T.C.

MLL ETM BAKANLII

ULATIRMA HZMETLER

KOMBNE TAIMACILIK
840UH0049

ANKARA, 2009
 Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan
ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya
ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel
renme materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
 NDEKLER

AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. KOMBNE TAIMACILIKTA TAIMA MODELLER................................................... 3
1.1. Corafi zellikler, Ekonomik Nedenler, evre Faktrleri, Yasal Snrlamalar ........... 3
1.1.1. Corafi zellikler .................................................................................................. 3
1.1.2. Ekonomik Nedenler ............................................................................................... 3
1.1.3. evre Faktrleri ..................................................................................................... 4
1.1.4. Yasal Snrlamalar ................................................................................................. 4
1.2. Kombine Tamacln stn ve Olumsuz Ynleri ..................................................... 4
1.2.1. Kombine Tamacln Temel zellikleri ............................................................ 4
1.2.2. Kombine Tamacln stn Ynleri.................................................................. 5
1.2.3. Kombine Tamacln Olumsuz Ynleri............................................................. 5
1.3. Tama Modelleri .......................................................................................................... 6
1.3.1. Tek Modlu Tama (unimodal transport)............................................................... 6
1.3.2. Modlar Aras Tama (ntermodal transport) ......................................................... 6
1.3.3. oklu Tamaclk (multimodal transport) ............................................................ 6
1.3.4. Kombine Tamaclk (combined transport) .......................................................... 7
1.4. Tama Aralar, Tama Terminalleri, Tama niteleri ............................................. 7
1.4.1. Tama Aralar ..................................................................................................... 8
1.4.2. Tama Terminalleri............................................................................................. 12
1.4.3. Tama niteleri .................................................................................................. 13
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 15
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 16
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 19
2. KOMBNE TAIMACILIKTA TARAFLARIN SORUMLULUU ............................... 19
2.1. Kombine Tamacln Yasal erevesi .................................................................... 19
2.2. Uluslararas Kombine Tamaclkta Rol Oynayan rgtler ...................................... 21
2.2.1. Uluslararas Lojistik Firma Dernekleri Federasyonu (FIATA) ........................... 21
2.2.2. Uluslararas Kombine Tama irketleri Birlii (UIRR) ..................................... 22
2.2.3. Interkonteyner Interfrigo (ICF)......................................................................... 23
2.3. Lojistik Firmalar ve Tama Belgeleri ........................................................................ 23
2.3.1. Kombine Tamaclk Konimentosu (FBL) (FIATA combined transport bill of
lading)............................................................................................................................ 23
2.4. Tehlikeli Madde Tamasna Ait Gnderici Bildirimi (FIATA SDT) (shippers
decleration for the transport of dangerous goods).............................................................. 27
2.5. Tamaclk Talimatlar (FFI) (FIATA forwarding nstructions)................................ 27
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 29
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 33
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 34
NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 35
KAYNAKA ......................................................................................................................... 36

i
 AIKLAMALAR

AIKLAMALAR
KOD 840UH0049
ALAN Ulatrma Hizmetleri
DAL/MESLEK Lojistik / Lojistik eleman
MODLN ADI Kombine Tamaclk
Kombine tamaclkta tama modelleri, taraflarn
MODLN TANIMI sorumluluklar ile ilgili temel bilgilerin kazandrld
renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL 10. snf tamamlam olmak
YETERLK Kombine tamaclk ile ilgili ilemleri yapmak
Genel Ama
Bu modl ile ofis, depo, ara park gibi ortamlarda,
bilgisayar, faks ve yazc gibi donanmlar kullanarak, Trk
Ticaret Kanunu, Gmrk Kanunu, TSE ve firma
standartlarna uygun ekilde kombine tamaclk ile ilgili
temel bilgileri renebileceksiniz.

MODLN AMACI Amalar

1. Ofis ortamnda, TTK ve firma standartlarna gre
bilgisayar ve yazc gibi donanmlar kullanarak, kombine
tamaclkta tama modellerini renebileceksiniz.
2. Ofis ortamnda, bilgisayar, yazc ve faks gibi donanmlar
kullanarak TTK, TSE Standartlar, firma standartlar ve
gmrk kanunlarna gre kombine tamaclkta taraflarn
sorumluluklarn renebileceksiniz.
ETM RETM
letmelerin ofis ve depo ortamlar ile bu ortamlarda
ORTAMLARI VE
bulunan bilgisayar, yazc, faks, telefon gibi donanm aralar
DONANIMLARI
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli
DEERLENDRME test, doru-yanl vb.) kullanarak modl uygulamalar ile
kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi
deerlendirecektir.

ii
 GR
GR

Sevgili renci,

Uluslararas ticarette rekabetin artmas ile birlikte tamaclk ve lojistik faaliyetleri

nem kazanm, operasyonlarn hzl ve ekonomik olarak gerekletirilmesi zorunlu hle
gelmitir. Bu zorunluluk, tama trleri ve tama aralarnn teknolojik, hukuki ve
operasyonel alanda gelimesine neden olmutur. Gmrk geilerinin kolaylatrlmas, yasal
dzenlemeler ve standartlama abalar, tama trleri arasndaki koordinasyonun artmasna,
dolaysyla kombine tamaclk anlaynn gelimesine n ayak olmutur.

Kresel ticaret hacminin artmas ve hzl teknolojik gelimelerle birlikte uluslararas

tamaclk uygulamalar hzla kombine tamaclk anlayna dnmektedir. Uluslararas
tamaclk ve lojistik sektrnde, mterilere kapdan kapya hizmetin verilebilmesi kara,
deniz, demir ve hava yolu tamaclk sistemlerinin zincirleme ve verimli bir biimde
alabilmesinden gemektedir.

Mteri istek ve ihtiyalarna ynelik hizmetlerde, birbirinin devam olarak grlen

farkl tama trleri ve aralar ile yaplan sevkiyatlarn birbirleri ile uyumlu olmas ve
sevkiyatlarda herhangi bir gecikmeye meydan verilmemesi kombine tamacln zn
tekil etmektedir. Bu alanda, her bir tama trnde ve lojistik operasyonlarda uzman olan
lojistik firmalara byk sorumluluk dmektedir.

Bu modl sonunda kombine tamaclk temel konu ve kavramlarn renecek,

lojistik firmann kombine tamaclk operasyonlarndaki ilevini ortaya koyabilecek,
kombine tamacln hukuki erevesini irdeleyerek bununla ilgili belgelerin dzenlenmesi
iin gerekli koullar reneceksiniz.

1
2
 RENME FAALYET1

RENME FAALYET1

AMA
Ofis ortamnda, TTK ve firma standartlarna gre bilgisayar ve yazc gibi donanmlar
kullanarak, kombine tamaclkta tama modellerini renebileceksiniz.

ARATIRMA

Kombine tamacln lojistik sektrndeki yeri ve nemini aratrnz.

Kombine tamaclkta kullanlan aralarn neler olduunu aratrnz.
Dier tama trlerine gre kombine tamacln stn ynlerini aratrnz.
Bulabileceiniz belge, resim, dergi vb. dokmanlar snf ortamnda
arkadalarnzla paylanz.
Aratrma yaparken evrenizde bulunan lojistik firmalar ya da nakliye firmalar
ile anlamal olarak alan iletmelerin ilgili servislerinden yararlanabilirsiniz.
Ayrca bu firmalarn internet sitelerinden de bilgi edinebilirsiniz.

1. KOMBNE TAIMACILIKTA TAIMA

MODELLER
1.1. Corafi zellikler, Ekonomik Nedenler, evre Faktrleri, Yasal
Snrlamalar
1.1.1. Corafi zellikler
Ktalar aras tamaclkta iki veya daha fazla tama tr ve lojistik hizmetlere ihtiya
vardr. Ayn kta zerinde yaplan tamalarda da corafi etmenler kara, hava veya deniz
tama trnn birok kombinasyonunu gerekli klabilir.

1.1.2. Ekonomik Nedenler

Artan uluslararas rekabet ortamnda, tamann daha sratli ve ekonomik bir ekilde
gerekletirilmesi bir zorunluluk hline gelmitir. Gnmzde iletmeler (ithalat ve
ihracatlar) dnya pazarna ulamak iin tamaclk hizmetlerinden faydalanmak
zorundadr. letmelerin rekabet avantajlarn korumak iin rnlerini mterilerin kapsna
kadar tayacak ekonomik zmlere ihtiyac vardr. Kombine tamaclk, birok ynden
iletmelere yardmc olduu gibi tama birim maliyetinin drlmesi konusunda da, en iyi
seenek olarak grlmektedir.

3
1.1.3. evre Faktrleri
Dnya evre duyarllnn artmas, devletleri bu konuda sk nlemler almaya
itmektedir. Bu nlemlerden tamaclk sistemi de etkilenmektedir. zellikle kara yolunda
getirilen kstlamalar iletmeleri kombine tamaclk alternatiflerine yneltmektedir.

Resim 1.1: Tamaclkta evresel faktrler

1.1.4. Yasal Snrlamalar
evre koruma amal dzenlemelerin yan sra, zellikle kara yolu ara trafii
younluu ve kazalarn azaltlmas amacyla alnan tedbirler, tamada yeni alternatif
araylarn beraberinde getirmektedir. Ayrca yaplan dzenlemelerin lkeden lkeye
farkllk arz etmesi transit geili tamaclk alternatiflerinden kanlmasna yol amaktadr.

1.2. Kombine Tamacln stn ve Olumsuz Ynleri

1.2.1. Kombine Tamacln Temel zellikleri
Modlar aras bir tamaclk tr olan kombine tamaclkta; ykleme, boaltma ve
aktarma ilemlerinin sratli bir ekilde gerekletirilmesi, tama srecinin hzlandrlmas
asndan byk nem tamaktadr.

Kombine tamacln gndericiden alcya kadar olan btn aamalarnda, kendine

zg baz zincirleme prosedrler vardr. Kombine tamaclk zincirinin rasyonel hle
getirilmesi aadaki srelerin btnletirilmesine baldr.
Tama kaplarnn standart hle getirilmesi: Kombine tamaclk
yaplabilmesi iin ncelikle nite hline getirilmi tama kaplarnn, konteyner,
palet vb. dier tama trlerine yklenmesine ve boaltlmasna uygun
teknolojik btnlemesi salanmaldr.
Tama sisteminin uyumlu hle getirilmesi: Tama sistemi iinde bulunan
tm birimlerin tama planlar yrtlmeli ve bilgi ak sistemi etkin ve verimli
bir ekilde salanmaldr.
Kombine tamaclkta taraflarn hukuki sorumluluunun ortaya konmas:
Tama trleri iinde tama szlemeleri, sigorta ve sorumluluklarn
gndericiden alcya kadar tamann her aamasnda belirgin hle getirilmelidir.
4
 Sistemin btnletirilmesi: Kombine tamaclk, tama iinde bulunan her bir
birimin teknolojik, yasal ve rgtsel btnlemesini salayan bir sistem
olmaldr.
cret tarifeleri: Kombine tamacln etkin ve verimli olabilmesi iin
kullanlan tama trlerinde uygun cret tarifelendirilmesi yaplmaldr.

Kombine tamaclk, tama sistemi iinde bulunan hava, kara, deniz ve demir yolu
tama teknolojisinde yeni bir dnemi balatm, farkl eya guruplarnn birletirilerek
homojen hle dnmn salamtr. Ayrca kombine tamaclkta tama sistemini
oluturan insan makine ilikilerinde etkinlik ve verimlilik gereklemitir.

1.2.2. Kombine Tamacln stn Ynleri

Corafi nedenlerden dolay aktarmal tamacln zaman kayplarn en aza
indirmesi,
Kara yolu tamaclnn, ekonomik mesafe dnda bulunan teslimlerde daha
rasyonel bir sevkiyat tarz olmasnn getirdii stnlkten yararlanmas,
Gelimi tama teknii (Para yklerin konteyner veya baka tama kaplar ile
birletirilmesi ile seri sevkiyat ve teslimat imkn),
Tama sistemi iinde bulunan unsurlarn birbirleri ile
uyumlu olmasnn getirdii optimizasyon,
zel ykleme ara ve gereleri kullanlmasyla tama
aralarnn tama srelerinde rasyonalizasyon salanmas.
Kombine tamaclk, operasyonel ilem srelerinin ksaltmas
yannda toplam tama masraflarn azaltc ynde de katks
bulunmaktadr. Kombine tamaclk, klasik aktarmal tamaclktaki
ayr ayr yaplan operasyonel ilemlerin brokrasisini de azaltmakta,
eyalarn gndericiden alcya daha az evrakla ulamasn
salamaktadr.
Resim 1.2: Kombine tamacln stnlkleri
Klasik aktarmal tamaclk daha ok el emeine dayanrken; kombine tamaclk
ykleme ve boaltma ilemlerinin teknolojik ekipmanlarn devreye girmesi ile daha ksa
srede yaplmasn olanakl hle getirmitir. Dzenli hat tamaclnn kombine
tamacln nemli bir unsuru hline gelmesi ile istenilen yer ve srede, dzenli ve
zamannda teslimatlar gerekletirilmesi mmkn olmutur. Bylelikle gndericilerin
retimde, alclarn ise satta stok seviyelerini kontrol altna almalar ve maliyetlerini
drmeleri imkn domutur. Kombine tamaclk ayrca ham madde ve dier girdilerinin
tedarikinde srat kazandrmakta, bylelikle iletmelere, tam zamannda retim yaplmas,
iletmenin finansal, maliyetlerin azaltlmas, mteriye zamannda teslimat gibi avantajlar da
sunmaktadr.
1.2.3. Kombine Tamacln Olumsuz Ynleri
Kombine tamaclkta eyalarn konteyner, paletler vb. birim yk hline
getirilmesi gereklidir. Ancak her ykn konteyner veya paletlere konmas
rasyonel olmayabilir. Bu nedenle birim yk hline getirilmemi eyann
kombine tama sistemi ile sevk edilmesi mmkn deildir.
5
 Kombine tamaclk yaplabilmesi iin tama niteleri (konteyner veya
paletler), aktarmay yapacak tama terminalleri ile tatlarn birbirine uyumlu
olmas gerekir. Bu uyumlu sistemin oluturulmas teknolojik alt yapya ihtiya
gsterir. Bu alt yapnn kurulmas ise olduka yksek maliyetle
gereklemektedir.
Kombine tamacln dikkat edilmesi gereken bir baka yn tama
sisteminin organizasyonudur. Bu karmak organizasyonun salanmas kombine
tamaclk deneyimi olan iletmeler tarafndan yaplabilmektedir.

1.3. Tama Modelleri

Kombine tamaclk, kapdan kapya tamaclk organizasyonunun kesintisiz olarak
yaplmasnda nemli bir zm yoludur.

Tamaclk iin ideal yntem, eyann gndericiden alcya kadar tek bir ara ve tek
bir tama tryle dorudan tanmasdr. Ancak uluslararas sevkiyatlarda mteri talebi,
iin nitelii, yk kapasitesi, corafi koullar gibi eitli faktrler nedeniyle tek bir tama tr
ve tama arac kullanlmamaktadr.

Mteriden alnan ykn var noktasna kadar birden fazla tama tr ve aracnn
kullanlmas eklinde gelien tamaclk tr literatrde modlar aras (intermodal),
okmodlu (multimodal) ve kombine tama (combined transport) olarak
deerlendirilmektedir. Birlemi Milletler Ticaret ve Kalknma Konseyi (UNCTAD) konuyla
ilgili olarak aadaki tanmlamalar ortaya koymutur.

1.3.1. Tek Modlu Tama (unimodal transport)

Eyalarn bir veya daha fazla tayc tarafndan tek bir tama tr kullanlarak
tanmasna Tek Modlu Tama (unimodal transport) denir. Kara, deniz, demir veya hava
yolu tamacl olarak gsterilebilir.

1.3.2. Modlar Aras Tama (ntermodal transport)

Taycnn tamann btn veya bir blmnden sorumlu olduu, birden fazla
tama tr veya aracnn kullanld tamadr. Uluslararas alanda Modlar Aras Tama
(ntermodal transport) olarak ifade edilir. rnein; demir yolu-kara yolu, kara yolu-hava
yolu veya deniz yolu-demir yolu, Modlar aras tamada, tama tr ile ilgili sorumluluun
nasl paylaldna bal olarak, farkl tamaclk belgeleri dzenlenmektedir.

Modlar aras tamaclkta tamay organize eden lojistik firmalar veya tayc sadece
kendisinin gerekletirdii tamann sorumluluunu stleniyorsa, bu tama tr
Blmlenmi veya Paral Tama (segmented transport) olarak adlandrlmaktadr.

1.3.3. oklu Tamaclk (multimodal transport)

oklu tamaclk (multimodal transport), farkl tama niteleri veya aracyla, birden
fazla tama tr kullanlarak yaplan tamaclk trdr.

6
 1980 tarihli Birlemi Milletler oklu Tamaclk (multimodal transport)
Konvansiyonuna gre oklu tamaclk; tamann byk blmnn demir yolu, i sular
veya deniz yoluyla yapld balang veya nihai aamalarnda kara yolunun olabildiince
ksa mesafelerde kullanld ok trl tamadr.

1.3.4. Kombine Tamaclk (combined transport)

Kombine tamaclk (combined transport), tek
ve ayn tama nitesi veya aracyla birden fazla
tamaclk tr kullanlarak yaplan tama eklidir.

Resim 1.3. Kombine tamaclk

Birlemi Milletler Avrupa Ekonomik Konseyinin (UNECE) 1991 tarihli AGTC
Szlemesinde (european agreement on mportant nternational combined transport lines
and related nstallations) ayn tama kabyla birden fazla tama trnn kullanld
tamalar olarak tanmlamaktadr.

Uluslararas Demiryollar Birliine (nternational union of railways-UIC) gre

kombine tamaclk; ayn tama nitesi iinde veya kara yolu tat ile, mod (tama ekli)
deiirken eyann kendisinin ellelenmedii, ykn iki veya daha fazla tama modu
kullanlarak tanmasdr.

Kombine tamaclk, modlar aras (Intermodal) tamacln snrlandrlm biimi

olarak dnlebilir. Ana gzergh demir yolu ya da deniz yolu olan ve 300 km.den fazla
olan tamalar iin avantajldr. Tamann byk blmnn demir yolu veya deniz yolu ile
yapld, balang ve/veya biti ayann mmkn olduunca az kara yolu kullanm ile
yapld modlar aras tamadr.

Gerek kullanlan kaynaklarda gerekse yaanan uygulamalarda tanm konusunda farkl

alglamalar bulunmaktadr. Kombine tamaclk, oklu veya ok trl tamaclk
terimlerinde de kullanld gibi iki ya da daha fazla tamaclk trnn bir arada
kullanld tamalar olarak da ifade edilmektedir.

1.4. Tama Aralar, Tama Terminalleri, Tama niteleri

Kombine Tamacln Temel Bileenleri
Kombine tamaclkta temel bileen bulunmaktadr. Bunlar;
Tama aralar (gemi, kamyon, uak, tren, vb.)
Tama terminalleri (limanlar, ykleme indirme bindirme aralar, vb.)
Tama niteleri (konteynerler, paletler, treylerler, vb.)
7
 Resim 1.4: Kombine tamacln temel bileenleri
Kombine tamacln klasik aktarmal tamaclktan ayrlan yn, temel bileenin
(tama aralar, terminaller ve niteler ) birbirini takip eden zincir hline getirilmesidir. Bir
baka ifade ile kombine tamaclk, eyann tama niteleri iinde aktarmaya tabi olarak
birden fazla tama aracyla nihai alcsna sevkiyatdr.
Kombine tamaclkta gndericiden alcya kadar tama srasnda grev alan kara
tama firmalar, armatrler, liman iletmecileri, demir yolu iletmeleri vb. nin birbirleri ile
ibirlii yapmas gerekir. Bu tama organizasyonunun kurulmasna bir lojistik iletme veya
tama firmas stlenebilecei gibi; gnderici de tama sisteminde bulunan tm unsurlarla
ayr ayr szlemeler yaparak eyalarn alcsna ulamasn salayabilir. Bir dier uygulama
ise tama sisteminin ilk halkasndaki taycy iletme ile anlama imzalayp, bundan
sonraki aamalarda birbirini takip eden iletmeler arasnda birer birer szleme yaplarak
eyann aknn devam ettirilmesidir.

1.4.1. Tama Aralar

1.4.1.1. Kamyon
Kombine tamaclk sisteminde genellikle
kullanlan aralar; kamyon, tren, gemi ve uaktr.

Kombine tama sisteminin etkin ve verimli

alabilmesi iin retim yerinden ykleme terminallerine
veya boaltma terminallerinden mteri deposuna
sevkiyatlarda kamyonlara ihtiya bulunmaktadr.
Resim 1.5: Kombine tamaclkta kamyonlar
Genellikle kamyonlara, kombine tamacln ilk ve son halkalarnda ihtiya
duyulmaktadr. Kamyonlara ykleme; palet, sandk veya konteyner hlindeki tama
nitelerinin kara yolu eya tama mevzuatnn belirledii dingil tama yk arl, istihab
haddi(Kara yolu tama aralarnn azami yk ykseklii) gibi ltlerine baklarak yaplr.
Kara-demir yolu entegrasyonlu kombine tamaclkta konteynerler belirli merkezlerde
toplanmak zorundadr. Ykleme ve boaltma ilemleri vinler veya benzeri mekanik
aralarla, toplama ve datm ise genellikle kamyonlar vastasyla yaplmaktadr. Trenle
gelen onlarca konteynerin bir anda toplama datm terminallerinde beklemeden sevk
edilmesi iin ok sayda kamyonun ayn anda hazr bulundurulmas gerekmektedir.
8
1.4.1.2. Tren
Kombine tamaclk sisteminde, retim yerlerinden
mallarn toplanmas veya mteri depolarna sevkiyatnda, kara
yolu yerine bazen demir yolu kullanlmaktadr.
Resim 1.6: Kombine tamaclkta demir yolu
Gelimi lkelerde demir yolu ann yaygn olmas ve baz lkelerde kara yolu
aralarnn kullanmna getirilen snrlamalar, tayclarn demir yolu tamaclna
ynelmesine sebep olmutur. Trenlerin ayn anda ok sayda konteyneri bir arada
tayabilmesi kombine tamaclkta nemli bir stnlk yaratmaktadr.

Resim 1.7: Kombine tamaclkta konteyner

Vagonlar ile tanacak tama niteleri transit lkenin belirledii arlk, uzunluk ve
ykseklik standardnda olmaldr. Vagon boyutlar konteyner tamasna uygun olmaldr.
Var yeri demir yolu terminallerinde, indirme ve bindirme ilemleri iin yeterli ekipman
bulunmaldr.

Kombine tamaclkta, kara yolu-demir yolu entegrasyonlu sevkiyatlar:

ekici ile birlikte tama,
ekici olmadan (konteyner, dorse gibi tama niteleri ile) tama eklinde
gereklemektedir.

ekici ile birlikte tama:

Kara yolu ekici ve rmorkunun bir rampann zerinden zel bir vagona (piggy back)
yklendii tamadr. Buna yatay ykleme denmektedir. Bu tamann avantajlar kara
yolu aracnn amortisman ve deiken maliyetlerinde tasarruf salamas ve srcnn
dinlenebilmesidir.

Kara yolu aralarnn ekicisi ile birlikte tanabildii trenlere yryen yol ( roolling
road) treni denmektedir. Yryen yol trenleri ksa srede yklenip boaltlabilmektedir.
Ykleme ve boaltmalar iin ne kara yolu taycs ne de demir yolu terminalinin zel
ekipmana sahip olmas gerekmektedir. Ancak bu tamalarda kullanlan vagonlar zel
tiptedir.

9
 ekici ile birlikte tamann en nemli dezavantaj; ekicinin arlnn da yk olarak
muamele grmesidir. Ayrca baz lkelerde demir yolu gabarisi 4 metre ykseklikteki
kamyonlar vagonla tamaya kabul edilmemektedir. Bu nedenlerle, ksa ve orta mesafelerde
(200-400 km) ekicisiz treylerlerin demir yoluyla tanmas daha uygundur.

ekici olmadan tama:

Demir yolunun kullanld kombine tamacln en yaygn ekli konteynerler, ayakl

konteynerler ve ekicisiz rmorklarn tanmasdr. Sadece yklenen nitenin demir yolu ile
tand bu tamaclk tr kombine tamaclk pazarnda en byk paya sahiptir.

1.4.1.3. Gemi
Kombine tamaclkta kullanlan gemi trlerinin en nemlisi konteyner gemilerdir.
Dier uygun trler ise Ro-Ro gemileri ile palet tamaya elverili gemilerdir.

Konteyner gemileri tam konteryner ve yar konteyner (semi conteiner) gemileri

olabilir. Uygun mekanik donanmlar ve ksa srede ykleme imkn sayesinde tam
konteyner gemilerinin limanda kalma sreleri en dk seviyededir.

Tam konteyner gemileri; konteynerlerin gemi iinde kaymalarn nlemek zere

blmlere sahiptir. Ayrca konteynerlerin st ste istifi ile seyir esnasnda hasar
oranlar en az seviyeye indirilmitir. Yklerin byk blm ambarlarda, bir
ksm da gvertelerde tanmaktadr.
Yar konteyner gemileri; gerekte kuru yk gemileri olup, konteyner tamalar
iinde zel donanma sahip gemilerdir. Konteyner dnda palet, sandk vb. de
tayabilir.
Modern konteyner gemileri; konteynerlerin yklenmesi veya gemiden
boaltlmasna ilikin herhangi bir donanmn gemide bulundurulmamas
temeline dayanmakta, ykleme ve boaltma hizmetleri rasyonellemenin
salanmas iin liman terminalleri tarafndan mekanizasyonla yaplmaktadr.

Resim 1.8: Modern konteyner gemisi

Dzenli hat konteyner gemilerinin ok sayda limana uramas ekonomik deildir. Bu
nedenle byk konteyner gemileri ana urak limanlarnda ykleme ve boaltma
yapmaktadr. evre tali merkezlerden ana limana konteyner tamacl ise kara, demir yolu
veya kk gemilerce (feeder gemileri) gerekletirilmektedir.

10
 Kombine tamaclkta kara yolu-deniz yolu entegrasyonlu sevkiyatlariki ekilde
gerekleir. Bunlar:

Kara yolu ekici ile birlikte tama (Ro-Ro tamacl)

Kara yolu ekicisi olmadan (konteyner, palet ve dorse gibi tama niteleri ile)
tama

1.4.1.4. Uak
Hava yolu tamacl hacmi dk fakat pahal eyalarn tamasnda daha rasyonel
bir tama trdr. Hava yolu tamacl sratli olduu kadar yksek maliyetli bir tama
tr olmas nedeniyle aktarma ve bekleme gibi durumlarda zaman kullanm ok nemlidir.
Hava yolunun kullanld kombine tama sisteminde, gemi veya demir yolu gibi nispeten
daha ar ve yksek tonajl tama trleri yerine daha dk tonajl ve genellikle kara yolunu
ieren kombinasyonlar tercih edilmektedir.

Resim 1.9: Kombine tamaclkta uaklar

Hava yolu tamalarnda iki trl kargo bulunmaktadr. Bunlar:
Dkme (bulk) kargolar ile
Birim hline getirilmi (unitised cargo) kargolardr.
Yklerin birim tama niteleri (ULD-unit loading device ) hline getirilmesi tama
sisteminin hzl ve etkin almasn salar. ULD, tama sistemi iindeki yklerin,
gndericinin deposundan alcnn deposuna kadar kara yolu aktarmalar dhilnde
salanmasn ngrr.
Yolcu uaklaryla da kargo tanabilir. Bu tr
uaklardaki ykler genellikle dkme yklerdir. Standart
olmayan bu tr dkme ykleme ve boaltma ilemleri
konteyner yklemesine gre daha fazla zaman
almaktadr.

Hava yolu tamaclnda kullanlan kargo

uaklarnn ounluu bu ekilde tasarlanm ve ayn
zamanda geni gvdeli yolcu uaklarnn alt gverteleri
de hem kargo hem bagaj tanmas iin bu ekilde
dzenlenmitir.
Resim 1.10: Kargo uaklar
11
 Zaman kaybn engellemenin ve yksek fayda salamann en iyi yolu uan roller
sistemi ile denmesi ve n ykleme iin standart llerdeki uak paletlerini kullanmasdr.
Uaklarda tama nitelerinin (konteynerleme) faydalar unlardr:
Ykleme ve boaltma ilemlerinin ksa srede tamamlanabilmesi,
Daha az emek gc kullanm, dolaysyla operasyonlarn daha ekonomik
gereklemesi,
Elleme ilemlerinin ksalmas, dolaysyla kargo hasar riskinin dmesi,
Kargo terminallerine eriimin kolay olmas,
Gmrk mhr altnda kapdan kapya konteyner hizmetinin bulunmas,
Uan ykleme hacminden daha fazla yararlanlmas,
Konteynerli kargo tarifelerinin daha ekonomik olmas,
Elleleme (ykleme boaltma) srasnda kargonun iklim artlarndan daha az
etkilenmesi,
alnmalara kar daha fazla korunma imkn salamas,
Paketleme masraflarnda tasarruf salanmasdr.

Resim 1.11: Uak tama nitelerinden konteynerler

Kapdan kapya uak aktarmal (kombine) tamalarda, ykleme, elleleme ve
dokmantasyon gibi operasyonel ilemlerde de maliyet ve zaman tasarrufu
salanabilmektedir. Dier yandan yklerin alcsna emniyetli bir ekilde ulatrlmas da
salanmaktadr.
1.4.2. Tama Terminalleri
Tama terminalleri kombine tamaclk sistemlerinin vazgeilmez unsurlardr.
Kombine tama terminalleri, tama trlerinden en az ikisine hizmet vererek bir
entegrasyonu gerekletirmektedir.
Deniz yolu terminalleri, kara ve demir yolu tamacl ile son derece uyumlu olmas
ve byk miktarda eyann sevkiyat ve depolanmasna imkn tanyan kapasiteleriyle en
nemli kombine tama merkezleridir. Gemilerin limanlarda en ksa srede ykleme ve
boaltma yapabilmesi iin zel donanml konteyner terminalleri (limanlar) bulunmas
gerekmektedir. Bu ekilde kombine tama sisteminden azami ekilde yararlanma imkn
ortaya kmaktadr.
Konteyner tama terminali olarak limanlar lke ve/veya lkelerin bulunduu
blgelere hizmet edebilecek bir yapya sahip olmaldr. Aksi hlde gndericinin maln en
yakn limana sevk etmesi, gemilerin lke sularnda ok sayda limana uramalarndan dolay
zaman kayplar ortaya karmaktadr.
12
 Resim 1.12: Konteyner ykleme terminali
1.4.3. Tama niteleri
Kombine tama niteleri konteynerler, paletler, treyler vb. standart boyutlarda tama
kaplardr. Kombine tama nitelerinin en nemlisi konteynerlerdir. Konteynerler, ykleme,
boaltma ve aktarmalar zaman ve maliyet ynnden rasyonel hle getirerek, kombine
tamacln temelini oluturmaktadr. Etkinlik ve verimlilik salanmasnda tanacak
mallarn birim (nite) hline getirilmesi gerekmektedir. Bylelikle eya mterilere en ksa
zamanda teslim edilebilmektedir.

Konteynerler nemli ilevi birlikte yerine getirebilmektedir. Bunlar:

Eyann dme, kayma ve hasarlanmasn engellemesi,

Eyay iklim koullarna kar korumas,
Eyann tama trleri arasnda yeniden ellelenmeden aktarlmasna izin
vermesidir.

Konteynerler boyutlarnn tama sisteminde bulunan aralara uyumlu olmas ve

nitelikleri tama zinciri iindeki aktarmalar mmkn klmtr.

Konteynerler gemi iletmecilerine (armatrlere) de byk yararlar salamaktadr.

Bunlar:

Konteynerle yk tamacl, geminin limanda kal sresini kstlamaktadr ve

gemilerden yararlanma orann arttrr. Bir konteynerin yaklak 15 tonluk yk
ihtiva ettii ve bunun 2-3 dakikada boaltlabilecei de dikkate alnrsa bir
saatte 350-400 ton yk indirilebildii anlalr. Bylece, ykleme boaltma hz
6-9 kat artm, zaman tasarrufu konteynerlerin limanlarda bekleme sresini
ksaltmtr.
Konteyner tamacl, daha byk kapasiteli ve sratli gemilerin yapmn
desteklemitir. Bunun sonucu olarak da ykleme ve boaltma hizmetleri
younlam, terminallerin konteyner konusunda ihtisaslam merkezler hline
gelmesine neden olmutur.
Byk konteyner gemilerinin sefere konmas finansman imknlarn ortaya
karmtr. Bu ekilde yksek kapasiteli konteyner gemilerinden azami ekilde
yararlanlmas mmkn olmutur.
13
 lkemiz asndan konteyner tamacl, d ticaretimizin gelimesi ve uluslararas
tamaclk ynnden olduka nemli bir unsur olarak grlmektedir. Kombine tamaclkta
konteynerlerden daha fazla yararlanlmas iin tama sisteminde bulunan kara yolu, demir
yolu ve liman iletmeleri ile gemi armatrleri ibirliine gitmeli, mmkn olduu takdirde
tama sistemleri iindeki i sreleri birletirilmelidir. Bu amala;

Her yl srekli artan i hacmi karsnda elektronik veri iletiim tekniklerinden

yararlanlmal,
Kara, deniz ve demir yolu ile ilgili temel altyap yatrmlar, kresel ihtiyalar
gz nne alnarak uzun vadeli beklentiler dorultusunda planlanmaldr.

14
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET

Aadaki ilem basamaklarn uygulaynz.

lem Basamaklar neriler

Kombine tamacln dier tama
yntemlerine gre stn ynlerini
arkadalarnzla tartnz.
Trkiyenin stratejik konumunu da dikkate
alarak Trkiye de kombine tamacln
geleceini snfnzda tartnz.
Kombine tamaclkta tama modellerini
grsel ve yazl bir sunu oluturarak
arkadalarnzla paylanz.
Kombine tamacln temel bileenlerini
tespit ediniz.
Kombine Tamacln stn
ynlerini aratrrken dier tama
trlerinin zelliklerine ve eksik
taraflarna dikkat ediniz.
Trkiye de kombine tamacln
geleceini tartrken, bu sistemin
gerektirdii teknolojik alt yapy ve
bunun iin gereken yksek maliyeti
de dikkate alnz.
Kombine tamaclkta tama
modelleri olan tek modlu tama,
modlar aras tama, oklu tamaclk,
kombine tamaclk trlerinin
birbirlerinden farkl ynlerine dikkat
ediniz.
Tama aralar, tama niteleri,
tama terminalleri hakknda ayrntl
bilgi edininiz.

15
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi kombine tamacln temel zelliklerinden deildir ?

A) Tama kaplarn standart hle getirmek
B) Tama sistemlerinin uyumlu hle gelmesi
C) Tamaclk faaliyetlerini ynlendirmek
D) Taraflarn hukuki sorumluluklarn ortaya koymak

Aadaki cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz.

2. ( ) Kombine tamaclk, klasik aktarmal tamaclktaki ayr ayr yaplan operasyonel

ilemlerin brokrasisini azaltr.

3. ( ) Kombine tamaclk eyalarn gndericiden alcya daha fazla evrakla ulamasn

salar.

4. ( ) Kombine tamaclk ham madde ve dier girdilerin tedarikinde srat kazandrr.

5. ( ) Birim yk hline getirilmemi eyann kombine tamaclk sistemiyle sevk

edilmesi mmkn deildir.

6. ( ) Hava yolu tamalarnda yklerin birim tama niteleri hline getirilmesi tama
sistemini yavalatr.

7. ( ) Yolcu uaklaryla tanan kargolar genellikle dkme yklerdir.

8. ( ) Konteynerli kargo tarifeleri yksek maliyetlidir.

9. ( ) Kapdan kapya aktarmal tamalarda ykleme, elleleme ve dokmantasyon

ilemlerinde maliyet ve zaman tasarrufu salanr.

10. ( ) Konteynerler yk tamacl, geminin limanda kal sresini uzatr ve gemilerden

yararlanma orann azaltr.

11. ( ) Elleleme ilemlerinin ksalmas kargo hasar riskini azaltr.

12. ( ) ekici ile birlikte tamada ekicinin arlnn da yk olarak muamele grmesi
nemli bir dezavantajdr.

Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru kelimeleri yaznz.

13. Eyalarn bir veya daha fazla tayc tarafndan tek bir tama tr kullanlarak
tanmasna .. . .. denir.

14. Tek veya ayn tama nitesi veya aracyla birden fazla tamaclk tr kullanlarak
yaplan tama ekline denir.
16
15. Tamann byk blmnn demir yolu, i sular veya deniz yoluyla yapld
balang veya nihai aamalarnda kara yolunun olabildiince ksa mesafelerde
kullanld ok trl tamaya denir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki uygulama testine geiniz.

17
KONTROL LSTES

DEERLENDRME LTLER Evet Hayr

Kombine tamacln dier tama yntemlerine gre stn
1.
ynlerini rendiniz mi?
Olumlu ve olumsuz ynleri de gz nnde bulundurarak;
2. stratejik konumu erevesinde Trkiye de kombine
tamacln geleceini deerlendirdiniz mi?
3. Kombine tamaclkta tama modellerini kavradnz m?

4. Kombine tamacln temel bileenlerini rendiniz mi?

Kombine tamaclkta tama modelleri olan tek modlu
tama, modlar aras tama, oklu tamaclk, kombine
5.
tamaclk trlerinin birbirlerinden farkl ynlerine dikkat
ettiniz mi?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden

geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn
cevaplarnz Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

18
 RENME FAALYET2
RENME FAALYET2

AMA
Ofis ortamnda, bilgisayar, yazc ve faks gibi donanmlar kullanarak TTK, TSE
standartlar, firma standartlar ve gmrk kanunlarna gre kombine tamaclkta taraflarn
sorumluluklarn renebileceksiniz.

ARATIRMA

Uluslararas kombine tamaclkta rol oynayan rgtleri aratrnz.

Kombine Tamaclk Konimentosunun ne olduunu ve nasl dzenlendiini
aratrnz.
Lojistik firmalarn sorumluluklarnn neler olduunu ve tamaclk srasnda
hangi konularn sorumluluk kapsam dnda olduunu aratrnz.
Bulabileceiniz belge, resim, dergi vb. dokmanlar snf ortamnda
arkadalarnzla paylanz.
Aratrma yaparken evrenizde bulunan depo, antrepo, lojistik firmalar ya da
nakliye firmalar ile anlamal olarak alan iletmelerin ilgili servislerinden
yararlanabilirsiniz. Ayrca bu firmalarn internet sitelerinden de bilgi
edinebilirsiniz.

2. KOMBNE TAIMACILIKTA
TARAFLARIN SORUMLULUU
2.1. Kombine Tamacln Yasal erevesi
Kombine tamacln uluslararas hukuki erevesini Birlemi Milletler 1980 tarihli
Eyann Uluslararas Kombine Tamacl zerine Konvansiyonunda belirlemektedir.
Konvansiyonu kabul etmi lkeler arasndaki kombine tamalarda konvansiyon hkmleri
uygulanmaktadr.

Resim 2.1: Kombine tamaclkta yasal hkmler

19
 Konvansiyonun 1. Maddesi Kombine Tamaclk Szlemesi ni yle
tanmlamaktadr. Bir kombine tamaclk operatrnn navlun demesi karlnda,
uluslararas kombine tamaclk operasyonunu yerine getirme ya da salama amac tayan
bir szlemedir.

Konvansiyona gre, Kombine Tamaclk Operatr (KTO), kendi adna veya kendi
adna hareket eden bir bakas adna gnderici veya kombine tamaclk operasyonuna
katlan tayclarla aralarnda bir hizmet szlemesi yaparak ykmllklerini stlenen
kiidir.. Bu anlamda KTO, bir tama firmas olabilecei gibi bir lojistik firmada
olabilmektedir.

Lojistik firmann sorumluluu, gndericiden ald eyann alcsna teslimine kadar

olan sreci kapsamaktadr. Lojistik firma kendi adna alan veya szleme ykmlln
yerine getirmek iin hizmetine bavurduu kiilerin hareket ve ihmallerinden sorumludur
(Madde 14-15).

Lojistik firma;

Kendi alanlar, alclar veya hizmetine kulland nc kiilerin kusur ve

ihmalinin yol at ve
Gerekli makul nlemlerin tmn aldn ispat etmedii takdirde meydana
gelebilecek btn zarar, ziyan ve gecikmelerinin sorumluluunu stlenmesi
gerekmektedir (Madde 21).

Kombine tamaclk ile ilgili konularda ihtilaf hlinde bavurulabilecek yarg

mercileri unlardr:

Kurulu merkezinin bulunduu,

Kombine tamaclk szlemesinin hazrland,
Mallarn yklendii ya da teslim edildii,
Kombine tamaclk belgelerinde ihtilaf hlinde bavurulaca belirtilen lke
mahkemeleri (Madde 26).

Uluslararas ticari ihtilaflarn artma eilimi zerine, Konvansiyon ayrca tahkimi (son
mahkeme) bir alternatif yarg prosedr olarak kabul etmitir. Buna gre taraflar ihtilaflarn
tahkim yoluyla zmeyi seebilir (Madde27). Tahkim bavurusu yazl olmaldr.

Resim 2.2. Kombine tamaclkta yarg aamas

20
 Lojistik Firmann kombine tamalardaki sorumluluu Milletleraras Ticaret Odas
(ICC) tarafndan da ele alnmtr. ICC ye gre; lojistik firma mallar teslim ald andan
itibaren teslim ettii ana kadar geen srede, tamann tm sorumluluunu stlenmi olur.
Lojistik firma tamay bizzat veya baka ara tayclara yaptrmas bu kural etkilemez.
Lojistik firma, tamann her evresinde emri altnda hareket eden ya da hizmetini kulland
nc kiilerin kusurlarndan da sorumludur.
Tayc; sorumluluu altndaki eyann kayp, hasar ve ziyanndan sorumludur.
Tayc ancak zayi ve hasarn gnderenin veya onun yerine hareket eden kimselerin
hareketinden deil, ambalaj ve iaretleme, eksikliklerden; ykleme ve istiflemedeki
hatalardan; eyann doasndaki ayptan; grev, lokavt veya bir baka engellemelerden ve
nkleer bir kazadan meydana geldiini ispat ettii takdirde sorumluluktan kurtulur. Kayp ve
hasar tazminat, maln kombine tama belgesinde yazl deerinden; bu deer belli deilse
ayn cins mallarn ekspertiz deerinden fazla olamaz.
Tayc, gecikmeden doan zararlardan da sorumludur. Gecikme tazminat navlun
tutarn aamaz. Ancak bu snrlama ulusal hukuka veya uluslararas konvansiyonlarn
hkmlerine aykr olamaz.
Tama iin bir sre tayin edilmi ise bu srenin dolmasn takip eden 90 gn iinde
teslim edilmeyen eya zayii olmu saylr. Bu tarihleri takip eden 9 ay iinde dava almas
gerekir. Aksi hlde tayc sorumluluktan kurtulur.

2.2. Uluslararas Kombine Tamaclkta Rol Oynayan rgtler

Kombine tamaclk sistemi Avrupa Birlii, Ulatrma Bakanlar Avrupa Komisyonu
(UBAK), Birlemi Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi (BM AEK) tarafndan da
gelitirilmesi tevik edilen tama biimidir.
Uluslararas kombine tamaclkta rol oynayan nemli rgtler unlardr:
2.2.1. Uluslararas Lojistik Firma Dernekleri Federasyonu (FIATA)
Uluslararas Lojistik Firma Dernekleri Federasyonu (nternational federation of freight
forwarders associations) 1926 ylnda Avusturyada kurulmu olup yaklak olarak
dnyadaki 40.000 lojistik firmay temsil eden bir sivil toplum organizasyonudur.
FIATAnn genel amalar u ekilde belirtilebilir:
Dnyadaki tm lojistik firmalar arasnda ibirliini gelitirmek
Tamaclk ve lojistik sektrne danmanlk ve uzmanlk hizmeti vermek
Lojistik firmalar uluslararas alanda temsil etmek, karlarn korumak ve
glendirmek
Tamaclk sektrndeki hizmet kalitesini ykseltmek iin sektrle ilgili
yaynlar hazrlamak
Sektrde, tek tip dokmanlarn kullanmn yaygnlatrmak zere standartlar
gelitirmek
Hizmet ii eitim programlar gelitirmek
Sektrde zellikle elektronik ticaret, sigortaclk ve barkod uygulamalarnn
geliimine nc olmak
21
 FIATAnn rol, dnyadaki tm lojistik firmalara hizmetlerini yerine getirirken
yardmc olmaktr. Lojistik firmalarn faaliyetler srasnda karlatklar her tr yasal, ticari
prosedrlerden kaynaklanan sorunlar FIATA tarafndan bir zme kavuturulmaktadr. Bu
amala, yasalarn standartlatrlmas ve ticari uygulamalarn benzerlik gstermesi ynnde
almalarda bulunmakta ve lojistik firmalarn faaliyetleri srasnda karlaaca
belirsizlikleri azaltmaktadr.
FIATAnn temel lojistik hizmetlerini kapsayan standart belgeler gelitirmesi
uluslararas tamaclkta lojistik firmalarn karlatklar sorunlar azaltmaya yneliktir. Bu
belgeler arasnda en ok tannan ve kullanlan FIATA combined transport bill of lading veya
ksa adyla FBLdir.

FIATA tarafndan hazrlanan ve lojitik firmalarn

hizmetlerinde bir standart oluturmak amacyla sunulan
dier belgeler unlardr:

Ciro edilebilir kombine tamaclk

konimentosu (negotiable fata combined
transport bill of lading- FBL)
Lojistik firma mal teslim alnd makbuzu
(forwarders certficate of receipt-FIATA FCR)
Lojistik firma tama makbuzu (forwarders
certificate of transport-FIATA FCT)
Lojistik firma antrepo alnd makbuzu (FIATA
warehouse receipt-FWR)

Resim 2.3 : Kombine tamaclkta szlemeler

Ciro edilemeyen kombine tamaclk konimentosu (non-negotiable FIATA
multimodal transport waybill-FWB)
Tehlikeli madde tamasna ait gnderen bildirimi (shippers declaration for the
transport of dangerous goods-FIATA SDT)
Tamaclk talimatlar (FIATA Forwarding Instructions-FFI)
Arlk sertifikas (shippers ntermodal weight certificate-FIATA SIC)
Bu dokmanlarn telif haklar FIATA ya aittir. FIATA kendisine ye olan ulusal
derneklere, yeleri tarafndan kullanlmas iin oaltma lisans vermektedir. Ulusal
dernekler de ye firmalara dattklar dokmanlara seri numaralar vererek, bu
dokmanlarn yaymn denetim altnda tutarlar. Bu dokmanlar lisans sahibi olmadan
oaltmak ve datmn yapmak telif yasalar tarafndan su olarak kabul edilmektedir.
Trkiyede Uluslararas Tamaclk ve Lojistik Hizmet retenler Dernei (UTKAD) bu
belgelerin basm ve datm hakkna sahip kurululardan biridir.

2.2.2. Uluslararas Kombine Tama irketleri Birlii (UIRR)

Uluslararas Kombine Tama irketleri Birlii temel olarak treyler ve hareketli kasa
(swap body) tamas yapmakta olan 17 byk kombine tama ii yapan iletme tarafndan
kurulmutur.
22
2.2.3. Interkonteyner Interfrigo (ICF)
Interkonteyner-Interfrigo 23 ulusal demir yolunun itiraki ile kurulmutur.
Tamalarnn % 50sini deniz yolu ile konteyner tamas, geri kalan ise treyler ve hareketli
kasalar oluturmaktadr.

2.3. Lojistik Firmalar ve Tama Belgeleri

Uluslararas kombine tamaclnda, tek modlu tamaclkta olduu gibi gnderici,
alc ve tayc (lojistik firma) arasndaki sorumluluklarn belirlenmesinde en nemli pay
taraflar arasnda dzenlenen belgelerdir.

2.3.1. Kombine Tamaclk Konimentosu (FBL) (FIATA combined transport

bill of lading)
Lojistik firmalarn uluslararas kombine tamaclkta kullandklar balca belge
FIATA Kombine Tamaclk Konimentosu dur (FIATA combined transport bill of
lading-FBL).

FBL, birden fazla tama tryle yaplan kombine tamaclk uygulamasnda

kullanlmak amacyla hazrlanm bir belge olmasna ramen, tek tama trnn kullanld
uygulamalarda da kullanlmasn engelleyici bir neden bulunmamaktadr. FBLin
kullanlmas uluslararas konvansiyon veya ulusal mevzuat gerei deil, taraflarn
anlamalarna baldr.

2.3.1.1. FBL ve Lojistik Firmalarn Sorumluluu

Lojistik firmalarn eya zerindeki sorumluluu, FBLi dzenleyip mteriye sunmas
ile balamaktadr. Lojistik firmalar eyann idaresini gndericiden teslim ald andan
itibaren, FBLde belirtilen teslimat yerine eyalar alcsna ulatrana kadar tm tama
operasyonunun sorumluluunu zerine almaktadr.
Lojistik firmalarn eya tama sorumluluunun kapsam u ekilde belirtilebilir:
Lojistik firmalarn sorumluluk sreci, maln teslim alnmasndan var
noktasndaki yetkili kiiye teslim edilmesine kadar olan tm tama srecini
kapsamaktadr.
FBL artlarnda belirtildii zere ak bir sorumluluk stlenilmesi sz
konusudur.
Lojistik firmalar sadece kendisinin deil, alanlarnn, yurtd temsilcilerinin
ve hizmetini kulland nc ahslarn hareket ve ihmallerinden de sorumlu
tutulmaktadr.
Bu nedenle lojistik firmalarn sadece bir arac olduunu ileri srerek sorumluluktan
kanmas sz konusu deildir. Kombine tamaclk operatr olarak lojistik firmalarn
temel sorumluluu tamann belirli bir blmnde gerekleen ve sorumlusu tespit
edilemeyen kayp ve hasarlara kar uygulanmaldr. Mteri, kayp ve hasar hlinde
tamann herhangi bir aamasndan sorumlu olan taycya kar tazminat davas ama
hakkna sahiptir.
23
 Fbl artlarna gre lojistik firmalarn sorumlu olmad durumlar unlardr:
Gnderici veya gnderici adna hareket eden kiilerin yapt kusur ve hatalar,
Paketleme, ambalajlamadaki kusurlar ve paketlerin yanl iaret ve
numaralandrlmas,

Resim 2.4: FBL kapsamnda lojistik firmann ykle ilgili sorumluluklar

Gnderici veya gnderici namna hareket eden bir kii tarafndan ellelenmesi,
yklenmesi, istiflenmesi veya boaltlmas,
Maln doasnda var olan kusurlar
Grev, lokavt, ileri durdurma vb. nedenlerle tanmann engellenmesinden
sorumlu deildir.
Eyalarn tanmas srasnda yaanabilecek aksaklklardan dolay Lojistik firmalar,
daha nceden kararlatrlan tarihte teslimat gerekletiremeyebilir. Eya, lojistik firmalar
sorumluluuna verildikten sonra 90 gn iinde alcsna teslim edilemezse, kayp
saylacaktr. Eyann kaybolmadn kantlama sorumluluu lojistik firmalara aittir.

Kombine tamaclk sistemi iinde deniz yolu

tamaclnn nemli bir yer tekil etmesi, kombine tamaclk
operatrnn temel sorumluluunun deniz yolu tamacsnn
sorumluluu ile ilikilendirilmesine neden olmutur. Ancak
FIATA Konimentosunu (FBL) deniz yolu tamas iermeyen
kombine tamalarda da kullanmak mmkndr. Bu gibi
durumlarda kara veya hava yolu tamacl prensiplerinin
yerine deniz yolunun dk sorumluluk limitleri ve beher birim
ya da kilogram bana sorumluluk limitleri alnabilmektedir.

Resim 2.5: Kombine tamaclkta deniz yolu

Deniz yolu ile tamann sorumluluk alt snr Special Drawing Rights(SDR) olarak
tanmlanm ve sorumluluk snr beher birim bana 666,67 SDR, beher kilogram bana 2
SDR olarak tespit edilmitir. Ayrca deniz tamaclna mahsus, seyrsefer, yangn ve gemi
ynetimi hatalarna kar savunma hakk, kombine tamaclk operatr lehine sakl
24
kalmtr. Kombine tamaclk operatr bylece deniz yolu tamacl sorumluluklarn
seerek kara, hava ve demir yolu tamaclnn yksek sorumluluk limitlerinden
kanabilmektedir.

2.3.1.2 Lojistik Firmalarn FBL Kapsamndaki Sorumluluklarnn

Sigortalanmas
Lojistik firma, FBL belgesini dzenleyip mteriye sunar sunmaz tayc sfatyla
sorumluluk stlendiinden, kendini risklere kar korumak iin sigortaya ihtiya
duymaktadr. Sigorta ayn zamanda lojistik firmaya gven kazandrmakta, hizmetlerin
pazarlanmasna ynelik faydalar tamaktadr.

Ancak gndericiler de kendi tama sigortasn yaptrmaktan vazgememelidir.

Lojistik firma mterisini FBL altndaki sorumluluun kargo sigortasnn salad
korumaya hibir ekilde eit olmad konusunda bilgilendirmelidir. Lojistik firmann FBL
altndaki sorumluluu her iki tarafn rzasyla zel bir sigorta (nsured bill of lading)
erevesi altnda kargo sigortasnn koruma limitine bir miktar yaklaan bir dzenleme ile
belirlenebilir.

Resim 2.6: FBL kapsamnda sorumluluk sigortas

Baz lkelerde kargonun kayp ve hasar ile ilgili uygulamalarn yan sra, kombine
tamaclk operatrnn performans ve zamannda teslimatn da ieren, zaman garantili
sorumluluk ile kargo sigortasnn birletirildii grlmektedir. Ancak, kargo sigortaclarnn,
ihracat ve ithalatlarla yaptklar ve sk sk yeniledikleri genel sigorta szlemeleri
nedeniyle, lojistik firmann sorumluluk ve kargo sigortalarn birletirme teklifleri genelde
mteriler tarafndan kabul grmemektedir.

Lojistik firmalarn gemi sahiplerinin koruma ve tazminat ieren P/I kulp

sigortalarnda olduu gibi, kar amac gtmeyen ve ortak riski paylaan P/I benzeri bir
kulp kurarak, kulp ynetimi araclyla sigorta korumas ald oluumlar mevcuttur.
Lojistik firma ve kombine tamaclk operatrne ynelik TTCLUB (through transport club)
bu tr a sigorta hizmetine bir rnek tekil etmektedir.

2.3.1.3. Lojistik Firmalarn Sorumluluk Snrlar

Lojistik firmalarn FBLden kaynaklanan sorumluluklarnn belli snrlar vardr.
Lojistik firmann, tanan eyann kaybolmas ve hasar grmesi hlinde tazminat
ykmll bulunmaktadr. Ancak bu tazminat miktarnn belirlenmesinde izlenecek yol
belli koullara balanmtr.
25
 Kayp ve hasar hlinde denecek tazminatn miktar, eyann deerine gre
saptanacaktr. Eyann deeri, kayp ve hasarn kesinletii gnk borsa fiyatna; byle bir
borsa fiyat olmadnda piyasa fiyatna; byle bir piyasa fiyat da yoksa eyann ayn
kalitedeki benzerinin normal deerine gre saptanacaktr.

Lojistik firma kaybolan veya hasar gren bir maln, brt arlnn kilogram bana 2
SDR veya her paket veya nite bana en fazla 666.67 SDR ile edeer bir mebla aan
deerler iin tazminat demekle sorumlu tutulamaz. Ancak gnderici, eyann deerini
lojistik firmaya yazl olarak bildirmi ve konimentoya kaydetmi ise tazminat miktar bu
deer zerinden hesaplanr.

Konteyner, palet ya da paket iinde birden fazla paketleme nitesi yklendiinde, FBL
zerinde para adedi, yklenen birim saysn gsterir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta
konteyner iindeki ykleme birimlerinin tek tek saylmad takdirde, birim sralamasnn
konteynere iindekilerle birlikte uygulanddr. Tek tek saylmas durumunda birim says
birimlerin toplam kadardr.

Kombine tamaclk kontratna ramen deniz veya dhil su yollar eya tamacln
iermiyorsa lojistik firmann sorumluluu, kaybolan veya hasar gren eyann brt
arlnn kilogram bana 8.3 SDR gibi bir mebla gememek zere snrlandrlr. Burada
kombine tamacla deniz yolu tamas eklenmedii takdirde CMR Konvansiyonundaki
snrlama (beher kilo bana 8.33 SDR) ngrlmektedir. yleyse La Hay / Visby
Kurallarna oranla daha dk bir sorumlulua-beher kilo bana snrlamann 2 SDRden
8.33 SDRye ykseltilmesine ramen-yol aacak ek bir snrlama yoktur. Zira birim arl
yaklak 80 kg daha az ise tatc iin birim snrlamas tercih edilir olacaktr.

Maln kayb veya hasar grmesi, kombine tamacln zel bir evresinde meydana
geldiinde, bu zel evre iin ayr bir kontrat yaplmsa bu hususta uygulanabilen
uluslararas konvansiyon ve mecburi ulusal yasa lojistik firmann sorumluluuna farkl bir
snr getirilecektir. Bylece lojistik firmann sorumluluundan dolay denmesi gereken
mebla bu gibi bir kayp veya hasar sz konusu olunca konvansiyon veya mecburi ulusal
yasann koullarna dayanarak kararlatrlacaktr.

Lojistik firma teslimattaki gecikmeyi takip eden kayp veya hasardan da sorumluysa,
denmesi gereken tazminat miktar, navlunun bedelinin iki kat ile snrldr.

Burada mali sorumlulua tama sistemi iindeki sorumluluk ilkesi uygulanmaktadr.

Bylece lojistik firma ve iddia eden, kayp ve hasarn gerekletii tamann belirli bir
evresi iin zel bir szleme imzalamlarsa, bu szlemeye istinaden uygulanabilen ve
uluslararas konvansiyon ve ulusal mevzuatn gsterdiinden farkl bir sorumluluk snr
tespit edebilir.

Lojistik firmann sorumluluunun snrlandrlmasnn kendisine salad yararlardan

faydalanmaya hakk olmayacaktr. Ancak, her ne amala olursa olsun lojistik firmann
snrlama hakk blnemez. ikyetinin kayp, hasar ya da gecikmenin lojistik firmann
ihmalinden kaynaklandn ispat etmesi gerektii gibi snrlama hakkn kesmek iin iki ek
artn yerine getirilmesi gerekmektedir.

26
2.4. Tehlikeli Madde Tamasna Ait Gnderici Bildirimi (FIATA
SDT) (shippers decleration for the transport of dangerous goods)
Bu dokman lojistik firmann tehlikeli mallarn tanmasndaki sorumluluklar
dnlerek hazrlanmtr. Burada dikkat edilmesi gereken nokta gndericinin (shipper)
belgeyi imzalamas gerektiidir. Lojistik firma, mterinin karna da olsa belgeyi
imzalamamaldr.

2.5. Tamaclk Talimatlar (FFI) (FIATA forwarding nstructions)

Birok lojistik firma mterilerinden ald talimatlar kaydetmek iin zel bir belge
kullanmamaktadr. Lojistik firmalar genellikle konimento (bill of lading nstructions)
talimatlar gibi ilerinin artlarn bildiren dier belgeler kullanmaktadr.

FFI, dier tamaclk dokmanlarnn iermedii baz bilgileri kapsamaktadr. Bu

bilgiler arasnda sat artlar, sigorta artlarnn tanm, elleleme talimatlar (tehlikeli mallar
sz konusu olduunda), mene ahadetnamesi ve kredi koullarn belirten belgeler vardr.
FFI kullanlmad zaman lojistik firma bu ayrntlar baka belgelere kaydetmek zorundadr
ya da en azndan dosyasnda saklamaldr.

FFI, Birlemi Milletler in plan cetveline uygun olarak hazrlamtr. Bu cetvel

uluslararas ticarette kullanlan belgelerin standartlamasnda, uluslararas bir temel tekil
etmektedir. Birok lke kendi standartlatrma abalarnda bu cetveli kullanmtr.

FFI nn n yznde baz saylar ve her kutuda aklayc bilgiler vardr. Bu saylar
Birlemi Milletler Ticaret Veri Elementleri Nizamnamesine (UN trade data elements
directory) atfta bulunulmaktadr. Belgede bu saylarn yer almas, lojistik firmalarn bu
belgeyi IFTM (nternational forwarding and transport document) belgesi yerine
kullanabileceini ngrmektedir. IFTM, EDIFACT ile uyumlu olarak geilen EDI mesajlar
iin kullanlan temel uluslararas tamaclk mesaj formatdr.

SONU
Daha hzl, daha gvenli ve daha ekonomik tamacln uluslararas rekabette temel
belirleyici hline gelmesi, lojistik firmalarn mterilerine sunduklar hizmet anlayn da
deitirmektedir. Bugnn ve gelecein i dnyasnda lojistik firma, mterisinin btn
taleplerine cevap verebilecek ekilde entegre zmler retebildii oranda varln
srdrecektir.

Geleneksel limandan limana tamaclk anlay zaman iinde deimi kapdan

kapya tamaclk anlay egemen olmutur. Bu yeni anlay kendisini kombine
tamaclkta bulmaktadr. hracat veya ithalat tama srelerinde yzlerce kilometre olarak
ifade edilen bir sevkiyatta farkl tama trlerinin bir arada kullanlmas kanlmazdr.
Gnmzde lojistik firmalar lojistik ve uluslararas tamaclk i evresinde olan yeni
eilimleri yakndan takip etmekte ve hzla uygulamaya sokmaktadr. zellikle uluslararas
tamaclkta kara yolu, demir yolu ve deniz yolu arasndaki entegrasyonlarn saland
kombine tamaclk anlay lojistik firmalar asndan byk nem tamaktadr.
27
 Lojistik firmalarn i yapma biimleri ve uzmanlk alanlar sadece bir tama tr ile
snrl deildir. Dolays ile lojistik firma iletmesi, hava, kara, demir ve deniz yolu tama
trlerinde yllar iinde edinmi olduu bilgi ve beceriyi kolaylkla kombine tamaclk
anlayna yanstabilecek durumdadr.

Farkl tama trlerinin entegrasyonu olan kombine tamaclk, gndericiler ve alclar

iin byk avantajlar getirirken eitli skntlar da su yzne karmaktadr. lkemizin bu
alanda altyap, yasal ereve ve uluslararas dzenlemeler olmak zere atmas gereken
admlar bulunmaktadr. Trkiye yarnlar hzla dnmek mecburiyetinde olup kombine
tamaclk anlayna gereken nemi vermelidir. lkemiz ticaret potansiyelinin
geliebilmesi ve bulunduu corafi etkin bir ekilde kullanm kombine tamaclktan
gemektedir. Trkiye, blgesinde lojistik bir merkez, bir s olma hedefini belirlemelidir. Bu
hedefe uygun planlamalarn banda kara, hava, deniz ve demiryollarnn bir arada uyum
iinde almasna ynelik abalar gelmektedir. Btn tama trlerinde kullanlan terminal
ve limanlar her operasyona (kara, hava, deniz, demir) elverili hle getirilmelidir. rnein,
limanlar sadece kara ve deniz yolu ile deil ayn zamanda demir yolu, hava yolu ve boru
hatt tamacl ile balantl konumda olup eit seviyelerde kullanm zendirilmelidir.
Altyap, uluslararas balantlar ve yasal erevedeki eksiklikler hzla giderilmelidir.

lkemiz ihracat ve ithalatlarn rnlerini hedef pazarlara en avantajl bir ekilde

gnderebilmesi, transit tamaclktan arzu edilen payn alnabilmesi herkesin ortak
grdr. Avrupa Birlii, sektr dernek ve temsilcileri birlik ierisinde tama
hareketliliinin korunmas iin en uygun yntemin kombine tamaclk olduu konusunda
gr birlii iindedir.

28
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklarn uygulaynz.

lem Basamaklar neriler

Kombine tamaclk belgelerinde ihtilaf
hlinde bavurulaca belirtilen lke
mahkemelerinin hangileri olduunu
reniniz.
Uluslararas Lojistik Firma Dernekleri
Federasyonunun ne olduunu ve kimleri
temsil ettiini reniniz.
Lojistik firmalarn eya tama
sorumluluunun kapsamn reniniz.
FIATA tarafndan hazrlanan ve lojitik
firmalarn hizmetlerinde bir standart
oluturmak amacyla sunulan dier
belgelerin neler olduunu ve aralarndaki
farklar reniniz.
Kombine tamaclk belgelerinde
ihtilaf hlinde bavurulacak lke
mahkemelerini renirken, kurulu
merkezinin nerede olduuna,
szlemenin nerede hazrlandna,
mallarn nerede yklendii ya da
teslim edildiine dikkat ediniz.
FIATA nn genel amalarnn neler
olduunu, lojistik firmalara
faaliyetleri srasnda ne tr destek
saladn reniniz.
Lojistik firmalarn sorumluluunun
nerede, ne zaman baladna ve
nelerin sorumluluk kapsam dnda
olduuna dikkat ediniz.
Uluslararas kombine tamaclnda,
tek modlu tamaclkta olduu gibi
gnderici, alc ve tayc (lojistik
firma) arasndaki sorumluluklarn
belirlenmesinde en nemli payn
taraflar arasnda dzenlenen belgeler
olduuna dikkat ediniz.

29
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyarak doru seenei iaretleyiniz.
1. Lojistik firmalar iin kombine tama konimentosu aadakilerden hangisidir?
A) FBL C) FWR
B) FCT D) FCR
2. FBL szlemesine gre lojistik firmann sorumluluk kapsam aadakilerden
hangisiyle belirtilebilir?
A) Lojistik firma sorumluluk sreci eyann teslim alnmasndan var noktasndaki
yetkili kiiye teslim edilmesine kadar tm tama srecini kapsamaktadr.
B) FBL artlarnda belirtildii zere ak bir sorumluluk stlenilmesi sz
konusudur.
C) Lojistik firma sadece kendisinin deil, alanlarnn, acenteyle araclarnn ve
hizmetini kulland nc ahslarn hareket ve ihtimallerinden sorumlu
tutulmaktadr.
D) Hepsi
3. FBL Szlemelerinde lojistik firmann sorumluluu olmad bir durum aadaki
seeneklerin hangisinde belirtilmitir?
A) Kendisi ve alanlarnn, acenteyle araclarnn ve hizmetini kulland 3.
ahslarn hareket ve ihmalleri
B) Paketlemenin ya da eyann zerindeki iaret veya numaralarn eksik veya
yanl olduu durumlar
C) Eyann teslim alnmasndan var noktasna teslimine kadar eyann urayaca
zarar
D) Tama ve sevkiyat srasnda eyaya gelen zarar
4. FBL Szlemelerinde deniz yolu tamaclnda sorumluluun snrn belirleyen
birim hangisidir?
A) ECU C) FTT
B) SDR D) Hibiri
5. Hangisi tehlikeli madde tamasna ait gnderen bildirimidir?
A) FFI C) SDT
B) FBL D) FCT
6. FFI (tamaclk talimatlar) dokmanlarnn ierdii konular arasnda aadakilerden
hangisi gsterilemez?
A) Sigorta artlar C) Mene ahadetnamesi
B) Elleleme talimatlar D) Antrepo sreleri
7. Kombine tamaclk ile ilgili konularda ihtilaf hlinde bavurulabilecek yarg
mercileri hangileridir?
A) Kurulu merkezinin bulunduu
B) Kombine tamaclk szlemesinin hazrland
C) Mallarn yklendii ya da teslim edildii lke mahkemeleri
D) Hepsi
30
8. Aadakilerden hangisi FBL artlarna gre lojistik firmalarn sorumlu olduu
durumlardandr?
A) Kendi alanlar, alclar veya hizmetine kulland nc kiilerin kusur ve
ihmalinin yol at kusurlar
B) Maln gnderici veya gnderici namna hareket eden bir kii tarafndan
ellelenmesi, yklenmesi, istiflenmesi veya boaltlmas srasnda oluan
hasarlar
C) Maln doasnda var olan kusurlar
D) Grev, lokavt, ileri durdurma vb. nedenlerle tanmann engellenmesi

9. Kayp ve hasar hlinde denecek tazminatn miktar hesaplanrken eyann deeri

neye gre saptanr?
A) Eyann deeri, kayp ve hasarn kesinletii gnk borsa fiyatna gre
B) Borsa fiyat olmadnda piyasa fiyatna gre
C) Piyasa fiyat da yoksa eyann ayn kalitedeki benzerinin normal deerine gre
D) Hepsi

Aadaki cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz.

10. ( ) Kombine Tamaclk Operatr (KTO), kendi adna veya kendi adna hareket eden
bir bakas adna gnderici veya kombine tamaclk operasyonuna katlan
tayclarla aralarnda bir hizmet szlemesi yaparak ykmllklerini stlenen
kiidir.

11. ( ) Lojistik firma, tamann her evresinde emri altnda hareket eden ya da hizmetini
kulland nc kiilerin kusurlarndan sorumlu deildir.

12. ( ) Tama iin bir sre tayin edilmi ise bu srenin dolmasn takip eden 90 gn iinde
teslim edilmeyen eya zayii olmu saylr.

13. ( ) Teslim edilmeyen eyann zayii olmu sayld tarihi takip eden 9 ay iinde dava
almas gerekir. Aksi hlde tayc sorumluluktan kurtulur.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki uygulama testine geiniz.

31
KONTROL LSTES

DEERLENDRME LTLER Evet Hayr

1. Lojistik firmann sorumluluk snrlarn rendiniz mi?

Kombine tamaclk ile ilgili konularda ihtilaf hlinde

2.
bavurulabilecek yarg mercilerini rendiniz mi?
Kombine tamaclkta dier tama trlerinden farkl olarak
3.
hangi belgeler dzenlenmektedir. Kavradnz m?
Lojistik firmalarn sorumluluklarnn nerede ve ne zaman
4.
baladn rendiniz mi?
Lojistik firmann faaliyeti srasnda sorumluluk kapsam
5.
dndaki konular rendiniz mi?
Kayp ve hasar hlinde denecek tazminatn neye gre
6.
belirlendiini rendiniz mi?

7. Lojistik firmann sorumluluk snrlarn rendiniz mi?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden

geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn
cevaplarnz Evet ise Modl Deerlendirme ye geiniz.

32
 MODL DEERLENDRME

MODL DEERLENDRME
Bu modl ile edindiiniz kazanmlarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

DEERLENDRME LTLER Evet Hayr

Kombine Tamaclkta Tama Modelleri

Kombine tamacln dier tama yntemlerine gre stn
1.
ynlerini renebildiniz mi?
Olumlu ve olumsuz ynleri de gz nnde bulundurarak;
2. stratejik konumu erevesinde Trkiye de kombine
tamacln geleceini deerlendirebiliyor musunuz?
3. Kombine tamaclkta tama modellerini renebildiniz mi?
4. Kombine tamacln temel bileenlerini renebildiniz mi?
Kombine tamaclkta tama modelleri olan tek modlu tama,
5. modlar aras tama, oklu tamaclk, kombine tamaclk
trlerinin birbirlerinden farkl ynlerini renebildiniz mi?
Kombine Tamacln Yasal erevesi ve Taraflarn
Sorumluluklar
6. Lojistik firmann sorumluluk snrlarn renebildiniz mi?
Kombine tamaclk ile ilgili konularda ihtilaf hlinde
7.
bavurulabilecek yarg mercilerini renebildiniz mi?
Kombine tamaclkta dier tama trlerinden farkl olarak
8.
hangi belgelerin dzenlendiini renebildiniz mi?
Lojistik firmalarn sorumluluklarnn nerede ve ne zaman
9.
baladn renebildiniz mi?
Lojistik firmann faaliyeti srasnda sorumluluk kapsam
10.
dndaki konular renebildiniz mi?
Kayp ve hasar hlinde denecek tazminatn neye gre
11.
belirlendiini renebildiniz mi?

DEERLENDRME

Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini

tekrarlaynz. Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha
gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz modl tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle geiniz.

retmeniniz ile iletiime geiniz.

33
 CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1. C
2. Doru
3. Yanl
4. Doru
5. Doru
6. Yanl
7. Doru
8. Yanl
9. Doru
10. Yanl
11 Doru
12. Doru
Tek Modlu
13.
Tamaclk
14. Kombine Tamaclk
15. oklu Tamaclk

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1. A
2. D
3. B
4. B
5. C
6. D
7. D
8. A
9. D
10. Doru
11. Yanl
12. Doru
13. Doru

34
 NERLEN KAYNAKLAR
NERLEN KAYNAKLAR
ERDAL Murat, Metin ANCI, Lojistik Ynetimi, UTKAD Yaynlar,
stanbul, 2003.

ERDAL Murat, Metin ANCI, Tamaclk Ynetimi, UTIKAD Yaynlar,

stanbul, 2003.

ERDAL Murat, Metin ANCI, Kresel Lojistik, UTIKAD Yaynlar, stanbul,

2003.

35
 KAYNAKA
KAYNAKA
ERDAL Murat, Metin ANCI, Tamaclk Ynetimi, stanbul, 2003.

www.utikad.org.tr

www.idealtransport.com

www.karacatransport.com

www.cerengroup.com.tr

www.ulusoy.com.tr

www.sdvhoroz.com.tr

36