"ONLAR"n HiKAYESi

Zehra Ycebulut

Ankara niversitesi Dil Tarih ve Co

rafya Fakltesi Arkeoloji Blm'nden
mezun oldu. Yerli yabanc pek ok n-
l arkeologla kaz almalarna katld.
Ankara Ali Hrol ve Ankara Kakts Ko-
medi tiyatrolarnda oyuncu olarak sah-
neye kt. TGRT'de mzik elence ve
aktel programlarda yardmc ynet-
men ve yapmc olarak grev ald.
Radyo Female'de haber spikerlii,
TGRT FM'de prodktrlk ve spikerlik
yapt. Halen TGRT FM' de almalarn
srdrmektedir.
tarih dnce kitaplar: 3
galeri portre: 1

"Onlar"n Hikayesi
Zehra Ycebulut

Editr
Ahmet Sarbay

Tasarm
tdkGrafik

Birinci Bask: Mart 2004

ISBN: 975-6300-02-7

tarih dnce kitaplar

Ticarethane Sk. Glegle Apt. No: 14/2

3441 O Caalolu/STANBUL
Tel: 0212 511 75 00
Faks: 0212 528 59 63
web: www.tarihdusunce.com
e-posta: tarihdusunce@tarihdusunce.com

Bask ve Cilt
Kelebek Matbaaclk

"ONLAR"n HiKAYESi
Zehra Ycebulut

tarih
dnce

~t~
NDEKLER

Futbolun ordinarys, Lefter Kkandonyadis ............. 13

Tekmili birden, Turgay eren .............................. 27

Burhan Sargn, bazlanna dargn ........................... 43

Rzgarn olu sfendiyar, sfendiyar Aksz ................ 51

r gibi adam, Suat Mamat ................................ 61

Havada duran bir insan, Ali hsan .......................... 69

Beikta'a adanm bir mr, Sleyman Seba .............. 77

Futbola adanan bir mr, Recep Adanr ................... 89

Boyu kk futbolu byk efsane, Mustafa Gven ......... 99

Futbolda eref'li gnler, eref Has ....................... 111

Tasz ama taht sahibi bir kral, Metin Oktay .............. 119

Futbola sesini katan bir usta, Halit Kvan ................ 127

Metin Oktay iin Dediler ki ............................... 134

Bir baba hindi; Seha Ergen ............................... 137

Grup Malar ............................................. 140

Fnal Malar .............................................. 141

Macaristan Zaferi .......................................... 143

 NSZ
Szlk anlam, olmu veya olabilecek olaylan anlatan roma-
nms ksa yazlara hikaye deriz. "Onlarn hikayesi" ile bir zaman-
larn gerek ve unutulmaz futbol kahramanlarnn hayatlarn
kendi azlarndan kaleme aldk.
alma iin n hazrlk yaparken u ac gerekle karlatm.
Bir dneme isim vermi kymetlerimizle ilgili yaplm almalar
hem stn kryd, hem de bilgiler birbirini tutmuyordu. Bu ki-
tabn sayfalarn evirdike doru bilgileri bizzat sahiplerinin a
zndan okuyacaksnz.
"Onlarn hikayesi" kolay hazrlanmad. Cefal bir n almadan
sonra, Trk futbol devlerini ziyaret etmeye baladm. Ortaya bee
neceinizi umduum bir eser kt. Bir de eserin olumasnda des-
tek veren, ama perde arkasnda kalanlar var ki isimlerini burada
anmak bana eref verecektir.
Bata, bana bu projenin uygulanma sahasn aan TGRT-FM
Genel Mdr muhterem bym lhan Apak, tecrbesiyle ufku-
mu aan byk usta Kemal Belgin, Trkiye Gazetesi Spor Servisi
Mdr, Trk spor basnnda bir ekol Sadk Sztutan, fotorafla
ryla renk veren Cem Baaraner, yorulduum zamanlarda, gzle-
rindeki lty bana yanstp destekleyen sevgili kardeim Burak
Koyiit, "fikir, hazrlk ve projeyi hayata geirme" geninde des-
teini, bilgisini ve emeini benimle paylam ba kahramanlardan
Ahmet Sarbay abim ... Tomurcuk halindeki bir iee kiminiz top-
rak attnz, kiminiz suladnz, kiminiz sabredip amasn beklediniz.
Her ey iin, zellikle bana inandnz iin ok teekkr edi-
yorum.

Zehra Ycebulut
Yenibosna-stanbul
Ocak 2004
 GR
Bir kar topu yaptm ellerimin yeceini bile bile ... Az da
se ok da fark etmezdi benim iin ... Ne de olsa yazlar scak
ve kurak, klar souk ve yal bir corafyann, Eskiehir'in o-
cuuyum. Ama nasl tahmin edebilirdim ki bu kck kartopu-
nun ellerimden kayp bir a dneceini... Dost sohbetlerinde
dnlen bir hevesin hayata geirilebileceini. ..
Bir eski resme bakarken, "Ah ... Ben de onlarn arasnda ola-
bilseydim" diye ok hayal kurmuumdur. Bir "Dolmabahe Stad-
yumu'', bir "Amigo Orhan'', bir "Metin'in rvaatas" resimleri-
ne baktmda "ben de o gnlerde yaam olsaydm" diye i ge-
irirdim. Lefter 35 metreden gol attn anlattnda sanki ben
de yanndaydm. Turgay, Alman panzerlerinin mermi gibi utla
rn savuturduundan bahsederken ben de plonjon yapyordum.
Heyecanm ltfen mazur grn. Zira hayatm boyunca bir ta-
rihe bu kadar yakn olup, bu kadar heyecanlandm hatrlam
yorum.
Gemiin futbol devleriyle yaptm bire bir grmeler so-
nunda, bu almann ne denli nemli olduuna defalarca ahit
oldum. Sadece ben deil, spor medyasnn duayenleri de ayn ka-
naatteydiler.
"Onlarn hikayesi" adl yaz dizimizin kahramanlar oynadklar
futbol, kazandklar baarlarn yan sra gsterdikleri tevazularyla
da adlarn Trk Futbol Tarihine yazdranlard. Hemen hibiri med-
ya nne kmak istemiyordu. Gsterdikleri tavr, imdiki ou fut-
bolcu gibi, "nce haber yaplmak iin gazetecilere davet karan,
hret olunca da hakarete varan tepkiler gsterenlerden" farkly
d. Onlar, byklerinden aldklar terbiyeyle seyirciye hrmetkard
lar. Kyafetleri, tavrlar ve konumalarnda tek dikkat ettikleri ko-
nu, muhataplarna olan saygyd. Hibiri kendini dev aynasnda

11
grmyordu. Oysa ilerinde Berlin'i ayaa kaldran, en tecrbeli
haber ajanslarn uvallattran, rakip antrenrleri bile hayran bra
kan kabiliyetler vard. Bunlar anlatrken bile rkek bir mahcubiyet-
le konuuyorlard.
Onlar, bir dnem Trk futbolunun vazgeilmezleri, isimleri bin-
lerce taraftarn aznda mar olmu yldzlard. Gnmz "yeni yet-
me" kuaklarn yarm yamalak bilgisini tamamlamak ve belki rnek
almak isteyen olursa diye "Onlarn hikayesi" ni hayata geirdik.

12
 Futbolun ordinarys Lefler

Futbolun ordinarys
Lefter Kkandonyadis
rk futbolunun sembol ismi
T Lefter Kkandonyadis,
1923 ylnda stanbul Byka-
da' da dnyaya gelir ama Hey-
beliada' da byr. Ciddi anlam-
da top kovalamaya 16 yan
dayken Taksimspor'da balar.
Askerliini Diyarbakr' da yapar.
Dnnde Fenerbahe'ye
transfer olur. 1951-1953 yllar
arasnda talya'nn Fiorentina
ve Fransa'nn Nice takmlarnda
forma giyerek dnya apnda Le/ter kendisini tedaviye reaksiyon
bir futbolcu olduunu tescil etti- gstenneyen bir Fenerbahe hastas
olarak tarif ediyor.
rir. 1954'te Trk Milli Takm-
nn ilk kez katld Dnya kupas malarnda oynar. Trkiye'ye
dnd 1953-54 futbol sezonunda hastas olduu Fenerbah-
e'ye transfer olur. Trk Milli Takm formasn tam 50 kez sla
trken 21 gol kaydeder. Futbol Federasyonunun "Altn eref Ma-
dalyas" n alan ilk futbolcu olur. 1966 ylnda futbolu braktn
da tam 43 yandadr. Yurt dnda ve Trkiye'de birok takmn
teknik direktrln yapar. Taraftarlarca ok sevilen, stn fut-
bol teknii yznden "ordinarys" lakab verilen Lefter K-
kandonyadis u anda ok sevdii futbolu ve Fenerbahesini sade
bir izleyici olarak huzur iinde yaad "Sevgili Bykada" sn
dan izlemektedir.

13
Onlarn Hikayesi

lk konuumuz Trk futbolunun ordinarys, efsanesi Le/ter

Kkandonyadis ... Dikkat buyurun bu futbol deviyle deme ga-
zeteciler rportaj yapamamlard. Zira hi kimseyi kabul etmi-
yordu. "Buyrun gelin, bir aym iin ama ne mikrofon, ne kame-
ra hibirini istemiyorum" diyordu. stelik bir sre nce geirdi-
i rahatszlk sebebiyle kap gibi "doktor raporu" vard. "Vaziye-
ti Lefteriye" yi bize hatrlatan ailesi, rportaj teklifimizi kibarca
reddetti.
Ancak Lefter olmazsa bu yaz dizisi btn romantizmini kay-
bedecekti. nk rportajn yaptm btn duayenler, "ille de
Lefter" diyorlard ve ekliyorlard; "Zor kzm, Lefter bu ... Hibir
gazeteciye konumad! .. "
yi de yllarn bu meslee vermi gazeteci abilerim, onca tec-
rbelerine ramen Lefter'i "ikna" edememiken ben nasl ede-
cektim? .. Her ne kadar televizyon ve radyo tecrbem olsa da u
gazetecilik denen "zenaat" farkl kabiliyetler istiyordu. Eskiler
"tebihte hata olmaz" derlermi, insann biraz kaarl olmas ge-
rekiyor. Eh biz de az kaarl deildik ama taze kaardk ve bu i
iin eski kaar olmak gerekiyordu.
Elimdeki en byk koz altm gazetenin kiilik haklarna
duyduu saygyd. Gazete ynetiminin ska hatrlatt bir dstur
vardr; buna gre, haber yaparken insanlar rahatsz etmeyecek-
sin ve asla yalan yazmayacaksn. Bunun ok faydasn grdm.
nsanlar, "Trkiye Gazetesi" deyince derin bir sayg duyuyorlar,
szlerinin arptlmayacan bilerek rahat konuuyorlard. Lef-
ter'in ailesinde de bunu grdm. Niyetimin onu asla rahatsz et-
mek ve heyecanlandrmak olmadn, bir futbol dehasn yeni
nesillere tantmak istediimi anlatnca yeil k yaktlar ve topu
Lefter' e attlar. yi de, Lefter kendisine atlan topun zerinden at-
larsa ne yapacaktm? .. Bunun iin byk yardmlarn grdm
iki tecrbeli isimden faydalandm; zcan ve Ali irin abiler. .. Bu-
nun ne kadar isabetli olduunu Lefter'in masasna oturduumda
anladm. Onu yormamak iin rportaj ksa kesip kayd kapatma-
ma ramen sohbetimiz devam etmiti. O ok ho aksanyla ve
nktedan anlatmyla hatralarn pepee sralyordu.

14
 Futbolun ordinarys Lefter

Hikaye Balyor
Gazete binasndayz. gergin ve heyecanl insan birbirleri-
ne merakl gzlerle bakyor. Sessizlii zcan Gen abi bozuyor.
"stikamet Bykada, ileri. .. "
Bykada vapuruna biniyoruz. Niyetimiz malum, hibir gaze-
tecinin yapamadn yapmak, yani Lefter'i uzun boylu konutur
mak. Vapur derseniz tatilcilerle azna kadar dolu. oluu ocu-
u ve bawlu alan btn stanbul sanki buradayd. Ne yalan sy-
leyeyim ayaklarm titriyordu. Adalar konusunda "ihtisas" sahibi
zcan abi ve medyann "Evliya elebisi" gazeteci Ali irin abi,
"Gel gel" diyorlar, "burada durulmaz! .. " Darack vapur merdi-
venlerine ynelip kyoruz kaptan kkne ... Kapy ap beni
buyur ediyorlar ieri, sanki gemi babalarnn malym gibi...
zcan ahinin "selam n aleykm millet!.. " sesini duyan kk
personeli akn; "bunlar da nereden kt?" diye ... Kaptann ar-
kas dnk. Muhtemelen, "iportaclar ii aztt. Buraya kadar
ktklarna gre ... " diye dnyor olmal. Ama dierleri, bem-
beyaz giysilerin iinde "mstemleke valisi" edasyla resim veren
zcan ahiyi ve her daim karizmatik tavrlaryla Ali irin ahiyi g-
rnce "vardr bir sebebi" deyip susuyorlar. Bizimkiler hi oral de-
il, 5 dakika sonra ltfedip kaptan paaya durumu izah ediyor-
lar; "Trkiye Gazetesindeniz aaabi! .. Aas maher gibi de ... "
Sonra balyorlar muhabbete ... Benim ise kulam onlarda, aklm
Lefter Kkandonyadis ile yapmak istediim rportajda ... Kapta-
nn; "Bakn yunuslar... " sesiyle kurtuluyorum zihinsel gelgitlerden.
Gerekten yunuslar bir dala bir ka vapurumuzla yaryorlar.
zcan abi Bykada'nn tekmil erafna haber uurmu "ge-
liyorum" diye ... Onlar da Lefter'in 17.00-18.00 aras iskelede
olacan haber vermiler. "skelenin neresinde?" diye soruyo-
rum zcan abiye, "Merak etme be anam, hele karaya kalm,
gerisi kolay" diye cevaplyor.
Bykada'da Lefter'in o saatlerde gittii kahve var. Bura-
larda eski dostlaryla buluup sohbet ediyor. Biz iskeleye kt
mz anda haber geliyor; "Abiler, Lefter yukardaki kahvede ... "
Lefter birka arkadayla kk bir masann etrafna oturmu,
smarladklar portakal suyunu imek zereler. Trk futbolunun

15
Onlarn Hikayesi

"ordinarys" unvanl efsanesinin karsnda bir an duruyorum.

Bembeyaz salar, hala gl fizii ile futbol oynamaya her an
hazr tavrlarn seyrediyorum. Sonra btn cesaretimi toplayp
karsna dikiliyorum ve "merhaba" diye elimi uzatyorum. Aya-
kst tanmann ardndan beni buyur edip portakal sularndan
birini nme koyuyor. "Senin ksmetinmi i" diyor. Adrenalin
seviyem tavan yapm olduu halde bir yudum alyorum ve pat
diye laf atyorum ortaya; "Lefter abi, niyetim seninle rportaj
yapmak. Eer bana yok olmaz dersen hi gcenmem kalkar gi-
derim. Ama birka ey sylersen ... "
Bir an iin mthi bir sessizlik oluyor. Lefter ustann yz hat-
larna bakyorum. En ufak bir gerginlik yok, gzbebekleri de y-
le ... Masada oturan ve adna Acem dedikleri arkada syleniyor;
"Krma ocuu Lefter" diyor, "bir
eyler syle ... " Lefter'in baklarn
daki olumlu kvlcm grdm gibi
kayda balyorum ve iimden "Sa-
a/asn Acem abi" diyorum.

Trk futbolunda ekol bir isimsiniz.

Le/ter Kkandonyadis henz 8
yanda ... Daha o yalarda sokak
aralannda oynad futbolu
grenler gelecein yldz olarak
tarif ediyorlard.
Sizde futbol oynama dncesi ne
zaman olutu?
Kendimi bildim bHeli top oyna-
dm. Bykada'da top oynayabile-
ceimiz ok mekan vard. Arkada
larla akama kadar top oynardk.
Eve toz toprak iinde dnerdik.
Ben de bir kabiliyet varm ki fut-
bolcu olmuum ..

Fenerbahe tutkusu nasl balad?

Futbola balaym gibi Fenerbaheliliimi de hatrlamyorum.
Ciddi olarak futbola baladmda yam 16'yd. lk takmm da
Taksimspor'du. ok baarl olduum iin yam kltp aske-
re iki- sene ge gnderdiler. O dnemde askerlik bugnk gi-
bi deildi. Tam 4 sene Diyarbakr' da vatan grevi yaptk. Drt

16
 Futbolun ordinarys Lefler

sene uzun bir sreydi. stanbul'a dnd-

mde her ey sfrdan m balayacak diye
bir korku vard iimde. Ancak tezkereyi
alp stanbul' a dndmde Beikta, Ga-
latasaray, Fenerbahe dahil pek ok kulp
beni bekliyormu. Ben Fenerbahe'yi ter-
cih ettim.

Neden?
Doutan Fenerbaheliyim galiba ...
Fenerbahe benim kalbim, damarlarm,
hcrelerim, yani her tarafm gibiydi. Bir dnem askerlik
yapmad bile iddia
edilmiti rakipleri
En naml taraftar sahibi olarak tarafndan ... Ancak o
Fenerbahe'yi biliyorum. Bu taraftar askerliini Trkiye'de,

sizin iin neyi ifade ediyor? Diyarbakr'da yapmt.

Fenerbahe taraftar demek vefa de-

mektir. Daha geen gn bir grup gen ieklerle evimin nne
gelip "Lefter Lefter" diye tempo tuttular. Dayanamayp alam
m. Hastanede yatarken de beni yalnz brakmadlar.

Sizi seven sadece Fener taraftan deil ama ...

Doru sylyorsun. Bu konuda bir hatram anlataym. Bir
Karyaka ma ncesi ha-
kem olacak ahs bir arka-
dalaryla iddiaya girmi,
"Ben Lefter'i oyundan ata-
cam" diye ... O zamanlar
hakemlik bugnk gibi de-
ildi. Kalburst ve sz
dinlenir bir meslee sahip
her insan hakemlik yapabi-
liyordu. Bu hakem de bir
bankann mdryd. Dedi-
stanbul Bykadada emekliliinin
ini yapt ve beni yok yere tadn karan
Lefter, o tatl aksanyla Trk
oyundan att. Rakip takm Futbolunun bir dnemini ok gzel zetlemiti.

17
Onlarn Hikayesi

oyuncular ve taraftarlar dahil herkes dondu kald. Ben bam n-

de sahay terkederken ortalk inlemeye balad. Btn stad "ha-
kem dar, Lefter ieri, hakem dar Lefter ieri" diye baryor.
Tezahrat bitmek bilmiyordu. Banka mdr hakem de ard bu
ie ... Dakikalarca sren bu protesto sonunda Hakem yine inanl
maz bir ey yapt... Bakt ki olmayacak, dd baka birine ver-
di. Hakemlikten kt ve ben maa dndm. Rakip taraftar ve fut-
bolcularn da bu tepkiye katlmalar beni ok mutlu etmiti.

Lefter ad uruna ka kii Fenerbaheli olmutur tahmin

edebiliyor musunuz?
ok kii olduunu biliyorum. Son yllarda Fenerbahe'nin k-
t gidiat yznden insanlar gelip dert yanyorlar. "Abi srf sana
hayranlmzdan dolay Fenerli olduk. Ne olacak bu takmn ha-
li" diye ...

Siz ne cevap veriyorsunuz?

Ne yapabilirim ki? .. "Bu yatan sonra sahaya kp ben mi oy-
nayacam?" diyorum.

Ayn soruyu ben soraym: N'olacak bu Fener'in hali? ..

Fenerbahe'nin derdi kaliteli sper oyuncu deildir. Bastrr
sn paray, alrsn istediin futbolcuyu ... Fener'in eksiklii disip-
linli bir teknik direktrdr. Byle birini bulacaksn ve iine kar
mayacaksn. Aksi takdirde kim gelirse gelsin Fenerbahe baar
l olamaz. Fener bugnk haliyle horozu bol kmese benziyor.
alkan tavuk yok.

Sizinle ilgili bir n aratrma yapbm. 1951'de Trk Millt Futbol

Takm Federal Almanya ok nemli bir ma yapm ve 2-1 ka-
zanm. O mata inanlmaz bir futbol sergilemisiniz.
Sadece ben deil, takm olarak muhteem oynamtk.

O ma sizin iin dnm noktas olmu ...

Evet, futbolumu beenen Macar futbolcu Hidegkuti beni Fi-
orentina'ya tavsiye etmi. Transferim de bu sayede olmutu.

18
 Futbolun ordinarys Lefter

Ama o mata ok enteresan bir pozisyon var ki hala anlatlyor.

Evet, bir atamzda top kaleci Turek'te kalmt. Ben de ka-
lecinin arkasndaydm ve Turek beni farketmemiti. Topu oyuna
sokmak isterken ben arkasndan gizlice yaklap topu kaptm.
Hemen vurdum ... Kaleci mkemmel uzand ama topu elemedi.
Top bir o diree, bir bu diree arpt, herkes gol diye beklerken
izginin zerinde durdu. Ben hemen kotum. Ancak yerdeki ka-
leci can havliyle yle bir srad ki topu benim ayaklarma kapa-
narak ald. O pozisyona bugn bile yanyorum. Gol olsayd o
ma 3- 1 biterdi.

Olsun, 2-1 yenmiiz ya ...

Evet ama, Alman seyirciler bize yapmadklarn brakmadlar.
Binlerce kii koro halinde bize svyor. Hrsn alamayanlar hem
Trk hem de Alman bayraklarn yrtp kafalarna geiriyorlar.
Hatta man bitiminde soyunma odasna giderken koltuk denek
li bir sakat, denei bizim kaleci Turgay'n kafasna vurmutu.
Ma gndz oynamtk. Akam yemeine davet ettiler gittik.
Ancak hibiri bizimle konumuyor. Suratlarndan den bin par-
a ... O gn Almanlar yakndan tanm olduk. Yenilgiye taham-
mlleri yokmu.

Bir sonraki kupada 1954'de Trkiye ilk defa Dnya kupas

finallerinde oynad. Kadroda siz de vardnz.
Evet, Gney Kore'yi ok farkl bir skorla 7- O yenmitik.

Bu yedi goln iinde sizin muhteem bir golnz var ki;

direkler de nleyememi.
Bana gelen derinlemesine bir pas olmutu. Srtm rakip kale-
ye dnk olmasna ramen 180 derece dnerek topa geliine
vurdum. Top st direin altna vurdu. Yerden sekti tekrar direin
altna vurdu. Eyvah dedim yine ayn senaryo mu oynanacak. An-
cak top gol olmutu.

19
Onlarn Hikayesi

Trkiye Futbol Federasyonu tarafndan verilen "Altn eref

madalyas" n alan ilk futbolcu sizsiniz. Bu madalya niin
verilmiti?
50 defa milli olan sporculara veriliyordu. Baraj geen ilk fut-
bolcuydum. ok duygulanmtm. Benim iin bundan daha gzel
bir hediye olamazd. Madalya gstermelik bir metal deildi. Ko-
caman ve 24 ayar altnd. O gn satsam bir bina alrdm herhal-
de ...

Profesrln bir st makam ordinarys olmaktr. Bu lakap

naslverildi? ..
Doktor, doent, profesr gibi makamlara uramadan ordi-
narys olmutuk. Emanuel isimli bir matbaac vard. Basn men-
suplarnn yannda "Lefter'in zerine futbolcu tanmyorum. O,
yeil sahalarn ordinarys" demi. Gazeteler sanki el birlii yap-
masna bana bu unvan taktlar. Seyirci de sahip km ki or-
dinarys unvan bugne kadar gelebildi.

Galiba seyircinin zerinde en ok bahis oynad futbolcu

sizdiniz? ..
Dorudur. Hatta eski Fenerbahe bakanlarndan Emin Can-
kurtaran da bahisi ekipteydi. O zamanlar gen bir delikanlyd.
Maa kmadan nce bana yalvarrlard. "Aman abi seni tutuyo-
rum ilk gol n'olur sen at" diyorlard. Bu ii o kadar abartmlar
ki sadece birinci gol deil ikinci, nc gol hakknda da benim
zerimden bahse giriyorlarm. Numaral tribnn alt ksmnda
tezgahlarn kurmu bahis eviriyorlard.

Matbaac Emanuel'e ordinarys dedirten gollerden size

en ilgin geleni hangisiydi? ..
Ankara'da, Demirspor'la oynuyoruz. Orta yuvarlaktan bir
serbest vuru atacaktm. Ben o mesafeden, fazla ciddiye almadan
topa vurdum. Kalecinin mdahalesine ramen top doksan dedi-
imiz ataldan gol oldu. Ancak hakem anlalmaz bir ekilde go-
l iptal etti. Gya ddk almadan vurmuum. At tekrar ettir-
di. Ben yine ayn ekilde topa vurdum. Top, bir nceki pozisyo-

20
 Futbolun ordinarys Lefler

nun birebir kopyasym gibi ayn yerden gol oldu. nanr msnz
belki sevinemediim yegane gol buydu. Zira kaleci topu tutmak
iin uzandnda kafasn iddetle diree arpt ve hastanelik ol-
mutu.

Malarda sizi durdurabilmek iin ka kii grev alrd?

Sakatlama pahasna durdurmak istedikleri olmu muydu?
Tam say veremem ama top bende iken rakip oyuncularn
dalga dalga zerime geldikleri oluyordu. Ama ok kvrak biri ol-
duum iin durduramazlard. Kasten sert girmeye kalkanlar da
avularn yalard. Zira ayak ve vcut almlaryla onlar ekarte
edebiliyordum. Bu yzden hi sakatlanmadm.

Trk futbolu bugn iyi bir yerde mi?

ok iyi. Aldklar sonular ortada. Eskiden bir takmda oyu-
nun sonucunu belirleyen oyuncular vard. Takmn kadrosu, oyun
dzeni genelde buna gre kurulurdu. Onlardan biri de bendim.
Bu temel oyuncu sakatlandnda veya oyundan atldnda btn
planlar altst oluyordu. Ama imdi ekip mant var. Hangi adam
karsa ksn oyun kurgusu deimiyor. Trk Milli Takm bugn
bu mantkla oynuyor ve ok gzel iler baaryor.

Gnmzde en beendiiniz futbolcu kim?

Hepsinin birbirinden farkl zellikleri var. Ama ben golcl
biraz da kendime benzettiimden Hakan kr' beeniyorum.
Onu sahada ilk grdmde "bu ocuk byk golc, Millf Ta-
kmda beni geer, hatta 40 gol aar" demitim.

Sizin 21 gollk rekorunuza hibir futbolcu yaklaamamb

bile ...
Evet ama Hakan kr birka sene nce Galler manda drt
gol birden atarak benim rekoruma el uzatmt. Ben o gn ok
sevinmitim, "tehisim doru kt, bu adam byk golc" diye ...
Ben 21 gole ulatmda yam 40't. Ama Hakan'n ya 25-
26'yd.

21
Onlarn Hikayesi

Ama bence sizinki daha anlaml. Ortada gollk pozisyon yok-

ken reten hep siz olmusunuz. Ama Hakan'n golleri genelde
bir ekip almasnn rn ...
yle veya byle, atlan gol nemlidir. Btn takm pozisyonu
hazrlayp, al da at diye pas verilen pek ok oyuncu gol atam
yor. Gol atmak bir sanattr, bir beceridir.

Gnmz futbolcularndan bazlar elence hayatlaryla

tannyorlar. Siz nasl eleniyordunuz?
Geri bizim Laila gibi mekanlarmz yoktu ama biz de elen
mesini biliyorduk. Ancak maa ktmzda dklmemize sebep
olacak ekilde elenmiyorduk. Ben sahann en ok koan ismi ol-
mama ramen 43 yamda futbolu braktm. O gn iin birka
sene daha oynayabilirdim. imdi bu baraj alamyorsa ile elen
ceyi birbirlerine kartrdklarndandr.

Yurt dnda da oynadnz.

talya ve Fransa' da oynadm. ki
sene Floransa'da Vigenze'de ve
Nice'de oynadm. Nice'de hem
Fransa kupasn aldk, hem de
Fransa ampiyonu olmutuk.

Trkiye'ye dndnz gibi

Lefter talya'ya transfer olduunda
talyan ve Trk kamuoyunu
aylarca megul etmiti. talya'da
lisans karabilmek iin ektirdii
vesikalk fotoraf ...
o yln gol kral olmutunuz.
Futboiunuzdaki patlamann
sebebi neydi?
Evet, o sene gol kral oldum.
Daha nce de 2 defa gol kral ol-
mutum. Ancak yurt dndan dn-
dmde bazlar "Lefter bitti" de-
milerdi. Bitmediimi herkes gr-
m oldu. Birka sene daha Fener-
bahe 'de oynadm. Sonra 1966'da
braktm.

22
 Futbolun ordinarys Le/ter

Ama futboldan kopmadnz ...

mrn topla geirmi bir insann hemen futbolu brakmas
mmkn deildir. Teknik direktrlk yaptm. Mersin dman Yur-
du'nu iki sene altrdm. Birinci lige kardm. Bir ara Ordu'da
teknik direktrlk yaptm.

Yurt dnda takm altrdnz m? ..

Hayr ... Ben ille de takm altraym demiyordum. Yalnz il-
gin bir tecrbe yaadm. Bir gn eve telefon ettiler. Gney Af-
rika' da bir takm altrmam istediler. lke olarak futbola yat
rm yaptklarndan filan bahsettiler. Gney Afrika kap komusu
deil ki, Trkiye'ye gre dnyann br ucu ... Biraz da meraktan
olacak daveti kabul ettim. Uak biletini kendileri getirdiler ama
ben uaa binmekten hi holanmyorum. stelik Gney Afrika
bu ... Yolculuk saatler srecek. Buna ramen gittik. Ancak benim
topla oynamay sevdiimi grnce teknik direktrlk fikrinden
vazgeip oyuncu olmam istediler. Benim de canma minnet...
Bir sene de Johannesburg'da top koturdum. Belki daha fazla
kalabilirdim ama Gney Afrika bana ok garip geldi. Sanki fut-
bol sahasnda her an bir aslann veya kaplann zerime ullana-
can dnrdm. aka yaptm zannetme, ben oradayken
birka kiiyi gtrmlerdi. Vahi hayvanlar yaknmzdan gei-
yordu. Yerli halk desen bir alem. Zencilerin zerinde yaprak ka-
dar bir bezden baka kyafet yok. Tuhaf geldi, korkmutum ...

Futbol hayatnz aile hayatnz nasl etkiledi? ..

Futbola ilk baladm yllarda Taksimspor'da oynuyorum.
Ben 20 yanda bile deilim. Abim Panani de Beyoluspor'da
oynuyor. Bir gn Taksimspor-Beyoluspor manda kar kar
ya geldik ve ma 4-1 aldk. Drt gol de ben atmtm. Akam
eve gittiimde annem eve almad beni; "abuk kaybol, abin ie-
ride bekliyor seni ldrecek" dedi. Meer o kadar ok kzm
ki. .. Siniri gesin diye eve gidememitim.
Lefter ustayla sohbete devam edecektim. Ancak ailesinin
yapt ikaz hatrladm. Kendisini fazla yormamak iin kayt ci-
hazn kapattm. Ama o, tatl bir heyecan iinde anlatmaya de-

23
Onlarn Hikayesi

Lefter, yaadklann anlatrken bazen hznleniyor, bazen de kahkahalarla

glyorduk. Hele Gney Afrtka'da yaadklann anlatrken ... Beyaz apkal
olan Lefter'in yakn dostu Acem ... Ben ona Acem abi diyorum. Lefterle olan
tatl sohbetimizin mimarlanndan.

vam ediyordu. Sanki dn yaamasna anlatt olaylar 50-60

sene ncesinde yaananlard. imdi hepsi hayal olmutu. Bir s-
re gzleri dald Bykada aklarndaki bir noktaya bakarak y
le mrldand. "Hayat bo, ama ho deil mi?.. " Bu sz bir baka
futbol ustas Metin Oktay'n ska syledii bir cmleymi.
Bulumamz ne kadar heyecan yklyse, ayrlk saati de ayn
ekilde heyecan yklyd. Yznden hi eksilmeyen tebess-
myle bizi uurlarken tekrar tekrar hatrlatt. "Kzm, ne zaman
istersen kapm ak ... "

Kemal Belgin'in dilinden Lefter ...

Lefter'i yeil
sahalardan tanyan bir spor yazar olarak bir ay-
rcalm olduunu hemen sylemek istiyorum. Bugnk neslin,
bugnk spor yazarlarnn da bizim gibi Lefter'i seyretmi olma-
larn isterdim.
50 yldan fazla bir sredir futbol malarn seyrediyorum. Lef-
ter, Trkiye'nin gelmi gemi en byk futbolcusudur. Sadece

24
 Futbolun ordinarys Le/ter

benim deil, bizim kuaa mensup btn futbol mnekkitlerinin,

futbol yazarlarnn da grdr.
Lefter, ok enteresan bir futbolcuydu. Hemen unu vurgula-
makta yarar gryorum. Bugnk futbolla o devrin futbolu ara-
snda mthi bir vites fark vardr. imdi ok daha hzl oynan
yor. Ama dnemden olup da bugnk hz ve pres iinde futbol
oynayabilecek iki oyuncudan biri Lefter'dir.
yle aalm isterseniz ... Bugnn futbolcularnn ok byk
bir blm eski devirlerde olsa oynayamazlard. Eski devirlerde-
ki futbolcularn ok byk bir blm de o gnk futbolun vite-
siyle bugn oynayamazd. Ama bunun iki istisnas varsa biri Lef-
ter Kkandonyadis, dieri de bir sre nce vefat eden Kadri
Ayta'tr. Bu tabi benim ahsi grmdr.
Lefter'i bugnn insanlarna "tek bana ma kazanan adam"
diye anlattmda kavrayamyorlar. Fenerbahe bir man ilk ya-
nsn yenik kapatmt. Soyunma odasnda herkesin n'olacak ha-
limiz dedii bir ortamda Lefter; "kinci devre toplar bana verin
bu ma kazanrz" dediini kulaklarmla duydum. Hakikaten
ikinci devre Lefter tek bana ma kazandrmtr.

Bir Hatra ...

50'li yllarn ortalarnda henz kk bir ocukken malara
gittiimde Lefter beni soyunma odasnda beklerdi. Maa kmaz
dan nce beni grnce "Tamam, maskotum geldi" derdi. Saha-
ya kmadan nce yanaklarmdan per, sahaya yle kard. Bu-
nu nedense kendine uur yapmt. Ama haksz da kmad. n-
k Lefter beni perek kt iki sene boyunca st ste gol kral
oldu. Gerekte ise Lefter, byk hneri, byk ustal sayesinde
gol kral olmutu.

25
 Berfin panteri Turgay

Tekmili birden Turgay eren

Adn Franszlar deitirdi, kaleye sko Mal/oy
geirdi, Almanlar Panter dedi.

Turgay eren
Trk Futbol tarihinin hem
1 byk kalecilerinden hem
de futbolumuzun duayenlerin-
den biri olan Turgay eren
1932 doumludur. Galatasaray
Lisesi'nden mezun olmu, ha-
yatn Galatasaray'a ve Trk
futboluna adam bir isimdir. 17
yanda iken Galatasarayl olur.
Muhteem refleksleri, her
kaleciye nasip olmayan kurta-
r teknikleri ile Avrupa bas
nnda adndan ska sz ettirir.
1951 ylnda A Milli takmm
zn Federal Almanya ile oyna-
d 2-1 'lik zafer manda ka-
lesinde devletiinde Alman
Turgay eren, Trk futbolunun en iyi
Kicker dergisi "Bir insan nasl kalecilerinden biriydi. zellikle topu oyuna
olur da bu kadar yksee s sokarken dier kaleciler gibi yapmaz,
rayabilir" balyla hayretini att pasn gole dnk olmasna alrd.

kapakta dile getirir. Bir baka

Alman gazetesi syleyecek bir sz bulamam ve manetine sa-
dece 'Turgay, Turgay, Turgay" baln eker. Btn Alman
medyas ortaklaa olarak kendisine "Berlin Panteri" lakabm ver-
milerdir. Btn bunlar gerekletiinde Turgay eren o zaman
henz ondokuzunda t gibi bir delikanldr.

27
Onlarn Hikayesi

lk kez katldmz 1954 Dnya Kupas finallerinin kaptan

ve kalecisidir. 1956 ylnda, o dnemin en gl takmlarndan
Puka'l Macaristan' 3-1 yendiimiz ve futbol tarihine "Macar
Zaferi Kahramanlar" olarak geen Milli Takmmzn da kaptan
ve kalecisidir.
Turgay eren sadece kale izgisinde deil, ilk kez bir libero
gibi 18 iinde oynayarak futbolumuza yeni bir kalecilik anlay
getirmitir.

19 yl kalecilik yaptktan sonra 2 Temmuz 1967'de kolu k

rlrve bir jbile ile sahalara veda eder. Bu srada 35'indedir.
Eer kolu krlmasayd 3-5 sezon daha futbol oynayabilirdi. An-
cak futboldan kopmaz. 1973-76 yllarnda Mersin dman Yur-
du'nda, 1979-80 futbol sezonunda da 6 ay Galatasaray'da Tek-
nik Direktr'lk yapar.
Trkiye Futbol Vakf'nn Kurucusu ve Genel Sekreteri'dir.
Ayn zamanda Trkiye Profesyonel Futbolcular Dernei'nin Ku-
rucusu ve Bakan'dr.
Gnmzde ise "Spor Adam" olarak TV yorumculuunu ve
gazeteciliini baarl bir biimde srdrmektedir.

Zerafetle nezaketi, kltrle bilgelii sentezleyen, tek kelimey-

le bir "stanbul beyefendisiyle" kar karyaym. Trk futbol ta-
rihinin unutulmazlarndan Turgay eren ... Mtevazi ve her daim
gle bir sima ... Byle drt ba mamur bir ortam bulunca mar
mtm. Futbolla balayp insan genomunun ne kadarnn zl-
dyle devam etmi, zaman makineleri ile muhabbete nokta
koymutum. te onunla yaptm syleinin konumuzla ilgili k
smlar ...

Turgay abi, zaman yolculuuna doduunuz yllardan balasak ...

15 Mays 1932 doumluyum. Babam Atatrk'n kalem-i
mahsus yani zel kalem mdr yardmclarndan biri olan Sabit
evki eren ... Ben doduum zaman Atatrk'e bildirildiinde,
"Sabit bu ocuun adn ben koyaym" demi ve Trkay ismini
vermi. Soyadmz da o vermi ...

28
 Berfin panteri Turgay

Turgay, brokrat bir baba ve retmen bir annenin iki olundan biriydi.

Herkes sizi Turgay olarak biliyor.

Evet, Fransz retmenlerimden yadigar kalan bir isim.

Atatrkle ilgili baka habralannz var m?

Benden 2-3 ya kk kardeim var. Bir gn Atatrk her iki-
mizi de dizlerine oturtup dondurma yedirirken ben vineli don-
durmay pantolonuna dkmm. Herkes panik iinde ayaklan-
dnda; "nemli deil, ykanrsa kar" demi. Yanamdan
pp gitmi.

Annenizden bahsetseniz
Annemin doum yeri bugn Bulgaristan snrlan ierisinde
kalan Nevrakov ... Ama imdiki Bulgarlara soruyorum bilmiyor.
nk yer isimleri byk lde deimi. Babam, "ben bu kz
la evleneceim" diyor ve evleniyor. Annem Franszca retmen
lii yapyordu.

29
Onlarn Hikayesi

Babanz
Babam sert bir adamd; sert ve otoriter. Bir ey istedi mi ge-
rekirse zor kullanan zecri tedbir alan bir adam ... Babamn huyla-
rn biraz almm ki benim iin de bazen aksi diyorlar, yazlarm
agresifmi.

Galatasarayllk nasl balad?

Galatasaray Lisesi'ne girdikten sonra ...

Buraya girmenizde babanzn bir torpili oldu mu?

Hayr aksine babamn evresi sfrlanmt. Zira nn, Ata-
trk'n etrafndakileri
o lnce Trkiye'nin drt bir tarafna da-
tyor. Babamn nasibine de Ar'nn bir ilesinde kaymakamlk
yapmak dyor. Bu, ailemiz iin ok ac olmutu. Zira nce an-
nemle babam ayrldlar. Hemen sonra hkmetin gsterdii bu
tavr babamn zoruna gittii iin kahrndan ld. Ben bu srada
orlu'da ilkokul rencisiydim. Annem de ayn ilede Franszca
retmeni ...
Ben daha sonra stanbul'da Galatasaray Lisesi'nin orta ksm
iin leyli meccani (parasz yatl) imtihanlarna girdim. Kazandm
ve parasz okudum. Yoksa babadan bir ey kalmad gibi annem
de nihayet retmen maayla beni okutamazd. Zira o yllarda
okulun yllk creti 14 7 lirayd.
Ortaokulu iyi bir derece ile bitirmek zorundaydm. Eer snf
ta kalrsam bursu kaybetme tehlikesi vard. Ben bu korkuyla ok
alm olmalym ki, okulu birincilikle bitirdim. Ancak yine de
ruhum rahat deildi.

Neden?
O zaman aramba gnleri herkesin ailesi okula ziyarete ge-
lirdi. Benim babam lm, annemse orlu' da retmendi. stan
bul' da kimsem yoktu. Bu sebeple Cumartesi ve Pazar akamlar
da Galatasaray Lisesi'nde, okulda kalyordum. Benim iin Gala-
tasaray Lisesi ok mutlu bir yuvayd. Esas yuvam, aile ortamm
orasyd. Hocalarmla aramda ok iyi bir diyalog vard.

30
 Berfin panteri Turgay

Trke dersi hari btn hocalarmz Franszd. Fransz alfa-

besinde "" harfi yoktur. Dahas, Franszlar "k" harfini "g" ola-
rak okuduklarndan, hocalarm "Trkay" diyemez "Turgay" diye
okurlard. yle ki herkes bana Turgay demeye balad. Fakat pa-
saportumda, nfus kadmda, ehliyetimde ve iimdeki btn ya-
zmalarmda adm Trkay eren diye geer.

Resmi ilemlerde bir problem yayor musunuz?

zellikle yurt dna giri-klarda problem yaadm. Pek ok
arkada "Gel, mahkeme karar ile ismini deitirelim" dedi ama
ben Atatrk'n bana verdii ismi deitirmeye kyamadm.

Devlet size verdii bursun karlnda ne ald? ..

Verdii bursun karl olarak benden retmenlik yapmam
istedi. Ama bu mmkn deildi. Zira okulu bitirdiimde Galata-
saray Futbol Takmnn aktif bir oyuncusuydum. O zaman verdik-
leri bursu geri almak istediler. Borcumu Galatasaray Spor Kul-
b stlenmiti. Taksitler halinde bir sre dediler. Sonra den-
medi, herhalde unuttular.

Galatasaray Lisesi'nde sporculuk nasl balad?

Galatasaray Lisesi'nin spor yaplacak ok gzel byk bir i
avlusu vard. Ortaokul rencilerinin giremedii bu yerde malar
yaplrd. Ben de santrfor oynardm. Kaleci olacam aklma gel-
mezdi. nk o zaman imdiki gibi im sahalar yoktu. Adeta ta
lam toprak sahalarda oynuyorduk. Kaleye gemesi iin insa-
nn deli olmas gerekiyordu. Zira bir gn diziniz paralanabilirdi.
Santrafor olarak ok iyi bir performansm vard. Alklk gol-
ler atyordum. Hatta yanl hatrlamyorsam Darafaka ile oy-
narken 11 goln 8-9 tanesini ben atmtm.

Kalecilik kabiliyetiniz nereden geliyor?

O dnemde bir insan tek bir spor yapmazd. Ben de futbolun
yansra voleybol ve basketbol oynuyordum. Yani ellerimi iyi kul-
lanmay renmitim.

31
Onlarn Hikayesi

Kaleye nasl getiniz?

Hafta sonlar okulda kaldmda,
bahede arkadalarla pas-
tasna karlkl penalt atardk.
En ok penalt kurtaran pastay
kazanyordu. O dnemler Galatasaray'a Molley adnda bir Tek-
nik Direktr gelmiti. Okul mdrmz Behet Gcer, Mdr
Muavini Muhittin Peykolu bata olmak zere okulun tekmil
idareci kadrosuyla birlikte bizim oyunumuzu seyrediyormu. Mr.
Molley kurtardm penaltlar grnce beni sormu. Mdr Bey
de, "9. snf rencisi, lise futbol takmnda santrfor" demi.
Molley beni arp "Bizim idmanlarmza gelir misin?" diye sor-
duunda kabul ettim. Ancak antrenmanda "Ge bakaym kale-
ye" deyince ardm. O zaman bana yle dedi. "Bak, evlat,
eer santrfor oynarsan, 3-5 sene sonra kaybolur gidersin. Ama
kaleci olursan en az 20 sene oynarsn." Ben de kabul ettim ve
antremanlara kmaya baladm. 1946 ylnda Erdoan ve Os-
man abilerin arkasnda nc kaleci oldum. Yani yedein ye-
dei. ..

Transfer creti olarak ka dolar veya lira aldnz?

Nerdeee? .. 1 Lira para almazdk o zamanlar. Kimsenin akln
dan da gemezdi. Hem o zaman Trk Liras dolarla yaryordu.
Alman mark ise yerlerde srnyordu.

Kaleci olmak sizi memnun etti mi?

lk zamanlar bir trl santrforluu brakamadm. Pazar sabah-
larliseler aras malar yaptmzda santrfor oynardm. Santrfor
olmay seviyordum. nk gol atyorsunuz. Kaleci olunca da gol
yiyorsunuz. Ama sonradan Mr. Molley'i dinledim ve kalecilikte
karar kldm. Piman da olmadm.

Kaleci olarak sahaya ktnz ilk ma hatrlyor musunuz?

Elbette ... Galatasaray'n Rapid'le (Avusturya) yapt mata
kaleye getim. O zamanlar Avrupa kupalar falan yoktu. Yurt d
ndan bazen takmlar gelir bizimle malar yaparlard. Rapid ta-
km ile Dolmabahe (imdiki nn) Stad'nda karlatk. Erdo-
an abi kaledeydi, ben yedektim. Srekli oyuncu deitiriliyordu.

32
 Ber/in panteri Turgay

Oyunun bitmesine yakn 4-0 malup durumdayz. Blent Eken,

Erdoan abiyi oyundan ald ve beni elimden tutarak deniz tara-
fndaki kaleye geirdi. O gn inanlmaz bir ans vard bende ...
Sanki 40 yllk kaleci gibi iyi yer tutmuasna btn toplar bana
taklyordu. Ertesi gn herkes "kim bu ocuk?" demeye bala
m.

lk kez ne zaman profesyonel oldunuz? Ve ilk aldnz para?

Ve neler yaptnz o parayla?
Trkiye'de profesyonellik ilan edildiinde bana iki seneliine
5 bin lira vermilerdi. Ben paray aldm gibi araba almaya git-
tim. Taksimde rampa aa inerken Alp Yalman'n babas Mus-
tafa Naciz Yalman'n oto galerisine vardmda vitrinden yle
bir baktm. O zamann naml markalarndan dodge, playmouth
4400 lirayd. O zaman enteresan bir ey oldu. Annem nereden
haber almsa arkamdan yetiti. "Araba alma kaza yapp lecek-
sin iz" diye beni fikrimden vazgeirdi. 5 bin liray bir sene iinde
afiyetle yedim. Sonrasnda Galatasaray Kulb elinden geldiin
ce bana destek oldu. Ben de Galatasaray'a en iyi ekilde hizmet
verdim.

Gnmz futbolcularn kskandnz oluyor mu?

Hem de nasl? .. Tabii ki kskanyorum. Ancak paralarn pul-
larn deil, im sahalarn, eofmanlarn, kramponlarn kskan
yorum. Defileye kar gibi sahaya kyorlar. Bizim ayakkablar
mz ise Dinyak Usta yapard. Sert zeminde oynadmz iin sk
sk ivileri kar, devre arasnda ivileri akardk. Hatta iviler za-
rar vermesin diye ayakkablarmzn iine kaln astar koyar yle
giyerdik.

O gnlerin artlaryla bugnn imkanlarn karlatrr msnz?

Bizler yeil sahay ancak milli malarda Avrupa'da grebili-
yorduk. O im sahalarda alrken antrenman bitsin istemezdik.
Saha grevlisi bizi zorla kartrd. Biz toz, toprak, balk iinde
alrdk. ok defa topla beraber gzmn iine amur girerdi.
Bu sahalarda oynarken belimdeki kirelenmeler yznden 3 kez

33
Onlarn Hikayesi

ameliyat oldum. D-
nn ki, 19 sene
boyunca o sert zemi-
nin zerine dyor
sunuz.

Kaleci antrenrnz
var myd?
O da yoktu. Ben
Metin Oktay'la bera-
ber alrdm. Ant-
renmanlardan sonra
bir saat kadar deiik
yerlerden bana ut
Bir ma srasnda sakatlanan Turgay tedavi atard. Ben de kur-
edilirken. Bu sakatln acsn yllarca ekmesine
tarmaya alrdm.
ramen GS ak yznden futboldan kopmamt.

Takm kaptan ne zaman oldunuz?

ki kaptanlm var. lki Galatasaray kaptanl, dieri ise Mil-
li Takm kaptanl ...
1954 ylyd. Gndz Kl takm kaptanyd. Hep onun arka-
snda maa kardm. Bir gn k tnelinde maa karken,
Gndz abinin nereden aklna geldiyse arkadalara dnerek,
"Bundan sonra takm kaptan Turgay olsun mu?" diye sordu.
Arkadalar kabul edince kaptan oldum ki, takm iinde benden
byk abilerim vard. O zaman 22 yanda bir delikanlym. ok
duygulandm grnce babacan bir tavrla "Ge nme asla-
nm, sen Galatasaray'a uzun yllar lazmsn" dedi ve beni kaptan
ilan etti. Eskiden yle ynetim kurullar falan karar vermezdi. Ta-
kmn bykleri, takmda saygn olanlar, sz geenler bu tip ka-
rarlar alabiliyorlard.
Bir yl gemeden Futbol Federasyonu Bakan Orhan eref
de beni Milli Takm kaptan yapt.
1954 ylnda Dnya Kupas finallerine giderken spanya'y 1-
0 yendiimiz mata ilk kez takm kaptan olarak sahaya km
tm. lk ma 4-1 kaybetmitik ve ben sakat olduum iin o ma-

34
 Berlin panteri Turgay

1950'/i yllann yenilmez annadas Macaristan' 3-1 yenen

Trk Milli Takmnn efsane kadrosu

ta oynayamamtm. nc ma tarafsz saha olan Roma

Olimpiyat Stad'nda oynadk. Uzatmalarda spanya ma 2-2 bi-
tince i para atna kald. Ben gzme kestirdiim bir talyan o-
cuunu ardm. Ad Franko'ymu ve o zamanki spanya Devlet
Bakan ile ayn ad tayormu. Para atn kazandk ve Dnya
Kupas finallerine katldk. spanyollarn "nasl olsa biz gideriz"
diye hazrlattklar otele yerletik.

Gelelim Berlin Panteri unvannza

1951-1952'de Milli Takmmzn kuzey lkelerine bir seyaha-
ti olmutu. Hem sve, hem de Almanya' da iki ma oynayacak-
tk. sve'teki ilk mamzda ok iyi oynadk. Fakat hakemin ver-
dii iki penalt sonucu ma 3-1 kaybettik. Sonra prprl uakla
Almanya'ya getik. kinci Dnya Sava'ndan sonra ilk kez Ber-
lin'de bir ma yaplyordu. Berlin'e indiimiz zaman ehrin drt-
te harabe halindeydi. Bir otele gittik ki, otelin yars yoktu.
Yalnz stadyum mkemmeldi. 110 bin kilik Ber/in Olimpiyat
Stad'n Hitler o dnemin en lks artlarnda ina ettirmiti. Ma-
a ktmz anda statta yer kalmadn, ayakta binlerce seyirci
olduunu grdk. Muazzam tezahratlar altnda matan 2-1 ga-
lip ayrldk. O gn dier arkadalarla birlikte ok iyi oynamtm.
Yalnz oyunun bitii tam bir komediydi. talyan hakemi Carpan-

35
Onlarn Hikayesi

JUfQQU ! Iiirliet OOrteidigten Sidl Zhe dfid

Turgay eren'in Berlin Panteri unvann ald man Alman basnndaki

izleri byleydi.

ti biti ddn alm ama kimse duymam. Biz hala devam

ediyoruz. En sonunda koup gelerek topu eline ald ve beni teb-
rik etti. Sahann kenarnda sava mallleri var. Kiminin aya sa-
kat, kiminin kafas yarlm, kiminin kolu kopmu. Biz tam da
r kyorduk ki ilerinden biri koltuk deneiyle kafama vurdu.
Adamcaz ne yapsn? Zaten savata yenilmi. Bir de biz yenin-
ce kzm.

Ama mthi bir iz brakmsnz.

yle olmal. Berlin'in amblemi panterdir. Bana Berlin Pante-
ri ismini onlar taktlar. Bir Alman dergisine de kapak olduk. Bir
gazete srmanet ''Turgay, Turgay, Turgay" diye yazmt.

Ka defa milli oldunuz?

51 defa milli oldum, 36 defa da kaptan olarak sahaya ktm.
stelik eskiden milli malar sk olmazd. Bu galiba bir rekor. ..

36
 Berfin panteri Turgay

Lefter gibi Altn e

ref madalyas sahibi-
yim. Ayrca bizim
zamanmzdaki ma-
dalyalar som altn
olurdu. imdikiler al-
tn deil.
1954 ... O gn-
lerden hatra olarak
bir de rahmetli Ad-
nan Menderes'in
Bir zamanlann ran kraliesi Farah Diba,
verdii altn bir kol
Milli Takmmz ran'da yaptklan bir matan sonra
saati var. Kemeri de tebrik etmiti. te o unutulmaz gnlerden bir kare,
altnd. Onu da Ma- Farah Diba ile Turgay el skrken.
caristan ' stanbul' da
3-1 yendikten sonra hediye etmiti. Macarlar o yllarda kimse
yenemiyordu. Rahmetli, saatin arkasn "Sevgili Kaptan Turgay
eren'e ... " diye imzalam. gzel bir altn madalya saatti. Kullan-
maya kyamadm iin takmadm. ocuklarma hatra kalsn di-
ye saklyorum.

Konutuum futbol otoriteleri sizin farkl bir stiliniz olduundan

bahsediyorlar. Nedir bu farkllk?
Farkllk demeyelim ... yle ki, bizden nce kaleciler genelde
cez.a sahas iinde ok fazla hareketli olmazlard. izgi kalecilii
yaparlard. Benim farkm, sadece kale izgisinde deil, bir libero
gibi 18 iinde oynamamd. te bu noktada voleybol ve basketbol
oynamann faydasn ok grdm. Bu farkllk beni ne tad ve
19 yl sahada kalmama sebep oldu. 2 Temmuz 196 7 'de kolum
krld iin 8 ay futboldan uzak kaldm. Ameliyatla kolumun ii-
ne platin bir ubuk koymulard. Bu ekilde iki sene daha oyna-
dm ve 1967'de brakmak zorunda kaldm.

Jbileniz nasl oldu?

ok renkliydi. O zaman dnyasnn en nl kalecileri gelmi
lerdi. Mesela Ruslarn nl kalecisi Yain'in de aralarnda bulun-

37
Onlarn Hikayesi

duu naml kalecilerden baz

lar geldiler. nn Stad 'nn
imlendirilmi zeminde iyi
bir jbile olmutu.

Kazancnz da dillere
destanm.
Doru... O zamana ka-
dar yaplan en grkemli jbi-
leydi ve o zamann parasyla
Turgay'n jubilesine dnyann en nl
kalecileri de katlmt. 500 bin lira kazanmtm. Bir
te bunlardan drd ... Sadan ikincisi kyaslama yapmak gerekirse
SSCB (Sovyet Rusya)'nin unutulmaz ekmek 7 5 kurutu. 100 ku-
Jile bekisi Lev Yain.
ru bir lira ediyordu. Bir de
parann para olduu, alm
gcnn ok iyi olduu bir zamand. yi bir ev ve bir araba sahi-
bi olmam salad.

Futbolu braktktan sonra baka takmlar albrdnz m?

Mersin dman Yurdu'nu 1973-76 yllar arasnda altrdm.
ok da iyi eyler yaptk. Fakat mutlu olamadm. Kazansak da
mutlu olamyordum. Malardan nce ve sonra ylesine eyler
duydum ki; o zaman kendi kendime ''Turgay sen bu ii yapma
olum" dedim. 1979-80 futbol sezonunda da 6 ay Galatasa-
ray' da teknik direktrlk yaptm ama aka syleyeyim bir zor-
lama sonucu olmutu.

imdinin futbol otoritesi, yazarsnz.

Kaleminiz ok sivri; Gala-
tasaray akyla yanp tutumanza ramen beenmediiniz nok-
talan aka yazyorsunuz, bazen rakip talqm vyorsunuz ...
Gnmzde yanl bir uygulama var, her takmn bir yazar ve
tv yorumcusu var. Bu ok yanl, sen futbolla ilgileniyorsan her
takm yazmalsn. stelik bu tr yazarlarn ou takmlar yanl
bir ey yaptklarnda da alk tutuyorlar. Bu kt rn kolay ko-
lay kalkacan sanmyorum. Benim yazdklarm nceleri ok ya-
drgand, "Hem Galatasaraylsn hem tenkit ediyorsun" diye ...

38
 Ber/in panteri Turgay

Ancak zaman gsterdi ki benim tutumum doruymu. Bir yazar

veya yorumcu gerektiinde baka takmlar da vebilmeli ...

Bu adet sizin gibi futbolun duayenlerinde var. Mesela Lefter ahi

fanatik bir Fenerli olmasna ramen en beendii golc olarak
Galatasarayl Hakan kr' gstermiti.
Bunu sadece szle ifade etmedi. Hakan' ilk grdnde al-
nndan perek kutlad.

Peki bir Galatasarayl olarak sizin en beendiiniz futbolcu kim?

Meslektam olmas hasebiyle Fenerbahe'nin dnya apn
daki iftihar Rt'y beeniyorum. Geri yabanc bir takma
transfer oldu ama benim gnlmde hala Fenerbaheli. ..

Aktif bir futbolcu olarak evliliiniz nasld?

1956 ylnda 23-24 yalarndayken evlendim. Bir de olum
oldu. Eim Ayvalkl ok eker bir kzd. Ama yrmedi 1965-66
yllarnda dnya kupas elemeleri srasnda boanmak zorunda
kaldk. Aradan zaman geti, bir uak yolculuunda hostes bir kz-

Turgay, ei Fsun hanmla mutlu beraberliini srdrmekte...

39
Onlarn Hikayesi

la tantm ve evlendim. Dnya kupasna beraber gitmitik. kin

ci evliliimden de ocuklarm var.
Emre, yurt dnda bilgisayar mhendisi. kk olum Can ise
Trkiye' de ...

ocuklarnzn isimlerini siz mi koydunuz? ..

Evet ama hepsinin bir anlam var. Can, ok sevdiim arkada-
m, Fenerbaheli Can Bartu'dan gelir. Emre'nin tam ad da Em-
re Turgay eren'dir.

Bu arada bir Yeilam filminde rol almsnz. Metin Oktay'la

birlikte Tasz Kral filminde ...
Evet byle bir maceramz oldu. Bir gn Metin gelerek rica et-
ti, kaptan benim bir filmim var. Senin ve dier arkadalarn da
oynamanz istiyorum, dedi. Bu teklif belki de filmin yapmcsn
dan gelmiti. Zira bizler o dnemin en nl isimleriyiz. Filmin iyi
i yapmasn istemi olabilir. Bize rollerimiz tarif edildi. Adalar' da
ve birka mekanda film ekildi.

cret aldnz m?
Biz Metin'e yardm
ettik. Yapmc 50 bin lira vermi, Metin
ve arkadalarla oturup bir gzel yedik paray. .. O filmi getiimiz
yllarda bir kere daha izlemitim. Neredeyse kendimi tanyama
dm. Aradan ok zaman gemi, insanlarn yz bile deimi.

Galatasaray UEFA kupasn aldnda neler hissetmitiniz?

Ryamda grsem inanmazdm. Ama ldrasya sevinmitim.

2002 Dnya Kupas'nda Milli Takmmz dnya ncs

olunca neler hissettiniz?
Ryamda grsem hayra yormazdm. O zamanlar Birinci tur-
dan belki karz diyordum. Ancak sonrasn tahmin bile edemez-
dim. Evet o dnemde ansl kuralar ektik, hibir Avrupa tak
myla oynamadk diye aklmza gelebilir. Ama rakiplerimiz Kore,
Japonya ve Senegal gibi takmlar Avrupa lkelerini dize getirdik-
ten sonra karmza kmlard. Biz de onlar dize getirdik. Son-

40
 Berlin panteri Turgay

ra bir Brezilya ma var ki nasl kaybettik diye hayflandk. Brezil-

ya'y yense idik finallerde Almanya'y mutlaka devirip Dnya
ampiyonu olurduk. Ama nasip deilmi ...

Milli Takm teknik direktrn ok tenkit etmitiniz.

Evet yle ... Hatta adam konumasn bile bilmiyor diye yaz-
mtm. Ama baarl oldu.

Dnya Kupas finallerinde kalecimiz Rt'y nasl buldunuz?

Tek kelimeyle sper bir kaleci, fevkalade bir yetenek. lk Bre-
zilya man biz 5-1 kaybedebilirdik. Kostarika ile oynadmz
ikinci mata Rt 5 net gol nledi. Trk Milli Takm'nn yar
finale gelmesinde en byk pay Rt'nnd. Bana gre Rt
dnyann en byk kalecisi.

Ona Kore panteri diyebilir misiniz?

Hem Kore, hem Japon panteriydi. Rt beni geti. .. sterim
ki, daha iyi bir kalecimiz ksn, o da Rt'y gesin ki futbolu-
muz ancak byle ilerleme kaydedebilir.

Sizce kalecilik eskiden mi, yoksa imdi mi daha zor? ..

O zamanlar kaleciler ok daha rahat hareket edebiliyorlard.
Mesela; topu tuttuktan sonra belirli bir sre yryp tekrar dura-
bilirdiniz. Bu futbolu katlediyordu. Ama imdi daha gzel; ayak-
la kaleciye geri pas verilemiyor. Bylece malar daha dinamik
geiyor.

Sizce bir futbol manda kalecinin oyuna katks ne kadardr?

Kaleciyi bir tarafa koyun, dier 1O kiiyi baka tarafa ... Oran
olarak sylemek gerekirse yzde seksen derim. Eer kt bir ka-
leciye sahipseniz, istediiniz kadar iyi oynayn, istediiniz kadar
gol atn, ma kaybedersiniz. Galatasaray'n 3 puan farkla Beik
ta'n nnde ampiyon olduu sene Kara Kartal ok iyi oynu-
yordu. Ama kalecileri Fevzi henz tecrbesizdi. Bir mata tuttu-
u topu kalenin iine brakt. Daum'un kafasn kulbeye nasl
vurduunu grdm. Yine o sene, stelik bir GS-BJK manda,

41
Onlarn Hikayesi

Fevzi'ye gnderilen bir geri pasnda, Fevzi ayana gelen topa

vuramad ve gol oldu. Bir takmda iyi bir kaleci varsa bir yerlere
gelebilirsiniz. Eer yoksa takma dnyann en iyi 10 futbolcusu-
nu koyun o takmdan bir ey olmaz.
Ama kulplerimizin kafa yaps Fevzi gibi yetenekleri harc
yor. Benim zamanmda iyice pimeden hibir kaleciyi riske sok-
mazlard. Bugn iyi bir performans gsteren kaleciyi byk ta-
kmlar hemen alyorlar. Byk takmda hatalar byk olur. Gen
insanlar buralarda demoralize olup futbola adeta ksyorlar. K-
k takmlarda braklsalar ve olgunluk devresinde alnsalar hem
kendileri kazanr, hem de lke futbolu ... Hal byle olunca ortalk
yabanc kaleciden geilmiyor.

Federasyon yabanc kaleciyi yasaklayamaz m?

Snrlama
getirilebilir veya toptan yasaklayabilirsiniz ama be-
lirli bir mevkiyi yasaklayamazsnz.

talya' da yllar nce kaleci yasa konmutu galiba?!

Orada federasyonun deil, kulplerin karlkl fair-play anla
masyla ortak aldklar bir karard. Byle bir tavr Trkiye'de de
mmkn olabilir. Tabii ki kulpler ve federasyon ortak bir karar
alrlarsa ...

-Spor yazarlnz dnda

her hangi bir greviniz var m?
Ne Galatasaray, ne de Milli Takmla en ufak bir ilikim yok.
Sadece Galatasaray Futbol Kulb yesiyim. Ancak gidip gel-
mem. Bazen ara sra antrenmanlar izlemeye giderim. Bazen de
zhan Canaydn'la oturup sohbet ederiz. Kulpte vazife almay
da kesinlikle dnmyorum.

42
 Canavar Burhan

Burhan Sargn, bazlarna dargn

Fenerbahe'nin "canavar" lakapl efsane futbolcusu,
tutulmayan szler yznden futboldan soumu.

Burhan Sargn
rk futbol tarihinin nemli futbolcularndan biri olan Burhan
T Sargn, 1929 ylnda Ankara'da dnyaya gelir. Futbola An-
kara' da Hacettepe spor kulbnde balar. 1951 ylnda Fener-
bahe'ye transfer olur Daha sonra iki yllna Adaletspor kul-
bne geer. ki yllk ayrlktan sonra tekrar Fenerbahesine ka-
vuur. 11 defa A Milli Takm formasn giyer. Burhan Sargn,
1954 dnya kupas elemelerinde spanya'y 1-0 yeniimiz haya-
ti mata golmz atan ve bizi finallere tayan kiidir.
Dnya kupas finallerinde Gney Kore manda gol birden
atar. 1955 Dnya Ordulararas ve 1956 slam Oyunlar futbol
turnuvalarnda Trkiye'nin ampiyon olmasnda byk pay sahi-
bi olur. Futbolu 1960 ylnda Fenerbahe' de brakr. Atak futbo-
lu, yrtcl ve abukluu sebebiyle canavar lakabyla tannr.
Milli Takma 8, Fenerbahe'ye drt ylda 172 mata tam 112
gol kazandrmtr.

Biraz kskn, biraz kzgn birisi var karmda ... Futbolda ba-
arlara imza atmas daha rencilik yllarnda balam. Bir d-
nem Fenerbahe'yi srtlam ... Att gollerle taraftarnn gnln-
de taht kurmu.
lk bata "sizli bizli" balayan konumalarmz ksa srede sca
ck bir sohbete dnt. Yllardr iinde biriktirdii krgnl bir
dosta serzenite bulunur gibi bizimle paylat. Derdi ne para, ne
de pul... Sadece biraz vefa ve verilen szlerin tutulmamas. .. Bu
arada vefay da kendi iin deil, bir dneme damgasn vurmu,
Trk futboluna byk hizmeti gemi arkadalar iin istiyor. Bun-
lar o kadar samimi anlatyor ki, biz de krlyoruz onu kranlara ...

43
Onlarn Hikayesi

Merak m ediyorsunuz? Efendim 2002 Dnya kupas finalle-

ri ncesinde Futbol Federasyonu bakan Haluk Ulusoy bir be-
yanda bulunmutu. lk ve tek olarak katlabildiimiz 1954 Dnya
kupas finallerinde oynayan Milli Takm futbolcularn 2002 Dn-
ya kupas final malar iin Japonya'ya gtrmek istediini sy-
lyordu. Ancak federasyon bu olayn devamn getirmemiti.
Bundan nceki ufak tefek yaanan vefaszlklar son yaananlarla
birleince olan olmu ...
Federasyon gerekten ayp etmiti. Ya sz vermeyecekti ve-
ya verdii szn arkasn getirecekti.

Burhan ahi, buraya gelmeden nce sizinle ilgili bir aratrma

yaptm. Bildiimiz kadaryla futbola Ankara' da Hacettepe Spor
Kulb'nde baladnz. Fenerbahe'ye nasl getiniz?
Doma byme Ankaralym. Hacettepe semtinde oturdum.
Abim Celal Sargn Hacettepe Kulb bakanyd. Futbola bura-
da baladm ve 2-3 sene oynadm.
1950'de Fenerbahe'de bir slahat (yenileme) yaplmt. Ba-
z arkadalarn kulple ilikisi kesilmiti. O zamann Fenerbahe
kulp bakan Osman Kavrako
lu ki ayn zamanda Demokrat
Parti Rize milletvekiliydi, abimin
iyi arkadayd. Kavrakolu, ahi-
me; "Ankara'dan kardein de
dahil birka oyuncu gnderir mi-
sin?" diye istek gndermi. Abim
de benimle birlikte 5 arkada Fe-
nerbahe 'ye gndermiti. in il-
gin taraf ben Beikta tarafta-
rydm.
lk mamz srail'in Maccabi
takm ile yaptmz hazrlk
ma-
yd. As oyuncularn
kadrosun-
Celal Sargn. Hacettepe Spor dan karm bir Fenerbahe for-
Kulb Bakan iken kardei
mas altnda Maccabi'yi 3-1 yen-
Burhan 'n Fenerbaheli olmasn
salamt. dik. O mata ben 2 gol attm. Bir

44
 Canavar Burhan

de rahmetli Mehmet Ali gol att. lk mamzda, uzun sredir ba-

arya hasret kalm Fenerbahe'yi galibiyete ulatrdk. Bu gali-
biyetin ardndan bizim transfer meselemiz gndeme geldi. Arka-
dalarla birlikte stanbul' da kalmaya baladk. lk senemizde ligde
4. olduk.
Fenerbahe'nin bugn iinde bulunduu ok seslilik o zaman-
da vard. Alnan bir malubiyet sonras kazanlar kaynar, kulp
sarslrd. Ligi drdnc bitirdik diye hepimiz kt adam ilan edil-
dik. Oysa biz gelmeseydik Fenerbahe ligi tabanda bitirebilirdi.
Bu dnlmedi. Taraftar kkrtld. Hatta bir ara Kadky Alt
yol' da tkrk yamuruna bile tutulduk. Bu ok byk bir aypt.
Bizim yerimizde kim olsa eker giderdi. Ama biz, bunu haysiyet
meselesi yaparak "Tkrdklerinizi yalatacaz" dedik ve yalat-
tk ta ...
nce Kadky'de bir ev tutana kadar stadn altnda yattk. Evi
tuttuktan sonra 3-4 ay evle stad arasnda geti mrmz. Bu d-
nemde gnde 14 saat uyuduumu hatrlyorum. Beslenmemize
dikkat ediyorduk. Haftann iki gn de antrenman yapardk. te
"Canavar Burhan" lakab bu disiplinden sonra geldi. Futbolcu
adamn kendisine ok iyi bakmas gerekir. Bunu yaparken akl
mzda para yoktu. Zaten o zamanlar futbolculukta para yoktu.
Ne ekerseniz onu biersiniz derler. O sene hi yenilmeden lig
ampiyonu olduk. yle bir rzgar estirdik ki, biz Fener' e geldii
miz zaman futbolu brakm olan Fikret ve Mjdat abiler yeniden
baladlar. kisi de hem Fenerbahe hem Milli Takm kaptan ol-
dular. Ardndan ikisi de jbile yapt. 1952-53 sezonunda ampi
yon olduk. Drt senede 172 mata 112 gol attm. 11 defa milli
oldum. Milli Takmda 8 gol attm. Btn bunlar kendimize iyi
bakmamz sebebiyledir.

Fenerbahe taraftarlaryla aranz dzeldi mi?

Dzelmek ne kelime? .. Birbirimizle yle bir kenetlendik ki ...
Oynadm futbol yznden bana "Canavar Burhan" lakabn
takmlard. Hi unutmuyorum, trenle Ankara deplasmanlarna
gittiimiz zaman, gece yars saat 2-3 gibi Eskiehir' den geerdik.
Eskiehir' de halk, o saatte bizi grmek iin kompartmann cam-

45
Onlarn Hikayesi

Burhan Sargn top koturduu yllarda dnya evine girerken.

na vurup sevgi gsterirlerdi. Bugn arkc ve mankenlere gste-

rilen ilgi o dnemde sadece bize gsteriliyordu. Ancak bizler hi-
bir zaman kendimizi dedikodu malzemesi yaptrmadk. Sporcu
ahlakn koruduk.

rnek aldnz yerli ya da yabanc bir futbolcu var myd?

O dnemde hatrlamyorum. 1990'l yllarda Maradona'ya
hayrandm. Trkiye'de ise Sergen'i ok beenirim.

Bugn geriye baktnzda kendinizi baanl buluyor musunuz?

Atatrk'n "Ben sporcunun akllsn, ahlaklsn severim" di-
ye bir sz var. Bizim kuak bu izgide gitti. Kendi kendimi ett
ediyorum; iyi bir Trk vatandaym. Askerliimi namusumla, e
refimle 1,5 sene yedek subay olarak yaptm. Ticaret hayatna
atldm, vergimi dedim. Askerlik dnemimde milletime bir dn-
ya kupas final sevinci, bir de slam oyunlar ampiyonluu hedi-
ye ettim. Sevgili Fenerbahe'me ampiyonluklar kazandrdm.
Mesleimle de, vatanda olarak da gereken her trl grevi yeri-
ne getirdim. Ama hakszla ok uradm. Futbol'da da ticaret
hayatnda da ok darbe yedim.

46
 Canavar Burhan

zellikle Milli Takmda att muhteem goller ve mkemmel kondisyonu

yznden ad "Canavar Burhan"a kmt.

1954 dnya kupas elemelerindeki efsane kadrodaydnz.

Neler yaadnz? ..
O dnemde pek fazla milli ma olmuyordu. Bu sebeple fark-
l bir coku vard. Milli ma oynanacak gnlerde stad sabahtan
dolard. Dnya kupasnda ilk ma 1 Ocak 1954 ylnda Mad-
rid'de spanya ile oynadk. Bu ma 4-1 kaybettik. Rvan ma
mz stanbul Dolmabahe (nn) Stad'nda 14 Mart'ta oynadk.
O ma 1-O kazandk ki gol ben atmtm. O dnemde averaj
kural olmad iin nc bir ma oynamamz gerekiyordu. Ta-
rafsz bir sahada, Roma Olimpiyat Stad'nda oynadk. Bu ma 2-
2 berabere bitti. Gollerin birini ben, dierini Suat Mamat atm
t. O dnemde uzatmalar ve penalt gibi kurallar olmad iin i
kuraya kald. Franko isimli bir ocuun para at sonunda svi
re'ye gitmek bize nasip oldu.
lk ma Almanya ile oynadk. lk gol atmamza ramen 4-1
yenildik. ok da kt oynamamtk. Bunun acsn Gney Ko-
re 'yi 7-0 yenerek kardk. Gollerin n ben atmtm. Trk
Milli Takmnda Dnya kupas finallerinde bir mata 3 gol atan
tek futbolcuyum.

47
Onlarn Hikayesi

Dolmabahe Stad'nda oynanan spanya-Trkiye mandaki

kadroda kimler vard?
Kaleci Turgay, sa bek Rdvan, sol bek Basri, sa haf Musta-
fa, santrafor etin, sol haf Rober, sa ak Lefter, sa haf Suat
Mamat, santrafor Feridun, sol i ben (Burhan Sargn), sol ak
Cokun.

Teknik direktr kimdi?

talyan Puppo Sandra ...

Nasl hazrlanmtnz?
Beikta'ta ale Kk'nde kamp yapmtk. Birbirimize iyice
kenetlenmitik.

Finallerde oynamak Milli Takma nasl bir hava vermiti?

Bu rzgarla iki nemli kupa kazanmtk. 1955 senesinde Or-
dular aras Dnya ampiyonas finalini Roma Olimpiyat Sta-
d'nda oynadk. Rakip talya'yd. 2-1 malup durumdayken ben
pe pee iki gol attm. 3-2 galip gelerek Ordular Aras Dnya
ampiyonu olduk.
1956'da ran'da dzenlenen slam Oyunlarnda, futbol am
piyonu olduk. Burada da ok gol attm ama dakikalarn ve say
sn hatrlamyorum.

Dnya kupas finallerine katlmadan nce tarihe geeceiniz

aklnza
geliyor muydu?
Hayr, sadece benim deil, hibir arkadan aklndan bile ge-
miyordu. Ama baz arkadalarn bizi dlamas hepimizi kamla
d. "Madem ki bu ii yapyoruz en iyisi olsun. Para pul yok ama
anmz hretimiz var" dedik.

Futbol hayatnzda unutamadnz bir an var m?

Siz sorunca gzmn nne geldi. Burada oynadmz s
panya manda 1-O galip durumdayken srekli bastryorlard. O
zaman spanya kadrosu dillere destan oyunculardan kuruluydu.
Ben de sol i oynuyordum. Defansa yardma gitmitim. Sonra bir

48
 Canavar Burhan

ara karambol oldu Basri bana "Geri gel, ge-

ri gel" diye baryor. Yzne baktmda
armtm. Zira Basri'nin gzleri hrstan
kan anana dnmt.

Fenerbahe'den bir baka takma

getiniz mi?
Evet... Adaletspor'a gittim. Niye gittii
mi anlatmayacam yoksa ayp olur. Maale-
sef vefa yok. Adalet'te oynadktan sonra
ayp olmasn diye geri ardlar. Trk futbolunun
unutulmaz isimlerinden
Basri Dirimlili.
Jbilenizi ne zaman yaptnz? ..
Jbile falan yapmadm. 1960 ylnda fut-
bolu braktm.

Trk futbolunun bugn geldii noktay nasl deerlendiriyorsunuz?

ok iyi durumdalar. 7-8 sene bir arada oynuyorlar, kamp ya-
pyorlar, bol bol yabanc takmlarla ma yapyorlar. Bunlar byk
avantaj. Bizim zamanmzda 15-20 kiiyi arrlard. Bugnk
gibi kamp da yaplmazd, oynayp dalrdk.
Avrupa takmlarnda ok sayda Trk var. Futbolcu kardele
rimiz ok gzel transfer teklifleri alyorlar. Eskiden tek tk futbol-
cumuz Avrupa'ya gidebiliyordu. Zira imkanlar snrlyd.
Ben bir tek eye zlyorum. Fenerbahe'nin gen takmn
dan yetimi ve Avrupa' da oynayan bir tek futbolcusu yok. Gala-
tasaray ve Beikta'n var. Halbuki bizim zamanmzda Milli Ta-
km denildii zaman en az 6-7 tane Fenerbaheli oyuncu bulu-
nurdu. 1954 dnya kupas elemelerine bakarsanz, benim dm
da Feridun, Lefter, Basri, Naci, kaleci kr'nn Fenerbaheli
olduunu grrsnz.

lk transferinizde ne kadar para aldnz?

Ankara' dan geldiimde 3 bin lira almtm. Adaletspor'dan ge-
ri dnerken 10 bin lira vermilerdi. O gnlerde Gndz Kl be-
ni Galatasaray iin arp; "Kasamzda 17 bin 500 lira var. 2 bin

49
 Onlarn Hikayesi

Burhan
Sargn,

baanl geen
futbol hayat
srasnda
yaadklann
ve zellikle
kendisine
yaplan
hakszlktan
anlatrken
sanki o gnleri
yeniden
yayordu.

500 lira da Rafet Ke-

sim verecek. Toplam
20 bin liraya seni al-
mak istiyorum" demi
ti. Ama 1 O bin liraya
Fenerbahe'de kaldm.

Bu paray nasl
deerlendirdiniz?
Ticaret yapyordum. Bir FB-GS derbisinde Canavar Burhan 'la
Sermaye olarak kullan- Berfin Panteri Turgay mcadele ederken.

dm. O zaman 10 binli-

raya iyi bir ev alnyordu.

Futbolun dnda Fenerbahe'ye ne gibi hizmetleriniz oldu?

Fenerbahe ynetiminde de 5 sene grev yaptm. Ferhan De-
veku'un kard z Fenerbahe Dergisi'nde spor yazarl yap-
tm. Erol Simavi Hrriyet'te, Namk abi Milliyet'te yaz yazmam
ok arzu ettiler ama nasip deilmi ...

50
 Rzgarn olu sfendiyar

Rzgarn olu sfendiyar

Trk futbolunun en hzl ismi

sfendiyar Aksz
929'da Kastamonu' da dodu.
1 Babas Hsn Aksz, Kurtulu
Sava'nda Kastamonu civarnda
nemli hizmetlerde bulunmu, daha
sonra Kastamonu milletvekili olmu
birisi. O dnemde Kastamonu' da
yaynlanan Aksz Gazetesi bir hay-
li nldr. Hatta stiklal Mar ilk de-
fa bu gazetede yaynlanmtr. Aile
soyad olarak Aksz ismini seer.
Babas farkl bir isim vermek is-
ter. Dnemin okullarndan birinin
sfendiyar Bey okulu olmas dolay
syla sfendiyar ismini verir.
sfendiyar Aksz, askerlik
sfendiyar daha on yanda iken
yapt yllarda
babasn kaybeder. Babas vasiyetin-
de olunun Galatasaray Lisesi'nde
okumasn ister. Bu ekilde stanbul'a gelen sfendiyar, futbol ka-
biliyetini gren retmenleri tarafndan tevik grr. 1946 yln
da Galatasaray formasn giyer.
Okul anda drt ii ayn anda yapmaktadr. Futbol, aile, ti-
caret ve okul.. .. Okulu bitirince kendisini ticaret, aile ve futbola
verir. Ancak babasn erken yata kaybetmesi aile ykn srtla
masna sebep olur. Ticaretle daha fazla ilgilenmek zorunda kalr.
Ancak futbolc olan ban bir trl koparamaz. Zaten evresi bu-
na izin vermez.

51
Onlarn Hikayesi

1950 ylnda bir deniz kazasnda ok sevdii eini kaybeder.

1956'da Vefa'ya transfer olur. 1958'de tekrar Galatasaray'a d-
ner. Trkiye liglerinin sa kanattaki en etkili oyuncularndan bi-
ridir. almlar ve sratiyle dnemin en gzde futbolcularndan
dr. 16 kere milli olur. 1960 ylnda futbola veda eder. Selahat-
tin Beyazt ve Ali Uras'n bakanlk dnemlerinde ynetim kurul-
larnda grev alr.

- Konumaya balarsam beni susturabilecek misin? ..

- ime gelir sfendiyar abi. .. Ben zaten buraya sizi konutur-
maya geldim.
- Peki konuya nereden balayacam? ..

Sohbete byle balamtk sfendiyar abiyle ... Anlatm tatly

d. Bir gazeteci iin mnbit biriydi. nk soyad gibi akszly
d. Sze nereden gireceini kestiremeyince yardmc olmak iin
eski futbolcularn ortak olduklar bir konuyu hatrlattm. Yani me-
seleye damardan girdim.

sfendiyar ahi, kiminle konusam Metin Oktay'dan sitayile

bahsediyor. Sizinle olan hatras var m? ..
ok iftihar ettiim olaylardan biri de Metin'le olan bamz
dr. nk Metin Oktay, zmir'den stanbul'a geldiinde sahada
en byk yardm ben yapmtm. Herkesi hayran brakan stilin-
de paym byk. zmir' de klasik takmlarda oynamt. stan
bul' da byk takmlarda oynamak iin farkl bir tarz edinmesi ge-
rekiyordu. Birlikte ok altk. Saolsun bunu hi unutmad. Ve-
fakard. ok samimi olduu 4 kii arasnda ben de vardm. Bir
tanesi Gndz Kl't, bir dieri Fikret diye bir arkadat. ..
Ben srekli futbolu brakp tekrar balardm. Zira hayat art
lar imdiki gibi deildi. Yani futbol meslek deildi. Herkes hobi
olarak oynuyordu. Ben de hem iyerimde alyor, hem de fut-
bol oynuyordum. kisi aktnda futbola ara veriyordum. Bazen
2 bazen 4 sene uzak kalyordum sahalardan.

52
 Rzgarn olu sfendiyar

Hem de en verimli anzda ...

Yapabilecek bir e
yim yoktu. Ancak bu ka-
dar ara verip de baarl
olabilen yoktu. Ama ben
her seferinde baarl olu-
yordum. Yine futbola ara
verdiim bir dnem de
kapm alnd. O zaman-
ki Galatasaray idarecileri
beni almaya gelmiler.
Meer Metin'e bir haller
olmu, gol atamyormu.
Bakmlar ki Metin'in
derdi iyi pas alamama-
s... O dnemde en iyi
asisti ben yapyordum.
Ancak o gnlerde d ti-
caret iin Avrupa'ya git-
mem gerekiyordu. Bun- sfendiyar, Trk futbolunun en hzl oyuncu-
lar beni yalvar yakar s- lanndan biriydi. O unutulmaz gollk
tanbul'a getirdiler. Cahit paslanndan birini verirken.
ner diye atlet bir arka-
damz vard. Onunla
birlikte her gn 10 kilometre olmak zere 3 ay boyunca kotum.
Dier antremanlarm da yaptm. Ancak kimse benden mitli de-
ildi. Ama ben kendime gveniyorum. Zira her gn antreman
yapyordum. Ayrca kimsede olmayan bir zelliim vard. Herke-
sin hayran kald feyk alm m yemeyen yoktu. Bir bel hareke-
ti ile karndakini yana yatryorsun.
Ayrca izgiye kadar ok kolay gidiyordum. Bunu Leblebi
Mehmet'ten renmitim. Doan Kololu'nun dedii gibi Leble-
bi'nin veliahdym. Benden baka ok saak yetimiti. Ama
hibiri benim gibi deildi. Mesela bir Tark vard. ok gzel oy-
nuyordu, gol de atyordu. Ama asistlik grevini, yani kar oyun-
cuya kolay gol attrmay benim gibi yapamyordu.

53
Onlarn Hikayesi

Metin Oktay'a nasl yardmc oldunuz?

Neyse ilk mamza ktk. Vefa ile oynuyoruz. Kalecisi de
Baskn ... lk gol ben attm. Metin'e 3 tane yzde yz pas verip
gollerini ben attrdm. Metin her golden sonra bana koar kucak-
lardk. Hatta beni kucana alr, ceza sahas dna kadar tar
d.
Buradan imdiki futbol adamlarna u mesaj vermek istiyo-
rum. Golc bir adam alyorsunuz. Yzlerce milyar harcyorsunuz.
Ama hi dnmyorsunuz ki bu adamn arkasnda kim oynaya-
cak, paslan kimden alacak? ..

Leblebi Mehmet'ten bahsetmitiniz.

Dikkatinizi ekmitir, futbolcularn ou daha vcutlarn kale-
ye evirmeden topa vuruyorlar. Sonuta top genellikle dar
kyor. Leblebi Mehmet benim omzuma bastrarak vcudumu e-
virterek gsterdi. Bu stil benden baka kimsede yoktu. Metin ve
Lefter'e bu ekilde ok gol attrmmdr. Mesela Lefter'in Maca-
ristan kalesine att bir gol var ki bizzat kendisi lokum gibi bir
pas olarak tarif etmi, ok kolay gol attn anlatmt. Benim
verdiim pas her kaleciyi zor durumda brakacak trdendi. y
le ki, ben sa aktan kaleye doru giderken kaleci, acaba pas m
verecek, kendi mi atacak ikilemine dyor. Bu ekilde o kadar
ok gol attrdm ki. ..

Macaristan o dnemde ok mu glyd? ..

Evet... Adeta kurulu makine gibi tkr tkr ileyen bir takmd.
stanbul'a gelmeden nce ngiltere'yi 6-3 gibi dehetli bir skorla
ezip gemilerdi. Byle bir takmla berabere kalmak bile baarl
grlebilirdi.
19 ubat gn maa ktk. Efak ilgin bir deiiklik yapt.
Macarlarn en belal oyuncusu Czibor'du ki bizim sa kanad fel
etmiti. Bu Czibor'un zerine Byk Ali'yi srd. Bana da Ali'ye
yardm et dedi. yi ama ben defans adam deildim. Sa aktm.
Nitekim Ali, "Git abi bana engel oluyorsun" diye beni yanndan
uzaklatrd. Ben de bu ikiliden koptum. Biraz nefeslendim. Co
kun zar bana o kadar gzel paslar veriyordu ki, Macar defan-

54
 Rzgarn olu sfendiyar

sn ypratyordum. Yaptm her olumlu harekette Leblebi Meh-

met'in byk pay vard.
Bugn olduu gibi bizim zamanmzda da takm oyunu vard.
Biz byle yetimitik. Galatasaray'a gelen bir oyuncu sistemin bir
paras olur. Ama Fenerbahe'de byle deildir. Sistem yldz
oyuncu zerine kurulmutur. Bu sebeple ekirdekten yetiip te
nam yapm oyuncular ok azdr. Bakn onlarn tarihine, Lef-
ter' den bu yana ka kii yetimitir acaba?.. Oysa Fenerbahe
byk ve kkl takm ...
Macaristan'a kar oynayan takmda biz yedi Galatasarayly
dk. Belli bir sistemin iinden geliyorduk. Dier be arkada da
btne uyum salaynca zafer kendiliinden geldi.
Burada Macar teknik direktrnn beyanatn hatrlatmak is-
tiyorum. Matan yirmi sene sonra yapt aklamada Lefter' e
"tam bir eytan gibiydi, onu tutamadk" diyor. Devam ediyor;
"Bir de sa kanatta oynattklar sfendiyar... Gkyznden d-
en ta gibiydi. Bu ikisi ma srasnda beni kahretti. Hrsmdan
aladm. sfendiyar defansmzn sa tarafn yrtt geti. Bu fut-
bolcularn benim o harika Macar takmmda oynamalarn ok is-
terdim."
Lefter Fenerli, ben Galatasaraylym. kimizin de uyumlu ol-
masn sisteme balyorum. O gnk Milli Takmmzn dnyann
btn takmlarn dize getireceine inanyorum. Dnebiliyor
musunuz, formunun zirvesindeki bir ngiltere'yi 6-3 gibi bir skor-
la datm olan Macarlar 3- 1'lik skorla ezmiiz.

Macaristan mana dnecek olursak

Karmda Lantos adnda iri yapl bir adam vard. Yapl ada-
mn hareketleri zayf olur. Ben de tam tersine kvrak biriyim.
Lantos'u o kadar kolay geiyordum ki ... Bana mthi bir gven
geldi. Daha man 5. dakikas dolmadan rakip kaleye 1-2 kere
gidip geldim. Ben hareketlenince Metin klasik hareketini yapp
rakip kale nndeki yerini alyordu. Zira beni tanyordu. Rakibi-
mi geince topu atacam noktay biliyordu. Ben pas attm.
Ama o noktada Lefter vard. Lefter geliine yle bir vuruyor ki
gol oluyor. Man 6. dakikasnda atlan gol bizi coturdu.

55
Onlarn Hikayesi

sfendiyar'n top koturduu yllardan kalan gzel bir hatra. Dnemin

babakan Adnan Menderes millilerimizi tebrik ederken. Menderes ve
sfendiyar el skrken.

Teknik direktrmz Efak'n yapt

grev dalm ve bizim
performansmz Macarlar ok etmiti. Cizibor byle eskisi gibi
zerimize gelemiyor. Byk Ali yapm ona ... Mesela Cokun
o gne kadar hi sa i oynamamt. Mustafa'y saa koyup
Cokun'u sa ie ekmiti. Sebebi, benim daha rahat Macar ala-
nna sarkabilmem iin ... Bu ann tuttuunu grnce takm ha-
linde Macarlara yklendik.
kinci golmz de ayn uygulamann sonunda atmtk. Lef-
ter' e bir top attm. Lefter topu kapt gibi onsekiz iine dald.
st ste iki Macar' almladktan sonra penalt yaptrd. At
kendi yapt ve durum 2-0 oldu. lk yar bu sonula bitti.

Bu zaferde Efak Ayka'n byk pay var demek ki ...

Olmaz olur mu? .. Matan nceki soyunma odasn anlataym
ben sana. Matan nce hem Recep, hem de Mehmet Ali'nin oy-

56
 Rzgarn olu sfendiyar

namasna yzde yz baklyor. Zira formlarnn zirvesindeler. Me-

sela Polonya' da tek golmz Mehmet Ali atmt. Ancak E
fak'n kafasndaki ablona uymuyorlar. Onun kafasndaki ablon
Cokun, sfendiyar, Metin ablonu ... Yani bir sistem iinde yo
rulmu, birbirini tamamlayan isimler. Bir haftada olacak i deil,
aylarca alan isimler gerekir. Fener'de byle bir sistem yoktu.
Lefter tek bana srtlamt Fener'i. Ma ncesi itirazlar oldu.
Mehmet Ali hi soyunmad ekip gitti. Onun yerine Recep giydi
formay. Mehmet Ali As o kadar kzd ki, gazetelere beyanatta
bulundu. Bilmiyorum ben de ayn tepkiyi verir miydim?

Unutamadn bir ann var m?

. Henz rencilik yllarndayz. Yam 16 idi. Beikta'la ma-
larmz var. Hem A, hem B, hem de gen takmlar dzeyinde oy-
nayacaz. Listeler aklandnda yam kk olduu iin A Ta-
km kadrosuna hi bakmamtm. Dier listelere baktmda ad
m gremeyince alamaya baladm. Yanmda Kaya Mutlu isim-
li arkadam var. Daha sonra Mersin Belediye Bakan olmutu.
Kafama bir aplak vurdu. "Baksana ismin A Takmnda" dedi.
Bu sefer ayaklarm titremeye balad.

Korku mu heyecan m?
Her ikisi de ... Zira takm arkadalarm koca koca adamlar ola-
cakt. Ben onalt yandayken onlar 30 ya civaryd. ..
Beikta' n eref stadnda soyunma odalarnda o dnemin
nlleri. Reha, ahap, Muzaffer, Torik Necmi, Kaleci Erdoan
falan bir yandan formalarn giyiyorlar dier yandan da, sa ak
ta sfendiyar yazyor, kim bu adam diye konuuyorlar. Kimse be-
ni tanmyor. ahap abiye yanatm "Abi ben sfendiyar'm" de-
yince bana kzd. yleyse niye soyunmuyorsun, dedi. Formam
giydirdi. Bir yandan da fra ekiyor. Ne korkuyorsun be? ...
kacaksn ve oynayacaksn diyor. Kaleci Erdoan abinin de ok
tevikini grmtm. Bana taktii orackta verdiler. Senin gre-
vin gol pasn vermektir, dediler. Ben sahaya ktm. Beikta'n
sol tarafn kerttim. Srekli kotum, top srdm, gol pasn
verdim ve ma 1-O aldk.

57
Onlarn Hikayesi

Galatasaray'n en ilgin
taraftan Kanncaezmez'le
tanbnz m?
Ben Fatih'te oturuyordum.
Karncaezmez de biraz aada
otururdu. Her matan sonra
elindeki bayra sallaya sallaya
bizim eve gelirdi. imdi taraftar-
larn ve amigolarn yapt gibi.
Ancak o ok terbiyeli, kibar bi-
riydi.
Ceketinin st cebinde krmz
ve sar iki iek tard. Kuruma-
snlar diye iekleri su dolu mini-
cik bir ienin iinde tutard.
sfendiyar Aksz, yaad yllan
anlatrken hala ayn heyecan duyuyordu.

Niye Karncaezmez demiler?

Sar Krmz renklerle ssledii bir dolmuu vard. Trafik bo
da olsa 40 kilometreden fazla yapmazd. Hem mterilerine,
hem de dier ara frlerine kar ok kibar davranrd. mr
boyunca hi kaza yapmamt. Bu yzden ona Karncaezmez de-
milerdi.

imdiki taraftarlardan farklym

Enteresan bir noktaya deindiniz. O dnemde nn Sta-
d' nn neredeyse 16 'da 1 'i kadar bir seyircimiz vard. Galatasa-
ray seyircisinin hi sesi kmaz, kimse barmazd. imdiki futbol-
cular tezahrat istiyor. Aslansn kaplansn desinler ki motive ola-
bilsinler. Fener seyircisiyse aksine daha agresifti. Bana "Kel" di-
ye isim takmlard. O yllarda doru dzgn sa yok bende ... Fe-
ner seyircisinin tam nndeyim ve srekli bana "Kel" diye ba
ryorlar. Gya ben zlp oyundan deceim. Ancak ben Kas-
tamonu' dan yeni gelmi sfendiyar deilim artk, yrtlmtm.
Ben de onlara iimden "imdi grrsnz kelin ne yapacan"
der kendi kendimi motive ederdim.

58
 Rzgarn olu sfendiyar

Ciddi bir sakatlk geirdiniz mi?

ok vururlard bana ... Zira kar taraftan 2-3 kii zor tutard
beni. Bir mata, ismini vermek istemediim biri topsuz alanda
kasten dizime vurmutu. Ben bunu futbola ihanet olarak gryo-
rum. Beceremiyorsan brak bu ii kardeim.
Bunun dnda sratli oynadm iin kar taraftan kendi ken-
dini sakatlayanlar da olmutu. Mesela Fenerli sol bek Ahmet. ..
Ben o zaman yaa km. Fener Galatasaray manda hava-
dan gelen topa ikimiz birlikte ykselmek istedik. Ama Ahmet dir-
seiyle omzumdan kuwet alarak ykselirken eiliverdim. Yere
biimsiz dnce ayan krmt. ok zldm. O gece hi uyu-
yamamtm vicdan azabndan ... Ertesi gn iek alp Amerikan
Hastanesi'ne gittim. zr diledim. Halen iyi birer dostuz.
kincisi Basri'ydi... Bana ok sert girerdi. O da hastanelik ol-
mutu ama benim suum yoktu.
Bir Beikta manda ben yine alt pasa kadar hzla gittim. O
srada foto muhabiri lhan Demirel sahaya girip Metin Oktay'n
resmini ekmek istemi, Bir anda arptk, makine, lhan ve ben
hepimiz bir tarafa daldk.

Hep gol attran kii oldunuz. Hi gol attnz m?

Bir mata mecburen gol atmtm. Trkiye Kupas final ma-
nda Beikta kalecisi Varol o kadar gzel tutuyor ki toplar ...
Metin Oktay nasl atarsa atsn btn utlarn kurtaryor. Ma 1-
1 devam ediyor ve son dakikalardayz. Herkes bilir ki sfendi
yar' n sol aya ok zayf olduu iin btn toplara sa ayayla
vurur. Kale nnde bana top geldiinde sol ayamla hafife vur-
dum. Varol byle bir eyi tahmin etmediinden topa uzanamad
ve kupay 2-1 'le kazandk.

Bir ara Vefa' da oynamsnz.

Vefa'ya isteyerek gitmitim ama bir artla ... O da Galatasa-
ray'a kar oynamayacaktm. Zira ok seviyordum Galatasaray'. ..
Bir mata Rebi hoca, Galatasaray'a kar oynatmaya kalkt.
Ben inat ettim kabul etmedim. Vedat diye bir arkada var. Ma
gnnn gecesi kapmn nnde nbet tutmu. Sabah kapm

59
Onlarn Hikayesi

ald arkadalarna iyi anslar

dilemezsen ayp olur. Rebi ho-
ca bunun iin seni bekliyor de-
di. Soyunma odasna gittiim
de grd ki bana oyun oyna-
mlar. 7 numaral yeil beyaz
formay hazrlamlar. Benden
baka giyecek kimse de yok.
Formalite icab giydim. Kori-
dorda Rober, Muhtar, Gndz
Kl gibi Galatasarayl arka-
dalarm grnce alamaya
baladm. Onlar da benim ha-
limi grnce gzya dktler.
Ma srasnda yeni takmm
sfendiyar topu srerken zor tutulur bir
satmakla satmamak arasnda
kvraklk ve hzla hareket ederdi. ikilemde kaldm. Ekmeini ye-
diim takma hainlik edersem
Galatasarayl arkadalarm dahil herkes ayplayacakt. Ben 5 da-
kika sonra kendime geldim. 3 goln pasn ben vermitim. So-
nuta Vefa 5-1 galip gelmiti.
O dnemde Vefa 4 forvetle oynayan yrtc bir takmd. Milli
Takma srekli drt kii veriyordu ki biri bendim. Dierleri Galip,
Garbis ve smet isimli arkadalard. Vefa' dayken 5 milli ma oy-
namtm.

Futbolu hangi yl braktnz?

1960'ta ...

Jbile yapbn m?
Jbile yapmadm. Ama bir ara tekrar Galatasaray'a dndm.

Hangi ylda?
1953'teydi ... 5 seneye yakn uzaklamamn sebebi anlatama-
yacam baz olaylard. Eimi kaybettikten sonra askere gitmi
tim. Disiplin iine girip baz eyleri unutmak istedim.

60
 Futbol estetisyeni Suat

iir gibi adam, Suat Mamat

Futbola estetik getiren adam

Suat Mamat
930 ylnda stanbul'da dodu. 1952-1963 yllar arasnda
1 Galatasaray formas altnda futbol oynad. Bu dnem iinde
3 stanbul Ligi ve 1 Trkiye Ligi ampiyonluu yaad. 1964 y
lnda Beikta'a, 1968'de Vefa'ya transfer oldu. Beikta'ta iki
kez ampiyonluk yaad.
Ortasahada ok baarlyd. Vcut yaps, futbol bilgisi, tekni-
i ve malara hazrlan mkemmeldi. Sahalardaki ritmik hare-
ketleri takdire deer, estetik hareketleri zevkle seyredilirdi. 26
kez A Milli Takm'da grev alan Suat Mamat'n 4 gol vardr. Bu
gollerin 3'n 1954 Dnya Kupas Finali'nde atmt. 1968 y
lnda futbola veda etti. Pek ok takmda teknik direktrlk yapt.
Birok Anadolu takmn birinci lige kartmay baard.
Trkiye futbol federasyonunda da yakn zamana kadar Gen
Milli Takmda idareci olarak alt.

Bir insann bulunduu yatan iki, bilemediniz ya gen gs-

termesi gayet normaldir. Ama 20 ya gen gsteren bir insana
rastladnz m arrsnz. Suat Mamat u anda 73 yanda. Ama
bir dnemin futbol estetisyeni ta atlasn 50-55 gstermekte ...
Eski fotoraflarna bakp da kyas yaptnzda yaz teni, atletik
fizii, enerjisi ve dinamizmi hi deimemi gibi ... imdilerde pek
moda olan uzun yaamann srlarn, gen kalmann pf noktala-
rn taaa 1950'1i yllarda zm.
Futbolculuu dneminde imdiki kulp yneticilerinin ok ho-
una gidecek ekilde bir hayat srm. yle sigara ieyim, alkol
kullanaym, yok gezeyim tozaym olaylarna hi girmemi. Kendi
deyimiyle spor iin sportmence yaam.

61
Onlarn Hikayesi

Galatasaray'n unutulmaz/an arasnda yer alan Suat Mamat

imdi emekliliinin tadn kanyor.

Bir stanbul akamnda yolunuz Kireburnu, T arabya tarafna

derse, Suat Mamat'la karlamama ansnz pek yok gibidir.
Her gn "en kt alkanlm bu" dedii ve yanna ald pipo-
suyla Kireburnu'ndaki evinden kp Tarabya'ya kadar yryor.
Eve otobsle dndn sanmayn. Aksine "koarak" dnyor
bu ihtiyar delikanl.

Mein yuvarlakla ne zaman tantnz?

ocukken tantk. Doma byme Bakrkyl'ym. Bakr
ky' de oynuyordum. Sonra 16-1 7 yalarnda o dnemin ikinci
lig takmlarndan Yedikule Demirspor'da oynadm. 18-19 yala
rnda Smerspor'a getim. Oradan askere gittim. Karagc'nde
oynadm. Karagc'nn kaptanln yaparken ampiyon olduk.
Galatasaray idarecileri beni Karagc'nde oynarken seyretmi
ler. Zaten ben de Galatasarayl'ydm. Galatasaray'a gitmek isti-
yordum her zaman iin. 1952'de tezkere alnca asker elbisesi
iinde Galatasaray'a geldim. Beni gtrdler Beyolu'nda Mayer
diye bir maazada giydirdiler. 175 lira maala Galatasaray'da
baladlar.

62
 Futbol estetisyeni Suat

Profesyonel olduunuzda ne kadar transfer creti almtnz?

Yanl hatrlamyorsam 1953 ylndayd ve 50 bin lira alm
tm. yle fazla bir para deildi. Benim zamanmdaki futbolcular
eer bu zamanda olsayd, kulpler para yetitiremezlerdi. Lefter,
Metin Oktay, Basri gibi futbolcular ki futbolun virtizleriydi. Y-
neticiler banka saysalar yetitiremezler.

Galatasaray sevdasndaydnz. Galatasaray' a gidince ok mutlu

oldunuz ama bir de Beikta maceranz var.
1963 ylnda ampiyonluk iin oynuyoruz. Son iki mamz
kalmt. stanbulspor manda berabere kaldk. O dnem ok iyi
bir kadrosu vard stanbul' un ... Pazartesi gn kulbe gittiimde
bir levha asmlar. zerinde de "Suat Mamat 15 gn izinlidir" di-
ye ... Cokun zar antrenr, Gndz Kl da menejerdi. ar
dm. Takmn en iyi oynayan adam bendim ama kondisyonu iyi
deil diye 15 gn izin vermiler. Ben de gittim ilk yardm hasta-
nesinden 1 aylk rapor aldm.
lgintir, beni takmdan kesen Cokun zar, ben kaptanken
benim arkamda maa kard. Sonra antrenr olunca beni takm
dan kesti. Ma oluyor beni yedekte oturtuyorlard. Son mamz
Beikta'layd. O arada Beikta ve Fener idarecileri her gn "bi-
ze geleceksin" diye davet yapyorlar. stelik nmzde Beikta
ma var ve Kilyos'ta kampa girmitik. Rahmetli Ergun ile yat
yordum. Turgay eren geldi. Kolumdan tutup beni Cokun'un
odasna soktu. Kaptan olduu iin yksek perdeden "Suat oyna-
yacak" dedi. Cokun zar "Ben bugne geldimse prensiplerim-
le geldim" diye karlk verince Turgay parlad; "Suat ile bir al
veriin varsa k darda payla kardeim. Suat oynayacak" diye
bastrd. nanr msnz Beikta manda tek bama oynadm ve
ampiyon olduk. Herkes ampiyonluk turu atarken ben ayakka-
blarm kardm, alaya alaya dua girdim. Sonra kupay geti-
rip bana verdiler. Sonrasnda Fener'i de 2-1 yendik.
Malar bitmi, transfer gn gelmiti. Baz eyleri ak ak
konumak gerekiyordu. Kulbe gittim; "Bana ne veriyorsunuz?"
dedim. 50 bin lira veriyorlard. Metin'e 100 bin lira veriyorsu-
nuz, bana 50 bin lira ... Ben bu takmn kpek gibi koturan in-

63
Onlarn Hikayesi

sanym. Kabul etmiyorum dedim. Ama Galatasaray'dan kop-

mak istemiyorum. Bana bir kat alrsanz olur, diye ilave ettim.
Ama olmad ...

Beikta' a incitildiin iin mi gitmitin? ..

Elbette. Yoksa Galatasaray' dan ayrlmam iin bir sebep yoktu.
Ben daha uzun sre oynardm Galatasaray'da. Beikta bana 85
bin lira verdi. 4 sene Beikta'ta oynadm. 2 sene ampiyon olduk.

Beikta'ta mutlu muydunuz?

Mutluydum. 1963'te Almanya'da Stuttgart'ta bir ma oyna-
dk. 3-0 yenilmitik ama 1954'teki mili! kadrodan tanndm iin
Avrupa karmasna seildim. Yurda dndmzde Beikta-Ha
cettepe manda rvaata atarken kolum altmda kald ve krld.
Karmaya katlamamtm.

Rvaatalann nlym. Bu kabiliyet doutan m, alarak m

elde edildi?
O dnemde stanbul'a haftada bir Brezilya takmlar gelirdi.
Ben onlar seyrederdim. Brezilyallarn futbola estetik katan ha-
reketleri vard. Sonra basketbol salonuna gider kendi kendime
alrdm. Bu srada elde ettim bu melekeyi. Ancak doutan bir
kabiliyet olmazsa meleke aa kmyor. Eer bir kabiliyet varsa
almadan ortaya kmyor.

rnek aldnz kimse var myd?

Hi olmad. Benden iyisini tanmyordum.

Bugnk kuakta tarz olarak size benzeyen biri var m?

Hi kimseyi gremiyorum. Sadece bana deil, Lefter, Metin,
Can Bartu'nun tarzna benzeyen birini de gremiyorum. Geri
ok teknik futbolcular var.

1954 Dnya Kupas finallerinde ilk golnz atmtnz.

Herkes o goln gzelliinden bahsediyor. Ama ben ilk azdan
dinlemek istiyorum.

64
 Futbol estetisyeni Suat

Suat Mamat, Trk futbolunun estetik uzmanlanndan biriydi. Pas verirken bile
dier futbolcular
gibi deil, kendine has hareketlerle gollerin hazrlaycs olurdu.

Eleme malarnda nce abilerimiz spanya'da 4-1 yenilmiti.

Rvan man stanbul'da oynamtk. Burhan'a bir pas attm,
Burhan ayann iiyle vurdu gol oldu. Ma 1-O kazandk. Bu se-
fer Roma'da oynadk. lk gol yine ben attm. Herkes spanyol
larn finallere kacandan o kadar emin ki her yerde spanya
bayraklar, her yerde spanyolca yazlar dolu. Ama finallere biz
katldk ve svire'ye gittik. lk ma Almanya ile oynayacaz. Ba-
na bir gazete getirdiler baktm, "Suat'a dikkat" diye yazyordu.
Almanya mana ktk. Man hemen banda ikinci dakikada 4-
5 Alman almlayarak tespih tanesi gibi dizdim ve bir ut attm.
Gol olmutu. Ancak sonra 4 tane yedik. Zira 15 dakikalk bir
eforumuz vard. O eforu da sarf ettik. Ondan sonra da yrme-
ye baladk. Zira antrenman yapma alkanlmz yoktu.

Kampa giriyor muydunuz? ..

Giriyorduk ama dzenli bir antrenmanmz yoktu. amur iin-
de alyorduk. im sahaya knca aryorduk. svire'de bu-
nun acsn ektik.

65
Onlarn Hikayesi

Ama Gney Kore karsnda gol ov yapmsnz

Gney Korelilerin o dnemde ok ilgin bir taktii(!) vard.
Yorulan oyuncu saha kenarnda oturuyordu. 7-0 yenmitik. Da-
ha da atabilirdik. Bir sonraki ma Almanya ileydi. Ancak ben
hastalandm. Tansiyonum dmt. Turgay da oynamaynca
ma 7-2 kaybetmitik.

O dnemde her futbolcunun bir lakab varm. Sizin lakabnz

ingene imi. Neden byle demilerdi?
Bu lakab bana takan Fener taraftarlaryd. Fenerliler beni hi
sevmezdi. Ho, ben de onlar sevmezdim. Rahmetli annem rad-
yoda dinlemi. Olum ingene diye kime baryorlar diye sor-
du. Anne bana baryorlar, derdim. ingeneye de benzesem ba-
ri. .. Geri biraz esmerdim ama ...

Taraftarlarnzla aranz nasld?

yiydi... Beni de ok severlerdi. Ama imdiki taraftar o gn-
lerde nerede? .. Bir de gol atnca imdiki gibi ilgin sevinmeler
yoktu bizde ... Biz orta saha oyuncusu olmamza ramen ok gol
atardk. Solda Kadri Ayta, sada ben, ortada Metin Oktay oy-
nuyorduk. Btn toplar Metin'e tardk. Bugn Avrupa'da hi-
bir takmda byle orta saha yoktur. Orta sahada oynayanlara ba-
kn bir sezonda ka gol atabiliyor? .. En fazla 5-6 gol... Ama biz
14-15 gol atyorduk. Ayrca geriye dnk de oynuyorduk. Tur-
gay'n nnden top karrdk.

Arada srada kaleye getiiniz de oluyormu

Bir Ankaragc ma oynuyoruz. 2-1 galibiz. Turgay sakatla-
nnca beni kaleye geirdiler. Dolmabahe'de (nn stad) deniz
tarafndaki kaledeydim. Avuta giden topa uarak yumruk vurun-
ca korner oldu. Kornerden gelen top gol olmutu.
Beikta'la yaptmz bir mata Turgay yine sakatlannca ka-
leye beni geirdiler. O dnemde Beikta'n frtna gibi forveti
var. "enol-Birol-Gol" tekerlemesi o dnemde kmt. 45 daki-
ka kalede kalmtm. Suat bu, naslsa yer diye her taraftan ut at
yorlard. Ama gol yemeden bitirmitim ma. ..

66
 Futbol estetisyeni Suat

Takm aras arkadalklarnz nasld?

Maalesef iyi deildi. Metin Oktay'n arkadalar bir bakayd.
Bana uymuyordu. Zira ben saat 10 oldu mu stm ier yatar-
dm. Onlar barlarda gezer, ierlerdi. Ben ne sigara, ne iki ier-
dim. Bir kez bira itim. O da Beikta'a transfer olduumda ke-
derlenmitim.

Beikta'a gitmeniz sizi ok mu etkiledi?

Galatasaray'a 12 senemi vermitim. Galatasaray'n hastasy
dm. Beni takmdan koparmalar ok zoruma gitmiti. Beik
ta'tan sonra Vefa'ya gittim. Ali Sami Yen' de Galatasaray'a kar-
oynarken 35 metreden vurdum. Kalecinin bacak arasndan gol
oldu. Ne yalan syleyeyim zoruma gitmiti.

Beikta'a gittiinizde taraftarn tepkisi n'olmutu? ..

En ufak bir sitemde bulunmadlar. O gnk seyirci gerekten
centilmendi. Dnebiliyor musunuz, Galatasarayllarla Fenerli-
ler, Beiktallar beraber otururlard. Bana kznca ingene diye
baran Fenerliler, gzel futbolumu ve gollerimi grnce alklar
ve tempo tutarlard.

Biraz ailenizden bahsedebilir misiniz?

Karm kaybedeli 1 ,5 sene ol-
du. ocuklarm var. Olumun is-
mi Suat, kzmn ismi Gnsu ...
Gnsu ad nereden gelir bilir mi-
siniz? Fener'i 2-0 yendiimiz
mata ilk gol Gngr, ikinci go-
l ben atmtm. O gn kzm do-
unca Gngr'n Gn' ile Su-
at'n Su'sunu birletirdim Gnsu
oldu. ocuklarmn ikisi de hasta
Galatasarayl... Hele kzm eski-
den devaml olarak Galatasa-
Suat Mamat'n 2002 ylnda vefat
ray'n btn ampiyonluk mala- eden ei... Ondan Suat isimli bir olu
rna giderdi. Ma ister ngilte- ve Gnsu adnda bir kz olmutu.

67
 Onlarn Hikayesi

re'de, ister Moskova'da olsun koard. Damadm da Galatasa-

ray' da idareciydi. Kzmdan iki torunum var biri 19, biri 17 ya-
nda. Olumdan bir tane torunum var. Marmaris'te yayorlar.

Metin Oktay'a ok gol atbrdnz biliyoruz. Onun futbolu hak-

knda neler diyeceksiniz?
Yanl hatrlamyorsam 1956-5 7' de Galatasaray' a geldi. lk
geldii gnlerde bana Suat abi diyordu. kinci sene Suat dedi.
nc sene hibir ey sylememeye balad. nk kutuplar
mz ayryd. ok iyi futbolcuydu. Zamanlamas bir harikayd. To-
pa vuruu ok iyiydi. Hava toplarn iyi karlard. Ancak bugn
olsa oynayamazd. Zira gnmz futbolunda durarak oynanm
yor. Metin bunu yapamazd. Hareketli deildi. Daha ok ileride
top beklerdi. Gelen topu ok iyi deerlendirirdi. Kadri, sfendi
yar, Kk Ali ve ben ona srekli pas verirdik.

Futbolu ne zaman braktnz?

1967-68 yllarnda 38 yandayken braktm.

Ama futboldan kopmadnz.

Evet 4 sene futbol federasyonunda
altm. 25 sene antrenrlk yaptm.
Krkkale'yi, Balkesir'i, Mersin dman
yurdu'nu birinci lige kardm. Sar
yer'i altrdm. Ben Saryer'i braktk
tan sonra bu takm da birinci lige k
mt.

Eksik bulduunuz bir tarafnz var m?

Evet. Ben de ticari kafa yoktu. Ga-
latasaray Kulb'nn karsnda h
Suat Mamat Galatasaray'da retler Kraathanesi isminde bir kraat
oynarken takm arkadalanndan
hanem vard. imdi kendin piir ken-
biri de Turgay eren'di.
din ye olmu. ok da iyi ciro yapyor
du. Antrenrlk hayatna balaynca oray yalnz braktm. Ma-
alesef yrmedi.

68
 Kara yiit Ali hsan

Havada duran bir insan, Ali hsan

Yarm asrlk Beikta ak

Ali hsan Karayiit

928 ylndaManisa Salihli'de dnyaya geldi. Futbola kk
1 yata Salihli'de balad. Atletik meziyetlerini ve zekasn 90
dakika boyunca sahann iinde adeta btnletiren Ali hsan Ka-
rayiit, gsteriten ve abartdan uzak, ancak kaliteli futboluyla
hatralarda yer ald. Yumuak ve serinkanl oyunuyla rakiplerin-
den kolay top alan ve datan bir futbolcuydu. Bireysellikten ok
takm oyununa yatknd.
18 defa milli oldu. Futbolu braktktan sonra Beikta'ta ant-
renr olarak da hizmet verdi. zellikle gen oyuncularn ortaya
kmasnda byk katks oldu. Halen BJK kulbnn Fulya te-
sislerinde idareci olarak grev yapyor.

Eskiler "adyla msemma" der. Grn ismine benzeyenler

iin kullanlan bir deyimdir. Biz
de soyadyla msemma diyoruz.
Ali hsan Karayiit, soyad gibi
kara yaz... Biraz minyon.
Onun hakknda iittiklerim ise
sahalarn yiitlerinden ve en b-
yklerinden olduu... Pek ok
aratrmacnn hazrlad "yz-
yln onbiri" listelerinde isimler
deiirken sol haftn deime
yen ismi bu kara-yiit adamdr.
Her ne kadar kendisi bu tr a-
lmalarn eksik olduu konusu-
nun altn izse de, yine de bu Ali hsan Karayiit; Beikta'a
sonutan holanmyor deil... adanan bir mr.

69
Onlarn Hikayesi

O dnemin futbolcu abilerinin ortak bir zellikleri var. Gaze-

te ve televizyonlarda boy gstermekten pek holanmyorlar. Ha-
len idareci olarak alt Beikta Fulya Tesisleri'nde hizmetle-
rine devam eden Ali hsan Karayiit Beikta'n 100. ylndaki
ampiyonluk balosuna rica minnet, biraz da baskyla gitmi. Ku-
lp yetkilileri "sensiz olmaz" diye bastrnca kimseyi krmamak
iin kabul etmi daveti. Benim rportaj teklifime de ayn tavr
gstererek hayr dedi. Ben de "sensiz olmaz" trksn syle-
meye balaynca kabul etti.

Futbol ak ne zaman balad?

lk ve orta renimimi Salihli' de yaptktan sonra lisede oku-
mak iin Manisa'ya gitmitim. Kemal Bey isminde spora dkn
bir mdrmz vard. Onun desteinde bir takm kurduk. Adn
da Genlerbirlii olarak vermitik. Manisa mahalli liglerine katl
dk. Daha ilk ylmzda ampiyon olduk. Trkiye ampiyonas iin
Balkesir'e geldik. Balkesir'deki malarmzda Necmettin nder
isimli Beiktal bir abimiz beni seyredince hayran olmu. Ben-
den sitayile bahsedince. Remzi Tosoro adndaki Beiktal bir
idareci beni stanbul'a gtrmek iin Salihli'ye geldi. Bizimle g-
rt. Babam bir ey demedi ama rahmetli annem; "Ben olu
mu stanbul'a falan gndermem" diye ayak diredi. Kazanan an-
nem oldu ve ben Salihli'de kaldm.
Bu srada Lise 1 'deyim ve o sene Geometri dersinden ikma-
le (btnleme) kaldm. Bir sene sonra yine ayn dersten ikmale
kaldm.

Beikta peinizi brakm myd?

Hayr ... Bu srada Beikta Kulb srekli mektup ve telefon-
larla beni aryordu. Ben Manisa'da okuldan atlacama stan
bul'a gidip hem snfm geer, hem de Beikta'ta oynarm de-
yince annem ve babam raz oldular.
O zamanlar elimsiz bir grntm vard. 59 kiloydum. Beik
ta'n efsane oyuncusu Baba Hakk, futbolu daha yeni brakm.
Beni grnce "Bundan futbolcu olmaz. Karsnda dev gibi
oyuncular olacak. Bu adam onlarn karsnda ne yapabilir" diye

70
 Kara yiit Ali hsan

sylenmi. Kr Fehmi lakapl, futboldan gerekten anlayan bir

arkada "Methettik/erine gre vardr bir sebebi" diyerek Baba
Hakk'nn akln elmi. O arada Trestine diye bir takm gelmiti
stanbul'a ... Beikta formas ile ilk mam bu takma kar oyna-
mtm ve sahadan 5-4 galip ayrlmtk. Ondan sonra takmn
gediklisi olduk.

Hala da Beikta'n iindesin.

Doru ... 53 seneden beri Beikta'n iindeyim.

Yorulmadnz m?
Asla ... Btn genliimi verdiim takma ihtiyar halimle de
hizmet vermek istiyorum.

Beikta'n efsanevi takmnda kimler vard?

Kaleci olarak Ethem, Mehmet ve Fevzi vard. Sa bekte Ya-
vuz, sol bekte Bedii, sa hafta Eref, Santr hafta ise ben vardm.
Sol hafta engel Hseyin vard. Zaman zaman sa akta Sley-
man vard.

Ali hsan Karayiit'in en formda olduu yllardaki Beikta kadrosu.

Soldan nc Ali hsan, onun hemen solundaki ise Sleyman Seba'dr.

71
Onlarn Hikayesi

Sleyman Seba m?
Evet. .. Santrafor Blent Ersel vard. Ondan sonra zaman za-
man evket Yorulmaz oynad. Recep ve kr Glesin'i de unut-
mayalm. Bunlar hakikaten efsanevi futbolculard. imdi Beik
ta'n geenlerde bir onbiri yapld, altn onbiri. Ama orada biraz
arpklklar var. Onu sylemeden de geemeyeceim.

Sizin teknie dayal ve zarif bir stiliniz varm. rnek aldnz

yerli veya yabanc biri var myd?
Yabanc futbolculardan Osvild ve Hannappi gibi isimler beni et-
kilemiti. stanbul'a yabanc bir takm geldiinde seyretmeye gider-
dim. Onlarn stillerini rnek alp gelitirmeye alrdm. Bugnk
gibi televizyon olmad iin seyrettiim oyuncu says ok snrlyd.
zetle bakalarnda olup da beendiim hareketler elbette ol-
mutur. Ama baz zelliklerim doutan vard. O zamanlar Gn-
dz Kl, Reha Eken gibi benden daha csseli rakipleri tekniim
le oyundan drebiliyordum.

Sizin kuan bir zellii varm. Sadece futbol deil, sporun

dier branlaryla da ilgileniyorlarm.
Ben de futboldan baka sporun her dalyla uratm. 100
metreyi ok iyi koardm. Yksek atlama ve uzun atlamada da
baarlydm.

Bunun faydasn grdnz m?

Elbette ... Hava toplarnda
zamanlamam ok iyiydi. ok yk-
see srayabiliyordum. Gndz Kl abi ile hava topuna kt
mzda o top yerine benim eneme vururken ben topa vururdum.
Gerek kafasyla, gerek ayayla isabetli paslar atabilen biriydim.

O dnemde takm arkadal nasld?

Btn takm birbirimize balydk. Zaten biz 6 arkada Aka-
retlerin eski, hurda binasnda yatp kalkardk. Yediimiz itiimiz
aynyd. Yenildiimiz zaman bakalarn sulamazdk. Birbirimizi
teselli etmesini bilirdik.

72
 Kara yiit Ali hsan

Ali hsan, bir man devre arasnda hakemle tartrken.

Unutamadnz bir ma var m?

Hatrladka gldm bir olay var. 1950'1i yllarn banda s
ve'e gitmitik. lk mata Almanlar, sve'i 5-0 yenmilerdi. Biz
de sve takm ile maa ktk. Ancak bir santraforlar var ki ok
uzun boyluydu. Yerden bir ey yapamazd ama hava toplarn ar-
mut gibi topluyordu.
Bir korner pozisyonunda sa haf Erefe "Sen bu yarmann aya-
na bas da ykse/emesin, ben de topu alabileyim" dedim. Korner
atld. Ama adam ykselip wrunca gol yedik. Ben niye basmadn
deyince "Bastm ama herif beni de havaya kaldrd" dedi.

Almanya manz nasl geti?

Almanya man sve'te deil Almanya'da oynadk. Turgay
eren'in Bertin Panteri diye nlendii ma oynadk.

Turgay ahi Almanya'y tek bana m durdurmutu?

Turgay elbette iyi bir ma kard ama biz ot mu topladk. Gol
yemeyeceiz diye takm olarak anamz alad ama sadece Tur-
gay panter oldu.

73
Onlarn Hikayesi

O dnemde baz futbolcularn ilgin lakaplar varm.

Size ne diyorlard?
Havada Duran Adam, 4 vitesli adam ...

Sizin dnemizdeki futbol anlay ile bugnk futbol anlay

arasnda ne farklar var?
Fark sadece artlarda. Mesela imdiki futbolcularn malzeme-
leri ok iyi. ahane stadlarda ma oynuyorlar. ok byk mik-
tarlarda para kazanyorlar. Biz brakn para kazanmay, giyecek
ayakkab bile bulmakta zorlanyorduk.
Ben, 1950-55 yllar arasnda Trkiye'nin en popler futbol-
cusuydum. O sene 5 bin lira aldm. O zamanlar ancak son mo-
del bir Pleymut, Do gibi araba alabiliyorduk. imdikilerde para
gani. Ancak bizim oynadmz sahalara ksalar ou top oyna-
yamaz. Sahann baz yerleri balk olurdu.

Burhan Sargn, bir keresinde top amura girdi karamambm,

diye anlatb.
Hatta ayakkabn kalrd amurda ... Ayakkabn kard, ayak-
kabn tekrar giymek zorunda kalrdn.

Bir de kramponlannz ok sertmi. Lefter'in evinde kramponla-

nn grdm, ne bklyor, ne esniyor. Tahta gibi bir ey ...
iviyle akarlard onlar. Bazen iviler ayaklarmz delik deik ederdi.

Bugn kendinize benzettiiniz bir futbolcu var m?

Zevk alarak seyrettiim bir futbolcu yok. Mesela bir lhan
Mansz diyorlar. Ama bir mata varsa be mata yok. Yani istik-
rar yok. Halbuki Lefter, Metin Oktay, Turgay, engel Hseyin
gibi o dnemin futbolcular ok istikrarlydlar.

Sohbetimizin banda 53 yldr Beikta'taym demitin.

Nasl bir aktr bu? ..
Anlatlmaz. Ancak yaanr. Ben hala Beikta'ta oturuyorum.
Arkada evrem de Beikta'ta ... Sleyman Seba ile haftada bir-
iki defa buluur, konuuruz.

74
 Kara yiit Ali hsan

Beikta'n efsane futbolcu/an yllar sonra bir araya gelme imkan bulmulard.
Sol bata Ali hsan, sa bata ise Sleyman Seba

Lise hayatnza stanbul'da devam edebildiniz mi?

Boazii Lisesi'ni bitirdim. Zeki Mren ile ayn snftaydk.

Tandnz Zeki Mren'le, sahnelerdeki Zeki Mren ayn myd?

Hibir fark
yoktu. Sesi ve diksiyonu ok iyiydi. Onunla ilgili
bir hatram var. Tevfik Grelsoy adnda bir edebiyat hocamz
vard. Bir gn beni tahtaya kaldrd ve kitaptan bir iiri gstere-
rek oku dedi. "Lebiderya durur" diye okumaya baladmda bir-
den kzd; "Otur eek" diye beni oturttu. "Gel bakalm Aziz bin
Zeki..." diye Zeki Mren'i kaldrd tahtaya ... O da aruz vezniyle
kelimelerin hakkn vere vere okudu. Tevfik hoca tekrar bana d-
nerek "Eek" dedi "iir byle okunur."

Liseden sonra okudunuz mu?

Liseyi bitirince tahsil hayatn braktm. Daha dorusu brak
mak zorundaydm. O dnemde baz arkadalar liseyi bile bitire-
memilerdi. ki i bir arada gitmiyordu.

75
 Byk bakan Sleyman Seba

Beikta' a adanm bir mr,

Sleyman Seba
Sleyman Seba

Rynn
za Sleyman Seba 1926 ylnda He:dek'in Souksulu k-
yaknndaki babasnn sahibi olduu Souksulu Rza
bey iftliinde dnyaya geldi. 5,5 yanda stanbul'a halasnn ya-
nna geldi ve eitimine balad. Futbolla Kabata Lisesi'nde tan
t. 1943 ylnda Beikta yneticileri tarafndan fark edildi ve
gen takma alnd. 1945 yl Sleyman Seba'nn Beikta A Ta-
kmna gei yldr. Siyah beyazl formay 10 yl boyunca santra-
for ve sa i mevkilerinde baaryla tad. 1947'de nn Sta-
d'nn alnda sve'in AIK takmna att ilk golle tarihe geti.
Seri, istikrarl ve baarl futboluyla efsanevi Beikta onbirinin
vazgeilmez aslarndan birisiydi. 1954 ylnda en verimli dne-
minde 28 yanda mensks sebebiyle futbolu brakmak zorun-
da kald. 2 kez A Milli Takm formasn giydi ve Ordu Milli Tak
mnda grev yapt. Futbolu braktktan sonra ok sevdii Beik
ta'tan kopmad ve 1957 ylnda Hakk Yeten'in ynetiminde
ye olarak Beikta'a hizmet etmeye devam etti. 1984'te Beik
ta bakan Mehmet stnkaya'ya kar bakanlk iin adayln
koydu ve 88 oy stnlyle seimi kazanp bakan oldu. 16 yl
lk bakanlk dneminde Beikta baardan baarya kotu. 16
yl gibi uzun ve baarl bakanl sresinde Beikta 3' st s-
te olmak zere 5 lig ampiyonluu ve birok kupa kazanmtr.
Tesislemeye, kurumsallamaya ve alt yapya ok nem veren
Seba, bu konudaki reel icraatlaryla Beikta' daima modern bir
futbol izgisine tamay hedeflemitir. Bakanlk dneminde
Akaretler'deki kulp binasn Beikta'a kazandrmt. Ayrca
Fulya tesisleri, mraniye, ilekli, Pendik tesisleri, Beikta Kole-
ji ve Beikta Plaza gibi nemli yaplar Beikta'a kazandrd.
Aklc, otoriter, istikrarl ve elebi kiilii ile gnllerde taht
kuran Sleyman Seba, 2000 ylnda aktif yneticilii brakt.

77
Onlarn Hikayesi

Beikta'n
efsane kaptan ve bakan Sleyman Seba ... Onunla rportaj
yapmak her babayiitin harc deildir.

Milli Olimpiyat Komitesi'nin Sleyman Seba'ya onur madal-

yas verdii zamanlarda Selim Soydan'n "Bir abide, neresinden
bakarsanz bakn bir abide" diye bir yazsn okumutum. Bir Fe-
nerbaheli olmasna ramen Selim Soydan, Seba'nn futbolculu-
undan yneticiliine ve herkese takdir edilen insani meziyetle-
rine kadar pek ok ey anlatmt bir yazsnda. zellikle insani
meziyetlerini ok takdir ediyordu.
ocukluumdan beridir bir Bakan Seba ismidir duyarm. Be-
iktallar iin efsanevi bakan, rekabetin en azlsn yaayan ra-
kip fanatiklerin bile takdir eyledii bir insan ... Ancak gn gelip
de efsane olmu bu zat ile kar karya oturacam, dahas elle-
rinden kahve ieceimi hi mi hi aklma getirmezdim. Gsterdi-
i mtevazilik ve misafirperverlik, bana Selim Soydan'n satrla
rn hatrlatt.
Sleyman Seba ile konumak benim iin inanlmaz bir frsat
t. Hakknda aktarlan kimi yanl bilgileri kendi azndan dzelt-
mek frsatn ona sunmakta, rportajn amacna ulamas asn
dan benim iin ayr bir keyifti.

78
 Byk bakan Sleyman Seba

Beikta'm o yllardaki efsane kadrosu. Ayakta sadan

nc kii Sleyman Seba'dr.

Ancak bir problemim vard. Karmdaki insan az konuuyor,

stelik holanmad bir konuyla karlasa sz asla muhatabnn
istedii izgiye getirmiyordu. Zor bir insand. Adeta cmbzla sz
alyordum azndan. Ancak sohbetimizin ilerleyen dakikalarnda
kendisine hak verdim. Zira istemeden yle bir yanlln iine
dm ki Allah dmanmn bana vermesin.

Sleyman ahi, sizinle ayn dnemde top koturan kimler var

gnmzde? ..
Biroklar sizlere mr. yle zannediyorum ki Vedii var, -Al-
lah uzun mr versin- Faruk var, Ali hsan var. Geri bizden son-
radr ama Recep var. Ethem en eskilerimizdir. Blent var ama
uzun zamandr bir haber alamadm kendisinden. Hatta bir ara
rahmetli kr ile talya'da top koturmulard. Galiba 6 kii fa-
lan kaldk.

Efsanevi Beikta
tabiri nereden kt? ..
imdiherkes efsane oluyor ya... Onun iin byle tabirlere
nem vermiyorum.

79
Onlarn Hikayesi

ok erken brakmsnz. Gerek sebebi mensks myd? ..

nce futbola balaym anlataym da sonra brakma sebebi-
ne gireyim.

Tamam, sohbet havasnda olmas benim de kolayma gelir

Babamn, Hendek'in Souksu Ky civarnda byk bir ift-
lii vard. Be yalarna kadar burada kaldm. Sonra stanbul'a,
rahmetli halamn yanna yerletim. nce Akaretler'de oturduk.
lkokula burada, imdiki Beikta Plazas'nn yerinde balam
tm. Sonra 19. lkokula verdiler bizi. imdi ki DGM'nin olduu
yerdeydi. Eski bir sarayd. Sonra, oray bitirdikten sonra Kabata
Lisesi'nin orta ksmna girecektim ama o yllarda kinci Dnya
Sava yllarnda Kabata civar askeri ynden ok hareketliydi.
Onun hemen yannda Beikta Ortaokulu ald. Burhan Tan'n
kaynpederi Ekrem bey orann mdryd. Ben buray bitirdik-
ten sonra Kabata Lisesi'ne getik. 1945-46 dneminde mezun
oldum. Sonra edebiyat fakltesine yazldm.
imdi ben 60 senelik olaylar
toparlamaya alyorum. Hatra
larda kopukluk olursa ikaz et.
O sene mahalli lig ampiyo
nu, sonra Trkiye ampiyonu ol-
duk. Bugnk gibi milli lig yoktu.
stanbul' da topu topu 8 takm
vard. ampiyonadan sonra bizi
Amerika'ya davet etmilerdi. Bir
aya yakn ilgin bir seyahatimiz
oldu.
Ben Kabata'ta futbol oynar-
ken rahmetli, Nazm zbay -fe-
derasyonda ikinci bakanlk yap-
mt- Hasan Polat bey ve Lavto
Beikta yneticilerine benden
bahsetmiler. Rahmetli Hakk

Sleyman Seba, henz birka aylkken Kaptan, Sadri Usolu ve Fehmi

babasnn kucanda ... bey o dnemin yneticilerinden-

80
 Byk bakan Sleyman Seba

Top oynarken rakip defans halla pamuu gibi atar ve gollk pasn verirdi.

di. Bunlar kabul edince Beikta Gen Takmnda oynamaya ba

ladk. Tabii o zamann Gen Takm imdiki gibi deildi. Sadece
Gen Takm deil, A Takm bile bugn ok farkl durumdalar.
Byk paralarn dnd bir ortamn iindeler. Bizim dnemi-
mizde para yoktu. Dnmek bile aypt.

O dnemin insanlar daha saf, daha zveriliymi.

Elbette ... Arkadalklar vard.
Herkes birbirine sevgi ve say-
gyla balyd. 1946 ylnda da A takmnda futbol oynamaya ba
ladm. Bu sre iinde kaptanlk yaptm. 1954'te de futbolu brak
tm.

Mensks sebebiyle mi?

Maalesef, o zamanlar mensks hastalklar imdiki gibi 1
hafta 1 O gnde atlatlamyordu.

ok erken deil mi? En verimli anzda futbolu brakmsnz.

26-27 yalarnda falandm.

81
Onlarn Hikayesi

Sonrasnda
Sonra futbolun politikasna atldk. Arkadalarmzla birlikte
gzel bir grup kurmutuk. Deiik bakanlarn riyasetinde mese-
la, Hakk Kaptan, Asi Bey, Selahattin Akel'in riyasetinde al
malarmz oldu. 80'li yllarda palazlanmaya baladk. 1984'te
rahmetli stnkaya ile ok medeni ller ierisinde bakanlk
yarna girdik. 88 oyla kazanmtm. 2000 ylnda da "Allaha s
marladk" deyip ayrldk.

zeti bu ... Sizin futbolculuunuzu yeni kuaklar tanmyorlar.

Futbolcu Seba'nn tekniini, oyun anlayn anlatr msnz?
Kendimi anlatmay sevmem. Tanyanlara sorun.

Hangi mevkide oynuyordunuz?

Beikta A Takmna girdiimde santrafor oynuyordum. O
zamanlar Trkiye'nin nadir yetitirdii santraforlardan Kemal
Glelik askere gitmiti. Onun yerine bir mddet santrafor oyna-
dm. Sonra bir Galatasaray manda sa ak oynadm. Demek
ki bu mevki de temayz etmiiz ki futbolu brakncaya kadar hep
sa ak oynadm.

Sleyman ahi, karakteriniz icab pek konukan deilsiniz. Sizinle

ilgili bir aratrma yaptm. Ama ulatm btn bilgiler ok ksa,
ansiklopedik bilgiler ve birbirleriyle rtmyor (Kendisine
bunlar aktaryorum, sinirleniyor ve adeta yerinden hopluyor.)
Nereden aldnz bunlar, hepsi yalan yanl eyler yazyor.

Bunlarn hangisi doru veya yanl sizin aznzdan renelim.

Babanz aydn bir iftiymi, sizin yksek tahsil yapmanz ok
istiyormu. Sizi futbola ynlendiren Amerika seyahatiniz mi
oldu?
Alakas yok. Rahmetli babam benim Siyasal Bilgilerde oku-
yup hariciyeci olmam istiyordu. Fakat benim gnlm futbolday-
d. Liseyi bitirince Edebiyat Fakltesi'ne girdim ama benim ide-
alim Deniz Harp Okulu'na girmekti. Ama futbola olan sevgim
hayatmn akn btnyle deitirdi.

82
 Byk bakan Sleyman Seba

Beikta'n sve ampiyonu AEK ile yapt bir matan nce kaptan Sleyman
Seba ile rakip takmn kaptan seremonide...

Ka kere milli oldunuz?

Birka kere A Milli olmutum. Bir tanesi, Beikta'n ampi
yon olduu senedeydi. Ordu Milli Takmnda da 5-6 kere oyna-
dm.

Tarihini hatrlyor musunuz?

Amerika' dan dndkten sonra 1951 ylnda yedek subay ol-
dum. 1952 ylnda Dnya Ordulararas ampiyonas vard.

Bir de nn Stad'nda atlan ilk gol size aitmi.

Evet, siftah yapmak bana nasip olmutu. sve ampiyonu
AEK takmna atmtm (O mala ilgili bir fotoraf gsteriyor.) O
zamanki seyircilerin kyafetlerine dikkat ettiniz mi? Herkes kra-
vatl ve apkal.

Bunlarn hepsi taraftar m? ..

Evet

83
Onlarn Hikayesi

Top oynad yllarda yurt dndan gelen cazip teklifleri deerlendirememiti.

Zira erken yalarda mensks olmas onu futbolun dna itmiti.

84
 Byk bakan Sleyman Seba

Bugnk seyircilerle bir kyaslama yapar msnz? ..

Kyaslama konusundan pek holanmyorum. O zaman bir an-
lay vard. stanbul mahalli liginde kyasya bir yar olurdu. Ga-
latasaray, Fenerbahe, Beikta, stanbulspor, Vefa, Kasmpaa,
Adalet ve Beykoz gibi takmlarn taraftarlar arasnda brakn kav-
gay, kfrleme bile olmazd.

Oysa imdilerde bak, sabr hatta testereyle bile giriyorlar.

stelik o dnemde btn seyirciler bir arada otururdu. En
ufak bir tepime olmazd.

Bugnk rekabetin temelinde rant kavgas m var?

Profesyonellik ktktan sonra bir takm deimeler oldu. Ni-
hayet bugnk hallere dtk. Stadlar arenaya dnd. Ancak fut-
bol bir spordur ve bir estetii vardr.

Bakanlnz dneminde futbolcu alrken baz dsturlarnz

varm. Sadece oyunculuk kabiliyetine bakmyormusunuz.
yle olmas gerekir. Mesela benim 16 senelik dnemimde al-
t yedi farkl teknik adamla altm. altmz futbolcu saysn
hatrlamyorum bile ... Biz bunlar tercih ederken iyi huylu olma-
larn, drst olmalarn bile gz nnde bulundururduk.

Metinli, Feyyazl dnemleri yam kk olmasna ramen ok

iyi habrlyorum. Sizin zamannzda parlamlard.
Onlarn hepsi altyapmzdan yetimiti. Beikta'n en byk
futbolcu kayna altyaps olmutu.

Altyapy en iyi kullanan siz olmusunuz. Ama imdi bir sene

bir seneye uymuyor. Kadrolar devaml deiiyor.
Ynetimlerin anlay deiti. Her gelen teknik adam kendine
gre bir uygulama yapyor. Biz altyapya nem vermeyi rahmet-
li Hakk Kaptan' dan rendik. Eskiden bir eref Stad vard. n
n Stad ald zaman Avrupai bir grnts vard. Bir sene
sonra zemini tarlaya dnd. )980'li yllardan sonra yava yava
sahalar dzelmeye balad. Modern im sahalar yapld.

85
Onlarn Hikayesi

Siz de bu konuda ciddi olarak hizmetler vermitiniz.

Bu bir ekip meselesidir. Bir inan sonucudur. ok sayg duy-
duum rahmetli Ahmet Paftal bey ile bir Ramazan gn sohbet
ediyorduk. Dedi ki; "Beikta bu kadar mazisi olan bir byk bir
toplum. Sporda olsun, siyasette olsun, hatta Kurtulu Sava-
'nda, Birinci Cihan Harbi'nde bir sr evladn kaybetmi. Bu
kadar byk bir toplum niye eitime de nem vermesin?" te
Beikta Koleji'nin temelini bu fikirle attk. imdi ok mutlu olu-
yorum.

Sizin mrnz Beiktala yorulmu.

Beiktaile benim beraberliim fiilen 1944'te balyor. Geri
5 yalarnda iken Beikta snrlar iine girmiim. Bunu da hesa-
ba dahil edersek, aa yukar 58-59 senedir bu daire iindeyim.

Allah hayrl ve uzun bir mr versin. Hi unutamadnz bir

ma habras var m?
Her man kendine gre bir hatras vardr. Dier takmlar lt-
fen alnmasnlar. Fenerbahe, Galatasaray ki futbolumuzun du-
ayenleridir, bunlarla yaptmz malarn kendine has zellikleri
vardr. Kurulduundan beri bu byle devam etmekte, byle de
devam edecek. Ama rekabetimiz hep sahada kalmtr. O d-
nemde rakip olduumuz arkadalarla bazen bir araya gelip has-
ret gideririz.

Mesela kimler
Ben bu gnlerde daha ziyade Galatasarayl Turgay eren ile
sk sk beraber oluyorum. Fenerbaheli Selahattln'i, Kk Fik-
ret'i gryorum. Selahattin sa haft oynard. O da Trkiye'nin
yetitirdii nadir kymetlerden biriydi.
likilerimiz iten, samimi, riyasz ve yalansz.

Bir de hepiniz gerek bir beyefendisiniz. Mesela Turgay ahi,

siz ve dierleri son derece kibarlar.
yle olmamz gerekir.

86
 Byk bakan Sleyman Seba

Futbolu saak olarak oynuyordunuz. Bugn beendiniz kimler

var?
ok iyi sa aklar vard bizim dnemimizde. Galatasarayl s
fendiyar, Fenerli Erol ve Beiktal Fikret gibi ... Gnmzde ise
her ne kadar deiken oynuyorsa da Nihat Kahveci var.

Sleyman ahi sizin bir zelliiniz daha var. Medya mensuplaryla

pek sk fk deilsiniz. Eskiden de mi byleydiniz?
Bundan 35 sene ewel Beikta skelesi'nin yannda bir Park
Restoran vard. Gayet mtevazi bir yerdi. Bazen oraya Hakk
Kaptan, rahmetli Ruhi Sangar, Kemal Glelik, Ali hsan ve bir-
oklar da giderdi. O gnlerde imdiki gibi zel televizyonlar yok.
Tarihini imdi pek hatrlayamyorum. 1980'li yllarn ortala-
rndayz. Bamdan messif bir olay gemiti. Kemal Glelik Ak-
baba' da amcasnn olu ile beraber kalyordu. Seraclk yapyor
du. Bir sonbahar akam bir telefon geldi. smini vermek isteme-
diim bir gazeteci arkadamz; "Bamz saa/sun. Kemal abisiz-
lere mr vefat etti." Tabi hepimiz ok olduk.
Aradan bir 10-15 dakika geti TRT' den telefon ettiler. Kemal
ile ilgili bilgi ve resim istiyorlard. Hemen istediklerini tedarik et-
tik. Saat 20.00'deki ana haber blteninde de verdiler. Benimle
telefon balants kurdular. Ben gayet zgn bir ekilde Ke-
mal' den bahsettim. Sonra eve dndm. Telefon ald. TRT'den
aryorlard. Meer Kemal'in ld haberi yalanm. Ama iste-
dikleri ey yaplan yanl benim azmdan dzeltmekti. zr di-
leyen bir konuma yaptm.
Sonra kulp mdrmz evket Yorulmazla bir arabaya atla-
yp doruca Kemal'in evine gittik.
Zira her iki habere de inanamadk. Gidip kendi gzlerimizle
grmek istedik. Evde bir yaknn bulduk. rendik ki Kemal ya-
yor. Tarif edilen yere gittiimizde bir baktk ki Kemal etrafna
mahalleden ahbaplarn toplam en akrak muhabbet ediyor.

Olaylardan haberi yok mu?

Hibir eyden haberi yok gzkyor. Sarma dola olduk ta-
bii ki. ..

87
Onlarn Hikayesi

Peki nasl haberi oldu?

Biz epeyce sohbet ettik. Tam kalkarken ne dese beenirsiniz?
"Ben akamlar erken yatarm. Kalp ilacm alp yataa girmeden
nce u haberlere bir bakaym dedim. Hay bakmaz olaydm. Ek-
randa benim resmim var ve benim ldm sylyorlar. Ulan
yaarken ldrdler beni be! .. " Ama ay sonra ac ama gerek
bir haber geldi. Yeeni vefat ettiini bildirdi.

Bu habere hemen inandnz m?

Hayr. nceki olay hatrlatp konumutuk.

Selim Soydan'n dilinden Sleyman Seba

ok iyi bir oyuncuydu. Futbolu ok iyi bilen bir insan. Daha-
s, Beikta'n ahsnda Trk futboluna byk hizmetler yapt.
Sadece Beikta'a kazandrd hizmetler deil, yerletirdii man-
tk da mkemmeldi. Olgun, bilgili, tecrbeli ve retken bir ba
kan tipi izdi. Onun bu zelliini btn kulp bakanlar rnek al-
mal diyorum. Beikta' yeniden ayaa kaldran isimdir bana g-
re ... Bakanlk dnemi hep baarlarla geti. Bugn Beikta'
ynetenler ondan ok ey renmilerdir. Keke Fenerbahe'nin
bakan olsayd.

88
 Baba Recep

Futbola adanan bir mr; Baba Recep

Seyirciyle olan diyalogu kskanlmt ...

Recep Adanr
929 ylnda Ankara"da doan Recep Adanr, futbola Anka-
1 ragc'nde balad. 1950 ylnda Beikta'a transfer oldu ve
on yl sreyle Beikta'ta top koturdu. 1959-60 sezonunda Ka-
smpaa, 1960-62 sezonunda da Galatasaray'da oynad.
Taml 7 kez Milli Takm formasn giydi. Sahadaki sa i mevki-
inde sergiledii baarl futboluyla Beikta kadar, btn Trki-
ye'nin takdirini kazanan Recep Adanr'a taraftarlar tarafndan
sevgilerinin bir ifadesi olarak baba lakab verildi... Baba Recep,
futbolu 1963 ylnda Galatasaray'da brakt. 1965 ylnda Beik
ta'n Arsenal'le oynad bir mata son kez giydii sevgili Beik
ta formasyla jubilesini yapt. Futbolu braktktan sonra Kbrs'ta
ve Beikta'ta antrenr olarak alt. 1964-197 4 yllar arasn
da Beikta'ta menejerlik yaparak sevgili takm Beikta'a hiz-
met etmeye devam etti. Recep Adanr, Yeni Asr ve Son Hava-
dis gazetelerinde de spor yazarl yapt.

Karmda dimdik, son derece k ve beyefendi bir ahsiyet

var. Etkilenmemek mmkn deil. Karlkl konumaya balad
mzda ise o etkilenmeye balyor, zira sohbetimizin odak nok-
tas Beikta zerine ... Beiktallarn Baba diye hitap ettikleri
Recep Adanr "mrm bir tek ey iin adadm o da Beikta
m" diyor baka da bir ey demiyor. Krgnlklar ve zaman za-
man yaad hakszlklar onu incitmi. Ancak hi yldramam.
Aksine Beikta'a olan sevgisi giderek artm. O gerekten olgun
tavrlaryla baba hitabna layk olmu. Taraftarlar her ma sonu
omuzlarna aldklar Baba Recep'i, evinin kapsna kadar gtrr-
lermi.

89
Onlarn Hikayesi

Biraz hayatnzn ilk yllarndan bahseder misiniz?

Ben, Ankara doumluyum. 1929 ylnda Ankara Akkpr
semtinde dnyaya geldim. ocukluumuzdan bu yana futbolu
seviyorduk. Mahallemizde arkadalarla top tepitiriyorduk. Or-
taokulu bitirdik. Mahalle malarnda mahallemizin byklerin-
den olan bir Nuri abimiz vard. O da Ankaragc'nde oynuyor-
du. Bir de askeri fabrikada Kemal abimiz vard. Beni hep ma-
hallede seyrettii iin bana dedi ki seni Ankaragc'ne gtre-
yim. Peki falan dedik ama ekinerek, Ankaragc'nn gen ta-
kmna gittim.

Ankara'da yayordunuz. Yanz msait. Hi Atatrk'le

karlatnz m?
Ben Atatrk' gren ender insanlardan biriyim. Her hafta so-
nu Cumartesi gnleri Atatrk bizim mahallemizden geer kk
iftlie giderdi. Ve biz de yola dizilir kendisini alklardk, o da se-
lamn verir giderdi.

Futbol o dnemde pek tutulan, para kazandran bir meslek

deil. Ailenizin tepkisi n'oldu?
Tepki filan gstermediler. Ailem anlaylyd. Hibir ekilde
engelleme yapmadlar.

Ankaragc'nde neler yaadnz?

lk antremana ktm. Fakat Ankaragc'nn bir malzemecisi
vard, ok huysuz biriydi. Tahta gibi bir ayakkab vard. ivili idi.
Sahada brakn oynamay yrmek bile zordu. nk hep iviler
vard. Buna ramen antreman tamamladm. Ertesi gn antrema-
na geldiim zaman forma ve ayakkablarm deimi grdm.

O dnemde malzemecilerin havas yerindeymi.

Evet, antrenrden ewel okeyi malzemeci veriyordu. Bundan
sonra her antremanda en gzel formalar, ayakkablarla kmak
bize nasip oldu. 1947 senesinde 3 sene Ankaragc'nde, 3 ay
gen takmda oynadm. 3 ay sonra da A takmna getim. Bura-
da 3 sene oynadm. En son Ankara ampiyonu olduk ve Trki-

90
 Baba Recep

ye ampiyonasna katldk. O
dnemde ampiyonaya s
tanbul' dan ve Ankara'dan
4'er takm katlyordu. Ana-
dolunun dier yerlerinden de
Altay ve Eskiehirdemirspor
vard. Finali Ankara' da oyna-
dk. Galatasaray ve biz her
iki mamz kazanmtk. Fi-
nalde kar karya geldik. lk
devre bittiinde 2-0 malup
durumdaydk. kinci devre
baladnda 1 gol daha ye-
dik, durum 3-0 oldu. Sonra
man seyri deiti. Takm
kaptanmz Fikret abi ve ben
2'er gol atnca Trkiye ku- Beikta'n unutulmaz kaptanlanndan
pasn 4-3 'le kazandk. Baba Recep.

Mthi bir sonu... Peki nasl Beiktal oldunuz?

ampiyonadan 15-20 gn sonrasyd. Ankaral olup da has-
talk derecesinde Beiktal olan iki kii vard. Biri Necmettin n-
der' diki sonradan milletvekili olmutu. Bir de berber Yusuf diye
biri vard. Bir gn beraberce beni ziyaret ederek Beikta'n tek-
lifini ilettiler.

Kim fark etmi peki Beikta'ta sizi?

Genel kaptanmz Arap Sabri vard. Ona bildiriyorlar. Beni s
tanbul' a davet ettiler. almalara katldk.

Ankara' da oynamanza ramen gnlnzde hep Beikta vard

deil mi?
Beikta benim her eyim, hayatmd. ocukluumdan beri
mahalle malarnda dahi Beiktal olarak oynardm. Allah gn-
lme gre verdi ve Beikta kadrosuna girdim. O erefli formay
10 sene gururla tadm.

91
Onlarn Hikayesi

Dnya Ordulararas Futbol turnuvasnda lkemizi baanyla temsil eden

millilerimiz.

Her insann hayalnda ilkler ok nemlidir. lk defa Beikta

formas ile sahaya kbnda neler hissettiniz?
Sahaya ktmda Ordu Milli Takm ile bir antreman ma
yaptk. Ordu takm talya' da Dnya ampiyonasna katlacakt.
Milli Takm seviyesinde ok gl idi. Yal bir havada sahaya
ktmzda btn Beiktal taraftarlar beni kucakladlar. Btn
seyirciler bana sevgi gsterisinde bulunuyordu. O gn ma 3-2
kazandk ve 3 gol de ben atmtm.
Unutulmaz tatllkta bir duygu yaamtm. Ama bu byk sev-
gi bir yerde bana zarar da verdi.

Hayrdr?
Seyirci ile olan sevgimi kskananlar kt. Her matan sonra
seyircinin omuzlarnda evime dnyordum. Futbolcu sadece ka-
biliyetle deil, sahadaki davranlaryla da sevgi veya nefret kaza-
nr. Ben hep terbiyeli olmaya altm. Benim iin spor demek
terbiye demekti. Edebimle sahaya kar, oyunumu oynardm.
Kskanlk, kulis yapma gibi kt alkanlklarm hi olmad. Bu-
na ramen beni kskananlar canm ok yakt.

92
 Baba Recep

Aktif futbolculuk hayatn bitirdiinde Beikta'a

tekrar
dnmtn deil mi? ..
Ben teknik adam olarak da senelerce altm. Antrenr ola-
rak, menejer olarak. yle de hizmet verdim Beikta'a.

Beikta' a ilk geldiinizde ne kadar para aldn?

3 bin liraya anlatk. Profesyonel olduumuz sene bizim ge-
nel kaptanmz biraz fazla tutucuydu. Profesyonel olduumuz za-
man Trkiye'de bir numaral profesyonel Ali hsan Karayiit'ti.
ki numaral profesyonel bendim. Benimle 5 sene mukavele yap-
mak istediler. Ben de 1 sene yapalm, para da almayaym, sezon
sonunda mutlaka anlarz, dedim. Kabul etmediler. Israrla 5 se-
nelik mukavele yaptk. 5 sene sonunda tekrar mukavelem yeni-
lendi. Bu srada ynetim deiti. Baz yneticiler, taraftarn bana
olan sevgisini kskanmaya balad.
Mesela ma kazanyoruz, futbolcularn primlerini vermiyor-
lar. Ben de takm kaptan olarak ynetime mracaat ederek
"Arkadalarn hak ettikleri hatta sz verilmi o primin verilme-
si lazmdr" dedim. Bu yzden bana kar tavr aldlar. Hatta be-
ni kadro d braktlar. Bu ok ayp bir tavrd. O dnemde Cu-
martesi ve Pazar gnleri olmak zere haftada 2 ma yapyoruz.
Ben de karmla maa gidip, numaral tribnde oturdum. O gn
Beikta, Ankaragc'ne malup oldu. Ben znt iinde eve
gittim. Derken kap alnd, kulp idarecilerinin beni ard
daveti geldi. Kulbe gittiimde inanlmaz bir soruyla karlatm.
Kulp bakan Ferhat Masup; "Sen! Beikta'n bayran yak-
trmsn." dedi.
Meer o gn baz Beiktallar malubiyetin verdii znty-
le Beikta bayran yakmlar. Tylerim diken diken oldu. Si-
nirlenmiim. Beikta Kulb bakan olarak bunu bana nasl
sylersiniz. Ben o bayra erefli bilen ve erefle tayan biriyim.
Beikta bayran nasl yakarm. Sonra zr dilemek zorunda
kald ama gnlmde byk yara at. Ama Beiktallm ben
hibir zaman kaybetmedim. Sevgimi, hibir eyimi kaybettire-
mezler.

93
Onlarn Hikayesi

Beikta'tansonra Kasmpaa'ya m gittiniz?

Evet. Ondan sonra Cihat Arman, Galatasaray'n ve Fener-
bahe'nin eski kalecisi, antrenr. Sayg duyduumuz bir insan-
d. Ayn zamanda Kasmpaa'nn antrenryd. Beikta'a zarar
vermek iin Kasmpaa'y sbvanse etmi. Benim gitmem iin
ste Kasmpaa'ya para vermiler.

O gnk Beikta'n bakan seni kskanm olamaz m?

Olabilir. nk taraftar beni ok seviyordu. Birka yl sonra
futbolu braktmda benim bakanlk iin mcadele edeceimi
sanm olabilir. kinci planda kalmay kimse hazmedemez. Ama
bu tip insanlar Beikta'a ok byk zararlar vermitir.

Kasmpaa gnleriniz nasl geti, Beikta'a kar oynadnz m?

Bir sene kadar Kasmpaa formas giydim. 1941 yl iinde
Beikta'la karlatk. Ama transfer anlamasnda Beikta'a
kar oynamama art vard.

Sizi Galatasarayl yapan kimdi?

Gndz abiydi. 10 para almadan da oraya gitmitim. Burada
da birka sene oynadm. 1940'1 yllarn parasyla 10 bin lira
prim vereceiz diye sz vermilerdi. Hala o paray alacam.

Beikta'a kar oynadnz m? ..

Beikta-Galatasaray ma ncesi gece yars 3 'e kadar Gn-
dz abiyle mnakaa etmitik, oynardn-oynamazdn diye. Yan
mzda Metin Oktay da vard. Gndz abi ok kinci bir adamd.
Metin ise tam tersine beni destekliyordu. Gndz Kl'n kininden
korktuum iin kabul ettim. Bu ekilde bir defa oynamtm.

Beiktallar kzmad m?
Futbol hayatnda kimseye nasip olmayan ey bana nasip ol-
du. Beikta taraftar beni sevgiyle kucaklad. Sadece Beiktal
lar deil Galatasarayllar da beni anlyorlard. Trk futbolunda iki
zt takmda oynayp ta her iki takm taraftarlarnca sevilen ka
futbolcu var ki?

94
 Baba Recep

Recep Adanr, Beikta' ylesine sevmi ki hibir zorlama onu bu akndan

vazgeirememiti.

Galatasaray'dan ayrldktan sonra

Kbrs'a gittim. Antrenrlk yaptm.

Jbile yaptnz m?
Beikta'ta yaptm. 1965'de Arsenal Trkiye'ye gelmiti. s
tanbul ve Ankara'da malar yapt. Ankara'daki ma jbilem ol-
du.

Beikta'tan uzaklap Millt Takmdan bahsedelim. Ka kere

milli olmutunuz?
1 7 kere Milli Takmda oynadm. O unutulmaz Federal Al-
manya manda 25. dakikada attm gol unutmuyorum. Bir
gn ewel Berlin Belediye Bakan kokteyl vermiti. Almanya'da
ok sevilen birisiydi. Trkiye'de niversitelerde hocalk yapm,
Trke'yi adam gibi konuan ender insanlardand. Tabi kokteyl
konuklar bize tepeden bakyorlar. Bizim gol manya olacam-

95
Onlarn Hikayesi

z iddia ediyorlar falan. Ertesi gn sahaya ktk. Heyecanlyz.

lk defa 100 bin kiilik sahada oynuyoruz. Bir ara Gndz abi
aradan bir pas att. Ben kaleci Turek'le kar karya kaldm. O
zaman bir efsane vard. Turek'in gzne bakan arr ve topa
bakamaz diye ... Ben de modaya uydum bakmadm. lgintir ters
keye yatrdm ve gol oldu. 100 bin kiide ses yok. yle ki ben
topun dar ktn zannettim. Bu ma 2- 1 kazanmtk.
Ma esnasnda bir korner at yapyorum. Kr sal yal bir
kadncaz; "yavrularm, aslanlarm" diye baryor. ardm
kaldm. O 100 bin kiinin iinde annem yanda bir Trk kadn
baryor. ok heyecanlanmtm. Neyse ma bitti. Ma srasn
da centilmen rol yapan Almanlar ellerine ne gemise bize at
yordu.

Daha sonra Milli Takmdan neden kesildiniz?

1954 senesinde dnya kupasna giden kadroya seilmitim
ama bizim genel kaptanmz Arap Sadri mani oldu. Gya stan
bul'daki zel malarda haslat yapamazmz.

Futbol sadece sahada deil, kulislerde de oynanan bir strateji

oyunu gibi.
O dnemde Sadri tek bir adamd. Her dedii olurdu. Zaten o
zaman 80 kii 100 kii kongreye gelirdi. Sadri neye el kaldryor
.sa dierleri de ona kaldrrd.

Hangi mevkide oynadn?

Sa i ve forvet.

Bir de frikiklerin nlrnym ...

Ben yalnz frikikle anlmak istemiyorum. Benim futbol tekni-
im, futbol kabiliyetim, futbol zekamdan bahsedilmesini istiyo-
rum. Allah'n bana verdii o kabiliyetten bahsedelim. Topu topu
3-5 frikik atmmdr. Esas benim pas verip te attrdm goller
var. Onlardan bahsedilmesini istiyorum. Ben Beikta'a 200 ta-
ne gol atmsam 300 tane de attrmmdr.

96
 Baba Recep

Sizi tanyanlarn en ok bahsettikleri konulardan biri de

man ilk dakikasndan son dakikasna kadar ayn performans
sergilemeniz.
On ma zerinden bir deerlendirme yaparsak, 6 ma iyi, 2
ma orta, 2 ma da kt oynayabilirsin. Hastalk var, stres var-
dr. Bir futbolcunun 2 nemli faktr vardr. Fizik kondisyon ve
ruhi kondisyon ... Yani insann i dnyasnn huzurlu, aydnlk ol-
mas lazm. Rahat olmas lazm. Bu ikisi bir arada olmazsa zaten
baarl olamaz. Form tutamazsnz. Ama beni baarl yapan Be-
ikta'n sevgisi, taraftarn sevgisidir. Onlar beni motive ederdi
sahaya ktm zaman. O gsterdii sevgi, alk, takdir beni mo-
tive ederdi. Ben baarl olmusam taraftarn sayesinde baarl
oldum. Yoksa yneticiler bana o morali vermediler. Aksine bal-
taladlar. Ben her maa gergin kyordum. Ev kirasn m d
neyim, ertesi gn ne yiyeceimi mi? .. Ama Beikta sevgisi hep-
sinin stesinden gelmiti.

Dnk ve bugnk futbolculardan beendiklerin?

Bugnklerin ou zel hayatlarna dikkat etmiyorlar. Sergen
byk bir kabiliyet. Halkn sevgisine mahzar olmu insanlarn,
sporcularn taraftarn zmemesi lazm. Onlarn sevgisine karlk
vermesi lazm. O fedakarl yapmas lazm. Ama zaman geiyor,
ya ilerledi. Belki bundan sonra istese de oynayamayacak. Ama
Beikta seyircisi onu gnlne basm.

Eskilerden kimler var?

Lefter, ok takdir ettiim bir futbolcudur. Trkiye'nin gelmi
gemi en byklerden bir tanesidir.

kinizin ortak bir noktas var. Takm kurtaran bir misyonunuz

varm.

Dorudur. En olmayacak malarda takm kurtaran goller at-

m veya attrmzdr. Zaten bugne kadar anlmamzn sebeple-
ri de yaptmz hizmetlerdir.
Yamurlu bir havada Fener-Beikta ma oynuyoruz. Ma s
rasnda kaleye ok sert bir ut atmtm. Lefter ayan koyma-

97
Onlarn Hikayesi

sayd gold. Ben zlrken Lefter "Baksana yaptna" dedi. Bir

baktm ki kramponu ikiye ayrlm.

Metin Oktay ile olar bir hatranz var m?

Futbolculuu
da insanl kadar gzeldi. Baarl bir futbolcuy-
du. Ayrca sporcuda aranan vasflara sahipti. Terbiyesi, saygs,
hrmeti, kulbne olan ball. .. ok sevdiim bir insand. Bir
Milli Takm antrenmanndan sonra, Metin bana daha ewel de-
miti ki Baba dedi, daha Galatasaray'a falan gelmeden, zmir'e
geldiinizde siz fuarda yrrken ben de arkanzdan gelip sizin gi-
bi yrmeye alrdm, derdi. Hi unutmuyorum. Ondan sonra
bir Milli Takm antrenman bitti, Metin yanma geldi. Baba dedi
5'er at yapalm dedi. Ama atacamz yeri syleyeceiz, uraya
atyorum, buraya atyorum falan filan. Bir kaleci aldk kaleye,
bala dedim Metin'e, balad. 5'te 3 att. Ondan sonra ben at
lara baladm. 5'te 5 atta isabet yaptm. Rahmetle anyorum
ondan sonra geldi, baba sen byksn dedi elimi pt. Ben de
alnndan ptm. Sarldk, ikimiz beraber soyunma odasna gittik.

Futbolu braktktan sonra neler yaptnz? .

197 4' e kadar menejerlik yaptm, antrenrlk yaptm, teknik
direktrlk yaptm.

Beikta size niin baba lakab verdi?

Bu bana verilmi en byk manevi bir onurdur. Taraftar, sev-
dii sporcuyu, hem sahann iinde hem sahann dnda takip
ediyor. Babalk lakab insana yaktrlan ikinci bir isim. Kulbe
olan ballm, taraftara olan sevgim bunu kazandrd bana.

98
 Mikro Mustafa

Boyu kk futbolu byk efsane

Mikro Mustafa

Mustafa Gven
936 ylnda Bursa'da dodu. 195l'de Bursa Yldrm
1 Spor' da futbola balad. 1955 ylnda Adana Milli Mensuat
takmna transfer oldu. ki yl top koturduu Adana Milli Men-
suattan Ordu Milli Takmmzda oynamas iin bir yl erken ola-
rak askere alnd. zellikle Trk Ordu Milli Takmnn ABD Or-
du Milli Takmm 19-0 gibi farkl bir skorla yendii mata, 6 gol
atarak futbolunu iyice fark ettirdi.
Ksa boyu, sa aktaki sratli futbolu ve golclyle byk
n yapt ve Mikro Mustafa diye anlmaya balad.
Askerliini tamamladktan sonra 1957 ylnda tutkunu olduu
Fenerbahe'ye transfer edildi ve 7 yl gibi uzun bir sre Fenerbah-
e'de futbol hayatm devam ettirdi. Trk futbolunun unutulmaz
futbolcularndan olan Mustafa Gven 1968-69 sezonunda antre-
nr-futbolcu olarak alt Malatyaspor'u 3. ligden 2. lige kart
t ve baarlarla dolu futbol hayatna bu takmda veda etti.

Lakab minyon fiziinden dolay Mikro, yani kk. Fakat

onun doyumsuz futbolunu seyredenleri dinleyince bir dev olduu
nu anlyorsunuz. ahsen tannca kocaman bir yree, sevecen
bir kiilie sahip olduunu grdm.
Futbolun ve Fenerbahe'nin dnda kalmas imkansz bir or-
tamda bym. Zira drt erkek kardeler ve drd de futbolcu,
dahas drd de hasta Fenerbaheli ...
Fenerbahe'ye ilk geldiinde kimse ans tanmam ona. Zira
. boy desen 1.60, arlk desen 51 kiloya sahip. Hani yannda bi-
risi haprsa uup gidecek boyutlarda.

99
Onlarn Hikayesi

Fenerbahe'nin alt yapsna byk emei geen Mikro Mustafa'y FB tesislerinde

her zaman grmek mmkn.

Hatta futbolun ordinarys Lefter bile grnne aldanm;

"Olum senin baka iin yok mu da geldin Fener'e?.. lla stan
bul'da top oynamak istiyorsan git Beyolu'nda, Vefa'da oyna"
diye km. Mikro Mustafa hemen cevab yaptrm; "Olsun
Lefter abi, seninle ayn takmda bulunmak bile bana yeter."
Zaman Mikro Mustafa'nn ne menem bir futbolcu olduunu
cmle aleme gstermi. Lefter, erken konumakla yapt hatay
olgunlukla telafi etmi ve "Evlat, zamannda sar/ettiim szleri-
mi geri aldm" deyip bu defa elinden skca tutmu. Hem de bir
daha hi brakmamacasna ...

lk olarak ocukluunuzdan balamak istiyorum. Aileniz nereli?

ocukluum Bursa'da geti. Babam Giresunlu, annem Bur-
sal'yd.
Biz 4 erkek kardetik. Bursa'nn Yeil mahallesinde otu-
ruyorduk. 16 yandayken ciddi olarak futbolla ilgilenmeye ba
ladm. Zaten byk abim Bursa'nn en iyi takm olan Azer d-

100
 Mikro Mustafa

man Yurdu'nun en iyi futbolcularndand. Onun k evki

abim vazpaa'da oynuyordu. Ben Yldrmspor'da oynarken kar-
deim de Gvenspor'da oynamaya balad. Aralarmzda 3'er ya
4'er ya vard. lerinden sadece benim ansm yaver gitti. En
isim yapan futbolcu ben oldum. Bunu biraz da boyumun ksa ol-
masna balyorum. Sahada ok kvraktm. Tekniim de iyiydi.
Abilerimin boylar 1. 7 O' in zerindeydi.

Hem Fenerbahe'nin hem Milli Takmn en ksa

futbolcusuydunuz.
Evet, mikro ismi boyumun ksalndan verilmiti.

Kardelerinizin hepsinin futbolcu olmasn aileniz nasl karlad?

Annem btn skntlarmz gslemiti. Babamza bir ey
yanstmazd. Zira babam ok sert bir adamd. Kabzmallk yap
yordu. Yani fakir bir aile deildik. Beslenme problemimiz yoktu.
Ama zengin bir aile de deildik. nk evimizde her ey bulunur-
du ama para bulunmazd. imdiki ayakkablar o dnemde nere-
de? .. Biz normal ayakkabya hasretken bir de futbol ayakkabs
m alacaktk? Btn fedakarl rahmetli annem yapard. Drd-
mzn de oraplar top oynarken paralanrd. O zaman, araba
lastiklerinden ayakkab yaplyordu. Biri saa, biri sola deil de
ikisi de saa bakard. Tabiatyla biz de onlarla oynayamazdk
ayakkablarmz eskimesin diye ... Ama oraplar paralanrd. D-
nn zavall annem ve top oynayarak her gn oraplarn par-
alayan 4 afacan ocuk.

Buna ramen babanza ikayeti olmuyor.

Eer ikayeti olsayd hibirimiz top oynayamazdk. Bursa'da
hem ortaokul rencisiydim, hem futbolcuydum. Baz yerlerden
transfer teklifleri gelmeye balad. 1 7 yandayken Adana Milli
Mensuat takmna transfer oldum. O zamann parasyla 500 lira
maa verdiklerinde hemen orta 3'ten (8. snf) itibaren okulu terk
ettim. Adana'ya yerletim. 17 yanda olan bir insan iin 500 li-
ra aylk o zaman iin byk parayd. O sene Adana Demirs-
por' un 30 senelik saltanatna son verdik ve ampiyon olduk. yi-

101
Onlarn Hikayesi

ce tannmaya baladm. ki sene orada oynadm. O dnemde

Dnya Ordular Aras ampiyonluu diye bir organizasyon vard.
Trkiye buna ok nem veriyordu. Srf beni ampiyonaya gt-
rebilmek iin bir sene erken askere aldlar. ampiyonada tahmi-
nen 16 ma falan oynadm. Bir mata en fazla gol atan futbolcu
unvann aldm. ABD'yi 19-0 yendiimiz mata 6 tane golm
vard.

Kk boyunuza ramen uzun boylu Amerikallara nasl

gol atbn?
O zamanlar Ordu Milli Takm A Milli Takmnn kopyasyd.
Turgay eren, Kadri Ayta, Ergun Ercins, Hilmi Kiremiti, eref
As, Akgn Kamaz, Mustafa Ertan (Beton Mustafa), Kartal Ya-
ar, Cokun zar gibi isimlerden oluuyordu. Adana'da kampa
girdik. Amerikallar antrenman yaparken seyredelim dedik. Bir
baktm tnelden kan en ksa futbolcu 1.80-1.90 ... Ben bunlar
grnce "imdi yandk" dedim. Neyse maa baladk ve ben at-
tm alt goln ikisini kafayla attm.

nanlmaz bir ey ...

nce ben de ardm. Ancak benim srama kabiliyetim ok
iyiydi. Mesela kale direi 2 metre 15 santimdir. Ben bunun 15
santim zerine karak kafa atabiliyordum. Ancak son vuruta za-
manlama ok nemlidir. Biz golleri leblebi gibi sralyoruz. Du-
rum 19-0 oldu. Kar tarafn oyundan dmesi veya hrnlama
s gerekir diye dnyoruz. Ancak hibirinin umurunda deil.
Ma bitene kadar futbol oynamak iin rpndlar. Hibiri sertle
medi. imdi bir an iin byle bir eyin bizim bamza geldiini
dnn. Ksack bir adam almlar atyor, kafayla deve gibi
adamlarn zerinden gol atyor. Neler olur?

Tahmin bile etmek istemem!

Evet, kfrler, tekmeler grla gider. Onlarda bu yoktu. Antre-
nrleri de kzmyor. Gayet rahatlar. Ama imdi Amerika dnya
kupalarnn abonesi gibi oldu. te baarnn gzellii burada.

102
 Mikro Mustafa

Mikro Mustafa, top koturduu yllarda Fenerbahe formas altnda ...

Oturanlardan sadan ikinci,futbolcu Mustafa Gven (Mikro Mustafa)

Fenerbahe'ye gei nasl oldu?

Ordu Milli Takmmz dnya ampiyonu oldu. Ben de en ok
gol atan futbolculardan biri olmutum. O zamanki Fenerbah-
e 'nin banda Macar Moynner vard. Eski futbolculardan Ahmet
Erol da menejerdi. Onlara benden bahsedilmi. Onlar da Anka-
ra' da beni izlemeye geliyorlar.

Ankara'da ne iiniz vard?

Ben hala askerim. Ama ayn zamanda Hava Gc'nde oynu-
yorum. Hava Gc ile Kara Gc futbol takmlar her zaman bir-
birlerine zttr. Nasl Fener Galatasaray manda bir Fenerli Gala-
tasaray' yenelim yeter, diyorsa o zamanlarda bunlar birbirlerini
yle gryordu. Bu iki takmla ve Gnespor, Genlerbirlii gibi
takmlarla amatr kmede oynuyorduk. O malar seyreden
Moynner ve Ahmet Erol, beni beendiler ve transfer etmek iste-
diler. yle bir yol takip ettiler. Meer o zamanki Genel Kurmay

103
Onlarn Hikayesi

Bakanmz Fevzi Uaner Fenerbaheliymi. Onunla diyalog ku-

rup, anlamlar.
Bu arada Adaletspor Kulb'nn genel menejeri Fahri Soner
de beni yakn markaja almt. Her ay muntazaman 50 lira har-
lk gnderiyordu. Ama ben hibir zaman Adalet' e sz vermedim.
Neyse, 10 binlira karl benim transferim yapld ve stan
bul'a getirildim. Bu arada da Adalet Kulb 30 bin lira teklif et-
mesin mi? .. ki fiyat arasnda dalar kadar fark var. Ancak ben
ve kardelerim kendimizi bildik bileli Fenerbaheliydik. Bir de u
var. Karakter olarak bir eyi yapacaksam en iyisini yapmaya a-
lan birisiyim. Dndm tandm, Fenerbahelilik iin fedakar-
lkta bulunmam gerekir. Boulacaksan byk denizde boul diye
Adalet'in 30 bin liralk teklifini reddettim.
Fenerbahe kamplarna katlmaya baladm. O dnemde Mo-
da' da mtevazi oteller vard. Bunlardan birinde kamptayz. Bak-
tm Lefter bana bakyor. Ben o gne kadar kendisini sadece re-
simlerde grmtm. Lefter abi efsane olmu bir adam. stelik
dobra konuan birisi ... Benimle tantrdklarnda; "Mikro Musta-
fa, sana samimi olarak bir ey sylemek istiyorum. Sen niye Fe-
nerbahe'ye geldin ki?" dedi. armtm. "Git Beyoluspor'a,
Beykoz'a, Vefa'ya ... Sen burada oynayamazsn" dedi. Ben de
"Lefter abi, siz efsane olmu bir insansnz. Oynamasam da sizin-
le beraber olmak benim iin ereftir" dedim. Hi umursamad.
"Benim olduum mddete sen oynayamazsn" dedi. O zaman-
lar Lefter Fenerbahe'nin her eyi, azndan kan kanun sayl
yor. Kaleci kr de yangna krkle gider gibi ar konutu;
"Sen Fener formasn giyersen ben de yle byle olaym" gibi-
lerinden.

Moraliniz sfra indi tabi

Hayr, aksine, moralim bozulmad gibi iyice hrslandm. lk
ktm ma Beikta-Fenerbahe zel mayd. 3-1 kazand
mz bu mata durumu 2-1 lehimize getiren gol ben atmtm.
nanrmsn beni bir tek Basri abi tebrik etmiti. Dierleri ise san-
ki su ilemiim gibi yzme bakyorlard. Hi unutmam ertesi
gn Milliyet Gazetesi'nin spor mdr Namk Sevik "Mikro

104
 Mikro Mustafa

Mustafa ne Rus'tur, ne Yunan, zbez Trk ocuudur. Ama

onu krdnz. Gol atktan sonra, serenin kck yreini hr
paladnz. Basri'den baka hibiriniz tebrik etmedi." diye ar bir
yaz yazmt.

Ben byle 5-6 ma oynadm. Gol attm, goller attrdm. Bir

gn Lefter yanma gelerek; "Arkada ben lafm geri alyorum.
Sen her mata oynarsn, hem de her takmda oynarsn" diye tal-
tif etti. Sonra beni evine davet etti. Meer ilk defa birisini evine
davet ediyormu. Sa olsun balk hazrlatm afiyetle yemitik.

Fenerbahe'de ka yl geirdiniz?
Aa yukar 7 ylm
Fener'de geti. Drt ampiyonluk yaa
dm. Para kazanamadm. Bu yaa kadar geldim Allah'a ok
kr hala kirada oturuyorum. Ancak nereye gitsem, Mikro Musta-
fa dediim zaman beni tanyan kyor. Bu yetiyor bana ...

Bu mutluluu para versen kazanamazsn.

Elbette ... Ben altyapnn transferi iin Anadolu'yu taryorum.
Beraberimde Puka Ergun ile smail Kurt oluyor. 14-16 yala
rnda futbola kabiliyeti olan ocuklar tespit ediyoruz. Bizim ra-
por verdiimiz kii transfer olur. Hi unutmam Salihli'ye gittii
mizde 3. lig malarndan birini izliyorum. Gzme kestirdiim bir
iki oyuncuyu seyrediyorum. Devre arasnda yle bir anons duy-
dum; "Fenerbahe'nin efsane futbolcularndan Mikro Mustafa
transfer iin gelmitir. u an aramzdadr. Kendisine ho geldin
diyoruz." Mthi bir alk saana koptu. Gzlerimden yalar
akmaya balad. Zira bu seyircilerin ou daha hayatta yokken
ben top oynuyordum. Ben bunu Fenerbaheliliin ve belli bir iz
brakmann sonucu olarak gryorum. Bu o kadar gzel ki, ben
o anda trilyon para kazansam bu mutluluu yaayamam. Rama-
zan aylar dnda her aramba minyatr sahada ma oynuyo-
ruz. Hem de kran krana ... Benim dmdakilerin hepsi gen.
Ben en yallarym. Allah'a krediyorum. Shhatim salm ye-
rinde ya, varsn para olmasn.
unu sylemek istiyorum. Baz arkadalarmz maalesef h
retin sabun kp gibi olduunu bilemediler. Alkol veya kumar-

105
Onlarn Hikayesi

la hayatlarn kararttlar. Meyhane, pavyon gibi yerleri mrmde

grmedim. nk bir Fenerbaheli olarak kaplarnn nnden
gemeyi bile onur krc olarak grrdm.

Sizi hi kimse Mustafa Gven olarak tanmyor. Mikro Mustafa

olarak tanyor. Bunun mazisi nedir?
Galiba 1953 ylyd. Bursa'da kurulan bir karma takmla Yu-
nanistan'a gittik. O zamanlar Yunanistan'dan da bize takmlar
gelirdi. Ben de ortaokul rencisiyim. Atina'da maa ktk. O
gnk santrafor hastalannca yedekte olan beni sahaya srdler.
Hakem elimdeki topu ald ve benim sahay terketmemi istedi.
Meerse beni takmn maskotu zannetmi. O gn rakibimizi 6-2
yenmitik. Ben de 3 tane gol atmtm. Ma bitti. Yunanl seyir-
ciler beni yakalayp hem havalara frlatyorlar, hem de "Zito Mik-
ro, Zito Mikro" diye baryorlard. dm patlamt. Heriflere
gol attm diye bir ey yapacaklarndan korkmutum. Meerse
beni o kadar sevimli bulmular ki, "Yaa Kk, Yaa Kk" di-
ye baryorlarm.
Bu olaydan sonra lakabm Mikro Mustafa olarak kald. ou
arkadalarm beni Mustafa Gven olarak bilmezler. Hatta Halit
Kvan bu yzden TRT ynetiminden ihtar almtr. Fenerbahe
man radyodan naklederken benden hep Mikro Mustafa diye
bahsetmi. Meer radyoda yabanc kelimelerin kullanlmas ya-
sakm. Kk Mustafa demesi lazmm. Diyor ki; "Ben senin
hzl oyununa o kadar dalmtm ki Kk Mustafa demeyi unut-
tum, Mikro Mustafa demeye baladm. Ertesi gn bir baktm ih-
tar geldi."

Allah vergisi bir kabiliyetiniz olduu muhakkak. Ancak bunu

gelitirmek iin neler yapbnz?
Benim zamanmda futbol topu belli bir arlktayd. Srmlyd.
Yamuru, amuru, kar yer, 1-1,5 kilo olurdu. imdikiler 450
gram. Kafa attmzda beynimiz zonklard. Benim futbol tekni-
im ok iyiydi. Hzlydm. Fenerbahe'nin belki en hzl koan
bendim. Eskiden defans oyuncular iri kym olurdu. Kanat adam-
lar ise daha ufak tefekti. Beyoluspor'un 2 metre boyundaki ele-

106
 Mikro Mustafa

marn Eker Bier'in kafasndan top alp gol atmtm. Vcud ya-
pm seri hareket yapmaya ok msaitti. Ben kanat oyuncusuy-
dum. O dnemde futbol genelde 5 forvetle oynanrd. Yine o za-
manki sisteme gre kanat adamlar gol hazrlar, santrafor gol
atard. Mesela Galatasarayl Metin Oktay 38 gol att zaman Fe-
nerli eref Has 36 tane gol atmt. Bunlarn ounda ortay ben
yapmtm.

Hi sakatlanma tehlikesi geirdiniz mi?

Hem de ka kere ... Ben
her mata 1-1, 5 kilo verir-
dim. nk srekli hareket
halindeydim. Bu fiziime
ramen btn mcadelele-
rin iinde olurdum. Benim
btn parmaklarm krktr.
Yanl kaynamtr. Ayakla-
rmda ameliyat izleri hala
grlebilir. Daha nemlisi
beyin sarsnts geirdim.
Amerikan Hastanesi' nde bir
hafta mahede altnda tut-
tular. Annem baucumdan
hi ayrlmamt.

Sizi hayata balayan sadece Top oynad yllarda ele avuca smaz bir
anneniz miydi? .. stili vard. Rakipleri onu ancak faul
Annelerin yeri her za- yaparak durdurabiliyordu. O gnlerde
yedii tekmelerin izlerini bugn bile
man ayrcalkldr. Ancak
grmek mmkn.
ben bir an nce iyileip sar
lacivertli formay srtma ge-
irmek istiyordum. Dnyaya tekrar gelmek mmkn olsayd yine
Fenerbaheli olurdum. Bana gre Fenerbaheli olmak ayrcalk
tr. Bugnk taraftarlarn her sene ampiyonluk istemesinin se-
bebi aslnda bizleriz. Zira seyirciyi 2 senede bir ampiyon olma-
ya biz altrdk. Sre aarsa Fenerbahe'de cad kazan kaynyor.

107
Onlarn Hikayesi

u anda aklnza gelen bir

hatranz var m?
Mahalli lig oynand gn-
lerde bir grupta Galatasaray,
bir grupta Fenerbahe am

" 'il~.
~:~ . -.
piyon oldu. ki ma daha ya-
placak, averaj iyi olan am

,
.. f '.~ .;..-~ ~; ~ :;. ;;,, ~- ''

piyon olacakt. lk ma ar-
~''l'f'i'J, ., amba gn Galatasarayla
oynayacaz. Metin Oktay,
' Dolmabahe Stad'nn (n
n) deniz tarafndaki kalemi-
ze 35 metreden bir top att
ve gol oldu. lgintir top ala
r da gemiti. Hakem anla-
yamad, autu gsterdi. Orta-
lk kart. tirazlar sonucu ha-
kemler alara baktlar. Me-
O dnemde kale alan, bugnk gibi erse an o tarafnda byk-
salam deildi.Bir ma ncesi hakem e bir delik varm.
gzetiminde kaleci Turgay kale alann
onanrken.

Matan nce alan kontrol etmemiler mi?

O zamanlar kale alar iptendi ve devaml kalrd. Yani ya
mur, kar yaar, o alar yle kalrd. Demek ki ypranm. Bugn
dikkat ederseniz malardan nce yan hakemler alar kontrol
ederler. Her neyse hakem kararn deitirdi ve gol verdi. Ama
Metin Oktay alar yrtarak gol atan adam diye nam yapt. Lef-
ter abi ve ben buna ok bozulmutuk. Galatasaray bizi 1-O yen-
di. Cumartesi gn ikinci ma oynadk ve 4-0 kazandk. kinci
gol kafayla atmtm.

Ama Metin Oktay alan yrtan adam diye tannd. Peki o

dnemde bir Bombac Bekir varm. Bir utuyla kz devirirmi.
Bekir' e yetitiimde daha ocuktum. O da Fenerbaheliydi.
Avrupa Kulpler Kupas iin Almanya'ya gittiimizde Nrn-

108
 Mikro Mustafa

berg'de bizi grd ve ayakkablarn hediye etti. Benden biraz da-

ha uzun, 1.70 boyunda ancak gerekten ok kuwetli bir adam-
d. yle efsane olmutu ki, iki tane kz utuyla devirdiini sy-
lyorlard. Hatta bir mata penalt atm, kaleciyi sakatlam on-
dan sonra demiler ki senin o ayaklarna zincir balayacaz ve
bundan sonra byle oynayacaksn. Bunlarn hepsi nce aka ola-
rak sylenen ancak sonra efsane halini alan sylentiler. Ben de
Bombac Bekir deyince 1. 90 boyunda dev gibi bir adam ile kar-
laacam zannediyordum. Bir baktm benden az uzun 1. 70 bo-
yunda normal yurdum insan birisiydi. Biraz nce syledim. Eski
toplar dediim gibi 1-1,5 kiloya ulayordu. Sk vurulursa kar
sndaki de dikkat etmezse sakatlard.

Sizdeki kabiliyeti ilk kefeden kim oldu?

Bir insann futbolcu olup olamayaca 12-14 yalarnda belli
olur. Bursa'da Iklar Askeri Lisesi vard. Biz oraya top oynama-
ya giderdik. Burann rencileri benimle oynamak isterlerdi. Sen
ileride bir Lefter olabilirsin diye verlerdi. Abilerim de ma ya-
parken bir tek beni aralarna alrlard. Demek ki bende bir eyler
sezinlemiler. Hem abuk, hem ok iyi alm atardm. alm yi-
yen peime dse de yakalayamazd.

deal bir izgi adamymsnz.

Evet sa akta srekli ben olurdum. izgi adamnn ok seri
olmas gerekir. zerine gelenleri oyundan drmesi gerekir.
nk kanat adam hcuma dnk oynadnda rakip oyuncula-
r ekarte edemezse iyi bir hcum eleman deildir.

Siz byle anlatnca aklma Emre Belzolu geldi. Onun tarz

nasl?
sabet ettiniz. Emre benim izlerken zevk aldm ve kendime
benzettiim bir futbolcudur. Ancak ufak tef ek olmasna ramen
benden ar. Topu almas, alm atmas, oyuna sokmas, kvrak
l bana benziyor. Buna bir de Rdvan'n abukluunu ekleyin.
Bunun yan sra ok iyi srardm. Ayrca her iki ayam da kul-
lanabilirdim.

109
Onlarn Hikayesi

Mustafa Gven'le olan sohbetimiz, Fenerbahe tesisleri nnde de devam etti.

Ka gol attnz?
Liglerde Fenerbahe'ye 68 gol kazandrdm. Genele baktm
da 500' oktan atm. Bursa' da, Adana Milli Mensuat'ta gol kra-
l oldum. Ordu Milli Takmnda da 2 kere gol kral oldum. Ben Fe-
nerbahe'de attmn yannda, attrdklarmn saysn hatrlam
yorum bile. nk benim grevim golc adama pas vermekti.

110
 Futbolda eref'li gnler

Futbolda erefli gnler

ki kardein ayn dnemde Millf Takma girmesi
ka aileye nasip oldu?..

eref Has
936 ylnda stanbul' da dnyaya geldi. Fenerbahe'nin alt ya-
1 psnda futbola balad. Srasyla Beylerbeyi ve Beyolus
por' da ksa sreli top koturdu. Futboluyla dikkatleri ekince Fe-
nerbahe 'ye transfer oldu. Fenerbahe'de oynad dnem bo-
yunca 2 stanbul ligi ve 4 Trkiye lig ampiyonluu yaad. 49
defa Milli Takm formasn giyen eref Has, 8 yl boyunca kap-
tanlk band takarak en ok Milli Takm kaptan olan on kii ara-
snda girdi. Fenerbahe'de takm srtlayan, 90 dakika boyunca
sahada koan, zverili ve mthi futboluyla Trk futbolunun en
nemli ve unutulmaz futbolcular arasnda yerini ald. Kafa vuru
lar ve golclyle tannan futbolcu bir FB-Altay manda me-
nsks oldu ve 1969-70 sezonunda futbola veda etti.
eref Has halen Trkiye Futbol Federasyonu'nda A Milli Ta-
km sorumlusu olarak grevini srdrmektedir.

eref Has, Trk futbolunda bir ekol isim. Camiadaki herkese

parmak srtan yksek futbolculuk performansndan bahseder-
ken, "Mata 90 dakika sahann her yerinde olurdum, ma biti-
minde bir 90 dakika daha oynayabilecek kondisyona sahiptim"
szn birazck byk altndan glerek tamamlyor. Baar getire-
cek futbolun srrnn disiplinli bir almadan getiini ifade edi-
yor. Bu anlay futbolun dev isimlerinden olan abisi M. Ali
Has'tan alm. 1950'li yllarda yaad baarl futbol hayatn
bugnk sohbetimizle gelecee tayoruz.

Futbola nasl baladnz?

Abimin nasihatleriyle Fenerbahe'nin alt yapsna gittim. O
zaman rahmetli Sabri abimiz vard. Onunla bir yl kadar orada

111
Onlarn Hikayesi

eref Has'la samimi bir ortamda geen sohbetimiz olmutu. Trk futbolunda
geen erefli yllan bizzat kendisinden dinlemi olduk.

yetitim. Daha sonra Beylerbeyi kulbnde futbol oynadm. Bey-

lerbeyi spordan Beyoluspor' a gittim ve bir yl kadar da burada
top koturdum. Ondan sonra da Fenerbahe'ye transfer oldum.

Hangi yld?
1954-55 sezonuna rastlyor. O zaman Raif Dinkk as ba
kand. Beni Fenerbahe 'ye transfer eden odur. 1955 ylndan
1969 ylna kadar sar lacivertli formay giydim. 8 yl Fenerbah-
e' de, 8 yl da Milll Takmda kaptanlk yaptm. FB'deki futbolcu-
luk dneminde 168 tane gol attm. Hem de bozuk, amurlu sa-
ha artlarnda ... imdikilerin ii kolay, mkemmel ortamlarda
ma yapyorlar. 49 defa milll olmutum. Bunun 45'i A Milli, 3'
Gen Milli, biri de B Milli'dir.
Dedim ya imdikilerin keyifleri iyi ... 1969'da bir Fener-Altay
manda zmir'de beton sahada ma yaptk. O dnemde Ben o
beton sahada dizimi yere arptm. 1969 ylnda mensks oldum
ve 28 yanda futbol hayatm orada sona erdi.

112
 Futbolda erefli gnler

Hem de 28 yanzda
ve en verimli
anzda.
Doru, gerekten
en verimli amda,
ok zlerek veda ettim
sahalara ...

Milli Takma veda

ediiniz de ilgin olmu.
Evet... Altay man
dan sonra mensks
olup aktif futbola veda
etmitim. Ancak Pakis-
tan' da Pakistan Milli
Takmyla yaptmz
bir milli mata man ilk
5 dakikasnda oynayp
ktm. Bu benim iin
yaplm gzel bir jestti.

yle bir toparlasak.

Toplam ne kadar
srd futbolculuk
hayatnz?
Milli Takmmzn ve Fenerbahe'nin unutulmaz
14 yl FB'de, 1 yl kaptanlanndan eref Has, bir milli ma son-
Beylerbeyi'nde, 1 yl da rasnda grlyor.

Beyoluspor'da ... Top-

lam 16 yl.

Futbolculuunun yan sra Milli Takm ve Fenerbahe'deki

kaptanlk konumun da ok n plandaym.
Milli Takmda 8 yl kaptanlk yaptm. O zamanlarda milli ma
ok fazla yaplmazd. Ylda iki, bilemedin milli ma olurdu. Ba-
zen Romen bazen de Bulgar Milli Takmyla karlayorduk. Fa-
kat imdikilerin imkanlar ok geni.

113
Onlarn Hikayesi

Eskiye gre takmlardaki kaptanlk misyonu sanki nemini

kaybetmi gibi. ..
Gibisi fazla, resmen kaybetti.

Takm iinde kaptann gerek anlam nedir?

Bana gre kaptanlk, hakemin elini skp futbolcu arkadala
rna baarlar dilemek deildir. Kaptanlk saha dnda balar. Ta-
kmdaki arkadalar ma ncesi ve ma srasnda motive edebi-
len, onlarn dertleriyle ilgilenen, dost olmay becerebilen, oyun
srasnda onlar pozisyonlarna gre ayarlayabilen kiidir kaptan.
Yani saha iinde bir abi, bir baba gibi olabilmeli. ..

Kaptan sanki futbolcularla ynetim ve teknik direktr

arasndaki bir kpr grevi gryormu.
ahsen ben idareciler ve futbolcular arasnda bir kpr vazi-
fesi gryordum. Gerek transfer aylarnda, gerek paralarn den-
mesinde ben aktif olarak olaylarn iine girerdim. Btn takm
arkadalarm da bunu bilirler. Kendilerinin herhangi bir skntla
r olduunda bana gelip anlatrlard. Ben de olay ynetim kuru-
luna gtrp zlmesini salardm. FB ve Milll Takmda benim
kaptanlm byleydi.

Saha iindeki mevkin neresiydi?

Santra-forvet oynadm. Orta sahada grev yaptm. Zaman
zaman oyuncularmz sakatlandnda sa ve sol kanatlarda oy-
nadm. Gerek sa izgi ilerde, gerekse sol izgi ilerde oynadm.
Orta sahada hem sa hem sol hem de ortann ortasnda yeri gel-
di top koturdum. Ksacas kalecilik hari her yerinde yer aldm.

Sizi, takm 90 dakika srtnda tayan birisi olarak

vasflandryorlar. Saha iindeki eref Has neler yapyordu?
Her eyden nce zel hayatma ok dikkat ediyordum. Kon-
disyonumu daima en yksekte tutardm. yle ki 90 dakika srek-
li hareket ederdim. Ma bitiminde bir 90 dakikalk daha kondis-
yonum kalrd. O amurlu ve bozuk sahalarda ar toplarla ok
enerjik bir futbol oynardm. Bu belki de fiziki yapmdan ileri ge-

114
 Futbolda eref'li gnler

liyordu. Ancak bir de iimizi amatr bir ruhla ve yar profesyonel

bir ruhla yapyorduk. Mcadelemizi hakemin bala ddnden
biti ddn alana kadar srdrrdk. Kazansak da kaybet-
sek de saha iinde savamz yapardk.

Bu gnlere baktnzda ayn takm ve renk akn futbolcularda

gzlemliyor musunuz?
Bizim zamanmzda FB formas giymek byk bir erefti. B-
tn futbolcular bunun idraki iindeydi. Sezon sonu geldi diye
transferi hi dnmezlerdi. inde bulunduklar takm brakp bir
baka takmn ve rengin hayalini dnmezlerdi. imdi her ey,
daha profesyonelleti. Aslnda onlarda da forma ak var. D
nn Galatasarayl bir futbolcu eer bir problemi yoksa niye ayrl
sn ki takmndan. Takmnda mutluysa, idarecilerle bir meselesi
yoksa laykyla formasn tar. Ancak bazen profesyonellik tara-
f ar basyor.

Fenerbahe'nin ve ve Milli Takmn unutulmaz futbolcusu

M. Ali Has abiniz. Sohbetin hemen banda ahim
nasihatler verirdi demitiniz. Nasl nasihatlerdi bunlar?
Sadece nasihat deil, beni fiziken de eitirdi. FB gen tak
mnda oynarken Sabri hoca bize 3 gn idman yaptrrd. 2 gn-
de abim bana ayrca idman yaptrrd. Yani haftann 5 gn id-
man yapardm. Yeniky'de bir futbol sahas vard ve beni oraya
gtrp altrrd.

Peki ailenizden, oullarnn ikisinin de futbolcu olmalarndan

dolay tepki gelmedi mi?
Annem efkatinden dolay "o kendisi idmann yapyor, sen
niye ykleniyorsun" diye kzard abime ... Fakat abim futbolun
iinden geldii iin bildiinden amazd.

Futbolculuk dnemlerinizde abinizle yan yana oynadnz m?

Son dneminde oynadm. Bir buuk yl FB'de beraber takm
daydk. O sonra Adalet Spor' a gitti. Ben FB' de devam ettim.

115
Onlarn Hikayesi

Onunla ktnz ilk ma habrlyor musunuz?

Hayr.Onlar takmn bykleriydi. Ben, Can Bartu ve Avni
Kalkavan FB'nin gen takmndan gelmitik. Biz o zamanlar ye-
dek kulbesinde otururduk. Onlara bakp i geirirdik. Oyunlar
n seyredip stillerini kapmaya, renmeye alrdk.
O dnemde bizimle onlarn soyunma odalar bile farklyd.
Onlar bornoz giyerlerdi, biz kck havlulara sarnrdk. Onlarn
soyunma odalarnda havuz vard, bizde sadece bir du bulunurdu.
Onlarn soyunma odalarna giremezdik bile ...

Yasak myd?
Hayr, saygmzdan dolay. .. Onlar izin vermedii srece bu-
nu ayp sayardk.

Abinizin futbolculuunu nasl buluyordunuz?

Ahimin oyun tarz, futbol teknii benimle badamyordu.
Abim gerekten ok teknik, ok abuk, ok iyi top kullanan,
asistlik yapan, gol atan bir futbolcuydu. Ben ahimin tam tersiy-
dim. Futbolu dz fakat hzl oynayan, ok koan, bo yerleri dol-
duran ksaca bugnk futbolu oynayan biriydim.

Onun hakknda ilgin bir sylenti var. Fenerbahe'nin bir

Yunan takmyla yapb mata topu bizim kalemizden alm ve
sahada alm ata ata sahaya Fener yazm. Bu gerekten oldu
mu yoksa onun Fenerbahe akn anlatmak iin mi karld?
Evet, abim ma iinde bazen kendini kaybederdi. Mesela bir
kiiyigeiyordu, pas vermesi gerekirken bir kiiyi daha geiyor-
du, bir kiiyi daha geip yle pas atyordu. Hatta ben gazetede
smet Gmdere'nin ektii resmini grmtm. Bir FB-Vefa
manda abim 4 kiiyi almlam. alm yiyen yere uzanm, so-
nunda kaleciyi de geip gol atyor.

Jubile yapbnz m?
1969-70 futbol sezonunda yaptm. Jubileme nl Alman fut-
bolcu Uve Seeler de gelmiti. Dolmabahe (nn) stadnda fut-
bola veda ettim.

116
 Futbolda eref'li gnler

Profesyonellikten aldn ilk cret ne kadard?

Fenerbaheye transfer olduumda Raif Dinkk tarafndan
10 bin lira verilmiti.

O dnemde taraftarn tutumu nasld?

imdikilere gre son derece anlayl idiler. Koro halinde k-
frlemeler olmazd. Kazanan takm kendi takmlar olmasa bile
rakip takm alklayarak uurlarlard. Her iki takmn taraftar
ma sonras kolkola kard sahadan. Fanatiklik diye bir ey ke-
sinlikle yoktu ortada.
Peki o zamanlardaki derbi malarn havas nasld? imdiye
baktmzda derbi malar neredeyse insan hayatn mahvedecek
atmosferde oynanyor.
imdi taraftarlarn mealelerle stada gelmesi, yanardnerlerin
olmas, sahaya bir eyler atlmas ilk bata futbolcular olumsuz
etkileyip gerginletiriyor ve konsantrasyonlarn bozuyor. Bizim
zamanmzda derbi malarn taraftarlar elbette ki takmlarn des-
tekliyorlard. Sahaya brakn bir ey atmay, koro halinde kfr-
lemeler bile olmazd. Kaybeden kazanan tebrik ederdi. Her iki
takmn taraftarlar kolkola kp ma deerlendirirlerdi.

Taraftarn yan sra anladm kadaryla futbolcularn ilikileri de

son derece scakm.
ok doru bir tespit. Saha iinde rakip olsa bile futbolcular
darda arkadalklarn ailecek grerek devam ettirirlerdi. Dar-
gnlk krgnlk olmazd. Ma iinde pozisyon gerei birbirlerine
sert girseler bile zr dilemesini bilirlerdi.

Halen Trkiye Futbol Federasyonu'nda alyorsunuz.

Greviniz nedir?
A Milli Takm sorumlusuyum. 10 yldr federasyondaym. Son
buuk yldr Haluk Ulusoy ynetiminde bu grevi yerine geti-
riyorum.

117
Onlarn Hikayesi

Federasyondaki grevinize devam edecek misiniz?

10 yldr federasyondaym. enez Erzik dneminde alma
ya baladm. Son buuk yldr Haluk Ulusoy bakanlnda A
Milli Takm sorumlusu olarak alyorum. 1 Haziran 2003'te
kongre var. u anda biz devam edeceiz veya etmeyeceiz diye
bir ey syleyemem. Haluk Ulusoy federasyondan ayrlrsa biz de
ekileceiz.

u anda 2004 Avrupa ampiyonas'ndan elendik. ok youn

tepkiler aldnz. Ancak unutulmamas gereken bir ey var. 2002
ylnda bu federasyon grevdeyken Trk Milli Takm Dnya
3.'s oldu. Eskiden bunun hayalini bile kuranlara deli derlerdi.
Federasyon bu dnemde deerli ve tarihi bir hizmet yapt.
Bunu da unutmamak gerekir. Peki, sizce greviniz bitti mi?
Haluk Ulusoy alt yapya, eitime ve Trk takmlarnn her bi-
rine ok deer veriyor. Trk futbolunun baar tasn daima
ykseltmeye alyor. ok ciddi baarlara imzasn atmak isti-
yor. Hedefleri var ve bunlar da doru hedefler. Bu hedeflere
ulamak ve Trk futbolunun baars iin icraat yapmak istiyor.
Zaman onu hakl kard. Dolaysyla grevin bitmediini syle-
yebilirim.

118
 Tasz kral Metin Oktay

Taszama taht sahibi bir kral;

Metin Oktay
"Yumuack, yusyuvarlak. .. Hareketli ... Ele-avuca smaz ... Zp
zp zplar,yerinde duramaz. Onunla ilk tantm gn, ayakkabs
nn balarn bile kendi balayamayan, yrmeyi yeni yeni ren
mi minicik bir ocuktum ... 'Sen de nereden ktn?' der gibi vur-
dum ona ... O ilk vurula birlikte, yolum da deiti, hayatmda. (. .. )
aresiz, kader balamt bizi... Ondan ayrlamyordum ... Benim
en iyi arkadam olmutu."
Metin Oktay mein yuvarlakla hayat boyu sren ilikisini bu
tatl cmlelerle anlatyor. Galatasaray kimlik ve ruhunun oluma
snda Leblebi Mehmet, Aslan Nihat, Berlin Panteri Turgay e
ren, Efak Ayka, Gndz Kl, Cokun zar ve adn sayama-
dmz nice futbolcunun yannda Metin Oktay'n apayr bir yeri
vardr.
2 ubat 1936 'da z
mir' de (Karyaka-ifte
frnlar) doar. Karya
ka Soukkuyu lkokulu,
Alsancak lkokulu, nn
Lisesi ve Mithatpaa Er-
kek Sanat Enstits'nde
(Mobilya blm) okur.
15 yanda Damlack
Kulb'nde 8 numaral
formay giyerek futbola
balar. 8 numaral for-
ma ok sevdii Sait Alt
nordu' nun forma numa-
rasdr. Adnan Suva-
ri'nin futbolcu-antrenr Trk futbolunun unutulmaz ismi Metin Oktay

119
Onlarn Hikayesi

olarak grev yapt Yn Mensucat'a transfer olur. Yeni formas

altnda 14 gol atnca dikkatleri eker ve Gen Milli Takm aday
kadrosuna arlr.
11 Nisan 1954'te Belika manda ilk kez milli olur ve 4-0
kazanlan man 2 goln atar. Ayn yl zmirspor'a transfer olur.
Bu forma altnda 1 7 gol atarak gol kral olduunda takm da Ma-
halli Lig ampiyonu olur.
1955'te 19 yanda Galatasaray'a transfer olur. Galatasaray
formasyla ilk kez (28 Austos 1955) Beyoluspor'a kar oyna-
yarak ilk goln att. 1956 ylnn ubat aynda Millilerimiz Ma-
carlar 3-1 yenerken, 2 gol Lefter, 1 gol Metin atmtr.
29 Ocak 1959'da zmir'de Oya Sar ile evlenir.
10 Haziran 1959'da Fenerbahe ile oynanan Trkiye Ligi fi-
nalinin ilk mann 37. dakikasnda rakip kaleye nl goln atar
ki bu gol "alar yrtan gol" olarak tannr.
22 Haziran 1959'da babas vefat eder.
Transfer dneminde zmirspor'un o gn iin ok byk bir tu-
tar olan 300.000 TL'lik transfer teklifini reddederek ok sevdii
kulbnde kalr ve bu yzden de einden ayrlr.
14 Eyll 1960'ta eksik askerlik yapt iddiasyla tutuklanr ve
toplam 45 gn hapis yatar.
Bu lkede olmayacak i, yaanmayacak olay yoktur dersek
abartm olur muyuz bilmiyorum. Metin, askerlikten erken terhis
edilmesine ramen tutuklanp skdar Ahmediye'deki Topta
Cezaevi'ne konulur. Oysa askerden kamamtr. Ceza verilme-
sinin sebebi yanll bildirmemesidir. O hapishanenin avlusun-
da gnlk voltasn atarken birka kii T opta hapishanesine y-
ry yapar. Bu birka kii ksa zamanda byr. Cezaevi nne
gelindiinde dev bir kalabalk olmutur. "Meetin! .. Meetin! .. " ses-
leri ortal inletir.
Dnemin Galatasarayl bir Demokrat Parti milletvekili Me-
tin' e malar iin izin alr. 1960 ihtilali olunca bir binba olay ta-
kip eder ve Metin'i eksik askerlik yapmaktan tutuklatr. Oysa
bal bulunduu birliin resmi izni vardr. Binba, srf milletveki-
li DP'li olduu iin igzarlkta bulunur ve Metin'in hayatndan
45 gnn alar. Metin buna ok zlse de kendini "benim iin

120
 Tasz kral Metin Oktay

bir tecrbe oldu. Hayatn bir de bu tarafn tandm" der. Ceza-

evindeki dostlarn hi unutmam, ziyaretlerine gitmi ve gerek-
tiinde yardmlarna komutur.
18 Aralk 1960'ta nn Stad'nda oynanan mata Galatasa-
ray Fenerbahe'yi 5-0 yener. Gollerin 4' Metin'e aittir.
1961 Temmuzunda talya'nn Palermo takmna transfer ol-
duunda pek ok futbolsever zlmtr. Trk seyircisi Metin'i
gazetelerdeki haber ve fotoraflarndan izler, onun estetik golle-
rine olan hasretlerini dindirmeye alr. Dnemin gazeteleri in-
celendiinde Metinsiz bir gnn gemedii grlecektir.
Gazetelerde, Trk seyircisinin bir nebze de olsa zlemlerini
dindirecek bir haber kar. Metinli kadrosuyla Palermo, Galata-
saray'la bir dostluk ma oynamak iin stanbul'a gelmitir. So-
uk bir Sal gecesi Dolmabahe Stad lebaleb seyirciyle doludur.
Saat 20.00'de balayacak ma iin tribnler erkenden dolmu,
ieri giremeyen dev bir kalabalk kapanan demir kaplara hcum
etmitir. Alt taraf zel bir karlama, bir dostluk madr. Ancak
iin iine Metin Oktay faktr girmitir.
Takmlar sahaya kmt. stanbul "Metin, Metin" sesleriyle
inlemektedir. Metin, Palermo kadrosunda olmasna ramen Ga-
latasaray formas altnda oynar. Onu tezahratla destekleyen sa-
dece Galatasarayllar deildir. Fenerlisi, Beiktals omuz omuza-
dr. Ancak Metin eski Metin deildir. Goller karyor ve zerin-
deki durgunluu atamyordur. Galatasaray ilk yary 1 -O yenik ka-
par. kinci devre i rndan km, ma tam bir final mana
dnmtr. Btn takm Metin iin oynar, ona bir galibiyet ar-
maan etmek ister. nce beraberlik, sonra da Beiktal byk
futbolcu Baba Recep'in (Recep Adanr) unutulmaz frikik gol ge-
lir. Metin mahup edilmemitir. Metin, Haziran 1962'de yeni-
den Galatasaray'a dner.
12 Mays 1965'te stanbul'da Servet Kardal ile evlenir. Ay-
n yl "Tasz Kral" filminde barol oynar.
Futbolcu Varol rkmez'in beyaz perdede boy gstermesin-
den iki yl sonra Metin Oktay da "artist" olur. Atf Ylmaz'n y-
nettii filmin ad "Tasz Kral" dr. O dnemde sahalarda frtna
gibidir. Yakkldr da ... Futbol dnyasndaki "krall" sinemada

121
Onlarn Hikayesi

da "tescil" ettirir. "lk ve son film"i olmasna karlk Varol rk-

mez'in oynad filmlerden farkldr. Metin Oktay, kendi ad ze-
rine kurulan bir senaryoda oynad gibi, evresi de Gnl Yazar,
Ajda Pekkan ve Ayten Gker gibi nl isimlerden oluturulmu
tur. Erman ener'in yorumuna gre, "Tasz Kral" adl bu film-
de hayalle gerek iiedir. Daha dorusu baz blmleri gerek
olaylardan yola kar ama farkl sonulara ularken, baz blm-
leri tmyle fantezidir.
Filmin bir zellii de, baz sahnelerde "figran" olarak takm
arkadalarn da grebilmemizdir. Mesela Gndz Kl, Turgay
eren gibi.
Turgay eren yle anlatr; "Bir gn Metin gelerek rica etti,
kaptan benim bir filmim var. Senin ve dier arkadalarn da oy-
namanz istiyorum" dedi. Bu teklif belki de filmin yapmcsndan
gelmiti. Zira bizler o dnemin en nl isimleriydik. Filmin iyi i
yapmasn istemi olabilir. Bize rollerimiz tarif edildi. Adalarda ve
birka mekanda film ekildi.
Biz Metin'e yardm ettik. Yapmc 50 bin lira vermi. Metin pa-
raya nem vermediinden arkadalarla beraber oturup yemitik."
9 ubat 1966 'da Zeynep adn verdii bir kz ocuu olur. An-
cak Servet ve Metin Oktay iftinin "prenses"i ancak 6 saat yaar.
1969'da Galatasaray ampiyon, kendisi de gol kral olduktan
sonra, stanbul ve zmir' de yaplan jbilelerle futbolu brakr.
stanbul' da yaplan jbile manda Galatasaray- Fenerbahe
1-1 berabere kalm, zmir'de ise Gztepe, Galatasaray' 1-0
yenmitir. stanbul'daki jbilenin en ilgin yann ise Metin Ok-
tay'n ksa bir sre Fenerbahe, Can Bartu'nun da Galatasaray
formalarn giymesi oluturmutur. Bylece, iki takmn taraftar-
larnn belki de en byk zlemlerinden biri, simgesel olarak ye-
rine gelmitir.
Futbol hayat boyunca 6 kez gol kral olarak 21 7 gollk bir
rekora imza atar. Bu rekor, ancak 20 sene sonra 1988 ylnda
Tanju olak tarafndan krlr. Tasz Kral olarak anlan Metin
Oktay, derbi malarnn byk golcsdr. Alan delip geen
mehur golyle birlikte Fenerbahe'ye tam 18 gol atan Metin
Oktay, Beikta'a da 13 gol atmtr.

122
 Tasz kral Metin Oktay

45 'lik plakta alan yrtan gol.

1971-72 sezonunda Galatasaray ampiyon olduunda kimse
"promosyon" szcn duymamtr. Buna ramen, st ste
ikinci kez gelen ampiyonluu kulbe gelir getirecek bir ekilde
kullanmay dnen ynetim bir plak karmay dnr. O d-
nemde imdiki teknoloji nerede? .. CD ve kaset olmadndan
33'lk ve 45'lik plaklara kaytlar yaplr.
Yine o zamanlar henz ne dzenli televizyon yayn ne de vi-
deo vardr. Radyodaki ma yaynlarnda sesini duyuran TRT spi-
keri Orhan Ayhan iki ayr ma sanki o an oynanyormu gibi an-
latr. Plan bir yzne Galatasaray mar kaydedilir, teki yz-
ne de iki matan goln anlatm... Bu iki matan biri Metin
Oktay'n her frsatta dile getirilen alar yrtan gol att matr.
Plak, gol aynen yle anlatr;
"Yl 1959... 10 Haziran aramba gn. Mithatpaa'da yle
bir ma var ki sormayn. Galatasaray, Fenerbahe'den ampiyon
luk koparmak iin sahaya kyor. Favori ise Fenerbahe ... Sar
krmzl takmn kuruluu yle; Turgay, Saim, smail, Ahmet,
Ergun Dursun, sfendiyar, Suat, Metin, Nuri, Mete. Galatasaray
tam takm, Fenerbahe de ayn ekilde. Ma zaman zaman orta-
larda, zaman zaman da Galatasaray ceza sahas dnda cereyan
ediyor. Fenerbahe bastrmyor deil, fakat Galatasaray da u
ana kadar gol yemedi. 38. dakika doldu. Oyun ok rahat, orta-
larda. Oyun bir anda yavalad. Nuri ald, Niyazi'yle yle hafif-
e birbirlerine bir omuz attlar. Nuri ald topu, sol taraftan Me-
tin 'e doru geirdi. Niyazi hakeme iaret ediyor Markovi'e, Yu-
goslav Markovi'e iaret etti. 'Faul var' diyor. Hakem 'Oynayn'
diyor, 'Devam'. .. Nuri'nin topu szlyor Metin'e doru. Metin
sol taraftan ald. Kapal tribnlerin nnden kayyor, kayyor.
Tam izgiye doru paralel iniyor. Sol taraftan indi aaya do
ru. Deniz tarafndaki kaleye doru gidiyor Metin. Tehlikeli ola-
bilir mi henz belli deil. Osman stne kt. Bast topa, ekti
Osman'. Arkadan Naci yetiiyor. Kafasn kaldrd Metin, apra-
za bakt. Kalede zcan var. Vurdu Metin, kaleye doru gidiyor.
Goool. Gooooooool. Metiiiiin. 1 - O... Fenerbahe: O Galatasaray:
1. Umulmadk anda umulmadk bir gol. Fererbaheliler 'Top

123
Onlarn Hikayesi

avuta kt' diye itiraz ediyorlar. Alar yrtt geti top! zcan a
kn, taraftarlar akn ama Galatasaray 1-0 galip durumda."
Metin Oktay 36 defa A Milli Takm'da oynar ve toplam 19
gol atar. Hayranlarnca daha ok 'Kral' olarak bilinen efsanevi
oyuncumuz Trk futbol tarihinin adeta bir rekor makinesidir. En
ok gol atan oyuncu (632), birka sezon aralksz en ok gol atan
oyuncu (11), tek sezonda en ok gol atan oyuncu (38), uluslara-
ras bir msabakada en ok gol atan Trk oyuncusu (19) olarak
tarihe geer.
Metin Oktay'n gol krall listesi ise yledir;
1956-5 7 stanbul Profesyonel ligi, 17 gol
1957-58 stanbul Profesyonel ligi, 19 gol
1958-59 stanbul Profesyonel ligi, 22 gol
1959 Trkiye ligi, 11 gol
1959-60 Trkiye ligi, 33 gol
1960-61 Trkiye ligi, 36 gol
1962-63 Trkiye ligi, 38 gol
1964-65 Trkiye ligi, 1 7 gol
1968-69 Trkiye ligi, 1 7 gol
Rakip fileleri toplam olarak 608 kez havalandrr. Ma bana
1.46'lk gol ortalamas krlamaz. 4' Gen Milli Takmda olmak
zere 40 kez milli olur. 7 kez kaptanlk yapar ve toplam 1 7 gol
atar. Futbol hayat boyunca 1 kez oyundan atlr ki bir Fenerbah-
e manda yaanmtr.
1969 sezonunda futbola veda eder. Futbolu braktktan son-
ra bir sre yneticilik yapar. Galatasaray ve Bursaspor'da teknik
adam olarak alr. Ama mutlu olamaz. Bir ara ngiltere'ye vey
olunun yanna gider. Bir hafta sonu skoya'da gazetecilerin de
olduu bir ortamda Metin'in Trkiye'de ok sevilen eski bir fut-
bolcu olduu renilir. Bir penalt turnuvas dzenleniyor. Metin
on penaltnn dokuzunu gole evirince, "Byle bir stil grmedik,
bu senin yaratlnda var" der gazeteciler.
Trkiye'ye dndkten sonra uzun sre gazetelerde futbol yo-
rumcusu olarak alr.
Takml takmsz onbinlerce insann sevgisini kazanmasnn
sebebi onun arbal ve daima mtebessim simasdr. Cmerttir.

124
 Tasz kral Metin Oktay

Hayat ciddiye almayan, elenerek ve sevdii ii yaparak mr

tketen biridir. Kans Servet Oktay yle anlatr; "Arkadalar
Metin 'i evresine srekli pozitif enerji datan bir insan olarak ta-
rif eder. Bunlar iyi biliyorum nk 30 yl ayn evde yaadk.
Kalp krizi geirdi doktor istirahat verdi. Ben de alverie gitmi
tim. Metin balkonda oturuyor, yamur da ok iddetli yayor.
Karda bir kadn. Ama ok yoksul, halinden belli. Metin giymi
zerine yamurluunu, arabay karm, kadn evine kadar g-
trm. Eve geldim, Metin yok. lgna dndm. 'Bir ey olmaz,
korkma. O kadn zavall hasta biriydi', dedi."
Galatasaray'da oynarken zmirspor o zamann parasyla b-
yk bir para teklif eder Metin'e ... Metin orackta reddeder tekli-
fi. .. Zira o, para iin deil, Galatasaray iin oynard ve evresine
unu sylerdi. Benim birinci karm Galatasaray'dr diye ... Yakn
bir arkada bu gerei yle zetler; "Metin Oktay hibir zaman
profesyonel olamad, hep amatr oldu. Paraya asla nem ver-
mezdi."
Metin iin para gerekten ilk srada deildi. Bunun ahitlerin
den arkada Rfat Pala yle anlatr; "zmir'de Haldun abimizle
birlikte paraya skyorlar ve bir senet krdryorlar. Yanmzda
bir kesekad dolusu para, Kordon'da bir eyler imeye gittik.
Adamn biri yanmza geldi ve Metin'in kulana bir eyler syle-
di. Bu kard btn paray adama verdi. 'N'aptn?' diye ktm.
'Olsun olum, onun paraya benden daha ok ihtiyac var', dedi.
Birgn simiti bir ocukla karlatk. Alyordu. Simit tabla-
sn simitleriyle birlikte zorla elinden almlard. Metin ayakst
ne kadar simit kaybettiini sorup hesaplad. Sonra cebindeki b-
tn paray simitiye verdi. Sonra bana dnp 'Rfat senin cebin-
de ne kadar var?' deyip benim paralar da simitiye verdi."
Seyirciyi bu denli kendine balayan ka futbolcumuz oldu
ki? .. 1969'un Temmuz aynda futbolu brakana kadar hep man-
etlerdeydi. Hep gz nndeydi. Sadece Galatasarayllar deil,
dier takmlarn seyircileri de Metin'i severlerdi. Kadky'de Fe-
nerbahe Park'na Metin'in heykeli dikilmesi iin izin istendiin
de o zamanki Fenerbaheli yneticiler "eref duyarz" demiler
di.

125
Onlarn Hikayesi

Takvimler 13 Eyll 1991 'i gsterdiinde Metin Ortaky Ziya

Restoran'da ok sevdii bir grup arkada ile iki ier. Alkol,
onun hayatnda kendisine yakmayan tek unsurdur. Yakn arka-
da Turgay eren, "Futbol oynarken herkes etrafndayd. Bra
knca etrafnda bir iki dostundan baka kimse kalmad. O yz-
den ikiye balad" diye anlatr. Gece yarsndan sonra dostlar
onu evine taksiyle gndermek isterlerse de kabul etmez. Gece
yarsndan sonra alkoll iken arabasna biner ve evine doru yo-
la kar. O gnlerde Boaz Kprsnde tamirat vardr. Metin'in
arabas damperin altna girer. Dn yolunda direksiyon ban
dayken hayatn kaybeder.

Kendi kaleminden "Sahadaki Metin"

Maa karken, byk bir gerilim iersine girerdim. Tnelden
sahaya kncaya kadar kimseyle konumazdm. Kendime gre
adetlerim vard.
Bu gerilim sahaya knca biterdi. nk artk orada seyircim-
le btnleirdim. Onlar beni iyi tanrlard. Onlar benim sevgilim,
ben de onlarn sevgilisiydim. Penalt karsam da, gol atamasam
da, beni yalnz brakmazlard. Hep yanmda, hep beynimde olur-
lard. O seyircide, o sevgililerde Metin Oktay olarak byk kre-
dim vard.
Sahann herhangi bir yerinde topu ayama aldm zaman,
dnce olarak hazr olduum iin, kimin nerede durduunu, ki-
min katn, kimin kaacan bilir, grrdm. Top bana gel-
meden nce veya geldii zaman ne yapacam dndm
iin, pas hatalarm azalrd. una inanmtm: Bir futbolcu saha-
ya ktnda ya gol pas atmal ya da gol atmalyd. Her pasn go-
le gtren bir deeri bulunmalyd. Kendimi dnce olarak bu-
na hazrlardm. Ma sahadan nce, beynimde oynamaya alr
dm. Oyunda doabilecek pozisyonlar, bu durumlarda benim ne
yapmam gerektiini dnrdm. Devaml aratrdm iin,
hem takm arkadalarmn, hem rakip oyuncularn karakterlerini
bilirdim.

126
 Futbolun sesi Halit Kvan

Futbola sesini katan bir usta

Halit Kvan
Bu iin bandan itibaren Onlarn Hikayesinin dndm
onuncu konuu, tad 10 numaral formayla zdeleen ve fut-
boluyla "bir daha onun gibisi gelmez" denilen isimlerden Metin
Oktay ...
Herkes tarafndan futboluyla on stnden on alm bu futbol
ustasnn ismi "Metin gol gol gol" tezarhatnn yeri g inletti-
i dnemlerde, lkemizde doan erkek ocuklara isim olarak ve-
rilmi. Hatta bu furyadan bizim aile de nasibini alm. Annemin
yedi kardeinden en k olan dayma zene ve bezene Metin
ismi aile efradnca koyuluvermi.
Ben Metin Oktay dnemine yetiemediim iin onu nasl an-
latacam bilemedim. Hayatta olsayd dayardm mikrofonu n-
ne konutururdum. Zira Metin Oktay u fani dnyadan 1991 y
lnda ayrlm. Kaynak olarak grlen kitaplardaki bilgiler maale-
sef ounlukla yanl kyor. Bunu yaptm btn rportajlarda
grdm. Bir tek arem kalyordu, o da Metin Oktay' yakndan
tanyan kiilerin hatralarna bavurmak. Ben de yle yaptm, bir
zamanlar onunla omuz omuza top koturanlara, dahas onun fut-
bolunu doyumsuz anlatmyla milyonlara sunan Halit Kvan'a
mikrofonu uzattm.

Metin Oktay ile ne zaman ve nasl tantnz?

Ben kralla gklerde tantm. Yl ylna, gn gnne, saati sa-
atine sylersem, 6 Nisan 1954 Sal gn saat 15.00'te bir Hol-
landa uanda ... Ve kemerlerinizi zebilirsiniz diye duyunca
kalktm. Zpkn gibi delikanllar arasndaym. Zira o gn Dnya
Genler ampiyonas iin Almanya'ya gidiyorduk. Ben de o gn-
lerde Trkiye'nin ilk gnlk spor gazetesi olan Trkiye Spor'u
karan 3 kiiden biriyim. Uakta dolamaya, ocuklarla tanmak

127
Onlarn Hikayesi

istiyorum. Unutulmaz kaleci Varol rkmez, Tayyar Cavcav, Ni-

hat, Gngr, Ergun, Kk Erol, Cokun, Metin, Yldrak, Ah-
met, Kk Ali ... hepsiyle teker teker tanyorum. lerinden biri
dikkatimi ekti. Muzip, tatl bakl mahcup bir ocuk. Adn sor-
dum "Metin efendim" diye kibarca cevaplad. zmir. Yn Mensu-
cat Takmnda oynuyormu. ki gn sonra Trkiye Spor Gazete-
si'ne ben yle bir haber yazdryorum; "Kk Erol soldan geldi.
Geriden bir pas uzatt. Ahmet kaleye artt ve Metin nefis ama
muhteem bir kafayla topu Belika kalesine soktu."
Bu ayn zamanda onun ilk milli ma ve ilk milli golyd. Bel-
ika' dan sonra svire'yi de yendik. Galibiyet golmz yine Me-
tin atmt. Ne yazk ki o gn, sakatlanm ve yedii tekmenin et-
kisiyle ateler iinde yatyordu. Almanya'daki gazetelere muha-
birlik yaptm iin Almancam iyiydi. Doktor getirdik Metin'e ve
bir an nce sahalara dnmesi iin altk. Ben Metin'le iyice ta-
namadan golleri ile tanmtm. Aradan haftalar geti ve Metin
stanbul'a transfer oldu. Metin'le artk karde gibi olmutuk.

Siz hangi takm tutuyordunuz?

Ben Fenerbahe sempatizanydm. O da Galatasarayl'yd.
Ama bugn benim hep zldm hadise udur; Galatasaray-Fe-
nerbahe malarnda ok kt bir uygulama vardr. Galatasaray
Stad'na Fenerli giremez, Fener Stad'na Galatasarayl giremez.
Oysa Galatasarayl Metin, Fenerbaheli Halit abisine gelir, sa-
bahlara kadar futbol zerine sohbetler yapardk. Sadece biz de-
il o dnemde ounluun futbol ve taraftar anlay byleydi.
Her ey sahada kalr, ma bittikten sonra muhabbete devam
ederlerdi. Fenerli Halit Kvan'n radyoda zevkle anlatt en g-
zel goller Galatasarayl Metin' e aitti.

Futbol anlay bakmndan Metin Oktay' dierlerinden ayran

zellikler nelerdi?
Metin'i sokakta grseniz arbal yrynden dolay alda-
nrsnz. Koarken de bir atletin kvrakln gremezsiniz. Ama
topa sahip oluunu grnce o yapdaki bir insan nasl olup da to-
pa yetiti dersiniz. Gayet hzl hareket eden savunma elemannn

128
 Futbolun sesi Halit Kvan

Trk medyasnn duayenlerinden ve ilk radyo tv spikerlerinden Halit Kvan.

Gerek Trk 1V tarihi, gerekse Trk Futbol tarihinin canl ahidlerinden biri.
Onunla sohbet etmenin tadna varan ansl insanlardan biri oldum.

ayandan topu alr ve goln atard. Ama Metin'in en byk

zellii, tekmesini sadece topa atmasyd. Bunu aka itiraf
ederdi. Ben rakibi sakatlayacak hareket yapamam, onu sakatla-
yamam derdi. Bazen topu almak iin biraz serte girdiinde he-
men gerekeni yapard. Bugn oynasa brakn kart, ihtar bile gr-
mezdi. O, gole kilitlenirdi. Topu adeta koklar, gol iin nasl vu-
rulmas gerekiyorsa yle vururdu topa. Frtna gibi koup 5 kii
yi almlarla geip gol atmak yoktu onda, o doru yerde, doru
zamanda bulunup doru bir vurula topu filelerle bulutururdu.

Onun gibi bir gol makinesini durdurmak zor olmal ... Metin
Oktay bir kere oyundan atlm. Sebebini hatrlyor musunuz?
Bir Fenerbahe-Galatasaray mayd. Fenerli milli futbolcu Yl
maz en vard. ok sertti. Avrupa kupalarna gittiimiz zaman ya-
banclar da onun sertliinden dert yanar ama byk futbolcu ol-
duunu da teslim ederlerdi. Metin ile bir ikili mcadelede birbirle-

129
Onlarn Hikayesi

rine sert girdiler. Hakem ikisini de oyundan kard. Ancak oyun-

dan karken bir arkada gibi ktlar. Bugnk Galatasarayllara,
Fenerbahelilere sesleniyorum. Bugn byle bir olay olsa, takmn
en popler iki oyuncusu birbirine sert girse neler olmaz. Aklmza
bile getirmekten korkarz. Onlar sahann kenarnda balar nde
yryorlar. Statta t yok. Herkes suskun ve merakl. .. Sonrasn
her ikisinden de dinledim. Tnele girdiklerinde Ylmaz, Metin'in
kolundan tutup balyor yalvarmaya "Vur ayama, bir tekme vur,
n'olur. nk senin de atlmana sebep oldum" demi.

Metin iin "bir vuruta alan deldi" diye anlatlyor. Bu abart m? ...
Hem abart,
hem deil. Sadece Metin deil Beiktal Baba
Hakk'nn bir vuruunda da top alar delip gemiti. Ancak bu
topun muazzam iddetinden kaynaklanmyordu. O zamanki tek-
nik bugnk gibi deildi. Kale alar yamur ve rzgarn etkisiy-
le yprandndan ipler rrd. rk iplere hzla vuran top ip-
leri kopartr, br tarafa geerdi. Alar delme olay bundan iba-
retti.
Bununla ilgili bir ark vardr ki szleri bana aittir;

"Mein
topun kral,
Goller goller sral.
Alar bile delindi.
Metin topa vural.
Kafay yle akar,
Tam da doksana takar,
Uan kaleci yerden,
Adaki topa bakar.
Topu bombalar atar,
Kaleci boa yatar,
Vurdu mu kral Metin
Gollere goller katar.
Fze utunun hz,
Rengi sar-krmz,
Milli mata en bata,
Gsnde ay-yldz.

130
 Futbolun sesi Halit Kvan

Metin sa, Metin sol,

Metin gol, Metin gol,
Metin kafa, Metin ut,
Metin gol, Metin gol,
Penalt, penalt,
Metin gol, Metin gol.

Metin Oktay talya'nn Palermo takmnda oynam. Ama bir yl

sonra geri dnm. Sebebini biliyor musunuz?
Metin ok duygusal, iine ok kapank bir insand. Ne dn
dn sylemezdi. Bunun iin oradan neden dndn kimse
bilemedi. Metin evresine ok dkn bir insand. Orada sla has-
reti duymu olmal. Bunu nereden anladm syleyeyim. tal
ya'ya bir Avrupa seyahatine gitmitim. Dnte Roma'da aktar-
ma yapacam srada telefonla grtk. Bana adeta yalvararak
yanna ard. Bunun imkansz olduunu, zira stanbul'da bir
ma naklen anlatacam syledim. Ama Metin srar etti. "Abi,
dayanamayacam artk gurbete" dedi ve bir gn baktk ki dnp
gelmi. Oysa talyanlara futbolunu beendirmiti. Ondan sonra
ngiltere'ye futbol hocal iin gitmiti. Orada da mutlu olamad
dnd. Ben onun uzun ve ok gzel futbol hayatnda dert ortak-
larndan biriydim. Dostluu ile daima vnmmdr.

Onun futboluna neden ak olunmutu?

Hi olmadk pozisyonlarda gol bulmas m, estetik goller at-
mas m bilemem. Ancak seyirci onun futbolunu seyrederken
mspet elektrik alrd. Onun mtevazilii ustaln bir baka ss-
lyordu.

Hi olmadk pozisyonlarda gol bulmasna bir rnek verir misiniz?

Bugn Etiopya olarak bilinen eski adyla Habeistan ile
1962'de Ankara'da bir ma oynadk. O gn takmmz tel tel d-
klyordu. Bir ara eyvah Habeistan'a da m yenileceiz derken
pozisyonun olmad ortamlarda Metin 3 gzel gol att. Mesela
bir manda att bir gol sonras yle yazmtm; "Bir deil 5 ka-
leci yan yana dursa bu gol yine olurdu."

131
Onlarn Hikayesi

Onu en ok zen neydi? ..

Futboldan uzak kalmak istemezdi. u anda hatrladm bir
olay var. Metin Oktay, Danimarka ile milli maa kacak. Soyun-
ma odasnda hazrlanrken o dnemki futbol federasyonu ve rah-
metli Orhan eref Apak Metin'e gelerek sen oynamayacaksn di-
yorlar. Zira, doktorlar demiler ki "biz onu yani hissettirmeden
muayene ettik. Kalp spazm geiriyor." O srarla "benim bir e
yim yok" dese de maa karmadlar. Seyirci kzd bard ama
Metin maa kamad. Geri bu olaydan sonra da ok yaad
oyunlar oynad ama bu olay onu ok ykmt. O gnlerde; "Ya-
hu ben kalp hastas mym" diye kzyordu.

Jbilesi nasl oldu?

Jbilesini 1969 yl Austos'unda yaptk. Yaptk diyorum zi-
ra byk katkm olmutu. Jbilesini hem stanbul'da hem z
mir'de yaptk. Yani biyolojik olarak doduu zmir'de ve futbol-
cu olarak doduu stanbul'da ... Takmlar sahaya karken seyir-
ci Metin' e yle barrd; "Metin geliyor Metin ... " Ben ktm ve
seyirciye dedim ki; "Yllardr ne diye bardysanz yine bara
lm" dedim. Mithatpaa (nn) Stad'nda btn seyirci "Metin
geliyor Metin ... " diye bardlar. El iareti yaptm, koca stad bir
anda sustu. Ben szme devam ettim; "Ama sevgili dostlar, gz-
lerimiz yal. nk artk Metin gidiyor Metin" dedim. O gnn
gazetelerine bakarsanz fotoraflarda grrsnz; o gn sadece
Galatasaray taraftan deil, Fenerlisi, Beiktals ve dier kulp
taraftarlar, Anadolu'dan gelenler Metin futbolu brakyor diye
gzya dkmlerdi. Biz bunu yaadk.

Futbolu braktktan sonra neler yapt?

Sevgili Necmi Tanyola ile birlikte o dnemde sporda bir nu-
mara olan Tercman gazetesinde alyorduk. Metin'i de kadro-
muza aldk. 1970 dnya kupas iin Meksika'ya gittik. Dnya ku-
pasn gazeteyle seyirciye aktardk. Ben ayrca radyodan malar
Trk seyircisine anlatyordum. Meksika City'de ilgin bir ma
yaptk. Dnya kupalarnn bazlarnda medyann oluturduu iki
takm sahada top koturur. Burada da Amerika ktas ile Avrupa

132
 Futbolun sesi Halit Kvan

Halit ustann tipik bir ma anlatma pozu. Pozisyonlan seyirciye naklederken

adeta kendinden geerdi.

ktasbirbirlerine rakip oldular. Bunu organize eden 3 kiiden bi-

ri bendim. Her iki takm iin kadrolar oluturuldu ve ortaya muh-
teem bir takm kt. Ma Avrupa 7-4 kazand, yani farkla ...
Metin 3 gol atmt. Futbolu brakmt. Dahas malar iin ehir
den ehre koturmann verdii yorgunluk da cabasyd. Dier
oyuncular bu ma iin zel olarak hazrlanmlard. Buna ramen
Metin harika bir oyun kard. Adn tam olarak hatrlayamayacc
m bir Rus santrahaf vard. Yanma gelerek "Bu Metin deil
mi?" diye sormutu ve eklemiti; "Eskisinden de iyi oynuyor."

133
Onlarn Hikayesi

Metin Oktay iin Dediler ki;

AL HSAN KARAYlGiT
nsanl ve kiilere saygs bakmndan ok deerli bir arka-
dat. yi niyetliydi. Btn bunlarn ssledii muhteem bir futbol-
culuu vard ki kendisine " bacakl adam" denirdi. nk, Me-
tin Oktay, hem kafasyla, hem sa ayayla, hem sol ayayla gol
atard.

LEFTER KKANDONYADS
ok sevdiim bir arkadamd. Yan yana oynadmz zaman
man golsz bitmesi diye bir ey sz konusu olamazd. O hazr
lar ben atardm, ben hazrlardm, o atard golleri... Hi unutmam
Milli Takmdayken bir Hollanda mana kmtm. Daha ilk da-
kikada Hollanda lehine bir penalt verildi. Sebep olan da Byk
Ali'ydi. Vilkece isimli ok nl bir golcy yere yaptrmt. Pe-
nalt gol oldu. Metin'e "sen korkma Metin, bunlar alm yemeye
msait insanlar" dedim. Metin kar ksa da ben bildiimi yap-
tm. Bunlarn defansn almlayp Metin'e veriyordum o da gol-
n atyordu. yleki kaleci her ikisinde de yerinden bile kprda
yamamt.
Ertesi gn gazeteyi aldm. Gazetede ilgin bir karikatr yayn
lamlard. Bizi top arabasna koymular ve altna da "Trk top-
lar bizi byle bombalad" diye yazmlard.

SIEYMAN SEBA
Trkiye'nin yetitirdii nadir futbolculardan biriydi. Sadece
futbol olarak deil, insan olarak da kaliteliydi. Onu seyretmekten
zevk alrdm.

134
 Dediler ki

MKRO MUSTAFA (Mustafa Gven)

Ordu Milli Takm'nda birlikte olduk. Hi kimse bilmez, ni-
versitede 2 renci okuttu. Yolda yrrken fakir olduunu gr-
d insana cebindeki parann yarsn, bazen tamamn verirdi.
Reklam sevmedii iin buna ahit olan arkadalar konuturmaz
d.
Yerekimine neredeyse kar kan 3 futbolcu tanrm. Biri
Brezilyal Pele, dieri Portekizli Eusebio, ncs ise Metin Ok-
tay' dr. Metin Oktay kafaya kt zaman hemen vurmaz, kaleci-
nin hareketine bakarak vururdu.

EREF HAS
Her iki ayan da mthi iyi kullanan bir futbolcuydu. Kafa
vurular harikayd. amurlu sahalarda 18 iinde, iyice arlam
topa kafayla vurup gol atan biriydi. Bu onun futbolculuk taraf. ..
Bir de insanlk taraf vard ki; ok mfik, duygusal, insan canls
biriydi.

TURGAY EREN
Metin'i anlatmak iin Metin'le beraber olmak, Metin'i yaa
mak lazm. Metin'i 1956 ylnda tandm. Gz, gnl, cebi ak
bir insand. Mesela sabahleyin kalktnz cebinde on lira var, bei
ni alp beini brakn. Ne oldu diye sormazd bile. ok yakkl ve
ok mehurdu ve kzlar onun peinden koarlard.
Ben Metin Oktay'la beraber zel olarak alrdm. Antren-
manlardan sonra bir saat kadar deiik yerlerden bana ut atar,
ben de kurtarmaya alrdm.
Metin Oktay unutulacak bir futbolcu deil. Dnsenize futbol
oynadmz dnemde halkmz ocuklarna Metin, Turgay ismi-
ni koyuyorlard. Biz zaten o ocuklarda yayoruz. Galatasaray'a
emeimiz geti. Eee ne de olsa ben tutuyordum Metin de atyor
du.

SFENDYAR AIKSZ
ok iftihar ettiim olaylardan biri de Metin'le olan bamz
dr. nk Metin Oktay, zmir'den stanbul'a geldiinde sahada

135
Onlarn Hikayesi

en byk yardm ben yapmtm. Herkesi hayran brakan stilin-

de paym byktr. zmir'de klasik takmlarda oynamt. stan
bul'da byk takmlarda oynamak iin farkl bir tarz kazanmas
gerekiyordu. Birlikte ok altk. Saolsun bunu hi unutmad,
vefakard.

SUATMAMAT
Yanl hatrlamyorsam 1956-5 7' de Galatasaray' a geldi. lk
geldii gnlerde bana Suat abi diyordu. kinci sene Suat dedi.
nc sene hibir ey sylememeye balad. nk kutuplar
mz ayryd. Aka sylemek gerekirse aramzda hi samimiyet
yoktu.
Ancak ok iyi futbolcuydu. Zamanlamas ve topa vuruu ha-
rikayd. Ancak hareketli biri deildi. Daha ok ileride top bekler-
di. Gelen topu ok iyi deerlendirirdi. Kadri, sfendiyar, Kk
Ali ve ben ona srekli pas verirdik.

RECEP ADANIR
Futbolculuu da insanl kadar gzeldi. Bir Milli Takm ant-
renmanndan sonra yanma gelerek; "Baba" dedi, "Daha Galata-
saray'a gelmeden, zmir'de seni takip ederdim. Fuarda arkana
taklp senin gibi yrmeye alrdm" derdi. Hi unutmuyorum
bir Milli Takm antrenman srasnda bana 5'er penalt atmay
teklif etti. Metin 5'te 3 att. Ben ise 5'te 5 yaptm. Gelip elimi
pt. Ben de alnndan ptm.

136
 Bir baba hindi, Seha Ergen

Bir baba hindi; Seha Ergen

Futbol denilince olmazsa olmazlardan biridir amigoluk. .. Trk
futbolunun unutulmaz amigolarndan olan Seha Ergen kendisin-
den sonra gelen amigolara rnek olmu, uzun yllar tribnleri
ayaa kaldrmt. Ama sonradan nne gelen amigoluunu ilan
etmi, i rndan km, svmeler grla gitmiti. Amigoluk
neymi Seha abimizden reniyoruz.
Nam deer Baba Hindi Seha ... Trkiye'nin ilk amigosu.
1940'1 yllardan itibaren uzun yllar Fenerbahe ve Milli Takm
seyircisini atelemi.

imdiki amigolarla aranzda ne fark var?

Bizim amigoluumuz bakayd. Biz mata barr, kardk.
Darda tepimezdik. imdikiler amigo deil kzm ...

Fener seyircisini siz coturuyordunuz. Galatasaray' kim

ateliyordu?
Karncaezmez vard. Galiba 1950'li senelerde ... Biz kt
mz zaman 25 bin kiilik Dolmabahe tribnleri ayaa kalkard.
Fenerbahe sahasnda bardm zaman Kzltoprak'ta duyulur-
du sesim. Bu yzden enfakts oldum. Ankara'da Fuat'n att
gollerle Galatasaray' 2-1 yendik. stanbul'a dndmde enfak-
ts oldum.

spanya malarnda Canavar Burhan nasld?

Aaaaa o bir tanemiz, koumuz beee ... spanya'ya yle bir gol
atmt
ki btn stad ayaa frlamtk oleeeeeeey diye ...

ok ilgin bir gol atm. Pek ok kii nasl olduunu grmemi.

Ben grdm hanm kzm. Dolmabahe' de (nn Stad) de-

137
Onlarn Hikayesi

niz tarafndaki kalede spanya' nn kalecisi ileri knca topu ze-

rinden arverdi. Ben tribnlerin stndeydim, kendimi aada
buldum. Samimi sylyorum. Biz tribnn en stndeydik en alt-
ta olduk.
Bir Feridun vard, adamlarn sa tarafn halla pamuuna e-
virdi. Bir saa bir sola, pir saa bir sola topla dans etti. spanyol
defansnn bellerini krd.
Bu man btn pozisyonlar hatrmda. Anlatmakla bitmez.
Eskiden bizim eve misafir geldii zaman yengen der ki; "Seha'y
uyutmamak istiyorsanz malardan konuun" derdi. Sabaha ka-
dar anlatsam yorulmam.

imdiki amigolar koro halinde seyirciye kfr ettiriyormu. Siz

neler syletiyordunuz.
En baba tezahratmz "Bir Baba Hindi" diye balayan idi.
Ben iki elimi azmn yanna koyar ve "Bir Baba Hindi!" diye na-
ralanrdm. Tribnler de buna "Hey Allah!" diye cevap verir, ben
"Olayd imdi!" diye barnca tribnler yine "Hey Allah!" diye
karlk verirlerdi. Devam ederdim; "Pilav da zerde!" tabii yine
tribnler "Hey Allah!" diye inlerdi. Ben ldrc darbeyi wrur-
dum. O gnk rakip kimse, mesela; "Galatasaray nerde?" diye
barnca btn stad dakikalarca inlerdi; "Yallah, yallah hey Al-
lah!" diye ... Bazen de "Ya ya ya, aa a, Fenerbahe ok yaa!"
diye bartrdm.

Galatasaray amigolar ne cevap verirlerdi.

O zaman Galatasaray seyircisi azd. Onlarn unutulmaz ami-
gosu Karncaezmez evki'ydi. O da karlk verdirirdi. "Kalam
nnde attk oltay! Kalam nnde attk oltay! abalama Fe-
ner yiyecen zokay, abalama Fener yiyecen zokay!" Tabii on-
dan sonra da "Re Re Re, Ra Ra Ra, Gassay, Gassay Cim Bom
Bom" diye barrlard.

Bugnk tezahratlara baklrsa ok terbiyeliymi.

Hanm kzm ... Deil topluca kfretmek, tek bana kfr
edenlere de ho gzle baklmazd. nsan, "kar taraf da benim

138
 Bir baba hindi, Seha Ergen

Fenerbahe'nin unutulmaz amigolanndan Bir Baba Hindi Seha, Burhan

Sargn'la aramzda... Tribnleri coturduu gnleri anlatyor.

anama bacma sver korkusuyla" kfr etmezdi. Sana bir ey

syleyeyim mi, tribnlerde her iki tarafn seyircileri bir arada otu-
rur da kimse kimseyle dalamazd. Dahas btn bu bar a
r sahada kalrd. Ma bitince herkes efendice evine giderdi. Ara
sra kavga eden olursa ho karlanmaz, dk karakterli insan
olarak anlrlard.

139
Onlarn Hikayesi

Grup Malar

6 Haziran 1954 - Madrid - 1954 Dnya Kupas grup ilk ma

spanya 4-1 Trkiye
SPANYA: Argila, Lesmes, Campanal, Segarra, Bosch,
Puchades, Miguel, Rafael Alsua, Venancio, Pasieguito, Gainza
TRKYE: kr Ersoy-AG, Blent Eken-GS, Mjdat Yetki-
ner-FB, Eref zmen-BJK, Ali hsan Karayiit-BJK, Rober Er-
yol-GS, Mehmet Ali Has-FB, Lefter Kkandonyadis-FB, Re-
cep Adanr-BJK, Fahrettin Cansever-BJK, Burhan Sargn-FB
GOLLER: (1-0) 18'Venancio, (1-1) 31'Recep Adanr, (2-1)
47'Gainza, (3-1) 48'Miguel, (4-1) 63'Rafael Alsua

14 Mart 1954 - stanbul - 1954 1954 Dnya Kupas grup

ikinci ma
Trkiye 1-0 spanya
TRKYE: Turgay eren-GS, Rdvan Bolatl-AG, Basri Di-
rimlili-HG, Mustafa Ertan-AG, etin Zeybek-KP, Rober Eryol-
GS, Cokun Ta-BJK, Suat Mamat-GS, Feridun Bueker-FB,
Burhan Sargn-FB, Lefter Kkandonyadis-FB
SPANYA: Carmelo, Segarra, Biosca, Campanal, Pasiegu-
ito, Puchades, Miguel, Venancio, Kubala, Rafael Alsua, Manc-
hon
GOLLER: (1-0) 16'Burhan Sargn

1 7 Mart 1954 - Roma - 1954 1954 Dnya Kupas Play-off

spanya 2-2 Trkiye
SPANYA: Carmelo, Segarra, Biosca, Campanal, Gonzalo
III, Puchades, Arteche, Venancio, Escudero, Pasieguito, Gainza
TRKYE: Turgay eren-GS (46'kr Ersoy-AG), Rdvan
Bolatl-AG, Basri Dirimlili-FB, Mustafa Ertan-AG, etin Zeybek-

140
 Grup Malar

KP, Rober Eryol-GS, Cokun Ta-BJK, Suat Mamat-GS, Feri-

dun Bueker-FB, Burhan Sargn-FB, Lefter Kkandonyadis-
FB
GOLLER: (1-0) ll'Arteche, (1-1) 25'Burhan Sargn, (1-2)
63'Suat Mamat, (2-2) 78'Escudero

Final Malar
Almanya: 4 Trkiye: 1
17 Haziran 1954 Bern Stad Berne Seyirci Says: 39 000
Hakemler Jose Da Costa Vieira, (Portekiz) Istvan Zsolt, (Ma-
caristan) Armand Merlotti, (svire)
TRKYE: 1 Turgay eren (Kaleci), 2 Rdvan Bolatl, 3 Bas-
ri Dirimlili, 4 Mustafa Erton, 5 etin Zeybek, 6 Izak Rober, 7
Erol Keskin, 8 Suat Mamat, 9 smail Feridun, 10 Burhan Sargn,
11 Lefter Kkandon
Yedekler: 12 kr Ersoy 13 Blent Eken 14 Ali Beratlgil
15 Mehmet Diner 16 Nedim Doan 17 Naci Erdem 18 Akgn
Kamaz 19 Ahmet Berman 20 Necmettin Onarc 21 Kadri Ay-
ta 22 Cokun Pas
Antrenr Puppo Sandro
ALMANYA: 1 Anton Trek (Kaleci), 2 Fritz Laband, 3 Wer-
ner Kohlmeyer, 6 Horst Eckel, 7 Josef Posipal, 8 Kari Mai, 13
Max Morlock, 14 Bernhard Klodt, 15 Otmar Walter, 16 Fritz
Walter, 20 Hans Schaefer
Yedekler: 4 Hans Bauer, 5 Herbert Erhardt, 9 Paul Mebus,
10 Werner Liebrich, 11 Karl-Heinz Metzner, 12 Helmut Rahn,
17 Richard Hermann, 18 Ulrich Biesinger, 19 Alfred Pfaff, 21
Heinz Kubsch (Kaleci), 22 Heinrich Kwiatkowski (Kaleci)
Antrenr Sepp Herberger
Goller Suat Mamat (TUR) 2', Schaefer Hans (ALM) 14',
Bernhard Klodt (ALM) 52', Otmar Walter (ALM) 60', Max Mor-
lock (ALM) 84'

141
Onlarn Hikayesi

Trkiye: 7 Gney Kore: O

20 Haziran 1954 Stad: Cenova Seyirci: 3000
Hakemler: Esteban Marina, (URUGUAY) Vincenzo Orlandi-
ni, (ITALYA) Ernest Schonholzer, (SVRE)
TRKYE: 1 Turgay eren (Kaleci), 2 Rdvan Balatl, 3 Bas-
ri Dirimlili, 4 Mustafa Ertan, 5 etin Zeybek, 6 lzak Rober, 7
Erol Keskin, 8 Suat Mamat, 9 smail Feridun, 10 Burhan Sargn,
11 Lefter Kkandon
Yedekler: 12 kr Ersoy (Kaleci), 13 Blent Eken, 14 Ali
Beratligil, 15 Mehmet Diner, 16 Nedim Doan, 17 Naci Er-
dem, 18 Akgn Kacmaz, 19 Ahmet Serman, 20 Necmettin
Onarc, 21 Kadri Ayta, 22 Cokun Pas
Antrenr: Puppo Sandro
G. KORE: 1 Hong Duk Yung (Kaleci), 2 Park Kyu Jong, 4
Kang Chang Gi, 7 Soo Nam Lee, 9 Sang Gwoon Woo, 13 Jong
Kap Lee, 14 Chang Wha Han, 15 Ji Sung Kim, 18 Young Ke-
un Choi, 19 Gi Choo Lee, 19 Gi Choo Lee
Yedekler 3 Jae Seung Park, 5 Sang-Yi Lee, 6 Byung Dae
Min, 8 Jung Mih Choi, 10 Nak Woon Sung, 11 Nam Sick
Chung, 12 Heung-chul Ham, 17 il Kap Park, 16 Young Kwang
Chu
Antrenr Young Shik Kim
Goller Suat Mamat (TUR) 10', Lefter Kkandon (TUR)
24', Suat Mamat (TUR) 30', Burhan Sargun (TUR) 37', Burhan
Sargn (TUR) 64', Burhan Sargn (TUR) 7 O', Erol Keskin (TUR)
76'.

Almanya: 7 Trkiye: 2
23 Haziran 1954 Zurich Seyirci Says: 18000
Hakemler: Raymond Vincenti (Fransa), Faultless Charlie (s
koya), Ernst Dorflinger (svire)
TRKYE: 1 Turgay eren (Kaleci), 2 Rdvan Balatl, 3 Bas-
ri Dirimlili, 4 Mustafa Ertan, 5 etin Zeybek, 6 Izak Rober, 7
Erol Keskin, 8 Suat Mamat, 9 smail Feridun, 10 Burhan Sargn,
11 Lefter Kkandon
Yedekler 12 kr Ersoy, 13 Blent Eken, 14 Ali Beratlgil,

142
 Grup Malar

15 Mehmet Diner, 16 Nedim Doan, 17 Naci Erdem, 18 Ak-

gn Kamaz, 19 Ahmet Berman, 20 Necmettin Onarc, 21
Kadri Ayta, 22 Cokun Pas
Antrenr Puppo Sandro
ALMANYA: 1 Anton Trek (Kaleci), 2 Fritz Laband, 3 Wer-
ner Kohlmeyer, 6 Horst Eckel, 7 Josef Posipal, 8 Kari Mai, 13
Max Morlock, 14 Bernhard Klodt, 15 Otmar Walter, 16 Fritz
Walter, 20 Hans Schaefer, 4 Hans Bauer, 5 Herbert Erhardt, 9
Paul Mebus, 10 Werner Liebrich, 11 Karl-Heinz Metzner, 12
Helmut Rahn, 17 Richard Hermann, 18 Ulrich Biesinger, 19
Alfred Pfaff, 21 Heinz Kubsch (Kaleci), 22 Heinrich Kwiatkows-
ki (Kaleci)
Antrenr Sepp Herberger
Goller Otmar Walter (ALM) 7', Hans Schaefer (ALM) 12',
Mustafa Erton (TUR) 21', Max Morlock (ALM) 30', Max Mor-
lock (ALM) 60', Fritz Walter (ALM) 62', Max Morlock (ALM)
77', Hans Schaefer (ALM) 79', Lefter Kkandon (TUR) 82'.

Macaristan Zaferi
19 ubat 1956 - Dolmabahe-stanbul - Dostluk ma
Trkiye 3-1 Macaristan
TRKYE: Turgay eren-GS, Ali Beratlgil-GS, Ahmet Ber-
man-BJK, Mustafa Ertan-AG (75'Saim Taysengil-GS), Nusret
lk-BJK, Naci Erdem-FB, Cokun zar-GS, Metin Oktay-GS,
Lefter Kkandonyadis-FB, Kadri Ayta-GS, sfendiyar Ak
sz-GS
MACARSTAN: Farago, Buzansky, Szojka, Lantos, Bozsik,
Kotasz, Toth II (46'Csordas), Machos, Tichy (31'Hidegkuti),
Puskas, Czibor
Goller: (1-0) 7'Lefter Kkandonyadis, (2-0) 41'Lefter K-
kandonyadis-p, (3-0) 46'Metin Oktay, (3-1) 8l'Puskas

143
Macaristan Milli Takmn 3-1 yenen efsane kadromuz. O Macaristan ki, yeryznde onlar yenecek bir ikinci takm olmamt.
ngiltere bile yanm dzine gol yemiti Macarlardan ... 19 ubat 1956'da Macarlan dize getiren Milli Takmmzn
efsanevi kadrosu soldan saa; Kadri (GS), sfendiyar (GS), Metin (GS), Lefter (FB), Mustafa (Karagc), Cokun (GS),
Byk Ahmet (Beikta), Byk Ali (GS), Naci (FB), Nusret (Beikta), Turgay (GS)