ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322

Phßng thö nghiÖm trang: 1 /6

Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

x¸c ®Þnh §IÓM KHãI cña kerosine

vµ NHIªN LIÖU tu«cbin hµng kh«ng
(Theo ph¬ng ph¸p ASTM D 1322-96 / IP 57-95)

1.Môc ®Ých & Ph¹m vi:

1.1. Híng dÉn x¸c ®Þnh ®iÓm khãi cña nhiªn liÖu ®éng c¬ m¸y bay trong Phßng thö
nghiÖm .
1.2. Ph¬ng ph¸p nµy chØ ra tÝnh chÊt t¹o khãi t¬ng ®èi cña c¸c nhiªn liÖu ®éng c¬
m¸y bay trong ngän löa khuyÕch t¸n. §iÓm khãi liªn quan ®Õn hçn hîp d¹ng hydrocacbon cña
nhiªn liÖu nµy. Nãi chung nhiªn liÖu cµng nhiÒu cacbua th¬m th× cµng nhiÒu khãi. §iÓm
khãi cao chØ ra r»ng nhiªn liÖu cã xu híng t¹o khãi thÊp.
1.3. §iÓm khãi t¬ng øng vÒ lîng víi bøc x¹ nhiÖt tiÒm tµng tõ c¸c s¶n phÈm ch¸y cña
nhiªn liÖu. V× sù truyÒn nhiÖt bøc x¹ g©y ¶nh hëng m¹nh tíi nhiÖt ®é kim lo¹i cña c¸c ®êng
èng ®èt vµ c¸c phÇn nãng kh¸c cña c¸c tuabin khÝ nªn ®iÓm khãi lµ c¬ së cña mèi quan hÖ
c¸c ®Æc tÝnh cña nhiªn liÖu víi tuæi tuæi thä cña c¸c chi tiÕt nãi trªn.

2. Tµi liÖu tham kh¶o:

2.1. B¶n dÞch Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh §iÓm khãi cña dÇu ho¶ vµ nhiªn liÖu hµng kh«ng
- ASTM D1322-96.

3. ThuËt ng÷ & §Þnh nghÜa:

3.1. C¸c thuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa ®îc sö dông xem trong B¶n dÞch cña tiªu chuÈn
nµy

Ngêi viÕt: Ngêi duyÖt:

Ký tªn: Ngµy: Ký tªn: Ngµy:

4. ThiÕt bÞ:
4.1. Sö dông §Ìn x¸c ®Þnh ®iÓm khãi cña Stanhope-Seta.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322
Phßng thö nghiÖm trang: 2 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

4.2. BÊc: Lµ sîi b«ng ®îc dÖt trßn cøng tiªu chuÈn ®¸p øng theo c¸c yªu cÇu cña tiªu
chuÈn nµy.
4.3. Pipet hoÆc buret.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322
Phßng thö nghiÖm trang: 3 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

5. Ho¸ chÊt & vËt liÖu:

5.1. Toluen: Tham kh¶o tiªu chuÈn vÒ nhiªn liÖu cña ASTM.
5.2. Iso-Octan (2,2,4-trimetyl pentan).
5.3. Metanol (metyl alcol): Khan
5.4. Hçn hîp nhiªn liÖu chuÈn: C¸c nguyªn liÖu dïng ®Ó lµm hçn hîp nhiªn liÖu
chuÈn lµ iso-Octan vµ toluen. Thµnh phÇn hçn hîp ®îc cho trong b¶ng 1:

B¶ng 1: Hçn hîp nhiªn liÖu chuÈn

§iÓm khãi chuÈn ë 101,3kPa Toluen 2,2,4trimetyl pentan

mm %(v/v) %(v/v)
14,7 40 60
20,2 25 75
22,7 20 80
25,8 15 85
30,2 10 90
35,4 5 95
42,8 0 100

5.5. Heptan.
Ghi chó 1: C¸c dung m«i trªn ®Òu dÔ ch¸y, h¬i ®éc.

6. Qui tr×nh thÝ nghiÖm:

6.1. ChuÈn bÞ mÉu:
6.1.1. §Ó tÊt c¶ mÉu ®Õn nhiÖt ®é m«i trêng (205oC) kh«ng cã sù ®un nãng
nh©n t¹o. NÕu nh mÉu bÞ vÈn ®ôc hoÆc cã vËt l¹ th× läc qua giÊy läc ®Þnh tÝnh.

6.2. ChuÈn bÞ dông cô:

6.2.1. §Æt ®Ìn ë vÞ trÝ th¼ng ®øng trong phßng, n¬i cã thÓ tr¸nh hót giã mét c¸ch
hoµn toµn. Xem xÐt kü tõng chiÕc ®Ìn ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c lç th«ng h¬i ë c¸i gi÷
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322
Phßng thö nghiÖm trang: 4 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

bãng ®Ìn vµ c¸c ®êng dÉn kh«ng khÝ ®Õn ®ui ®Ìn ®Òu s¹ch, kh«ng bÞ t¾c nghÏn. C¸i
gi÷ bãng ®Ìn cÇn ph¶i ®îc ®Æt sao cho c¸c lç kh«ng khÝ kh«ng bÞ lÊp.
6.2.2. ChiÕt li tÊt c¶ c¸c bÊc míi còng nh c¸c bÊc ®· sö dông tõ lÇn tríc trong dông
cô chiÕt li Ýt nhÊt 25 chu k× víi hçn hîp dung m«i b»ng nhau vÒ thÓ tÝch cña toluen lo¹i
ASTM (CÈn thËn dÔ ch¸y, h¬i ®éc) vµ rîu metylic (Nguy hiÓm -DÔ ch¸y, h¬i ®éc). Cã
thÓ g©y nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng hoÆc mï nÕu nuèt hoÆc hÝt ph¶i. Cho phÐp lµm
kh« bÊc tõng phÇn trong tñ hót tríc khi ®Æt vµo trong tñ sÊy. Lµm kh« trong nöa giê ë
100110oC vµ b¶o qu¶n trong b×nh hót Èm cho ®Õn khi sö dông.

6.3. ChuÈn dông cô:

6.3.1. ChuÈn dông cô theo 6.3.2. ChuÈn l¹i thêng xuyªn hoÆc kh«ng nhiÒu h¬n 7
ngµy hay khi cã sù thay ®æi vÒ thiÕt bÞ hoÆc ngêi tiÕn hµnh.
6.3.2. ChuÈn dông cô theo hai hçn hîp nhiªn liÖu chuÈn nh trong môc 5.4 nÕu cã
thÓ, ®ãng khung l¹i ®iÓm khãi cña mÉu. Cßn nÕu kh«ng thÓ th× dïng hai hçn hîp kiÓm
tra cã ®iÓm khãi gÇn nhÊt víi ®iÓm khãi cña mÉu.
6.3.2.1. X¸c ®Þnh hÖ sè hiÖu chuÈn f cña dông cô theo biÓu thøc sau:
f = [(As/Ad)+(Bs/Bd)] / 2 (1)
ë ®©y :
As = §iÓm khãi chuÈn cña hçn hîp nhiªn liÖu thø nhÊt
Ad = §iÓm khãi x¸c ®Þnh ®îc cña hçn hîp nhiªn liÖu thø nhÊt.
Bs = §iÓm khãi chuÈn cña hçn hîp nhiªn liÖu thø hai.
Bd = §iÓm khãi x¸c ®Þnh ®îc cña hçn hîp nhiªn liÖu thø hai.
NÕu ®iÓm khãi x¸c ®Þnh ®îc cña nhiªn liÖu thö nghiÖm ®¹t chÝnh x¸c ®iÓm
khãi ®· x¸c ®Þnh cña mét hçn hîp nhiªn liÖu so s¸nh th× dïng hçn hîp nhiªn liÖu thø hai víi
®iÓm khãi cao h¬n bªn c¹nh nÕu chØ cã mét. NÕu kh¸c, th× sö dông hçn hîp nhiªn liÖu cã
®iÓm khãi ë gÇn nhÊt.

6.4. Thö nghiÖm:

6.4.1. Ng©m mét mÈu bÊc ®· ®îc sö lÝ b»ng chiÕt li vµ lµm kh«, kh«ng ng¾n h¬n
125mm vµo trong mÉu vµ lång vµo èng bÊc cña bÇu ®Ìn. NÕu bÞ xo¾n, yªu cÇu ®iÒu
chØnh l¹i mét c¸ch cÈn thËn. Nªn ng©m l¹i ®Çu ®Ó th¾p cña bÊc vµo trong mÉu sau khi
bÊc ®· ®îc lång vµo trong èng bÊc. Trong trêng hîp tranh chÊp hoÆc kiÓm tra träng tµi,
thêng sö dông bÊc míi, chuÈn bÞ theo c¸ch nªu trong môc 6.2.2.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322
Phßng thö nghiÖm trang: 5 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

Ghi chó 2: Nªn nhóng l¹i ®Çu ch¸y cña bÊc vµo mÉu sau khi bÊc ®îc ®a vµo èng bÊc.

6.4.2. Thªm gÇn 20 ml, Ýt nhÊt lµ 10ml, mÉu ®· ®îc chuÈn bÞ tríc ë nhiÖt ®é
phßng vµo trong bÇu ®Ìn kh« vµ s¹ch.
6.4.3. §Æt èng bÊc vµo trong bÇu ®Ìn vµ vÆn l¹i. CÈn thËn gi÷ bÇu ®Ìn ®Ó
kh«ng khÝ ®îc tù do tho¸t ra khái nhiªn liÖu. C¾t ngang bÊc ®Ìn vµ cêi bÊc nh« lªn mét
®o¹n Ýt nhÊt 6mm trªn bÇu. Dïng lìi dao hoÆc dông cô s¾c kh¸c c¹o s¹ch (Mét vµi lìi dao
cã líp phñ b¶o vÖ bªn ngoµi ph¶i röa b»ng dung m«i tríc khi sö dông). L¾p bÇu ®Ìn vµo
th©n ®Ìn.
6.4.3.1. §Ó bÊc kh«ng bÞ xo¾n vµ bÞ sßn ë ®Çu, cã thÓ sö dông hÖ thèng èng bao
bÊc. NhÐt mét ®Ønh bÊc vµo èng bao bÊc, dïng mét kÑp xuyªn qua èng bao bÊc vµ bÊc.
BÊc ®îc kÑp vµ kÐo qua èng mµ kh«ng bÞ xo¾n. Dïng mét lìi dao s¾c, s¹ch, máng ®Ó
c¾t phµn bÊc bÞ sên. Khi bá èng bao bÊc ®i, bÊc sÏ ®øng th¼ng trong èng. L¾p èng bÊc
vµo bÇu ®Ìn vµ vÆn l¹i. BÇu ®Ìn ®îc l¾p vµo th©n ®Ìn.
6.4.4. Ch©m ®Ìn vµ ®iÒu chØnh bÊc sao cho ngän löa cao kho¶ng 10mm vµ ®Ó
cho ®Ìn ch¸y trong 5 phót. N©ng bÇu ®Ìn lªn cho ®Õn khi xuÊt hiÖn lµn khãi máng, sau
®ã h¹ bÇu ®Ìn mét c¸ch tõ tõ theo c¸c møc sau cña ngän löa:
6.4.4.1. Ngän löa nh¶y móa, kh«ng æn ®Þnh, tr«ng thÊy khãi nhÑ, ®Ønh kÐo dµi.
6.4.4.2. §Ønh ngän löa tô l¹i vµ kÐo dµi víi hai bªn c¹nh cña ®Ønh t¹o thµnh lâm lªn
trªn nh H×nh 2 (Ngän löa A - Tham kh¶o trong tµi liÖu gèc).
6.4.4.3. §Ønh ngän löa nh trªn võa biÕn mÊt ®Ó l¹i ngän löa h¬i tï nh H×nh 2 (ngän
löa B - Tham kh¶o trong tµi liÖu gèc). Mét ngän löa lëm chëm, uèn Ðo ®«i khi quan s¸t
thÊy ë gÇn c¹nh ®Ønh ngän löa thùc. §Êy lµ c¸c ®Ønh kh«ng cÇn ®Ó ý ®Õn.
6.4.4.4. Mét ®Ønh trßn ®Òu nh ë H×nh 2 (ngän löa C - Tham kh¶o trong tµi liÖu
gèc). X¸c ®Þnh chiÒu cao cña ngän löa B víi ®é chÝnh x¸c 0,5mm. Ghi l¹i chiÒu cao quan
s¸t ®îc.
6.4.4.4.1. §Ó lo¹i trõ sai sè do thÞ sai, m¾t cña ngêi quan s¸t cÇn ph¶i ë mét bªn cña
®êng chÝnh gi÷a, sao cho h×nh ¶nh ph¶n chiÕu cña ngän löa ®îc nh×n thÊy trªn thang ®o
ë mét phÝa cña ®êng chÝnh t©m th¼ng ®øng, mÇu tr¾ng, cßn b¶n th©n ngän löa ®îc
nh×n thÊy ë phÝa kia cña thang ®o. Sè liÖu cña hai lÇn quan s¸t cÇn ph¶i thèng nhÊt.
6.4.5. TiÕn hµnh ba lÇn quan s¸t riªng biÖt ®iÓm khãi b»ng c¸ch lµm hiÖn l¹i d·y
ngän löa trong 6.4.4. NÕu c¸c gi¸ trÞ nµyngoµi giíi h¹n h¬n 1,0mm th× lµm l¹i víi mÉu míi
vµ bÊc kh¸c.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-1322
Phßng thö nghiÖm trang: 6 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm d-1322 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

6.4.6. Th¸o bÇu ®Ìn ra khái th©n ®Ìn, röa b»ng heptan, lµm s¹ch ®Ó chuÈn bÞ cho
lÇn sö dông tiÕp theo.

7. B¸o c¸o kÕt qu¶:

7.1. TÝnh ®iÓm khãi víi sai sè nhiÒu nhÊt lµ 0,1 mm.tõ biÓu thøc:
§iÓm khãi = L  f (2)
ë ®©y:
L: Gi¸ trÞ trung b×nh cña 3 gi¸ trÞ ®« ®îc.
f: HÖ sè hiÖu chØnh.
7.2. Ghi l¹i kÕt qu¶, ®é chÝnh x¸c 0,5mm, chØnh lµ gi¸ trÞ ®iÓm khãi cña mÉu.

8. §é chÝnh x¸c vµ sai lÖch:

8.1. §é trïng lÆp: Sù kh¸c nhau gi÷a hai kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm liªn tiÕp thu ®îc do
cïng mét ho¸ nghÖm viªn víi cïng mét thiÕt bÞ díi cïng c¸c ®iÒu kiÖn thao t¸c cña cïng
mét mÉu kiÓm nghiÖm, tiÕn hµnh víi c¸c thao t¸c ®óng vµ b×nh thêng theo ph¬ng ph¸p
nµy sÏ vît qu¸ "2" chØ lµ mét trêng hîp trong hai m¬i trêng hîp kh¸c.
8.2. §é t¸i lÆp: Sù kh¸c nhau gi÷a hai gi¸ trÞ cña cïng mét mÉu thu ®îc do hai ho¸
nghiÖm viªn kh¸c nhau lµm viÖc trong hai phßng ho¸ nghiÖm kh¸c nhau ph©n tÝch cïng
mét mÉu kiÓm nghiÖm, tiÕn hµnh víi c¸c thao t¸c ®óng vµ b×nh thêng theo ph¬ng ph¸p
nµy sÏ kh«ng vît qu¸ "3" chØ lµ mét trêng hîp trong hai m¬i trêng hîp kh¸c.
8.3. Sai lÖch: Qu¸ tr×nh trong ph¬ng ph¸p kiÓm tra D1322 x¸c ®Þnh ®iÓm khãi
cña kerosin vµ nhiªn liÖu tuabin hµng kh«ng kh«ng cã sai lÖch v× gi¸ trÞ ®iÓm khãi chØ
cã thÓ x¸c ®Þnh trong ph¹m vi ph¬ng ph¸p.