You are on page 1of 239

....................................................................................

............................................................................................. 8

I. .
................................................................................... 19
1.
............................................... 20
1.1 ................................. 20
1.2 .................................. 23
2. ............................. 28
2.1 ........................................ 28
2.2 ............................. 333
2.3 .............................................. 35
2.4 .................................... 37
3. ....................................... 42
3.1 ,
........................................... 42
3.2 ................................................................... 48
3.3 ............................ 553
3.4 ............. 56

II.
................................................................... 663
4. .
................................ 64
4.1 ................................................................ 64
4.2 ............................................ 67
5. . ............... 76
5.1 ........................................................ 76
5.2 ....................................................................... 78
5.3 ............................. 80
5.4
.................................................................. 83
6. ......................................... 85
6.1 ............................................ 85
6.2 .......................................... 86
6.3 ......................................................... 89
III. ............. 95
7. .

........................................................ 96
7.1 ..................................................................96
7.2 .........................................................99
7.3 ............. 10103
7.4 2k...................................... 104
7.5 ............................... 108
8. ............... 111
8.1 ................................. 111
8.2 ................................................ 117
8.3 .............. 120
9. ........................................... 123
9.1 ............... 123
9.2 ......................................................... 128
IV. ..................................... 135
10. .
........................ 136
10.1 ............................................ 136
10.2 ............................. 138
11. ............................ 148
11.1 ................................................................. 148
11.2 ................................................... 151
11.3 ...................................................... 154
12.
................................................. 157
12.1 ................................................................. 157
12.2 ........................ 160
12.3 ............................................ 169
V. ...................... 175
13.
.
................................... 176
13.1 ................................................................. 176
13.2 ..... 178
13.3 .................................. 179
14.
..................................... 184
14.1 ........................................................... 184
14.2 ....................................... 186
4
14.3 ..................................... 189
14.4 .................. 192
14.5 ...................................................................... 194
14.6 ...................................................................... 197
VI.
.................................................. 201
15.
........................................................................ 202
15.1 ................... 202
15.2 ........................ 203
15.3 ............................. 211
16. EULER ...................... 214
16.1 ............... 214
16.2 ......................... 217
16.3 , .......... 219
16.4 ................................................. 222
17. SOLIDWORKS & COSMOS ............................................... 227
17.1 SolidWorks ........ 227
17.2 COSMOS.
COSMOSWorks....................................................................... 233
17.3 COSMOSMotion...................................................................... 237
17.4 COSMOSFloWorks ................................................................. 238

,
, -
. -
-
. -
(. modele ,
), -
. , -
, .

,
:
;
-
;
;
;
;
( ).
-
,
-
.
.
. -

.
-

,
, -
.
-
, -
.

6
. -
, -
.
-

.
-
-
.
-
.
-
EULER -
SolidWorks CosmosWorks.


190201.65 - ,

190109.65 -
.

, .
.
. -
. .
, .


()
, () : -
-
(. 1).

. 1 . 2


()
() .
, , -
,
(. 2).
-
,
-
(). -
(). -

8
,
(. 3).
,
.
(. modele , )
(. 4).

. 3 . 4


, .
(), -
-

(. 5). , ,
. -
: , , ,
(. 6). (), -
, ().

. 5 . 6



()
,
, ().
() -
(), -
(. 7).

9
. 7 :
,

,
-
. -

. -
.

-
,
. , -
;
-
; -
-
..
-
. -
.
-
,
().
.
-
(. 7).
-
-
,
, -
. ,

10
, .
,
. -
. . -
, -
,
, .

. 8. ,
,
, :
, -
, ;
, ,
, ;
, ,
;
,
-
.

. 8

,
-

11
.
-
, -
.

,
.
, -

, -
:
1. (. 9):

(, , , -
, );
-
( -
), -
;
-
.
2. :
,
,
(, , ..);
.
3. :
, , -
(, -
, , , -
, , ,
..).
4. :
, .
,
-
, -
-
.

12
. 9 : ;
; ; ;
; ; ;
; ;
; ;
; ;
; ;

-
,
, :
;
;
;
-
.
-
-
. -

13

-
.
-
, , . -
, ,
, -
.
(), -
, -
.
, -
-
. -
-
-
-
. -

, -
,
-
. -
.
-
-
,
( ), -
. , ,

.

, , -
.
-
. -
.
. -
,
.

14
-
(
, , -
, -
),
.
-
. -
, .
-
. -
,
-
.

. -
, -
,
.
-
-

.
-
, , , -
, , .

( ,
, ; , , , -
, ..).

(-
, -
..).

,
(
- -
,
..; - -

15
, -
..).
-

( , , -
).

,
. , -
, -
.
-
,
. ,
- -

. -
, ,
.
,
-
, -
(
,
) -
( ), -
, -
, ..
. 10. -
-
( , -
..).
,
-
. -

:

;
;

16
-
;
-

.

. 10

- , -
, . -
(, )
,
,
.
.

1. , . . / . . . . :
, 1959. 432 .
2. , . . / . . .
. : ,1981. 448 .
3. , . .
- / . . . . : -
, 1981. 335 .

17
4. , . . / . . , . . .
. : , 1982. 152 .
5. , . / . . . : ,
1984. 280 .
6. , . . -
/ . . , . . -
. : , 1976. 160 .
7. , . . / . . ,
. . . . : , 1975. 184 .
8. , . . / . . . . :
, 1979. 224 .

18
I
.

19
1

-
. . -
. .

1.1
-
, -
. , -
,
. -

, . -
.
, -
,
.
,
-
.
( -
), ,
:
;
, -
( -
, -
);
,
;
,
;

20
-
;
() ;
()
;

;
;
, , -
;

( ) ..
, -
-
:
-
, ,
;
-
, -
;
-
;

-
-

..
-
,
:
( -
);
- -
.
, -
-
,
, - .
-
(. 1.1), -
(. 1.1).
21
. 1.1

1.1









, , , ,
,

-
, ,
, , , ,
, ,
, ,
, , ,
, , , ,
, , , ,


-
, -
,

,


,

22
-
-
. , -
-
. -
.

1.2

, , -
.
-
,
, ()
() . (-
) (-
-
). -
, .
-
,
. -
.
-
.
,
-
. -
. -
,

, .

.
. -
,
-
.
-
-

23
,
(, ).
, .
-
.
-

, -

/ .
, ,
-
, :
, -
(
);
, -
, -
;
,
;
, -
:
/ ,
.
,
. -

: , -
, , -
.

, , -
, .
-

( -
) . -
, ..
-
.

24
, -

.

, -
, ..
, , . -
-
. -
,

, . -
, -
.
-
-
.

. -
:


, ;

-
, ( -
) -
, ;

-
, ;
-
;
/ -
, -
.
-
-
-
-
-
.
25
-
. ,
, ,
,
-
(, , , , -
..).
,
. ,
, -
,
.
, -

. , -

. -
( )
. -
N
(N -
). -
( -
), -
, -
.
, ,
(, , ) -
- .


. -
-

.
-

.
, -
-
.

26
-
, -
, -
. -

-
, ,
.

1. . . . : , 1969.
2. . . : , 1975. 320 .
3. , . /
. , . , . . . : , 1973. 344 .
4. , . . : -
/ . . . . : , 1991. 336 .
5. , . / . . . : , 1987.
208 .
6. , . . / . . , . . .
. : , 1982. 152 .
7. , . . / . . . . : -
, 1975. 200 .
8. , . . -
/ . . . . : , 1980. 144 .
9. , . . / . . . . :
,1975. 448 .
10. , . . / . . , . . -
, . . . . : , 1977. 247 .
11. , . . -
/ . . , . . , . . -
. . : , 1997. 320 .
12. -, . . /
. . -. . : ,1965. 320 .
13. , . . .
/ . . . . : , 1978. 400 .
14. , . . / . . -
. . : , 1984. 244 .
15. , . . -
/ . . , . . . . : , 1991. 85 .
16. , . . . -
/ . . , . . . . : , 1992. 79 .
17. , . . / . . .
. : , 1968. 184 .

27
2

.
. .

2.1
-
() -
.
-
, , -
-
.

, -
-
.
, -
.
.
.
: -
, , , , , , -
.
(. objectum ) ,
, -
(, ,
, , , , .. (. 2.1)). -
-
,
,
, , -
.
. -
28

.

. 2.1

-
(, ), -
. -

(, , , , , ,
..; , ..).
.
,

(. 2.2).

. 2.2

29
/ .
, ,
();
;
(), , ,
..; , -
, ..
.
-
.
-
(. 2.3).
.
.
-
.
, -
, -
(. 2.3). -
. ,
( )
( ).

. 2.3 : , , , ( )

-
,
(, , -
).
30
(-
) , .
, -
. -
. , ..
- -
. , -
-
, , .
,
. -
,
.
: , , ,
.

.

.
, -
. -


.
.
, ,
, -
.
-

, . , -
-
. ,
. , ,
.
:
(), -
(-
). -
.

31
,
:
1. , ,
, ,
,
, (-
), -
.
2. , -
:
( ),
;

;
,
;
-

;

;
,
;

.
-
-
.

-
.
-
: ,
( )
, ..

(). -
( )

.

32
, -
.
2.2
-
. -
.

. -
,
. -
.

:
()
, -
(
) , -
( ). -

. (,
) ,
;
() , -
.

. -
() -
()
. -
;
() -
, -
. -
;
-
. -
;
,
-
. ;
33

, (-
) . -

( )
( ).
() -
;
-
, , ,
, -
..;
-
,
.

;
-
. , ,
, ,
, , , ,
, ,
.
, ,
-
.
, -
. , , -
-
, .

. -
,
, , .. -
( ) -
.

.

, -

34
, . ,
, , -
, , ..
-
. ,

( -
, , ,
..). , -
, .
-
, ..
( ) ,
-
.

2.3

, -
.
, ... -
.
, , , .

-
.
(. simmetria) , -
- , , .
,
( )

(
) (. 2.4).
-
( ), ( -
), (
), (

35
, -
).

. 2.4


-
. -
.
-
, , . ,

. -
(. rhythmos),
- .
(. harmonia) , -
, , ,
, , .

() -
-
- .


.
(. stylos )
, , - , ;
.
.

36

, -
. -
,
.

. ,
-
,
. -
( -
; -

,
)
-
. -
-
.
, . -
-
.

2.4
-

(), -
.
. -
/ -
.
:
1. :
()
;
(, ) -

;

37
() -

.
2.
.
.
3. () :
(-
, ) ;
(, ) -
.
4. : , ,
..
-
,
-
.

-
() ().
:
;
(, -
);
;
;
;
( );
;
( ).

, , , -
.
(). -
/ -

.

38

. 2.5. -
:
1. ()
.
2. (-
, )

.
3. -
-
, .
4. 1...3:
-
;
-
;
;
, -
.

39
. 2.5 :
, , , ( , )
-
:
1.
(-
-
). -
(-
).
2.

( ).
/
( ).
3.
(-
).
40
4.
,
( ).

1. . . . : , 1969.
2. . . : , 1975. 320 .
3. , . /
. , . , . . . : , 1973. 344 .
4. , . . : -
/ . . . . : , 1991. 336 .
5. , . / . . . : , 1987.
208 .
6. , . . / . . , . . .
. : , 1982. 152 .
7. , . . / . . . . : -
, 1975. 200 .
8. , . . -
/ . . . . : , 1980. 144 .
9. , . . / . . . . :
, 1975. 448 .
10. , . . / . . , . . -
, . . . . : , 1977. 247 .
11. , . . -
/ . . , . . , . . -
. . : , 1997. 320 .
12. -, . . /
. . -. . : , 1965. 320 .
13. , . . .
/ . . . . : , 1978. 400 .
14. , . . / . . -
. . : , 1984. 244 .
15. , . . -
/ . . , . . . . : , 1991. 85 .
16. , . . . -
/ . . . : , 1992. 79 .
17. , . / . . .
. : , 1968. 184 .

41
3

.
. . . -
. -
.

3.1 ,

, -
, -
. -
-
, . -
,
.
-

().
, -
-
, , , ,
.. -
, ()
, :
. -
, .
-
(, ) -
-
, .
, , -
( ),
( ).

42
-

:
1 , ,
, -
;
2 , -
- , ;
3
, ;
4 ,
, -;
5 , -
, -
1, / -
, .
. -
,
-
.

:
-
;

/ ,
(

);

, -
/ : -
, ..
-
,
, . -

.
,
-
.
43
.
-
.
-
-
.
,
, -
.
,
() -
()
(). ,
, . -
, -
. , -
.
() -
. 3.1.

. 3.1

-

.

44
, , :
-
,
, ;
. ,
, , -
,

, ;
-
;
-
;
1, 2, 3
. -
-
;
-
( )
-
. , , ,
,
;


( , 1),
. -

1, 2, 3
,
,
-
.
-
, -
(. 3.2).
:
()

45
.
.

. 3.2

1. :
;
( , -
- );
.
2. :
;
, -
, -
( );
-
, , ,
.
3. :
, (
);
( ,
);
(
).
-
. 3.3.

46
. 3.3

,
.
-
-
,
. -
, -
-
-
,
.
, ..
.
-
-
, .
, -
-
, .

.
-
, . -

,
.
, -
, , .

47
3.2
. -
;
; -
-
,
(. 3.4).

. 3.4

. -
, -
. -
, -
,
.
-
.

48
,
, , -

.
,
. -
- :
, -
, , (). -
, .
-
, ;
; -
. -
;
;
.
, ;
. -
, . -
-
-
, -
.
,
, ..

.
,
- .
-
. -
, -
, -
. -
.
, -
(
, ); -
- ;

49

.

/
.

/ , -
. -
, -
, -
. -
(
) ( -
). -
( ) ( -
).
-
. ,
, ( -
) , ,
.
-
/ , ( -
) .
, -
/
, ();

/ -
;
/ / -
.

( ) (); -
( -
) ( -
); -
; (
) ( ).

50
-

.
() -
. ,
, (-
).
-
( : , -
, ).
( ) (
).
-
,
/ ( ),
.
, -
(- ), (-
, ; ,
,
). (-
) - -
. -

.

,
.
,
.


.
,
, ,
, .

. -
-

51
, -
.


.
,
: -
( )
,
.
-
, -
, , -
. .
, -
. -
, -
, .
-
.
,
, . 3.5.

. 3.5


( ), .

:

52

( );
(-
);

( -
).

, .

3.3

-
.
108
( ) -
: -
(), -
(), -
, -
.

. -
( ), -
, 540 + 1 (
, ..) -
.
-
, -
.
, -
-
: - ( ,
) ( -
), -.
-
. , -
- ,

53
-

. -
, -
-
.
,
, -

(. 3.6).

/
. 3.6


,
:
1. -

54
-
.
,
( ), (
), ( -
), (-
), -

-
-. -
.
- -
, -
.
,
.
2. ,
, -
. -
.
3. -
.
, -
. , -
. -
:
;
();
().


( )
( ). -
.

(, -
, -
).

55
3.4

, -
,
, -
-
.
, -
:
;
;
;
;
.
-
-
, -
.


1. -
. -
,
, -
/ .
1.
2. ,
, (-
). , , 5
1, .
3. ( -
), -
(),
.
4. ,
(). -
.

56
5. ,
(). -
.
6. , -


.
1. -
, , ,
.
2. (
)
, ,
. -
.
7. , -

- -
.
8.
(, ,
), -

.
9. -
, -
,
.
.
10.
-
,
-
.
11. -
(, , , -

, ).

57


,
( )
. -
-
,
,
( ) -
.
:
1. ,
-
, () -
.
2.
. , -
. -
, , / -
- .
3.
.
. -
. -

.
4. -
, -
( ).
5. -
: (), (), -
() (). -
. -
-
.

58
-

-
. , -
-

.
.
,
, -
. ,
,
()
, ..
-
.

:
1.
( /
): + .
2.
( ). -
-
( ,
), .
3.
.
4. , :
;

;
.
5. /
-
. -
/
.
6.
,

59
, : .

.
7.
(
).



-
-
.
( ) / -
. -
-
:
1. ( -
, , ) -
.
2. -
,
.
3. -
, , -
. -
-
.


-

, . -
, -
, -
-
, .

-
:

60
1.
, ,
.
2.
.
3.
:
;
;
-
. -
-
. ,

;
, -
, .
4.
.
-

:
: ;
: ;
: ;
(): , -
;
(): ;
: (, );
: ;
: .
-
:
;
() ;
;
-
;
, , -
;
61
, , -
;
, , -
, -
;
.

1. , . / . . . : , 1987.
208 .
2. , . . / . . . . :
, 1982. 152 .
3. -, . . / . . -
-. . : , 1965. 320 .
4. , . . . -
/ . . . . : , 1978. 400 .
5. , . . / . . .
. : , 1984. 244 .
6. , . . -
/ . . , . . . . : , 1991. 85 .
7. , . . / . . .
. : , 1968. 184 .

62
II

63
4
.

. . -
; .
. .

4.1

,
, -
-
, -
, . -
-
.

.
-
,
.
-
, -
-
. -
, -
.
-
.

, , -
,
.
64
, , -
, . -
-
, , , ( -
), ( , -
, ) .. -
. ,
, -
0 90;
,
32 , 16 . -
.
-
: [M], () [L], [T] ( [ ] -
). , ,
, -
.
-
. ,

-
. , -
, [F] (), [L], [T];
[M], [L], [T], [V] () ..; -
. - -
. -
-
.
, -
, : [ ]
( ) [] -
( ). -
: [K] -
(, ,
); [ ] -
(, ,
)
[].
-
, -
. ,
65
, : -

,
.
-
,

:
;
-
;
.
-
. 4.14.3.
-
, , ,
.

4.1

L L
W L3
V LT 1
L 1
A g LT 2
p ML 3
MLT 1
ML2T 1
F MLT 2
ML2T 2
ML2T 3
m ML 1T 1
L2T 1
, P, ML 1T 2
, , f T 1
Q L3T 1
E ML 1T 2

66
4.2




H ML2T 2
HM 1 t 1 L2T 2 t 1
k HL 1T 1 t 1 LMT 3 t 1
h HL 2T 1 t 1 MT 3 t 1
s H t 1 ML2T 2 t 1

t 1 t 1

4.3




M1/2L1/2T 1 1/2

M1/2L1/2T 2K1/2

M1/2L3/2T 1 1/2

M1/2L1/2K1/2

M1/2L1/2T 1 1/2 M1/2L3/2T 2K1/2


M1/2L1/2 1/2 M1/2L3/2T 1K1/2
M1/2L3/2T 2 1/2

M1/2L1/2T 1K 1/2

LT 1 L1TK 1
L1T 2 1 LK
L L1T 2K 1
L2T 2K 1

L1T 2 1

4.2

. -
(. 4.1),
:
F ;
L ;
V ;

67
p ;
m ;
g ;
P .

. 4.1

: F: MLT 2; L: L; V: LT 1; P:
ML 3; m: ML 1T 1; g: LT 2; P: ML 1T 2.

( V, p, L), -

H = kV x p y L z ,
H ( , -
); k
.
-
, [M],
[L], [T]
V = LT 1, p = ML 3, L = L,

68
L s M k T h = L x 3y + z M y T x.

, -
.
-
F, P, m, g -
:
s = x 3y + z;
k = y;
h = x.
s = k = 1, h = 2. F = kV 2 p L 2.

m = k1V p L;
P = k2V 2 p;
g = k3V 2 L 1.
ki -
.
, ..
.
-
, :
- -
, ,
.

-
:
F/(p V 2L2) = 1, P/(V 2p) = 2, m/(VpL) = 3, V/(gL) 0,5 = 4 .
(-
F, L, V, p, m, g, P
1, 2, 3, 4) -
:
1. -
.
2. -
, .

69
-,
.
, -
, .
:
F/(pV 2L2) = f[P/(V 2p), m/(VpL), V/(gL) 0,5],

1 = f ( 2 , 3 , 4 ).

(-),
:
f(A 1, A 2, ... , Am) = 0 m ,
h , -
f'(1, 2, ..., m h) = 0 (m h)
,
.
1. -
, ,
- .
2. -
.
(m h). -

,
(m h).
3. -
, -
.
.

-, :

m n,
.
n .


-
,
70
. -
.
:
F = f (L, V, p, m, g, P).

( ) -
:
F = f (Lb, V c, pd, me, gf, Ph).
, ,

: F: MLT 2; L: L; V: LT 1; p: ML 3; m: ML 1T 1; g: LT 2; P:
ML 1T 2.
MLT 2 = f [(L)b, (LT 1)c, (ML 3)d, (ML 1T 1)e, (LT 2)f, (ML 1T 2)h];
M : 1 = d + e + h;
L : 1 = b + c 3d e + f h;
T : 2 = c e 2f 2h.
. -
,
, :
1 = d + e + h d = 1 e h;
1 = b + c 3d e + f h b = 1 c + 3d + e f + h;
2 = c e 2f 2h c = 2 e 2h 2f 2 e + f.
,
:
F = f (L2 e + f, V 2 e 2h 2f, p1 e h, me, gf, Ph).
-
(-
):
F = f[L2, V 2, p, (m/(LVp))e, (Lg/(V 2))f, (P/(V 2p))h],

F/(L2V 2p) = f[(m/(LVp))e, (Lg/(V 2))f, (P/(V 2p))h],



( e = 1, f = 2,
h = 1).

71
-
-
. , -
-
.


-

-
. -
-
, -
, -
.
-
.
:
F = f (L, V, p, m, g, P).
:
MLT 2 = f [(L), (LT 1), (ML 3), (ML 1T 1), (LT 2), (ML 1T 2)].
: F: MLT 2; L: L; V: LT 1; p:
ML 3; m: ML 1T 1; g: LT 2; P: ML1T2.

-
, .
,
( ). -
, :
F/p = f (L, V, p/p, m/p, g, P/p);
L4T 2 = f [(L),(LT 1), (1), (L2T 1), (LT 2), (L2T 2)].
/ :
F/p = f (L, V, m/p, g, P/p);
L4T 2 = f [(L), (LT 1), (L2T 1), (LT 2), (L2T 2)].
-
, -
.

72
,
V:
F/p/V 2 = f (L, V/V, m/p/V, g/V 2, P/p/V 2);
L2 = f [(L), (1), (L), (1/L), (1)],

F/p/V 2 = f (L, m/p/V, g/V 2, P/p/V 2);


L2 = f [(L), (L), (1/L)].
, -
L:
F/p/V 2/L2 = f (L/L, m/p/V/L, Lg/V 2, P/p/V 2);
1 = f [(1), (1), (1)],

F/p/V 2/L2 = f [(m/p/V/L), (Lg/V 2), (P/p/V 2)].


-
.
-

( ).
-
. - -


.

( )
-
, -
.
, -
,
.
60- .
. -
-
, -
-
, . -
.
73

-
.
.
-
. 4.4.

4.4

m P V F
g (m/p)2/3/g1/ 3 P/(pg) V 2/g F/(pg)1/3

m/(pP)1/2 m/(pV)
m
P (F/P)1/2
V (F/(pV 2))1/2

-


. , -
-
, -

. -
, -
.
N (
) (N 1) + (N 2) +
+... + 1 ,
(N 1). -
-

:

(F/(pV 2))1/2 = f[m/(pV), m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];


(F/(pV 2))1/2 = f[m/(pV), P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L];
(F/(pV 2))1/2 = f[V 2/g, m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];
(F/(pV 2))1/2 = f[V 2/g, P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L];

74
(F/P)1/2 = f[m/(pV), m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];
(F/P)1/2 = f[m/(pV), P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L];
(F/P)1/2 = f[V 2/g , m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];
(F/P)1/2 = f[V 2/g , P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L];

F/(pg)1/3 = f[m/(pV), m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];


F/(pg)1/3 = f[m/(pV), P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L];
F/(pg)1/3 = f[V 2/g, m/(pP)1/2, (m/p)2/3/g1/ 3, L];
F/(pg)1/3 = f[V 2/g, P/(pg), (m/p)2/3/g1/ 3, L] .


-
: (F/(pV2))1/2, m/(pV), P/(pg), V 2/g.
, -
-
-
.

-
, -

.

1. , . / . . . : ,
1972. 381 .
2. , . / . . . : ,
1984. 280 .

75
5
.

. , -
, . , -
.
. ,
. . -
.

5.1
-
. -
,
, -
.
-
,
, -
-
, -
.
-
,
. -
, , ..
, -

.
-
.
:

;

76
;
-
.

.

, ,
.
,
.
-
:
1 = 1; 2 = 2; ... ; i = i;
l1 l2 l
= = ...= i= k l = const.
l1 l2 li
-
,
:
V1 V2 V
= = ...= i= kv= const.
V1 V2 Vi
-
G
:
G1 G2 Gi
= = ...= = kv= const,
G1 G2 Gi
1 / 1 = 2 / 2 = ... = i / i = k = const.
-

. -

.
kl, kv, kG,
k ( -
, ).

l2 l1 li
= = k=
l const
l2 l1 li

77
:
( l l )l 0 = dln dl = kl = const,

, -
( ) -
-
,
. , -
.


.
-
, . -
.
-
-
.

5.2
: -
(, , ,
.) , , -
.
-
(, ..).
-
.

-
, -
. -
.
(-, )
. :
x1 = f(x2, x3, ..., xn), n ,
m ,
, -

78
(n m) . -

.
.
:

, , -
.

:
-
, , -
.
, -
, -
. -
.


. . -
-
:
1. , , , , -
, -
, ,
, -
, .
2. , , -
-
-
, .. -
, .
3. , -
, -
,
.

. -
. -
, -

79
,
.

xi = kxixi.
,

xi = xi + i,
i .
i = xi (kxi 1).
(, ) -

. -

.
, .
() (,
, )
.
.
,
, -
-
.
.

5.3
-
,
.
, .
, -
, .
-
, ,
.
-
: ,
, .
80
-
, -
. , -

:
dkvV k L dL
k=
M k=
R R ; kvV .
dkt t kt dt
(,
) :
k kv M dV
= 1;
kt k R R dt
kl dL 1
= 1.
kv kt dt V

, -
. , -
.
-
,
:
M dV dL 1
= 1,= 1;
R dt dt V
( -
, -
):
MV L
1; 1.
Rt tV
-
.

, -
-
.


-
-
.

81
,
:
F
Ne =
( pV L )
.
2 2

,
F = a = pva = pL2vTaT 1 = pV 2L 2,
, p, a, T , , -
.
,
-
:
P
Eu = .
V p2

,
,
-
.
(Re) -
-
:
m
Re = ,
VpL
m .
-
:
Fr = V (gL) 0,5 = V 2(gL)1.
-
,
(Ho):
Sh = VT/L = Ho.
-
:
pV 2
Ca = ,
E
.

, -

82
. , -
, , -
.

, -
. -

, . -
-
.

( -
; , -
..).

5.4

, -
, -
, -
. -
-
:
(). -
, -
. -
,
, -
.
(). -
, ( )
. -
.
. ,
.
.
. .
-
.
, .

83
.
, -
. .
. , -
. -
,
.
. -
, . ,

. -

.
-
.
. .
. ,
.
, -

. , -
-
.
.
. .
. -
, -
.

-
, -
.

1. , . / . . . : ,
1972. 381 .
2. , . / . . . : ,
1984. 280 .
3. , . .
- / . . . . : -
, 1981. 335 .

84
6

.
. .

6.1
-
, -
. -
: 1) -
, -
; 2)
; 3) -
, ;
4) ; 5) -
-
.
.
-
. -
-
, . -
-
. -

, -
.
, -
,
, , :
1. (
). , -

= P1 P2 P3 P4,
, ; 1
; 2...4 .
85
2. :
1 = P1 / P + P2 / P + P3 / P + P4 / P.
3. -
P1 / P, P2 / P, P3 / P, P4 / P. -
,
-
-
.
, -
.
-

,

.
,
, -
, -
- , -
,
, ,
.

. -
, -
, , , ,
, -
. -
,
,
. -
, ,
-
.

6.2
. -
. -
(),
(), (L). ,
86
, () (Ne), -

. -

-
, -
(Fr).
-
, .
-
, -
, -
.

, , -
,
1:2 (L = 2) -
-
.
-
:
KFN = KPK 2LK 2V ;
KF = KPK 2L KE ;
KFFr = KgKPK 3L .
KFN = KF (
KFN / KF = 1)
KPK 2LK 2V = KPK 2L KE,
KL 1 KE = 1, KP = 1 ( -
) , -
KV = 1.
KFN = KFFr
KPK 2LK 2V = KgKPK 3L,
KL 1 KP = 1, Kg =1 ,
KV = KL 0,5.
(KE = 1, KP = 1)
KL 1,
. :
(KPK 2L KE KgKPK 3L) = (K 2L K 3L) = (KF KFFr).
, ,
, -
,

87
.
, -
, .
:
F = F + FQ ,
F, FQ , -
.

:
F = F / KF = F / KF + FQ / KF .
, :
F = F / KF + FQ / KF.
:
F = F F = FQ / KF FQ / KF.
-
:
F = F KF = FQ (1 KF / KF).
:
= F / F = FQ / F (1 KF / KF) = FQ / F (1 1 / KL).
,

, ,
, , , -
-
.

1015 %. (1 KF / KF) = (1 1 / KL)
, , , KL = 2 KL = 5
/ (FQ / F) = 0,5...0,8,
512 %,
. ,

4372 %.
,
:
-
( , )
;
,
( -
88
) -
;
,
-
;

;
-
(
);
-
;
-
;
-
, .

-
,
.

6.3

, -
:
1. .
, -
, , -
.
.
.
( ) -
.
: 1)
; 2) ,
( ); 3) -
() , -
; 4) ,
-
; 5) -
..

89
-
,

. , -
.
2. . -
-
, , .
-
, -
, -
. -
-
, -
.
. -
-
: -
(-
). -
(-
) (-
). -
-
.

.
, ..
-
, -
.
-
: , ,
, .
3. . -
-
.
-
, -
(, , , ). -

-

90
,
.
-
, -
. -
(
).
1.
-
,
. -
() , ,
,
, :
, / ( ) = / ( g ), / ( ).
2

-
.
, , -


(
) g = const. -
g .
.
-
,
( ) -
.
.
2. -
(KFN = KPK2LK2V) (KFFr = KgKPK 3L).

,
KL = V2
( KV = L0,5 ).
KL = T2 .
,
. -
.
-
,
91
I , -
, -
, .
-
-
.
-
, , -
.
4. . -
.
5. . ,
-
,
.
. -
. -
, -
.
, , .
, () -
.
6. .
-
: -
-
.
-
, .
.
. -
( -
), ( ). -
. 70 .
, ,
. -
. .

, , -
.
-
. , -

92
, , -
-
, -
.
7. .
( -
). , -
,
.
-
, , ,

.
.
. ,
, -
.
, , -
(, ..).

.
8. . -
/ -
, ,
, -

, . -
.
. -
. -
, -
-
.
.
-
.
-
. -
, -

-
.

93
9. , -
.
, -

.
,
, -
. -
,
, -
-
, , -
, , -
(. . ).

1. , . / . . . : ,
1972. 381 .
2. , . / . . . : ,
1984. 280 .
3. , . .
- / . . . . : -
, 1981. 335 .
4. , . . / . . .
. : , 1981. 448 .

94
III

95
7
.


. . -
. -
. .
. .
. . -
. -
.

7.1

, -

. -
:
; -

; -
-
.

-
.
, ( ) -
( ) ( Y):
(. 7.1).

96
X1
X X2 Y
X3

. 7.1

-

. , ,
:
N
Y = 0 + i X i ;
i =1
N N
Y = 0 + i X i + ii X i X i ;
i =1 i =1
N N N N
Y = 0 + i X i + ii X i X i + Bij X i X j .
i =1 i =1 i=1 j = i +1
, -
-
:
Z = A a B b C c D d;
lnZ = ln(A a B b C c D d );
lnZ = lnH + lnA a + lnB b + lnC c + lnD d;
lnZ = lnH + alnA + blnB + clnC + dlnD;
lnZ = Y; lnA = X1; lnB = X2;
lnC = X3; lnD = X4;
lnH = B0; a = B1; b = B2; c = B3; d = B4;
N
Y = B0 + 11 + 22 + 33 + 44 = 0 + Bi X i , N = 1, ..., 4.
i =1
, ,
:
,
;
,
-
;
, -
-
;
97
,
.
-
, -
.


. -
:
:
, , -

;
-
;
,
, -
-

;
, .. -
;
, -
, , -
.
:
;
;
-
.
-
,
, -
.

.
-
, , -
, , ..

,
98
-
. -

-
.
-
,

-
.

7.2
-
-
. (1923). 1935 . The Design
of Experiments, .
-
,
( . regressio
).
( ), 1885 . -

.
-

N
Y = 0 + Bi X i ,
i =1

N = 1:
Y = b0 + b1X1.
,
, . 7.2. -
-
, -
.

99
. 7.2

-
.
Y, -
,
:
N
(Y Y)2 min.
u=1


,
,
Y
(. 7.3).

. 7.3

,
-
. -
, ,

100
. , -
(, ),
. -, -
- . ,
,
.
( 2k) -
(k = 2) . 7.1.

7.1
2 2


1 2 Yi
1 4 2 12
2 8 2 16
3 4 10 10
4 8 10 14


+1 1 (+)
().
:
xi = (Xi Xi)/ Xi;
Xi = i i ,
i, i, Xi, Xi , ,
; Xi ;
xi .
7.1 . 7.2.

7.2
2 2


1 2 Yi
1 12
2 + 16
3 + 10
4 + + 14


. 7.4 7.5.

101
. 7.4 . 7.5

-

, :
b1x11 + b2x21 = y1;
b1x12 + b2x22 = y2;
b1x13 + b2x23 = y3;
b1x14 + b2x24 = y4,

x11 x21 y1
x x22 b1 y2
12
=
x13
x23 b2 y 3

x14 x24 y4
XB = Y.

( )1 , ( )1( ) = ,

:
= ( )1( Y).

-
( ) -
-
. -
, :
= ( )1( Y),
, ( -
) ,
.

102

1 = ( )1 ( -
) ( ) -
. -
.

7.3
-

. -
.
,
:
, D-, A-, E- .

, -

. -
.
D-
.
A-
.
E- -
.

( , , ) -
.
-
,
.

-
.
G- -
,
.
Q- -
.
103
, -
, -
. -
, . -
D- G-.
,
-
.
-
, -
,
.
-
,
, -

. -
.
,
.
,
.
,
.
(k) (m) -
k = (m + 1)(m + 2)/2.
-
, -
-
. , -
0 100.

7.4 2k

-
2k,
:
N
Y = 0 + Bi X i ;
i =1

104
N N
Y = 0 + Bi X i + Bii X i X i .
i =1 i =1


,
. :
:
N
( xiu = 0);
u =1
:
N
( xiu2 = N);
u =1

N
( xiu xiu = 0, i j).
u =1
-
:
N
bi = ( xiu yu) / n.
u =1

b0 -
x0, -
+1.

.
-
.
.
-
.
-
. -
,
.
,
-
. -
. 7.3.

105
7.3
2 2



0 1 2 12 Yi
1 + + Y1
2 + + Y2
3 + + Y3
4 + + + + Y4


.
( )
. (b0) -
, -
.
-
-
. ,
,
,
. , -
.
, , . 7.2, -
12
3.

.
.

-
.

2kp, ,
.
, ..

. -
.
, 5.3 -
:

106
b1 B1 + B23; b2 B2 + B13; b3 B3 + B12,
b1, b2, b3 ; 1, B2, B3, B12,
B23, B13 .
.
,
-
.
.
-
, , -
() . , -
7.3 ( 231) -
( ),
3 = 12
3 = 12.
3,
3 = 1 = 312 32 = 1 = 312. 1 = 312
2

1 = 312 .
-
,
,
:
1 = 23; 1 = 23;
2 = 13; 2 = 13;
3 = 12; 3 = 12.
-
:
b1 = B2B3; 1 = B2B3;
b2 = B1B3; 2 = B1B3;
b3 = B1B2; 3 = B1B2.

. -
.
,

107

.
-
, -
.

7.5
:
-130
:
1 ();
2 (f);
3 (K);
4 (N).
. 7.4.
7.4


1 2 3 4
, % f K, / N, /H
33,7 0,0256 30 1,17
17,1 0,0135 25 0,15
16,6 0,0130 5 1,02
50,9 0,0400 55 1,33

-
:
1 = ( 33,7) / 17,1;
2 = (f 0/0256) / 0,0135;
3 = (K 30) / 25;
4 = (N 1/17) / 0,15.

. 7.5.

108
N
bi = ( xiu yu) / n
u =1

:
b0 = 60,31; b1 = 5,24;
b2 = 6,84; b3 = 3,61;
b4 = 1,98; b12 = 0,59;
b13 = 0,76; b14 = 0,43;
b23 = 1,44; b24 = 0; b34 = 0.
-

:
Y = 60,31 + 5,241 + 6,842 + 3,613 + 1,984 0,5912
0,7613 + 0,4314 1,4423.

: , -
, ,
.
. -
( 23 ).

7.5

, / 100
1 2 3 4 Y1 Y2 Y3 Y Y
1 40,0 40,7 39,0 39,9 40,28
2 + 53,0 52,5 53,5 53,0 52,60
3 + 58,5 59,0 57,6 58,4 58,03
4 + + 67,6 67,0 68,2 67,6 67,98
5 + 52,1 52,8 51,9 52,3 51,90
6 + + 60,7 60,5 61,2 60,8 61,18
7 + + 63,0 64,0 63,5 63,5 63,88
8 + + + 71,2 70,7 71,8 71,2 70,80
9 + 43,1 43,8 42,1 43,0 43,38
10 + + 57,8 57,3 58,3 57,8 57,42
11 + + 61,6 62,1 60,7 61,5 61,12
12 + + + 72,4 71,8 73,0 72,4 72,80

109
. 7.5
13 + + 55,2 55,9 55,1 55,4 55,00
14 + + + 65,2 65.3 66,0 65,6 66,00
15 + + + 66.1 67,1 66,6 66,6 66,98
16 + + + + 76,.0 75,1 76,6 76,0 75,62

1. , . . -
/ . . , . . -
. : , 1976. 160 .
2. , . . -
/ . . . . : , 1976. 390 .
3. , . /
. , . . . : , 1983. 302 .
4. , . .
/ . . , . . . . : -
; : , 1980. 304 .
5. , . .
/ . . , . . , . . . . : , 1977.
208 .

110
8

.
. . -
.
. -
. .

8.1

:
1. . -
-
.
2. .
, -
(, , -
, -
..). -
, , , -
. ,
8, -
1 8 (
) , -
, . -
,
. -
.
3. .
-

. -
, -
-

111
-
.
-
, .
. -
n
- (-
, .), -
-
.
. -
(n ) -
, .
. -
-
. -
.
, -
, , -
.

(). -
:
;
;
;
.
. 8.1
. , -
, -
, .

. 8.1 :
Y = 2, 0 + 12, 2;
Y = 1, 0 + 11, 2; = 0 + 1; d

112
-

.
.

,
:
:
k N
bi = (cij xju yu);
j= 0 u=1

:
N N N
bi = cii xiu yu = xiu yu / xiu2 ;
u=1 u=1 u =1

:
N N N N
bi = cii xiu yu = xiu yu / xiu
2
= xiu yu / N.
u=1 u=1 u =1 u=1
, -
-
. ,

. , -
, .
cii, cij
1, -
:
C00 C01 C0k

1 T 1 C10 C11 C1k
=A X X)
(= .
... ... ...

Ck 0 Ck1 Ckk
( )1, S y2 ,
-
. -
Sbi2 -
.

113

.

,
bi = t ; f1Sbi,
t , -
f1 -
S y2 ; Sbi
, S y2 / N.
, -
,
.
(, -
..), .
,
I bi I bi I bi I t; f1 Sbi .

, -
t
, .

t-,
t = I bi I/ Sbi.
,

t t; f1 .
-
:
-
-
;
;
;
-
.

-
, ..
.
114
-
.

-
. -
. -
.
, -
. -

. ,
-
-
, .. -
.
-
( -
) S y2 -
. -
.
()
.

.
.
,
( ) , -

N0
S y2 = (Y0 g Y0 )2 / f1,
g =1

Y0g g- , Y0 -
N0 ; f1
.

Y0 . -
f1 = N0 1.
-
.
.

115
-
( ) ,
, :
Nu
S y2 = (Yug Yu )2 / fu ,
g =1
Yug g- u- ; Yu -
Nu u- ; fu
u- S y2 ; fu = Nu 1.
Yu
( ) -
.

Ns Ns
2
S y2 = fu S yu
/ fu ,
u =1 u =1
Ns .
S y2 -
, .. , -

( ) ( ). -
-
.
NS NS
=B 2,3026 lg S y fu fu lg S yu
2 2
,

=u 1 =u 1
.
2 ,

=f N 1 ( N ). -
, B 2; N 1 .
. -
2; N 1 ,
* = /c,

N N
= ( ( 1/ fu ) 1/ fu )/3/(N 1) + 1,
=u 1=u 1
N = Ns, 2; N 1 .

116
Nu = N = Ns,
Ns Ns
2

S y = fu S yu
2

fu


= u 1 =u 1
:
N 2
S y2 = S yu / Ns.

u =1

. -
:
N
G
= S yu
2
max / S yu
2
,
u=1

, f = n 1 -
N.
, G < G .

8.2
-
-
-
.
.
d (. 8.1).
.


.
-
di xi y ,
i = 1, ..., n. -
, -
. , x y ,
(-
). , ,
y. , -
117
,
.
,
.
. 8.1.

. 8.1

-
di.
(, 2 ).
(, -
), -
di , -
, .
, (),
, .
. 8.2.

. 8.2


(
) -
(F-),

118
F f
; f = S / S y
2 2
.
2 1

S y2 f1 (
), S
2

f2.
N 2
S
2
(
= yu yu ) f 2 =
SS f 2 .
u =1
f2
-
. ,
. -
, ,

.
,

F F .
SS
-
.

N
(
SS nu yu yu 2,
= )
u =1
y u nu u- .

N
SS
= nu ( yu yu ) .
u =1

-
,

R
= (1 S
2
/ S y2 ) .

-
.

119
, -
.
-
:
N
( yu yu ) / ( n k 1);
2
S
=2

u =1

N
(
= yu yu )
2
S y2 / ( n 1),
u =1
n ; k -
.

= 0,95
tR = R(n k 1)0,5 / (1 R2) > 2.
-
, -
, .

8.3
-
-130. -
. 8.1.
, -
0 100 , . 8.2.

8.1

, / 100
1 2 3 4 Y1 Y2 Y3 Y Y
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 40,0 40,7 39,0 39,9 40,28
2 + 53,0 52,5 53,5 53,0 52,60
3 + 58,5 59,0 57,6 58,4 58,03
4 + + 67,6 67,0 68,2 67,6 67,98
5 + 52,1 52,8 51,9 52,3 51,90
6 + + 60,7 60,5 61,2 60,8 61,18
7 + + 63,0 64,0 63,5 63,5 63,88
8 + + + 71,2 70,7 71,8 71,2 70,80

120
. 8.1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
9 + 43,1 43,8 42,1 43,0 43,38
10 + + 57,8 57,3 58,3 57,8 57,42
11 + + 61,6 62,1 60,7 61,5 61,12
12 + + + 72,4 71,8 73,0 72,4 72,80
13 + + 55,2 55,9 55,1 55,4 55,00
14 + + + 65,2 65,3 66,0 65,6 66,00
15 + + + 66,1 67,1 66,6 66,6 66,98
16 + + + + 76,0 75,1 76,6 76,0 75,62

8.2



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1 10 8 12 11 15 4 9 1 6 5 7 8 2 14 3 13
2 7 6 9 2 5 3 14 11 16 1 15 10 8 4 13 12
3 16 5 15 3 10 4 13 7 14 2 1 11 9 8 12 6

-

(. 7.4) :
Y = 60,31 + 5,241 + 6,842 + 3,613 + 1,984 0,5912 0,7613 +
+0,4314 1,4423.
,
N
S y2 = ( S yu
2
) / Ns ,
u=1
, :
S y29 = ((43,1 43)2 + (43,8 43)2 + (42,1 43)2) / (3 1) = 0,73.

, -
S y2 = 5,74.

. -
,

= 0,95, f = n 1 = 2 N = 16
(G = 0,7341).
N
G
= S yu
2
max / S y2 = 0,73 / 5,47 = 0,127.
u =1

121

, .. G < G
S y2 = 5,74 / 16 = 0,179.
-

bi = t; f1 Sbi,

Sbi = S y2 / N = 0,179 / 16 = 0,0112, t ; f1 = 2,92, bi = 2,92 0,0112 =


= 0,0327.
,
24 34 , -
.

N
( yu yu ) / ( n=
2
S
=2
k 1)
u =1

= 2,3865 / (16 11 1) = 0,5966 ,



F = S
2
/ S y2 = 0,5966 / 0,179 = 3,33,
f 2 f1

2 4,
19,2. , .

1. , . .
/ . . ,
. . . : , 1976. 160 .
2. , . . -
/ . . . . : , 1976. 390 .
3. , . /
. , . . . : , 1983. 302 .
4. , . .
/ . . , . . . . : -
; : , 1980. 304 .
5. / . [ .]. . :
, 1982. 278 .
6. - . : /
. . . . . . . : , 1982. 512 .
7. , . . - -
/ . . . - : , 1981. 116 .

122
9

.
. .
. .
.

9.1

-
. -
-
, , ..

, .

,
:
N N N N
Y = 0 + Bi X i + Bii X i X i + Bij X i X j .
i =1 i =1 i = 1 j = i +1

-
, -
.
-
,
,
. , -
-
. -
-
2 15
.

123

3k.
. 9.1.

9.1


I (1, ..., 1) k
II (1, 1, ..., 1) k k
(1, 1, 1) k = 3
III (k 1)k / 2
(1, 1, 1, ..., 1) k > 3
IV (1, 0, 0, ..., 0) k


D-
(. 9.2). -
D-
(. 9.3).

9.2
-

I (1, ..., 1) k 1
II (+1, 1, ..., 1) k k
III ( , , 1, ..., 1) k > 3 (k 1)k / 2
IV ( , 1, 1, ..., 1) k

9.3

k k
2 0,1315 0,3944 9 0,7544 0,9602
3 0,1925 0,2912 10 0,7808 0,9693
4 0,4141 0,6502 11 0,8022 0,9757
5 0,5355 0,8108 12 0,8198 0,9802
6 0,6183 0,8854 13 0,8346 0,9836
7 0,6772 0,9242 14 0,8471 0,9862
8 0,7208 0,9464 15 0,8579 0,9882

-
. 9.4.

124
9.4

X1 X2 X3 X4

1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 1 1 1 1 1 1 1 1
3 1 1 1 1 1 1 1 1
4 1 1 1 1 1 1 1 1
5 1 1 1 1 1 1 1 1
6 1 1 1 1 1 1
7 1 1 1 1 1 1
8 1 1 1 1 1 1
9 1 1 1 1 1 1
10 1 1 1 1 1 1
11 1 1 1 1 1 1
12 1 0 1 0 1 0 1
13 0 1 1 0 1 0 1
14 0 1 0 1 1 0 1
15 0 1 0 1 0 1 1

-

, -



. -
. -
m.

{
}
Uses crt;
var
k2,k1,k,m,n,n1,n2,n3,n4: integer;
x:array[1..7,1..36] of real;
begin
{ ; m=5}
m:=5;
{ }
n1:=1;
{ }

125
n2:=m+1;
{ }
n3:=n2+((m-1)*m) div 2;
{ }
n4:=(((m+1)*(m+2)) div 2);
clrscr;
{ }
for k:=1 to m do
begin
x[k,1]:=-1;
end;
{ ======}
for n:=n1+1 to n2 do
begin
for k:=1 to m do
begin
x[k,n]:=1;
if (k=n-1) then x[k,n]:=-1;
end;
end;
{ =====}
for n:=n2+1 to n3 do
begin
for k:=1 to m do
begin
x[k,n]:=-1;
end;
end;
k1:=1;k2:=1;
for n:=n2+1 to n3 do
begin
k2:=k2+1;
for k:=1 to m do
begin
if (k=k2) then
begin
x[k,n]:=1;
x[k1,n]:=1;
end;
end;
if k2=m then
126
begin
k1:=k1+1;
k2:=k1;
end;
end;
{ ===}
k2:=0;
for n:=n3+1 to n4 do
begin
k2:=k2+1;
for k:=1 to m do
begin
x[k,n]:=0;
if (k=k2) then x[k,n]:=1;
end;
end;
{ ============}
for n:=1 to n4 do
begin
WriteLn;
for k:=1 to m do
begin
TextColor(15);
Write(x[k,n]:3:0);
end;
end;
ReadLn;
end.
.
-1 -1 -1 -1 -1
-1 1 1 1 1
1 -1 1 1 1
1 1 -1 1 1
1 1 1 -1 1
1 1 1 1 -1
1 1 -1 -1 -1
1 -1 1 -1 -1
1 -1 -1 1 -1
1 -1 -1 -1 1
-1 1 1 -1 -1
-1 1 -1 1 -1
127
-1 1 -1 -1 1
-1 -1 1 1 -1
-1 -1 1 -1 1
-1 -1 -1 1 1
10000
01000
00100
00010
00001

9.2
, -


.
: 1) -

; 2) -
-
, .. -

.

, -
-
,
. -
. :
1. ,
-
, ( -
). ,
(, -
, -- ).

. 9.1.
, , :

128
5 6. , -
5 6, . 9.2.

1 1 2 3 4 5
2 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
1
2
1 3
4
5
1
2
2 3
4
5
1
2
3 3
4
5
1
2
4 3
4
5
1
2
5 3
4
5
3 :
4 :
. 9.1

5 5
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
1 1
2 2
6 3 1 = 1; 6 3 1 = 4;
4 2 = 1; 4 2 = 3;
3 = 1; 3 = 1;
4 = 1. 4 = 4.
5 5
. 9.2 5 6

129

. 9.5.

9.5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5
1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4
2 1 3 2 5 4 1 3 2 5 4 1 3 2 5 4 1 3 2 5 4 1 3 2 5 4
3 1 3 2 5 4 3 2 5 4 1 2 5 4 1 3 5 4 1 3 2 4 1 3 2 5
4 1 3 2 5 4 2 5 4 1 3 4 1 3 2 5 3 2 5 4 1 5 4 1 3 2
5 1 3 2 5 4 5 4 1 3 2 3 2 5 4 1 4 1 3 2 5 2 5 4 1 3
6 1 3 2 5 4 4 1 3 2 5 5 4 1 3 2 2 5 4 1 3 3 2 5 4 1
1...10 11...20 21...25

-
.
, ,
, , . -
, .
.
,
. ,
, -
, -
, .
, .
(25).
2. () -
.
, -
1, 6, 11, 16, 21.
. -
, ..
.
-
.
-
.

,
. -
-
130
. -
-
. -
-
.
, -

()
. -
-
(

, ). -
-
,
.
, , (
), .
-
,

:
yi
yn = i =1...k k1 ,
y
n ; i
; k ( ); -
.
3.
,
,

, .
-
.

( , -
), -

131
= + ( ) ( ).

-
,
-
.
-

.
-
, 25 , -
15 625.



(N). -
, ,
, :
G(1) ;
(2) ;
f(3) ;
(4) ;
K(5) ;
(6) .

. 9.6.

9.6

1 2 3 4 5 6
1 235,0 6,08 0,03000 10 15,0 600
2 197,4 5,26 0,02615 9 12,5 525
3 159,4 4,44 0,00225 8 10,0 450
4 121,4 3,62 0,18650 7 7,5 375
5 83,4 2,80 0,01500 6 5,0 300
76,0 1,64 0,00750 2 5,0 150


.
-
:
132
N(X1) = 1,13 0,24 X1; N(X4) = 1,13 + 0,10 X4;
N(X2) = 1,13 0,12 X2; N(X5) = 1,13 0,05 X5;
N(X3) = 1,13 + 0,11 X3; N(X6) = 1,13 0,05 X6.
.

. 9.7. -
-
. -
:
ykor = 0,825 + 0,82exp(0,765exp(3,947lny)).
. 9.7.
-
.

9.7

- -

- -
, % , %
1 0,880 0,676 23,20 0,848 3,68
2 0,890 0,716 19,52 0,872 2,00
3 0,885 0,699 21,05 0,860 2,81
4 0,900 0,735 18,39 0,887 1,47
5 0,895 0,728 18,63 0,882 1,50
6 1,135 0,963 15,17 1,162 2,40
7 1,060 0,918 13,38 1,106 4,33
8 0,860 0,768 10,56 0,920 6,98
9 1,270 1,108 1278 1,317 3,69
10 1,325 1,156 12,74 1,358 2,47
11 0,945 0,784 17,06 0,936 0,96
12 1,000 0,836 16,43 0,998 0,16
13 0,895 0,761 14,96 0,912 1,86
14 1,375 1,100 16,31 1,310 0,35
15 0,895 0,769 14,03 0,920 2,82
16 1,140 0,999 12,33 1,206 5,78
17 1,365 1,236 9,47 1,413 3,55
18 1,345 1,199 10,88 1,389 3,27
19 1,365 1,245 8,78 1,419 3,98
20 1,635 1,65 4,67 1,543 5,62
21 0,950 0,841 11,46 1,005 5,83
22 1,335 1,188 11,00 1,382 3,49
23 1,365 1,212 11,22 1,398 2,42
24 1,400 1,268 9,36 1,493 2,37
25 1,200 1,006 11,13 1,278 6,50

133
,
, -
.
,
.
, -
() 26 = 64 .
? .
-
,
.
-
.

.
-
,
, -
. ,
, -
.
-
:
-
;

.
-
-

.

1. , . .
/ . . , . . . . : -
; : , 1980. 304 .
2. / . [ .]. . :
, 1982. 278 .

134
IV

135
10

.

. -
.
: , ,
, .
.

10.1
,
-
, .
.
-
() .
-
. :
Y.
, ,
..;
, -
, X. , -
, ..;
(R) -
. , -
,
, ,
(, -
).
-
:

136
1. X,
,
.
. -
,
-
. - X, -
.
2. Y, X
R, (-
) ( ) -
( ..),
.
. -
,

. ,
.
3. X R ,
.
. -
-
,
-
. -
X, ,
-
.
4. Y, X, R
, -
,
:
4.1. -
( Y, X), -
(
).
. , -
-
.

.
137
4.2.
, -
,
, ,
.
. , -
. -
,
.
-
, -
.
.

.
:

,
;
(, ) -
-
;

-
;
-
, ( -
-
);

, ,
() ;
, -
.

10.2
-
, -
, ,
..
138
-
.



-
. -
(. 10.1):
1.
.
.
Z = 5x2 + xy 7y2
Y:
0,9 x0 < x < 1,1 x0;
0,5 y0 < y < 2,5 y0,
:
x0 = 3,72; y0 = 6,28,
:
dx = 0,01; dy = 0,02.
2. X Y
(xi = x0 + dx , yj = y0 + dy ), Z, -
x*, y*, Z* =
= Z min (x*, y*). -
. 10.1.

. 10.1

139
-
:
Uses crt;
const
xo=3.72; yo=6.28;
dx=0.01; dy=0.02;
var
zm,xz,yz,x,y,z: real;
i,j: integer;

begin
clrscr;
zm:=100;i:=0;
x:=0.9*xo;
y:=0.5*yo;
while x<1.1*xo do
begin
while y<2.5*yo do
begin
i:=i+1;
z:=5*x*x+x*y-7*y*y;
if z<zm then
begin
zm:=z; xz:=x; yz:=y;
end;
y:=y+dy;
end;
x:=x+dx;
end;
WriteLn('Zmin= ',zm:5:2);
WriteLn('Xzmin= ',xz:5:2);
WriteLn('Yzmin= ',yz:5:2);
WriteLn(' : ', i);
end.
:
Zmin= -1612.49;
Xzmin= 3.35;
Yzmin= 15.68.
: 628.

140
-
2 46

. -

-
.


,
-
.
.
-
.
(. 10.2):
1. .
2. , x,
(y) ,
Z. () Z = Z*( xi* , y).
3. (y), Z = Z*( xi* , yi* ).
4. 2, 3 , -
Z* = Z min (x*, y*).

x2

x1
. 10.2

( -
)
. -
,
141
.
,
, .

-
. ,
, .


.
,
( ), -
Z. -
-
. -
. -
Z* = Zmin (x*, y*).
. ,

Z = 125 2X + 3Y + 2X 2 0,67Y 2 + 1,35XY,

1,23 < X < 3,45;
2,78 < Y < 6,37

g = 13,67 X 2 + 1,34XY Y < 37,87.
, , -
. , -
p = 0,95 -
96
[1; +1]. -
0 1.
[1; +1] -
, :
x = (X X) / dX;
X = (X + X) / 2;
dX = (X X) / 2,
x ; X ( -
, ), X ( , ) -
142
dX; X
.

,
.
. -
.
.
:
[+1, 1];
.
. ,

Z = 125 2X + 3Y + 2X 2 0,67Y 2 + 1,35XY,

1,23 < X < 3,45;
2,78 < Y < 6,37

g = 13,67 X 2 + 1,34XY Y < 37,87.
:
X = 1,11; dX = 2,34;
Y = 1,795; dY = 4,575.
,
.
Uses crt;
var
gpr,gm,g,dxx,dx,x11,xdx,a1,a2,zm,xz,yz,x,y,z: real;
ij,j1,n1,il,j9,i,j,i1,n: integer;
x1,y1,dux,dsn: array[1..10] of real;

Procedure nach_toch;
begin
for i1:=1 to n do
begin
x1[i1]:=-1+2*Random;
end;
end;

143
Procedure opt;
begin
for ij:=1 to n do
begin
y1[ij]:=(dsn[ij]+x1[ij]*dux[ij]);
end;
z:=125-2*y1[1]+3*y1[2]+2*y1[1]*y1[1]-
0.67*y1[2]*y1[2]+1.35*y1[1]*y1[2];
g:=13.67-y1[1]*y1[1]+1.34*y1[1]*y1[2]+
y1[2]*y1[2];
end;

Procedure zap;
begin
zm:=z; xz:=y1[1];
yz:=y1[2]; gm:=g;
end;

Procedure prir;
begin
i:=i+1;
x1[i1]:=x1[i1]+dx;
if abs(x1[i1])<=1 then
begin
opt;
x1[i1]:=x11;
if (z>zm) and (g<gpr) then
begin
zap;
j9:=i1;
xdx:=dx;
end;
end;
if abs(x1[i1])>1 then x1[i1]:=x1[i1]-dx;
end;

Procedure prirasc;
begin
il:=il+1;
for i1:=1 to n do
begin
144
prir;
end;
end;

Procedure opt1;
begin
for j1:=1 to n1 do
begin
j9:=0;il:=0;
nach_toch;
dx:=dxx;
x11:=x1[i1];
prirasc;
dx:=-dxx;
x11:=x1[i1];
prirasc;
if j9<>0 then
begin
dx:=xdx;
i1:=j9;
prir;
end;
end;
end;

begin
clrscr;
dxx:=0.01;n:=2;n1:=100;i:=0;zm:=0;
gpr:=37.87;
dsn[1]:=1.11;dsn[2]:=1.795;
dux[1]:=2.34; dux[2]:=4.575;
opt1;
WriteLn('Zmax= ',zm:5:2);
WriteLn('Xzmax= ',xz:5:2);
WriteLn('Yzmax= ',yz:5:2);
WriteLn('gm= ',gm:5:2);
WriteLn(' : ', i);
end.

:
Zmax = 159.63;
145
Xzmax = 3.31;
Yzmax = 4.05;
gm = 37.10.
: 404.

.
,
Z, -
( ) -
. ()
(-
). , X Z
, Y. dy = 0,5dx .
. -
Z. Z = Zmin(x,y).
. 10.3.

Y = f (x1, x2)

X2
. 10.3

. ( , -
)
(Zi + 1 Zi) 100 / Zi < e ,
e Z (, 1; 5;
10 % ..).
, -
-
. -
,
. -
: -
146
;

;
;
.
-
:
, -
. ,
,
. ,
.. ,
, .. .
-
; -
( -
); -
( ).

1. , . . / . . -
. : , 1982. 295 .
2. , . / . . . : ,
1982. 238 .
3. , . .
/ . . . . : , 1982. 108 .
4. , . . / . . . . : -
, 1989. 144 .

147
11

,
. .
. , -
. .

11.1
, -
, , -
.
-
-
.
-
, -
:
;
-
.
, , -
, , ,
.
.
: ?
, -
, ,
.
, -
.
: -
? : -
,
, .
.
148

. -
(, -
, ..), (
, , , ).

:
1. (-)
:
;
;
( );
;
..
2. :
;
;
;
;
().
3. , :
(
);
;
;
;
..
4. :
;
;
;
;
..

. , :
;
;
, , ..;
;
..

149

. (-
, )

-
, .

-
-
, -
.

,
:
:
= ii , i =1, ..., n,
= ii , i =
1, ..., n ;

():
= ii , i =1, ..., n,
= ii , i =
1, ..., n;

:
= ii + ii , i =1, ..., n,
= ii + ii , i =1, ..., n,
= ii + ii , i =
1, ..., n,

= ii + ii , i =1, ..., n.
i , -
i .
,

-
, .
. -

150
-
. -
, ,
.

-

.

11.2


.

. -

-
, .
-
:
i min,

= ( i2 ( i / i min 1) )
2 0,5
;

i max,

= ( i2 ( i max / i 1) )
2 0,5
.

-
-

,

.

. 11.1.
,
151

( ).

. 11.1 = f(1,2)

W
. -
:

(, 1min ), -

( i 1min ) ;
.

. -
W
W = ,
= [1, 1, ..., 1] .
:
1W = 1 ,
W = 1.
W -
. -

j j +1
100 ;
j
gj [gj],
(1; 5; 10 %); [gj]
.
152

. -
, -
-
(), .. -
.
. -
1
2, , -
. -
:

1,5 2,0 2,5 3,0


1 0,3661 0,4195 0,4650 0,5059
2 3,732 2,420 1,997 1,755

-
( ) :
0,470 1
= .
1 0,691
1 = ,
f1 f 2 0,470 1 1 0
=
0,691 0 1
,
f3 f4 1

1:
0,47f1 + f2 = 1;
f1 + 0,691f2 = 0;
0,47f3 + f4 = 0;
f3 + 0,691f4 = 1,
-
: w1 = 0,459; w2 = 0,784.

= ( i2 ( i / i min 1) )
2 0,5

153
1,5 2,0 2,5 3,0
1 0,3661 0,4195 0,4650 0,5059
2 3,732 2,420 1,997 1,755
0,243 0,167 0,193 0,242

,
, -
, = 2,0.
.
-,

.
-,

.

11.3
-

.
d
.
. d 0 1. -
:
d = 1,00 . -
( , , , -
), ( -
, , ; -
1 ).
. :
;
d = 1,00...0,80 ( )
, ;
d = 0,80...0,60 (
, );
d = 0,60...0,37 ;
d = 0,37 ( -
, );

154
d = 0,37...0 ;
d = 0 .
d
.
-
,
(yi),
, (di),
(D),

:
D = (d1d2, ..., dn)1/n,
n .
-

.
y ymax y ymin

( ai )
=di e= , ai e yi ,
yi , ( )
yi.
di 0...1
yi 4 +4.
ymin y ymax -

q
= ( ai )
di e= , ai ([ yi ]) ,

q , yi
yi = (2yi (ymax + ymin)) / (ymax ymin).
q , -
yi 0,6...0,9,

yi ,
q = (ln(ln(1/d))) / (ln[ y ]).
q, -
.
155
: -
,
-
.

1. , . . - /
. . . . : , 1979. 358 .
2. , . / . . . : , 1980.
272 .
3. , . . / . . -
, . . . . : , 1980. 160 .
4. , . .
/ . . , . . . . : -
; : , 1980. 304 .
5. , . . / . . -
. : , 1982. 295 .
6. , . . -
/ . . . . : , 1984. 288 .
7. , . .
/ . . . . : , 1982. 108 .

156
12

.
. -
. .
. -
. -
.

12.1
-
,

.

.
-
.
-
-
.
,
, -
1952 . 1963 . , -

. . , ( )
.
-

... ,
.
, .
. - -
157
, -
,
. -
,
, , -
.
(, -
) ():
1. .
2. (, , -
..) (, , -
..).
3. .
4. , -
, .
5. ,
,
.

. ,
17 ,
10, 2700 ..
-
,
,
.
-
,
. ,
.
, X1 X2 -
: X1 = {x11, x12}; X2 = {x21, x22} ( ),

d(X1, X2) = [X1 X2] = [(x11 x21)2 + (x12 x22)2]0,5,
, -
.
-
, n:
d(X1, X2) = [X1 X2] = [(x11 x21)2 + (x12 x22)2 +... +(x1n x2n)2]0,5.

158
d(X1, X2)
. -
.
,
, -
. , -
, -
.
1
, 2
.
:
= (2 1) / (2 + 1).
1 2 = const (
), 2 1 =
= const ( ).
,
:
i min,

= ( i2 ( i / i min 1) )
2 0,5
;

i max,

= ( i2 ( i max / i 1) )
2 0,5
.

-
1 2, N min. N -
, .
, -
.
-

, .. , -
,
, -
. -
-
159
-
-
.
,
.

12.2
-
.
:
1.
.
. -
. -
. -
, .
2.

. -
.
3.

. -
. ,
. -
i- j- -
xij norm, (xij)
m
(M(xij))
G(xij):
xij norm = (M(xij) xij) / G(xij).
-
, .

xij norm = xij / xi max.

160

.
4. ,
(). N ,
-
Nmin < N < Nmax.

N
.
5. d(X, Z) X -
Z1, Z2, , ZN, -
: ,
. , d(X, Z1) >
> d(X, Z2),
Z2. -
.
.
6. (
, ).
,
. ,
. -
, -
.
7.
: 5 6 (
34 ). -
,
-
.
8. D -
:
DR = (d(X 1R, ZR) + d(X 2R, ZR) + ... + d(X hR, ZR)) / h,
R ; h , R- .

-
:
1 = (D1 + D2 + ... +DR + ... + DN) / N.

161
9.

:
j, j + 1 = d(Z j, Z j+1), j = 1...N 1;
2 = 2 (1,2 + 1,3 + ... + 1, N + 2,3 + 2,4 +
+ ... + 2, N + ... + N1, N) / N(N 1),
2 / N(N 1) N 2.
10. , :
= (2 1) / (2 + 1).
11. ,
-
. 4.
,
= max ().
-

.
. -,
-


. -, -


.
-
-
. -
:
1. .
2.
.
3. , -
. ,
.
. -
.

162
4. -
, .
-
.
, ..
.
-
,
.
.
{ }
Uses crt;
var
x:array[1..20,1..30] of real;
z,zopt,zopt1:array[1..10,1..30] of real;
d,dopt:array[1..30] of real;
dd:array[1..20,1..10] of real;
ck,nkl:array[1..10] of integer;
duu,optduu:array[1..20] of integer;
dz:array[1..10] of real;
i,j,j1,n,m,m1,nk,ic,cck,ixsr,ii,ira,nkopt,iraopt,za: integer;
xx,xmax,xsr,du,dzz,ddzz,k,optk:real;

Procedure vvod_n;
{ }
begin
GotoXY(2,2);TextColor(10);
Write(' (
20):n= ');
ReadLn(n);
GotoXY(2,2);
WriteLn(' ');
GotoXY(42,2);
WriteLn(' n=',n);
end;

Procedure vvod_m;
{ }
begin
GotoXY(2,3);TextColor(14);

163
Write(' ( 30):m= ');
ReadLn(m);
GotoXY(2,3);
WriteLn(' ');
GotoXY(42,3);
WriteLn(' m=',m);
end;

Procedure izob_mat;
{ }
begin
for i:=1 to n do begin
for j:=1 to m do begin
GoToXY(2+j*2,3+i);
TextColor(4);
WriteLn('*');
end;end;
i:=0;
while i<n do
begin
i:=i+1;j:=1;
GotoXY(2,2);TextColor(7);
WriteLn(' N ',i);
while j<(m+1) do
begin
GotoXY(2,3);TextColor(7);
Write(' N ',j,': ');
GoToXY(2+j*2,3+i);
TextColor(14);WriteLn('*');
GotoXY(15,3);
ReadLn(x[i,j]);
GoToXY(2+j*2,3+i);TextColor(10);
WriteLn('*');GotoXY(2,3);
WriteLn(' ');
j:=j+1;
end;
end;
end;

Procedure razn;

164
{ }
begin
for ic:=1 to nk do begin
nkl[ic]:=0;end;
for i:=1 to n do begin
for ic:=1 to nk do begin
if ic=1 then begin du:=dd[i,ic];duu[i]:=ic;
end;
if dd[i,ic]<=du then begin du:=dd[i,ic];duu[i]:=ic;
nkl[ic]:=nkl[ic]+1;end;
end;
end;
for ic:=1 to nk do begin
nkl[ic]:=0;end;
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
if duu[i]=ic then nkl[ic]:=nkl[ic]+1;
end;
end;
end;

Procedure raz_lok;
begin
{ }
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
dd[i,ic]:=0;
end;end;
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
for j:=1 to m do begin
dd[i,ic]:=dd[i,ic]+((x[i,j]-z[ic,j])*(x[i,j]-z[ic,j]));
end;
end;
end;
razn;
{ }
for ic:=1 to nk do begin
for j:=1 to m do begin

165
z[ic,j]:=0;
end;
end;
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
if duu[i]=ic then begin
for j:=1 to m do begin
z[ic,j]:=z[ic,j]+x[i,j]/nkl[ic];
end;end;
end;
end;
end;

Procedure priv;
{ -
, }
begin
for j:=1 to m do begin
d[j]:=0;xsr:=0;
for i:=1 to n do begin
if i=1 then xmax:=x[i,j];
if x[i,j]>xmax then xmax:=x[i,j];
end;
for i:=1 to n do begin
x[i,j]:=x[i,j]/xmax;
xsr:=xsr+x[i,j];
end;
xsr:=xsr/n;
for i:=1 to n do begin
d[j]:=d[j]+(x[i,j]-xsr)*(x[i,j]-xsr);
end;
end;
end;

Procedure class;
{ }
begin
Randomize;
nk:=(Random(n) div 2);

166
if nk<2 then nk:=2;
{ }
for ic:=1 to nk do begin
Randomize;
ck[ic]:=1+Random(n-1);
cck:=ck[ic];
for j:=1 to m do begin
z[ic,j]:=x[cck,j];
end;
end;
end;

Procedure optim_class;
begin
nkopt:=nk;
optk:=k;
iraopt:=ira;
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
{ }
optduu[i]:=duu[i];
for j:=1 to m do begin
zopt[ic,j]:=z[ic,j];
end;end;
end;end;

Procedure ch_kr;
{
}
begin
for ic:=1 to nk do begin
dz[ic]:=0;end;
dzz:=0;ddzz:=0;
for ic:=1 to nk do begin
for i:=1 to n do begin
if duu[i]=ic then begin
for j:=1 to m do begin
dz[ic]:=dz[ic]+(z[ic,j]-x[i,j])*(z[ic,j]-x[i,j])/nkl[ic];
end;end;
167
end;
dzz:=dzz+dz[ic]/nk;
end;
{
}
for ic:=1 to nk-1 do begin
for j:=1 to m do begin
ddzz:=ddzz+(z[ic,j]-z[ic+1,j])*(z[ic,j]-z[ic+1,j]);
end;end;
ddzz:=ddzz/nk/(nk-1)*2;
Delay(300);
{ }
k:=(ddzz-dzz)/(ddzz+dzz);
end;
begin
clrscr;
{ ,
i- ,j- ,
n- ,m- }
vvod_n;
vvod_m;
izob_mat;
priv;
for ira:=1 to 10 do
begin
class;
{ }
for ii:=1 to 3 do begin
raz_lok;
for i:=1 to n do begin
TextColor(duu[i]);
WriteLn('*');
end;
end;
ch_kr;
{ }
if ira=1 then optim_class;
if (ira>1) and (k>optk) then optim_class;
for ic:=1 to nk do begin
168
for j:=1 to m do begin
z[ic,j]:=0;
end;end;
end;
{ cc}
TextColor(14);
GoToXY(20,21);
WriteLn(' = ',optk:6:5);
Delay(1300);
TextColor(15);
GoToXY(20,22);
WriteLn(' N= ',nkopt);Delay(1300);
GoToXY(20,23);
WriteLn(' = ',iraopt);Delay(1300);
{ }
for i:=1 to n do begin
GoToXY(60,3+i);
TextColor(optduu[i]);
WriteLn('*');
end;
Delay(2500);
end.

12.3
, -
,
. -
-
.

. 17 -
, -
.

= ( i2 ( i max / i 1) )
2 0,5
;

169
:
1 min, 2 max, N min.


.

(. 12.112.3).

. 12.1

. 12.2

. 12.3

170
-

, .

:
-

;

.

,
.

. ,
-
.
.
-
. 12.4.

) )
. 12.4

171
. 12.5

. 12.5

-
.
. 12.6.

. 12.6

172
, -
(. 12.7).

. 12.7

1000 , -
.
25.

1. , . / . , . . . :
, 1978. 320 .
2. , . . / . . , . . -
. . : , 1989. 232 .
3. , . / . .
. : , 1981. 199 .
4. , . . / . . -
, . . . . : , 1981. 80 .

173
5. , . . -
/ . . , . . . :
, 1981. 176 .
6. , . . / . . -
. . : , 1972. 208 .
7. , . . -
/ . . . : , 1981. 160 .

174
V

175
13

.

.
. .
.

13.1
-
,
,
-
. -

-
.
-
, -

( ,
..). -
,
.

( ; ,
; -
; , -
..). -

b
x
2
( )
dx b3 a3 / 3;
a

176
(x2 3x 4) / (x 4) + 2x 5 3x 4;
a v b a + b ab.
-
, . ,
-
, , -
. -,
. ,
MathCAD , -
,
, .
,
. -
, -
, , , -
,
, ..

.
-
-
, ( ).
-
. -
. ,
-
, , ,
, . -

-
, -
. ,
. -
-
-
.

177
13.2


, ,
. -
:
;
;
;
, -
;
.

-
.
-
(): , -

.
,
/ .
.
-
, -
.

-
, -
. -
-
.
, y = x4 + 2x3 + 3x2 + 4x + 5
:
Y: = X**4 + 2 * X ** 3 + 3*X**2 + 4*x + 5;
Y: = (((X + 2)* X + 3)*X + 4)*X + 5.
,
. -
,
178
. ,
** 4 , exp(4lnx),
Y , -
.

-
,
, , -
..
-
.
,

-
, ( ).

, .
, -
, -
. -
-
, , -
, ,
-
. -
.

.

13.3
, -
, -
.
-
, :

;

179
;
-
;
-
- -
.
-
:
1. .
, -
.
.

. ,
, 6,4837569 . ,
. ,
, -
, . ,
4,2 .
.
,
.

, ,
,
.
-
( , 1/3 ..). , -

. 1/10,
0,1 ,
: 0,000110011001100... -
, 0,1 -
, .
-
.
,
, .
2. .
. -
, ( -

180
) .

.
1. ,
,
-
:
sin(x) = x x3/3! + x5 / 5!x7/7!+ ... .
.
, 1470
( 108) -
24,25401855.
.
16 , 2550 -
29,5.
2. -
. :
5 331 = 3,5;
6x 397 = 5,2.
( = 331,7, = 5,000)
.
.
2 %
( 5,2 5,1), 10 % ( = 298,6,
= 4,5). -
= 358,173 = 5,4. -

, .
, -
.

, .
.
, , -
, .
3. .
. -
: 9,2654 7,1625. 16,4279

181

. 16,428.
,
-
.
,
:
1. - -
, ,
.
2. ,
. , , -
, .
3. a(b c) ab ac,
(b c) / a b / a c / a . -
,
.
.
4.
.

1. , . . / . . -
. : , 1982. 295 .
2. , . / . . . : ,
1983. 504 .
3. -, .
/ . -, . . . : , 1977. 584 .
4. , . / . . . : ,
1982. 238 .
5. , . . , -
/
. . . . : - , 1932. 49 .
6. , . . -
, / . . -
. . : - , 1932. 472 .
7. -
/ . . . . . : , 1079. 310 .
8. , . . /
. . . . : , 1988. 208 .
8. , . . /
. . . . : , 1983. 128 .

182
9. , . . /
. . . . : , 1987. 160 .
10. .
. . : , 1990. 174 .
11. MathCAD 6.0 PLUS. ,
Windows. . : , 1997. 712 .

183
14


. .
. . -
. .

14.1
(),


, .
.

.
-
.
.
, , -
, , -
.
-
, .
:
F (t, y, y) = 0
:
y = f(t, y), (14.1)
t ( -
, ); -
; = dy / dt y; F -
; f -
.
184
-
/ -
.
,
, , .

, . -
,
.
-
.
-
,
, .

:
1. . (14.1) f
-
(t, y), (0, 0)
y(t) ( ):
y = f(t, y), y(x0) = y0,
, x0.
2. . -
(14.1) f -
(t, y)
y, ..
[f(t, y2) f(t, y1)] < L [y2 y1],
L , (0, 0) -
y(t) -
( ), ,
0.
3. . -

(14.1) (0, 0) -
(t, y)
.
,
.

f y .

185
, ,
, -
(1).
(14.1) :
1) , f y -
;
2) -
, , (14.1);
3) ( ), -
, .
, , , = 0.
-
.
-

( -
-
), -
.

. -
:
y = f (x, y)
(0) = 0. (),
, .
,
, -
(, t) x1 = x + h
(h ).
, . ,
-
, -
y = f(x).

.

14.2

-

186
.
( ).
(-
):
1. ( ):
dy / dx = F(x, y) / x = (yi + 1 yi) / (xi + 1 xi),
yi + 1 xi+1. , h = xi + 1,
(yi + 1 yi) / (xi + 1 xi) = (yi + 1 yi) / h = F(xi, yi)

yi + 1 yi + hF(xi, yi).
(0, 0), -
, -
.
2. :
yi+1 yi + hF(xi+ h / 2, yi+1),
yi+1 = yi + h / 2F(xi, yi).
3. :
yi + 1 yi + 1 / 6(k1 + 4k2 + k3),
k1 = hF(xi, yi),
k2 = hF(xi + h / 2, yi + k1 / 2),
k3 = hF(xi + h, yi + 2k2 k1).
4. :
yi + 1 yi + 1 / 6(k1 + 2k2 + 2k3 + k4),
k1 = hF(xi, yi),
k2 = hF(xi + h / 2, yi + k1 / 2),
k3 = hF(xi + h / 2, yi + k2 / 2),
k4 = hF(xi + h, yi + k3).
-
, ,
h x k . k -
.
k + 1.

187
,
, -
.

-
:
1.
-
.
.
2.
f (, y) .
3. -
, -
h. :
(k2 k3) / (k1 k2)
, .
4. -
.
5.
h. -
,
h h / 2. -
(, -
, ), , , .

.
n .


fst ;
nn, nd
, ;
y[i], yy[i] y j+1 y j i-
;
j ;
rk[i] i-
der[i] i- ;
h .

188
Procedure rk4;
begin
fst;
for i:=nn to nd do
begin
y[i]:=yy[i]+h*der[i]/2;
rk[i]:=der[i];
end;
fst;
for i:=nn to nd do
begin.
y[i]:=yy[i]+h*der[i]/2;
rk[i]:=rk[i]+2*der[i];
end;
fst;
for i:=nn to nd do
begin
y[i]:=yy[i]+h*der[i];
rk[i]:=rk[i]+2*der[i];
end;
fst;
for i:=nn to nd do
begin
rk[i]:=(rk[i]+der[i])*h;
y[i]:=yy[i]+rk[i]/6
end;
end.

14.3
-
,
. -
-
. :
.
.
-
. -
.

189

-
, -
:
1. . -
:
yn + 1 = yn 3 + 4h / 3(2yn yn 1 + 2yn 2),
:
yn + 1 = yn 1 + h / 3(yn + 1 + 4yn + yn 1).
, -
, .. -
: .
2. . -
. , -
- , -
.
-
:
yn + 1 = yn + h(55yn 59yn 1 + 37yn 2 9yn 3) / 24,
:
yn + 1 = yn + h(9yn + 1 19yn 5yn 1 + yn 2) / 24.
3. . :
y(0)n + 1 = yn 3+4h / 3(2yn yn 1 + 2yn 2);
:
y(0)yn + 1 = y(0)n + 1 +112 / 121(yn y(0)n),
[y(0)yn + 1] = f(xn + 1, y(0)yn + 1);
:
y(j + 1)n + 1 = (9yn yn 2) / 8 + 3h([y(j + 1)n + 1] + 2yn yn 1) / 8.

, ,
.

190
-
.

.
,
.
:
p2 = y0 + 2hy1,
y1 = F(x1, y1);
:
c2 = y1 + h(p2 + y1) / 2,
p2 = F(x2, y2).
2 = (0 + 2h)
2 = 2 + ,
= (2 2) / 5 .
. -

.

Procedure procor;
begin
fst;
for i:=nn to nd do
begin
ps2[i]:=der[i];
p2[i]:=yy[i]+2*h*ps2[i];
end;
fst;
for i:=nn to nd do
begin
yy[i]:=y[i];
c2:=y[i]+h/2*(der[i]+ps2[i]);
ec1:=(p2[i]-c2)/5;
y[i]:=c2+ec1;
end;
end.
191
(-
).


-
:
1. -
, .
.
2. -
.
3.
.


-
,
:
1.
( ).
2. -
(, ).
3. -
-
, .
, .
4. -

. -
.

14.4
-

, -
. 14.1.

192
. 14.1

1 -
2 3,
. 4. ,
, I
II III.
III . , -
, ,
-
. ,
,
.
, -
-
, .
,
. -
.
,
.
.



3, . -
,
, ,
.
-
-
.
.
,

193
, -
. -
-
. . 14.2.

. 14.2

14.5

() .
,
n
Cieit . -
i =1
,
1 . n-
n , -
, n . -
-
, -
,
.

194

, -
,
. -
, .
, -
, ..
. :
U = 998U + 1998V,
V = 999U 1999V.
U(0) = V(0) = 1 :
U = 4et 3e1000t,
V = 2et + 3e1000t.

:
U = 4et,
V = 2et.
(-
), -
:
Uk + 1 = Uk + h(998Uk + 1998Vk),
Vk + 1 = Vk + h(999Uk 1999Vk),
U(0) = V(0) = 1.
h = 0,01 -
:
U1 = 1 + 0,01(998 + 1998) = 30,95,
V1 = 1 + 0,01(999 1999) = 28,98.
-
. -
, -
:
1. .
2. ( ).

195
3. .
4. .
5. .
6. ( ) .

-
,
.
-
, :
Xk + 1 = Xk + h / 2(Xk + 1 + Xk) = Xk + h / 2{f(Xk + 1, tk + 1) + (f(Xk, tk)}.
-
:
Xk + 1 = X2k + 2(h / 2) + [X2k + 2(h / 2) Xk + 1(h)] /3,
Xk + 1(h) X2k + 2(h / 2) ,
() tk + 1.

-
. 14.1.

.
, -
. , -
- .
.

:
1) -
(), -
;
2) -
-
.
-
, -

. -
, -
MathCAD ..

196
14.1
19



U, % V, % U, % V, % U, % V, %
28,5 28,5 28,5 28,5 0,0 0,0
20,1 36,1 20,9 37,6 1,1 4,1
15,1 51,1 16,2 54,7 3,5 18,5
11,9 94,7 13,1 104,4 4,9 58,1
9,6 1625,6 10,9 1843,6 5,4 1381,3
7,9 96,4 9,2 112,4 5,5 103,1
6,6 44,4 8,0 53,2 5,3 56,5
5,6 27,8 6,9 34,2 5,0 40,5
4,8 19,7 6,1 24,8 4,5 32,0
4,2 14,9 5,4 19,2 4,0 26,3
3,6 11,7 4,8 15,5 3,4 22,2
3,2 9,5 4,3 12,9 2,9 19,0
2,8 7,8 3,8 10,9 2,3 16,3
2,4 6,6 3,5 9,3 1,7 14,1
2,2 5,6 3,1 8,1 1,2 12,2
1,9 4,8 2,8 7,1 0,6 10,5
1,7 4,1 2,6 6,2 0,1 8,9
1,5 3,6 2,3 5,5 0,3 7,6
1,3 3,1 2,1 4,9 0,8 6,4

14.6
,
( ).
, , -
. , -
(. 14.3),
, (0 1).

. 14.3

197
-
: 1) ; 2) - ();
3) .
. ,
-
.
- .
y = f(x, y, y) y(a) = A y(b) = B
[a, b] n
:
xi x0 + ih, i = 1, , n,
x0 = a, xn = b, h = (ba) / n.
xi yi.
- , -
-. :
y(xi) = (yi + 1 yi1) / 2 / h,
y(xi) = (yi + 1 2yi + yi1) / h2.
-
, n 1
n 1 .

. , , -
-
, . , -
, -
. , -
. -
. 14.2.
14.2

-


y0 (3y0 4y1 + y2) / 2 / (y1 y1) / 2 / h (y2 + 4y1 3y0) / 2 /
/ h + (h2y / 3) (yh2 / 6) / h + (yh2 / 3)
y0 (y0 2y1 + y2) + (y1 2y0 + y1) / h2 (y2 2y1 + y0) /
+ (hy0) (yIVh2 / 12) / h2 (hy)

.
Y = 2x + 3y

198

y(0) = 0, y(1) = 1
h = 0,2.
:
(yi + 1 2yi + yi 1) / 0,04 = 2xi + 3yi.

,

( , -
, -
):
2,12y1 + y2 = 0,016,
y3 2,12y2 + y1 = 0,032,
y4 2,12y3 + y2 = 0,064,
2,12y4 + y3 = 0,936.
. 14.3. -
,

Y(x) = (5sh 3x ) / (3sh 3 ) 2 / 3.

14.3

y
x

0,0 0,0 0,0
0,2 0,0827 0,0818
0,4 0,1912 0,1897
0,6 0,3548 0,3529
0,8 0,6088 0,6073
1,0 1,0000 1,0000

1. , . . / . . -
. : , 1982. 295 .
2. , . / . . . : ,
1983. 504 .

199
3. -, . /
. -, . . . : , 1977. 584 .
4. , . / . . . : ,
1982. 238 .
5. , . . /
. . . . : , 1988. 208 .
6. , . . /
. . . . : , 1983. 128 .
7. , . . /
. . . . : , 1987. 160 .

200
VI

201
15

.
.
.

15.1


-
.
: -
-
.
-
:
1.
(Delphi,
Visual C ..).
2.
(Eureka, Mercury, Excel, Mathematica, Maple, Axum,
MathCAD, MATLAB .).
3. , -
-
(AutoCAD, PCAD, Micro-CAP, P-
SPICE, Electronics Workbench . .).

, -
, .. .

, -

.

202
-
,
, , :
1. -
.
, , -
, -
.
2.
, -
. , ,
( , , ..),
( ) .. -
.
, ,
.
3. -
, -
.

.
4.
. -
(,
)
( ).
5. , -
( ), -

.
-
-
. .
-
.

15.2
, -
,

203
- .
-
:
1. (
) . -
-
. -
()
-
. (
, , ..). -
-
, . Electronics
Workbench Simulink MATLAB
. 15.115.2.

().

.

. 15.1 Electronics Workbench

204
. 15.2 Simulink

()

(. 15.315.4).
, -
(). -
,
. -
. 15.3.
-
.

. 15.3 ( )

205
. 15.4 Simulink

-
( . 15.5 MathCAD
2D-).

. 15.615.7. ,

,
(. 15.6).

. 15.5

206
. 15.6

. 15.7

2. -
, -
. -

207
.
-
, -
.
3. -
.
(, : ) -
(DC-Analisis); ) -
(AC-Analisis);
) (Transient Analisis)) -
.

.
. 15.7 -
DC (DC-Analisis). ,
(. 15.8), -
.

. 15.8

-
. 15.9.

208
. 15.9

4. -
.

-
.
( : , -
..) (. 15.10) ().

. 15.10

, -
, . -
209
-
.

, . 15.1115.12.

. 15.11 MATLAB

. 15.12

:

;
;

.
210
15.3
-
.

Electronics Workbench. -

MathCAD MATLAB.
Electronics Workbench
. -
-

. -
.

.
-
, .
-
. -
-
-
. Electronics Workbench
-
.
-
:
;

;

,
-
.
Electronics
Workbench . 15.1, 15.3, 15.6.
MathCAD
.
, , :

. -
. 15.13.
211
. 15.13 MathCAD

MathCAD -
, . , -
MathCAD MathConnex, -
-
. ,
MathConnex, -
(MathCAD, Exel,
Axum, MATLAB). -
, . 15.14.

. 15.14 MathConnex

212
MATLAB ( ) -
,
, -
. -
, -
. -
Electronics Workbench.
, -
, -
,
, -

.
-

,
-
.

1. , . . IBM PC.
Electronics Workbench / . . . . : -, 2000.
506 .
2. , . . MathCAD 12 / . . . . :
-, 2004. 576 .
3. , . . MATLAB 5.0/5.3. /
. . , . . . . : , 1999. 640 .
4. , . . MATLAB 5.2.
Windows : / . . . . : ,
1999. 288 .
5. , . Simulink 4. / . , . .
. : . , 2003. 403 .

213
16

EULER

. -
. , -
. -
, .

16.1
EULER -
-
() . ,

.
-
-
,
.
EULER -
-
. -
-
.
(-
).
, -
.
EULER -
.

, -
, -
.
.

214
EULER -
-
. , -
, , , -
. -
,
. , , -
. -
, .. -
.
EULER . ,
- :
-
: , , ,
, .. -
-
;
-
: ,
, ..
, . 16.1,

, -
.

. 16.1

215

(. 16.2)
. -

, . -
-
. ,
. -
.
.

. 16.2

EULER -
, , -
.

EULER .
216
16.2

,
. ,
;
-
; , -
.
-
. 16.316.6.

. 16.3

. 16.4

217
. 16.5

. 16.6 EULER

218
16.3 ,

:
(
), ( -
)
.
-
.
,
.

-
. -
( *.jou).
. ,
.
,
. -
,
, *.sen.
.
, -
.
-
, . -
, . , -
, -
. -
.
. -
. -
.
-
Windows, . 16.1
16.6.
EULER -
(. 16.7):
1. -
(
).

219
. 16.7

2. , ,
, -
( ).
3. -
( ).
4. -
.
5. -
.

.
6. -
.
7. -
. -
.
8. -
(
) .
.
9. -
(

220
) .
.
10. ,
( ).
: ,
.
-

. -
,
, (. 16.8).

. 16.8

-
, , -
.
.
.
,
,
. -
-
.
221
16.4
EULER -
:
:
;
;
;
;
.
1.
, EULER,
,
. -
, -
, ,
.
2.


EULER (
). , -
, -
. -
-
-
.
,

. ,
. ,
, -
.
EULER
. -
,
,
. -
.
222
-
. , -
( , -
) .

.
,
-
.
-
. EULER
. -
.
.
-
, -
. , -
,
, . -
-
.
.

.
EULER -
, . -
-
.
.
. , , -
-
.
3.
-
, -
. EULER - -
.
( ).

: (point), (vector), (node), (plane),

223
(line), (surface), (solid).
() ,
. -
, , -
.
4.

.
: (body), (joint), (force), -
(actuator), (sensor), (motion), -
(reform), (event), -
(condition), (gravity) . -
3 4 ,

.
5.

EULER
, .
-
. -
-
. -
. -
,
.
, -
. :
;
(
);
;
( ).
-
. -
.
, , -
, -
.

224
6.
,
(.16.9).

. -
(
) . -
-
-
. -

EULER,
Windows. ,
.

. 16.9

225

.
, -
. -
-
. -
, -
,
,
. -
.
EULER, ,
.
-
.

1. EULER.
2. EULER.

226
17
SolidWorks & Cosmos

.
.
.

17.1
SolidWorks
SolidWorks -
(), -
-
-, -
.
. 17.1.

. 17.1 SolidWorks

227
SolidWorks
:
-
;
, -
;
/ ;
- -
;
;
;
;
100 % -
;
.
SolidWorks -
COSMOSXpress.
COSMOSXpress COSMOSWorks
. COSMOSXpress
, -
, -
,
, , -
. COSMOSXpress
. 17.217.3.

. 17.2 COSMOSXpress

228
. 17.3 - COSMOSXpress

COSMOSXpress -, -
, -
.
SolidWorks -
. -
SolidWorks -
, (. 17.417.6). ,

.

. 17.4

229
. 17.5

. 17.6


.

,
. ,
-
. .

-
.

.
-
. -
,
, . -
, , -
. . 17.6
,
.

230
-

. -
. -
, , -
-
.

,
(. 17.7).

) )

) )
. 17.7

, -
-
. -
-
.

-
, -
.
.

, -
, , -
() (. 17.8). -

231

SolidWorks, ,
. -

.

. 17.8

,
. , , , ,
, ,
, .
-
, .
-
-
232
, .. -
,
.
-
, -
COSMOSWorks.

17.2
COSMOS. COSMOSWorks
COSMOSWorks -
, -
SolidWorks (. 17.1).

17.1
COSMOSWorks
COSMOSWorks Professional COSMOSWorks Advanced Professional
,




COSMOSMotion COSMOSFloWorks



CAE-,

COSMOSWorks
, -
:
;
;
;
;
;
;
;

233
;
;
;
.


-
, COSMOSWorks
, ,
..


COSMOSWorks -
,
,

, .

SolidWorks COSMOSWorks.
- , -
.
.
COSMOSWorks -
, , ,
. -
.
Web- MatWeb, 50
.


-
(. 17.9). COSMOSWorks
, -
. :
;
;
;
;
;

234
;
;
;
;
;
;
;
, ;
.

. 17.9

-
, . -

-
. COSMOSWorks -
, , , -
( , ), -
.
; , ,
.
, .

235

COSMOSWorks
, OpenGL (. 17.10). -
,
:
, , -
, , ;
;
, , ;
-
;
( -
);
;

P-.

. 17.10

COSMOSWorks : HTML (
), avi, vrml, xgl, bitmaps, jpeg.
COSMOSWorks 2005 .
, -
..
. -
236
/ . -
- -
, .
, COSMOSWorks, -
. - , ,

-: Nastran (*.dat), ANSYS (*.ans), IDEAS (*.unv) .

17.3 COSMOSMotion
COSMOSMotion
. , COSMOSWorks, -
SolidWorks, -
. -
COSMOSWorks . 17.11.

. 17.11

COSMOSMotion SolidWorks. -
-
. COSMOSMotion,
, -
. , -

237
, . -
,
(, ).
: -
, ,
.
(, ,
) -
.
( )
.
COSMOSMotion COSMOSWorks
.

17.4 COSMOSFloWorks
COSMOSFloWorks
(. 17.12). -
SolidWorks, COSMOSFloWorks
- -
.

, -
.

. 17.12 COSMOSFloWorks

238

COSMOSFloWorks :
;
;
;
, ..;
- .
SolidWorks
, -
, .
.
.

-
. SolidWorks-COSMOS

.
, -
-
.

1. , . SolidWorks / . . : , 2001. 458 .


2. , . -
COSMOS / . [ -
]. : www.solidworks.ru
3. SolidWorks.
4. , . COSMOS -
- / . //
CADmaster. 1 [ ]. : www.cadmaster.ru
5. , . COSMOS -
- ( ) / . // -
CADmaster. 2 [ ]. :
www.cadmaster.ru
6. , . . SolidWorks/COSMOSWorks / . . .
. : , 2004. 432 .

239

You might also like