You are on page 1of 58

TRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN 12811-1
Aralk 2005

ICS 91.220

GEC DONANIMLARI - BLM 1: SKELELER -


PERFORMANS GEREKLER VE GENEL TASARIM

Temporary works equipment - Part 1: Scaffolds -


Performance requirements and general design

TRK STANDARDLARI ENSTTS


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi


malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)


TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.


ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 12811-1 (2003) standard esas alnarak, TSE naat htisas
Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 Aralk 2005 tarihli toplantsnda Trk Standard
olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn kabul ile TS 8538 (1990) ve TS 8539 (1990) iptal edilmitir.

Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

indekiler
0 Giri ............................................................................................................................................................1
1 Kapsam.......................................................................................................................................................1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar .............................................................................................2
3 Terimler ve tarifleri ....................................................................................................................................2
4 Malzemeler .................................................................................................................................................6
5 Genel gerekler ...........................................................................................................................................7
6 Yapsal tasarm gerekleri ........................................................................................................................13
7 Mamul el kitab.........................................................................................................................................20
8 Uygulama talimatlar el kitab.................................................................................................................20
9 mahllindeki almalar ......................................................................................................................21
10 Yapsal tasarm ........................................................................................................................................21
Ek A (Bilgi iin) Kaplanm i iskelelerine etki eden rzgr ykleri..........................................................28
Ek B Deylii ayarlanabilen taban plkalar; hesap verileri.....................................................................30
Ek C Birletirme elemanlarnn karakteristik diren deerleri ...................................................................34
Ek D (Bilgi iin) Mill A sapmalar..................................................................................................................37
Kaynaklar.........................................................................................................................................................38
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Geici i donanmlar -
Blm 1: iskeleleri - Performans gerekleri ve genel tasarm

0 Giri
iskeleleri, devam etmekte olan inaata gvenli ulam ve gvenli bir alma alan salamak amacyla
kullanlr. Bu standardda, i iskelelerine ait performans gerekleri verilmitir. Bu gerekler esasen i iskelesinin
yapmnda kullanlan malzemeden bamszdr. Bu standardn, i iskelelerinin tahkikine ve tasarmna temel
tekil edecek ekilde kullanlmas tasarlanmtr.

Bu standardda, performans ve tasarm gerekleri bakmndan, i iskelelerinin farkl uygulamalarna ynelik


birden fazla tercih verilmi olup, seim bu tercihler arasndan yaplmaldr. Dier btn gerekler, ilgili ie ait
teknik artnameler iinde verilmelidir.

Bu standardda verilen gerekler esas alnarak zel bir iskeleye ait kurallar kmesi tekil edilebilir. Bu kurallar,
genel kullanm amal standard kurallar olabilecei gibi, zellik arz eden bir i iin zel olarak hazrlanm
kurallar da olabilir.

Bu standard belirli bir malzemeden yaplm i iskelelerine zel, yapsal tasarm kurallarn iermektedir.

Bu standard kapsamnda olan malzemeler iin sadece mevcut EN standardlar esas alnmaldr. Ancak, u
anda iptal edilmi standardlara uygun malzemeler kullanlarak imal edilmi ok sayda iskele eleman
mevcuttur. Bu standard bu tip iskele elemanlarnn kullanmn kapsamaz.

iskelesinin boyutlar iin tipine ve uygulama metoduna bal olduundan, iskelenin kullanlaca lkede
geerli yasal kurallar da dikkate alnmaldr.

1 Kapsam
Bu standard, bu standardda i iskelesi olarak adlandrlan i ve eriim iskelelerine ait performans gerekleri ile
genel ve yapsal tasarm yntemlerini kapsar. iskelesinin yapsyla ilgili olarak bu standardda verilen
gerekler, i iskelesinin balant kurulduu (monte edildii) yapnn durayllna baldr. Bu gerekler, genel
olarak farkl tipteki dier i iskelelerine de uygulanr. Bu standardda salanmas gereken genel gerekler
verilmitir; ancak zel durumlar iin de baz hkmler bulunmaktadr.

Bu standardda, n yapml iskele elemanlar iin genel kurallar ve baz zel malzemelerin kullanld
durumlara ait yapsal tasarm kurallar da verilmitir.

Aada verilenler bu standardn kapsam dndadr:

- Halatlara asl olarak duran sabit veya hareketli pltformlar,


- Gezer vinler (MAT) dhil yatay olarak hareket eden pltformlar,
- Haric g kaynayla (motor ve benzeri) altrlan pltformlar,
- at ilerinde koruma amal kullanlan i iskeleleri,
- Geici atlar.

Not 1 - iskelelerinin ou n yapml bileenlerden ve boru ve birletirme elemanlarndan olumaktadr.


Cephe iskeleleri, statik kuleler ve d ksm a veya kafes ile korunmu iskeleler baz i iskelesi
rnekleri olup, bunlarn hepsine ait detaylar standardda verilmemitir.

Not 2 - Bu standardda tarif edilen yapsal bileenlerden yaplm kalp iskelesi ve iksalar, i iskelesi olarak
kabul edilmez.

Not 3 - n yapml elemanlardan oluan cephe iskelelerine ait zel gerekler, EN 12810-1 ve EN 12810-2de
verilmitir.

1
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
artyla uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde en son basks
kullanlr (tadiller dhil).

EN, ISO, IEC vb. Ad TS No1) Ad


No (ngilizce) (Trke)
EN 74: 1988 Couplers, loose spigots and base - TS EN 74 skeleler - Boru ve birletirme
plates for use in working scaffolds elemanlarndan oluan
and falsework made of steel tubes birletirme elemanlar,gevek
-Requirements and test gemeli klavuzlar ve taban
procedures plkalar - zellikler ve deney
ilemleri
prEN 74-1 Couplers, spigots and baseplates
(EN 74-1) for use in falsework and scaffolds -
- -
Part 1: Couplers for tubes -
Requirements and test methods
EN 338 Structural timber - Strength TS EN 338 Yap kerestesi - Mukavemet
classes. snflar
EN 12810-1:2003 Faade scaffolds made of TS EN 12810- n yapml bileenlerden
prefabricated elements - Part 1: 1 oluan cephe iskeleleri - Blm
Product specification 1: Mamul zellikleri
EN 12810-2 Faade scaffolds made of TS EN 12810- n yapml bileenlerden
prefabricated elements - Part 2: 2 oluan cephe iskeleleri - Blm
Methods of particular design and 2: zel yapsal tasarm
assesment metodlar
prEN 12811-2 Temporary works equipment - Part TS EN Geici i donanmlar - Blm
(EN 12811-2) 2: Information on materials 12811-2 2: Malzeme bilgileri
EN 12811-3 Temporary works equipment - Part TS EN 12811- Geici i donanmlar - Blm
3: Load testing 3 3: Ykleme deneyleri
prEN12812:1997 Falsework - Performance TS EN 12812 Kalp iskeleleri - Performans
(EN 12812) requirements and general design artlar ve genel tasarm
ENV 1990 Eurocode 1: Basis of structural TS EN 1990* Eurocode -Yap tasarmnn
(EN 1990) design temelleri)
ENV 1991-2-4 Basis of design and actions on
Eurocode 1 structures - Part 2-4: Wind actions - -
(EN 1991-1-4)
ENV 1993-1-1:1992 Design of steel structures - Part 1-
Eurocode 3 1: General rules and rules for - -
(EN 1993-1-1) buildings
ENV 1995-1-1, Design of timber structures - Part
Eurocode 5 1-1: General rules and rules for - -
(EN 1995-1-1) buildings
ENV 1999-1-1:1998 Design of aluminium structures - TS ENV Alminyum yaplarn tasarm-
Eurocode 9 Part 1-1: Common rules 1999-1-1 Blm 1-1: Genel kurallar-
Binalar iin kurallar

3 Terimler ve tarifleri
Bu standardn amalar bakmndan, aada verilen terimler ve tarifleri uygulanr (ayn zamanda ekil 1e de
bavurulmaldr).

3.1 Ankraj (mekanik ba)


Bir ba elemann tutturmak iin yapya saplanan veya tutturulan eleman.

1)
TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iaretli
olanlar ngilizce metin olarak baslm Trk Standardlardr.
2
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Not - Ankraj etkisi, yap elemannn esasen baka amalar iin tasarlanm bir parasna balanan bir ba
yardmyla da gerekletirilebilir (Madde 3.23).

3.2 Deylii ayarlanabilen taban plkas


Deylik ayar iin donanm olan taban plkas.

3.3 Taban plkas


Dikme yoluyla aktarlan ykn daha geni bir alana yaylmasn salamak amacyla kullanlan plka.

3.4 A veya kafes korumal i iskelesi


Genellikle alma veya depolama amal olarak tasarlanan ve dikmelerden oluan kafes ve konsol alan
ihtiva eden i iskelesi yaps.

3.5 Yatay dzlemde takviye


Yatay dzlemde takviye amacyla kullanlan konsol bileenler, ereveler, erevelenmi paneller, apraz
takviyeler ve enine ara balant ve boyuna ara balant arasndaki rijit balantlar gibi yatay dzlemde kayma
rijitlii salayan bileenlerin monte edilmesi ile oluturulan yap.

3.6 Dey dzlemde takviye


Dey dzlemde takviye amacyla kullanlan ke takviyesi olan veya olmayan kapal ereveler, ak
ereveler, ulam aklklar olan merdiven ereveleri, dey ve yatay bileenler arasndaki rijit ve yar rijit
balantlar, apraz takviyeler gibi dey dzlemde kayma rijitlii salayan bileenlerin monte edilmesi ile
oluturulan yap.

3.7 Kaplama
Tipik olarak tabaka veya a gibi, atmosfer etkilerinden ve tozdan koruma iin kullanlan malzeme.

3.8 Birletirme eleman


ki boruyu birbirine balamak iin kullanlan eleman

3.9 Tasarm
skeleyi oluturmak iin kullanlan kavramlar ve hesaplama.

3.10 Boyuna ara balant


Bir i iskelesinin daha uzun olan boyutu dorultusundaki yatay ara eleman.

3.11 Modler sistem


nceden tanmlanm (modler) aralklarda dier iskele bileenleri ile balant salamak iin dikmelerde
balant yerleri bulunan, enine ara balant ve dikmelerden oluan bamsz bir sistem.

3.12 A rt
A biiminde rlm geirimli rt malzemesi.

3.13 Dm noktas
ki veya daha fazla elemann birbiriyle birletii teorik nokta.

3.14 Paralel birletirme eleman


ki paralel boruyu birletirmek iin kullanlan eleman.

3.15 Pltform
Bir kma dhilinde ayn seviyede bir veya daha fazla pltform biriminden olumu yap.

3.16 Pltform birimi


n yapml veya bir baka ekilde imal edilen, kendi zerindeki yk tayan, pltformu veya pltformun bir
ksmn oluturan ve i iskelesinin yapsal bir ksm da olabilen birim.

3.17 Dik al birletirme eleman


ki boruyu birbirine dik olarak birletirmek iin kullanlan eleman.

3
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

3.18 Levha
Geirimsiz rt malzemesi.

3.19 Yan koruma


Malzemelerin iskele zerinde durmas ve insanlarn dme tehlikesinden korunmas iin bariyer oluturan
bileenler grubu.

3.20 Manon tipi birletirme eleman


ki boruyu boyuna eksenleri akacak ekilde u uca birletirmek iin kullanlan birletirme eleman.

3.21 Dikme
skelenin dey elemanlar.

3.22 Eik al birletirme eleman


ki boruyu birbiriyle herhangi bir a tekil edecek ekilde birletirmek iin kullanlan birletirme eleman.

3.23 Ba eleman
skeleyi kurulduu yapya bir ankraj ile balayan iskele bileeni.

3.24 Enine ara balant


iskelesinin daha dar boyutu dorultusundaki yatay ara eleman.

3.25 alma alan


zerinde iilerin gvenli bir biimde almasn ve alt ksma eriimini salamak zere pltformlarn bir
seviyede birletirilmesiyle oluturulmu yksek ve gvenli alan.

3.26 iskelesi
Binalarn ve dier yaplarn inaa, bakm, onarm ve ykm ilerinin gerekletirilmesinde gvenli bir alma
ortamnn ve bu ortama gvenli eriim salanmas iin gerekli olan geici inaat yaps.

4
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aklamalar
hs skele ykseklii
bs skele kma genilii (Dikmelerin merkezinden merkezine)
Is skele kma uzunluu (Dikmelerin merkezinden merkezine)
hl skele kat ykseklii

1 Dey dzlemdeki takviye (Enine apraz) (Madde 3.6)


2 Yatay dzlemde takviye (Madde 3.5)
3 Yan koruma (Madde 3.19)
4 Konsol payandas (-)
5 Dm noktas (Madde 3.13)
6 Dey dzlemde takviye (Boyuna apraz) (Madde 3.6)
7 Dikme (Madde 3.21)
8 Enine ara balant (Madde 3.24)
9 Boyuna ara balant (Madde 3.10)
10 Birletirme eleman (Madde 3.8)
11 Ba eleman (Madde 3.23)
12 Pltform (Madde 3.15)
13 Payanda (-)
14 Kafes kiri (-)
15 Taban plkas (Madde 3.3)
16 Pltform birimi (Madde 3.16)
17 Yatay ereve (-)
18 Ankraj (Madde 3.1)
19 Dey ereve (-)
20 Izgara korkuluk (Madde 5.5.5)
21 Ana korkuluk (Madde 5.5.2)
22 Ara korkuluk (Madde 5.5.3)
23 Topuk tahtas (Madde 5.5.4)
24 Dey korkuluk (-)
25 Deylii ayarlanabilen taban plkas (Madde 3.2)

Not 1 - ekil, iskele bileenlerini tantm amal olup salanmas gereken koullar gstermez.

Not 2 - Yannda (-) iareti bulunan terimler metin iinde gememektedir. Ancak; bir i iskelesinde kullanlan deiik bileenleri
gstermek amacyla verilmitir.

ekil 1 - Bir cephe iskele sisteminin tipik bileenlerine ait rnekler


5
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

4 Malzemeler
4.1 Genel
Malzemeler tasarm verilerinin saland EN standardlarnda verilen gerekleri salamaldr.

Uygulamada en sk kullanlan malzemelerle ilgili bilgiler prEN 12811-2de verilmitir. Kullanlan malzemeler
normal alma koullarna dayanabilecek salamlk ve dayankllkta olmaldr.

Malzemelerde, kullanm yeterliliini etkileyebilecek kir ve kusurlar bulunmamaldr.

4.2 zel malzemelere ait gerekler

4.2.1 elik

4.2.1.1 Genel
De-oksidasyon tip FU (kenar elikleri) elikler kullanlmamaldr.

4.2.1.2 Gevek gemeli borular


prEN 74-1e uygun birletirme elemanlar ile birlikte kullanlan gevek gemeli borularn (anma d ap
48,3 mm olan) en kk anma akma dayanm 250 N/mm2 ve en kk anma et kalnl 3,2 mm olmaldr.

Not - Gevek gemeli borular genellikle boru ve birletirme elemanlarndan oluan iskelelerde kullanlr.
Ancak, bu borular, n yapml bileenlerden oluan i iskelesini bina cephesine balamak iin cephe
iskelesi balant eleman gibi de kullanlabilir.

4.2.1.3 skele sistemlerinin n yapml bileenlerinde kullanlacak borular


EN 12810-1e uygun i iskelesi sistemlerinin n yapml bileenlerinde kullanlacak anma d ap 48,3 mm
olan borular, EN 12810-1de verilen zelliklere sahip olmaldr.

Borulara alan dili ksmn uzunluu, borular birletirme elemanlarna takldnda, akta kalan dili ksm
prEN 74-1de verilen snrlar amayacak kadar olmaldr.

Anma d ap 48,3 mmden farkl borularda, yan koruma dnda kullanlan borular, aada verilen anma
karakteristik deerlerine sahip olmaldr:

- Et kalnl 2 mm
- Akma gerilmesi ReH 235 N/mm2
- Uzama, A %17

4.2.1.4 Yan koruma


Topuk tahtas iin kullanlanlar dnda sadece yan koruma amacyla kullanlan elik elemanlarn anma et
kalnl 1,5 mmden daha kk olmamaldr. Topuk tahtas iin kullanlan elemanlarda et kalnl deeri en
az 1 mm olmaldr. Hizmet verebilirlik ve yk tama kapasitesinin, rijitletirilmi kesitler, takviyeler veya en
kesite belirli bir ekil verilmek suretiyle saland durumlarda daha ince et kalnlklar kullanlabilir.

4.2.1.5 Pltform birimleri


Pltform birimleri ve ara destekleri en az 2 mm anma et kalnlna sahip olmaldr. Hizmet verebilirlik ve yk
tama kapasitesinin, rijitletirilmi kesitler, takviyeler veya en kesite belirli bir ekil verilmek suretiyle
saland durumlarda daha ince et kalnlklar kullanlabilir.

4.2.1.6 Bileenler iin koruyucu kaplama


skele bileenleri, prEN 12811-2de belirtildii gibi korunmaldr.

4.2.2 Alminyum alamlar

4.2.2.1 Gevek gemeli borular


prEN 74-1e uygun birletirme elemanlar ile birlikte kullanlan gevek gemeli borularn (anma d ap
48,3 mm olan), % 0,2 kalc uzamaya tekabl eden anma akma gerilmesi 195 N/mm2 ve en kk anma et
kalnl 4 mm olmaldr.

6
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

4.2.2.2 skele sistemlerinin n yapml bileenlerinde kullanlacak borular


EN 12810-1e uygun i iskelesi sistemlerinin n yapml bileenlerinde kullanlacak anma d ap 48,3 mm
olan borular, EN 12810-1de verilen teknik gereklere uygun olmaldr.

4.2.2.3 Yan koruma


Sadece yan koruma amacyla kullanlan elemanlarn anma et kalnl en az 2 mm olmaldr. Hizmet
verebilirlik ve yk tama kapasitesinin, rijitletirilmi kesitler, takviyeler veya en kesite belirli bir ekil verilmek
suretiyle saland durumlarda daha ince et kalnlklar kullanlabilir.

4.2.2.4 Pltform birimleri


Pltform birimleri ve ara desteklerinin anma et kalnl en az 2,5 mm olamldr Hizmet verebilirlik ve yk
tama kapasitesinin, rijitletirilmi kesitler, takviyeler veya en kesite belirli bir ekil verilmek suretiyle
saland durumlarda daha ince et kalnlklar kullanlabilir.

4.2.3 Ahap ve ahap esasl malzemeler


Ahap, gerilme bakmndan EN 338e gre snflandrlmaldr.

Koruyucu kaplama kullanlmas durumunda, bu kaplama, malzeme kusurlarnn tespitini engellememelidir.

Pltform birimlerinde kullanlan kontraplk, en az 5 tabakadan olumal ve kalnl en az 9 mm olmaldr.

Kullanma hazr hlde monte edilmi kontraplk pltform birimleri, ap 25 mm ve uzunluu 300 mm olan
yuvarlak kesitli bir elik ubuun 1 m ykseklikten dik olarak zerine dmesi ile oluan etkiye
dayanabilmelidir.

Kontraplklar iklim artlarna kar yeterli dayankllkta olmaldr.

5 Genel gerekler
5.1 Genel
alma ve ulam amalar iin oluturulan her bir iskele alan, alma yeri olacak elverili artlar
salayacak ve ilveten aada verilenleri de karlayacak ekilde dzenlenmelidir:

alanlar dme tehlikesinden korumak,


Kullanlan malzeme ve donanmlarn gvenli bir ekilde muhafazasn salamak,
Daha alt seviyede alanlar ve iskele civarndan geenleri yukardan debilecek cisimlerin neden
olaca zararlara kar korumak.

skelelerin tasarmnda ergonomik hususlar da dikkate alnmaldr.

alma alannda btn genilik boyunca kma oluturulmal ve bu alana kullanm ncesi uygun yan
koruma yaplm olmaldr.

Birletirilen paralar arasndaki balantlar yeterli olmal ve dardan kolaylkla grlebilmelidir. Bu


balantlar kolay monte edilebilir olmal ve kazara ayrlmalara kar yeterli sabitleme tertibat bulunmaldr.

5.2 Genilik snflar


ekil 2de w sembol ile gsterilen genilik, topuk tahtasnn 30 mmye kadar olan ksm dhil olmak zere
alma alannn btn geniliidir. izelge 1de 7 farkl genilik snf verilmitir.

Not 1 - Baz lkelerde farkl alma tiplerine bal olarak kullanlan en kk genilik deerleri verilmitir.

Dikmeler arasndaki net aklk c, en az 600 mm olmal, merdivenlerin net genilii ise 500 mmden az
olmamaldr.

Keler dhil her bir alma alannda belirlenen genilik, pltformun btn uzunluu boyunca korunmaldr.
Bu gerek, bir dikme ifti civarndaki blgeye uygulanamaz. Bu blgenin net genilii, ekil 2de b ve p ile
gsterilen boyutlar salamaldr.

7
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Not 2 - Donanmlar ve malzemelerin alma alan zerine konulmas durumunda, alma ve ulam iin
gerekli alann braklmasna dikkat edilmelidir.

izelge 1 - alma alanlar iin genilik snflar

Genilik snf W
(m)
W06 0,6 w 0,9
W09 0,9 w 1,2
W12 1,2 w 1,5
W15 1,5 w 1,8
W18 1,8 w 2,1
W21 2,1 w 2,4
W24 2,4 w

5.3 Ba mesafesi
alma alanlar arasndaki ba mesafesi boyutu h3n enkk net ls 1,90 m olmaldr.

Ba elemanlar ve alma alanlar arasndaki h1b ykseklii veya enine ara balantlar ile alma alanlar
arasndaki h1a ykseklii iin ba mesafesi ile ilgili gerekler izelge 2de verilmitir.

izelge 2 - Ba mesafesi snflar

Snf Net ba mesafesi


alma alanlar Ba elemanlar veya Omuz seviyesindeki en
arasndaki enine ara balant ile kk net ykseklik
alma alan arasndaki
h3 h1a, h1b h2
H1 h3 1,90 m 1,75 m h1a < 1,90 m h2 1,60 m
1,75 m h1b < 1,90 m
H2 h3 1,90 m h1a 1,90 m h2 1,75 m
h1b 1,90 m

Not - Yan koruma iin Madde 5.5e baklmaldr.

8
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aklamalar

b Serbest yrme blm, 500 mm ve (c - 250 mm) deerlerinden hangisi daha bykse en az o
deerde olmaldr
c Dikmeler arasndaki net mesafe
h1a, h1b Srasyla ba elemanlar veya enine ara balantlar ile alma alan arasndaki net ba mesafesi
h2 Net omuz ykseklii
h3 alma alanlar arasndaki net ba ykseklii
p Ba ykseklii ksmndaki net genilik, 300 mm ve (c - 450 mm) deerlerinden hangisi daha
bykse en az o deerde olmaldr
w Madde 5.2ye uygun alma alan genilii

ekil 2 - alma alan genilii ve ba mesafesi iin gerekler

5.4 alma alanlar


a) alma alanlarnda, platform birimlerinin, rzgr yklerinin kaldrma etkisi veya borularn kazara
birbirinden ayrlmas gibi nedenlerle oluabilecek tehlikeli yer deitirmesine kar tedbir alnm olmaldr.

b) Pltform birimlerinin yzeyi kaygan olmamaldr.

9
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Not - Ahap yzeyler normalde kaygan deildir. Pltform birimlerinin birbirine balanmas iin kullanlan
yntem veya st ste bindirilen ksmdan kaynaklanan insanlarn taklarak sendeleme tehlikesi en aza
indirilmi olmaldr.

c) Pltform birimleri arasndaki boluklar, 25 mmyi amayacak ekilde mmkn olduu kadar kk
olmaldr.

d) alma alanlar mmkn olduunca yatay olmaldr. Eimin 1/5i at durumlarda btn genilik
boyunca salam olarak tutturulan ayak tutucular olmaldr. Gerektiinde el arabas kullanmn
kolaylatrmak amacyla ayak tutucularn merkezinde 100 mm genilii gemeyecek bir boluk olmaldr.

5.5 Yan koruma

5.5.1 Genel
alma ve ulam alanlarnda, en azndan bir ana korkuluk, bir ara yan koruma ve bir topuk tahtasndan
oluan bir yan koruma ile dmeye kar emniyet salanm olmaldr (ekil 3). Merdivenler zerinde topuk
tahtas kullanlmayabilir.

Yan koruma, yerinden kazara kmaya kar gvenli olmaldr.

Yapsal tasarm gerekleri Madde 6da verilmitir.

Not 1 - Yan koruma zerine kaplama yaplmamaldr.

Not 2 - iskelelerinin dey kalp yapm iin kullanlmas gibi zel durumlarda, bu standardn uygulama
alan dnda kalan eimli yan koruma ihtiyac ortaya kabilir.

ller mmdir.

ekil 3 - Bir ara korkuluklu dey yan korumann boyut lleri

5.5.2 Ana korkuluklar


Ana korkuluklar, en st yzeyi her yerde bitiik alma alan seviyesinden en az 1 m yukarda olacak ekilde
monte edilmi olmaldr (ana korkuluk ykseklii 950 mmden az olmamaldr).

10
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

5.5.3 Ara yan koruma


Ara yan koruma, ana korkuluk ile topuk tahtas arasna monte edilmelidir.

Ara yan koruma aadaki elemanlardan olumaldr:

Bir veya daha fazla ara korkuluk, veya


Bir ereve, veya
Ana korkuluun st kenarnn oluturduu ereve, veya
Bir zgara korkuluk.

Yan koruma elemanlar arasndaki aklklar, 470 mm apl kre gemeyecek boyutta olmaldr.

5.5.4 Topuk tahtas


Topuk tahtas, en st kenar bitiik alma alan seviyesinden en az 150 mm yukarda olacak ekilde monte
edilmi olmaldr. Topuk tahtasnda bulunan el ile tutma amal delikler haricindeki dier delikler ve yarklarn,
herhangi bir dorultudaki en byk boyut ls 25 mmyi amamaldr.

5.5.5 Izgara korkuluklar


Izgara korkuluklarda bulunan her bir delik veya yarn alan 100 cm2yi amamaldr. Bu arta ilveten her
delik veya yatay yarn yatay boyut ls 50 mmyi amamaldr.

5.5.6 Yan koruma bileenlerinin yerleimi


Ara yan korumann btn bileenleri ile korkuluun i yzeyi ve topuk tahtasnn d yzeyi arasndaki yatay
uzaklk 80 mmyi amamaldr.

5.6 Kaplama
iskelesinin kaplanmas gerektiinde, bu standarda gre kaplama malzemesi olarak a rt veya levha
kullanlr.

5.7 Taban plkalar ve deylii ayarlanabilen taban plkalar

5.7.1 Genel
Deylii ayarlanabilir taban plkas ile taban plkasnn dayanm ve rijitlii, i iskelesinden zemine aktarlan
en byk tasarm ykn iletebilecek yeterlilikte olmaldr. Taban plkasnn alan en az 150 cm2, en kk
genilii 120 mm olmaldr.

5.7.2 Taban plkalar


elik taban plkalar, EN 74e uygun olmaldr.

5.7.3 Deylii ayarlanabilir taban plkas


Deylii ayarlanabilir taban plkasnda merkez konumda yerletirilmi ayar mili bulunmaldr. Ayar mili
boyutlar, yksz durumda taban plkasnn boru yuvas ekseni ile dikme ekseni arasndaki eim fark
% 2,5i amayacak llerde olmaldr. Ayarlamann her safhasnda, en kk bindirme uzunluu, gvdenin
toplam uzunluunun % 25i veya 150 mmden hangisi daha bykse en az o kadar olmaldr. U plkasnn
kalnl en az 6 mm olmaldr. zel ekil verilmi u plkalarnn rijitlii, kalnl 6 mm olan bu plka ile ayn
olmaldr.

5.7.4 i bo dikmeler arasndaki birleim yerleri


Dikmeler arasndaki birleim yerlerinde bindirme uzunluu en az 150 mm olmaldr. Bir kilitleme elemannn
bulunmas durumunda bu uzunluk, en az 100 mm olacak ekilde azaltlabilir.

5.8 skele katlar aras ulam

5.8.1 Genel
Ulam eleman gvenli ve ergonomik olmaldr.

skele sisteminde katlar aras ulam iin gerekli imknlar salanm olmaldr. Bu ulam imknlar,
tanabilir (portatif) veya normal eimli merdivenler vastasyla oluturulmaldr. Bu merdivenler, pltformlar
arasnda i iskelesinin knt yaplarak geniletilmi ksmnda veya i iskelesine bitiik oluturulmu kule
ierisinde bulunmaldr.
11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

EN 131-1 ve EN 131-2ye uygun tanabilir merdivenlerin, bu standardda ulam ile ilgili verilen gerekleri
salad kabul edilebilir.

Sabit ve tanabilir merdivenler, kazara gevemelere kar gvenli olmal ve bunlarn yzeyi kaygan
olmamaldr.

Not 1 - Youn alma yaplan i iskelelerinde, ulamn sabit merdiven kullanlarak yaplmas tercih
edilmelidir.

Not 2 - Daha uzun i iskelelerinde yolcu tama asansr kullanlmaldr.

5.8.2 Merdivenler
Merdivenler iin fakl gerekleri salamak zere bu standardda iki merdiven boyut snf belirlenmitir.
Merdiven basamak genilikleri, ekil 4de ve aada verilenlere uygun olmaldr:

Rht u, ve basamak g, ilikisi Eitlik 1e uygun olmaldr.

540 2u+g 660 (mm) (1)


ller mmdir.

Merdiven boyutlar
Boyut Snf
A B
mm mm
s 125 s < 165 s 165
g 150 g < 175 g 175
En kk net genilik 500 mm

Aklamalar

1 Basamak
2 Sahanlk

ekil 4 - Merdiven boyutlar

5.8.3 Ulam aklklar


Bir pltformda braklan ulam aklnn net boyutlar, pltform genilii ynnde llen boyut (genilik)
en az 0,45 m, buna dik dorultudaki boyut (uzunluk) ise 0,60 m llerini salamaldr. Akln
kapatlmasnn bir tarafndan menteelenmi bir kap vastasyla mmkn olmad durumlarda, koruyucu
korkuluk bulundurulmaldr. Kap kapal durumda iken kazara almay nleyecek kilitleme tertibat
bulunmaldr.

12
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

6 Yapsal tasarm gerekleri


6.1 Temel gerekler

6.1.1 Genel
Her bir i iskelesi gvenli olarak kullanlabilecek biimde kazara hareket etmeyecek veya gmeyecek tarzda
tasarlanm, ina edilmi ve bakm yaplm olmaldr. Bu gerek iskelenin kurulmas, deitirilmesi ve
tamamen sklmesi dhil btn aamalar iin geerlidir.

skele bileenleri gvenli ekilde tanabilecek, kurulabilecek, kullanlabilecek, bakm yaplabilecek


sklebilecek ve istiflenebilecek ekilde tasarlanm olmaldr.

6.1.2 D mesnet
Bir i iskelesi, tasarm yklerini tama ve olas hareketleri snrlandrmaya yeterli mesnet veya temele
oturmaldr.

skele yapsnn tamamnn veya bir blmnn, rzgr yk gibi farkl tasarm yklerine maruz kalmas
durumunda, yatay kararll dorulanmaldr.

Not 1 - skelenin yatay kararll, iskelenin bitiik bina veya yapya ba elemanlar ile tutturulmas yoluyla
salanabilir. Alternatif yntemler olarak, gergi halatlar, demir arlklar veya ankrajlar gibi dier
yntemler de kullanlabilir.

Not 2 - Kalc yapya olan balarn, yap zerinde devam eden bir almann aksamamas iin tekli ekilde
kaldrlmas gerekebilir. Byle bir durumla karlalabilecei tasarmda dikkate alnmal ve balarn
kaldrlmas veya deitirilmesinin hangi sralamayla yaplacana ilikin bir talimatname
hazrlanmaldr.

6.1.3 Yk snflar
Bu standardda farkl i koullarn karlayacak ekilde alt yk snf ve alma alan iin yedi genilik snf
tanmlanmtr. Servis ykleri izelge 3te gsterilmektedir.

alma alanlar iin yk snf, iskelenin kullanm amacna baldr.

Not - iskelesinin tek bir yk snfna dhil edilemedii veya ok ar artlarda kullanlmas gibi istisna
hllerde, iskelenin kullanm artlarnn analizinden sonra farkl parametreler uygulanabilir ve
belirlenebilir. iskelesinde yaplacak gerek almalar dikkate alnmaldr. Gz nnde
bulundurulmas gereken hususlara ait baz rnekler aada verilmitir:

a) alma alanna konulan btn donanm ve malzemelerin arl,


b) alma alan zerinde kullanlan, haric g kaynayla altrlan makinalardan kaynaklanan dinamik
etkiler,
c) El arabas gibi elle altrlan aralardan gelen ykler.

Yk snf 1e dhil i iskeleleri zerine konulan malzemeler, izelge 3te verilen servis yklerine dhil
deildir.

izelge 3 - alma alan zerindeki servis ykleri (Madde 6.2.2).

Yk snf Dzgn yayl yk 500 mm x 500 200 mm x 200 Ksm alan yk


q1 mm alan mm alan
2
kN/m zerindeki tekil zerindeki tekil
yk yk q2 Ksm alan katsays
2 1
F1 F2 kN/m ap
kN kN
2
1 0,75 1,50 1,00 --- ---
2 1,50 1,50 1,00 --- ---
3 2,00 1,50 1,00 --- ---
4 3,00 3,00 1,00 5,00 0,4
5 4,50 3,00 1,00 7,50 0,4
6 6,00 3,00 1,00 10,00 0,5
1
Madde 6.2.2.4
2
Madde 6.2.2.1

13
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

6.2 Etkiler

6.2.1 Genel
Madde 6.2de belirtilen deerler, etkilerin (yklerin) karakteristik deerleri olarak kabul edilmelidir.

Dikkate alnmas gereken ana ykleme tipi aada verilmitir:

a) Kalc ykler: Asansr kuleleri gibi yardmc yaplar ile pltformlar, itler, pervaneler ve dier koruyucu
yaplar gibi btn bileenler dhil iskele yapsnn kendi arl.

b) Deiken ykler: Servis ykleri (alma alan zerindeki ykler ve yan koruma zerindeki ykler),
rzgr ykleri ve varsa kar ve buz ykleri (Madde 6.2.6).

c) Kazara oluan ykler: Bu standardda belirtilen kazara oluan tek yk, Madde 6.2.5.1e gre olan yktr.

Madde 6.2.2 ve Madde 6.2.5te verilen yklemeler, insanlarn belirli bir ykseklikten pltform veya yan
koruma zerine dmesinden veya bu elemanlar zerinde zplamasndan kaynaklanan etkileri kapsamaz.

6.2.2 alma alan zerine etkiyen ykler

6.2.2.1 Genel
alma alan zerine etkiyen servis ykleri izelge 3te belirtilmitir. Her bir alma alan; q1, F1 ve F2 olarak
gsterilen eitli ykleri, yml olarak deil tek tek tama kapasitesine sahip olmaldr. A veya kafes
korumal i iskelelerinde, ksm alan ykleri de dhil olmak zere i iskelesinin mesnetlerine kadar sadece
dzgn yayl yk q1 tanmaldr (ekil 5d).

Yapsal tasarm amalar bakmndan, alma alan zerine etkiyen servis ykleri, aadaki ekilde
belirlenen alan zerine uygulanm olmaldr:

iskelesi boyunca veya derinliince mtemad pltformlarn olduu yerlerde, ayrma kenar olarak
tayc dikmelerin arasndaki akln merkezinden geen eksen alnmaldr.

Herhangi d kenarda w boyutu, gerek kenar olarak veya topuk tahtasnn bulunduu yerlerde,
ekil 2de grld ve Madde 5.2de belirtildii gibi alnmaldr.

Yk snf 1e dhil i iskelelerinde, btn pltform birimleri Snf 2 servis yklerini tamaya yeterli olmal;
ancak bu gerek iskelenin btnne uygulanmamaldr.

6.2.2.2 Dzgn yayl servis yk


iskelesi zerindeki her bir alma alan, izelge 3te verilen dzgn yayl yk q1i tamaya yeterli
olmaldr.

6.2.2.3 Tekil yk
Her bir pltform birimi, ayn anda olmamak zere izelge 3te belirtilen 500 mm x 500 mmlik alan zerinde
dzgn yayl F1 yk ile 200 mm x 200 mmlik alan zerinde dzgn yayl F2 ykn tayabilmelidir.

Ykn uyguland ksm, yklerden kaynaklanan kuvvetleri dikmelere iletebilecek yapda olmaldr. Her
ykn konumu, en elverisiz artlar oluturacak ekilde seilmi olmaldr.

Pltform biriminin geniliinin 500 mmden kk olduu durumlarda, izelge 3te verilen F1 yk, hibir
durumda 1,5 kNdan az olmamak zere pltform genilii ile orantl olarak azaltlabilir.

6.2.2.4 Ksm alan yk


Yk snf 4, yk snf 5 ve yk snf 6ya dhil her bir pltform, dzgn yayl servis yknden daha byk
bir ykleme durumu olan q2 dzgn yayl ksm alan ykn tamaya yeterli olmaldr. Ksm alan, kma
alan A ile ksm alan faktr olan ap nin arpm ile elde edilir. q2 ve ap iin alnacak deerler izelge 3te
verilmitir. A alan ise, ekil 5te verildii gibi her bir pltformun genilii ve uzunluunun arpm ile
hesaplanr.

14
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Ykn uyguland ksm, yklerden kaynaklanan kuvvetleri dikmelere iletebilecek yapda olmaldr. A veya
kafes korumal tip i iskelelerinde olduu gibi, her iki dorultuda ikiden fazla dikme bulunmas durumunda,
tayc dikmenin dorulanmas iin drt mtemadi kmann ksm alan ykleri kullanlmaldr (ekil 5d).

Ksm alann konumu ve boyutlar, en elverisiz artlar dnlerek seilmelidir. Bu duruma ait baz rnekler
ekil 5te verilmitir.

a) Pltform veya pltform birimi : Boyuna aklk

b) Boyuna ara balant: Pltformun enine akl

c) Enine ara balant: Pltformun boyuna akl

15
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

d) A veya kafes korumal tip bir i iskelenin merkez dikmesi

Aklamalar

l Sistem uzunluu Men ok En byk eilme momenti


w Pltform genilii Ven ok En byk kesme kuvveti
ap Ksm alan katsays, izelge 4 Nen ok En byk eksenel kuvvet
b Pltform biriminin genilii en ok En byk sehim

ekil 5 (a-d) - Baz yapsal bileenlerin hesabnda kullanlan ksm alan yklerinin yerleimine rnekler

6.2.2.5 alma alannn konsol ksmlar


alma alannn btn konsol ksmlar ana alma alan iin verilen servis yklerini tayacak yeterlilikte
olmaldr (Madde 6.2.2.2, Madde 6.2.2.3 ve Madde 6.2.2.4).

Konsol ksmlar ile ana alma alannn seviyelerinin arasndaki farkn 250 mm veya daha fazla olmas
durumunda, bu ksmlar izelge 3e gre farkl yk snflarna dhil olabilir.

6.2.2.6 A veya kafes korumal i iskeleleri


Bu tip iskelelerin tayc bileenleri zerine etkiyen yk, izelge 3te belirtilen dzgn yayl q1 yknn en
fazla 6,0 m2lik bir alan zerine, 0,75 kN/m2lik ykn ise kalan alan zerine ayn anda etkidii kabul ile
hesaplanmaldr.

6.2.3 Yatay alma yk deeri


zerine rzgr yk etkimeyen i iskelesi, kullanm srasndaki almalar temsil eden ve alma alannn
yklendii btn seviyelere etkiyen yatay tasarm alma ykn tamaya yeterli olmaldr.

Her bir kma iin dikkate alnan yatay tasarm yk, o kma zerinde, izelge 3te belirtilen toplam dzgn
yayl q1 yknn % 2,5i veya 0,3 kNdan byk olanndan daha az olmaldr. Bu ykn alma alan
seviyesinde etkidii kabul edilmeli ve yk kmaya dik ve paralel olacak biimde ayr ayr uygulanmaldr.

6.2.4 Ulam yollar


Snf 1 i iskeleleri hari, yatay ulam yollar, izelge 3te belirtilen en az Snf 2 servis yklerini tayacak
yeterlilikte olmaldr.

Ulam yolunun bir blm alma iin kullanldnda, bu yol izelge 3te verilen ilgili servis ykn
tayacak yeterlilikte olmaldr. Normal olarak alma alan ile ayn seviyede; ancak alma alannn dnda
olan bir sahanlnn ayn yk tama yeterliliine sahip olmas gerekmez.

iskelesine ulam iin ina edilen merdivenlerde, her bir basamak ve sahanlk aada verilenlerden en
elverisiz ykleme durumuna gre tasarmlanmaldr:

16
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

a) 1,5 kNluk tekil ykn en elverisiz durumda 200 mm x 200 mmlik bir alan zerine dzgn yayl olarak
etkidii veya geniliin 200 mmden kk olmas hlinde ise gerek genilik boyunca etkidii durum, veya
b) 1,0 kN/m2lik dzgn yayl bir ykn etkidii durum.

Merdivenler, yapsal olarak 10 m ykseklikte btn basamak ve sahanlklar zerine etkiyen 1,0 kN/m2lik
dzgn yayl yk tayacak yeterlilikte olmaldr.

6.2.5 Yan koruma zerine gelen ykler

6.2.5.1 Aaya doru dey ykleme


Herhangi ana veya ara korkuluklar, mesnetleme yntemine baklmakszn, 1,25 kN nokta yke
dayanabilecek yeterlilikte olmaldr. Bu gerek, gz aklklar en az 50 mm olan zgara korkuluklar gibi ana
ve ara korkuluklarn yerine kullanlabilen dier kenar koruma yaps bileenlerine de uygulanr.

Bu yk, kaza sonucu ortaya kan bir yk olarak kabul edilmeli ve aaya doru en elverisiz konumda,
deden 10olik sapma snrlar ierisinde kalacak ekilde biimde uygulanmaldr.

6.2.5.2 Yatay ykleme


Yan korumann topuk tahtas hari btn bileenleri, en elverisiz ykleme konumunda her durumda
0,3 kNluk yatay nokta yke dayanacak biimde tasarmlanmaldr. Bu yk, bir zgara korkuluun zgaralarna
uygulanan yk rneinde olduu gibi, en fazla 300 mm x 300 mmlik bir alan zerine etkiyen yayl yk
eklinde de olabilir. Topuk tahtas iin verilen yatay nokta yk deeri 0,15 kNdur.

6.2.5.3 Yukar doru dey ykleme


Topuk tahtas hari btn yan koruma bileenlerinin balant kontrolnn yaplmas iin, 0,3 kNluk yukar
doru dey bir nokta yk en elverisiz konumda uygulanmaldr.

6.2.6 Kar ve buz ykleri


Mill artnamelerde kar ve buz yklerinin dikkate alnmas gerekli grlmse, bu hkme uyulmaldr.

6.2.7 Rzgr ykleri

6.2.7.1 Genel
Rzgr ykleri genelde rzgr esme ynndeki kma yapan i iskelesi ksmndaki referans bir alanda hz
nedeniyle oluan rzgr basnc dikkate alnarak hesaplanmaldr. Rzgr kuvvetinin bilekesi F kN
biriminde, Eitlik (2)den hesaplanr.

F = cs (cf,i A i qi ) (2)
i

Burada;
F Bileke rzgr kuvveti,
cf,i iinci iskele bileeni iin alnacak aerodinamik kuvvet katsays (Madde 6.2.7.2),
Ai iinci iskele bileenine ait referans alan,
qi iinci iskele bileeni zerine etki eden rzgar basnc,
cs Konuma bal rzgr etki katsays
dr.

Kalkan etkileri hesaplarda dikkate alnmamaldr.

Madde 6.2.7.2 ve Madde 6.2.7.3te verilenler, sadece a veya tabaka ile kapatlmam i iskeleleri ile ilgilidir.
Kapatlm i iskelelerine etkiyen rzgr ykleri Ek Ada verilmitir.

6.2.7.2 Aerodinamik kuvvet katsays, cf


iskelelerine etkiyen rzgr kuvvetleri hesaplanrken, baz i iskelesi bileenlerine ait en kesitler iin
ENV 1991-2-4te verilen uygun aerodinamik yk katsaylar cf kullanlmaldr.

Bunlarn dnda kalan en kesitler iin kullanlacak aerodinamik kuvvet katsaylar, mill standardlardan
alnabilir veya rzgr tneli deneyi yardm ile tayin edilebilir.

17
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aerodinamik kuvvet katsays cf deeri, pltformlar, topuk tahtalar dhil knt yapan btn alanlar ve
srasyla Madde 6.2.7.4.1 veya Madde 6.2.7.4.2de tanmlanan anma alanlar iin 1,3 olarak alnmaldr.

6.2.7.3 Konuma bal rzgr etki katsays

6.2.7.3.1 Konuma bal rzgr etki katsays, binann cephesine kurulan i iskelesi rneinde olduu gibi, i
iskelesinin binaya gre konumuna baldr. Madde 6.2.7.3.2 ve Madde 6.2.7.3.3ten alnan bu katsay, alan
zerinde dzgn yaylm ekilde yap boluklar bulunan cephelere uygulanr.

6.2.7.3.2 Cepheye dik dorultuda etkiyen rzgr kuvvetleri iin cs deeri, ekil 6dan alnmaldr. Bu deer,
alan doluluk oran olarak tanmlanan ve Eitlik (3)te verilen b deerine baldr.

A B,n
B = (3)
A B,g

Burada;
AB,n Cephenin net alan (yap boluklar hari),
AB,g Cephenin toplam alan
dr.

ekil 6 - Cepheye kurulan i iskelelerinde cepheye dik dorultuda etkiyen rzgr kuvvetleri iin yap
konumuna bal rzgr etki katsays cs

6.2.7.3.3 Cepheye paralel olarak etkiyen rzgr ykleri iin cs deeri 1,0 olarak alnmaldr.

6.2.7.4 Rzgr basnc

6.2.7.4.1 En byk rzgr yk


skelenin kullanld blge iin en byk rzgr yknn seiminde, iskelenin konumu ve tipi dikkate
alnmaldr. Rzgr ykleri iin ncelikle varsa ilgili Avrupa Standard kullanlmal; aksi taktirde yk verileri
ilgili mill standardlardan alnmaldr. iskelesinin kurulmasndan sklmesine kadar geen sre dikkate
alnarak istatistik bir katsay da kullanlabilir. Bu katsay 0,7 deerinden kk olmamal ve 50 yllk tekerrr
periyotlu rzgr basnlar uygulanmaldr.

Not - n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerinin yapsal tasarmnda, tasarm rzgr
basnlar EN 12810-1de verilmitir. ou Avrupa lkesinde bu basn deerleri normal artlarda
almaz. Buna ramen blgedeki mevcut rzgr artlar kontrol edilmelidir.

alma alan zerinde bulunabilecek malzeme ve donanmlarn da dikkate alnabilmesi iin, alma alan
zerinde uzunluu boyunca ayn seviyede olan referans bir anma alan seilmelidir. Bu alan, topuk
tahtasnn ykseklii dhil alma alan seviyesinden 200 mm yukarda olmaldr. Bu alan zerine etkiyen
rzgr basncndan kaynaklanan yklerin, alma alan seviyesinde etkidii kabul edilmelidir.

18
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

6.2.7.4.2 alma rzgr yk


Hesaplamada, 0,2 kN/m2lik dzgn yayl rzgr basnc dikkate alnmaldr. alma alan zerinde
bulunabilecek malzeme ve donanmlarn da dikkate alnabilmesi iin, alma rzgr yknn hesabnda
Madde 6.2.7.4.1de tarif edilen, alma alan seviyesinden ykseklii 200 mm yerine 400 mm olan referans
anma alan kullanlmaldr.

6.2.8 Dinamik ykleme


Kullanm esnasnda dinamik etkilerden kaynaklanan ilve ykleri temsil etmek zere alnacak e deer statik
ykler aadaki ekilde seilir:

a) nsanlar hari, dey olarak hareket eden makinalar gibi bamsz bir elemandan kaynaklanan ykn
dinamik etkisi, elemann arlnn % 20 artrlmas ile temsil edilmelidir.
b) nsanlar hari, yatay olarak hareket eden bamsz bir elemandan kaynaklanan ykn dinamik etkisi,
uygulamada olas yatay dorultular boyunca etki edecek ekilde, eleman arlnn % 10una karlk
gelen bir e deer statik kuvvet ile temsil edilmelidir.

Not - n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerinde pltform zerine belirli bir ykseklikten
insanlarn dmesi sonucu oluan dinamik etkiler iin EN 12810-1 kullanlr.

6.2.9 Yk kombinasyonlar

6.2.9.1 Genel
Her i iskelesi tayc sistemi, maruz kalmas muhtemel en elverisiz yk kombinasyonuna dayanabilecek
yeterlilikte olmaldr. alma artlar tespit edilmeli ve yk kombinasyonlar bu artlara uygun olarak tayin
edilmelidir.

Cephe iskeleleri iin yk kombinasyonlar Madde 6.2.9.2de verilmitir. Bu yk kombinasyonlar cephe


iskelelerinden farkl i iskelesi tipleri iin de uygun olabilir.

6.2.9.2 Cephe iskeleleri


skelenin kullanm konusunda gvenilir bilgiler olmadnda, cephe iskelesinin yapsal tasarmnda aada
a) ve b) maddelerinde verilenler birlikte kullanlmaldr.

Her bir durumda, serviste bulunma ve serviste bulunmama hllerindeki ykler dikkate alnmaldr.

a) Serviste bulunma hlinde dikkate alnacak ykler

1) skelenin kendi arl (Madde 6.2.1),

2) En elverisiz konumdaki kma alan seviyesindeki alma alanna etkiyen ve izelge 3 stun 2de
verilen i iskelesi snfna uygun dzgn yayl servis yk,

3) iskelesinde birden fazla seviyede kma bulunmas hlinde, kmann bir sonraki alt veya st
seviyesindeki alma alanna etkiyen yk, 2)de belirtilen ykn % 50si olarak,

4) Madde 6.2.7.4.2de belirtilen alma rzgr yk veya Madde 6.2.3te verilen yatay alma yk
deeri.

b) Hizmette bulunmama hlinde dikkate alnacak ykler

1) skelenin kendi arl (Madde 6.2.1),

2) En elverisiz konumdaki kma alan seviyesindeki alma alanna etkiyen ve izelge 3 stun 2de
verilen i iskelesi snfna uygun dzgn yayl servis yknn belirli bir yzdesi. Bu yzde deer aada
snflara gre verilmitir:

Snf 1: % 0 (alma alan zerinde servis yk olmamas durumu),


Snf 2 ve Snf 3: % 25 (alma alan zerine konulmu baz malzemelerin olmas durumunu
temsilen),
Snf 4, Snf 5 ve Snf 6: % 50 (alma alan zerine konulmu baz malzemelerin olmas durumunu
temsilen),

19
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

3) Madde 6.2.7.4.1de belirtilen en byk rzgr yk.

Devrilme durumu gibi daha kritik sonular dourmayan hllerde, a) 2) ve b) 2)de belirtilen yk sfr
alnmaldr.

6.3 Sehimler

6.3.1 Pltform birimlerinin elstik sehimi


izelge 3 stun 3 ve stun 4te belirtilen tekil yklere maruz kalan pltform biriminin yapaca elstik sehim,
aklnn 1/100n amamaldr.

Ayrca ilgili tekil yk uygulandnda, yklenmi veya yklenmemi birbirine komu pltform birimlerinin
arasndaki en byk sehim fark 25 mmyi amamaldr.

6.3.2 Yan korumalarn elstik sehimi


Ana ve ara korkuluk ile topuk tahtalarnn her biri, aklna baklmakszn, Madde 6.2.5.2de belirtilen yatay
yke maruz kaldnda, 35 mmden daha byk elstik sehim yapmamaldr.

Bu deer, bileenlerin tespitlendii noktalardaki mesnetler referans alnarak llr.

6.3.3 Izgara korkuluklarn sehimi


Izgara korkuluklarn zgara ksm, Madde 6.2.5.2de belirtilen yatay yklere maruz kaldnda, mesnetleri
referans alndnda 100 mmden daha fazla sehim yapmamaldr.

Izgara korkulukla ana korkuluun birlikte kullanlmas durumunda, ana korkuluk ile ilgili gerekler ayrca
salanm olmaldr.

7 Mamul el kitab
n yapml bileenler ve sistemler iin mamuln gvenli kullanmn temin etmek zere bir mamul el kitab
hazrlanmaldr. n yapml elemanlardan oluturulan cephe iskeleleri iin EN 12810-1 uygulanmaldr.

8 Uygulama talimatlar el kitab


n yapml iskele sisteminin her tipi iin hazrlanan ilgili uygulama talimatlar el kitab i mahllinde
bulundurulmal ve bu el kitab ierisinde en azndan aadaki bilgiler verilmelidir:

a) iskelesinin, alma safhalarnn doru ilem srasn tarif eden, kurulma ve sklme esnasnda takip
edilecek ilemler. Bu ilemler, izimler ve anlatmla tarif edilmelidir.

b) Pln ve detaylar,

Not - Bu kurallar, standard bilgilerle, zel olarak hazrlanm bilgilerle veya bu ikisinin birarada
kullanlmas ile karlanabilir.

c) iskelesinden, iskelenin zemine oturan ksmna ve kurulduu binaya gelen ykler,

d) iskelesinin snfna ilikin bilgiler, yklemeye maruz kalabilecek alma alanlarnn says ve farkl
koullar iin izin verilen ykseklikler,

e) Bileenlerin montaj ve sklmesine ilikin ayrntl bilgiler,

f) iskelesinin binaya balanmas ile ilgili bilgiler,

g) Varsa dier snrlamalar.

n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerine ait uygulama talimatlar el kitabna ilikin gerekler,
EN 12810 Madde 9da verilmitir.

20
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

9 mahllindeki almalar
9.1 Temel kabuller
Tasarmda; montaj, kullanm, iyiletirme ve skme ilemlerinin hazrlanm plna (izimler, artnameler ve
dier talimatlar) uygun olaca ve iskele tayc sisteminin binaya yaplan balantlar ve zemine oturan
ksmlar da dhil gerekli bakmn yaplaca ve iskelenin tasarmda dikkate alnan gereklere uygun artlarda
bulunaca kabul edilir (ayrntl bilgi ENV 1993-1 Madde 1.3te verilmitir).

9.2 mahllindeki etkiler


skelenin zemine oturan ksmlarnn, tasarmda hesaplanan ykleri tama yeterlilii dorulanmaldr.
skelenin kurulduu bina ayn zamanda yatay yklere kar mesnet grevi de gryorsa, binann ve binaya
yaplan ankrajlarn tayclk bakmndan yeterlilii de dorulanmaldr.

Not - Dorulama ilemleri, tasarm ve montaj konularnn her ikisinde de uzman bir kii tarafndan
yaplmaldr.

10 Yapsal tasarm
10.1 Temel tasarm prensipleri

10.1.1 Giri
iskeleleri durayl ve hizmet verebilir ekilde tasarmlanmaldr. Bu tasarm, tama gc kapasitesi ve yana
doru kayma, kaldrma ve dnmeye kar konumsal durayllk artlarn iermelidir. Bu maddede aksi
belirtilmedike, yap mhendislii konularnda geerli EN standardlar uygulanmaldr.

Kavramlar snr durum yntemi ile balantldr.

Genel deneyler ve detay deneyleri ek hesaplar eklinde verilebilir. Deneyler, EN 12811-3e uygun ekilde
yaplmaldr.

10.1.2 Bileenlerin yapsal tasarm

10.1.2.1 elik
Yapsal tasarm ENV 1993-1-1e uygun olmaldr.

10.1.2.2 Alminyum
Yapsal tasarm ENV 1999-1-1e uygun olmaldr.

10.1.2.3 Ahap
Yapsal tasarm ENV 1995-1-1e uygun olmaldr.

10.1.2.4 Dier malzemeler


Yapsal tasarm ilgili EN standardlarna uygun olmaldr. Uygun standardn bulunmamas durumunda,
tasarmda ISO standardlar kullanlabilir.

10.1.3 Snr durumlar


Snr durumlar aadaki ekilde snflandrlr:

- Niha snr durumlar,


- Hizmet verebilirlik snr durumlar.

Niha snr durumda, i kuvvet veya moment tasarm deeri Edye karlk gelen etki tesiri tasarm deeri,
Eitlik (4)te verilen ilgili dayanm tasarm deeri Rdyi amamaldr.

Ed Rd (4)

Etki tesiri tasarm deeri Ed, Madde 6.2de belirtilen etki karakteristik deerlerinden, her bir etki deerinin
kendisi ile ilgili ksm gvenlik katsays F ile arplmas yoluyla hesaplanr.

21
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Dayanm tasarm deeri Rd, Madde 10.2.4te belirtilen karakteristik dayanm deerlerinden, her bir dayanm
deerinin, ksm gvenlik katsays me blnmesi yoluyla hesaplanr.

Hizmet verebilirlik snr durumunda, hizmet verebilirlik kriterinde belirtilen etki tesiri tasarm deeri, kendisine
karlk gelen hizmet verebilirlik kriteri Cd snr deerini amamaldr [Eitlik (5)]. Bu durum sehimler iin de
uygulanr.

Ed Cd (5)

10.2 Yapsal analiz

10.2.1 Model seimi


Uyarlanan modeller, Madde 10.2.2de verilen kusurlarn dikkate alnd, yapsal davran eklinin tahmin
edilmesine imkn verecek derecede hassas olmaldr.

Ayr dzlemsel sistemlerin kontrol edilmesiyle yaplan analizde, bu sistemlerin birbirleri ile etkileimi dikkate
alnmaldr.

Cephe ve ba elemanlar arasndaki birleim, ba elemanlar, cephe dzlemindeki eksenler etrafnda dnme
serbestlii olacak biimde modellenmeli ve dey kuvvetleri aktarmayaca kabul edilmelidir.

10.2.2 Kusurlar

10.2.2.1 Genel
Deyden sapma, dorultudan sapma ve engellenemeyen kk d merkezlik gibi, kalc gerilmeler ve
geometrik kusurlar da dhil, uygulamada karlalabilecek kusurlarn etkileri, hesaplarda uygun edeer
geometrik kusurlar olarak dikkate alnmaldr.

Uygulama metodu, elik iin ENV 1993-1-1, alminyum iin ise ENV 1999-1-1de olduu gibi ilgili tasarm
standardlarnda verilen artlara uygun olmaldr. Bu artlardan sapmalar olmas hlinde, genel ereve
sistemindeki kusurlarla ilgili kabuller, Madde 10.2.2.2ye uygun olmaldr.

10.2.2.2 Dey bileenler arasndaki asal sapmalar


Dey bileenler arasnda birleim yerindeki asal sapmalardan kaynaklanan ereve kusurlar hesaplarda
dikkate alnmaldr.

Boru dikmelerdeki birleim yeri iin, boru bileeni ile deylii ayarlanabilen taban plkas arasndaki (ekil
8) veya bileenlerden birine kalc ekilde tespit edilmi bir gevek geme eleman ile birbirine balanm iki
boru bileen arasndaki (ekil 7) eim as , Eitlik (6) yardm ile hesaplanmaldr.

Di - do
tan = (6)
lo

tan deeri, 0,01den daha kk olmamaldr.

Burada;
Di Boru dikmenin anma i ap,
do Gevek geme eleman veya deylii ayarlanabilen taban plkas anma d ap,
Io Anma bindirme uzunluu
Srasyla ekil 7 ve ekil 8de gsterilen a
dr.

22
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

ekil 7 - Boru dikmeler arasndaki deyden ekil 8 - Boru dikme ile deylii ayarlanabilen
sapma as taban plkas arasndaki deyden
sapma as

n adet elemann u uca birletirilmesiyle oluturulan dikmede, nceden tasarlanm n sehimler hari olmak
zere, n ile gsterilen nn azaltlm deeri Eitlik (7) kullanlarak hesaplanabilir.

tan n = (0,5 + 1/n ) tan (7)

Burada;
tan Eitlik (6)da a.
n 2de byk bir say
dr.

Bu eitlik, borular ve birletirme elemanlar ile oluturulan i iskelesi rneinde olduu gibi, boyuna ara
balant uzunluunun birletirme aralar ile nceden belirlenmeyen tipte olan i iskelelerine uygulanr.

Cephe iskelelerinin n yapml bileenlerden olumas durumunda, cephe dzlemi iinde kapal bir ereve
iin alnacak tan deeri dey bindirme boyunun 150 mmden kk olmamas kouluyla 0,01 olarak
alnabilir. Bindirme boyu uzunluunun daha kk olmas durumunda bu deer 0,015 olarak alnabilir.

Madde 10.2.3.1de verilen gerekler de uygulanr.

10.2.3 Rijitlik kabulleri

10.2.3.1 Boru elemanlar arasndaki birleim yerleri


Gevek gemenin bir dikmeye kalc bir ekilde balanmas ve aada verilen koullar salamas
durumunda, boru elemanlarn arasndaki birleim yerinin rijit bir balant olduu kabul edilebilir:

Gevek geme elemannn geme boyu en az 150 mm, kilitleme eleman kullanlmas durumunda ise en
az 100 mm olmaldr.
23
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Borunun anma i ap ile gevek geme elemannn anma d ap arasndaki oynama pay 4 mmyi
amamaldr.

Bu kabul, d ap 60 mmyi amayan boru elemanlar iin geerlidir.

Bu zelliklerin hibirinin karlanmad, rnein EN 74e gre gevek geme elemanlarnn kullanld
durumlarda, birleim yerleri ideal mafsal olarak modellenmelidir. Bu durumda balantl dikmeler arasndaki
a gibi (Madde 10.2.2.2) ereve kusurlar ihmal edilebilir. Alternatif olarak, gevek geme eleman ve dikme
zerinde ayrntl bir kontrol de yaplabilir (Madde 10.3.3.3).

10.2.3.2 Deylii ayarlanabilen taban plkalar


Dilerinin u ksmlar yamuk veya daire kesitli olarak yuvarlatlm haddelenmi elikten yaplan, deylii
ayarlanabilen taban plkalarnn rijitlii herhangi bir verinin bulunamamas durumunda Ek Bde verilen
eitlikler kullanlarak tayin edilmelidir.

U plkaya monte edilmi deylii ayarlanabilen taban plkalarnn mesnet noktas, ekil 9da gsterilen
moment-dnme karakteristiklerine uygun, ift eimli dorusal bir yay kullanlarak modellenebilir.

Niha eilme direnci deeri Mu, Eitlie (8)e uygun olmaldr:

Mu = N emax Mpl,N (8)

Burada;
N Eksenel kuvvet,
emax 0,5 d (eksenel kuvvetin en byk d merkezlii),
M pl,N Eksenel kuvvet tayan milin azaltlm plstik diren momenti,
d Deylii ayarlanabilen taban plkasnn u plkaya tutturulduu yerdeki milin (shaft) d ap
dr.

Aklamalar

1 Yay rijitlii cM = 2000 kNcm/rad


M Moment
Zemine gre deylii ayarlanabilen taban plkas ile u plka arasndaki a

ekil 9 - Deylii ayarlanabilen taban plkasnn mesnet noktasnn Moment (M) - dnme ()
karakteristikleri

Deylii ayarlanabilen taban plkalar ile dikmeler arasndaki birleim yerlerinde, bindirme blgesindeki
eilmeden kaynaklanan ekil deitirme bileeni de dikkate alnmaldr.

10.2.3.3 Taban plkalar


EN 74e uygun taban plkalarnn mesnet noktas ideal bir mafsal olarak kabul edilmelidir.

24
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

10.2.3.4 Birletirme aralar

10.2.3.4.1 Genel
Analizler iin birletirme elemanlarnn gereki yk-ekil deitirme davran model iine dhil edilmelidir.
Alternatif olarak birleim yerleri, gvenli tarafta kalacak kabuller yaplarak da modellenebilir.

Not - ENV 1993-1-1 ve EN 12811-3te yar rijit birleimler iin baz bilgiler verilmektedir.

n yapml elemanlardan oluan cephe iskelelerinde kullanlan yar rijit birletirme aralar iin alnacak ilgili
parametrelerin tayininde, EN 12810-2 kullanlmaldr.

Dikmelere yaplan balantlarn modler sistemlerde olduu gibi n yapml birleimlerle gerekletirildii
hllerde, boyuna ara balant-dikme veya enine ara balant-dikme birleimlerinin tasarm moment-dnme
zellikleri belirlenmelidir.

10.2.3.4.2 Dik al birletirme elemanlar (prEN 74-1,Snf B)


elik veya alminyum borulara tutturulan Snf B dik al birletirme elemanlarnn havari dnmesi ile
havari eilme momenti arasndaki ilikiyi ifade eden havari rijitlii, ekil C.1de gsterilmitir. ekil C.1de
kullanlacak tasarm deerleri, izelge C.2de verilmektedir. Bu iliki, btn iskele sisteminin kuvvet moment
deerlendirilmesine uygulanabilen ortalama havari rijitlik deerine tekabl eder.

Not 1 - ekil C.1 ve izelge C.2deki deerler, EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda
da dikkate alnr.

Baz hllerde, ba eleman ve dikmeler arasndaki birleimlerde olduu gibi dik al birletirme elemanlarnn
dnme direnleri de kullanlmaldr. elik veya alminyum borulara tutturulan Snf B dik al birletirme
elemanlarnn dnme as , ile dnme momenti arasndaki ilikiyi ifade eden dnme rijitlii, c ekil
C.2de gsterilmitir. Bu koul sadece vidalama yoluyla sabitlenen birletirme elemanlarna uygulanr. ekil
C.2de kullanlacak tasarm deerleri, izelge C.3te verilmitir. Kamal ve Snf A birletirme elemanlarnn,
dnme kuvvetlerini iletmedii kabul edilebilir.

Serbest duran i iskeleleri rneinde olduu gibi, ekil deitirmelerin iskele yapsnn durayll zerinde
nemli etkisinin olduu zel durumlarda, birletirme eleman ile yaplan birleimin eksenel ekil deitirmesi,
uygun rijitlie sahip boyuna bir yay eklinde dikkate alnmaldr.

Not 2 - izelge C.1deki deerler EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda da dikkate
alnr.

10.2.4 Direnler

10.2.4.1 Genel
Direnlerin karakteristik deerleri, prEN 12811-2de verilen mekanik zelliklerin (rnein, akma dayanm f y,k)
karakterisitk deerleri kullanlarak hesaplanmaldr. Bu deerler ilgili standardlardan da alnabilir.

elik ve alminyum elemanlarn diren deerleri, srasyla ENV 1993-1-1 Madde 5.4 ve ENV 1999-1-1
Madde 5.3e uygun olarak tayin edilmelidir.

10.2.4.2 Birletirme aralar


Direnlerin karakteristik deerlerini tayinde aada verilenler dikkate alnmaldr.

a) Yap mhendislii artnameleri kapsamnda olan birleimler: ilgili tasarm standardlarnda verilmitir.
b) n yapml bileenlerden yaplan cephe iskeleleri iin yar rijit birletirme aralar: EN 12810-2 ve
EN 12811-3 standardlarnda verilmitir.
c) prEN 74 -1e uygun birletirme elemanlar: Ek Cde verilmitir.

Not - izelge C.1deki deerler, EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda da
dikkate alnr.

d) Herhangi bir standard kapsamnda olmayan dier birletirme elemanlar: Deneyler yaplmaldr. Bu
konuda EN 12810-2ye bavurulabilir.

25
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

10.2.4.3 Deylii ayarlanabilen taban plkalar


Dilerinin u ksmlar yamuk veya daire kesitli olarak yuvarlatlm haddelenmi elikten yaplan, deylii
ayarlanabilen taban plkalarnn diren karakteristik deerleri Ek Bye uygun ekilde hesaplanmaldr.

Ayarlamay salayan kelebek somunlar ile mil arasndaki birleimler ilgili di standardna uygun olmaldr.
Uygun standardlarn bulunamamas durumunda, yk tama kapasitesi deneylerle dorulanmaldr.

Deylii ayarlanabilen taban plkalarnn yk tama kapasitesinin dorulanmas, i iskelesinin tamamna


ynelik hesaplamada dikkate alnmaldr.

10.3 Dorulama

10.3.1 Genel
Momentler ve i kuvvetlerin belirlenmesi iin elstik yntemler kullanlmaldr (istisnalar Madde 10.2.3.2de
verilmitir). rnein, elik iin ENV 1993-1-1 Madde 5.2.1.3e baklmaldr.

Sehimlerin, momentler ve i kuvvetler zerindeki etkileri dikkate alnmaldr. Yer deitirmi sistemin dengesi,
ikinci dereceden analizler veya bytme faktrlerinin dikkate alnd birinci dereceden analizler kullanlarak
hesaplanmaldr.

Dey elemanlar iin izelge 3te verilen yklerin aktarlma yollar dorulanmaldr.

n yapml elemanlardan oluturulmu cephe iskeleleri iin EN 12810-1 ve EN 12810-2 uygulanr.

10.3.2 Ksm gvenlik katsaylar

10.3.2.1 Etkiler iin ksm gvenlik katsaylar, F


Aksi belirtilmedike ksm gvenlik katsaylar f aada verildii ekilde alnmaldr.

Tama gc snr durumu iin:

- F = 1,5 Zat ve hareketli yklerin tamam iin,


- F = 1,0 Kaza sonucu oluan ykler iin.
Hizmet verebilirlik snr durumu iin:

- F = 1,0

10.3.2.2 Diren iin ksm gvenlik katsaylar, M


elik ve alminyumdan yaplm bileenlerin tasarm diren deerlerinin hesabnda ksm gvenlik katsays
M 1,1 olarak alnmaldr. Dier malzemelerden imal edilen bileenler iin M deeri ilgili standardlardan
alnmaldr.

Hizmet verebilirlik snr durumu iin M 1,0 olarak alnmaldr.

10.3.3 Tama gc snr durumu

10.3.3.1 Genel
Tama gc snr durumunda, etki tesirlerinin tasarm deerlerinin, tekabl eden diren tasarm deerlerini
amadnn dorulanmas gereklidir.

10.3.3.2 Boru elemanlar


kuvvetlerin kombinasyonu iin, gerek kesme kuvveti tasarm deerinin V 1/3 Vpl,d olmas artyla,
etkileim ile ilgili olan Eitlik (9) kullanlabilir.

Mpl,N,d N
= cos (9)
Mpl,d 2 Npl,d

Burada;
Npl,d Npl,k /Mye eit olan eksenel kuvvet tasarm diren deeri,
Mpl,d Mpl,k/Mye eit olan eilme momenti tasarm diren deeri,
26
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Vpl,d Vpl,k/Mye eit olan kesme kuvveti tasarm diren deeri,


Mpl,N,d Gerek N normal kuvveti ile etkileen eilme momenti tasarm diren deeri,
N Gerek normal kuvvet tasarm deeri
dir.

Ksm gvenlik katsays M iin Madde 10.3.2.2ye baklmaldr.

10.3.3.3 Boru elemanlar arasndaki birleimler


Boru elemanlar arasndaki rijit birleimlerin Madde 10.2.3.2de verilen artlar salamas hlinde, klavuzun
sadece birleim yerindeki tasarm eilme momenti asndan dorulanmas gerekir.

Geme boyunun 150 mmden daha az olmas ve birleim yerinin bir mafsal olarak kabul edilmemesi
durumunda, eilme momentleri, kesme gerilmeleri ve yerel gerilme ylmalar ayrntl bir yapsal analizle
kontrol edilmelidir.

10.3.3.4 Yan koruma


Yan koruma bileenleri, gme ve ayrlma olmakszn Madde 6.2.5.1de verilen kaza sonucu oluan ykleri
tayabilmelidir. Herhangi bir noktada, balang konumuna gre 300 mmden daha fazla yer deitirme
olmas durumunda, sistem gm olarak kabul edilir. Gerekli olduunda yer deitirmeler, bileenin plstik
eilme direncini ileten plstik bir mafsal olutuu kabul ile hesaplanabilir.

10.3.3.5 Birletirme elemanlar


Birletirme elemanna etki eden kuvvetlerin tasarm deerlerinin, Madde 10.3.2.2ye uygun ksm gvenlik
katsaylar hesaba katlarak Ek Cye uygun ilgili tasarm diren deerlerini amad dorulanmaldr.
Birletirme eleman etki kombinasyonlarna maruz kaldnda, ek olarak Eitlik (10) ve/veya Eitlik (11)i
salad dorulanmaldr.

Dik al birletirme elemanlar iin:

Fs1 + Fs2 Fp MB
+ + 1 (10)
2 Fs,d Fp,d 2,4 M B,d

Manon tipi birletirme elemanlar iin:

Fs M
+ B 1 (11)
2 Fs,d M B,d

Burada;
Fs1, Fs2, Fs, Fp ve MB Birletirme elemanna etkiyen tasarm kuvvetleri,
Fs,d Fs,k/ m ye eit olan tasarm diren kuvveti (izelge C.1),
Mb,d Mb,k / m ye eit havari eilme momenti tasarm direnci
dir.

Eitliklerde kullanlan semboller ve deerler iin srasyla Ek C, ekil C.3, ekil C.4 ve izelge C.1e
baklmaldr. m Madde 10.3.2.2de verilmitir.

10.3.4 Hizmet verebilirlik snr durumu


Madde 6.3de verilen sehimle ilgili artlarn saland dorulanmaldr.

10.4 Konumla ilgili durayllk


Serbest duran i iskeleleri bir btn olarak, yana doru kayma, yukar kalkma ve devrilmeye kar kontrol
edilmelidir.

iskelesi, ksm kaymalara kar dorulanmaldr.

Bu dorulama yntemleri, prEN 12812de verilmitir.

27
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Ek A
(Bilgi iin)

Kaplanm i iskelelerine etki eden rzgr ykleri


A.1 Genel
Kaplanm i iskelelerine etki eden rzgr ykleri Eitlik (A.1) kullanlarak hesaplanmaldr.

F = cs (cf,i Ai qi ) (A.1)

Burada;
F Bileke rzgr yk,
cf,i inci kaplama iin aoerodinamik kuvvet katsays (Madde A.2),
Ai inci kaplama iin referans alan (Madde A.3),
qi Kaplamann iinci kesitine etki eden rzgr basnc (Madde 6.2.7.4),
cs Konuma bal rzgr etki katsays (Madde A.4)
dr.

Aerodinamik kuvvet katsays kaplama dzlemine paralel ve dik olarak, her iki yn iin ayr ayr verilmelidir.
Bunlarn herbiri bamsz bir durum olarak dnlmelidir.

Bu yntem, bir yapy tamamen kapatan btn kaplanm iskeleye uygulanamaz.

A.2 Aerodinamik kuvvet katsays, cf

A.2.1 A ile rtl iskele


Aeorodinamik katsaynn belirlenmesi iin gerekletirilen rzgr tneli deneyleri yaplamayp, ngrlen a
tipi iin veri elde edilememise, aada verilen deerler kullanlmaldr.

Cf = 1,3
Cf = 0,3

A.2.2 Tabaka ile rtl iskele


Tamamen kapl iskelede aerodinamik katsay iin aada verilen deerler kullanlmaldr.

Cf = 1,3
Cf = 0,1

A.3 Referans alan, A


Kaplama dzlemine dik ve paralel rzgr etkileri iin esas alnacak referans alan A, kaplanm alann
tamamdr. Her iki durumda i iskelesinin u ksmlarndaki kaplanm olan ve olmayan kenarlar iin, iskele
dzlemine paralel olarak etkiyen rzgr kuvvetlerinin referans alannn hesabnda, sadece kaplamann tek
kenarnn oluturduu yzeyin alan esas alnmaldr. skele bileenlerinin kaplanm alanlarnn dzlemine
dik dorultuda veya kaplama (tabaka veya ala) arkasndaki nesnelere etkiyen rzgr kuvvetleri hesaplarda
dikkate alnmayabilir.

A.4 Konuma bal rzgr etki katsays, cs


Katlk oran Byi esas alan konuma bal rzgr etki katsays cs (Madde 6.2.7.3), Eitlik A.2 ile hesaplanr.

A B,n
B = (A.2)
A B,g

Burada;
A B,n Cephenin net alan (yap boluklar dlerek),
A B,g Cephenin toplam alan
dr.

28
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

cs deeri ekil A.1den alnmaldr. A ile kaplanm iskelelerde, dik ve paralel dorultularn her ikisi iin de
ekil A.1de verilen 1 nolu eri kullanlmaldr. A ile kaplama oran cfnin 0,8den byk olduu durumlarda,
konuma bal rzgr etki katsays bakmndan a ile yaplm kaplama, tabaka ile yaplm kaplama olarak
kabul edilir.

skelenin dik ve paralel dorultularndaki tabaka ile kaplama iin, csnin 1,0 olduu, ekil A.1de verilen 2
nolu eri kullanlmaldr.

skele ba elemanlarnn rzgr etkimeyen tarafna etkiyen ankraj ekme kuvvetlerinin hesabnda
kullanlacak cs katsays iin, ekil A.1de verilen 3 nolu eri kullanlmaldr.

iskelesi u ksmlarndaki alana etkiyen rzgr kuvvetlerinin hesabnda csnin deeri 1,0 olarak alnmaldr.

Aklamalar

1 Dik ve paralel dorultulardaki a kaplamas iin cs erisi,


2 Dik ve paralel dorultulardaki tabaka kaplamas iin cs erisi,
3 Tabaka ile kapl iskelede, sadece cepheye dik dorultuda ankraj ekme kuvvetlerinin hesab iin
cs erisi,
cs Konuma bal rzgr etki katsays
b Katlk oran

ekil A.1- Cephede kullanlan kaplanm i iskeleleri iin konuma bal rzgr etki katsays, cs

29
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Ek B
Deylii ayarlanabilen taban plkalar; hesap verileri

B.1 Genel
Bu ek, EN standardlarna uygun elik borulardan yaplm, souk haddelenmi yamuk veya dairesel kesitli
dileri bulunan deylii ayarlanabilen taban plkalarnn karakteristik dayanm ve ekil deitirme
deerlerinin hesab iin kullanlacak yntemleri verir. Bu ekte verilenler, boyutlarn aada verilen
parametreler dhilinde kalmas durumunda uygulanr.

p
1, 22
b2

h1 1,65 mm

d
4
t
30 mm d 60 mm

Burada (ekil B.2 ve ekil B.3);


b2 Diin tabanndaki genilik,
d Diin en d ksmnn ap,
h1 Di derinlii,
p Di adm,
t Haddelenme ncesi boru et kalnl
dr.

En kesit deerlerinin hesabnda, 0,5 mmden kk yarap ile yuvarlatlm keler dikkate alnmaz.

Aada verilen hesap yntemi yamuk veya dairesel ekilli dilerin her ikisine de uygulanabilir. Ancak akma
dayanmlar farkl kabul edilmelidir (izelge B.1).

30
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aklamalar

1 Kelebek somunun hareketini snrlayan durdurucu


ksm
2 Gvde
3 Kelebek somun
4 Kaynak
5 Taban plkas
Io Bindirme boyu
Ie Uzatma boyu
L Gvde uzunluu

ekil B.1 - Deylii ayarlanabilen taban plkas

ekil B.2 - Yamuk ekilli di

ekil B.3 - Dairesel ekilli diin idealletirilmesi


31
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

B.2 Akma dayanmnn karakteristik deerleri


Hesaplarda, izelge B.1de verilen karakteristik deerler kullanlmaldr.

izelge B.1 - Souk haddelenmi dileri bulunan, deylii ayarlanabilen elik taban plkalarnn boru
gvdelerinin hesabnda kullanlacak karakteristik akma dayanm deerleri fy,k

elik snf
S 235 S 355
Akma dayanm fy,k
N/mm2
1 Orijinal malzeme 235 355
2 Yamuk ekilli di 320 450
3 Dairesel ekilli di 280 400

izelge B.1de satr 2 ve satr 3te verilen deerler, sadece, Madde B.4e gre karakterisitk plstik dayanm
deerlerinin hesabnda, Madde B.3te verilen idealletirmi en kesit deerleri ile balantl olarak kullanlr.
Kaynakl gvde ksmlarnda, sadece izelge B.1 satr 1de verilen orijinal malzemenin akma dayanm deeri
kullanlmaldr.

B.3 dealletirilmi en kesit deerleri


ekil deitirmelere ilve olarak gerilmelerin hesabnda, dili borularn idealletirilmi en kesit deerleri
Eitlik B.1 il Eitlik B.9 kullanlarak belirlenmelidir.


Enkesit alan, A: A= ( d A 2 - di2 ) (B.1)
4

(d w 4 - d i 4 )
Elstik kesit modl, Wel : Wel = (B.2)
32d w

(d w 3 - d i 3 )
Plstik kesit modl, W pl : Wpl = (B.3)
6

A 2
Atalet momenti, I d : Id = 0,95 (d1 + di2 ) (B.4)
16

d A = d1 + (d - d1 ) (B.5)

11 bm
A = (B.6)
d1 p

Eitlik B.6da verilen 11 katsays ve dier parametre mm boyutundadr. p parametresi Madde B.1de
tanmlanmtr.

di = 0,5 (en byk di + en kk di ) (B.7)

Not - di , gvdenin ortalama i apdr.

d ve d1 aplarnn deeri bilindiinde, di deeri borunun arlndan tayin edilebilir.

d w = d1 + w (d - d1 ) (B.8)

32
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

bm
w = A + 0,22 (B.9)
p

d, d1 ve bm deerlerinin aklamas iin, ekil B.2ye baklmaldr.

B.4 Plstik direnlerinin karakteristik deerleri


Gvde en kesitlerinin karakteristik plstik diren deerleri, Eitlik B.10 il Eitlik B.12 kullanlarak
hesaplanabilir:

Eksenel kuvvet: Npl,k = A fy,k (B.10)

Eilme momenti: Mpl,k = pl Wel fy,k (B.11)

2 fy,k
Kesme kuvveti: Vpl,k = A (B.12)
3

Burada;

fy,k izelge 1de verilen karakteristik akma dayanm deeri,


Wpl
pl 1,25 ve deerlerinden kk olanna eit katsay
Wel
dr.

A , Wel , Wpl ,Madde B.3e uygun olarak hesaplanan idealletirilmi en kesit deerleridir.

33
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Ek C

Birletirme elemanlarnn karakteristik diren deerleri


prEN 74-1e uygun birletirme elemanlarnn ve 48,3 mm apa sahip elik veya alminyum boru
birleimlerinin karakteristik diren deerleri izelge C.1de, bu diren deerlerine karlk gelen tasarm rijitlik
deerleri ise izelge C.2 ve izelge C.3te verilmitir.

izelge C.1 - Birletirme elemanlarnn karakteristik diren deerleri

Birletirme Diren Karakteristik deer


elemanlar tipi Snf A Snf B Snf AA Snf BB
Dik al Kayma
birletirme kuvveti Fs,k 10,0 15,0 15,0 25,0
eleman (RA) (kN)
Havari
eilme --- 0,8 --- ---
momenti
MB,k
(kNm)
ekip
koparma 20,0 30,0 --- ---
kuvveti Fp,k
(kN)
Dnme
momenti --- 0,13 --- ---
MT,k
(kNm)
levini Kayma
srtnme ile kuvveti Fs,k 6,0 9,0 --- ---
gerekletiren (kN)
manon tipi Eilme
birletirme momenti --- 2,4 --- ---
eleman (SF) MB,k
(kNm)
Manon tipi Kayma
birletirme kuvveti Fs,k 10,0 15,0 --- ---
eleman (SW) (kN)
Paralel Kayma
birletirme kuvveti Fs,k 10,0 15,0 --- ---
eleman (PA) (kN)
Semboller iin ekil C.3 ve ekil C.4e baklmaldr.

34
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aklamalar

MB Havari eilme momenti (kNm/rad)


Dnme as (rad)
c1, c2 Havari rijitlikler

ekil C.1 - B Snf dik al birletirme elemanlar iin MB - ilikisi

Aklamalar

MT Dnme momenti (kNm)


Dnme as (rad)
c Dnme rijitlii

ekil C.2 - Di yoluyla sabitlenen Snf B ve Snf C dik al birletirme elemanlar iin M T - ilikisi

izelge C.2 - elik ve alminyum borular birletiren, Snf B dik al birletirme elemanlar iin c1, c2
havari tasarm rijitlik deerleri

elik boru Alminyum boru


c1 MB1 c2 MB2 c1 MB1 c2 MB2
[kNm/rad] [kNm] [kNm/rad] [kNm] [kNm/rad] [kNm] [kNm/rad] [kNm]
15,0 0,48 6,0 0,8 13,0 0,48 5,0 0,8

Semboller iin ekil C.1e baklmaldr.

izelge C.3 - Snf B dik al birletirme elemanlar iin, c dnme tasarm rijitlik deerleri

c MT1
[kNm/rad] [kNm]
7,5 0,13

Semboller iin ekil C.2ye baklmaldr.

35
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Aklamalar

1 1 nolu boru
2 2 nolu boru
s Kesme kuvveti
p ekip koparma kuvveti
B Havari eilme momenti
T Dnme momenti

ekil C.3 - Dik al birletirme eleman zerine etki eden ykler

Aklamalar

1 1 nolu boru
2 2 nolu boru
s Kesme kuvveti
p Eilme momenti

ekil C.4 - levini srtnme ile gerekletiren manon tipi birletirme eleman zerine etki eden ykler

36
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Ek D
(Bilgi in)

Mill A sapmalar
A-sapmas
lgili lkenin CEN yelii dnda geen zaman zarfnda, mevzuatlarnda yapt deiikliklerden kaynaklanan
sapmadr.

Bu standard herhangi bir AB Direktifi kapsamna girmemektedir. CENe ye bir lkedeki A Sapmas, bu lke
tarafndan geri ekilinceye kadar ilgili EN standardnda belirtilen hkmlerin yerini alr.

Austrian national legislative deviations

Vertical ladders are acceptable for using in scaffolds in Austria based on Austrian federal law gazetta BGBI,
nr 340/1994 Verordnung des Bundesministers fr Arbeit und Soziales ber Vorschriften zum Schutz des
Lebens, der Gesundheit und Sittlichkeit der Arbeitnehemer bei Ausfhrung von Bauarbeiten
(Bauarbeiterschutzverordnung - BauV article 7 to 10.

The height of the side protection is fixed at least 1 meter in Austria based on Austrain federal law gazetta
BGBI, nr 340/1994 Verordnung des Bundesministers fr Arbeit und Soziales ber Vorschriften zum Schutz
des Lebens, der Gesundheit und Sittlichkeit der Arbeitnehemer bei Ausfhrung von Bauarbeiten
(Bauarbeiterschutzverordnung -BauVarticle 7 to 10.

Italian national legislative deviations

In Italy - according to DPR (Decree of the President of the Repuclic) 7th January 1956 n.164 Norme per la
prevenzione degli infortuni sul lavaro nelle costruzioni (Standarts for the prevention of accidents at work in
the building sector), art.24, height of the toeboard shall be equal to 20 cm, instead of 15 cm, as stated in 5.5,
and in particular at 5.5.3.

UK national legislative deviations

In the UK regulations governing work on construction sites, the Construction (Health Safety & Welfare)
regulations 1996, it is forbidden in regulation 7 to work on or close to fragile materials. Furthermore a non-
fragile material is defined by test set out in British Standart DD 7995, which all surfaces that persons will walk
on must pass. Consequently, this shall apply to scaffold platforms.

37
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005

Kaynaklar
EN 39:2001, Loose steel tubes for tube and coupler scaffolds - Technical delivery conditions.

EN 131-1:1993, Ladders; terms, types, functional sizes.

EN 131-2:1993, Ladders - Requirements, testing, marking.

EN 10219-1:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 1:
Technical delivery reqirements.

EN 10219-2:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 2:
Tolerances, dimensions and sectional properties.

EN 10240:1997, Internal and/or external protective coatings for steel tubes - Specifications for hot dip
galvanized coatings applied in auotomatic plants.

38
TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 12811-2
Aralk 2005

ICS 91.220

GEC DONANIMLARI - BLM 2 : MALZEME


BLGLER

Temporary works equipment - Part 2: Information on


materials

TRK STANDARDLARI ENSTTS


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi


malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)


TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.


ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 12811-2 (2004) standard esas alnarak, TSE naat
htisas Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 Aralk 2005 tarihli toplantsnda Trk
Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

Bu standardn kabul ile TS 8538 (1990) ve TS 8539 (1990) iptal edilmitir.


ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

indekiler
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1
3 Genel.......................................................................................................................................................... 2
3.1 Malzemelerin seimi............................................................................................................................ 2
3.2 Karakteristik deerler .......................................................................................................................... 2
3.3 Muayene ve deney belgeleri ............................................................................................................... 2
3.4 malt etkileri ....................................................................................................................................... 2
4 elik ........................................................................................................................................................... 2
4.1 Genel................................................................................................................................................... 2
4.2 Boyutlar, ktle ve tolerans................................................................................................................... 3
4.3 Krlma tokluu .................................................................................................................................... 3
4.4 EN 10142 standardnda yer alan elik snflar ................................................................................... 3
5 Dkme demir............................................................................................................................................. 3
5.1 Genel................................................................................................................................................... 3
5.2 Prototip deneyleri ................................................................................................................................ 3
5.3 Muayene ve deney belgesi ................................................................................................................. 3
6 Alminyum alamlar ............................................................................................................................... 3
6.1 Genel................................................................................................................................................... 3
6.2 Boyutlar, ktle ve toleranslar............................................................................................................... 4
6.3 Isdan etkilenen blgeler ..................................................................................................................... 4
6.4 Muayene ve deney belgesi ................................................................................................................. 4
7 Ahap ve ahap esasl malzemeler ........................................................................................................ 4
7.1 Genel................................................................................................................................................... 4
7.2 Masif ve yaptrlm tabakal ahap.................................................................................................. 4
7.3 Ahap esasl malzemeler ( kontraplk, paral levha, lif levha) .......................................................... 5
8 Korozyon ve bozulmaya kar koruma.................................................................................................. 5
8.1 Demir esasl metal mamuller............................................................................................................... 5
8.2 Alminyum alamlar.......................................................................................................................... 5
8.3 skele tabliyeleri iin kontraplk........................................................................................................... 5
9 Kaynaklama............................................................................................................................................... 5
Ek A (Bilgi iin) Dier malzeme ve tasarm standardlarndan alnan bilgiler .......................................... 6
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

Geici i donanmlar - Blm 2 : Malzeme bilgileri

1 Kapsam
Bu standard, geici inaat ilerinde yaygn olarak kullanlan malzemelerle ilgili klavuz bilgileri kapsar.
Standardda, tasarmcnn dikkate almas gereken konular verilmitir..

Verilen bilgiler yaygn olarak kullanlan elik, alminyum alamlar, dkme demir ile ahap ve ahap esasl
malzemeler ile snrldr.

Korozyon ve dier bozulma trlerine ait snr deerler ve kaynak ileminde salanacak gerekler de
standardda verilmitir.

Bu standardda verilen malzemeler uluslar aras veya EN standardlarnda yer alan malzemelerden
seilmelidir.

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
artyla uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde en son basks
kullanlr (tadiller dhil).

EN, ISO, IEC Ad TS No1) Ad


vb. No (ngilizce) (Trke)
EN 301 Adhesives, phenolic and TS EN 301 Yaptrclar Fenolik ve aminoplastik
aminoplastic, for load-bearing timber Yke dayanmn gerekli olduu
structures-Classsification and ahap yaplar iin Snflandrma ve
performance requirements. performans zellikleri
EN 336 Structural timber Sizes, permitted TS EN 336 Yap kerestesi ller, msaade
deviations. edilen sapmalar
EN 338 Structural timber Strength classes TS EN 338 Yap kerestesi Mukaemet snflar
EN 390 Glued laminated timber Sizes TS EN 390 Yaptrlm lamine kereste
Permissible deviations Boyutlar- Kabul edilebilir sapmalar
EN 729-1 Quality requirements for welding TS EN 729-1 Kaynak iin kalite artlar-Metalik
Fusion welding of metallic materials malzemelerin ergitme kayna Blm
Part 1: Guidelines for selection and 1: Seim ve kullanm iin kurallar
use
EN 1562 Founding Malleable cast irons. TS 519 Dkmler - Temper dkme demirler
EN 1562 (Dvlebilir)
EN 1563 Founding Spheroidal cast irons. TS 526 Dkmler - Kresel grafitli dkme
EN 1563 demirler
EN 101422) Continiously hot-dip zinc coated low TS EN 10327 Srekli scak daldrma ile kaplanm,
carbon steels strip and sheet for souk ekillendirme amal dk
cold forming Technical delivery karbonlu eliklerden mamul erit ve
conditions. levhalar Teknik teslim artlar
EN 10204 Metallic products Types of TS EN 10204 Metalik rnler - Muayene ve deney
inspection documents. belgelerinin tipleri
ENV1993-1-1 Design of steel structures Part 1-1
Eurocode 3 General rules and rules for buildings - -
(EN 1993-1-1)
ENV1993-1-3 Design of steel structures - Part 1-3: TS ENV Eurocode 3: elik Yaplarn
Eurocode 3 General rules Supplemantary rules 1993-1-3* Projelendirilmesi - Blm 1-3: Genel
for cold formed thin gauge members Kurallar - Soukta Biimlendirilmi
and sheeting nce ll Elemanlar ve Sala
Kaplama in

1)
TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iaretli
olanlar ngilizce metin olarak baslm Trk Standardlardr.
2)
TSE notu: EN 10142 standard iptal edilmi yerine EN 10327 standard gemitir.
1
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

EN, ISO, IEC Ad TS No Ad


vb. No (ngilizce) (Trke)
ENV1995-1-1 Design of timber structures - Part 1 -
Eurocode 5 3: General rules General rules and - -
(EN 1995-1-1) rules for buildings
ENV1999-1-1 Design of aliminium structures - Part TS ENV Alminyum yaplarn tasarm- Blm
Eurocode 9 1-1: General rules - General rules 1999-1-1 1-1: Genel kurallar- Binalar iin kurallar
and rules for buildings
EN ISO 1461 Hot dip galvanized coatings on TS 914 EN Demir ve elikten yaplm malzemeler
fabricated iron and steel articles- ISO 1461 zerine scak daldrlm Galvaniz
Specifications and test methods kaplamalar - zellikler ve deney
(ISO 1461:1999) metotlar
EN ISO 12944 Parts 1 to 8, Paints and vanishes TS EN ISO Boyalar ve vernikler - elik yaplarn
Corrosion protection of steel 12944 serisi koruyucu boya sistemleriyle korozyona
structures by protective paint (1-8) kar korunmas - Blm 1den 8e
systems. kadar

3 Genel
3.1 Malzemelerin seimi
Kullanlan malzeme, normal alma artlarna dayanacak salamlk ve dayankllkta olmaldr.

Malzemede kullanm yeterliliini etkileyebilecek kirlenme ve kusurlar bulunmamaldr.

Malzemeler, ilgili EN veya uluslar aras standardlar arasndan seilmelidir.

Not - Ek Ada, uygulamada yaygn olarak kullanlan malzemelerden oluan bir liste verilmektedir.

3.2 Karakteristik deerler


Malzeme standardlarnda belirtilen, % 0.2lik kalc uzamaya tekabl eden veya akma gerilmesi ve ekme
dayanm iin en kk deerler, tasarm hesaplarnda karakteristik deerler olarak kullanlmaldr.

3.3 Muayene ve deney belgeleri


Yk tama davranna ve/veya salk ve gvenlik hususlarn etkileyen bileenlere ait malzemeler, EN
10204e uygun muayene ve deney belgesi ile teslim edilmelidir. EN 10204e gre en dk belge seviyesi
2.2 olmaldr.

3.4 malt etkileri


Kaynaklama gibi malzeme zelliklerini etkileyebilecek, ekil verme ve dier imlat teknikleri de dikkate
alnmaldr. Yaplan bu ilemler vastasyla eliin akma gerilmesi ykseltilebilir ve sneklii azaltlabilir.

4 elik
4.1 Genel
Uygulamada yaygn olarak kullanlan malzemeler, izelge A.1 ve izelge A.2 de verilmitir. Bu bilgilere ilave
olarak, dier gerekler ENV 1993-1-1 ve ENV 1993-1-3te verilmitir.

Baz malzeme deerleri, izelge 1de verilmitir.

izelge 1 elik iin malzeme deerleri

Elastisite modl Kesme modl Dorusal sl genleme Younluk


E G katsays kg
1 m3
MPa MPa
K
210000 81000 1, 2 105 7850
2
1 MPa = 1 N/mm

2
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

4.2 Boyutlar, ktle ve tolerans


Boyutlar, ktle ve toleranslar malzeme standardlarnda belirtilenlere uygun olmaldr.

4.3 Krlma tokluu


-20 C den daha dk scaklkta kullanlacak yaplarda, darbe direnci yksek malzeme kullanlmaldr. En
byk kalnlkla ilgili referans scaklk ve tavsiyeler iin ENV 1993-1-1e baklmaldr.

4.4 EN 10142 standardnda yer alan elik snflar


Tasarmda, EN 10142 ierisinde verilen elik snflarndan, akma dayanm 140 N/mm2 ile ekme dayanm
270 N/mm2 olan elik snflar kullanlmaldr.

5 Dkme demir
5.1 Genel
Dkme demir olarak, EN 1562ye uygun dvlebilir dkme demir veya EN 1563e uygun kresel grafitli
dkme demir kullanlmaldr.

Feritik matrisli dvlebilir dkme demirin kaynaklanmasnda, EN-GJMW-360-12 kullanlmaldr.

Sneklikle ilgili gerekler bakmndan, kresel grafitli dkme demirin uzamas A5 %12 olmal, dvlebilir
dkme demirin uzamas ise A3,4 %7 olmaldr.

Dkme demirin zellikleri ile ilgili baz malzeme deerleri, izelge 2de verilmitir.

izelge 2 Dkme demir iin malzeme deerleri

Elastisite modl Dorusal sl Younluk


Dkme demir E Poisson oran genleme kg
katsays m3
MPa 1
K
Kresel grafitli 169000 0,275 1, 25 105 7100
Dvlebilir 180000 0,275 1,1105 7400
2
1 MPa = 1 N/mm

5.2 Prototip deneyleri


Ksmen veya tamamen dkme demirden yaplm bir bileenin yk tama kapasitesi ve/veya rijitliinin
deney yolu ile tayin edilmesi hlinde, referans alnmas asndan, deneye tbi tutulan bileenlerin
metalografik yaplar ile ilgili kaytlar (makrografikler ve mikrografiklerle ) temin edilmelidir.

5.3 Muayene ve deney belgesi


Dkme demirler, EN 10204e gre, 3.1 B tipi muayene belgesine sahip olmaldr.

6 Alminyum alamlar
6.1 Genel
Uygulamada yaygn olarak kullanlan alminyum alamlar, izelge A.3 ve izelge A.4te verilmitir.
Alminyum alamlar ile ilgili gerekler iin ENV 1999-1-1e bavurulmaldr.

Alminyum alamlar ile ilgili baz malzeme deerleri, izelge 3te verilmitir.

3
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

izelge 3 Alminyum alamlar iin malzeme deerleri

Elastisite modl Kesme modl Dorusal sl genleme Younluk


E G katsays kg
1 m3
MPa MPa K
70000 27000 2,3 105 2700
2
1 MPa = 1 N/mm

6.2 Boyutlar, ktle ve toleranslar


Levha ve tabaka mamuller, ekme borular, elektrikle kaynaklanm borular, tel ve dvme elik gibi tayc
ekstrde mamullerin boyutlar, ktleleri ve toleranslar ENV 1999-1-1de verilen Avrupa standardlarna uygun
olmaldr.

6.3 Isdan etkilenen blgeler


Ek A da verilen malzeme deerleri sl etkiler nedeniyle zelliini deitirmeyen malzemeler iin geerlidir.
Kaynaklama ilemi, kaynak yaplan blgedeki malzemenin dayanm zelliklerini azaltacak bir etki yaratr. Bu
dayanm azalmas, malzemenin niha ekme dayanmndan ok % 0.2 kalc uzamaya karlk gelen akma
gerilmesini nemli mertebede etkiler. Tasarm amalar bakmndan, sdan etkilenen blgenin (HAZ)
dayanm zelliklerinin, sabit bir katsay haz orannda azald kabul edilir.

Not - haz deerleri , ENV 1999-1-1 kullanlarak seilebilir.

6.4 Muayene ve deney belgesi


ENV 1999-1-1de yer almayan alminyum alamlarnn performansnn deerlendirilmesi iin zel bir
muayene ve deney yaplmaldr. Bu muayene ve deneyler, EN 10204e uygun, muayene belgesi tipi 3.1 B tipi
muayene belgesine sahip olmaldr.

7 Ahap ve ahap esasl malzemeler


7.1 Genel
ENV 1995-1-1de belirtilen malzemeler kullanlmaldr. Ahap malzemesi iin en uygun malzeme, Hizmet
Snf 2 olan malzemedir.

7.2 Masif ve yaptrlm tabakal ahap

7.2.1 Genel
ne yaprakl veya kavak aacndan elde edilen masif ahap iin, EN 338e uygun, en kk dayanm snf
C16 olan malzeme kullanlmaldr. Yaptrlm tabakal ahapta ve ahap esasl malzemenin retiminde
kullanlan yaptrc, EN 301de belirtilen Tip I malzeme artlarn karlamaldr.

7.2.2 Karakteristik deerler


Masif ve yaptrlm tabakal ahaptan yaplm bileenlerin tayc sistem tasarmnda, EN 338 e uygun,
ilgili dayanm snfna ait karakteristik deerler kullanlmaldr. izelge A.5 ve izelge A.6 da verilen
deerlere de baklmaldr.

7.2.3 Boyutlar, ktle ve toleranslar


Aada verilen tolerans aralklarn salamak kouluyla, ahabn faydal en kesiti ve geometrik zellikleri
hedef boyutlardan hesaplanmaldr.

Masif ahap :
- Ahabn nemi % 20 olacak ekilde, hedef boyut EN 336a uygun, tolerans snf 1,

Yaptrlm tabakal ahap:


- Ahabn nemi % 12 olacak ekilde, hedef boyut EN 390ta verilen toleranslar.

4
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

7.3 Ahap esasl malzemeler ( kontraplk, paral levha, lif levha)

7.3.1 Genel
Ahap esasl malzemeler, yapnn tasarm mr boyunca, belirlenen hizmet snf ierisinde, btnln ve
dayanmn koruyacak ekilde imal edilmelidir. Pltformlar iin kullanlan kontraplklar, aada verilen
artlar da salamaldr:
Pltformlarn inas: Niha durumda llen en st tabaka kalnl, en az 0,8 mm, ara tabaka kalnlklar
ise en fazla 2,0 mm kalnla sahip olmaldr. Kaplanmam artlarda en st tabakada, gevek budak,
atlak ve yarklar gibi kusurlar bulunmamaldr.
Yzey koullar: skele kmas olarak kullanlan pltformlar, kaymaya ve anmaya direnli bir kaplamaya
sahip olmaldr.

8 Korozyon ve bozulmaya kar koruma


8.1 Demir esasl metal mamuller
Demir esasl metal mamuller, korozyondan aada verilen snflara uygun ekilde korunmaldr:

Snf Korozyona kar koruma

C1 EN ISO 12944 Blm 1den Blm 8e kadar uygun koruyucu boya

C2 Scak daldrma galvaniz kaplamalar ve benzer yntemler

a) Ana bileenler ( kmalar, borular ve dikmeler gibi).


Kaplama kalnl : 28 m( 200g / m 2 )

b) Kk bileenler (balant paralar , cvata, somun, pul, pim gibi)


Ortalama kaplama kalnl : 15 m

C3 EN ISO 1461 Tye uygun, scak daldrma galvaniz kaplama


Kaplama kalnl : 50 m .

8.2 Alminyum alamlar


Alminyum alamlar, normal alanlardaki kullanmlarnda yzey korumasna ihtiya duymaz. Deniz kylar,
kimyasal almalar gibi elektrolitik etkinin oluabildii yerlerdeki evresel artlara ak yaplar iin,
korozyondan koruma konusundaki bilgiler, ENV 1999-1-1de verilmitir.

8.3 skele tabliyeleri iin kontraplk


Kontraplklar, yksek direnli deillerse, imalt srasnda, uygun bir koruyucu ile ahaba zarar veren
mantarlara (Basidiommyceten) kar korunmaldr.

Kontraplk panellerinin kenarlar, kalc elastik bir yaltm malzemesi ile kaplanmaldr.

Bu yaltm malzemesi, buhar geirimli olmaldr.


rnein; en kk tabaka kalnl 30 m olan akrilik-lateks tabakalar kullanlabilir.

9 Kaynaklama
Kaynaklama EN 729-1e uygun olarak yaplmaldr.

5
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

Ek A
(Bilgi iin)

Dier malzeme ve tasarm standardlarndan alnan bilgiler


izelge A.1, izelge A.2, izelge A.3, izelge A.4, izelge A.5 ve izelge A.6da, ilgili malzeme ve tasarm
standardlarnda verilen gerekler ve deerler verilmitir.

izelge A.1 elik : Boru ve ii bo kesitler iin anma deerleri

elik Akma dayanm, ReH Nihai ekme dayanm, Rm


lgili elik anma N / mm2 N / mm2
standard snf
Anma et kalnl t 16 mm Anma et kalnl t 4 mm

EN 39: 2001 S235 235 340-520


t < 3 mm 3 mm< t 65 mm
S235 235 360 - 510 340 470
EN 10210-1:1994 S275 275 430 - 580 410 560
S355 355 510 - 680 490 630
t < 3 mm 3 mm< t 40 mm
S235 235 360 - 510 340 470
EN 10219-1:1997 S275 275 430 - 580 410 560
S355 355 510 - 680 490 630
Not Dier boru standardlar, EN 10296-1 ve EN 10297-1 dir.

izelge A.2 elik Profiller, levha ve erit mamuller iin anma deerleri

elik Akma dayanm, ReH Nihai ekme dayanm, Rm


lgili elik anma N / mm2 N / mm2
standard snf Anma kalnl 3 mm Anma kalnl 3mm
EN 10025: 1993 S235 235 360
S275 275 430
S355 355 510
EN 10113-2: 1993 S275N 275 390
S355N 355 490
S420N 420 520
S460N 460 550
EN 10147: 2000 S 250 GD 250 330
(inko kapl) S 280 GD 280 360
S 320 GD 320 390
S 350 GD 350 420

6
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

izelge A.3 Alminyum Plkalar ve levhalar iin anma deerleri ( EN 485-2den alnmtr)

lgili alam mal Kalnlk, t % 0.2lik Niha En kk


standard aamas mm kalc dayanm, uzama,
uzamaya fu , A
karlk N / mm2 %
zerinde e kadar gelen
akma
dayanm
f0,2
N / mm2
EN AW- 7020 T6, 0,4 12,5 280 350 7
T651
EN AW - 6082 T6, 0,4 6 260 310 6
T651, 6 12,5 255 300 9
T62
T6151 0,4 12,5 205 280 10
O 0,4 25,0 85 150 14-16a
T4/T451 0,4 12,5 110 205 12-18a
T451 12,5 80,0 110 205 14-15a
EN AW- 6061 T42 0,4 80,0 95 205 12-18a
T6/T651/T62 0,4 12,5 240 290 6-10a
T651/T62 12,5 100,0 240 290 4-8a
EN AW- 5754 O/H111 0,2 100 80 190 12
EN AW- 5049 H24/H34 0,2 25 160 240 6
F 2,5 150,0 --- 240 ---
O/H111 0,2 150,0 100 240 11-16a
6,0 12,5 125 250 8
H112 12,5 40,0 105 240 9
40,0 80,0 100 240 12
H116 1,5 50,0 195 275 8-10a
EN AW- 5086 H12 0,2 40,0 200 275 3-7a
H14 0,2 25,0 240 300 2-3a
H16 0,2 4,0 270 325 1-2a
H18 0,2 3,0 290 345 1
H22/H32 0,2 40,0 185 275 5-10a
H24/H34 0,2 25,0 220 300 4-8a
H26/H36 0,2 4,0 250 325 2-3a
H116 1,5 40 215 305 8
EN AW- 5083 H24/H34 1,5 25 250 340 6
O/H111 0,2 50 125 275 11
a
Uzama iin alnacak en kk deer, kalnla baldr.

- Levha, erit ve tabaka mamuller iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.ada verilmitir.
- Ekstrude ubuk, boru ve profiller ve ekme borular iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2,bde verilmitir.
- Elektrikle kaynaklanm borular iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.cde verilmitir.
- Dvme demir paralar iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.dde verilmitir.

7
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

izelge A.4 Alminyum Ekstrude boru ve profiller iin anma deerleri (EN 755-2 den alnmtr.)

Boyut t % 0.2lik Nihai En kk


lgili rn ekli mal Et kalnl kalc dayanm, uzama,
alam aamas veya kalnlk uzamaya fu , A
standard mm karlk N / mm2 %
gelen akma
dayanm
f0,2
N / mm2
EN AW EP/ER/B, T6 t <15 280 350 10
7020 DT,ET
EP/O, EP/H, T5 t <5 230 270 8
EP/O, EP/H, T6 t <5 250 290 8
ET 5< t < 15 260 310 10
ER/B T6 t <20 250 295 8
DT T6 t <5 255 310 8
ET, ER/B t 25 200 245 10
EN AW EP t 10 200 245 8
6063 10 < t 5 180 225 8
EP T66 t <3 160 215 8
3 < t < 25 150 195 8
ET t <15 160 215 8
ET,EP,ER/B T6 t <15 140 170 8
DT t <20 160 215 12
EP/O T6 t <5 225 270 8
5 < t < 10 215 260 8
EN W 10< t <25 200 250 8
6005A EP/H 215 255 8
t <5
5 < t < 15 200 250 8
ET,EP,ER/B H112 t <25 80 180 14
ET O
EN AW ET,EP,ER/B F,H112 t <20 110 270 12
5083 DT H12,H22,H32 t <10 200 280 6

Aklamalar

EP - Ekstrude profiller EP/O - Ekstrude ak profiller


EP/H - Ekstrude bo profiller ET - Ekstrude boru
ER/B - Ekstrude yuvarlak ve dikdrtgen DT - ekme boru
kesitli ubuk

8
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

izelge A.5 Tayc ahap ne yaprakl ve kavak aacndan elde edilen ahap iin EN 338de verilen
dayanm snflar ve karakteristik deerler

Dayanm snf C16 C24 C30


Dayanm deerleri N/mm2
Eilme fm,k 16 24 30
ekme II ft ,0,k 10 14 18
ekme ft ,90,k 0,3 0,4 0,4
Basn II fc ,0,k 17 21 23
Basn fc,90,k 4,6 5,3 5,7
Kesme fv ,k 1,8 2,5 3,0
Rijitlik deerleri N/mm2
Elastisite modl, ortalama deer II E0,ortalama 8000 11000 12000
Elastisite modl II, E0,05 5400 7400 8000
% 95 gven seviyesine tekabl eden deer
Elastisite modl ,ortalama deer E90,ortalama 270 370 400
Kesme modl, ortalama deer Gortalama 500 690 750
Ktle younluklar kg/m3
Ktle younluu, ortalama deer ortalama 370 420 460

9
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

izelge A.6 Yaptrlm tabakal ahap ne yaprakl aatan elde edilen ve en az 4 tabakadan
oluan yaptrlm katmanl ahap iin, EN 1194te verilen dayanm snflar ve karakteristik
deerler

Dayanm snf GL 24 GL 28 GL 32
Ca hb ca hb ca hb
Dayanm deerleri N/mm2
Eilme fm,k 24 28 32
ekme II ft ,0,k 14 16,5 16,5 19,5 19,5 22,5
ekme ft ,90,k 0,35 0,4 0,4 0,45 0,45 0,5
Basn II fc ,0,k 21 24 24 26,5 26,5 29
Basn fc ,90,k 2,4 2,7 2,7 3,0 3,0 3,3
Kesme fv ,k 2,2 2,7 2,7 3,2 3,2 3,8
Rijitlik deerleri N/mm2
Elastisite modl,ortalama deer II E0,ortalama
Elastisite modl II, % 95 gven E0,05
seviyesine tekabl eden deer
Elastisite modl ,ortalama deer E90,ortalama
Kesme modl,ortalama deer Gortalama
Ktle younluklar kg/m3
Ktle younluu, ortalama deer ortalama 370 420 460
a
ki farkl dayanm snfna ait tabakalardan yaplm birleik yaptrlm tabakal ahap
b
Ayn dayanm snfna ait tabakalardan yaplm homojen yaptrlm tabakal ahap

10
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

Kaynaklar

EN 39: 2001 Loose steel tubes for tube and coupler scaffolds Technical delivery conditions.

EN 287-1, Approval testing of welders Fusion welding Part 1: Steels (includes Amendment A1:1997.

EN 287-1, Approval testing of welders Fusion welding Part 2: Aluminium and aluminium alloys (includes
Amendment A1:1997)

EN ISO 15607, Specification and qualification of welding procedures for metallic materials General rules
(ISO 15607 : 2003)

EN 386, Glued laminated timber Performance requirements and minimum production requirements.

EN 408, Timber structures Structural timber and glued laminated timber Determination of some physical
and mechanical properties.

EN 485-2, Aluminium and aluminium alloys Sheet, strip and plate Part 2: Mechanical properties.

EN 719, Welding coordination Tasks and responsibilities.

EN 729-2, Quality requirements for welding Fusion welding of metallic materials Part 2: Comprenhensive
quality requirements.

EN 729-3, Quality requirements for welding Fusion welding of metallic materials Part 3: Standart quality
requirements

EN 755-2, Aluminium and aluminium alloys Extruded rod/bar, tube and profiles Part 2: Mechanical
properties.

EN 1179, Zinc and zinc alloys Primary zinc.

EN 1193, Timber structures Stuructural timber and glued laminated timber Determination of shear
strength and mechanical properties perpendicular to the grain.

EN 1194, Timber structures Glued laminated timber Strength classes and determination of characterstic
values.

EN 1418, Welding personel Approval testing of welding operators for fusion welding and resistance weld
setters for fully mechanized and auotomatic welding of metallic materials.

EN 10025-2: 1990, Hot rolled products of non-alloy structural steels Technical delivery conditions (includes
amendment A1:1993)

EN 10113-2: 1993, Hot-rolled products in weldable fine grain structural steels Part 2: Delivery conditions
for normalized/normalized rolled steels.

EN 10147: 2000, Continiously hot-dip zinc coated structural steels strip and sheet Technical delivery
conditions.

EN 10219-1: 1994, Hot finished structural hollow sections of non - alloy and fine grained structural steels
Part 1: Technical delivery requirements.

EN 10219-1:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy fine grained steels Part 1:
Technical delivery requirements.

EN 10242, Technical pipe fitting in malleable cast iron.

11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005

EN 10296-1, Welded circular steel tubes for mechanical and general engineering purposes Technical
delivery conditions Part 1: Non-alloy and alloy steel tubes.

EN 10296-1, Welded circular steel tubes for mechanical and general engineering purposes Technical
delivery conditions Part 1: Non-alloy and alloy steel tubes.

EN 1990, Eurocode Basis of structural design.

12

You might also like