TM HIU "'LC TP KINH'

V LCH S KHI NGUYN CA DN TC

TA"(1)

-- CHUYN LUN CA THIN S, GSTS. L

MNH THT

Trn Xun An

- S d c tnh trng ng ngng trc ngun t liu ca thin s, GSTS. L Mnh

Tht l bi, khng ai ng rng huyn thoi lch s Lc Long qun -- u C v
truyn thuyt lch s An Dng vng vn cha ng mi giao lu vn ho cng
cc cuc chin tranh khc lit gia Trung Hoa vi Vit Nam, li c nn mng cht
liu l vn ho n v Pht gio. -- TXA.

- Ch vi vic pht hin, trch v dch hng lot vn bn trong th tch c t nhiu
ngun ngn ng khc nhau (Sanskrit, Tng, Hn...) c cha ng mu (motif)
"trng - trng hc - trng rng - bc tht - trm trng - trm con trai" hay "sng
t - r nc" l mt ng gp rt ln ca thin s, GSTS. L Mnh Tht i vi
vic nghin cu c s v vn hc dn gian c i nc ta. Th hi, trong gii
nghin cu vn hc, s hc Vit Nam ta v trong cc nh Vit Nam hc ngoi
quc, cho n nay, c ai lm c vic !... -- TXA.

Khi u mt bi nghin cu, Stephen O'Harrow (2) by t ni lo u v nguy c ri ro c

th gp phi ca cc nh nghin cu s hc v giai on c i trc nhng pht hin mi ca
gii kho c hc. iu chng t vic nghin cu cc t liu d s, cc ghi chp i sau v
thi k hng hoang, s khai ca bt k dn tc no trong cc b s thnh vn lun lun b
thch thc bi cc di ch kho c cn nm u di lng t. Mc d cc cng trnh s
hc c vai tr hng dn, gi cho cng tc kho c, nhng chnh cc di ch kho c s c
pht hin mt ngy no li c th lm sp cc cng trnh s hc kia.

Tuy nhin, ni u lo y khng h lm chn bc cc nh khoa hc lch s. Giai on huyn

s lung linh thi k c i vn lun mi gi, li cun s khm ph ca h. V h thc r
rt, ri ro nu gp phi, c th khin x cng trnh hng trm, hng ngn trang sch ca h,
li l hng phc ca khoa hc lch s.

Cng vi s t tin vo vic khm ph c s ca dn tc ta, thin s, GSTS. L Mnh Tht

chc hn cng c nim lo u bn cnh thc chp nhn nh i ri ro gt hi hng
phc y.
Nhng du sao tng trn cng ch din t mt trong cc kh nng -- kh nng tht bi mt
cch vinh quang trn con ng nghin cu khoa hc. Ni vy, c ngha l con mt kh nng
khc na: thng li ca bn thn ngi nghin cu sng i cng hng phc ca khoa hc
lch s. Cng trnh "'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc ta" s ngy cng
c khng nh bi cc di ch kho c s c pht hin trong tng lai, chng hn.

Bit vy, nhng thi im thng 3 nm HB8 ny, cng nh cc tc gi nghin cu khc, ti
vn phi tm hiu v th nhn nh v chuyn lun ca thin s, GSTS. L Mnh Tht. ng
thi, ti cng t hiu, y mt chuyn lun v s c i, thuc lnh vc s on ca ring ti.

Khng k nhng trang c lin quan hai b sch "Lch s Pht gio Vit Nam"(3) v "Tng
tp vn hc Pht gio Vit Nam" (4) ca thin s, GSTS. L Mnh Tht, cun chuyn lun
ny, ng c bit i su vo lch s c i dn tc ta. Cun sch dy n 365 trang, ch xoy
vo cc ch c ng lit k mc lc v nhn mnh li ta, li ni u cng nh ti
phn tng kt cc chng sch, phn kt lun cui phn nhn nh t liu ph lc. Vi kt
cu cht ch nh th, ln lt thin s, GSTS. L Mnh Tht lm sng t cc ch im:

1. "V truyn thuyt trm trng"

2. "V vn An Dng vng" v thnh C Loa

3. "Thn Nng v triu i Hng Vng"

4. "Vn ting Vit thi Hng Vng" (5)

l nhng vn s hc khng mi, nhng thin s, GSTS. L Mnh Tht li to nn mt

s chn ng do nhng pht hin t liu v kt lun nghin cu ca chnh ng, trong nhng
ngy gn y (6). Tht ra, cng trnh ny ca ng c hon tt v cng b trn sch bo,
xut bn, n hnh t nm 1972, cch y 36 nm, nhng mi n by gi mi c gii bo
ch v nghin cu s hc cng nh cc nh gio s hc cng ng o ngi c bit n nh
nhng g mi l nht, c kh nng gy tranh ci nht. Cc nh s hc, kho c hc tn tui
ca nc ta cng tha nhn l nhng t liu do thin s, GSTS. L Mnh Tht a ra trong
cun sch ca ng hu ht cha c gii s hc, kho c hc chuyn ngnh c i bit n,
v hu nh h nht tr cho rng, kt lun nghin cu ca ng l qu to bo. Tnh hnh cng
lun ny l c tht, ang din ra.

Trong nhng vn thin s, GSTS. L Mnh Tht gy chn ng, huyn thoi "Lc Long
Qun -- u C v trm trng", truyn thuyt "An Dng vng v thnh C Loa" c l gy
nhiu tranh lun nht. Ring ti, ti cng khng th khng quan tm n hai vn y. Mc
d vit vi ba bi kho lun cng mng ti, nhng th tht ti cha tng c tip cn
vi t liu ch yu do thin s, GSTS. L Mnh Tht dch v kho cu.

S d c tnh trng ng ngng trc ngun t liu ca thin s, GSTS. L Mnh Tht l bi,
khng ai ng rng huyn thoi lch s Lc Long qun -- u C v truyn thuyt lch s An
Dng vng vn cha ng mi giao lu vn ho cng cc cuc chin tranh khc lit gia
Trung Hoa vi Vit Nam, li c nn mng cht liu l vn ho n v Pht gio. Ni t
nn, gch mng l ni n phn chm, khng thy c. Qu vy, trong hai truyn c d s y
khng c phn ni nh cy ct, thanh ko no hay ch t l vin ngi no mang bng dng,
vt tch n v Pht gio c. V d sao, s th phn chm n , Pht gio y vn cn
chp nhn c trong chng mc nht nh, nhng kt lun ca chuyn lun cn ph nhn
nhn vt lch s An Dng vng cng hai nhn vt lch s khc, M Chu, Trng Thu,
xem h ch l sn phm h cu, truyn thuyt lch s ch l mt phin bn ca s thi n
"Mahabharata", y l iu tht s cn tm hiu cho tht thu o, trc khi chp nhn hay
khng chp nhn cc kt lun ca thin s, GSTS. L Mnh Tht.

Nhng trc khi tm hiu qu trnh truy nguyn, i chiu so snh cc vn bn m thin s,
GSTS. L Mnh Tht thc hin, tng cng cn gi ra mt thong lin h gia bi kch An
Dng vng, M Chu -- Triu , Trng Thu vi nhn vt lch s Triu Quang Phc (
ngi: 549-570), con gi ca ng v L Pht T cng con trai l Nh Lang. Mu (motif)
truyn thuyt bi kch lch s y li mt ln na phc hin th k th VI (7)... S trng ip
ny phi chng l mt d kin quan trng kt lun mu (motif) truyn thuyt An Dng
vng ch l mt cht liu h cu c ch ch biu t s tht lch s hay ch nhm th hin bi
kch ni tm - chnh kin ca mt phn s nhn dn theo phng cch vn hc, trong thu xa
xa?

Khi c "'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc ta", chng ta c th thy ngay
cc thao tc truy tm xut x cht liu gc ca huyn thoi "Lc Long Qun -- u C v trm
trng" c thin s, GSTS. L Mnh Tht thc hin.

-*- Trc ht, ng m nhng trang u tin thuc hai b s ln nht ca nc ta, c hon
chnh, khc in di triu L (Hi Tng, 1697) v triu Nguyn (T c - Kin Phc, 1884):
"i Vit s k ton th" (gi tt l Ton th) v "Khm nh Vit s thng gim cng mc"
(gi tt l Cng mc). Thm vo , ng cn kho qua "i Vit s k" c bin son di
triu Ty Sn (1800).

-*- Tip theo, thin s, GSTS. L Mnh Tht ch r ngun t liu trc tip ca cc b s y l
t "Lnh Nam chch qui" (Trn Th Php, thi L - Trn ca nc ta).

-*- Thao tc k tip, truy nguyn v "Lc tp kinh", m theo ng, l mt bn dch ra ting
Hn t nguyn bn ting Vit, c thc hin bi Khng Tng Hi (th k 3 s.cn.).

-*- Chuyn lun cn truy nguyn n ngun th tch c Trung Hoa nh "Kinh Thi" vi bi
"T T", v xa hn na, "Li dn truyn" ca Trm K T; ngun th tch c ca ngi Ph-
ni [Phnicie] (trch dn theo vn bn ca Yu-s-bi-t, 266-340 s.cn.).

-*- Nhng ch yu chuyn lun li quay v vi ngun th tch c n : "Bch thoi", Phn
bn (th k VIII), Tng bn (th k VIII) v Hn bn (220-252 sdl.). bn Hn vn, sch c
tn l "Son tp bch duyn kinh", do Chi Khim dch. Ngun cht liu cn c kho st: "A
t t ma i t b sa lun" (th k I tr.dl. -- I sdl.) cng cc vn bn tha k v pht trin
khc.

-*- Cui cng, ngun cht liu c xa nht c thin s, GSTS. L Mnh Tht xc nh l
truyn Gandhar trong s thi "Mahabharata" (i Bha-ra-ta) (8) (9).

Nu o ngc quy trnh kho st bn thn cht liu, chng ta thy: Khi nguyn ca v
tr: v tr bao gm c chng sinh mun loi l mt ci trng ln (Mahabharata 1.1.27-38)
hay mt ci bo thai c hnh dng mt ci trng (huyn thoi ca ngi Phni). V c th
mt gia nh: mt bc tht b tch ra lm trm mnh, b trong trm ci h y b, n ra trm
ngi con (truyn Gandhar trong Mahabharata: 1.107.1-37); hai ngi con sinh ra t 2 trng
hc; ri 25, 32, 500 trng, mi trng n mt ngi con (qua nhiu truyn thuyt, vn bn
khc nhau, nh "A t t ma i t b sa lun"); mt bc tht sau by ngy n ra trm con trai
("Bch thoi" m bn Hn vn c tn "Son tp bch duyn kinh"); mt ng vua c nhiu
th thip nn c n trm con trai ("Kinh Thi"); trng n ra ngi ("Bc vt ch"); v trm
trng n ra trm con (vn bn gn nht vi huyn thoi "Lc Long Qun -- u C v trm
trng" trong "Lnh Nam chch qui" l "Lc tp kinh").

Trong hng lot vn bn y, c vi ba truyn c l l nng ct nht. Th chp li mt vi

on:

* a. Mahabharata 1.1.27-38:

"Vo thi th gii ny mt m khng nh sng v hon ton bao ph trong bng ti, c mt
ci trng ln lm ht ging v tn cho ht mi sinh vt. [...] Nc, tri, t, gi, h khng,
t phng, nm, ma, thng, tun, ngy, m cng ln lt sinh xut [t trng y]. V y l
s sinh ca tt c mi vt c bit trn th gii ny"(10).

* b. Mahabharata 1.107.1-37: Truyn Gandhar:

"Vai sam pa ya na ni: "Mt hm, vai pa ya na n, i v mt. Gan dha ri cng dng
ng. Bng lng vi cch i x, ngi cho nng mt li c. Nng bn c rng, nng s c
t nng mt trm ngi con ging nh chng nng. Th l n thi c thai vi Bo Kin,
Gan dha ri mang thai, nhng mang thai hai nm di, m vn khng sinh, nn nng rt
bun kh. Khi nghe Kun ti sinh mt ngi con rng r nh mt tri mi mc, Gan dha ri
chu khng c na s thai nghn lu di ca mnh, bn mt ht suy ngh v bun kh, bn
nh mnh vo ci thai m khng cho Bo Kin bit. V th, mt bc tht nh cc st tru ra
sau hai nm thai nghn. Khi nng sp qung n i, thnh vai pa ya na bit, nh thn lc,
lin tc khc hin n, nhn bc tht va tru, ri hi ngi con gi h Su ba la: 'Con lm
sao th?'. Nng bn em ht s tht lng mnh gii by cho ngi cao c rng: 'Con nghe
Kun ti sinh mt ngi con trai p tuyt vi nh mt tri mi mc, nn v qu bun kh con
nh mnh vo ci thai. Hi ngi tin, ngi cho con c mt trm ngi con, nhng
thay v mt trm ngi con , con nay ch c mt bc tht ny m thi'". Vy sa ni: [...] .
Vai sam pa ya na ni: "Bc tht y, khi c ri nc, s bin thnh mt trm mnh, mi
mnh ln bng ngn tay tr. Mi mnh y by gi c em b trong mt ca mt trm ci
h y b trong y, mt cch ng cch, v c gi gn mt cch cn thn... [...] By gi
Th Tn dy ngi con gi h Su ba la rng: 'Nng ch m nhng ci h y sau khi hai
nm'. [...] Ri ln lt vua u ry dha n sinh ra t mt gia nhng ci h y. [...] Th l
trong khong mt thng tri, mt trm ngi con trai sinh ra cho Bo Kin..." (11).

Ngoi ra, trong Mahabharata cng cn c mt vi on khc:

on: 1.14.1-23: "Ka ru c mnh s c mt ngn con rng vinh d nh nhau lm con
mnh. [...] Khi thng, Ka ru sinh ra mt ngn ci trng... [...] Th ri, nm trm nm
tri qua, nhng ngi con ca Ka ru n ra t nhng ci trng..." (11).

* c. "A t t ma i t b sa lun":

"Ngi sinh t trng l: Xa chu ny c ngi i bun vo bin c mt con hc mi,

hnh sc ln p, ly lm l, nhng vui. Chim sinh hai qu trng, v sau, trng n ra hai
a tr p thng minh, ln tui xut gia, u c qu a la hn" (12).

* d. "Cu x lun k" do i Tha Quang vit sau "Lc tp kinh" 400 nm:

"Ban Gi La (L?) l tn t, ting ng l "gi nm" (chp ng). Vua ny do t m t

tn. Vng phi sinh nm trm trng xong, xu h, s l tai bin, bn ly mt hp nh ng
y, vt xung sng Hng, theo dng tri i. Bn di c vua nc lng ging, nhn i xem
sng, sai ngi tip ly, thy trng, em v. Tri my ngy, mi trng n ra mt ngi con.
Nui ln, chng kiu dng. n u, ngi ta u hng, khng dm c li. By gi vua nc
lng ging cng vua cha chng th on lu ri, nh sai chinh pht, trc vit th bo l nay
mun quyt chin, ri a lnh ti vy thnh, sp nh ph ngay. Vua Ban Gi La (L?) rt
hoang mang, s hi. Vng phi hi l do, an i vua, ni rng: "Vua khng nn bun, nm
trm ngi con u l con ti". Ri k ht vic c. "H con thy m, lng c bin mt".
Vng phi t ln thnh, k li chuyn trn, bo nm trm ngi con: "V sao ngy nay mun
gy ti nghch? Nu khng tin th u h ming". Vng phi v, c nm trm dng sa,
mi dng chy vo mt ming. Tc khc, chng tin phc, nhn th ho ho, mi khi lng t.
Hai nc giao ho, vnh vin khng chinh pht nhau" (13).

* . "Son tp bch duyn kinh" (bn Hn vn ca Bch thoi, c Chi Khim dch t
khong gia cc nm 220-252):

"Pht ti nc Ca t la v di cy ni cu . Lc by gi trong thnh y c mt trng

gi, ca ci chu ngc v lng, khng th k xit, tuyn chn nh sang, ci gi lm v, n
ca nhy ma, m n mng. V ng c thai, y mi thng, sinh mt bc tht. Lc
trng gi kia, thy vic nh vy, lng bn bun b, cho l khng lnh. Bn n ch Pht,
ly trc chn Pht, qu xung tha Pht: "V con c thai, sinh mt bc tht, khng bit,
tha Th Tn, xu tt th no. Nguyn xin Th Tn, xem xt, bo cho con bit". Pht bo
trng gi: "Ngi chng ng l, ch kho nng nui, by ngy xong, ngi s t thy".
Lc trng gi kia, nghe li y xong, bn vui khn xit, tr v trong nh, bo sai nui nng.
Khi by ngy qua, bc tht n ra, c trm con trai. Chng rt oan chnh, i t khi c. [...]
Khi bn tr y, nghe li ri, chng tr v nh, gi t cha m, xin c xut gia..." (14).

* e. "Lc tp kinh" (do Khng Tng Hi dch t nguyn tc ting Vit c):

"Xa c m ga, lm thu cho mt nh giu, trng coi vn rung. Ngi ch c vic, cho n
qu gi. n lc nh n, sa mn ti xin. Lng ngh: "Ngi ny dt dc b t, nt hnh
thanh chn. Cu ngi i bn bin khng bng cng mt cht cho bc chn hin gii hnh
thanh tnh". Bn em phn n ht vo v mt cnh hoa sen ln bt m dng. o nhn
hin thn thng, phng ra nh sng. Ngi m vui v khen: "y ng l bc thn thnh
sao? Nguyn ti sau ny sinh c mt trm ngi con nh vy".

M go cht, hn i, mun lm con ni di ngi phm ch, nn hn t li ch tiu tin ca

phm ch. Con nai lim tiu tin, lin cm th thai. Mn ngy, sinh mt b gi. Phm ch
nui nng, lc hn mi tui, mt my sng r, dng v yu kiu, nh gi la. C chi vi
nai, khng ng la tt. Cha v gin d, sai i xin la. C n xm ngi, mi bc mc mt
hoa sen. Ngi ch c la ni: "C i ba vng nh ta, ta s ly la cho c". C i theo li,
hoa mc trn t quanh nh ba vng. Hnh gi ngh chn, khng ai khng ly lm l. Pht
chc ting n n tai quc vng.

Vua sai thy tng xem tng sang hn. Thy ni: "t c con ni dng thnh truyn ngi v
cng. Vua sai hin thn l rc v. Mt hoa p , cung nhn khng ai bng. Mang thai
ngy, sinh ra mt trm ci trng, hong hu cung phi cho n t thip khng ai l khng
ght. Bn cht cy chui khc hnh tng qu, i khi sinh, ly tc ph ln mt, bi nc bn
d ln cy chui ri em trnh vua. Bn yu che sng, vua lm tin theo.

L t ly h ng trng, bt kn ming li, qung xung ging sng. Tri Thch xung ly
n ng ming li, ch thin theo gi, xui dng dng li nh tr cm t. Vua nc h lu
ang trn i, xa thy gia dng c h tri xung, nh sng rc r, nh c oai tri. Bn
vt ln xem, thy du n Thch, m c trm trng, ra lnh trm ngi n b p nui m
nng. ngy thnh hnh, n ra trm ngi con trai.

[Nhng ngi con trai ny] sinh ra c tr thng thnh, khng dy m vn t bit, nhan
sc hn i, tng tt him c, ti cn th lc hn ngi trm ln, ting ni vang nh s t
rng. Vua lin sm mt trm voi trng, yn cng by bu, cho con thnh ni dng,
khin i chinh pht ln quc. Bn phng hng phc, u n xng thn. Li i nh nc
mnh sinh ra. C nc ln b khng ai l khng run s. Vua hi: "Ai c kh nng chng li
l ch ny?". Phu nhn ni: "i vng ng s, hy xem qun ch t u, cng thnh
hng no th n dng i quan st. Ti s v vua m hng phc chng". Vua lin ra xem
qun ch t u, ri cho dng i.

Ngi m ln i, ct ting ni: "Ti ln phn nghch c ba. Khng xa bn t, i sau chu
ti, l mt. Sng khng bit cha m, lm ngc hiu hnh, l hai. th git cha m,
c c vi ba ngi bu, l ba. m gi ba nghch, c y khng g che ni, cc ngi h
ming, chng c hin ngay". Ngi m nm v mnh, tri khin sa bn, khp ming trm
con. Cm s tinh thnh, ung sa lng bun. Tt c u ni: "y chc m ta". Nc mt
rn ra, chp tay bc ln, ci u hi li. M con mi gp, khng ai l khng khc lc.

Hai nc ha thun, tnh hn anh em, tm phng vui mng, khng ai l khng khen hay.
Cc con thy i v thng h huyn, gi t cha m hc o, xa i d bn. Chn mi chn
ngi con u chng Duyn gic. Mt ngi tr nc. Vua cha bng h, bn ln lm vua, i
x cc ti, ph b lao ngc, san bng ho i, min tha ti t, an i ngi hiu , nui
dng k c c, m kho tng b th ln, ty dn mun m cho, ly mi iu thin lm
php nc, mi ngi u vng c, nh c con hiu, dng cha lp thp, cng dng sa
mn, c kinh lun o, ming khng bn c, c d tiu ht, th mnh cng di. Thin
nui gip nh cha m nui con.

Pht bo cc sa mn: "Ngi li lm vua l thn ta. Vua cha nay l Bch Tnh, m l X
Diu".

Hnh thng cho v b ca B tt, b th nh vy" (15).

Qua vic kho st mt lot dn chng tiu biu k trn, chng ta thy, chi tit "trng - trng
hc - trng rng - bc tht - trm trng - trm con trai" vn ch l mt cht liu c s dng
nh mt chi tit ct li m thi, khng phi bao gm c ct truyn, nhn vt nh cc mu
(motif) khc, nu so snh chng vi huyn thoi "Lc Long Qun -- u C v trm trng"
(truyn h Hng Bng) ca Vit Nam chng ta.

Xin c li v i chiu:

Truyn H HNG BNG (t "Lnh Nam chch qui"):

" Minh l chu ba i h Vim Thn Nng sinh ra Nghi, nhn dp tun th pha
Nam, n ni Ng Lnh ly c con gi b V Tin ri tr v, sinh ra Lc Tc. Lc Tc
dung mo oan chnh, bm tnh thng minh, Minh ly lm l, cho ni ngi mnh. Lc Tc
c t chi, xin nhng cho anh. Minh lin lp Nghi lm k ni ngi cai tr t Bc;
li phong Lc Tc lm Kinh Dng Vng cai tr t Nam, ly hiu l Xch Qu. Kinh
Dng Vng c ti i di nc, ly con gi vua H ng nh l Long Vng, sinh ra
Sng Lm, hiu l Lc Long Qun, cho ni ngi tr nc. V sau khng bit Kinh Dng
Vng i u mt.

Lc Long Qun dy dn vic cy cy, trng du, t ra th bc vua ti, tn ti, cc o cha
con, v chng. C khi tr v Thy cung m trm h vn yn vui v s, khng bit v u c
nh vy. H dn c vic, li ln ting gi Long Qun rng:

- B i u m khng li cu chng ti?

Long Qun ti ngay. S linh hin cm ng ca Long Qun, ngi i khng ai lng ni.

Nghi truyn ngi cho con l Lai, cai tr Bc phng. Nhn khi thin h v s bn sai
b ti l Si Vu thay mnh trng coi quc s, ri tun du xung nc Xch Qu pha Nam.
Khi , Long Qun v Thy cung, trong nc khng c cha. Lai bn i n l u
C v cc th t li ri i chu du thin h, thng ngon cc ni danh thng. Thy hoa k
c l, trn cm d th, t gic, voi, i mi, vng bc, h tiu, qu, thch nh, cc loi cy
trm hng, n hng, cc sn ho hi vt khng thiu th g, kh hu bn ma khng lnh
khng nng. Lai rt thch, vui qun tr v. Dn phng Nam kh v b ngi phng Bc
quy nhiu, khng c yn sng nh xa, mi cng gi Long Qun:

- B i u m cho ngi phng Bc xm nhiu dn.

Long Qun t nhin tr v, thy u C c dung mo p k l, trong lng vui mng, bn

ha thnh mt trang thiu nin phong t t l, t hu c k hu ngi h ng c, va i
va ca ht, nh trng, thi so. Cung in dng ln, u c vui lng theo Long Qun. Long
Qun giu u C Long i Nham. Lai tr v, khng thy u C sai qun thn i tm
khp thin h. Long Qun c php thn thng, bin ha thnh trm hnh vn trng, yu tinh,
qu, rng rn, cp voi... khin nhng ngi i tm u s hi, khng dm sc so. Lai
nh phi tr v.

Truyn ngi n i Du Vng, th Si Vu lm lon. Vua nc Hu Hng l Hin Vin em

ch hu n nh, nhng khng thng. Si Vu mnh th m ni ting ngi, c sc khe dng
mnh. C ngi dy Hin Vin dng da th lm trng trn, Si Vu s hi chy v t Trc
Lc. Du Vng xm lng ch hu, cng Hin Vin giao tranh Phn Tuyn, nh ba trn
th thua, b ging phong t Lc p, ri cht . Dng h Thn Nng ti y l ht.

Long Qun ly u C mt nm th nng ra mt bc, cho l im chng lnh, vt ra cnh

ng. Qua su by ngy, bc v ra mt trm qu trng, mi trng n mt con trai, mi em
v nh nui. Khng phi b mm, cc con t ln ln trng p k d, ngi no cng tr
dng song ton, ai ny u knh trng, cho l chuyn phi thng. Long Qun lu di
Thy quc, v li mun tr v t Bc. V ti bin gii, Hong nghe ni, rt s hi,
cho binh ra chn ca i. M con u C khng th v c, bn quay li nc Nam m gi
Long Qun rng:

- B ni no m m con ti c c, ngy m bun kh th ny?

Long Qun bng tr v, gp nhau t Tng. u C ni:

- Thip vn l ngi nc Bc, vi vua, sanh c trm con trai, vua b thip m i,
khng cng thip nui con, khin cho k v phu v ph ny ch bit thng cho thn phn
mnh.

Long Qun ni:

- Ta l ni rng ng u thy tc, nng l ging tin sng trn t, tuy kh m dng hp
li m sinh ra con, nhng thy ha tng khc, dng ging bt ng, kh lu vi nhau
c, nay phi chia ly. Ta em nm mi con v thy ph chia tr cc x, nm mi con theo
nng v trn t, chia nc m tr. Ln ni, xung bin, hu s bo nhau cho bit, ng
qun nhau.

Trm con vng theo, sau t bit nhau m i.

u C v 50 con ln t Phong Chu (nay l huyn Bch Hc), cng tn con trng ln
lm vua, hiu l Hng Vng, ly tn nc l Vn Lang. ng gip Nam Hi, Ty ti Ba
Thc, Bc ti ng nh H, Nam ti nc H Tn (nay l Chim Thnh). Chia nc lm
15 b (cn gi l qun) gm: Vit Thng, Giao Ch, Chu Din, V Ninh, Phc Lc, Ninh
Hi, Dng Tuyn, Lc i, Hoi Hoan, Cu Chn, Nht Nam, Chn nh, Vn Lang, Qu
Lm, Tng Qun. Chia cc em ra cai tr v t s em cn li lm tng vn, tng v. Vn
l Lc Hu, v l Lc Tng. Con trai ca vua gi l Quan Lang, con gi ca vua gi l M
Nng, trm quan gi l B Chnh, Thn Bc, n l gi l Xo Xng (cn gi l n t). B
ti gi l Hn, i i cha truyn con ni gi l ph o. Vua i i th tp gi l Hng
Vng, khng h thay i.
Lc y dn sng rng v chn ni xung nc nh c thng b ging giao long lm hi,
bn ni vi vua. Vua tr li:

- Ging sn man v ging thy tc khc hn nhau, ging thy tc yu k ging mnh, ght k
khc mnh cho nn hi nhau .

Bn bo ngi i ly mc xm vo mnh theo hnh Long Qun, theo dng thy qui. T ,
dn khng b tai ha giao long lm hi na. Tc xm mnh ca dn Bch Vit cng bt u
t y. Hi mi lp quc, dn khng dng, phi ly v cy lm o, dt c tranh lm
chiu, ly nc ct go lm ru, ly cy quang lang, cy tung l lm cm (c ch vit l
ung), ly cm th, c, ba ba (cua inh) lm mm, ly r gng lm mui, pht nng t ry.
t sn xut c nhiu go np, ly ng tre m nu cm. Bc cy lm nh sn trnh cp
si. Ct tc ngn d i li trong rng. con ra th ly l chui lt cho nm, c ngi
cht th gi ci lm hiu, ngi ln cn nghe ting n cu gip. Cha c tru cau, vic hn
th gia nam n ly gi mui lm u, sau mi git tru d lm l, ly cm np nhp
phng cng n, sau mi thnh thn.

Trm ngi con trai chnh l t tin ca ngi Bch Vit vy" (16).

Trn c s kho st nhng t liu dn, chng ta c th ni "Lc Long Qun -- u C v

trm trng" (truyn h Hng Bng) vn l mt huyn thoi c sng ca dn tc Vit Nam
thi c i, khng th ni l phin bn ca bt k huyn thoi, truyn thuyt, s thi ca bt k
dn tc no. i vi "Mahabharata" v cc t liu lin quan (c nhiu t liu xut hin sau),
n ch tip nhn (hoc cung cp) mt chi tit v trng - trng hc - trng rng - bc tht -
trm trng - trm con trai (ng bo), ngoi ra nhn vt v kt cu truyn, hon ton khc
hn. y cng l mt hin tng thng thy trong s giao lu vn ho -- tn gio trn cc
chu lc, Phng ng cng nh Phng Ty. V iu cn thy r l mi qu trnh giao
lu vn ho -- tn gio u c tc ng t nht l hai chiu. Thin s, GSTS. L Mnh Tht
cng khng nh iu :

"Vi nhng phn tch trn, by gi chng ta c th chc chn n khng th ra i chm hn
thng bn th k th III s.dl. vi t liu xa nht hin bit l "Lc tp kinh" do Khng
Tng Hi dch t mt nguyn bn ting Vit khong gia nhng nm 221-251. Tc gi nguyn
bn ny c th tip thu t liu t mt dch bn ting Vit anh hng ca Mahabharata, ri
a thm vo nhng tnh tit Vit, nhm to cho n mt b mt Vit Nam quen thuc, t
truyn thng Hng Bng. Truyn thuyt y chc chn tn ti trc s bin nm 43..."
(17).

Ngoi ra, thin s, GSTS. L Mnh Tht cn lp ph h rt ra t Mahabharata v t "Lc

Long Qun -- u C v trm trng" (truyn h Hng Bng) trong "Lnh Nam chch qui",
mc d "Ton th" ri "Cng mc" hiu chnh (u C l con gi ch khng phi v ca
Lai, v cuc hn nhn Lc Long Qun -- u C khng phn nh vic cp v nh chin
li phm, trong thi hng hoang) (18):

Ph h (4 i) trong huyn thoi H Hng Bng

 Ph h (4 i) trong Mahabharata

Ti ngh rng, hai bn ph h ch th hin tnh tng ng v m thc chung trong lnh vc
hn nhn -- gia nh ca cc dn tc thi c i, n cng nh Vit Nam, v c
Trung Hoa. iu ny cng c th kim chng qua nhiu t liu cng thi. Ngay trong hin
thi, chc hn m thc hn nhn - gia nh hin i ca ngi n, ngi Hoa, ngi Vit
("mi i khng ri cng tay", khng xem l ngoi tc kt hn) v nhiu dn tc khc
na v c bn cng khng khc nhau, c bit l cc dn tc nh hng lun l Nho gio. Ni
chung, mi thi i c mt m thc chung v hn nhn -- gia nh ca cc dn tc ng vn
hay c giao lu vn ho. Thi c i cng th. Khng th cn c vo hai bn ph h ny
chng minh s nh hng gia "Mahabharata" vi "Truyn Lc Long Qun -- u C v
trm trng".

Tng cng cn lu : Ai cng bit rng s vic trong huyn thoi "Lc Long Qun -- u C
v trm trng" din ra cch y hn 4.850 nm (Kinh Dng vng Lc Tc ln ngi vo
nm 2879 tr.cn., tnh n nm 2008 s.cn. ny l c 4887 nm). "Ton th" ghi r nh
vy. V th, nhng chi tit thuc loi "hng hoang c s" l c th hiu c.

Vt ln nhng iu trn, chng ta thy quan h giao lu vn ho gia Vit Nam - n -

Pht gio - Trung Hoa din ra t thi c i, c bit l tng quan ng lp gia Vit --
Hoa, nh Nguyn Tri v sau vit: "Mi bn hng c mt phng". Mt iu khc, ti
cht nhn ra nguyn nhn no huyn thoi khi nguyn ca dn tc ta li th hin s lin h
vi Trung Hoa (Phng Bc) nhng li khng c chi tit b ni no th hin lin h vi n
: C l huyn thoi ny cng l mt cch gii thch v mu da vng sng ca cc dn tc
Vit, Hoa, Ty Tng, Triu Tin, Mng C, Nht Bn... trong i chng da vng chu (gm
c vng sm nh n , Npal, Indonsia...).

Cng bi thc xem trng t liu, trong trng hp bi ny, ti khng lm bn, m ch lit
k li cc t liu. Qua vic kho st t liu, chng ta c th rt ra kt lun. Ch xin ni thm
mt ln na, thin s, GSTS. L Mnh Tht dy cng phu thu thp rt nhiu ngun t liu
(Sankrit, Tng, Hn...), c nhiu t liu thuc loi kinh in trong n gio, Pht gio, mi n
nay gii s hc mi bit n, v ng ra sc trch dch, phn tch trong cun chuyn lun
ny, m bn trn ch l nhng on trch tiu biu nht.

Nu huyn thoi lch s "Lc Long Qun -- u C v trm trng" din ra cch y hn
4.850 nm, truyn thuyt lch s "An Dng vng - Triu v M Chu - Trng Thu" ch
ghi du mt s kin cch chng ta cha ti 23 th k (An Dng vng ln ngi: - 257 v
mt: - 208, thuc na sau th k th 3 trc cng nguyn dng lch). Nu s tch "Trm
trng" l lch s khi nguyn ca dn tc ta v cng khi u thi k huyn s trong cc b
s k, th nhng ci cht y tnh bi kch trong truyn thuyt An Dng vng -- ghi nhn
giai on lch s "bn l" -- cng chm dt thi k huyn s y.

Vn truyn thuyt "An Dng vng" gy tranh ci t lu, vi cc nh nghin cu nh

Nguyn Vn Siu, Maspro, Przyluski, Ng Tt T, v c th k thm Nhng Tng (19)...
Ng Tt T i cho rng, lch s nc ta khng c ng An Dng vng nh Thc.
Thin s, GSTS. L Mnh Tht li tip tc xi li vn nn s hc ny, v qua mt lot thao
tc truy nguyn, ng i n kt lun mt cch quyt lit.

Cng nh vi huyn thoi "Lc Long Qun -- u C v trm trng", nhng y, thin s,
GSTS. L Mnh Tht khi u bng vic trch dn "i Vit s lc" v ch nhc qua "Ton
th", "Cng mc". C l ng ngh nh th cng t vn .

Lun c chnh ca thin s, GSTS. L Mnh Tht l bc th ca Triu gi vua Hn

Vn (179-157 tr.cn.). Ngay trong li ni u, ng vit:

"... ni bt nht l mt l th do Triu gi cho Hn Vn vo khong 179 t.dl.. do T

M Thin trong "S k" hay Ban C trong "Tin Hn th" chp li, ghi nhn nc ta lc y,
tc Ty u Lc Vit ang c vua. Vy, d khng phi bt c lc no cc s liu Trung Quc
cng c gi tr, trong trng hp ny ta c th chc chn vo thi im y, tc nm 179 t.dl.,
nc ta cn c vua. T , d nhin khng c s kin Triu nh An Dng vng. Th
th An Dng vng do u ra?" (20).

gn cui sch, tng kt cho cng trnh ca mnh, thin s, GSTS. L Mnh Tht khng
nh:

".. xut pht t mt l th do Triu gi cho Hn Vn vo khong nm 179 t.dl., chp

trong "S k" ca T M Thin, xc nhn vo thi im nc ta vn c vua, chng ta truy
tm tip do u m triu i An Dng vng xut hin trong lch s nc ta v pht hin
mt ln na truyn thuyt An Dng vng l mt d bn ca trn nh quyt nh trong anh
hng ca "Mahabharata" gia hai anh em Pandu (Phn) v Duryodhana"(21).

V t , ng ph nhn hn triu i An Dng vng cng cc s kin lch s gn lin vi

M Chu - Trng Thu. Ni r hn, Triu cha h xm chim nc ta. Do , ng khng
nh:

"... triu i Hng vng khng phi do Thc Phn tiu dit vo nm 257 t.dl., nh "i Vit
s k ton th" v "Khm nh Vit s thng gim cng mc" c [ghi nhn], m vn tn
ti cho n nm 43 s.dl. vi Hai B Trng l nhng v vua cui cng" (22).

Theo , thin s, GSTS. L Mnh Tht tip tc kt lun v thnh C Loa:

"Ngi thnh ny c kt lin vi An Dng vng. By gi, nu An Dng vng l mt

phin bn Vit Nam ca nhn vt Duryodhana trong "Mahbhrata", vn t ra l ta phi
x l lm sao v mi quan h ca An Dng vng vi ngi thnh ?... [...] Vy, vic kt
ni An Dng vng vi thnh C Loa trong truyn thuyt khng nht thit l mt s tht
lch s, d sau "Lnh Nam trch qui", mt kt ni nh th c Ng S Lin a vo "i
Vit s k ton th" v khoc cho n mt b o lch s chnh thc" (23).

ng cn vit kh r, thnh C Loa y, c th, nu khng khng nh dt khot, l do M Vin

xy p, vi tn gi l Thnh Kn (Kin thnh). lm r ny, ng trch dn "i Vit s
k ton th": "Vin li p thnh Kin Giang Phong Kh, thnh y trn nh ci kn, nn
ly lm tn". ng vit: "Thnh Kn ny c kh nng l thnh "chn vng", m "Nam Vit ch"
ni ti, v thnh C Loa v sau, v c thnh C Loa ln thnh Kn u nm Phong Kh.
Cn nhc li, Phong Kh l do M Vin thnh lp cng Vng Hi do tch t Ty Vu. Thnh
C Loa do th khng nht thit phi gn lin vi tn An Dng vng" (24).

i n nhng kt lun y, hu nh phn tng kt, thin s, GSTS. L Mnh Tht cng
tng kt lun c quy trnh truy nguyn vn ca ng. Nh ni, ng cn c vo
"i Vit s lc", k c "Ton th", "Cng mc" v "Lnh Nam chch qui", "Vit in u
linh tp" khi vn ; sau ng truy nguyn s sai lm ca cc b sch, b s y l do
nhng t liu lin quan ca Trung Hoa, ngoi tr "S k" v "Tin Hn th". ng vit:

"... trong bn t liu Trung Quc xa nht, "Giao Chu ngoi vc k", "Qung Chu k",
"Nam Vit ch" v "Nht Nam truyn", th ch "Qung Chu k" ni An Dng vng ng
Phong Kh, cn "Nam Vit ch" ni ng Giao Ch v t "thnh c chn vng", m
khng cp g ti tn . N ch ni An Dng vng ng Vit Thng. Tn C Loa,
nh vy, c Ng S Lin ly t truyn thuyt ca "Lnh Nam trch qui" a vo "i
Vit s k ton th"(25).

Nhng khng ch i vi thnh C Loa. Cc cng on kho st 4 t liu c cp n An

Dng vng, M Chu, Trng Thu (v tt nhin c Triu ), cng nh cc t liu c dn
li 4 t liu y nh "Thu kinh ch", "Thi bnh hon v k", "Thi bnh qung k", "Loi
thuyt", thin s, GSTS. L Mnh Tht thc hin mt cch rt t m v rt cng phu, tp
trung trong chng II ca cun sch, t trang 77 n trang 138, l nhm chng minh triu i
c qu nhiu vn y (ch dng ca ng) l khng c thc, v phn d s, chnh s v "k
Nh Thc" ch l phin bn ca s thi n "Mahabharata". Thm ch, i vi "Tin Hn
th", b sch ng da hn vo y (cng nh da hn vo "S k"), ng cng lm r hai ch
"dch thuc", xem n gn nh ng ngha vi t "ng minh" trong Th chin II (1939-1945),
khng nh triu i Hng vng, ch khng phi An Dng vng, nhn vt h cu, mi
"t nhng quan h ngoi giao v ng minh vi Nam Vit, trong khi Triu ca Nam Vit
ang lo chng c vi nh Hn phng Bc. N [Ty u Lc -- ct.] nh vy ang c vua
cha v triu nh [Hng vng -- ct.] ca n" (26).

Nu k thm mt phn kh di truy nguyn ngun gc ca chi tit "An Dng vng ci con
t sng vn vo nc chy, nc v th r ra" (27), mt chi tit hu ht cc sch s nc ta
v "Nam Vit ch" ca Trung Hoa u c cp n, mt chi tit thin s, GSTS. L Mnh
Tht xem thuc loi mu cht nht trong lp lun ca ng, chng ta c th ni, cc cng on
truy nguyn, phn chng c thin s, GSTS. L Mnh Tht thc hin y . ri,
sau , ng trch dn nguyn tc "Mahabharata" cng nh dch ra ting Vit cc on trch t
b s thi n y, nhm thc hin thao tc cui: phin bn "Mahabharata" ti nc u Lc
(Vit Nam) c i.

Cng nh on trn (v huyn thoi "Trm trng"), y, ti s trch dn li t cun sch

"'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc ta" ca thin s, GSTS. L Mnh Tht
nhng on "Mahabharata" y. Qua , chng ta s t rt ra kt lun, t tr li cu hi m
nhiu nh s hc tn tui nc ta tr li trn bo ch trong vi tun l va qua: "Liu
khng quyt ca thin s, GSTS. L Mnh Tht c sc thuyt phc hay khng?".

Trc ht, c l cng rt cn thit phi lu mt vi on thin s, GSTS. L Mnh Tht

kho cu v chi tit "sng t by tc - r nc". Theo ng, ngi ta c th tm thy chi tit y
trong "Bo phc t" ca o s Ct Hng. Nhng Ct Hng vit "Bo phc t" trong khong
thi im 325 s.cn., nhun sc n nm 345 th xong (28). Vy chi tit y phi c trc
na. Do , ng truy nguyn vo "Hu Hn th" tm thy s kin vua An n (Marcus
Aurelius Antonius) nc i Tn (La M) c s gi ti Trung Hoa qua ng nc ta vo
nm 166 s.dl.. (chng c cn li l nhng ng tin La M c tm thy ti c Eo) (29).

"Vic chng ti di dng truy nguyn mt s o thut do [Ct] Hng lit ra, nhm cho thy,
nhng thut khc ca Tin o s chu nh hng ngoi lai nh th no. Trong s nhng
thut y, thut "ngm sng t di ba tc khc hnh con c, vo nc, cho nc r ra", d
nhin c mt lin lc n vn An Dng vng... [...] Cu hi by gi l, th th phi
chng n l mt nhp cng ngoi quc?"(30). Tt nhin cu hi y c thin s, GSTS.
L Mnh Tht tr li bng mt lot c liu khng nh ngun gc ngoi lai ca thut y
(31): "Mahabharata".
Di y l nhng on "Mahabharata" bng ting Phn (Sanskrit), do thin s., GSTS. L
Mnh Tht trch dch:

-*- "Mahabharata" 9.29.1-26:

"Sau khi v con ca nhng st l qung i trn chy v tri qun tr thnh trng
rng, ba xa k y cm thy rng mnh, xao xuyn... [...] Nhng du c tm, h vn khng tm
thy ng nhn qun. Vi kin chu trong tay, ng y nhanh b chin trng v i vo
mt ci h, sau khi lm cho nc r ra nh vo huyn thut ca mnh... [...] Lc ti gn
h, trong y ng nhn qun nm ngh, h ni vi v vua v ch ang nm ng trong nc
rng: Hi i vng, hy ng ln v cng chng ti nh tn Yu dhi s thi ra..." . C mt
s th sn cng thy s th y, v chng ang bn vi nhau tm cch t gic nhm kim
tin thng. Chng ni: "Ta s im ch Du ryo dha na th bn Pan du tt hu thng, v qu
r rng l, v vua Du ryo dha na ni ting nm trong h y. Vy, tt c bn ta hy n ch
vua Yu dhi s thi ra m mch cho ngi, tn Du ryo dha na c nghit ang ln giu trong
nc h..." (32).

Thin s, GSTS. L Mnh Tht cn c vo y vit, mc d ng bit, theo truyn thuyt

An Dng vng ca Vit Nam chng ta th Thc Phn (Pan du [?]) mi cm sng t, r
nc v i xung bin, ch khng phi Triu (gi thit l Du ryo dha na): "Vic
Duryodhana c th lm cho nc r ra ng i vo ny ng nhin m ch mt cch kh
chc chn ngun gc i vo nc ca An Dng vng"; "n ti thiu cho ta thy mt
cch mng tng nguyn lai ca chuyn i trn v lm cho nc r ra ca An Dng
vng"(33).

-*- "Mahabharata" 5.7.1-20:

"Khi K rit s na v Hc Thin h Cam tr v thm L cng vi tt c nhng ngi

V rit s ny, An dha ka v Bh ja ri, v vua do Bo Kin sinh gi ra hng trm gin ip
nn bit ht mi ng tnh ca nhng ngi con Pan du" (34).

C l chi tit "hng trm gin ip" ny khin thin s ca chng ta lin tng n mu k
gin ip ca Triu trong vic cho con trai l Trng Thu kt hn vi con gi An Dng
vng l M Chu nh tro ci ly N Thn.

Cng t on trch kh di y ("Mahabharata" 5.7.1-20), thin s, GSTS. L Mnh Tht cn

lin h Krsna vi Cao L: "Nh Krsna, L lm mt s vic li ch cho An Dng vng.
Nhng nh An Dng vng khng th gi Cao L, Duryodhana, mc d c ht qun i ca
Krsna, phi mt Krsna. Mt Krsna, nn Duryodhana b nh bi, m phi trn vo h
nc, lm h nc r ra. Mt Cao L, An Dng vng b Triu nh bi, "phi ngm
sng t sng vn vo nc", nc v th t r ra" (35). Thin s cho rng, ci tn "Cao L"
(hay L, Thch thn) "chc hn l mt phin m hai ng phn u ca "Krsna" ca
ngi nc ta" (35).

Vic din gii cch phin m t ng ting Phn ca ngi Vit nc ta cng l mt thao tc
m thin s, GSTS. L Mnh Tht thc hin, nhm chng minh "truyn thuyt An Dng
vng" ch l phin bn ca "Mahabharata". ng a v d: a danh Phan Rang l t phin
m ca Panduranga: Pan(du)rang(a). "Ci tn Phn ca con vua Thc do vy chc chn
phi l phin m ch Pandu, tn ngi cha ca Yudhisthira, k nh bi v tn st 18 o
qun" (36).

Trc thao tc th 3 ny, thin s, GSTS. L Mnh Tht cn t mi lin h v con s 18:
"Thi gian ca cuc chin tranh Duryodhana nh vy ko di ng 18 ngy, nh con s 18
o qun lm trn ca c hai bn. Chi tit 18 o qun v 18 ngy nh y c mt quan h
trc tip v y ngha vi truyn thuyt An Dng vng, bi v ti thiu l t thi "i
Vit s lc" tr i, ngi ta bo rng, triu i Hng vng ca nc ta truyn cho nhau
18 i v n i Hng vng 18 th b An Dng vng nh bi. Con s 18 i y, nh
Ng S Lin nhn xt "s cha chc l th", bi v n qu t i khi so vi thi gian phi
bao trm. By gi, nu vic ni kt truyn thuyt An Dng vng vi anh hng ca "i Bha
ra ta" trn ca chngti c chp nhn, chng ta tt c th thy mt cch d dng n
n t u"(37). Thin s cng l gii r, khng phi l mi lin h trc tip -- nguyn xi
m gin tip -- khc x.

Bng vo nhng lun c v lun gii y, thin s, GSTS. L Mnh Tht kt lun nh
chng ta bit:

"Nu nhng lin h va ni l ng, n tt qu r rng l, truyn thuyt lch s dn tc ta t

An Dng vng tr xung cho ti khi Triu lp quc khng g hn l mt ph hi ca
anh hng ca "i Bha ra ta". ... [...] H ch l nhng nhn vt lch s c mn cho vic
din li bn anh hng ca "i Bha ra ta" ti Vit Nam, khng hn, khng km. V vy, d l
nhng nhn vt lch s tht nh trng hp Triu , h [b / c] bi kch ho v huyn
thoi ho cho vic din ra tn anh hng ca "(38).

y, phi chng ng cn mun ni thm, cho du tt c nhng nhn vt trong truyn thuyt
An Dng vng u l nhn vt lch s c tht, th h cng c Mahabharata-ho?

Trn c s nhng trch on v lun gii , chng ta th i chiu trc tip vi vn bn

"Truyn thuyt An Dng vng" (truyn Ra Vng hay truyn Kim Quy). Truyn thuyt
ny,cng c nhiu nh son sch li tch ra thnh hai truyn, truyn th hai l "M Chu -
Trng Thu":

Truyn KIM QUY

(truyn An Dng vng - M Chu - Trng Thu)

"An Dng Vng nc u Lc l ngi Ba Thc, h Thc, tn Phn, nhn vic tin t cu
hn vi con gi ca Hng Vng tn l M Nng khng c nn sinh ra hm on. Phn
mun hon thnh ch ca t tin nn c binh nh Hng Vng, dit nc Vn Lang, ci
hiu l u Lc m , p thnh t Vit Thng. Thnh p xong li sp. Vng mi lp
n, trai gii cu o ba thng.

Ngy mng by thng ba bng thy mt ng gi theo phng ty m n thng ca thnh,

va i va than rng:

- Xy p thnh ny th bao gi cho xong!

Vng rc vo trn in, ly v khc rng:

- Ta p thnh ny xong li , hao tn cng sc m ri khng thnh l ti lm sao?

ng gi tha:

- Ngy no c s gi Thanh Giang cng p vi Vng th thnh y mi xong.

Ni on co t.

Rng ngy, Vng ng ca ng trng ra th thy mt con ra vng theo hng ng m

bi li; ra ng trn mt nc, ni c ting ngi, t xng l Thanh Giang s gi, bit
r l tri t, m dng, qu thn.

Vng mng hi rng:

- iu ng gi bo cho ta ri.

Bn sai ly kim d rc vo trong thnh, mi ngi trn in, hi v c g m thnh khng

p c.

Kim Quy ni:

- y c tinh kh ni sng, con Tin vng ph vo bo th nc, li c con g trng

sng ngn nm ha lm yu tinh n ni Tht Diu, trn ni c con qu, nguyn trc l
mt nhc cng chn ct y ha ra qu. bn c mt ci qun cho hnh khch qua li
ng nh; ch qun tn l Ng Khng, c mt a con gi v mt con g trng l d kh ca
qu thn. H c ngi khch no qua li n y ng nh th qu tinh ha ra thin hnh vn
trng m git hi rt nhiu. By gi ta nn bt con g trng v a con gi ca ch qun m
git i th tinh qui s ht. Nhng chc l n li ha ra yu th, sai chim c ngm th bay
ln trn cy chin n, tu vi Thng xin ph thnh y i. Thn ny xin cn cho ri
ci th y xung, Vng lp tc thu ly; tt nhin thnh p mi xong.

Kim Quy bo Vng gi lm khch i ng xin ng nh trong qun. Vng Kim Quy
trn ngng ca.

Ng Khng ni:

- Qun ny c yu tinh, m thng git ngi, lang qun khng nn li, v nay tri cng
cha ti, nn i mau n ch khc trnh ha.

Vng ci rng:

- Sinh t ti mnh, qu m m lm g, ta khng s.

Mi ng li .

Trong m c qu tinh n ngoi ku rng:

- Ai trong nh ny phi m ca ra mau.

Kim Quy mng rng:

- Ca ng th my lm g no?

Qu tinh phng ha lan ra vn trng, qu d phng khng b nhng rt cuc cng

chng vo c nh.

n lc g gy, cc qu u chy tan, Kim Quy khin Vng ui theo n ni Tht Diu,
qu tinh thu v ht c, Vng tr li qun tr.

Sng ngy, ch qun em ngi ng n chn thi th ca khch ng li hm qua, thy

Vng ngi , ni ci nh khng c g c. Qun ch bc n, vi ly rng:

- Lang qun c nh th tc l Thnh nhn ri, xin ban linh thut cu sinh linh.

Vng bo:

- Hy git con g trng ca my m t th qu thn tan ht.

Ng Khng git con g trng th a con gi t nhin cng nho xung cht. Vng lp tc
bo ngi o ni Tht Diu, c mt nhc kh i c v mt hi ct, sai t trn thnh tro
m qung ra sng.

Lc by gi tri gn chiu, Vng cng Kim Quy leo ln ni Vit Thng, qu tinh ha
ra chim si hu ngm th bay ln cy chin n.

Kim Quy bn ha ra mt con chut m b theo sau lng cn chn chim; th ri xung t;
Vng lp tc thu ly th su n ht hn mt na ri.

T , qu tinh tan ht, khng li ph phch nh xa na.

An Dng Vng p thnh na thng xong; thnh di v rng nghn trng, xoy trn
nh hnh con c, li t tn l thnh Thng Long (bn ca Despierres ghi l T Long).
Ngi nh ng gi l thnh St Qu Ln bi v thnh rt cao ln.

Kim Quy li vi Vng ba nm ri t v. Vng bo rng:

- Nh n ca ngi, thnh vng chc, nu nh c vic ngoi th ly g m chng gi?

Kim Quy tha:

- Quc tu on, x tc an nguy l vn ca tri, nhng ngi bit tu c th c th lu di

c, Vng c lng c nguyn th ti u dm tic.

Mi ci ci mng chn a cho Vng v ni:

- Thng hoc gic c n th dng mng ny lm my n, em ra m nh gic th khng c

g ng lo.

Ni on tr v ng Hi.

Vng khin by ti l Cao L lm n, ly mng ny lm my, hiu l Linh Quang Kim Tro
Thn N. Sau Triu em qun n xm lng, cng Vng giao chin, Vng dng thn
n m bn, qun Triu thua chy, ng n ni Tru Sn, i lu vi Vng. Triu
bit Vng c n thn nn khng dm ti chin mi khin s thnh ha. Vng mng, ct t
sng Tiu Giang (nay l sng Nguyt c) tr v phng Bc cho Triu cai tr, tr v
phng Nam th do Vng cai tr.

Cha c bao lu, sai con vo tc v cu hn vi con gi Vng l M Chu. Vng

bt khng ng gian k ca cha con Triu . Trng Thu d M Chu trm ly n thn
cho xem, ri ln lm n khc i ly vut ra giu i, ni di vi M Chu l tr v Bc
thm cha m.

Nhn ni rng:

- Tnh phu ph th khng n qun, m n ph t cng khng nn b, ta nay v thm cha m

m vn nht hai nc tht ha, Nam Bc cch bit, ta tr li tm nng th nng ly vt g m
lm du cho ta bit.

M Chu ni:

- Thip l nhi n gp phi bc phn ly thc kh thng c tnh cm. Thip c chic nm
gm lng ngng thng mang trn ngi, n lc y th thip ly lng ngng m ri cc
ng ba ch cho chng bit ch thip m n cu.

Trng Thu t t, cp n m v bo co vi Triu . c n rt mng lin pht binh

nh Vng. Vng khng lo phng b, mi nh c vy, ci rng:

- khng s n thn ca ta sao?

n lc qun Triu tin bc, Vng mi xch n ra bn th thn c mt; qun chy
tn lon.

Vng ch M Chu ln nga chy v hng Nam, n b bin, cng ng, khng c
thuyn sang ngang, Vng ht ln ln rng:

- Tri mt ta hay sao? Giang s u, mau n cu ta.

Kim Quy ni ln trn mt nc, mng rng:

- Ngi ci nga sau lng l gic . Hy git n ta mi cu.

Vng bn tut gm chm M Chu.

M Chu nga mt ln tri m cu xin:

- Thip l con gi, nu c lng phn nghch mu hi n ph thn thi cht ha thnh bi
trn, bng nh mt nim trung tn, b ngi phnh ph thi ha lm ngc chu ra ci th
nhc nh ny.

M Chu cht b bin, mu chy trn nc, hu hn n vo lng ha thnh minh chu.
Vng cm sng vn t by tc, Kim Quy r nc dn Vng vo bin. i truyn l ni M
D, lng Cao X, chu Din, tc l ch vy.

Qun Triu n ch y khng thy g ht, ch thy t thi ca M Chu. Trng Thu m
thy nng m v chn Loa Thnh, ha lm ngc thch. Trng Thu thng cm v cng;
thy li nhng ch trang im hay tm gi ca M Chu, tng nh n hnh dung ca nng,
bn nhy xung ging m cht. Sau ny, ai c ngc chu ng Hi, cng mc nc
ging y m ra th sc ngc cng thm rc r. Nhn trnh tn M Chu nn gi ngc chu
l i Cu, Tiu Cu vy" (39).

iu cn nhn mnh, tuy d nhn ra nht: Nu i vi "Huyn thoi Lc Long Qun -- u C

v trm trng", chi tit mu (motif) ct li l trm trng, th i vi "Truyn thuyt An
Dng vng", chi tit mu ct li, vn theo thin s, GSTS. L Mnh Tht, y l "sng t
by tc - r nc". Ti cng cho y l chi tit mu trong giao lu vn ho -- tn gio; vic
c chung mu l hin tng thng thy trn khp mi khu vc vn ho trn th gii, t
xa n nay, c bit c thy r nht l trong vn hc, s hc c i, trung i. Khi ni th,
chng ta cng c th loi tr trng hp trng hp ngu nhin. Khc vi trng hp ngu
nhin vn l hin tng n l, him hoi, s dng mu mt cch c hay v thc li l
mt hin tng ph bin, nhng ch ph bin trong thi c - trung i m thi. Nu trong vn
hc hin i c s dng mu , th thng l mu c tnh c truyn (nh thuyn -- bn,
hoa sen -- bn...). Trong s hc thun cht ngy nay, ngi lm s khng cn dng cc th
php vn chng biu t.

Thm mt iu na, nu so snh, ai cng thy chi tit trm trng l ht sc quan trng, ch
thc l ct li, v bn thn n cha ng ch t tng chnh ca "Huyn thoi Lc Long
Qun -- u C v trm trng" (trm trng = ng bo = on kt), nhng chi tit "sng t
by tc - r nc" trong "Truyn thuyt An Dng vng" ch l chi tit ph thuc, khng
phi l ct li, nn thiu n th truyn thuyt ny vn khng trng rng t tng ch hoc
sai lch ch . Theo ti, chi tit ct li l mt cm tnh tit v cm y phi l "mng ra -
ci ly n thn - ht bi - ngc sng", m khng phi l "sng t by tc - r nc", bi v
ci cht ca mt ngi ng u mt t nc nh An Dng vng l ci gi phi tr, trong
khi , s nh d, c tin ca M Chu ng tha th hn, sau khi cht bng mt ci cht
thm khc nht (c ci cht no au n hn trn i ny cho bng ci cht bi chnh thanh
gm ca ngi cha rt mc thng yu, ci cht vi bn n phn bi T quc!). Ni cch
khc, An Dng vng khng xng ng nhn dn huyn thoi ho ci cht t vn ca
ng ta, n mc xem nh ng vn mi cn sng trong lng bin c mnh mng, bao dung no
. V th, san tc bt chi tit "sng t by tc - r nc", c khi li khin t tng ch
t c gi tr cao hn. Nhng chng ta khng c quyn san tc t liu lch s, cho d
ch l truyn thuyt truyn ming c nh hnh thnh vn bn c nh (40).

Mt im khc, theo ti, "Huyn thoi Lc Long Qun -- u C v trm trng" v "Truyn
thuyt An Dng vng" lun lun phi i lin vi nhau. Mt l khi u v mt l kt thc
thi k Hng Vng -- Vn Lang. l mt l. L khc, quan trng hn, c hai s b cu
cho nhau. Thiu mt trong hai s dn n nhng nguy c v t tng...

5
Cun sch cn c hai chng "Thn Nng v triu i Hng Vng" (chng III) v "Vn
ting Vit thi Hng Vng" (chng IV) cng vi phn t liu ph lc, nhn nh v t liu
ph lc y.

Trong hai chng y, thin s, GSTS. L Mnh Tht chng minh "Vit lut" l c tht,
mc d b tht truyn, khng nh c ch vit ring ca dn tc ta di triu i Hng
Vng, mt triu i ko di hn hai ngn nm v c dn tc Vit t thn pht trin n
mc ng k, khng cn n s gio ho m dn ca thc dn phong kin Trung Hoa c i;
c bit, ng vn dng kin thc ng m hc lch s gii m bi "Vit ca", cng nhm
chng minh thm v vn ch vit Vn Lang (Vit Nam). Nu khng c kin thc ng m
hc lch s, ngn ng hc i chiu, chng ta s ng rng cng vic gii m ng m l mt s
suy din tu tin, bun ci, p t. Thc ra, y l mt lnh vc khng d cht no.

Nh c th mnh l am hiu su rng v c ng Hn, v nm vng ng m hc lch s, c l

thin s, GSTS. L Mnh Tht a ra mt vn c sc mi gi nhng nh ng m hc
Vit Nam v ngoi quc tham cu.

V phn t liu ph lc, thy ngay l thin s, GSTS. L Mnh Tht ch trch dch hai b s
Trung Hoa m ng nh gi l kh tn nht, b cu cho "Ton th" v "Cng mc" v
phn huyn s (mt thi k lung linh, m h!). l "Hu Hn th" v "S k - T M
Thin".

Vi ch ch t ra, y ch l mt bi thuc th "thng tin -- t liu", tm lc li cun

sch "'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc ta" ca thin s, GSTS. L Mnh
Tht, ch yu tp trung vo hai chng d gy tranh ci nht (chng I v chng II), c
bit ch trng n t liu gc c ng trch dch v trng dn trong , ng thi bi ny
cng tp hp thm nhng t liu gc khc i chiu. V vy, ti khng bnh lun g thm.
Nhng bnh lun, ti s dnh cho vic nng cao bi vit ny.

Nhng vn thin s, GSTS. L Mnh Tht t ra, hin ang gy chn ng, to nn nhng
cuc tranh lun khoa hc rt b ch. Nhng du sao i na, ch vi vic pht hin, trch v
dch hng lot vn bn trong th tch c t nhiu ngun ngn ng khc nhau (Sanskrit, Tng,
Hn...) c cha ng mu (motif) "trng - trng hc - trng rng - bc tht - trm trng -
trm con trai" hay "sng t - r nc" l mt ng gp rt ln ca thin s, GSTS. L
Mnh Tht i vi vic nghin cu c s v vn hc dn gian c i nc ta. Th hi, trong
gii nghin cu vn hc, s hc Vit Nam ta v trong cc nh Vit Nam hc ngoi quc,
cho n nay, c ai lm c vic !...

Khi vit t khong 13 gi chiu 28-03 HB8 (2008)

Tm hon tt lc 17 : 39', 31-03 HB8

Trn Xun An

__________________________

(1) L Mnh Tht, "'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc ta", Vin Nghin cu
Pht hc Vit Nam v Nxb. Tng hp TP.HCM., PL. 2549 (2005).
(2) Nhiu tc gi, "Nhng vn lch s Vit nam", bi ca Stephen O'Harrow, Tp ch Xa
& Nay - Nxb. Tr, 2002, tr. 7.

(3) L Mnh Tht, "Lch s Pht gio Vit Nam" (I, II, III), Nxb. TP.HCM., 2006.

(4) L Mnh Tht, "Tng tp vn hc Pht gio" (I, II, III). C th c Website
quangduc.com.

(5) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), tr.5.

(6) Khi ng bi Hong Hi Vn, bo Thanh Nin, t ngy 26-02 n 06-03-2008. Ngoi ra
cn c bi phng vn GS. Phan Huy L, bi pht biu kin ca nh th, nguyn u vin B
Chnh tr Nguyn Khoa im (Bi Ngc Long ghi) v cc bi vit ca nhiu nh bo, nh
nghin cu khc trn t bo ny v cc bo khc: Si Gn gii phng, H Ni mi, Tp ch
in t BBC-Vietnamese...

(7) Trn Xun An, "Suy ngh v mt s vn trong lch s c i nc ta" (2004), Tp ch
in t Giao im, 2005.
Xem: WebTgTXA. ( http://tranxuanan.writer.googlepages.com/suy_nvmsvdtlscdnta_b6.htm)

(8) Mahbhrata (s thi n ). Theo HQG.CBS.TBK.VN., T in bch khoa Vit

Nam, tp 2, Nxb. TBK., 2002, tr. 821: "c bin son vo th 5 tr.cn., c b sung v sa
i cho ti th k 5 s.cn. Theo truyn thuyt, tc gi l o s Vyasa (Vysa). Nguyn bn lc
u gn 24 nghn cu th i, sau tng ln 6 triu. Hin nay ch su tm c 110 nghn
cu".

(9) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), tr.50-72, 243.

(10) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), tr.63-64, 67.

(11) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1),sd., tr. 54-55.

(12) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), sd., tr. 47.

(13) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), sd., tr. 48-49.

(14) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), sd., tr. 41-42.

(15) L Mnh Tht trch dn, sd. (ch thch 1), tr. 18-21. Ring truyn 23 trong "Lc tp
kinh" ny, ti ly bn vi tnh t website Qung c:
http: // www.quangduc.com/lichsu/14vanhocpgvn13.html.

(16) Bn vi tnh "Truyn h Hng Bng" ca Website Pht t Vit Nam:

http: // www.phattuvietnam.org.

Xem thm:Truyn thuyt "Ngu C -- Lng Wong" ca dn Mng trong cun "Les Muong"
ca Jeanne Cuisinier (1946 -- Gographie humaine et sociologie, Institut d'Ethnologie, Paris):

"Ngy xa ngy xa, c mt nng cng cha x Mng tn l Ngu K, mang tin kip mt
con nai c m ngi sao (cerf toil), ci mt ng hong t con vua Yt tn Long Vuong,
gc vn loi c. t lu sau, Ngu K sinh c 50 con gi v 50 con trai. Nhng ri cm
khng lnh canh chng ngt. T ch con ci khng n thc ung, Ngu C v Long
Vuong a ci v vi nhau. Cui cng, Ngu K v Long Vuong nh phi chia tay, mi ngi
mt ng. Ngu K dn 50 ngi con ln min rng ni, v Long Vuong dn 50 ngi con kia
xui v min sng bin. Ngu K v m con to nn nhng dng vua cha mc o mu en,
v Long Vuong, cc gia nh vua mc o mu vng.

Dn Mng th knh b Ngu K nh mu t v thng lm c c hnh con nai m sao, nh

mt vt t tng nh n b"".
(Ngun: http: // www. khoahoc.net, dn theo Web Vit Hc: viethoc.org ).

Nhn y, cng nn c thm "Truyn Liu Ngh" ca L Triu Uy (t "Thi Bnh Qung k"
- i Tng, thuc nhng th k v sau rt xa) m Ng S Lin trong "Ton th" xem nh
mt c liu tham kho xc minh quan h ni i gia cha ng nh v cha Kinh
Xuyn: "Vy th ng nh cng vi Kinh Xuyn i i g con cho nhau, k t lu..." v c
th ngm xc nh u C b Lai bc tnh, b ri.Tht ra, truyn Liu Ngh ny, vua T
c vn xc nh ch l truyn do nh tiu thuyt vit, khi bn bc cng Quc s qun
triu Nguyn trong vic bin son "Cng mc". Chng ta cng s thy rt r "Truyn h
Hng Bng" ("Lc Long Qun -- u C v trm trng") v "Truyn Liu Ngh" ny hu nh
ch ging nhau vi chi tit v a danh, khng ng k. (Xem bn vi tnh ca Website Vit
Kim, truy cp theo link ca Website Vit Hc: viethoc.org, ti mn php sao chp, to
thnh mt tp ph, thuc WebTgTXA. ny; hoc c th c cc trang tm kim - lu tr ca
Google)

(17) L Mnh Tht, sd. (ch thch 9), sd., tr. 243.

(18) L Mnh Tht, sd. (ch thch 9), sd., tr. 73 & 75. Cc nh lm s ngy xa da vo t
liu Trung Hoa hiu chnh, c l khng tho ng. Nu Lc Long Qun ly con gi Lai,
l ri vo trng hp hn nhn ng huyt (ch ly chu thc b li), mc d hn nhn ng
huyt vn l tp tc qun hn thi hng hoang c i. Ti thy thin s, GSTS. L Mnh Tht
vn s dng chi tit u C l v tr ca Lai, khi Lai b li ti hnh cung ca Lc
Long Qun, Lc Long Qun lin cp u C vi s tho thun ca u C (c l u C ngh
mnh b Lai b ri), v Lc Long Qun chin u chng s xm nhiu ca Lai theo
yu cu ca nhn dn, ng nh nguyn bn trong "Lnh Nam chch qui" l thch hp hn.

(19) Xem: Nguyn Vn Siu, "Phng nh d a chi", Nxb. Vn ho -- Thng tin, 2001, tr.
173-175; Trn Th Php, "Lnh Nam chch qui", bn dch ca L Hu Mc, Khai Tr xut
bn, 1960, xem bi dn nhp ca L Hu Mc v Maspro, Przyluski, tr.16-17; L Mnh
Tht, "Lch s Pht gio Vit Nam", tp II, Nxb. Tng hp TP.HCM., tr. 18-19; xem thm:
Hai bi ca Stephen O'Harrow, sch dn (ch thch 2), tr. 18 & 52.

(20) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 9.

(21) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 244.

(22) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 244.
(23) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 246-247.

(24) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 247-248.

(25) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 247.

(26) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 87.

(27) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 94-95. Trch "Lnh Nam chch qui": "tr tht
thn vn t, Kim Quy khai thu, dn vng nhp hi" (Cm by tc sng t c vn, thn Ra
Vng r nc, a vua vo bin).

(28) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 100.

(29) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 109.

(30) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 116.

(31) Thin s, GSTS. khng cp c th v trch dn "Kinh Thnh", mc d c th ng c

gin tip nhc n. Xin xem "Kinh Thnh", Hi Thnh Tin Lnh Vit Nam, 1986, phn "Xut
-dip-t k": 14: 21-31. thut li vic dn Isael t Ai Cp tr v nc c, phi bng qua
Bin , Kinh Thnh c on: "Mi-se gi tay ra trn bin, c Gi-h-va dn trn gi ng
thi mnh n, a bin li trn c m; Ngi lm cho bin by ra kh, nc phn r. Dn
Y-s-ra-n xung bin, nh i trn t cn; cn nc lm thnh mt tm vch ngn bn hu
v bn t" (sd.: 14:21-22). Mc d lc i dy hc v khi vit tiu thuyt "Ma h bn sng"
(Ni au hu chin), ti cha c c "'Lc tp kinh' v lch s khi nguyn ca dn tc
ta", nhng cng lin tng n s trng hp ti cho l ngu nhin v chi tit ny gia
"Kinh Thnh" vi "Truyn thuyt An Dng vng".

(32) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 126-128.

(33) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 129.

(34) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 131-132.

(35) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 133.

(36) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 137.

(37) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 136-137.

(38) L Mnh Tht, sd. (ch thch 1), sd., tr. 138.

(39) Ngun ca bn vi tnh ca "Truyn thuyt Kim Quy" ny:http: // lichsuvietnam.info /

index.php (03/01/2008).

(40) Khi vit nh vy, ti chng minh ngun gc dn tc An Dng vng theo nhn nh
s khi ca "Cng mc". Xem: "An Dng vng -- "gic Thc" hay anh hng bi trng?"
(Trn Xun An):
http://tranxuanan.writer.googlepages.com/suy_nvmsvdtlscdnta_b2.htm
B cu ngoi l (01-04 HB8):

1) C l cng cn lm r hn vn An Dng vng. Ti ngh rng, d s v vn hc dn

gian ni chung, trong chng mc no , vn c gi tr ghi nhn s tht lch s bnh din v
m (quy m rng ln), nh cc s kin ln (cc trn nh ln, cc s bin ln lm sp
mt triu i...), din ra ngay gia xm thn, kinh , mi ngi dn thuc nhng vng t
u c chng kin, mc d bnh din vi m (quy m nh hp, thm kn vi hnh trng
c nhn ca nhn vt lch s...), nhn thc ca nhn dn th hin trong d s, vn hc truyn
ming chc hn c nhiu sai lc, v rt n gin l vic ni b, c nhn hoc chuyn thm
cung, lm sao nhn gian hiu r tng tn. Theo , ti tin rng cc nhn vt An Dng
vng, M Chu, Trng Thu l c tht cng vi cc s kin v m (nhn mnh: quy m
rng ln, nh vic Thc Phn nh bi vua Hng th 18; vic sp nhp u Vit vi Lc Vit
thnh nc u Lc; vic Triu tin nh, tuy An Dng vng chin thng nhng phi
ct t cho Triu ; v nht l vic Triu a binh sang vy hm C Loa, sau khi
Trng Thu hon tt k hoch gin ip, tr v Phin Ngung, dn n thm cnh nc mt,
nh tan ca u Lc, khi u hn mt ngn nm Hoa thuc), mc d cc chi tit thuc loi
"vi m" nh ngun gc dn tc An Dng vng, a danh c tnh cht nim - biu tng
a l (Ba Thc), c th sai lc hay ch t cng d b xuyn tc (cc nhn vt lch s ca nc
ta thng b nhng k vong bn hay kiu dn xuyn tc thnh ngi c ngun gc Hn --
Hoa). Ngoi ra, l hi lch s truyn thng li cc a phng lin quan (hi n C Loa) hin
vn cn duy tr n nay cng l mt chng c hng hn.

2) Vn L Pht T, Triu Quang Phc [+] v s phc hin truyn thuyt An Dng vng,
c th k c truyn thuyt Ch ng T: Phi chng s phc hin l mt cch phn nh s
tht lch s bng th php vn chng dn gian? Trong thc t, vic gi r ly thng tin
tnh bo khng phi him hoi g, m c th lp i lp li trong nhiu thi i khc nhau. Xin
lu gip l Triu Quang Phc, L Pht T u chng s xm lc ca thc dn phong kin
Trung Hoa v u l o hu Pht gio, nhng li chia r nhau, tranh chp vi nhau bi
nguyn do l tham sn si v v minh. Xem thm: V Triu Quang Phc -- L Pht T trong
s phc hin truyn thuyt An Dng vng -- Triu :
http://tranxuanan.writer.googlepages.com/suy_nvmsvdtlscdnta_b6.htm

[+] S c, trc Ng S Lin, gi chung l Hu L Nam , khng chp v Triu

Quang Phc, o Lang vng.

1) Khi vit: Chiu 28-03 HB8 (2008)

2) Vit tip: 11 : 15', 29-03 HB8
3) Vit tip: 17 : 50', 29-03 HB8
(c thay hnh ph h, 21 : 39
4) Vit tip: 18 : 20', 30-03 HB8
5) Vit tip: 10 : 11', 31-03 HB8
(17 : 15, c b sung mt on
v a xung di mt on vit lc ban sng cng ngy)
6) Vit tip: 17 : 39', 31-03 HB8
7) Tm hon tt: 17 : 39', 31-03 HB8
8) B cu ngoi l: 09 : 12', 01-04 HB8
 & 20 : 43', 01-04 HB8
9) 02-04 HB8: Tch ton vn "Truyn Liu Ngh" ra khi ch thch 16.
10) Cha vi li g phm v trch t bi vit, b sung vi cu lm t: 09-04 HB8
11) 10-4 HB8

Trn Xun An

Xem thm: T liu b sung

HUYN TNG M U C VI TRAM TRNG NG BAO TRONG KHO TNG

THN THOI CA VN HO NHN LOI THI C S(+)

Trch on: Tu S, "Huyn thoi DUY-MA-CT", li ta,Nxb. Phng ng (ti TP.HCM.,

Vit Nam) n hnh, 2007, tr. 16-20.

(+) u on trch do WebTgTXA. mn php t.

& Cc bi khc:
http://tranxuanan.writer.googlepages.com/baimoi-sachmoi-tinmoi-13
12-04 HB8