=

=
-
=
=
-- =
-==
-F
+':

-
:==

-=
 Rev.'15.

. Ante Ugle5i6

DVOJNERANOKRSEANSKE
CRKYE U PODVRSJU

Zadar,2004.
 Izdavaii I Publishers
Sveudili5teaZadru, Odjel za arheologiju
Arheololki muzej luZadru

Urednik / Editor
Ivo Fadi6

Fotografije I Photos
ZoranAlajbeg
Z.derkoBrusid
Ivo Fadi6
E' Miroslav Glavidid
UZA,TIRU
F
Ante Ugle5id

Crteli / Drawing
ZoranBaki6

Lektor za hrvatski jezik / Proofreaderfor Croatian

Zlata Derossi

Prijevod na engleskijezik / Translation into English

Irena Fadi6

Zaizdava(e / For the publishers

Brunislav Marijanovid
Radomir Juri6

priprema
Grafidka andlayout
/Typesening
GRAFIKARTZadaT
Grafidko uredenje kofica I Design of the cover
Ivo Fadi6

Tisak I Printed by
<<PRUG>>
Sibenska6e
23 000Zadar

Naklada /Issued
2ffi

ISBN
953-99229-3-3
 -3
a-

= --='
'
t.-:

I
,.t

_t

-.i
.
 oloZajGlavdine(S1.1-2) nalazisejugozapadnood selaPodvrlja u opdini
RaZanac,oko 300 m istodnood cestekojaizZadra vodi prema RaZancu
i Pagu (S1.19), na dijelu posjedabr. 52164k.o. Radovin,koji je u vlas-
ni5tvu Sime Mataka, pok. Stipana,i Ante Mataka, pok. Ivana. Na terenu sevidio
humak visine manje od 1 m, koji senije mnogo isticaou prostoru.Godine 1997.
S. Vtatat<htio je na svom dijelu posjeda izravnati teren i sru5iti humak, kako bi
omogudionjegovu poljoprivrednuobradu.Odmah pri prvom kopu bageromje
zahva1enkomadid zida, a u iskopanoj jami pojavili su se ulomci kamene pla-
stike: dva stupidas kapitelima, vi5e komada pilastara, mramorni dijelovi stupo-
va, te nekoliko komada pluteja. Vlasnik terena odmahje prekinuo iskopavanje,
a nalaz prijavio tada kustosu Arheololkog muzeja u Zadru dr. sc. Zdenkl
Brusidu, koji je izalao na teren i zajedno s vlasnikom pokupio pronadenenalaze.

S1.1. Pogledna poloZajGlavdineu Podvr5ju

Fig. 1. \1ew at the site of Glaviine in Podvrije
Ante Ugleii( Dvojne ranokri1anske crkve u Podvriju

51.2.ZradnisnimakLjubadkogzaljevas ostatcimarimskihsolana
Fig. 2. Aerial viewof the bay of Ljubai with the outlinesof theRomansalt-pans

Prema pridanju vlasnika na polozaju Glavdine kopalo se 1939., takoder

radi poravnavanjahumka. Pri tim radovima pronadenje ranokridanski sarkofag
s poklopcem. Iste godine iskopan je i grob od obradenih kamenih ploda, jo5
jedna plodana kojoj je navodnobio natpis,te viSeulomakapragova.Nai5lo se i
na zidove s kojih je skinuto kamenje. Nakon odredenogvremena,zbog pojave
sve vi5e zidova, s radovima se prekinulo. Sarkofagje ostavljen na lokalitetu, no
za vrijeme tr. svjetskogruta u njega je ubadenabomba, tako da je uniSten,a
dobar dio njegovih dijelova i danas se nalazi na terenu. Pronadeni pragovi
ugradeni su u obiteljsku kudu vlasnika terena, a dio velike plode s groba danas
sluLi za pritiskanje prSuta.
Ante Ugle{it Dvojne ranokri1anske crkve u Pod:ttrJju

Sl. 3. ZradnisnimaklokalitetaGlavdineu Podvriju

Fig. 3. Aerial view at the site of Glaviine in Podvr{je

Navedeni nalazi bili su dovoljna indicija da se radi o znadajnomlokalite-

tu koji treba arheoloSki istraZiti. Sustavna istraZivanja lokaliteta zapodela su
godine 2AA?..IstraZivanjaobavlja Odjel za arheologiju Sveudili5tau Zadru (u
okviru projekta Arheologija seobenaroda na istoinom Jadranu, diji je nositelj
prof. dr. sc. Ante Ugle5id), u suradnji s Arheolo5kim muzejem u Zadru (u dije
ime radove vodi Radomir Juri6, prof.).t Dosad su obavljene tri arheoloike kam-
panje, prva tijekom veljadei oZujka 2002.,druga u svibnju i lipnju 2002., a treda
od svibnja do srpnja 2003. Sveukupnadosad istraZenapovrlina iznosi oko 700
m2. Utvrdeno je postojanjedvojnih crkava (geminae) s pomodnim prostorijama
(S1.17), ostatkekojih 6u u nastavku izlaganja opisati.

1 Vlasniciterenanesebidno
sunamustupiliterenza arheoloSka na demuim i na
istraZivanja,
ovommjestujoSjedanput najsrdadnije
zahvaljujemo.
Atte Ugleii( Dtojne rauokri(cmskecrh'e u Podtrlju

'* ;f-r\=

:- ,;+--

Sl. 4. Pogledna sveti5teluZne crkve s bazom ogradesveti5ta

Fig. 4. Viev' at the sattctuarl'o.fthe sotihern chw'ch t+'iththe baseof the pluteus

Sl. 5. Pogledna luZnu crkvu s pomoCnimprostorilama

Fis. 5. Viev,at the southentchurch v'ith the ailnercs

10
,\nte Ugleii( Dtojne ranokri1anske crkr'e u Podvriju

!-1.2-

1,-.
.'Je-

Sl. 6. Pastoforijai krstionicas juZne stranekompleksa

Fig. 6. Pctstoplrcriumond the baptisten'frot7lthe soutlternside of the contplet

',;i5.

SI. 7. Dvije fazekrsno-gzdenca(-,i.i 6. st.)nakonkonzervacije

Fir'. 7. Tv'ophosesof the baptisnrulJbn,t(5th and 6th cs.)after the restaur(ftiL)tt

l1
Ante Ugleii1 Dvojne ranokri1anskecrkve u Podvr{ia

S1.8. Krsni zdertackrstionice5. stoljeea

Fig. 8. Baptismalfont of the5th c. baptistery

olm

51.9. Knni zdenaclastionice6. stoljeea

Fig. 9. Baptismalfont of the 6th c. baptistery

t2
Ante Ugleii( Dvojne ranokri1anske crkve u Podvriju

Ranijeje nastalajuina crkva (S1.4-5, 16-17).Onaje istraZenau duZini od

oko 12 m. Njezina duZinaod prodeljado zadeljaiznosi 13,30 m, a unutra5nja
Sirina6,70 m. Od zidova te crkve najbolje je saduvansjeverni tzdtLni zid, anje-
gova najviSavisina iznosi oko 0,70 m. Na istodnojstranicrkve je polukruZna,u
prostoru istaknuta apsida,unutra5njeSirine4,30 m i dubine 3,30 m. Uokolo
apside nalazi se svedenidkaklupa Sirine45 cm, na dijoj je sredini stolica zapred-
sjedateljamisnog slavlja (sedes).Ispod supselijeje zidana klupdica za noge
Sirine2O cm. Crkva je imala ogradusveti5taoblika slova "L" (S1.4, 17). U po-
tpunosti je saduvanabaza ograde, odnosno njezini podni nosadi. Oni su
najve6im dijelom radeni od rimskih spolija. Ograda je imala 8 pilastara sa
stupidimai kapitelima (isklesanihu jednom komadu)i 5 pluteja od kojih su dva
prednjabila duZineoko 1,30m (Sl. 18), a ostali su bili manji. Od plutejai pilas-
tara sa stupidima i kapitelima pri istraZivanju su pronadeni brojni ulomci, a
izgled nekih od njih moZeseve6 sadau potpunostirekonstruirati.Crkvaje imala
podnicu od debeleZbuke,a njezini temelji radeni su od kamenaposlaganog"na
noZ". {Jnutar ograde sveti5ta nalazio se ciborij, od kojeg su pronadeni brojni
ulomci mramornih stupova.Ti su stupovi sekundarnoiskori5tenii nesumnjivo
su antidkogapodrijetla, a mamor je prokone5ki.Todno mjesto gdje su stupovi
ciborija bili usadeni, nije zasadutvrdeno, jer (radi preventivnih razloga) pod
svetiStanije do kraja istraZen.Crkvaje na uzduZnimzidovima imala bifore, Sto
potvrduju nalaziviSeimposta.
Na juZnoj strani crkve (kod apside)nalazese vrata Sirine 0,95 m kroz koja
je tekla komunikacija s prostorijom (pastoforijom) s juZne stranecrkve, dija
velidina iznosi 3,90 x 3,50 m (unutralnje mjere). Ta pastoforija (Sl. 5-6, 16),
vjerojatno diaconicon,nastalaje u isto vrijeme kada i samacrkva i s njom je
organskiyezanra.Podnicapastoforijebila je od Zbuke,koja se samomjestimice
saduvala.Na pastoforiju nastavljase krstionica (S1.5-6, 16) diji jezapadnizid
postavljenkoso u odnosuna os crkve. Komunikacijacrkve s krstionicom tekla
je kroz vrata dije dimenzije zbog oStedenosti
zida nije bilo mogudeutvrditi. Pri
istodnoj sffani krstionice od tegulaje sagradenkrsni zdenac (Sl. 6-8) oblika
grdkogah,rli,a,diji su krakovi raspona2,70 x 2,70 m. Podnicakrstionicebila je
od Zbuke,koja se najvedimdijelom saduvala.

l-l
*rte Ugleii( D' t t t t t , l l t " A t i , , r l , r , A t. .' ' l ^r ' " P ,1,t't111

t--
a =

- =d

St l0 Pogled l l a s \ e t i j t e : l e r e u cr el k r c
Fis. 10. \:iev'cttthe sdttctttctn' oJ the northernt'lutch

I
K-j-

arI

. i i:

= . "_=* *=--
g:
':.:=.

Sl. L1 Deta11 sveti<ia-sjevenie cLkr,e

Fie. ll. Detail o.fthe s(ttt(tL{dry
o.f'thetrortherrtt'htrrch

t+
Ante Ugleii( Dtojne rcnokri1anske crkve u Podvriju

je jo5 jedna crkva (Sl. 10-11,17). Sjeverni

Na opisanucrkvu dogradena
zid jtLne crkve postao je na taj nadin zajednidki zid obiju crtava, a komu-
nikacija medu njima odvijala se kroz dvoja vrata na tom zidu (Sirine0,95 m).
Sjevernacrkva istraZenaje u duZini od oko 14 n. Njezina unutra5njaSirina
iznosi 7,80 m. Zidovi te crkve saduvani su otprilike ravnomjerno (u prosjeku
oko 40 cm visine), a na vi5e mjesta imaju dobro oduvanuZbuku. Na istodnoj
strani crkve nalazi se u prostoru istaknuta apsida. Ona je s unutra5nje strane
polukruZna,a na njezinu vanjskom plaltu bile su plitke lezene.Unutra5njaSirina
apside iznosi 4,40 m, a dubina 3,50 m. Uokolo apsidedozidanaje supselija
Sirine45 cm, na dijoj je sredinikamenastolicaza predsjedateljamisnog slavlja
(sedes).Ispodsupselijeje zidanaklupdica za noge Sirine2A cm. PoputjuZne i
ova je crkva je imala ogradusveti5taoblika slova"L". Baza ogradenije izvorno
saduvana,ali se obrisi gdje se ona nalazlla.lijepo oditavajunapodnici (Sl. 10),
koja je radenana isti nadin kao i ona u juZnoj crkvi, ali je kvalitetnija. Od ograde
sveti5tapronadeni su brojni ulomci pluteja i pilastara sa stupidima i kapitelima.
Unutar ograde sveti5ta nalazio se ciborij od kojeg su pronadeni brojni ulomci
mramornih stupova,a usadenebazetih stupovautvrdenesu na izvornom mjestu
u svetiStucrkve. Stupovi su posveistih karakteristikakao i oni u juZnoj crkvi i
takodersekundarnoiskori5teni.Ispodciborija pronadenaj ebazaoltara.Na sjev-
ernom zidu crkve nalaze se plitke lezene radene uslojavanjem fino obradenog
kamenai tegula.Na tom zidu takodersu bila vrata Sirine1 m, medutim, ona su
vrlo kratko bila u funkciji, pa su zazidana.Crkva je natzdulnim zidovima imale
bifore, Stopotvrduju nalazi imposta.
U isto vrijeme kadaje rzgradenasjevemacrkva obnovljenaje i djelomice
na juZnoj strani prolirena krstionica.Dobila je padetvorinastioblik, dimenzija
4,70-5,70x 5,7Am (unufa5njemjere). U nekada5njikriZni zdenacuklopljen je
krsni zdenac izraden od tegula, diji ogradni parapet ima poligonalni oblik, a
iznutra je oblika grdkogakriZa. Straniceogradnogparapetavelidine su od 64-72
cm i djelomice su oltedene.RasponkrakovakriZaiznosil2xT5 cm. Na dnu kao
i na na bodnim stranamakriZnoga krsnog zdencarelativno se dobro saduvala
hidraulidna Zbuka.

15
Ante Ugleiit Dvojneranokrifunskecrkveu Podvriju

Sl. 12. Monumentaha grobnica uz krstionicu

Fig. 12. Monumental grave near the baptistery

Sto se tide datacije samih gemina, na temelju dosada5njihistraZivanja

moZemore6i da su juZnacrkva, pastoforija(diaconicon?)i krstionica s kriZnim
krsnim zdencem s njezine juZne strane starije i da su nastale najvjerojatnije
tijekom druge polovice 5. st. Sjevernacrkva je ranobizantskihstilskih obiljeZja,
pa se prematome moZedatirati oko sredine6. st., tj. u justinijanskodoba.Tada
je obnovljena i djelomice pro5irena krstionica, a nekadalnji kriZni zdenac
preinadenje u zdenacdiji ogradni parapetima poligonalni oblik, a iznutra je
oblika grdkogahtlla.Istodobno je obnovljeno i prodeljejuZne crkve, koje je
dobilo lezene.
Sazapadnestranekrstionice pronadenaje monumentalnagrobnica (Sl. 12),
izradenaod razliditih spolija, odnosno obradenih arhitektonskih ulomaka i na-
tpisa koji ima posebnuvrijednostjer govori o obnovi hrama posve6enogsiri-
jskim bogovima (S1.13). Taj se hram nalazio u neposrednojblizini samecrkve,
dvadesetakmetara sjeveroistodnije,a njegova todna ubikacija utvrdit 6e se

16
hre Ugleii( Dtojne ratokrifuutske crkte u Podtriju

bududim arheolo5kimistraZivanjima.Grobnicaje bila ogradenazidom koji je

dijelom nastaona terneljirnaranijih.
Grobovi su otkriveni isazapadnestrarle prodelja juZne crkve. Tarno je
sveukupno pronadeno 5 grobova. te ostatci ogradnog zida oko njih. Od
istraZenihgrobova najzanirnljiviji je rnaii grob izraden od rimskih tegula u
kojem je pronadenasrebmakopdatzv. rnediteranskogoblika koja se po svojim
karakteristikamarnoLedatirati u 6. stoljede(S1.15). Grobovi se Siredalje prema
zapadu,tesjevernoj crkvi.
U dosada5njirnistraZivanjimapronadenoje viSe od 800 razliditih uloma-
i rimske kameneplastikei ukrasnihdijelova arhitekture,blizu
ka ranokr56anske
100 ulornaka ranokrSdanskihstaklenih posuda. pedesetak rnetalnih nalaza
(uglavnorndavala).te neStoulornakakerarnidkihposuda.od kojih sejedna moZe
u potpunostilekonstruirati(S1.14).
Nastanakkompleksagemina s grobljernna Glavdinalnau Podvrlju treba
povezatis rirnskirnkornpleksorn(vjerojatnovikusom) na dije se ostatkenarlazi
pri oranju na njivama sjevernoi istodno od samogaranokrSdanskog
sakralnog

S1.13. Natpis o obnovi dmskog hramapronadenkao spolija u rllonumentalnojgrobnici

Fig. l3.lnscriptiort metiionittg tke renev'alof the Rotnorttetnple,foundas a spoil in
ilte ntontnneutalgrat'e

t7
Ante Ugleiii Dvojneranokrifunskecrkveu Podvr{iu

kompleksa. Crkve tako velikih dimenzija s raskosnim kamenim crkvenim

namje5tajemi ukrasnimdijelovima arhitekturemoglaje podidi samobogatasredi-
na. BogatstvoprostoraPodvr5jau anticije podivalo na iznimno plodnoj zemlji, ali
prvenstvenona velikim solanamakoje su bile na podrudjudanalnjegaLjupda,a diji
seostatcinalazena prostoruLjubadkog zaljeva,odnosnou okviru velike plaZekoja
se prostire od Ljubadkih Stanova do Ljupda (S1. 2). one su pripadale Ninu
(Aenona)i to su po svoj prilici bile najve6esolaneovoga gradau rimsko doba.
Gemine na Glavdinamau Podvr5ju u funkciji su bile relativno kratko. Do
temeljasu izgorjeleu poZaru,Stopotvrduju ostatcisloja gareZidebljineod 15 do
20 cm. Kada se to dogodilo,u ovom trenutku ne moZemotodnoredi, medutim,
pretpostavljamda je to moglo biti u vrijeme doseljenjaHrvata. Kako su se
nalazile uz samu cestu koja je vodila prema Ninu, kao najdominantniji i naj-
monumentalniji objekti na tom prostorupo svoj su prilici bile hotimice spaljene.

S1.14. Kasnoantidkakeramidkaposuda
Fig. 14. Late Antiquity ceramic bowl

18
Ante Ugleiit Drojne ranokritanske crkte u Podvriju

o uot-

Sl. 15. Kasnoantidki grob pod tegulama s nalazom kopde tzv. mediteranskogoblika (6. st.)
Fig. 15.Late Antiquity grave under tiles with a so-called Mediterraruan-ry^pebuckle (6th c.)

19
Ante Ugle{i6 Dvojneranokritanskecrkveu Podvriju

rnL
=lr
-lLJI_

S1. 16. Tloris crkve 5. st. s pastoforijom i krstionicom

Fig. 16. Ground plan of the 5th c. churchwith the pastophorium and baptistery

20
Ante Ugleiit Dvojneranokr!funskecrkveu Podvriiu

ffi
qry

Sl. 17. TlorisnasituacijalokalitetaGlavdineu podvr5ju

Fig. 17. Glaviine in Podvrije,groundplan situationof the site

2l
Ante Ugleii1 Dvojnerarckri1anskecrkveu Podvriju

Double Early Christian Churches in Podvr5je

Summary

fnh. site of Glavdineis situatedsouthwestof the village of Podvr5jein the

community of RaZanacsome 300 m to the east of the road leading from
I
-L Zadar to RaZanacand Pag.It is partly at the estateno. 52164k.o. Radovin
belonging to Sime Matak (of the late Stipan), and Ante Matak (of the late Ivan).
On the site there was a scarcely prominent hillock less than a meter high. In
1997 Sime Matak wanted to flatten the ground and pull down the hillock in
order to start the field works at this part of the estate.Using a mechanicalshov-
el he came acrossa wall, and then various stone fragments occurred in the dig-
ging pit.

In 1939 an Early Christian sarcophaguswith its lid were found at the samesite
while flattening the hillock. A grave made of stone blocks and various Early
Christian stoneplastic and decoratedparts of architectureoccurred in the same
year.

The systematicexcavationsat Glavdinein Podvr5jebeganin2002. The excava-

tions have been organized by the Departrnent of Archaeology, University of
Zadar (within the framesof a project - Archaeologyof Migrations at the Eastern
Adriatic, led by professor Dr. sc. Ante Ugle5id), and in cooperation with
Radomir Jurid,prof. from theArchaeologicalmuseuminZadar. The threecam-
paigns were undertaken so far. the first one during February and March 2002,
the secondduring May and June2002, and the third one from May through July
2003. An area of about 700 square meters has been researchedup to now.
Doubled churches(geminae),with pastophoriums,(diaconicon?)and a bap-
tismal font were determined on the site.

The southem church is of an earlier date. Its length from the front to the back
part is 13.30m, while the insidewidth is 6.70 m. A prominentsemicircularapse
is on the easternside of the church. A11round the apse there is a priest bench
having a seat(sedes)for the chainnan in the middle. Below the subselliumthere
is a stonefootstool.The church had a pluteusin the letter <<L>>shape.The base
of the pluteushasbeenpreservedcompletely,namelyits groundposts.The floor
of the church was rather thick, made of mortar. Numerous marble fragments of
columnsindicatethe existenceof a ciborium within the pluteus.Thesecolumns,
secondarilyused,must have been of the ancientorigin. For the safetyreasons

22
 r
Ante Ugleiif Dvojne ranokri(anske crkte u Podvriju
i
the exact place of columnson the floor of the sanctuaryhasnot beencomplete-
ly researchedyet. At the southernside of the church, near the apse,there is the l
door for the communicationwith the pastophoriumwhosedimensionsare 3.90
x 3.50 meters.The pastophoriurn(diaconicon?)was built in the sametime as the
church itself being organically linked to it. A baptistery of an irregular shape,
with the dimensions4.80 - 5.20 x 3.80 meters,having a cross-shaped font, was
addedlater on. Longer walls of the church bore biphoras (distyles) which is wit-
nessedby the numberof imposts.

The northern church was addedto the southernchurch. The northern wall of the
southernchurch becamethe joint wall of both churches.Up to now the northern
church has beenresearchedin the length of some 15 m. Its width being 7.80 m.
There is a prominent apsein the easternside of the church. The interior is semi-
circular while the narrow leseneswere on the outer mantle of the apse.Later on
a subselliumwas addedall aroundthe apsewith a stone seat(sedes)in the mid-
dle for the chairman. There was a small footstool made of stone below the sub-
sellium.

Both churcheshad L-shapedseptum.Although the original baseof the septum

hasnot beenpreservedthe outlineswhereit was supposedto be indicatethe very
place on the ground. However numerousfragments of the pluteus and pilasters
survived altogetherwith the little columns and capitals.Number of fragmentsof
the marble columns which occurredwithin the pluteus belonged to a ciborium,
while the inserted basesof the columns have been found at the original place
within the church sanctuarv.

Northern church columns, being secondarilyused,bear the samecharacteristics

as the southern church ones.The base of the altar was found below the cibori-
um. Shallow lesenesof the northern wall were made of layers of finely worked
out stoneand tiles. According to the finds of severalimpoststhere shouldhave
been biphoras (distyles) along the longer walls of the church.

In time of building up the northern church the baptistery was renewed and part-
ly broaden.The previouscross-shapedfont was alteredat the outer side into an
octagonalshape.

In all theseexcavationsmore than 800 different Early Christian fragments were

found, togetherwith decorateditems of architecture,6 graves,nearly a 100 glass
vessels fragments, about fifty metal finds (mostly nails). and fragments of
ceramic bowls, one of them being able to be reconstructed.

L'
Ante Ugleiif Dvojne ranokritanske crwaeu Podvriju

As for the datationof thesedouble churchesin Glavdine,Podvr5je,and accord-

ing to the previousexcavationswe can statethe southernchurch,pastophorium
and baptistery with the cross-shapedfont (southernside of the church) to be of
the earlier date,the 5th c. As the northernchurch bearsthe Early Byzantine char-
acteristicsit indicatesthe middle of the 6th c., namely the Iustinian period. That
time saw the renewing of the front of the southernchurch, the baptistery being
equally renewed and partly broaden, altering its cross-shapedlook into the
octagonalone.

Sl. 18.PlutejjuZnecrkve
Fig. 18.Southern churchpluteus

24
,4rte Ugleiit Dtojne ranokri1anske crkve u Podvriju

Sl. 19. Zemljovid s naznadenimpoloZajernselaPodvr5je

Fig. 19. Village of Poh,rije as indicated on the map
 Tzdanopovodom rzlolbe Dvojne ranokr{flanske crkve a Podvr{ju
u Arheololkom muzeju uZadru

Issued on the occasionof an Exhibition on Double Early Christian

Churches in Podvrije at the Archaeological Museum in Zadar

Postav izloi,be
Exhibiti.on designers

Ante Ugle5id
Ivo Fadi6
Timka Alihodiid
Jadranka dovid
Tomislav Fabijani6
Karla Gusar

Restauracijai rekonstrukcija grade

Restorationand reconstructionaf the materinl

Dalibor Martinovid
Mile Mesid
Frane Suni6

18t"1-00
\
 .=*
::--:
=-
.E.i
'n- F:..
.=
-=".:-==-=
Z :-.
i
=
l=

,,t:
SVEUEILISTE U ZADRU

.:
-lllllllllilllllllllillllilll
"620012075*