X C ®ÞNH H M Lîng Nhùa Thùc Tõ Cña Nhi N Liöu H NG KH NG B NG PH NG PH P Bay H I Nhanh

ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-381
Phßng thö nghiÖm trang: 1 /7

Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000
Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-381 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
X¸c ®Þnh hµm lîng nhùa thùc tÕ cña nhiªn liÖu hµng kh«ng b»ng
ph¬ng ph¸p bay h¬i nhanh
(Theo tiªu chuÈn ASTM D381-94 / IP 131-94)
1. Môc ®Ých & Ph¹m vi:

1.1.Híng dÉn nµy ®Ó x¸c ®Þnh hµm lîng nhùa thùc tÕ cña nhiªn liÖu hµng kh«ng
vµ hµm lîng nhùa trong x¨ng hoÆc dung m«i chng cÊt bay h¬i t¹i thêi ®iÓm kiÓm
nghiÖm t¹i Phßng thö nghiÖm
1.2. Çc ®iÒu kho¶n ®îc so¹n th¶o ®Ó x¸c ®Þnh ®èi víi thµnh phÇn kh«ng tan
trong heptan cña nhiªn liÖu kh«ng sö dông cho hµng kh«ng.
1.3. ý nghÜa thùc cña ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm x¸c ®Þnh nhùa trong x¨ng «t«
kh«ng ®îc x¸c ®Þnh v÷ng ch¾c. Nã chøng tá r»ng nhùa cao cã thÓ g©y nªn cÆn l¾ng
trong hÖ thèng c¶m øng vµ lµm kÑt van n¹p, vµ trong nhiÒu trêng hîp cã thÓ cho r»ng
nhùa thÊp sÏ b¶o ®¶m kh«ng g©y kÑt t¾c trong hÖ thèng c¶m øng. Tuy nhiªn, ngêi sö
dông cÇn hiÓu r»ng ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm nµy kh«ng cã liªn quan tíi sù kÕt tña cña
hÖ c¶m øng. Môc tiªu c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho x¨ng «t« lµ viÖc x¸c ®Þnh
s¶n phÈm oxy ho¸ t¹o thµnh trong mÉu tríc khi hoÆc trong ®iÒu kiÖn t¬ng ®èi «n hoµ
cña qu¸ tr×nh kiÓm nghiÖm. Do nhiÒu lo¹i x¨ng «t« ®îc hoµ trén cã môc ®Ých víi dÇu
kh«ng bay h¬i hoÆc phô gia, nªn bíc chiÕt heptan lµ cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn nh÷ng thø ®ã
ra khái cÆn bay h¬i sao cho çc vËt liÖu cã h¹i lµ nhùa, cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc. §èi víi nhiªn
liÖu ph¶n lùc, lîng nhùa lín chøng tá nhiªn liÖu bÞ bÈn bëi dÇu nhên cã ®iÓm s«i cao
hoÆc vËt liÖu ç biÖt nµo ®ã vµ nãi chung ph¶n ¸nh sù qu¶n lÝ kÐm trong trong hÖ
thèng ph©n phèi cña nhµ m¸y chÕ biÕn.
Ngêi viÕt: Ngêi duyÖt:

Ký tªn: Ngµy: Ký tªn: Ngµy:
2. Tµi liÖu tham kh¶o

2.1. Tiªu chuÈn ASTM:

- B¶n dÞch Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng nhùa thùc tÕ cña nhiªn liÖu hµng kh«ng
b»ng ph¬ng ph¸p bay h¬i nhanh - ASTM D381-94.
3. §Þnh nghÜa & ThuËt ng÷:

3.1. M« t¶ çc thuËt ng÷ dïng cho tiªu chuÈn nµy:
3.1.1. Nhùa thùc tÕ: CÆn bay h¬i cña nhiªn liÖu hµng kh«ng mµ kh«ng cã bÊt kú
sù xö lý nµo thªm.
3.2. §èi víi nhiªn liÖu phi hµng kh«ng sö dông çc ®Þnh nghÜa sau ®©y:
3.2.1. Hµm lîng nhùa röa b»ng dung m«i: PhÇn cÆn sau khi bay h¬i (3.2.2) ®îc röa
b»ng heptan.
Th¶o luËn: §èi víi x¨ng hoÆc nhiªn liÖu kh«ng dïng cho hµng kh«ng th× hµm lîng nhùa röa b»ng dung
m«i nh ®Ò cËp ë trªn ®îc coi lµ hµm lîng nhùa thùc tÕ.
3.2.2. Hµm lîng nhùa kh«ng röa b»ng dung m«i: CÆn bay h¬i cña s¶n phÈm ë ®iÒu
kiÖn thÝ nghiÖm mµ kh«ng cã sù xö lý nµo thªm.
4. ThiÕt bÞ:
4.1. Cèc thuû tinh dung tÝch 100 ml: X¾p xÕp çc cèc thµnh çc bé, sè cña mçi bé
phï hîp víi sè cña hâm cèc trong thïng bay h¬i. §¸nh dÊu mçi cèc trong bé b»ng sè hoÆc
b»ng ch÷ çi ®Ó nhËn biÕt, ®Ó l¹i cèc cã träng lîng thÊp nhÊt lµm cèc so s¸nh.
4.2. B×nh lµm nguéi: B×nh hót Èm. Kh«ng cÇn sö dông t¸c nh©n hót Èm.
4.3. Thïng bay h¬i: Mét bÕp çch láng, cã bé gia nhiÖt b»ng ®iÖn vµ cã hâm víi vßi
phun cho hai cèc. Tèc ®é dßng h¬i ®îc ®o b»ng lu lîng kÕ khÝ. ChÊt láng ®æ ®Çy çch
®Ønh 25mm (1in.). NhiÖt ®é ®îc duy tr× b»ng bé khèng chÕ nhiÖt.
4.4. Lu lîng kÕ: Cã kh¶ n¨ng ®o tèc ®é dßng ch¶y kh«ng khÝ hoÆc h¬i t¬ng ®¬ng
víi 1000ml/s cho mçi ®Çu ra.
4.5. PhÔu läc xèp thuû tinh: Lç xèp, thÓ tÝch 150ml.
4.6. Nåi h¬i qu¸ nhiÖt: Gia nhiÖt b»ng ®iÖn, cã thÓ ph©n phèi lîng h¬i níc theo yªu
cÇu tíi ®Çu vµo cña bÕp bay h¬i víi nhiÖt ®é tíi 232oC.
Ghi chó 1: Cã bÒ mÆt nãng lé ra trªn nåi h¬i qu¸ nhiÖt. Tr¸nh tiÕp xóc trùc tiÕp víi da b»ng çch dïng
dông cô b¶o hé.
4.7. NhiÖt kÕ: Sö dông nhiÖt kÕ 0300oC (LX)


5. Ho¸ chÊt & VËt liÖu:

5.1. Kh«ng khÝ: Dïng kh«ng khÝ läc ë ¸p suÊt nÐn thÊp h¬n 5psi (34,5kPa).
5.2. Dung m«i hoµ tan nhùa: Lµ mét hçn hîp çc phÇn b»ng nhau cña toluen vµ
axeton.
5.3. n-heptan: Lo¹i dïng kiÓm nghiÖm kÝch næ ASTM.
6. Qui tr×nh thö nghiÖm:

6.1. L¾p r¸p thiÕt bÞ thæi khÝ:
6.1.1. L¾p r¸p thiÕt bÞ thæi khÝ nh tr×nh bµy ë h×nh 1. Khi thiÕt bÞ ë nhiÖt ®é
phßng, ®iÒu chØnh tèc ®é dßng kh«ng khÝ sao cho ®¹t 600ml/s t¹i ®Çu ra trong suèt qu¸
tr×nh kiÓm nghiÖm. KiÓm tra çc ®Çu ra cßn l¹i cho cã dßng kh«ng khÝ nh nhau.
Ghi chó 2: Sè ®äc 600ml/s cña mçi ®Çu ra trªn lu lîng kÕ ®îc ®Þnh chuÈn ë nhiÖt ®é phßng vµ ¸p suÊt
khÝ quyÓn sÏ ®¶m b¶o cung cÊp mét lu lîng 1000150ml/s, ë nhiÖt ®é 1555oC miÔn lµ ¸p suÊt ë ®Çu ra cña lu
lîng kÕ nhá h¬n 1kPa.
6.1.2. §Ó ®a thiÕt bÞ vµo ho¹t ®éng, bËt hÖ gia nhiÖt cho bÕp. Khi nhiÖt ®é ®¹t
tíi 162oC, ®a kh«ng khÝ vµo thiÕt bÞ víi tèc ®é ®· ®îc ®iÒu chØnh theo 6.1.1. §o nhiÖt
®é ë mçi hâm b»ng mét nhiÖt kÕ thÝch hîp vµ ®Æt bÇu nhiÖt kÕ dùa trªn ®¸y cèc trong
hâm. BÊt kú hâm nµo cã nhiÖt ®é qu¸ 5 oC so víi 155oC th× kh«ng phï hîp víi ph¬ng ph¸p
thÝ nghiÖm.
6.2. Thö nghiÖm:
6.2.1. Röa çc cèc, kÓ c¶ cèc b×, b»ng dung m«i tan nhùa cho ®Õn khi s¹ch hÕt
nhùa. Tr¸ng kÜ b»ng níc råi ng©m trong dung dÞch röa.
6.2.1.1. Lo¹i chÊt tÈy röa vµ ®iÒu kiÖn sö dông chóng cÇn ®îc lËp ra cho mçi
phßng thÝ nghiÖm. Tiªu chuÈn lµm s¹ch tho¶ m·n lµ cã chÊt lîng phï hîp víi chÊt lîng thu
®îc khi dïng dung dÞch röa axit cromic ®Ó röa cèc (axit cromic míi, thêi gian ng©m 6h,
tr¸ng b»ng níc cÊt råi lµm kh«). §Ó so s¸nh quan s¸t bÒ ngoµi, so s¸nh sù hao träng lîng cña
®å thuû tinh khi nung nãng ë ®iÒu kiÖn kiÓm nghiÖm. Khi lµm s¹ch b»ng dung dÞch tÈy
röa axit cromic cÇn tr¸nh çc rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ sù bÊt tiÖn liªn quan ®Õn ¨n mßn tay.
6.2.1.2. Dïng cÆp g¾p b»ng thÐp lÊy cèc ra khái dung dÞch röa vµ tõ d©y trë di
chØ dïng cÆp thÐp ®Ó cÇm cèc. Röa çc cèc s¹ch hoµn toµn, ®Çu tiªn b»ng níc vßi, sau

®ã níc cÊt, sau ®ã sÊy kh« trong tñ sÊy ë 150oC ®Ó nguéi Ýt nhÊt 1 h. §Ó nguéi cèc trong
b×nh lµm nguéi Ýt nhÊt 2h, b×nh nµy ®Æt gÇn c©n.
6.2.2. Chän ®iÒu kiÖn vËn hµnh: Phï hîp víi x¨ng «t« trong kiÓm nghiÖm, theo sè
liÖu ghi trong B¶ng 2. Gia nhiÖt bÕp bay h¬i cho ®Õn nhiÖt ®é yªu cÇu kiÓm nghiÖm.
§a kh«ng khÝ vµo thiÕt bÞ vµ ®iÒu chØnh tèc ®é dßng khÝ theo ®óng yªu cÇu.
B¶ng 2. LiÖt kª çc ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm
Lo¹i mÉu NhiÖt ®é thÝ nghiÖm
BÓ Cèc thÝ nghiÖm
X¨ng hµng kh«ng vµ «t« 160165oC 150160oC

Nhiªn liÖu tuabin hµng kh«ng 232246oC 229235oC
6.2.3. §Æt cèc b× lªn ®Üa c©n bªn ph¶i ®Ó c©n çc cèc ®Ó kiÓm nghiÖm chÝnh
x¸c tíi 0,1mg. NÕu dïng c©n mét ®Üa th× c©n cèc b× nh mét mÉu tr¾ng. Ghi l¹i çc träng
lîng nµy.
6.2.4. NÕu nh cã chÊt r¾n l¬ löng hoÆc kÕt tña th× trén ®Òu thµnh phÇn chøa
trong mÉu. Läc ngay mÉu qua phÔu läc xèp ë ¸p suÊt khÝ quyÓn.
6.2.5. Dïng èng ®ong rãt 50 ml mÉu ®· läc vµo mçi cèc thö (trõ cèc b×). Dïng mét
cèc cho mçi lo¹i nhiªn liÖu cÇn kiÓm nghiÖm. §Æt çc cèc ®· cã mÉu nµy kÓ c¶ cèc b×
vµo bÕp bay h¬i. Thêi gian tõ khi ®Æt cèc thø nhÊt ®Õn cèc cuèi cïng cµng nhanh cµng
tèt. Khi lµm bay h¬i mÉu b»ng kh«ng khÝ, sau khi ®Æt cèc mÉu kiÓm nghiÖm vµo æ
th× ®Æt trë l¹i vßi phun h×nh nãn cho tõng cèc riªng biÖt ®Æt trong bÕp bay h¬i. Khi
dïng h¬i níc, cho gia nhiÖt cèc trong 3 phót tríc khi ®Æt trë l¹i vßi phun h×nh nãn cho cèc.
Vßi phun h×nh nãn cÇn ®îc lµm nãng trong dßng h¬i tríc khi l¾p víi ®Çu ra. T©m vßi
phun n»m trªn bÒ mÆt chÊt láng. Duy tr× nhiÖt ®é vµ tèc ®é dßng khÝ vµ cho mÉu bay
h¬i trong 30 phót. Çc mÉu kiÓm nghiÖm cïng mét lóc nªn cã tÝnh bay h¬i nh nhau.
6.2.6. Khi kÕt thóc giai ®o¹n gia nhiÖt, chuyÓn çc cèc tõ b×nh bay h¬i sang b×nh
®Ó nguéi. §Æt b×nh ®Ó nguéi gÇn víi c©n, ®Ó nguéi trong 2 h. C©n cèc. Ghi l¹i çc
träng lîng.
6.2.7. §Ó riªng çc cèc chøa cÆn x¨ng «t« ®Ó hoµn thµnh nèt çc bíc tõ 6.2.8 ®Õn
6.2.12. Cèc sau ®ã cã thÓ ®a ®i lµm s¹ch vµ ®Ó sö dông l¹i.
6.2.7.1. B»ng chøng vÒ mÆt lîng sù nhiÔm bÈn cña x¨ng « t« nhËn ®îc do c©n
cÆn lóc nµy nÕu çc mÉu x¨ng nguyªn thuû s½n cã ®îc cÊt gi÷ cho kiÓm tra so s¸nh.ViÖc

kiÓm tra so s¸nh nµy lµ cÇn thiÕt khi x¨ng « t« cã thÓ chøa thªm çc thµnh phÇn kh«ng
bay h¬i, cho vµo cã chñ ý. NÕu thu ®îc b»ng chøng nhiÔm bÈn th× viÖc ®iÒu tra thªm sÏ
®îc ®Æt ra.
6.2.8. Cho vµo mçi cèc chøa cÆn x¨ng « t« 25ml n-heptan vµ l¾c nhÑ 30 gi©y. §Ó
im c¶ hçn hîp trong 10 phót. Xö lý cèc lµm b× theo ®óng çch nãi trªn.
6.2.9. G¹n vµ lo¹i bá dung m«i n-heptan, lµm cÈn thËn ®Ó kh«ng bÞ mÊt mét chót
nµo cÆn cøng.
6.2.10. Lµm l¹i chiÕt t¸ch víi lîng 25ml n-heptan lÇn thø hai nh ghi trong 6.2.8 vµ
6.2.9. Lµm l¹i chiÕt lÇn thø ba nÕu phÇn chiÕt cßn mµu.
6.2.11. §Æt çc cèc kÓ c¶ cèc lµm b× vµo bÕp bay h¬i ®· ®¹t nhiÖt ®é tíi
160165oC nhng kh«ng nèi vßi phun h×nh nãn ®Ó cèc kh« trong 5phót.
6.2.12. Khi kÕt thóc giai ®o¹n lµm kh«, lÊy cèc ra khái bÕp bay h¬i vµ ®Æt vµo
b×nh ®Ó nguéi, ®Æt b×nh gÇn chç c©n Ýt nhÊt trong 2h. C©n çc cèc nh tr×nh bµy
trong 6.2.3. Ghi l¹i träng lîng nµy.
7. TÝnh to¸n vµ b¸o ço:

7.1. TÝnh hµm lîng nhùa thùc tÕ trong nhiªn liÖu ph¶n lùc nh sau:
7.1.1. Träng lîng c©n trªn c©n hai ®Üa:
A = 2000 (B - D) (2)
7.1.2. Träng lîng c©n trªn c©n mét ®Üa:
A = 2000 (B - D + X - Y) (3)
7.2. TÝnh hµm lîng nhùa thùc tÕ trong x¨ng «t« nh sau:
7.2.1. C©n trªn c©n hai ®Üa:
A = 2000 (C - D) (4)
7.2.2. C©n trªn c©n mét ®Üa:
A = 2000 (C - D + X - Z) (5)
7.3. TÝnh hµm lîng cÆn kh«ng röa cña x¨ng «t« nh sau:

7.3.1. Träng lîng c©n trªn c©n hai ®Üa:

U = 2000 (B - D) (6)
7.3.2. C©n trªn c©n mét ®Üa:
U = 2000 (B - D + X - Y) (7)
Trong ®ã:
A = Hµm lîng nhùa thùc tÕ, mg / 100ml
U = Hµm lîng nhùa kh«ng tan, mg / 100ml
B = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.6 cña cèc mÉu cã cÆn,g
C = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.12 cña cèc mÉu cã cÆn,g
D = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.3 cña cèc mÉu trèng, g
X = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.3 cña cèc b×, g
Y = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.6 cña cèc b×, g
Z = Träng lîng ghi l¹i trong môc 6.2.12 cña cèc b×, g
7.4. B¸o ço:

7.4.1.B¸o ço kÕt qu¶ hµm lîng nhùa chÝnh x¸c tíi 1mg/100ml lµ nhùa thùc tÕ
hoÆc nhùa kh«ng tan theo ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm D 381.
7.4.2. Sau gi¸ trÞ hµm lîng nhùa b»ng sè, ghi tõ "®· ®îc läc" trong trêng hîp nh÷ng
chÊt ngo¹i lai ®îc lo¹i ®i theo môc 6.2.4.
8. §é chÝnh x¸c vµ ®é sai lÖch:
8.1. §é chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng çch kh¶o
s¸t thèng kª çc sè liÖu cña çc phßng thÝ nghiÖm quèc tÕ ®ång thêi ®îc m« t¶ trong ®å
thÞ 2, 3, 4.
8.1.1. §é trïng lÆp: Sù kh¸c nhau gi÷a hai kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm mÉu thu ®îc do
cïng mét ngêi thùc hiÖn, tiÕn hµnh cïng trªn mét thiÕt bÞ ë ®iÒu kiÖn vËn hµnh kh«ng
thay ®æi, dïng vËt liÖu kiÓm nghiÖm gièng nhau, vËn hµnh trong thêi gian dµi, trong
®iÒu kiÖn vËn hµnh b×nh thêng vµ chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm nµy, sÏ vît
çc gi¸ trÞ díi ®©y chØ lµ 1 trong 20 trêng hîp.
r = 1,11 + 0,095  hµm lîng nhùa (nhiªn liÖu hµng kh«ng) (8)

r = 0,5882 + 0,2490  hµm lîng nhùa (nhiªn liÖu tuèc bin HK) (9)
r = 0,42  hµm lîng nhùa (kh«ng röa b»ng dung m«i) (10)
r = 0,882 + 0,2746  hµm lîng nhùa (®îc röa b»ng dung m«i) (11)
Trong ®ã:
x: Lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña çc kÕt qu¶ ®îc so s¸nh.
8.1.2. §é t¸i lÆp: Sù kh¸c nhau gi÷a hai kÕt qu¶ ®¬n vµ ®éc lËp thu ®îc do nh÷ng
ngêi thùc hiÖn kiÓm nghiÖm kh¸c nhau ë phßng thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét vËt
liÖu kiÓm nghiÖm nh nhau, vËn hµnh trong thêi gian dµi, sÏ chØ vît çc gi¸ trÞ díi ®©y
chØ lµ 1 trong 20 trêng hîp.
r = 2,09 + 0,126  hµm lîng nhùa ( nhiªn liÖu hµng kh«ng) (12)
r = 2,941 + 0,2794  hµm lîng nhùa (nhiªn liÖu tuèc bin HK) (13)
r = 1,333  hµm lîng nhùa (kh«ng röa b»ng dung m«i) (14)
r = 1,06 + 0,5567  hµm lîng nhùa (®îc röa b»ng dung m«i) (15)
Trong ®ã:
x: Lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña çc kÕt qu¶ ®îc so s¸nh.
8.2. §é sai lÖch: Cha cã tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh ®é lÖch cho kÕt qu¶ cña ph¬ng
ph¸p nµy, cha cã sù b×nh luËn nµo vÒ ®é lÖch.

X C ®ÞNH H M Lîng Nhùa Thùc Tõ Cña Nhi N Liöu H NG KH NG B NG PH NG PH P Bay H I Nhanh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

X C ®ÞNH H M Lîng Nhùa Thùc Tõ Cña Nhi N Liöu H NG KH NG B NG PH NG PH P Bay H I Nhanh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-381

Phßng thö nghiÖm trang: 1 /7

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

1. Môc ®Ých & Ph¹m vi:

Ngêi viÕt: Ngêi duyÖt:

2. Tµi liÖu tham kh¶o

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

3. §Þnh nghÜa & ThuËt ng÷:

4.7. NhiÖt kÕ: Sö dông nhiÖt kÕ 0300oC (LX)

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

5. Ho¸ chÊt & VËt liÖu:

6. Qui tr×nh thö nghiÖm:

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

Lo¹i mÉu NhiÖt ®é thÝ nghiÖm

BÓ Cèc thÝ nghiÖm

X¨ng hµng kh«ng vµ «t« 160165oC 150160oC

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

7. TÝnh to¸n vµ b¸o c¸o:

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

7.3.1. Träng lîng c©n trªn c©n hai ®Üa:

7.4. B¸o c¸o:

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

You might also like