Grammatica de Interlingua (A4) PDF

Iste traduction es multo indebitate a
Piet Cleij (Paises Basse),

GRAMMATICA Bent Andersen (Danmark),
Ferenc Jeszenszky (Hungaria),
Stanley Mulaik (SUA).
DE
Illes ha generosemente date lor tempore a examinar e ameliorar le texto.
INTERLINGUA Selahattin Kayalar, Pasadena, SUA
Augusto 2005
traducite per
Selahattin Kayalar Imprimite per

Servicio de Libros, Union Mundial pro Interlingua (U.M.I.)
Komentenlaan 38, NL-3721 JT Bilthoven, Nederland
http://www.interlingua.com
Copyright per U.M.I., 2005

______________
2005 ISBN: 90-78279-01-X
Prime Impression, 2005
-i- - ii -
Copyright, MCMLI, per
International Auxiliary Language Association, Inc.
Copyright, MCMLV, per
Science Service, Inc.
SECUNDE EDITION
INTERLINGUA Le Prefacio al Prime Edition de iste Grammatica ha essite legite con approbation
per un numero de individuos cognite pro lor contributiones in le campo del exper-
imentation interlinguistic. Illes ha autorisate le uso de lor nomines hic proque
illes crede, como le autores, que le unitate del movimento del lingua auxiliar
depende de ni plus ni minus que unanimitate in principio a proposito del bases
un grammatica del lingua international fundamental del Interlingua moderne, nam iste bases es bastante forte pro le
libertate le plus complete de selection in proceduras operational a devenir benefic
e non detrimentose al causa commun. Le signatores non ha vidite le manuscripto
de iste grammatica per se e lor appoio presentate hic non debe esser interpretate
como applicabile a ulle cosa ultra le ideas guidante del Prefacio. De plus, il debe
esser comprendite que le signatores esseva approchate como individuos e non
como membros de un gruppo particular. In realitate, il esseva considerate le
melior abandonar le inclusion in le lista non solmente de tote organisationes sed
preparate per etiam de illes de lor membros de qui le representation hic poterea concipibile-
mente esser interpretate como involvente plus que lor personal punctos de vista.
Alexander Gode
Hugh E. Blair Henk Bijlsma Aldo Lavagnini Henrik Molenaar
A. De Belie Campos Lima Engelbert Pigal
Walter Hinde Paul Mitrovich Andr Schild
del
Secunde Impression, 1971
Division de Interlingua de Science Service
(previemente del equipa de recerca del
International Auxiliary Language Association)
recommendate pro uso in connexion con le

Interlingua-English Dictionary
ISBN 0-8044-0186-1
Library of Congress Catalog Card Number: 75-154059
- iii - - iv -
Prefacio al secunde edition Prefacio al prime edition
Quando iste libro esseva publicate pro le prime vice in 1951, le lingua que illo Iste grammatica es designate pro functionar conjunctemente con le vocabulario
describe esseva un projecto. Hodie, un pauco plus que tres annos postea, illo es un international continite in le Interlingua-English Dictionary.1
realitate functionante.
Le Dictionario contine un copiose vocabulario commun de circa 27.000 parolas
In 1953 le International Auxiliary Language Association sub le auspicios del international e include un Introduction con un analyse detaliate del methodos
qual tote le recerca e tote le travalio de laboratorio culminante in le formulation usate a colliger e standardisar un corpore si comprehensive de vocabulos que debe
de Interlingua ha essite complite submitteva le carga de promover le utilisa- lor representation in un varietate de linguas national al facto que, con reguardo
tion practic del nove lingua a Science Service, le Institution pro le Popularisation de portiones considerabile de lor vocabularios, le linguas del civilisation occi-
del Scientia. In duo annos de operation le Division de Interlingua de Science dental pote esser reguardate como variantes o dialectos de un standard commun.
Service ha succedite demonstrar le valor practic de Interlingua, como un vehiculo
Il pote haber nulle lingua auxiliar practic in tempores moderne que non face uso
de communication international, specialmente in le scientia e plus particularm-
in un maniera o altere del vocabulario international existente. Isto implica que le
ente in le medicina. Un numero de jornales ha adoptate Interlingua como un
Interlingua-English Dictionary que representa un collection del vocabulario
lingua editorial secundari pro compendios e summarios, e diverse congressos
international poterea esser expectate de monstrar se utile ab le puncto de vista
international notabilemente le Second World Congress of Cardiology in 1954 in
del majoritate, si non omnes, del systemas de linguas auxiliar nunc existente, in
Washington lo ha trovate utile como un substituto pro multiple traductiones in
tanto que illos es basate super, o es influentiate per, le principio de international-
lor programmas.
itate actual del vocabulos.
Le progresso phenomenal de Interlingua es le prova del validitate del principios
Si altere systemas de linguas auxiliar usara le materia continite in le Inter-
fundamental, sed sin le guida sage e le energia contagiose de un homine Sr.
lingua-English Dictionary in su stato presente con minor o major modificationes e
Watson Davis, Director de Science Service nos non esserea e non poterea esser
qualificationes, le resultato essera un approximation benvenite del plure
ubi nos es actualmente.
systemas e projectos que assi pote esser recognoscite plus clarmente como lo que
Iste Secunde Edition de nostre Grammatica de Interlingua es un attentivemente illos es realmente: variantes o dialectos del mesme interlingua.
corrigite reimpression del prime. In su preparation, nos ha con gratitude usate le
Iste grammatica del lingua international es recommendate como un systema
commentos de multe studentes de Interlingua, specialmente Sr. Erich Berger de
conveniente pro operar le vocabulario del Interlingua-English Dictionary. Illo es
New York City, Sr. Woodruff W. Bryne de Caracas, e Dr. Eugen Wster de
un systema practic e simple, sed omne su avantages non pote facer nos clauder le
Vienna.
oculos al facto que le projecto del lingua auxiliar que illo representa es solmente
un variante o dialecto del sorta que es referite supra. Iste puncto es tanto a accen-
tuar proque il es de grande importantia practic que le lector deberea comprender
in qual senso ille essera introducite hic non a un lingua completemente nove prac-
ticate per un manata de pioneros ardente, sed que le uso de iste grammatica le
facera un membro de un grande communitate de advocatos del linguas auxiliar in
omne partes del mundo qui parla e scribe le mesme lingua con deviationes plus o
minus notabile. Il es in le natura de iste lingua que illo pote esser maneate con un
bon quantitate de elasticitate secundo le un o le altere de systemas grammatic
affin, justo como il es in le natura de qualcunque lingua ethnic que illo pote esser
usate in variationes regional, social, o individual.2
1
Interlingua-English, un Dictionario del Lingua International, preparate per le equipa de
recerca del International Auxiliary Language Association (IALA) sub le direction de Alex-
ander Gode, Ph.D. 480 pp. Frederick Ungar Publishing Co.
2
In effecto, le grammatica presentate hic ben que illo es completemente inambigue in su
regulas individual provide al minus un variante collateral como coperite per 15, 57 nota,
79 nota, 97, 116 nota, 134 fin del nota introductori, 148 nota.
-v- - vi -
Il es importante que un numero sempre crescente de gente in tote partes del
mundo poterea apprender communicar con le altere nationales per le lingua
Contento
international commun. Nos spera que multes lo facera basante se super iste
grammatica, sed il esseva con un attention considerate que nos lo appellava un INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
grammatica del lingua international, lo que suggere que altere grammaticas e
Principios general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
altere variantes del mesme lingua es non solmente possibile sed multo benvenite.
A. Gode GRAMMATICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
H. E. Blair
Orthographia e pronunciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Orthographia collateral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Punctuation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Partes del discurso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Articulos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Articulo definite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Articulo indefinite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Substantivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Plurales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Nomines proprie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Apposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Comparation de adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Adverbios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Comparation de adverbios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Pronomines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Tabula de pronomines personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Pronomines personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Pronomine personal indefinite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Possessivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Reflexivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Relativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Demonstrativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Verbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Infinitivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Participio presente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Participio passate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Tempore presente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Tempore passate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Tempore presente perfecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Tempore passato perfecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Tempore futur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Conditional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Imperativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Passivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Tabula de conjugation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
- vii - - viii -
Numerales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Verbos derivate ab substantivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Cardinales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 -ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
-ificar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Ordinales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 -isar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Multiplicativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Un: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Derivation ab adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Un e un medie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Substantivos derivate ab adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Duo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 -essa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Medie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 -ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Tres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 -ismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Quatro: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 -ista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Cinque, sex, septe, octo, dece-duo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 -itate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Dece, cento, mille: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 -itude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Multe(s): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Adjectivos derivate ab adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Particulas grammatic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 -ette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Adverbios derivate ab adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Lista de particulas grammatic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Verbos derivate ab adjectivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Construction de parolas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Derivation ab verbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Derivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Prime thema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Derivation ab substantivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Secunde thema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Substantivos derivate ab verbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Substantivos derivate ab substantivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 -ada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
-ada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 -age . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
-age . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 -amento (-ar), -imento (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
-alia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 -ante (-ar), -ente (-er), -iente (-ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
-ano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 -antia (-ar), -entia (-er), -ientia (-ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
-ario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 -ation (-ar), -ition (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
-astro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 -ator (-ar), -itor (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
-ata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 -atorio (-ar), -itorio (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
-ato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 -atrice (-ar), -itrice (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
-eria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 -atura (-ar), -itura (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
-ero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 -eria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
-ese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
-essa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Adjectivos derivate ab verbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
-eto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 -abile (-ar), -ibile (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
-etto, -etta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 -ante (-ar), -ente (-er), -iente (-ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
-ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 -ate (-ar), -ite (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
-ica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 -ative (-ar), -itive (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
-ico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 -atori (-ar), -itori (-er, -ir) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
-iera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Suffixos postverbal adjective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-iero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 (1) -abile, -ibile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-il . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 (2) -ante, -ente, -iente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-ina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 (3) -ate, -ite, -e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-ismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 (4) -ative, -itive, -ive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-ista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 (5) -atori, -itori, -ori . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
-ita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
-ite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Suffixos postverbal substantive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
-itis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 (1) -ada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
-oide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 (2) -age . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
-osis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 (3) -eria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
(4) -amento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Adjectivos derivate ab substantivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 (5) -ation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
-al . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 (6) -atura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
-an . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 (7) -antia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
-ari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 (8) -ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
-ate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-esc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-ese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-ic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-ifere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-ific . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
-in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
-ista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
-oide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
-ose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
-otic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
- ix - -x-
Composition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 paleo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
pan- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Composition per medio de prefixos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 photo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Prefixos general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 proto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
ad- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 pseudo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
ante- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 quasi- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
anti- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 radio- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
auto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 tele- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
circum- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 b) Secunde elementos o suffixos: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
co- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 -icida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
con- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 -icidio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
contra- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 -omane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
dis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 -ometro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
ex- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 -ographo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
extra- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 -ologo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
gran- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 -ophile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
in- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 -ophobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
inter- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 -oscopo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
intra- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
intro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Derivation composite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
mis- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
non- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 APPENDICE 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
per- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
post- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
pre- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Verbos de duple thema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
pro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
re- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 APPENDICE 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
retro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
sub- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
super- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Un lista de parolas Anglese-Interlingua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
trans- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
ultra- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Vocabulario Anglese-Interlingua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
vice- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Prefixos technic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 APPENDICE 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
a- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
amphi- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
ana- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Textos exemplar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
apo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
cata- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Colonisation del Nove Anglaterra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
dia- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
dys- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Le ordine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
ecto- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
en- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Visita al mercato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
endo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
ento- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Energia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
epi- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
exo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Le administration de recercas scientific . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
hyper- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
hypo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
meta- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 INDICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
para- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
peri- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
syn- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 ABBREVIATIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Composition per medio de formas compositori . . . . . . . . . . . . . . . . 97

a) Prime elementos o prefixos: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
aero- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
archi- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
electro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
equi- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
hetero- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
homo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
homeo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
hydro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
iso- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
macro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
micro- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
neo- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
omni- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
- xi - - xii -
GRAMMATICA DE INTERLINGUA GRAMMATICA DE INTERLINGUA
Introduction Le vocabulario de Interlingua per IALA es incorporate in le Interlingua-English

Dictionary. Le principio fundamental del grammatica correspondente debe esser
que iste grammatica sia le systema le minime o le plus simple possibile que es
apte pro governar le uso del vocabulario seligite in linguage coherente.
Principios general Le effortios del IALA pro compilar un dictionario de parolas generalmente inter-
Vocabulario e grammatica non es duo categorias hermeticamente isolate. Si le national duceva necessarimente al collection de un vocabulario essentialmente
grammatica describe le structura de un lingua, il va sin dicer que nulle tal romanic. Le linguas fonte a cuje sphera cerca e recerca poteva securmente
description pote offerer se sin referentia constante a materia lexical illustrative restringer se esseva espaniol e portugese, italiano, francese, e anglese, con
de varie tractos structural. Sed il es etiam ver que il non pote haber un dictio- germano e russo como possibile substitutos.1
nario de vocabulos presentate como materia crude amorphe. Listas lexical
In consequentia un principio solide de guida in le elaboration del systema gram-
necessarimente possede structura, e le structura de vocabulos e expressiones es
matical de IALA es que le termino grammatica minimal non permittera le
un cosa del grammatica.
suppression de ulle tracto grammatic que secundo le testimonio del linguas fonte
Iste observationes non suggere que le distinction inter vocabulario e grammatica es indispensabile in le governamento de lor vocabularios e in consequentia del
poterea esser abandonate, ni que lor tractamento sub capites separate es exclu- vocabulario del Interlingua incorporate in le Interlingua-English Dictionary. In
sivemente un acto de convenientia practic. Illos solmente reaffirma le facto que le altere terminos, cata tracto grammatic que se trova in omne le linguas fonte
vocabulario e le grammatica de un lingua particular es interdependente como essera retenite in le grammatica del Interlingua, o inversemente nulle tracto
aspectos natural e necessarimente compatibile de un singule phenomeno. Ultra grammatic essera retenite, si illo manca in un del linguas fonte. Assi, per
isto illos pote relevar le question qual characteristicas special distingue le rela- exemplo, le tracto de un forma plural distincte del substantivos debe esser
tiones inter le vocabulario e le grammatica in le caso de un interlingua planate. retenite proque illo se monstra exister in omne linguas fonte, durante que le
tracto de generes grammatic pote esser omittite proque illo manca in un del
Le character basic de qualcunque lingua es in grande parte determinate per
linguas fonte, a saper in anglese.
tractos de natura structural, i.e. grammatic. Le dictionario de un lingua pote
esser invadite per torrentes de vocabulos foranee, sed si su patronos de structura Le determination de qual tractos grammatic debe esser retenite in le Interlingua
lexical e syntactic remane intacte, le materia foranee essera finalmente assimi- lassa aperte le question del formas que sia usate pro representar los. Le formas
late e le character basic del lingua supervivera essentialmente inalterate. de tractos grammatic es determinate tanto como possibile per le methodos elabo-
rate pro le standardisation de formas de parolas como analysate in le
Iste principio, applicabile a omne linguas, es illustrate impressivemente per le
Introduction al Interlingua-English Dictionary.
anglese con su considerabile vocabulario romanic assimilate in un base germanic.
Si le material del grammatica sequente pare esser organisate de un maniera
Il non ha un ration apparente que linguas auxiliar planate esserea governate per
aliquanto inorthodoxe, le ration es simplemente que certe capitulos generalmente
leges fundamentalmente differente. Totevia, superficialmente lor situation pare
representate in grammaticas conventional poteva esser omittite in le caso
completemente reverse. Il habeva ample opportunitate pro observar que, un vice
presente proque lor materia es completemente coperite per le Dictionario. Assi
que accordo super le vocabulario le melior possibile pro un lingua auxiliar es
iste grammatica non contine, per exemplo, discussiones special de prepositiones e
assecurate, opiniones differente con respecto de problemas grammatic duce a
conjunctiones excepte un paragrapho sub le titulo de construction de parolas. Il
nihil altere que variantes parallel de un singule lingua general. Sed isto non es
essera etiam notate que il non ha ulle section concernente le problemas del
assi proque le structura grammatic de un lingua planate es minus significante
syntaxe. Tal problemas realmente existe in Interlingua, sed il pareva opportun
que illo del linguas natural ; illo es assi proque un vocabulario establite implica le
tractar los in connexion con le varie partes del discurso cuje functiones in le
determination de si multe questiones de structura, i.e. de grammatica, que le
phrase pote esser extendite a implicar tote le questiones syntactic de importantia
tractos grammatic remanente joca necessarimente un rolo subordinate e
practic. Le apparato technic del Dictionario (le lista de abbreviationes, etc.) es
dependente.
applicabile etiam al Grammatica e illo non ha essite includite de novo in le
Il es, alora, solmente un inversion apparente del principio que le grammatica paginas sequente.2
precede le vocabulario que, post determinar le vocabulario de un lingua auxiliar
planate, toto que remane a dicer via le grammatica debe completemente subor-
dinar se al characteristicas structural del vocabulario. Le structura grammatic
de un lingua planate determina su character basic precisemente como le struc-
tura de un lingua natural. Sed le determination del vocabulario lassa pauc
questiones grammatic totalmente indeterminate.
1 Pro le detalios, vide Interlingua-English Dictionary, Introduction.
2 Nota del traductor : Iste traduction include al fin un lista de abbreviationes usate in le texto.
-1- -2-
1 GRAMMATICA DE INTERLINGUA 4 4 GRAMMATICA DE INTERLINGUA 10
Grammatica u normalmente como -u in anglese {plural} ; quando non accentuate ante un

vocal, como -u in anglese {persuade} o {superfluous} ; p.ex. plural, persuader,
superflue ;
x como -x in anglese {fox} ; inter vocales, le mesme (o, optionalmente, como -x
Orthographia e pronunciation in anglese {exact}) ;
1 Le LITTERAS usate es le vinti-sex litteras conventional del alphabeto roman. Il ha y non accentuate ante vocales, como -y in anglese {yes} ; alteremente como -i
nulle signos e symbolos extra pro indicar le accento e le pronunciation. in anglese {machine} ; p.ex. Yugoslavia, typo.
2 Le NORMA DE PRONUNCIATION es continental. Le valores de sono del varie 5 In DIPHTHONGOS le vocales retene lor valores de sono independente. Le diph-
litteras es fluide intra limites de typo. Illos pote esser naturalmente influentiate thongo -ai es pronunciate como in germano {kaiser}, -au como in germano {kraut}.
per sonos proxime como etiam per habitos native de parlatores individual. Per Le -e e -i accentuate es separate per un pausa syllabic ab un -a, -e, -o sequente ;
exemplo, le sono de -u describite in le expression como -u in anglese {plural} p.ex. mie, io, spondeo, via, bastardia. Non accentuate -i e -u se transforma in
esserea justemente pronunciate como -oo in anglese {good} o {loom}, sed non como semiconsonantes ante un vocal sequente ; p.ex. Bulgaria, filatorio, persuader.
-u in anglese {stutter} o in le francese {lune}.
6 CONSONANTES DUPLE se fusiona in pronunciation. Le consonante duple -ss es
3 On debe guardar se del tendentia de parlatores anglese a obscurar vocales sin sempre silente como -ss in anglese {miss}. Le sonos de -g e -k assimila un -n prece-
accento, facente los omnes sonar como -a in anglese {China}. Isto se applica parti- dente como in anglese. Nota que le consonante duple -cc es scribite -c al fin de un
cularmente al -e final. Nulle sono, final o altere, con o sin accento, debe esser parola (siccar sed sic).
pronunciate indistinctemente.
7 Pronunciationes deviante de iste normas es indicate in le Interlingua-English
4 Le pronunciation anglese normal concorda con illo usate in le Interlingua pro le Dictionary per un systema de rescriber in le qual le litteras ha le mesme valores
litteras -b, -d, -f, -k, -l, -m, -n, -p, -ph, -qu, -v, -w, e -z. Le litteras remanente es de sono como in Interlingua. Le digrapho -ch representa frequentemente le sono
coperite per le regulas e observationes sequente: de -sh in anglese {English} e es rescribite como -sh ; p.ex. choc (sh-). Le combination
-gi sovente representa le sono de -z in anglese {azure} e es rescribite como -j ; p.ex.
a es sempre pronunciate como -a in anglese {father} ; avantagiose (-ajo-). Le -g simple ha iste sono e ergo es rescribite assi in le suffixo
-age ; p.ex. avantage (-aje).
c ante -e, -i, -y es pronunciate como -ts in anglese {hats} (o, optionalmente,
como -c in anglese {city}) ; alteremente como -c in anglese {cats} ; -ch como -ch
in anglese {echo}, {chrome} ; 8 Pro cambios orthographic in derivation, vide 137.
e sempre como -e in anglese {met} o, melior, como - in francese {risqu} ; 9 VOCABULOS HOSPITE non-assimilate, i.e. parolas foranee o prestate le quales
g como -g in anglese {good} ; es identificate in le Interlingua-English Dictionary quanto a lor origine, retene le
pronunciation e orthographia del lingua original. Le signos diacritic original es
h como in anglese (o, optionalmente, silente) ; post -r e -t, mute ; omittite quando le orthographia simplificate resultante suffice pro suggerer le
i normalmente como -i in anglese {machine} ; quando non accentuate ante un pronunciation intendite ; p.ex. defaite pro francese {dfaite}, sed kmmel como in
vocal, como -i in anglese {onion} o {phobia} ; p.ex. bile, biliose, varie ; germano.
j como -z in anglese {azure} (o, optionalmente, como -g in anglese {gem} o como 10 Le ACCENTO principal es normalmente super le vocal ante le ultime consonante.
-y in {yes}) ; Le desinentia plural non cambia le accento original del parola. Adjectivos e
o sempre como -o in anglese {obey} ; substantivos con desinentias in -le, -ne, e -re precedite per un vocal ha le accento
super le tertie syllaba ab le fin ; p.ex. frgile, rdine, tmpore. In parolas formate
r como -rr in anglese {merry} o, melior, como -r in espaniol {caro} ; con le suffixos -ic, -ica, -ico, -ide, -ido, -ula, e -ulo le accento cade super le syllaba
s como -s in anglese {stay} ; inter vocales, le mesme (o, optionalmente, como -s que precede le suffixo. Le suffixos -ific e -ifico es accentuate super le prime -i.
in anglese {these}) ; p.ex. sparse, abstruse, accusativo ;
Deviationes ab iste systema de accento es coperite in le Interlingua-English
t como in anglese ; -ti ante vocales, a minus que accentuate o precedite per -s, Dictionary per rescriber con signos de accento. Le majoritate de iste deviationes
como -tsy in anglese {he gets you} (o, optionalmente, como -sy in anglese {we pote esser coperite per regulas descriptive additional. Per exemplo, le suffixos
pass you} o como -ty in anglese {we let you} ) ; p.ex. actor, garantia, question, -issim, -esim, -ifer, e -olog es accentuate super le prime vocal. Le suffixos -ia e
sed action, reverentia ; -eria, in tanto que illos corresponde al anglese {-y} e {-ery}, es accentuate super le
vocal -i ; etc.
-3- -4-
Nota : Parolas sin un consonante o sin un vocal ante le ultime consonante es Orthographia collateral
accentuate per necessitate super le prime vocal ; p.ex. o, va, e certe formas de
tempore presente, como stre, cra, etc. Sed cnstrue, prcrea, etc. e etiam 15 Le regulas sequente de ORTHOGRAPHIA COLLATERAL, non observate in le Inter-
dimnue, substtue, etc. seque le regula standard e ha le accento super le vocal lingua-English Dictionary, forni un systema simplificate de position equal a illo
ante le ultime consonante. que es describite in le paragraphos precedente. Tote le punctos non specifica-
mente coperite infra debe esser retenite inalterate ; assi per exemplo le
11 Le importantia de regularitate del accentuation non debe esser exaggerate. Le tractamento del vocabulos hospite non-assimilate cuje orthographia remane como
effortio involvite in acquirer un accentuation non-familiar pro un parola altere- usate in le Interlingua-English Dictionary.
mente familiar pare sovente exaggerate. Isto, naturalmente, non implica que
parolas de Interlingua pote esser accentuate completemente al hasardo, sed que (a) Litteras duple que representa un consonante singule es simplificate con le
un parola como kilometro remane le mesme parola international si habitos native exception de -ss. Nota que le gruppo -cc ante -e, -i, e -y non representa un
causa que un parlator lo accentua super le secunde o super le tertie syllaba. consonante singule ; p.ex. eclesia, aliterar, aducer, interogar ( pro ecclesia, alli-
terar, adducer, interrogar ) ; sed massa, transsubstantiation, accidente.
12 Habitos native pote equalmente esser permittite prevaler in questiones de INTO- (b) Le vocal -y es reimplaciate per -i ; p.ex. tirano ( pro tyranno ). Le semi-
NATION , DURATION DE SONOS , e simile. Es suggerite, nonobstante, que le consonante -y remane inalterate ; p.ex. yak.
sequentia de un vocal final e un vocal initial, ambes non accentuate e non sepa-
(c) Le digrapho -ph es reimplaciate per -f ; p.ex. fonetic, emfatic ( pro phonetic,
rate per un pausa in intonation, es pronunciate como un syllaba combinate
emphatic).
glissante ; p.ex. le alte Ural, quasi como si illo habeva le quatro syllabas
le-l-teu-rl. (d) Le digrapho -ch, representante le sono -k, es retenite solo ante -e e -i. In altere
partes illo es reimplaciate per -c. P.ex. cloric ( pro chloric), Cristo ( pro Christo)
13 Le SYLLABATION seque le pronunciation. Consonantes singule, excepte -x, sed chimeric.
pertine al syllaba sequente. Gruppos de consonantes es dividite, sed -l e -r non (e) Le -h silente post -r e -t es omittite ; p.ex. retoric ( pro rhetoric), patetic ( pro
debe esser separate de precedente -b, -c, -ch, -f, -g, -p, -ph, -t, -th, e -v. Le combi- pathetic).
nationes -qu, -gu, e -su se comporta como consonantes singule.
(f) Le littera -j reimplacia -g e -gi pro representar le sono de -z in anglese {azure} ;
14 Le USO DE MAJUSCULAS differe del usage anglese in que intra le phrase majus- p.ex. sajo ( pro sagio).
culas initial occurre exclusivemente con nomines proprie, sed non con derivatos (g) Le suffixo -age ( etiam le gruppo sonic -age al fin de un parola ubi illo non es un
de illos. suffixo) es reimplaciate per le forma -aje ; p.ex. saje, coraje ( pro sage, corage).
In Francia le franceses parla francese ab le initio de lor vita. Le suffixo -isar es reimplaciate per le forma -izar. Su derivatos es equalmente
Le piscatores del Mar Morte cape haringos salate. scribite per -z. P.ex. civilizar, civilization ( pro civilisar, civilisation).
Le ver stilo shakespearean se trova solmente in Shakespeare. (h) Le -e final es omittite post -t precedite per un vocal excepte in parolas que ha
Proque terminos sacre, nomines del ferias religiose e altere, designationes de le accento super le tertie syllaba ab le fin ; p.ex. animat, brevitat ( pro animate,
movimentos, eras, doctrinas, etc. poterea esser considerate como nomines proprie brevitate), sed composite. Iste regula etiam se applica pro -e final post -n, -l, e
o commun, illos es scribite con majuscula o non, dependente del signification -r quando iste consonantes es le orthographia collateral pro -nn, -ll, e -rr ; p.ex.
intendite. peren, bel, mel, il, bizar ( pro perenne, belle, melle, ille, bizarre). Nota : Le
formas del tempore presente e imperative non es afficite per iste regula ; pote,
Le romanticismo de Hollywood es subinde insipide. permite, etc. retene lor -e final.
Le philosophia del Romanticismo cerca le reunion de scientia e religion.
-5- -6-
Punctuation Partes del discurso

16 Le PUNCTUATION reflecte le rhythmo del phrase parlate e obedi nulle regulas
absolute. Le signos del punctuation e lor valores general es le mesmes como in Articulos
anglese. Expressiones interpolate e propositiones relative e conjunctional es
demarcate per commas a minus que le rhythmo intendite permitte nulle pausa. Articulo definite
In enumerationes de plus que duo parolas o contextos, le uso de e o o ante le
ultime non elimina le comma. 17 Le ARTICULO DEFINITE es le. Illo exhibi nulle accordo in forma con le substantivo
sequente. Un preposition a o de precedente se combina con le articulo le in le
Le homine que vos vide es mi patre. formas al e del.
Le homine, que se considera como le corona del creation, pare plus tosto
facite de metallo blanc que de auro. le patre
Le asino, le can, e le catto formava un pedestallo pro le gallo. le matre
Es isto le canto del asino, del can, del catto, o del gallo? le infante
Le Statos Unite, Anglaterra e su imperio, e Russia es tres del grande le patres
potentias. del patre al matre
Ille es, pro exprimer lo cortesemente, pauco intelligente. le matre del infantes
18 Le articulo definite es usate in toto como in anglese.

Io ama infantes.
Io ama le infantes.
Ubi pote io trovar flores?
Ubi pote io trovar le flores?
Le articulo definite non necessarimente debe esser omittite con titulos que
precede nomines proprie, excepte in discurso directe. Illo non debe esser omittite
con nomines abstracte que representa le classe integre, specie, etc.
le professor e le seniora Alicuno
Da me le libertate o le morte!
Io es felice de vider vos, doctor Alicuno.
Illa adora le homine e le animal.
Articulo indefinite
19 Le ARTICULO INDEFINITE es un. Como le articulo definite, illo non exhibi accordo
in forma con le substantivo sequente. Illo es identic con le numeral un.
un patre
un matre
un infante
un vacca
20 Le articulo indefinite es usate como in anglese.
-7- -8-
21 Le ARTICULO DEFINITE e le INDEFINITE ambes ha in commun con le adjectivos Substantivos

le possibilitate de uso pronominal. Vide 38-41.
mi amico e le de mi fratre 22 Como in anglese, le substantivos non pote esser identificate per un tracto
mi fratre e un de mi amicos constante e specific de lor formas. Le grande majoritate del substantivos fini in
un del vocales -a, -o, -e, o le consonantes -l, -n, -r. Sed iste terminationes occurre
Io parla duo linguas ; un al domo, un altere al officina ; le un es francese, le etiam con altere vocabulos. Il ha, de novo como in anglese, un numero de suffixos
altere anglese.
que occurre solmente con substantivos. Ultra isto le substantivos es recognoscite
Io parla duo linguas ; le de mi familia e le de mi ambiente. per le function que illos representa in un phrase.
Quando usate como pronomines, le articulos pote prender le formas plural les e
unes. Le secunde es sovente rendite in anglese como {some}. 23 Il ha nulle GENERE GRAMMATIC. Le terminationes del substantivos ha nulle
valores grammatic e pote esser considerate accidental.
le opiniones de mi patre e les de mi matre
Nostre amicos veni : les de mi fratre, un de mi soror, e unes del amicos de tabula, pagina,
nostre parentes. homine, tempore, libertate, aere,
In uso pronominal le articulos es capabile de facer un distinction inter antece- uso, fructo,
dentes masculin e feminin, le e la, uno e una, le quales ha in torno formas plural uxor,
( les, las, unos, unas). Le distinction non ha necessitate de esser observate quando fun, galon, generation,
le contexto es clar sin illo.
gas,
Mi fratre e mi soror invita lor melior amicos ; le de mi fratre ama la de mi roc,
soror.
Mi fratre e mi soror ha multe amicos. Uno de mi fratre ama una de mi 24 Quando le termination -o occurre e illo occurre frequentemente in un parola
soror. que designa un esser MASCULIN, le correspondente FEMININ pote esser represen-
mi amicos, unos de mi fratre, e las de mi soror tate per le mesme parola con le termination substituite per -a. Le regula etiam
Nota que le articulo definite in uso pronominal ha le forma masculin le, le forma functiona in ordine reverse.
feminin la, con le vocales final characteristic ( -e, -a) que appare de novo con certe Parola original (IED) Sexo opposite precisate
pronomines ( vide 54, 58, 78) durante que le articulo indefinite in uso prono-
minal ha le distinction masculin-feminin uno-una con le vocales final ( -o, -a) que masculin (o) feminin (a)
es incontrate con substantivos ( vide 24). asino asina
missionario missionaria
Le articulo definite ha un forma pronominal neutre lo, que occurre specialmente
in le expression lo que. Su plural, rarmente requirite, es naturalmente los. americano americana
feminin (a) masculin (o)
lo que io pensa
oca oco
Io non sape lo que ille pensa.
ciconia ciconio
Nota : Le inferentia que un parola como musca permitte le uso del forma
masculin musco es si justificate e etiam tanto incongrue como le suggestion que
le anglese pote formar le parola {he-fly}. Concernente le formation del substantivos
feminin per le suffixos -essa e -trice, vide 138, 152.
-9- - 10 -
Plurales 26 Il non ha FORMAS DE CASO. Le functiones del dativo e genitivo in altere linguas
es representate per prepositiones.
25 Le PLURAL es formate per le addition de -s o post un consonante de -es. Un
-c final cambia ante -es a -ch ; p.ex.
a Deo
Ille invia flores a su matre.
singular plural (s)
Nos paga taxas al governamento.
tabula tabulas
de Deo
pagina paginas
Illa recipe le flores de su filio.
homine homines
le debitas del governamento
aere aeres
tempore tempores 27 Pro le formation de substantivos como etiam de derivatos de illos, vide 138,
libertate libertates 139, 140, 141, 152, 154.
uso usos
28 Le modo in que le substantivos es usate in le phrase non differe considerabile-
fructo fructos mente del normas anglese. Nota, totevia, que le uso quasi illimitate de
singular plural (es) SUBSTANTIVOS CON FUNCTIONES ADJECTIVE es un tracto anglese que Inter-
uxor uxores lingua non possede.
fun funes tempore hibernal,
galon galones tempore de hiberno : winter weather
generation generationes laboratorio de recerca : research laboratory
gas gases mantello de autumno,
mantello pro autumno : fall coat
singular plural (hes)
guarda de nocte : night watchman
roc roches
bottilia de lacte,
Plurales irregular occurre solmente in vocabulos hospite le quales ha retenite bottilia a lacte : milk bottle
lor identitate estranier.
canto de nocte,
singular plural canto nocturne : night song
le test le tests [Anglese]
Nomines proprie
le lied le lieder [Germano]
le addendum le addenda [Neo-latino] 29 NOMINES PROPRIE que functiona in anglese como adjectivos como p.ex. in
le Abruzzi [Italiano] {Diesel engine}, {Geiger counter}, etc. remane nomines proprie non-modificate in le
Interlingua e es precedite per le substantivo que illos qualifica. Le patrono usate
Vocabulos docte que termina in -is forma lor plural como si le singular habeva un
es le mesme que es sequite in anglese in le caso del titulos : {Doctor Diesel}, {Professor
-e final : Diesel}, {motor Diesel}, etc. Le nomines proprie non prende le -s plural.
genesis (o genese) geneses ;
hepatitis hepatites. singular plural
contator Geiger contatores Geiger
Compositos singular con secunde elementos in plural non ha plurales distincte.
motor Diesel motores Diesel
singular plural strato Heaviside stratos Heaviside
un guardacostas duo guardacostas radio Rntgen radios Rntgen
un rumpenuces duo rumpenuces
un paracolpos duo paracolpos
- 11 - - 12 -
Apposition Adjectivos
30 Il ha un uso multo libere del APPOSITION de que un del elementos sovente corre- 31 Adjectivos fini in un vocal o un consonante. Le prime gruppo fini quasi sin excep-
sponde a un substantivo anglese con functiones adjective.
tion in -e, e le secunde in un del consonantes -l, -n, -r, -c. Considerante que altere
foresta virgine : virgin forest parolas pote haber le mesme desinentias, istos non identifica adjectivos, le quales
arbore nano : dwarf tree pote esser recognoscite per le function que illos exeque in un phrase o alicun vices
wagon restaurante : dining car per un suffixo le qual per hasardo occurre con nulle altere parte del discurso.
nave domo : house boat delicate, parve,
equal,
homine machina : human machine american, dan,
Le uso de apposition es multo frequente con substantivos de agentes e de alteres par,
similar le quales assi deveni indistinguibile de adjectivos. cyclic,
blau,
mi amico mazdaista : my Mazdaist friend
apparato generator : generating device 32 Il ha nulle INFLEXION o ACCORDO adjectival.
uxor puera : child wife Le parve femina es belle.
In le plural le appositivo pote prender un -s. Sin illo le appositivo es plus clar- (Le) Parve feminas es belle.
mente adjectival. On poterea dicer : (Le) Parve homines es belle.
uxor puera uxores pueras, Le parve libro es belle.
sed
33 Adjectivos placiate immediatemente presso un substantivo pote PRECEDER O
apparato generator apparatos generator,
SEQUER lo. Le secunde position es le plus frequente e ergo normal. Adjectivos que
foresta virgine forestas virgine, precede un substantivo tende a suggerer que lo que illos exprime es un tracto
etc.
essential del concepto substantive e non mermente un tracto que distingue le
Quando le appositivo ha formas distincte pro masculin e feminin, lor uso es representante presente del concepto substantive ab alteres.
governate per le facto de sexo. le lingua international e le linguas national
mi amico cantator e mi amica cantatrice : Su integre vita esseva ric in viages longe e breve.
my singer friend (m) and my singer friend (f)
Adjectivos longe debe rarmente esser permittite de preceder un substantivo.
Adjectivos breve como bon, alte, parve, grande, belle, breve, longe, etc., pote
preceder pro le sol objectivo del rhythmo o a causa de preferentia personal. Le
duo positiones possibile del adjectivo nunquam pote exprimer duo significationes
distincte.
Adjectivos numeral ( cardinal como etiam ordinal) precede le substantivo le qual
illos qualifica.
Comparation de adjectivos
34 Grados de COMPARATION es exprimite per le adverbios plus e minus.

adjectivo comparativo superlativo
bon plus bon le plus bon
bon minus bon le minus bon
interessante plus interessante le plus interessante
interessante minus interessante le minus interessante
In casos quando le comparativo es precedite per le articulo definite, illo coincide
con le superlativo. Le exemplos infra (35) monstra que isto involve nulle
confusion.
- 13 - - 14 -
35 Comparation de equalitate es exprimite per tantocomo , o sicomo . Le 38 In theoria, CATA ADJECTIVO POTE SERVIR COMO UN PRONOMINE. Le substan-
particula post le comparativo es que. tivo que illo representa es sia alicuno exprimite in le passage precedente, sia un
notion plus o minus definite in le mente del parlator.
Le formas de comparativo e superlativo que seque le substantivo repete le
articulo definite precedente in caso que il ha un tal. Le puero ha un conilio mascule e duo conilias. Le mascule pare assatis
grasse pro esser mangiate.
Un homine es tanto bon como un altere e frequentemente etiam un grande
portion plus bon. A causa de su eterne mal humor nos le appella le acre.
Iste historia es le minus interessante que io ha legite. In le prime exemplo, le mascule representa le conilio mascule ; in le secunde
Iste historia es le minus interessante del duo. exemplo, le acre suggere un esser human masculin sed non un substantivo
specific como homine , puero , maestro , etc. In le casos del secunde sorta, il pote
Del duo summas paga le plus parve. esser preferibile parlar de adjectivos usate como substantivos, o adjectivos
Chesterlucks es plus blande. substantivate plus tosto que de adjectivos usate como pronomines. Le adjec-
Le presidente del committee ajorna omne le questiones le plus urgente. tivos usate como substantivos include etiam abstractiones del sorta le bon, le
Illa ha le plus dulce temperamento e le ideas le plus naive. ver, le belle in le senso de bonitate , veritate, beltate .
36 Le idea del si-nominate SUPERLATIVO ABSOLUTE pote esser exprimite como in 39 Adjectivos usate como pronomines o substantivos se comporta grammaticamente
anglese per constructiones varie : como substantivos ordinari e pote esser pluralisate.
le plus interessante, Le puero ha quatro conilios, duo mascules e duo feminines.
multo interessante, A causa de lor eterne mal humor nos les appella le acres.
extrememente interessante,
40 Numerose adjectivos listate in le Interlingua-English Dictionary corresponde a
terribilemente interessante, entratas substantive parallel.
etc.
adjectivo substantivo
Un medio usate specificamente pro le intentos del superlativo absolute es le
suffixo -issime. bon bono
auguste augusto ; Augusto ; Augusta
Su replica esseva un non multo emphatic. characteristic characteristica
Su replica esseva un emphatichissime non. chromatic chromatica
Ille parla in un maniera terribilemente interessante. indonesian indonesiano
natural natural
37 Le particulas plus e minus, que es usate pro exprimer grados de comparation, provincial provincial
mesme es exemplos de adverbios que admitte nulle formas regular de compara- technic technico ; technica
tion ( vide 44 infra), sed a vices in se pote exprimer un grado comparative.
automobile automobile
ambiente ambiente
Similarmente, il ha in le vocabulario de Interlingua alicun adjectivos que on pote alte alto
reguardar como synonymos irregular de certe formas comparative e superlative. belligerente belligerente
adjectivo comparativo superlativo comestibile comestibiles
combustibile combustibile
parve plus parve le plus parve composite composito
minor le minor
minime
Le possibilitate de assi cambiar adjectivos in substantivos es limitate per nihil
magne plus magne le plus magne
major le major altere que senso commun. Si non alteremente crystallisate per le usage, un adjec-
maxime tivo usate como un substantivo de plen status ( non simplemente como un
pronomine pro un substantivo mentionate previemente) exprime sia le notion
bon plus bon le plus bon
melior le melior abstracte del qualitate representate per le adjectivo p.ex. le bon, le belle, le
optime sublime sia un cosa o persona characterisate per lo que le adjectivo exprime
p.ex. le car, le amate, le previe, le ferite. Quando illos exprime un qualitate
mal plus mal le plus mal
pejor le pejor abstracte e quando illos representa un esser masculin, le adjectivos cambiate a
pessime substantivos o assume le desinentia vocal -o, o remane inalterate. Quando illos
representa esseres feminin, illos assume le desinentia -a, o remane inalterate.
- 15 - - 16 -
Le cambio al desinentias vocal -o e -a sub le conditiones exprimite es le norma. Le (f) le adjectivos del nomines geographic e racial :
adjectivos que non seque ille norma es listate in 41 infra. Il debe esser notate, caribe,
totevia, ethiope,
(a) que le lista es exhaustive e assi include un bon numero de adjectivos pro le ligure,
quales le distinction de masculin e feminin ha nulle significantia practic, e macedone, saxone,
mongol,
(b) que le lista es un lista del purista assi que le uso erronee del desinentias -o e moslem,
-a con su objectos non pote esser considerate un cosa seriose. nomade,
turcoman ;
41 Adjectivos que non pote, quando usate como substantivos, assumer formas (g) adjectivos grammatic indeclinabile como cata, que, e combinationes con
distincte in -o e -a ben que illos es capace de, si le senso lo permitte, assumer le -cunque ;
desinentia plural include le sequentes :
(h) certe adjectivos derivate per un elemento prefixate sed sin un suffixo ( vide
(a) omne adjectivos que fini in -ce e -u ; p.ex. 164) del substantivos sequente :
rapace, precoce, dulce, substantivo adjectivo
hindu, manchu, blau,
etc. ; anno p.ex. bienne, trienne
caput p.ex. bicipite, precipite
(b) omne adjectivos cuje thema apparente es sequite per -ese/-ense, -il/-ile, -ior, color p.ex. incolor, tricolor
-nte, si o non iste desinentias es clarmente recognoscite como suffixos ; p.ex. corde p.ex. concorde, discorde
corno p.ex. bicorne, unicorne
francese, cuspide p.ex. bicuspide, multicuspide
futile, fin p.ex. affin, confin
junior, flor p.ex. multiflor, uniflor
consciente, clemente, forma p.ex. multiforme, uniforme
etc. ; lingua p.ex. bilingue, crassilingue
(c) omne adjectivos que fini in le suffixos -al, -ar, -bile, -oide, -plice ; p.ex. remo p.ex. bireme, trireme
(i) le adjectivos sequente que representa le mesme typo como illos listate sub (h)
natural,
linear, sed le quales es formationes isolate o non pote esser facilemente recognoscite
amabile, in lor composition :
negroide, enorme, exsangue, illustre, imbecille,
duplice, indemne, inerte, infame, inope, insigne,
etc. ; insomne, semi-somne,
(d) le adjectivos : isoscele, macroscele,
celibe, multicaule, myope, participe,
grande, prode, verde, commun, immun, impun.
folle, molle,
juvene, omne, solemne, 42 Concernente le formation de adjectivos e etiam del derivatos de illos, vide 139,
alacre, celebre, celere, mediocre, memore, plure, pubere, ubere, vetere, 140, 141, 142, 45-47, 152-153.
necesse,
agreste, forte, quite, triste,
tenue,
breve, grave, leve, suave,
cruel, fidel, qual, tal,
minor, par
(e) omne adjectivos derivate de illos listate supra per prefixos ; p.ex.
supernatural, infidel,
etc. ;
- 17 - - 18 -
Adverbios (b) adjectivo (e) adverbio (o)

certe certo
43 Como in anglese il ha adverbios primari e derivate, e etiam expressiones expresse expresso
adverbial.
juste justo
mesme mesmo
multe multo
44 Le ADVERBIOS PRIMARI es entratas in le dictionario e require nulle remarcas preste presto
grammatic. Exemplos es : nunc, minus, plus, hic, ibi, aliquanto, semper, etc. quante quanto
subite subito
45 Le DERIVATION regular DE ADVERBIOS ab adjectivos utilisa le suffixo -mente tante tanto
appendite al forma complete del adjectivo. Post un -c final le vocal -a es insertate. tote toto
adjectivo adverbio (mente) Omne adjectivos in -issime permitte le formation de adverbios in -o, como
natural naturalmente bellissime bellissimo.
evidente evidentemente
Le desinentia -issimo pote esser usate in le derivation de adverbios ab adverbios,
remarcabile remarcabilemente como
auxiliar auxiliarmente ben benissimo.
clar clarmente Pro le ordinales adverbial primo, secundo, tertio, etc., vide 130 infra.
vorace voracemente
Nota : In uso absolute ( i.e. in exclamationes e similes), adverbios in -o pote esser
adjectivo adverbio (amente) derivate de omne adjectivos con le possibile substantivationes ( -o, -a). Vide
photographic photographicamente 40-41 supra.
austriac austriacamente Vos crede illo? Claro!
46 In un serie de adverbios derivate, le suffixo -mente pote esser usate con le ultime Exacto, illo es mi opinion!
adverbio solmente.
48 Numerose EXPRESSIONES ADVERBIAL es unitates crystallisate e appare in iste
adjectivos adverbios (mente) forma in le Dictionario :
clar e franc clar- e francamente in summa,
voluntari e frequente voluntari- e frequentemente de novo,
47 Un certe numero de adverbios listate in le Dictionario appare esser derivate irre- de tempore in tempore,
gularmente del adjectivos correspondente. Exemplos es : etc.
adjectivo adverbio Le uso de omne sortas de formulationes con functiones adverbial es naturalmente
illimitate como in anglese. Le expressiones a tres horas , con mi parve soror , e a
bon ben
presso del dentista ha functiones adverbial in le phrase
melior melio
A tres horas io ha un incontro con mi parve soror a presso del dentista.
pejor pejo
mal mal Nota que il ha equalmente nulle differentia inter anglese e Interlingua in le uso
adverbial de substantivos absolute que exprime distantia e duration de tempore.
Formationes de iste typo debe esser acceptate como adverbios primari que non
pote servir como modellos pro derivatos adverbial additional. Le duo gruppos Io irea a pede un millia pro un pipata de tabaco.
singule le plus numerose de iste typo es illos con le desinentia -e ( dunque adver- Que ille attende un minuta.
bios non distinguibile in forma del adjectivos correspondente), e illos con le E de plus,
desinentia -o.
Su spada tirate, ille se precipitava in le cocina.
(a) adjectivo (e) adverbio (e) (Con) Lacrimas in su oculos, illa me relatava su triste historia.
bastante bastante
forte forte
longe longe
tarde tarde
- 19 - - 20 -
49 Nulle adverbio de derivation irregular exclude le possibilitate de un synonymo 53 Quando un adverbio ( specialmente non) e un pronomine ( que non es le subjecto)
regular. ambes tenta approximar se a un verbo, le pronomine vince.
ben, o bonmente ; Io non lo crede.
melio, o plus ben, o plus bonmente ; Ille non me lo dice.
primo, o primemente Io non pote supportar su perfumo.
Comparation de adverbios Io non pote visitar le.
Io pote non visitar le.
50 Le COMPARATION DE ADVERBIOS non differe del comparation de adjectivos. Vide
Nota : Contrari al usage anglese, le adverbio non precede le verbo que illo
34-37 supra.
modifica.
interessantemente
minus interessantemente
le minus interessantemente
interessantemente
plus interessantemente
le plus interessantemente
Illa scribe plus interessantemente que ille, sed illa parla minus
interessantemente.
Iste chocolate es attractivissimemente impacchettate.
51 Le FUNCTIONES DEL ADVERBIO non differe del usage anglese. Nota que adjec-
tivos e in Interlingua e in anglese assume a vices functiones que induce multe
grammaticos a conciper los como adverbios irregular. Il pare plus simple appellar
los adjectivos e tractar los assi.
Le rivo curre murmurante per le foresta.
Le sol brilla clar e belle.
Post le tertie cocktail ille vide duple.
Il debe esser possibile exprimer illo plus breve.
Illes qui dice in anglese, The brook runs babblingly through the forest, etc., pote natu-
ralmente usar murmurantemente , etc. in Interlingua. De plus le adverbio in -o o
-e pote esser usate hic.
52 Le POSITION DEL ADVERBIOS coincide in principio con le usage anglese. Le

adverbio normalmente precede lo que illo modifica. Illo es marcate per le position
initial o final in le phrase, o per commas, quando illo modifica le enunciation
integre.
Ille es extrememente felice.
Quando le tempesta arrivava, illes esseva felicemente reunite circa le foco.
Felicemente illes esseva al domo quando le tempesta arrivava.
Etiam tu!
- 21 - - 22 -
Pronomines 58 Le tertie persona singular ha formas que distingue como in anglese

masculin, feminin, e neutre. Le distinction non es un question de genere gram-
Tabula de pronomines personal matic, sed de sexo.
le capro Ille es belle, o Illo es belle.
54 Pronomines PERSONAL insimul con REFLEXIVOS e POSSESSIVOS forma un
patrono como monstrate in le tabula sequente : le femina Illa es belle.
le libro Illo es interessante.
Subjec- Objective Reflex- Possessive
tive (a) (b) ive (1) (2) 59 In le tertie persona singular neutre, il ha un forma inaccentuate il pro uso como
un subjecto grammatic.
1me pers. io me me me mi mie Il niva.
Singular
2nde pers. tu te te te tu tue Il face frigido.

3tie pers.(m) ille ille le se su sue Il es ver que callos es penose.
3tie pers.(f) illa illa la se su sue
In le ultime construction, un cambio in le ordine de parolas elimina le subjecto
3tie pers.(n) illo illo lo se su sue
anticipitate il. Assi le formas possibile es
1me pers. nos nos nos nos nostre nostre Que callos es penose es ver, o
Ver es que callos es penose, o
Plural
2nde pers. vos vos vos vos vostre vostre

3tie pers.(m) illes illes les se lor lore Es ver que callos es penose.
3tie pers.(f) illas illas las se lor lore In iste formas, le subjecto real es que callos es penose , sed le uso de formas
3tie pers.(n) illos illos los se lor lore impersonal del verbo sin pronomine pote esser etiam extendite a constructiones
del typo
a objecto post un preposition Non importa!
b objecto directe o indirecte ; vide 72 infra.
1 ante un substantivo e non precedite per un articulo ; vide 64 infra.
Face frigido.
etc.
2 post un substantivo o precedite per un articulo ; vide 64 infra.
Pronomine personal indefinite
55 Le FUNCTIONES de iste pronomines es identic con illos de lor equivalentes
anglese excepte pro deviationes minor mentionate infra. 60 Le PRONOMINE PERSONAL INDEFINITE es on. Illo pote solmente esser usate
como subjecto del phrase. In omne altere casos uno prende su placia.
Pronomines personal
On crede lo que on spera.
56 Le PRONOMINES PERSONAL in singular es io, tu, ille, illa, illo. Quando on se promena in iste parco, altere promenatores collide
frequentemente con uno.
57 Le secunde persona singular tu es le forma familiar de adressar se, usate con Le forma uno pote etiam servir como le subjecto e assi es un synonymo de on. Illo
infantes, amicos, in poesia, invocationes de esseres supernatural, etc. es le forma pronominal del articulo indefinite un. Vide 21.
Le forma formal parallel de adressar se es vos cuje function primari es repre-
sentar le secunde persona plural. Il ha nulle objection a extender le forma 61 Le pronomines personal in le prime e secunde personas plural es nos e vos. In le
formal a tote usos que illo ha in anglese. tertie persona, illes, illas, illos es le formas plural regular del singulares ille, illa,
illo. Le distinction de masculin, feminin, o neutre es optional in le plural. Como
Tu es mi amico. in anglese un sol forma illes pote esser usate pro omne antecedentes. Le forma
Vos es mi amico. masculin es usate pro referer a antecedentes mixte :
Nota que vos es identificate como singular per amico ; si tu parla a plure amicos, Illes non solmente ille sed etiam illa es illac.
le phrase deveni
Vos es mi amicos.
Nota : Un forma collateral de illa es ella ; le duo non debe esser usate in le mesme
texto.
- 23 - - 24 -
62 In contrasto a omne altere partes del discurso, le pronomines personal monstra Possessivos
un distinction de duo FORMAS DE CASO excepte in le prime e secunde personas
plural; (i.e. iome, tute, illele, illala, illolo; nosnos, vosvos, illesles, illas 64 POSSESSIVOS es adjectivos e ha in commun con altere adjectivos le possibilitate
las, illoslos.) Le formas accusative in le prime e secunde personas singular es me de preceder o sequer le substantivo que illos qualifica e de esser usate como
e te. In le tertie personas le formas accusative, le, la, lo, les, las, los es le secunde pronomines e substantivos. Vide 33, 38-40 supra. Quando illos precede le
syllaba del formas nominative correspondente. substantivo le construction normalmente non include le articulo. In iste position
i.e., ante un substantivo e non precedite per un articulo le formas de adjec-
63 Quanto al FUNCTIONES del formas del caso del pronomines personal, un distinc- tivos possessive omitte lor -e final (excepte in nostre e vostre ubi illo seque un
tion es facite inter gruppo de consonantes); (i.e. iomi/mie, tutu/tue, illesu/sue, illasu/sue, illo
(a) le subjecto, su/sue; nosnostre/nostre, vosvostre/vostre, illeslor/lore, illaslor/lore, illos
(b) le objecto de un preposition, e lor/lore.)
(c) le objecto de un verbo.
Mi fratre e tu soror celebra lor nuptias.
Le forma nominative es usate como subjecto e in le tertie personas como Mi fratre e le fratre tue es bon amicos.
objecto de un preposition. Le forma accusative es usate como objecto de un verbo
Mi fratre e le tue es bon amicos.
e in le prime e secunde personas como objecto de un preposition. Pro
summarisar omne iste formas in un supervista paradigmatic, il pote esser utile Patre nostre, qui es
adaptar un phrase modello como mi matre, o le matre mie, o (rarmente) le mie matre
Io tenta impressionar te con ille Ille labora nocte e die pro le suos.
a omne personas in singular e plural. Alicunes del enunciationes resultante es 65 Pro le tertie persona masculin, feminin, e neutre, il ha solo le possessivos su in le
satis artificial. Illos es date pro esser complete e sembla esser al minus theoreti- singular e lor in le plural. Ubi un distinction es necessari, illo es exprimite per le
camente possibile si interpretate como seque : modellos sequente :
(1) Io tenta impressionar te con ille ; Ille e illa velia tote le nocte al lecto de su moriente patre de illa.
p.ex.: Io tenta impressionar te con lo que io te dice super mi Ille e illa velia tote le nocte al lecto del moriente patre de illa.
granfratre.
(2) Tu tenta impressionar le con illa ;
Mi patre e le suo de ille es amicos.
p.ex.: Tu tenta impressionar tu fratre con tu belle fidantiata. Mi patre e le de ille es amicos.
(3) Ille tenta impressionar la con illo ; Reflexivos
p.ex.: Ille tenta impressionar le puera per monstrar la su nove
auto.
66 Le pronomine REFLEXIVE in omne le tertie personas es se. In le prime e secunde
(4) Illa tenta impressionar lo con nos ; personas le forma accusative del pronomines personal functiona como reflexivos;
p.ex.: Illa nos ha invitate a su concerto proque illa vole
impressionar su audientia con le numero de su amicos. (i.e. iome, tute, illese, illase, illose; nosnos, vosvos, illesse, illasse, illos
(5) Illo tenta impressionar nos con vos ; se.)
p.ex.: Le governamento tenta impressionar nos, le populo, con le Io me marita con te, e tu te marita con me.
facto que vos, le membros del assemblea constitutional, es ancora
permittite convenir. Ille se marita con illa, e illa se marita con ille.
(6) Nos tenta impressionar vos con illes ; Illes se marita con illas, e illas se marita con illes.
p.ex.: Nos tenta impressionar vos, qui es nostre amicos povre, con
nostre patres ric. 67 Constructiones reflexive es primarimente del typo in le qual le objecto del verbo
(7) Vos tenta impressionar les con illas ; es logicamente identic con le subjecto. Nota que isto produce constructiones
p.ex.: Vos tenta impressionar le pueros con lo que vos dice a illes reflexive ubi le anglese sovente omitte un pronomine de objecto, como in I wash
super vostre amicas.
con le senso de I wash myself : Io me lava.
(8) Illes tenta impressionar las con illos ;
p.ex.: Le pueros tenta impressionar le pueras con lor belle autos Illa se face indispensabile.
de illes. Io me vide como alteros me vide.
(9) Illas tenta impressionar los con me ;
p.ex.: Le pueras tenta impressionar lor conscientias con le facto
que illas me ha adjutate.
(10) Illos tenta impressionar me con te ;
p.ex.: Le poteres obscur tenta impressionar me con te, le
omnipotente Mephistopheles.
- 25 - - 26 -
68 Constructiones reflexive es etiam usate pro exprimer ideas passive quando il ha In un combination de un pronomine personal simple o reflexive con un altere que
nulle agente involvite. These books are sold at Bloomingdale s pote esser reimplaciate es precedite per un preposition o con un objecto substantive, le pronomine simple
per le traduction de These books sell themselves at Bloomingdale s. Nota que isto coperi precede.
constructiones del typo, These books sell well. Illa ha le tempore pro intertener se con illes.
Iste libros se vende al magazin de Bloomingdale. Illa ha le tempore pro intertener se con su canes.
Iste libro se vende multo ben. Illa ha intertenite se con illes.
Illa se ha intertenite con illes.
Tal cappellos se vide frequentemente.
72 Nota : Il ha nulle distinction inter formas accusative e dative del pronomines
69 PRONOMINES PERSONAL ACCUSATIVE E PRONOMINES REFLEXIVE (excepte in
como illo que appare in alicun altere linguas. Parallel al usage anglese le idea
constructiones prepositional) precede le formas temporal simple del verbo, sed
dative es clarificate pro differentiation o emphase per le preposition a.
seque participios, formas imperative, e infinitivos.
Io inviava un telegramma a mi granpatre.
Io les surprendeva.
Io lo inviava a mi granpatre.
Pro surprender les, io debeva currer.
Io le inviava un telegramma.
Dirigente se verso le sol, illa precava.
Io le lo inviava.
Io collabora con illes.
Io lo inviava a ille.
Monstra lo a ille.
73 Le placia de pronomines in le phrase non es rigidemente fixate. Le paragraphos
70 In tempores composite que consiste de un forma temporal auxiliar plus un infini-
precedente describe le norma del qual deviationes es justificate per considera-
tivo o participio passate, le pronomines personal o reflexive pote preceder le verbo
tiones de rhythmo o emphase.
auxiliar o sequer le participio o infinitivo.
Ille ama arachides e illa ama se.
Io ha surprendite les.
Io vos crede si vos crede me.
Io les ha surprendite.
Io va surprender les. Relativos
Io les va surprender.
74 Le RELATIVOS es que e qual. Le prime es primarimente un pronomine relative, le
In constructiones con facer, le duo positiones del pronomine suggere logicamente secunde es un adjectivo relative.
duo significationes distincte.
Le ultime traino que pote portar me ibi a tempore parti in cinque minutas.
Io le face batter le.
Ille fuma opium, qual vitio ille ha acquirite durante le guerra.
Io le face batter ; (i.e. il es ille qui batte.)
Io face batter le ; (i.e. il es ille qui es battite.) 75 Le forma qual precedite per le articulo definite le es pronominal e pote esser
pluralisate.
71 In un combination de duo pronomines, le un personal e le altere reflexive, le
Le cavallo e le asino le qual non esseva sellate curreva a velocitate equal.
pronomine reflexive precede. (le qual = le asino)
Illa se nos monstra. Le cavallo e le asino le quales non esseva sellate
Io me lo dice. (le quales = le cavallo e le asino)
In un combination de duo pronomines personal, le pronomine cuje relation al 76 Le FUNCTIONES DE CASOS con que e qual es portate per le prepositiones de
verbo es le plus indirecte o remote precede. (pro le genitivo) e a (pro le dativo). Il ha un genitivo relative special, cuje, e un
Illa me lo dice. forma qui, que es usate solmente pro personas e solmente como subjecto o post
un preposition.
Illa me lo ha dicite.
Illa ha dicite me lo. Le documentos que le spia portava con se esseva multo importante.
Pro dicer me lo, illa debeva telephonar. Le documentos con que le spia escappava esseva multo importante.
Le documentos de que le spia habeva copias esseva multo importante.
Le documentos del quales le spia habeva copias
Le documentos cuje importantia esseva dubitose incriminava le spia.
- 27 - - 28 -
Le documentos, le importantia del quales esseva dubitose Verbos

Le spia qui portava le documentos esseva habile.
Le spia que le agente de policia habeva vidite portava con se le plus 80 Le verbo ha un infinitivo e duo participios (passate e presente) ; illo ha un impera-
importante documentos. tivo, e quatro tempores simple (presente, passato, futuro, conditional). Illo usa
Le spia de qui le policia habeva establite le identitate verbos auxiliar pro formar un serie complete de tempores composite como etiam
le passivo. Le verbo ha nulle inflexion personal e nulle subjunctivo (sed vide 111
Le spia cuje identitate le policia habeva establite
infra). Il ha nulle verbo auxiliar que corresponde al anglese {to do} pro uso in
Nota : In contrasto al usage anglese, il ha nulle constructiones relative sin un constructiones emphatic e interrogative. Il ha nulle formas progressive crystalli-
pronomine relative. sate (sed vide 94).
The tobacco you smoke is abominable :
Le tabaco que vos fuma es abominabile. Infinitivo
The onions you ate smell to high heaven : 81 Le INFINITIVO termina sempre in -r con un del vocales -a, -e, -i precedente :
Le cibollas que tu ha mangiate odora al alte celo. crear : cre-ar
vider : vid-er
77 Pro le pronomine relative lo que, vide 21 supra.
audir : aud-ir
Demonstrativos (Pro un systema verbal collateral con un distinction ulterior de infinitivos in -er e
-ere, vide infra 148 nota ; etiam le nota concernente participios, 97.)
78 Le DEMONSTRATIVOS es adjectivos que pote esser usate como pronomines. Assi
illos es capabile de assumer formas concordante con le numero e sexo de lor ante- 82 Concernente le formationes de infinitivos e etiam de derivatos de illos, vide
cedentes. In lor selection de desinentias pronominal illos non seque le patrono del 140, 145-150, 153-154, 155, 157.
adjectivos substantivate (-e : neutre ; -o : masculin o neutre ; -a : feminin) ; in su loco
illos seque le patrono del pronomines personal del tertie persona 83 Le infinitivo pote esser usate como un substantivo e in iste function illo corre-
(-e : masculin ; -a : feminin ; -o : neutre). sponde al gerundio anglese.
le venir del estate
79 Le demonstrativo de proximitate es iste ; e de distantia ille. Vider es creder.
iste homine e ille femina le susurrar del motor
ille homine e iste femina Iste viagiar de un pais al altere es fatigante.
iste tabula e ille libro le ir e venir del clientes
ille tabula e iste libro Le faceres del formicas es interessante a observar.
Iste pais es libere. Nota : Como le equivalente del substantivo o quasi-substantivo anglese in {-ing}, le
Isto es un libere pais. infinitivo occurre con omne sortas de prepositiones in constructiones correspon-
Iste puera odia illa. dente al exemplos anglese {without going : sin vader}, {by doing : per facer}, {before
opening : ante aperir}, etc. Isto etiam coperi le typo {for sewing : pro/a/de suer} como in
Que es isto? Que es illo?
{machine for sewing}, i.e., {sewing machine : machina a/de suer}, e finalmente le patrono
Ille idiota! {of doing : a/de facer} como in {capable of doing : capabile de facer}, e {we think of doing :
Istes es mi studentes. nos pensa a/de facer.}
Istas es mi filias.
Illes le condemnava sin audir su defensa.
Da me ille libros. Illos es le mies.
Per rumper le osso, on potera forsan rectificar su gamba.
Iste edition es plus complete que ille duo.
Iste edition es plus complete que illos. Post haber passate le suburbios, on pote avantiar plus rapidemente.
Un femina : Io es una de illas qui crede que le matrimonio es sancte. Io vole ben humiliar me ante ille usque corriger su grammatica, sed non
Un homine : Io es uno de illes qui crede que le matrimonio es sancte. usque pagar su debitas.
Nota : Un forma collateral de ille es celle ; le duo non pote esser usate in le mesme Le sala a attender deberea esser equipate de un machina a scriber.
texto. Comencia tu studios per arder omne libros.
Illa es capace de perder le traino.
Nos pensa ir al theatro.
- 29 - - 30 -
Concernente le manco de un equivalente del anglese {of} in le ultime exemplo, 88 Un preposition ante le infinitivo non pote esser usate
vide 87 infra.
(a) post constructiones con voler, poter, deber, soler e
84 Separate del phrase, le infinitivo non es precedite per un preposition correspon- (b) post constructiones con lassar, facer, etiam vider, audir e altere verbos de
dente al anglese {to} como in {to go}, etc. Iste {to} es un phenomeno anglese perception sensorial quando illos ha un objecto que es al mesme tempore le
peculiar e non debe esser confundite con le uso de {to} ante un infinitivo intra un subjecto del infinitivo sequente, como in I see him come : Io le vide venir.
phrase complete. Hic, {to} ha un function grammatic e es requirite o omittite in
Io volerea dormir, sed illa debe dansar.
conformitate con regulas grammatic specific le quales face nos dicer I need to eat
con {to} e I need not eat sin {to}. Intra un phrase le equivalente de anglese {to} Illa crede que illa pote cantar.
ante infinitivos es de o a o pro o nihil como differentiate infra. Le matre faceva le doctor venir.
Le matre faceva venir le doctor.
85 Le preposition a es usate quando le infinitivo pare representar un objectivo post Io senti le nausea montar.
un adjectivo o un construction verbal.
Io audi le venir.
Nos aspira a realisar nostre ideales. Io le audi venir.
Iste porta non es facile a aperir.
Nota : In le enunciation,
86 Le preposition pro es usate quando le infinitivo pare representar un proposito Io face le studente acceptar mi consilio,
como in un construction anglese con {in order to: a fin de.} le substantivos pote naturalmente esser reimplaciate per pronomines pro render
llle venira pro reparar le fenestra. le forma plus simple,
Io mangia pro viver, sed quando nos ha globos de patata io vive pro Io le face acceptar lo.
mangiar.
Logicamente le secunde enunciation debe esser un base pro le duo assertiones,
87 Un preposition non es necessari quando le infinitivo pote esser interpretate como Io le face acceptar, e
un substantivo o como si illo occupa le placia de un substantivo. Io face acceptar lo : (i.e., Io fortia gente generalmente a acceptar lo.)
(a) In un exemplo como It is difficult to walk in the sand, le infinitivo es le subjecto De facto le formas Io le face acceptar, e Io face acceptar lo es correcte, ben que
logic e assi le equivalente de un substantivo ; le enunciation es identic con le secunde apparerea in anglese non como I make accept it, sed como I have it
Walking in the sand is difficult. Hic le infinitivo appare sin un preposition accepted, o I cause it to be accepted. Exemplos similar es :
precedente :
Illa me faceva vender le can.
Il es difficile vader in le arena, o
Illa faceva vender le can.
Vader in le arena es difficile.
Io videva le infantes occider le ave.
Vide 83 supra. Io les videva occider lo.
(b) Quandocunque un verbo transitive es sequite per un infinitivo dependente Io videva occider lo.
como in I plan to go to the country, le idea que illo representa pote esser
exprimite plus o minus lisiemente per un substantivo, como in I plan a trip to 89 Le preposition neutre usate con le infinitivo es de.
the country : Io es felice de revider vos.
Io plana vader al campania. Le necessitate de ganiar plus es clar.
Assi, post un verbo transitive le infinitivo dependente non es introducite per Ille se effortia de mitter le motor in motion.
un preposition.
90 Nota : Constructiones anglese del typo I want him to come pote solmente esser
In van io ha tentate convincer le.
rendite como I want that he come :
Il es facile rider con le ridentes e difficile plorar con le plorantes.
Io vole que ille veni.
Il es un grande privilegio esser inter vos iste vespere.
Constructiones anglese como per exemplo I had the pleasure of seeing her es sempre
Nos intende ameliorar nostre methodos de agricultura.
rendite como I had the pleasure to see her :
Ille diceva que su soror sperava revider nos.
Io habeva le placer de vider la.
Illa time esser sol con le patiente.
- 31 - - 32 -
91 LE INFINITIVO ES USATE pro exprimer ordines general, prohibitiones, etc. Participio passate
Non fumar! 95 Le PARTICIPIO PASSATE termina in -te que es addite al infinitivo minus su -r
Non sputar super le solo! final, con le stipulation que un precedente -e se cambia a -i.
Tener se al dextra! crear : cre-ate
vider : vid-ite
92 Le infinitivo es usate post particulas interrogative in accordo con le modello
audir : aud-ite
anglese, I don t know what to do.
Nota : Le participios passate es accentuate regularmente super le vocal ante le
Io non sape que facer. ultime consonante. Concernente un altere systema de accento collateral, vide
Il es difficile decider se ubi vader. nota-pede a 148 infra.
Que creder nunc?
Nos non sapeva qual pisce prender primo. 96 Como in anglese, le participio passate es usate in tempores composite passate e
in le passivo. Vide 105-106, 112-113 infra. Illo es etiam un adjectivo e como un
Participio presente tal ha omne le characteristicas de altere adjectivos. Illo occurre etiam como un
participio absolute.
93 Le PARTICIPIO PRESENTE termina in -nte que es addite al infinitivo minus su -r
final, con le stipulation que un -i precedente se cambia a -ie.
Le pluvia, impellite per le vento, entra trans le fenestra rumpite.
Impellite per le vento, le pluvia entra in le fenestra.
crear : cre-ante
vider : vid-ente Io es fatigate.
audir : aud-iente Le inviata de Valhalla clama le animas del occiditos.
Nota : Le participios presente sequente ha -iente como le forma preferite ben que
97 Nota : Il ha numeros considerabile de adjectivos verbal del typo fisse, docte, bene-
le infinitivos correspondente termina in -er : capiente e omne le compositos de
dicte, etc. pertinente al verbos finder, docer, benedicer, etc. Lor signification es
-cipente (incipiente, etc.), faciente e omne le compositos in -ficiente (deficiente,
identic con illo del participios passate normal findite, docite, benedicite, etc. in
etc.), omne le compositos de -jiciente (injiciente, etc.), sapiente, e omne le compo-
uso adjectival. Adjectivos verbal de iste typo pote servir como participios passate
sitos de -spiciente (inspiciente, etc.). Proque le suffixo -antia e su variantes
in omne le functiones inclusive illo de formar tempores composite del passato. Le
-entia, -ientia (vide 152) es derivate ab formas de participio presente, lor
regula que coperi iste puncto es le sequente : Cata verbo que ha un thema special
connexion con verbos es parallel al formation de participios presente. Cata verbo
contracte (= irregular) de derivation listate in le Dictionario pote formar un parti-
con un participio presente in -iente rende un substantivo in -ientia, etc.
cipio passate collateral per adder le desinentia - e a ille thema contracte. Vide
etiam 152, le ultime puncto.
94 Le participio presente es un adjectivo e como un tal ha omne le characteristicas
de altere adjectivos. Vide 32-39, 41 supra e 152 infra. Ille es absorbite in su labor.
Ille es absorpte in su labor.
Nota : Le participio presente ha nulle function in le paradigma verbal, nam il ha
Ille ha assumite le nomine de su femina.
nulle forma progressive crystallisate correspondente al anglese I am buying, Ille ha assumpte le nomine de su femina.
hoping, etc. Sed expressiones como A dead dog cannot be living pote naturalmente
esser traducite litteralmente si illos ha senso.
In le campania on non se senti subjicite al haste del vita moderne.
In le campania on non se senti subjecte al haste del vita moderne.
Un can morte non pote esser vivente.
Le climate de Alaska va deveniente plus benigne. 98 Le FORMAS TEMPORAL ha nulle inflexion personal e require generalmente un
subjecto exprimite.
Minnehaha significa aqua ridente.
Transversante le oceano, io habeva un placente aventura. Tempore presente
Duo passantes videva le accidente.
Essente surveliate per le policia, ille non osava mover se. 99 Le TEMPORE PRESENTE es formate del infinitivo per omitter le -r final. Illo es
accentuate in conformitate con le regulas providite in 10.
crear : Io (tu, etc.) crea.
vider : Io (tu, etc.) vide.
audir : Io (tu, etc.) audi.
- 33 - - 34 -
100 Le tempore presente functiona naturalmente como le PRESENTE UNIVERSAL. Illo 106 Le functiones del tempores composite passate coperi omne le functiones del
se extende a in le futuro plus liberemente que es possibile in anglese, special- formas anglese correspondente. Le presente perfecte non es tanto restricte como
mente quando le construction contine un adverbio inambigue de tempore. in anglese e es synonyme con le passato simple.
Deo ama le homines. Su Majestate ha perdite su capite.
Io non sape lo que es le nomine de iste animal. Ludovico Dece-Sex ha perdite su capite.
Iste vespere io recipe mi canetto. Ludovico Dece-Sex perdeva su capite.
101 Le verbos haber, esser, e vader ha un forma simplificate de tempore presente que
Tempore futur
consiste del prime syllaba del infinitivo : ha, es, va.
107 Le FUTURO es formate del infinitivo per adder le desinentia accentuate -a, non
Proque io ha un terribile mal de capite, il es necessari que io va al doctor. distinguite per un marca de accento.
In le caso de esser, un forma plural distincte optional, son, es disponibile. crear : Io (tu, etc.) creara.
vider : Io (tu, etc.) videra.
Tempore passate audir : Io (tu, etc.) audira.
102 Le TEMPORE PASSATE es formate del infinitivo per omitter le -r final e adder le Conditional
desinentia temporal -va. Le CONDITIONAL es formate del infinitivo per adder le desinentia -ea accentuate
crear : Io (tu, etc.) creava. super le -e, sed non distinguite per un marca de accento.
vider : Io (tu, etc.) videva. crear : Io (tu, etc.) crearea.
audir : Io (tu, etc.) audiva. vider : Io (tu, etc.) viderea.
audir : Io (tu, etc.) audirea.
103 Le functiones del tempore passate es le mesme como in anglese. Nota special-
mente su uso in constructiones del typo, If he was (were) here, I might feel better : 108 Le functiones del futuro e conditional non differe del usage anglese.
Si ille esseva hic, io poterea sentir me melio. Nota : Futuro e conditional ambes ha formas composite collateral consistente del
Heri nos voleva vider le Mercator de Venetia, sed nos non poteva obtener infinitivo con le verbos auxiliar va e velle, respectivemente.
billetes, e tunc nos videva le Princessa del Czardas. Si vos cognosceva iste
operetta, vos comprenderea que io prefere Kalman a Shakespeare. Si ille attende assatis longe, ille habera un barba.
Si ille attende assatis longe, ille va haber un barba.
104 Pro esser, un passato irregular optional era es disponibile. Si illa habeva quatro rotas, illa esserea un omnibus.
Si illa habeva quatro rotas, illa velle esser un omnibus.
105 Le TEMPORES COMPOSITE DEL PASSATO (presente perfecte e passato perfecte) es Si io esseva un avetto, io volarea a te.
formate como in anglese per le presente e passato del verbo auxiliar haber e le Si io esseva un avetto, io velle volar a te.
participio passate.
109 Constructiones verbal plus complexe si on vole appellar los tempores o non
Tempore presente perfecte pote liberemente esser formate per le materia discutite supra.
crear : Io (tu, etc.) ha create. Nos haberea potite venir.
vider : Io (tu, etc.) ha vidite. Ille habera finite scriber.
audir : Io (tu, etc.) ha audite.
Imperativo
Tempore passato perfecte
crear : Io (tu, etc.) habeva create. 110 Le IMPERATIVO es identic con le presente, sed in general illo usa nulle
vider : Io (tu, etc.) habeva vidite. pronomines.
audir : Io (tu, etc.) habeva audite.
Ama tu vicino como te mesme!
Aperi le porta!
Reguarda hic!
Como in anglese, le pronomine occurre occasionalmente con le imperativo.
Face tu lo que io commanda.
- 35 - - 36 -
111 Le functiones del imperativo pote naturalmente esser assumite per un tempore 113 Le infinitivos passive e participios passive similarmente se compone del infinitivo
presente emphatic. e participio del verbo auxiliar con le participio passate del verbo principal que
Tu veni hic immediatemente! seque :
esser surveliate [infinitivo passive]
Pro le uso del infinitivo con valor imperative, vide 91 supra. Le construction essente surveliate [participio presente passive]
elliptic con essite surveliate [participio passate passive]
Que [Io vole que ]
Nota que le passivo sol non pote esser distinguite de un forma de esser con un
es possibile con omne le personas e servi in particular a exprimer le imperativo adjectivo participial.
del prime persona plural.
Io es maritate
Que ille veni! pote significar Io es maritate (action/passivo) e Io es maritate. (condition /
Que nos parti! adjectivo)
Le parola sia in le dictionario pote esser interpretate como un conjunction o como
un subjunctivo exceptional de esser. Appercipite in le secunde senso, illo entra in 114 Le functiones del passivo es le mesme como in anglese. Nota, totevia, le uso del
constructiones de valor imperative. reflexivo in loco de un passivo anglese. Vide 68 supra. De plus un passivo
anglese pote sovente esser rendite per un construction impersonal con on, como
Io ama lilios del valles, sia in le campo, sia in un vaso.
in
Le juvene maritos sia felice!
On non nos ama hic : Nos non es amate hic.
Sia gentil e face me ille favor.
Tabula de conjugation
Passivo
115 TABULA DE CONJUGATION
112 Le verbo auxiliar del PASSIVO es esser. Le formas temporal de iste verbo auxiliar
es completemente coperite per le discussion precedente del conjugation verbal. Le infinitivo cre-ar vid-er aud-ir
sequente summario de iste formas pote esser trovate conveniente. imperativo crea ! vide ! audi !
participio
tempores simple de esser presente cre-ante vid-ente aud-iente
io es perfecte cre-ate vid-ite aud-ite
io esseva (= era)
presente crea vide audi
io essera (= va esser)
Simple
passato creava videva audiva
io esserea (= velle esser) futuro creara videra audira
Active
tempores perfecte de esser conditional crearea viderea audirea
io ha essite presente ha create ha vidite ha audite
Perfecte
io habeva essite passato habeva create habeva vidite habeva audite
io habera essite (= va haber essite) futuro habera create habera vidite habera audite
io haberea essite (= velle haber essite) conditional haberea create haberea vidite haberea audite
Le formas passive complete consiste del verbo auxiliar esser sequite per un parti- presente es create es vidite es audite
Simple
cipio passate. passato esseva create esseva vidite esseva audite
futuro essera create essera vidite essera audite
Passive
tempores simple passive (esser (simple) + pp) conditional esserea create esserea vidite esserea audite
Ille es surveliate per le policia.
Ille esseva surveliate per le policia. (= era) presente ha essite create ha essite vidite ha essite audite
Perfecte
passato habeva essite create habeva essite vidite habeva essite audite
Ille essera surveliate per le policia. (= va esser) futuro habera essite create habera essite vidite habera essite audite
Ille esserea surveliate per le policia. (= velle esser) conditional haberea essite create haberea essite vidite haberea essite audite
tempores perfecte passive (esser (perfecte) + pp)
Ille ha essite surveliate per le policia.
Ille habeva essite surveliate per le policia.
Ille habera essite surveliate per le policia. (= va haber essite)
Ille haberea essite surveliate per le policia. (= velle haber essite)
- 37 - - 38 -
116 Le QUESTION normal es representate per le typo anglese Has he come ? Il ha nulle Numerales
verbo auxiliar interrogative e le typo anglese Does he come ? non pote esser usate.
Ha ille venite ? Cardinales
Veni ille ? 118 Le NUMERALES CARDINAL simple es :
Desira vos salsicias con o sin allio ?
0 zero
Transversava le rege svede le Mar Baltic o non ? 1 un 10 dece
Quando un parola interrogative es le subjecto, illo precede le verbo. 2 duo 20 vinti
3 tres 30 trenta
Qui es ille homine con le barba rubie ? 4 quatro 40 quaranta
Que batte a mi fenestra ? 5 cinque 50 cinquanta
Que ha tu facite con tu moneta ? 6 sex 60 sexanta
7 septe 70 septanta
Quando arriva le traino ? 8 octo 80 octanta
Ubi es tu melior medietate ? 9 novem 90 novanta
Como in anglese omne enunciation normal pote esser cambiate a un question per Nota : Le deces (multiplos de dece) post cinquanta es regularmente derivate del
intonation e per usar un signo de interrogation. unes (numeros inter un e novem) per le suffixo -anta.
Le precio de ille cosalia esseva tres dollares ? 100 cento
Vos vole dicer me que vos non lo faceva ? 1.000 mille
Le particula interrogative an, que ha nulle equivalente in anglese, pote esser 1.000.000 = (106) million 109 milliardo
usate pro cambiar qualcunque enunciation a un question. Illo sempre occurre al 10 12 6 2
= (10 ) billion 10 15
billiardo
initio del phrase.
1018 = (106)3 trillion 1021 trilliardo
An le precio de illo esseva tres dollars ? 24 6 4
10 = (10 ) quatrillion 1027 quatrilliardo
An vos vole dicer me que vos non lo ha facite ?
1030 = (106)5 quintillion 1033 quintilliardo
An vos e vostre amica es reconciliate ?
Nota : Un forma collateral del particula interrogative es esque ; le duo formas, an
e esque, non debe esser usate in le mesme texto. Nota : Post (106)5, le plus alte potentias de un million es formate regularmente
per le suffixo -illion addite al radice del multiplicativo correspondente al expo-
117 Le SEQUENTIA DE TEMPORES pote esser tractate in conformitate con le usage nente. Pro le formas del multiplicativos, vide 127 infra. Le numeral que
anglese. representa un mille multiplicate per qualcunque potentia de un million es
formate per reimplaciar le -ion final per le suffixo -iardo.
Ille diceva, Io es fatigate.
Ille diceva que ille esseva fatigate. Omne altere cardinales es formate per addition o multiplication.
Deviationes de iste usage es permissibile quando suggerite per considerationes 119 Le principio de addition es usate pro combinar deces con unes ; centos con deces e
logic. unes ; milles con centos, deces, e unes ; milliones con milles, centos, deces, e unes,
Io non crede que un decimetro de lana pesa tanto como un decimetro de etc. Le numerales a adder es juxtaponite ; le plus grande(s) precede. Exemplo :
ferro.
1.120 mille cento vinti.
Nemo diceva que tu debeva creder tal nonsenso.
Nemo diceva que tu debe creder tal nonsenso. Sub un cento, le elementos juxtaponite es connectite per un tracto de union.
Exemplos :
72 septanta-duo ;
11 dece-un ;
12 dece-duo.
- 39 - - 40 -
Le uso de e inter le elementos que es a adder es sempre possibile e sempre Ordinales

dispensabile. In summas sub un cento, illo reimplacia le tracto de union.
Exemplos : 125 Le NUMERALES ORDINAL es adjectivos que ha omne le characteristicas de altere
adjectivos in respecto al uso pronominal e substantivate. Le ordinales basic (e lor
1.120 mille cento e vinti ;
formas numeric) es :
72 septanta e duo.
prime 1 me
120 Le principio de multiplication es usate pro exprimer multiplos de cento, mille, e secunde 2 nde
omne le plus alte potentias de mille, como million, milliardo, etc. Le multipli- tertie 3 tie
cator es un adjectivo que sempre precede le multiplicando. Le multiplicando es quarte 4 te
un substantivo que prende un desinentia plural normal. Exemplos : quinte 5 te
sexte 6 te
3.000.000 tres milliones ; septime 7 me
200 duo centos. octave 8 ve
Nota : Ante cento e mille le multiplicator un pote esser omittite. Omne le plus none 9 ne
alte potentias del 1.000 como million, milliardo, billion, etc. introduce le decime 10 me
objecto que illos conta per le preposition de. Exemplo :
ultime
Omne altere ordinales simple es derivate del cardinales correspondente per le
$1012 un billion de dollares.
suffixo -esime :
121 Il ha nulle differentia in forma inter numerales cardinal que es usate como adjec- vintesime 20 me
tivos e pronomines excepte pro un, cuje formas pronominal coincide con illos del trentesime 30 me
articulo indefinite (vide 21 supra). centesime 100 me
millesime 1.000 me
122 Exemplos de numerales cardinal : millionesime 1.000.000 me
milliardesime 1.000.000.000 me
13 dece-tres
In numerales composite solmente le ultime elemento porta le forma de un
8.347 octo milles tres centos quaranta-septe ordinal :
10.987.654.321 dece milliardos
novem centos octanta-septe milliones dece-prime 11 me
sex centos cinquanta-quatro milles cento secunde 102 nde
tres centos vinti-un novanta-none 99 ne
tres centesime 300 me
Le mille-pedes ha perdite quatro centos novanta-novem pedes ; illo totevia
ha cinque centos un. le duo cento cinquantesime anniversario
In bon tempores ille emplea plus que cento filanderas in su filanda ; nunc Isto es mi tertie.
ille ha travalio pro exactemente quaranta-una.
126 Le adjectivo FRACTIONAL anglese {half} es medie, le substantivo correspondente
123 DECIMALES es scribite e legite con un comma in loco de un puncto : medietate . Jungite al substantivo sequente, medie- ha le valor de {mid-} in
anglese.
34,798 trenta-quatro comma septe novem octo
un medie hora
Nota : Le usage anglese de separar numerales longe per comma (p.ex.,
1,234,567,890) confligerea con le comma decimal. In su loco Interlingua usa le duo medie horas
puncto ; p.ex. le duo medietates
1.234.567.890 duo e medie horas , duo horas e medie
le medietate del membros
124 Exemplos de como leger regulas arithmetic :
le medie membros (i.e. membros con derectos limitate)
14 + 3,4 = 17,4 dece-quatro plus tres comma quatro es dece-septe mediedie
comma quatro
medienocte
20 102 = -82 vinti minus cento duo es minus octanta duo
20 x 17 = 340 vinti vices dece-septe es tres centos quaranta
100/3 = 33,3333 cento dividite per tres es trenta-tres comma tres tres
tres tres
- 41 - - 42 -
Omne altere numerales fractional es formate secundo le patronos sequente : Un e un medie :

Expressiones como {a fourth part}, {two fifth parts}, {one sixth part}, etc. es exprimite sesqui- = un e un medie.
como in anglese per ordinales simple : un quarte parte, duo quinte partes, un sesqui- + plano sesquiplano : biplano con un curte subplano ;
sexte parte, etc. In le plus grande numero de casos, expressiones fractional sesqui- + pede + -al sesquipedal ;
differe del exemplos date per le absentia de parte. In su loco, le ordinales se nove formationes :
cambia a substantivos. Nota que le modello {three quarter mile} debe sempre esser sesqui- + torno sesquitorno : un-e-un-medie torno ;
rendite como {three fourths of a mile : tres quartos de un millia.} sesqui- + uncia + -al sesquiuncial : de un uncia e medie (in longor) ;
Tres quartos plus tres octavos es un e un octavo. Duo :
Un medie hora e un quarto de hora es tres quartos de hora. bi- = duo.
bi- + cyclo bicyclo ;
In numeros mixte que es usate como adjectivos numeral, le fraction pote sequer bi- + metallo + -ismo bimetallismo ;
le substantivo. bi- + furcar bifurcar ;
un pan e tres quartos bi- + lingua + -e (adj) bilingue ;
duo milliones e tres quintos de prisioneros nove formationes :
bi- + vita + -ate bivitate : habente duo vitas ;
Multiplicativos bi- + digito + -e (adj) bidigite : habente duo digitos ;
bi- + franger bifranger : franger duo vices ;
127 Le adjectivos numeral MULTIPLICATIVE es :
Nota : Le forma dies usate como un synonymo de bi- specialmente in
simple o simplice terminos technic.
duple o duplice
triple o triplice Medie :
quadruple
semi- = medie.
quintuple semi- + deo semideo ;
sextuple semi- + official semiofficial ;
septuple semi- + somno + -e (adj) semisomne ;
octuple
nonuple nove formationes :
decuple semi- + professor semiprofessor ;
centuple semi- + occider semioccider ;
semi- + interessante semiinteressante ;
128 COMPOSITOS MULTIPLICATIVE ({half-yearly}, {threedecker} , etc.) pote esser formate Nota : Le forma hemi- es usate como un synonymo plus rar de semi- special-
liberemente secundo le modellos sequente in le quales le formas del numerales mente in terminos technic.
functiona como prefixos in compositos. Nota que compositos de iste categoria pote
involver derivation simultanee (secundo le modello anglese {three-cornered} que es Tres :
non simplemente un composito de {three} e {cornered}, sed un derivato composite de tri- = tres.
{three} e {corner} con le suffixo {-ed} ). Vide etiam 155, 163-164 infra. Le methodos tri- + folio trifolio ;
de composition illustrate pote esser applicate equalmente e indifferentemente tri- + secar trisecar ;
tri- + dimension + -al tridimensional ;
intra le limites de necessitate practic pro nove formationes a substantivos, tri- + angulo + -e (adj) triangule : habente tres angulos ;
adjectivos, e verbos.
Quatro :
Un : quadri- = quatro.
uni- = un. quadri- + syllaba + -e (adj) quadrisyllabe ;
uni- + trinitate unitrinitate ; quadri- + anno : year + -al quadriennal ;
uni- + corno + -e (adj) unicorne ;
uni- + latere + -al unilateral ; Nota : Le forma tetra-, ante vocales tetr-, es usate como un synonymo
preferite de quadri- specialmente in terminos technic.
nove formationes :
uni- + monte unimonte : monte singule ;
uni- + anulo + -ate unianulate ;
Nota : Le forma mono-, ante vocales mon-, es usate como un synonymo de uni-
specialmente in terminos technic.
- 43 - - 44 -
Cinque, sex, septe, octo, dece-duo : 129 Le NUMERALES COLLECTIVE es formate secundo le modello de dozena con le
penta- = cinque. suffixo -ena attachate al cardinales simple.
penta- + metro pentametro ;
hexa- = sex. Illes arrivava in centenas.
hexa- + chordo hexachordo ; Illos se vende in decenas.
hepta- = septe.
hepta- + -archia heptarchia : governamento per septe ; Nota : Un serie complete de collectivos pote haber nulle importantia practic, sed
octa- = octo. es theoreticamente possibile. Si desirate, le prime duo debe esser formate
octa- + metro octametro ; irregularmente como bina (un gruppo de duo) e trina (un gruppo de tres).
dodeca- = dece-duo.
dodeca- + syllaba + -e (adj) dodecasyllabe ;
130 NUMEROS ADVERBIAL es derivate de ordinales o per le suffixo adverbial normal
Nota : Le formas penta-, hexa-, hepta-, octa-, e dodeca- es usate como mono-, -mente o per le desinentia -o que prende le loco del -e final de adjectivos : tertio,
di-, e tetra- ; il es, specialmente in terminos technic e con le characteristica ultimo, etc.
special que illos perde lor -a final ante un vocal.
Post toto, ille es primemente mi fratre e secundemente mi adversario politic.
Dece, cento, mille : Ecce tres possibilitates : Primo, mi opinion es absurde ; secundo, mi opinion
es theoricamente correcte, sed impractic ; e tertio, mi opinion es tanto
Compositos multiplicative que involve 10, 100, e 1000 es importante primari- correcte como practic.
mente per virtute de lor uso como expressiones de unitates de mesura in le
systema metric e su extensiones technologic. Multiplication per 10, 100, 1000, e Exprimite in formas numeric, le adverbios numeral differe de ordinales in
terminar in -o : 1mo, 2ndo, 3tio, etc. Vide 125 supra.
10.000 es exprimite per deca-, hecto-, kilo-, e myria- respectivemente. Le
forma parallel pro multiplication per 1/10, 1/100, e 1/1000 es deci-, centi-, e
131 Le FUNCTIONES DE NUMERALES differe pauco del usage anglese. Como in
milli-. Le -a e -o final in deca-, myria-, e hecto- es omittite ante un vocal initial anglese on pote per exemplo dicer, capitulo tres o le tertie capitulo. Totevia, in le
del secunde elemento de composito. Nove formationes analoge es possibile numeration de soveranos, contrari al usage anglese, cardinales appositive es
quandocunque requirite pro necessitates technologic e pertinente. Le forma usate excepte in le caso del prime ubi un ordinal substantivate sequente sin
myria- pote esser usate in formationes general (non-technic) con le significa- articulo es usate.
tion un grande numero de . Un illustration traditional es :
Napoleon III (Napoleon Tres)
litro : Henrico LXVII de Reuss (Henrico Sexanta-Septe de Reuss)
decilitro, centilitro, millilitro, Frederico I (Frederico Primo)
decalitro, hectolitro, kilolitro, Catharina I (Catharina Prima)
myrialitro
Un formation analoge possibile es unitate : 132 In DATAS , le die del mense es indicate per un cardinal. Pro le prime die, un
ordinal substantivate es permissibile.
unitate :
deciunitate, centiunitate, milliunitate, le 1 de januario (le un de januario)
decaunitate, hectunitate, kilounitate, le 12 de novembre (le dece-duo de novembre)
myriunitate
Heri esseva le vinti-octo de februario e hodie es le vinti-novem.
Multe(s) : No, hodie es le prime de martio.
multi- = multe.
multi- + million + -ario multimillionario ; 133 Le HORA DE DIE es indicate secundo le modellos sequente :
multi- + polo + -ar multipolar ;
multi- + lobo + -e (adj) multilobe ;
Il es un. Il es un hora.
a un a un hora
nove formationes :
multi- + cyclo multicyclo : cyclo con plus que tres rotas ; Il es tres. Il es tres horas.
multi- + linea + -ate multilineate : habente multe lineas ; a tres a tres horas
Nota : Le forma poly- es usate como un synonymo de multi- specialmente in dece e quarte dece horas e quarte
terminos technic. A exprimer pluralitate in le senso de multiplication per dece minus quarte dece horas minus quarte
plures in vice de per multes, le forma pluri- es preferite. dece e medie dece horas e medie
dece e vinti dece horas e vinti minutas
dece minus vinti dece horas minus vinti minutas
- 45 - - 46 -
Particulas grammatic Le Interlingua-English Dictionary (IED) include un stock multo liberal de parti-
culas grammatic. In addition al particulas que es international secundo le
134 Nota : Le spheras de grammatica e vocabulario imbrica proque ambes se preoc- definition functionante del termino in le Dictionario, il ha numerose formas que
cupa de ille parve parolas que es necessari pro exprimer le relation inter le pareva compatibile con le character general del vocabulario international assi
vocabulos o expressiones que constitue un enunciation complete. Iste parolas, hic que lor inclusion poteva servir a allargar le appello e le utilitate del Dictionario.
pro convenientia nominate particulas grammatic, ha functiones grammatic. Un lista minimal de particulas grammatic seque. Iste lista se restringe al parti-
Assi illos es classificate generalmente non in un proprie categoria, sed como culas considerate indispensabile pro le operation del lingua e pote esser
prepositiones, conjunctiones, pronomines, adverbios, e similes. supplementate per material additional specialmente expressiones con func-
Ab le puncto de vista de Interlingua particulas grammatic, totevia, forma un tiones grammatic prendite del IED. Un numero de parolas que le IED lista in
gruppo de significantia peculiar proque lor extension international comparate duo equalmente correcte formas appare in basso solmente in un alternativa. Isto
con le grande majoritate de vocabulos de Interlingua es assatis restricte. Pro le non implica que le secunde es considerate minus desirabile. Le pares in question
majoritate del usatores de Interlingua le particulas grammatic constitue le unic es :
obstaculo seriose in apprender le lingua. alicun alcun
aliquando alquando
Le extension restricte de internationalitate del particulas grammatic es debite
aliquanto alquanto
al facto que lor equivalentes in le varie linguas national es si intimemente asso- alique alco
ciate con cosas basic de structura grammatic que illos non pare haber invadite le a pena apena
dominio de altere linguas a grande mesura. Un parola francese como {cigarette} depost depois
ha cambiate al anglese sin multe difficultate; le parola francese {sans} como usate haber haver
in le anglese retene su sapor estranier post multe seculos. hic ci
illac la
Pro illustrar ulteriormente : Le parlator de un altere lingua que nos dice un illa ella
francese pote trovar difficile comprender le enunciation anglese simple : ille celle
jam ja
Our guests started coming in right after we got back from town.
pauc poc
Ille es adjutate per le version : secundo secun
semper sempre
Our visitors began to arrive right after we returned from town. si non sinon
subinde sovente
E como un ultime recurso, il ha in plus le possibilitate que ille pote comprender le
tanto tan
version : vice vece
Our visitors commenced to arrive immediately after we returned from the
city.
Le prime version se compone de parolas specificamente anglese. Le ultime
version usa in vice, in tanto que possibile, variantes anglese de parolas interna-
tional que un francese comprende proque illos occurre in su proprie lingua in
formas un pauco differente, i.e. specificamente francese.
Con un grado major o minor de artificio, il es possibile parlar e scriber qual-
cunque lingua occidental in vocabulos que es quasi integremente variantes
national de materia representate in le vocabulario international. Sed il remane in
omne casos un corpore substantial de vocabulos que resiste a iste artificio de
internationalisar un lingua national. In le exemplo justo usate, iste corpore de
recalcitrante vocabulos es representate con parolas como {our}, {to}, {after}, {we},
{from}, e {the}. Omne istes es particulas grammatic ben que alicunes, como {after}
e {we}, combina un function grammatic con un significato clarmente palpabile.
- 47 - - 48 -
Lista de particulas grammatic forsan : perhaps, maybe lo : it;

lo que : that which, what
gratis : gratis, free of charge loco : place;
in loco de : instead of;
a : to; at certo : certainly haber : to have; in su loco : instead
ab : prep since, from circa : around, about; approximately il ha : there is, there are longe : far; away, far away;
alias : otherwise, in another manner; alias; como : how; as, like; heri : yesterday de longe : from afar, from a distance
at another time como si : as though, as if hic : here; lontan : distant, far-off
alibi : elsewhere comocunque : however, in whatever way de hic a (un hora) : (an hour) from lor : their
ali(c)- : any-, some- con : with, together with; by means of now; lore : their
alicubi : somewhere; anywhere concernente : concerning usque (a) hic : up to here, thus far;
alicun : some, any; a few; contra : prep opposite, facing; against; up to now, hitherto; ma : but;
alicun cosa : something, anything adv opposite, facing; on the contrary hic juncte : herewith non soloma anque;
alicuno : someone, somebody; anyone, cuje : whose hodie : today not onlybut also
anybody -cunque : -ever malgrado : in spite of
aliquando : sometime; at any time ibi : there maniera : manner, way;
aliquanto : somewhat, to some degree de : from, since; of, belonging to; made of; ibidem : in the same place; ibidem; ibid., ib. de maniera que : so that
alique : pron something, anything; with, by means of; idem : the same (thing); idem; id. me : me
adv somewhat de (+ inf) : to igitur : adv/conj then, therefore, thereupon melio : adv better;
alora : then; in that case, consequently deman : tomorrow; il : impers pron it tanto melio : so much the better
alto : top; deman matino : tomorrow morning; illa : she, her melior : adj better;
in alto : up; upwards; upstairs; on top deman vespere : tomorrow night illac : there le melior : the best
ambe : adj both; depost : adv afterwards, later; ille : he, it; him; that, the former mesme : same; myself, yourself, himself, etc.
ambes : pron both prep after, since; (as in the king himself)
illes : they; them
an : part interr ; depost que : since, from the time that mesmo : likewise; even;
illo : it
an ille ha le libro? : has he the book?; desde : prep since, from hodie mesmo : this very day;
in : in, into
conj whether dum : while, as long as; until; provided that, ora mesmo : right now
if only infra : adv below, underneath, beneath;
ancora : adv still, yet; prep below, under, beneath mi : my
interj encore dunque : therefore mie : mine
insimul : together
anque : also, too; durante : during; minus : less; minus;
durante que : while, whilst inter : between, among
anque io : me too; a minus que : unless;
non soloma anque : interim : meanwhile, in the meantime
al minus : at least;
not onlybut also e : and; intertanto : meanwhile, in the meantime totos minus ille : all but him;
ante : prep before, in front of; earlier than; e e : both and intra : adv/prep within le minus : the least
above; ecce : lo!, see!, behold!; here is, here are intro : inwardly, internally, on the inside, in multo : very; much
adv before, ahead, earlier, forward; ergo : therefore, accordingly, consequently, io : I
ante que : before then, ergo ipse : myself, yourself, himself, etc.; nam : for
ante-heri : day before yesterday esque : part interr ; hodie ipse : this very day nemo : no one, nobody
a pena : hardly, scarcely esque ille ha le libro? : has he the iste : this, the latter ni : neither, nor, also not
apud : near, with, at, by book? ita : thus, so; just so, yes; and so, nihil, nil : nothing
assatis : adv enough; rather, fairly, quite et cetera, etc. : and so forth, and so on, consequently; accordingly nimie : adj too much, too many
assi : thus, so; et cetera, etc.
nimis : adv too, too much
assicomo : asas etiam : also, likewise, too; even, even yet, jam : already, at once, right away; just now,
no : adj no
avante : before, in front, ahead; forward yet; a moment ago; indeed, surely;
non solmente sed etiam : non jam : no longer non : not; no;
not only but also si non : if not; except, unless it be
basso : bottom; jammais : ever, at any time;
ex : out of, from non jammais : never; nondum : not yet
a basso : down, downward; nonne : part interr is it not?;
in basso : down, below, downward; excepte : except, excepting jammais! : never!
justo : just, exactly; il es ver, nonne? : it is true, isnt it?
downstairs extra : adv without, on the outside; besides,
in addition, extra; justo nunc, justo ora : just now, nonobstante : prep despite, in spite of;
bastante : adj enough, sufficient; adv nevertheless
adv enough, sufficiently prep outside of, without, beyond; right now
except, excepting; besides, in addition juxta : adv near, near by; nos : us, we
ben que : although
to prep near, near to, next to nostre : our, ours
bis : twice; encore
nulle : adj not any, no; null, worthless,
foras : adv out of doors, outside, out; la : her without legal force
cata : adj each;
from without; le : art the nullemente : in no way, not at all
cata uno : each (one)
prep beyond, except; le : pron him nunc : now
causa : cause; foras de : outside of, without;
a causa de : because of les : them nunquam : never
foras de se : beside oneself
- 49 - - 50 -
nusquam : nowhere pro : for, in favor of; in exchange for, solo : adv only, merely; troppo : too, too much;
in place of; non soloma anque : troppo (de) (libros, etc.) : too many
o : or; pro (+ inf) : (in order) to not onlybut also (books, etc.);
oo : eitheror proque : adv/conj why; because su : his, her, its troppo (de) (aqua, etc.) : too much
olim : once, formerly; at a future time, sub : prep under, below, beneath (water, etc.);
sometime (in the future) qual : which; what; subinde : immediately after, just after, de troppo : superfluous, in the way,
omne : adj all; each, every; le qual : which; that; who forthwith; repeatedly, frequently, often, de trop
de omne mano : from every hand; qualcunque : any, whatever from time to time tu : your, thy
de omne latere : from every side; quando : adv/conj when subito : suddenly, unexpectedly tue : yours, thine
in omne caso : in any case; quandocunque : whenever subtus : adv below, beneath, underneath tunc : then
omne cosa : everything; sue : his, hers, its
quante : adj how much, how many
omnes : pron all ubi : adv where;
quanto : adv as much as; as far as; super : prep on, upon; on top of; over, above;
on : one about, concerning, on; conj where; when; as soon as;
quantotanto : thethe;
ora : now adv above, on top; wherewith; in which;
quanto a : as for
super toto : above all a ubi : where, whither;
quare : wherefore, why de ubi : from where, whence
parte : part; supra : prep above, over;
quasi : almost, nearly; in a certain sense, ubicunque : wherever
a parte : apart, aside; adv on the top, above
in a way;
in parte : in part; sur : on, upon; on top of ubique : everywhere; anywhere,
quasi que : as if
del parte de : on the part of; wheresoever, wherever
de parte a parte : through and que : pron interr what;
tal : such, such a; ultra : adv on the other side, beyond,
through; pron rel who, whom, which, that
tal e tal : such and such; farther;
in nulle parte : nowhere qui : who, whom; prep on the farther side of; beyond,
de qui : whose talmente : adv so;
passato : ago past; besides;
quicunque : whoever, whomever, un libro talmente belle :
pauc : adj little, not much; few; ultra illo : besides, moreover;
whosoever so beautiful a book, such a beautiful
un pauc (de) : a little; ultra que : aside from the fact that
quia : because, for book
pauc a pauc : little by little; un : a, an;
quo : adv whither, where; wherefore; tamen : yet, however, nevertheless,
in pauc : shortly, before long le un le altere : one another, each
conj so that, in order that not withstanding
pauco : adv little other;
tante : adj so much, so many; le unes le alteres : one another,
per : through; during, throughout; by, tante per cento : so much per hundred,
through, by means of; per re : about, concerning each other
percentage;
perque : adv/conj why; because retro : back, backwards; ago; uno : pron indef one
tantecomo : as much, as manyas
plus : more; plus; a retro : backwards unquam : ever, at any time
tanto : adv so, so much;
le plus : the most; tantocomo : as muchas; usquam : somewhere
de plus : furthermore, besides; salvo : save, but, but for; usque : prep (all the way) to, up to; till,
in tanto que : in as much as;
de plus in plus : more and more; salvo que : save that, but that until;
tanto plusque : all the morethat;
in plus : furthermore, in addition, also; satis : enough; rather, somewhat; quantotanto : thethe usque nunc : up to now
al plus : at best; esser satis : to be enough;
tarde : adj late;
plus o minus : more or less; haber satis : to have enough; verso : towards, to
plus tarde : later; later on;
non plus : no more, no longer satis de (tempore, etc.) : enough (time, via : adv away; off;
al plus tarde : at the latest
pois : adv afterwards, thereafter; etc.) via! : go away!, begone!;
te : you, thee; yourself, thyself
conj for; se : pron refl himself; herself; itself; prep by way of, via
themselves tosto : presently, soon, promptly;
pois que : since, as, because vice : turn, stead; time (as in three times);
plus tosto : rather, sooner;
post : adv behind, back, backwards; secundo : prep (following) after; along, by; alicun vices : sometimes;
si tosto que : as soon as
afterwards, after; according to; un vice : once; on one occasion;
secundo que : according as tote : adj all; every, each;
prep behind; after; formerly;
tote le (homines) : all (men);
post que : since, because sed : but un vice que : once, once that;
totos : all, everyone;
postea : afterwards, thereafter semper : always de tote (le) corde : wholeheartedly; in vice de : instead of;
postquam : conj after; as soon as si : adv thus, so; yes; tote (le) duo : both a vices : at times;
potius : rather; sooner sicomo : asas altere vice : a second time;
totevia : yet, still, nevertheless
presso : adv/prep near, close; si : conj if; whether; plure vices : several times, repeatedly
toto : subst all, everything; viste : considering;
a presso de : at the home of; in care of; si non : if not; except, unless it be
le toto : the whole; viste que : considering that
with, among sia : be, may be, let there be; super toto : above all;
presto : presto, quickly, quick as a wink siasia : be (it)or be (it); voluntarie : willingly, readily, gladly,
ante toto : before all;
preter : adj past, beyond; whetheror; with pleasure
post toto : after all;
prep past, along, alongside of; beyond; qual que sia : whatever, whatsoever del toto : at all; vos : you; yourself, yourselves
except, excepting; in addition to sin : prep without in toto : entirely, wholly, in toto vostre : your, yours
pridem : long ago sol : adj sole, alone, only; toto : adv all, quite, wholly
viver sol : to live alone; trans : across, over, beyond, ya : adv indeed, certainly, of course;
sentir se sol : to feel lonesome, lonely on the farther side of ya (io lo crede) : (I) do (believe it)
- 51 - - 52 -
Construction de parolas In le paragraphos sequente le typos structural le plus importante es describite,

illustrate, e applicate a nove formationes sub le titulos listate infra.
135 Le THEORIA DE CONSTRUCTION DE PAROLAS se refere al section Introduction
del Interlingua-English Dictionary, pp. xlv-xlix.1 (I) DERIVATION
(A) AB SUBSTANTIVOS
Le PRINCIPIO BASIC DE CONSTRUCTION PRACTIC DE PAROLAS in Interlingua es
analoge. Omne le formationes nove debe clarmente esser modellate super un (a) PRO FORMAR SUBSTANTIVOS
patrono in le vocabulario establite. Un description del patronos structural le plus (b) PRO FORMAR ADJECTIVOS
commun in le vocabulario establite coincide con le prescription que governa nove (c) PRO FORMAR VERBOS
formationes. (B) AB ADJECTIVOS
(a) PRO FORMAR SUBSTANTIVOS
(b) PRO FORMAR ADJECTIVOS
(c) PRO FORMAR ADVERBIOS
(d) PRO FORMAR VERBOS
(C) AB VERBOS
(II) COMPOSITION
(A) PER MEDIO DE PREFIXOS
(a) GENERAL
(b) TECHNIC
1 Le (B) PER MEDIO DE FORMAS COMPOSITORI
observationes sequente pote servir pro elucidar le problema. In un discussion de, que nos
dice le verbo anglese, il es costumari prender un varietate de formationes sub le titulo de
formas finite special. Assi {interests} per exemplo es nominate le forma del tertie persona (III) DERIVATION COMPOSITE
tempore presente del verbo {to interest }. Sed etiam le participios {interesting} e {interested}
es tractate como formas del verbo ben que illos functiona bastante liberemente como adjec-
tivos independente e pote etiam esser nominate derivatos. Il ha nihil improprie in isto, sed si
le adjectivos {interesting} e {interested} es reguardate como formas special de {to interest},
alora il non es facile comprender proque il non pote esser permittite parlar non solmente, que
nos dice, de {teaches}, {reteach}, {taught}, {teaching}, sed etiam de {teacher}, {teachings},
{teachery}, {teacherly}, {teacheress}, {school-teaching}, etc. como formas special de {to teach}.
Iste maniera satis original de reguardar derivatos es extrememente utile in un lingua
auxiliar proque illo projecta un lumine multo clar super le principios de construer parolas
libere- e autonomemente. Justo como in anglese nemo consulta un dictionario pro assecurar
se si ille pote usar le forma {weighs} super le base del infinitivo {to weigh}, assi nemo si
anglese esseva un lingua auxiliar construite deberea sentir le necessitate de consultar un
dictionario ante construer vocabulos del typo {roachy} (de {roach} copiante le modello de
{lousy}) o {deedlessness} (de {deedless}).
In anglese o in qualcunque altere lingua traditional, le convention e usage pone un limite
impediente a iste typo de construction de vocabulos. Non es assi in Interlingua. Hic le limite
es ponite per utilitate e claritate.
Le prime de iste punctos, illo de utilitate, a pena ha necessitate de commentario ulterior.
Interlingua como qualcunque lingua traditional pote construer grande numeros de
formas special (o derivatos) de que on nunquam ha necessitate. Un {rainer} pro usar un
exemplo anglese es un homine qui pluvia, sed pro le majoritate de gente il es un surprisa
que iste parola es de facto listate in dictionarios.
Le prerequirimento de claritate duce al formulation que in le lingua auxiliar solo ille
elementos formative pote esser tolerate in formationes libere e autonome que generalmente
appare in omne partes del lingua con valores clarmente definibile. Si le formation anglese
{mountibund} es impossibile, le ration non es que {to mount} e {-ibund} non occurre. Illos
occurre. Sed {-ibund} es incapabile de formation active proque su occurrentia in {moribund} e
{furibund} non revela un valor facilemente definibile.
Formationes libere debe esser si clar que il pare perfectemente logic parlar de illos como
formas special del parola de base del qual illos es derivate.
- 53 - - 54 -
I Derivation I.A Derivation ab substantivos

136 Le termino DERIVATION es usate hic pro referer al formation de vocabulos per I.A.a Substantivos derivate ab substantivos
medio de suffixos. In le derivation, le parte de discurso del formation resultante
es determinate per le suffixo. Substantivos e adjectivos que consiste de thema e 138 Substantivos es derivate AB SUBSTANTIVOS per medio del suffixos listate infra.
termination perde le termination in le processo derivational. Le termination del Concernente substantivos que representa feminas, parallel a substantivos in -o
derivato es parte del suffixo. Terminationes in iste senso es, in le caso de que representa homines, vide 24 supra.
substantivos e adjectivos, le vocales final -a, -e, -o, e desinentias foranee como
latin -us, -um, o grec -os, -is, etc. Pro verbos, vide 146 infra. -ada
1. = producto facite de ; p.ex.
137 In le plus de casos, le junction de thema e affixo es un question de juxtaposition limon limonada;
simple. nove formation :
Quando le thema termina in -i e le suffixo comencia con le mesme vocal, le deri- persica persicada : bibita de persica;
vato complete es scribite con un singule -i : 2. = fila/serie de ; p.ex.
rubie + -ificar rubificar: facer rubie. columna columnada : fila/serie de columnas, colonnada;
Nota que le addition de suffixos con vocales initial a themas que termina in -c nove formation :
pote cambiar le sono de ille consonante. Quando per derivation un originalmente fenestra fenestrada : fila/serie de fenestras;
dur -c (como in franc) precede -i o -e, le pronunciation cambia usualmente a un -c Nota : Pro derivatos ab verbos, vide 152.
molle (como in Francia). Inversemente, quando un originalmente molle -c (como
in cortice) per derivation precede un -a o -o, le pronunciation cambia usualmente -age
a un -c dur (como in cortical). Nonobstante, un -c molle remane molle ante le (pronunciation: -aje)
suffixos -ada, -ata, -age, -alia, -astro, -astra e debe esser scribite -ci :
= collection de ; p.ex.
nuce + -ada nuciada. folio foliage;
Similarmente un -c dur remane dur ante le suffixos -eria, -ero, -esc, -ese, -essa, nove formation :
-etta, -ette, -etto, -iera, -iero, -issime, -issimo e debe esser scribite -ch : fructo fructage;
porco + -eria porcheria: boteca de porco. Nota : Scribite -agi ante -a o -o de suffixo additional. Pro derivatos ab
verbos, vide 152.
Nota que le apparente irregularitate de un exemplo como ric ricchessa es a
causa del facto que -cc es scribite -c quando illo appare in le fin de un parola. -alia
Vocabulos que termina in -age (sia iste gruppo de sonos un suffixo o non) retene = collection sin valor de ; p.ex.
le pronunciation molle de -g (como -z in anglese {azure}) in derivatos basate super ferro ferralia : (partes de) materiales de ferro que non plus es usabile;
illos. Quando le suffixo comencia in -a o -o, le -g es reimplaciate per -gi : nove formation :
orange + -ada orangiada: bibita de orange; papiro papiralia : papiro o documentos sin utilitate o non plus usabile;
etiam : vetule papiros, pila de papiros de travalio, etc.
sed
orange + -eria orangeria: conservatorio de oranges. -ano
1. = nativo, citatano, o habitante de ; p.ex.
Africa africano;
nove formation :
Atlanta atlantano;
2. = lingua de ; p.ex.
Italia italiano;
nove formation :
Samoa samoano;
- 55 - - 56 -
3. = adherente o discipulo de ; p.ex. -ata

Mohammed mohammedano;
= contento de o quantitate continite in ; p.ex.
nove formation : coclear coclearata;
Wesley wesleyano; discipulo de Wesley nove formation :
Nota : Usate con nomines de locos e personas. In le caso de nomines de calice caliciata;
locos que non termina in -a o -o como etiam de omne nomines de
personas, le variante euphonic -iano es preferite; p.ex. -ato
Marte martiano. = function, stato, rango, jurisdiction, periodo de officio, o territorio de ;
Le forma adjective correspondente es -an (-ian). In le sensos (1) e (3) le p.ex.
forma feminin es -ana (-iana). In le sensos (1) e (2) synonymo de -ese. In le duce ducato : territorio o position/rango de duce;
sensos (1) e (3) synonymo de -ita. novicio noviciato : periodo de initiation;
nove formationes :
-ario
capitano capitanato;
I. = persona concernite con o characterisate per ; p.ex. discipulo discipulato : stato de esser un discipulo;
mission missionario;
-eria
nove formation :
ferrovia ferroviario; (pronunciation: -era , con accento super -i)
Nota : Synonymo de -ero e -ista, le quales differe de -ario in que -ero 1. = loco ubi es facite, fabricate, retenite, o vendite; p.ex.
accentua affaires professional, durante que -ista suggere le preoccupation lacte lacteria;
(professional o recreational) de un persona con un systema, un scientia,
nove formation :
un arte, etc. Formas parallel in e -ario e -ero es frequentemente possibile.
instrumento instrumenteria : boteca de instrumentos;
Le forma adjective correspondente es -ari. Le forma feminin es -aria.
2. = arte, mestiero, o practica de laborar con ; etiam : le producto de tal
II. 1. = collection de ; p.ex.
labor; p.ex.
vocabulo vocabulario;
drappo drapperia;
herba herbario;
nove formation :
nove formationes :
arco archeria;
proverbio proverbiario : collection de proverbios;
insecto insectario; 3. = conducta de o conducta como illo de ; p.ex.
diabolo diaboleria;
2. = loco que contine ; p.ex.
grano granario; nove formation :
nove formation : clown clowneria;
feno fenario : deposito de feno; Nota : In le sensos (1) e (2) le forma correspondente de agente es -ero.
Coincide con -ero plus -ia. Pro derivatos ab verbos, vide 152.
-astro
1. = persona inferior o sin valor; p.ex.
-ero
poeta poetastro : poeta inferior; = uno qui labora con o commercia/negotia in ; p.ex.
nove formation : barba barbero;
banca banchero;
judice judiciastro : judice incompetente;
nove formation :
2. = apparentate per remaritage del patre o del matre; p.ex.
ambulantia ambulantiero : chauffeur de ambulantia;
patre patrastro;
Nota : Derivatos additional in -ia coincide con formationes in -eria. Adjec-
Nota : Usate con substantivos que indica esseres masculin. Le feminino
tivos correspondente es sovente formate in -ari. Le feminino correspon-
correspondente es -astra.
dente es -era. Synonymo de -ario e -ista.
- 57 - - 58 -
-ese -ia
1. = nativo, citatano, o habitante de ; p.ex. I. (pronunciation: -ia, non accentuate)
Geneva genevese;
= pais, provincia, o region del s, o nominate secundo ; p.ex.
nove formation : arabe Arabia;
Salamanca salamanchese;
nove formationes :
2. = lingua de ; p.ex. Tocharo Tocharia;
Japon japonese; Wilson Wilsonia;
nove formation : Nota : Usate con nomines de populos e personas; pro derivatos ab adjec-
Brooklyn brooklynese; tivos, vide 141.
Nota : Nulle forma distincte pro le feminino, sed cf. le synonymos -ano, II. (pronunciation: -a, con accento super -i)
-iano. In senso (1) etiam synonymo de -ita. Identic in forma e correspon-
dente in signification a -ese adjectival (vide 139). 1. = qualitate, stato, o jurisdiction de ; p.ex.
abbate abbatia;
-essa nove formation :
1. = feminin; p.ex. capitano capitania;
tigre tigressa; 2. = arte, scientia, o practica, etiam profession, establimento, etc. de ; p.ex.
nove formation : geologo geologia;
vulpe vulpessa; idolatra idolatria;
2. = sposa de ; p.ex. nove formationes :

conte contessa; radiotoxicologo radiotoxicologia;
heliolatra : adorator del sol heliolatria : adoration del sol;
nove formationes : bottinero bottineria : mestiero o boteca de bottinero;
mayor: burgomaestro mayoressa;
Nota : Usate principalmente con parolas jam composite. Coincide con
inca inchessa : sposa del Inca;
-eria quando usate con formationes in -ero. Pro derivatos ab adjectivos,
Nota : Synonymo de -a que debe esser preferite quando le masculino vide 141.
termina in -o. Vide 24.
-ica
-eto
= scientia o studio de ; p.ex.
= boschetto de arbores del specie ; p.ex. electron electronica;
pino pineto;
nove formation :
nove formation : phonema phonemica;
orangiero orangiereto;
Nota : Usate principalmente in formationes parallel a adjectivos in -ic
-etto, -etta (vide 139) e substantivos in -ico.
= parve o minor; p.ex. -ico

hacha hachetta;
= uno qui es experte in le arte o scientia de ; p.ex.
pacco pacchetto;
historia historico;
nove formationes :
nove formation :
boteca botechetta : parve boteca;
uxor uxoretta : parve uxor; theoria theorico;
poeta poetetto, poetetta : parve poeta; Nota : Usate principalmente in formationes parallel a adjectivos in -ic
Nota : Le -o e -a final exprime masculin e feminin. Quando nulle sexo es (vide 139).
involvite, -etta es usate con substantivos in -a, -etto in omne altere casos.
- 59 - - 60 -
-iera 3. = doctrina o practica de, o concernite con ; p.ex.

Calvin calvinismo;
1. = que contine, coperi, o protege ; p.ex.
sucro sucriera : scutella/bassinetto a sucro; nove formation :
nove formation : Tito titoismo;
bira biriera : latta de bira; 4. = alique characteristic de , o del lingua de ; p.ex.
hellen hellenismo;
2. = campo, mina, petreria, etc. ubi cresce o es discoperite; p.ex.
ris risiera : campo de ris; nove formation :
Brooklyn brooklynismo;
nove formation :
baca bachiera : parve terreno de bacas; Nota : Frequentemente parallel a substantivos in -ista e a verbos in -isar e
subjecte a interpretation como derivato de -isar con le signification :
-iero action, processo, practica, etc. de isar. Pro derivatos ab adjectivos, vide
141.
= arbore, arbusto, planta, etc. portante o producente s; p.ex.
amandola amandoliero : arbore de amandolas; -ista
nove formation :
1. = uno qui practica le arte o scientia de ; p.ex.
corco corchiero : arbore de corco; biologia biologista;
Nota : Le nomines de fructos in -a sovente ha parallel nomines de arbores tympano tympanista : percussionista;
in -o; p.ex.
nove formationes :
persica-persico;
pira-piro. radiographia : photographia de radio-x
radiographista : photographo de radio-x;
In tal casos, le formation in -iero es synonyme con illo in -o. saxophono saxophonista;
2. = adherente del doctrina de ; p.ex.
-il
Calvin calvinista;
= loco ubi es retenite; p.ex. evolution evolutionista;
can canil;
nove formation :
nove formation : Cesare cesarista;
tauro tauril : clausura de/pro tauros; collaboration collaborationista;
Nota : Usate con nomines de animales. Nota : Frequentemente parallel a substantivos in -ismo e verbos in -isar e
subjecte a interpretation como derivato de -isar con le signification : uno
-ina qui isa o crede in isar. In senso (1) synonymo de -ario e -ero. Pro deri-
vatos ab adjectivos, vide 141.
= substantia facite de ,
characterisante, habente/con relation a, etc. ; p.ex.
-ita
caseo caseina;
1. = habitante, citatano, o nativo de ; p.ex.
nove formation :
Neapole neapolita;
globulo globulina;
nove formation :
Nota : Usate principalmente como suffixo technic (chimic).
Brooklyn brooklynita;
-ismo 2. = membro, adherente, o partisano de ; p.ex.
1. = stato o practica de esser un ; p.ex. Jacobo jacobita;
despota despotismo; nove formation :
nove formation : Truman trumanita;
gigante gigantismo; Nota : Nulle distinction in forma de masculin e feminin, sed cf. le syno-
nymos -ano, -iano. In senso (1) etiam synonymo de -ese.
2. = [Medicina] condition anormal resultante de excesso de ; p.ex.
plumbo plumbismo : intoxication de plumbo;
nove formation :
caffeina caffeinismo;
- 61 - - 62 -
-ite I.A.b Adjectivos derivate ab substantivos

= rocca o altere mineral que contine , resimila ,
es characterisate per , ha relation a ; p.ex.
139 ADJECTIVOS es derivate AB SUBSTANTIVOS per medio del suffixos listate infra.
Concernente le uso de substantivos in apposition con functiones quasi-adjectival,
ligno lignite;
meteoro meteorite; vide 30 supra.
nove formation : -al

Wyoming wyomingite;
= pertinente a , characteristic de , etc.; p.ex.
Nota : Usate principalmente in terminos technic (mineralogic). natura natural;
-itis nove formation :

veneno venenal : de veneno;
= maladia inflammatori de ; p.ex.
Nota : Suffixo adjectival le plus general e non specific. Le variante -ar es
appendice appendicitis;
preferite con substantivos que contine -l; p.ex.
nove formation : bussola bussolar : (del) bussola.
esophago esophagitis; Le typo interrogatorial pote esser interpretate como un derivato de inter-
Nota : Usate con nomines de partes del corpore, principalmente in rogatorio o (con le variante suffixal -ial) de interrogator. In patronos de
terminos technic (medic). iste sorta le variante -ial es preferite.
-oide -an
= alique como, o formate como ; p.ex. = pertinente a ; specialmente, native de ; p.ex.
anthropo- anthropoide; urbe urban;
globo globoide; Mohammed mohammedan;
Africa african;
nove formationes :
entomo- entomoide; nove formationes :
disco discoide; Tolstoi tolstoian;
Asia asian;
Nota : Usate principalmente in terminos technic. Frequentemente a consi-
derar como forma substantivate de adjectivos in -oide. Nota : Usate con nomines de locos e personas. In le caso de nomines de
locos que non termina in -a o -o como etiam de omne nomines de
-osis personas, le variante euphonic -ian es preferite; p.ex.
= anormal o morbose condition, stato, o processo de ; causate per ; Zamenhof zamenhofian; sed etiam
Canada canadian.
characterisate per ; p.ex.
neuro- neurosis; Le forma substantive correspondente es -ano (-iano).
tuberculo tuberculosis;
-ari
nove formation :
halito halitosis; = pertinente a , consistente de , etc.; p.ex.
legenda legendari;
Nota : Usate principalmente in parolas technic (medic). Le adjectivos fragmento fragmentari;
correspondente es formate in -otic.
nove formation :
vestimento vestimentari;
Nota : Functiona como adjectivo correspondente a substantivos in -ario,
-ero, e -iero. Le variantes -er e -ier pote esser usate pro corresponder a
substantivos in -ero e -iero, respectivemente.
- 63 - - 64 -
-ate -in
= habente un o s; p.ex. = de, pertinente a, etc. ; p.ex.
barba barbate; alcali [Chimia] alcalin;
vertebra vertebrate; can canin;
nove formation : nove formation :
anello anellate; mure murin : de mure;
Nota : Coincide con le participio passate, in uso adjectival, de verbos in Nota : Usate particularmente con nomines de animales. Le formas
-ar, p.ex. substantivate -ino, -ina pote esser usate pro designar prole animal.
anellar anellate.
-ista
-esc = pertinente a ismo o istas; p.ex.
1. = como, similar a, o characteristic de ; p.ex. evolution evolutionista : de evolution;
gigante gigantesc;
nove formation :
nove formation : inflation inflationista;
elephante elephantesc : como un elephante;
Nota : Non distincte de substantivos in -ista usate in apposition.
2. = in le maniera o stilo de ; p.ex.
arabe arabesc; -oide
nove formation : = como , o formate como ; p.ex.
Chopin chopinesc; negro negroide;
nove formation :
-ese
disco discoide;
= pertinente a ; specialmente, native de , (proveniente) de ; p.ex.
Nota : Usate principalmente in terminos technic. Pote esser substantivate
China chinese; sin cambiar le forma.
nove formation :
Ural uralese; -ose
Nota : Usate con nomines de locos. Pro substantivos in -ese, vide 138 supra. = habente, abundante in ; characterisate per ; p.ex.
joco jocose;
-ic religion religiose;
= de, pertinente a , characterisate per ; p.ex. nove formation :
cubo cubic; incendio incendiose : abundante in focos destructive;
nostalgia nostalgic;
Nota : -ion plus -ose -iose.
nove formation :
Bosporo bosporic : del Bosporo; -otic
= pertinente a osis; p.ex.
-ifere
neurosis neurotic;
= portante, producente, rendente; p.ex.
nove formation :
cono conifere;
thrombosis thrombotic;
carbon carbonifere;
Nota : Usate in terminos technic (medic) correspondente a (e derivate del
nove formation :
base de) substantivos in -osis.
fungo fungifere : portante fungo;
-ific
= facente, causante ; p.ex.
pace pacific;
nove formation :
lumine luminific : producente lumine;
- 65 - - 66 -
I.A.c Verbos derivate ab substantivos -ificar

= facer, render ; converter in ; p.ex.
140 VERBOS es derivate AB SUBSTANTIVOS E ADJECTIVOS per medio del desinentia
ample amplificar;
verbal simple -ar o su formas composite -ificar e -isar (-ficar e -sar post -i). Le
petra petrificar;
distinction de signification in verbos derivate de iste tres typos es plus difficile a
definir que sentir. nove formationes :
grasse grassificar;
Pro nove formationes, le punctos sequente es a tener in mente : Le desinentia -ar glacie glacificar : converter in glacie;
pote esser dicite haber nulle significantia in se; illo mermente indica le natura
Nota : Quando applicate a substantivos, -ificar pote esser interpretate
verbal del derivato. Le signification specific associate con le natura verbal pote como suffixo adjectival -ific plus -ar; p.ex.
esser clarificate per altere factores. Pro illustrar : que guantar (de guanto) proba- pace + -ificar pacificar, o
bilemente non suggere le idea de render como guanto (per le modello de acierar pacific + -ar pacificar
[render como aciero] de aciero), o batter con un guanto (per le modello de
martellar [batter con un martello] de martello) non es a causa de alicun signifi- -isar
cation de -ar, sed es simplemente un question de senso commun. Nove 1. = cambiar in ; p.ex.
formationes in -ar obtene lor signification specific per contexto, senso commun, e pulvere pulverisar;
sovente etiam per le uso simultanee de un prefixo, como per exemplo in afratrar
nove formation :
(de fratre), ubi a- suggere approximation assi que le verbo significara facer un
emulsion emulsionisar;
fratre o fratres de, o in invinagrar (de vinagre), ubi le prefixo suggere immer-
sion assi que le verbo significara adder vinagre. 2. = applicar ; facer uso (del principios) de , etc.; p.ex.
Pasteur pasteurisar;
Le signification suggerite per formationes verbal in -ificar es illo de cambiar un
cosa in alique que illo non esseva antea. In un de su aspectos, le suffixo -isar nove formation :
suggere similemente le idea de facer, sed plus tosto in le senso que un cosa es collodio collodisar;
facite assumer un nove stato sin perder su identitate previe. Assi petrificar 3. = render , facer ; p.ex.
suggere un action que cambia in petra alique que esseva alique altere, durante american americanisar;
que vaporisar suggere que un substantia le qual non cambia su identitate es nove formation :
transformate in vapor. In nove formationes, le distinction deberea esser clar- minime minimisar;
mente observate. Per exemplo, papirificar [converter in papiro] (de papiro)
Nota : Substantivos in -ismo e -ista pote sovente esser interpretate como
poterea haber ligno como su objecto, durante que papirisar [facer in papiro]
derivate ab verbos in -isar, e non ab substantivos o adjectivos basic.
possibilemente refererea al cortice de un arbore que remane lo que illo esseva,
sed comencia haber le apparentia de papiro.
-ar
1. = facer uso de ; applicar, dar, etc. (a); p.ex.
vulnere vulnerar;
nove formation :
anello anellar : applicar o dar un anello a;
garage garagiar : mantener o poner in un garage;
2. = render , facer , etc.; p.ex.
sic siccar : facer sic;
nove formation :
folle follar : facer alicuno/alique folle;
Nota : Concernente verbos composite formate con prefixos e -ar, vide
supra e 155, 163.
- 67 - - 68 -
I.B Derivation ab adjectivos -ista

= adherente del doctrina o practica concernite con lo que es ; p.ex.
I.B.a Substantivos derivate ab adjectivos social socialista;
141 SUBSTANTIVOS es derivate AB ADJECTIVOS per medio del suffixos listate infra. nove formation :
Concernente adjectivos usate como pronomines o substantivos, vide 40-41 atonal [Musica] atonalista [Musica]: adherente de atonalismo;
supra. Nota : Pro derivatos ab substantivos, vide 138.
-essa -itate
= stato o qualitate de esser ; p.ex. = stato o qualitate de esser ; p.ex.
polite politessa; regular regularitate;
ric ricchessa;
nove formation :
nove formation : cohesive cohesivitate;
apte aptessa;
Nota : Synonymo de -itude, sed es preferite quando le base es jam un deri-
-ia vato. In derivation additional (non recommendate pro uso active), -itate
appare como -it- ante le suffixos comenciante con a; p.ex.
1. (pronunciation: -ia, non accentuate) autoritate + -ari autoritari.
= stato o qualitate de esser ; p.ex.
-itude
efficace efficacia;
= stato o qualitate de esser ; p.ex.
nove formation :
certe certitude;
felice felicia;
fraudulente fraudulentia; nove formation :
Nota : Usate principalmente con adjectivos in -nte. Le combination -ntia emerite emeritude : stato emerite;
coincide con le suffixo postverbal substantive -ntia. Vide 148 sub -antia. Nota : Synonymo de -itate. Extendite a -itudin- in derivation additional; p.ex.
2. (pronunciation: -a, con accento super -i) latitude latitudinal.
= stato o qualitate de esser ; p.ex. I.B.b Adjectivos derivate ab adjectivos

zelose zelosia;
142 Le derivation active de ADJECTIVOS AB ADJECTIVOS es limitate al uso de un
nove formation :
suffixo diminutive e le formation de superlativos absolute in -issime tractate in
brachycephale brachycephalia;
36 supra. Nota que omne substantivo in -ista pote functionar como un adjectivo.
Nota : Usate principalmente con compositos technic. P.ex.
-ismo socialista (subst) : socialista (adj) = socialistic.
1. = stato o qualitate de esser ; p.ex. -ette

provincial provincialismo;
= aliquanto, un pauco , bastante, satis ; p.ex.
nove formation : belle bellette;
brutal brutalismo;
nove formation :
2. = doctrina o practica concernite con lo que es ; p.ex. blanc blanchette;
social socialismo;
nove formation :
I.B.c Adverbios derivate ab adjectivos
atonal [Musica] atonalismo [Musica]; 143 Concernente le formation de ADVERBIOS DERIVATE ab adjectivos, vide 45-47
3. = alique characteristic del gente o de lor lingua; p.ex. supra.
german germanismo;
nove formation : I.B.d Verbos derivate ab adjectivos
polynesian polynesianismo;
144 Le derivation de VERBOS AB ADJECTIVOS es completemente parallel a illo de
Nota : Pro derivatos ab substantivos, vide 138. verbos ab substantivos. Vide 140 supra.
- 69 - - 70 -
I.C Derivation ab verbos Secunde thema
145 Le suffixos usate in DERIVAR NOVE VOCABULOS AB VERBOS es generalmente 148 Le secunde forma o thema combinatori es o irregular in qual caso illo es listate
connectite al thema verbal per medio de elementos transitional le quales non es in le Interlingua-English Dictionary (vide, per exemplo, sub figer, verter,
le mesme pro omne verbos ni pro omne suffixos. cognoscer, etc.)1 o resulta del prime thema per le addition de -at in le caso de
verbos in -ar, o -it in le caso de verbos in -er e -ir. Le suffixos que se combina con
Il es costumari citar le elementos transitional como parte del suffixos postverbal le secunde thema es : -ion, -ive, -ura, -or, -ori, -orio, -e.
con le resultato que illos practicamente omnes appare sub plure formas variante
(como -ation, -ition, -ion, etc.) Exceptiones es le suffixos constante -ada, -age, e
-eria. Con omne formas variabile reducite a lor portion non-variabile, le suffixos
postverbal es :
-ada, -age, -eria, -nte, -ntia, -mento, -bile;
-ion, -ive, -ura, -or, -ori, -orio, -e.
Prime thema
146 Il pote esser dicite que omne verbo ha duo formas distincte sub le quales illo pote
entrar in un derivato de suffixo postverbal. Le prime de iste formas o themas
combinatori es sempre le infinitivo minus le desinentias infinitive -ar, -er, o -ir.
Le suffixos que se combina con iste thema es -ada, -age, -eria, -nte, -ntia, -mento,
-bile. Le ultime quatro de istes require un elemento transitional. In le caso de 1
Pro un exposition descriptive de secunde themas irregular, vide Appendice 1. Un systema
verbos in -ar, illo es sempre -a; in le caso de verbos in -er, illo es -i pro -mento e collateral de tractar themas irregular que es a adoptar o rejectar systematicamente, sed
-bile, e -e pro -nte e -ntia; in le caso de verbos in -ir, illo es -i pro -mento e -bile, e non a miscer casualmente con le systema delineate in le texto se basa super un quadruple
-ie pro -nte e -ntia. Pro illustrationes, vide 152. in loco de un triple gruppamento de verbos. Le gruppos con infinitivos in -ar e -ir remane
inalterate. Le gruppo de verbos listate in le Interlingua-English Dictionary con infini-
147 Assi le formas complete del suffixos postverbal que se combina con le infinitivo tivos terminante in -er es subdividite in (a) infinitivos que remane inalterate, (b) infinitivos
minus le desinentia infinitive (prime thema) es : in -ere que non es accentuate.
Le gruppo de verbos con infinitivos in -ere non-accentuate coincide quasi completemente con
suffixo (-ar) (-er) (-ir) ille verbos que es listate in le Interlingua-English Dictionary (e describite in Appendice
-ada -ada -ada -ada 1) como habente infinitivos in -er e un secunde thema irregular. Quando iste systema es
adoptate, il seque (con le duo modificationes date infra) que tote le verbos in -ere ha secunde
-age -age -age -age
themas irregular. Pro establir le nove gruppo complete de verbos in -ere, illo debe (a) esser
-eria -eria -eria -eria facite includer un numero de verbos que es listate in le Dictionario sin un secunde thema
-nte -ante -ente -iente irregular, e (b) esser reducite per alicun verbos que jam appare in le Dictionario con un thema
-ntia -antia -entia -ientia irregular.
-mento -amento -imento -imento (a) Le gruppo de verbos in -ere include le verbos sequente que non ha secunde themas
irregular :
-bile -abile -ibile -ibile
addere, appetere, arguere, congruere; incumbere, e succumbere;
Sub iste formas le suffixos individual es tractate infra. Nota que -ante e su edere [mangiar], edere [editar], essere, fremere, furere, lambere, molere,
variantes es participios presente e como tales es tractate in 94 supra. perdere, petere, rendere, strepere, tremere, vergere, vivere,
e lor compositos.
(b) Le gruppo de verbos in -ere non include le verbos sequente que ha secunde themas
irregular :
censer, compler, deler, docer; adherer, coherer, e inherer; indulger, luger,
miscer, morder, mover, mulger, pender, posseder, rider, seder; assider,
dissider, presider, resider, subsider, e obsider; sorber, sponder, suader,
tener, tonder, torquer, torrer, vider,
e lor compositos.
In reguardo de omne derivatos, le verbos in -ere non-accentuate seque le patrono describite in
le texto pro verbos in -er accentuate. Omne le participios passate in -ite (sia de verbos in -er o
-ere) es accentuate super le tertie syllaba ab le fin e non es afficite per le orthographia colla-
teral discutite in 15h supra.
- 71 - - 72 -
149 Per ligar le elementos -at e -it con le suffixos listate, un exposition de formas 152 Substantivos e adjectivos es derivate ab verbos per medio del suffixos listate
resulta in le qual le distinction inter le prime e secunde thema debe esser infra. Le desinentias infinitive in parentheses post le variantes de suffixo identi-
mantenite solo pro verbos con un secunde thema irregular. Le formas es : fica le classe de verbos regular al qual le uso de un suffixo particular es
restringite. Le variantes de suffixo que es restringite in uso a combinationes con
Verbos regular Verbos irregular
secunde themas irregular es explicitemente identificate como tales.
(addite al prime thema) (addite al secunde thema)
(-ar) (-er, -ir) (-ar, -er, -ir) Substantivos derivate ab verbos
-ation -ition -ion
-ada
-ative -itive -ive
= continuate o prolongate action de ; p.ex.
-atura -itura -ura
cavalcar : ir a cavallo cavalcada : action de cavalcar;
-ator -itor -or
-atori -itori -ori nove formation :
-atorio -itorio -orio currer currada;
-ate -ite -e Nota : Pro formationes ab substantivos, vide 138. Pro synonymos e
quasi-synonymos, vide 154.
150 Nota : Omne verbos pote esser tractate como regular con le resultato de duplettos
-age
como
facer (fac-/fact-) factor o facitor; = action o processo de ; p.ex.
tender (tend-/tens-) tenditor o tensor: uno qui tende; etc. acierar : laminar con aciero acierage : placage de aciero;
In nove formationes le variante regular es generalmente preferite. Le suffixo -ate nove formationes :
e su variantes forma adjectivos participial como tractate in 95 supra. Le suffixo borrar borrage : (action de) borrar;
contrafacer contrafaciage;
-bile, que se combina regularmente con le prime thema, es ligate al secunde
thema irregular quando illo termina in -pt, -st, -s, -ss, o -x. Nota : Pro formationes ab substantivos, vide 138; scribite -agi ante -a o -o
de suffixo additional. Pro synonymos e quasi-synonymos, vide 154.
151 Concernente le uso del formas infinitive complete como substantivos, vide 83
supra.
-amento (-ar), -imento (-er, -ir)
= action o resultato de ; p.ex.
arrangiar arrangiamento;
abolir abolimento;
nove formation :
fagottar : ligar in fasces fagottamento;
fulger fulgimento;
Nota : Pro synonymos e quasi-synonymos, vide 154.
-ante (-ar), -ente (-er), -iente (-ir)

= uno qui o lo que ; p.ex.
brillar brillante;
studer studente;
emollir [Medicina] emolliente;
nove formationes :
formar formante;
diriger dirigente : director, conductor, gerente;
inhibir inhibiente;
Nota : In forma identic con le participio presente del qual illo es un
substantivation. Vide 93, specialmente le nota. In signification similar a
-ator etc. sed accentuante le progresso del action.
- 73 - - 74 -
-antia (-ar), -entia (-er), -ientia (-ir) -atorio (-ar), -itorio (-er, -ir)
= stato o qualitate de ; p.ex. = loco ubi, installation o instrumento con le qual, es facite; p.ex.
tolerar tolerantia; laborar laboratorio;
adolescer : devenir adulte adolescentia; abatter : abattitorio;
experir experientia; audir auditorio;
nove formationes : nove formationes :
irradiar irradiantia; fumar fumatorio;
arder ardentia; biber bibitorio;
inciper incipientia; blanchir blanchitorio;
Nota : Identic in forma con derivato in -ia del participio presente. Vide In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte
93, specialmente le nota, e 141. -orio es usate con ille thema. P.ex.
scriber (-scrib-/-script-) scriptorio;
-ation (-ar), -ition (-er, -ir)
nove formation :
= action o resultato de ; p.ex. calefacer (-fac-/-fact-) calefactorio : installation pro calefacer;
installar installation;
adder addition; -atrice (-ar), -itrice (-er, -ir)
audir audition;
= un femina qui ; p.ex.
nove formationes : imperar imperatrice;
atomisar atomisation; consumer consumitrice;
amollir amollition; expedir expeditrice;
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte nove formationes :
-ion es usate con ille thema. P.ex. crear creatrice;
convenir (-ven-/-vent-) convention, moner monitrice;
nove formationes : audir auditrice;
derelinquer (-linqu-/-lict-) dereliction; In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte
consentir (-sent-/-sens-) consension; -rice es usate con ille thema, a condition que illo termina in -t. Con altere
themas irregular, le formation es a evitar. P.ex.
Nota : Pro synonymos e quasi-synonymos, vide 154.
ager (ag-/act-) actrice;
-ator (-ar), -itor (-er, -ir) nove formation :
= uno qui, o lo que ; p.ex. sarcir (sarc-/sart-) sartrice;
administrar administrator; Nota : Synonymo del correspondente forma masculin, -ator etc., modifi-
accelerar accelerator; cate per le suffixo -essa.
consumer consumitor;
expedir expeditor;
nove formationes :
ponderar ponderator;
siccar siccator;
urger urgitor;
compartir compartitor;
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte
-or es usate con ille thema. P.ex.
distribuer (-tribu-/-tribut-) distributor;
nove formationes :
franger (-frang-/-fract-) fractor;
exhaurir (-haur-/-haust-) exhaustor;
Nota : In signification similar a -ante etc. le qual es preferite in le caso de
verbos in -escer. Le correspondente forma feminin es -atrice etc.
- 75 - - 76 -
-atura (-ar), -itura (-er, -ir) Adjectivos derivate ab verbos

= action o resultato de ; p.ex. -abile (-ar), -ibile (-er, -ir)
filar filatura;
crear creatura; = que pote esser te; que es digne a ; p.ex.
vestir vestitura; observar observabile;
admirar admirabile;
nove formationes :
leger legibile;
martellar martellatura; audir audibile;
nutrir nutritura;
nove formationes :
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte exaggerar inexaggerabile;
-ura es usate con ille thema. P.ex. financiar financiabile;
miscer (misc-/mixt-) mixtura; finir finibile;
aperir (-per-/-pert-) apertura; franger frangibile;
nove formationes : In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le forma -ibile es
tanger (tang-/tact-) tactura; usate con ille thema quando illo termina in -s, -pt, -st, o -x. P.ex.
sarcir (sarc-/sart-) sartura; perciper (-cip-/-cept-) perceptibile;
Nota : Pro synonymos e quasi-synonymos, vide 154. nove formation :
tonder (tond-/tons-) intonsibile;
-eria
Vide etiam 150 supra.
1. = loco ubi es facite; p.ex.
distillar distilleria; -ante (-ar), -ente (-er), -iente (-ir)
nove formationes : = que ; p.ex.
blanchir blancheria; abundar abundante;
piscar pischeria : loco a piscar; coherer : coherente;
2. = arte, mestiero, commercio, o practica de ; etiam : le producto de tal obedir obediente;
travalio; p.ex. nove formationes :
brodar broderia; florar florante;
nove formation : subscriber subscribente;
robar roberia; inhibir inhibiente;
Nota : Pro formationes ab substantivos, vide 138. Pro synonymos e Nota : Identic con participio presente. Vide 93, specialmente le nota.
quasi-synonymos, vide 154.
-ate (-ar), -ite (-er, -ir)
1. = essente te; p.ex.
concentrar concentrate;
addormir addormite;
posseder possedite;
nove formationes :
civilisar civilisate;
perder perdite;
prohibir prohibite;
2. = habente te; p.ex.
mediar mediate;
tacer : esser silente tacite;
nove formationes :
germinar germinate;
jacer jacite;
cader cadite;
faller fallite;
- 77 - - 78 -
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte Suffixos postverbal adjective
-e es usate con ille thema. P.ex.
confunder (-fund-/-fus-) confuse; 153 Il ha cinque SUFFIXOS POSTVERBAL ADJECTIVE.
nove formation :
scriber (scrib-/script-) scripte;
(1) -abile, -ibile
Nota : Identic con le participio passate. Vide 95-97. exprime que le action pote o poterea o deberea esser applicate a un cosa o
persona :
-ative (-ar), -itive (-er, -ir) causar causabile : miraculos es causabile solmente per fortias supernat-
1. = tendente a ; p.ex. ural [miraculos pote esser causate solmente per fortias supernatural]
sedar sedative;
depler depletive; (2) -ante, -ente, -iente
fugir fugitive; exprime que un cosa o persona exeque le action del verbo :
nove formationes :
causar causante : le factor causante le accidente [le factor que causa le
isolar isolative;, accidente]
moner monitive;
finir finitive; (3) -ate, -ite, -e
2. = habente le function de ; p.ex.
exprime que un action, que non plus es in progresso, concerneva un cosa o
demonstrar demonstrative; persona :
compler completive;
partir partitive; causar causate : le accidente causate per su negligentia [le accidente
nove formationes : que su negligentia causava]
alligar alligative;
circumjacer circumjacitive; (4) -ative, -itive, -ive
guarnir guarnitive; exprime que un cosa o persona tende a, es apte a, etc. exequer le action del
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte verbo :
-ive es usate con ille thema. P.ex.
causar causative : le distinction de plure factores causative [le distinc-
reciper (-cip-/-cept-) receptive; tion de plure factores que tende a causar, es probabile o apte a causar un
defender (-fend-/-fens-) defensive; certe resultato]
nove formationes :
eveller (-vell-/-vuls-) evulsive; (5) -atori, -itori, -ori
exhaurir (-haur-/-haust-) exhaustive; exprime que un cosa o persona ha de un modo o un altere relation a, o con-
nexion con le action del verbo :
-atori (-ar), -itori (-er, -ir)
= pertinente a, o serviente pro, le action de ; p.ex. causar causatori : le aspecto causatori del problema [le aspecto del
problema que concerne como illo esseva causate]
circular circulatori;
merer meritori;
transir transitori;
nove formationes :
ventilar ventilatori;
coercer coercitori;
In le caso de verbos que ha un secunde thema irregular, le variante curte
-ori es usate con ille thema. P.ex.
deluder (-lud-/-lus-) delusori;
nove formationes :
sentir (-sent-/-sens-) sensori;
accender (-cend-/-cens-) accensori;
Nota : Frequentemente servi como le adjectivo general que refere a
substantivos in -ion.
- 79 - - 80 -
Suffixos postverbal substantive (5) -ation

exprime action o un action vidite como un processo concrete que pote esser
154 Del SUFFIXOS POSTVERBAL SUBSTANTIVE, plures exprime aspectos plus o minus
repetite e a que assi pote esser referite in le plural.
distincte del action del verbo. Illos es : 1 . - ada ; 2. - age ; 3. - eria ; 4. - amento
(- imento); 5. -ation (- ition , -ion); 6. -atura (-itura , -ura); al quales pote esser Procuration significa procurar como un execution definite.
addite 7. -antia (-entia, -ientia) e 8. le desinentia del infinitivo usate como un
substantivo, -ar (-er, -ir). Lor distinction es sovente un caso de nuances accen- (6) -atura
tuate, e in satis multe casos un formation pote assumer le loco del altere sin exprime action vidite con referentia a su producto individual e assi ille pro-
cambio perceptibile de signification. Le uso de illos omnes con le mesme verbo ducto ipse como etiam, con extension, le activitate del qual le producto
pote difficilemente esser obtenite sin artificio, sed pote servir pro definir lor individual pote presentar se como un symbolo.
connotationes individual de valor.
Procuratura pote significar le facto de procurar como etiam un organisa-
Con procurar como un exemplo fortuite, le resultante postverbal substantivos de tion o officio instaurate pro procurar provisiones pro certe requirimentos.
action es : 1. procurada; 2. procurage; 3. procureria; 4. procuramento; 5. procura-
tion; 6. procuratura; 7. procurantia; 8. procurar. (7) -antia
exprime action vidite como le stato del agente qui lo exeque.
(1) -ada
exprime action complite e vidite como un integritate, o in su resultatos o Procurantia pote significar procurar como un assignation que pone certe
como un continuitate comprensive. Illo se presta facilemente a esser usate exigentias super le persona involvite.
in le plural.
(8) -ar
Procurada pote significar un procuration excessive a que on refere con
exprime action como action, il es, vidite como un phenomeno abstracte que
emphase super su successo o rendimento.
non pote esser pluralisate.
(2) -age Procurar significa le (action de) procurar.
exprime action complite o essente complite e vidite como un singule resul- Nota : Le distinction logic inter le plure substantivos postverbal de action
tato o como un integre serie de tales. Illo ha un tendentia a remaner suffi- not pote esser continuate longe. In practica, le selection de un o le altere
cientemente abstracte pro resister a pluralisation. formation es sovente governate per considerationes non-logic, lo que non
Procurage pote significar le procedura de procurar alique con emphase los rende minus vital. Lor importantia e effecto coincide, in general, con le
implicate super effortio, expensa, etc. involvite o le occupation de un per- usage anglese.
sona concernite con procurar cosas, tal occupation essente vidite como con-
sistente de un serie de proceduras de procurage.
(3) -eria
exprime action vidite como parte de un commercio, occupation, campo de
interprisa, etc. involvente etiam le production correspondente o in toto o in
pecias individual.
Procureria pote significar le practica (con omne su implicationes) de un
persona le occupation de qui es procurar cosas. Isto es a parte del significa-
tion plus crystallisate del loco de commercio de un tal persona.
(4) -amento
exprime action vidite con referentia a su effectos e resultatos.
Procuramento pote significar procuramento como un acto o action e le
effortio(s) pro procurar alique.
- 81 - - 82 -
II Composition ante-
(in substantivos, adjectivos, e verbos)
155 Le termino COMPOSITION es usate hic pro referer al formation de vocabulos per
le combination de un vocabulo e un prefixo, o de duo vocabulos complete. In ambe = precedente in tempore o spatio; p.ex.
casos le portion prefixate del composito modifica le secunde elemento le qual camera antecamera;
determina le parte de discurso del vocabulo resultante. Nota que le secunde penultime antepenultime;
diluvio antediluvian;
elemento sovente se establi como representante un date parte del discurso
poner anteponer;
solmente per le processo de composition. P.ex. in rehabilitar, le prefixo pare modi-
ficar un verbo habilitar, sed illo de facto se establi directemente super le base de nove formationes :
habile. In le expositiones sequente iste phenomeno ha essite considerate normal e eternitate anteeternitate;
dunque non necessita commento special. Vide etiam 163 infra. margine antemarginal [Botanica];
arar antearar : arar preliminarmente (ante le ver aratura);
II.A Composition per medio de prefixos Nota : Synonymo de pre-. Antonymo de post-.
156 Il es conveniente distinguer inter PREFIXOS GENERAL e TECHNIC. Le distinction anti-

seque nulle regula rigide sed resulta del facto (le qual pare esser characteristic de (in substantivos e adjectivos)
omne linguas moderne e certemente non es un tracto distinctive de Interlingua) = opponite a, contra; opposite; p.ex.
que terminologias scientific opera con prefixos que es rarmente incontrate in le arctic antarctic;
vocabulario general quotidian. papa antipapa;
nove formationes :
II.A.a Prefixos general
idealista antiidealista;
157 Le PREFIXOS GENERAL sequente es usate pro modificar substantivos, adjectivos, Freud antifreudian;
e verbos como indicate in cata occurrentia : Nota : Le variante ant- (non in uso active) appare ante vocales e -h, p.ex.
helminthe : verme intestinal anthelminthic : vermifuge;
ad- Antonymo de pro-.
(in verbos)
auto-
= a, verso, a in; p.ex.
judicar adjudicar; (in substantivos e adjectivos)
currer accurrer : venir currente; = ipse, (alicuno/alique) mesme, de o per se mesme; p.ex.
costa accostar : approchar le costa, adressar o diriger se a (alicuno);
biographia autobiographia;
nove formationes : mobile automobile;
rider arrider : rider se de; nove formation :
Nota : Per extension del signification motion verso, ad- exprime etiam analyse autoanalyse;
cambio in, augmento de intensitate, etc. P.ex.
Nota : Le variante aut- (non in uso active) appare ante vocales, p.ex.
clar acclarar : facer plus clar. -onym autonymo;
Subjecte a assimilation ante consonantes altere que -d, -h, -j, -m, e -v.
circum-
(in verbos e adjectivos)
= circa, in position o motion plus o minus circular; p.ex.
navigar circumnavigar;
polo circumpolar;
vicin circumvicin;
nove formation :
zenit circumzenital [Meteorologia];
Nota : Le variante circu- (non in uso active) appare ante -i, p.ex.
ir circuir : ir circum;
- 83 - - 84 -
co- dis-
(in substantivos e adjectivos) (in substantivos, adjectivos, e verbos)
= juncte, associate; p.ex. 1. = a parte, separatemente; dividite, dispersate; p.ex.
national conational : del mesme pais; rumper disrumper;
hereditario cohereditario;
nove formation :
nove formationes : jacer disjicer : dispersar (circum se), jectar in omne directiones;
naufrago : persona de un nave destruite
2. = non , contrari o opposite de ; p.ex.
conaufrago : companion naufrago;
ideal coidealista : adherente del mesme ideal; contente discontente;
harmonia disharmonia;
Nota : Coincide con co-, un variante de con- usate ante vocales e -h.
nove formationes :
con- credentia discredentia;
acido disacidificar;
Nota : In senso (2) synonymo de non- e in-.
= con, insimul, junctemente, mutualmente; p.ex.
matre commatre : matrina; ex-
latere collateral;
(in substantivos)
temporanee contemporanee;
exister coexister; = precedente, previe; p.ex.
religion correligionario; presidente ex-presidente;
nove formationes : nove formation :
generic congeneric; convicto ex-convicto;
fixar confixar : fixar junctemente;
partitario : adherente de un partito Nota : Preferibilemente partite per un tracto de union.
compartitario : adherente del mesme partito;
extra-
Nota : Appare como co- ante -h e vocales; col- ante -l; com- ante -b, -m, -p;
cor- ante -r; le variante co- coincide con le prefixo co- supra. 1. (in substantivos, adjectivos, e verbos)
= extra, al exterior, externe; foras le sphera de ; p.ex.
contra- dorso extradorso [Architectura];
(in substantivos e verbos) muro extramural;
vaso : (sanguine) vasculo extravasar [Anatomia];
= contra, opponente; contrari a; p.ex.
balancia contrabalancia; nove formation :
dicer contradicer; lege extralegal;
nove formationes : 2. (in adjectivos)
manifesto contramanifesto; = multo, extraordinarimente, plus que usual; p.ex.
fluer contrafluer;
fin extrafin : superfin;
nove formation :
longe extralonge;
Nota : In senso (1) antonymo de intra-.
- 85 - - 86 -
gran- intro-
(in nomines del parentela) (in verbos)
= grande, ulterior; p.ex. = intro, verso le interior; p.ex.
patre granpatre; ducer : conducer introducer;
amita granamita;
nove formation :
nove formation : suger introsuger;
papa granpapa;
Nota : Formationes specific pote esser date antonymos in extro-; p.ex.
Nota : Pro reduplication additional, le prefixo pro- es disponibile; p.ex. introversion - extroversion.
progranamita : gran-gran-amita.
mis-
in- (in verbos)
I. (in verbos)
= in modo mal, false, o incorrecte; p.ex.
= in, a in; p.ex. interpretar misinterpretar;
ducer inducer; nove formation :
nove formation : nominar misnominar;
capsula incapsular : includer in un capsula;
non-
Nota : Appare como il- ante -l; im- ante -b, -m, e -p; ir- ante -r; exprime
position in o super, motion a in, cambio a in, etc. Le synonymo en- occurre (in substantivos e adjectivos)
in parolas technic, 158. = non , manco o absentia de ; p.ex.
II. (in substantivos e adjectivos) conformista nonconformista;
senso nonsenso;
= non ; carente de ; manco de p.ex.
action inaction; nove formationes :
regular irregular; cyclic noncyclic;
usage nonusage;
nove formation :
disciplina indisciplina; Nota : Synonymo de dis- e in-.
Nota : Appare como i- ante -gn; il- ante -l; im- ante -b, -m, -p; ir- ante -r. per-
Synonymo de dis- e non-.
(in verbos)
inter- 1. = (passante tote le via) per , a transverso de (tote le ); p.ex.
(in substantivos, adjectivos, e verbos) forar perforar;
= inter, intra; p.ex. nove formation :
linear interlinear; vader pervader;
acto : (de un drama) interacto; 2. = completemente, toto; extrememente, multo; p.ex.
maxilla intermaxiliar; venir pervenir : succeder venir;
nove formation :
nove formation :
racia interracial;
leger perleger : leger in detalio;
intra- Nota : In senso (1) synonymo de trans-. Etiam usate como un prefixo
technic con substantivos e adjectivos chimic. P.ex.
(in adjectivos)
oxydo : (que contine oxygeno)
= in, intra, al interior, interne; p.ex. peroxydo : (que contine le maximo de oxygeno);
venose intravenose; nove formation :
nove formation : boric perboric.
pelvic intrapelvic [Anatomia];
Nota : Antonymo de extra-.
- 87 - - 88 -
post- re-
(in substantivos, adjectivos, e verbos) (in verbos)
= post, sequente in tempore, loco, o ordine; p.ex. 1. = retro, a retro; p.ex.
poner postponer : ajornar, procrastinar; flecter reflecter;
glacie postglacial;
nove formation :
nove formationes : lancear relancear;
pagar postpagar : pagar in arretrato;
2. = de novo, altere vice; p.ex.
impressionista postimpressionista;
nove renovar;
Nota : Antonymo de pre- (e ante-).
nove formation :
pre- colonisar recolonisar;
(in substantivos, adjectivos, e verbos) Nota : In senso (1) synonymo del plus explicite retro-.
= precedente in tempore, position o rango; p.ex. retro-

dominar predominar; (in verbos)
historia prehistoria;
matur prematur; = retro, a retro; p.ex.
nove formationes : ceder retroceder;
gustar pregustar; nove formation :
newtonian prenewtonian; ducer : conducer, guidar retroducer : ducer a retro;
Nota : Synonymo de ante-, antonymo de post-. Nota : Synonymo del minus explicite re-.
Formationes specific pote esser date antonymos in pro-; p.ex.
pro- retrocession = procession.
1. (in substantivos e adjectivos)
sub-
= pro, in favor de, prendente le partito de ; p.ex.
semita prosemitic;
german progerman; 1. = sub, infra; p.ex.
2. (in verbos) lingua sublingual [Anatomia];
= avante, in avante; p.ex. nove formation :

currente subcurrente;
longe prolongar;
2. = subordinate; subdivision de ; p.ex.
nove formation :
traher protraher; division subdivision;
nove formation :
Nota : In senso (1) antonymo de anti-. Pro le uso in nomines de parentela,
vide gran- supra. chef subchef : vicechef;
3. = un pauco, legier(mente); p.ex.
bullir subbullir;
nove formation :
inflammation [Medicina] subinflammation [Medicina];
Nota : Subjecte a assimilation ante -c, -f, -g, -m, -p, -r.
Antonymo de super-.
- 89 - - 90 -
super- II.A.b Prefixos technic

158 Le prefixos technic sequente es usate pro modificar substantivos e adjectivos :
1. = super, supra; p.ex.
poner superponer; a-
scarpa superscarpa;
= non , sin, carente ; p.ex.
nove formation : esthesia anesthesia;
collar supercollar; gnostic : referente a cognoscentia agnostic;
2. = multo; excessivemente, troppo de; p.ex. nove formation :
pagar superpagar; nocive anocive;
nove formation : Nota : Le variante an- appare ante -h e vocales.
critic supercritic; Cf. le synonymos nontechnic in- e non-.
Nota : Antonymo de sub-. amphi-
trans- 1. = ambe, a ambe lateres; p.ex.
(in substantivos, adjectivos, e verbos) bio- amphibie;
2. = circa, circum; p.ex.
1. = trans, ultra; superante; p.ex.
theatro amphitheatro;
portar transportar;
Alpes transalpin; nove formation :
ration transrational; nucleo amphinucleo [Biologia];
nove formation : ana-
uranium transuranic;
= de novo, repetite; p.ex.
2. = per, a tranverso de; p.ex.
baptismo anabaptismo;
parer transparer;
nove formation :
nove formation : genese anagenese [Physiologia];
luminar transluminar;
Nota : Cf. le synonymo nontechnic re-.
Nota : In senso (1) synonymo de ultra-, in senso (2) de per-.
apo-
ultra-
1. = via, a distantia le plus remote; p.ex.
(in substantivos, adjectivos, e verbos) geo- apogee;
= extra, trans, ultra; p.ex. nove formation :
passar ultrapassar; trachea apotracheal;
violette ultraviolette;
2. [Chimia] = formate de, habente relation a ; p.ex.
nove formationes :
morphina apomorphina;
micrometro ultramicrometro;
stella ultrastellar; nove formation :
quinina apoquinina;
Nota : Synonymo de per-.
vice-
(in substantivos)
= uno qui assume le position de ; p.ex.
rege vicerege;
nove formation :
director vicedirector;
- 91 - - 92 -
cata- en-
1. = a basso; p.ex. = in, a in; p.ex.
rhino- catarrhin [Zoologia]; demo [Antiquitate grec] endemia [Medicina];
phyllo- cataphyllo [Botanica]; derma endermic [Medicina];
2. = contra; reflectite; p.ex. Nota : Le variante em- appare ante -b, -m, -p, -ph.
-optro- catoptric; Cf. le synonymo nontechnic in-.
nove formation : endo-
acustica catacustica [Physica];
= interiormente, internemente, intra; p.ex.
Nota : Le variante cat- appare ante -h e vocales.
gamo- endogame :
osmose endosmose;
dia-
nove formation :
1. = per, a transverso, de latere a latere, trans; p.ex.
phag- endophage : mangiante co-membros de tribo;
metro diametro;
Nota : Le variante end- appare ante vocales.
nove formation :
nodo dianodal [Mathematica]; ento-
2. = via, a parte; p.ex. = intra, al interior de; p.ex.
stas- : (acto de) star diastase; -zoon entozoon : parasito intestinal;
magnetic diamagnetic; ot- entotic : pertinente al interior del aure;
Nota : Le variante di- appare ante vocales. Nota : Le variante ent- appare ante vocales.
Cf. le synonymos nontechnic trans- e per-.
epi-
dys-
= super, supra; p.ex.
= mal, non (functionante) ben, defectuosemente, deficientemente; p.ex.
-tapho- epitaphio;
pepsia dyspepsia;
nove formation :
nove formation :
gastro : abdomine, stomacho epigastric;
genese dysgenese : difficultate in reproduction;
Nota : Le variante ep- appare ante -h e vocales.
Nota : Cf. le synonymo nontechnic mis-.
exo-
ecto-
= extra, al exterior de; p.ex.
= exterior, externe; p.ex.
gamo- exogame;
derma (in compositos) ectoderma [Zoologia]; osmose exosmose;
nove formationes : nove formation :
cornea ectocornea; phag- exophage : practicante cannibalismo foras le tribo;
cranio ectocranial;
Nota : Le variante ex- appare ante vocales.
Nota : Le variante ect- appare ante vocales.
Cf. le synonymo nontechnic extra-. hyper-
= super, supra, trans; ultra; troppo; p.ex.
critic hypercritic;
tension hypertension;
nove formation :
dimension hyperdimensional;
Nota : Cf. le synonymo nontechnic super-.
- 93 - - 94 -
hypo- para-
1. = in basso, sub, infra; p.ex. 1. = al latere de, preter; p.ex.
derma hypodermatic; site- parasite;
carpo- hypocarpio; centro paracentral;
2. = a un grado plus basse, reducite; aliquanto; p.ex. 2. = mal, defective, false; p.ex.
troph- hypotrophia; -dox- paradoxe;
esthesia hypoesthesia; -phem- paraphemia;
3. [Chimia] = indicante un grado plus basse de oxydation, o 3. = resimilante; modification de ; p.ex.
un position plus basse in un serie de compositos; p.ex. typhoide paratyphoide;
phosphato hypophosphato;
nove formation :
nove formation : physic paraphysic;
acide hypoacide;
Nota : Le variante par- appare ante vocales e -h.
Nota : Cf. le synonymo nontechnic sub-.
peri-
meta- = circa, circum; p.ex.
1. = post; p.ex. metro perimetro;
carpo [Anatomia] metacarpo [Anatomia];
nove formation :
nove formation : arteria periarterial;
branchia [Zoologia] metabranchial; Nota : Cf. le synonymo nontechnic circum-.
2. = ultra, transcendente, plus alte; p.ex.
physica metaphysica; syn-
nove formation : = con, insimul; similar; p.ex.
mathematica metamathematica; logos syllogisar;
phon- : voce, sono symphone;
3. = depost, subsequente a; p.ex.
zoon metazoon; nove formation :
chrono- synchrone;
nove formation :
dactyl- syndactyle [Zoologia, Medicina];
arthritis metaarthritic;
Nota : Appare como syl- ante -l; sym- ante -b, -m, -p, -ph.
4. [Chimia] = designante compositos derivate, metameric o similar; p.ex. Cf. le synonymo nontechnic con-.
globulina [Biochimia] metaglobulina;
nove formation :
gelatina metagelatina;
Nota : Le variante met- appare ante vocales e -h.
Cf. le synonymos nontechnic trans- e ultra-.
- 95 - - 96 -
II.B Composition per medio de formas compositori le quales servi a monstrar sub qual forma le parolas separate entra in le
composito. Nota que le majoritate de compositos es ligate per un vocal como
159 Compositos que resulta del COMBINATION DE DUO VOCABULOS COMPLETE es tracto compositori. Iste vocal dispare generalmente quando le prime sono del
formate o per juxtaposition simple como illustrate per anglese {teapot}, {thun- secunde elemento es de novo un vocal. Le vocal compositori es sovente sed non
derstorm}, {goose flesh}, etc. o involve le uso de un tracto compositori p.ex. necessarimente le desinentia normal del prime elemento quando usate como un
{cylindr-o-cellular}, {man-i-cure}, etc. Interlingua manca del illimitate possibili- parola independente. In le grande majoritate del compositos le ligamine vocal es
tate de composition active per juxtaposition simple que es characteristic (ben que -o o -i.
non un tracto distinctive) del linguas germanic. Inter le expedientes expressive
In le exemplos sequente, composition active es illustrate secundo le patrono del
disponibile in Interlingua como complementos de su systema de composition, le
equation : composito traditional-A e composito traditional-B permitte le formation
sequentes es a notar :
del nove composito-C. Nota : Alicunes del compositos date como nove forma-
(a) Compositos anglese sovente corresponde a formationes de suffixo in Inter- tiones in Interlingua pote naturalmente exister in le vocabulario de un o altere
lingua (-ero/-era, -iero/-iera, -eria, ) : lingua ethnic.
lactero : milkman A B C
lactera : milkmaid
hepat-ologia appendic-ectomia hepatectomia : excision del hepate
lacteria : (milk shop) dairy
risiera : rice field cyano-typo claustro-phobia cyanophobia : timor del color blau
porchero : swineherd scia-machia necro-mantia sciamantia : prophetia per umbras
porchiera : pigsty
porcheria : pork shop gene-alogo idol-atria genealatria : adoration de descendita
pruniero : plum tree ligni-cole agri-cultura lignicultura : cultivation de ligno
frambesiero : raspberry bush
pseudo-classic micro-cosmic pseudocosmic
(b) Compositos anglese corresponde multo frequentemente a expressiones prepo-
sitional in Interlingua. Le selection del preposition permitte sovente un clar
161 Un numero considerabile de vocabulos occurre si frequentemente in compositos
exposition del relation inter le elementos que in anglese es lassate al contexto e
que lor formas compositori (insimul con le vocal compositori si illo existe) differe
senso commun; p.ex. in le anglese le parolas {sea-man} e {milkman} in se non nos dice
pauco de un prefixo o un suffixo. Illos que es a usar liberemente in qualcunque
que le secunde non naviga super le lacte e que le prime non vende aqua de mar.
combination de senso con un altere elemento (que pote sed non necessarimente
~ de ~
debe occurrer in compositos traditional) es listate infra, e es sequite per un o
station de omnibus : bus station plure exemplos traditional e nove formationes. Illos se monstrara specialmente
libro de cassa : cashbook utile pro varie requirimentos scientific e technic. Cf. etiam 164 infra.
musica de camera : chamber music
~ a ~ a) Prime elementos o prefixos :
tractor a erucas : caterpillar tractor
aero-
sala a attender : waiting room
sacco a mano : handbag (forma combinante de aere) ; p.ex.
aeronave : nave aeree;
(c) In numerose casos, compositos anglese es rendite le melio in Interlingua per aerodynamic;
substantivos modificate per adjectivos. aerostatica : statica de aere;
~ ~(adj) nove formationes :
lumine solar : sunlight aeropression : pression de aere;
sacco lacrimal : tearpit aerophobia;
pelle rubie : redskin aerotherapia : therapia per aere;
aerotransporto : transporto aeree;
vaso sanguinari : blood vessel
160 Composition active in Interlingua es ligate a, sed completemente libere intra le

limites de, patronos analoge. Isto significa que a parte de formas compositori
que functiona como affixos virtual (vide 161, 164 infra) le elementos a junger
in un nove composito debe cata uno occurrer in un o plure compositos traditional
- 97 - - 98 -
archi- hydro-
= principal, in chef, eminente; p.ex. = aqua; p.ex.
archiepiscopo : episcopo principal; hydroelectric;
nove formationes : hydrocephalo;
archidarwinista; nove formationes :
archilegal : legal sin le minime dubita; hydrosaturate : saturate per aqua;
hydrochimia : chimia del aqua;
electro-
(forma combinante de electric, electricitate, etc.); p.ex.
iso-
electromotor; (synonymo de equi-)
electrotherapia : therapia per electricitate;
= equal, uniforme, similar; p.ex.
nove formationes : isometric;
electropropulsion : propulsion per electricitate; isodynamic;
electropiano : piano electric;
nove formationes :
equi- isoradial : habente radios equal;
isoglotte : parlante le mesme lingua;
(forma combinante de eque con le signification de equal)
= equal, equalmente; p.ex.
macro-
equilateral; (sovente contrastate con micro-)
equivaler : esser equivalente;
= longe, grande; p.ex.
nove formationes : macroscopic;
equicurvate : habente duo curvas equal; macroseismo : seismo major;
equisonantia : modo identic de sonar;
nove formationes :
hetero- macroorganismo : grande organismo (visibile per le oculos nude);
macropetale : habente petalos grande;
= altere, differente; p.ex.
heterosexual; micro-
nove formation : (sovente contrastate con macro-)
heteroracial : de racias differente;
= parve; microscopic; p.ex.
homo- microcosmo;
microcephale : habente un cranio parve;
(ante vocales hom-)
nove formationes :
= mesme, similar; p.ex. microcellular : de cellulas microscopic;
homologe; microphono;
homocentric;
nove formationes : neo-
homolithic : consistente del mesme petra; = nove, moderne; p.ex.
homopersonal : consistente de un e le mesme persona; neolatin;
neonato : baby justo nascite;
homeo-
nove formationes :
(ante vocales home-) neoromantic;
= simile, similar; p.ex. neo-jeffersonismo;
homeopathic;
nove formationes :
homeolithic : consistente de petras similar;
homeoracial : de racias similar;
- 99 - - 100 -
omni- quasi-
(forma combinante de omne) = quasi, a un certe grado, simile a; p.ex.
quasi-delicto;
= omne, tote, cata; p.ex.
omnivore : mangiante qualcunque cosa; nove formationes :
omnipotente; quasi-ver;
quasi-confidentia;
nove formationes :
omniaudiente : audiente toto; radio-
omniprotector : protector de toto;
1. = de radios o radiation; radioactive
paleo- 2. = (receptor de) radio; p.ex.
(sovente contrastate con neo-) radiographia;
radiodiffunder : transmitter;
= vetule, ancian; p.ex.
paleozoic; nove formationes :
radiotheoria : theoria de radiation;
nove formationes : radiopropaganda : publicitate per radio;
paleohistoria : historia ancian;
paleoindoeuropee : indo-europee primitive; tele-
pan- = lontan, distante; p.ex.
telescopio;
= includente toto; p.ex.
television;
panamerican;
nove formationes :
nove formationes : telediffunder : transmitter a distantia;
pandualismo : dualismo universal; teleanalyse : analyse a distantia;
panarchia : governamento [regno] universal;
b) Secunde elementos o suffixos :
photo-
Nota : Le vocales initial indicate in le forma infra es le norma. In combinationes
1. = lumine;
con prime elementos que ha un patrono establite de composition, le vocal normal
2. = photographia; p.ex. pote disparer o esser reimplaciate per un altere; p.ex.
photographia; tele- (le qual entra in compositos sin un vocal de composition)
nove formationes : + -ometro telemetro.
photoanalyse : analyse de o per lumine; -icida
photosculptura : sculptura per medio de photographias;
= occisor; p.ex.
proto- matricida : occisor de su matre;
= prime, primitive, prototypic; p.ex. nove formationes :
prototypo; bufonicida : occisor de bufon;
nove formationes : draconicida : occisor de dracon;
protoanimal; -icidio
protoreligion : prototypo de religion;
= occision; p.ex.
pseudo- matricidio : occision de su proprie matre;
= false, apparentemente similar, pretendite; p.ex. nove formationes :
pseudoclassic; odoricidio : occision de odores;
nove formationes : hippicidio : occision de cavallos;
pseudohuman;
pseudotolerantia : false apparentia de tolerantia;
- 101 - - 102 -
-omane -ophile
= demente, folle, maniac; p.ex. (sovente contrastate con -ophobe)
megalomane (adj);
= qui ama , qui es affectionate de ; p.ex.
nove formationes : bibliophile (adj);
alcoholomane : appetente le alcohol;
nove formationes :
telephonomane : qui depende dementemente del uso del telephone;
heliophile : qui affectiona le sol;
Nota : Le derivatos -omano [un homine assi afflicte], -omana [un femina palestinophile;
assi afflicte], e -omania [le affliction ipse] pote equalmente esser usate
como suffixos. Nota : Le derivatos -ophilo [un homine assi characterisate], -ophila [un
femina assi characterisate], e -ophilia [le tendentia ipse] pote equalmente
-ometro esser usate como suffixos.
= instrumento de mesura; p.ex. -ophobe

serometro;
(sovente contrastate con -ophile)
nove formationes :
crystallometro; = qui time, non ama, o ha aversion a ; p.ex.
cardiometro; anglophobe;
nove formation :
-ographo hispanophobe;
1. = instrumento que scribe o registra;
Nota : Le derivatos -ophobo [un homine assi characterisate], -ophoba [un
2. = persona qui registra; p.ex. femina assi characterisate], e -ophobia [le tendentia ipse] pote equal-
seismographo; mente esser usate como suffixos.
biographo;
-oscopo
nove formationes :
heliographo; = scientista qui examina ; p.ex.
fluxographo : instrumento que mesura quantitate o velocitate del fluxo; cranioscopo;
Nota : Le derivato -ographia [systema o technica de registration] pote nove formation :
equalmente esser usate como un suffixo. rntgenoscopo : examinator de radios Rntgen;
Nota : Le derivatos -oscopio [le instrumento que servi le -oscopo], -oscopia
-ologo [le campo del studio], e -oscopic [pertinente al studio] pote equalmente
= persona experte o specialisate in ; p.ex. esser usate como suffixos.
graphologo;
162 Concernente numerales composite, cf. 119 supra; concernente numerales como
nove formationes :
elementos de composition 128.
petroleologo : experto in petroleo;
scientiologo : studente del organisation del scientias;
Nota : Le derivato -ologia [scientia] pote equalmente esser usate como un
suffixo.
- 103 - - 104 -
III Derivation composite

~ verbo adjectivo
163 COMPOSITION per prefixos como etiam per le combination de parolas complete es
vino coler vinicole cultivante vino
sovente complite IN CONJUNCTION CON DERIVATION per affixos. (Cf. 155
supra.) Un formation como infiltrar non es, parlante strictemente, un composito
melle fluer melliflue fluente como melle
de in plus filtrar, sed un derivato composite de in plus filtro per medio del saxo franger saxifrage frangente petras; que frange petras
suffixo verbal -ar. Similarmente heliocentric non es un derivato de heliocentro verme fugir vermifuge que face vermes fugir
(que non existe), sed de helio- plus centro per le suffixo adjectival -ic. Additional ventre loquer ventriloque parlante per le ventre
exemplos fortuite es : vive parer vivipare que parturi [produce] prole vive
semi- cupa semicupio : banio con un sede igne vomir ignivome vomiente igne
uni- latere unilateral carne vorar carnivore que mangia carne
re- fresc refrescar etc.
ad- commode accommodar
Cata uno de iste formationes pote servir como le modello pro formationes addi-
Vide etiam sub compositos numeral multiplicative (128 supra), un categoria in
tional que involve le mesme secunde elemento. Iste secunde elemento pote esser
le qual derivatos composite es abundante. Formationes de iste typo presenta
reguardate e usate como un suffixo.
nulle problemas special. Lor uso active como modellos pro nove formationes
analoge necessita simplemente duo patronos in combination e ambe istes debe Le vocal compositori es considerate parte del suffixo como illustrate in le exem-
satisfacer le requirimentos pro tractos simple de modello. In consequentia, plos sequente :
semicupio con su suffixo isolate -io non es a recommendar como un modello pro
formationes additional durante que refrescar es un patrono perfecte pro repa-
-iforme gambiforme formate como un gamba
milliforme de un mille formas
triar (de patria), impipar [poner in su pipa] (de pipa), etc.
-ilingue acutilingue habente un lingua acute; de humor mordace
Nota : In compositos de iste categoria le secunde elemento exhibi a vices un lentilingue parlante lentemente
cambio de thema que debe esser observate in formationes analoge. P.ex. -ipede cervipede habente pedes como un cervo
unipede habente un sol pede
mille- + anno millennio.
-isone americanisone sonante como un americano
164 Un numero de substantivos e verbos rende adjectivos per un processo de deriva- tonitrisone sonante como tonitro
tion compositori in le qual le suffixo es le desinentia adjectival simple (-e o nihil). -icole pinicole cultivante pinos
Exemplos es : capillicole cultivante capillos
-iloque multiloque parlante multo
~ subst. adjectivo folliloque parlante como un folle
late collo laticolle habente collo grosse -ipare bufonipare parturiente bufones
albe flor albiflor habente flores blanc ignipare producente igne
cruce forma cruciforme habente forma de cruce -ivome injuriivome sputante insultos
multe latere multilatere habente multe lateres aurivome sputante auro
mixte linea mixtilinee habente lineas mixte etc.
crasse lingua crassilingue habente lingua crasse
Nota : Suffixos de iste sorta es formas compositori de substantivos e verbos corre-
omne modo omnimode multiplice
spondente. In tanto que tal substantivos e verbos ha lor proprie derivatos, istes
sol pede solipede habente un sol pede pote equalmente esser usate in nove formationes parallel al typo illustrate supra.
tres remo trireme habente tres remos P.ex., proque -icole veni del verbo coler e proque coler ha derivatos como cultor,
hamo rostro hamirostre habente rostro como hamo cultura, etc., il es possibile formar parallel a omne formationes in -icole alteres
unda sono undisone con sono undeante in -icultor, -icultura, etc. In consequentia formationes libere como
poly- syllabo polysyllabe con multe syllabas acutilingual,
tonitrisonante,
pinicultura,
multiloquentia,
igniparente,
etc.
- 105 - - 106 -
165 GRAMMATICA DE INTERLINGUA 167 GRAMMATICA DE INTERLINGUA APPENDICE 1
165 LE PREPOSITIONES E CONJUNCTIONES include un numero de compositos que

non pote servir como modellos pro formationes additional. Parlante strictemente
Appendice 1
il ha nulle construction de parolas con respecto a ulle de iste duo partes del
discurso. Formas como depost, proque, malgrado, etc. es unic e non suggere ulle
altere formationes parallel.
Il pote esser notate totevia que un numero de prepositiones corresponde a
conjunctiones parallel in que. Exemplos es : Verbos de duple thema
preposition conjunction Il pote esser importante notar que le termino secunde thema irregular de
verbos como usate in iste grammatica non debe esser permittite evocar le
ante ante que
spectro de irregularitates verbal characteristic del majoritate de linguas ethnic.
depost depost que In Interlingua le secunde thema irregular de verbos ha nihil a facer con le ques-
durante durante que tion de conjugation. Illo es un thema que occurre in certe substantivos e
malgrado malgrado que adjectivos derivate e los impedi de assumer formas innaturalmente distorte,
per perque como per exemplo scribitura in loco de scriptura (de scriber), corrumpitive in
post post que loco de corruptive (de corrumper), incidition in loco de incision (de incider),
pro proque etc. De plus le typo regular, scribitura, corrumpitive, incidition, etc., non
salvo salvo que necessarimente debe esser considerate erronee sed pote esser usate quando-
secundo secundo que cunque il pare stilisticamente possibile o preferibile.
ultra ultra que In construction active de vocabulos, il essera discoperite que le secunde thema
viste viste que irregular causa pauc difficultates e sovente simplifica le processo de derivation.
Quando parolas como considerante, excepte, etc. es usate con functiones preposi- Derivar, per exemplo, le forma regular collidition de collider non es facile pro
tional, le addition del conjunction que los convertera in locutiones conjunctive. alicuno qui parla como su lingua native anglese o qualcunque altere lingua del
civilisation occidental, durante que le uso del thema irregular collis- con un
Considerante su etate, ille es multo vivace. resultante collision pare natural e assi multo facile.
Considerante que ille es multo vetule, ille es bastante vivace.
Finalmente, on non debe ignorar le facto que construction active de vocabulos es
in practica rarmente un question de derivar un parola de un altere in un vacuo,
166 Locutiones prepositional e conjunctive es multo numerose e nove locutiones pote
pro si dicer, sed plus tosto un question de adaptar un nove formation in un
esser formate tanto liberemente como in anglese.
patrono de plures que jam es familiar. Pro illustrar : Quicunque require un adjec-
con le exception de tivo a accompaniar, que nos dice, le verbo extraher [-trah-/-tract-], va
per medio de spontaneemente cunear extractive, non como le resultato laboriose de attachar
pro le beneficio de -ive al verbo sed plus tosto proque extractive se conforma al patrono de vocab-
ulos jam cognoscite, como extraher, extractor, extraction, extrahente. Le
in respecto a nove formation extractive non es parlante psychologicamente e pedagogica-
supponite que mente derivate de un extraher isolate. Illo es formate de extraher in le
presentia de extraction, extractor, etc.
167 Nota : Como dictate per requirimentos practic, il es possibile usar duo preposi-
Omne verbo cuje secunde thema non resulta del prime per le simple addition de
tiones insimul secundo le modello del anglese {in between} que differe del
-at o -it es accompaniate in le Interlingua-English Dictionary per un plen indica-
prepositiones composite anglese como {into} e {upon} mermente per le orthographia
separate del duo elementos. tion de su duo themas. Un exposition descriptive del secunde thema irregular de
verbos pote totevia esser trovate utile pro certe propositos e es essayate in le
Io va a in le foresta: Io entra al foresta. paragraphos sequente. Nota que infinitivos que non appare in le Inter-
Io va in le foresta: Io ambula in le foresta. lingua-English Dictionary es listate infra in parentheses.
Illo cadeva a inter le libros. Nulle verbo derivate pote unquam haber un secunde thema irregular. Verbos
Illa te accompaniara usque a trans le montanias. como fusionar (de fusion), degradar (de grado), normalisar (de normal), falsi-
ficar (de false), blanchir (de blanc), etc. es sempre regular.
- 107 - - 108 -
Verbos composite, sia formate con prefixos (componer, imprimer, interrogar, 1. Quando le prime thema termina in -c, -l, -n, -p, -r, -u, -x, le secunde thema
etc.), sia essente le formas composite de vocabulos integre (calefacer, bene- normalmente es formate per le addition de -t. Exemplos :
dicer, etc.), seque le patrono del correspondente verbos simple in respecto a
docer doc- doct-
regularitate o irregularitate de lor secunde themas. Nota que le vocal de thema ducer duc- duct-
de verbos composite con prefixos differe occasionalmente del correspondente (consuler) consul- consult-
vocal del verbo simple, un phenomeno que non es a conservar in composition tener ten- tent-
active. Tal verbos composite sovente recupera o se approcha al vocal original le caper cap- capt-
raper rap- rapt-
vocal del verbo simple in lor secunde themas irregular. parer par- part-
ai ai aa offerer offer- offert-
ager ag- act- (serer) ser- sert-
rediger redig- redact- -luer -lu- -lut-
tribuer tribu- tribut-
ai ai ae (tuer) tu- tut-
texer tex- text-
facer fac- fact-
conficer confic- confect-
2. Quando le prime thema termina in -sc, iste desinentia es reducite ante le -t que
ei ei ee es addite pro formar le secunde thema in le exemplos sequente :
leger leg- lect- crescer cresc- cret-
colliger collig- collect- miscer misc- mixt-
Verbos cuje infinitivos termina in -ar ha un secunde thema irregular in solo tres (noscer) nosc- not-
cognoscer cognosc- cognit-
casos exceptional : pascer pasc- past-
fricar fric- frict- quiescer quiesc- quiet-
juvar juv- jut-
secar sec- sect- 3. Per le addition de - t pro formar le secunde thema, le sono (e orthographia)
Verbos cuje infinitivos termina in -ir ha un secunde thema irregular in le casos concludente del prime thema es normalmente afficite como seque : -b deveni -p; -g
exceptional sequente: e -h deveni -c; -m deveni -mp; -qu deveni -cu; -v deveni -u. Exemplos :
(aborir) abor- abort- scriber scrib- script-
aperir aper- apert- sorber sorb- sorpt-
coperir coper- copert- ager ag- act-
experir exper- expert- reger reg- rect-
haurir haur- haust- traher trah- tract-
metir met- mens- veher veh- vect-
morir mor- mort- emer em- empt-
patir pat- pass- sumer sum- sumpt-
salir sal- salt- (loquer) loqu- locut-
sancir sanc- sanct- sequer sequ- secut-
sarcir sarc- sart- solver solv- solut-
sentir sent- sens- volver volv- volut-
venir ven- vent-
Omne altere verbos con secunde themas irregular ha infinitivos que termina in 4. In le casos sequente, le -r final del prime thema deveni un -s ante le -t que es
-er. Iste constatation non pote esser revertite. Non omne verbos que termina in addite pro formar le secunde thema :
-er ha secunde themas irregular. Sed cf. 148. gerer ger- gest-
haurir haur- haust-
Verbos con infinitivos in -er que ha un secunde thema irregular pote esser grup- querer quer- quest-
pate como seque : torrer torr- tost-
urer ur- ust-
- 109 - - 110 -
5. Quando le prime thema termina in -d o -t (etiam -tt), le secunde thema es normal- 8. Varie irregularitates non coperite in le categorias precedente appare in le verbos
mente formate per cambiar iste consonantes a - s o - ss. Similarmente -ct es sequente :
cambiate a -x. Exemplos : compler comple- complet-
(ceder) ced- cess- deler dele- delet-
seder sed- sess- mover mov- mot-
cader cad- cas- vover vov- vot-
vider vid- vis- cerner cern- -cret-
-luder -lud- -lus- coler col- cult-
scander scand- scans- (sterner) stern- strat-
prender prend- prens- distinguer distingu- distinct-
tender tend- tens- extinguer extingu- extinct-
(uter) ut- us- (instinguer) instingu- instinct-
verter vert- vers- struer stru- struct-
mitter mitt- miss- -ferer -fer- -lat-
flecter flect- flex- offerer offer- offert-, oblat-
(necter) nect- nex- fluer flu- fluct-, flux-
fruer fru- fruct-, fruit-
indulger indulg- indult-
6. In le casos sequente, le secunde thema es formate per le addition de -s al prime (linquer) linqu- lict-
thema. poner pon- posit-, post-
(celler) cell- cels- premer prem- press-
censer cens- cens- prender prend- prens-, pris-
currer curr- curs- surger surg- surrect-
figer fig- fix- tender tend- tens-, tent-
-herer -her- -hes- (terer) ter- trit-
laber lab- laps- torquer torqu- tort-, tors-
merger merg- mers- (tuer) tu- tut-, tuit-
mulger mulg- muls- verter vert- vers-, -ors-
(peller) pell- puls- vider vid- vis-, vist-
sparger sparg- spars- volver volv- volut-, volt-
torquer torqu- tors-
-veller -vell- -vuls-
7. Le verbos sequente que pertine a uno o altere del categorias precedente es in plus
characterisate per le suppression de -m e -n in le secunde thema :
contemner contemn- contempt-
finger fing- fict-
finder find- fiss-
franger frang- fract-
funder fund- fus-
(panger) pang- pact-
pinger ping- pict-
rumper rump- rupt-
scinder scind- sciss-
stringer string- strict-
tanger tang- tact-
tunder tund- tus-
vincer vinc- vict-
(siner) sin- sit-
- 111 - - 112 -
APPENDICE 2 GRAMMATICA DE INTERLINGUA GRAMMATICA DE INTERLINGUA
Appendice 2 Vocabulario Anglese-Interlingua

a : un; as : como; quando, durante que;
a dollar a dozen : un dollar le dozena asas : sicomo;
Un lista de parolas Anglese-Interlingua able : habile, capabile as for : quanto a;
about : circa; de, super; re as muchas : tantecomo;
Nota : Le lista sequente de un mille vocabulos anglese con lor equivalentes in as manyas : tantecomo;
above : super, supra
Interlingua non es un vocabulario basic o minime. Illo es un clave al Inter- abroad : al estraniero, al extero
as though : quasi que, como si
lingua-English Dictionary (IED) pro facilitar al usator de ille obra facer lo servir ash : cinere
according to : secundo; conforme a
le functiones de un English-Interlingua Dictionary (EID) usque le volumine que aside : al latere; a parte;
account : conto; relation, reporto;
aside from the fact that : ultra que
responde a ille description pote esser complite e publicate. on account of : a causa de
ask : demandar; peter, rogar
across : trans; a transverso;
Le traductor ab le anglese in Interlingua trovara le IED un utensile satisfactori al altere latere (de) at : a; apud;
at the home of : a presso de
pro su propositos providite que ille mermente vole assecurar se que su conjec- advertise : facer reclamo (pro)
aunt : amita
turas o presentimentos es correcte. Ille pote suspectar que le parola in afraid : apprehensive;
to be afraid that : timer que average : adj medie
Interlingua pro le anglese {nature} es natura o ille pote haber un presentimento avoid : evitar
after : post; depost; postquam
que le anglese {devour} (associate in su mente con le anglese {voracious}) deberea away : via; absente;
afternoon : postmeridie
esser alique como devorar. In ambe casos le IED pote confirmar que ille ha ration. far away : longe
afterwards : postea, depost, post
Usante le IED in iste maniera como un substituto pro le companion EID, on pote again : de novo, altere vice; re-
back : n dorso; reverso;
ameliorar generalmente su chances de successo conjectural si on tene in mente against : contra
adv retro
age : etate; vetulessa
backwards : retro, a retro
(1) que vocabulos anglese de fundo anglo-saxone in contrasto a lor synonymos ago : retro, passato
bad : mal
non anglo-saxone ha normalmente nulle resimilantia in forma a lor equi- agree : concordar, esser de accordo;
bag : sacco; tasca; valise [F]
valentes in Interlingua, e convenir
bake : cocer (in le furno)
ahead : ante, avante
(2) que omne entratas in le IED es imprimite in tal maniera que il es facile trovar baker : panetero; furnero
aim : n fin, objecto, scopo; mira;
pro qualcunque parola omne le membros de su familia derivational. v visar basket : corbe, paniero
alike : simile, similar; equal; bath : banio
Puncto (1) implica que pro trovar in le IED le parolas pro {fall}, {to look at}, del mesme maniera, equalmente be : esser;
{bend}, etc., il es le melior que on comencia con lor synonymos non anglo-saxone all : omne, tote; to be cold : 1. haber frigido;
2. facer frigido
{autumn}, {to observe}, {curve}, etc. all right : all right [A], ben, bon;
not at all : nullemente bean : faba
Puncto (2) implica que le equivalentes in Interlingua de {brief}, {ass}, {to imply}, almost : quasi beat : batter; pulsar
etc. es plus facilemente traciate si on comencia con {brevity}, {asinine}, {implica- along : preter, secundo bear : n urso;
v portar; parturir, parer;
tion}, o alique simile. Le plus frequentemente ambe punctos debera esser usate. already : jam
sustener; indurar, suffrer; tolerar
Pro trovar equivalentes in Interlingua de {to see}, {eye}, {smell}, etc., on deberea also : etiam, anque
beautiful : belle
comenciar con {visibile}, {oculist}, {olfactory}, etc. although : ben que
because : perque, proque, quia;
always : semper post que, pois que;
Il es obvie que iste expedientes non pote solver omne le problemas confrontante among : inter because of : a causa de
le usator qui vole haber IED servir in loco del EID. Pro trovar in le IED le equiva- and : e become : devenir; convenir a; ir (ben) a
lente in Interlingua de {bridge}, {cheese}, {although}, {since}, etc., on ha nulle (o al anger : cholera, ira bed : lecto
minus nulle facilemente recognoscibile) synonymos e derivationes affin a usar. another : altere; un altere bee : apicula
Isto es le sorta de problema que le lista sequente de vocabulos ha essite designate ant : formica before : ante, avante; ante que,
any : alicun; avante que;
a remediar. In illo le traductiones in Interlingua non es presentate como entratas
not any : nulle before long : in pauco
dictionari complete e inambigue. Pro information plus detaliate, il essera neces- anybody : alicuno beg : mendicar; precar, supplicar;
sari consultar le IED. anything : alique rogar, peter
anyway : comocunque; begin : comenciar; initiar
Pronomines que appare in expositiones tabular in le grammatica precedente non
indifferentemente; in omne caso behind : post
es repetite in le lista in basso. In le caso de vocabulos representate in le IED per anywhere : alicubi bell : campana
formas alternative, solo un de illos es includite in basso. Pro un lista complete de apart : a parte, separatemente belong : pertiner
tal duplettos, vide 134 (fin de nota introductori.) apple : malo, pomo below : infra, sub; subtus; in basso (de)
arm : bracio belt : cinctura
around : circa bend : flecter, plicar
- 113 - - 114 -
berry : baca bread : pan charge : cargar; incargar; accusar; cure : curar; sanar
beside : de plus, ultra illo; al latere de, break : rumper, franger; infringer, imputar; curtain : cortina;
juxta violar [Commerce] demandar [Theater] tela
besides : item, de plus, extra; ultra breakfast : jentar cheap : vil; a bon mercato cushion : cossino
better : adj plus bon, melior; breath : halito; respiration; sufflo check : n [Chess] chaco; marca; billet, customer : cliente
adv plus ben, melio; bridge : ponte; ticket [A]; cut : secar, taliar, trenchar
so much the better : tanto melio [Cards] bridge [A] [Banking] cheque [A]
between : inter bright : brillante, lucente, lucide; vive; cheerful : allegre, hilare damage : damno, injuria;
beyond : ultra; trans intelligente cheese : caseo damages : compensation
bill : factura; nota; billet; tratta; bring : apportar chest : cassa; coffro; pectore; thorace danger : periculo
placard [F]; projecto (de lege), bill broad : large chicken : gallina; galletto, pullo dare : osar
[A] brown : brun chief capite, chef [F]; principal dark : obscur; tenebrose
bird : ave brush : brossa; penicillo child : infante; puero, pupo daughter : filia
birth : nascentia, nativitate; parto bucket : situla chimney : camino day : die
bite : morder; piccar build : construer, edificar, struer chin : mento dead : morte
bitter : amar bunch : racemo; gruppo Christmas : Natal deal : mercar, commerciar;
black : nigre burn : arder; comburer; incinerar claim : reclamar; pretender a [Cards] dar;
blade : folio (de herba); pala; lamina bury : interrar clean : munde; pur deal with : tractar
blame : blasmar bus : omnibus climb : scander dealer : mercator, negotiante, mercante
bleed : sanguinar; bush : arbusto; -iero clock : horologio dear : car
[Medicine] scarificar business : occupation, profession; close : adj proxime; degree : grado
bless : benedicer mestiero; affaires [F]; commercio, adv juxta, presso; desk : scriptorio; bureau [F]
blind : cec negotio; firma, establimento v clauder develop : disveloppar, evolver
block : bloco; insula; obstruction busy : occupate; frequentate, populate cloth : tela; panno, pannello die : v morir
blood : sanguine but : sed, ma; excepte, salvo; solmente; clothes : vestimento(s), habito(s) dig : foder; excavar
blow : n colpo; but that : salvo que; cloud : nube dip : immerger; inclinar; abassar;
v sufflar not onlybut also : coal : carbon descender
blue : blau non solmentesed etiam, coat : jaco, jachetta; supertoto; mantello; dirt : immunditia; solo
board : planca; tabula; non solmentema anque revestimento; application; pelle dish : platto
[Games] tabuliero; alimento, butter : butyro coin : moneta do : v facer; sufficer
repastos; buy : emer comb : pectine dog : can
[Nautical] bordo; consilio by : juxta, apud; per; con; de come : venir door : porta
boast : vantar cook : v cocer; down : a basso; in basso
boat : barca, imbarcation; nave cake : torta; n cocinero, coco drain : n aquiero
boil : bullir; cocer cake (of soap) : pecia (de sapon) cool : fresc draw : tirar, traher, trainar; designar
bone : osso; spina call : critar; vocar; nominar, appellar; copper : cupro
advocar drawer : tiratorio
book : libro corn : grano; mais
can : n (cassa de) latta; dream : sonio
born : nate, nascite; corner : angulo
to be born : nascer v poter dress : vestir
cough : n tusse drink : biber, potar
borrow : facer se prestar candy : bonbon; confecto
country : pais; campania drive : v conducer, guidar; pulsar,
both : ambe; tote le duo; card : carta
cousin : cosino chassar; figer;
bothand : ee care : n affliction; anxietate; attention;
cover : coperir n cursa, viage; allee [F], via
bottom : fundo; base; basso precaution; reguardo; carga;
v interessar se; sentir affection cow : vacca drop : n gutta, stilla;
bow : n arco; archetto;
carry : portar coward : coardo v cader; lassar cader; decrescer,
v inclinar se; submitter se,
crack : finder; rumper; craccar, crepar diminuer
plicar se cat : catto
crash : fracassar; collider; craccar, drunk : ebrie
bowl : bassino; bassinetto; scutella catch : sasir; capturar; attinger;
attrappar; captivar; comprender; crepar dry : sic
box : cassa;
[Theater] logia, loge [F] contraher creep : reper, reptar due : adj debite; pagabile;
chain : catena crop : recolta, messe n debito; derecto;
boy : puero, pupo; garson;
crowd : pressa; multitude; grege; turba dues : quota
domestico, boy [A] chair : chaise [F]; cathedra
crown : corona dull : obtuse; mat; surde; stupide;
brain : cerebro; chalk : creta
crush : contunder; fullar; pulverisar, enoiose; obscur
brains : cerebro; mente chance : hasardo; fortuna, sorte
triturar; reprimer during : durante
brake : freno change : cambio; cambiamento;
cry : critar, clamar; plorar, lacrimar dust : pulvere
branch : branca, ramo; filial parve moneta
cup : tassa; cuppa duty : deber; carga; derecto, imposto,
brass : laton;
doana
[Music] cupros
- 115 - - 116 -
each : cata; farther : adj plus distante; frame : quadro; ossatura, skeleto; guilty : culpabile
each other : le un le altere, adv plus longe, ultra armatura, inquadramento gun : cannon; fusil; pistola, revolver [A]
le unes le alteres fat : adj grasse; free : adj libere, franc; gratuite;
ear : aure n grassia adv gratis hair : capillo, pilo; capillatura
early : matutinal; de bon hora; precoce; fear : timor, pavor freight : onere, carga; half adj medie;
prematur feed : alimentar, nutrir; mangiar; freight train : traino de merces adv medio;
earn : ganiar pascer, pasturar fresh : fresc; n medietate
earth : terra; solo feel : sentir; tastar, palpar fresh water : aqua dulce hall : hall [A]; entrata; corridor; sala
easy : facile fellow : companion, socio; homine; Friday : venerdi hammer : martello
eat : eder, mangiar subjecto; typo friend : amico hand : mano
edge : talia, filo; orlo; margine fence : barriera; sepe; receptator from : de; ex; ab; handle : n manico; ansa;
either : ; few : pauc; from a distance : de longe; v manear; palpar; commerciar in,
either one : le un o le altere; a few : alicun from the top to the bottom : vender
noteither : nonetiam, field : campo de alto a basso hang : pender; appender; suspender
nonanque; fight : lucta, combatto front : fronte; happen : evenir, occurrer, advenir,
eitheror : oo fill : plenar, impler in front of : ante, avante accider
else : altere; alteremente, alias; de plus, find : trovar full : plen happy : felice
extra; finger : digito fun : divertimento; amusamento; joco harbor : porto
elsewhere : alibi fire : foco, igne; incendio funny : comic; humoristic; risibile; hard : adj dur; difficile;
empty : vacue estranie adv forte, fortemente
first : prime;
end : fin; objecto, objectivo first of all : ante toto furniture : mobiles; mobiliario hardly : a pena; quasi
enemy : inimico fish : pisce further : adj additional; subsequente; hat : cappello
engine : machina; ingenio; locomotiva adv plus; de plus, item
fit : adj apte; appropriate; convenibile; hate : odiar
English : anglese san; have : haber
enjoy : gustar; gauder de; delectar se in; n accesso, convulsion, game : joco; partita;
hay : feno
fruer (de) paroxysmo; [Hunting] chassa
head : capite, testa; chef
enough : satis, assatis, bastante; v adjustar (se a), adaptar (se a); gate : porta
health : sanitate
sufficiente accordar (se con); seder gather : colliger, leger; recolliger,
recoltar; assemblar, attruppar, heap : cumulo, pila
even : adj unite, lisie; par; equal; regular flag : bandiera
reunir hear : audir
even : adv etiam, mesmo; flat : plan, platte; insipide; mat
get : acquirer; reciper; obtener; heart : corde
even if, even though : etiam si, ben flesh : carne
que procurar; contraher; devenir heat : n calor
floor : solo; etage [F]
evening : vespere, vespera girl : puera, pupa heaven : celo
flour : farina
ever : unquam, jammais, aliquando give : dar, donar heavy : pesante, ponderose, grave
flow : fluer
every : cata; tote, omne glad : contente, felice help : adjutar, adjuvar, juvar; auxiliar;
fly : n musca;
gladly : voluntari assister; succurrer
everybody : totos, omnes; tote le mundo v volar; fugir
glass : vitro; here : hic, ci
everyday : quotidian; ordinari fog : bruma, nebula
glasses : berillos hide : v celar
everything : omne cosa; toto fold : plicar
glove : guanto high : alte
everywhere : ubique, in omne partes follow : sequer; succeder
go : ir, vader hill : colle, collina
evil : mal fond : affectionate, tenere;
to be fond of : affectionar, amar goat : capra hire : ingagiar; locar
exchange : excambiar
food : alimento, eder, mangiar; gold : auro hit : batter, colpar; ferir; percuter
eye : oculo
nutrimento; comestibiles, viveres good : bon hitherto : usque nunc, usque ora
fool : imbecille; buffon good-by : adeo, adieu [F] hold : tener; detener; retener; continer,
face : facie; figura
foolish : imbecille, fatue, insensate, goods : benes; merces, mercantia caper
factory : fabrica, manufactoria; factoria
insipiente grant : accordar; conceder; impartir hole : cavo; apertura; foramine
fair : belle; juste, eque; blonde
for : prep pro; grass : herba holiday : die feriate;
fairly : assatis, satis, bastante; holidays : ferias
justemente, equemente conj nam; post que, pois que; gray : gris
as for : quanto a great : grande hollow : cave; cavernose
faith : fide
foreign : estranie, extere green : verde; crude home : n focar, home [A];
fall : n autumno; cadita; adv a domo, a casa;
v cader forget : oblidar; disapprender grip : n prisa; serramento; manico;
former : anterior; at the home of : a presso de,
far : adj distante, remote; valise [F]; grippe [F];
the former : ille, celle in domo de
adv longe; v sasir; prender; impugnar;
formerly : antea; olim, anteriormente serrar hook : croc, hamo; unco; uncino
as far as : quanto;
forthwith : subinde, immediatemente grow : crescer; devenir, facer se; cultivar hope : spero, sperantia
in so far as : in tanto que;
so far : usque ora fowl : volatile; gallina growl : grunnir horn : corno; trompa
farm : ferma; terra guess : divinar; conjecturar horse : cavallo, equo
- 117 - - 118 -
hot : calide, calorose lie : v 1. jacer; cubar; esser situate; match : n 1. equal; par;
house : n domo, casa keep : conservar, servar; guardar; 2. mentir [Sports] partita, match [A];
how : como; retener; sanctificar, festar life : vita maritage; 2. flammifero;
how many : quante; kettle : caldiera lift : n ascensor, lift [A]; levamento, v equalar; appariar
how much : quante key : clave; altiamento; may : poter
however : comocunque; nonobstante, [Music] tono v levar, elevar, altiar, realtiar meal : repasto
totevia kick : calcar, dar un colpo de pede light : n lumine; mean : n medio;
hunger : fame kill : occider adj clar; luminose; leve; means : medios; ressources [F];
hunt : chassar, venar; cercar kind : n specie, genere, classe, sorta; v accender, incender; illuminar by means of : per medio de, per;
like : adj simile, affin; v significar; voler dicer; intender;
hurry : haste, pressa kind : adj benigne; amabile
prep como; proponer se;
hurt : facer mal a; nocer; ferir; penar; king : rege mean well : haber bon intentiones
v amar; gustar
doler kiss : basiar
likely : adj verisimile, verosimilante; meanwhile : intertanto, interim
husband : marito, sposo kitchen : cocina, culina probabile; meat : carne
hut : barraca, cabana knee : genu, geniculo adv probabilemente meet : incontrar; ir al incontro de;
knife : cultello; cultro lip : n labio facer le cognoscentia de; satisfacer;
ice : glacie; gelato knock : colpar; batter listen : ascoltar incontrar se, reunir se
if : si; knot : nodo little : adj parve; pauc; melt : funder; disgelar; dissolver
if not : si non; know : saper; cognoscer; adv pauco; mere : simple, mer
if only : dum, si solmente not to know : ignorar n pauc; merry : gai, allegre;
ill : adj mal; malade; a little : un pauc (de); alique, Merry Christmas! : Felice Natal!
adv mal lack : carer; mancar aliquanto middle : medio; centro
in : prep in; lady : dama, seniora; Lady [A] live : viver; habitar milk : n lacte;
adv intra; intro; load : cargar; onerar
land : n terra; pais; terreno; v mulger
inasmuch as : viste que; post que; v abbordar, disbarcar; atterrar lock : v serrar mill : molino; fabrica
in tanto que
large : grande long : adj/adv longe; mind : v facer attention a; attender;
inch : uncia, pollice long ago : pridem;
last : adj ultime; guardar; obedir;
increase : crescer; accrescer, augmentar last (year) : (le anno) passate as long as : dum, durante que I dont mind (that) :
indeed : jam; vermente, in effecto v durar; continuar; permaner; look : reguardar, mirar; Non me importa (que)
ink : tinta late : adj tardive; in retardo; decedite; look! : ecce! Miss : senioretta; also Miss [A],
-in-law affin; adv tarde; in retardo loose : distaccate; disligate; disfrenate; Seorita [H], Senhorinha [P],
father-in-law : patre affin latter : ; libere; laxe Signorina [I], Frulein [G], etc.
inn : albergo the latter : iste lord : n senior, domino; castellano; miss : non trovar; non colpar; non sasir;
inside : adj interior, interne; laugh : rider Lord [A] perder; carer;
n interior; law : lege; derecto; lose : perder to be missing : esser absente, mancar
adv intra; intro lawyer : advocato lot : sorte, destino; lot; parcella; partita Monday : lunedi
instead : in su loco, in loco de illo; lay : poner loud : alte money : moneta; pecunia
instead of : in loco de, in vice de lazy : pigre love : v amar; monkey : simia
insurance : assecurantia lead : n plumbo; n amor month : mense
into : in v ducer, conducer; guidar, menar low : basse more : plus (de)
inward : adj interior, interne; leaf : folio lucky : fortunate moreover : de plus, in plus
inward(s) : adv intro learn : apprender lunch : lunch [A], prandio morning : matino; matinata
iron : ferro least : adj minime, le minus; mouse : mus
island : insula adv le minus; mad : folle, insan, demente, alienate; mouth : bucca; imbuccatura
at least : al minus irate; furibunde, furiose; rabide, Mr. : senior; also Mr. [A], M. [F], Seor
jelly : gelea leather : corio rabiose [H], Senhor [P], Signor(e) [I], Herr
jewel : joiel leave : lassar; partir; quitar; legar; mail : posta; currero, correspondentia [G], etc.
job : labor; empleo, position; opera be left : restar main : principal; major Mrs. : seniora; also Mrs. [A], Seora [H],
join : junger (se); unir (se); affiliar (se left : sinistre, leve make : facer; fabricar; confectionar; Madame [F], Senhora [P], Signora
con), associar (se con); leg : gamba; pede render [I], Frau [G], etc.
[Carpentry] indentar lend : prestar male : mascule, masculin much : multe;
journey : viage; jornata less : minus (de) man : homine; viro as much as : quanto
joy : gaudio; delecto lesson : lection manage : diriger; administrar; manear; mud : fango
jump : saltar, salir lest : (a fin) que non arrangiar se murder : assassinar
just : adj juste, eque; let : lassar; permitter de; locar manager : director, administrator, must : deber
adv precisemente, exactemente; level : n nivello; gerente
justo; solmente; adj plan, platte; a nivello many : multe nail : clavo; ungula
just now : jam, actualmente market : mercato narrow : stricte; limitate; illiberal
- 119 - - 120 -
near : adj vicin, proxime, propinque; one another : le un le altere, pity : pietate; compassion; record : registro; acto; memoria; disco;
adv juxta, presso; le unes le alteres commiseration; misericordia [Sports, etc.] record [A]
prep juxta, presso, apud only : adj sol, unic; place : loco; placia red : rubie
neck : collo adv solmente, solo play : jocar; sonar remember : memorar, rememorar se;
need : indiger; deber; open : aperir; displicar please : placer, agradar; retener
haber necessitate de or : o please! : si il vos place!; (io) preca! rent : n location
needle : aco, agulia order : n ordine; mandato; pleasure : placer; agradamento; grado; repeatedly : plure vices, subinde
neighbor : vicino; proximo in order that : a fin que, quo; delicia rest : v reposar; appoiar se
neither : ni; in order to : a fin de, pro; plow : aratro revenge : vengiantia
neithernor : nini v ordinar; commandar; mandar; pocket : tasca review : n revista; recension;
net : n rete commissionar; point : puncto; puncta v revider; recenser
never : nunquam, nonjammais other : altere poison : veneno, toxico rice : ris
nevertheless : nonobstante, totevia otherwise : alias, de altere maniera; si polish : polir; lustrar ride : v ir; cavalcar
newspaper : jornal non poor : povre; inferior; mal right : n derecto, jure; dextera, derecta;
next : sequente; proxime ought to : (io, tu, etc.) deberea pot : pote, olla; marmita adj derecte, juste; dextere;
next to : juxta out : foras; extinguite; pound : libra to be right : haber ration;
nice : amabile; sympathic; placente; bon; [Sports] out [A]; adv justo; correctemente;
pour : infunder
belle; gentil; fin; exacte, precise out of : ex, de; extra; foras de; sin; al dextera;
a causa de; powder : pulvere
night : nocte right away : jam, immediatemente
out of doors : foras (de casa) power : poter; potentia
no : adj nulle; ring : n anello, anulo; rondo;
outside : adv foras, extra; praise : laudar, commendar, celebrar [Sports] ring [A];
adv no, non;
prep extra, foras de; pray : precar, orar v sonar
no longer : nonjam;
nobody : nemo, nullo adj exterior, externe; presently : tosto, cito ripe : matur
outside of : foras de, extra pretty : adj bellette; rise : surger; ascender; augmentar;
noise : ruito, strepito
outward : adj externe, exterior; adv bastante, assatis levar se; sublevar se, insurger
none : nulle; nemo, nullo
outward(s): adv a foras price : precio river : riviera, fluvio
noon : meridie
oven : furno print : imprimer; road : via, cammino
nor : ni
over : super, supra; trans; plus de [Photography] copiar roar : rugir, fremer
nose : naso
overcome : vincer, superar; surmontar; proud : fer, orgoliose rod : virga; canna
not : non; to be overcome (by) : succumber (a) provided (that) : a condition que, dum roof : tecto
not any : nulle;
owe : deber; pull : traher, trainar, tirar
not any more : nonplus; room : camera; spatio
owing to : debite a, gratias a purpose : proposito; fin; objecto
not at all : nullemente; root : radice; radical
not yet : nondum own : adj proprie push : pulsar rope : fun; corda
nothing : nihil, nil put : poner; placiar; rough : aspere; rude, grossier
now : nunc, ora pain : pena, dolor, mal put on : vestir;
row : n fila; linea; serie;
nowthen : oraora, nuncnunc paint : n color; fardo; put off : postponer;
v remar
nowhere : nusquam, in nulle parte v pinger; picturar; fardar put to sleep : addormir
rub : fricar
nurse : n infirmera; nutrice; nurse [A]; pair : par; copula
rubber : cauchu; gumma elastic
v curar; nutrir; allactar, lactar pan : patella; casserola quarrel : querela; lite, litigio
rule : n regula; dominio, governamento;
nut : nuce past : adj passate; queen : regina
v regnar, governar; regular
n passato; quick : celere, rapide; preste; vive
prep/adv preter, ultra; post run : currer
oclock : ; quite : toto; completemente; bastante,
paste : pasta; colla rush : currer; accelerar; hastar
one oclock : un hora; satis
two oclock : duo horas path : sentiero, semita; curso; passage;
via sad : triste
of : de race : n 1. racia; stirpe; 2. cursa;
pay : pagar v hastar; currer un cursa safe : adj secur; salve
off : via
peace : pace rain : pluver sail : n vela;
office : officio; bureau [F] v navigar; partir
often : subinde, frequentemente pencil : stilo (de graphite) raise : levar, altiar, sublevar; elevar;
people : populo; gente cultivar; eriger; augmentar sailor : marinero; nauta
old : vetule, vetere sake : ;
on : super, sur; perhaps : forsan rather : plus tosto, potius; satis, assatis,
bastante for the sake of : pro, pro le amor de
on top : in alto, supra pick : colliger, leger; eliger, seliger,
selectionar; beccar; plumar raw : crude; salt : sal
once : olim, un vice; same : mesme; idem;
at once : jam, immediatemente; piece : pecia; raw material : materia prime
[Theater, Music] piece [F] reach : attinger; passar; extender se a at the same time : simul; al mesme
simul tempore;
one : adj un; pig : porco read : v leger
in the same place : ibidem,
pron uno, on; pin : spinula; cavilia; quillia ready : preste, parate; preparate in le mesme loco
ones : su; really : vermente, realmente sample : exemplo, monstra
- 121 - - 122 -
sand : sablo, arena conj depost que, depois que; spend : expender, dispender; passar stretch : tender; tirar; extender
Saturday : sabbato proque, perque spite : despecto; malitia; strike : colpar, batter, ferir; impinger;
save : v salvar; sparniar; economisar; sing : cantar in spite of : in despecto de, malgrado, percuter; exoperar; sonar
prep salvo, excepte single : singule; celibe nonobstante string : corda; cordon; chorda
saw : n serra sink : submerger (se); declinar; subsider spoil : guastar, vitiar; deteriorar (se); strong : forte
say : dicer sister : soror putrer struggle : luctar, combatter, debatter se
scarcely : a pena sit : seder spoon : n coclear such : tal
scissors : cisorios size : dimension; mesura; grandor spot : macula; loco, localitate sudden : subite, subitanee;
screw : vite skin : pelle; cute spread : extender; propagar suddenly : subito, presto
sea : mar skirt : gonna, gonnella spring : n 1. primavera, ver; 2. resorto; sugar : sucro
search : cercar, recercar; querer, sky : celo 3. fontana; fonte; suit : n [Clothing] habito;
perquirer v salir, saltar [Cards] color;
sleep : v dormir;
seat : sede n somno square : quadrato; esquadra; placia [Law] processo, causa;
see : vider; slip : n glissada; passo false; error, lapso; stage : [Theater] scena; grado, stadio v convenir (a); ir (ben) a
see! : ecce! [Clothing] subgonnella; stairs : scala summer : estate
seed : semine [Nautical] cala; scheda, schedula; stamp : n timbro; marca; colpo de pede; sun : sol
seem : semblar, similar, parer [Horticulture] graffo; v calcar; timbrar; stampar Sunday : dominica
sell : vender v glissar; laber; errar stand : star; supportar, tolerar supper : cena; souper [F]
send : mandar, inviar slope : inclination; declination; montata; star : stella; astere; astro; supply : suppler; fornir; approvisionar;
costa, scarpa [Motion Pictures] star [A] provider
set : poner; establir; fixar; componer;
adjustar; incastrar slow : adj lente; tardive start : v comenciar; lancear, initiar; swear : jurar; blasphemar
small : parve n comenciamento; principio; sweet : dulce
settle : colonisar; establir (se), decider;
smell : oler, odorar; olfacer [Sports] start [A] swim : natar
convenir
smile : surrider statement : enunciation; declaration, sword : spada, gladio
several : plure
smoke : fumar assertion;
shade : umbra; tinta; nuance [F] [Commerce] extracto de conto
shake : succuter; agitar; tremer, smooth : lisie, unite tail : cauda
stay : remaner, restar; demorar,
trepidar sneeze : sternutar take : prender; acceptar; conducer
sojornar
shame : vergonia snow : nive talk : v parlar; garrular;
steal : robar, furar
share : parte, portion; contingente; so : si, talmente; tanto; n conversation; discurso,
steam : vapor
[Finance] action not soas : non sicomo, conferentia
non tantocomo; steel : aciero; fusil
sharp : acute; trenchante, acutiate tall : alte
so many, so much : tante; steep : ardue; scarpate; abrupte;
sheep : ove taste : gustar; degustar
so that : de maniera que, quo precipitose
shelf planca tea : the
soap : sapon stem : stirpe;
shine : brillar; lucer, relucer, splender, [Botany] pedunculo; teach : docer, inseniar; instruer;
resplender; polir, lustrar sock : [Clothing] calcetta professar
[Grammar] thema
ship : nave soft : molle; dulce; blande; tenere; tear : n lacrima
softly : in voce basse step : passo; scalon, grado
shirt : camisa stick : n baston; canna; tell : dicer; contar, narrar
soil : n solo temper : disposition; natural; humor,
shock : choccar, scandalisar; percuter; v adherer; collar
shocking : choccante, shocking [A] some : alicun; un pauc (de); unes, unos; temperamento
stiff : rigide, inflexibile; difficile;
shoe : scarpa, calceo somebody : alicuno; tempt : tentar
ceremoniose
shoot : tirar; fusilar something : alique than : que
still : adv adhuc, ancora; totevia,
shop : magazin, boteca; officina, fabrica sometimes : aliquando; a vices nonobstante thank : regratiar, render gratias
shore : costa somewhat : alique, aliquanto stocking : calcea; calcetta that : dem adj ille, celle;
short : breve, curte; brusc somewhere : alicubi, usquam stone : petra; rocca; lapide; calculo; rel pron que, le qual;
shoulder : humero, spatula son : filio pepita conj que
shout : critar, clamar; vociferar soon : tosto, proximemente stop : cessar; arrestar; stoppar the : le;
sorrow : dolor, dolo; tristessa store : boteca, magazin; -eria; thethe : quantotanto
show : v monstrar, demonstrar,
facer vider; ostender; exhibir; sorry : triste; affligite; bookstore : libreria; then : tunc, alora; pois, ergo, dunque
n monstra; exhibition; spectaculo to be sorry : doler se; deplorar, grocery store : specieria there : ibi, illac;
shut : clauder regrettar; storm : tempesta there! : ecce!
Im sorry! : pardono!, excusa me! story : 1. historia; conto; fabula; mentita; therefore : ergo, igitur, dunque
sick : malade
south : sud, meridie articulo; 2. etage [F] there is, there are : il ha, il es
side : latere; partito
spade : pala; stove : furno; estufa; calorifero thick : spisse; crasse; dense
silk : seta
[Cards] spada, picca straight : recte; directe thief : latron, fur, robator
silver : argento
spare : sparniar strange : estranie thin : magre; rar; tenue
since : adv depost, depois;
speak : parlar street : strata thing : cosa
prep de, ab, depois;
spell : v orthographiar
- 123 - - 124 -
think : pensar; creder treat : tractar; well : n puteo; wise : sage, sapiente
thirst : sete [Medicine] curar, medicar; regalar adv ben; with : con
this : iste tree : arbore as well as : tanto como within : intra; in
though : adv nonobstante; trick : n artificio; maneo; prestigio; wet : adj humide; without : prep sin; extra
conj ben que; inganno; v humectar, molliar; rigar woman : femina
as though : como si; v dupar; deciper; ingannar what : adj que, qual; wonder : v meraviliar; esser curiose;
even though : etiam si, mesmo si trouble : pena; enoio, molestia; pron que, le qual; demandar se
thread : filo difficultate conj que wonderful : meraviliose, prodigiose;
throat : gutture; gorga; jugulo trousers : pantalones whatever : qualcunque admirabile, delectabile
through : per; a transverso (de); durante truck : camion [F] wheel : rota wood : ligno; foreste, silva, bosco
throw : jectar try : essayar, tentar, experir; probar when : quando wool : lana
thumb : pollice Tuesday : martedi whenever : quandocunque word : parola, verbo, vocabulo;
thunder : n tonitro; turn : tornar; rotar; devenir where : ubi; quo to give ones word : dar fide
v tonar; fulminar twice : bis wherefore : quare, quo work : labor, travalio, obra, opera;
Thursday : jovedi twist : v torquer wherever : ubique, ubicunque factura;
thus : si, assi whether : si works : fabrica; mechanismo;
tie : n ligamine; cravata ; ugly : fede which : adj qual; fortificationes
[Music] ligatura; uncle : oncle pron que, le qual world : mundo, terra
[Railroads] transversa; under : sub, subtus, infra while : dum, durante que worm : verme
v ligar; nodar unless : a minus que; si non whip : flagello worry : inquietude, anxietate, enoio
tight : stricte; serrate; tense; until : usque (a) white : blanc, albe worse : adj plus mal, pejor;
impermeabile; parsimoniose who : qui; que, le qual adv plus mal, pejo;
up : in alto;
till : usque up to : usque (a) whoever : quicunque so much the worse : tanto pejo
time : tempore; vice; whole : adj integre; integral; indemne, worth : valor;
at any time : aliquando, unquam; tote; to be worth : valer
very : adv multo;
at another time : alias n total, toto worthy : digne; meritori
adj mesme, ipse
what time is it? : que hora es? wound : vulnere, plaga
vessel : vaso; vascello, nave whom : que, qui
tin : stanno; (cassa de) latta wrong : adj incorrecte, false, improprie;
view : vista; prospecto; opinion whose : de que, de qui, del qual, cuje
tired : fatigate; lasse n injuria, torto ;
why : perque, proque
to : a to be wrong : haber torto,
wait : attender; wide : large, late
today : hodie non haber ration
wait on : servir wife : sposa, uxor
toe : digito
wake : eveliar; eveliar se wild : salvage; fer
together : insimul, juncto; simul yard : corte;
walk : v ambular, ir a pede; promenar se; will : voluntate; voler; grado; [Measures] yard [A]
toilet : toilette [F]; water-closet [A], n promenada; ambulatura; [Law] testamento
W.C. [A] yellow : jalne
alle [F], sentiero, semita win : ganiar; triumphar; vincer
tomorrow : deman yes : si
wall : muro; pariete; muralia, vallo wind : n vento ;
tongue : lingua; timon yesterday : heri
want : v voler; desirar; mancar; carer v serpentar; bobinar; involver;
tonight : iste nocte cargar (un horologio) yet : totevia; nonobstante; ancora,
war : guerra, bello
too : etiam, anque; nimis, troppo; etiam;
warm : adj calide; tepide window : fenestra; vitrina; vitriera
too much, too many : nimie, troppo as yet : usque nunc, usque ora;
warn : prevenir; admoner winter : hiberno not yet : nondum
(de)
wash : lavar wire : filo (metallic); telegramma young : juvene
tool : utensile; instrumento; ingenio
waste : guastar; dissipar; dispender
top : 1. alto; summitate; 2. turbine
watch : n 1. horologio; 2. vigilia
touch : toccar, tanger; tastar; continger;
emotionar wax : cera
toward(s) : verso way : via, cammino; maniera, modo,
guisa; curso;
town : urbe; burgo
by the way : a proposito;
toy : joculo by way of : via
track : pista, carriera; tracia, vestigio; weak : debile; fragile; insipide
rails
wear : portar; usar
trade : negotio, commercio, mercantia;
weather : tempore
mestiero; excambio; troco
Wednesday : mercuridi
train : traino, suite [F]; cauda;
[Railroads] traino, convoyo week : septimana
travel : viagiar, itinerar weigh : pesar; ponderar
tray : tabuliero (de servicio) welcome : v dar le benvenita a;
adj benvenite
- 125 - - 126 -
APPENDICE 3 GRAMMATICA DE INTERLINGUA GRAMMATICA DE INTERLINGUA
Appendice 3 invidiabile position social e medios pecuniari assecurate. Non plus vadeva illes al
nove mundo pro ameliorar lor situation e accrescer lor ricchessas. Illes se rapeva
del dulcor de lor patria pro obedir a un necessitate purmente intellectual; expo-
nente se al miserias inevitabile del exilio, illes voleva facer triumphar un idea.
Textos exemplar Le emigrantes, o como illes mesme si ben se appellava, le peregrinos (pilgrims),
pertineva a ille secta del Anglaterra, a que le austeritate de su mores habeva
facite dar le nomine de puritan. Le puritanismo non esseva solmente un doctrina
Colonisation del Nove Anglaterra religiose; illo se confundeva etiam in alicun punctos con le plus absolute theorias
democratic e republican. De illac illo habeva su adversarios le plus periculose.
Alexis de Tocqueville
Persequite per le governamento del patria matre, ferite in le rigor de lor prin-
Extracto de : DEL DEMOCRATIA IN AMERICA
cipios per le progression quotidian del societate in le medio del qual illes viveva,
Traducite del texto original francese per Erich Berger le puritanos cercava un terra que esserea tanto barbare e tanto abandonate per
le mundo que ibi il esserea ancora permittite a uno viver de su maniera e precar
IL ES IN LE COLONIAS ANGLESE DEL NORD, MELIO COGNOSCITE SUB LE NOMINE Deo in libertate.
de Statos del Nove Anglaterra, que se ha combinate le duo o tres ideas principal Le passiones religiose e politic, que lacerava le imperio britannic durante tote le
que forma le base del theoria social del Statos Unite. regno de Carolo Primo, pulsava omne anno nove greges de sectarios super le
Le principios del Nove Anglaterra se ha in le comenciamento expandite in le costas de America. In Anglaterra le foco del puritanismo continuava trovar se
statos vicin; postea illos ha ganiate pauc a pauc le plus distantes, e finalmente, si locate in le classes medie. Il es de intra le classes medie que sortiva le majoritate
il es permissibile exprimer se assi, illos ha penetrate le confederation integre. del emigrantes. Le population del Nove Anglaterra se accresceva rapidemente e
Ultra le limites de isto, illos influentia nunc tote le mundo american. Le civilisa- durante que le hierarchia del rangos classificava le homines in le patria matre
tion del Nove Anglaterra ha essite como iste focos incendite super le summitates, ancora de maniera despotic, le colonia presentava de plus in plus le nove spec-
que, post haber expandite lor calor circa se mesme, tinge ancora de lor claritate le taculo de un societate homogenee in omne su partes.
ultime confinios del horizonte. Le democratia, tal que le antiquitate non habeva osate soniar lo, exiva toto
Le fundation del Nove Anglaterra ha offerite un nove spectaculo; toto esseva ibi grande e toto armate del medio del vetule societate feudal. Contente de remover a
singular e original. longe de se germines de perturbation e elementos de nove revolutiones, le gover-
namento anglese videva iste numerose emigration sin regrettar lo. Illo lo
Quasi omne colonias ha habite como prime habitantes homines sin education e favorisava mesmo al limites de su poter e pareva a pena occupar se del destino de
sin ressources, que le miseria e le misconducta pulsava foris del pais que les illes qui veniva super le solo american a cercar un asylo contra le duressa de su
habeva vidite nascer, o speculatores avide e interprenditores industrial. Il ha leges.
colonias que non pote reclamar mesmo un tal origine. San Domingo ha essite
fundate per piratas, e in nostre tempore le cortes de Anglaterra se carga de On poterea dicer que illo reguardava le Nove Anglaterra como un region livrate
popular Australia. al sonios del imagination, un region que on debeva abandonar al libere essayos
del innovatores.
Le emigrantes qui veniva establir se super le costas del Nove Anglaterra,
pertineva omnes al classes opulente de lor patria matre. Lor reunion super le solo Le colonias anglese e isto esseva un del causas principal de lor prosperitate
american presentava ab le origines le phenomeno singular de un societate ubi se ha semper gaudite de plus libertate interior e de plus independentia politic que le
trovava ni grande seniores ni plebe, e, pro assi dicer, ni povros ni riccos. Il colonias del altere populos. Sed in nulle parte iste principio de libertate esseva
habeva, proportionalmente, un plus grande massa de lumine expandite inter iste applicate plus completemente que in le Statos del Nove Anglaterra.
homines que intra alicun nation europee de nostre dies. Omnes, forsan sin
exceptar un sol, habeva recipite un education assatis avantiate, e alicunos inter
illes habeva facite cognoscer se in Europa per lor talentos e lor scientia. Le altere Le civilisation anglo-american es le producto de duo elementos perfectemente
colonias habeva essite fundate per aventureros sin familias; le emigrantes del distincte que alibi se ha frequentemente facite guerra, sed que in America on ha
Nove Anglaterra apportava con illes admirabile elementos de ordine e de morali- succedite a incorporar de alicun maniera le un in le altere e a combinar miracu-
tate; illes vadeva al deserto accompaniate de lor uxores e infantes. Sed lo que les losemente. Io vole parlar del spirito de religion e del spirito de libertate.
distingueva super toto de omne alteros esseva le objecto de lor interprisa. Il non
esseva le necessitate que les fortiava abandonar lor pais. Illes lassava ibi un
- 127 - - 128 -
Le ordine ordine con su dextera, se faceva le plus parve possibile inclinante se disgratiose-
mente in un saluto general sin serrar le mano a alicuno, e se sedeva
Anton Chekhov pesantemente super le sol sede non occupate exactemente opposite a su collega,
le francese.
Traducite del texto original russe per Nicolai Rabeneck
Ha bibite nimis, evidentemente! pensava Spichkin vidente su facie confuse.
REGISTRATOR COLLEGIAL LEV PUSTIAKOV, PRECEPTOR AL PROGYMNASIO Un platto de suppa esseva placiate ante Pustiakov. Ille prendeva le coclear in le
militar, habitava juxta su amico, le locotenente Ledenzov. A iste ille se dirigeva le mano sinistre, sed quia il occurreva a ille que in societate respectabile il non es
matino del nove anno. permittite mangiar con le mano sinistre, ille declarava que ille habeva jam dinate
Ascolta, Grisha, lo que io vole demandar te, ille diceva al locotenente post le e non poteva mangiar plus.
costumari gratulationes del nove anno, io non te importunarea si il non esseva Io ha jam mangiate Merci ille balbutiava. Io visitava mi oncle, le proto-
absolutemente necessari. Presta me pro hodie, mi columbetto, tu ordine de presbytero Yeleiev, e ille me persuadeva de de dinar a presso de ille.
Stanislas. Nam io dina hodie al domo del mercante Spichkin. E tu le cognosce,
Le anima de Pustiakov esseva plen de angustia constringente e de enoio irate : le
iste bandito Spichkin : ille adora ordines e omnes que non ha qualcunque in le
suppa oleva tanto gustose e le sturion vaporate emitteva un odor inusualmente
butoniera o pendente al collo ille considera como quasi villanos. E de plus, tu
sape, ille ha duo filias Nastia e Zina Io te preca como amico Tu me appetibile. Le preceptor tentava coperir le ordine con le mano sinistre pro liberar
le dextera, sed etiam isto semblava a ille non multo conveniente.
comprende, mi caro. Face me iste favor.
On lo remarcara Alora mi bracio jacera super tote mi pectore como si io me
Rubescente e balbutiante Pustiakov presentava su demanda, intertanto reguar-
poneva a cantar. Domino mie, si solmente le dinar esseva finite! Io pote dinar
dante timidemente le porta. Le locotenente blasphemava, il es ver, sed
consentiva. plus tarde al albergo!
A duo horas post meridie Pustiakov vadeva in un fiacre al Spichkines; ille habeva Post le tertie platto ille reguardava le francese timidemente, con un sol oculo, pro
si dicer. Tremblant, qui pro alicun ration esseva multo confuse, reguardava
le pellicia un pauc aperite e reguardava su pectore. Ibi radiava le auro e brillava
Pustiakov e etiam non mangiava. E post que le duo habeva reguardate le uno le
le colores de email del Stanislas prestate.
altero, illes deveniva ancora plus confuse e fixava le oculos super su plattos
De un maniera o altere on senti pro se mesme plus de respecto, pensava le vacue.
preceptor e tussettava. Un parve cosa, pote valer cinque rublos al plus, e causa
Ille lo ha remarcate, le porco! pensava Pustiakov. Io lo vide super su miserabile
nonobstante tante sensation!
facie que ille lo ha remarcate! Le bandito es un intrigante. Jam deman ille infor-
Quando ille arrivava al domo de Spichkin ille aperiva le pellicia largemente e se mara le director.
poneva sin haste a pagar le cochiero. Il le pareva que le cochiero se petrificava al
vista del epaulettes, del buttones, e del Stanislas. Contente de se mesme Le hospite e le invitatos mangiava le quarte platto e, como le fato lo habeva
determinate, illes mangiava etiam le quinte
Pustiakov tussettava e entrava in le domo. Quando ille se disvestiva de su
pellicia in le antecamera, ille jectava un reguardo in le sala. Ibi un dece-cinquena Un senior grande, con large nares capillute, con un naso curvate e oculos congeni-
de personas sedeva jam al longe tabula a dinar e mangiava. On audiva voces e le talmente constringite, se levava. Ille passava le mano super su capite e
tintinnar de plattos. exclamava :
Qui ha sonate ibi? se faceva audir le voce del maestro del domo. Ah, Lev Eh eh eh io io eh propone, eh, biber al salute del damas hic
Nikolaich! Entra, io vos preca, vos es un pauc tarde sed non importa Nos nos presente.
ha justo nunc sedite al tabula!
Le seniores se levava con ruito e elevava su bicarios. Un hurrah sonava a alte
Pustiakov expandeva le pectore, levava le capite, e fricante le manos entrava in voces per tote le habitation. Le damas surrideva e se poneva a lassar toccar lor
le sala. Sed ibi ille videva alique horribile. Al tabula, juxta Zina, sedeva su vitros. Pustiakov etiam se levava e prendeva su vitro in le mano sinistre.
collega Tremblant, preceptor del lingua francese. Monstrar le ordine al francese
significava provocar un multitude de questiones le plus disagradabile, significava Lev Nikolaich, presenta per favor iste vitro a Nastasia Timofeievna! se adres-
sava un senior a ille e le passava al mesme tempore un bicario. Persuade la de
facer se ridicule e contemptibile pro semper Le prime pensata de Pustiakov
biber!
esseva de aveller le ordine o de currer retro; sed le ordine esseva attaccate multo
solidemente e un retraite esseva jam impossibile. Hastivissimo ille coperiva le
- 129 - - 130 -
A su plus grande horror Pustiakov esseva fortiate iste vice de poner su dextera in Visita al mercato
action. E finalmente le Stanislas con su banda crispate videva le lumine del die e
luceva brillantemente. Le preceptor pallidiva, bassava le capite e reguardava Apuleio
timidemente verso le francese. Iste le reguardava equalmente con oculos surprise
Extracto de : LE ASINO DE AURO
e questionante. Su labios se distorqueva in un surriso astute e le expression
Traducite del texto original latin per Erich Berger
confuse dispareva lentemente de su visage
Julij Avgustovich! le hospite se adressava al francese. Si il vos place, passa me
POSTQUAM MI EFFECTOS ESSEVA DEPONITE IN MI CAMERA, IN MI VIA AL
ille bottilia!
banios, io primo va al Forum Cuppedinis pro emer alicun comestibiles. Ibi io vide
Indecisemente Tremblant extendeva su dextera verso le bottilia e oh, qual exponite pisces splendide. Habente demandate lor precio, io lo rejecta proque illo
fortuna! Pustiakov percipeva un ordine super su pectore; e illo non esseva simple- amonta a vinti-cinque drachmas e io los eme pro vinti. Como io va via, Pythias,
mente un Stanislas, illo esseva un integre Anna! Ergo etiam le francese habeva mi condiscipulo in Athenas, crucia mi cammino. Post alicun tempore ille me
fraudate! Pustiakov erumpeva in risos de gaudio e finalmente se placiava comfor- recognosce e hasta verso me amicalmente. Ille me imbracia e me basia affabile-
tabilemente super su sede Nunc non jam esseva necessari celar le Stanislas! mente. Mi Lucio, ille dice, un longe tempore ha vermente passate depost que
Ambos esseva culpabile del mesme peccato e consequentemente le uno non nos ha vidite nos; in facto il esseva le momento quando nos lassava nostre
poteva calumniar le altero o facer le risibile magistro Clytio. Sed que es le ration de tu viage a hic? Tu lo sapera deman, io
replica. Sed que es isto? Gratulationes! Nam io vide tu escorta e iste virgas e tu
Ah, ah hm! grunniva Spichkin quando ille videva le ordine super le
pectore del preceptor. habito que justo congrue con un magistrato. Io vigila super le precios del
mercato e io es edil; e si tu desira emer alique, io lo fornira con placer. Io decli-
S-si! diceva Pustiakov. Il es surprendente, Julij Avgustovich! Quante paucos nava, perque io habeva jam emite satis pisces pro mi cena. Sed post haber vidite
inter nos esseva proponite ante le ferias! Como nos es numerose e totevia le corbe e succutite le pisces pro obtener un melior vista de illos, Pythias diceva :
solmente vos e io ha recipite un! Es multo sur-pren-den-te! A qual precio ha tu emite iste piscalia? A pena, io diceva, io poteva fortiar le
piscator acciper vinti drachmas. Habente audite isto, ille sasiva immediate-
Tremblant nutava hilaremente e al mesme tempore exponeva le reverso sinistre
de su jachetta ubi resplendeva le ordine de Anna del tertie grado. mente mi dextera e me duceva retro al mercato del alimentos : E de qui, diceva
ille, ha tu emite iste vilitate? Io le monstra un vetulo qui sedeva in un angulo.
Post le dinar Pustiakov se promenava per omne le cameras e monstrava le ordine Immediatemente Pythias, in su capacitate de edil, crita a ille con voce multo
al seniorettas. Su anima esseva leve e libere ben que le fame constringeva su aspere : Non mesmo mi amicos e nostre hospites estranie tu sparnia, tu qui a un
stomacho. tal precio valuta ti ridicule pisces e qui reduce per le caritate del comestibiles le
flor de Thessalia a un imagine de solitude equal a un rocca. Sed tu non essera
Si io habeva sapite alique de iste fraude, ille pensava con invidia, reguardante
Tremblant qui justo tunc parlava con Spichkin super ordines, io me haberea impunite. Io te facera saper de qual maniera le improbos debe esser corrigite sub
mi autoritate. E post jectar le contento del corbe super le solo, ille ordina a un
simplemente attaccate un Vladimir. Qual damno que io non considerava illo!
official marchar super le pisces e fullar omnes. Contente de su severitate mi
Solo iste pensata le inquietava. In omne altere respecto ille esseva integremente amico Pythias me consilia vader via e dice : Me suffice, car Lucio, iste grande
felice. vergonia del vetulo. Consternate per su actos e multo stupefacte, io vade al
banios, private per le forte mesuras de mi providente condiscipulo e de mi moneta
e de mi cena.
- 131 - - 132 -
Energia Nos indige un tanto vigorose effortio de recerca super le energia pro le futuro
como lo a que le germanos nos fortiava in le disveloppamento del energia atomic.
Watson Davis Nos deberea consecrar a illo un milliardo de dollares e dece mille del melior cere-
bros. Nos debe :
Articulo del serie : IN LE FUTURO
Science News Letter, 1950, 13, p. 199 A. Discoperir le secreto del folio verde (photosynthese) e refacer lo chimicamente
Traducite del texto original anglese per Erich Berger e mechanicamente con efficacia real.
B. Cercar plantas, sia algas sia alteres, que pote melio capturar le lumine solar
pro alimentos, productos chimic, e materias de combustion.
ENERGIA ES NECESSARI PRO TOTO QUE OCCURRE IN LE MUNDO. IN TEMPORES
passate le plus grande parte del energia applicate esseva fornite per le fortia C. Reexplorar le fortia motor veniente del differentias de temperatura in le
muscular del homines e del animales domestic. oceano, del fluxo e refluxo, del sufflo del ventos, e del calor directe del lumine
solar. Risos del vangloriose exploitatores de nostre amplissime provision de
Hodie carbon, petroleo, aqua, e ligno nos da le grosso del fortia motor. Vostre
energia non deberea discoragiar nos.
musculos e mies es exempte de labor nimis dur.
D. Studiar le sol e le stellas per trovar nove directivas concernente le conversion
Fundamentalmente tote le energia de nostre terra veni del sol. Le calor e le de materia in energia, nam illo es lo que provide de combustibile iste corpores
lumine del sol octo minutas distante de nos in tempore de viage del radiation flammante.
es cosa vital.
E. Trovar elementos, ultra uranium e thorium, que contine usabile energia
Tote carbon e tote petroleo es lumine fossilisate del sol. Nos vive del energia nucleari.
immagazinate de eras passate. Nos expende extraordinari ricchessas accumulate
eones ante que nostre ultime atavos comenciava evolver. Si nos non habeva tanto
de illos, omne pecia de carbon e omne gutta de petroleo esserea como tante auro o
uranium. Illos es irrenovabile.
Le energia que nos cape per subjugar le cadita de aqua retenite per grande dicas,
es le production de iste anno. Ita etiam le ligno que nos arde usa un lumine solar
relativemente recente, un energia solar que ha un etate de solo alicun annos. Le
energia del homine veni del calorias de nostre alimento usualmente crescite solo
alicun menses retro.
Per via experimental le fission del uranium como in le bomba atomic ha
aperite un nove fundo de energia item irrenovabile e extrememente limitate
malgrado le facto que un libra de materia integralmente convertite in energia
fornirea tote le fortia electric del Statos Unite de America pro quasi un mense.
Nos certo non es al bordo penose de un carentia de energia sed un reguardo al
futuro deberea inquietar nos pro le amor de nostre infantes.
Le carbon e le petroleo es si preciose a causa del substantias chimic que illos
contine que il esserea logic de prohibir arder los pro obtener fortia motor. Nos
prepara aperir le grande depositos de schistos petroleofere.
Nostre uso del importationes currente del lumine que le sol infunde super nos, es
pietosemente inefficace. Le campos e silvas usa solmente un parve fraction del
radiation que illos recipe. Sed nos non pote mesmo construer un fabrica si efficace
como le folio verde.
- 133 - - 134 -
Le administration de recercas scientific Pois, como obtener un bon administrator? Question dificilissime! Si vostre scien-
tista le plus competente es anque un bon administrator, vos es fortunat e non ha
L. Sprague de Camp problema. Ma isto es infrequente, proque le qualitates que face le melior scien-
tista son nulmente los del melior administrator.
Astounding Science Fiction, julio 1951, pp. 128 et seq.
Traducite del texto original anglese per Hugh E. Blair, Iste contradictiones e dificultates son minus evidente in laboratorios que face
ilustrante le uso del ortografia regularizat, del participios passat iregular, e del tests routinari de ingenieria. In tal organizationes un ingeniero manea un trupa
distinction de infinitivos in -er e -ere. Vide 15, 57, 79, 116, 134, 148. de tecnicos sin grados in plus o minus le mesme maniera in que il vel manear un
departimento de production.
SCIENTISTAS VARIA JUSTO COMO NOS ALTEROS. HA SAPIENTES E FATUOS, Ma tan tosto que on admite alcun originalitat o pensamento, on ha recerca, e
sobrios e dissipatos, solitarios e gregarios, corteses e inciviles, puritanos e licen- quanto plus recerca on ha, quanto plus pur le scientia es, tanto plus grande son
tiosos, industriosos e pigros, et cetera. Como genere iles exhibi certe tendentias. le dificultates administrative. Ilos anque augmenta con le grandor del organiza-
Per exemplo, iles son totos de alte inteligentia. Le scientista pote essere stupide tion, atingente un maximo in le laboratorios del governamento e in los del grande
re certe cosas, ma il debe haver le basic potentia mental que es requisit pro companias privat.
devenir scientista; il non pote essere moron in le stricte senso psicometric.
Alcun veces, como io ha dicte, un bon scientista es anque un bon administrator, e
Essente plus inteligente que le homines medie, forsan le scientistas tende anque in tal casos non existe problema. Ma altere veces on ha de concocere un schema
a essere plus judiciose, ma isto non impedi alcunos inter iles de cadere in dificul- special pro altiar tal o tal scientista (in paga e respecto) del rango subalterne al
tates amorose, de essere decepte per obvie mistificationes e fraudes, o de position superior que il merita sin actualmente ponere le in carga de un departi-
imbraciar doctrinas pseudoscientific. mento. On le apela consultante o ingeniero senior o tal, e on le recompensa
Le psicologo Sheldon pensa que le scientistas tende verso su tipo ectomorfic in lor per dar le minus labor a papiro e plus libertate, in vice del reverso, le qual es le
fisico e cerebrotonic in lor temperamento. De lo que io ha viste de scientistas io so lot normal del executivo.
inclinat a concurere. Le ectomorfo es le homine magre, e le cerebrotonico es le Ecce un exemplo del absurditates inherente in iste paradoxo : Durante le secunde
individualista pensative, introvertite, nervose, quiet, e maestro de se mesme. Il Guera Mundial haveva un fisico de fama mundial qui laborava al Projecto
ama laborar solo, prefere ideas a homines, e invetera ben, deveniente arugat e Manhatan a Los Alamos. Pro dar le un rango comensurat con su position in le
coriacee in vice de grasse de pancia e de gena. campo scientific, le governamento del Statos Unit haveva de emplear le a un de
De tot le homines, le scientistas son, in general, le individualistas le plus obstinat su ratas le plus alte, le qual significava que quando le carta del organization era
e refractori del mundo, comunmente inofensive ma capace de persequere lor fines planat iste homine era le tertio in comando a Los Alamos. Ordinarimente isto
con le intensitat fanatic de un mania. Si non era assi, iles non vel jamais submi- significava nulo; le primo e le secundo maneava toto e permiteva al tertio seder in
tere se al longe e intense processo educational requisit a facere un scientista. su sede a cerebrar. Ma veniva le tempore quando le primo e le secundo era ambos
via al mesme tempore, e nostre heroe se trovava director non solo in teoria ma in
Ubi e como labora le scientistas? Un minoritat bastante parve geologos, meteo- practica. Un mantenitor entrava pro vider le director e dava al fisico un longe
rologos, biologos, archeologos, et cetera va via in expeditiones inter le quales reporto re alcun hasardo periculose de incendio que il haveva trovat, le qual
iles labora in lor oficios o instrue in scolas e universitates. Le resto labora in labo- debeva essere adjustat imediatmente. Quando le mantenitor haveva finit, le
ratorios governamental o privat. Le privates son los de companias fisico le reguardava vago e diceva : Ma isto non ha cosa a facere con fisica! E
manufacturari, de universitates, e de altere institutiones como museos e centros alora il tornava in alto le oculos e se retirava de nove al Nirvana del plus alte
medical, e de alcun individuos ben proviste. fisica matematic.
Laboratorios son rarmente tan net e lucente como ilos apare in le cinemas re Le lot del administrator scientific es bastante exigente. Il ha de ir tan lontan
scientistas nobile. In su vice ilos son incombrat de pecias de cablo electric, de como possibile in dar a su scientistas le optime conditiones de labor, ma il pote
tubaje e vitraje, de suportos, de lunches de mecanicos e vetule magazines tecnic, rarmente ir bastante lontan pro lor gusto. Iles vole laboratorios stockat con equi-
de cinerieras facte de parafernales scientific disjectat, et cetera. pamento ilimitat que iles pote simplemente prendere del stockario sin mesmo
In multe sortas de labor ha un rude corelation inter le general habitos de labor de signar un recepta. Sub tal conditiones le administrator non vel saper lo que
un homine netitat, agradabilitat, punctualitat, et cetera e le merito de su ocure, e si le oficio central veniva querere que faceva su genios pro justificar su
labor. Ma al scientistas isto non se aplica. Alcun bonissime scientistas son expensa, il vel haver grande dificultat a replicar.
personas disordinat qui seque nul horario regular e qui grunni a totos. Es neces-
sari un bon administrator pro ben evaluar le merito del homines sub il e pro
transvider tal cosas superficial como lor disnetitat de aparentia o lor caracter
disagradabile.
- 135 - - 136 -
GRAMMATICA DE INTERLINGUA GRAMMATICA DE INTERLINGUA INDICE
Al altere latere le administrator ha de guardar se contra le superorganization, un

morbo que floresce in grande organizationes in general, e in departimentos gover-
Indice
namental in particular. Ha personas qui ama cel parve cartas con lor lineas e
cassas como un porco ama le fango. Si on les da un mano libere iles va elaborar (Un numero refere al paragrapho. Un LOS, TERMINATIONES, GENERE
addite significa iste paragrapho e le NATURAL, PREFIXOS, SUFFIXOS.
tante relationes interserat, tante lineas de autoritat, e tante committees; iles va sequentes.) Lista de affixos e elementos similar de
ordinar tante meetings e consultationes e memoranda in octuplicato que le orga- composition (tractamento principal es in
nization es paralisat per mer complexitat. a: cursiva) :
usate pro exprimer a- 158, 140;
Le superorganization es specialmente perniciose pro scientistas, qui general- functiones dative 26, 76; -abile 152 , 145-147;
mente ama laborar solo e qui ha in un certe grado devenit scientistas a fin de usate con infinitivo 84 ad- 157;
-ada 138, 152, 154, 137, 145-147;
poter facere lo. accento : aero- 161;
nulle accentos usate 1; -age 7, 138, 152, 154, 15, 137, 145-147;
Uno qui tenta manear homines o activitates pro alcun proposito debe expectar vide etiam SIGNOS DIACRITIC -al 139;
dificultates, ma isto non es un ration adequat pro abandonar un projecto meri- regulas 10 ; -alia 138, 137;
tose. Pro succeder, un expedition o un laboratorio non debe essere un que non ha in tempore futur 107; -amento 152, 154, 145-147;
dificultates de personalitates o de administration ma un que atinge su objectivos accordo : amphi- 158;
in despecto de ilos. nulle accordo del adjectivos 32; -an 139, 138;
in appositivos 30; -ana 138, 158;
in pronomines personal -ano 138, 139;
de tertie persona 58, 61 -anta 118;
accusativo : ante- 157;
vide 71 -ante 93, 152 , 41, 141, 145-147;
anti- 157;
adjectivo : 31-42; -antia 93, 152, 154, 141, 145-147;
possessive 64 ; apo- 158;
demonstrative 78 ; -ar (adj) 139;
participial 93-97; -ar (v) 140, 154;
postverbal 97; archi- 161;
numeral 118-127; -ari 139, 138;
usate como pronomine -aria 138;
o substantivo 38-41, -ario 138, 139;
etiam 64, 78; -astra 138, 137;
comparation 34-38; -astro 138, 137;
position 33; -ata 138, 137;
nulle inflexion o accordo 32; -ate 95, 139, 152 , 149 ;
nomines proprie -ation 152, 154, 145, 149;
con functiones adjectival 29; -ative 152, 153, 149;
substantivos usate -ato 138;
como adjectivos in anglese 28; -ator 152, 149;
derivatos ab adjectivos 45-47, 140-144; -atori 152 , 149;
derivation de adjectivos 139, 142, -atorio 152, 149;
etiam 152, 154, -atrice 152;
e vide COMPOSITION -atura 152, 154, 149;
adjectivos demonstrative e auto- 157;
pronomines 78-79 bi- 128;
adjectivos possessive 64, 65; cata- 158;
presentation tabular 54 centi- 128;
circum- 157, 158;
adverbio 43-53; co- 157;
primari 44, 47; con- 157, 158;
derivate 45-47; contra- 157;
numerales adverbial 130; deca- 128;
expressiones adverbial 48; deci- 128;
position 52 ; di- 128;
comparation 50; dia- 158;
vide etiam PARTICULAS GRAMMATIC dis- 157;
affixos : dodeca- 128;
vide etiam COMPOSITION, DERIVA- dys- 158;
TION, CONSTRUCTION DE VOCABU- -e 97, 152 , 145, 149;
- 137 - - 138 -
ecto- 158; -illion 118; -ophila 161; Anglese-Interlingua, lista de vocabulos :

electro- 161; -iloque 164; -ophile 161; Section : Appendice 2
en- 158, 157; -imento 152, 154, 145-147; -ophilia 161; apposition : 30
-ena 129; -in 139; -ophilo 161;
endo- 158; in- 157, 140, 158; -ophoba 161; articulo : 17-21;
-ente 93, 152 , 41, 141, 145-147; -ina 138 ; -ophobe 161; in uso pronominal 21;
-entia 93, 152, 154, 141, 145-147; -ino 139; -ophobia 161; definite 17, 18, 21;
ento- 158; inter- 157; -ophobo 161; indefinite 19-21
epi- 158; intra- 157; -or 152, 145, 148 ; articulo definite 17 , 21;
equi- 161; intro- 157; -ori 152 , 145, 148 ; in uso pronominal 21
-er 139; -ion 152, 154, 139, 145, 148 ; -orio 152, 145, 148;
articulo indefinite 19-21;
-era 138; -iose 139; -oscopia 161;
in uso pronominal 21
-eria 138, 152, 154, 10, 137, 145-147; -ipare 164; -oscopic 161;
-ero 138, 137, 139; -ipede 164; -oscopio 161;
-esc 139, 137; -isar 140, 15, 138; -oscopo 161; cambio orthographic :
-ese 138 , 41, 137; -ismo 138, 141, 140; -ose 139; in derivation 137;
-esime 125, 10; iso- 161; -osis 138, 139; in formationes plural 25
-essa 138, 141, 137, 152; -isone 164; -otic 139, 138; caso subjective :
-eto 138; -issime 36, 10, 137, 142; paleo- 161; de pronomines personal 54-61, 63;
-etta 138, 137; -issimo 47, 10, 137; pan- 161; de pronomines relative 76
-ette 142, 137; -ista 138 , 141 , 140; para- 158;
comparation :
-etto 138, 137; -ita 138; penta- 128;
de adjectivos 34-38;
ex- 157; -itate 141; per- 157;
de adverbios 50;
exo- 158; -ite (subst) 138; peri- 158;
formas irregular 37
extra- 157, 158; -ite (adj) 95, 152 , 148 ; photo- 161;
extro- 157; -ition 152, 154, 145, 149; pluri- 128; composition 155-162;
gran- 157; -itis 138; poly- 128; per prefixos 156-158;
hecto- 128; -itive 152, 149; post- 157; per formas compositori 159-162;
hemi- 128; -itor 152, 149; pre- 157; con numerales multiplicative 128;
hepta- 128; -itori 152 , 149; pro- 157; in conjunction con derivation 163 ,
hetero- 161; -itorio 152, 149; proto- 161; vide etiam 140
hexa- 128; -itrice 152; pseudo- 161; conditional 107 ;
homeo- 161; -itude 141; quadri- 128; vide etiam 103
homo- 161; -itura 152, 154, 149; quasi- 161;
hydro- 161; -ive 152 , 145, 148 ; radio- 161; conjugation :
hyper- 158; -ivome 164; re- 157; vide VERBO;
hypo- 158; kilo- 128; retro- 157; nulle inflexion personal 98;
-ia (non-accentuate) 138, 141, 152; macro- 161; -rice 152; tabula de conjugation 115
-ia (accentuate super -i) 138, 141, 10; medie- 126; semi- 128; conjunctiones 165;
-ial 139; -mente 45, 130; sesqui- 128; expressiones conjunctional 166;
-ian 139, 138; meta- 158; sub- 157, 158; punctuation in propositiones
-iana 138; micro- 161; super- 157, 158; conjunctional 16;
-iano 138, 139; milli- 128; syn- 158; vide etiam PARTICULAS
-iardo 118; mis- 157, 158; tele- 161; GRAMMATIC
-ibile 150, 152 , 145-147; mono- 128; tetra- 128; construction de vocabulos 135-166;
-ic 10, 139, 138; multi- 128; trans- 157, 158; vide etiam DERIVATION
-ica 10, 138; myria- 128; tri- 128;
-icida 161; neo- 161; ultra- 157, 158;
-icidio 161; non- 157; uni- 128; datas 132
-ico 10, 138; -o (adv) 47, 130; -ura 152, 154, 145, 148 ; dativo :
-icole 164; octa- 128; vice- 157 exprimite per preposition 26, 76;
-iente 93, 152 , 41, 141, 145-147; -ographia 161; alphabeto : 1 vide etiam 71
-ientia 93, 152, 154, 141, 145-147; -ographo 161; de :
-ier 139; -oide 138 ; anglese, tractos distinctive :
vocales final obscurate 3; usate pro exprimer
-iera 138, 137; -ologia 161; functiones genitive 26, 76;
-iero 138, 137, 139; -ologo 161, 10; substantivos usate como adjectivos 28;
composition per juxtaposition 159; usate con infinitivo 84, 89
-ifere 139, 10; -omana 161;
-ific 10, 139, 140; -omane 161; omission del pronomine relative 76; declination :
-ificar 140, 137; -omania 161; gerundio 83; nulle formas de caso del substantivos 26;
-iforme 164; -omano 161; to ante infinitivo 84; nulle formas de caso de adjectivos 32;
-il 138, 41; -ometro 161; accusativo con infinitivo 90; formas de caso de pronomines 54, 62
-ilingue 164; omni- 161; formas de tempores progressive 80, 94
- 139 - - 140 -
derivation 135-154; grammatica minime : particulas grammatic 134 question 116;

ab substantivos 138-140; Section : Introduction : Principios uso de infinitivo in 92
participio passate 95-97;
ab adjectivos 45-47, 140-144; general
position in relation a pronomine 69
ab verbos 145-154; sequentia de tempores 117
de substantivos 138, 141, haber : participio presente 93 ;
position in relation a pronomines 69 signos diacritic :
etiam 152, 154; functiones auxiliar 105 ; non usate in vocabulos de Interlingua 1;
de adjectivos 139, 142, presente irregular optional 101 passivo 112-114; in vocabulos hospite 9
etiam 152, 154; exprimite in constructiones reflexive 68;
hora del die 133 subjecto grammatic 59
de adverbios 45-47; infinitivo passive 88
de verbos 140, 144, subjunctivo :
imperativo 110 ; plural :
e vide COMPOSITION non exprimite 80;
infinitivo usate como imperativo 91 de substantivos 25, 29;
desinentias : de adjectivos usate como forma exceptional sia 111
vide TERMINATIONES infinitivo 81-92; pronomines o substantivos 39; substantivo 22-30;
terminationes 82; de pronomines 61;
diphthongos 5 vide etiam NOMINES PROPRIE;
uso de prepositiones con infinitivo 84-89; plural optional de adjectivos usate como substantivos 38-41;
duple consonantes 6; position in relation a pronomine 69; tempore presente de esser 101 substantivos anglese
elimination in orthographia collateral in questiones 92;
possessivo : con functiones adjectival 28;
15a pro themas general, vide VERBO
vide GENITIVO derivatos ab substantivos 138-140;
duration de sono 12 Interlingua-English Dictionary : derivation de substantivos 138-141,
relation al Grammatica de Interlingua, prefixos 155-158, etiam 152, 154,
Section : Prefacio al secunde edition etiam 161a, 164; e vide COMPOSITION
esser :
vide AFFIXOS pro lista complete
passivo auxiliar 112 ; intonation 12 substantivation :
optional formas irregular 101, 104 prepositiones 165-167; de adjectivos 38-41,
majusculas : usate pro exprimer functiones de demonstrativos 78,
expressiones :
uso de majusculas 14 de caso 26, 76; de numerales fractional 126,
adverbial 48;
post infinitivos 84-86, 89; de numerales ordinal 125,
prepositional e conjunctional 166 masculo, masculin : expressiones prepositional 166; de infinitivo 83
vide GENERE NATURAL duple prepositiones 167;
facer : vide etiam PARTICULAS GRAMMATIC suffixos :
to cause (to do) e neutre : postsubstantival 138-140;
principios : postadjectival 141-142, etiam 45;
to cause (to be done) 70, 88 vide GENERE NATURAL determinar le grammatica minime : postverbal 145-154;
femina, feminin : numerales 118-133; Introduction
vide GENERE NATURAL vide etiam 161b, 164
adverbial 130; principios general : e AFFIXOS pro lista complete
forma familiar de adresse 57 cardinal 118-124; Section : Introduction
ordinal 125; superlativo :
formas de caso : pronomines 54-79;
collective 129; vide COMPARATION
vide DECLINATION vide ADJECTIVOS DEMONSTRATIVE,
decimal 123; e SUPERLATIVO ABSOLUTE
formas irregular : fractional 126; PRONOMINES PERSONAL, etc.;
superlativo absolute 36
de plurales in vocabulos hospite 25; multiplicative 127; position in relation a verbo 53;
de adverbios derivate 47, 49; adjectivos usate como pronomines 38 , syllabation 13
compositos multiplicative 128
de comparation 37; etiam 64, 78 syntaxe :
de themas de verbo 146, 148 , 152; nominativo : Section : Introduction
vide CASO SUBJECTIVE pronomines personal 54-63, 69-73;
Section : Appendice 1 presentation tabular 54;
nomines proprie : genere de tertie persona e accordo 58, 61; tabulas e expositiones :
genere grammatic : uso de majusculas in 14; indefinite 60; de pronunciation 4;
nulle genere grammatic in Interlingua con functiones adjectival 29 definite 61; comparation de adjectivos 37;
23, formas de caso 63; adjectivos non substantivate in -o/-a 41;
sed vide GENERE NATURAL ordine de parolas : position 69-71, 73; pronomines personal 54, 68;
genere natural : position de adjectivo 33; omission de 59 adjectivos possessive 54;
in uso pronominal position de adverbio 52 ; pronomines personal indefinite 61 formas de tempore passive 112;
de articulos 21; position de pronomines 69-71, 73, 88; conjugation 115;
in questiones 116 pronomines reflexive : numerales 116;
in substantivos 24; formas de 66;
in appositivos 30; orthographia 1-9; formas compositori numeral 128;
uso 67 ; particulas grammatic 134;
vide etiam PRONOMINES PERSONAL e collateral 15; position 69-71, 73
ADJECTIVOS DEMONSTRATIVE; cambios in derivation 137 suffixos 138-154, 161b, 164;
substituto pro genere in possessivos pronomines relative 74-77; prefixos 157-158, 161a
de tertie persona 65 indefinite 21; tempore futur 107
partes del discurso 17-133; punctuation in propositiones relative 16
genitivo : vide SUBSTANTIVO, ADJECTIVO, etc. tempore passate 102-104;
exprimite per preposition 26, 76; pronunciation 1-12 optional forma irregular de esser 104
particula interrogative 116;
de pronomine relative 76 sequite per infinitivo 92 punctuation 16, 52 tempore passate perfecte 105
- 141 - - 142 -
GRAMMATICA DE INTERLINGUA GRAMMATICA DE INTERLINGUA ABBREVIATIONES
tempore presente 99-101;

optional formas irregular 101
variante collateral de Interlingua :
orthographia 15; Abbreviationes
formas special 57, 79, 116, 134;
tempore presente perfecte 105
adjectivos participial 97;
tempores : verbos in -ere 148; In tanto que es possibile le utensiles usate in iste Grammatica es conventional o
vide TEMPORE PRESENTE, TEMPORE Section : Textos exemplar : Le explicative in se ipse. Abbreviationes es utilisate solmente pro classificar fre-
PASSATE, etc. administration de recercas scientific quente occurrentias grammatic e lexical :
tempores composite : verbo 80-117;
vide TEMPORE PRESENTE vide themas specific, [A] anglese interj interjection
PERFECTE, TEMPORE PASSATE tempores, modos, etc.;
PERFECTE, TEMPORE FUTUR, adj adjectivo interr interrogativo
auxiliar 101, 104 , 108, 112 ;
CONDITIONAL; duple thema 146-150, etiam 152; adv adverbio ISBN International Standard
position de pronomine derivation ab verbos 145-154, etiam 83; art articulo Book Number [A]
in tempores composite 70 derivation de verbos 140, 144, cf. confer [L], confere, compara [L] latino
terminationes : e vide COMPOSITION. Co. compania m masculin
de substantivos 22; verbos auxiliar : n noun [A]; substantivo
conj conjunction
de adjectivos 31, 136, 164; in tempores passate composite 105;
dem demonstrativo n. neutre
de adverbios 47; in futuro e conditional 108;
de demonstrativos 78; Dr. Doctor [P] portugese
in le passivo 112
de verbos 81, 146; EID English-Interlingua Dictionary [A] part particula
foranee 136; verbos de duple thema 148
etc. et cetera; e altere compositos del pers persona
in orthographia collateral 15h; vocabulos foranee 9
mesme patrono. p.ex. per exemplo
in derivation 136; vocabulos hospite 9;
que exprime genere natural 39-41, 58, 78 in variante collateral 15; f feminin Ph.D. Doctor in Philosophia
textos exemplar : plural 25 [F] francese pp. paginas
Section : Appendice 3 [G] germano pp participio passate
[H] espaniol prep preposition
[I] italiano pron pronomine
IALA International Auxiliary Language refl reflexivo
Association [A] rel relativo
i.e. id est [L]; il es, illo es Sr. senior
IED Interlingua-English Dictionary SUA Statos Unite de America
impers impersonal subst substantivo
Inc. [A] incorporate(d) [A]; societate per v verbo
actiones
indef indefinite
inf infinitivo
- 143 - - 144 -

Grammatica de Interlingua (A4) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grammatica de Interlingua (A4) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Iste traduction es multo indebitate a

Piet Cleij (Paises Basse),

Selahattin Kayalar Imprimite per

Copyright per U.M.I., 2005

Prime Impression, 2005

recommendate pro uso in connexion con le

Library of Congress Catalog Card Number: 75-154059

Composition per medio de formas compositori . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Introduction Le vocabulario de Interlingua per IALA es incorporate in le Interlingua-English

Grammatica u normalmente como -u in anglese {plural} ; quando non accentuate ante un

Punctuation Partes del discurso

18 Le articulo definite es usate in toto como in anglese.

20 Le articulo indefinite es usate como in anglese.

21 Le ARTICULO DEFINITE e le INDEFINITE ambes ha in commun con le adjectivos Substantivos

34 Grados de COMPARATION es exprimite per le adverbios plus e minus.

Adverbios (b) adjectivo (e) adverbio (o)

52 Le POSITION DEL ADVERBIOS coincide in principio con le usage anglese. Le

Pronomines 58 Le tertie persona singular ha formas que distingue como in anglese

2nde pers. tu te te te tu tue Il face frigido.

2nde pers. vos vos vos vos vostre vostre

Le documentos, le importantia del quales esseva dubitose Verbos

Le uso de e inter le elementos que es a adder es sempre possibile e sempre Ordinales

Omne altere numerales fractional es formate secundo le patronos sequente : Un e un medie :

Lista de particulas grammatic forsan : perhaps, maybe lo : it;

Construction de parolas In le paragraphos sequente le typos structural le plus importante es describite,

I Derivation I.A Derivation ab substantivos

3. = adherente o discipulo de ; p.ex. -ata

2. = sposa de ; p.ex. nove formationes :

= parve o minor; p.ex. -ico

-iera 3. = doctrina o practica de, o concernite con ; p.ex.

-ite I.A.b Adjectivos derivate ab substantivos

nove formation : -al

-itis nove formation :

I.A.c Verbos derivate ab substantivos -ificar

I.B Derivation ab adjectivos -ista

= stato o qualitate de esser ; p.ex. I.B.b Adjectivos derivate ab adjectivos

1. = stato o qualitate de esser ; p.ex. -ette

I.C Derivation ab verbos Secunde thema

-ante (-ar), -ente (-er), -iente (-ir)

-atura (-ar), -itura (-er, -ir) Adjectivos derivate ab verbos

Suffixos postverbal substantive (5) -ation

156 Il es conveniente distinguer inter PREFIXOS GENERAL e TECHNIC. Le distinction anti-

= precedente in tempore, position o rango; p.ex. retro-

= avante, in avante; p.ex. nove formation :

super- II.A.b Prefixos technic

160 Composition active in Interlingua es ligate a, sed completemente libere intra le

= instrumento de mesura; p.ex. -ophobe

III Derivation composite

165 LE PREPOSITIONES E CONJUNCTIONES include un numero de compositos que

Appendice 2 Vocabulario Anglese-Interlingua

Al altere latere le administrator ha de guardar se contra le superorganization, un

ecto- 158; -illion 118; -ophila 161; Anglese-Interlingua, lista de vocabulos :

derivation 135-154; grammatica minime : particulas grammatic 134 question 116;

tempore presente 99-101;

You might also like