Professional Documents
Culture Documents
IntraMed
Fiebre reumtica aguda Share
Cookie policy
1K
Introduccin
Lafiebrereumtica(FR)aguda(FRA)esunarespuestainflamatoriaalainfeccinporelestreptococogrupoA,laque
comnmenteocurre23semanasdespusdelainfeccindelagarganta.Entodoelmundoocurrenunos500.000casos
nuevosporaomientrasque15millonesdepersonassufrencardiopatareumticacrnica.LaFRAsecaracterizapor
unsndromeclnicocuyasmanifestacionesmscomunessonlasartralgiasylacarditis.
Lacarditisocurreencasiel80%delaspersonasconFRycomnmenteafectaalasvlvulasmitralyarticaprovocando
regurgitacin.Otroscuadrosclnicosmenoscomunessonlosmovimientosinvoluntariosanormales(corea),laerupcin
(eritemamarginado)ylosndulossubcutneos.
Losprocesosinflamatoriosseresuelvenlentamenteeneltranscursodesemanasamesesperocercadelamitaddelos
individuosquedaconunacardiopatareumticacrnica.Aunquelamuerteporcarditisreumticaagudanoescomn,la
cardiopatareumticacrnicacausaunamorbilidadconsiderableincluyendoelaccidentecerebrovascular,la
endocarditisinfecciosa,complicacionesdelembarazoymuerteprematura.
Qucausalafiebrereumticaaguda?
Lafaringitisestreptoccicaesunainfeccincomnenlainfancia.Lafaringitiscausadaporcepasreumatognicasdel
estreptococogrupoAenunhuspedsusceptibledesencadenaunarespuestainflamatoriainmuneanormal.La
naturalezaexactadeestarespuestanoseconoceporcompleto.Secreequeintervienelareactividadcruzadadelos
anticuerposantiestreptococodelmiocardio,eltejidosinovialy,enlacorea,losgangliosbasales.Elmimetismo
moleculardirigelarespuestainmuneylareaccincruzadadelosanticuerposactivaelprocesoinflamatorioenlos
tejidoscorporales.Enlacarditis,losautoanticuerposmonoclonalesactivadosproduceninfiltracindelasclulasTenel
endoteliovalvular.
Quincontraelaenfermedad?
LamayoradeloscasosdeFRAseproduceenniosde5a15aos,perodevezencuandopuedeocurrirenadultos
jvenes.LamayorincidenciareportadaanivelmundialseencuentraenpersonasdelPacfico,NuevaZelandaMaore
indgenasaustralianos.Enlosltimosaos,laincidenciahaaumentadoenestosgruposdepoblacin.Enladcadade
1980hubounresurgimientodelaFRAenlasreasintermontaosasdelosEstadosUnidos.
Haypocosdatosensobrelacargadelaenfermedadenlospasesdebajosingresosmsafectadosporlaenfermedad.
Sinembargo,enlosltimosaos,losestudiosepidemiolgicos,incluyendolasencuestasqueutilizanunregistro
ecocaardiogrficoporttil,handescritolacargadelacardiopatareumticaenfrica,AsiayOceana,conuna
prevalenciaqueoscilaentreel2%yel6%,mientrasqueel90%deloscasosdetectadosmedianteecocardiografason
asintomticosysubclnicos.
AunqueenfamiliasygrupostnicosparticularessehanobservadotasaselevadasdeFRAycardiopatareumtica,la
susceptibilidadnoesdeltodoconocida.Inclusoenlaspoblacionesdondehayunaexposicinpermanenteal
estreptococodelgrupoA,solounapequeaproporcin(6%)desarrollarFRAocardiopatareumtica.Elriesgoest
fuertementeasociadoconelhacinamientoylascarenciassocioeconmicas.Ungranestudioafricanorecientedelas
Page 1 / 9
asociacionesdelgenomatuvocomoobjetivodeterminarsiexisteunasusceptibilidadgenticaalacardiopata
susceptibilidadnoesdeltodoconocida.Inclusoenlaspoblacionesdondehayunaexposicinpermanenteal
estreptococodelgrupoA,solounapequeaproporcin(6%)desarrollarFRAocardiopatareumtica.Elriesgoest
fuertementeasociadoconelhacinamientoylascarenciassocioeconmicas.Ungranestudioafricanorecientedelas
asociacionesdelgenomatuvocomoobjetivodeterminarsiexisteunasusceptibilidadgenticaalacardiopata
reumtica.
Conceptosactuales
LaFRAysusecuela,lacardiopatareumticacrnica,sonproblemasdesaludmundialimportantes:Ocurrenunos
500.000casosnuevosporaoy34millonesdepersonastienecardiopatareumticaentodoelmundo.
NoexisteunapruebadelaboratorioparaeldiagnsticodeFR.
Eldiagnsticorequierelapresenciadecriteriosmayoresymenoresypruebasdelaboratoriodeunareciente
infeccinestreptoccicadefauces.LoscriteriosdiagnsticosdeAustraliayNuevaZelandaamplanloscriteriosde
Jonesde1992paralaFRAincluyendolaevidenciaecocardiogrficadecarditisyunespectromsampliode
manifestacionesarticularescomoprincipalescriterios.
Lapenicilinabenzatnicaintramuscular(bencilpenicilinabenzatina)cada34semanas,durante10aosdespusdel
episodiomsrecientedeFR,siguesiendoelmtodomseficazparaprevenirlasrecurrenciasdelaFRyla
cardiopatareumticaprogresiva.
Cmosediagnostica?
Nohayningnanlisisdelaboratorioclnicoqueconfirmeporssololaenfermedad.Eldiagnsticosebasaenlos
criteriosdeJones,quehansidoactualizadosrecientementeyporprimeravezdesde1992.Paraconfirmarel
diagnsticodeunprimerepisodiodeFRserequieren2criteriosmayoreso1mayory2menores,ademsdelas
pruebasdelaboratorioquedemuestranlainfeccindefaucesporelestreptococodelgrupoA.
LoscriteriosdeJonesdelaAmericanHeartAssociation,actualizadosjuntoconloscriteriosdediagnstico
desarrolladosenNuevaZelandayAustralia(dospasesdealtaincidencia)reconocenelpapeldelaecocardiografaen
eldiagnsticodelacarditis,juntoconlasconsideracionesepidemiolgicas.Losgruposdecriteriosdiagnsticossonel
riesgoestratificadoyelmejoramientodelasensibilidaddiagnsticayevitarelsubdiagnsticoenlaspoblacionesdealta
incidencia.
Criteriosmayores
Carditis(valvulitis)
Anivelmundial,alrededordel5065%delaspersonasconFRtienencarditisclnicamentedetectable(inflamacindelas
valvascardacasqueconducenainsuficienciavalvular).Lavlvulamitraleslaquemsamenudoesafectada,seguida
porlavlvulaartica.Tambinseproducenpericarditisymiocarditis.Lacarditisgraveocurreenaproximadamenteel
20%ypuedeconducirainsuficienciacardiacacongestiva.Encasiel30%deloscasos,lacarditisreumticapuedeser
subclnica,esdecir,solodetectadaporlaecocardiografaynoporlaauscultacindesoplos.
Lacarditisreumticapuedeevolucionaralolargodesemanasomeses,loquedestacalaimportanciadela
ecocardiografarepetidaalas24semanassielprimerecocardiogramaesnormal.
Artritis
Clsicamenteseproduceunapoliartritisasimtricamigratoriaqueafectalasgrandesarticulaciones.Estocausadolor,
tumefaccin,limitacindelmovimientoycalorlocal.Enlaprctica,lasmanifestacionesarticularespuedenserdifciles
deevaluardebidoalabuenarespuestaalosantiinflamatoriosnoesteroides(AINE),loquepuedeenmascararlos
sntomas.Lamonoartritis,especialmenteladelacadera,tambinhasidodescritacomounacaractersticade
presentacinenpoblacionesconunaelevadaincidenciadelaenfermedad.Actualmente,las3guasdiagnsticas
aceptanalamonoartritiscomounamanifestacinmayor.
Page 2 / 9
presentacinenpoblacionesconunaelevadaincidenciadelaenfermedad.Actualmente,las3guasdiagnsticas
aceptanalamonoartritiscomounamanifestacinmayor.
Corea
Lacoreaafectahastael15%delaspersonasconFRyesmscomnenlasmujeresylosadolescentes.Normalmente,
lacoreaaparecedespusdeunperodolatentemslargo(hasta6meses),despusdeunainfeccinestreptoccica,
momentoenelcuallosotrossignosinflamatoriosdelaFRyahandesaparecido.Antesderesolverse,puedeseguirun
cursofluctuantedurantemuchosmeses,yenocasiones,duranteaos.Lacoreaconsisteenmovimientosespasmdicos
involuntariosquepuedenserasimtricos(hemicorea),muecasfacial,inquietud,torpeza,ylabilidademocional.Los
pacientespuedenexperimentarundeteriorodelaescritura,laincapacidadparaalimentarseellosmismosypresentar
unamarchainestablecausantedecadas.Losmovimientoscoreiformesmejoranduranteelsueo.Coneltiempo,hasta
el60%delospacientesconcoreatendrenfermedadreumticaresidual,comoasproblemasneuropsiquitricos(20%
deloscasos).
Ndulossubcutneos
Losndulossubcutneossonrarosysedescribenen<5%deloscasos.Sonpequeos(<2cmdedimetro),firmes,
indoloros,mviles,yselocalizanprincipalmenteenlassuperficiesdeextensindeloscodos,lasmuecas,lasrodillas,
lostobillosy,devezencuando,eltendndeAquilesylacolumnavertebral.Tienenunaduracindehasta2semanasy
suelenaparecerdurantelasprimerassemanasdelafaseinflamatoria.Losndulosseencuentranamenudoasociados
alacarditis.
Eritemamarginado
Eleritemamarginadotambinesunhallazgopocofrecuente(<5%decasos).Puedeapareceruneritemaanularenel
torso,losbrazosylaspiernas.Lasmculasyppulasseextiendenhaciaafuera,conlosbordeslevantados.Eleritema
marginadopuedefluctuardurantemuchassemanas.Nopicaniesdoloroso.Puedeserdifcildeidentificarenlas
personasconlapielmsoscura.
Criteriosmenores
Artralgia
Sihaypoliartritis,entonceslaartralgianopuedeserutilizadacomounacaractersticasecundariadelaFRA.Puedeque
nohayasignosdeartritismanifiesta,sobretodocuandosehanutilizadoAINE.Lasmanifestacionesarticularespueden
teneruncursofluctuantededasavariassemanasypuedeserdifcildiferenciarlaartritisdelaartralgia,solobasadosen
lahistoria.
Bloqueocardacodeprimergrado
Enausenciadecarditis,elbloqueocardacodeprimergradopuedeserincluidocomounodeloscriteriosmenorespara
apoyareldiagnsticodeFR.ElintervaloPRdelelectrocardiogramadebeinterpretarsedeacuerdoalaedadyla
frecuenciacardaca.Enlosnios<12aos,ellmitesuperiordelintervaloPRnormales0,16segundosyde0,18
segundosparalos12aos.
Fiebre
Puedenproducirsediversospatronesfebriles.Larespuestaalafiebreesmuysensiblealosmedicamentos
antiinflamatorios,yelusogeneralizadodeparacetamolyAINEpuedehacerqueelperodofebrilseacorto.
Porelcontrario,cuandolospacientesconFRtienenunamarcadarespuestainflamatoriayevolucionanconartritisy
carditis,entoncessepuedeobservarlapersistenciadelafiebre.Actualmente,unasolamedicin38Cenlas
poblacionesdealtoriesgoesaceptadacomopruebasuficientedefiebreyuncriteriomenorparalaFR.
Reactantesdefaseagudaelevados
Lavelocidaddeeritrosedimentacin(VES)eselevada,porlogenerales>50mmenlaprimerahoralasguas
diagnsticasusanvariadosumbrales30mm.LaVESpermaneceelevadadurantevariassemanas,amenudohasta
despusdeladesaparicindelossntomas,ytardavariosmesesennormalizarse.Lasconcentracionesdelaprotena
Creactivatambinestnelevadas,peroporlogeneralsubenybajanmsrpidamentequelaVES.Losmarcadores
inflamatorioselevadossoninespecficosypuedenocurrirconlainfeccinyotrascondicionesinflamatorias.
EvidenciadeinfeccinpreviaconelestreptococodelgrupoA
SegnloscriteriosdeJones,laconfirmacindelarespuestainmunealafaringitisestreptoccicagrupoArequiereun
cultivofarngeopositivoounttulodeanticuerposantiestreptococoselevado,peroestasinvestigacionesdelaboratorio
puedennoestardisponiblesenmuchosdelospasesderecursoslimitadosdondelaFRescomn.Losanticuerposanti Page 3 / 9
SegnloscriteriosdeJones,laconfirmacindelarespuestainmunealafaringitisestreptoccicagrupoArequiereun
cultivofarngeopositivoounttulodeanticuerposantiestreptococoselevado,peroestasinvestigacionesdelaboratorio
puedennoestardisponiblesenmuchosdelospasesderecursoslimitadosdondelaFRescomn.Losanticuerposanti
estreptoccicosincluyenlosanticuerposantidesoxirribonucleico(AntiADNasaB)yantiestreptolisina(ASOT).Los
ttulosdeanticuerpospuedenaumentardurantevariassemanaseirdisminuyendodurantevariosmeses.Unaumentode
4vecesolacadadelosttulosesdiagnsticodeunainfeccinestreptoccicareciente.Sehandesarrolladorangosde
referenciaparaayudarainterpretarlosttulosdeanticuerposcontralosestreptococosenlaspoblacionesdealtoriesgo.
Otrascaractersticasclnicas
EnlaFRsehadescritodolorabdominal,nefritis,anemia,neumonayepistaxis(particularmenteasociadosala
insuficienciaarticasignificativa)estascaractersticasfueronreconocidasenloscriteriosdeDuckettJonesoriginales
de1992.
Qudiagnsticosalternativosdebenconsiderarse?
LaFRsiguesiendoundiagnsticoclnico.Cuandounapersonatienemanifestacionesquenocumplentodoslos
criteriosdiagnsticossedebenconsiderardiversasalternativas.
Cmosetratalafiebrereumticaaguda?
Manejoinicialantelasospechadiagnstica
LamayoradelaspersonascondiagnsticopresuntivodeFResthospitalizadaparahacerlosestudiosconfirmatorios
einiciareltratamiento.Eltratamientodelafaseinflamatoriaagudaesdeapoyoytienencomoobjetivoproporcionarel
aliviosintomticodelaartritis,laatencindeapoyoparalacarditisylaeducacindelpacienteylafamilia.Despusde
obtenerunhisopadodefauces,seiniciaeltratamientoconpenicilinaparaerradicarelStreptococcusgrupoAdela
faringe.Yasealafenoximetilpenicilina(penicilinaVK)porvaoral,250mg2veces/daenlosnios,o500mg2
veces/daenlosadolescentes,durante10dastambinpuedeadministrarseunasoladosisdepenicilinabenzatnica
intramuscular(bencilpenicilinabenzatna)hastaqueseestablezcalaprofilaxisantibiticasecundariaalargoplazo.Para
lospacientesconalergiaalapenicilina,unaalternativaeslaeritromicina.
Profilaxisantibitica
Page 4 / 9
Profilaxisantibitica
DespusdeunepisodiodeFRAserecomiendalaprofilaxisantibiticasecundariaparaprevenirlainfeccin
estreptoccicagrupoAylaFRrecurrente.En2006,unarevisinsistemticadeCochrane,basadaendatosdecohorte
mostrqueparalaprofilaxisdelaFRrecurrente,laprofilaxisconpenicilinabenzatnicaintramuscularessuperiorala
faltadeprofilaxisolapenicilinaoral.Lapenicilinabenzatnicatambinmejoralosresultadoscardacosalargoplazoen
pacientesconcarditisreumtica.Lapenicilinabenzatnicaintramusculareselmtododeprofilaxisrecomendadoporla
OMS,yseadministracada34semanas.Tambinhaymenorrecurrenciaaplicando3dosissemanales,peroconun
rgimende4dosissemanaleslatasaderecurrenciaesbaja,conunabuenaadherenciaaltratamiento.Paralos
pacientesconalergiaalapenicilina,elantibiticoalternativorecomendadoeslaeritromicina.
Lasrecomendacionessobreladuracindelaprofilaxissecundariaestnbasadasenlaopinindeespecialistas,yen
haberseobservadoquelasrecurrenciassonextremadamenteinfrecuentesdespusdelos21aosomsalldelos10
aosdelprimerepisodio.Laprcticavara,peroenlamayoradelasregionesseutilizalaprofilaxiscon.Paralos
pacientesconcarditis,lapenicilinabenzatnicasecontinaporlomenosdurante10aosdespusdeldiagnstico
(tambinrecomendadoporlaOMS).
Enlosindividuosconcardiopatareumticagrave,laprofilaxissedebecontinuarpormstiempo,sobretodoen
aquellosquehansidooperadosohansufridorecurrenciascardaco.Enestasituacin,lasguasdeNuevaZelanday
Australiarecomiendanlaprofilaxishastalos40aosoms.Unensayoclnicorecientedemostrqueeldolordela
inyeccinpuedereducirsemedianteelusodelidocanacomodiluyentedelapenicilinabenzatnica,sinafectarala
concentracindelfrmacoenloslquidoscorporales.
Controldelossntomasespecficosdelafiebrereumtica
Carditis
En2006,unarevisinsistemticadeCochranequeincluyensayosclnicosencontrquenilaaspirinaniloscorticoides
mejoraronlosresultadoscardacos,1aodespusdeldiagnstico.Sinembargo,algunosmdicoscreenquelos
corticosteroidestienenunpapelenlafaseinflamatoriaagudadecarditisgrave,particularmenteparalospacientescon
derramepericrdicoopancarditisgrave.Paralospacientesconcarditismoderadaagravesesiguerecomendandoel
reposoencamadurantevariassemanasseguidodeunadeambulacinsuave,peroestaprcticanohasidoevaluada
cientficamenteenlosltimosaos.
Losdiurticosylosvasodilatadoresseutilizanenlacarditisgrave.Normalmente,enlainsuficienciacardacacongestiva
leveamoderadaseindicafurosemida.Losinhibidoresdelaenzimaconvertidoradeangiotensinatienenunpapel
particularenlaregurgitacinarticagrave,yaquereducenlaposcargacardaca.Laecocardiografaseriadaparamedir
lasdimensionesylafuncincardacapuedeayudaraloscardilogosadeterminarsiesnecesarialacirugavalvular.En
muchospacientes,lagravedaddelacarditisseestabilizaomejoraensemanasameses,yaquelafaseinflamatoriase
resuelveeneselapso.Siemprequeseaposible,lacirugaseretrasahastaquelainflamacinactivasehaestabilizado,
yaquelacirugadurantelafaseinflamatoriaagudaseasociaconmayorestasasdefracaso.
Siemprequeseaposible,lareparacindelavlvulamitralesmejorconlasustitucinmecnica.Lacirugade
reparacinhaarrojadoexcelentesresultados(supervivencia90%yfaltadenecesidaddeunareoperacinenel75%de
loscasos,alos10aos),loqueevitalanecesidaddehaceruntratamientoanticoagulantealargoplazo.
Corea
Lacoreaesundiagnsticoclnicoqueserealizadespusdeunacuidadosaevaluacinparaexcluirotrascausas.Es
importantetenerencuentasilosniosquepresentancoreapodrantenerlaenfermedaddeWilson,untrastorno
autoinmune,uotraenfermedadneurometablica.Puedenestarindicadasinvestigacionesdelaboratorioypor
neuroimgenes,sobretodosinohayotrascaractersticasqueapoyeneldiagnsticodeFRysielnioperteneceauna
poblacinenlaquelaFRespococomn,ohaycaractersticasatpicas.
Eltratamientodelacoreaesdeapoyo.Lospacientesycuidadoresdebenestarinformadosacercadelaposibilidadde
quelacoreacontinedurantevariosmesesyfluctedurantelaspocasdeenfermedadesintercurrentesyestrs.Se
necesitaunenfoquemultidisciplinarioqueincluyaelapoyopsicosocialyelapoyoparaasegurarqueelnioestasalvo
delascadas.
Haypocosdatosparaorientareltratamientodelacorea.Algunasseriesdecasospequeashandemostradoqueel
valproatodesodioylacarbamacepinasonigualmenteeficacesybientoleradosparareducirlosmovimientos
involuntarios.Sedebeevitarelhaloperidolyotrosneurolpticosdebidoalaposibilidaddeefectossecundarios
extrapiramidales.Unpequeoestudioaleatorizadocomparlainmunoglobulinaintravenosa,elintercambioplasmtico
conuncursocortodecorticosteroidesyhallquelos3agenteslograronlamejora,1mesdespusdeltratamiento.Ms
mejoraseobservconlainmunoglobulinaintravenosayelintercambiodeplasmaencomparacinconlosesteroides
orales.Paratodosloscasosdecoreaserecomiendalapenicilinabenzatnicadebidoalafuerteasociacinconla
Page 5 / 9
carditisyeventualmente,lacardiopatareumtica.
conuncursocortodecorticosteroidesyhallquelos3agenteslograronlamejora,1mesdespusdeltratamiento.Ms
mejoraseobservconlainmunoglobulinaintravenosayelintercambiodeplasmaencomparacinconlosesteroides
orales.Paratodosloscasosdecoreaserecomiendalapenicilinabenzatnicadebidoalafuerteasociacinconla
carditisyeventualmente,lacardiopatareumtica.
Artritisyartralgias
LasmanifestacionesarticularesdelaFRApuedenserextremadamentedolorosas.LosAINEpuedenenmascararlos
signosdelaFRAsiendoelparacetamoleltratamientosintomticodepreferenciahastaqueseestablezcael
diagnstico(basadoenelcriterioclnico).
Unavezqueeldiagnsticoesseguro,el0tratamientodeeleccines1020mg/kg/dadenaproxeno,2veces/da.Un
pequeoestudioaleatorizadoycontroladomostrqueelnaproxenoesequivalentealaaspirinaparaeltratamientodela
artritis,yesmenosprobablequecausealteracionesdelasenzimashepticas.Elibuprofenosepuedeutilizar,perosu
seguridadyeficacianohansidocomparadasconlasdelnaproxeno.Losautoresafirmanquegeneralmentela
respuestaalosAINEseproducevariosdasdespusdeiniciadoesetratamiento.Lamayoradeloscasosrequiere1o
2semanasdetratamientoordinarioconAINE,yespococomnquesenecesitenmsdevariassemanas.
Culessonlascomplicacionesalargoplazo?
Paramuchaspersonasconcarditisleveamoderadaelgradoderegurgitacinvalvularseestabilizaomejoradentrode
los12mesesposterioresaldiagnstico.Enlosindividuosqueexperimentancarditisgraveduranteelepisodioinicial,la
recurrenciadelaFRtienenelmayorriesgodeenfermedadcardacareumticacrnicagrave,queseasociaconun
mayorriesgodeinsuficienciacardaca,endocarditisinfecciosa,complicacionesgestacionales,accidente
cerebrovascular,arritmiasymuerteprematura.Esnecesariaunaatencincuidadosaparaasegurarunabuena
adherenciaalaprofilaxisconpenicilinabenzatnica.
EnAustralasiaserecomiendalaprofilaxisantibiticadelaendocarditisantesdelosprocedimientosdentalespara
todaslaspersonasconenfermedadcardacareumtica,adiferenciadelaguadelaAmericanHeartAssociation,que
restringelosantibiticosaunpequeogrupoconmayorriesgodeexperimentarresultadosadversosdelaendocarditis.
EnelReinoUnido,elNationalInstituteofHealthandCareExcellence(NICE)abogaporlanoadministracinde
antibiticosprofilcticosbajoningunacircunstancia.
Culessonlasconsecuenciasparalasaluddelapoblacin?
Anivelmundial,hastael40%delosniosyadultosconcardiopatareumticanotieneantecedentesdeunepisodio
reconocidodeFR.LaOMSrecomiendalabsquedaactivadecasos,ycuandosecompruebaquelosniosolos
adultosdelaspoblacionesdealtaincidenciao,conantecedentesdemogrficos,tienensoploscardacoso
complicaciones,sedebehacerunaecocardiografasiemprequeseaposibleparabuscarlaenfermedadcardaca
reumtica.LosWorldHeartFederationConsensusDiagnosticCriteriapermitenahoraunenfoqueglobalcoherentepara
eldiagnsticoecocardiogrfico.
Enlosltimosaosseharealizadoelcribadoecocardiogrficoenlapoblacinparadetectarlaenfermedadcardiaca
reumtica,enlasregionesconincidenciaelevadadeFR.Actualmenteseestevaluandoelpotencialderiesgos,
beneficiosypapelfuturodelcribadoecocardiogrficodelosprogramasdecontroldelacardiopatareumtica.Laltima
dcadahasidotestigodelacrecienteconcienciadelanecesidaddehaceresfuerzosmundialesintegralesy
coordinadosparaelcontrolardelaFRylacardiopatareumtica.
Seestnconsiderandovariasestrategiasdeprevencinprimaria,incluyendoeldesarrollodeunavacunaeficazparael
estreptococodelgrupoAymejorarlaconcientizacindelapoblacinyeltratamientodelafaringitisporestreptococo
delgrupoA.EnNuevaZelandaseestdesarrollandounprogramaparaeldolordegargantaenescolares.LaWorld
HeartFederationhahechograndesesfuerzosparafortalecerlosregistrosbasadosenlossistemasparalarealizacin
delaprofilaxisconpenicilinabenzatnicayelseguimientoclnicodelaspersonasfsicasconcardiopatareumtica.
Existenregistrosglobalesqueestnrecopilandolosdatosdemorbilidadymortalidadenregionescomofricadonde
losdatosepidemiolgicospreviossonlimitados.
HayunaasociacinreconocidaentreelhacinamientodeloshogaresylaFR.Paraestablecerlasestrategiasfuturasde
prevencinprimariasenecesitanconurgenciaestudiosdiseadosparaevaluarelpapeldelosfactoresderiesgo
ambientalesespecficosylaeficaciadelasintervencionesespecficas.
Preguntasparainvestigacionesfuturas
CmomejorarelconocimientodelapatognesisdelaFRA?
Cmomejorarlavigilanciaafindequelacargamundialverdaderapuedaserestimadaconmsprecisin?
Culeselpapeldeladeteccinecocardiografaporttilenlosprogramasdecontroldelaenfermedadcardaca
reumticaenpoblacionesdealtoriesgo? Page 6 / 9
Culeselpapeldeladeteccinecocardiografaporttilenlosprogramasdecontroldelaenfermedadcardaca
reumticaenpoblacionesdealtoriesgo?
Puedenlosnuevostratamientosinmunomoduladoresmejorarlosresultadoscardiacosyevitarlaciruga?
Sonrentableslosprogramasdeprevencinprimaria(hisopadofarngeo)enlaspoblacionesdealtaincidenciapara
reducirlacargadelacardiopatareumtica?
PuedeunavacunacontraelestreptococodelgrupoAprevenirlaFRAylacardiopatareumtica?
Fuente:DepartmentofPaediatricInfectiousDiseases,StarshipChildrensHospital,Auckland1023,NewZealandDepartmentofPaediatrics:ChildandYouthHealth,Universityof
Auckland,Auckland,NewZealandDepartmentofGeneralPaediatrics,StarshipChildrensHospital,Auckland1023,NewZealandDepartmentofPrimaryHealthCareSciences,
OxfordUniversity,OxfordOX37LF,UK
Traduccinyresumenobjetivo:Dra.MartaPapponetti
Referencias
1CarapetisJ,SteerA,MulhollandK,etal.TheglobalburdenofgroupAstreptococcaldiseases.LancetInfectDis20055:68594.
2ZuhlkeL,SteerA.Estimatesoftheglobalburdernofrheumaticheartdisease.GlobalHeart20138:18995.
3WilsonNJ,VossL,MorreauJ,etal.NewZealandguidelinesforthediagnosisofacuterheumaticfever:smallincreaseintheincidenceofdefinitecasescomparedtothe
AmericanHeartAssociationJonescriteria.NZMedJ2013126:509.
4VeasyLG,TaniLY,HillHR.PersistenceofacuterheumaticfeverintheintermountainareaoftheUnitedStates.JPediatr1994124:916.
5MajeedHA,BatnagerS,YousofAM,etal.Acuterheumaticfeverandtheevolutionofrheumaticheartdisease:aprospective12yearfollowupreport.JClin
Epidemiol199245:8715.
6VossLM,WilsonNJ,NeutzeJM,etal.Intravenousimmunoglobulininacuterheumaticfever:arandomizedcontrolledtrial.Circulation2001103:4016.
7CaldasAM,TerreriMT,MoisesVA,etal.Whatisthetruefrequencyofcarditisinacuterheumaticfever?AprospectiveclinicalandDopplerblindstudyof56childrenwithupto
60monthsoffollowupevaluation.PediatrCardiol200829:104853.
8ZhlkeL,EngelME,KarthikeyanG,etal.Characteristics,complications,andgapsinevidencebasedinterventionsinrheumaticheartdisease:theGlobalRheumaticHeart
DiseaseRegistry(theREMEDYstudy).EurHeartJ201536:111522.
9OkelloE,WanzhuZ,MusokeC,etal.CardiovascularcomplicationsinnewlydiagnosedrheumaticheartdiseasepatientsatMulagoHospital,Uganda.CardiovascJAfr
201324:805.
10CunninghamMW.Rheumaticfeverrevisited.NatRevCardiol201411:1223.
11CunninghamMW.Rheumaticfever,autoimmunity,andmolecularmimicry:thestreptococcalconnection.IntRevImmunol201433:31429.
12JaineR,BakerM,VenugopalK.EpidemiologyofacuterheumaticfeverinNewZealand19962005.JPaediatrChildHealth200844:56471.
13LawrenceJG,CarapetisJR,GriffithsK,etal.Acuterheumaticfeverandrheumaticheartdisease:incidenceandprogressionintheNorthernTerritoryofAustralia,1997to
2010.Circulation2013128:492501.
14RalphA,JacupsS,McGoughK,etal.Thechallengeofacuterheumaticfeverdiagnosisinahighincidncepopulation:aprospectivestudyandproposedguidelinesfor
diagnosisinAustraliasNorthernTerritory.HeartLungCirc200615:1138.
15TibazarwaKB,VolminkJA,MayosiBM.Incidenceofacuterheumaticfeverintheworld:asystematicreviewofpopulationbasedstudies.Heart200894:153440.
16VeasyLG,TaniLY,DalyJA,etal.TemporalassociationoftheappearanceofmucoidstrainsofStreptococcuspyogeneswithacontinuinghighincidenceofrheumaticfeverin
Utah.Pediatrics2004113:e16872.
17KaplanEL,MarkowitzM.RheumaticfeverintheUnitedStates:nolongeradiseaseofthepast.NZMedJ1988101:4024.
18NkgudiB,RobertsonKA,VolminkJ,etal.NotificationofrheumaticfeverinSouthAfricaevidenceforunderreportingbyhealthcareprofessionalsandadministrators.SAfr
MedJ200696:2068.
19BeatonA,OkelloE,LwabiP,etal.EchocardiographyscreeningforrheumaticheartdiseaseinUgandanschoolchildren.Circulation2012125:312732.
20BhayaM,PanwarS,BeniwalR,etal.Highprevalenceofrheumaticheartdiseasedetectedbyechocardiographyinschoolchildren.Echocardiography201027:44853.
21MarijonE,OuP,CelermajerDS,etal.Prevalenceofrheumaticheartdiseasedetectedbyechocardiographicscreening.NEnglJMed2007357:4706.
22SharmaS.RheumaticfeverandrheumaticheartdiseaseinIndia.JIndianMedAssoc2009107:6113.
23CarapetisJR,HardyM,FakakovikaetauT,etal.Evaluationofascreeningprotocolusingauscultationandportableechocardiographytodetectasymptomaticrheumaticheart
diseaseinTonganschoolchildren.NatClinPractCardiovascMed20085:4117.
24SteerAC,KadoJ,WilsonN,etal.HighprevalenceofrheumaticheartdiseasebyclinicalandechocardiographicscreeningamongchildreninFiji.JHeartValveDis
200918:32735,36.
25WebbRH,WilsonNJ,LennonDR,etal.OptimisingechocardiographicscreeningforrheumaticheartdiseaseinNewZealand:notallvalvediseaseisrheumatic.CardiolYoung
201121:43643.
26RobertsK,MaguireG,BrownA,etal.EchocardiographicscreeningforrheumaticheartdiseaseinhighandlowriskAustralianchildren.Circulation2014129:195361.
27EngelME,StanderR,VogelJ,etal.Geneticsusceptibilitytoacuterheumaticfever:asystematicreviewandmetaanalysisoftwinstudies.PloSOne20116:e25326.
28BryantPA,RobinsBrowneR,CarapetisJR,etal.Someofthepeople,someofthetime:susceptibilitytoacuterheumaticfever.Circulation2009119:74253.
29BessenDE,CarapetisJR,BeallB,etal.ContrastingmolecularepidemiologyofgroupAstreptococcicausingtropicalandnontropicalinfectionsoftheskinandthroat.JInfect
Dis2000182:110916.
30JaineR,BakerM,VenugopalK.Acuterheumaticfeverassociatedwithhouseholdcrowdinginadevelopedcountry.PediatrInfecDisJ201130:3159.
31MilneRJ,LennonDR,StewartJM,etal.IncidenceofacuterheumaticfeverinNewZealandchildrenandyouth.JPaediatrChildHealth201248:68591.
32MayosiB.TheRHDGenNetwork:GeneticsofrheumaticheartdiseaseandmolecularepidemiologyofStreptococcuspyogenespharyngitis.2015.
http://h3africa.org/consortium/projects/16projects/65therhdgennetworkgeneticsofrheumaticheartdiseaseandmolecularepidemiologyofstreptococcuspyogenespharyngitis.
33DajaniAS,AyoubE,BiermanFZ,etal.Guidelinesforthediagnosisofrheumaticfever:Jonescriteria,1992update.JAMA1992268:206973.
34GewitzMH,BaltimoreRS,TaniLY,etal.RevisionoftheJonescriteriaforthediagnosisofacuterheumaticfeverintheeraofdopplerechocardiography:ascientificstatement
Page 7 / 9
fromtheAmericanHeartAssociation.Circulation2015131:180618.
33DajaniAS,AyoubE,BiermanFZ,etal.Guidelinesforthediagnosisofrheumaticfever:Jonescriteria,1992update.JAMA1992268:206973.
34GewitzMH,BaltimoreRS,TaniLY,etal.RevisionoftheJonescriteriaforthediagnosisofacuterheumaticfeverintheeraofdopplerechocardiography:ascientificstatement
fromtheAmericanHeartAssociation.Circulation2015131:180618.
35JonesT.Thediagnosisofrheumaticfever.JAMA1944126:4814.
36RHDAustralia.TheAustralianguidelinefortheprevention,diagnosisandmanagementofacuterheumaticfeverandrheumaticheartdisease.2nded.2012.
www.rhdaustralia.org.au/resources/arfrhdguideline.
37HeartFoundation.NewZealandguidelinesforrheumaticfever.Diagnosis,managementandsecondarypreventionofacuterheumaticfeverandrheumaticheartdisease:
2014update.2014.www.heartfoundation.org.nz/uploads/HF2227A_Rheumatic_Fever_Guideline_v1complete.pdf.
38EdwardsWD,PetersonK,EdwardsJE.Activevalvulitisassociatedwithchronicrheumaticvalvulardiseaseandactivemyocarditis.Circulation197857:1815.
39WilsonNJ,NeutzeJM.Echocardiographicdiagnosisofsubclincalcarditisinacuterheumaticfever.IntJCardiol199550:16.
40OzkutluS,HalliogluO,AyabakanC.Evaluationofsubclinicalvalvardiseaseinpatientswithrheumaticfever.CardiolYoung200313:4959.
41FolgerGMJr,HajarR,RobidaA,etal.Occurrenceofvalvarheartdiseaseinacuterheumaticfeverwithoutevidentcarditis:colourflowDoppleridentification.BrHeartJ
199267:4348.
42FigueroaFE,FernandezMS,ValdesP,etal.Prospectivecomparisonofclinicalandechocardiographicdiagnosisofrheumaticcarditis:longtermfollowupofpatientswith
subclinicaldisease.Heart200185:40710.
43AbernethyM,BassN,SharpeN,etal.Dopplerechocardiographyandtheearlydiagnosisofcarditisinacuterheumaticfever.AustNZJMed199424:5305.
44CarapetisJR,CurrieBJ.Rheumaticfeverinahighincidencepopulation:theimportanceofmonoarthritisandlowgradefever.ArchDisChild200185:2237.
45WilsonE,WilsonN,VossL,etal.Monoarthritisinrheumaticfever?PediatrInfectDisJ200726:36970.
46SeckelerMD,HokeTR.Theworldwideepidemiologyofacuterheumaticfeverandrheumaticheartdisease.ClinEpidemiol20113:6784.
47CarapetisJR,CurrieBJ.RheumaticchoreainnorthernAustralia:aclinicalandepidemiologicalstudy.ArchDisChild199980:3538.
48PanamontaM,ChaikitpinyoA,KaplanEL,etal.TherelationshipofcarditistotheinitialattackofSydenhamschorea.IntJCardiol200494:2418.
49WalkerAR,TaniLY,ThompsonJA,etal.Rheumaticchorea:relationshiptosystemicmanifestationsandresponsetocorticosteroids.JPediatr2007151:67983.
50BitarFF,HayekP,ObeidM,etal.Rheumaticfeverinchildren:a15yearexperienceinadevelopingcountry.PediatrCardiol200021:11922.
51GrassiA,FesslovaV,CarnelliV,etal.ClinicalcharacteristicsandcardiacoutcomeofacuterheumaticfeverinItalyinthelast15years.ClinExpRheumatol200927:36672.
52TompkinsDG,BoxerbaumB,LiebmanJ.Longtermprognosisofrheumaticfeverpatientsreceivingregularintramuscularbenzathinepenicillin.Circulation197245:54351.
53FeinsteinAR,WoodHF,SpagnuoloM,etal.Rheumaticfeverinchildrenandadolescents:alongtermepidemiologicstudyofsubsequentprophylaxis,streptococcalinfections,
andclinicalsequelae.VII.Cardiacchangesandsequelae.AnnInternMed196460(suppl5):87123.
54DajaniA,TaubertK,FerrieriP,etal.Treatmentofacutestreptococcalpharyngitisandpreventionofrheumaticfever:astatementforhealthprofessionals.Pediatrics
199596:75864.
55ManyembaJ,MayosiBM.Intramuscularpenicillinismoreeffectivethanoralpenicillininsecondarypreventionofrheumaticfeverasystematicreview.SAfrMedJ
200393:2128.
56ManyembaJ,MayosiBM.Penicillinforsecondarypreventionofrheumaticfever.CochraneDatabaseSystRev2002(3):CD002227
57SanyalSK,BerryAM,DuggalS,etal.SequelaeoftheinitialattackofacuterheumaticfeverinchildrenfromnorthIndia.Aprospective5yearfollowupstudy.Circulation
198265:3759.
58WorldHealthOrganization.Rheumaticfeverandrheumaticheartdisease:reportofWHOexpertconsultation.WHO,2004:923.
59LueHC,WuMH,WangJK,etal.Longtermoutcomeofpatientswithrheumaticfever
receivingbenzathinepenicillinGprophylaxiseverythreeweeksversuseveryfourweeks.JPediatr1994125:8126.
60SpinettoH,LennonD,HorsburghM.Rheumaticfeverrecurrenceprevention:anurseledprogrammeof28daypenicillininanareaofhighendemnicity.JPaediatrChild
Health201147:22834.
61RussellK,NicholsonR,NaiduR.ReducingthepainofintramuscularbenzathinepenicillininjectionsintherheumaticfeverpopulationofCountiesManukauDistrictHealth
Board.JPaediatrChildHealth201450:1127.
62CilliersAM,ManyembaJ,SaloojeeH.Antiinflammatorytreatmentforcarditisinacuterheumaticfever.CochraneDatabaseSystRev2003(2):CD003176.
63TaranLM.Treatmentofacuterheumaticfeverandacuterheumaticheartdisease.AmJMed19472:28595.
64AlKasabS,alFagihMR,ShahidM,etal.Valvesurgeryinacuterheumaticheartdisease.onetofouryearfollowup.Chest198894:8303.
65RemenyiB,WebbR,GentlesT,etal.Improvedlongtermsurvivalforrheumaticmitralvalverepaircomparedtoreplacementintheyoung.WorldJPediatrCongenitHeart
Surg20134:15564.
66WalkerKG,WilmshurstJM.AnupdateonthetreatmentofSydenhamschorea:theevidenceforestablishedandevolvinginterventions.TherAdvNeurolDisord20103:3019.
67DaoudASM,ZakiMM,ShakirRF,etal.EffectivenessofsodiumvalproateinthetreatmentofSydenhamschorea.Neurology199040:11401.
68GenelF,ArslanogluS,UranN,etal.Sydenhamschorea:clinicalfindingsandcomparisonoftheefficaciesofsodiumvalproateandcarbamazepineregimens.BrainDev
200224:736.
69PeaJ,MoraE,CardozoJ,etal.Comparisonoftheefficacyofcarbamazepine,haloperidolandvalproicacidinthetreatmentofchildrenwithSydenhamschorea:clinical
followupof18patients.ArquivosNeuroPsiquiatria200260:3747.
70GarveyMA,SniderLA,LeitmanSF,etal.TreatmentofSydenhamschoreawithintravenousimmunoglobulin,plasmaexchange,orprednisone.JChildNeurol200520:424
9.
71HashkesPJ,TauberT,SomekhE,etal.Naproxenasanalternativetoaspirinforthetreatmentofarthritisofrheumaticfever:arandomizedtrial.JPediatr2003143:399401.
72VasanRS,ShrivastavaS,VijayakumarM,etal.Echocardiographicevaluationofpatientswithacuterheumaticfeverandrheumaticcarditis.Circulation199694:7382.
73SadlerL,McCowanL,WhiteH,etal.Pregnancyoutcomesandcardiaccomplicationsinwomenwithmechanical,bioprostheticandhomograftvalves.BJOG2000107:245
53.
74CarapetisJR,CurrieBJ.MortalityduetoacuterheumaticfeverandrheumaticheartdiseaseintheNorthernTerritory:apreventablecauseofdeathinaboriginalpeople.Aust
NZJPublicHealth199923:15963.
75WebbR,VossL,RobertsS,etal.InfectiveendocarditisinNewZealandchildren19942012.PediatrInfectDisJ201433:43742.
76InfectiveEndocarditisProphylaxisExpertsGroup.Preventionofendocarditis.2008Update.In:TherapeuticGuidelines:antibiotic.Version13.2008.
77NationalHeartFoundationofNewZealandAdvisoryGroup.Preventionofinfectiveendocarditisassociatedwithdentalandothermedicalinterventions.2008.
www.ttophs.govt.nz/vdb/document/312.
78WilsonW,TaubertKA,GewitzM,etal.Preventionofinfectiveendocarditis:guidelinesfromtheAmericanHeartAssociation:aguidelinefromtheAmericanHeartAssociation
RheumaticFever,Endocarditis,andKawasakiDiseaseCommittee,CouncilonCardiovascularDiseaseintheYoung,andtheCouncilonClinicalCardiology,Councilon
Page 8 / 9
CardiovascularSurgeryandAnesthesia,andtheQualityofCareandOutcomesResearchInterdisciplinaryWorkingGroup.Circulation2007116:173654.
78WilsonW,TaubertKA,GewitzM,etal.Preventionofinfectiveendocarditis:guidelinesfromtheAmericanHeartAssociation:aguidelinefromtheAmericanHeartAssociation
RheumaticFever,Endocarditis,andKawasakiDiseaseCommittee,CouncilonCardiovascularDiseaseintheYoung,andtheCouncilonClinicalCardiology,Councilon
CardiovascularSurgeryandAnesthesia,andtheQualityofCareandOutcomesResearchInterdisciplinaryWorkingGroup.Circulation2007116:173654.
79RicheyR,WrayD,StokesT.Prophylaxisagainstinfectiveendocarditis:summaryofNICEguidance.BMJ2008336:7701.
80RemenyiB,WilsonN,SteerA,etal.WorldHeartFederationcriteriaforechocardiographicdiagnosisofrheumaticheartdiseaseanevidencebasedguideline.NatRev
Cardiol20129:297309.
81PaarJA,BerriosNM,RoseJD,etal.PrevalenceofrheumaticheartdiseaseinchildrenandyoungadultsinNicaragua.AmJCardiol2010105:180914.
82RobertsK,ColquhounS,SteerA,etal.Screeningforrheumaticheartdisease:currentapproachesandcontroversies.NatRevCardiol201310:4958.
83DaleJB,FischettiVA,CarapetisJR,etal.GroupAstreptococcalvaccines:pavingapathforaccelerateddevelopment.Vaccine201331(suppl2):B21622.
84MorelandNJ,WaddingtonCS,WilliamsonDA,etal.WorkingtowardsagroupAstreptococcalvaccine:reportofacollaborativetransTasmanworkshop.Vaccine201432:3713
20.
85LennonDF,StewartJM,FarrellEM,etal.Schoolbasedpreventionofacuterheumaticfever:agrouprandomizedtrialinNewZealand.PediatrInfectDisJ200928:78794.
86LennonD,KerdemelidisM,ArrollB.Metaanalysisoftrialsofstreptococcalthroattreatmentprogramstopreventrheumaticfever.PediatrInfectDisJ200928:e25964.
87KerdemelidisM,LennonD,ArrollB,etal.GuidelinesforsorethroatmanagementinNewZealand.NZMedJ2009122:108.
88KarthikeyanG,ZuhlkeL,EngelM,etal.Rationaleanddesignofaglobalrheumaticheartdiseaseregistry:theREMEDYstudy.AmHeartJ2012163:53540.e1.
89RiazBK,SelimS,KarimMN,etal.RiskfactorsofrheumaticheartdiseaseinBangladesh:acasecontrolstudy.JHealthPopulNutr201331:707
Page 9 / 9