Ekzekutivi Dhe Administrata Publike

Instituti i Trajnimit te Administrates Publike
Ekzekutivi dhe administrata

publike
Trajnim pr npunsit civil n periudh prove
Qndra e Trajnimit t Prgjithshm
TIRANE 2010
Kursi: Prezantimi me Administraten Publike
Pjesmarresit: Nepunesit civile ne periudhe prove
Programi
TEMA: QEVERIA N SISTEMIN KUSHTETUES; LLOJET E QEVERIS FORMIMI I

QEVERIS VOTBESIMI I QEVERIS
TEMA:STRUKTURA DHE PRBRJA E QEVERIS:

Kryeministri; Zvendskryeministri; Ministrat, Kryeministria, Ministria,
Kshilli i Ministrave
1. Kolegjialiteti
2. Prgjegjsia kolegjiale
3. Zhvillimi i mbledhjeve t mbylluara
TEMA: : FUNKSIONET E QEVERIS
Funksioni i drejtimit politik:

Progami politik;
Politika e brendshme;
Politika e jashtme.
Funksioni administrativ:
Udhheqjen e prgjithshme t administrats;
Politikat administrative;
Rekrutimi.
Funksioni me karakter normues:

Propozon ligje (neni 81 i KSH);
Nxjerr akte normative me fuqin e ligjit (neni 101 i KSH);
Nxjerr vendime dhe udhzime.
Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Bulevardi Zogui Pare, Godina 57, Tirane, Albania Tel:+355 4 2240759 Fax: +355 4 2271860
www.itap.gov.al 2
N e teresine e tij the state eshte nje concept dominant ne Europen kotinentale,
ndersa the government eshte nje koncept dominant ne USA, Britani dhe
Australi..
Ne nje shoqeri demokratike, permes nje procesi politik kushtetues, shoqeria ia beson
shtetit zbatimin e funksioneve e detyrave te caktuara administrative, te vendosura ne
legjislacion. Zbatimi i ketyre funksioneve e detyrave realizohet nga institucionet e
administrates publike (te krijuara dhe organzuara) ne forme te ndryshme juridike dhe
administrative te cilat jane thjesht instrumente ne dispozicion te shtetit.
Eshte pergjegjesi e shtetit te zgjedhe m efektivin nder keto instrumente, nder keto
FORMA ORANIZATIVEne menyre qe te arrihet zbatimi i detyrave ndaj shoqerise
ne menyren me efektive dhe efiente. Te drejtat e individeve nuk duhet ti
nenshtrohen zgjedhjes se bere per formen juridike ose organizative te institucioneve te
administrates publike. Dhe ministrat jane gardiane te arritjes se interesave publike
dhe mbizoterimit te interesave te shoqerise mbi interesat organizative.
Ne pjesen me e madhe te Vendeve perendimore core government perkufizohet ne

ministrite apo Departamentet e ekzekutivit te cila ane nen kontroll dhe drejtimin e
drejperdrejte te nje minstri.
Parimet baze per themelimin e sistemit institucional te administrates publike
Sistemi i organeve te sektorit qeveritar duhet

1. Te jete ne perputhje me detyrat kryesore te qeverise;
2. Te mundesoje zhvillimin koherent dhe implementimin e politikave te qeverise;
3. Te shikohet si legjitim nga shtetasit; dhe
4. Te perdori efektivisht burimet publike per arritje e objektiva te rendesishem
publike.
Duke qene se sistemi i organeve te administrates publike ne shtetet anetare te OECD

ka evoluar pergjate shekujve duke pasur ndikimin politik dhe kulturave
administrative, nuk ekziston nje sistem uniform te administrates publike qe te jete
i duhuri. Megjithate, ka disa parime qe duket siku jane ndjekur nga gjithe
administratat publike pergjate zhvillimit te sistemit institucional. Me poshte vijojne
me te rendesishmit.
Ligjshmeria
Funksionet e administrates publike ne kuadrin e ligjit dhe politikes se approvuar nga
perfaqsuesit e zgjedhur legjitime (Parlamenti, Presidenti, Kabineti i Ministrave).
Parlamenti ushtron mbikqyrje legjislative mbi qeverine, ndersa anetaret e Kabinetit te
Ministrave bejne drejtimin e politikes dhe supervizimin ligjor direkt ose indirekt mbi
administraten nen varesi te ministrit. Si rrjedhoje, per te pasur kontroll demokratik
mbi ligjshmerine e veprimtarive te administrates publike, organet e administrates
publike duhet te jene pjese e sistemit ministerial dhe te jene nen mbikqyrjen (forme e
dobet, qe mundeson menyra per kontrollin ligjor hierakik, aprovimin e buxhetit dhe

www.itap.gov.al 3
emertimin e drejtuesit) apo varesine (forme e forte, qe pervec percaktimeve te

mesiperme per mbikqyrjen perfshin udheheqjen direkte te politikave ministeriale dhe
nje nivel te larte autoritar per zgjidhjeje konfliktesh).
Per disa funksione te nje organi publik, kufizimet mbi shkallen e ndikimit politik
mund te jene te deshirueshme per te shmangur situatat e konfliktit te interesave. Per
shembull, eshte nje praktike e mire ndarja organizacionale e pergjegjesive politik-
berese dhe kontrolli i zbatimit te politikave i shfaqur si funksion kontrollues apo
regullator. Ne te tilla raste, mund te krijohet nje institucion i mbikqyrur sipas nje ligji
te vecante dhe mund ti raportoje Parlamentit me shume se Kabinetit te Ministrave.
Pastaj kontrolli i ligjshmerise se veprimeve te ketij organi publik do kryhet nga
Parlamenti (Parlamenti do kete nevoje per marreveshje te vecanta dhe kapacitet per ti
mundesuar MP ushtrimin e kontrollit ligjor). Si regull, institucionet jashte kontrollit
direkt te qeverise jane pak. Zakonisht, zyrat shteterore te auditimit apo zyra e
Avokatit te Popullit i raportojne direkt Parlamentit. Por ne disa vende, institucionet qe
regullojne aktivitetet e tregut behen autonom per te parandaluar nderhyrjen politike
direkte dhe favorizimin.
Kjo autonomi percaktohet me ligj te vecante dhe zakonisht reflekton sa me poshte:
procedura te ndryshme emertimi per titullaret (me emerimin nga Kabineti dhe miratim
nga Parlamenti);
marreveshje pergjegjshmerie te ndryshme (direkt tek Parlamenti apo ne Republikat
presidenciale tek Presidenti);
apelime dhe revokime procedurash te ndryshme vendim-marrese (vetem me gjykate);
shpesh ndan personalitetin juridik (jo si rasti i organeve ne varesi herarkike te
ministrave); dhe
ne disa raste, autonomi organizacionale duke vendosur keto organe jashte sistemit
institucional te cdo ministrie.
Klauzola e fundit (v) eshte nje rast extrem i percaktimit te autonomise se nje
institucioni publik dhe duhet perdorur me mase. Efekti i mundshem negativ i
themelimit te shume institucioneve jashte Kabinetit te Ministrave perfshin: zbehje e
ndarjes funksionale mes legjislativit dhe ekzekutivit, fragmentimin e administrimit,
nevoja per nje kapacitet mbikqyres shtese ne Parlament, implikime negative per
pergatitjen e nje buxheti shteti te konsoliduar.
Kerkesa themelore per sigurimin e ligjshmerise se veprimtarise se organeve publike

eshte venia ne varesi te nje ministri pergjegjes per politiken brenda kornizes se te
ciles vepron organi apo ndryshe nepermjet vendosjes se nje kontrolli efektiv
Parlamentar.
Koherenca funksionale dhe politike
Organet publike qe funksionojne brenda nje sektori politik vendosen hierakisht nen
nje sistem ministerial per te mundesuar koordinim efektiv te zbatimit te politikes dhe
reduktimit te mbivendosjes se pergjegjesive dhe kostove tranzaksionale. Disa fusha

www.itap.gov.al 4
mund te ngjajne sikur jane nen juridiksionin e me shume se nje ministri, psh tregtia e
jashtme (Punet e Jashtme dhe Ekonomia) apo kontrolli i cilesise se ushqimit
(Shendetesia dhe Bujqesia). Kur pergjegjesite per aspekte te ndryshme te politikes
bien mes disa ministrive, mund te kete mungese efektiviteti per shkak te mungeses se
kooperimit dhe/ose shmangia e disa masave ne kuader te politikes, duke ja atribuar
kete rol nje ministrie tjeter.
Per nje koherence politike dhe pergjegjesi funksionale me te mire brenda nje fushe
politike i duhet dhene sa here qe te jete e mundur nje organi ne varesi te nje ministrie
te vetme. Nga njera ane, kjo do mundesoje bazen per nje hartim politike te gjere dhe
koherente dhe do koordinoje zbatimin dhe nga na tjeter do krijoje nje baze te
besueshme per pergjegjesine politike te ministrit brenda portofolit te tij.
Hierarkia
Administrata publike brenda nje sektori eshte zakonisht e organizuar hierarhikisht per
te mundesuar fluksin efektiv te komandes, informimit dhe raportimit. Ne maje te
piramides eshte ministri zyrtari politik pergjegjes. Ministri ose vete ose nepermjet
ministrise ushtron udheheqje, mbikqyrje dhe kontroll te institucioneve te perfshira ne
zbatimin e politikes. Me ritjen e kompleksitetit te menaxhimit publik, ministrat shpesh
do i delegojne pergjegjesite per menaxhimin e pergjithshem brenda nje sektori tek
Sekretari i Shtetit apo zevendesat e tij apo titullaret e departamenteve funksionale te
ministrise. Fluksi i raportimit mbi zbatimin e politikes duhet te pasqyroje gjithashtu
organizimin hierarkik: organet qe jane me poshte ne hierarkine institucionale do i
raportojne organeve menjehere superiore duke i dhene informacion politik-beresve
mbi statustin e zbatimit dhe duke mundesuar monitorimin e performances se
administrates publike ne te gjitha nivelet.
Administrata publike mundeson hapsire komanduese efektive dhe pergjegjshmeri duke

organizuar ne menyre hierakike strukturen institucionale.
Pergjegjesia e shtetit per funksionimin e administrates publike
Megjithese gjate krijimit te organeve te administrates publike, aktet ligjore respektive
percaktojne autoritetin dhe pergjegjesine e organeve publike, ne nje demokraci, shteti
mban pergjegjesine per performancen e administrates publike. Pergjegjesia politike
per performancen e administrates publike direkte i mbetet Kryeministrit, Kabinetit te
Ministrave dhe ministrave te vecante duke qene se keto organe krijojne kuadrin
operativ te administrates publike. Per te mundesuar ushtrimin e pergjegjesise politike
te organeve me te larta ekzekutive perballe shoqerise, administrata publike duhet te
zoteroje instrumenta te kontrollit te performances dhe mbikqyrjes ligjore. Keto
instrumenta jane autoriteti i drejtimit dhe kontrollit nga, dhe pergjegjshmeria e
organeve te administrates publike tek ministrat me mandatin e duhur politik. Shteti
ushtron pergjegjesite e tij per funksionimin e administrates publike duke krijuar
marreveshje hierarkike te prekura ne paragrafin e mesiperm.
Ndarja e politik-berjes dhe zbatimit

Ne te kaluaren shumica e ministrive kane kryer nje sere funksionesh qe fillojne nga
formulimi i politikes, tek regullimi dhe livrimi i sherbimeve. Megjithate, sa vjen e me
teper formulimi i politikave si funksion qeverises baze po ndahet nga zbatimi i

www.itap.gov.al 5
politikave. Mes arsyeve per kete jane: formulimi dhe zbatimi i politikave kerkojne
sete te ndryshme aftesish, eficienca operative mund te arrihet me mire nese nje
organizate focusohet ne nje funksion dhe mund te zhvilloje ekspertizen e duhur ne ate
funksion. Per me teper, ndarja e formulimit te politikave parandalon kapjen e politikes
nga vete zbatimi i saj. Pergjegjshmeria per zbatimin e politikave permiresohet
gjithashtu nese ndahet nga politik-berja.
Me zvogelimin e rolit te shtetit ne ekonomi, roli regullator i shtetit ne ekonomi eshte

rritur dhe organet regullatore jane ndare ne nje grup te vecante institucionesh smi-
autonom. Inspektoratet qe merren me kontrollin e zbatimit te ligjit jane ndare
gjithashtu ne nje grup te vecante me me pak autonomi se regullatoret e biznesit
(regullator utiliteteve publike, regullatori i telekomunikacionit, regullatori i
sherbimeve publike). Por, autoriteti funksional i inspektoriateve duhet mbrojtur me
ligj nga nderhyrjet politike. Kjo nenkupton se ligji duhet te ndaloje politikanet nga
vendimarrja ne ceshtje konkrete te menaxhuara nga inspektoriatet gjate ekzekutimit te
funksionave te percaktuara ne ligj, duke i lene mundesine ministrive te rishikojne
apelet dhe ankesat nga palet e prekura persa i perket ligjshmerise se procedurave dhe
zbatimit te ligjit. Zakonisht, inspektoriatet jane organe te mbikqyrura nga ministrat
me pak orientim nga ana e tyre, dhe me pergjegjesine dhe autoritetin e inspektoriatit
te percaktuar ne ligj te vecante.
Ndersa ministrite kane marre nje rol me politik beres dhe menaxhues sektorial, entet
regullatore, te hartuara per te promovuar zhvillimet e biznesit dhe mbrojtjes se
interesave te shtetasve kane formuar nje grup te vecante institucional. Ne te njejten
kohe, agjencite qe kryejne sherbime formojne nje grup tjeter te dallueshem
institucional. Cdonje prej tre funksioneve regullator, inspektues dhe livrues jane
koncentruar drejt nje forme organizacionale te vecante me rregullim te ndryshem
hierarkik, qeverises dhe kontrollues.
Per menaxhimin e levrimit te sherbimeve, ndonjere institucionet qe koordinojne

livrimin e sherbimeve jane krijuar ne sektore te ndryshem: transport, bujqesi,
shendetesi, mbrojtje sociale, etj. Forma e ketyre organeve zakonisht perputhet me
strukturen nen-kombetare te qeverise (me organe perfaqsues te deconcentruar ne
territoret administrative respektive). Ne vendet me administrate rajonale te
dekoncentruar per te mbikqyrur dhe koordinuar me mire sherbimet publike dhe
pershtatur ato me kushtet lokale, shteti mund te krijoje administrata qendrore me njesi
korresponduese territoriale ne varesi te ministrive perkatese. Keto administrata do
veprojne si zgjatime te ministrive ne ceshtjet e zbatimit te politikave. Keto
administrata nuk do merren me zhvillimin e politikave; megjithate ato do konsultojne
ministrite per ceshjet e politikave duke marre parasysh praktiken zbatuese.
Mundesimi i eficenses operacionale.
Prej mesit te viteve 80, kerkimi per nje eficence operacionale nga njesite publike
resulton si nje delegim intensiv i pergjegjesive nga administrata publike ne drejtim te
qeverise qendrore dhe asaj lokale nen nje linje me te gjere se ajo tradicionale e
karakterizuar nga nje fleksibilitet administrativ dhe autonomi menaxhuese. Keto njesi

www.itap.gov.al 6
paraqiteshin me emra te ndryshem ne vende te ndryshme: Crown Entities ne Zelanden

e Re, Next Step Agencies ne UK, Administrative Public Establishments ne France,
Service Agencies ne Kanada, Executive Agencies ne Australi, Independent
Administrative Bodies ne Hollande.
Arsyet e ngritjes se agjensive qeveritare autonome, i argumenton Derek Gill:
1. Ekonomia (liria nga kontrolli i Sherbimit Civil dhe nga procedurat

administrative)
2. Eficence (detyrime te fokusuara dhe te vetme)
3. Efektivitet (kliente miqesor dhe fleksibel)
4. Legjitimitet (promovimi i perfshirjes se eksperteve dhe shoqerise se gjere
civile duke u distancuar nga ndikimi i politikes)
Keto agjensi autonome veprojne ne krah te Ministrive te ndryshme, permes kontratave

te performances dhe maredhenieve specifike financiare.
Agjensite te krijojne mundesine e perdorimit te aftesive menaxheriale, permiresojne
fokusin e sherbimit me nje kosto me efektive se sa administratat e integruara
vertikalisht, si rezultat i nje stafi me profesional menaxherial dhe nje autonomie
financiare. Keto institucione ofrojne nje llojshmeri funksionesh: pothuajse
rregullatore, menaxhim administrativ dhe ofrim sherbimesh per qytetaret dhe per
administraten e brendshme. Maredheniet ligjore dhe qeveritare te agjensive publike
mund te ndryshpjne nga nje shtet ne tjetrin sipas OECD. Disa nga karakteristikat e
perbashketa te ketyre agjensive jane:
Autonomia menaxherial ose pavaresia nga ministrite qendrore dhe/ose menaxhimi

dhe rregulla financiare te ndryshme nga administrimi i integruar vertikal.
Pjeserisht ose teresisht menaxhim financiar i ndryshem nga sistemi vertikal
Stafi mund te konsiderohet pjese e sherbimit civil ose nen veprimin e ligjit te punes.
Aktivitetet e tyre jane kryesisht funksione publike.
Banka Boterore aktualisht, po kryen nje studim mbi perfitimet dhe rreziqet qe mund te
sjelle ngritja e agjensive ne vendet e zhvilluara dhe ato ne tranzicion. Ky studim
paraqitet ne dokumentin OECD nga Rob Laking mbi principet per kontrollin dhe
rendimentin e agjensive.
Qeveria Qendrore- Ekzekutive

Bazuar ne studimet krahasuese mbi sistemet e administrates publike te bera nga
D.Gill dhe nga Raporti permbledhes(OECD 2002) skemat qe hasen ne strukturat e
Administrates publike ne vendet e OECD paraqiten si me poshte:
Disa tipare karakteristike te institucioneve te prezantuara ne kete skeme jane
pershkruar me poshte.

www.itap.gov.al 7
Te pandashme nga shteti (ne pp. pers.j uridik) Pjeserisht ose plotesisht te te ndara Ente me personalitet juridik te vecante
(pers.juridik)
Ente/ Organizta te se drejtes publike Ente/organizata te se drejtes private
Ministri Perzierje e klienteve private dhe publike Kryesisht kliente private
Nepunes civile pjeserisht Marredhenie pune te se drejtes private

Nepunes civile
Financuar krryesisht nga tatim/taksa Financuar nga pjeserisht nga Fee/shitjet/ taksa Finacuar nga shitjet
Kontroll i drejtperdrejt Kontroll indirekt Jo- kontroll

www.itap.gov.al 8
Seksioni x
Institucionet e kontrolluara ne menyre te drejtperdrejte: ministrite dhe
institucionet publike vertikalisht te integruara, trende dhe deviacione
Dy menyra kryesore te percaktimit te drejtimit dhe pergjegjshmerise perdoren per te

kontrolluar administraten : institucione te kontrolluarai direkt nga ministri dhe de
institucionet te kontrolluara, sistemi i raportimit te te cilave te ministri politikisht
pergjegjes per vepritarine perkatese perfshin arranzhime te ndermjetme si psh.
Nepermjet Bordeve Drejtuese.
Parimi i kontrollit te drejtperdrejte eshte tipik per ministrite dhe institucionet e tyre te
varesise, funksionimi i te cilave varet shume nga drejtimi politik dhe menyra e
orientimi nga politika. Ne seksionet e meposhtme nga a) deri tek c) ministrite,
institucionet e varesise apo institucionet e mbikqyrura do te trajtohen per tu pasuar
nga nje lloj krahasimisht i ri institucionesh- agjensite publike autonome parimet e
menaxhimit (qeverisjes) te se cilave ndryshojne nga institucionet publike tradicionale
te integruar vertikalisht (ne menyre vertikale,) por qe vazhdojne te mbeten pjese e
administrates publike te kontrolluar ne menyre te direkte /te drejtperdrejte.
Pra per te konkluduar dallojme kete tipologji organizatash:
Ministrite
Institucionet e mbikqyrura
a. Inspektoriatet dhe
b. Institucionet rregullatore- drejt- institucioneve e pamvarura
Institucionet e varesise
Agjensite autonome
Institucione te tjera te se drejtes publike
Ente te se drejtes private
a- M i n i s t r i t e
Ministrite jane institucionet me larta te hierarkise administrative qe pergjigjen per

formulimin dhe menaxhimin e politikave brenda nje sektori te caktuar. Numri i
ministrive mund te jete i ndryshem. Sic shihet edhe ne studimin e bere nga Oleh
Protsyk (2003) per Kabinetet Qeveritare te 12 vendeve te Europes Qendrore dhe
Lindore dhe te NIS, numri i ministrive gjate 10 viteve te fundit ka variuar nga 12 deri
ne 28 me nje numur mesatar ministrish qe varion nga 13 per Estonine dhe Hungarine
deri ne 23 ne Rusi dhe Ukraine.
Ministrite ne vendet e OCED-se kane nje sere karakteristikash te perbashketa (Derek

Gill, 2002).
Disa nga keto karakteristika qe ne te njejten kohe ndaje ato nga format e tjera te
organizimit jane:

www.itap.gov.al 9
Ministrite formojne nje pjese te qeverise qendrore dhe nuk gezojne

personalitet te ndare juridik nga ai teresor i shtetit -vetem shteti (ne kuptimin
dominant kontinenal) gezon personaliet juridik.
Ministrite drejtohen nga ose i raportojne direkt nje ministri, anetar qeverie
Ministrite financohen kryesisht nga taksat e pergjithshme
ministrite jane me shume te pershtatshme per ushtrimin e funksioneve qe
kerkojne pergjegjesi te drejtperdrejta ministrore;
ministri eshte klienti kryesor i ministrise.
ministrite, jane organizata multifunksionale qe menaxhojne disa fusha
politikash, krahasuar me organet zbatuese qe jane si rregull pergjegjese per nje
funksion te vetem.
rregullat e sherbimit civil sigurojne mbrojtjen e stafit te ministrive nga
politizimi dhe sigurojne stabilitet, vazhdueshmeri dhe ruajtjen e standarteve te
larta profesionale.
Funksionet kryesore qe ushtrohen nga ministrite jane:

1. keshillimi mbi politka sektoriale dhe organizojne zbatimin
2. bejne draftimin dhe implementimin e legjislacionit (ligjeve, rregullave)
3. reaizone/kryejne sherbimeve jo tregetare
4. percaktojne prioritetet e politikave dhe shperndarjen e fonde publike brenda
struktures se sistemit ministror
5. monitorojne dhe koordinojne institucionet publike ne varesi apo te mbikqyrura
nga ministri
b. Institucionet Publike ne varesi apo nen mbikqyrjen e ministrive si pjese e

administrates shteterore.
Kjo kategori institucionesh mund te perfshije nje sere institucionesh implementuese

qe varen ne menyre hierarkike nga ministrite dhe qe permbushin nje numer
funksionesh te ndryshme te administrates publike, si psh-
a) Implementimin e politikave ministrore
b) koordinimi i organizatave qe realizojne kryerjen e sherbimeve, dhe
mbikqyrjen e veprimtarise se tyre ne emer te ministrise meme;
c) funksionet rregullatore;
d) zbatimin e ligjit (kryerjen e inspektimeve ne entet te ndryshme publike dhe
private);
e) realizimin e sherbimeve jo-komerciale per organizata qeveritare ose persona
private.
Varieteti i ketyre funsioneve kerkojne diferencim te statusit te organizatave te

ndryshme publike te perfshira ne realizimin e tyre. Karakteristika te perbashketa te
ketyre organizatave perfshijne aplikimin e rregullave te sherbimit civil per stafet
kryesore, financimin e plote nga buxheti i shtetit (duke perjashtuar kategorine e),
pergjegjshmerine e drejtperdrejte tek ministrat / ministrite per mbarevajtjen e punes se
tyre (duke perjashtuar kategorine c).

www.itap.gov.al 10
b/1 Institucionet e mbikqyrura: Inspektoriatet dhe institucionet rregullatore
Inspektoriatet
Inspektoriateve dhe institucioneve rregullatore duhet t`u garantohet me ligj nje
autonomi e larte funksionale nepermjet kufizimeve te vendosura nga nderhyrjeve
politike. Autonomia funksionale kerkon nje ndarje organizative e ketyre funksioneve
nga funksionet e tjera administrative. Psh., institucionet qe kryejne inspektime dhe
kontrolle nuk duhet te jene ato qe te percaktojne rregullat qe duhen zbatuar apo
procedurat qe perfaqesojne nje politike te re. Megjithate, autonomia funksionale ose
vendim-marrja e pavarur sipas percaktuar nga ligji nuk kerkon domodshmerisht
ndarjen e tyre te plote ose izolimin e tyre nga ministri apo ministria.
Per me teper feed back-u dhe informacioni qe vjen nga procesi i implementimit eshte
nje nevoje themelore per permiresimin e politike-berjes dhe vendim-marrjes dh si i
tille duhet te sigurohet.
Inspektoriatet paraqesin keto karakteristika kryesore:

- i perkasin sistemit ministror te institucioneve publike dhe mbikqyren
nga ministria;
- raportojne te Ministri perkates;
- ministria meme mund te siguroje drejtimet e poltikes
- minstria meme mund te ushtroje kontrolle per ligjshmerine e
funksionimit,
- ministria meme vepron si organ apelues,
- minstria meme kryhen vleresimin e perfomances se veprimtarise se
institucionit
- ministria meme aprovon buxhetin.
- Ministria meme shqurto ligjshmerine e akteve administrative te
institucionit
Institucionet rregullatore
Institucionet rregullatore jane shume te ngjashme me kategorine e mesiperme (edhe
inspektimin eshte nje funksionor ne vevete) por me nje pavaresi si rregull me te
madhe disa here teresore. Keshtu si rregull ministria nuk mund te luaje rolin e arbitrit
lidhur me vendimet e marra, dhe nje arbitrim i tille midis klientit dhe institucionit
rregullator realizohet vetem nepermjet gjykatave. Institucione te tilla jane krijuar me
ligj ose te bazuar mbi nje ligj. Ato mund te kene dhe si rregull kane (megjithese jo
domosdoshmerisht) nje identitet te vecante ligjor ( personalitet juridik te vecante),
identit cili eshte shprehje e pavaresise dhe me shume pergjegjesi. do dem
(pergjegjesi jokontraktore)i shkaktuar paleve te treta te trete nepermjet ekzekutimit
autonom te funksioneve shteterore do te mbulohet ne instancen e pare nga vete
institucioni ndersa sheti ka pergjegjesi ne instance te dyte duke marre persiper nje
pergjegjesi dytesore, si nje pjese e pergjegjesive te mbikqyrjes se tij per veprimtarine
e administrates publike. Ky parim, nuk funksionon per inspektoriatet, meqenese
zakonisht keto te fundit ligjerisht jane nje pjese e shtetit. Ndarja e identitetit ligjor
mund te oje ne nje menyre alternative te krijimit te te ardhurave per keto
institucione. nepermjet disa pagesave te perdoruesve ose fee-ve.

www.itap.gov.al 11
Zgjedhje e menave alternative te financimit dhe buxhetimit duhet te trajtohet me

kujdes te vecante, meqenese ajo mund te veproje kunder perpjekjeve te qeverise per te
konsoliduar te gjithe te adhurat dhe shpenzimeve. Ne te njejten kohe, ne raset kur
niveli i pagave te sherbimit civil eshte veanerisht i ulet dhe i
pakonkurueshem/krahasueshem me sektorin privat, autonomia buxhetore e
institucioneve lejon vendosjen e niveleve me te larta te pagave per nepunesit e ketyre
institucioneve se sesa per nepunesit e tjeter civil, qe si rregull sjell si pasoje nje
fragmentim te parimeve qe qendrone ne thelb te cdo sisemi pagash ne sektorin publik,
prish konkrencen e tregu publik te punes dhe ul presonin ndaj vete qeversise per
rritjen e pagave te sherbimit civil ne teresine e tij dhe bejen e tyre te konkurueshme
me sektorin privat. Fragmentizimi (ndarja ne pjese) e shkalleve te pagave nuk eshte
dika qe duhet rekomanduar, por mund te justifikohet nen kendveshtrimin e terheqjes
se nje numri te vogel ekspertesh te kualifikimeve te larta dhe sigurimit te pavaresise
se tyre financiare.
Ndermjet faktoreve te rendesishem qe sigurojne autonomi funksionale te organeve

rregullatore dhe inspektoriateve, jane procedurat e emerimeve te drejtuesve ose
drejtoreve (drejtoret e pergjithshem) te ketyre organeve. Per sigurimin e shkalleve me
te larta te pavaresise institucionale, si kerkohet nga funksionimi, autoriteti per
emerim duhet te ngrihet mbi nivelin e Ministrit, dhe te jete ne ate te Kabinetit ose
qofte edhe ne ate te Parlamentit. Shumellojshmeria e rregullave te emerimit varet nga
normat Konstitucionale dhe karakteri i funksionit. Rapotimi vjetor duhet gjithashtu te
lidhet me fuqite e emerimit. Keshtu nese drejtuesi emerohet nga Parlamenti,
Raportimi Vjetor i veprimtarise se institucionit duhet ti dergohet fillimisht ketij
organi, por gjithashtu duhet te perfshije nje game me te gjere, si jane ministrite nga
te cilat varen dhe institucionet me te cilat bashkepunojne.
Nje kategori e vecante e institucioneve qe kane rol rregullator sidomos ato te lidhura
me rregullimin e ultiliteteve publike sot kane avancuar ne drejtim te nje pamvaresie
nga ekzekutivi duke atashuar dhe i raportuar parlamenteve, per shkak e te konflikteve
eventuale me politike-berjen. Sot ne europe shumica e institucioneve rregullatore jane
insitutcione te pavarura nga ekzekutivi. Gje kjo qe sjell, fragmentimin e adminisrates
publike dhe pergegjesise politike te ekzekutivit dhe duhet te shoqerohet me rritjen e
kapaciteteve te anetareve te parlamenteve dhe strukturave te tyre adinistrative per
ushtrimn e mbikqyrjes dhe kontrolit mbi keto institucione.
b2. Institucionet e varesise - implementuese te politikave
Institucionet/Organet e varesine duhet te kene nje drejtim shume te qarte nga

ministria/ministri persa i perket zbatimit te politikave dhe objektivave qe keto organe
duhet te permbushin brenda strategjise se pergjithshme qeveritare. Keshtu qe keto
organe duhet te jene drejtperdrejt te varura dhe te pergjegjshme perpara ministrise
meme dhe nuk duhet te kene identitet ligjore te ndare nga ai ministrise (pra nuk duhet
e kene personalet juridik te ndare). Keto institucione financohen nga buxheti i shtetit
dhe te punesojne nepunes civil.

www.itap.gov.al 12
Ministri ose ministria meme persa i perket institucioneve te varesise duhet te siguroje
si me poshte vijon:
emeroje (varet nga rregullat e Sherbimit Civil) drejtuesit/titullaret e organeve
te varesive;
kryeje mbikqyrje ligjore deri ne shfuqizimin (revokimin) e vendimeve akteve
te insitucioneve e varesise;
ushtroje drejtmin politik
te monitoroje performancen organizative
te zgjidhe konfliktet qe nuk mund te zgjidhen ne nivelin e institucionit ne
varesi;
te miratoje strategjine organizative dhe planet e veprimit;
te kryeje auditimin e brendshem;
te miratoje buxhete vjetore ose buxhetet afatmesme.
Institucionet zbatuese te politikave mund te koordinojne organet e ofrimit te

sherbimeve qe veprojne ne nje nivel shteteror ose bashkiak (ne rastin e funksioneve
shteterore te deleguara) ose qe permbushin nje funksion te specializuar. Klientet e
tyre, ne shume raste do ti shohin keto institucione si zgjatim i ministrive.
Emertime e tyre tipike do te variojne nga drejtori dhe administrata, deri ne

departamente. Duhet permendur se departament mund te perdoret per strukturat e
brendshme te ministrive dhe duhet shmangur perdorimi i tij per tiu drejtuar
institucioneve publike te pavarura nga pikepamja organizative, ne menyre te tille qe te
shmanget konfuzioni. Institucionet e permendura ne kete seksion, ne diagramen e
mesiperme i perkasin kategorise Ministr dhe institucione publike vertikalisht te
integruara. Ne raste te veanta, mund te krijohen institucione politike-zbatuese me
nje forme te ndryshme organizative ate te nje agjensie publike autonome.
Shembuj te institucioneve te tilla jane: Administrata e Aviacionit Civil, Thesari i

Shtetit, Administrata Tatimore, Administrata Doganore, Departamentet e Bujqesise,
Policia, etj.
Agjenci autonome nen mbikqyrjen e ministrive
Agjencite autonome jane institucione publike te kontrolluara nga ministrite, qe

veprojne ne kuadrin e te drejtes publike, me nje fare fleksibliteti menaxherial, te
personelit dhe financiar, te ndryshem nga institucionet administrative te integruara
vertikalisht. Karakteristika tipike qe i dallojne agjencite autonome nga institucionet ne
mbikqyrjen apo ne varesi, te trajtuara me siper, jane:
nje qellim apo funksion i vetem ose nje numer i vogel funksionesh te lidhura
me njeri tjetrin;
nje percaktim i qarte i konsumatoreve, qe lejon nje folusim me te madh ne
nevojat e tyre;
mundesia per te matur output-et dhe ne ndonje edhe outcome-t;

www.itap.gov.al 13
marredhenie (gjysme)kontraktore me ministrine meme, per synimin e

objektivave te performances dhe planeve buxhetore;
nevoje e ulet per drejtime politike pas momentit te arritjes se marreveshjes me
ministrine meme lidhur me objektivat te politikes dhe te jete rene dakord per
objektivat e politikave dhe rezultatet per tu arritur.
Zyrtare publike me njefare eksperience te meparshme ne menaxhim-biznesi,

zakonisht menaxhojne agjensi, e prandaj, ata mund edhe te mos jene nepunes civile
karriere.
Agjensite veprojne me njefare autonomi operacionale ne vendimmarrje, brenda

strategjise se miratuar nga ministri ose bordi ekzekutiv i caktuar nga ministri. Ne disa
raste, ministri mund te ngrere nje keshill konsultativ ku te perfaqesohen eksperte dhe
organizatat e konsumatoreeve, qe ta keshilloje ministrin per eshtje te ndryshme te
politikave, e te lidhura me veprimtarine e agjensise. Ashtu si nuk ndodh me
institucionet publike te integruara vertikalisht, rregullimet financiare te ketyre
agjensive mund te lejojne vete-financimin, nepermjet pagesave te perdoruesve e deri
ne piken e vete-mjaftueshmerise.
Ndersa dejtori ekzekutive ka autonomi ne menaxhimin e fondeve te tyre, per te arritur

rezultate me te mira sa i takon efiences, raportimi financiar tek ministri pergjegjes
dhe ne Ministrine e Financave eshte rigorozisht i percaktuar ne statutin/rregulloren e
agjensise dhe ne dokumente te tjera kuader.
Ne ndryshim nga ministrite dhe institucionet ne varesi te integruara vertikalisht,
agjensite munden qe, me pelqimin e Ministrit te Financave, te mbajne nje pjese te
fitimeve te tyre dhe ti shtyjne ato per ne buxhetin e vitit te ardhshem fiskal, per
permbushjen e detyrave ose programeve per te cilat eshte rene dakord. Zakonisht
agjensite kane nje plan-biznesi trivjear me objektiva indikative, e qe perben nje baze
per pergjegjshmerine e tyre.
Ministria pergjegjese ruan gjithsesi kontrollin strategjik dhe ligjor pa nderhyre ne

vendimmarrjen e brendshme menaxheriale. Edhe pse agjensite munden te punesojne
nepunes civile, ato munden gjithashtu te kontraktojne eksperte nga sektori privat mbi
bazen e nje kontrate sipas Kodit te Punes. Nje drejtro ekzekutiv emerohet per nje afat
te percaktuar dhe pergjigjet direkt te Ministri/SP-ja per menaxhimin e agjensise dhe
arritjen e objektivave te performances. Si nuk ndodh ne pjesen tjeter te administrates
tradicionale, incentivat dhe sanksionet e caktuara ne kontraten/marreveshjen e
performances vjetore, luajne nje rol me te madh ne sigurimin e nje performance me te
mire sesa bejne rregullat tradicionale te pergjegjesise administrative.
Nje shqetesim i madh ne perdorimin e agjensive autonome si nje forme organizative,

eshte arritja e balances se duhur midis autonomise dhe pergjegjshmerise. Roli i
ministrise ne kontrollin e agjensise nuk pakesohet krahasuar me mbikqyrjen e
institucioneve tradicionale te administrates publike. Por cilesia dhe permbajtja e
kontrollit ndryshon. Kjo shpesh kerkon kapacitet shtese nga ministria, per te
menaxhuar marredheniet kontraktore dhe monitoruar performancen organizative.

www.itap.gov.al 14
Prandaj, qeveria duhet te kujdeset per te shmangur perkeqesimin e mundshem te

kuadrit te pergjegjshmerise, duke kufizuar rritjen e numrit te agjensive autonome dhe
pershtatur kete numer me kapacitetet e ministrive per te monitoruar performancen.
Gjithashtu ne administratat publike me tradite te dobet te sherbimit publik, te
karakterizuara nga respektim i paket i ligjit dhe transparence e pergjegjesi e dobet,
ngritja e agjensive autonome mund te kthehet ne vegel te rrezikshme per nxjerrjen e
perfitimeve private nga burimet publike.
Perdorimi me i mire i agjensive eshte i mundur ne rastin e ofrimit te sherbimeve dhe

funksioneve gjysme-rregullatore. Shembujt perfshijne: menaxhimin e perfitimeve
sociale, regjistrimin e mjeteve motorike dhe licensimin e drejtuesve te tyre,
menaxhimin e rrugeve nacionale, menaxhimin e sgurimeve shendetesore, etj.
Seksioni x+1
Institucione publike te kontrolluara indirekt
Institucionet/Administratat e se drejtes publike
Administratat e se drejtes publike jane institucione publike te kontrolluara indirekt,

shpesh me nje personalitet juridik te veante, e qe veprojne brenda fushes publike
(nen te drejten publike) dhe ne interes te perdoruesve te sherbimeve te tyre. Keto
institucione funksionojne brenda vijave te medha te politikes qeveritare dhe ne
perputhje me ligjin, por funksionimi i tyre nuk i nenshtrohet kontrollit direkt nga ana
e ministrise. Per me teper, kontrolli direkt politik do te ngjante i papershtatshem per
keto organizata. Institucionet publike m karakteristike qe perfshihen brenda kesaj
kategorie jane universitetet, institucionet kulturore (teatro, muzeume) dhe te tjera te
ngjashme.
Si rregull keto institucione kane bord te ndare menaxhimi, te krijuar nga themeluesit
e institucionit dhe konsumatoret e tyre. Keshtu universitetet kane senate qe vendosin
lidhur me politikat perkatese per nje universitet te dhene, por qe veprojne brenda
sferes publike dhe ushtrojne veprimtari ne pajtim me te drejten publike (e dreja e
informimit, prokurimi publik, procedurat administrative, parandalimin e konfliktit te
interesave). Ministri pergjegjes mund te leshoje direktiva te pergjithshme politike,
drejtuar bordit menaxhues dhe te prese raporte mbi realizimin e ketyre objektivave.
Financimi i ketyre institucioneve eshte shpesh i perzier. Ndersa veprojne brenda

fushes se interesit publik, shteti i mbeshtet keto institucione financiarisht ne forma te
lejuara nga kuadri per prokurimin shteteror ose thjesht te nje kontributi direkt per
buxhetin e tyre. Por perdoruesve gjithashtu, do tiu duhet te paguajne per sherbimet qe
marrin.
Perparesite e te tilla Administratave te se Drejtes Publike jane: pavaresia

operacionale, fokusimi te konsumatoret, ekselenca profesionale, dhe shkalle e vogel
varesie ndaj ndikimit politik. Megjithate, ka gjithashtu risqe qe lidhen me ekzistencen
e te tilla administratash: dobesimi i kontrollit demokratik dhe juridik, qe ka te ngjare

www.itap.gov.al 15
te oje ne shkelje te ligjit dhe inefektivitet. Nje risk tipik perfshin mbitheksimin e
interesave te brendshme organizative ne dem te interesave te klienteve. Per shembull,
universitetet, ne mungese te presionit te konkurrenteve dhe duke pasur te sigurt
financimin shteteror, mund te ofrojne nje cilesi me pak se optimale te kurrikulave, si
pasoje e presionit te stafit te tyre akademik. Institucionet e Auditit duhet te luajne nje
rol te rendesishem ne sigurimin e perdorimit te duhur te parave publike dhe pajtimit
me ligjin.
Ndersa Administratat e se Drejtes Publike, si ente me personalitet juiridik te veante,

do te jene pergjegjeset kryesore per sherbimet e tyre ndaj shoqerise (konsumatoreve),
ashtu si do te jene pergjegjese per detyrimet financiare ndaj te treteve. Shteti brenda
pergjegjesise se pergjithshme ndaj shoqerise do te siguroje kontrollin mbi
ligjshmerine dhe rregullshmerine e te tilla institucioneve.
Institucionet e te drejtes private

Edhe pse shteti, ne nje ekonomi tregu terhiqet gradualisht nga aktivitetet ekonomike,
kontrolli publik mbi fushat qe perfaqesojne nje interes publik te rendesishem, here-
here mbetet thelbesor. Kur funksionet tregtare, si furnizimi me pajisje ose sherbime
per individet kundrejt pageses (transporti, ngrohja, elektriciteti, telekomunikacionet)
nuk jane privatizuar, shteti ngre organizata qe veprojne mbi bazen e te drejtes private
me mekanizma kontrolli indirekt (borde te caktuara nga shteti). Per aq sa veprojne
mbi baza tregtare, keto organizata zakonisht financohen permes te ardhurave vete-
gjeneruese dhe mund te subvencionohen nga shteti ose kredite qeveritare, ne menyren
e parashikuar nga ligji. Organizatat shteterore jane entitete juridike, teresisht
pergjegjese per detyrimet e tyre ndaj te treteve. Shteti zakonisht parashikon tarifat,
mbikeqyr ligjshmerine dhe merr pergjegjesi te dores se dyte per funksionimin e ketyre
organizatave shteterore. Shteti i kontrollon indirekt organizatat qe veprojne ne emer te
tij duke caktuar perfaqesues shteterore ne bordet ose keshillat menaxhuese, e qe
perfaqesojne institucionin me te larte vendim-marres, sipas organizates shteterore.
Perfundimi: Uniteti i administrates publike
Te tera institucionet publike krijuar nga shteti dhe te pershkruara me lart perbejne nje
sistem te unifikuar te administrates publike.

www.itap.gov.al 16
PROCESI I POLITIK-BRJES DHE VENDIMMARRJES

N FUSHN LEGJISLATIVE
I. Burimet politike t ndrhyrjeve legjislative
Nevoja pr ndrhyrje legjislative mund t lind pr shum arsye t ndryshme. Nevoja

pr modifikimin e aktit mund t bhet e dukshme gjat zbatimit t aktit ekzistues ose
si rrjedhoj e debatit publik mes grupeve t interesuara dhe organeve politike. N t
vrtet sht detyra e t gjitha ministrive q t ndjekin nga afr zhvillimin e sistemit
ligjor n fushat e tyre prkatse dhe t fillojn, kur sht e prshtatshme, ndryshimet e
duhura si edhe shfuqizimin formal t normave ligjore q kan humbur rndsi ose q
efektivisht jan zvendsuar nga legjislacioni m i vonshm.
Kshtu, mund t ket burime t ndryshme t stimulit legjislativ si jan:

- programi legjislativ i Qeveris apo programi legjislativ i nj ministrie;
- nj krkes e Parlamentit apo e deputetve t veant;
- krkesat e grupeve t interesuara dhe t presionit;
- krkesat e nj traktati ndrkombtar apo e nj organizate
ndrkombtare;
- vendimet e gjykatave;
- opinionet e shprehura n doktrinn ligjore.
Sidoqoft, projektet m t mdha dhe m t plota ligjore zakonisht rrjedhin nga

diskutimi n nivel politik. Fillimi i nj projekti t madh legjislativ sht normalisht nj
vendim politik.
II. Vlersimi i ndrhyrjes legjislative
do prpjekje pr hartimin e akteve duhet t paraprihet nga vlersimi dhe vrtetimi i

arsyeve pse akti duhet t miratohet, n veanti justifikimi i tij politik dhe ligjor.
Hartuesi i aktit duhet t prcaktoj far duhet rregulluar me kt akt, kujt i drejtohet
akti si dhe n far kushtet do t funksionoj akti n fjal. Duhet t prcaktohet
domosdoshmria dhe efektiviteti dhe kuptueshmria e projektaktit t prsiatur.
Kjo mnyr sht parashikuar pjesrisht n Kushtetut dhe n kuadrin ligjor.
Neni 82, paragrafi 1, I Kushtetuts prcakton se t gjitha ligjet duhet t shoqrohen

me nj raport i cili t jusitfikoj konston financiare me zbatimin e tyre. Kjo sht
parashikuar edhe n Rregulloren e Kuvendit (neni 126).
Ligji Nr. 9000 (Kshilli i Ministrave) neni 25, thot q t gjith ligjet e nxjerra nga
Kshilli i Ministrave duhet t jen t shoqruar nga, inter alia, raport mbshtets
(paragrafi 1), dhe t specifikohet prmbajtja e ktij raporti (paragraf 2); dhe, nse akti
ka natyr ekonomiko-financiare, raporti n fjal duhet t mbshtetet gjithashtu edhe
llogarit financiare q do t vijn nga zbatimi i aktit (paragrafi 3).

www.itap.gov.al 17
Duhet shqyrtuar me kujdes nse natyra e problemit sht e till q krkon pr

ndrhyrje legjislative. Kjo mund t mos jet e nevojshme nse shkalla e problemit
sht relativisht e kufizuar ose nse problemi mund t zgjidhet n kohn e vet ose me
mjete t tjera prve legjislacionit. Kur prcaktohet problemi nj pyetje q duhet br
sht nse legjislacioni i mtejshm ka fare t ngjar ti zgjidh problemet ose t
ndikoj n situatn n drejtimin e dshiruar. Natyra e nj shtjeje t dhn mund t
ket kuptimin se nuk sht reale q t pritet q legjislacioni, edhe po t nxirret, do t
zbatohet me efektshmri ose mund t zbatohet pa kosto t shprpjestuar.
Prcaktimi i sakt i problemit sht gjithashtu nj parakusht gjat formulimit t

qllimit t aktit. Prkufizimi i qart i qllimit sht me rndsi vendimtare pr t
siguruar respektimin dhe prputhjen me legjislacionin meqense ai do ti mundsoj
qytetart dhe bizneset q t kuptojn m mir masat q propozohen.
Hartuesi i aktit duhet t verifikoj t gjith kuadrin ekzistues ligjor n fushn e dhn
dhe t vendos nse sht i nevojshm nj ligj i ri apo n fakt mund t bhet nj
ndryshim n aktin ekzistues. Duhet t prcaktohet n far mase dhe n cilin drejtim
akti i ri do t krkoj t ndryshoj skemn ekzistuese legjsilative, cilat do t jen
rrjedhojat e aktit t ri pr interesa t ndryshme q preken dhe cila do t jet kostoja e
aktit t ri pr administratn si edhe pr sektorin privat. Duhen ndrmarr hapa pr t
siguruar se interesat q duhet t merren n shqyrtim nga akti dhe efektet e pritshme
pozitive t jen t baraspeshuara kundrejt ndonj efekti negativ t parashikueshm. N
qoft se, pr shembull, nj projektakt parashikohet t sjell shpenzime t mdha pr
sektorin publik, qytetart apo bizneset, apo parashikohet t sjell ndryshime
rrnjsore, ai duhet t shqyrtohet me kujdes pr t par nse efektet e pritshme
pozitive jan aq t rndsishme sa q t vazhdohet me hartimin e aktit.
Gjat marrjes s vendimit pr nj projekt t ri legjislativ gjithmon ia vlen q t

verifikohen prvojat e krahasueshme t vendeve t tjera.
Ndrhyrja legjislative mund t justifikohet dhe t jet e dobishme pr t sqaruar

gjendjen e aktit duke rritur kshtu mundsin q qytetart dhe subjektet e ndryshme t
prcaktoj n mnyr m t qart t drejtat dhe detyrimet e tyre prkatse.
Legjislacioni i ri gjithashtu mund t rezultoj n nj thjeshtzim t puns s gjykatave
dhe administrats.
Nga ana tjetr, fakti q nj fush nuk sht e rregulluar me legjislacion mund t ket
eprsi t rndsishme. Ndonse legjislacioni shqiptar karakterizohet nga rregullimi
ligjor, prapseprap disa fusha mund t rregullohen nga burime t tjera t aktit si
jan vendimet e gjyqit me fuqi ligjore, parimet e prgjithshme ligjore dhe e drejta
zakonore. Situata kur gjykatat n raste t veanta marrin n konsiderat zhvillimin e
prgjithshm t shoqris pr prcaktimin e aktit q do t zbatohet n nj fush t
caktuar, mund t krijoj aftsin e dobishme pr ta prshtatur rregullimin ligjor n nj
mnyr m t rregullt dhe elastike. Kto eprsi mund t humbasin n nj struktur
legjislative rregullatore.

www.itap.gov.al 18
Sidoqoft, edhe kur ka legjislacion ekzistues ose vendim t gjyqit me fuqi ligjore,
mund t merret nj vendim politik pr nj shtje t veant nse kjo prbn nj
shqetsim t madh publik. Prve ksaj, mund t ket ndonj standart t jashtm
kundrejt t cilit duhet t zgjidhet shtja nse duhet nxjerr nj ligj apo jo. Mund t
krkohet q legjislacioni vendas t prmbush detyrime ligjore q lindin n
legjislacionin vendas nga termat e nj traktati ndrkombtar ose t legjislacionit t
Bashkimit Europian.
Prvec ksaj, disa cshtje mund t rregullohen m mir nprmjet disa stimujve
ekonomik, si taksat dhe subvencionet pr t motivuar qytetart dhe bizneset q t
veprojn n mnyrn e dshiruar. N kt rast tregu prdoret si mjet rregullimi, duke i
nxitur qytetart dhe bizneset drejt nj qndrimi t caktuar me an t stimujve
ekonomik.
Mund t jet shpesh m eficent n rregullimin e procesit q duhet t drejtoj drejt nj

rezultati t synua Kjo, pr shembull, mund t nnkuptoj krkesn se pal t caktuara
mund t angazhohen n kt proces dhe se rezultati mund t arrihet me konsensus.
Bordet, kshillat dhe komisionet me prfaqsim t barabart t palve n fjal jan
shembuj t ktij lloj rregullimi.
III. Ndryshimi i legjislacionit
Nj numr i rndsishm projektaktesh q vijn n Parlament do vit jan ndryshime

t legjsilacionit tashm n fuqi. Ndryshimi i shpesht i akteve duhet br me kujdes.
Ndonse legjislatori duhet ti shmang ndryshimet e shpeshta t legjislacionit, q do
t zvoglonin parashikueshmrin, stabilitetin dhe besimin tek akti, legjislacioni sht
nj veprimtari e vazhdueshme q duhet t ec n nj hap me zhvillimet shoqrore.
Prandaj ndryshimi i akteve sht i pashmangshm, por sidoqoft duhet t ushtrohet
me kujdes dhe t matet kundrejt mundsis s zhvillimit t aktit nprmjet, pr
shembull, interpretimit juridik apo administrativ.
Kur del e nevojshme q t ndryshohet nj ligj aktual, lind pyetja nse kjo duhet arritur
duke hartuar nj ndryshim apo, n vend t tij, duke hartuar nj ligj krejtsisht t ri.
Prgjithsisht, nj ligj i ri duhet t shqyrtohet nse ndryshimet q propozohet krkojn
prcaktimin e parimeve t reja n lidhje me legjislacionin n fuqi dhe nse ndryshimet
prekin nj mas t madhe t dispozitave t aktit aktual. Nse, n t kundrt,
ndryshimet jan t vogla dhe nuk prekin shtje parimore, prgjithsisht sht e
kshillueshme q akti t hartohet si ndryshim. Prgatitja e nj ndryshimi do t jet
gjithashtu m pak e kushtueshme n pikpamjen e burimeve dhe t kohs n krahasim
me prgatitjen e nj akti krejtsisht t ri.
Sidoqoft, hartimi i nj akti krejtsisht t ri mund t ket eprsit e veta, sepse

nnkupton verifikimin e dispozitave t aktit ekzistues q nuk kan ndryshuar si t tilla
por q duhen transferuar tek akti i ri. Ky detyrim prfaqson nj mundsi pr t br
modifikimet e nevojshme dhe pr t zgjidhur do shtje interpretimi q mund t ket
lindur gjat zbatimit t aktit n fuqi. N mnyr tipike Parlamenti do t ket nj baz

www.itap.gov.al 19
m t mir dhe m t qart pr t vlersuar fushn e aktit n fjal dhe ndryshimet e

propozuara.
Prve ksaj, rreziku i gabimeve sht m i lart n lidhje me hartimin e akteve

ndryshuese dhe duhet nnvizuar se n kt drejtim duhet pasur shum kujdes sepse
probleme t rndsishme me karakter praktik shpeshher lindin nga t tilla gabime kur
akti i miratuar zbatohet n praktik.
Nj problem q haset shpesh n amendimin e akteve sht mosmarrja parasysh e

pasojave t ktyre amendimeve t bra edhe n ligje t tjera. Pr kt duhet t tregohet
nj kujdes i vecant dhe nj ekzaminim i kujdesshm i akteve egzituese pr t par se
se cilat ndryshime duhen br. Kjo sht m me rndsi sidomos n shtimin e neneve
t reja apo paragrafve n tekst e aktin egzistues apo n paraitjen e amendimeve t tij
ende pa u miratuar, pasi kjo tenton t zhbllokoj strukturn e aktit.
Kur lind nevoja e amendimit t m shum se nj akti, hartuesi duhet t marr n

konsiderat jo vetm ndryshimet e bra n nj ligj por edhe n ligje t vecanta tashm
t amenduara. Nga ana tjetr, ndryshimet e nj akti nuk duhet t lidhen vetm me nj
ligj vetm nse ai sht nj koherenc me ndryshimet e disa akteve t tjera. Dhe
gjithashtu, amendimet e disa akteve njkohsisht duhet dhe mund t prfshihen n nj
ligj t vetm kur ndryshimet jan uniforme apo kur kan t bjn me t njjtn
cshtje.
IV. Delegimi: aktet nnligjore
Parimi kryesor i Kushtetus s Shqipris dhe i sistemit ligjor sht se kuadri ligjor
miratohet dhe nxirret nga Kuvendi. Por, disa nga vshtirsit e hartimit t akteve
mund t shmangen duke i deleguar qeveris detyrn q t siguroj nj rregullim m t
hollsishm dhe teknik. Duke mbajtur parasysh numrin gjithnj n rritje t rregullave
ligjore n nj shtet modern, nuk sht realiste q pushteti legjislativ ti nxjerr t
gjitha rregullat e aktit. Prmasat dhe kompleksiteti n rritje i legjislacionit krkon
delegimin e t drejtave ekzekutivit pr nxjerrjen e rregullave. Pr kt arsye, kur
miraton nj ligj, Parlamenti mund t vendos ti lr ca t drejta rregullimi qeveris n
kufijt e prcaktuara n ligj. Ky delegim u jep fuqi qeverive pr t nxjerr rregulla
(akte nnligjore) brenda t gjith kuadrit ligjor t prcaktuar nga akti n fjal.
N prputhje me Nenin 118 t Kushtetuts:
1. Aktet nnligjore nxirren n baz dhe pr zbatim t akteve nga organet e

parashikuara n Kushtetut.
2. Akti duhet t autorizoj nxjerrjen e akteve nnligjore, t prcaktoj organin
kompetent, shtjet q duhen rregulluar, si dhe parimet n baz t t cilave nxirren
kto akte.
3. Organi i autorizuar me ligj pr t nxjerr akte nnligjore, si specifikohet n
paragrafin 2 t ktij neni, nuk mund tia delegoj komeptencn e tij nj organi tjetr.

www.itap.gov.al 20
Parlamenti gzon nj kompetenc t prgjithshme legjislative q buron

drejtprsdrejti nga Kushtetuta, q do t thot se Parlamenti nuk ka nevoj t tregoj
ndonj autoritet tjetr t veant pr t br ligje. Prkundrazi, ekzekutivi sht i
kushtzuar nga parimi i ligjshmris dhe kshtu duhet t tregoj nj autoritet t
veant statutor pr t nxjerr rregulla dytsore.
shtja e delegimit sht gjithashtu e lidhur me problemin se si duhet siguruar

ndikimi i vrtet i Parlamentit. Me qllim q Parlamenti t mund ti trajtoj si duhet
shtjet e rndsishme qendrore, sht e nevojshme q Parlamenti t lirohet nga
shtje q lidhen me hollsi ku nuk prfshihen shtje parimore. Pr Parlamentin
sht m e pavolitshme q tia lr rregullimin e hollsishm ekzekutivit n vend q
ti prfshij t gjitha hollsit n ligj. Prfshirja n nj ligj e dispozitave q normalisht
duhet t ishin rregullatore do t krijonte nj ngurtsi t padobishme sepse modifikimi i
tyre do t krkonte riparaqitjen n Parlament me an procedurash legjislative q do t
krkonin koh.
Kshtu, ndikimi i Parlamentit mund t rritet nprmjet kufizimit racional t detyrave

t tij kundrejt ekzekutivit. Ather kjo bhet nj shtje politike se deri n far
shkalle Parlamenti e shqyrton me imtsi dhe e kontrollon veprimtarin e deleguar
rregullatore t qeveris.
Gjat marrjes s vendimit pr delegimin e kompetencave rregullatore ekzekutivit

sht e rndsishme q vlersimi t jet cilsor dhe jo sasior. Kjo nuk duhet t krijoj
shqetsime se nj ligj prmban shum dispozita delegimi pr aq koh sa do dispozit
t jet shqyrtuar dhe justifikuar si duhet. Nse projektakti parashikon delegim, duhet
siguruar q ai prcakton n mnyr t qart dhe t sakt kufijt e kompetencave t
deleguara rregullatore. Prve ksaj, duhet vrtetuar se institucionet prkatse jan t
kualifikuara q t prdorin kompetencat e deleguara. Nga ana e vet ekzekutivi duhet
t respektoj kufijt e delegimit si prcaktohet n ligj.
V. Procesi i hartimit t projekakteve ne qeveri
1. Programi qeveritar legjislativ
Koherenca e sistemit ligjor mund t mundsohet shum nga caktimi i prparsive

legjislative afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata me an t planifikimit dhe
programeve t prshtatshme. Kto programe nxjerrin n pah pamjen e prgjithshme t
vazhdimsis s veprimtaris legjislative, duke shmangur kshtu situatn kur nj ligj i
caktuar nuk mund t zbatohet pr shkak t mungess s ndonj legjislacioni tjetr
mundsues. Normat baz kuadr duhet t miratohen prpara normave t veanta dhe
sht e qart se duhet ti paraprijn ligje q i japin fuqi brjes s legjislacionit dytsor.
Kto planifikime dhe programe gjithashtu do t mundsonin bashkrendimin e puns
hartuese mes ministrive t ndryshme, sidomos gjat prgatitjes s ligjeve komplekse.
Planifikimi i puns legjislative n lidhje me programin legjislativ zakonisht

mbshtetet n planifikimin vjetor. Pr ministrit mund t jet e dobishme q punn
legjislative ta shohin n nj afat m t gjat kohor n fushat ku kjo sht e mundur.

www.itap.gov.al 21
Programimi q zgjat m shum se nj vit lejon paraqitjen e hershme dhe caktimin e

afatit kohor t projektakteve n mnyr m realiste. Gjithashtu nj programim i till
m i gjat i projektakteve lejon q puna hartuese n ministri t shprndahet n mnyr
m racionale.
Programi vjetor legjislativ, prcaktuar n baz t propozimeve t ministrive, i sht

caktuar nga Kryeministri njrit prej ministrave. Programi miratohet n mbledhjen e
Kshillit t Ministrave.
Prve funksionit t planifikimit, programi legjislativ u jep Parlamentit dhe t gjitha

palve t interesuara me nj pamje t prgjithshme t projektakteve nprmjet t
cilave Qeveria synon t zbatoj politikn e vet gjat nj viti t caktuar. Pr m tepr,
programi legjislativ parashikon nj funksion t rndsishm pr Parlamentin duke
prbr nj themel pr planifikimin e puns vjetore parlamentare. M s fundi,
programi legjislativ dhe procesi i prgatitjes dhe zbatimit t programit shrbejn si
mjete kontrolli t puns s qeveris.
2. Hartimi paraprak
Vendimi pr format organizative n t cilat duhet t kryhet puna paraprake pr

hartimin e ligjeve duhet t merret n fillim t projektit legjislativ; ky vendim merret
zakonisht nga ministri prgjegjs por mund t jet edhe me urdhr t Kryeministrit.
Detyra e hartimit mund tu caktohet vetm zyrtarve t ministris s interesuar ose nj

grup m i zgjeruar pune mund t ngrihet pr t hartuar nj pjes t caktuar t
legjislacionit. Grupe t tilla pune gjithashtu mund t prfshijn ose t kooptojn
ekspert t caktuar, zyrtar publik dhe politikan.
Me prjashtim t projekteve t vogla legjislative, ministria prgjegjse shpesh krijon

nj grup pune q prbhet nga nj numr i kufizuar punonjsish civil nga autoritetet
e ndryshme t interesuara. Projektet e mdha legjislative, q kan nj ndikim t
ndjeshm shoqror, mund t krkojn madje ngritjen e nj grupi t zgjeruar pune me
pjesmarrjen e ekspertve nga jasht administrats.
3. Hartimi brenda administrats
Administrata do ta kryej vet hartimin paraprak t ligjit pa pjesmarrjen e ekspertve

t jashtm n rastet kur ajo ka burimet e nevojshme njerzore dhe kur tema e
projektaktit nuk krkon prdorimin e burimeve dhe ekspertizs s jashtme.
N prputhje me kt, projektaktet q, nga nj pikpamje faktike dhe politike,

konsiderohen si t pandrlikuara do t prgatiten vetm n ministrin ose ministrit
nxitse. Nj ministri gjithashtu mund t marr drejtimin e punve n situata kur duket
se gjat fazs paraprake t hartimit mund t mos arrihet konsensus ose prfaqsim i
mjaftueshm, duke penguar kshtu ecurin e shtruar t nisms legjislative. Mund t
jet gjithashtu e nevojshme q hartimi t kufizohet te ministria nxitse n fjal n
raste t tjera, si sht rasti kur legjislacioni sht urgjent.

www.itap.gov.al 22
Nga pikpamja praktike puna hartuese mund ti lihet nj ose nj numri t kufizuar
zyrtarsh t ministris. Nse sht e nevojshme, kta persona mund t mban lidhje
jozyrtare me zyrtart e autoriteteve t tjera.
4. Grupet e puns
N prgjithsi grupet e puns ngrihen kur legjislacioni sht i gjer ose krkon t
vendos parime themelore. Grupet e puns mund t ken eprsi t ndjeshme. Me
kusht q grupi t krijohet n mnyr t prshtatshme, ai para s gjithash do t siguroj
q t prfaqsohen interesat e autoriteteve t tjera t prekura dhe q t jen t
pranishme njohurit e nevojsme dhe prkatse. Kjo do t thot se pikpamjet, q
duhen mbajtur parasysh n procesin e legjislacionit nga fillimi, m mir mund t
parashtrohen hapur dhe t diskutohen se sa t rrezikohet skenari kur projektakti hidhet
posht ose kritikohet fuqishm n nj faz t mvonshme. Ka gjithashtu nj perceptim
q projektaktet e prgatitura nga grupet e puns shpesh jan t prgatitura m
plotsisht se sa projektaktet q thjesht jan hartuar vetm brendaprbrenda
administrats.
Organizimi i grupeve t puns mund t ket edhe disadvantazhet e veta. Ata mund t
jen praktikisht t konsumuar. Nga eksperienca e prgjithshme e grupeve t puns
rezulton se duhet m shum koh n prcaktimin e qllimit sesa n krjimin e ngritjen
e strukturs organizative e dila sht e gjitha n varsi t ministris prkatse. Kjo
mund t ket pasoja tek faktort praktik sic sht prmasa e grupit t puns dhe
vshtirsia n gjetjen e antarve pr t zhvilluar mbledhje t rregullta. Gjithashtu nga
nj eksoperienc e prgjithshme rezulton se grupi i puns absorvon burime
sinjifikante pr antarsimin, sidomos prsa i prket drejtimit dhe sekretariatit. Kto
faktor mund moderohen nga nj prbrje e prshtatshme e grupit dhe nga nj
pregatitje e kujdesshme dhe organizim t hapur t puns s grupit dhe atij t
sekretariatit.
Grupi i puns ngrihet me urdhr t Kryeministrit ose me akt (vendim) institucional

perkates q duhet t prmbaj elementet e mposhtme:
- termat e referencs s grupit dhe periudhn gjat t cils ato duhet t

zbatohen;
- antart e grupit t puns, duke prfshir specifikimin e kryetarit dhe
zvendsit t tij;
- detyrimet dhe procedurat raportuese pr t informuar publikun e gjer;
- shtje q lidhen me t drejtn e autorit t materialeve t prgatitura
nga grupi i puns;
- krkesat e sekretit profesional;
- marrdhniet midis grupit t puns dhe organizatave t tjera;
- caktimi i nj sekretariati;
- buxheti n mnyr t veant jep kredi pr detyra t veanta dhe zra
t tjer t rndsishm t shpenzimeve;
- detyra e administrats pr t informuar grupin e puns.

www.itap.gov.al 23
Grupi i puns mund t prcaktoj detaje t puns s tij dhe t organizimit n

rregulloren e brendshme t tij.
Prve prfaqsuesve t ministrive t tjera dhe autoriteteve t tjera t interesuara,

grupi i puns mund t prfshij ekspert t jashtm pr shtjen n fjal. Kta
ekspert mund t vijn nga autoritete t tjera, universitete ose gjyqsori, si edhe nga
organizata private. Qllimi i grupit t puns sht q t bashkpunoj me ata t cilt
do t preken dukshm nga legjislacioni i propozuar.
Antart e grupit t puns duhet t zgjidhen n baz t njohurive pr shtjen, prirjes

pr t punuar n ekip dhe disponueshmris. Grupet e puns duhet t sigurojn
prfaqsim t barabart t gjinive, rajonve, grupmoshave, komunitetit shkencor dhe
personave aktiv n fushn n fjal. Grupi i puns duhet t prbhet gjithashtu nga
antar q prfaqsojn disiplinat kryesore t prfshira n projektakt me qllim q t
inkurajohet nj mnyr ndrdisiplinore.
Ka edhe t tjera cshtje q mund t adoptohen nga grupi i puns me qllim prfshirjen
e atyre me njohuri t vecanta apo t atyre q jan t lidhur me propozimet e
legjislacionit. sht gjithashtu e mundshme q grupet e puns ti dgjojn ekspertt
vemas gjat puns. Kjo mund t vendoset nse duket se sht praktike, pr shembull,
t sqarohen disa hollsi. Nga ana tjetr, ekspertt mund t dgjohen kur grupi i puns
ka hartuar propozimet e tij. Prve ksaj, ka mundsi q zyrtar t veant t
autoriteteve t tjera t konsultohen n baza ad hoc.
Sekretariati i grupit t puns caktohet nga ministria prgjegjse pr projektin

legjislativ dhe normalisht merret prsipr nga nj person i ngarkuar me projektin.
Funksionet e sekretariatit prfshijn:
- mbajtjen e nj liste t antarve t grupit t puns (emri, detyra,
autoriteti/orgaizata, profesioni, hollsit e lidhjes);
- hartimin dhe mbajtjen e procesverbaleve t takimeve dhe vendimeve t
grupit t puns;
- hartimin e dokumenteve t puns q paraqet, midis t tjerash, gjendjen
fillestare, eprsit dhe disavantazhet e zgjedhjeve t ndryshme dhe
dokumenteve t tjera q mundsojn punimet e grupit t puns;
- kryerjen e detyrave t tjera q krkohen nga grupi i puns.
Grupet e puns ia paraqesin raportet e tyre t ndrmjetme dhe prfundimtare

autoriteteve q i kan krijuar, normalisht tek ministri prkats. Megjithat, ai mund t
jet ngritur edhe pamvarsisht nga ministri me vendim dhe urdhr direkt t
Kshimmit t Ministrave.
N baz t raportit, ministria e duhur vendos pr procedurn e ndjekjes dhe nse

raporti i grupit t punes sht botuar.

www.itap.gov.al 24
5. Konsultimi i brendshm
Gjat procedurs s konsultimit t brendshm ministria e ngarkuar ia paraqet

projektaktin ministrive dhe autoriteteve t tjera qeveritare t interesuara. Disa
institucione mund t krkojn q ky material ti drgohet edhe atyre nes ata kan
interes dhe nuk jan konsultuar parparakisht nga ministria inicuese.
Prve ksaj, n disa raste konsultime duhen br edhe me Ministrin e Drejtsis pr

t dhn nj opinion ligjor mbi formm dhe prbajtjen e ligjit.
Nj projektakt me pasoja ekonomike apo financiare duhet t drgohet pr miratim

edhe n Ministrin e Financave, apo n Ministrin e Ekonomis, apo tek t dyja
ministrit.
Konsultimet me administratn mund t prfshijn gjithashtu edhe at me grupet e

ekspertve, sica jan ato t krijuara nga Ministria e Drejtsis pr cshtjet e ligjeve n
fushn e drejtsis.
Vshtirsit e mdha t mundshme dhe opinionet e ndryshme q mund t shfaqen

gjat konsultimit t brendshm duhen eleminuar gjat seancave t drejtprdrejta
gojore. N baz t opinioneve t shprehura, ministria kompetente rishikon projektin
dhe informon institucionet q morn pjes n konsultiminin e prfundimit.
Duhet t bhet e ditur q nj projektakt i miratuar nga Kshilli i Ministrave q bie n

kundshtim me parashikimet e ligjit nr. 9000 mund t kthehet n Sekretariatin e
Prgjithshm e Kshillit t ministris propozuese pr t kryer veprimet e duhura.
Opinioni i Ministris s Drejtsis
Projektaktet e prgatitura nga departamentet e tjera qeveritare duhet ti paraqiten

Ministris s Drejtsis pr kontrollin teknik ligjor. Kjo sht nj nga aktivitetet
ngarkuar Departamentit t Legjislacionit dhe Asistencs Legale n prputhje me
detyrat statutore te ministris. Projektakti duhet t paraqitet shum prpara kohs kur
pritet t zhvillohet diskutimi i projektaktit n mbledhjen e Kshillit t Ministrave.
Projektakti prgjithsisht duhet t ket arritur nj faz plotsimi t mjaftueshm n
kohn e paraqitjes s tij n Ministrin e Drejtsis. Gjithashtu, vlen t prmendet se
mosmiratimi i projektaktit nga Ministria e Drejtesis para se t kaloj pr miratim n
Kshillin e Ministrave duhet t prfshihet n projektaktin q do t kthehet n
Sekretariatin e Prgjithshm t ministris propozuese pr veprimet e duhura.
Shqyrtimi i projektakteve nga Ministria e Drejtsis shrben pr dy qllime kryesore.

S pari, prmbajtja e projektaktit vlersohet nga pikpamja ligjore. Ai vlersohet n
lidhje me Kushtetutn, parimet e prgjithshme ligjore, ligjet qendrore ndrdisiplinore,
prputhjen e tij me konventat e prgjithshme ndrkombtare e t drejtave t njeriut
dhe prputhshmria e tij me legjislacionin e Bashkimit Europian. Kur ministra

www.itap.gov.al 25
propozuese konsideron se projektakti ngre cshtje komplekse, kjo duhet t prmendet

e specifikuar me nj letr rekomandimi q shoqron tekstin.
Qllimi i shqyrtimit teknik ligjor n Ministrin e Drejtsis nuk sht q t vlersoj

projektaktet n lidhje me rregullat dhe parimet e prcaktuara sakt pr fushn e
caktuar legjislative, por m tepr n lidhje me rregullat e nj karakteri m t
prgjithshm dhe ndrdisiplinor. Ministria e specializuar n fjal prgjithsisht duhet
t jet prgjegjse pr shtjet e veanta pr vet legjislacionin dhe fushn e
veprimtaris s ministris.
S dyti, bhet nj shqyrtim i prgjithshm teknik ligjor i projektaktit. Pr shembull, do

t shqyrtohet nse nse gjuha hartuese sht e qart dhe e kuptueshme n mnyr t
mjaftueshme, nse struktura e projektit sht e efektshme dhe nse memorandumet
shpjeguese jan t mjaftueshme.
Pr t prfunduar, sht kryesisht prgjegjsia e ministrive t veanta q t sigurojn

cilsin e projektakteve t tyre. Kjo prgjegjsi mund t kryhet n mnyr t
efektshme vetm n ministrin nxitse ku do t jen t disponuesme njohurit e
nevojshme teknike dhe ligjore. Prandaj sht e rndsishme q njsit ligjore t
ministrive t specializuara t ken burime t mjaftueshme pr ta kryer kt detyr.
6. Konsultimi i jashtm
Prgatitja e legjislaconit nuk duhet t kufizohet tek organizmat shtetror. Procesi
legjislativ duhet t jet transparent dhe duhet t lejoj konsultimin me nj rreth m t
gjer ekspertsh t jashtm, grupesh t interesuara dhe organizatash joqeveritare, si
edhe t shoqris civile dhe publikut n prgjithsi, pr projekt legjislacionin.
Konsultimi i jashtm lejon shprehjen e numrit m t madh t nismave legjislative nga

ana e institucioneve dhe qytetarve t ndryshm. Ai mundson denoncimin politik t
shtjeve kryesore shoqrore dhe vendosjen e tyre n rendin e dits s politikanve.
Konsultimi ka vler t veant pr vlersimin e efekteve t legjislacionit, duke
prcaktuar ndikimin e tij t vrtet dhe efektet e mundshme ansore. Pjesmarrja e
grupeve t interesuara me njohuri dhe prvoj n fushn prkatse do tu siguroj
hartuesve t legjislacionit informacionin kryesor q prndryshe mund t mos jet i
disponueshm.
N prgjithsi, ky konsultim mundson q palt e jashtme t kontribuojn n

prgatitjen e legjislacionit dhe krijon mundsin pr verifikimin e pikpamjeve t
subjekteve t prekur nga ligji. Prkundrazi, konsultimi duhet t krijoj mundsit pr
dialog konstruktiv q synon prmirsimin e politiks apo t prmbajtjes s
legjislacionit.
Arsyeja e par pse synohen nivele m t larta konsultimi n procesin legjislativ sht
nevoja pr ti dhn nj legjitimizim m t fuqishm legjislacionit. Nj arsye kryesore
n krkimin e niveleve t larta t konsultimit sht edhe nevoja pr t siguruar nj
pranim t fort dh t prgjithshm t legjislacionit. Me qllim q t ndihmohet

www.itap.gov.al 26
vendimmarrja e hapur, transparente dhe demokratike sht e rndsishme q qytetart

t ken mundsi t mdha prdorimi dhe informimi pr legjislacionin. Konsultimi n
procesin legjislativ ka mundsi t mdha demokratike, n at,q ai i jep shoqris
civile mundsin pr t kontribuar me m shum mendime n hartimin e
legjislacionit. Duke lejuar shprehjen e opinioneve t ndryshme, legjislacioni do t
fitoj n pikpamjen e legjitimizimit, meqense vetdija e t qenit pjes e procesit do
t sensibilizoj t interesuarit pr legjislacionin n lidhje me nevojn pr t respektuar
normat ligjore. Ndijesa e mundsis pr t ndikuar n procedurn legjislative do t
kontribuoj pr nj nivel m t lart t prputhjes.
7. Transparenca
Konsultimi sht nj parakusht ky pr transparencn e vendimmarrjes dhe prandaj

vet duhet t zbatohet n prputhje me standartet m t larta t transparencs. Nj
konsultim i organizuar keq mund t ket efekte negative q ojn n zvoglimin e
legjitimizimit t legjislacionit.
8. Vlersimi i komenteve
Komentet e bra nga palt me t cilat sht br konsultim mund t jen tepr t
vlefshm pr prmirsimin e projektaktit. Prandaj prfundimi i konsultimeve duhet t
analizohet pr t par se si dhe n far mase pikpamjet e shprehura mund t
prfshihen n propozimet pr politikn. Komentet e marra duhet t vlersohen me
kujdes, sa m shum t jet e mundur, n baz t kritereve t mposhtme:
N vlersimin e komenteve sht e nevojshme t merret n konsiderat fizibiliteti

objektiv i propozimeve t bra, si jan ato t lidhura me komentet e tjera t marra, dhe
sa e leht sht ti prfshish ato n strukurn, apo n at t propozuar tashm, apo n
projektakt. Do t jet me vler t marrin parasysh edhe kualifikimet dhe eksperiencat,
gjendjen e prfaqsimit dhe cdo motiv tjetr, t komentuesit.
Komentet duhet tu bhen t njohura autoriteteve, si sht Parlamenti dhe Qeveria,

q jan prgjegjs pr miratimin e legjislacionit n fjal. Kthimi i informacionit t
sakt gjithashtu duhet tu sigurohet palve q japin prgjigje. N mnyr t veant,
memorandumet shpjeguese q shoqrojn propozimet legjislative duhet t prfshijn
rezultatet e proceseve t konsultimit si edhe shpjegimin se si jan kryer ato dhe se si
jan marr rezultatet n konsiderat n propozim.
9. Paraqitja te Kshilli i Ministrave
Komiteti Koordinues i Qeveris

Prpara se nj projektakt t parashtrohet n mbledhjen e Kshillit t Ministrave ai
paraqitet n Komitetin Koordinues t Qeveris. Qllimi i prpunimit n Komitetin
Koordinues sht q t sigurohet se bashkrendimi i nevojshm politik sht kryer si
pjes e procesit ligjbrs.

www.itap.gov.al 27
N Komitetin Koordinues normalisht me projektaktin punohet me an t nj

procedure me shkrim. N raste t veanta (psh n lidhje me prgatitjen e nismave m
t gjera t legjislacionit duke prfshir disa projektakte), projektaktet mund t
diskutohen gjat nj mbledhjeje aktuale t Komitetit Koordinues. N kto raste
ministri i interesuar merr pjes n diskutimet pr projektaktin (projektaktet).
N rastet kur projektakti nuk ka kaluar npr procedura si konsultimi, Komiteti

Koordinues i Qeveris e refuzon at dhe e kthen n ministrin prkatse pr
respektimin e formaliteteve t nevojshme.
Nse procedurat e krkuara jan respektuar, Komiteti Koordinues duhet t verifikoj

edhe dokumetat shtes pr t par nse ka nj koordinim t mjaftueshm apo nj
munges marrveshjeje midis autoriteteve. N rast mosmarrveshjes, Komiteti
Koordinues prcakton nse ato jan me natyr politike apo legjislative. N rast t
mosmarrveshjeve politike projekti i shoqruar edhe dokumentacioni prkats
drgohet n Zyrn e Kryeministrit dhe tek Ministri prkats. Nse sht e nevojshme,
pas arritjes s bashkpunimit politik, projektakti kalon n Komitetin ndr-ministror.
Fjala e fundit i takon Kryeministrit.
N rastet e bashkpunimit legjilativ Komiteti Koordinues organizon consultime

teknike dhe nes jan thjesht cshtje t vogla me karakter teknik, ai/ajo vendos se si
do te bhen korigjimi i projektit.
N raste kur ka shum probleme projekti kthehet n ministrin kompetente.
10. Mbledhjet e Kshillit t Ministrave
Projektaktet parashtrohen n mbledhjen e Kshillit t Ministrave prpara se t

paraqiten n Parlament, normalisht n javn kur nxirret projektakti. Me qllim q
projektakti t diskutohet n mbledhjen e Kshillit t Ministrave ministri e parashtron
projektaktin bashk me memorandumin shpjegues.
N mbledhjen e Kshillit t Ministrave bn nj prshkrim t shkurtr me goj t

prmbajtjes s projektaktit dhe t ndonj shtjeje t mundshme parimore q nxitet
nga projektakti, si jan shtjet q u prkasin shtjeve ligjore apo ekonomike.
Ministri gjithashtu duhet t diskutoj pr lidhjen e mundshme t projektaktit me
legjislacionin tjetr, duke prfshir legjislacionin n fushat e tjera t Qeveris dhe
lidhjen e tij me programin e Qeveris. Ky prshkrim mund t prfshij gjithashtu
elemente t tilla si prshkrimin e prgatitjeve pr ligjin, duke prfshir rezultatet e
puns s grupit ndrinstitucional dhe konsultimet publike. Pr m tepr, prshkrimi
midis t tjerave mund t prfshij vlersime t zgjedhjes s astit t volitshm politik
t propozimit, paraqitjen e propozimit n publik dhe n media dhe prpunimin e
mtejshm t propozizmit n nj kuadr politik parlamentar.
Materiali i mbledhjes s Kshillit t Ministrave gjithashtu prfshin nj prmbledhje q

normalisht nuk duhet ta kaloj nj faqe dhe q duhet t prshkruaj qllimin e
prgjithshm politik t projektaktit. N qoft se projektakti ka karakter m shum

www.itap.gov.al 28
teknik, kjo thuhet. Prmbajtja kryesore e projektaktit prshkruhet n nj form

joteknike q t jet e leht pr tu kuptuar dhe jepet nj prshkrim i shkurtr i
legjislacionit ekonomik, tregtar, mjedisor dhe ndrkombtar q lidhet me pasojat e
projektaktit.
Projektaktet q parashtrohen n mbledhjen e Kshillit t Ministrave duhet t jen gati

pr tu paraqitur menjher n Parlament. Kur del nevoja e kryerjes s ndryshimeve t
ndjeshme n prmbajtjen e projektaktit pas mbledhjes s Kshillit t Ministrave dhe
prpara drgimit t tij n Parlament, projektakti rishqyrtohet n nj mbledhje t
mvonshme t Kshillit t Ministrave.

www.itap.gov.al 29

Ekzekutivi Dhe Administrata Publike

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ekzekutivi Dhe Administrata Publike

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Instituti i Trajnimit te Administrates Publike

Ekzekutivi dhe administrata

TEMA: QEVERIA N SISTEMIN KUSHTETUES; LLOJET E QEVERIS FORMIMI I

TEMA:STRUKTURA DHE PRBRJA E QEVERIS:

TEMA: : FUNKSIONET E QEVERIS

Funksioni i drejtimit politik:

Funksioni me karakter normues:

Nxjerr akte normative me fuqin e ligjit (neni 101 i KSH);

Nxjerr vendime dhe udhzime.

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Ne pjesen me e madhe te Vendeve perendimore core government perkufizohet ne

Parimet baze per themelimin e sistemit institucional te administrates publike

Sistemi i organeve te sektorit qeveritar duhet

Duke qene se sistemi i organeve te administrates publike ne shtetet anetare te OECD

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

emertimin e drejtuesit) apo varesine (forme e forte, qe pervec percaktimeve te

Kjo autonomi percaktohet me ligj te vecante dhe zakonisht reflekton sa me poshte:

Kerkesa themelore per sigurimin e ligjshmerise se veprimtarise se organeve publike

Koherenca funksionale dhe politike

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Administrata publike mundeson hapsire komanduese efektive dhe pergjegjshmeri duke

Ndarja e politik-berjes dhe zbatimit

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Me zvogelimin e rolit te shtetit ne ekonomi, roli regullator i shtetit ne ekonomi eshte

Per menaxhimin e levrimit te sherbimeve, ndonjere institucionet qe koordinojne

Mundesimi i eficenses operacionale.

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

paraqiteshin me emra te ndryshem ne vende te ndryshme: Crown Entities ne Zelanden

Arsyet e ngritjes se agjensive qeveritare autonome, i argumenton Derek Gill:

1. Ekonomia (liria nga kontrolli i Sherbimit Civil dhe nga procedurat

Keto agjensi autonome veprojne ne krah te Ministrive te ndryshme, permes kontratave

Autonomia menaxherial ose pavaresia nga ministrite qendrore dhe/ose menaxhimi

Qeveria Qendrore- Ekzekutive

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Ente/ Organizta te se drejtes publike Ente/organizata te se drejtes private

Ministri Perzierje e klienteve private dhe publike Kryesisht kliente private

Nepunes civile pjeserisht Marredhenie pune te se drejtes private

Kontroll i drejtperdrejt Kontroll indirekt Jo- kontroll

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Dy menyra kryesore te percaktimit te drejtimit dhe pergjegjshmerise perdoren per te

Ministrite jane institucionet me larta te hierarkise administrative qe pergjigjen per

Ministrite ne vendet e OCED-se kane nje sere karakteristikash te perbashketa (Derek

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Ministrite formojne nje pjese te qeverise qendrore dhe nuk gezojne

Funksionet kryesore qe ushtrohen nga ministrite jane:

b. Institucionet Publike ne varesi apo nen mbikqyrjen e ministrive si pjese e

Kjo kategori institucionesh mund te perfshije nje sere institucionesh implementuese

Varieteti i ketyre funsioneve kerkojne diferencim te statusit te organizatave te

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

b/1 Institucionet e mbikqyrura: Inspektoriatet dhe institucionet rregullatore

Inspektoriatet paraqesin keto karakteristika kryesore:

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Zgjedhje e menave alternative te financimit dhe buxhetimit duhet te trajtohet me

Ndermjet faktoreve te rendesishem qe sigurojne autonomi funksionale te organeve

b2. Institucionet e varesise - implementuese te politikave

Institucionet/Organet e varesine duhet te kene nje drejtim shume te qarte nga

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

Institucionet zbatuese te politikave mund te koordinojne organet e ofrimit te

Emertime e tyre tipike do te variojne nga drejtori dhe administrata, deri ne

Shembuj te institucioneve te tilla jane: Administrata e Aviacionit Civil, Thesari i

Agjenci autonome nen mbikqyrjen e ministrive

Agjencite autonome jane institucione publike te kontrolluara nga ministrite, qe

Instituti i Trajnimit Te Administrates Publike

marredhenie (gjysme)kontraktore me ministrine meme, per synimin e