You are on page 1of 4

LASALACIVILTRANSITORIADELACORTESUPREMADEJUSTICIADE

LAREPBLICA,vistalacausanmerocincomilseiscientoscincuentayseisdosmilsiete,en
AudienciaPblicadelafecha,yproducidalavotacinconarregloaley,emitelasiguiente
sentencia;MATERIADELRECURSO:Setratadelrecursodecasacininterpuestopor
InversionesenTurismoSociedadAnnima(INVERTUR)medianteescritodefojassetecientos
uno,contralasentenciadevistaemitidaporlaTerceraSalaCivildelaCorteSuperiorde
JusticiadeLimadefojasseiscientossetentaydos,sufechaoncedesetiembredelaodosmil
siete,queentreotrosconfirmalasentenciaapeladadefojasquinientossetentayochoque
declarafundadalademandainterpuestaporInmobiliariaAcamuSociedadAnnimaCerraday
enconsecuenciaordenaquelaempresaInversionesenTurismoSociedadAnnima
(INVERTUR)desocupeyrestituyaelinmueblesublitisenelplazodeseisdas,conlodems
quecontiene;FUNDAMENTOSDELRECURSO:Que,elrecursodecasacinfuedeclarado
procedenteporresolucindelveintisisdemarzodelaodosmilocho,porlacausal
contempladaenelincisoprimerodelartculotrescientosochentayseisdelCdigoProcesal
Civil,envirtuddelocuallaempresarecurrentedenuncia:Lainterpretacinerrneadenormas
dederechomaterial.Delosartculosnovecientoscincuentaynovecientoscincuentaydosdel
CdigoCivil.Queregulanlaposibilidaddequeunsujetoadquierauninmueblepor
prescripcintranscurridosdiezaosdeposesincontinua,pacficaypblicacomopropietario,
ascomolaposibilidaddequequienadquiereporprescripcinpuedaentablarjuicioparaque
seledeclarepropietario,detalmaneraquecuandoseadquiereporprescripcinadquisitivael
propietariotieneelpoderdedecidirsiiniciaunprocesojudicialparaquesedeclaresu
derecho,peroellonoesunaobligacinparaconstituirelmismo,esdecir,eliniciodelproceso
judicialesunapotestaddelpropietariomasnounaobligacinconstitutivadelderechode
propiedadyaadquirido,porloquenoesnecesariaunasentenciajudicialparaquese
constituyaelderechodepropiedad,debiendohaberseinterpretadoelartculonovecientos
cincuentadelCdigoCivilenelsentidodeque,unavezcumplidoslosrequisitosdelacitada
norma,lapersonaqueposeaelinmuebleseconvierteautomticamenteenpropietariadel
mismo;deotrolado,elartculonovecientoscincuentaydosdelCdigoacotadoserefierea
quienadquiereunbienporprescripcinnoaquienpretendeadquirirporloqueluegode
habersecumplidocontodoslosrequisitosdentrodelplazodeley,elpropietariotienetodos
losderechos,detalmaneraquelasentenciadictadaenunprocesodeprescripcines
declarativa;y,CONSIDERANDO:Primero.Que,contralademandadedesalojointerpuestapor
InmobiliariaAcamuSociedadAnnimaCerradaparaefectosdequelaempresaInversionesen
TurismoSociedadAnnima(INVERTUR)yGilbertoCasimiroLpezBustamante,desocupenel
inmuebledetreintaycuatromilquinientosochentametroscuadradosdeextensinsitocon
frentealaCalleLaCimaylaUrbanizacinLasLaderasdeMonterrico,eneldistritodeSantiago
deSurcoeinscritoenlaFichanmerocientoochentaynuevemildoscientosochentaysietey
sucontinuacinenlaPartidanmerocuarentaycuatromillonesseiscientosochentaydosmil
cientocuarentayunodelRegistrodelaPropiedadInmuebledeLima,laempresaInversiones
enTurismoSociedadAnnima(INVERTUR)sostieneensucontestacinalademandaser
propietariadelinmueblealhaberloadquiridoporprescripcinluegodeejercersuposesin
pblica,continuaypacficapormsdediezaos,desdequeelmismolefueraentregadopor

Page 2
elEstadomediantelasuscripcindelaEscrituraPblicadeCompraventadefechacincode
octubredelaomilnovecientossetentaysiete(queacompaaafojascientocuarentay
cinco),yquesibienesciertoquelapropiedadrevertialEstadoenelaomilnovecientos
noventaytres,alnohabercumplidoconrealizarlasconstruccionesalasquesecomprometi,
feneciendodeestamaneraelttuloquetenaparaposeer,ellonoalteraelhechodeque
detentasuposesinpormsdediezaos,raznporlacualhainiciadounprocesode
prescripcinadquisitivadedominiocontralaInmobiliariaAcamuSociedadAnnimaCerrada,
lamismaquehasidoadmitidaatrmitetalcomoloacreditaconlascopiasqueacompaade
fojasnoventaytresacientotreinta;Segundo.Que,tantoelJuezdelacausacomolaSala
Superiorhandeclaradofundadalademandadedesalojo,puesestimanquesibienconfecha
cincodeoctubredelaomilnovecientossetentaysieteInversionesenTurismoSociedad
Annima(INVERTUR)celebrconelEstadounactojurdicoenvirtuddelcualentren
posesindelinmueblesublitis,steyafenecialhaberrevertidoadominiodelEstado
conformeseapreciadelaPartidanmerocuarentaycuatromillonesseiscientosochentaydos
milcientocuarentayunodefojascientostreintaysiete,yencuantoalaadquisicinpor
prescripcindelbiensubmateriaalamparodelosartculosnovecientoscincuentay
novecientoscincuentaydosdelCdigoCivil,noessuficientealegarla,sinoquedebeexistirun
pronunciamientojurisdiccionaldefinitivoqueaslodeclare,elmismoquenohasido
acompaadoenautos,msansiensuescritodedemandadeprescripcinadquisitiva,tem
quinto,numeraltrespuntodos,lamismaempresaemplazadasostienequeelttuloenvirtud
delcualposeamoselbienfenecienelaomilnovecientosnoventaytres,deviniendodesde
entoncesenprecarios,loquedebesertomadocomodeclaracinasimiladaatenordelo
reguladoenelartculodoscientosveintiunodelCdigoProcesalCivil;Tercero.Que,existe
interpretacinerrneadeunanormadederechomaterialcuandoconcurrenlossiguientes
supuestos:a.elJuez,atravsdeunavaloracinconjuntayrazonadadelaspruebasaportadas
alproceso,establecedeterminadoshechos;b.questos,asestablecidos,guardanrelacin
deidentidadconlossupuestosfcticosdeunanormajurdicadeterminada;c.queelegida
estanormacomopertinente(sloellaoenconcurrenciaconotras)pararesolverelcaso
concreto,lainterpreta(yaplica);d)queenlaactividadhermenutica,elJuzgador,utilizando
losmtodosdeinterpretacin,yerraalestablecerelalcanceysentidodeaquellanorma,es
decir,yerraalestablecerlaverdaderavoluntadobjetivadelanorma,conlocualresuelveel
conflictodeinteresesdemaneracontrariaalosvaloresyfinesdelderechoy,particularmente,
vulnerandoelvalorsuperiordelordenamientojurdico,comoeslajusticia;Cuarto.Que,la
prescripcinadquisitivadedominioconstituyeunaformaoriginariadeadquirirlapropiedad,y
sesustentaenlaposesindeunbienporundeterminadolapsodetiempo,siemprequese
cumplaconlosrequisitosexigidosporley;Quinto.Que,elartculonovecientoscincuentadel
CdigoCivilregulalasdosformasdeadquirirlapropiedadporprescripcin,seamediantela
posesincontinua,pacficaypblicacomopropietariodurantediezaos(prescripcinlarga)o
encincoaos,simedianjustottuloybuenafe(prescripcincorta).Interpretando
teleolgicamentelosalcancesdelanorma,esevidentequelaconcurrenciadelosrequisitos
decontinuidad,pacificidadypublicidaddelaposesinqueallsedetallan,ascomola
idoneidaddeljustottuloydelabuenafe,siloshubiere,debenconfigurarsedentrodel
perododetiempoestablecidoparalaprescripcin,cumplidosstosentoncessegeneraun
derechoexpectaticiosobreelderechodepropiedad,elcualnecesariamentedebeser
declaradoporlaautoridadcompetenteymediantesentenciafirmequedeclarepropietarioal

Page 3
beneficiario,pueseslaautoridad,ynoelbeneficiario,lallamadaaverificarsienefecto
concurrenlospresupuestosexigidosporlaley,quepermitanalposeedorconcretarelderecho
expectaticiodepropiedadqueseatribuye;Sexto.Que,porello,nobastaconqueelposeedor
acreditequehaejercidosuderechodeposesinporelperododetiempoprevistoenla
normasustantiva,paraconcluirqueadquierelapropiedadporsusimpletranscursoyque,por
lotanto,resultemeramentedeclarativalasentenciaquesealaalposeedorbeneficiariocomo
propietario,todavezquelasentenciaquedeclarapropietarioalposeedornoesdeclarativa
sinoconstitutivadederechos,puesesapartirdelasentenciafirmequesegeneraunanueva
situacinjurdicarespectodelapropiedaddelbienysutitular;msan,sientantonoexista
sentenciafirmequedeclarelaprescripcinadquisitiva,laaccinreivindicatoriaentreotras
seencuentraexpeditaafavordelpropietario,conformeloestableceelartculonovecientos
veintisietedelCdigoCivil;Stimo.Que,deotrolado,elartculonovecientoscincuentaydos
delCdigoCivilregulaelderechoqueasistealbeneficiariodelaprescripcindeentablarjuicio
paraqueselodeclarepropietario,yestablecequelasentenciaesttuloparainscribirla
propiedadenelregistrorespectivo,yparacancelarelasientoafavordelantiguodueo.Tal
dispositivo,quetienenaturalezayefectoseminentementeprocesales,nootorgaalasentencia
judicialdeprescripcinadquisitivanicamenteelcarcterdedeclarativa,puesdesuaplicacin
concordadaconelartculonovecientoscincuentayaexpuesto,seconcluyequeesnecesaria
unasentenciajudicialfirmeparaqueelderechodepropiedadpuedaserplenamenteejercido,
enatencinalosatributosqueotorgaelartculonovecientosveintitrsdelCdigoCivil;
Octavo.Que,siendoas,esteSupremoTribunalconcluyequeenautosnosehaconfiguradola
interpretacinerrneadelosartculosnovecientoscincuentaynovecientoscincuentaydos
delCdigoCivil,pueslasinstanciasdemritohanestablecidocorrectamentequemientrasno
existaunadecisinemanadadeunrganoJurisdiccionalcompetentequedeclarepropietaria
alaempresaInversionesenTurismoSociedadAnnima(INVERTUR),stanopuedeatribuirse
vlidamentelapropiedaddelinmueblesublitis,yestandoaque,salvolademandade
prescripcinadquisitivadedominio(interpuestaconposterioridadalapresentedemandade
desalojo)ysuautoadmisorio,InversionesenTurismoSociedadAnnima(INVERTUR)no
acreditadetentarttuloparaposeer,porqueelquetenafeneci,dandolugaralamparodela
demandadedesalojodadalaprecariedaddelaempresaposeedora,enatencinalonormado
enelartculonovecientosoncedelCdigoCivil;Noveno.Que,porlasrazonesexpuestas,alno
configurarselainterpretacinerrneadelosartculosnovecientoscincuentaynovecientos
cincuentaydosdelCdigoCivil,elrecursodecasacindebedesestimarseyproceder
conformealodispuestoenlosartculostrescientosnoventaysiete,trescientosnoventay
ochoytrescientosnoventaynuevedelCdigoProcesalCivil;RESOLUCIN:declararon
INFUNDADOelrecursodecasacininterpuestoporInversionesenTurismoSociedadAnnima
(INVERTUR)medianteescritodefojassetecientosuno;enconsecuencia,NOCASARONla
sentenciadevistadefojasseiscientossetentaydos,sufechaoncedesetiembredelaodos
milsiete;CONDENARONalaempresarecurrentealpagodeunamultaascendenteados
UnidadesdeReferenciaProcesal,ascomoalpagodelascostasycostosoriginadosporla
tramitacindelpresenterecurso;DISPUSIERONsepubliquelapresenteresolucinenelDiario
OficialElPeruano;enlosseguidosporInmobiliariaAcamuSociedadAnnimaCerradacontra
InversionesenTurismoSociedadAnnima(INVERTUR)yOtro;sobreDesalojoporOcupacin
Precaria;ylosdevolvieron;interviniendocomoVocalPonenteelseorTiconaPostigo.

Page 4
S.S.
TICONAPOSTIGO
SOLSESPINOZA
PALOMINOGARCA
CASTAEDASERRANO
MIRANDAMOLINA
cbs
ELVOTOSINGULARDELSEORSOLSESPlNOZA,escomosigue.
Primero.Que,encuantoaladenunciadeinterpretacinerrneadelartculonovecientos
cincuentaynovecientoscincuentaydosdelCdigoCivilcorrespondesealar,queexiste
interpretacinerrneadeunanormadederechomaterialcuandosecumplenlossiguientes
presupuestos:a)ElJuezatravsdeunavaloracinconjuntayrazonadadelaspruebas
aportadasalproceso,establecedeterminadoshechos,b)queestosasestablecidos,guardan
relacindeidentidadconlossupuestosfcticosdeunanormajurdicadeterminada;c)que
elegidalanormapertinentelaaplica;d)queenlaactividadhermenuticaelJuzgador,
utilizandolosmtodosdeinterpretacinyerraalestablecerlaverdaderavoluntadobjetivade
lanorma,conlocualresuelveelconflictodeinteresesdemaneracontrariaalosvaloresyfines
delderecho;Segundo.Que,laprescripcinadquisitivadedominioesunmodooriginariode
adquirirlapropiedad,enlamedidaqueelprescribientenoadquiereelbienporlatransmisin
deloriginariopropietariodelmismo,sinoqueseoriginasindependenciadecualquierrelacin
dehechoydederechoconeldominusprimitivo.ComosealaBeatrizAren"Nohayningn
nexoentreelantiguoyelnuevopropietarioEsteadquieredeplenoderechoporelslo
cumplimientodeltrminolegaly,correlativamenteelprimeropierdesuderechodeigual
forma,sinnecesidadqueconcurraactovoluntariodesuparte,nimuchomenosunadecisin
judicial",detalmaneraque,unasituacindehechosetransformaenunadederechoafavor
delusucapiente,pues,estainstitucinponefinaunadualidadentreposeedorpropietario,
afirmandoelderechoafavordelposeedor,quienposeeelbiencomopropietarioenforma
pacfica,pblica,ininterrumpidayporundeterminadotiempoconformealey.Adems,debe
sealarsequelaprescripcinunavezrealizada,operaretroactivamente,estoes,seconsidera
propietarioalposeedordesdeeldaenqueempezacorrerynodesdeeldaqueense
verificelplazo;Tercero.Que,laprescripcincomentadanopuedeserdeclaradadeoficio,
sinoapeticindeparte,detalmanera,conformepuedeadvertirsedelartculonovecientos
cincuentaydosdelCdigoCivil,seotorgalafacultadalposeedorqueconsiderequeha
cumplidoconlosrequisitosexigidosporley,paraqueinicieunprocesojudicialparaquesele
declarepropietario,cuyafinalidadescontarconunttuloformalypuedainscribirloenlos
RegistrosPblicosdelapropiedadinmuebleyadquieraseguridadjurdica,encuantoestitular
delbienmateriadelasentenciajudicial,lamismaqueesdeclarativaynoconstitutiva;Cuarto.
Que,deloexpuestoprecedentementesetienequelasentenciaquesedicteamparandola
prescripcinadquisitivadedominionoesconstitutivadelderechodepropiedad,sinouna
declarativa,pues,nodanacimientonicreaunanuevarelacinjurdica,sinoqueselimitaa

Page 5
reconocerunderechoyaganado;Quinto.Que,seinterpretanerrneamentelosartculos
novecientoscincuentaynovecientoscincuentaydosdelCdigoCivil,cuandoseestableceque
adems,delosrequisitosparaqueprocedalaprescripcinadquisitivadedominiocomosonla
posesincontina,pacfica,pblicacomopropietariopordiezaoso,porcincoaoscuando
medianjustottuloybuenafe,seexijasentenciafirmequedeclareesederecho,dondela
sentenciatendralacalidaddeconstitutivaalcrearunanuevasituacinjurdicarespectodela
propiedaddelbienydesutitular;Sexto.Que,noobstantequelaSalademritoha
interpretadoerrneamentelanormaacotada,sinembargo,laparteresolutivaseajustaa
derecho,nocorrespondiendocasarlasentenciarecurridaporelsolohechodeestar
errneamentemotivada,procedindosearealizarconformealoanteriormenteexpuestola
rectificacindelamotivacinatenordelodispuestoenelartculotrescientosnoventaysiete
delCdigoProcesalCivil;Sptimo.Que,previamentedebemossealar,enelproceso
sumarsimo,porsupropianaturaleza,losplazosprocesalessonmsbreves,lasactuaciones
procesalesestnreducidasenatencinalfinquesepropendemedianteestava,detalmodo
queeldebateprobatorioseencuentralimitado.Siendoas,sieldemandadoporDesalojopor
OcupantePrecarioenestavaprocesal,sealaquenotienelacondicindetal,alegandohaber
adquiridolapropiedadporprescripcinadquisitivadedominio,adjuntandomedios
probatoriosy,elslohechodeadmitirlosdesnaturalizaraelprocesosumarsimo,abriendoun
debatequenecesitadeunprocesomsamplio,salvoquecomopruebaseadjuntela
sentenciajudicialoescriturapblicaquecontengaladeclaracindepropietarioporusucapin
efectuadaporNotarioPblico.Comoesclarolapresentacindetalesdocumentosnogeneran
mayorcontroversiaporserpblicos,quecreancertezaenelJuezcomoculminacindeun
procesojudicialodeunprocedimientonotarialqueslosehanlimitadoadeclararun
derechoyaexistente;Octavo.Que,enlosdelamaterialademandadahaalegadohaber
adquiridoelinmueblemateriadelitisporprescripcinadquisitivadedominio;sinembargo,
comosetieneexpresado,elpresenteprocesoporsunaturalezaexpeditivanopuedealbergar
unapeticindeesanaturaleza,porcuantoimplicaragenerarundebateprocesalmsamplio,
paralocualnoestdiseadoelprocesosumarsimo,tantomsquelapropiademandadacon
lafinalidadquelereconozcansuderechoenotroprocesohaentabladodemandasobre
usucapion,queseencuentraenlaetapapostulatoria,comohandeterminadolasinstanciasde
mrito;detalmanera,quealencontrarseladecisinjudicialdelarecurridaaderecho,estoes,
quelademandadanohadesvirtuadoqueocupaelbieninmuebleconttuloalguno,puesel
quetenafeneci,debedeclararseinfundadalacasacin.
S.
SOLSESPINOZA

You might also like