S phn chia thnh b phi r nt bt u xy ra vo thi k kt tp kinh in ln th
II (tc l khong 100 nm sau khi Pht nhp dit) gm s tch bit tng on thnh i Chng b (Mahsamghika) m a s l cc t kheo tr mun thay i. S cn li bo th cc gii lut nguyn thu hnh thnh Thng Ta b (Theravada).
S thay i v iu kin x hi v i l v s phn ho li l nguyn nhn gy ra s tip
tc chia phi ca Thng Ta b thnh tng cng hn 10 b. Trong ni bt l Nht Thit Hu b (Saivstivdh)
Nht Thit Hu b (Saivstivdh), hay Thuyt Nht Thit Hu b, Thuyt Nhn b
(Hetuvdh), cao Lun tng v cho rng tt c cc php u l thc hu. Ln phn ho cui cng ca Nht Thit Hu b cng to ra Kinh Lng b (Sautrntikh), hay cn gi l Thuyt Chuyn b (Samkrntivdh), xem Kinh tng mi l gio l quan trng nht.
A-t-t-ma cu-x lun ; S: Abhidharmakoa-stra, thng c gi
tt l Cu-x lun, ngha l Bu vt ca A-t-t-ma, Thng minh lun ( ); c Th Thn (Vasubandhu) son vo th k th 5 sau Cng nguyn ti Kashmir. Lun gm c hai phn: su tp khong 600 k A-t-t-ma cu-x lun bn tng (Abhidharmakoa- krik) v A-t-t-ma cu-x lun thch (Abhidharmakoa-bhya), bnh gii v nhng cu k .
Vasubandhu vn ngi Hu B nhng li l mt nhn vt c suy t c lp v c gng
lun gii mt dng trit thuyt ring t. Vasubandhu khng tun phc T B Sa Lun v li cn tn dng trit tinh hoa ca cc b phi khc, chng hn Kinh Lng B (Sautrantika), mt trng phi i lp T B Sa vi ch trng rng ngoi cnh ch n gin l nhng phng nh ca thc v chng ch c tri nhn mt cch gin tip qua mt hay nhiu trung gian.
Hc thuyt nguyn thy ca Hu B l nhn nhn Mi Th u C Tht - Nht Thit
Thc Hu (Sarvastivada) hay quan im "Vn Hu Tn Ti T Trc Nghim - Quan nim trc tip vo ngoi vt t ci g cng c tht. Ch Sanskrit gi quan im ny l Vahyarthapratyaksatvavada) -- Trc Quan Cm Hu.
Ni dung ca lun ny c th tm tt bng biu sau:
A T M TRONG TRUYN THNG HU B JINTARO TAKAKUSU T kheo Gic Nguyn dch Vit