Organizimi i Sistemit Shndetsor n Kosov Autoriteti m i lart shndetsor n Republikn e Kosovs sht Ministria e Shndetsis. Roli i Ministris s Shndetsis sht: t vendos politikat e prgjithshme, prpiloj udhzime dhe dokumente strategjike pr implementim t ktyre politikave, t prcaktoj standarde dhe t monitoroj implementimin e politikave t dizajnuara.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 2
Promovimi dhe mbrojtja e shndetit t njerzve sht
e nj rndsie thelbsore pr zhvillimin ekonomik dhe social dhe
kontribon pr nj cilsi m t madhe t jetess dhe paqes botrore.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 3
Prioritetet e Ministris s Shndetsis Nj nga prioritetet e Ministris s Shndetsis pas lufts ishte q: menjher t filloi me riparimin dhe n disa raste t ndrtoj trsisht objektet e Institucioneve shndetsore t cilat ishin t dmtuara, t neglizhuara apo trsisht t shkatrruara. Shum OJQ ndihmuan renovimin e objekteve shndetsore, ofruan ndihma n pajisje dhe aparature mjeksore t nevojshme dhe moderne. Vizioni Sigurimi i shndetit m t mir pr t gjith banort e Kosovs, prmes nj sistemi shndetsor \ efikas brenda burimeve t disponueshme. 10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 4 Kuvendi i Republiks s Kosovs;
N mbshtetje t nenit 65 (1) t Kushtetuts s Republiks s
Kosovs, Miraton LIGJ PR SHNDETSI
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 5
Neni 1 Qllimi i ligjit Ky ligj ka pr qllim sigurimin e bazs ligjore pr ruajtjen dhe prparimin e shndetit t qytetarve t Republiks s Kosovs nprmjet promovimit t shndetit, aktiviteteve parandaluese, dhe ofrimit t shrbimeve gjithprfshirse dhe kualitative t kujdesit Shndetsor.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 6
Neni 2 Fushveprimi 1. Me kt ligj prcaktohen: 1.1. t drejtat dhe detyrimet n fushn e shndetsis; 1.2. parimet e kujdesit shndetsor; 1.3. sistemi i kujdesit shndetsor; 1.4. veprimtaria e institucioneve shndetsore; 1.5. mbikqyrja e shrbimeve shndetsore.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 7
Sipas Ligjit pr shndetsi: Neni 22 22.1.Kujdesi shndetsor nga neni 23 i ktij Ligji sigurohet falas n institucionet publike shndetsore pr grupe t posame t popullats si vijon: a) Fmijt dhe t rinjt deri n moshn 15 vjeare; b) Nxnsit dhe studentt deri n fund t shkollimit t rregullt; c) Qytetart mbi moshn 65 vjeare; d) Qytetart, antart e ngusht t familjeve t dshmorve, invalidt e lufts dhe invalidt e tjer, antart e ngusht t familjeve t tyre, si dhe shfrytzuesit e skemave t ndihms sociale dhe antart e ngusht t familjeve t tyre; e) Personat me aftsi t kufizuara.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 8
Sipas Ligjit pr shndetsi: 22.2.Format e kujdesit shndetsor q sigurohen dhe zbatohen, falas n institucionet publike shndetsore jan si vijon:
a. Kujdesi shndetsor parandalues prfshin:
i. zbulimi i hershm i smundjeve ngjitse dhe zbatimi i detyrueshm i imunizimit, ii. sigurimi i kushteve pr grumbullimin e gjakut dhe krijimin e rezervave t gjakut, iii. zbulimi i hershm dhe trajtimi adekuat i smundjeve q shkaktojn zvoglimin e aftsive fizike dhe mendore,
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 9
b. Kujdesi shndetsor riprodhues, q prfshin: kujdesin shndetsor gjat shtatznis, lindjes dhe lehonis,si dhe metodat e planifikimit t familjes prve ndrprerjes t dhunshme t shtatznis.
c. Kujdesi shndetsor pr pacientt t cilt lngojn nga
smundjet, rregullimet dhe lndimet t cilat e rrezikojn seriozisht ose e vshtirsojn jetn e tyre, t cilt do t rregullohen me akte t veanta nn-ligjore.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 10
d.Kujdesi shndetsor rehabilitues I integruar n tri nivelet shndetsore pr smundjet dhe lndimet e prcaktuara me akt t veant nn-ligjor.
e. Kujdesi shndetsor n kusht spitalore pr qytetarin n stadin
terminal duhet t ofrohet n shtpin e qytetarit nga ana e qendrs s mjeksis familjare.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 11
Neni 23 Kujdesi shndetsor nga Neni 22 I ketij ligji zbatohet nprmjet a. Prparimit t: mnyrs s shndosh t jetess, edukimit t organizuar shndetsor, me qllim t ngritjes s kulturs shndetsore t qytetarve; b. Prmirsimit t kushteve jetsore dhe t puns s qytetarve; c. Zbulimit t hershm dhe trajtimit me koh t smundjeve ngjitse duke evituar rrethanat t cilat kan mundsuar shfaqjen e epidemive; d. Zbulimit t hershm dhe trajtimit me koh t smundjeve akute dhe kronike;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 12
Kujdesi shndetsor nga Neni 22 i ketij ligji zbatohet nprmjet Parandalimi dhe zbulimi i hershm i smundjeve malinje; Parandalimit dhe trajtimit me koh t lndimeve n pun dhe t smundjeve profesionale; Parandalimit dhe trajtimit t smundjeve t vartsis dhe infeksionit me HIV; Sigurimit t furnizimit me: barna esenciale, ndihmesa orto-protetike, ndihmesa protetike-stomatologjike si dhe mjete t tjera ndihmse mjeksore, t prcaktuara n regjistrin zyrtar;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 13
Kujdesi shndetsor (Neni 22) zbatohet nprmjet
Rehabilitimit dhe resocializimit t t smurve kronik mendor n
bashksi; Sigurimit t kushteve t duhura pr fillimin e shndosh t jetess dhe zhvillimin e shndosh t fmijve, zhvillimin e shndosh t rinjve, zhvillimin e shndosh t shtatznave dhe lehonave; Ndrmarrjen e masave pr eliminimin e pasojave shndetsore t shkaktuara nga: fatkeqsit elementare dhe nga gjendjet e tjera t jashtzakonshme; Organizimi i shrbimit emergjent; Zbatimit t sistemit unik informativ n shndetsi; 10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 14 Kujdesi shndetsor (Neni 22) zbatohet nprmjet
Organizimit dhe zbatimit t mbikqyrjes profesionale dhe juridike;
Zbatimit t aktiviteteve n grumbullimin vullnetar t gjakut; Ndrmarrjes s masave n lidhje me mbrojtjen nga rrezatimet radioaktive; Zhvillimit t burimeve institucionale dhe njerzore n shndetsi; Parandalimin e anomalive kongjenitale; Ndrmarrjes s masave t tjera pr prparimin e gjendjes shndetsore t qytetarve
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 15
Standardet e kujdesit shndetsor Neni 25
25.1.N zbatimin e kujdesit shndetsor institucionet shndetsore,
puntort shndetsor, personat juridik dhe qytetart, brenda t drejtave dhe detyrimeve t tyre duhet t ndrmarrin masat e nevojshme pr sigurimin e : standardeve cilsore dhe standardeve sasiore t kujdesit shndetsor.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 16
25.2.Standardet cilsore t kujdesit shndetsor jan: a) Prparimi i mnyrs s shndosh t jetess; b) Prmirsimi i shndetit n prgjithsi; c) Prparimi i shndetit t fmijve, t rinjve dhe t t moshuarve; d) Prparimi i shndetit riprodhues e) Prparimi i shndetit mendor; f) Parandalimi i smundjeve ngjitse dhe i smundjeve jongjitse kronike; g) Rehabilitimi psikofizik i qytetarve; h) Zhvillimi i burimeve njerzore dhe institucionale; i) Prmirsimi i shndetit t personave me aftsi t kufizuara; j) Zbulimi i hershm i smundjeve malinje dhe parandalimi i tyre;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 17
25.3.Standardet sasiore t kujdesit shndetsor jan: a) Rritja e mesatares s jetgjatsis; b) Zvoglimi i vdekshmris t foshnjeve dhe t nnave; c) Zvoglimi i smundshmris s prgjithshme dhe asaj specifike; d) Zvoglimi i shkalls s traumave; e) Zvoglimi i mungesave nga puna pr shkak t smundjeve ose t lndimeve.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 18
ORGANIZIMI DHE ZBATIMI I KUJDESIT SHNDETSOR Sipas Nenit 26, t Ligjit, Sigurohet Kujdesi shndetsor i qytetarve n kuadr t sistemit unik, t lidhur, t veprimtaris shndetsore, nprmjet zbatimit t masave:
Parandaluese, Mjekuese, Shruese dhe Rehabilituese shndetsore
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 19
Neni 27
27.1.Kujdesi shndetsor organizohet n nivelin:
a) Parsor, b) Dytsor dhe c) Tretsor.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 20
27.2.Ndarja e aktiviteteve ndrmjet niveleve t kujdesit shndetsor realizohet n pajtim me strategjin shndetsore dhe politikat e bazuara n burimet ekzistuese. 27.3.Kujdesi shndetsor nga paragrafi 27.1 i ktij neni sigurohet gjat 24 orve, pa ndrprerje, duke organizuar punn n ndrrime dhe n sistemin e kujdestarive.
27.4.N t gjitha nivelet e kujdesit shndetsor zbatohet aftsimi i
vazhdueshm profesional.
27.5.N t gjitha nivelet e kujdesit shndetsor sigurohen barnat nga lista
esenciale 10/28/2017 dhe mjetet e tjera ndihmse mjeksore, t evidentuara n regjistrin zyrtar. AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 21 PARIMET E KUJDESIT SHNDETSOR Neni 12 12.1.Kujdesi shndetsor zbatohet duke u udhhequr nga parimet vijuese: a) Barazia; b) Cilsia; c) Ndershmria dhe prgjegjsia; d) Gjithprfshirja dhe jo diskriminimi; e) Financimi i qndrueshm; f) Financimi kosto-efektiv; g) Bashkfinancimi.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 22
12.2.Barazia: a). Trajtimi korrekt i qytetarve bazuar n ligj dhe rrespektimi i plot i t drejtave dhe i lirive themelore t njeriut, t prcaktuara me konventa ndrkombtare;
b). Sigurimi i qasjes s plot t kujdesit shndetsor n t gjitha nivelet dhe
pr t gjith qytetart, duke siguruar pr personat me aftsi t kufizuara, nj qasje t leht fizike t kujdesit shndetsor;
c). Shprndarja e drejt e burimeve t kujdesit shndetsor duke u bazuar
n gjendjen ekonomike dhe sociale t qytetarve.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 23
12.3.Cilsia: aplikimi i standardeve ndrkombtare n procesin e organizimit dhe
zhvillimit t burimeve t kujdesit shndetsor n:
pun, trajnim dhe edukim, licencim, udhzime etike dhe n mbrojtje t shfrytzuesve t shrbimeve.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 24
12.4.Ndershmria dhe prgjegjsia: Prdorimi i ndershm dhe me prgjegjsi I mjeteve financiare publike,
si dhe
ushtrimi transparent i kompetencave gjat zbatimit t kujdesit
shndetsor.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 25
12.5.Gjithprfshirja dhe jo diskriminimi: Kujdes shndetsor i barabart pr t gjith qytetart duke siguruar standardet gjat prmbushjes s krkesave n t gjitha nivelet e kujdesit shndetsor, si dhe sigurimi i kujdesit shndetsor pa diskriminim n baz t gjinis, kombit, racs, ngjyrs, gjuhs, fes, bindjeve politike gjendjes sociale, statusit pronsor, shkalls s aftsive fizike dhe mendore, statusit familjar dhe moshs.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 26
12.6.Financimi i qndrueshm: Parandalimi i rrezikut financiar pr qytetart gjat shfrytzimit t shrbimeve shndetsore dhe
sigurimi i financimit t qndrueshm t kujdesit shndetsor.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 27
12.7.Financimi/kosto-efektiv: a).Mbshtetje financiare me sigurim t modalitetit t kombinuar prmes buxhetit t Kosovs dhe buxheteve t komunave, pagesave t qytetarve dhe pundhnsve n Fondin e sigurimeve shndetsore dhe agjensionet e tjera t sigurimeve, duke u bazuar n parimin e reciprocitetit dhe solidaritetit, si dhe pagesave t drejtprdrejta t qytetarve gjat shfrytzimit t kujdesit shndetsor;
b).Shfrytzimi racional dhe efikas i
burimeve, mbikqyrja, dhe kontraktimi I shrbimeve si model themelor i mardhnieve financiare. 10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 28 12.8.Bashkfinancimi: Parandalimi i shfrytzimit t panevojshm t shrbimeve shndetsore dhe
prkrahja e sistemit t referimit.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 29
Kujdesi Primar Shndetsor Kujdesi shndetsor organizohet n nivelin:
a) Parsor- QKMF (Qendra kryesore e mjeksis familjare);
QMF (Qendra e mjeksis familjare), AMF (Ambulanca mjeksis familjare); b) Dytsor, Spitalet dhe
c) Tretsor
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 30
Kujdesi Parsor Shndetsor, Neni 28 Komunat jan prgjegjse (Neni 28.1) pr sigurimin e ofrimit t kujdesit parsor shndetsor si dhe ndjekjen e gjendjes shndetsore t qytetarve n territorin e tyre Komunat, n ofrimin e kujdesit parsor shndetsor, zbatojn me prparsi masat parandaluese t kujdesit shndetsor (Neni 28.2) Kujdesi parsor shndetsor zbatohet prmes shrbimeve t mjeksis familjare (Neni 28.3)
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 31
Kujdesi Parsor Shndetsor (Neni 28.4) prfshin: A. Prparimin, parandalimin, mjekimin, shrimin dhe rehabilitimin q kan t bjn me smundjet, rregullimet dhe me lndimet; B. Edukimin shndetsor, imunizimin dhe vaksinimin; C.Prcaktimin e diagnozs fillestare dhe kujdesin elementar shndetsor prfshir edhe ndrhyrjet e vogla kirurgjike;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 32
D. Promovimin e Shndetit oral dhe kujdesin themelor stomatologjik;
E. Kujdesin pr Shndetin mendor t bazuar n bashksi;
F. Rehabilitimin e bazuar n bashksi;
G. Sigurimin e ujit dhe ushqimit cilsor
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 33
Neni 29 Kujdesi parsor shndetsor sigurohet dhe zbatohet nga ekipi i mjeksis familjare i prbr nga puntort Doktori i mjeksis; shndetsor si vijon: Doktori i stomatologjis; Specialisti i mjeksis familjare; Magjistri i farmacis; Konsultant t fushs prkatse Specialisti i biokimis klinike; Infermiert, Mamit si dhe Fizioterapeutt dhe Teknikt mjeksor 10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 34 Bashkpunimi Puntort n kujdesin parsor shndetsor bashkpunojn me puntort shndetsor n nivelin dytsor dhe me puntort shndetsor n nivelin tretsor t kujdesit shndetsor n mnyr t prcaktuar me akt t veant nn-ligjor. (Neni 29.2) 29.3.Standardet e organizimit dhe t funksionimit t shrbimit t mjeksis familjare n komuna prcaktohen me akt nn-ligjor t nxjerr nga Ministria e Shndetsis.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 35
Para lufts Kujdesi primar shndetsor (KPSH) n Kosov para lufts ka qen i pazhvilluar dhe shum i ln pas dore.
Sistemi shndetsor i Kosovs ka qen shum i bazuar n kujdesin
shndetsor sekondar.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 36
Pas lufts shum prpjekje jan investuar pr t zhvilluar dhe pr t modernizuar shrbimet shndetsore parsore. OBSH ka inicuar programin e specializimit nga mjeksia familjare dhe pas dy vite implementimi kt program e ka vazhduar Ministria e Shndetsis. Koncepti i mjeksis familjare vazhdon t jet gurthemel i zhvillimit t shrbimeve shndetsore parsore n Kosov.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 37
Kujdesi dytsor shndetsor Neni 30 30.1.Kujdesi dytsor shndetsor prfshin: a) Kujdesin shndetsor jasht-spitalor: diagnostik, terapeutik dhe rehabilitues; b) Kujdesin shndetsor spitalor gjat 24 orve: diagnostik, terapeutik dhe rehabilitues; c) Edukimin shndetsor t pacientve; d) Prkrahjen profesionale pr nivelin e kujdesit parsor shndetsor; 30.2.Organizimi, funksionimi dhe veprimtaria e shrbimeve t kujdesit dytsor shndetsor jasht-spitalor dhe spitalor prcaktohen me akte t veanta nn-ligjore t nxjerra nga Ministria e Shndetsis. 10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 38 Kujdesi tretsor shndetsor Neni 31 31.1.Kujdesi tretsor shndetsor prfshin shrbimet specialistike q ofrohen n institucionet shndetsore t autorizuara nga Ministria e Shndetsis ku zhvillohet procesi msimor universitar, puna krkimoro-shkencore dhe edukimi specialistik pasdiplomik. 31.2.Organizimi dhe funksionimi i institucioneve t kujdesit tretsor shndetsor prcaktohet me akt nnligjor t nxjerr nga Ministria e Shndetsis dhe Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 39
31.3.Shfrytzimi i shrbimeve t kujdesit tretsor shndetsor t cilat nuk mund t sigurohen brenda sistemit t shndetsis s Kosovs sigurohen dhe rregullohen me akt nn-ligjor t nxjerr nga Ministria e Shndetsis. Neni 32 Kujdesin parsor, dytsor dhe tretsor shndetsor, me aktivitete trajnuese dhe arsimore e prkrahin institucionet shndetsore nga neni 31.1 i ktij Ligji.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 40
Institucionet Shndetsor (neni 74) Institucionet shndetsore organizohen si institucione t nivelit: parsor, dytsor dhe tretsor t kujdesit shndetsor (neni 74.1)
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 41
Institucionet e nivelit parsor t kujdesit shndetsor jan (Neni 74.2) Qendra kryesore e mjeksis familjare (QKMF); Qendra e mjeksis familjare(QMF); Ambulanca shndetsore; Qendra e mjeksis urgjente, n Komunat me m tepr se 150.000 banor; Barnatorja; Qendra e Rehabilitimit
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 42
Institucionet e nivelit dytsor t kujdesit shndetsor jan (Neni 74.3) : Spitali; Qendra diagnostike terapeutike; Qendra e shndetit oral dhe kujdesit dental; Qendra e shndetit mendor; Shtpia pr integrim n bashksi; Qendra speciale rehabilituese;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 43
Kujdesi tretsor shndetsor Prfshin shrbimet specialistike q ofrohen n institucionet shndetsore t autorizuara nga Ministria e Shndetsis ku zhvillohet:
procesi msimor universitar,
puna krkimoro-shkencore dhe edukimi specialistik pasdiplomik.
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 44
Kujdesin shndetsor e zbatojn puntort shndetsor t profileve dhe niveleve profesionale vijuese Doktor i mjeksis, Mjek n specializim, Mjek specialist; Doktor i stomatologjis, Stomatolog n specializim, Stomatolog specialist; Magjistr i farmacis, Farmacist n specializim, Farmacist specialist; Fizioterapeut, Fizioterapeut i diplomuar;
10/28/2017 AAB- Prof. Faton T. Hoxha Dr.Sci. 45
Infermiere, Infermiere e diplomuar; Mami, Mami e diplomuar; Psikolog klinik; Teknikt mjeksor