You are on page 1of 9

14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

Volantd'inertie
Unvolantd'inertieest,dansunemachinetournante,unemasse(disque,anneau,cylindre,ventuellement
couplsenunsystmecontrarotatif...)lielapartieanimed'unmouvementderotation,rpartieautourdel'axe
detellesortequ'elleconfrel'ensembleuneplusgrandeinertieenrotation,danslebutderendreplusrgulierle
rgimedefonctionnement,ens'opposantauxcoupsdusaumoteurentranantledispositifouaurcepteur
consommantl'nergietransmise.
1
Levolantd'inertie,simpleoudouble,peutjouerlerledestockeurcintique carsonprincipereposesurle
stockageetlarestitutiond'nergiecintique.

Sacaractristiquephysiqueestlemomentd'inertiequiexprimelarpartitiondesmassesautourdel'axe.

Latailleetlamassedecetterouelui
confrentunpouvoirinertiel
important

Animationd'une
rouedemeule.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 1/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

Sommaire
1 Emploidevolantsd'inertie
1.1 Perturbationsliesaumoteur
1.2 Perturbationsliesaurcepteur
1.3 Stockaged'nergie
1.3.1 Exemplesd'installationsmobiles
1.3.2 Exemplesd'installationsfixes
1.4 Transportsencommun
2 Dispositionsconstructives
2.1 Volantd'inertierigide
2.2 Rgulateursinertie
2.3 Volantbimasse
3 Physique
4 Autresexemples
5 Notesetrfrences
6 Annexes
6.1 Articlesconnexes
6.2 Lienexterne
6.3 Bibliographie

Emploidevolantsd'inertie
Perturbationsliesaumoteur

Parexemple,danslesmoteursthermiques,levolantd'inertiesouventassocilacouronnededmarreuretl'embrayageabsorbel'irrgularitdu
couplemoteurentranparcoupsparlespistons.L'ajoutduvolantd'inertiepermetalorsdediminuerlesvibrations.

Deplus,levolantd'inertiepeutemmagasinerunexcdentd'nergiesurlaphasemotrice(explosion),pourl'utiliserdanslefranchissementdupointmort
(compression).Lephnomneestd'autantplusperceptiblequelenombredepistonsestfaibleetquelergimedefonctionnementestbas.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 2/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

Lacentralelectriqued'uneusine,audbutdu
XXesicle:aufond,lamachinevapeur
entrane,parl'intermdiaireduvolantd'inertie
(l'angle),unedynamo(droiteduclich).
Levolantpermetd'amortirlefonctionnement Volantd'inertied'une
parnatureirrgulierdelamachinevapeur. machineriedansune
ancienneforge(Witten,en
Perturbationsliesaurcepteur Allemagne).

Lesconcasseurs,pourfabriquerdugravier,sontentranspardesmoteurslectriquesdontlefonctionnementesttrsrgulier.Cependant,lesrochers
broysimposentenfonctiondeleurtailleoudeleurformedescontraintessoudainesetviolentesquipourraientfairecalerlemoteur.L'nergiecintique
stockedanslevolantpermetlepassagedespointsdursrencontrsparleconcasseur.

Stockaged'nergie

Levolantd'inertietournantautourd'unaxefixeal'avantagederesterglobalementlammeplaceetdoncoccupepeud'espace.Enluidonnantdela
vitesse,onluifournitdel'nergiequ'ilestpossibledercuprerlorsduralentissementduvolant.

Selonl'ADEME,lesvolantsd'inertie(etlesbatteries)serontncessairespourunstockaged'lectricittrsractifenmtropole,ddilafourniture
derserveprimaire(grcedesmodificationsrglementaires),quipermettraituneconomiepourlacollectivitde250450k/MW/aninstall()La
projectionducotd'investissementhorizon2030,pour12heuredestockage,estestime180k/MW/anpourdesvolantsd'inertie(avecune
2
hypothsed'amortissementde20ans)et80k/MW/anpourunebatterieLiIon(avecunehypothsed'amortissementde10ans) .

https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 3/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

Leprocdpeutposer,pourlesinstallationsmobiles,unproblmedufaitducomportementgyroscopiqueduvolantquilorsqu'iltournegrandevitesse,
imposedeseffortsnormessurlespaliers.Pourcetteraison,lorsdelafabricationd'unvolantd'inertie,ilfautfaireensortequelevolanttourneau
3
maximum70/80%desavitessemaximale.Deplus,lechoixdumatriauestdterminparsarsistanceetsavitessepriphriquemaximale .Des
volantsd'inertieenbtonmatriauquineseprteaprioripascetusagetantdonnsafaiblersistanceentraction,lebtonemployiciestunbton
1, 4
fibrsontl'tudechezEDF :

Tableaudedonnespourdiffrentsmatriauxutiliss,volantd'inertieenformedecouronneminceavecrayonintrieurri=20cm,rayonexterne
r0=25cm,paisseurduvolanth=40cm.

Fibredecarbone& Fibredeverre& Alliagede Aciersdegrande Alliage


Matriau Kevlar
rsine rsine Titane rsistance d'aluminium
Massevolumique(kg/m3) 1800 1500 2000 4500 7800 2700
Rsistancelarupture(MN/m2) 4800 2400 1600 1215 13002100 594
vitessepriphriquemaximale
vmax(m/s) 1632.99 1264.91 894.42 519.61 400519.61 469

Densitd'nergie(Wh/kg) 148.7 89.3 44.6 15.1 8.915.1 12.2

Exemplesd'installationsmobiles

Ceprincipeestdepuislongtempsmisprofitdanslesjouetsditsfriction.Ilestaussiutilissurdiffrentsvhicules:

Autobus
L'ideestdercuprerl'nergiependantlaphased'arrtdubuspourlarestitueraudmarrage
Formule1
Pourlasaison2009,l'curieWilliamsavaitcommenctravaillersurunsystmedestockagevolantd'inertiepourtreutilisdansleursystme
SREC,maisaabandonnl'ideauprofitdebatterieslectrochimiquespourdesraisonsd'intgrationdanslevhicule.Williamscontinuede
dvelopperdessystmesdestockagevolantd'inertiepourd'autresapplications(transportsencommun...)aveclafilialeWilliamsAdvanced
Engineering.
Certainesvoituresdesport
Pourrcuprerl'nergielorsdufreinageetlarutiliserlorsdesacclrations,permettantainsiuneconomiedecarburant.Parexemple,dansla
Porsche911GT3hybrid2010,l'nergieestrcuprependantlesphasesdefreinagepuistransformeenlectricitpouralimenterdeuxmoteurs
lectriquesde60kWpendantlesphasesd'acclration.Ainsilapuissancedisponibleestplusimportantependantquelquessecondes.

Exemplesd'installationsfixes
https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 4/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

L'utilisationdevolantsd'inertiepourstockerdel'nergiedansdesinstallationsfixes(btimentsisolsetpetitesstructuresindustriellesgenrerelaisde
rseauxGSM)estencoursd'industrialisationetdecommercialisationen2014(parexemple,systmesnergiestro).

Transportsencommun

Danslesannes50,unevariantedeTrolleybus,lesGyrobus,afonctionnavecunvolantd'inertiedisposplatsousleplancher.Ilsfurentutilissdans
plusieursvillesbelgesetsuisses.Cesystmepermettaitdefaireplusieurskilomtressanspollutionavantunerecharge,quis'effectuaitlorsdesarrts.

Plusrcemment,desconstructeursdetramwaystravaillentnouveausurl'applicationduvolantdinertieauxtransportsencommun,notammentles
5
tramwaysAlstomCitadis actuellemententestRotterdamquiutilisent2volantscontrarotatifspourlimiterleffetgyroscopique.

Dispositionsconstructives
Volantd'inertierigide

Laplupartdutemps,levolantd'inertieestunepicerigide.Dufaitdupoidsetdesrgimesdefonctionnementlevs,ils'agitpresquetoujoursd'une
picesymtriedervolution.

L'inertieserad'autantplusgrandequelamasseestrpartieloindel'axe.Danslecasd'unmoteurthermique,levolantd'inertiecomptepourbeaucoup
dansl'encombrementsongranddiamtreestalorsmisprofitpourylogerlemcanismed'embrayageetpouraccueillirsapriphrielacouronnede
dmarreur.

Rgulateursinertie

Cesdispositifsmcaniquesontlongtempstretenuspourlargulationdesmachinesvapeur.L'inertiedurgulateurvarieparexcentrationde
masselottes.Soneffetdergulationestalorsplusimmdiatqueceluidusimplevolantd'inertierigide.

Enralit,cetteinertien'estpasrgulatricedirectedumouvementdelamachine,maisestutilisepouragirsurlasourced'nergiepourencontrlerle
flux.C'estunprocessusd'asservissement.

Volantbimasse

6
https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 5/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia
6
Surcertainesautomobiles,levolantd'inertieestcomposdedeuxmassesliesentreellesparunressort .Unedes
massesestsolidaireduvilebrequin,lamassesecondaireestsolidairedelatransmission,lesdeuxtantreliespar
destaquets,unroulementbillesetdesressorts.Celaconstitueundispositifdamortissementabsorbantlestrop
fortesvariationsd'nergiecintique,rduisantainsilessollicitationsentorsiondelatransmission.

Physique
L'nergiecintiqued'unemassetournanteest

o
Volantd'inertied'unmoteurde
estlavitesseangulaireet vhiculedetourisme.On
estlemomentd'inertiedelamasseautourducentrederotation.Lemomentd'inertiemesurelarsistancequi distinguelesdentsdelacouronne
s'opposeuncoupletendantfairetournerl'objet. enpriphrie.L'embrayagese
trouveductvisiblemaisn'est
L'nergiecintiqued'unpointmatrielestdonneparlarelationsuivante:
pasprsentici,onpeutremarquer
lapistedeceluici.

estlavitesseangulaire,
lerayondelatrajectoiredupointconsidret
lamasselmentairedecepoint.

Unvolantd'inertie,outoutcorpstournantautourd'unaxefixe,apournergiecintiquelasommedesnergiescintiques
enchaquepoint.Lemouvementderotationtantcommuntouslespoints,onpeutmettreenfacteurleparamtrede
vitesseangulaire.Apparatalorsl'expressiondumomentd'inertiedel'ensemble: Rgulateurinertieconstruit
partirdedessinsde
LonarddeVinci

Autresexemples
lesoutillagescommelasciecirculaireouletouretmeulertournentlongtempsaprsl'arrtdumoteur
https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 6/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

latoupie:l'nergietransmiseaudpartestlentementdissipeparlesfrottementsaucontactaveclesupportouavecl'air.L'effetgyroscopique
maintientl'quilibredelatoupie
larouelenticulaireutiliseparlescyclistesencontrelamontreconfreauvlouneplusgrandeinertie,quipnaliseaudmarragemaisgarantitune
meilleurergularitdergimesurleparcours.

Notesetrfrences
1.Voss:stockerlnergiesolaire,cestfacile!(http://pulse.edf.com/fr/vossstockerlenergiesolairecestfacile?utm_source=Futura
Sciences&utm_medium=Emailing&utm_campaign=ExpertVoss),edf.com,consultenaot2015
2.DorotheLaperche(2013)Stockaged'nergie:quelbnficepourlescollectivits?S'ilsembleprometteur,l'intrtdupotentieldustockaged'nergiepourles
collectivitsl'horizon2030passeparcertainesconditions.Unrapportdvoillorsd'uneconfrenceATEE,mardi5novembres'estpenchsurlaquestion
(http://www.actuenvironnement.com/ae/news/stockageenergiequelbeneficiepourcollectivites19865.php4),ActuEnvironnement,consult7novembre2013.
3.Systmeinertieldestockaged'nergieassociadesgnrateursoliens(http://pastel.archivesouvertes.fr/docs/00/50/02/85/PDF/These_CIMUCA.pdf)ThsedeGabriel
OctavianCimuca
4.MatthieuDejeu,Stockagedlectricit:unvolantdinertieenfinabordable,LeMoniteur,no5834,13juillet2015,p.92(lireenligne
(http://www.lemoniteur.fr/article/stockagedelectriciteunvolantdinertieenfinabordable29071490)).
5.AlstomCitadis,Tramwaysvolantsdinertie(http://www.usinenouvelle.com/article/letramwayacquiertlautonomieenergetique.N52337),surlesite
usinenouvelle.com
6.autoinnovations:volantsdinertiebimasses(http://www.autoinnovations.com/site/dossier5/bimasse.html)

Annexes
Articlesconnexes
SurlesautresprojetsWikimedia:
Momentd'inertie
Stockaged'nergie Lesvolantsd'inertie
Stockaged'lectricit (https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Flywheels?
Stockeurcintique uselang=fr),surWikimediaCommons

Lienexterne

(en)[PDF]GyroForcesAnIssue?(http://www.magnetal.se/MagnetalGyro.pdf)

Bibliographie

AYAD,D.(2015).tudedunsystmeinertieldestockagednergielectrique
https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 7/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

AYAD,D.(2015).tudedunsystmeinertieldestockagednergielectrique(http://dspace.univ
setif.dz:8888/jspui/bitstream/123456789/716/1/2165.zip)(Thsededoctorat).
Charara,A.(1992).Contributionlamodlisationetlacommanded'unpaliermagntiqueactifenfonctionnementnonlinaire(Thsededoctorat)
(noticeInistCNRS(http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=148959)).
Chemori,A.,Krut,S.,&Touati,N.(2010,November).Lependuleinversstabilisparvolantd'inertie,unsystmenonlinairesousactionn
(http://hallirmm.ccsd.cnrs.fr/docs/00/72/39/40/PDF/jd2010pendulechemori.pdf).In3mesJournesDmonstrateurs2010(p.10).
Delamare,J.(1994).Suspensionmagnetiquespartiellementpassives(Thsededoctorat)(noticeInistCNRS(http://cat.inist.fr/?
aModele=afficheN&cpsidt=165771))
Erraud,A.Suspensionsmagntiquessupraconductives,Applicationauvolantd'inertie.
Faure,F.(2003).Suspensionmagntiquepourvolantd'inertie:Magneticsuspensionforflywheel(https://tel.archivesouvertes.fr/tel
00383510/document)(Thsededoctorat,InstitutNationalPolytechniquedeGrenobleINPG).
Gergaud,O.,Ahmed,H.B.,Multon,B.,&Bernard,N.(2001).Nouvellearchitecturelectromagntiquerluctancevariableexcitepour
accumulateurlectromcaniqued'nergie(https://hal.archivesouvertes.fr/hal00674233/document).RIGE(RevueInternationaledeGnieElectrique),
4(3/4),pp367.
Leclercq,L.(2004).Apportdustockageinertielassocidesoliennesdansunrseaulectriqueenvuedassurerdesservicessystmes
(http://users.utcluj.ro/~cimuca/papers/ef_2003.pdf).universityofLilleinFrance.
Lemarquand,G.(1984).Suspensionmagntiqued'unsystmetournantapplicationauvolantd'inertie(Thsededoctorat)(noticeInistCNRS
(http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=8624700)).
Paire,D.(2010).Dimensionnementetgestiond'nergiedesystmesd'entranementslectriqueshybrides:applicationunascenseuravec
rcuprationd'nergie(https://tel.archivesouvertes.fr/tel00598975/document)(Thsededoctorat,UniversitdeTechnologiedeBelfort
Montbeliard).
Robin,G.,Ruellan,M.,Multon,B.,Ahmed,H.B.,&Glorennec,P.Y.(2004).Solutionsdestockagedel'nergiepourlessystmesdeproduction
intermittented'lectricitrenouvelable(https://hal.archivesouvertes.fr/hal00676109/document).InColloqueSeaTechWeek2004(SemaineInternat.
desTechnologiesdelaMer)(p.9p).
Saudemont,C.,Leclercq,L.,Robyns,B.,Cimuca,G.,&Radulescu,M.M.(2004).Dveloppementdunmulateurtempsreld'unsystmede
gnrationolienneassociunstockageinertield'nergie(http://users.utcluj.ro/~cimuca/papers/ef_2003.pdf).REE.Revuedel'lectricitetde
l'lectroniqueISSN,12656534.
YonnetJP(1996).LestockagednergieparvolantdinertieSocitdeslectriciensetdeslectroniciens.Journesdtudes.Stockagedelnergie
lectrique.

Cedocumentprovientdehttps://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Volant_d%27inertie&oldid=124437225.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 8/9
14/4/2016 Volantd'inertieWikipdia

Derniremodificationdecettepagele17mars2016,10:57.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonsattribution,partagedanslesmmesconditionsdautresconditionspeuvent
sappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusdedtails,ainsiquelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyez
commentciterlesauteursetmentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisancergieparleparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldes
tatsUnis.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Volant_d%27inertie 9/9

You might also like