Professional Documents
Culture Documents
NIM : 011400365
Prodi : Teknokimia Nuklir
Air Pendingin
Saturated steam Air Proses T = 30
H3PO4 T-104
T = 30 M-101
P = 1 atm
R-201
T = 90
P = 1,5 atm
Na2CO3 G-106
T = 30 M-102
P = 1 atm T = 90
Air Proses
Saturated steam
PERHITUNGAN NERACA MASSA
BM Na3 PO 4 kg
Na 3 PO 4= x 6186,8687
BM Na 3 PO 4 12 H 2 O jam
kg
2668,7177
jam
2668,7177 k g kmol
kmol Na3 P O4 = =16,2726
kg jam
164
mol
1. Neraca massa pada tangki pengencer H3PO4
Fungsi : mengencerkan larutan H3PO4 dari konsentrasi 74% menjadi 62%.
Keterangan:
F1Total = bahan baku H3PO4 74 %
F2Total = H2O pengencer
F3Total = larutan H3PO4 62 %
Persamaan neraca massa:
F1Total + F2Total = F3Total
H3PO4 dibutuhkan = (17,1291kmol x 98 kg/kmol) H3PO4 yang di recycle
H3PO4 dibutuhkan = (17,1291kmol x 98 kg/kmol) 73,8607 kg/jam
= 1604,7935 kg/jam
Larutan H3PO4 74% masuk tangki pengenceran:
= 1604,7935 (kg/jam) / 74,0
= 2168,6398 kg/jam
H2O 25,98 % = 25,98 % x 2168,6398 kg/jam
= 563,4126 kg/jam
Impuritis 0,02 % = 2168,6398 kg x 0.0002
= 0,4337 kg/jam
Larutan H3PO4 62% masuk reaktor I :
= 1604,7935(kg/jam) / 0,62
= 2588,3765 kg/jam
Sehingga air yang dimbahkan ke dalam tangki pengencer
= 2588,3765 kg/jam-2168,6398 kg/jam
= 419,7367 kg/jam
Tangki Pengencer
Inlet Inlet Oulet
Komponen
Alur 1 Alur 2 Alur 3
F (kg/jam) F (kg/jam) F (kg/jam)
H3PO4 1604,7935 - 1604,7935
H2O 563,4126 419,7367 983,1493
Impuritis 0,4337 - 0,4337
Total = 2588,3765 2588,3765
Keterangan:
F4Total = Na2CO3 95%
F5Total = H2O untuk pelarutan
F6Total = larutan Na2CO3 30%
Persamaan neraca massa:
F4Total + F5Total = F6Total
Na2CO3 dibutuhkan = ((1/konversi )x 16,2726 kmol x 106 kg/kmol) Na2CO3
yang di recycle
Na2CO3 dibutuhkan = (1/0.956x 16,2726 kmol x 106 kg/kmol) 68,4947 kg/jam
= 1735,7970 kg/jam
Na2CO3 95% masuk tangki pelarutan :
= 1735,7970 (kg/jam)/0,95
= 1827,1548 kg/jam
H2O 4,78 % = 4,78 % x 1827,1548kg/jam
= 87,3379 kg/jam
Impuritis 0,22 % = 1827,1548 (kg/jam) x 0.0022
= 4,0197 kg/jam
Larutan Na2CO3 30% masuk reaktor 1 :
= 1735,7970 (kg/jam )/0,30
= 5785,9900 kg/jam
Data Recycle :
H3PO4 = 73,8607 kg/jam
Na2CO3 = 68,4947 kg/jam
Na2HPO4 = 7,2969 kg/jam
NaOH = 34,2582 kg/jam
H2O = 308,6948 kg/jam
Dari literatur diketahui konversi reaksi sebesar 95,6% dari reaktan H3PO4
(Faith keyes, 1975)
kg
1678,6542
jam
H 3 PO 4 =
kg
98
mol
kmol
=17,1291
jam
kg
1804,2917
jam
H 3 PO 4 =
kg
106
mol
kmol
=17,0216
jam
o
n . Cp. dT
T=25 C
Panas Penguapan
Q = n . Hvl
1. Neraca Panas pada Tangki Pengencer H3PO4 (M 101)
Keterangan:
HS = panas pengenceran dari H3PO4
Kondisi operasi:
- Suhu larutan H3PO4 74% masuk = 30 0C
- Suhu H2O masuk = 30 0C
- Panas kelarutan H3PO4 = 11,67336 kJ/gmol
= 11673,36 kJ/kmol (Perry R.H., 1999)
Diinginkan suhu larutan H3PO4 62% keluar dari tangki pengencer adalah sebesar 90 0C maka
perlu ditambahkan panas masuk dengan menggunakan steam.
Persamaan neraca panas:
H1Total + H2Total + HS = H3Total
Panas masuk:
Q = H = m x Cp x T
Karena data spesific heat suatu campuran (larutan yang mengandung beberapa jenis
zat terlarut) sangat terbatas, maka dalam perhitungan harga spesific heat larutan dihitung
dengan rumus sebagai sebagai berikut :
Cp = xi x Cpi
Cp H2O = 4,184 kJ/kg K (Perry R.H., 1999)
Cp H3PO4 (T = 30 0C) = 2,0615 kJ/kg K (NIST, 2011)
Cp H3PO4 (T = 90 0C) = 6,2408 kJ/kg K (NIST, 2011)
Cp Impuritis H3PO4 = Cp Na2SO4 = 137,2352 kJ/kg K (Perry R.H., 1999)
H1 Total = {(m H3PO4 x Cp H3PO4) + (m H2O x Cp H2O) + ( m impuritis
x Cp impuritis)} x T
= {(1604,7935 x 2,0615) + (563,412 x 4,184) +(0,4337 x
137,2352)} x (303 298)
= 28625,2681 kJ/jam
H2 Total = m x H2O x Cp H2O x T
= 419,7367 x 4,184 x (303 298)
= 8780,8926 kJ/jam
Panas pengenceran H3PO4 = panas kelarutan H3PO4
= 11673,36 kJ/kmol
H 3 P4
Hs= x 11673,36 kj/kmol
H 3 PO 4
1604,7935
x 11673,36 kj /mol
98
= 191156,4480
H in total = H1 Total + H2 Total + HS
= (28625,2681 + 8780,8926 + 191156,4480) KJ/jam
= 228562,6087 kJ/jam
Panas keluar (T = 90 0C) :
H out total = {(m H3PO4 x Cp H3PO4) + (m H2O x Cp H2O) + ( m impuritis x Cp impuritis)}
x T
= {(1604,7935 x 6,2408) + (983,1493 x 4,184) +(0,4337 x 137,2352)} x (363
298)
H out total = 922231,8660 kJ/jam
Total
dQ
= H 3Total out H
dt
dQ
=693669,2573 kj/ jam
dt
Kebutuhan steam:
Saturated steam pada 1,5 atm, 112 oC, H(112 0C) = 2694,3 kJ/kg (Geankoplis, 2003)
Saturated liquid pada 1,5 atm, 112 oC, H(112 0C) = 469,6 kJ/kg (Geankoplis, 2003)
H = Hv - HL (Smith, dkk 2005)
H = 2694,3 469,6
= 2224,7 kJ/kg
dQ 693669,2573 kj/ jam
m= = =311,8035
H 2224,7 kj/ kg
massa steam = 311,8035 kg/jam
Tabel. LB.1 Neraca panas pada Tangki Pengencer (M-101)
Komponen Alur masuk (kj/jam) Alur
Keluar(kj/jam)
Enthalpi produk - 922231,8660
Enthalpi umpan 28625,2681 -
Panas pengenceran 191156,4480 -
Enthalpi H2O 8780,8926 -
Enthalpi steam 693669,2573 -
Total 922231,8660 922231,8660
Keterangan:
H3 Total = enthalpi larutanH3PO4 62 % masuk
H6Total = enthalpi larutan Na2CO3 30% masuk
H21 Total = enthalpi larutan mother liquor masuk (Recycle)
H10Total = enthalpi CO2 keluar
H11Total = enthalpi larutan produk keluar
HR = panas reaksi
Kondisi operasi:
- Suhu larutan H3PO4 62 % masuk = 90 0C
- Suhu larutan Na2CO3 30% masuk = 90 0C
- Suhu larutan produk keluar = 90 0C
HR = Hf produk Hf reaktan
= -40148294 (-39493333,25)
= -654960,9136 kJ/jam
Enthalpi produk ( Hp)
Hp = H10Total + H11Total
Cp CO2 = (10,34 + 0,00274 T 195500 / T2) kcal/g mol K (Perry, R.H, 1999)
Cp CO2 pada suhu 90 0C = 0,9367 kJ/kg K
H10 Total = m CO2 x Cp CO2 x T
= 720,5195 x 0,9367 x (363 298)
= 43870,9251 kJ/jam
H11 Total = {(m H3PO4 x Cp H3PO4) + (m Na2CO3 x Cp Na2CO3) + (m Na2HPO4 x Cp
Na2HPO4) + (m NaOH x Cp NaOH) + (m H2O x Cp H2O) }x T