Sa ibang bansa, legal ang aborsyon.

Ang mga mag-asawa ay siyang magpapasiya kung ipagpapatuloy

ba nila ang kanilang pagbubuntis o tatapusin ito sa isang abortion clinic. Bagaman ito ay
pinapayagan ng kanilang mga batas tungkol sa aborsyon, ang mga tao doon ay patuloy na
nagdidebate, nagtatalo ng kanilang mga argumento tungkol sa aborsyon.

Sa kabilang banda, ang mga Pilipino ay konserbatibo sa mga bagay na ito. Para sa atin, ang sanggol
sa sinapupunan ng isang ina ay isang buhay na tao na may karapatang patuloy na mabuhay. Kaya
naman, ang batas tungkol sa aborsyon dito sa Pilipinas ay patuloy na nagbabawal sa ganitong
gawain. Nakalulungkot nga lang, may ilang mga kabataan ang maaagang nakikipagtalik dahil sa
kakulangan ng kaalaman at gabay ng magulang. Kapag sila ay nabuntis ng hindi inaasahan, aborsyon
ang kanilang tanging mapagpipilian.

Narito ang ilan sa mga argumento tungkol sa aborsyon. Para ito saiyo kung ikaw ay may ginagawang
pananaliksik tungkol sa aborsyon.

Argumento ng mga sangayon sa aborsyon

Ang ilang tao ay naniniwala na ang mga babae ay dapat na magkaroon ng karapatan na sumailalim sa
aborsyon, anuman ang kanyang dahilan. Ayon sa kanila, hindi niya na dapat ipagpilitan pa sa
kaniyang mga doktor ang kaniyang pasya. Narito ang kanilang mga argumento kung bakit.

Ang babae ang magdidisisyon sa kung ano ang dapat mangyari sa kanyang katawan
Ang bawat bata ay may karapatan sa tamang pangangalaga at pagmamahal, kung hindi ito posible,
OK lang ang aborsyon
Maraming nang mga unwanted baby sa mundong over populated. Bakit ka pa magdaragdag kung
pwede naman ang aborsyon
Ang babae at ang kanyang mga kapamilya ay tiyak na may mga karapatan din, hindi lang ang hindi
pa naisisilang na sanggol
Ang mga babaeng ginahasa ay may karapatang sumailalim sa aborsyon para hindi na nila maalala
ang kababuyang nangyari sa kanila habang lumalaki ang kanilang naging anak
Kung ang bata ay isilang na baldado, ang ina lamang ang makapagdidisisyon kung kaya niya bang
asikasuhin ang bata
Ang pamilya na mahirap ay lalo pang maghihirap kung madaragdagan pa ng isa pang sanggol
Ang buhay ay hindi pa nagsisimula hanggang hindi pa naisisilang
 Ang batang may malalang kaso ng pagkabaldado ay magkakaroon ng pangit na buhay na maaaring
magdulot din ng trauma sa kanyang mga magulang. Mas mabuti na raw na hindi na maisilang ang
sanggol

Argumento ng mga hindi sangayon sa aborsyon

Maraming tao ang naniniwala na nag fetus sa sinapupunan ng nanay ay isa nang ganap na tao at may
mga karapatan na ring tulad ng sa atin. Naniniwala sila na ang aborsyon ay hindi maipapangatwiran
dahil ito ay pagpatay ng isang inosenteng tao. Narito ang kanilang mga argumento.

Bawat bata ay isang mahalagang regalo mula a Diyos. Wala tayong karapatan na sirain ang regalong
ito
Ang walang muwang na bata ay nangangailangan ng espesyal na proteksyon dahil hindi pa nito
kayang ipaglaban ang kaniyang karapatan
Ang karapatan ng hindi pa naisisilang na sanggol ay kapantay ng sa kanyang ina
Ang mga bata na may pisikal at mental na mga kahinaan ay pwede ring magkaroon ng magandang
buhay sa hinaharap. Ang aborsyon dahil sa mga kapansanan ay para naring pagsabi na ang may mga
kapansanan ay walang kwenta
Ang aborsyon ay pagpatay, ang sadyang pagkitil ng buhay ng tao
Ang mga doktor at nurse ay sumumpang magliligtas buhay, hindi pumatay
Ang fetus ay nakararamdam na rin ng sakit

Batas tungkol sa aborsyon

Ano ang batas tungkol sa aborsyon dito sa Pilipinas? Ang Article II ng 1987 Saligang Batas ng
Pilipinas sa seksyon 12, sinasabi na protektado ng batas ang buhay kapwa ng ina at ng hindi pa
naisisilang na sanggol mula sa paglilihi. Dito sa Pilipinas, bawal ang aborsyon at ang paglabag dito
ay nangangahulgan ng pagkakakulong.
ABORSYON
Ang aborsyon ay isa sa mga isyu na dapat bigyang pansin dahil ito ay hindi mabuting
gawain, hindi ito ang solusyon sa mga problema tulad ng populasyon, at ito ay labag sa
kautusan ng Diyos. Kinakaharap ng ating bansa ang pagdami ng bilang ng mga tao sa ating
bansa kaya dapat natin itong bigyang pansin.
Ang aborsyon ay isang hindi mabuting gawain dahil ito ay isang uri ng pagpatay. Ito ay dahil
pinapatay ng isang ina ang anak sa pamamagitan ng paglaglag. Hindi rin binibigyan ng
pagkakataon ang sanggol na mabuhay. Sa pamamagitan ng paggawa ng masasamang
bagay tulad ng pag-inom ng bawal na gamot, paninigarilyo, suicide at iba pa ay maaaring
ikamatay ng bata kapag buntis.
Hindi solusyon ang aborsyon sa problema ng bansa lalong-lalo na sa populasyon. Kahit
ilalaglag ng isang ina ang kanyang anak, isa lamang itong napakaliit na bagay sa pagdami
o pagliit ng populasyon dahil araw-araw may bagong ipinapanganak na bata ay araw-araw
may namamatay.Dahil sa dumaraming kaso ng maagang pagbubuntis, patuloy na ring
dumadami ang kasong aborsyon.
Ang pagpapalaglag ay ang isa sa mga paglabag ng mga kautusan ng Diyos. Nakasaad sa
sampung kautusan ng Diyos na bawal pumatay at kasama na rito ang aborsyon at dahil
ditto marami ang namamatay sa komplikasyon dahil sa paglalaglag. Bilang mga Kristiyano,
nangunguna na ang mga pari, Obispo at iba pa sa hindi pagsasang-ayon sa aborsyon dahil
sa pagpapahalaga ng relihiyon sa buhay ng tao.
Iilan nang mga tao ang nagsasabing kailangan nang maging legal ang pagpapalaglag. May
iilang mga babae na nagpaplano o gustong magpalaglag dahil sila ay ginahasa o di kayay
hindi niya gustong mawalan ng anak dahil sa isang disgrasya. Halos lahat ng mga inang
nawalan ng anak ay nakakaranas ng depresyon dahil sa pagkawala ng kanilang mga anak.
Sa iba naman, gusto nilang ipalaglag ang kanilang mga anak dahil bunga ito ng masamang
nangyari sa kanila at kapag nabuntis anng isang babae lalo nat wala pa siya sa tamang
edad, ito ay isang kahihiyan sa mata ng mga tao. Magiging maarumi ang tingin sa kanya,
mayroon ring ibang babae na nagpaplanong ipalaglag ang bata dahil hindi kayang
panagutan n gamma ang sanggol.
Ang mundo ay isang perpektong simbolo ng ating buhay. Dapat natiing ingatan ito lalong-
lalo na ang buhay ng tao. Ang aborsyon o paglalaglag ay hindi tama sa mata ng Diyos.
Kailangan nating ipatigil ang aborsyon dahil marami masasamang epekto na naidudulot ito.
Posisyong Papel ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng
PUP hinggil sa Pagtatanggal ng Filipino sa mga
Kolehiyo at Unibersidad
June 20, 2014 at 1:35am

PANATILIHIN ANG ASIGNATURANG FILIPINO SA KOLEHIYO: HUWAG PATAYIN

ANG PAMBANSANG KARAPATAN NG WIKANG FILIPINO, MGA GURO NG FILIPINO,
KABATAANG PILIPINO AT MAMAMAYANG PILIPINO

Posisyong Papel na nauukol sa CHED Memorandum Order No. 20 Series of 2013

Paninindigan ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas

(PUP), Samahan ng mga Dalubguro sa Filipino (SADAFIL), Samahan ng mga Batang
Edukador ng Wikang Filipino at mga Sining sa Pilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing Pagsulat,
at PUP Ugnayan ng Talino at Kagalingan

Peligrosong hakbang ang ginawa ng Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (CHED) nang alisin
ang asignaturang Filipino sa inilabas nilang Memorandum Order Blg. 20 na may petsang hunyo 28
serye 2013. Bagaman sinasabi ng komisyong nabanggit na maaaring maituro sa Ingles o Filipino ang
mga asignaturang binalangakas nila, bilang halimbawa ay ang Purposive Communication na
nakapaloob sa nilikha nilang bagong kurikulum, nababatid namin na pag-aagaw-agawan pa ito ng
napakaraming guro sa Filipino at Ingles sa mga kolehiyo at unibersidad, at magdudulot pa ito ng
hindi pagkakaunawaan, pagtatalo at ang masaklap pa pa'y aangkinin lamang ito ng mga
Departamento ng Ingles sa mga unibersidad at kolehiyong mabuway ang Filipino dahil halata
namang nakakiling ang Purposive Communication sa Ingles. Sa hakbang na ito, tila unti-unting
nilulusaw ang mga natatag na Kagawaran/Departamento ng Filipino sa mga kolehiyo at unibersidad
sa Pilipinas. Higit pa rito, maraming mga guro sa Filipino, partikular na sa PUP ang mawawalan ng
trabaho at mababawasan ng kita. Hindi pumapayag ang Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP na
mangyari ang mga bagay na ito. Sapagkat malinaw na isinasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas
Artikulo XIV, itinakda ang Filipino bilang wikang pambansa ng Pilipinas. Kung susuriing mabuti
ang CHED Memorandum, malinaw na lihis sa hangarin at konteksto ng Pangkalahatang Edukasyon
ang pagtatanggal ng asignaturang Filipino dahil nakasaad sa pahina apat (4) ng memorandum ang
ganito: "General education enables the Filipino to find and locate her/himself in the community and
the world, take pride in and hopefully assert her/his identity and sense of community and nationhood
amid the forces of globalization. As life becomes more complex, the necessity of appreciating the
gifts of nature and addressing social problems in the general education program increasingly
become more pressing." Hindi ba't ang asignaturang Filipino ang pangunahing tiyak na tutugon sa
hangarin at kontekstong isinasaad? Sapagkat ang mga asignaturang Filipino ay nakatuon sa pagtuklas
at inobatibong pag-aaral hinggil sa kalinangang Pilipino (wika, kultura at kabihasnan), nasa Filipino
ang identidad ng mamamayan sa bansang Pilipinas, nasa Filipino ang diwang makabansa na
makatutugon sa mga kahingiang panlipunan at makatutulong sa pangangailangan ng mamamayang
Pilipino, at makapag-aambag ng kalinangan at karunungan sa daigdig. Hindi ito simpleng maibibigay
lamang ng mga asignaturang tila pira-pirasong kinopya sa dayuhang kaisipan na pilit binibigyan ng
malaking puwang na kung tutuusi'y hindi naman makatuwiran.

Sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas

(PUP) na tinaguriang "largest state university in the country" na binubuo ng humigit
kumulang 70, 000 na mga mag-aaral na nagmula sa iba't ibang panig ng bansa katuwang ang
iba pang mga organisasyon ay matatag na naninindigan na panatilihin ang Filipino bilang
asignatura sa Kurikulum ng Pangkalahatang Edukasyon sa kolehiyo.

Sa halip na alisin, hindi ba't nararapat na lalo pang patatagin ang disiplinang Filipino sa kurikulum ng
kolehiyo sa pamamagitan ng mga asignaturang Filipino na magiging pundasyon nito. hindi ba't
paurong na hakbang ng Pilipinas nang alisin ang asignaturang Filipino ng technical panel ng
pangkalahatang edukasyon ng CHED na binuo lamang ng iilang mga tao na at walang malinaw na
konsultasyong isinagawa. Samantalang sa maraming unibersidad sa labas ng ating bansa ay
pinatatatag ang disiplinang Filipino gaya sa University of Hawaii at University of Michigan sa U.S.A,
Osaka University at Tokyo University sa Japan, St. Petersburg University at University of Moscow
sa Russia.

Ang Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito ay

patuloy na nagsusulong ng kalinangang pangwika, pangliteratura, pangkultura at pansining sa
pamamagitan ng mga pananaliksik at pagdarao ng mga kumperensiya at talakayan sa Wikang
Filipino sa iba't ibang larangan. Taong 2013 nang hirangin ng CHED ang PUP Kagawaran ng
Filipinolohiya bilang Sentro ng Pagpapahusay ng Programang Filipino, bago pa ito, natamo na nito
mula sa Accrediting Agency of Chartered Colleges and Universities in the Philippines (ACCUP) ang
pinakamataas na akreditasyon (Antas 3) at kasalukuyang nakasalang sa internasyonalisasyon ang
programang AB Filipinolohiya na inihahain nito. Ginawaran na rin ito ng Komisyon sa Wikang
Filipino (KWF) ng Gawad Sagisag Quezon sa Pagpapaunlad ng Wikang Filipino. Bukod pa rito, ang
mga batikang manunulat sa Filipino at dekalibreng guro sa Filipino sa bansa ay kabilang sa
Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP. Ngunit, ang lakas at pagsisikap ng mga
Departamento/Kagawaran ng Filipino gaya ng sa PUP ay mawawalan ng kabuluhan kung sa bagong
kurikulum na binalangkas ng CHED para sa kolehiyo ay tinanggalan ng kongkreto at malinaw na
puwang ang disiplinang Filipino. Manghihina at malulusaw ang Wikang Filipino kung hindi tuloy-
tuloy ang paglinang nito hanggang sa kolehiyo. Sa ganitong punto, muli't muli naming igigiit ang
karapatan ng Wikang Filipino bilang Wikang Pambansa na nakasaad sa Kontitusyon ng Pilipinas.

Pangunahing gawain ng PUP Kagawaran ng Filipinolohiya ay ang pagpapaunlad at pagpapaigting ng

puwersa para huwag isantabi at tuluyang mapanatili ang Filipino sa kolehiyo. Bilang hakbang,
magsasagawa ito ng Pambansang Talakayan Ukol sa mga Pananaliksik Pangwika, Pangkultura at
Pansining sa Wikang Filipino na may temang "Mga Mananaliksik Bilang Pagtutol sa Pag-aalis ng
Asignaturang Filipino sa Kolehiyo at ang Magiging Kalagayan ng mga Guro sa Filipino sa Hamon
ng Programang K-12" kasabay ng Pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa sa Agosto 28-30,
2014 sa suporta ng Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining (NCCA) na kasasangkutan
ng mga guro, mga mag-aaral, at mga mamamayang nagsusulong ng Filipino.

Kikilos at kikilos ang PUP upang ipagtanggol ang Wikang filipino. Maghahain ito ng mga
mungkahing asignaturang Filipino sa pakikipag-ugnayan na rin ng iba't ibang mga unibersidad at
kolehiyo na maaaring tumugon sa mga inalis na asignaturang Filipino sa Kolehiyo.

Kung hindi pa magbabago ang ihip ng hangin, at hindi pa rin matitiyak ng CHED ang
malinaw na puwang ng asignaturang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo hanggang sa Agosto,
tiyak na gagawa ng malaking hakbang ang pinakamalaking pang-estadong unibersidad sa
bansa sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito para manatili ang asignaturang
Filipino sa kurikulum ng kolehiyo.

Umiiral sa realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay wikang panlahat. Nandyan ito, umiiral at
ginagamit sa araw-araw na pakikipagtalastasan ng mga Filipino. Mga Pilipino ang kusang tumanggap
nito bilang wikang pambansa at naging katangi-tangi ang tatag nito dahil ito ang identidad ng
lipunang Pilipino. Mahalaga ang pagpapaunlad nito sa bawat Pilipino, kaya kung ihihiwalay sa mga
mag-aaral ng kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy na pag-aaral ng Wikang Filipino, tinanggal natin ang
identidad natin bilang Pilipino. Dahil kung ano ang wika mo, iyon ang identidad mo!
Filipino, ang pambansang
wikang dapat pang
ipaglaban
Published August 26, 2014 2:26pm

By ANTONIO P. CONTRERAS

Ano nga ba sa Filipino ang The square root of 4 is 2?

Dito na nauwi ang usapin kung ano ang tatahaking landas ng ating
wikang pambansa. Ang ganitong argumento ay tila binabandera ng
mga tutol na gamitin ang Filipino sa pagtuturo, lalo na sa mga
larangan ng Agham at Matematika, para palitawin na baka mauwi lang
ang usapan sa katatawanan.

Ang parisukat na ugat ng apat ay dalawa.

Sadya ngang kakaibang pakinggan.

Katulad nga naman ito ng mga pagpupumilit na gamitin ang

salumpuwit para sa upuan at salung-suso para sa bra, na para
bang mangingimi kang itanong kung ano ngayon ang magiging salin
ng panty at brief.
May nagsasabi na ang dapat na salin ng The square root of 4 is 2 ay
Ang skwer rut ng apat ay dalawa.

May mga purista naman na tataas ang kilay sa paraang ito ng

pagsalin. Ito rin ang mga taong hindi masaya na mabasa ang mga
salitang tulad ng jornal, sentens, referens, iskwater,
kompyuter, basketbol at iba pang ang salin ay nanggagaling sa
tunog at iniba lang ang baybay o ispeling.

Sa ganang akin, ang mas tanggap ko na salin, dahil ito ang likas at
mas maiintindihan ng kausap, ay Ang square root ng apat ay
dalawa. O kaya ay Ang square root ng 4 ay 2, na kung saan ang 4
ay bibigkasin na apat at ang 2 naman ay dalawa.

Ito ay sa dahilang ang layunin dapat ng wika ay ang magkaunawaan.

Naniniwala rin ako na walang saysay na isalin pa ang mga unibersal

na diskurso ng Agham at Matematika.

Kaya labis akong naguguluhan kung bakit kailangan pang maging

usapin ang salin ng mga matematikal na pangungusap, at bakit ito ay
pinagkaka-abalahan lalo na ng mga laban sa paggamit ng Filipino
bilang wikang panturo sa larangang teknikal katulad ng Agham at
Matematika.
Tunay ngang nakapanlulumo na hanggang sa ngayon ay marami pa
tayong pinagdaraanang hidwaan at bangayan para manahan ang
isang wikang pambansa sa ating kamalayan. At mapapaisip ka lalo
kapag malaman mo na ang mga pag-aalinlangan ay nakikita lamang
sa mga elitistang uri, o sa mga uring intelektwal o nagpapaka-
intelektwal, at hindi sa kamalayan ng ordinaryong mamamayang
sanay na na manood ng TV na nasa wikang Tagalog pa nga, at hindi
Filipino.

Ang pagtutol sa pagkakaroon ng pambansang wika ay lalong

binibigyan ng bangis ng mga argumento ng mga aktibistang
rehiyonalista, na nagngangalit sa di-umano ay problematikong daloy
ng pagbubuo nito. Sa kanila, ang Filipino ay isang imposisyon ng
imperyalistang sentro na nakabase sa Katagalugan, manyapat ang
balangkas o struktura ng Filipino ay halaw lamang sa wikang Tagalog.
Para sa kanila, malulusaw ng paggamit ng Filipino ang pagiging
matatas nila sa kanilang mga rehiyonal na wika, at nakaamba ang
panganib na dulot nito upang tuluyan nang burahin ang mga
etnolingwistikong kaakuhan o identidad.

Naroon na ako. Marahil nga ay mas litaw ang mga salitang Tagalog
sa kasalukuyang balangkas ng Wikang Filipino. Ito ay patunay lang
siguro na sa obhetibong pagtaya, mas malawak ang gamit ng at pag-
kakaunawa saTagalog. Siguro nga, ito ay epekto ng katotohanang
dahil ang Maynila ang naging sentro ng kolonyal na Pamahalaan ay
dito rin nagmula ang lahat ng daloy ng pagbuo ng isang kamalayan
pambansa, mula sa pagtatag ng pamahalaan, sa pagpapalago ng
ekonomiya, at hanggang sa pagpapalaganap ng kulturang popular.
Nang nasa Butuan ako, ang nakita kong babala para huwag
pumarada ang mga sasakyan sa isang panig ng palengke doon ay
Bawal pumarada dito. Nang nasa Bikol ako, kahit na ginamit ko ang
Bikol Buhi para itanong sa tindera kung magkano ang maruya, na
kung tawagin namin ay sinapot, ang sinagot sa akin ng tindera ay
Tagalog. Sa buong kapuluan, aliw na aliw ang mga tao sa Eat
Bulaga na ini-ere sa Tagalog. Pinag-usapan ang kontrobersyal na
pagmamahalan ni Eric at Vincent sa My Husbands Lover na
bagamat ang pamagat ay sa Ingles ay malawakang tinangkilik
maging sa Kabisayaan at sa Mindanao na gamit ang Tagalog.
Tumatak din sa diskurso ng ordinaryong tao ang pangangaliwa nang
ipalabas ang The Legal Wife sa Tagalog, na ngayon ay sinundan ng
Ang Dalawang Mrs. Real na kung saan napapanood natin na
nagsasalita ng Tagalog maging ang mga karakter na dapat sana ay
mga Cebuano. Wala sa ating gawain ang mag-subtitle o mag-dubbing
ng mga telenovela at teleseryeng nagmumula sa mga network na
nakabase sa Manila at ang gamit ay Tagalog.

Ito ang katotohanang pilit binabangga ng mga aktibistang

rehiyonalista. Ang nakababahala ay ang hindi pagproblematisa ng
mga aktibistang ito sa katotohanang kung walang wikang Filipino na
gagamitin upang makapag-usap tayo lahat bilang mga mamamayan
ng isang bansa, ang gagamitin natin ay ang wika ng mananakop, ang
wikang kolonyal, ang Ingles.

At dito, mukhang naliligaw ng landas ang mga rehiyonalistang ito.

Para sa kanila, tanda lamang na tunay na may gahum o hegemony
ang Filipino, na ayon sa kanila ay isa lamang na nagbabalatkayong
Tagalog, ang pagiging talamak nito sa lahat ng sulok ng ating bansa.
Galit sila sa gahum ng Filipino, subalit di nila binabanggit ang gahum
ng Ingles na siya pa nilang mas gustong gamitin upang tayo lahat ay
makapag-usap at magkaunawaan.

Subalit ang tanong ay ito: Tunay nga bang may gahum ang Filipino?

Ayon kay Antonio Gramsci, nagkakaroon lamang ng gahum o

hegemony kung merong malayang pagtanggap. Ang pagkakaroon
ng puwang para sa mga aktibistang rehiyonalistang ito upang labanan
ang diskurso ng Filipinisasyon ay tanda na walang malayang
pagtanggap. Ang pagkakaroon ng pagkilala, maging sa ating Saligang
Batas na dapat payabungin at pagyamanin ang Filipino sa
pamamagitan ng iba pang wika sa Pilipinas ay malinaw na
pagbubukas sa pag-angkat ng mga salita mula sa ibang rehiyon, at ito
ay hindi angking kakanyahan ng isang wikang ang kapangyarihan ay
ganap at nakaukit sa bato. Ang malayang paggamit ng mga rehiyonal
na grupo sa kanilang mga wika, upang pagyamanin ito, na maging
ang pambansang awit ay may salin na sa kani-kanilang mga wika, at
may mga programa na sa lokal na himpilan ng mga TV Networks tulad
ng mga balita na gamit ang mga wikang rehiyonal, ay mga patunay na
walang gahum ang Filipino.

Paano magkakaroon ng gahum kung mismong sa larangan ng

Estado, at sa mga paaralan at pamantasan ay may pagkiling pa nga
para gamitin ang Ingles?
Paano magkakaroon ng gahum kung sa mga korte, ang mga salaysay
ng mga saksi ay sa Ingles sinasalin at hindi sa Filipino?

May gahum ba ang isang wikang Pambansang kailangan pang

paglaanan ng isang buwan, ang Agosto, para lamang ipaala-ala na
meron pala tayo nito?

Agosto ngayon, kaya minarapat ko na maglaan ng isang artikulo na

nakasulat sa ating wika. Paano magkakaroon ng gahum kung
kailangan pa ng okasyong katulad nito upang magkaroon ako ng
pagkakataong maipahayag ang aking sarili na ang ginagamit ko ay
ang wikang Filipino?

Nakalulungkot na sa panahong ito, patuloy pa rin ang pakikipaglaban

para magkaroon ng lehitimong lugar sa ating kamalayan ang isang
wikang matagal na nating gamit. Ito ba ang wikang may gahum?

Paano magkakaroon ng gahum kung patuloy na nakikipaglaban

hanggang sa ngayon ang mga nagtuturo ng at nagmamahal sa
wikang Filipino upang magkaroon man lang ng 3 units ito sa bagong
GE na isasakatuparan sa 2016? May gahum bang matuturingan ang
isang wika kung kailangan mo pang magdulog ng mga petisyon,
magmartsa sa lansangan, at magbuo ng kilusan, tulad ng Tanggol
Wika, upang labanan ang mga pagtatangkang burahin ito sa
kurikulum ng Kolehiyo?
Sa mga pamantasan sa ngayon, may mga tunggaliang nangyayari na
dulot ng kontrobersyal na kautusan mula sa Commission on Higher
Education (CHED), ang CMO 20, na kung saan nawala sa mga
kursong ipakukuha sa lahat ng mag-aaral sa Kolehiyo ang wika,
bagamat ginawang opsyon na ituro ang lahat ng mga kurso sa
bagong GE sa Filipino. Tanda ba ito ng isang makapangyarihang wika
na lumukob na sa kamalayan ng mga Pilipino, at may angking gahum
na hindi mapasusubalian? May gahum ba ang isang wikang
Pambansa nga pero ay ginawa na lamang na isang opsyon?

Paano magkakaroon ng gahum kung ang pagsusulat naming mga

nasa Pamantasan ng mga silabus ng kursong aming itinuturo, maliban
kung ito ay sa kursong Filipino, ay dapat una muna sa Ingles, at saka
lang namin puwedeng isalin sa wikang Filipino? May gahum ba ang
Filipino kung ang mas tanggap na midyum para ituro ang kursong
Purposive Communication ay ang wikang Ingles? May gahum ba
ang Filipino kung hindi ito ang default na wika?

At may gahum ba ang isang wikang ang mas lantad na pananaw ay

balakid ito sa pagsulong ng ating ekonomiya, at isang sagka para tayo
ay malayang makisama sa agos ng globalisasyon at integrasyon sa
ASEAN?

May gahum ba ang Filipino samantalang ginagawa pa nga nating

katatawanan kung paano isalin ang teknikal na terminong square
root?
Walang gahum ang Filipino, kahit ito ang wikang Pambansa. Lagi pa
rin itong nakikiusap. Lagi pa ring nitong ipinakikipaglaban ang
kanyang lugar.

At walang gahum ang Tagalog sa Filipino, dahil bukas ang huli upang
pagyamanin ito ng iba pang wika. Ang patunay pa nga na walang
gahum ang Tagalog ay ang paulit-ulit ko na paggamit ng salitang
gahum na mula sa Cebuano, bilang salin ng hegemony.

Dahil dito, hindi dapat kinatatakutan ng mga aktibistang rehiyonalista

ang Filipino na siya raw bubura at lulusaw sa kanilang mga identidad.
Ang pangambang ito ay Isang hungkag na pangamba.

Mabubura lamang ang kaakuhan kung ito ay hahayaan. At hindi

nangangahulugan na dahil ginagamit mo ang isang wika ay
mawawala na ang iyong pagkatao. Kung may malay ka dito, at may
kontrol ka dito, hindi ito mabubura. Ito dapat ang pinagkakaabalahan
ng mga aktibistang rehiyonalista, ang pagyamanin ang kani-kanilang
mga wika, kultura at kamalayan, kasabay ng pagtangkilik sa
pagpalaganap ng isang wikang pambansang sa ngayon ay maaaring
ang dominanteng hulmahan ay ang Tagalog, subalit bukas sa
pagpasok ng iba pang mga wika upang ito ay mapagyaman at
mapayabong.
At ito rin ang dahilan kung bakit dapat patuloy na ipagtanggol ang
Wikang Filipino, at panatilihing buhay ang kamalayang iugnay ito sa
ating paghubog ng ating mga Ibat-ibang identidad. Ito lamang ang
sisiguro na hindi malulusaw ang wika ng mga Pilipino sa mukha ng
talamak na pagtangkilik sa Ingles.

Dapat pa ngang makipagtulungan ang mga aktibistang rehiyonalista

sa labang ito, dahil sa iisang panig lang lahat tayo. Malinaw na kapag
mawalan ng lugar ang wikang Filipino sa pagbubuo ng kamalayang
pambansa, mawawalan din ng lugar ang mga wikang rehiyonal na
makapag-ambag sa kabuuan ng kamalayang ito. Sa isang sistemang
global, mawawala at lalamunin tayo sa ating pagkawatak-watak.

Sa kalaunan, hindi naman talaga ang Ingles ang kaaway. Hindi dahil
ginagamit ang Ingles ay mabubura na ang Filipino.

Ang kaaway ay ang mga puwersang nananahan sa puso at isipan ng

maraming Pilipino, na ang iba ay may mga hawak pa nga na
posisyon, sa pamahalaan man o sa pamantasan, na lumilikha ng mga
balakid at pumipigil sa pagpapanatili ng Filipino sa kamalayan ng
Pilipino. Ito ang mga taong pinipilit papiliin ang Pilipino na mag-Ingles
o mag-Filipino, samantalang ang nararapat ay palawakin ang
kamalayang Filipino sa mga Pilipino upang kahit matatas tayong
magsalita ng Ingles ay mananatili tayong matatas magsalita sa
Filipino at kung anumang rehiyonal nating mga wika.