Professional Documents
Culture Documents
Uniwersytet Jagielloski
Instytut Filologii Romaskiej
7 W. M a c z a k , Czy sowiaski Biskupin to naukowa legenda ?, Slavia Antiqua t. XXXVIII, 1997, s. 191
-194.
8 Idem, Praojczyzna Sowian, Wrocaw 1981, s. 129.
80 WITOLD MACZAK
Tym samym zamanifestowali oni raz jeszcze swj negatywny stosunek do zasady, e nauka
moe si rozwija jedynie w atmosferze swobodnego, niczym nieskrpowanego dialogu.
Ja jednak tym bojkotem nie przejem si i broszur wydaem9.
5). Zwolennicy koncepcji Godowskiego lubi przypisywa krytyce tej koncepcji
charakter nienaukowy. Np. w wiatowicie 1.1 (XLII), 1999, s. 177, napisano, co nast
puje: Tekst ten, przy silnym zaangaowaniu emocjonalnym Autora, mieci si jednak
w granicach polemiki naukowej, czego ju, niestety, nie da si powiedzie o patriotycz
nych prbach obrony Okopw w. Trjcy, zdarzajcych si w literaturze archeologicz
nej jeszcze w latach dziewidziesitych. Cf. T. M a 1i n o w s i, O niefrasobliwym i in
strumentalnym traktowaniu niektrych fragmentw dziejw polskiej archeologii, czy
li jak nie naley jej popularyzowa, Archeologia rodkowego Nadodrza t. I, 1998,
s. 225-230.
Artyku Tadeusza Malinowskiego przeczytaem (i kademu radz go przeczyta), ale
nie znalazem w nim nic nienaukowego. Gdybym by na miejscu Malinowskiego i chcia
na postawiony zarzut odpowiedzie, bybym w wielkim kopocie, gdy nie potrafibym
odgadn, co autor ze wiatowita mia na myli sugerujc, jakoby artyku Malinowskie
go by nienaukowy. Wniosek z tego, e naley wysuwa zarzuty konkretne, natomiast
nie wolno czyni oglnikowego zarzutu nienaukowoci, gdy wwczas pozbawia si oskar
onego monoci obrony.
6). Zwolennicy koncepcji Godowskiego uniemoliwiaj druk przeciwnikom tej kon
cepcji. Jest w Polsce wiele redakcji czasopism zarwno naukowych, jak i nienaukowych,
w ktrych zasiadaj zwolennicy koncepcji Godowskiego, a redakcje te odmawiaj za
mieszczania artykuw krytykujcych t koncepcj. Podobna sytuacja panuje w innych
rodkach masowego przekazu. Jest rzecz ubolewania godn, e znaczna wikszo
naszych dziennikarzy nie zdaje sobie sprawy z tego, e uniemoliwianie dyskusji na tematy
naukowe jest rwnie szkodliwe, jak stosowanie cenzury w sprawach politycznych.
7). Zwolennicy koncepcji Godowskiego niekiedy zamiast argumentw uywaj im
pertynencji. Np. Micha P a r c z e w s k i wydane przez siebie pisma Godowskiego opa
trzy wyborem najnowszej literatury odnoszcej si do pocztkw Sowiaszczyzny, w kt
rym m.in. wymieni jedn z moich ksiek10, przy czym napisa (na s. 414), e wywo
dy W. M a c z a k a w sprawie wkadu archeologii do zagadnienia praojczyzny Sowian
(s. 125-127 tej ksiki) maj charakter najzupeniej absurdalny i oderwany od rzeczywi
stoci. Trudno powiedzie, czy to efekt wiadomego zabiegu autorskiego, ale niewtpliwie
powstaa jedna z najzabawniejszych naukowych wariacji na tematy archeologiczne,
jakie cierpliwy papier przyj ostatnio na siebie, a Komitet Bada Naukowych dofinanso
wa z pienidzy przeznaczonych na badania naukowe.
Parczewski nie jest w stanie podj merytorycznej dyskusji ze mn, gdy nie ma
argumentw przeciwko memu pogldowi na praojczyzn Sowian, ale wyobraa sobie, e
mona je zastpi impertynencjami. Naley podkreli, e wrd zwolennikw koncepcji
Godowskiego Parczewski nie jest jedynym, ktry zamiast argumentw uywa im
pertynencji. Np. w dodatku Plus Minus do Rzeczypospolitej z 10-12 listopada 2000,
s. D l, przeczyta mona, co nastpuje: Archeolodzy polscy pracowicie kontynuowali
9 Praojczyzna Sowian. Zbir wypowiedzi, pod red. W. M a c z a k a , Krakw 2001. Tekst dostpny jest te
w Internecie (http://main.amu.edu. pl/~anthro/slavia/welcome.html).
10 W. M a z a k, Wiea Babel, Wrocaw 1999.
ZAGADNIENIE PRAOJCZYZNY SOWIAN 81
MATERIALS
Historians Against the Violation of History. The Official Stand of the Association of Historians
of the Czech Republic
The published document is a response given by the Association of Historians of the Czech Republic to
a demand calling for the annulment of the so-called Benes decrees of 1945, formulated once again during
a political debate conducted in Germany, Austria and Hungary in 2002. The authors indicated the stand of the
German inhabitants of the Moravian and Czech territories, especially their participation in Nazi genocide, as
the reason for their deportation after the second world war. They also emphasised the complex nature of the
national problem in the history of East-Central Europe.
Jarosaw Panek National and Religious Minorities during the Thousand Years-long History
of Czech Lands
This is a translation of a paper written in connection with the demands to annul the so-called Benes decrees
and their consequences, made in Germany, Austria and Hungary. The paper was presented at a European
Congress of History Teachers held in Prague on 13 March 2002. The author discussed the transformations
of ethnic and religious relations in Czech lands from antiquity to the years immediately after the second world
war, paying greatest attention to the sources of the deportation of the Sudeten Germans in 1945.
DISCUSSIONS
The author proposed two arguments against the view held by Kazimierz Godowski, who claimed that the
homeland of the ancient Slavs was situated on the Dnieper. If the Slavs really did appear in the basin of the
Vistula and the Odra as late as fifth century A. D., and learned the names of Polish rivers from the Germans,
then those names would have to disclose traces of the German consonant shift and the effect of the so-called
Verner rule; meanwhile, such traces are missing. On the other hand, if we were to accept that the German tribes
abandoned the basin of the Odra and the Vistula, subsequently populated by the Slavs, then it becomes necessary
to ask how did the Slavs, settling down in an uninhabited country, become acquainted with the names of rivers
used before their arrival; it is worth recalling that the names of Polish rivers devised prior to fifth century
A. D. are many.
REVIEWS
CONTENTS