong tranh c hiu qu rt ln trong vic din t trng thi
cm xc mnh m ca nhn vt. Khng ch to c n tng mnh m n
ngi xem, yu t tng phn v mu sc trong tranh c th nhn mnh cm
xc ca i tng cn th hin trong bi. S tng phn ny c th l s i lp
v sc , sc tnh

2.4.3 Biu t sc thi cm xc i tng qua k thut biu t cht c bn

Bn cnh yu t mu sc, cht liu l yu t c tc ng ln n gic

quan cm xc ca con ngi.

Khi quan st vt th, lun cm nhn c cht liu ca s vt qua th

gic v xc gic. V vy nhng cht liu cm nhn c qua mt thng em
li cho ta cc lin tng v/lin quan? xc gic. Mt bi hnh ha p khng ch
cn ging? vi i thc m cn cn th hin c tnh cm ca ngi v
trong tranh. Chnh v vy, khi biu t cht ca i tng, ngi v cn ch
n cc sc thi cm xc khc nhau m cc cht liu khc nhau mang li. lm
c iu ny, sinh vin cn nm c phng php biu t cm xc thng qua
cc k thut t cht trong sn du
 50

-Biu t cm xc qua k thut t cht bng cc cng c:

Mi ng hng khc nhau ca vt sn biu t c cc trng thi cm

xc khc nhau. V d nh bc tranh v bi nhiu vt bt r rng thng bc l
cm xc mnh m hn tranh c b mt sn phng mn? v t gn bt. Tuy nhin,
bc tranh th hin r cc nt c thng em li hiu qu cm xc r rng v
hiu qu hn tranh v khng l bt php?. Ngoi ra, ng hng ca bt
php cn c tc dng gi ra cu trc v cht liu ca vt th. iu ny s lm
cho i tng trong tranh tr nn sng ng hn, to ra hp dn cho bi hnh
ha.

S a dng v cht liu trong tranh cng l yu t to nn cm xc ca

ngi xem. Mi mt cng c v li to ra cc hiu qu khc nhau v cht liu.
Bt v lng mm hoc bay gi ra cm xc m nh qua nhng nht trn mn;
ngc li cc vt mu dy v khe li gi sc thi cm xc mnh m cho tranh..
Ngoi ra, Bay v cng c th to ra cm gic x xc? ca cht liu qua
mnh ca cnh bay, xp hay bt v li to ra hiu qu bng xp ln b mt mu.
S khc nhau ca cc cht liu ny s to ra cm gic thch th v a dng v
cht liu. Ty theo ni dung v cm xc mun ni n trong tranh m ngi v
la chn hng bt php v cht liu thch hp din t.

-Biu t cm xc qua k thut v t trn t: y l k thut thch hp

vi vic th hin trn mn ca i tng v. V y l k thut s dng cc
lp mu t v nn em li c bng v ng cho lp sn/b mt sn?.
ng thi, s chng p ca cc lp mu t s lm gim nh tng phn v
gia cc mng mu sng ti, nng lnh trong tranh, lm cho cc i tng th
hin trong tranh tr nn thng nht v khng b ri rc. y l k thut thch
hp cho vic biu t sc thi cm xc nh nhng v m m cho tc phm?

-Biu t cm xc qua k thut v lng: K thut v lng thng c s

dng rt ph bin trong vic thay i hoc b sung sc thi mu cho tranh.
Thng qua cc lp mu lng c nng lnh khc nhau m sc thi cm xc
chung ca mt bi hnh ha s thay i. V d nu ta lng mt lp mu nng ln
mt bi hnh ha, cm xc chung ca tranh s tr nn m p hn. Ngoi ra,
bng ca lp mu lng cn c tc dng tng bng p v trong tro cho mu
sc ca tranh. Nh vy, mt bc tranh c ph trn b mt mt lp mu lng
thng c trong tro v chiu su.
 51

-Biu t cm xc qua k thut vn ta: y l k thut c s dng

to ra chuyn nh nhng v sng ti v sc thi mu sc trong tranh. V k
thut ny thng khng em li tng phn gia cc mng ming, ngi v
c th biu t cc sc thi cm xc nh nhng. Ngoi ra, k thut ny cn mang
yu t trang tr?, v vy nhng i tng c nhiu ha tit hoa vn thng c
biu t qua k thut ny.

--Biu t cm xc qua k thut v kh nhiu lp: K thut ny rt thch

hp cho vic biu t chiu su ca khng gian trong tranh. y l k thut biu
t khng gian tranh nhiu lp mu khc nhau, v vy s to ra cm gic v chiu
su qua cc dy mng khc nhau ca b mt sn. Nu c c k nng biu
t tt k thut ny, ngi v c th to ra chiu su cm xc cho tranh. Ngoi ra,
k thut v kh nhiu lp cn c kh nng biu t tnh tng phn gia cc
mng ming t gi ra sc thi cm xc mnh m cho ngi xem tranh.
 52

TIU KT

Mt bi hnh ha nghin cu thng? t ra rt nhiu vn cn phi gii

quyt. Nhng vn cn c gii quyt bao gm khng gian bi cnh,
tng quan cht liu, hnh khi v sc thi cm xc i tng trong tranh. Vic
biu t khng gian bi cnh ca mt bi hnh ha gip lt t c tinh thn
cng nh gi ra trng thi cm xc khc nhau n ngi xem. Bn cnh ,
vic biu t t cht liu v hnh khi rt quan trng bi y l yu t quyt nh
trc tip ti vic biu t c im ca i tng v trong tc phm. Cc i
tng v khc nhau li c cc c im v hnh khi v cht liu khc nhau.
Chnh v vy vic ti hin li cc c im ny khi v hnh ha rt quan trng.
Yu t cm xc ca i tng cng rt quan trng v n tc ng trc tip n
cm xc ca ngi xem tranh. y l vn phc v trc tip ti vic sng tc
sau ny nn rt cn c quan tm v ch . Mi vn ny u ng vai tr
quan trng trong vic nghin cu hnh ha. Khi v hnh ha, sinh vin cn qun
xuyn? gii quyt tt c cc vn k trn bi ch khi , bi v hnh ha mi
tr nn hon thin.

Tuy nhin, vic gii quyt c cc yu cu k trn li khng h n

gin. biu t thnh cng cc yu cu ny, sinh vin cn trc ht hiu c
c im ca cc vn ny khi nghin cu hnh ha. Mt v d cho vn ny
l th hin tt khng gian bi cnh bui tra, ngi v cn cm nhn c
tng phn v nh sng, nng? v mu sc ca i tng v trong khong
thi gian ny. Tng t, khi biu t cht liu ca i tng cn biu t, sinh
vin phi xc nh c i tng ny c c tnh v cht liu nh th no. V
d nh cht liu snh s? thng trn bng, vi th thng rp sn Ch khi
xc nh c nhng c im ny, ngi v mi c th bt tay vo vic th
hin c mu v trong qu trnh nghin cu hnh ha.

c th p ng c cc yu cu t ra ca mt bi hnh ha, sinh

vin cn phi p dng c cc k thut biu t ca sn du trong vic x l,
nghin cu hnh ha. H Ch Minh tng ni: Hc phi i i vi hnh.
Mt sinh vin c th hiu bit v nm vng c tt cc k thut biu t trong
sn du, nhng nu khng bit p dng cc k thut ny vo thc tin th bc
v hnh ha vn s khng th hin c thnh cng. Chnh v vy nhim v t
ra cho mi c nhn l phi rn luyn, th nghim cc k thut ny trong chnh
cc bi v hnh ha ca mnh trau di k nng v kinh nghim khi s dng
cht liu sn du. iu ny s gip cho sinh vin p dng c cc k thut
 53

biu t sn du trong chnh bi hnh ha nghin cu ca mnh, ng thi p

ng c cc yu cu c bn t ra cho mt bi hnh ha.
 54

Chng 3: NHNG BI HC KINH NGHIM RT RA T VIC

NGHIN CU TI

1, Vai tr ca cht liu sn du i vi vic nghin cu hnh ha

Sn du l cht liu c v tr rt quan trng trong hnh ha nghin cu.

y l cht liu c cc ha s yu thich v s dng trong sng tc, c cc
hc vin v m thut la chn cho vic rn luyn k nng ca sinh vin. Cht
liu sn du gp mt trong rt nhiu tc phm hi ha i t tc phm Em
Thy ca ha s Trn Vn Cn, bc chn dung giu tnh biu cm v Bc s
Gachet ca Van Gogh, cho n bc ha Mona Lisa c v mt cch hn
lm bi danh ha Leonardo. Khng ai c th ph nhn c tm quan trng ca
cht liu sn du i vi hi ha ni chung v hnh ha nghin cu ni ring.
Tuy nhin, thc s hiu v p dng c k thut biu t ca cht liu ny
trong sng tc ni chung v nghin cu hnh ha ni ring, ngi v cn nm
c vai tr quan trng ca cht liu ny trong vic nghin cu hnh ha. Bi
ch khi ta hiu c v p ca sn du, ta mi c c nim am m trong
vic hc tp v rn luyn vi cht liu ny.

Nh bn lun chng I, sn du l cht liu c cc c tnh rt thch

hp i vi vic nghin cu hnh ha. Trc ht, y l cht liu ph hp vi
qu trnh v lu di. Vic nghin cu hnh ha li i hi phi c thi gian di
sinh vin c th x l c khi lng cng vic c t ra. Nh ta bit,
thi lng ca mt bi hnh ha nghin cu trong cc trng i hc hoc cao
ng trong nc cn t nht l mt tun l. V l do ny m cc cht liu nh
sn mi hay la khng th p ng c bi y v y l nhng cht liu lu
kh. Cht liu sn du li p ng c vi qu thi gian t ra cho mt bi
hnh ha nghin cu. Khc vi cc cht liu nh la, mu nc, bt mu l cht
liu thch hp vi li v chng p bi tnh lin kt gia cc lp sn. Chnh nh
kt dnh ny m sinh vin c th d dng chng p nhiu lp sn m khng
gp phi tnh trng bong trc mu nh khi v bng bt mu.

Bn cnh , sn du l cht liu c c thi gian pht trin lu di.

Chnh v vy cc k thut v sn du c cc ha s cng nh cc nh
nghin cu tm hiu v hon thin. Nh vy ngi v c th p dng nhiu cch
v cng nh k thut khc nhau khi th hin tc phm qua cht liu ny. Mt s
 55

k thut v sn du gm c k thut v kh nhiu lp, k thut v lng, k thut

v t trn t, k thut v vn ta v k thut v to cht s dng cc cng c
v khc nhau. Nhng k thut ny c i su nghin cu trong chng I v
chng II ca ti nghin cu. Vi cc k thut ni trn, sinh vin c th p
dng mt cch linh hot c th th hin tt bi hnh ha nghin cu ca mnh

Khng ch c vy, sn du li c kh nng biu t cht liu mt cch rt

linh hat. Ha s Helmut Langeder tng by t s thch th i vi cht liu
sn du ca bn thn qua cu ni tm dch nh sau:

Ti yu thch vic biu t cht liu sn du trn toan bi l

vic bn khng th lm c vi Acrylics. Ti mun nhn thy c cc nt c
trn tc phm.

Nim am m ca Helmut Langeder i vi sn du l iu rt d hiu

c bi l y l cht liu c c tnh biu cm rt cao. Cht liu ny c kh
nng to ra c cc nht bt vi chiu hng v dy mng rt phong ph.
V vy ngi v c th bc l c cam xc ca bn thn thng qua bt php
th hin trong tc phm. Khng ch c vy, cht liu sn du li c kh nng
biu t c cc cht liu khc nhau, t cht th sn cho n cht liu trong v
trn mn. Ngi v c th biu t c cc cht liu ny thng qua vic iu
chnh lng du pha cng nh dy mng ca lp sn. Vi c tnh a dng
trong vic biu t cht, cht liu sn du s khin cng vic x l v th hin
mt bi hnh ha ca sinh vin c thnh cng hn. ng thi, s a dng v
cht liu trong tranh cng s gip gi ra hp dn cng nh cm xc cho bi
hnh ha nghin cu.

Cui cng, sn du l cht liu c bn cao. Nu c v ng k

thut, mt bc tranh sn du s bn vng theo thi gian v chng chu c s
khc nghit ca thi tit nh kh hanh, m t, nng lnh ng thi, tnh
lin kt ca sn du cng cho php ngi v c v cc tc phm c nhiu lp
mu. Nh , cc ngh s ni chung v sinh vin m thut ni ring c th t
do thc hin li v ring ca mnh m khng lo gp phi cc hn ch v cht
liu.

T , ta c th ni cht liu sn du c v tr thit yu trong nghin cu

hnh ha bi cc c tnh ph hp vi hnh ha nghin cu, kh nng biu t
cht a dng v bn ca n. Tuy nhin, ta cng cn phi lu rng sn du
l cht liu rt kh x l. Bn cnh nhng u im ni trn, sn du cn c
nhng c tnh khin cho ngi v gp nhiu kh khn trong vic x l cht
 56

liu nu khng nm vng c k thut v kin thc c bn v cht liu ny.

Sn du l cht liu c pha trn vi du nn rt lu kh v d b ly khi v.
iu ny gy ra rt nhiu kh khn i vi sinh vin trong qu trnh th hin bi
v. Mc d sn du nhanh kh hn so vi sn mi, cht liu ny vn cn c
nhiu thi gian c th kh. Nu v thm lp sn mi ln trn b mt sn cn
t, tranh v s xy ra hin tng ly v tr nn kh x l. iu ny s gy nh
hng trc tip n kt qu ca bi v. Chnh v vy, sinh vin cn ch trong
vic sp xp v phn chia cng vic qu trnh nghin cu hnh ha. Ch khi nm
vng c phng php x l cht liu ny, sinh vin mi c th tn dng c
cc u im cht liu sn du em li khi nghin cu hnh ha.
57
 58

2, So snh k thut biu t cht liu s dng trong cc bi hnh ha nghin

cu sn du ca sinh vin trong v ngoi nc

cng c kin thc v k nng ca sinh vin trong hnh ha nghin

cu, ta khng ch cn nu ra cc k thut cn thit m cn cn phi tham kho
v so snh gia/ cc bi hnh ha trong nc v ngoi nc. iu ny s gip
vic hc tp v rn luyn hnh ha sn du tr nn hiu qu hn bi sinh vin s
c c hi hc hi v rt ra c cc kinh nghim qu bu ca bn thn trong
qu trnh hc tp.
 59

Cc bi hnh ha nghin cu ca sinh vin trong nc thng s dng k

thut v t trn t nhiu hn so vi k thut v kh nhiu lp. Bi hnh ha
trong nc thng rt d nhn bit do chng thng mang mt sc thi ring.
Nhng bc tranh ny tuy khng chnh xc, t m v tng s o v thang bc mu
sc nhng li em li n tng mnh cho ngi xem v s a dng v cch th
hin.

Dng Mnh Quyt, Hnh ha nghin cu sn du, 73 92 cm

 60

Trn nh Tuyn, Hnh ha nghin cu sn du, 73 92 cm

 61

V c Qu, Hnh ha nghin cu sn du, 73 92 cm

 62

Nguyn Th Hoi Giang, Hnh ha nghin cu sn du 73 92 cm

 63

Bt php s dng trong cc bi v trong nc thng t do v phng

khong hn so vi bi v hnh ha ca nc ngoi. iu ny em li nt ring
bit cho cc bi hnh ha nghin cu ca Vit Nam. Tuy nhin, mt bng chung
v trnh v ca sinh vin trong nc vn cn nhiu hn ch so vi nhiu quc
gia khc. Chnh v vy, cc sinh vin cn c gng, n lc nhiu hn khi rn
luyn v nghin cu hnh ha.

Phm Th Xuyn, Hnh ha nghin cu sn du 73 92 cm

 64

Nguyn Th Quang, Hnh ha nghin cu sn du, 73 92 cm

Khi so snh vi cc bi hnh ha nghin cu nc ngoi, ta c th thy

i tng v trong bi c th hin mt cch cn thn v t m hn. Cc bi
hnh ha nc ngoi thng bc l rt r cc u im v cht liu ca sn du.
 65

K thut dng hnh v x l mu cng cng cp hn so vi cc tranh hnh

ha trong nc. Tuy nhin, vic qu trau chut trong vic biu t mu v i khi
khin cho cc bi v ny c phn kh cng . So vi cc bc hnh ha trong
nc, cc bi hnh ha nc ngoi thng mang mu sc hin i hn.

Tranh chn dung ca Mike Meskin, sn du. Hc vin M thut

Bridgeview, New York

Ngun:
http://www.academicart.com/Ilya_students_painting.htm
 66

Iliya Mirochnik. Chn dung Artem, sn du.

Hc vin M thut Bridgeview, New York

Mt s bi hnh ha nghin cu ca sinh vin hc vin Repin (hc vin

Hn lm St-Petersburg) v hc vin Surikov (Moskva, Nga)
 67

Ngun:http://www.soseul.pe.kr/xe/index.php?
mid=Aura&document_srl=96697&listStyle=viewer&page=33
 68

Ngun:http://www.soseul.pe.kr/xe/index.php?
mid=Aura&document_srl=96697&listStyle=viewer&page=33
 69

Ngun:http://www.soseul.pe.kr/xe/index.php?
mid=Aura&document_srl=96697&listStyle=viewer&page=33
 70

Ngun:http://www.soseul.pe.kr/xe/index.php?
mid=Aura&document_srl=96697&listStyle=viewer&page=33
 71

t c trnh k thut v nh vy, cc sinh vin ny phi tri

qua mt qu trnh hc tp lu di. T khi mi theo hc cp bc tiu hc, hc
sinh mt s nc c c hi tip xc vi hi hoa qua cc gi hc v trn
lp. Cc hc sinh ny c tham gia cc bui v ngoi tri cng nh c xem
cc tc phm ngh thut ni ting trong cc vin bo tng ngh thut. Mt s
trng hc cn xy dng phng dy v v khu vc phc v cho vic trng by
cc tc phm ngh thut ca hc sinh.

Phng hc v ca trng Trung hc Hague Hoa K

Ngun nh: http://theecho.nl/705/arts/the-latest-on-ib-art/

 72

Bc v chn dung bng than ch ca hc sinh trng Trung hc Webster Thomas Hoa K
Ngun: https://cias.rit.edu/faculty-staff/104/student/652

mt s quc gia, hc sinh cp trung hc ph thng cn c quyn la

chn theo hc trong cc trng trung cp hoc cc hc vin ngh thut.
chun b cho vic hc tp cp bc i hc, cc sinh vin cng c th tham gia
cc kha hc d b v cc kha hc trong xng v t nhn. iu ny s gip
 73

to bc m vng chc cho sinh vin trc khi theo hc trong cc trng Cao
ng hoc i hc. Yu cu dnh cho sinh vin theo hc cc hc vin bc Cao
ng hoc i hc nc ngoi cng rt cao. Chng trnh hc bc c nhn ti
cc hc vin ny thng ko di t ba n bn nm. Trong , hnh ha nghin
cu l b mn c ging dy xuyn sut trong thi gian hc tp ca sinh vin.

Mt v d in hnh l chng trnh hc dnh cho cp bc c nhn hi

ha ti trng Cao ng Ngh thut Paier Hoa K. c th tt nghip, sinh
vin trong trng phi tri qua bn nm hc tp v rn luyn hnh ha nghin
cu, t hnh ha nghin cu c bn cho n hnh ha sn du, hnh ha ngi
v hnh ha thc nghim (Painting IV: Experimental). Nh c iu m hnh
ha nghin cu ca cc sinh vin nc ngoi thng c th hin mt cch
hn lm.

Nh vy, ta c th thy vic p dng kh nng biu t ca cht liu

sn du trong hnh ha nghin cu ca cc sinh vin trong nc vn cn nhiu
hn ch. thnh cng hn trong vic nghin cu hnh ha, mi sinh vin cn
cng c thm kin thc khng ch v cc k thut v m cn v kh nng biu
t ca cht liu sn du. Ngoi ra, cc sinh vin cng cn ch ng tham kho
cc bi hnh ha nghin cu nc ngoi c th hc tp v rn luyn cc k
nng v hnh ha sn du phc v cho s nghip sng tc sau ny.

2, ng dng ca kh nng biu t sn du trong hnh ha nghin cu

Sn du l cht liu c rt nhiu c tnh thut li i vi vic biu t

cht liu trong hnh ha nghin cu. Tuy nhin, thc hin tt vic nghin cu
hnh ha t khng ch cn c c hiu bit v kh nng biu t ca cht liu
ny m cn cn p dng c kh nng biu t trong bi hnh ha. Ni cch
khc, ngi v cn phi hiu c phng php th hin cng nh cch p
dng cc k thut biu t ca sn du trong qu trnh nghin cu hnh ha tr
nn thnh cng hn. Khi nm vng c phng php p dng ny, sinh
vin s tr nn t tin hn trong vic rn luyn k nng v hnh ha ca bn thn.
 74

Kh nng biu t cht liu sn du c ng dng quan trng i vic th

hin cc cht liu khc nhau trong hnh ha nghin cu. Nh ta bit, c
th biu t tt mt bi hnh ha nghin cu, ngi v cn nm bt v th hin
c tt cc c im v cht liu ca i tng v. Chnh v vy, vic s dng
cc k thut biu t cht ca sn du khi biu t cc i tng v khc nhau rt
cn thit. lm tt vic ny, ta phi trc ht nm c c im v cht liu
ca tng i tng v khc nhau. V d nh khi biu t ln da ca ngi mu,
sinh vin cn trc ht nm c c im v cht da tht ca ngi ny l trn
mn hay th rp, t du hay trn bng ca du Khi nm bt c cc c
im v cht liu ca i tng cn biu t, ngi v cn la chn k thut biu
t thch hp vi vic th hin cc i tng . V d biu t trn mn ca
cht liu vi la, ha s thng s dng bay. Ngc li, th hin cht th sn
ca da ngi, ngi v thng dng cc nt kh, t du biu t. c th p
dng c kh nng biu t cht liu ny trong hnh ha nghin cu, ngi v
cn c nhiu kinh nghim thc tin cng nh dnh thi gian rn luyn v lm
vic vi cht liu sn du.

Ngoi ng dng v biu t cht liu, vic biu t tt cht liu sn du cn

c ngha quan trng trong vic xy dng ni dung tc phm. Mi mt tc
phm ngh thut mun thnh cng u phi th hin c ni dung tc gi
mun gi gm n ngi xem. Mc d hnh ha nghin cu l b mn gip rn
luyn v cng c kin thc m thut ca bn thn, mi sinh vin u cn ch
trong vic xy dng mt bi cnh khng gian nht nh cho bi hnh ha ca
mnh. iu ny s l mt bc m, gip cho sinh vin lm quenvi cng vic
sng tc tranh sau ny. Ta c th thy r, vic p dng k thut biu t sn du
s gip tc gi th hin c tc phm ca mnh mt cch d dng hn. V
d nh mt tc phm c sc thi cm xc du dng thng c th hin thng
qua bt php nh nhng, cn mt tc phm c cm xc mnh m li c khc
ha qua cc vt bt r rng, to bo. thc hin tt iu ny, sinh vin cn
hiu c mi mt ni dung khc nhau trong tc phm li yu cu mt phng
php biu t sn du khc nhau. Bi vy, sinh vin cn nm vng c hiu qu
biu t ca tng k thut sn du c th khc ha c thnh cng ni
dungV d nh mt cnh tnh vt bui chiu s tr nn n tng hn nu ngi
v ti hin c trng thi khng gian trm bun ca cnh, cn mt mu tnh
vt tra nng s sng ng hn nu tc gi khc ha c khng kh m p, vui
ti ca cnh vt.
 75

Ngoi cc ng dng ni trn, kh nng biu t cht liu sn du cn ng

vai tr quan trng trong vic th hin phong cch ring ca mi sinh vin ni
ring v ngh s ni chung. Ta khng th ph nhn rng mi mt c nhn li c
mt cm nhn ring i vi mt i tng v nht nh. V s khc bit v cm
xc ring y m mi ngi li tm cho mnh mt cch p dng mt phng
php biu t sn du ring khi v tranh. Chnh s khc nhau trong cch th hin
y to ra s a dng v hp dn cho hi ha. V l do ny m khi nghin
cu hnh ha, mi c nhn cn trc ht tm c tnh yu, cm xc ring ca
bn thn i vi mu v. Thay v qu tun th vi cc quy tc, k thut v, sinh
vin cn tm cho bn thn mt cch th hin ring, to tin cho s nghip
sng tc tranh trong tng lai.
 76

TIU KT

Nh vy, cht liu sn du c v tr thit yu trong nghin cu hnh ha.

Sn du l cht liu rt ph hp vi hnh ha nghin cu y l cht liu c kh
nng v trc tip v v trong khong thi gian di. Khng ch c vy, y cn l
mt cht liu rt bn b theo thi gian v giu tnh biu cm bi kh nng din
t cht v bt php. Chnh nh cc c im trn m cht liu sn du c la
chn trong vic nghin cu hnh ha. Do , sinh vin cn phi hiu r hn vai
tr ca cht liu sn du trong hnh ha nghin cu. Nu sinh vin tn dng
c nhng u im v cht liu v tnh a dng ca sn du, vic nghin cu
hnh ha trong trng lp ca sinh vin s tr nn d dng v thnh cng hn.

hnh ha nghin cu trong nc thc s pht trin, cc sinh vin cng

nh ging vin ging dy trong trng cn tham kho thm v cc k thut biu
t sn du trong hnh ha nghin cu nc ngoi. Ta c th thy, hnh ha
nghin cu cc nc c truyn thng v cht liu sn du thng bc l c
r hn cc u im v cht liu. Cc k thut biu t cht s dng trong cc bi
hnh ha ny cng a dng v c ng dng rt tt trong vic ti hin li i
tng v. Mc d vy, hnh ha nghin cu trong nc cng c rt nhiu u
im ring. Cc bi hnh ha trong nc thng mang mt mu sc ring, phn
nh sc thi vn ha ring ca Vit Nam. Bn cnh , cc sinh vin trong nc
cng tm c phng php th hin ring cho mnh khi biu t i tng v
trong hnh ha nghin cu. Mc d nhng li v ring ny vn i khi c th
hin theo li t do ch ngha, cc sinh trong nc s tr nn tip b nhanh
chng nu c tip cn vi cc kin thc v kh nng biu t cht liu sn du
trong nghin cu hnh ha.

hnh ha nghin cu trong nc pht trin, trc ht sinh vin cn bit

cch p dng kh nng biu t ny trong chnh bi hnh ha nghin cu ca
mnh. thc hin c iu ny sinh vin cn tm thy v p ca i tng
v.Khi c c cho mnh cm nhn v th hin, sinh vicn cn nm
c kin thc c bn v cht liu sn duiu quan trng hn c l bn thn
mi sinh vin phi rn luyn c kinh nghim thc t v cht liu ny. Tc ng
c cu:Trm hay khng bng tay quen

Ch khi sinh vin tri qua mt qu trnh lm vic thc t, cc kin thc
v kh nng biu t cht liu mi thc s c nghaCui cng, sinh vin phi
a c ci ti ca mnh vo trong bi hnh ha, phi tm cho bn thn cch
 77

th hin ring. Tuy nhin, i tng c th hin trong bi vn cn phi hp

l v ng vi thc t bi hnh ha nghin cu c thc s thnh cng.
 78

TI LIU THAM KHO

Ti liu ting Vit

1 ng Th Bch Ngn. 2012. T in m thut ph thng. s.l. : Nxb M

thut, 2012.

2. Gia Bo and Duyn, Ngc. 2009. V nt c th ngi. s.l. : Nxb M

thut, 2009.

3. Gia Bo. 2006. Cc bi v tranh kha than mu. s.l. : Nxb M thut,
2006.

4. Gia Bo. 2007. M thut cn bn v nng cao - Cc bi v mu tnh vt 1.

s.l. : Nh xut bn M thut, 2007.

5. Gia Bo. 2007. M thut cn bn v nng cao V mu c th ngi.

s.l. : Nxb M thut, 2007.

6. Gia Bo, Anh Tun and on Loan. 2013. V vt thc Nhn vt mu

sc. s.l. : Nxb M thut, 2013.

7. Hng, Nguyn Th Bch. Gio n "Tm tt bi ging hnh ha". s.l. :

Trng H Tn c.

8. Hunh Phm Hng Trang. 2013. B quyt v sn du. s.l. : Nxb M

thut, 2013.

9. Phm Cng Thnh. 2012. Lut xa gn. s.l. : Nxb M thut, 2012.

10. Phm Khi. 2003. Hi ha ton th. s.l. : Nxb M thut, 2003.

11. Phm Th Chnh. 2012. Lch s m thut th gii. s.l. : Nxb M thut,
2012.

12. Th Anh dch and David Sanminguel. 2014. Hc v tranh sn du. s.l. :
Nxb M Thut, 2014.

13. Dng Hong. 2000. T in Vit-Hn hin i. Nxb Thanh Nin

14. Quang Thng. 2013. T in Ting Vit dnh cho hc sinh. Nxb Vn
ha-Thng tin
 79

Ti liu nc ngoi

15. Aggy Boshoff. October 30, 2006. Oil-Painting Workshop. s.l. : DK,
October 30, 2006.

16. Anita Hampton, et al. 2002. Oil painting step by step. s.l. : Walter Foster
Publishing .inc, 2002.

17. Anita Marie Giddings. February 5, 2008. Oil Painting For Dummies. s.l. :
For Dummies, February 5, 2008.

18. Bammes, Gottfried. October 1, 2011. Complete Guide to Life Drawing.

s.l. : Search Press, October 1, 2011.

19. Frank Fowler. 1894. Portrait and Figure painting. s.l. : The Cassell
Publishing CO, 1894.

20. George B. Bridgman. June 1, 1973. Constructive Anatomy. s.l. : Dover

Publications, June 1, 1973.

21. June 1, 1972. The Human Machine. s.l. : Dover Publications, June 1,
1972.

22. Ian Chilvers. Jun 10, 2004. The Oxford Dictionary of Art. s.l. : Oxford
University Press, Jun 10, 2004.

23. . September 3, 2009. The Oxford Dictionary of Art and Artists. s.l. :
Oxford University Press, September 3, 2009.

24. J.C. Maxwell. 1855. Experiment on colours as perceived by the eye, with
remarks on colour blindness. s.l. : Transaction of the Royal Society of
Edinburgh, 1855.

25. Michel Eugne Chevreul and Charles Martel. 1855. The Principles of
Harmony and Contrast of Colours, and Their Applications to the art. 1855.

26. Pip Seymour. 2003. The artist's handbook. s.l. : Arcturus Publishing Ltd,
2003.

27. Richard Elsam. 1827. The art of painting in oil. s.l. : R. H. Laurie, 1827.
 80

28. Richard Schmid. November 1999. Everything I know about painting. s.l. :
Stove Prairie Pr, November 1999.

29. Schmid, Richard. November 1973. Paints the figure: advanced techniques
in oil. s.l. : Watson-Guptill Publications, November 1973.

30. Walter Foster Creative Team. January 1, 2003. The art of oil painting.
s.l. : Walter Foster Publishing, January 1, 2003.

31. Wassily Kandinsky and M. T. H. Sadler (translator). June 1, 1977.

Concerning the Spiritual in Art. s.l. : Dover Publications, June 1, 1977.

32. http://hvdic.thivien.net/?Value=bi%E1%BB
%83u&PronMode=&Mode=1&Dict=0.

33. http://tratu.soha.vn/dict/vn_vn/Bi%E1%BB%83u_%C4%91%E1%BA
%A1t.

34. http://www.merriam-webster.com/dictionary/drawing.

35. http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/painting.

36. http://www.sanders-
studios.com/instruction/tutorials/writings/sanders/fatoverlean/avoidcracks.html.

37. http://www.vietnamfineart.com.vn/Story/nxbmythuat/2013/7/3480.html.