Professional Documents
Culture Documents
Introduksyon
Zamboanga ay ligtas na nasa bahay at handa ng magpahinga para sa susunod na araw ng trabaho-
grupo. Isang oras bago mag hating gabi, napansin ng mga nagpapatrolyang hukbong pandagat
ang mga bangka kung saan nakasakay ang armadong grupo patungo sa Rio Hondo.
Bago ang pagsapit ng madaling araw, kumilos na ang mga rebelde at sinakop ang iilan
sa pinakapa mataong barangay sa lungsod, sabay ditto ang kanilang pagdakip sa 20 katao upang
gawin nilang human shield. Madaling araw ng Setyembre 9, 2013 ng kumalat sa radyo ang
balitang pagsugod ng mga rebelde at ang buong lungsod ay natakot. Ang mga klase ay kinansela
at ang mga establisyemento ay nagsara. Pagkatapos ng iilang oras ay naiulat na ang bilang ng
mga hostages ay lumago sa mahigit 200 na katao, karamihan sa mga ito ay residente ng
Sta.Catalina, Sta. Barbara at Rio Hondo (ang mga barangay kung saan nanlusob ang MNLF).
Buong araw ay dinig ang malalakas na pagasabog ng mga armas simula nang
nakapagtago sa mga kuta nila ang mga rebelde. Daan-daang mga kabahayan ang nasunog araw-
araw da sahil kagagawan ng mga rebelde, ngunit may mga nagasasabi na ang AFP daw umano
kahit ang pagtangka ng ceasefire ay hindi rumesolba sa labanan. Hindi umano susuko ang mga
rebelde sapagkat mayroon silang isang layunin upang ituloy ang laban. May nakapagsasabi na
ang sanhi ng gera ay dahil sa relihiyon, ngunit hindi ito ang buong kwento, at hindi rin ito tama
kagaya narin ng sa kasong ito. Nais ng mga rebeldeng grupo kunin ang lupain na sinasabi nilang
sakanila at kanilang tinatawag na " Bangsamoro "; Ang Bangsamoro ay nagmula sa Malay na
lenggwaheng bangsa , ibig sabihin bansa o mga tao , at ang salita Spanish Moro, ay mula sa
salitang Espanyol para sa Moor , ang mga kataga Reconquista - panahon na ginamit para sa
mga Muslim .
Kahit na ang ilan sa mga tao na kasangkot ay hindi totoong kabilang sa miyembro ng
MNLF pangkat ni Misuari, sumama sila para sa pera na kung saan sila ay pinangakuan sa isang
iniulat na halaga na 10,000 PHP.. Ito ay mas nagpalinaw na handang sumabak ang mga
naghihirap kahit sa maling Gawain upang matustusan ang sarili o ang pamilya.
Ang mga tao ay galit na galit sa mga manlulupig na sinubukang sakupin ang lungsod at
abalahin ang kapayapaan. May mga opisyal ng pamahalaan na sinubukang ayusin ang sitwasyon
ngunit imbes na maresolba ay mas lalong lumama. Naawa kame para sa mga kapus-palad na
~3~
biktima ng trahedya na ito, ang mga tao na nawalan ng tirahan , damit, at mga mahal sa buhay .
At lahat ay nag-aalala para sa bawa't isa na may kailangan ng tulong at para sa mga taong kilala
magiging solusyon ang kaharasan sa kapwa o sa bayan, ito ay hahantong lamang sa mas
maraming paghihirap at sakit , at ang mga tao sa lungsod ay isang patunay dito.
tirahan ay nakakalat sa iba't ibang mga barangay at evacuation centers, kahit na ang sports
complex na palaging sentro para sa sports fests at mga aktibidades ay naging isang refugee
Ang mga katanungan na bumangon ay kung ano ang plano ng lungsod para sa kanilang
kinabukasan? Kailan at saan maaaring magsimula muli ang mga tao? Ano ang plano ng
Ang mga apektadong tao ngayon ay nasa isang estado ng krisis, ang mga ito ay walang
trabaho, sila ay hindi maaaring magpatuloy ng kanilang kabuhayan dahil sila ay malayo mula sa
kanilang mga tradisyunal na kapaligiran, tulad ng mga Badjao na sanay sa pangingisda bilang ito
Ayon kay Caplan, G. (1961), nangyayari ang krisis kapag humaharap ang isang tao ng
isang balakid sa mahalagang mga layunin ng buhay. Krisis ay isang pangkaraniwang kalagayan
ng tao na nagpapakita ng kanyang sarili sa iba't ibang grado ng tindi at hindi maaaring makuha
bilang isang katangi-tangi na estado ng mga indibidwal na patolohiya, sa halip ng isang tunay na
Mayroon bang pulitika sa likod ng Zamboanga krisis? Maaaring meron. Ang labanan
para sa kapangyarihan, ang labanan para sa paggalang at karangalan, at ang labanan para sa
teritoryo, ang mga lider ng rebeldeng grupo na nagdala ng malaking takot sa lungsod ay
maaaring mayroong isang bagay sa isip nila na hindi nahayag na nalinlang-unawa ng kanilang
mga tagasunod.
nakahihiyang kilos ng mga opisyal ng pamahalaan ay naroroon mula sa oras- oras. Di magtatagal
ay malalaman ng mga tao kung ano ang namamalagi sa likod ng kanilang nakikitang mga gawa
na kabutihan. Ngunit ang mga kilos ng isang tao ay hindi maaaring pawalang-sala sa iba pa,
hindi kailanman mawawala ang apoy ng pulitika at ang labanan para sa opisina.
lungsod na matatagpuan sa Mindanao. Ito ay may populasyong ng higit sa 807,129 ayon sa 2010
census. Ang Zamboanga City ay ang ika-6 na pinakamataong at ika-3 pinakamalaking lungsod sa
~5~
Peninsula.
Mindanao. Ang Zamboanga ay may mataas na standard ng mga paaralan at mga unibersidad ; sa
ekonomiyang ng market. Libo-libong mga tao ng iba't ibang kultura at relihiyon ay may
Ang pamahalaan ay nagbibigay sa mga tao ng tulong na kailangan nila , ngunit tila
naging nakadepende na sila sa mga suporta. Karamihan ng mga tao na maaaring bumalik sa kani-
kanilang mga barangay tumanggi dahil ang evacuation centers ay nagbibigay ng lahat ng bagay
Ang pag-aalis ng mga tao ay nangyayari sa lahat ng dako ng mundo , kung ito ay dahil
sa natural na kalamidad o mga armadong conflicts. Ang mga epekto ay maaaring katulad ng
kung ano ang nangyari dito sa Zamboanga. Ang digmaan sa Middle East lumikas ang daan-daan
at libu-libong tao , tinulak ang mga ito patungo sa mga panlipunan at pang-ekonomiyang mga
kaliwa na may malubhang pisikal at sikolohikal na trauma mula sa kung saan sila ay maaaring
ilang mga paaralan at sa mga sports complex sa Zamboanga City. Ang mga pamilya ay
trabaho at ang kawalan ng tunay na kita sa pananalapi. Ang kawalan ng katiyakan ng kanilang
Ang mga haligi ng pamilya ay halos walang trabaho. Ang mga ito ay kasalukuyang
umaasa sa pamahalaan; Ang mga negosyo sa mga apektadong lugar ay pinilit din na sarado. Ang
ilang mga negosyong establisyemento ay nasunog. Sinuspinde ang mga klase sa mga paaralan.
Ang ilang mga grupo ng mga pamilya sa mga apektadong lugar ay sinabi na pagpaplano upang
lumipat sa isa pang lungsod. Ang pangunahing layunin ng pamahalaan ngayon ay upang muling
itayo ang lungsod . Maaaring ito ay posible ngunit isang bagay ang tiyak , Ang Zamboanga City
ay hindi na parehong muli ,nangyari na ang mga pinsala na mag-iiwan ng mantsa sa mga tao.
~7~
economic na mga gastos sa mga taong apektado ng armadong labanan sa Zamboanga City.
Partikular, ang mga pag-aaral ay pagtatangka upang sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
1. Ano ang mga saklaw ng pagkawala ng mga trabaho ng mga ebakwante sa gitna ng
Zamboanga krisis
a. Ipinagpalibang pagaaral; at
a. Etnikong Predyudismo
b. Pagtanggap sa Komunidad
~8~
Para sa mga problemang naunang nabanggit at mga layunin ng pag-aaral , ang mga
2. May isang mataas na antas ng epekto sa mga paaralan- edad sa mga tuntunin ng
mga gastos ng Zamboanga krisis. Ang pag-aaral ay pangunahing tumuon sa pagtukoy ng tatlong
1. Upang matukoy ang antas ng kawalan ng trabaho sa evacuees vis- - vis pagkawala ng
2. Upang matukoy ang mga epekto ng krisis sa mga bata sa paaralan-edad sa mga
abanduna ng paaralan.
3. Upang matukoy ang antas ng Social Exclusion kabilang Evacuees na may kaugnayan
Ang krisis na nagresulta mula sa mga armadong labanan sa Zamboanga City ay naging
sanhi ng malaking epekto sa mga tao na nahuli sa krospayr . Daan-daang ng mga bahay sa mga
apektadong barangay ay maaaring hindi na tinatawag na bahay , ang ilan ay nasunog down sa
Ang makasaysayang pagkakasundo na ito ay isang isyu sa Mindanao dahil sa ang mga
Ang pamahalaan at ang mga tao ay may matagal na inaasahan na ang isang conflict ay
maaaring lumitaw sa anumang oras , ito ay isang bagay na lamang ng pagiging handa para sa
~ 10 ~
data at pananaw sa mga isyu ng paghihimagsik at ang mga socio -economic epekto.
mga programa sa mas makatotohanang mga tao batay sa pag-unlad na isinasaalang-alang ang
lipunan.
Ang mga resulta ng pag-aaral ay maaaring gamitin upang ihanda ang daan patungo sa
mas malawak at mas malawak na pananaliksik sa mga socio -economic cost ng armadong
conflicts, at mangolekta ng mas maraming data na makabuluhan ngunit ay lampas sa aming mga
saklaw ng pag-aaral.
Ang pag-aaral ay umaasa nang malaki sa data na natipon mula sa mga indibidwal na
Ang locale pananaliksik na ito ay limitado lamang sa mga pangunahing lugar ng pinili
upang maging evacuation center na kung saan ay ang grand stand. Ang pagpili ng mga lugar na
Isa pang markadong limitasyon ay ang pagpili ng mga target respondents. Ang mga
respondents na napili lamang sa mga taong dating nagtatrabaho , dating pag-aaral, at mga taong
paninirahan ng direkta apektadong lugar. Mga lugar na kinabibilangan ng barangay Rio Hondo ,
Sta. Catalina, Mariki , Sta. Barbara, Talon- Talon, Mampang , Arena Blanco , at Kasanyangan na
ngunit ang saklaw at limitasyon ng pag-aaral ay nakasaad , ang pagpapasiya ng socio -economic
cost ng Zamboanga krisis sa mga apektadong lugar sa mga tuntunin ng mga sumusunod: kawalan
na alalahanin ng pamahalaan at / o teritoryo kung saan ang paggamit ng mga armadong pwersa
sa pagitan ng dalawang partido, kung saan hindi bababa ang isa ay ang pamahalaan ng isang
estado , ang mga resulta sa hindi bababa sa 25 pagkamatay na may kaugnayan labanan- . Sa pag-
paaralan.
8. Ethnic - nauukol sa o katangian ng isang tao, lalo na ng isang pangkat (group etniko )
~ 13 ~
o dahilan.
plano upang bumalik sa paaralan muli. Ito ay naiiba mula sa stop schooling.
walang trabaho at aktibong naghahanap ng trabaho. Ang kawalan ng trabaho rate ay isang
sukatan ng ang pagkalat ng kawalan ng trabaho at ito ay kinakalkula bilang isang porsyento sa
Nangyayari ang armadong gulo kahit saan man sa mundo, ang epekto sa kapakanang
panlipunan at pang-ekonomiya ng mga tao sa lugar ay palaging nasa alanganin. Maraming pag-
aaral ang nakakalap ng impormasyon sa kung ano ang sanhi ng armadong gulo. Ayon sa resulta,
ang mga pag-aaral ay nakabuo ng data at mga katotohanan na may kaugnayan sa pag-aaral sa
Local Studies
Iba pang mga pag-aaral na nakasaad katulad na gastos ng armadong conflicts sa kung
ano ang mga variable ng pag-aaral ay may. Ang mga pangunahing seksyon na may
pinakamalaking epekto mula sa armadong tunggalian ay ang mga lumikas na tao espesyal na
kababaihan at mga bata. Sa journal ng Rosario Braid (2013) ipinahayag niya na ang mga bata ay
murang edad na makaranas ng armadong labanan sa lawak na ito kung bakit ang mga bagay ay
nangyayari ; lahat ng alam nila sa gitna ng krisis sa na sila ay natatakot at naisin ito ay higit sa
lahat.
~ 15 ~
Binanggit panlipunan at pang-ekonomiyang mga gastos Mindanao conflict of . Ang isa ay aalis
ng higit sa dalawang milyong mga tao na nangyari sa panahon ng oras dating pangulo ni Estrada.
Ang Zamboanga krisis lumikas din libo ng mga tao ; maaaring ito ay isang katotohanan na ang
Ang "The Mindanao Salungat sa Pilipinas " pag-aaral ng 2005 nakasaad din na , " galit
na galit kidnap- for-ransom na gawain at iba pang krimen laban sa tao at ari-arian , bilang isang
eksakto kung ano ang nangyayari sa Zamboanga sa kasalukuyan, ang mga tao ay hindi na tiwala
sa kanilang seguridad, at ang mga tao ay laging gising at tila sa maaari sa pagbabantay para sa
isang bagay na pagbabanta. "Security ay hindi kailanman naging ganap na sapat sa Mindanao"
Salvatore schiavo - Campo , Mary Judd (2005). Ang posibilidad na ang mga potensyal na
kapayapaan ay nakakamit ay depende sa kung paano malaki ang sukatan sa kung paano ang
kapayapaan kasunduan ay naabot at ipinatupad. Ang mga tao ng Zamboanga ay may laging
Foreign Studies
Ayon sa World Development Report ng World Bank ( 2011) , ang mga tao sa
babasagin estado salungatan apektado ay mas malamang na nagpapahirap , makaligtaan ang mga
ay may isang pang-matagalang epekto sa kita ng buhay at dahil dito sa pang-ekonomiyang pag-
unlad. Mas maaga pag-aaral ay kinilala , tulad ng isa sa mga hindi tuwirang gastos ng digmaan,
produktibo pagkalugi dahil sa capital flight at pagsira ng tao ( magmimina at sumubok 1995;
Isang maagang pag-aaral ng Steidel (2005) binibilang 3408 nayon sa Darfur : 1173 sa
North Darfur, 1100 sa South Darfur , at 1,135 sa West Darfur. Ang ulat sa Amnesty International
umuunlad ang kontrahan, mas nayon ay masunog, ngunit sa nagpapababa ng mga rate ng , tulad
Ang mga pag-aaral sa itaas na ginawa sa pamamagitan ng Ali (2011) May karapatan "
Tantiya ng Economic Gastos ng Armed Kaguluhan: Isang Pag-aaral ng Kaso mula Darfur "
nakasaad halos katulad na mga kaganapan sa kung ano ang nangyari sa Zamboanga sa panahon
ng krisis . Ang may-akda ay nagsasaad din na ang mga apektadong populasyon ay nawala sa
kanilang kabuhayan at halos lahat ay naninirahan sa pagkain aid, katulad din sa kung ano ang
Conflict also disrupts functioning economic markets, education and health services, migration
patterns, employment opportunities, local governance structures, and can be destructive for asset
pinamagatang " Salungat intensity sa Socioeconomic Welfare : A Ugandan -aaral ng Kaso ".
tao. Kapag ang ulo ng pagkalugi ng pamilya trabaho , ito ay awtomatikong ma-trigger ang isang
pansamantalang paglisan ng paaralan para sa mga bata. Kakulangan ng mga pondo upang
magbigay-lakas para sa mga gastusin sa paaralan ang mga resulta sa pansamantala o mas
Armed Conflicts sa Displaced Migrant Bata" 2007 Kinikilala ang pahayag ng pag-aaral sa ibang
bubunutin o sapilitang upang tumakas nang walang mga mapagkukunan. Ang isang malaking
Ito ay maaari ring maging totoo para sa ilang pamilya sa gitna evacuees sa Zamboanga
City. Female-luko pamilya mukha mas mahirap na hamon sa gitna ng krisis, na may mga anak sa
pag-aalaga; ang mga ito ay halos nakatirik na hanapin ang mga paraan ng pamumuhay. Kinuha
~ 18 ~
ang layo ng kanilang lugar, ang mga evacuees ay maaaring hindi kaya ng pag-aayos upang
makahanap ng bagong mga paraan ng kabuhayan. Justino (2009) ay binabalangkas ang ilang
sambahayan. Ang ganitong mga kahihinatnan ay maaaring magsama ng mga pagbabago sa pag-
access ng isang sambahayan sa at relasyon sa mga lokal na mga merkado, kabilang ang
Armed Conflicts sa Displaced Migrant Bata" 2007 Kinikilala ang pahayag ng pag-aaral sa ibang
bubunutin o sapilitang upang tumakas nang walang mga mapagkukunan. Ang isang malaking
Ito ay maaari ring maging totoo para sa ilang pamilya sa gitna evacuees sa Zamboanga
City. Female-luko pamilya mukha mas mahirap na hamon sa gitna ng krisis, na may mga anak sa
pag-aalaga; ang mga ito ay halos nakatirik na hanapin ang mga paraan ng pamumuhay. Kinuha
ang layo ng kanilang lugar, ang mga evacuees ay maaaring hindi kaya ng pag-aayos upang
makahanap ng bagong mga paraan ng kabuhayan. Justino (2009) ay binabalangkas ang ilang
sambahayan. Ang ganitong mga kahihinatnan ay maaaring magsama ng mga pagbabago sa pag-
~ 19 ~
access ng isang sambahayan sa at relasyon sa mga lokal na mga merkado, kabilang ang