Telugu Khuran

k=º „QÆO^äOŒ Y∞~üP<£ 1
k=º Q„ OÆ ^äOŒ
Y∞~üP<£ L~°∂Ì J#∞"å^ŒO

=∞øÖÏ<å =Ç‘Ï^Œ∞nÌ<£ MÏ<£
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂ÑÖ
=ÚÇ¨Ï=∞‡^£ JrA„~°Ç¨ ‡<£
„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞
\ÏÑπ Ñä+¡ ~¨ ûü , ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£
8–1–363/34, Pk`«º #QÆ~ü HÍÅx
\’e KÒH˜, ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£ – 8 (Z.Ñ≤.) WO_çÜ∂«
ÃãÖò : 7893597596, 9246294664
E-mail : aijazadil19@yahoo.com
2 k=º „QÆO^äOŒ Y∞~üP<£
k=º „QÆO^äŒO Y∞~üP<£
L~°∂Ì J#∞"å^ŒO
=∞øÖÏ<å =Ç‘Ï^Œ∞nÌ<£ MÏ<£
`≥Å∞QÆ∞ ~°∂ÑÖ
=ÚÇ¨Ï=∞‡^£ JrA„~°Ç¨ ‡<£
DIVYA GRANDHAM QUR'AN
The Holy Quran (Telugu Translation)
Urdu Translation by
Maulana Waheeduddin Khan
Telugu Translation by
Muhammad Azeez-ur-Rahman
This Translation of the Quran is copyright free

First Edition : July 2013
Second Edition : October 2013
Goodword Books
1, Nizamuddin West Market
New Delhi - 110 013
Tel. 9111-4182-7083, 4652-1511
e-mail : info@goodwordbooks.com
www. goodwordbooks.com QÆ=∞xHõ :
cpsglobal.org/quran áê~å (#O.....)
Published by :
"≥Ú^ŒÅÜÕ∞º QÆ∞~°∞Î
TOP Publishers, Hyd.
# 8-1-363/34, Aditya Nagar Colony
Tolichowki, Hyderabad- 500 008
A.P. India
Cell Nos.7893597596, 9246294664
E-mail : aijazadil19@yahoo.com
q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ
„Hõ=∞
ãÖYº ã¨∂~å ¿Ñ~°∞ ¿Ñl #O.
00. ÑïK«Ü«∞O 07
01. JÖò á¶êuÇ¨Ï ................ 17
02. JÖò |Y~° ................ 18
03. Pe W„=∂<£ ................ 62
04. J<£ x™ê ................ 87
05. JÖò =∂~Ú^Œ ................ 114
06. JÖò J<£ P"£∞ ................ 135
07. JÖò P~åÑ¶π ................ 159
08. JÖò J<£á¶êÖò ................ 186
09. J`ü `ÒÉÏ ................ 196
10. Ü«¸#∞ãπ ................ 215
11. Ç¨˙^£ ................ 229
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ................ 244
13. J~ü ~å^£ ................ 258
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ................ 265
15. JÖò Ç≤Ï„*ò ................ 272
16. J<£ #ÇπÏ¡ ................ 278
17. JÖò W„™ê ................ 293
18. JÖò HõÇπÏÊù ................ 306
19. =∞~üÜ«∞"£∞ ................ 319
20. `åÇ¨ ................ 327
21. JÖò JOaÜ«∂ ................ 339
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ ................ 350
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ ................ 360
24. J<£ #∂~ü ................ 369
25. JÖò Ñ¶¨Ù~åö<£ ................ 379
26. J+π +¨µJ~å ................ 387
27. J<£ #"£∞¡ ................ 398
28. JÖò Yã¨ãπ ................ 407
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü ................ 418
30. J~ü ~°∂"£∞ ................ 426
31. Å∞MÏ‡<£ ................ 432
32. Jãπ ã¨*ò^ÇŒ Ïπ ................ 436
33. JÖò JÇπÏ*ÏÉò ................ 439
34. ã¨ÉÏ ................ 449
35. á¶êu~ü ................ 456
36. Ü«∂ã‘<£ ................ 462
37. Jãπ ™êá¶êÊù`ü ................ 468
38. ™ê^£ ................ 476
39. J*ò A=∞~ü ................ 482
40. JÖò =¸—q∞<£ ................ 491
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü ................ 501
42. J+π +¨Ø~å ................ 508
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π ................ 515
44. J^£ ^Œ∞MÏ<£ ................ 522
45. JÖò *Ïã≤Ü∞« ÇπÏ ................ 525
46. JÖò JÇπÏMÏÑ¶π ................ 529
47. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ ................ 534
48. JÖò Ñ¶¨`üÇπÏ ................ 538
49. JÖò Ç¨ïA~å`ü ................ 543
50. MÏÑ¶π ................ 545
51. J*ò *ÏiÜ«∂`ü ................ 548
52. J`ü `«∂~ü ................ 552
53. J<£ #*ò‡ ................ 554
54. JÖò Y=∞~ü ................ 557
55. J~ü ~°Ç¨‡<£ ................ 561
56. JÖò "ådJÇπÏ ................ 564
57. JÖò Ç¨Ïn^£ ................ 568
58. JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ ................ 572
59. JÖò Ç¨Ï„+π ................ 576
60. JÖò =Ú"£∞`«ÇÏ≤ #ÇπÏ ................ 579
61. Jãπ ã¨Ñ¶π ................ 582
62. JÖò A=ÚJÇπÏ ................ 584
63. JÖò =Ú<åÑ¶≤Y∂<£ ................ 585
64. J`ü `«QÍ|∞<£ ................ 586
65. J`ü `«ÖÏMò ................ 589
66. J`ü `«„Ç‘Ï"£∞ ................ 591
67. JÖò =ÚÖò¯ ................ 593
68. JÖò YÅ"£∞ ................ 596
69. JÖò Ç¨YöÇπÏ ................ 598
70. JÖò =∞Pi*ò ................ 601
71. #∂ÇπÏ ................ 603
72. JÖò l<£fl ................ 605
73. JÖò =Ú[˚q∞‡Öò ................ 607
74. JÖò =Ú^ŒÌã≤û~ü ................ 609
75. JÖò dÜ«∂=∞ÇπÏ ................ 611
76. J^£ ^Œ„ÇπÏ ................ 612
77. JÖò =Ú~°ûÖÏ`ü ................ 614
78. J<£ #ÉÏ ................ 616
79. J<£ <ålP`ü ................ 618
80. J|ã¨ ................ 620
81. J`ü `«H©fi~ü ................ 621
82. JÖò W<£Ñ¶≤`å~ü ................ 622
83. J`ü `«`üÑ¶‘Ñ¶π ................ 623
84. JÖò W<£+≤MÏMò ................ 624
85. JÖò |∞~°∂*ò ................ 625
86. J`ü `åiMò ................ 626
87. JÖò PÖÏ ................ 627
88. JÖò Ñ¶¨∂+≤Ü«∞ÇπÏ ................ 628
89. JÖò Ñ¶¨„*ò ................ 629
90. JÖò |Å^£ ................ 630
91. J+π +¨"£∞û ................ 631
92. JÖò Öˇ·Öò ................ 631
93. J*ò AÇ¨ ................ 632
94. W<£ +¨~åÇπÏ ................ 633
95. J`ü f<£ ................ 633
96. JÖò JÅMò ................ 633
97. JÖò Y„^£ ................ 634
98. JÖò |~Úº#ÇπÏ ................ 634
99. J*ò lÖò*ÏÖò ................ 635
100. JÖò PkÜ«∂`ü ................ 636
101. JÖò MÏiJÇπÏ ................ 636
102. J`ü `«HÍã¨∞~ü ................ 637
103. JÖò J„ãπ ................ 637
104. JÖò Ç¨ï=∞[ÇπÏ ................ 637
105. JÖò Ñ¶Ö‘ ò ................ 638
106. Y∞Ô~·+π ................ 638
107. JÖò =∂=Ó<£ ................ 638
108. JÖò H“ã¨~ü ................ 639
109. JÖò HÍÑ¶≤~°∂<£ ................ 639
110. J<£ #„ãπ ................ 639
111. JÖò ÅÇ¨ÏÉò ................ 639
112. JÖò WMÏ¡ãπ ................ 640
113. JÖò Ñ¶¨ÅMò ................ 640
114. J<£ <åãπ ................ 640
Y
ÑïK«Ü«∞O
Y∞~üP<£ ^≥=· „QÆO^äOŒ . ^Õ=Ùx JOu=∞ ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»∞ =ÚÇ¨Ï=∞‡^£

(ã¨ÅÖ¡ Ï¡Çï¨ JÖˇÇ· Ï≤ = ã¨ÅO¡ ) ^•fi~å ã¨=∞ãÎ̈ =∂#"åo =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O
H˘~°‰Ωõ JO^Œ*Ü Ë ∞« |_ç# JOu=∞ ^≥=· "å}˜. Wk XˆH™êi HÍ‰õΩO_® 23
UO_»¡ =º=kèÖ’ qq^èŒ ÉèÏQÍÅ∞QÍ J=`«iOzOk. „H©. â◊. 610Ö’ W™ê¡O
„Ñ¨=HõÎ =∞HÍ¯Ö’ LO_»QÍ Y∞~üP<£ "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆO J=`«iOzOk.
P `«~∞° "å`« JOK≥Å"åsQÍ – J=ã¨~åÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ – qq^èŒ ÉèÏQÍÅ∞
J=`«iOKÕq. Y∞~üP<£ z=i ÉèÏQÆO „H©. â◊. 632 Ö’ – =∞Ç¨ÏhÜ«∞
=ÚÇ¨Ï=∞‡^£ (ã¨) =∞n<åÖ’ L#flÑ¨C_»∞ J=`«iOzOk. ^≥=· ^Œ∂`« l„cÖò
^•fi~å Y∞~üP<£ JO^Œ*Ü Ë ∞« |_Õk.
k=º Y∞~üP<£Ö’ "≥Ú`«OÎ 114 J^è•ºÜ«∂Å∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’
H˘xfl ÃÑ^ŒÌq, =∞iH˘xfl z#flq. k=º Y∞~üP<£ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# J~°c
ÉèÏ+¨Ö’ J=`«iOzOk. Jk J=`«iOz# <å\˜ #∞O_ô <Õ\ ˜ =~°‰õÄ
á⁄Å∞¡ áÈ‰õΩO_® Ü«∞^è•`«ÔŒä QÍ – ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ – LOk. „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’
D L„^ŒæO^äŒO Z<Àfl ÉèÏ+¨ÅÖ’ `«~°∞˚=∂ J~ÚOk. HÍx `«~°∞˚=∂Å∞
Z#fl\˜H© =¸Å „ÑüH˜ „Ñ¨`åº=∂flÜ«∞O HÍ*ÏÅ=Ù. Y∞~üP<£ J=QÍÇ¨Ï#
xq∞`«"Î ∞Õ D `«~∞° =˚ ∂Å∞. JÖÏ Jx J~°c ÉèÏ+¨ ~åx"å~°∞ Y∞~üP<£#∞
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖË~x° J#@O ‰õÄ_® ãïHÍ^Œ∞. XHõ J~°ÉƒË `«~∞° _»∞ ã¨~Ú`«O
^•x ãÖ^Õâßxfl PHõoOÑ¨Ù KÕã¨∞HÀQÆÅ_»∞. Y∞~üP<£ J~°c ÉèÏ+¨Ö’
L#flÑ¨Ê\˜H©, Jk `«# "åã¨ÎqHõ`« s`åº „Ñ¨Hõ$u ÉèÏ+¨Ö’ LOk. D
"åã¨=Î "Õ∞ D „QÆO^äOŒ Ö’ XHõKÀ@ WÖÏ K≥ÑÊ¨ |_çOk :
'"åã¨Î"åxH˜ Wq KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =K«<åÅ∞.
*Ï˝#"≥Úã¨QÆ|_ç# "åi PO`«~åºÅÖ’ Wq Ñ¨kÅ"≥∞ÿ
L<åfl~Ú. ^Œ∞~°fi~°#Î ∞Å∞ =∂„`«"∞Õ g\˜x `«$}©Hiõ ™êÎ~∞° —
(29:49)
nx ÉèÏ="Õ∞q∞@O>Ë U ^≥q· Hõ "åã¨"Î åxfl Y∞~üP<£ `≥eã≤# ÉèÏ+¨Ö’
Kå\˜ K≥|∞`ÀO^À Jk `≥eÜ«∞x ÉèÏ+¨Ö’ =ÚO^Œ∞#∞OKÕ =∂#=
=∞<ÀˆH∆„`«OÖ’ <å@∞‰õΩx LOk. Y∞~üP<£ ãÖ^Õâ◊O =∂#=Ùx HÀãÖ
JÑïz`« ãÖ^Õâ◊O HÍ^Œ∞, Jk =∂#= <≥·[O`À ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩx L#fl
Jx~°fiK«hÜ«∞=∞~Ú# 'Z~°∞Hõ—‰õΩ JHõ∆~°~°∂Ñ¨"Õ∞.
`«~°∞"åu HÍÖÏÖ’¡ [x‡OKÕ "å~°O`å – „áê^äŒq∞HõOQÍ P^Œ"£∞
ã¨$+≤ìOK«|_ç#Ñ¨Ù_Õ Ñ¨Ù\˜ìOK«|_®¤~°x, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ P
=∂#"å`«‡Å`À „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ ãÖÉèÏ+≤OKå_»x Y∞~üP<£ =∞#‰õΩ K≥|∞
`ÀOk. P ãÖÑ¶∞¨ @# Y∞~üP<£Ö’ WÖÏ K≥ÑÊ¨ |_çOk :
''h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Œ"£∞ ãÖ`«u "åi gÑ¨ÙÅ #∞O_ç "åi
ãÖ`å<åxfl fã≤, ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi<Õ "åi =∂@‰õΩ
™êHõ∆ ºOQÍ ÃÑ\˜ì, '<Õ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ HÍ<å?— Jx
J_çy#Ñ¨C_»∞, 'ZO^Œ∞‰õΩ HÍ=Ù?— (h"Õ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ùq)
nxH˜ "Õ∞=Ú ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ L<åflO— Jx "å~°<åfl~°∞. 'U"≥∂!
nx QÆ∞iOz =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞— Jx g∞~°∞ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å#
J#‰õÄ_»^xŒ (D q^èOŒ QÍ KÕÜ∞« |_çOk)—— (7 : 172)
^Õ=ÙxH˜ – =∂#=ÙxH˜ =∞^èºŒ [iy# =∞~À ãÖÉèÏ+¨}#∞ Y∞~üP<£
D q^èOŒ QÍ „Ñ¨™êÎqOzOk :
''"Õ∞=Ú J=∂#`«∞ (JÑ¨ÊyO`«Å∞, |~°∞=Ù ÉÏ^èºŒ `«Å)#∞
PHÍâßÅ‰õΩ, Éè∂í q∞H˜, Ñ¨~fi° `åÅ‰õΩ W=fi^ŒeKå=Ú. HÍx
Jq ^•xx "≥∂Ü«∞\ÏxH˜ x~åHõiOKå~Ú. ^•xH˜ Jq
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç áÈÜ«∂~Ú. J~Ú`Õ =∂#=Ù_»∞ =∂„`«O ^•xx
`«# g∞^Œ "Õã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. D q^èŒOQÍ `å#∞ =∞Ç¨
"≥ÚO_ç"å_ç#x, =¸~°∞ö_»#x =∂#=Ù_»∞ x~°∂Ñ≤OK«∞
‰õΩ<åfl_»∞.—— (33:72)
ÃÑ· ~Ô O_»∞ =K«<åÅ ^•fi~å J=QÆ`=« ∞ÜÕ∞º^Õq∞@O>Ë, ã¨$+≤ì
P~°OÉèOí Ö’ ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞ã¨Î =∂#"åox L^ÕtÌ Oz <Õ~∞° QÍ =∂\Ï¡_®_»∞.
P ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ K≥Ñ≤Ê# =∂@ =∂#= ã¨fiÉèÏ=OÖ’ JO`«s¡#O J~Ú
LOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞x+≤ Y∞~üP<£ ~°∂ÑÖÖ’ U ãÖ^Õâßxfl K«^Œ∞=Ù
`«∞<åfl_À ^•xx J`«_∞» JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ ^Õ=Ùx „Ñ¨ãO¨ QÆ ~°∂ÑÖÖ’ qx
L<åfl_»∞. XHõ q^èOŒ QÍ K≥áêÊÅO>Ë Y∞~üP<£ =∂#=ÙxH˜ ã¨∞Ñïz`«"∞≥ #ÿ
q+¨Ü∂« xfl =∞iO`« ‰õΩ∆ }‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞.
D q+¨Ü«∂xfl ^Œ$+≤ìÜ«∞O^Œ∞OK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ Y∞~üP<£#∞ J~°÷O
KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ Y∞~üP<£ J#∞"å^ŒO ‰õÄ_® XHõ =∞Ç¨Ï`«~Î ° ™ê^è#Œ "Õ∞ Jx
J#@OÖ’ ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . U =∞x+≤ <≥[· O ã¨K`Õ #« OQÍ LO^À, Z=~°∞
Ñïã≤÷`«∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O (Conditioning) #∞O_ç `«##∞ `å#∞ HÍáê_»∞
‰õΩ<åfl_À, J`«#∞ Y∞~üP<£ Ñ¨~<°î åxH˜ LÑ¨„Hõq∞Oz#Ñ¨Ù_»∞ J`«x Ç¨Ï$^ŒÜ∞«
Hõ"å\ÏÅ∞ XHõ¯™êiQÍ `≥~°K«∞‰õΩO\Ï~Ú. J`«xÖ’ x„^•}"≥∞ÿ L#fl
^≥=· ãÖÉ’^è<Œ åOâ◊O XHõ¯™êiQÍ *ÏQÆ$`«=∞=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë 'JÇ¨Ï^≥
JÅãπ—Î ^Õ=Ùx `˘e Ñ¨Å∞‰õΩ J~Ú`Õ, 'Y∞~üP<£— ^Õ=Ùx `«∞k Ñ¨Å∞‰õΩ. Wq
~Ô O_»∂ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O „^è∞Œ gHõ~}
° QÍ L<åfl~Ú. Z=iHõ~Ú<å J~°c ÉèÏ+¨Ö’
„Ñ¨"âÕ O◊ ÖË‰Ωõ O>Ë, ÖË^• „Ñ¨"âÕ O◊ JO`«O`« =∂„`«OQÍ LO>Ë, Y∞~üP<£
J=QÍÇ¨Ï#‰õΩ ãÖ|OkèOz "å~°∞ x~åâ◊ K≥O^Œ=Åã≤# Ñ¨x ÖË^∞Œ .
^Õ=Ùx ã¨$+≤ì „Ñ¨}ÏoHõ
„Ñü „QÆO^ä•xH˜ XHõ q+¨Ü∞« O (Subject) LO@∞Ok. ^•xH˘Hõ
xiÌ+ì̈ ÅHõ∆ ºO LO@∞Ok. Y∞~üP<£ „Ñ¨^•è <åOâ◊O ^Õ=Ùx ã¨$+≤ì „Ñ¨}ÏoHõ
(Creation Plan of God) #∞ =∞x+≤H˜ Z~°∞HõÑ~¨ K° @ « O. JO>Ë ^Õ=Ù_»∞
D [QÆux ã¨$+≤Oì K«@OÖ’x L^ÕâÌ º◊ "Õ∞q∞\’ =∞x+≤H˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° @ « O
J#fl=∂@. JO>Ë =∞x+≤ D Éèí∞qÃÑ· ZO^Œ∞‰õΩ =ã≤OÑ¨*ËÜ«∞|_®¤_»∞?
=∞~°}O˜ KÕ =~°‰Äõ J`«xHõ¯_» U q^èOŒ QÍ rqOKåe? =∞~°}Ï#O`«~O°
J`«xH˜ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º ã¨"åàı§q∞\˜? J<Õq J`«xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ `≥eÜ«∞Ñ¨~°
K«@O J=ã¨~O° .
=∂#=Ù_»∞ XHõ âßâ◊fi`«=∞~Ú# ã¨$+≤Qì Í Ñ¨Ù\ì̃OK«|_®¤_∞» . J`«x
r=# Ü«∂„`« =∞~°}Ï#O`«~°O ‰õÄ_® H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. D ãÖÑ¨Ó~°‚
r=# Ü«∂„`«Ö’ Y∞~üP<£ J`«xH˜ XHõ =∂~°æ^Œi≈xQÍ LO@∞Ok. D
ã¨`åºxfl =∞x+≤H˜ Z~°∞HõÑ~¨ K° @« "Õ∞ Y∞~üP<£ =ÚM’º^ÕâÌ O◊ . Y∞~üP<£Ö’x
„Ñ¨^•è <åOâ◊O ‰õÄ_® W^Õ.
^Õ=Ù_»∞ =∞x+≤x F âßâ◊fi`« ã¨$+≤Qì Í Ñ¨Ù\Õì Kå_»∞. `«~∞° "å`« J`«x
rq`« =º=kè (Life Span) x ~Ô O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèlí OKå_»∞. "å\˜Ö’
XHõ ÉèÏQÆO J`«ºÅÊ"≥∞#ÿ k† Jk =∞~°}ÏxH˜ Ñ¨Ó~°fiO L#flk. ~Ô O_»=k
ã¨∞n~°"… ∞≥ #ÿ k† Jk =∞~°}Ï#O`«~O° LO@∞Ok. =∞~°}ÏxH˜ Ñ¨Ó~°fiO L#fl
r=# =º=kè XHõ Ñ¨sH∆Í =º=kè. =∞~°}Ï#O`«~O° L#fl =º=kè P Ñ¨sH∆Í
Ñ¶e¨ `åxfl|\˜ì LO@∞Ok. JO>Ë, Jk ã¨`Ê« i}Ï=∞OQÍ<À ÖËHõ ^Œ∞+¨Êi}Ï
=∞OQÍ<À LO@∞Ok. rq`åxH˜ ãÖ|OkèOz# D 'ÑïK«Ü«∞O—
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ L^ÕtÌ Oz# „QÆO^ä"Œ ∞Õ Y∞~üP<£.
=∂#=Ù_»∞ [#‡`«ó J<Õfi+¨‰Ωõ _»∞. „Ñü ^•xh â’kèOKåÅ#fl
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO J`«xÖ’ "≥∞O_»∞QÍ LOk. <Õ<=≥ ix? <å rq`« Ñ¨~=° ∂~°O÷
Uq∞\˜? r=#‡~°}ÏÅÖ’x "åã¨qÎ Hõ`« Uq∞\˜? =∞x+≤ [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å
"≥#∞Hõ L#fl ~°ÇÏ¨ ™êºÖËq∞\˜? ÖÏO\˜ „Ñ¨âfl◊ Å∞ J`«x =∞kx `˘Å∞ã¨∂Î
LO\Ï~Ú. Y∞~üP<£ „Ñ¨HÍ~°O „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’x D „Ñ¨âfl◊ Å∞ Ñ¨sH∆Í
Ñ¨„`«OÖ’x „Ñ¨âfl◊ ÖË. ^Õ=Ùx ã¨$+≤ì „Ñ¨}ÏoHõ#∞ J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ ‰õΩ#fl "å~°∞
=∂„`«"∞Õ D „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ YzÛ`«=∞~Ú# ã¨=∂^è•<åÅ#∞ Hõ#∞Q˘# QÆÅ∞QÆ∞
`å~°∞. =∞~°}Ï#O`«~° rq`«OÖ’ ^Õ=Ùx |Ç¨ï=∂<åxH˜ <ÀK«∞‰õΩ<Õk
‰õÄ_® WÖÏO\˜"åˆ~.
^≥·="å‰õΩ¯
g∞~°∞ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}ÏxH˜ LÑ¨„Hõq∞Oz#Ñ¨Ù_»∞ Wk ^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*ãË #≤ "å‰õΩ¯ (Word of God) J#fl „Ñ¨H@õ # Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å
=$`«O HÍ=@O QÆ=∞x™êÎ~∞° . ÃÑH· ˜ Wk KåÖÏ ™ê^è•~°}=∞~Ú#
q+¨Ü∞« OQÍ<Õ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H© nx Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥o§, `«∞Å<å`«‡Hõ
J^èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã H˘Ån W^˘Hõ J™ê^è•~°}=∞~Ú#, J^Œ∞ƒù`«=∞~Ú#
q+¨Ü∞« O J#fl ãÖQÆu qk`«=∞=Ù`«∞Ok. „Ñ¨[Å∞ Ñ¨q„`« „QÆO^ä•Å∞QÍ
#"Õ∞‡ „QÆO^ä•Å∞ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ J<ÕHOõ L<åfl~Ú. HÍx XHõ¯ Y∞~üP<£ `«ÑÊ¨
=∞ˆ~ W`«~° Ñ¨q„`« =∞`« „QÆO^äŒOÖ’#∂ 'Wk ^≥·= "å‰õΩ¯— J<Õ "åHõºO
Hõ#|_»^∞Œ . D ~°H=õ ∞~Ú# „Ñ¨H@ õ # Y∞~üP<£Hˆ ™⁄O`«O.
Y∞~üP<£ q+¨Ü«∂xfl q=iOKÕ f~°∞ ‰õÄ_® qÅHõ∆}"≥∞ÿ#k.
™ê^è•~°} Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅÖ’ K≥ÑÊ¨ ^ŒÅz# q+¨Ü∞« O XHõ „Hõ=∞O „Ñ¨HÍ~°O #"≥∂^≥·
LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ 'J— #∞O_ç 'é— =~°‰õΩ QÆÅ =ÚMÏºOâßÅ∞ XHõ
=~°∞ã¨ „Hõ=∞OÖ’ LO\Ï~Ú. HÍx Y∞~üP<£Ö’ ™ê^è•~°} áê~î°‰õΩxH˜
=ã¨∞`Î ó« WÖÏO\˜ =~°∞ã¨ „Hõ=∞O HõxÑ≤OK«^∞Œ . J~Ú`Õ "åã¨qÎ Hõ`« ^Œ$ëêì º
K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞ JO^Œ∞Ö’ XHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ‰õÄ~°∞Ê HÍ#=ã¨∞OÎ k. JOâßÅ
=∞^èŒº Jq<åÉèÏ= ãÖ|O^èŒO QÀK«iã¨∞ÎOk. Y∞~üP<£#∞ J^èŒºÜ«∞#O
KÕã∞¨ #Î flÑ¨C_»∞ áê~î‰° Ωõ xH˜ XHõ qO`« J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ=∞O>Ë
nx ~°K«~Ú`« XHõ J`«∞º#fl`« ™ê÷#OÖ’ Pã‘#∞_≥· ã¨=∞ã¨Î =∂#"åox
HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x L<åfl_»∞. JHõ¯_ç #∞O_ç JO^Œih âßã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. JO^Œi
™ê^èHŒ Éõ Ï^èHŒ ÍÅ#∞ QÆ=∞xã¨∞<Î åfl_»∞. J`«∞º#fl`« ™ê÷#OÖ’ #∞O_ç JO^Œih
ãÖÉ’kèã¨∞Î<åfl_»∞. J~Ú`Õ D ãÖÉ’^èŒ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# ^Œ$+≤ì
L#fl@∞ìO_ç XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ =~°Oæ ÃÑ· =∞à◊√§`«∞Ok. "Õ~˘Hõ ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ "Õ~˘Hõ
=~°Oæ ÃÑ· PÜ«∞# „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ ^Œ$+≤xì ™êi™êÎ_∞» .
Y∞~üP<£Ö’x XHõ qt+¨ª HÀ}O Uq∞@O>Ë, ^•x áê~î‰° Ωõ _»∞ U
Hõ}∆ OÖ’#~Ú<å ^•x ~°K~« Ú`«#∞ ãÖ„ÑüOK«QÅÆ _»∞. Y∞~üP<£ ~°K~« Ú`«
^Õ=Ù_Õ. PÜ«∞# x`«º ã¨r=Ù_»∞. J[~°∞_»∞. PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î =∂#"åox
Ñï"Õ+Oª≤ z L<åfl_»∞. PÜ«∞# <Õ~∞° QÍ „Ñü =∞x+≤ "≥Ú~°#∞ PÅH˜™êÎ_∞» .
J`«x Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#‰õΩ ã¨ÊOk™êÎ_∞» , ã¨=∂^è•#q∞™êÎ_∞» . JO^Œ∞Hˆ Y∞~üP<£#∞
ÑïîOKÕ =ºH˜Î J#∞Hõ∆}O ^≥·"åxfl ãÖ„ÑüOK«QÆÅ_»∞. ^≥·"åxfl „Ñ¨tflOK«
QÆÅ_»∞. P „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#O á⁄O^ŒQÅÆ _»∞.
âßOuÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ãã·^•úOuHõ áÈ~å@O
ˆH=ÅO =∂^èŒº=∞O (g∞_çÜ«∂) ^•fi~å Y∞~üP<£ QÆ∞iOz
q#fl"å~°∞ ^•x<˘Hõ Ü«Ú^Œ„ú ¿Ñi`« (lÇ¨^£) „QÆO^ä=Œ ∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
"åi ^Œ$+≤Öì ’ lÇ¨^£ JO>Ë – Ç≤ÏOã¨ ^•fi~å ÅH∆Íºxfl ™êkèOK«@O! Wk
Hˆ =ÅO XHõ JáÈÇ¨Ï =∂„`«"∞Õ . „Ñ¨`º« HõO∆ QÍ Y∞~üP<£#∞ J^èºŒ Ü«∞#O KÕã#≤
=ºH˜ÎH˜ ã¨∞É’^èŒHõO J=Ù`«∞Ok – Y∞~üP<£‰õΩ Ç≤ÏOã¨`À ZÖÏO\˜
ãÖ|O^èOŒ ÖË^xŒ , Y∞~üP<£ P™êO`«O âßOuÜ«Ú`«"∞≥ #ÿ „QÆO^ä"Œ ∞Õ QÍx
Ü«Ú^•úxfl „¿Ñ~ˆ Ñ≤OKÕ „QÆO^äOŒ HÍ^Œx! Y∞~üP<£ É’^è#Œ Ö’¡ lÇ¨^£ ‰õÄ_®
XHõ JOâ◊O J<Õk "åã¨Î="Õ∞. J~Ú`Õ âßOuÜ«Ú`«"≥∞ÿ# x~°O`«~°
™ê^è#Œ ‰õΩ =∞~À ¿Ñ~ˆ lÇ¨^£. JO`ÕQÍx Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ=∞~Ú# K«~º° ‰õΩ
lÇ¨^£ „Ñü~°∂ÑÖ HÍ<ÕHÍ^Œ∞. Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ lÇ¨^£ ÉèÏ=##∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ D ã¨∂HÎ̃x QÆ=∞xOK«O_ç :
''nx (Y∞~üP<£) P^è•~°OQÍ "åi`À ~årÖËx áÈ~å\Ïxfl
H˘#™êyOK«∞—— (25:52)
D ã¨∂H˜ÖÎ ’ Y∞~üP<£ ^•fi~å áÈ~å_»=∞x „Ñ¨É’kèOK«|_çOk. =∞i
Y∞~üP<£ XHõ PÜ«Ú^èOŒ HÍ^Œ∞. W^˘Hõ Ãã^· •úOuHõ „QÆO^äOŒ . ^≥=·
ã≤^•úO`åxfl ÑïK«Ü∞« O KÕ¿ã „QÆO^äOŒ Y∞~üP<£. Y∞~üP<£ Ü≥ÚHõ¯ lÇ¨^£
ÉèÏ=# Uq∞\’ nx^•fi~å ã¨Ê+¨ìOQÍ J=QÆ`«O J=Ù`ÀOk. Y∞~üP<£
„Ñ¨HÍ~°O lÇ¨^£ JO>Ë J~°÷O† âßOuÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ãã·^•úOuHõ áÈ~å@O
(Peaceful Ideological Struggle). D Ãã·^•úOuHõ áÈ~å@ ÅHõ∆ ºO
Uq∞\’ ‰õÄ_® Y∞~üP<£Ö’ K≥Ñ¨Ê|_çOk : Y∞~üP<£ ãÖ^Õâ◊O „Ñ¨[Å
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ K˘K«∞Û‰õΩ áÈÜÕ∞ÖÏ Hõ$+≤KãÕ ∂¨ Î LO_»@O (4:63).
ÃÑ· =K«#O „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨[Å#∞ PÖ’zOÑ¨*Ë¿ã, "åi =∞<À
=∞ã≤Îëê¯Å‰õΩ Ñ¨^Œ∞#∞ÃÑ>Ëì q+¨Ü«∞O K≥áêÊe. Jk "åi PO`«~åºÅÖ’
[xOKÕ ãÖ^ÕÇ¨ Å#∞ ã¨=∂^è•#ÑïKÕkQÍ LO_®e. `«^•fi~å Y∞~üP<£
É’^è#Œ ÅÃÑ· „Ñ¨[Å‰õΩ #=∞‡HõO ‰õΩ^Œ~åe. "å~°∞ ^•xx ã¨`º« =∞x „^è∞Œ gHõ
iOK«QÅÆ QÍe. `«^•fi~å "åiÖ’ ÉèÏ= qÑ¨=¡ O ÃÑÅ∞¡|HÍe. Wn Jã¨Å∞
Y∞~üP<£ Pâ◊Ü«∞O. D Pâ◊Ü«∞ ™ê^èŒ# ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ=∞~Ú# P^è•~åÅ∞,
x^Œ~≈° <åÅ ^•fi~å<Õ ™ê^èºŒ =∞=Ù`«∞Ok QÍx Ç≤ÏOã¨ ^•fi~å<À, Ããx· Hõ K«~º°
^•fi~å<À ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞.
ãÖ^Õâ◊ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO
Y∞~üP<£#∞ J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞ QÆ=∞xOK«=Åã≤# F
=ÚMÏºOâ◊O Uq∞@O>Ë† Y∞~üP<£ âßã¨# „QÆO^äOŒ HÍ^Œ∞, Wk XHõ ãÖ^Õâ◊
„Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ „QÆO^äOŒ . nx ãÖÉ’^è<Œ å â‹e· âßã¨#Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ k HÍ^Œ∞, É’^è<Œ å
Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ^Õ. âßã¨# „QÆO^ä•ÅÖ’x „Ñü JOâ◊O âßã≤OKÕ q^èOŒ QÍ<Õ
LO@∞Ok. J~Ú`Õ ãÖ^Õâ◊ „QÆO^ä•Å â‹e· `«kƒù#flOQÍ LO@∞Ok. ãÖ^Õâ◊
„Ñ¨`«∞ÅÖ’ q+¨Ü«∂xfl „Ñ¨ÉèÏ==O`«OQÍ K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜ Ñ¨^Œ*ÏÖÏxfl
'P^è•~°OQÍ— =∂„`«"∞Õ fã¨∞HÀ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx âßã¨<åÅÖ’ "å_Õ
Ñ¨^*Œ ÏÅO =ã¨∞`Î ó« P âßã¨#O`À =Ú_çÑ_¨ ç LO@∞Ok. HÍHõáÈ`Õ
XHÀ¯™êi ãÖ^Õâ◊ „QÆO^äOŒ ‰õÄ_® Hõi#î Ñ¨^*Œ ÏÅO „Ñ¨Ü∂≥ yã¨∞OÎ k.
â◊√Éè"í å~°Î qxÑ≤OK«@O`À áê@∞ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ ‰õÄ_® KÕã∞¨ OÎ k. =∞x+≤Ö’x
=∞#ã¨∞Ö’ x„^•}"≥∞ÿ L#fl „¿Ñi`« â◊‰õΩÎÅ#∞ *ÏQÆ$`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜,
PO`«~º° OÖ’ ^•y L#fl ÉèÏ"åÅ∞ ÉèÏ=#Å#∞ L`ÕlÎ `«O KÕÜ∞« \ÏxH˜ Wk
J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok.
Y∞~üP<£ „H©.â◊. 7= â◊`åaÌ „Ñ¨^=Œä ∂~°O÷ Ö’ J=`«iOz# HÍÅO
Ö’<Õ HÍy`åq+¨¯~°} [iyOk. Jk áêÑ≤~ã° π (Papyrus) QÍ =º=Ç¨ÏiO
K«|_Õk. Y∞~üP<£Ö’x U ÉèÏQÆO J=`«iOz<å Jk P HÍy`«OÃÑ·
„"åã¨∞HÀ|_Õk. J~°cÖ’ Wk 'd~ü`åãπ— (6:7) J#|_çOk. ^•O`Àáê>Ë
„Ñ¨[Å∞ D L„^ŒOæ ^ä•xfl `«=∞ =∞<À Ñ¶Å¨ HÍÅÃÑ· Éè„í ^ŒÑ~¨ K° ∞« ‰õΩ<Õ"å~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë Y∞~üP<£ XHõ¯>Ë JÑ¨Ê\’¡ W™ê¡g∞Ü«∞ ™êÇ≤Ï`«ºOQÍ LO_Õk.
Y∞~üP<£ J#∞k#O #=∂AÅÖ’ ÑïOî K«|_Õk. ãÖ^Õâ◊ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
[#∞Å‰õΩ Y∞~üP<£ K«kq qxÑ≤OK«|_Õk. P q^èŒOQÍ Y∞~üP<£ UHõ
HÍÅOÖ’ edOK«|_»@O`À áê@∞ HõO~îã° O÷¨ ‰õÄ_® KÕã∞¨ HÀ|_Õk.
Y∞~üP<£ „áêK«∞~°ºO
W™ê¡O „Ñ¨=HõÎ (ã¨JãÖ) HÍÅO z=i =~°‰õÄ Y∞~üP<£#∞
Éè„í ^ŒÑ~¨ K° _« ®xH˜ W^Õ Ñ¨ûúŒ J=ÅOaOK«|_çOk. „Ñ¨^=Œä ∞ Ybá¶ê Ç¨Ï„[`ü
J|∂|Hõ~ü ã≤nÌMò (~°l) HÍÅOÖ’ `˘e™êiQÍ Ñ¨ÓiÎ Y∞~üP<£#∞ XHõ
„QÆO^äŒOQÍ HÍy`«O ÖË^• áêÑ≤~°ãπÃÑ· fã¨∞‰õΩ~å=@O [iyOk. D
„HÀ_ôH~õ } ° „Ñ¨„H˜Ü∞« `«$fÜ«∞ Ybá¶ê Ç¨Ï„[`ü L™ê‡<£ a<£ JáêÊù<£ (~°l)
Ç¨ÏÜ«∂OÖ’ TÑÖ^Œ∞‰õΩOk. J<ÕHõ „QÆO^äŒ „Ñ¨`∞« Å#∞ edOz qq^èŒ
Ñ¨@} ì ÏÅ‰õΩ ÑÖÑ¨@O [iyOk. D =¸Å„Ñ¨`∞« Å∞ Ñ¨@} ì ÏÅÖ’x ÃÑ^ŒÌ
=∞ã≤^˚ ∞Œ ÅÖ’ LO_Õq. „Ñ¨[Å∞ P „QÆO^ä•Å#∞ áê~åÜ«∞}O KÕÜ∞« @O`À
áê@∞, "å\˜x K«∂ã≤ =∞ixfl „Ñ¨`∞« Å#∞ edOKÕ"å~°∞.
D Y∞~üP<£ ÖËY<å „Ñ¨„H˜Ü∞« 19= â◊`åaÌ =~°‰Äõ x~åÑ¶∂¨ @OQÍ
H˘#™êyOk. „H©. â◊. 19= â◊`åaÌÖ’ =Ú„^Œ}ÏÜ«∞O„`«O Hõ#∞Q˘#
|_çOk. HÍy`«ÑÙ¨ Ñï„â◊=∞ Jaè=$kú K≥OkOk. `«`Ê« eù `«OQÍ ÉèÏs Z`«∞#Î
„Ñ≤O\ÕQ∑ „ÃÑãπ ^•fi~å Y∞~üP<£ „Ñ¨`«∞Å∞ qÑ¨}˜Ö’H˜ ~å=@O
"≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì~Ú. <Õ_∞» „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ U =¸Å‰õΩ "≥o§ K«∂ã≤<å JO^Œ"∞≥ #ÿ
J^Œ∞ƒù`«=∞~Ú# Y∞~üP<£ J~°c „Ñ¨`«∞Å∞ HÍ#=™êÎ~Ú. HÍx 'JeÑ¶π—
#∞O_ç '=<åflãπ— =~°‰Ωõ (P^ŒºO`«O) ZHõ¯_® XHõ¯ JHõ~∆ O° HÍ^Œ∞Hõ^•, XHõ¯
á⁄Å∞¡ ‰õÄ_® =º`åºãÖ HÍ#~å^Œ∞. Y∞~üP<£#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ HõO~î°ã¨÷O
KÕã∞¨ ‰õΩ#fl 'MÏfisÅ— =∞<ÀÑ¶Å¨ HÍÅÃÑ· =Ú„k`«"∞≥ ÿ L#fl^Õ Y∞~üP<£ J~°c
„Ñ¨`∞« ÅÖ’#∂ LO@∞Ok. U ^Õâ"◊ ∞Õ y<å, U Ñï`î « <À@ q<åfl g∞‰õΩ
aè#fl`«fiO HõxÑ≤OK«^∞Œ . Y∞~üP<£ Ñ¨~#°î ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ XHõ Q˘Ñ¨Ê ÑÖ_ç`∞« x
=Å¡ =∞~°∞Ñ¨Ù [iy<å, Ç¨Ñ¶*≤ ò J~Ú# XHõ Ñ≤ÖÏ¡_∞» ã¨~Ú`«O P ^Àëêxfl
ã¨=iOK«QÅÆ _»∞. Y∞~üP<£ JÑ¨Ê*ˇ¿ÑÊ XHõ =ºHÎ̃ =Å¡ á⁄~°áê@∞ [iy`Õ
JO^èŒ∞_»~Ú# XHõ Ç¨Ñ¶≤*ò ^•xx ãïk^ŒÌQÆÅ_»∞. W^˘Hõ¯\˜ KåÅ∞ –
Y∞~üP<£ ZÖÏO\˜ „Ñ¨Há∆˜ êÎÅ‰õΩ Ö’#∞HÍx ã¨∞~°H`∆˜ "« ∞≥ #ÿ ^≥=· „QÆO^äOŒ Jx
K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜!
Y∞~üP<£ „Ñ¨^è•# ÅHõ∆ºO
Y∞~üP<£ "åOzèOKÕ =∞x+≤ '~°ÉÏƒh =∞x+≤— (3:79). JO>Ë J`«x
rq`«O „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ ÅHõ∆ ºOQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl rq`«O J~Ú
LO@∞Ok. ^•x H˘~°‰Ωõ J`«#∞ Ñ¨q„`« rq`«O QÆ_Ñ» =¨ Åã≤ LO@∞Ok.
`«# P`«‡#∞ Ñïâ◊√^ŒÑú ~¨ K° ∞« HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. J^Õ Y∞~üP<£Ö’ `«*òHÜ ˜ ∞«
(2:129) QÍ Jaè=i‚OK«|_çOk. D Ö’HõOÖ’ Ñïâ◊√^Œ`ú #« ∞ J=ÅOaO
z#"åˆ~ Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*Ü Ë ∞« |_»`å~°∞ (20 : 76).
'`«*òHÜ
˜ ∞« — JO>Ë Ñïâ◊√^Œ`ú ,« Ñïâ◊√„Éè`í Å« (Purification) #∞
J=ÅOaOK«@O Jx ÉèÏ=O. JO>Ë =∞x+≤ `«# =ºH˜Î`åfixfl
J"åOKèh« Ü«∞=∞~Ú# q+¨Ü∂« Å #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞HÀ=@O.
=ºH˜`Î åfixfl J"åOKèh« Ü«∂Å #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞‰õΩ<Õ D „Ñ¨„H˜Ü∞«
XHõ <å\˜k HÍ^Œ∞, x~°O`«~"° ∞≥ #ÿ k. Jk ZÑ¨Ê\˜H© JO`«O HÍ^Œ∞. Y∞~üP<£
„Ñ¨HÍ~°O XHõ qâßfiã≤ rq`åO`«O D „Ñ¨„H˜Ü∞« HÀãÖ ~årÖËx áÈ~å@O
™êyOK«=Åã≤ LO@∞Ok.
Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, „Ñü =∞x+‘ Ñ¨Ù@∞ìHõ s`åº
ã¨ÇÏ¨ [`«fiOÃÑ<· Õ LO\Ï_»∞. [#‡`«ó J`«#∞ 'q∞ã¨~ì ü <ÕK~« —ü J~Ú LO\Ï_»∞.
HÍx „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’ J`«#∞ J#∞k#O Z<Àfl X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ#∞
Z^Œ∞~˘¯O\Ï_»∞. HÍÅO "Õã≤# Hõà‹§OÖ’ W~°∞‰õΩ¯O\Ï_»∞. Ñïã≤÷`«∞Å
=∂Ü«∂*ÏÖÏxH˜ "≥∂ã¨áÈ`å_»∞. ^≥·#Ok# rq`«OÖ’x J#∞Éèí"åÅ∞
J`«x ã¨ÇÏ¨ [ =ºHÎ̃`fi« OÃÑ· #HÍ~å`«‡Hõ =∞K«ÛÅ∞ U~°Ê~°∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú.
P„QÆÇÏ¨ O, P"ÕâO◊ , ^Õfi+Ö, D~°¬º, ¿Ñ~åâ◊, ^Œ∞~°a=è ∂#O, F~°fiÖËx`«#O,
QÆ~°fiO, "åã¨Î"åxfl XÑ¨CHÀHõáÈ=@O, „Ñ¨fHÍˆ~K«Ûù – W`åºk=hfl
#HÍ~å`«‡Hõ =∞K«ÛÖË. W=hfl =∂#=Ùx ã¨Ç¨Ï[ =ºH˜Î`åfixfl HõÅ∞+≤`«O
KÕã¨∞ÎO\Ï~Ú. WÖÏO\˜ Ñïã≤÷uÖ’ =∞x+≤ KÕÜ«∂eûO^Õq∞\˜?
J`«#∞ Z_»`Q≥ xÆ P`å‡=Ö’Hõ#O (Introspection) ^•fi~å `«# rq`åxfl
fiÛk^Œ∞‰Ì Ωõ O@∂ LO_®e. ã‘fiÜ«∞ãÖã¨¯~°}Ï Hõ$+≤x x~åÑ¶∂¨ @OQÍ
H˘#™êyOKåe. HõÅ∞+≤Ò« J=Ù`«∂ L#fl =ºH˜`Î åfixfl ã¨ÇÏ¨ [ =ºH˜`Î fi« OQÍ
ãÖã¨¯iOK«∞‰õΩO@∂ LO_®e. „Ñü =∞x+≤ TÑ≤iÑ‘Å∞ã¨∞#Î fl Ñïã¨~åÅ
"å`å=~°}O J`«xfl HõO_ç+<¨ ¤£ (Conditioned) =∞x+≤QÍ =∂~°∞ã¨∂Î
LO@∞Ok. HÍQÍ† „Ñü =∞x+‘ _ô–HõO_ç+x¨ OQ∑ ^•fi~å =∞m¡ `«##∞ `å#∞
'q∞ãì̈~ü <ÕK~« —ü QÍ =∞ÅK«∞HÀ"åe. D q∞ãì̈~ü <ÕK~ˆ« Y∞~üP<£ ÑïÉèÏ+¨Ö’
~°ÉÏƒh =∞x+≤ (^Õ=Ùx"å_≥#· =∞x+≤) J#|_»`å_»∞.
#∂º _èbç ¡ – =Ç‘Ï^Œ∞nÌ<£ MÏ<£

2010, E<£ 3 sk@skhan.org
1.2.JÖò
JÖòá¶|Y~°
êuÇ¨Ï 17
1. JÖò á¶êuÇ¨ (P~°OÉèíO)

Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Jq∞`« Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À
1. „Ñ¨â◊Oã¨Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨"Õ∞. PÜ«∞# ã¨~°fiÖ’HÍÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù.

2. Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Jq∞`« Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞. 3. f~°∞Ê
k<åxH˜ JkèÑu¨ . 4. "Õ∞=Ú x<Õfl P~åkèã∞¨ <Î åfl=Ú. h ã¨Ç¨ Ü«∂<Õfl
Ji÷ã∞¨ <Î åfl=Ú. 5. =∂‰õΩ ~°∞A=∂~°Oæ K«∂Ñ¨Ù. 6. h=Ù Hõ\ÏHÕ∆ z#
"åi =∂~°æO, 7. h „Ñ¨HÀáêxH˜ QÆ∞iHÍx "åi, ^•i `«Ñ¨Êx "åi
=∂~°æO K«∂Ñ≤OK«∞.
18 k=º „QÆO^äŒO Y∞~üP<£
2. JÖò |Y~°ÇπÏ (P=Ù)
1.JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. Wk ^≥·=„QÆO^äŒO. WO^Œ∞Ö’
ãÖ^ÕÇ¨xH˜ `å"Õ ÖË^Œ∞. ÉèíÜ«∞=Ú, ÉèíH˜Î HõÅ"åiH˜ Wk =∂~°æ^Œi≈x.
3. "å~°∞ JQÀK«~åÅ#∞ #=Ú‡`å~°∞. „áê~°÷<å =º=ã¨÷#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`å~°∞.
"Õ∞=Ú "åiH˜ „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕ™êÎ~°∞. 4. hÃÑ·
J=`«iOz# ^•xx, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO J=`«iOz# ^•xh qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.
WOHÍ Ñ¨~°Ö’HÍxfl ‰õÄ_® QÆ\ ˜ìQÍ #q∞‡ #_»∞K«∞‰õΩO\Ï~°∞. 5. WÖÏO\˜
"åˆ~ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂~åæxfl á⁄Ok#"å~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Õ"å~°Å∞.
6. ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz# "åix h=Ù ÃÇÏK«ÛiOz<å, ÃÇÏK«ÛiOK«Hõ
áÈ~Ú<å XHõ>Ë. "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞. 7. JÖÏ¡ÇπÏ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å‰õΩ,
"åi K≥=ÙÅ‰õΩ ã‘Å∞ "Õâß_»∞. "åi Hõà◊§ÃÑ· á⁄~°Å∞ Hõ=∂‡~Ú. "åiH˜
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# Ü«∂`«# `«^äŒºO.
8. „Ñ¨[ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞, ''"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl
qâ◊fiã≤OKå=Ú—— Jx JO@∞<åfl~°∞. HÍx "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ qâßfiã¨∞Å∞
HÍ~°∞. 9. "å~°∞ ^≥·"åxfl, qâßfiã¨∞Å#∞ "≥∂ãÿOK«^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx
x*ÏxH˜ "å~°∞ `«=∞#∞ `å"Õ∞ "≥∂ãÿOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ "å~°∞ P
q+¨Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOK«@O ÖË^Œ∞. 10. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO LOk.
^Õ=Ù_»∞ P ~ÀQÍxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOKå_»∞. "å~°∞ K≥¿ÑÊ J|^•úÅ HÍ~°}OQÍ
"åi H˘~°‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LOk. 11. 'Éèí∞qÖ’ J~åK«HÍxfl
(J=º=ã¨÷#∞) ã¨$+≤ìOK«HõO_ç— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞, 'JÜ≥∂º! "Õ∞=Ú
ãÖã¨¯~°ÎÅ=∞O_ô— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. 12. *Ï„QÆ`«Î! Jã¨Å∞
J~åK«Hõ"å^Œ∞Å∞ "åˆ~. HÍx P x*Ïxfl "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«~°∞. 13. 'W`«~°∞Å∞
qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ g∞~°∂ qâ◊fiã≤OK«O_ç— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞, 'Uq∞\©,
Jq"Õ‰õΩÅ∞ qâ◊fiã≤Oz#@∞¡QÍ "Õ∞=Ú ‰õÄ_® qâ◊fiã≤OKåÖÏ?— Jx
2. JÖò |Y~° 19
"å~°O\Ï~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jã¨Å∞ "åˆ~ Jq"Õ‰õΩÅ∞. HÍx "å~å q+¨Ü«∂xfl

`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. 14. "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, '"Õ∞=¸
qâ◊fiã≤OKå=Ú— J#O\Ï~°∞. HÍx `«=∞ ^Œ∞+ì̈ <åÜ«∞‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞,
'"Õ∞=∞ã¨Å∞ g∞ "å~°"Õ∞#O_ô! HÍHõáÈ`Õ "åi`À ÑïÇ¨ã¨=∂_»∞`«∞<åfl=Ú—
Jx ãÖ*Ï~Ú+‘ WK«∞Û‰õΩO\Ï~°∞. 15. ^Õ=Ù_Õ "åix P@Ñ¨\ ˜ìã¨∞Î<åfl_»∞.
"åiH˜ "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ q_»∞Ñ¨Ù Wã¨∂ÎáÈ`«∞<åfl_»∞. "åˆ~"≥∂
(JO^èŒHÍ~°OÖ’) `«KåÛ_»∞`«∂ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. 16. gˆ~ =∂~°æ^Œ~°≈<åxH˜
|^Œ∞Å∞QÍ =∂~°æ„Éèí+¨ª`«#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤#"å~°∞. JO^Œ∞ˆH "åi =~°ÎHõO
"åiˆH=∂„`«O ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍÖË^Œ∞. áÈh "å~°∞ ã¨<å‡~åæxfl á⁄O^•~å
JO>Ë Jn ÖË^•Ü≥∞.
17. "åix xÑ¨C ~å*Ëã≤# =ºH˜Î`À áÈÅÛ=K«∞Û. f~å P xÑ¨C
Ñïã¨~åÅ#∞ „Ñ¨HÍâ◊=∂#O KÕÜ∞« QÍ<Õ, ^Õ=Ù_»∞ "åi HõO\˜K∂« Ñ¨Ù#∞ ÖÏ‰õΩ¯x,
"åix ^Œ@ì=∞~Ú# pHõ\ ˜Ö’, Ug∞ HÍ#~åx ã≤÷uÖ’ =kÖËâß_»∞.
18. "å~°∞ K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, QÆ∞_ç"¤ å~°∞. "åiHõ (ã¨<å‡~åæxH˜) =∞~°e
~å~°∞. 19. ÖË^• "åi Ñïã≤÷u WÖÏ LOk – PHÍâ◊O #∞O_ç ÉèÏs =~°¬O
‰õΩ~°∞™ÈÎOk. HÍ~°∞ =∞|∞ƒÅ∞ „Hõ=Ú‡‰õΩx, pHõ\ ˜ JÅ∞=Ú‰õΩOk. ^•xH˜
`À_»∞ L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞ ‰õÄ_®! "å~°∞ L~°∞=ÚÅ QÆ~°˚#‰õΩ cèue¡
=∞$`«∞º=Ù #∞O_ç HÍáê_»∞HÀ=\ÏxH˜ `«=∞ K≥=ÙÅÖ’ „"Õà◊√¡ ^Œ∂~°∞Û‰õΩO
@∞<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô
K«∞@∞ì=Ú\˜ì L<åfl_»∞. 20. "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆ "åi K«∂Ñ¨Ù#∞ áÈQ˘>ËìÖÏˆQ
LO@∞Ok K«∂_»É’`Õ. "åiÃÑ· "≥∞~°∞Ñ¨Ù "≥∞iã≤#Ñ¨C_»ÖÏ¡, P "≥Å∞QÆ∞Ö’
"å~°∞ #_»=@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞. pHõ\ ˜ P=iOK«QÍ<Õ PyáÈ`å~°∞. ^Õ=Ù_Õ
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åi qxH˜_ç â◊H˜Îh, "åi ^Œ$+≤ìh ÖÏHÀ¯QÆÅ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.
21. „Ñ¨[ÖÏ~å! q∞=∞‡bfl, g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩbfl ã¨$+≤ìOz# g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
P~åkèOK«O_ç – `«^•fi~å<Õ g∞~°∞ (#~°HÍyfl #∞O_ç) ~°H˜∆OK«|_Õ
J=HÍâ◊=ÚOk. 22. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰Ωõ Éè∂í q∞x Ñ¨~∞° Ñ¨ÙQÍ#∂, PHÍâßxfl
HõÑ¨CQÍ#∂ KÕâß_»∞. ÃÑ· #∞O_ç =~å¬xfl ‰õΩiÑ≤Oz, `«^•fi~å g∞ H˘~°‰õΩ
PÇ¨~°OQÍ (r=<ÀáêkèQÍ) ~°Hõ~°HÍÅ ÑÖ_»¡#∞, ÑÖ@Å#∞ ÑÖ_çOKå_»∞.
Wk g∞‰õΩ `≥eã≤#Ñ¨Ù_»∞ x[ ^≥·"åxH˜ ™ê\˜QÍ Z=ih HõeÊOK«HõO_ç.
23. "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞xÃÑ· J=`«iOÑ¨*ãË #≤ D "å‰õΩ¯ QÆ∞iOz g∞ˆH^Œ~Ú<å
ãÖ^ÕÇ¨Ï=ÚO>Ë, nx =O\˜ XHõ¯ J^è•ºÜ«∞=∞~Ú<å ~°zOz fã¨∞‰õΩ~°O_ç.
x[^≥·=O `«Ñ¨Ê g∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅO^Œih WO^Œ∞ xq∞`«ÎO Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç –
g∞~°∞ ã¨`«ºãÖ^èŒ∞ÖË J~Ú`Õ (D Ñ¨x KÕã≤ K«∂áêe)! 24. g∞~°∞ QÆ#Hõ Wk
KÕÜ∞« ÖËHáõ È`Õ – Jk Z#fl\˜H© g∞ =Å¡ HÍ^Œ∞. =∞#∞+¨µÅ∞, ~åà◊√§ WO^è#Œ OQÍ
=∂ˆ~ P Jyfl QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. Jk ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å HÀãÖ `«Ü«∂~°∞
KÕÜ«∞|_ç LOk. 25. qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕ¿ã "åiH˜ ã¨fi~°æ=<åÅ∞
L<åflÜ«∞x, "å\˜ „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\ÏÜ«∞x â◊√Éèí"å~°Î
qxÑ≤OK«∞. P `À@ÅÖ’x ÑÖ_»∞ "åiH˜ u#\ÏxH˜ W=fi|_ç#Ñ¨C_»ÖÏ¡,
'WÖÏO\˜^Õ WO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù ‰õÄ_® =∂‰õΩ W=fi|_Õk— Jx "å~°O\Ï~°∞.
Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈe LO_Õ =ã¨∞Î=ÙÖË "åiH˜ Åaè™êÎ~Ú. JHõ¯_» "åiH˜
Ñ¨q„`«=∞~Ú# [O@ Åaèã¨∞ÎOk. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.
26. ^Õ=Ù_»∞ ^Õxh LÑ¨=∂#OQÍ K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜ ã≤QÆ∞æÑ¨_»_»∞ – z=iH˜
^À=∞ ÖË^• JO`«HOõ >Ë JÅÊ=∞~Ú#^Œ~Ú<å ã¨~ˆ ! qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ =∂„`«O
^•xx `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ# ã¨`«º=∞x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
HÍx ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞, 'WO`«H© D LÑ¨=∂#O W=fi@OÖ’ ^Õ=Ùx
L^ÕÌâ◊º"Õ∞q∞\©?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ nx^•fi~å
ZO`À=∞Okx =∂~°æ qÇ‘Ï#∞efl KÕ™êÎ_»∞, =∞Ô~O`À =∞OkH˜ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’#∞ KÕ¿ãk Jq^èÕÜ«ÚÅ#∞
=∂„`«"∞Õ . 27. (ZO^Œ∞HõO>Ë) "å~°∞ ^Õ=Ùx X_»O|_çH#õ ∞ ã≤~÷ Ñ° ~¨ z° # g∞^Œ@
ÉèíOQÆÑ¨~°∞™êÎ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ HõÅÑ¨=∞x P*Ï˝Ñ≤Oz# ^•xx „`≥Oz"Õ™êÎ~°∞.
Éèí∞qÖ’ qzèÛù<åflxfl ã¨$+≤ì™êÎ~°∞. #+¨ìáÈÜÕ∞k WÖÏO\˜ "åˆ~. 28. Jã¨Å∞
g∞~°∞ x[^≥·"åxfl ZÖÏ u~°ã¨¯iOK«QÆÅ~°∞? Ü«∞^•~å÷xH˜ xs˚=ÙÅ∞QÍ L#fl
g∞‰õΩ PÜ«∞<Õ r=O áÈâß_»∞. =∞i PÜ«∞<Õ g∞ „áê}ÏÅ∞ f¿ã"å_»∞.
2. JÖò |Y~° 21
q∞=∞‡efl uiy „|uHÕKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. Hõ_»‰õΩ g∞~°O`å PÜ«∞#

"≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eOK«|_»`å~°∞. 29. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ ^èŒ~°}˜Ö’ L#fl
=ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx
ˆHO„nHõiOz, (^•xx) ã¨áêÎHÍâßÅ∞QÍ ã¨=iOKå_»∞. PÜ«∞# „Ñün
`≥eã≤#"å_»∞.
30. '<Õ#∞ Éèí∞qÖ’ XHõ Ybá¶ê (Ñ¨~°OÑ¨~å#∞QÆ`«OQÍ =KÕÛ"åx)x
KÕÜ«∞É’`«∞<åfl#—x h „Ñ¨Éèí∞=Ù ^≥·=^Œ∂`«Å`À J#flÑ¨C_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞
'Uq∞\©, Éèí∂Ö’HõOÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ã¨$+≤ìOz, ~°HõÎáê`åxH˜ X_çQÆ>Ëì "åxx
=ã≤OÑ¨*Ë™êÎ"å („Ñ¨Éèí∂)? "Õ∞"≥∞ÖÏQÆ∂ x#∞fl ã¨∞Îuã¨∂Î, h Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∂ L<åfl=Ú Hõ^•!— J<åfl~°∞. ^•xH˜ PÜ«∞#, 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x"≥<Àfl <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞— J<åfl_»∞. 31. `«~∞° "å`« PÜ«∞# P^ŒO‰õΩ
Jxfl ¿Ñ~°#¡ ∂ <Õ~åÊ_»∞. P `«~∞° "å`« "å\˜x ^≥=· ^Œ∂`«Å =ÚO^Œ∞ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\˜,ì
'g∞~°∞ ã¨`«ºjÅ∞ˆ~ J~Ú`Õ gi ¿Ñˆ~¡q∞\’ K≥Ñ¨ÊO_ç?— J<åfl_»∞.
32. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞, '(=∞Ç¨„Ñ¨Éèí∂!) h=Ù Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»=Ù.
h=Ù =∂‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã≤#k =∂„`«"Õ∞ =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù
*Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»=Ù. Ü«ÚH˜ÎÑ¨~°∞_»=Ù.— 33. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ P^ŒO`À, 'F
P^ŒO! "åi ¿Ñˆ~¡q∞\’ `≥eÜ«∞*ˇ~Úº— Jx J#QÍ<Õ, P^ŒO "åi ¿Ñ~°¡hfl
`≥eÜ«∞*Ëâß_»∞. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ ^≥·=^Œ∂`«Å`À WÖÏ K≥áêÊ_»∞ :
''Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ QÀÑ¨ºOQÍ L#fl q+¨Ü«∂Åhfl <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨h,
g∞~°∞ "≥Å_¡ Oç KÕg, ^•zÃÑ>Ëqì ‰õÄ_® <å‰õΩ `≥Å∞ã¨h <Õ#∞ g∞‰õΩ K≥ÑÊ¨ ÖË^•!?——
34. "Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«Å`À, 'g∞~°∞ P^ŒO =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆÑ¨_»O_ç—
Jx J#flÑ¨C_»∞, "å~°O`å ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O KÕâß~°∞. HÍx Wc¡ã¨∞
(™ê`å#∞) =∂„`«O ™êëêìOQÆÑ_¨ Ö» ^Ë ∞Œ . J`«#∞ x~åHõiOKå_»∞. QÆifi+≤ì J~Ú,
Jqâßfiã¨∞ÅÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞. 35. "Õ∞=Ú J`«x`À, 'F P^ŒO! h=Ó, h
ÉèÏ~°º – W^ŒÌ~°∂ HõÅã≤ ã¨fi~°æOÖ’ Ç¨~ÚQÍ LO_»O_ç. g∞~°∞ HÀi# KÀ\˜
#∞O_ç ¿ãfiK«ÛùQÍ u#O_ç. J~Ú`Õ P K≥@∞ì ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ =∂„`«O "≥à◊§HõO_ç.
"≥àÏ§~À, ^Œ∞~å‡~°∞æÅÖ’ KÕiáÈ`å~°∞ (*Ï„QÆ`«Î!)— Jx ™ê=^è•#Ñ¨~åÛ=Ú.
36. HÍx Ã+·`å<£ (P K≥@∞ì ^•fi~å<Õ) "åi^ŒÌih U=∂iÛ, "åix "åi
(ã¨fi~°æ) ã¨∞MÏÅ #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ f~ÚOKå_»∞. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú "åi`À,
'g∞~°∞ WHõ¯}∞‚Oz kyáÈO_ç. g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O â◊„`«∞=ÙÅ∞. XHõ xs‚`«
QÆ_∞» =Ù =~°‰Ωõ g∞~°∞ Éè∂í q∞ g∞^Õ LO_ç, „Ñ¨Ü∂≥ [#O á⁄O^Œ=Åã≤ LO@∞Ok—
Jx ã¨∂zOKå=Ú. 37. JÑ¨C_»∞ P^ŒO `«# „Ñ¨É∞íè =Ù #∞O_ç H˘xfl („áê~°<÷ å)
=K«<åÅ∞ <Õ~°∞Û‰õΩx „áêi÷OK«QÍ PÜ«∞# J`«x"≥·Ñ¨Ù ^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»∂, Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞.
38. "Õ∞q∞ÖÏ J<åfl=Ú : 'g∞~°O`å WHõ¯}∞‚Oz kyáÈO_ç. <å `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç U^Œ~Ú<å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂K«# g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, P
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl J#∞ãïOKÕ "åiH˜ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh
LO_»^Œ∞. 39. Z=~°~Ú`Õ ^•xx HÍ^Œx, =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`«º=∞O@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`å~À, JÖÏO\˜"åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ
=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞.
40. W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u"å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞‰õΩ KÕã≤# LÑ¨HÍ~åxfl
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ <åH˜zÛ# =∂@#∞ xÅÉˇ@∞ìHÀO_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ
KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°∞™êÎ#∞. g∞~°∞ <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
41. <Õ#∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx (Y∞~üP<£ „QÆO^ä•xfl) qâ◊fiã≤OK«O_ç.
Jk g∞ =^ŒÌ L#fl ^•xH˜ (`Ò~å`ü „QÆO^ä•xH˜) ^èŒ$gHõ~°}QÍ LOk.
JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ g∞~°∞ ^•xx u~°ã¨¯iOz#"å~°∞ HÍ~å^Œ∞. <å
ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ H˘kÌáê\˜ =¸ÖÏºxH˜ J=Ú‡HÀHõO_ç. <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. 42. ã¨`åºxfl Jã¨`«ºO`À HõÅQÍÑ¨ÙÅQÆO KÕÜ«∞HõO_ç. `≥eã≤
‰õÄ_® ã¨`åºxfl HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«ÛHõO_ç. 43. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç, [HÍ`ü#∞
K≥e¡OK«O_ç, ~°∞‰õÄ KÕ¿ã (=OˆQ) "åi`À áê@∞ g∞~°∂ ~°∞‰õÄ KÕÜ«∞O_ç
(=OQÆO_ç). 44. g∞~°∞ [#∞ÅÔH·`Õ =∞Ozx KÕÜ«∞=∞x P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞. HÍx
q∞=∞‡efl g∞~°∞ =∞~°záÈ`«∞<åflˆ~! "åã¨Î"åxH˜ g∞~°∞ „QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}O
‰õÄ_® KÕã¨∞Î<åfl~°∞. Uq∞\©, P =∂„`«O J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~å? 45. ã¨Ç¨Ï#O
^•fi~å, #=∂A ^•fi~å ã¨Ç¨ Ü«∞O Ji÷OK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk Hõ+=ì¨ ∞~Ú#
2. JÖò |Y~° 23
JÉèÏºã¨"Õ∞ – HÍx ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åiH˜ (Jk Hõ+¨ì"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞)!

46. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œh, PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°Å=Åã≤ LO^Œx ÉèÏqã¨∞ÎO\Ï~°∞.
47. W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u"å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞‰õΩ KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞,
Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· <Õ#∞ g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# PkèHõº`«#∞ (F™êi) [˝Ñ≤ÎH˜
`≥K«∞ÛHÀO_ç. 48. U „áê}© =∞~À „áê}˜H˜ U q^èŒOQÍ#∂ `À_»Ê_»ÖËx,
Z=i ã≤áê¶ ~°ã∂¨ P"≥∂kOK«|_»x, Z=i áêÑ¨ ÑïÇ¨~°=¸ ã‘fiHõiOK«|_»x,
Z=iH© ZÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞=¸ JO^Œx P k<åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
49. Ñ¶≤~“#∞ [#∞Å K≥~° #∞O_ç "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl q_çÑ≤Oz# ãÖ^Œ~°ƒùO
‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ^Œy#^Õ. "å~°∞ q∞=∞‡efl <å<å Ü«∂`«#Å‰õΩ
QÆ∞iKÕ¿ã"å~°∞. "å~°∞ g∞ =∞QÆÑ≤Å¡Å#∞ =kèOz, g∞ „ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O „|uH˜
LO_»xKÕÛ"å~°∞. Wk g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç g∞‰õΩ ÃÑ@ì|_ç# Hõiî#
Ñ¨sHõ∆. 50. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú g∞ H˘~°‰õΩ ã¨=Ú„^•xfl peÛ, q∞=∞‡efl
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ P ^ŒiH˜ KÕ~åÛ=Ú. g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ Ñ¶≤~“#∞ [#∞Å#∞
(ã¨=Ú„^ŒOÖ’) =ÚOz"Õâß=Ú. 51. "Õ∞=Ú =¸™ê`À #ÅÉèˇ· ~å„`«∞Å
"åQÍÌ#O KÕã≤ (Ñ≤eÑ≤Oz)#Ñ¨Ù_»∞, J`«x Ñ¨~ÀHõ∆OÖ’ g∞~°∞ P=Ù^Œ∂_»#∞
P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩx ^Œ∞~å‡~åæxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. 52. WO`« [iy#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl Hõ∆q∞OKå=Ú – |Ç¨ïâß g∞~°∞
Hõ$`«A˝Å=Ù`åˆ~"≥∂#x!
53. (*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç!) "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^ä•hfl, (ã¨`åº
ã¨`åºÅ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ "Õ~°∞Ñ¨~°KÕ) w@∞~å~Úh „Ñ¨™êkOKå=Ú – `«^•fi~å
g∞~°∞ ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^Œ∞`å~°x. 54. =¸™ê `«# *Ïu "åi`À WÖÏ J#flÑ¨Ê\˜
ãÖQÆu : 'F <å *Ïu [#∞ÖÏ~å! P=Ù^Œ∂_»#∞ P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩx
g∞~°∞ g∞ P`«‡Å‰õΩ f~°x J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑÉ¨ Ïè =O`À
q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOz# "åx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÅO_ç. g∞Ö’x JÑ¨~å^èŒ [#∞Å#∞
Ç¨Ï`«=∂~°ÛO_ç. g∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î ^Œ$+≤ìÖ’ W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ ã¨Ô~·#k.— JÑ¨C_»∞
^Õ=Ù_»∞ g∞ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl
P"≥∂kOKÕ"å_»∞, ^ŒÜ∂« QÆ∞}O HõÅ"å_»∞. 55. g∞~°∞ =¸™ê`À, 'F =¸™ê!
"Õ∞=Ú =∂ K«~‡° K«‰Ω∆õ =ÙÅ`À ^≥"· åxfl gHÕ∆ K«#O`« =~°‰Äõ x#∞fl qâ◊fiã≤OKÕk
ÖË^Œ∞— Jx (`≥ˆQã≤) K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞ K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ J=∂O`«O g∞ÃÑ·
Ñ≤_»∞QÆ∞Ñ¨_çOk. 56. J~Ú<å =∞~°}Õz# g∞^Œ@ q∞=∞‡efl uiy ÖËáê=Ú
– g∞~°∞ Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O`À =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ïˆ~"≥∂##fl L^ÕÌâ◊O`À!
57. "Õ∞=Ú g∞ÃÑ· "Õ∞Ñ¶¨∂Å KèåÜ«∞#∞ HõeÊOKå=Ú. g∞ÃÑ· =∞<£fl, ã¨ÖÏfiÅ#∞
(PÇ¨~°OQÍ) kOKå=Ú. '"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ u#O_ç— (J<åfl=Ú). (P*’˝Å¡OÑ¶¨∞#‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì) "å~°∞
=∂ÔHÖÏO\˜ #+¨ìO HõeyOK«ÖË^Œ∞. "å~°∞ `«=∞ P`«‡ÅˆH #+¨ìO HõeyOK«∞
‰õΩ<åfl~°∞.
58. "Õ∞=Ú g∞`À D q^èOŒ QÍ J#flÑ¨Ê\˜ q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® *Ï˝ÑH¨ Oõ
KÕã¨∞HÀO_ç : ''D Ñ¨Ù~°=ÚÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç. WHõ¯_» g∞~°∞ HÀi# ã¨÷ÅO
#∞O_ç, g∞‰õΩ W+¨ì=∞~Ú# ^•xx Ç¨~ÚQÍ u#O_ç. J~Ú`Õ Ñ¨@ì}
=ÚY^•fi~°O QÆ∞O_® áÈ`«∞#flÑ¨C_»∞, `«Å=OK«∞‰õΩx – '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂
`«ÑC¨ Å#∞ Hõq∆ ∞OK«∞— JO@∂ ™êyáÈ"åe. "Õ∞=Ú g∞ `«ÑC¨ Å#∞ Hõq∆ ∞™êÎ=Ú.
ã¨[˚#∞Å‰õΩ =∞iO`«QÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú.—— 59. HÍx ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞, `«=∞`À
J#|_ç# D =∂@#∞ =∞~À =∂@`À =∂ˆ~Ûâß~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ^Œ∞~å‡~åæxH˜
X_çQÆ\ ˜ì# "åiÃÑ· "Õ∞=Ú, "åi Jq^èÕÜ«∞`« HÍ~°}OQÍ PHÍâ◊O #∞O_ç
tHõ∆#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 60. =¸™ê `«# *Ïu „Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ hà◊§#∞
J_çy#Ñ¨Ù_»∞, 'h KÕu Hõ„~°`À ~åuÃÑ· H˘@∞ì— Jx "Õ∞=Ú ã¨∂zOKå=Ú.
^•O`À P ~åu #∞O_ç Ñ¨<≥flO_»∞ T@Å∞ ÃÑÅ∞¡aHÍ~Ú. „Ñü `≥QÆ"å~°∞
`«=∞ `«=∞ h~°∞ „`åˆQ ã¨Ö÷ Ïxfl QÆ∞iÎOKå~°∞. ("åi`À J<åfl=Ú) ''^Õ=Ù_çzÛ#
Láêkèx u#O_ç, „`åQÆO_ç. Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ =∂kiQÍ HõeÜ«∞
u~°QÆHõO_ç.— 61. 'F =¸™ê! XˆH ~°Hõ=∞~Ú# J#flO =∂‰õΩ ã¨Ç≤ÏOK«@O
ÖË^Œ∞. =∂ HÀãÖ h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞. <ÕÅ #∞O_ç L`«ÊuÎ JÜÕ∞º
P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, ^Àã¨HÍÜ«∞Å∞, "≥Å∞¡e,¡ Ñ¨ÑC¨ k#∞ã¨∞Å∞, Le¡áêÜ«∞Å∞ (`«k`«~°
PÇ¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ HÀãÖ Ji÷OK«∞)— Jx "å~°∞ xÅnã≤ J_çy#Ñ¨Ù_»∞, =¸™ê
2. JÖò |Y~° 25
WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ XHõ "Õ∞Öˇ·# =ã¨∞Î=Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ XHõ

J^èŒ=∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù#∞ fã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? JÖÏQÆ~Ú`Õ U^Œ~Ú<å
Ñ¨@ì}ÏxH˜ "≥à◊§O_ç. JHõ¯_» g∞~°∞ HÀˆ~=hfl g∞‰õΩ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.— P Hõ∆}O
#∞Op "åiÃÑ· Ñ¨~åÉèí=O, ^•i„^ŒºO ~°∞^ŒÌ|_çOk. "å~°∞ ^≥·"å„QÆÇ¨xH˜
áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "å~°∞ ^≥=· ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¯¨ iOK«@O =Å¡, ^≥=· „Ñ¨=HõÅÎ #∞
J<åºÜ«∞OQÍ K«O¿Ñ"åÔ~·#O^Œ∞=Å¡ "åiH˜ D âßã≤Î [iyOk. Wk "åi
Jq^èÕÜ«∞`«, Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞Oz# ^•x Ñ¨~°º=™ê#"Õ∞.
62. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâßfiã¨∞Å∞QÍh, Ü«¸^Œ∞Å∞ QÍh, „ÔHã· =Î̈ ÙÅ∞ QÍh,
™êa~¸Å∞ QÍh – "åiÖ’ Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl
qâ◊fiã≤Oz ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã#≤ @¡~Ú`Õ "åi H˘~°‰Ωõ "åi „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ „ÑüÑ¶Å¨ O
LO@∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.
63. (W„™ê~¸Å∞ =OjÜ«ÚÖÏ~å!) `«∂~°∞ Ñ¨~°fi`åxfl g∞ ÃÑ·H˜
ZuÎ, g∞ KÕ`« „Ñ¨=∂}O KÕ~ÚOz#Ñ¨Ê\˜ ãÖ^Œ~åƒùxfl [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç.
JÑ¨C_»∞ "Õ∞q∞ÖÏ J<åfl=Ú : '"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ
Ñ¨@∞ìHÀO_ç. JO^Œ∞Ö’ L#fl q+¨Ü«∂Å#∞ ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç. JÖÏ
KÕ¿ãÎ (^Òëêì ºÅ #∞O_ç) q∞=∞‡efl g∞~°∞ ~°H˜∆OK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O LOk.
64. HÍx P `«~∞° "å`« g∞~°∞ ^•x #∞O_ç =∞~°eáÈÜ«∂~°∞. XHõ"àÕ ◊ ^≥=· Hõ$Ñ¨,
PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO QÆ#Hõ g∞ÃÑ· ÖË‰õΩO>Ë g∞~°∞ ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿáÈÜÕ∞"åˆ~.
65. â◊x"å~°O q+¨Ü«∞OÖ’ ^≥·"å[˝#∞ Ju„Hõq∞Oz# "åi QÆ∞iOz g∞‰õΩ
`≥eã≤O^Õ. "Õ∞=Ú "åix, 'hK«"≥∞ÿ# HÀ`«∞Å∞QÍ =∂iáÈO_ç— Jx
â◊ÑO≤ Kå=Ú. 66. =∞i "Õ∞=Ú P ãÖÑ¶∞¨ @##∞ ã¨=∞HÍe‰õΩÅ‰õΩ, ÉèÏq`«~åÅ
"åiH˜ QÆ∞}áê~î°OQÍ KÕâß=Ú. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åi H˘~°‰õΩ "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ á⁄O^Œ∞ÑïKå=Ú.
67. =¸™ê `«# *Ïu "åi`À '^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl XHõ P=Ù#∞
|e=fi=Åã≤OkQÍ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»—x J#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ 'Uq∞\©, #∞=Ùfi
=∂`À ÑïÇ¨ã¨=∂_»∞`«∞<åfl"å?— J<åfl~°∞. ^•xH˜ =¸™ê, 'JÖÏO\˜
=¸~°∞ö_»∞ HÍ=@O Ñ¨@¡ <Õ#∞ ^Õ=Ùx â◊~°}∞ HÀ~°∞`«∞<åfl#∞— J<åfl_»∞.
68. 'J~Ú`Õ P P=Ù ZÖÏO\˜^≥· LO_®Ö’ =∂‰õΩ q_»=∞~°z K≥Ñ¨Ê=Å
ã≤OkQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ q[˝Ñ≤Î K≥~Úº— Jx "å~°<åfl~°∞. ^•xH˜ =¸™ê, 'P
P=Ù =∞s =ÚãëkQÍh, =∞s Ñ¨_∞» K«∞k QÍh HÍ‰õΩO_® P ~Ô O\˜H© =∞^èºŒ Ö’
LO_®e Jx ^Õ=Ù_»∞ ÃãÅqã¨∞<Î åfl_»∞. HÍ|\˜ì g∞H˜=fi|_ç# P^ÕâO◊ „Ñ¨HÍ~°O
KÕÜ«∞O_ç— J<åfl_»∞. 69. '^•x ~°OQÆ∞ ZÖÏ LO_®Ö’ =∂‰õΩ q=iOK«=∞x
HÍã¨Î h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ J_»QÆ=Ü«∂º!— Jx "å~°∞ =∞m§ ¿ÑpÃÑ\Ïì~°∞. =¸™ê
WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Jk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«ÛQÍ, HõO\˜H˜ PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ HõxÑ≤OKå
Å#flk ^≥"· å[˝.— 70. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'J^≥ÖÏ LO_®Ö’ =∞iO`« ã¨Ê+Öì QÍ
=∂‰õΩ q=iOK«=∞x h „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ „áêi÷OK«∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P=Ù q+¨Ü∞« OÖ’
"Õ∞=Ú g∞=∂Oã¨‰Ωõ Ö’#Ü«∂º=Ú. ^≥=· z`«=Î ∞~Ú`Õ "Õ∞=Ú ã¨~Ô #· x~åú~} ° ‰õΩ
=™êÎ=Ú.— 71. =¸™ê ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ : 'g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞
– P P=Ù Ñ¨x KÕ~ÚOK«∞HÀ|_Õk QÍh, <ÕÅ ^Œ∞<Õflk QÍh, á⁄ÖÏÅ‰õΩ
h~°OkOKÕk QÍh J~Ú LO_»‰Äõ _»^∞Œ . ZÖÏO\˜ =∞K«Û ÖË‰Ωõ O_® ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ
LO_®e (ã¨ˆ~<å!?).— ^•xH˜ "å~°∞, 'Pñ. WÑ¨C_»∞ #∞=Ùfi ÉÏQÍ
J~°÷=∞ÜÕ∞º@@∞¡ K≥áêÊ"£— J<åfl~°∞. Z@ìˆHÅ‰õΩ "å~°∞ ^•xx |e WKåÛ~°∞.
"åi ^èÀ~°}˜ K«∂¿ãÎ JÖÏ KÕ™êÎ~°x JxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. 72. g∞~˘Hõ =ºH˜Îx
K«OÑ≤#Ñ¨Ù_»∞, P <Õ~åxfl XO_˘HõiÃÑ· "≥∂Ñ¨™êQÍ~°∞. HÍx g∞ Ö’QÆ∞@∞ì#∞
~°@∞ì KÕÜ«∂Å#fl^Õ ^Õ=Ùx Jaè=∞`«O. 73. JO^Œ∞ˆH, ^•x (P=Ù) =∂Oã¨Ñ¨Ù
=ÚHõ¯`À =∞$`«∞x ^ÕÇ¨xˆHã≤ H˘@ìO_ç Jx "Õ∞=Ú P*Ï˝Ñ≤OKå=Ú.
W^Õq^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞$`«∞Å#∞ „|uH˜™êÎ_∞» . g∞~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆÅO^Œ∞Å‰õΩ
PÜ«∞# `«# ã¨∂K«#Å#∞ (=∞Ç≤Ï=∞Å#∞) g∞‰õΩ K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl_»∞.
74. nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ Hõiî#=∞~ÚáÈÜ«∂~Ú.
tÅÅ =∂kiQÍ! ÖË^• "å\˜HõO>Ë Hõiî#OQÍ J~ÚáÈÜ«∂~Ú. H˘xfl ~°HÍÅ
tÅÅÖ’ #∞Oz h\˜ HÍÅ∞=Å∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘™êÎ~Ú. =∞iH˘xfl tÅÅ∞
Ñÿe#Ñ¨Ù_»∞ "å\˜ #∞Oz hà◊√¡ z=Ú‡H˘™êÎ~Ú. WOHÍ H˘xfl tÅÅ~Ú`Õ
^≥·=cèu`À (HõOÑ≤Oz) „HÕ^ŒÑ¨_çáÈ`å~Ú. g∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ Ñ¨@¡ ^Õ=Ù_»∞
J*Ï„QÆ`«ÎQÍ ÖË_»∞ ã¨∞=∂!
2. JÖò |Y~° 27
75. Uq∞\˜, g∞~°∞ K≥ÑÊ≤ #O`« =∂„`å# D Ü«¸^Œ∞Å∞ qâ◊fiã≤™êÎ~x°

g∞~°∞ Ptã¨∞Î<åfl~å? x*ÏxH˜ "åiÖ’ H˘O`«=∞Ok ^≥·= "å‰õΩ¯#∞ qx,
J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ@ ‰õÄ_® L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ^•xx =∂iÛ"Õ¿ã"å~°∞.
76. "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞ Hõeã≤#Ñ¨C_»∞, '"Õ∞=¸ qâßfiã¨∞Å"Õ∞#O_ô!—
J#O\Ï~°∞. HÍx "å~°∞ UHÍO`«OÖ’ `«=∞ "åix HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
XO_˘Hõi`À '^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ ã¨Ê+¨ìÑ¨~°z# q+¨Ü«∂Å#∞ "åiH˜ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ
ˆ~q∞\˜? ^•x P^è•~°OQÍ "å~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ g∞`À "åkOK«\Ï
xHÍ? P =∂„`«O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀˆ~q∞\˜?— J#O\Ï~°∞. 77. "å~°∞ ^•zÃÑ>Ënì ,
Kå\˜K≥¿ÑÊn – JO`å ^Õ=ÙxH˜ `≥Å∞ã¨∞ J#fl ãÖQÆu "åiH˜ `≥eÜ«∞^•
Uq∞?
78. "åiÖ’ x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅ∞ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. "åiH˜ ÉÁuÎQÍ
„QÆO^ä*Œ Ï˝#O ÖË^∞Œ – =\˜ì Pâ◊Å∞ `«ÑÊ¨ ! "å~°∞ Hˆ =ÅO TÇ¨Ö’HÍÖ’¡ qÇ¨Ïiã¨∂Î
LO\Ï~°∞. 79. `«=∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À „QÆO^äŒO „"åã¨∞‰õΩx, Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
=zÛ# „QÆO^äŒ=∞x |∞HÍ~ÚOKÕ "åiH˜ q<åâ◊O `«^äŒºO – `«^•fi~å "å~°∞
H˘kÌáê\˜ =¸ÅºO á⁄O^ŒE™êÎ~°∞. "åi KÕ`«∞Å∞ edOz#k "åi
q<åâßxˆH HÍ~°}Éèí∂`«=∞=Ù`«∞Ok. "åi D ãÖáê^Œ# ‰õÄ_® "åi
=ÚÑ¨C‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. 80. 'ÖˇH˜¯OK«^Œy# H˘xfl k<åÅ∞ `«Ñ¨Ê
=∞=∞‡efl #~°HÍyfl `åHõ^Œ∞— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. "åix J_»∞QÆ∞ : ''Uq∞\©,
P "Õ∞~°‰õΩ g∞~°∞ ^Õ=Ùx #∞O_ç "åQÍÌ#O á⁄O^•~å? – ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
PÜ«∞# =º=Ç¨ÏiOK«Hõ áÈ=\ÏxH˜? ÖËHõ ^Õ=Ùx QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x
^•xx JO@∞<åfl~å? 81. YzÛ`«OQÍ! Z=_»~Ú`Õ K≥_»∞#∞ =¸@Hõ@∞ì
‰õΩ<åfl_À, Z=_ç áêáêÅ∞ J`«xx K«∞@∞ì=Ú\ÏìÜ≥∂ – JÖÏO\˜"åˆ~
#~°H"õ åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. 82. =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz,
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕâß~À – "åˆ~ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞.
83. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u "åi #∞O_ç D "åQÍÌ#O (‰õÄ_®)
fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú : 'g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih Ñ¨ÓlOK«‰õÄ_»^Œ∞.
`«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å, |O^èŒ∞=ÙÅ Ü≥∞_»Å, J<å^äŒÅ, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å Ü≥∞_»Å
L`«=Î ∞OQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe. „Ñ¨[Å#∞ =∞$^Œ∞=ÙQÍ Ñ¨ÅHõiOKåe. #=∂A#∞
™ê÷ÑO≤ Kåe. [HÍ`ü Wã¨∂Î LO_®e.— J~Ú`Õ g∞Ö’ H˘kÌ=∞Ok `«ÑÊ¨ JO^Œ~∂°
P "åQÍÌ#O #∞O_ç uiyáÈÜ«∂~°∞. q=ÚY`« K«∂Ñ¨@O g∞‰õΩ =∂=¸ÖËQÍ!
84. g∞Ö’ g∞~°∞ ~°HõÎáê`«O ã¨$+≤ìOK«~å^Œh, g∞ `À\˜ "åix WO_»¡
#∞O_ç ÔQO\˜"ÕÜ«∞~å^Œx "Õ∞=Ú g∞ #∞O_ç "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
^•xH˜ g∞~°∞ XÑ¨C‰õΩ<åfl~°∞. ^•xH˜ g∞ˆ~ ™ê‰õ∆ΩÅ∞. 85. HÍx g∞~°∞
XO_˘Hõix K«OÑ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞. g∞Ö’x XHõ =~°æO "åix "åi ã¨fiã¨÷ÖÏÅ
#∞O_ç `«iq∞"Õã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ, "åi â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ g∞~°∞
™êÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞ – áêáêxH˜, ^Ò~°˚<åºxH˜ X_çQÆ_»∞`«∂! =∞i "å~°∞
Mˇ·nÅ∞QÍ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, #+¨ìÑïÇ¨~°O WzÛ "åix q_çÑ≤™êÎ~°∞.
Jã¨Å∞ "åix "≥à◊§Q˘@ì_»"Õ∞ J^èŒ~°‡O. Uq∞\©, g∞~°∞ ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’x XHõ
ÉèÏQÍxfl qâ◊fiã≤Oz, =∞~À ÉèÏQÍxfl u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl~å? g∞Ö’ WÖÏ KÕ¿ã"åiH˜
tHõQ∆ Í WÇ¨ÏÖ’Hõ rq`«OÖ’ Ñ¨~åÉè=í O `«ÑÊ¨ WOˆH=ÚO@∞Ok? „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å#
J~Ú`Õ "å~°∞ f„==∞~Ú# Ü«∂`«#‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞|_»`å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ g∞
KÕ+Åì¨ #∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^xŒ J#∞HÀHõO_ç. 86. WÖÏO\˜ "åˆ~ Ñ¨~Ö° ’HÍxH˜
|^Œ∞Å∞QÍ WÇ¨ÏÖ’Hõ rq`åxfl H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤# "å~°∞. Hõ#∞Hõ "åiH˜
qkèOKÕ tHõ∆#∞ `«yæOK«@O QÍh, "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œ@O QÍh [~°QÆ^Œ∞.
87. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äŒO "˘ã¨QÍ=Ú. J`«x `«~°∞"å`«
„Ñ¨=HõÎÅ#∞ Z_»`≥QÆ‰õΩO_® ÑÖáê=Ú. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê‰õΩ
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# ã¨∂K«#Å∞ WKåÛ=Ú. Ñïâ◊√^•ú`‡« ^•fi~å J`«xfl |ÅÑïKå=Ú.
ZÑ¨C_»∞, U „Ñ¨=HõÎ g∞ =∞#ã¨∞ "≥∞K«Ûx q+¨Ü«∂xfl g∞ =^ŒÌ‰õΩ `≥zÛ<å
g∞~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œix Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. =∞iH˘O^Œix `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå~°∞. 88. '=∂ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞
Éèí„^ŒOQÍ L<åfl~Ú— Jx Ü«¸^Œ∞ÅO@∞<åfl~°∞. Jk HÍ^Œ∞, "åi u~°™ê¯~°
"≥·Yi HÍ~°}OQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åix â◊Ñ≤OKå_»∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ qâ◊fiã≤OKÕk
|Ç¨ï `«‰õΩ¯=. 89. ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç "åi =^ŒÌ‰õΩ ZÑ¨C_»∞ „QÆO^äŒO
=zÛ<å, Jk "åi =^ŒÌ L#fl „QÆO^ä•xfl „^èŒ∞=Ñ¨~°∞ã¨∂Î L<åfl "åi "≥·Yi
2. JÖò |Y~° 29
=∂~°ÖË^Œ∞. JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ "å~°∞ Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ· `«=∞‰õΩ q[Ü«∞O

KÕ‰õÄ~°Û=∞x „áêi÷OKÕ"å~°∞. f~å Jk (Y∞~üP<£) `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ =KåÛHõ,
^•xx QÆ∞iÎOz ‰õÄ_® u~°ã¨¯iOKå~°∞. WÖÏO\˜ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· ^Õ=Ùx
âßÑÖ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_∞» QÍHõ! 90. U =ã¨∞=Î Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xfl
J=Ú‡‰õΩ<åfl~À Jk J`«ºO`« K≥_k¤» . "å~°∞ ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*ãË #≤ "å‰õΩ¯#∞
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞ – ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞
HÀi# "åxÃÑ· ^•xx J=`«iOÑ¨*Ëâß_»#fl JHõ¯ã¨∞`À! "å~°∞ P„QÆÇ¨ÏOÃÑ·
P„QÆÇ¨xfl Pi˚OKå~°∞. u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ J==∂#Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ HõÅ^Œ∞.
91. '^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# "å‰õΩ¯#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç— Jx "åi`À
J#flÑ¨C_»∞, '=∂ÃÑ· J=`«iOz# ^•x<Õ "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤™êÎ=∞—x "å~°O\Ï~°∞.
^•x `«~°∞"å`« =zÛ# ^•xx–"åã¨Î"åxH˜ Jk ã¨`«º"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H©, `«=∞ =^ŒÌ
L#fl ^•xx ã¨`«º=∞x Jk ^èŒ$gHõiã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜H© – "å~°∞ u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞.
"åix J_»∞QÆ∞ : 'g∞~°∞ x[OQÍ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO =zÛ#
^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ç¨Ï`«ºKÕã≤#@∞¡?— 92. =¸™ê g∞ =^ŒÌ‰õΩ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. HÍx J`«#∞ "≥à◊§QÍ<Õ – J`«x
"≥#∞Hõ – g∞~°∞ P=Ù ^Œ∂_»#∞ Ñ¨ÓlOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. Jã¨Å∞ g∞~°∞
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞! 93. "Õ∞=Ú `«∂~°∞ Ñ¨~°fi`åxfl g∞ÃÑ·H˜ ZuÎ, g∞ #∞O_ç "åQÍÌ#O
fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, 'g∞‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_ç# ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç,
ÉÏQÍ q#O_ç— J<åfl=Ú. ^•xH˜ "å~°∞, '"Õ∞=Ú q<åfl=ÚQÍx XÑ¨CHÀÖË^Œ∞—
Jx ["åaKåÛ~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "åiÖ’x Jqâßfiã¨ QÆ∞}O
=¸ÅOQÍ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ P=Ù ^Œ∂_» „¿Ñ=∞ JÅ∞¡‰Ωõ áÈ~ÚOk. "åi`À
J#O_ç : 'g∞~°∞ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ, g∞ qâßfiãÖ g∞‰õΩ <Õ~°∞Ê`«∞#fl
q+¨Ü«∞O ZO`« K≥_»¤k!?— 94. "åi`À J#∞ : 'XHõ"Õà◊ ^Õ=Ùx =^ŒÌ Ñ¨~°Ö’Hõ
xÅÜ«∞O W`«~°∞Öˇ=iH© HÍ‰õΩO_® ˆH=ÅO g∞ H˘~°ˆH „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ LO>Ë,
g∞~°∞ g∞ "å^Œ#Ö’ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ g∞~°∞ Kå=Ù#∞ HÀ~°∞HÀO_ç.—
95. HÍx "å~°∞ `«=∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ,
"åÔ~#fl\˜H© Kå=Ù#∞ HÀ~°∞HÀ~°∞. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ãÖQÆu JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
96. rq`«O Ñ¨@¡ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= Pâ◊ "åiˆH LO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl
h=Ù „QÆÇ≤Ï™êÎ=Ù. D q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ#∞ ã¨~Ú`«O
q∞OzáÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ „Ñü XHõ¯_»∂ "≥ÜÕ∞ºO_»¡áê@∞ rqOKåÅx
HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. WO`«\ ˜ n~å…Ü«Ú+¨µ¬ á⁄Ok<å, Jk "åix (=∂) tHõ∆
#∞O_ç HÍáê_»*ÏÅ^Œ∞. "åi K«~°ºÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
97. "åiH˜ K≥ÑC¨ : l„cÖò‰Ωõ q~Àkè J~Ú# "å_≥=_»~Ú<åã¨~ˆ
(J`«<˘Hõ "åã¨Î=O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe). J`«#∞ ^≥·"å[˝`À<Õ D "å‰õΩ¯
(Y∞~üP<£)#∞ h Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. Wk `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
L#fl ^•xx ã¨`«º=∞x „^èŒ∞=Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. qâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ Jk =∂~°æ
^Œ~°≈HõOQÍ, â◊√Éèí"å~°ÎQÍ LOk. 98.Z=_»∞ ^≥·"åxH˜, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å‰õΩ,
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÅÎ ‰õΩ, l„cÖò – "Õ∞HÍ~¸ÖòÅ‰õΩ q~ÀkèQÍ LO\Ï_À J@∞=O\˜
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ q~Àkè J=Ù`å_»∞. 99. "Õ∞=Ú hÃÑ· KåÖÏ
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# ã¨∂K«#Å#∞ J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú. Ç¨Ï^Œ∞gÌ ∞iáÈÜÕ∞ áêáê`«∞‡Å∞
`«ÑÊ¨ Z=~°∂ "å\˜x u~°ã¯¨ iOK«~∞° . 100. Uq∞\©, ZÑ¨C_»∞ "å~°∞ "åQÍÌ#O
KÕã≤<å, "åiÖ’x XHõ =~°æO ^•xx ÉèíOQÆÑ¨~°∞ã¨∞ÎO^•? Jã¨Å∞ "åiÖ’x
J<Õ‰Ωõ Å∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞. 101. `«=∞ „QÆO^ä•xfl ã¨`º« =∞x „^è∞Œ =ÑïKÕ
„Ñ¨=HõÎ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç "åi =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç#
„Ñ¨[ÅÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞, `«=∞Hõã¨Å∞ Ug∞ `≥eÜ«∞#@∞¡ ^≥·=„QÆO^ä•xfl
`«=∞ gÑ¨Ù "≥#∞Hõ Ñ¨_»"Õâß~°∞.
102. "å~°∞ ã¨∞Öˇ·=∂<£ ~å[º HÍÅOÖ’ Ã+·`å#∞Å∞ J=ÅOaOz#
‰õ∆Ω„^Œq^Œº "≥#∞Hõ Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ ã¨∞Öˇ·=∂#∞ u~°™ê¯~åxH˜
X_çQÆ@ìÖË^Œ∞. D ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ∞ =∂„`«"Õ∞ Jqâßfiã¨ áÈHõ_»‰õΩ X_çQÆ\Ïì~Ú.
"å~°∞ [#∞Å‰õΩ KÕ`«|_ç (‰õ∆Ω„^Œq^Œº) <Õˆ~Ê"å~°∞. "å~°∞ ÉÏaÖ’xÜ«∂Ö’
Ç¨~°∂`ü, =∂~°∂`ü J<Õ W^ŒÌ~°∞ ^≥·=^Œ∂`«ÅÃÑ· J=`«iOz# q+¨Ü«∂Å
"≥O@ Ñ¨_®¤~°∞. "åÔ~Ñ¨C_»∞ Z=iH˜ D q^Œº <ÕiÊ<å D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê
=∞s <Õˆ~Ê"å~°∞ : ''"Õ∞"≥ÚHõ Ñ¨sHõ∆QÍ L<åfl=Ú. HÍ|\˜ì h=Ù =∂„`«O ã¨`«º
u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_»‰õΩ——. J~Ú<åã¨ˆ~ [#∞Å∞ "åi #∞O_ç ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ#∞
2. JÖò |Y~° 31
q_»n¿ã ‰õ∆Ω„^Œq^Œº#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ "å~°∞ ^≥·"å[˝ HÍ#O`«

=~°‰õÄ P KÕ`«|_ç ^•fi~å Z=iH© ZÖÏO\˜ Ç¨x HõeyOK«ÖË~°∞. `«=∞‰õΩ
#+¨"ì ∞Õ `«ÑÊ¨ , ZÖÏO\˜ ÖÏÉèOí HõeyOK«ÖxË q^Œº#∞ "å~°∞ <Õ~∞° Û‰õΩO@∞<åfl~°∞.
P ‰õ∆Ω„^Œq^Œº#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ZÖÏO\˜ ÉèÏQÆO
LO_»^Œ#fl q+¨Ü«∞O "åiH˜ ã¨~Ú`«O `≥Å∞ã¨∞. ZO`« xHõ$+¨ì"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù‰õΩ
|^Œ∞Å∞QÍ "å~°∞ `«=∞ P`«‡Å#∞ J=Ú‡‰õΩO@∞<åfl~À "åiH˜ `≥e¿ãÎ ZO`«
ÉÏQÆ∞O_Õk! 103. "åˆ~ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞Öˇ·, ^≥·=cèu Ñ¨~åÜ«∞}`«#∞
J=ÅOaOz LO>Ë, ^Õ=Ùx =^ŒÌ „ÑüÑ¶Å¨ O á⁄Ok LO_Õ"å~°∞. P q+¨Ü∂« xfl
"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk?
104. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ („Ñ¨=HõÎ =ÚO^Œ∞) '~å~Ú<å— Jx
J#HõO_ç. 'L<£A~åfl— Jx J#O_ç. K≥¿ÑÊk „â◊^QúŒ Í q#O_ç. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞
Å‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok. 105. ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#
"å~°∞ – "å~°∞ „QÆO^äŒO HõÅ"å~°∞QÍx, =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ QÍh – h „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç hÃÑ·# U =∞Oz q+¨Ü«∞=∞~Ú<å J=`«iOK«\Ïxfl ÉÁuÎQÍ
W+¨ìÑ¨_»~°∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åix `«# HÍ~°∞}ºO H˘~°‰õΩ
ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨ÏÉèÏQÆºO HõÅ"å_»∞.
106. "Õ∞=Ú U ã¨∂H˜Îx LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞‰õΩ<åfl ÖË^• =∞~°Ñ≤OÑ¨*Ëã≤<å
^•x ™ê÷#OÖ’ JO`«HõO>Ë L`«Î=∞=∞~Ú# ÖË^• J@∞=O\˜^Õ =∞~À ã¨∂H˜Îx
fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ „Ñü^•xÃÑ· JkèHÍ~°O HõÅ"å_»#fl ãÖQÆu
g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^•? 107. Uq∞\©, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ~å*ÏºkèHÍ~°O
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ#x, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ g∞‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩ_»∂, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∂
HÍ^Œ#fl ãÖQÆu h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? 108. Uq∞\©, Ñ¨Ó~°fiO =¸™ê‰õΩ
J_»Q|Æ _ç#@∞=O\˜ „Ñ¨âfl◊ ÖË g∞~°∞ g∞ „Ñ¨=Hõ#Î ∞ J_»Q^Æ ÅŒ ∞ã¨∞<Î åfl~å? Z=_»∞
qâßfi™êxfl JqâßfiãÖ`À =∂iÊ_ç KÕâß_À xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«_»∞ ~åK«ÉÏ@
#∞O_ç `«Ñ≤ÊáÈÜ«∂_»∞. 109. „QÆO^äŒO HõÅ "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok g∞~°∞
qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@, ZÖÏQÆ~Ú<å ã¨~ˆ q∞=∞‡efl Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ =∂~åÛÅx
=∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ã¨`«ºO "åi =ÚO^Œ∞ „Ñ¨ã¨∞Êù@O JÜ«∂ºHõ
‰õÄ_®, ˆH=ÅO `«=∞ PO`«~åºÅÖ’ L#fl D~°¬º =Å¡ "å~°∞ P q^èŒOQÍ
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍ|\˜ì ^≥·"å[˝ =KÕÛ =~°‰õÄ =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅO
aOK«O_ç. L¿ÑH˜∆OK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JxflO\˜ÃÑ· JkèHÍ~°O
HõÅ"å_»∞. 110. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. [HÍ`ü Wã¨∂Î LO_»O_ç. g∞~°∞
g∞ ã¨fiÜ«∞O H˘~°‰õΩ U "Õ∞Å∞#∞ =ÚO^Œ∞QÍ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ<åfl, ^•xx ^Õ=Ùx
=^ŒÌ á⁄O^Œ∞`å~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞ÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞
QÆ=∞xã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. 111. Ü«¸^Œ∞Å∞ ÖË^• „ÔHã· =Î¨ ÙÅ∞ =∂„`«"∞Õ ã¨fi~åæxH˜
"≥à◊`å~°x "å~°O@∞<åfl~°∞. Wq "åi Pâ◊Å∞, JaèÖÏ+¨Å∞ =∂„`«"Õ∞. 'g∞~°∞
K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ (^•xH˜) g∞ „Ñ¨=∂}O Uq∞\’ fã¨∞‰õΩ~°O_ç— Jx
"åi`À J#O_ç. 112. Wk `«^äŒºO! Z=~°~Ú`Õ `«##∞ `å#∞ ^≥·"åxH˜
ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl_À, z`«Îâ◊√kú ‰õÄ_® Hõey L<åfl_À, JÖÏO\˜ =ºH˜ÎH˜
J`«x „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ =∞Oz „ÑüÑ¶Å¨ O LOk. JÖÏO\˜ "åiH˜ U q^è=Œ ∞~Ú#
ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.
113. „ÔH·ã¨Î=ÙÅ‰õΩ U „áêuÑ¨kHÍ ÖË^Œx Ü«¸^Œ∞ÅO@∞<åfl~°∞.
Ü«¸^Œ∞Å‰õΩ U Éè∂í q∞HÍ ÖË^xŒ „ÔHã· =Î¨ ÙÅ∞ JO@∞<åfl~°∞. K«∂_»É’`Õ "å~°O`å
„QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}O KÕ¿ã"åˆ~. q^•º QÆO^èŒO ÖËx"åà◊√§ ‰õÄ_® WÖÏO\˜
„¿ÑÖÏÑ¨#ÖË KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍ|\˜ì ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "åi=∞^èŒº U~°Ê_ç#
ÉèË^•aè„áêÜ«∞OÃÑ· f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. 114. ^Õ=Ùx =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ PÜ«∞# <å=∞
ã¨‡~°} [~°QÆ‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩx, "å\˜x áê_»∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOKÕ
"å_çHõO>Ë Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? JÖÏO\˜"å~°∞ XHõ"Õà◊
=∞ã≤^˚ ∞Œ ÅÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz<å ^≥"· åxH˜ ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» `«∂<Õ „Ñ¨"tÕ OKåeûOk. "åiH˜
WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’ Ñ¨~åÉèí=O `«^äŒºO. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#~Ú`Õ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# tHõ∆
LO@∞Ok. 115. `«∂~°∞Ê Ñ¨_»=∞~°Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ K≥Ok#"Õ. g∞~°∞ Z@∞
"≥·Ñ¨Ù uiy<å J@∞ JÖÏ¡ÇπÏ LO\Ï_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ qâßÅ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞. ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 116. ^Õ=ÙxH˜ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ L<åfl_»x
"å~°O@∞<åfl~°∞. WÖÏO\˜ "å\˜ #∞O_ç PÜ«∞# Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞. ÃÑ·QÍ
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. Jhfl PÜ«∞# P[˝‰õΩ |^Œú"≥∞ÿ
2. JÖò |Y~° 33
L<åfl~Ú. 117. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ PÜ«∞# q#∂`«flOQÍ ã¨$+≤ìOK«#∞<åfl_»∞.

PÜ«∞# U Ñ¨x#~Ú<å KÕÜ«∂Åx x~å÷iOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, ^•x#∞^ÕÌtOz,
'J~ÚáÈ— JO\Ï_»∞. JO`Õ, Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.
118. *Ï˝#O ÖËx"å~°∞, '^Õ=Ù_»∞ =∂`À ZO^Œ∞‰õΩ =∂\Ï¡_»_»∞?—
ÖË^• '=∂ =^ŒÌ‰õΩ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# ZO^Œ∞‰õΩ ~å^Œ∞?— J#O\Ï~°∞. "åi
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® "åi =∂kiQÍ<Õ K≥Ñ≤Ê L<åfl~°∞. "å~°O^Œi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞
XˆH q^è"Œ ∞≥ #ÿ q. Ü«∞^•~å÷xH˜ "Õ∞=Ú #"Õ∞‡"åi H˘~°‰Ωõ ã¨∂K«#Å#∞ „Ñ¨ã∞¨ Êù@O
KÕ¿ã LOKå=Ú. 119. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ ã¨`«º^èŒ~å‡xfl WzÛ,
â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"åxQÍ KÕã≤ ÑÖáê=Ú. #~°HÍxH˜
áÈÜÕ∞ "åi QÆ∞iOz x#∞fl U q^èŒOQÍ#∂ „Ñ¨tflOK«@O [~°QÆ^Œ∞.
120. Ü«¸^Œ∞Å~Ú<å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ~Ú<å h=Ù "åi q^è•<åxfl J#∞ãïO
K«#O`«=~°‰õÄ "å~°∞ h Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨#∞flÅ=~°∞. ^Õ=Ù_»∞ K«∂Ñ≤# =∂~°æ"Õ∞
ã≤ã¨Å~Ú# =∂~°æ=∞x h=Ù "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞. h =^ŒÌ‰õΩ (ã¨`«º) *Ï˝#O
=zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® h=Ù QÆ#Hõ "åi HÀiHõÅ#∞ J#∞ãïOKå=O>Ë,
^≥·"åxH˜ „ÑüQÍ h‰õΩ JO_»QÍ xeKÕ ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ QÍh
Z=_»∂ LO_»_∞» . 121. "Õ∞=Ú „QÆO^äOŒ "˘ãÿ#"å~°∞ ^•xx ÑïOî K«=Åã≤#
suÖ’ Ñïî™êÎ~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ^•xx qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. =∞Ô~=~°∞ ^•xÑ¨@¡
u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOa™êÎ~À, JÖÏO\˜"åˆ~ #+¨ìáÈÜÕ∞"å~°∞.
122. F W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u"å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz#
J#∞„QÆÇÏ¨ ÉèÏQÍºxfl, Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiÃÑ· g∞‰õΩ "˘ãÿ# PkèHºõ `«#∞ QÆ∞iOz
ã¨‡iOK«∞HÀO_ç. 123. Z=~°∂ Z=iH©, U q^èŒOQÍ#∂ `À_»Ê_»ÖËx, Z=i
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ô Z@∞=O\˜ ÑïÇ¨~°O ã‘fiHõiOK«|_»x, Z=i ã≤á¶ê~°ã¨∂
LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x, "åiH˜ U ã¨Ç¨Ü«∞=¸ JO^Œx P k<åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
124. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#∞ J`«x „Ñ¨É∞íè =Ù Ñ¨Å∞ q+¨Ü∂« ÅÖ’ – ÑïÑï q^è•Å∞QÍ
– Ñ¨sH˜∆Oz#Ñ¨Ù_»∞, J`«#∞ "å@xflO\˜Ö’#∂ <≥QÍæ_»∞. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞,
'<Õ#∞ x#∞fl ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoH˜ Ñ‘ëêfiQÍ KÕ™êÎ#—<åfl_»∞. ^•xH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞,
'<å ãÖ`å#OÖ’ #∞O_ç ‰õÄ_®<å!?— Jx (Pâ◊QÍ) J_çQÍ_»∞. '<å "åQÍÌ#O
^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =iÎOK«^Œ∞— Jx ^Õ=Ù_»<åfl_»∞.
125. "Õ∞=Ú HÍÉÏ (QÆ$Ç¨Ï=Ú)#∞ „Ñ¨[Å∞ ã¨=∂"Õâ=◊ ∞ÜÕ∞º ã¨Å÷ OQÍ,
„Ñ¨âßO`« ˆH∆„`«OQÍ KÕã≤#Ñ¨Ù_»∞, W„ÉÏÇ‘Ï=Ú xÅ|_ç# KÀ@∞#∞ #=∂A
KÕ¿ã ã¨Å÷ OQÍ KÕã∞¨ HÀ=∞x P^ÕtOKå=Ú. '<å D P~å^è<Œ å Hˆ „∆ `åxfl „Ñ¨^HŒ }
∆˜
KÕ¿ã"åi, U`≥HÍÑ¶π áê\ÕKÕ"åi, ~°∞‰õÄ ã¨*ÏÌÅ∞ KÕ¿ã"åi H˘~°‰õΩ Ñïâ◊√
„ÉèíOQÍ (Ñïâ◊√^ŒúOQÍ) LOKåe— Jx "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú, W™ê‡~¸Å∞Å‰õΩ
QÆ\ ˜ìQÍ `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú.
126. '<å „Ñ¨Éèí∂! D #QÆ~åxfl âßOu #QÆ~°OQÍ K≥~Úº. WHõ¯_»
x=ã≤OKÕ"åiÖ’ ^≥·"åxfl, JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜ ÑÖ_»∞¡
Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ LáêkèQÍ „Ñ¨™êkOK«∞— Jx W„ÉÏÇ‘Ï=Ú „áêi÷Oz#Ñ¨Ù_»∞ ^Õ=Ù_çÖÏ
ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'u~°ã¨¯iOKÕ "åiH˜ ‰õÄ_® <Õ#∞ H˘<åflà◊§áê@∞ „Ñ¨Ü≥∂[#O
KÕ‰õÄ~°∞Û`å#∞. `«~°∞"å`« "åix Jyfl Ü«∂`«# "≥·Ñ¨Ù D_»∞™êÎ#∞. Jk
J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒù~°=∞~Ú# „Ñ¨^Õâ◊O.—
127. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, W™ê‡~¸ÖòÅ∞ HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï QÀ_»Å#∞ xi‡ã¨∞Î
#flÑ¨C_»∞, "åi~°∞=Ù~°∂ WÖÏ „áêi÷OKÕ"å~°∞ : '„Ñ¨Éèí∂! =∂ D ¿ã=#∞
P"≥∂kOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù JO`å q<Õ"å_»=Ù, Jhfl `≥eã≤#"å_»=Ù.
128. „Ñ¨Éèí∂! =∞=Ú‡ h q^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ. =∂ ãÖ`«u #∞O_ç ‰õÄ_®
h q^èÕÜ«∞`«‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_Õ ã¨=Ú^•Ü«∂xfl „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*ˇ~Úº. =∂‰õΩ
=∂ P~å^èŒ<å Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ `≥eÜ«∞*ˇ~Úº. =∞=Ú‡ Hõ∆q∞OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h=Ù Hõq∆ ∞OKÕ"å_»=Ù. ^ŒÜ∞« K«∂¿Ñ"å_»=Ù. 129. =∂ „Ñ¨É∂íè ! WOHÍ "åiÖ’
– h ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ "åiH˜ qxÑ≤OKÕ, „QÆO^äŒO QÆ∞iOz, q"ÕHõO QÆ∞iOz
É’^èŒÑïKÕ, "åix Ñïâ◊√^ŒúÑïKÕ XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ #∞O_Õ
„Ñ¨ÉèíqOÑ¨*ˇ~Úº. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»=Ù, q"ÕHõ
ãÖÑ¨#∞fl_»=Ù.—
130. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú q^è•<åxfl (^èŒ~å‡xfl) W+¨ìÑ¨_»x "å_≥=_»∞O\Ï_»∞
– =\˜ì â◊√O~î° `«Ñ¨Ê! x*ÏxH˜ "Õ∞=∞`«xfl „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂ Z#∞fl‰õΩ<åfl=Ú.
Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® J`«#∞ ã¨[˚#∞Å ã¨~°ã¨# LO\Ï_»∞. 131. 'x#∞fl h=Ù
ã¨=∞iÊOK«∞HÀ— Jx J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«x`À J#flÑ¨C_»∞, '(z`«ÎO) ##∞fl
2. JÖò |Y~° 35
<Õ#∞ ã¨HõÅ Ö’Hõ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl#∞— Jx J`«#∞

ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. 132. D LÑ¨^Õâ◊"Õ∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«# ãÖ`å<åxH˜
KÕâß_»∞, W^Õq^èŒOQÍ Ü«∂Y∂Éò `«# Ñ≤Å¡Å‰õΩ, ''F <å ‰õΩ=∂~°∞ÖÏ~å!
^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ D ^èŒ~å‡<Õfl ZOÑ≤Hõ KÕâß_»∞. Hõ#∞Hõ qâßfiã¨ ã≤÷uÖ’
`«Ñ¨Ê =∞~À ã≤÷uÖ’ g∞‰õΩ =∞~°}O ~å‰õÄ_»^Œ∞—— Jx É’^èŒÑïKå_»∞.
133. Uq∞\©, Ü«∂Y∂Éò‰õΩ =∞~°} Ñ¶¨∞_çÜ«∞ Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ g∞~°∞QÍx
JHõ¯_» L<åfl~å? P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# `«# ‰õΩ=∂~°∞Å`À, ''<å `«~°∞"å`«
g∞~°∞ Z=ix Ñ¨Ól™êÎ~°∞?—— Jx J_»QÍæ, 'g∞~°∞, g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ~Ú#
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨MòÅ∞ Ñ¨Ólã¨∂Î =zÛ# P UÔH·Hõ P~å^èŒº
^≥·"å<Õfl Ñ¨Ól™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú PÜ«∞#ˆH q^èÕÜ«ÚÅO— Jx "å~°O`å J<åfl~°∞.
134. Jk QÆuOz# XHõ ã¨=Ú^•Ü«∞O. "å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#flk "åiH˜ Åaèã∞¨ OÎ k.
g∞~°∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ<Õk g∞‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok. "åi Hõ~°‡Å#∞ QÆ∞iOz
q∞=∞‡efl „Ñ¨tflOK«@O [~°QÆ^Œ∞.
135. Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍ<À =∂i`Õ g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO
á⁄O^Œ∞`å~°x "å~°O@∞<åfl~°∞. J#O_ç : ÖË^∞Œ , "Õ∞"≥∞`ÿ Õ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•<åxfl
J#∞ãïã¨∞Î<åfl=Ú. PÜ«∞# UHÍ„QÆz`«ÎO`À ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e#"å_»∞.
P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞ |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩ_»∞ HÍ_»∞. 136. WÖÏ J#O_ç :
'"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú. =∂ "≥·Ñ¨Ù J=`«iOK«|_ç# ^•xh,
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨Mò, Ü«∂Y∂Éò =∞iÜ«Ú "åi ãÖ`«u "≥·Ñ¨Ù
J=`«iOz# ^•xh, WOHÍ =¸™ê, D™êÅ‰õΩ "˘ã¨QÆ|_ç# ^•xh,
„Ñ¨=HõÎÅO^ŒiH© "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç „Ñ¨™êkOK«|_ç# ^•xx ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. "Õ∞=Ú "åi =∞^èºŒ ZÖÏO\˜ Éè^Ë ÉŒ Ïè =O áê\ÕK«=Ú.
"Õ∞=Ú PÜ«∞# q^èÕÜ«∞`«ˆH Hõ@∞ì|_ç# "å~°=Ú.— 137. "å~°∞ QÆ#Hõ g∞~°∞
qâ◊fiã≤Oz#>Ë¡ qâ◊fiã≤¿ãÎ, YzÛ`«OQÍ "å~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^ŒQÆÅ~°∞. XHõ"Õà◊
"å~°∞ =∞~°eáÈ`Õ =∞O‰õΩ`«#O K«∂Ñ≤#>Ë¡. ("åi ãÖQÆu K«∂ã¨∞HÀ=\ÏxH˜)
h‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. PÜ«∞# JO`å PÅHÕKÕ"å_»∞, ã¨=∞ãÎ̈O `≥eã≤#"å_»∞.
138. (J#O_ç) "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇÏπ ~°OQÆ∞#∞ „QÆÇÏ≤ OKå=Ú. JÖÏ¡ÇÏπ ~°OQÆ∞Hõ<åfl
=∞Oz ~°OQÆ∞ Z=ik HÍQÆÅ^Œ∞? "Õ∞=Ú =∂„`«O PÜ«∞<Õfl P~åkè™êÎ=Ú.
139. "åi`À J#∞ : 'Uq∞\©, g∞~°∞ ^Õ=Ùx q+¨Ü«∞OÖ’ =∂`À
áÈ\Ï¡_»∞`«∞<åfl~å? x*ÏxH˜ PÜ«∞# =∂‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ. g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ. =∂
Hõ~°‡Å∞ =∂‰õΩ. g∞ Hõ~°‡Å∞ g∞‰õΩ. "Õ∞=Ú ˆH=ÅO PÜ«∞#ˆH JOH˜`«O
J~Ú#"å~°=Ú. 140. Uq∞\©, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨Mò,
Ü«∂Y∂Éò WOHÍ "åi ãÖ`å#O – g~°O`å Ü«¸^Œ∞Å∞QÍ<À, „ÔHã· =Î¨ ÙÅ∞QÍ<À
L<åfl~°x g∞~°O@∞<åfl~å? Uq∞\˜, D q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ Z‰õΩ¯= `≥Å∞™ê?
ÖËHõ JÖÏ¡ÇπÏHÍ?— Jx "åix (xÅnã≤) J_»∞QÆ∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
`«# ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ# ™êH∆Íºxfl ^•zÃÑ>Ëì"å_çHõ<åfl J<åºÜ«∞Ñ¨~°∞_»∞
Z=_»∞O\Ï_»∞? g∞ KÕ+¨ìÅ Ñ¨@¡ ^Õ=Ù_»∞ J*Ï„QÆ`«ÎQÍ ÖË_»∞ ã¨∞=∂!
141. Jk QÆuOz# XHõ ã¨=Ú^•Ü«∞O. "å~°∞ Pi˚Oz# ^•xx "å~°∞
J#∞Éèíq™êÎ~°∞. g∞~°∞ Pi˚Oz# ^•xx g∞~°∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞. "åi x~åfiHõO
QÆ∞iOz q∞=∞‡efl „Ñ¨tflOK«@O [~°QÆ^Œ∞.
(2) 142. „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’x (H˘O^Œ~°∞) =¸~°∞öÅ∞
J_»∞QÆ∞`å~°∞ :=Úã≤¡=ÚÅ#∞ "åi „áê~°÷<å k‰õΩ¯ (dÉÏ¡) #∞O_ç U q+¨Ü«∞O
=∞~°eÛOk? Jx. "åiH˜ K≥ÑC¨ : '`«∂~°∞Ê Ñ¨_=» ∞~°Å∞ ^≥"· åxˆH K≥O^Œ∞`å~Ú.
PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ ~°∞A=∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»∞.— 143. D q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú q∞=∞‡efl XHõ =∞^èºŒ ã¨÷ ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ KÕâß=Ú – g∞~°∞ =∂#"åoÃÑ·
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_®Åx! „Ñ¨=HõÎ (ã¨JãÖ) g∞ÃÑ· ™êH˜∆QÍ LO_®Åx! Z=~°∞
„Ñ¨=HõÎ#∞ J#∞ãï™êÎ~À, =∞Ô~=~°∞ =∞_»=∞ uÑ≤Ê =∞~°eáÈ`å~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ
<ÕO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú, Ñ¨Ó~°fiO g∞~°∞ =∞~°e LO_Õ k‰õΩ¯#∞ g∞ 'dÉÏ¡—QÍ Y~å~°∞
KÕâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk Hõ+¨ì=∞~Ú# q+¨Ü«∞"Õ∞. J~Ú`Õ ^≥·==∂~°æ
^Œ~≈° Hõ`fi« O ÅaèOz# "åiH˜ W^Õ=∞O`« Hõ+`ì¨ ~« O° HÍ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ g∞ qâßfi™êxfl
=$^è• HÍx=fi_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∂#=ÙÅ Ü≥∞_»Å HõxHõ~O° HõÅ"å_»∞,
^ŒÜ«∂jÅ∞_»∞.
144. h=Ù h =ÚMÏxfl Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù Z`«Î@O "Õ∞=Ú
QÆ=∞xOKå=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù W+¨ìÑ¨_Õ k‰õΩ¯ "≥·Ñ¨Ù#ˆH "Õ∞=Ú x#∞fl
2. JÖò |Y~° 37
„uÑ¨C`«∞<åfl=Ú. WHõ h =ÚMÏxfl =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ "≥·Ñ¨Ù =∞~°Å∞ÛHÀ.

g∞Ô~Hõ¯_»∞<åflã¨ˆ~, g∞ =ÚMÏÅ#∞ ^•x "≥·Ñ¨Ù#ˆH „uÑ¨CHÀO_ç. Wk `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ# ã¨`«º=∞#fl q+¨Ü«∞O „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç#
"åiH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅ Ñ¨@¡ U=∞~°∞áê@∞‰õΩ
QÆ∞Ô~· ÖË_»∞. 145. XHõ"Õà◊ h=Ù „QÆO^äŒO W=fi|_ç# "åiH˜ x^Œ~°≈<åÅhfl
ã¨=∞iÊOz<å "å~°∞ h 'dÉÏ¡—#∞ JOwHõiOK«~°∞. h=Ù "åi 'dÉÏ¡—#∞
J#∞ãïOK«=Ù. ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ =∞iH˘O^Œi dÉÏ¡#∞
JOwHõiOK«~°∞. h =^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#O =KÕÛã≤# Ñ≤=∞‡@ ‰õÄ_® h=Ù QÆ#Hõ "åi
=∞<À~°^ä•xfl D_Õ~åÛ=O>Ë h=Ó ^Œ∞~å‡~°∞æÅÖ’ XHõ_»∞QÍ ÑïQÆ}ÕK«
|_»`å=Ù. 146. "Õ∞=Ú „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOz# "å~°∞ `«=∞ Hõ#fl H˘_»∞‰õΩÅ#∞
QÆ∞~°∞ÎÑ¨\ ˜ì#>Ë¡ J`«xx QÆ∞~°∞ÎÑ¨_»`å~°∞. "åiÖ’x XHõ =~°æO ã¨`«º"Õ∞^À `≥eã≤
‰õÄ_® ^•xx HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û`ÀOk. 147. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ#^Õ
Jã¨Å∞ ã¨`«ºO. HÍ|\˜ì h=Ù ãÖkQÆúOÖ’ Ñ¨_»‰õΩ.
148. „Ñü =~åæxH© XHõ kâ◊ J<Õk LOk. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ã¨`å¯~åº
ÅÖ’ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞O_ç. g∞Ô~Hõ¯_» L<åflã¨ˆ~ ^Õ=Ù_»∞
q∞=∞‡efl XHõKÀ@ ã¨g∞Hõi™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ
ã¨=∞~°∞÷_»∞. 149. h=Ù ZHõ¯_ç #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi<å h =ÚMÏxfl =∞ã≤˚^≥
Ç¨Ï~å"£∞ (Ñ¨q„`« HÍÉÏ QÆ$Ç¨ÏO) "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ „uÑ¨CHÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk h
„Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç L#fl ã¨`º« O. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥"· åxH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
ÖË^Œ∞. 150. h=Ù U „Ñ¨^Õâ◊O #∞O_ç "≥_»e<å h kâ◊#∞ =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞
(Ñ¨q„`« HÍÉÏ QÆ$Ç¨ÏO) "≥·Ñ¨Ù =∞~°Å∞ÛHÀ. g∞~°∞ ZHõ¯_» L<åflã¨ˆ~ – g∞
=ÚMÏÅ#∞ ^•x "≥Ñ· Ù¨ #ˆH „uÑ¨CHÀO_ç. g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ [#∞Å‰õΩ ZÖÏO\˜
"å^Œ#‰õΩ P™ê¯~°O HõÅQÆ‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜! WHõ "åiÖ’x
J<åºÜ«∞ã¨∞÷ÅO\Ï~å, g∞~°∞ "åiH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç, <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç – <å J#∞„QÆÇ¨xfl g∞ÃÑ· Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∞_®xH˜, WOHÍ g∞~°∞
ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ∞ HÍ=\ÏxH˜ (g∞~°∞ WÖÏ =∞ã¨Å∞HÀ=@O J=ã¨~°O).
151. JÖÏˆQ "Õ∞=Ú g∞ =∞^èŒº XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ
ÑÖáê=Ú – J`«#∞ =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. q∞=∞‡efl
Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. g∞‰õΩ „QÆO^ä•xfl É’kèã¨∞Î<åfl_»∞. q"ÕHÍxfl
<Õ~°∞Ê`«∞<åfl_»∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
152. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ##∞fl *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞HÀO_ç. <Õ#∞ q∞=∞‡efl *Ï˝Ñ¨HõO
LOK«∞‰õΩO\Ï#∞. <å Ü≥∞_»Å Hõ$`«[`˝ å ÉèÏ=O`À =∞ã¨Å∞HÀO_ç, Hõ$`«ÑÚ¨¶ flÅ∞
HÍHõO_ç. 153. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ã¨Ç¨Ï#O, #=∂A ^•fi~å ã¨Ç¨Ü«∞O
á⁄O^ŒO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨Ç¨Ï# =¸~°∞ÎÅ‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞.
154. ^≥·==∂~°æOÖ’ K«OÑ¨|_ç#"åix =∞$`«∞Å∞ J#HõO_ç. ÃÑ·QÍ "å~°∞
ã¨r=OQÍ<Õ L<åfl~°∞. HÍx P "≥·#O g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 155. "Õ∞=Ú
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆™êÎ=Ú – H˘O`« ÉèíÜ«∞ÃÑ\˜ì, PHõe ÉÏ^èŒ‰õΩ
QÆ∞iKÕã,≤ ^è#Œ „áê}ÏÅ #ëêìxH˜ Ö’#∞KÕã,≤ ÑÖ@Å#∞ `«yOæ z. (D Ñ¨sHõÖ∆ ’)
xÅHõ_» K«∂Ñ≤# "åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«∞. 156. "åi Ñïã≤÷u
ZÖÏO\˜^ŒO>Ë† "åiH˜ ZÑ¨C_»∞ U PÑ¨^Œ =zÛ<å, '"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏˆH
K≥Ok#"å~°=Ú, "Õ∞=Ú =∞~°eáÈ=Åã≤#k ‰õÄ_® PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH—
J#O\Ï~°∞. 157. WÖÏO\˜ "åiÃÑ<· Õ ^Õ=Ùx n"≥#Å∞, HÍ~°∞}ºO =i¬™êÎ~Ú.
WÖÏO\˜ "åˆ~ ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ∞.
158. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨á¶ê =∞~åfiÅ∞ ^≥·= zÇ¨flÅÖ’xq. Hõ#∞Hõ ^≥·=
QÆ$Ç¨Ï=∞~Ú# HÍÉÏ#∞ ãÖ^Œi≈Oz Ç¨Ï*ò˚ ÖË^• L„=∞ÇπÏ KÕ¿ã"å_»∞ "å\˜
„Ñ¨^ŒH˜∆} KÕ¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. =∞Ô~=~°~Ú<å ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ
U^Œ~Ú<å ã¨`å¯~°ºO KÕ¿ãÎ, ^Õ=Ù_»∞ ã¨`«¯iOKÕ"å_»∞, (ã¨~°fiO) Ziy#"å_»∞.
159. "Õ∞=Ú „QÆO^äŒOÖ’ =∂#=ÙÅ H˘~°‰õΩ "åã¨Î"åÅ#∞ ‰õ∆Ω}‚OQÍ
qâ◊nHõiOz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "Õ∞=Ú J=`«iOÑ¨*Ëã≤# x^Œ~°≈<åÅ#∞,
=∂~°æ^Œ~°≈<åxfl ^•zÃÑ>Ëì"åix ^Õ=Ù_»∞ â◊Ñ≤™êÎ_»∞. â◊Ñ≤OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_®
"åix â◊Ñ≤™êÎ~°∞. 160. J~Ú`Õ Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ K≥Ok, `«=∞ "≥·Yix
ãïk^Œ∞Ì‰õΩx, L#fl^Œ∞#fl@∞ì q+¨Ü«∂xfl "≥Å¡_çOKÕ"åiH˜ <Õ#∞ Hõ∆=∂aèHõ∆
ÃÑ_»`å#∞. <Õ#∞#fl^Õ Hõ∆q∞OK«\ÏxH˜, ^ŒÜ«∞^ŒÅK«\ÏxH˜! 161. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì, u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ<Õ =∞~°}Õz#"å~°∞† JÖÏO\˜
2. JÖò |Y~° 39
"åiÃÑ· ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞, =∂#=ÙÅO^Œi âßÑÖ Ñ¨_»∞`«∞Ok.

162. "å~°O^Œ∞Ö’<Õ ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞. "åi Ü«∂`«##∞ `«yOæ K«@OQÍh,
"åiH˜ q_»∞Ñ¨Ù W=fi@O QÍh [~°QÆ^Œ∞.
163. g∞ ^Õ=Ù_»∞ XˆH ^Õ=Ù_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O
ÖË<ÕÖË_»∞. PÜ«∞# Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞.
164. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ x~å‡}OÖ’, ~ˆ ~ÚO|=à◊§ ~åHõáÈHõÅÖ’,
„Ñ¨[Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨∞‰õΩO@∂ ã¨=Ú„^•ÅÖ’ #_çKÕ
F_»ÅÖ’, PHÍâ◊O #∞O_ç ^Õ=Ù_»∞ ‰õΩiÑ≤OKÕ =~°¬Ñ¨Ù h\˜Ö’ – `«^•fi~å
PÜ«∞# =∞$`«Éèí∂q∞H˜ r=O áÈâß_»∞. WOHÍ JO^Œ∞Ö’ Jxfl ~°HÍÅ
[O`«∞=ÙÅ#∞ "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß_»∞ – gKÕ Ñ¨=<åÅ =∂iÊ_çÖ’, xOyH˜ –
<ÕÅ‰õΩ #_»∞=∞ ^≥·"å*Ï˝|^Œú"≥∞ÿ Hõ~°Î=º áêÅ# KÕ¿ã "Õ∞Ñ¶¨∞ =∂eHõÖ’¡ |∞kúx
LÑ¨Ü≥∂yOKÕ [#∞Å‰õΩ Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
165. [#∞ÅÖ’ =∞i H˘O`«=∞Ok L<åfl~°∞ – "å~°∞ x[^≥=· =∞~Ú#
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx W`«~°∞Å#∞ PÜ«∞#‰õΩ ™ê\˜ HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞. x[^≥·"åxfl
„¿Ñq∞OK«=Åã≤# q^èOŒ QÍ "åix (q∞^ä•º ^Õ=Ùà◊#¡ ∞) „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl~°∞. J~Ú`Õ
qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ JO^ŒiHõ<åfl JkèHõOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ „¿Ñq∞™êÎ~°∞. D
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞‰õΩ Ñ¨_Õ tHõ∆#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏˆH
K≥O^Œ∞`åÜ«∞x, JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
166. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ („Ñ¨ÑÖK«OÖ’) U <åÜ«∞‰õΩÅ J_»∞QÆ∞Å‰õΩ
=∞_»∞QÆ∞ÖÁ`ÕÎ"å~À, "å~°∞ `«=∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ QÀ_»∞ Ug∞ Ñ¨@ì#>Ë¡
"Õ~Ô á· È`å~°∞. tHõ∆ "åi Hõà¡◊ =ÚO^Õ Hõ^ÖŒ Ï_»∞`«∂ LO@∞Ok. "åi ãÖ|O^è•
Åhfl `≥yáÈ`å~Ú. 167. "åi J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ WÖÏ JO\Ï~°∞: '=∂ˆH
QÆ#∞Hõ „Ñ¨ÑÖK«O "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖË J=HÍâ◊O ^˘iH˜`Õ gà◊√¡ (<åÜ«∞Hõ=∞#∞ºÅ∞)
=∂ #∞O_ç "ÕÔ~·áÈ~Ú#>Ë¡ "Õ∞=Ú ‰õÄ_® gà◊¡ #∞O_ç "ÕÔ~·áÈ`å=Ú.— D
q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åi Hõ~°‡Å#∞ "å~°∞ ã≤QÆ∞æÑ¨_Õ@@∞¡QÍ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. WHõ
"å~°∞ #~°HÍyfl #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_»ÖË~°∞.
168. „Ñ¨[ÖÏ~å! ^èŒ~°}˜Ö’x ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∞~Ú#, Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ u#O_ç. Ã+·`å<£ J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’ #_»=HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å_»∞ g∞‰õΩ |^Œú q~Àkè. 169. "å_»∞ q∞=∞‡efl ˆH=ÅO K≥_»∞ "≥·Ñ¨Ù, hu
ÉÏÇ¨Ïº`« "≥·Ñ¨Ù Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê`å_»∞. ^Õ=Ùx QÆ∞iOz g∞ˆH=∂„`«O `≥eÜ«∞x
q+¨Ü«∂Å#∞ PÜ«∞# ¿Ñ~° K≥Ñ¨Ê=∞x q∞=∞‡efl „¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ_»∞. 170. '^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx J#∞ãïOK«O_ç— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞, '"Õ∞=Ú
=∂ `å`«Å∞ `«O„_»∞Å =∂~åæ<Õfl J#∞ãï™êÎ=∞—x "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞.
Uq∞\©, "åi `å`«Å∞ `«O„_»∞Å∞ Jq"Õ‰Ωõ Å∞, =∂~°qæ Ç‘Ï#∞Öˇ#· Ñ¨Ê\˜H© ("åi<Õ
J#∞ãï™êÎ~°@<å)?
171. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å LÑ¨=∂#O Ñ¨â◊√=ÙÅ "≥#∞Hõ ˆHHõÅ∞ ÃÑ>Ëì,
JiKÕ =ºH˜Î ÖÏO\˜k. ˆHHõ#∞, J~°∞Ñ¨Ù#∞ q#@O `«Ñ¨Ê Jq Ug∞ J~°÷O
KÕã¨∞HÀÖË=Ù. "å~°∞ K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞, „QÆ∞_ç¤"å~°∞. "å~°∞ ÉÁuÎQÍ
„QÆÇ≤ÏOK«~°∞.
172. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·"åxfl P~åkèOKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ
"Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# Ñ¨q„`«=∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ u#O_ç. ^≥"· åxH˜ Hõ$`«[`˝ Å« ∞
`≥Å∞ÑÖ_ç. 173. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ =∞$`« [O`«∞=ÙÅ#∞, ~°HÍÎxfl, ÑÖk
=∂O™êxfl ^≥·"Õ`«~°∞Å ¿Ñ~° LK«ÛiOK«|_ç# ^•xx =∂„`«"Õ∞ x¿+kèOKå_»∞.
Z=~°~Ú<å QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ñïã≤÷uÖ’, =∞‰õΩ¯= K«∂Ñ¨‰õΩO_®, Ç¨Ï^Œ∞Ì
g∞~°‰õΩO_® H˘kÌQÍ uO>Ë Jk áêÑÖ HÍ^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ
"å_»∞, *Ïe K«∂¿Ñ"å_»∞.
174. ^Õ=Ù_»∞ `«# „QÆO^äŒOÖ’ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# q+¨Ü«∂xfl
^•zÃÑ>Ëì"å~°∞, ^•xx H˘kÌáê\˜ =¸ÖÏºxH˜ J=Ú‡‰õΩ<Õ"å~°∞, `«=∞
á⁄@ìÅ#∞ Jyfl`À xOÑ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ^Õ=Ù_»∞ "åi`À
=∂\Ï¡_»@O QÍh, "åix Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°K«@O QÍh KÕÜ«∞_»∞. "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°
=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok. 175. gˆ~ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixH˜ |^Œ∞Å∞QÍ =∂~°æ
„Éèí+¨ì`åfixfl, Hõ∆=∂Ñ¨}‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ tHõ∆#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤#"å~°∞.
Z@∞=O\˜ Jyflx P„â◊~ÚOKå~°∞ "å~°∞! 176. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^ŒO>Ë,
^Õ=Ù_≥·`Õ `«# „QÆO^ä•xfl ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. HÍx "å~°∞
2. JÖò |Y~° 41
„QÆO^äŒOÖ’ #∞O_ç J<ÕHõ ^•~°∞Å∞ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞ ÑÖ`«O <≥yæOK«∞HÀ=

\ÏxH˜ |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
177. g∞~°∞ g∞ =ÚMÏÅ#∞ `«∂~°∞ÊHÀ ÖËHõ Ñ¨_=» ∞~°HÀ „uÑ¨CHÀ=@"Õ∞
ã¨`å¯~°ºO HÍ^Œ∞. ã¨`å¯~°ºO JO>Ë =∞x+≤ ^≥·"åhfl, JOu=∞k<åhfl,
^≥·=^Œ∂`«Å#∞, ^≥·=„QÆO^ä•hfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∂ qâ◊fiã≤OK«@O. ^≥·= „Ñ¨ã¨#fl`«
xq∞`«ÎO |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, J<å^äŒÅ‰õΩ, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞Å‰õΩ,
Ü«∂zOKÕ "åiH˜ ^èŒ<åxfl W=fi@O. ÉÏxã¨Å q=ÚH˜ÎÔH· ^èŒ# =ºÜ«∞O
KÕÜ«∞@O. WOHÍ #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OKåe, [HÍ`ü K≥e¡OKåe. KÕã≤#
"åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~åÛe. ÖËq∞Ö’, ÉÏ^èŒÖ’¡, áÈ~å@ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨Ç¨Ï#
ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈OKåe. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨`«ºãÖ^èŒ∞Å∞. WÖÏO\˜"åˆ~
^≥·=cèuÑ¨~°∞Å∞.
178. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! Ç¨Ï`«∞Å „Ñ¨fHÍ~° <åºÜ«∞O (d™êãπ) g∞ÃÑ·
qkèQÍ KÕÜ«∞|_çOk – ã¨fi`«O„`«∞xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ ã¨fi`«O„`«∞}˜‚, ÉÏxã¨‰õΩ
|^Œ∞Å∞QÍ ÉÏxã¨#∞, „ã‘ÎH˜ |^Œ∞Å∞QÍ „ã‘Îx. XHõ"Õà◊ Ç¨Ï`«∞x ™È^Œ~°∞_»∞
Ç¨ÏO`«‰õΩxH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ_ç`Õ, J`«#∞ =∞Ozx J#∞ãïã¨∂Î L`«Î=∞ suÖ’
(~°HõÎ â◊√Å¯O) K≥e¡OKåe. Wk g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç „Ñ¨™êkOK«|_ç#
~å~Úf =∞iÜ«Ú HÍ~°∞}ºO. WHõ nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å
Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i „Ñ¨=iÎ¿ãÎ, J`«xH˜ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
179. F |∞kú=∞O`«∞ÖÏ~å! „Ñ¨fHÍ~° <åºÜ«∞O (d™êãπ)Ö’ g∞‰õΩ r=#O
LOk. `«^•fi~å<Õ g∞~°∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞. 180. g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å
=∞~°} ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞,ÿ J`«#∞ `«# "≥#∞Hõ Pã≤xÎ =^Œe"≥à√◊ `«∞#fl@¡~Ú`Õ,
J`«#∞ L`«=Î ∞ suÖ’ `«# `«e^¡ OŒ „_»∞Å ¿Ñ~°, |O^è∞Œ =ÙÅ ¿Ñ~° qÅ∞¡ „"åÜ«∞@O
qkèQÍ x~°~‚ ÚOK«|_çOk. ^≥"· åxH˜ ÉèÜí ∞« Ñ¨_"Õ å~°∞ WÖÏ KÕÜ∞« @O `«ÑÊ¨ xãï.
181. gÅ∞<å=∂#∞ q#fl `«~åfi`« Z=~°~Ú<å ^•xx =∂iÛ"Õ¿ãÎ P áêÑÖ
=∂iÛ#"åxˆH K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞,
ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_»∞. 182. qÅ∞¡ „"å¿ã"å_»∞ Ñ¨Há∆õ ê`«O`À =º=Ç¨ÏiOKå_»<À
ÖË^• J<åºÜ«∞O KÕâß_»<À Z=iHõ~Ú<å J#∞=∂#O =¿ãÎ, J`«#∞
ãÖ|Onè‰õΩÅ =∞^èŒº ~år ‰õΩ^Œ∞~°Û@OÖ’ `«Ñ¨C ÖË^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞.
183. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅÃÑ· LÑ¨"åãÖ qkèOK«|_ç#>Ë¡
g∞ÃÑ· ‰õÄ_® qkèOK«|_çOk – `«^•fi~å g∞Ö’ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ [xOKÕ J=HÍâ◊O
LOk. 184. ÖˇH¯˜ OK«^yŒ # H˘xfl k<åÅ∞ =∂„`«"∞Õ . =∞i g∞Ö’ Z=~°~Ú<å
"åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞QÍ<À, „Ñ¨Ü«∂}OÖ’<À LO>Ë "Õˆ~ k<åÅÖ’ P ÖˇHõ¯#∞
Ñ¨ÓiÎKÕã¨∞HÀ"åe. =∞Ô~=~°~Ú<å Ju Hõ+¨ìg∞‡^Œ LO_»=Åã≤=¿ãÎ, JÖÏO\˜
"å~°∞ XHõ LÑ¨"å™êxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ (ÑïÇ¨~°OQÍ, Ñ¶≤kÜ«∂QÍ) XHõ
x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ Éè’[#O ÃÑ\Ïìe. =∞Ô~=~°~Ú<å JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯"Õ ã¨^•K«~°}
KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë Jk J`«xˆH "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© g∞~°∞
QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ g∞~°∞ LÑ¨"åãÖ áê\ÕK«@"Õ∞ g∞‰õΩ „âıÜ≥∂
^•Ü«∞HõO. 185. ~°=∞*Ï<£ <≥Å – JO^Œ∞Ö’<Õ Y∞~üP<£ J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞
|_çOk. Jk =∂#=ÙÅO^ŒiH© =∂~°æ^Œi≈x. =∂~°æO K«∂¿Ñ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
x^Œ~°≈<åÅ∞ JO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú. WOHÍ Jk ã¨`«ºã¨`åºÅ#∞ „Ñ¨ã¨∞Êù@O
KÕ¿ã w@∞~å~Ú. HÍ|\˜ì g∞Ö’ D <≥Å#∞ á⁄Ok#"å~°∞, ^•x LÑ¨"å™ê
Å∞O_®e. "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞QÍ L#fl"å~°∞ ÖË^• „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ L#fl"å~°∞, W`«~°
k<åÅÖ’ D ÖˇHõ¯#∞ Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∂e. ^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ ™œÅÉèÏºxfl
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. q∞=∞‡efl Hõ+Ãì̈ Ñ\ÏìÅ#fl L^ÕâÌ O◊ PÜ«∞#‰õΩ ZO`«=∂„`«O
ÖË^Œ∞. g∞~°∞ D (LÑ¨"å™êÅ) ÖˇHõ¯#∞ Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∞_®xH˜, ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤#O^Œ∞‰õΩQÍ#∞ g∞~°∞ ^Õ=Ùx Ñ¶¨∞#`«#∞ H˘xÜ«∂_»\ÏxH˜, WOHÍ –
g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ Hõ$`«A˝Öˇ· LO_»\ÏxH˜ PÜ«∞# g∞‰õΩ D "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞
HõeÊOKå_»∞.
186. <å ^•ã¨∞Å∞ <å QÆ∞iOz x#∞fl „Ñ¨tflOz#Ñ¨Ù_»∞, <Õ#∞ KåÖÏ
ã¨g∞ÑÖÖ’ L<åfl#h, Ñ≤eKÕ"å_»∞ ##∞fl Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞, J`«x Ñ≤Å∞Ñ¨Ù‰õΩ
ã¨=∂^è•#O W™êÎ#x "åiH˜ K≥Ñ¨C. HÍ|\˜ì "å~°∞ <å P[˝#∞ t~°™ê=
Ç≤ÏOKåe. ##∞fl qâ◊fiã≤OKåe. `«^•fi~å<Õ "å~°∞ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
á⁄O^Œ∞`å~°∞. 187. LÑ¨"åã¨ HÍÅOÖ’x ~å„uÑ¨Ó@ g∞~°∞ g∞ ÉèÏ~°ºÅ`À
2. JÖò |Y~° 43
~°uÖ’ áêÖÁæ#@O g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕÜ«∞|_çOk. "å~°∞ g∞‰õΩ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞.

g∞~°∞ "åiH˜ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞. g∞~°∞ P`«‡„^ÀÇ¨xH˜ áêÅÊ_»∞`«∞#fl ãÖQÆu ^Õ=ÙxH˜
`≥eã≤áÈ~ÚOk. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# g∞ÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. q∞=∞‡efl
=∞xflOKå_»∞. HÍ|\˜ì WHõ #∞Oz g∞~°∞ g∞ ÉèÏ~°ºÅ`À ~°q∞OK«O_ç. ^Õ=Ù_»∞
g∞‰õΩ ~åã≤ÃÑ\ì̃# ^•xx J<Õfi+≤OK«O_ç. LëÈ^ŒÜ«∞Ñ¨Ù `≥Å∞Ñ¨Ù, ~å„u #Å∞Ñ¨Ù
#∞O_ç „Ñ¨ã¨∞Êù@O JÜÕ∞º=~°‰õÄ u#O_ç, „`åQÆO_ç. P `«~°∞"å`« ~å„u
pHõ\ ˜ Ñ¨_Õ=~°‰õÄ LÑ¨"åãÖ LO_»O_ç. g∞~°∞ =∞ã≤˚^Œ∞ÅÖ’ 'U`≥HÍÑ¶π— (nHõ∆)
áê\˜ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ g∞ ÉèÏ~°ºÅ`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨HõO_ç. Wq ^Õ=Ù_»∞
x~åúiOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞. HÍ|\˜ì "å\˜ ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® áÈHõO_ç. D
q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«# P^ÕâßÅ#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞ – "å~°∞
*Ï„QÆ`«ÎÑ¨_®Åx!
188. g∞~°∞ XHõi ™⁄=Ú‡#∞ =∞~˘Hõ~∞° J^è~Œ ‡° OQÍ ™êfiÇ¨ KÕÜ∞« HõO_ç.
W`«~°∞Å ™⁄=Ú‡Ö’x H˘O`« ÉèÏQÆO J„Hõ=∞OQÍ u<Õ L^ÕÌâ◊O`À P
=º=Ç¨~åxfl JkèHÍ~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈHõO_ç. Jk (J<åºÜ«∞O J#fl
ãÖQÆu) g∞‰õÄ `≥eã≤O^Õ.
189. "å~°∞ x#∞fl <≥Å=OHõ ^Œâ◊Å QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. Jq
„Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ, Ç¨Ï*ò˚ HÍÅO H˘~°‰õΩ x~åúiOK«|_ç# "Õà◊Åx "åiH˜ K≥Ñ¨C.
g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’H˜ HõÑ¨CÃÑ· #∞O_ç ~å=@O Ñ¨Ù}ºHÍ~°ºO HÍ^Œ∞, ^≥·=cèu`À
=∞ã¨Å∞HÀ=@"Õ∞ Jã¨Å∞ Ñ¨Ù}ºHÍ~°ºO. HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’H˜ `«Å∞Ñ¨ÙÅ
QÆ∞O_®<Õ ~°O_ç. ^≥·=cèux Hõey LO_»O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Œ=K«∞Û. 190. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ g∞`À áÈ~å_Õ "åi`À g∞~°∂ áÈ~å_»O_ç.
HÍx q∞ug∞~°HõO_ç. q∞ug∞ˆ~ "åix ^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞. 191. "å~°∞
ZHõ¯_» `å~°ã¨Ñ¨_ç<å =kèOK«O_ç. "å~°∞ q∞=∞‡efl "≥à◊§Q˘\˜ì# KÀ@∞ #∞O_ç
g∞~°∞ ‰õÄ_® "åix "≥à◊§Q˘@ìO_ç. Ñ‘_»# (Ñ¶≤`åfl) #~°ãÖÇ¨~°O Hõ<åfl
f„="≥∞ÿ#k. '=∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞— (HÍÉÏ Ñ¨q„`« PÅÜ«∞O) ^ŒQÆæ~° g∞~°∞ "åi`À
Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞HõO_ç. J~Ú`Õ "å~°∞ QÆ#Hõ g∞ÃÑ· HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi`Õ,
JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ ãÖÇ¨ÏiOK«=K«∞Û. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ `«y# âßã≤Î W^Õ.
192. =∞i "å~°∞ QÆ#Hõ ^•iH˜ =¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_»∞. 193. "ÕkèOÑ¨Ù (Ñ¶≤`åfl) ã¨^Œ∞Ì=∞}˜ˆQ^•HÍ, ^≥·=^èŒ~°‡O
<≥ÅH˘<Õ^•HÍ "åi`À áÈ~å@O ™êyOK«O_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ `«=∞ ^Œ=∞#
hux =∂#∞‰õΩO>Ë, "åiÑ¨@¡ Hõiî#OQÍ „Ñ¨=iÎOK«‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ
^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ =∂„`«O ^ŒO_çOK«=K«∞Û.
194. Ñ¨q„`« =∂ãÖ Ñ¨q„`« =∂™êxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ L#flk.
x¿+^è•[˝Å LÅ¡OÑ¶¨∞#‰õΩ ‰õÄ_® „Ñ¨fHÍ~°O (d™êãπ) LOk. HÍ|\˜ì g∞ÃÑ·
Z=~°<åfl ^•_çKÕ¿ãÎ, "å~°∞ ^•_ç KÕã≤#@∞¡QÍ<Õ g∞~°∞ ‰õÄ_® "åiÃÑ·
Z^Œ∞~°∞^•_ç KÕÜ«∞O_ç. J~Ú`Õ D ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ ^≥·=cèu`À =∞ã¨Å∞HÀ"åe
ã¨∞=∂! ^Õ=Ù_»∞ ^≥·=ÉèíH˜ÎÑ¨~åÜ«∞}∞Å‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»#fl q+¨Ü«∂xfl
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 195. ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ìO_ç. KÕ*Ë`«∞ÖÏ q∞=∞‡efl
g∞~°∞ <åâ◊#O KÕã¨∞HÀHõO_ç. LÑ¨HÍ~°O KÕã≤<å L`«Î=∞ suÖ’<Õ KÕÜ«∞O_ç.
L`«Î=∞ suÖ’ LÑ¨HÍ~°O KÕ¿ã"åix ^Õ=Ù_»∞ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
196. Ç¨Ï*ò˚, L„=∞ÇπÏÅ#∞ ^Õ=Ùx („Ñ¨ã¨#fl`«) H˘~°‰õΩ <≥~°"Õ~°ÛO_ç.
XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ J=~À^èŒO Z^Œ∞Ô~·`Õ, g∞ ^ŒQÆæ~°∞#fl Y∞~åƒh Ñ¨â◊√=Ù<Õ
ã¨=∞iÊOK«O_ç. Y∞~åƒh Ñ¨â◊√=Ù ^•x ™ê÷<åxH˜ KÕ~°∞HÀ#O`«=~°‰õÄ
t~À=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞HÀHõO_ç. g∞Ö’ Jã¨fiã¨÷`«‰õΩ Ö’<≥·#"å~°∞ ÖË^•
`«ÅÖ’ ÉÏ^èŒ L#fl"å~°∞ (t~À=ÚO_»#O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë)
ÑïÇ¨~°OQÍ LÑ¨"åãÖ LO_»@"≥∂, ^•#O W=fi@"≥∂, Y∞~åƒh W=fi@"≥∂
KÕÜ«∂e. `«~°∞"å`« „Ñ¨âßO`« Ñïã≤÷u U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞, Z=~°~Ú<å Ç¨Ï*ò˚
(HÍÅO) =~°‰õÄ L„=∞ÇπÏ ÅaÌ á⁄O^Œ^Œe¿ãÎ, JÖÏO\˜"å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ L#fl
Y∞~åƒh (Ñ¨â◊√=Ù)x ã¨=∞iÊOK«∞HÀ"åe. Y∞~åƒh ã¨=∞iÊOK«ÖËx"å~°∞ Ç¨Ï*ò˚
k<åÅÖ’ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ LÑ¨"åãÖ áê\ÕKåe. WO\˜H˜ uiy =zÛ#
`«~°∞"å`« U_»∞ ~ÀAÅ∞ LÑ¨"åãÖ LO_®e. Wq Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨k ~ÀAÅ=Ù
`å~Ú. =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ x=ã≤OK«x =ºH˜ÎH˜ =∂„`«"Õ∞ Wk
=iÎã∞¨ OÎ k. ^≥"· åxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO_»O_ç. ^Õ=Ù_»∞ Hõi#î OQÍ tHÕ∆ KÕ"å_»#fl
ãÖQÆux `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 197. Ç¨Ï*ò˚ <≥ÅÅ∞ x~åúi`«"≥∞ÿ L<åfl~Ú. HÍ|\˜ì
2. JÖò |Y~° 45
D <≥ÅÅÖ’ Ç¨Ï*ò˚ KÕÜ«∂Åx ãÖHõeÊOK«∞‰õΩ#fl =ºH˜Î – Ç¨Ï*ò˚ ã¨=∞Ü«∞OÖ’

– ~°u„H©_»Å‰õΩ, áêÑ¨ q+¨Ü«∂Å‰õΩ, Ñ¶¨∞~°¬}Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. g∞~°∞
U =∞Oz Ñ¨xKÕã≤<å ^•xx ^Õ=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. „Ñ¨Ü«∂} ™ê=∞„yx
ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀO_ç. J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ™ê=∞„y ^≥·=cèu =∂„`«"Õ∞. F q"ÕHõ=O
`«∞ÖÏ~å! <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
198. (D ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ) g∞~°∞ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù J#∞„QÆÇ¨ xfl J<Õfi+≤Oz<å
`«Ñ¨CÖË^Œ∞. =∞i g∞~°∞ J~°á¶ê`ü #∞O_ç =∞~°e =ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ '=∞+πJˆ~
Ç¨Ï~å"£∞— ^ŒQ~æÆ ° ^≥"· åxfl ã¨‡iOK«O_ç. PÜ«∞# ã¨∂zOz# q^èOŒ QÍ<Õ PÜ«∞xfl
ã¨‡iOK«O_ç. Ö’QÆ_» g∞~°∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. 199. `«~°∞"å`«
g∞~°∞, „Ñ¨[Å∞ =∞~°ÖË KÀ@∞ #∞O_Õ `«"åÑ¶π H˘~°‰õΩ =∞~°ÅO_ç. ^≥·"åxfl
Hõ∆=∂Ñ¨} HÀ~°∞HÀO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ>Ëì"å_»∞,
Hõ~∞° }ÕKÕ"å_»∞. 200. Ç¨Ï*ò̊ „H˜Ü∞« Åhfl <≥~"° iÕ Û#g∞^Œ@ ^≥"· åxfl ã¨‡iOK«O_ç,
g∞~°∞ g∞ `å`«=Ú`åÎ`Å« #∞ Ñ¨Ó~°fiO *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã#≤ >Ë,¡ JO`«HOõ >Ë JkèHOõ QÍ<Õ
^≥·"åxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. [#∞ÅÖ’ XHõ_»∞, '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂‰õΩ D
Ö’HõOÖ’<Õ „Ñ¨™êkOK«∞— Jx JO\Ï_»∞. JÖÏO\˜"åxH˜ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ Ug∞
ÅaèOK«^Œ∞. 201. "åiÖ’ XHõ_»∞ WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩO\Ï_»∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂!
=∂‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂ "Õ∞Å∞#∞ „Ñ¨™êkOK«∞, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ "Õ∞Å∞#∞
„Ñ¨™êkOK«∞. =∞=Ú‡ Jyfl Ü«∂`«# #∞O_ç HÍáê_»∞.— 202. WÖÏO\˜ "åiˆH
"åi ãÖáê^Œ##∞|\˜ì "åi "å\Ï Åaèã¨∞ÎOk. ^Õ=Ù_»∞ KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ
ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ#∞<åfl_»∞. 203. QÆ}hÜ«∞=∞~Ú# P k<åÅÖ’ ^≥·"åxfl
ã¨‡iOK«O_ç. Z=~°~Ú<å "Õy~°Ñ_¨ ç ~Ô O_»∞ k<åÅÖ’<Õ =∞HÍ¯‰õΩ uiy =zÛ<å
J`«xÃÑ· ZÖÏO\˜ ^À+Ö ÖË^Œ∞. =∞Ô~=~°~Ú<å Py LO>Ë J`«xÃÑ· ‰õÄ_®
ZÖÏO\˜ áêÑÖ ÖË^Œ∞. Wk ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ "åiH˜ KÕÜ«∞|_Õ ã¨∂K«#.
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»O_ç. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! g∞~°O`å PÜ«∞# =^ŒÌˆH
ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞.
204. [#∞ÅÖ’x XHõ_»∞ K≥¿ÑÊ =∂@Å∞ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’
x#∞fl JÅiOK«=K«∞Û. "å_»∞ `«# =∞#ã¨∞Ö’ L#fl =∂@‰õΩ ^≥·"åxfl ™êH˜∆QÍ
ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. x*ÏxH˜ "å_»∞ [QÆ_®Å=∂i. 205. "å_»∞ "≥#∞u~°QÆQÍ<Õ
Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ìOKÕ, ÑÖ@Å#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã, „áê}∞Å‰õΩ JÑ¨HÍ~°O
`«ÅÃÑ>Ëì „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ LO\Ï_»∞. ^Õ=Ù_≥·`Õ HõÖ’¡ÖÏxfl ZO`«=∂„`«O
W+¨ìÑ¨_»_»∞. 206. '^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞— Jx "å_ç`À J#flÑ¨C_»∞, "å_ç
|_®~Ú "å}˜‚ áêÑÖÃÑ·<Õ u+¨ª"Õ¿ãÖÏ KÕã¨∞ÎOk. JÖÏO\˜ "å_çH˜ #~°HõO
KåÅ∞. J^≥O`À K≥_»¤ x"åã¨ ã¨÷ÅO. 207. ^≥·= „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ J<Õfi+≤OKÕ
Hõ$+≤Ö’ `«# „áê}Ïxfl Ñ¨}OQÍ ÃÑ>Ëì"å_»∞ ‰õÄ_® „Ñ¨[ÅÖ’ L<åfl_»∞.
^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å Ñ¨@¡ J#O`«=∞~Ú# Hõ~°∞}QÆÅ"å_»∞.
208. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! W™ê¡OÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç. Ã+·`å<£
J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÅÖ’ #_»=HõO_ç. "å_»∞ g∞‰õΩ |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù. 209. g∞
=^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# P^è•~åÅ∞ =KÕÛã≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞~°∞ QÆ#Hõ
_ÀÖÏÜ«∞=∂<åxH˜ Ö’#=Ù`Õ, ^Õ=Ù_»∞ ã¨~fi° â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»x
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 210. Uq∞\©, ^Õ=Ù_»∞ "Õ∞Ñ¶∂¨ Å h_»Ö’ ky=zÛ, ^≥=· ^Œ∂`«Å∞
‰õÄ_® U`≥Oz =º=Ç¨~åxfl `ÕÖÏÛÅx "å~°∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~å? ã¨=∞ã¨Î
=º=Ç¨~åÅ∞ (f~°∞Ê xq∞`«ÎO) ^Õ=Ùx =^ŒÌˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~Ú.
211. W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u "åix J_»QÆO_ç, "Õ∞=Ú "åiH˜ Z<≥flxfl
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ∞ WKåÛ"≥∂! ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO `«# =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#
Ñ≤=∞‡@ ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å ^•xx `å~°∞=∂~°∞ KÕ¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»x =∞~°∞=~å^Œ∞. 212. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å ^Œ$+≤ìÖ’
„áêÑÖzHõ rq`«O JO^ŒOQÍ, PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ KÕÜ«∞|_çOk. "å~°∞
qâ◊fiã≤Oz# "åiÃÑ· "≥H˜eQÍ #=Ùfi`«∞<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å∞
„Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "åiHõ<åfl ZO`À L#fl`« ã≤÷uÖ’ LO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞
HÀi# "åiH˜ ÖˇHõ¯ÖË#O`« r=<Àáêkèx „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
213. =∂#=ÙÅO`å XˆH ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ LO_Õ"å~°∞. "å~°∞
qÉèËkOK«∞HÀ=@O =Å¡ ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ"å~°∞QÍ,
ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"å~°∞QÍ KÕã≤ ÑÖáê_»∞. „Ñ¨[Å∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∂ÅÃÑ·
f~°∞Ê KÕÜ∞« \ÏxH˜, "åi "≥O@ ã¨`º« |^Œ=ú ∞~Ú# „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*âË ß_»∞.
2. JÖò |Y~° 47
D qÉèË^•Å∞ ã¨$+≤ìOz# "åÔ~=~À HÍ^Œ∞, ã¨`«ºO „Ñ¨™êkOK«|_ç#"åˆ~,

`«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂K«#Å∞ =zÛ# g∞^Œ>Ë "å~°∞
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ÑÖ`åÅ‰õΩ áÈ~Ú `«Ö’^•i Ñ¨\Ïì~∞° . J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞[˝`À
"å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞OÖ’ qâßfiã¨∞Å‰õΩ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤Ï™êÎ_»∞. 214. Uq∞\©, g∞~°∞ ã¨fi~°æOÖ’ W>Ëì „Ñ¨"ÕtOK«QÆÅ=∞x
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å? Ü«∞^•~å÷xH˜ g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ Z^Œ∞Ô~·# Ñïã≤÷`«∞Å∞ g∞HÕHÍ
Z^Œ∞~°=<ÕÖË^Œ∞. "åÔ~<Àfl HõëêìÅ‰õΩ F~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. ÉÏ^èŒÅ∞ ÉèíiOKå~°∞.
f„=OQÍ ‰õΩkÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. z=iH˜ (P ÉÏ^èŒÅ‰õΩ `åà◊ÖËHõ) „Ñ¨=HõÎÅ∞,
"åi`À áê@∞ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞, 'WO`«H© ^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞O ZÑ¨C_˘ã¨∞ÎOk?—
J<Õ"å~°∞. q#O_ç! ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O Ju KÕ~°∞=Ö’<Õ LOk.
215. `å"Õ∞O Y~°∞ÛÃÑ\Ïìe? Jx „Ñ¨[Å∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : g∞ˆ~O Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å JO^Œ∞Ö’ g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ, g∞ ã¨g∞Ñ¨
|O^è∞Œ =ÙÅ‰õΩ, J<å^äÅŒ ‰õΩ, JQÆ`º« Ñ¨~∞° Å‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞Å‰õΩ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO@∞Ok.
g∞ˆ~q∞ Y~°∞ÛKÕã<≤ å, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. 216. Ü«Ú^ŒOú
KÕÜ«∞@O g∞ÃÑ· qkèQÍ KÕÜ«∞|_çOk – Jk g∞‰õΩ Hõ+¨ìO JxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H©.
XHõ q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ ã¨Ç≤ÏOK«HõáÈ=K«∞Û, HÍx J^Õ g∞ áêe@ â◊√ÉèíHõ~°O
HÍ=K«∞Û. JÖÏˆQ XHõ q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ ZO`«QÍ<À W+¨ìÑ¨_»=K«∞Û. HÍx
J^Õ g∞ áêe@ Ç¨xHõ~°O HÍ=K«∞Û. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.
217. x+≤^Œú (Ñ¨q„`«) =∂ãÖÖ’ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞@O QÆ∞iOz „Ñ¨[Å∞
x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åi`À J#∞ : JO^Œ∞Ö’ (x+≤^Œú=∂ãÖÖ’) Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞@O KåÖÏ f„==∞~Ú# q+¨Ü«∞O. HÍx ^≥·==∂~°æO #∞O_ç PÑ¨@O,
^≥·"åxfl u~°ã¨¯iOK«@O, =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ #∞O_ç PÑ¨@O, JHõ¯_»
x=ã≤OKÕ"åix JHõ¯}∞‚Oz "≥à◊§Q˘@ì_»O ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ WO`«Hõ<åfl
f„==∞~Ú# JÑ¨Kå~°O. Ñ‘_»# (Ñ¶≤`åfl) #~°ãÖÇ¨~°O Hõ<åfl Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ#k.
"åiˆH QÆ#Hõ J=HÍâ◊O zH˜¯`Õ q∞=∞‡efl g∞ ^èŒ~°‡O #∞O_ç =∞~°ÖËÛ=~°‰õÄ
g∞`À áÈ~å_»∞`«∂<Õ LO\Ï~°∞. g∞Ö’ QÆ#Hõ Z=_»~Ú<å `«# ^èŒ~°‡O #∞O_ç
uiyáÈ~Ú, Jqâßfiã¨ ã≤÷uÖ’ K«xáÈ`Õ, JÖÏO\˜"åi Hõ~°‡Åhfl WÇ¨ÏÑ¨~å
ÅÖ’ =º~°ú"≥∞ÿáÈ~Ú#>Ë¡. WÖÏO\˜"å~°∞ #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu J=Ù`å~°∞.
"å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. 218. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz, Ç≤Ï„[`ü
KÕã≤#"å~°∞ (=Åã¨áÈ~Ú#"å~°∞), ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç#"å~°∞ – WÖÏO\˜
"åˆ~ ^≥·= Hõ\ÏH∆ÍxH˜ JÉèíº~°∞úÅ∞. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞, Hõ$áêHõ~°∞_»∞.
219. „Ñ¨[Å∞ x#∞fl =∞^Œºáê#O, E^ŒO QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
"åiH˜ K≥Ñ¨C : D Ô~O_çO\˜Ö’#∂ ÃÑ^ŒÌ áêÑÖ LOk, „Ñ¨[Å‰õΩ H˘xfl
ÖÏÉèÏÅ∂ L<åfl~Ú. J~Ú`Õ g\˜ ÖÏÉèÏÅHõ<åfl áêÑ¨"Õ∞ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌk.
`å"Õ∞O Y~°∞ÛÃÑ\Ïìe? Jx "å~°∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. WÖÏ J#∞ : 'g∞
J=ã¨~åÅ‰õΩ áÈQÍ q∞ye#k.— g∞~°∞ PÖ’zOKÕ@O^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ ^Õ=Ù_»∞
D q^èŒOQÍ `«# P[˝Å#∞ g∞‰õΩ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl_»∞ – 220 – „Ñ¨ÑÖK«O
QÆ∞iOz, Ñ¨~°Ö’HõO QÆ∞iOz ‰õÄ_®! WOHÍ "å~°∞ x#∞fl `«O„_çÖËx a_»¤Å
QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : ''"åi HÀãÖ UO KÕã≤<å "åi
ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ ^Œ$+≤Ü ì ∞« O^Œ∞OK«∞HÀ=@O =∞Ozk. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ "åix g∞`À
KÕ~°∞Û‰õΩO>Ë "å~°∂ g∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞ÖË. K≥_»Q˘>Ëì"å_≥=_À, K«Hõ¯k^ÕÌ"å_≥=_À
^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl HõëêìÖ’¡ Ñ¨_»"Õ¿ã"å_Õ.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, Ü«ÚH˜ÎÑ¨~°∞_»∞.
221. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ# KÕ¿ã „ã‘ÎÅ∞ qâ◊fiã≤OK«#O`« =~°‰õÄ "åix
q"åÇ¨ÏO (xHÍÇπÏ) KÕã¨∞HÀHõO_ç. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩ~åÅ~Ú# „ã‘Î g∞‰õΩ
#zÛ<åã¨ˆ~ P"≥∞HõO>Ë qâßfiã¨∞~åÖˇ·# XHõ ÉÏxã¨ „ã‘Î "Õ∞Å∞. g∞ „ã‘ÎÅ#∞
|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ WzÛ q"åÇ¨ÏO KÕÜ«∞HõO_ç – "å~°∞
qâ◊fiã≤Oz =Úã≤O¡ Å∞ HÍ#O`«=~°‰Ωõ ! ã¨fi`«O„`«∞_≥#· XHõ |Ç¨ï^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ _»∞
g∞‰õΩ #zÛ#Ñ¨Ê\˜H© J`«xHõ<åfl qâßfiã≤ J~Ú# ÉÏxã¨ q∞#fl. "å~°∞
(q∞=∞‡efl) #~°HÍyfl "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍQÍ† ^Õ=Ù_»∞ `«# z`«ÎO`À
(q∞=∞‡efl) ã¨fi~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, `«# Hõ∆=∂Ñ¨} "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. „Ñ¨[Å∞
QÆ∞}áê~îO° „QÆÇÏ≤ OKåÅx PÜ«∞# `«# P^ÕâßÅ#∞ "åiH˜ qÑ¨ÙbHõiã¨∞<Î åfl_»∞.
222. "å~°∞ x#∞fl |Ç≤Ï+¨µì ã≤÷u QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜
2. JÖò |Y~° 49
K≥Ñ¨C : J^˘Hõ Jâ◊√^•ú=ã¨÷. P Jâ◊√^Œú ã≤÷uÖ’ g∞~°∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ

LO_»O_ç. "å~°∞ Ñïâ◊√^ŒúÅ∞ HÍ#O`«=~°‰õÄ "åi =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§HõO_ç. "å~°∞
Ñïâ◊√^Œú`«<˘Ok# `«~°∞"å`«, ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ P^ÕtOz# q^èŒOQÍ "åi=^ŒÌ‰õΩ
"≥à◊§O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_Õ"åix W+¨ìÑ¨_»`å_»∞,
Ñïâ◊√^Œ`ú #« ∞ áê\ÕKÕ"åix „¿Ñq∞™êÎ_∞» . 223. g∞ „ã‘ÅÎ ∞ g∞ ÑÖ@ á⁄ÖÏÅ∞.
g∞~°∞ g∞ á⁄ÖÏÖ’¡H˜ g∞~°∞ W+¨ìÑ¨_ç# q^èŒOQÍ áÈ=K«∞Û. g∞ ã¨fiÜ«∞O
H˘~°‰õΩ =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»O_ç. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. g∞~°∞ PÜ«∞xfl
HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. qâßfiã¨∞Å‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î
qxÑ≤OK«∞.
224. g∞~°∞ Ñ¨Ù}ºHÍ~åºÅ#∞, ^≥·=cèuÑ¨~åÜ«∞}`«#∞, „Ñ¨[Å =∞^èŒº
ã¨Ü≥∂^èŒº ‰õΩ^Œ∞~°Û\Ïxfl =∂#∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊O`À ^Õ=Ùx ¿Ñ~°∞#∞ g∞
„Ñ¨=∂}ÏÅ‰õΩ ÖHõ∆ ºOQÍ ÃÑ@∞ìHÀHõO_ç. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO
`≥eã≤#"å_»∞. 225. g∞~°∞ JãÖHõeÊHõOQÍ KÕã≤# „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ QÆ∞iOz
^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞_»∞. =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞
QÆ∞iOz =∂„`«O PÜ«∞# q∞=∞‡efl `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® xÅn™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ Hõ=∆ ∂je,
ã¨Ç¨Ï#je ‰õÄ_®. 226. `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ =^ŒÌ‰õΩ áÈ=∞x X>Ëìã¨∞‰õΩ#fl "åiH˜
<åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ =~°‰õΩ QÆ_»∞=Ù LOk. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ^•xx LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞
‰õΩO>Ë (=∞~°e=¿ãÎ) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.
227. XHõ"Õà◊ "å~°∞ q_®‰õΩÅ∞ W"åfiÅ<Õ ^Œ$_è» xâ◊ÛÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO>Ë,
^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 228. q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok#
=∞Ç≤Ïà◊Å∞ =¸_»∞ ~°∞`«∞=ÙÅ =~°‰õÄ `«=∞#∞ `å=Ú PÑ≤ LOK«∞HÀ"åe.
"å~°∞ ^≥·"åxfl, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~ J~Ú#@¡~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ "åi
QÆ~åƒùÅÖ’ ã¨$+≤ìOz# ^•xx ^•z LOK«@O "åiH˜ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
D Ö’QÍ "åi`À ~årÑ¨_®Å#∞‰õΩ#fl "åi Éèí~°ÎÅ‰õΩ, `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ uiy
~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO@∞Ok. Éèí~°ÎÅ‰õΩ ÉèÏ~°ºÅÃÑ· Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞#fl>Ë¡ âß„ã¨ÎO
„Ñ¨HÍ~°O ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ ‰õÄ_® "åiÃÑ· Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞<åfl~Ú. HÍHõáÈ`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ
"åiÃÑ· XHÕ`« PkèHõº`« LOk. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~åfikè‰õΩ_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
229. q_®‰õΩÅ∞ (Wã¨∞Î#fl@∞¡) Ô~O_»∞™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKåe.
`«~°∞"å`« xÜ«∞=∂#∞™ê~°O PÑ¨ÙHÀ"åe. ÖË^ŒO>Ë "Õ∞Öˇ·# Ñ¨^ŒúuÖ’ ÃãÅ=Ù
W"åfie. g∞~°∞ "åiH˜ WzÛ L#fl ^•xÖ’ #∞Oz U^Œ~Ú<å "åÑ¨ã¨∞
fã¨∞HÀ=@O g∞‰õΩ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ qkèOz# Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ ‰õΩ
Hõ@∞ì|_ç LO_»ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∞O P ^ŒOÑ¨`«∞e^ŒÌiH© LO>Ë Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O.
"åi~°∞=Ù~°∂ ^Õ=Ù_»∞ x~°~‚ ÚOz# Ñïq∞`«∞Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»Ö~Ë #° fl ÉèÜí ∞« O
g∞‰õΩO>Ë, P ™⁄=Ú‡Ö’ #∞O_ç ÉèÏ~°º #+¨ìÑïÇ¨~°O ~°∂ÑÖÖ’ W¿ãÎ,
"åi~°∞=ÙiÃÑ· ZÖÏO\˜ ^À+Ö ÖË^Œ∞. Wq ^Õ=Ù_»∞ x~åúiOz# J=^èŒ∞Å∞.
"å\˜x g∞i áÈ‰õÄ_»^Œ∞. Z=~°∞ ^Õ=Ùx Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ ^•\˜áÈ`å~À,
JÖÏO\˜"åˆ~ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞. 230. XHõ"Õà◊ J`«<å"≥∞‰õΩ (=¸_»=™êi)
q_®‰õΩeKÕÛ¿ãÎ, WHõ P „ã‘Î J`«xH˜ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ*ÏÅ^Œ∞ – P"≥∞ =∞~À
=ºHÎ̃x q"åÇ¨Ï=∂_ç, J`«#∞ P"≥∞‰õΩ q_®‰õΩe¿ãÎ `«Ñ¨Ê. JÑ¨C_»∞ "åi^ŒÌ~°∂,
^Õ=Ù_»∞ x~åúiOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»QÆÅ=∞#fl #=∞‡HõO LO>Ë
=∞m¡ q"åÇ¨Ï|O^èŒOÖ’ UHõ=∞=@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. Wq ^Õ=Ùx xÜ«∞=∞
x|O^èŒ#Å∞. J~°úO KÕã¨∞HÀQÆÅ "åiH˜ PÜ«∞# g\˜x qÑ¨ÙbHõiã¨∞Î<åfl_»∞.
231. g∞~°∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ q_®‰õΩezÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞ QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü)‰õΩ
KÕ~°∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ, "åix L`«Î=∞ suÖ’ PÑ¨ÙHÀO_ç ÖË^• L`«Î=∞
suÖ’<Õ ÃãÅ=Ù WÑ≤ÊOK«O_ç. "ÕkèOKÕ L^ÕÌâ◊O`À PÑ≤ LOK«∞‰õΩx "åiÃÑ·
^•+‘ìHÍxH˜ X_çQÆ@ìHõO_ç. WÖÏ KÕ¿ã"å_»∞ `«#‰õΩ `å<Õ J<åºÜ«∞O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. ^≥"· å^ÕâßÅ`À K≥ÅQÍ@=∂_»HOõ _ç. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. g∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ xq∞`«ÎO PÜ«∞#
g∞‰õΩ J=`«iOÑ¨*ãË #≤ „QÆO^ä•xfl, q"ÕHõ xkèx („QÆÇÏ≤ OK«O_ç). ^≥=· O Ü≥∞_»Å
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_»O_ç. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO Ziy#"å_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
232. g∞~°∞ g∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ q_®‰õΩezÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞ QÆ_»∞=Ù
(W^ŒÌ`ü)#∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞‰õΩ#fl g∞^Œ@, âß„ã¨ÎO „Ñ¨HÍ~°O Ñ¨~°ã¨Ê~°O W+¨ìÑ¨_ç
`«=∞ Éèí~°ÎÅ#∞ ÃÑO_ç¡ KÕã¨∞HÀ^Œe¿ãÎ "åiH˜ J_»∞¤ `«QÆÅHõO_ç. g∞Ö’ ^≥·"åxfl,
JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"åxH˜ D q^èŒOQÍ LÑ¨^ÕtOK«|_»∞`ÀOk.
2. JÖò |Y~° 51
W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ J`«ºO`« Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ñ¨^Œúu. ^≥·"åxH˜

`≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 233. `«Å∞¡Å∞ `«=∞ a_»¤Å‰õΩ QÆ_»∞=Ù HÍÅO
Ñ¨Ó~°ÎÜÕ∞º =~°‰õΩ áêÅ∞ Ñ¨@ì^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë Ñ¨ÓiÎQÍ Ô~O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ∞
áêÅ∞ Ñ¨\Ïìe. J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ ã¨=Úz`«=∞~Ú# suÖ’ `«Å∞¡Å‰õΩ
J#fl=„™êÎÅ∞ ã¨=∞‰õÄˆ~Û ÉÏ^èŒº`« a_»¤ `«O„_çÃÑ· LO@∞Ok. D q+¨Ü«∞OÖ’
Z=iÃÑ#· ‰õÄ_® â◊HHÎ˜ ˜ q∞Oz# ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨|_»^∞Œ . U `«eh¡ a_»¤ HÍ~°}OQÍ
ÉÏkèOK«@OQÍh, U `«O„_çh J`«x ãÖ`å#O =¸ÅOQÍ Ñ‘_çOK«@O
QÍh KÕÜ«∞~å^Œ∞. W^Õ ÉÏ^èŒº`« "å~°ã¨∞xÃÑ· ‰õÄ_® LO@∞Ok. XHõ"Õà◊
"åi~°∞=Ù~°∂ W+¨Ñì Ó¨ ~°fiHõOQÍ, Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ`À áêÅ∞ q_çÑO≤ KåÅ#∞
‰õΩO>Ë "å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ g∞ a_»¤Å‰õΩ "Õˆ~ „ã‘ÎÅ KÕ`«
áêÅ∞ Ñ¨\ ˜ìOKåÅ#∞‰õΩO>Ë JO^Œ∞Ö’#∂ ^À+Ö ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ xÜ«∞=∂#∞
™ê~°O g∞~°∞ "åiH˜ W=fi=Åã≤# „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl Wã¨∂Î LO_®e. ^Õ=ÙxH˜
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞ Ñ¨#∞ÅxflO\˜h K«∂ã¨∂Î
L<åfl_»∞.
234. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å K«xáÈ~Ú, `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ =^ŒeáÈ`Õ,
P „ã‘ÎÅ∞ `«=∞#∞ `å=Ú <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ Ñ¨k ~ÀAÅ =~°‰õΩ PÑ≤
LOK«∞HÀ"åe. `«~°∞"å`« "å~°∞ `«=∞ QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü)‰õΩ KÕ~°∞‰õΩx, `«=∞
ã¨fiq+¨Ü«∞OÖ’ – âß„ã¨ÎO „Ñ¨HÍ~°O – U x~°‚Ü«∂xH˜ =zÛ<å, ^•xH˜ g∞ÃÑ·
U PˆH∆Ñ¨}Ï ÖË^Œ∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 235. (W^ŒÌ`üÖ’
L#fl) P „ã‘ÅÎ #∞ q"åÇ¨Ï=∂_®Å#fl g∞ L^ÕâÌ ßºxfl "åiH˜ ã¨∂K«<å„áêÜ«∞OQÍ
`≥eÜ«∞*Ëã≤<å ÖË^• g∞ =∞#ã¨∞Ö’<Õ QÀÑ¨ºOQÍ LOz<å Jk g∞‰õΩ ^À+Ö
HÍ^Œ∞. g∞~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "åi QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎq™êÎ~°x ^Õ=ÙxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
J~Ú`Õ g∞~°∞ Ö’áê~ÚHÍiQÍ "åi`À ZÖÏO\˜ J=QÍÇ¨Ï#‰õΩ ~å‰õÄ_»^Œ∞.
g∞~°∞ "åiˆH=∞<åfl K≥Ñ¨Ê^Œe¿ãÎ âß„ã¨ÎO „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ K≥áêÊe. x~åúi`« QÆ_»∞=Ù
(W^Œ`Ì )ü =Úy¿ã=~°‰Äõ xHÍÇπÏ (q"åÇ¨Ï) XÑ¨ÊO^ŒO QÆ∞iOz Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∂xH˜
~åHõO_ç. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! g∞ PO`«~åºÖ’¡ "≥∞kÖË^ŒO`å ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. q#O_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂je,
ã¨Ç¨Ï#je. 236. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ `åHõ‰õΩO_®<Õ, =∞Ç¨Ï~ü ‰õÄ_®
x~åúiOK«x ã≤÷uÖ’<Õ "åiH˜ q_®‰õΩe¿ãÎ, "åi =∞Ç¨Ï~ü QÆ∞iOz g∞ÃÑ·
ZÖÏO\˜ JaèÜ≥∂QÆO LO_»^Œ∞. J~Ú`Õ P#"å~Úf „Ñ¨HÍ~°O "åiH˜ ZO`À
H˘O`« =Ú@ì*ˇÑ¨ÊO_ç. HõÅ"å~°∞ `«=∞ ™ê÷~ÚH˜ `«QÆæ@∞ìQÍ, ¿Ñ^Œ"å~°∞ `«=∞
™È÷=∞`«‰õΩ `«QÆæ@∞ìQÍ W"åfie. ã¨^Œfi~°Î#∞Å‰õΩ Wk J=â◊ºO. 237. g∞~°∞ g∞
„ã‘ÎÅ#∞ =Ú@∞ìHÀHõ=ÚO^Õ q_®‰õΩe¿ãÎ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù g∞~°∞ "åi =∞Ç¨Ï~ü
™⁄=Ú‡#∞ x~åúiOz LO>Ë, g∞~°∞ x~åúiOz# =∞Ç¨Ï~üÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO "åiH˜
K≥eO¡ K«O_ç. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ („ã‘ÅÎ ∞) =∞xflOz =^ŒeÃÑ_ç`Õ ÖË^• q"åÇ¨Ï=Ú_ç
`«# KÕuÖ’ L#fl Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ =∞xflOz#@¡~Ú`Õ – D =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yi
^≥·=ÉèíH˜ÎH˜ KåÖÏ ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#k. Ñ¨~°ã¨Ê~°O B^•~°ºO K«∂Ñ¨\Ïxfl
=∞~°∞=HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞ x~åfiHÍxfl QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
238. #=∂AÅ#∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕÜ«∞O_ç – =ÚYºOQÍ =∞^èŒºÖ’
L#fl #=∂A#∞ HÍáê_»∞HÀO_ç. ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#„=ÚÖˇ· xÅ|_»O_ç.
239. XHõ"Õà◊ „Ñ¨=∂^ŒO á⁄Oz LO>Ë #_»∞ã¨∂Î<À ÖË^• "åÇ¨Ï#OÃÑ·<À
#=∂A KÕÜ«∞O_ç. âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ <≥ÅH˘#fl `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ <ÕiÊ#
q^èŒOQÍ<Õ PÜ«∞xfl ^è•ºxOK«O_ç. <Õ~°ÊHõ=ÚO^Œ∞ ^•x QÆ∞iOz g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞^Œ∞. 240. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å K«xáÈ`«∂, "å~°∞ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞
=^ŒeáÈ`«∞O>Ë, U_®k HÍÅO =~°‰õÄ "åix WO\’¡<Õ LOz, áÈ+¨}Ï
ÉÏ^èºŒ `« =Ç≤ÏOKåÅx "åi QÆ∞iOz qÅ∞¡ „"åÜ«∂e. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ `«=∞O`«@
`å=ÚQÍ WÅ∞¡ q_çz, `«=∞ ã¨fiq+¨Ü∞« OÖ’ ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ U x~°Ü‚ ∞« O QÔ H· ˘<åfl
^•xH˜ g∞~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
241. q_®‰õΩÅ∞ W=fi|_ç# =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ‰õÄ_® ã¨=Úz`« suÖ’ Y~°∞ÛÅ∞
W"åfie. ^≥=· cèuÑ¨~∞° ÅÃÑ· Wk `«ÑÊ¨ xãïQÍ KÕÜ∞« |_çOk. 242. Dq^èOŒ QÍ
^Õ=Ù_»∞ `«# P^ÕâßÅ#∞ g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞ – g∞~°∞ |∞kúQÍ
=∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x.
243. "ÕÅ ãÖYºÖ’ LO_ç ‰õÄ_®, Kå=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç `«=∞ WO_»¡
#∞O_ç Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOK«_®xH˜ ã≤^ŒúÑ¨_ç# "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•?
2. JÖò |Y~° 53
JO^Œ∞ˆH ^Õ=Ù_»∞ "åi`À 'Kå=O_ç— J<åfl_»∞. `«~°∞"å`« "åix =∞m¡

„|uHÕKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∂#=ÙÅ Ü≥∞_»Å J#∞„QÆÇ¨Ïâße. HÍx
"åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ$`«[˝`« K«∂Ñ¨~°∞. 244. ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»O_ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»x, ã¨~°fiO Ziy#"å_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
245. g∞Ö’ ^≥·"åxH˜ =∞Oz ~°∞}O WKÕÛ"å_≥=_»∞? ^•xx PÜ«∞# ÃÑOz,
J`«x H˘~°‰õΩ Z<ÀflÔ~@∞¡ JkèHõO KÕ™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_Õ (r=<Àáêkèx) ‰õΩk™êÎ_»∞,
qHõã≤OÑ¨KÕ™êÎ_»∞. z=iH˜ g∞~°O`å PÜ«∞# =^ŒÌˆH =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
246. Uq∞\©, =¸™ê `«^Œ#O`«~°O W„™ê~¸Öò ãÖ`«uH˜ K≥Ok#
ÃÑ^ŒÌÅ ^èÀ~°}˜ ZÖÏ LO^À h=Ù K«∂_»ÖË^•? '"Õ∞=Ú ^≥·==∂~°æOÖ’
áÈ~å_»\ÏxH˜, =∂ÃÑ· XHõ ~åA#∞ xÜ«∞q∞OK«∞— Jx "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨=HõÎ#∞
HÀi#Ñ¨Ù_»∞, ''f~å g∞‰õΩ Ü«Ú^ŒúO QÆ∞iOz P^ÕtOz#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞
"≥#∞HõO["Õ™êÎˆ~"≥∂!—— Jx J`«#∞ ãÖ^ÕÇ¨ÏÑ¨_®¤_»∞. ^•xH˜ "å~°∞, '"Õ∞=Ú
^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»‰õΩO_® ZÖÏ LO\Ï=Ú? x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú =∂ WO_»¡
#∞O_ç "≥à◊§Q˘@ì|_®¤=Ú. =∂ Ñ≤Å¡Å #∞O_ç q_»nÜ«∞|_®¤=Ú— J<åfl~°∞.
HÍx f~å Ü«Ú^•ú[˝ ~åQÍ<Õ "åiÖ’ H˘kÌ=∞Ok `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O`å
"≥#∞fl K«∂áê~°∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ =º=Ç¨~°O ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 247. '^Õ=Ù_»∞
`åÅ∂`ü#∞ g∞ÃÑ· ~åAQÍ xÜ«∞q∞OKå_»—x P „Ñ¨=HõÎ "åiH˜ K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞,
'=∂ÃÑ· J`«xH˜ ~å[iHõO ZÖÏ ãÖ„Hõq∞ã¨∞ÎOk? Ü«∞^•~å÷xH˜ J`«xHõ<åfl
"Õ∞"Õ∞ ~å[iHÍxH˜ Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å=Ú. J`«x ^ŒQÆæ~° `«y#O`« ãÖÑ¨^Œ
‰õÄ_® ÖË^ŒÜÕ∞º— J#<åfl~°∞. „Ñ¨=HõÎ "åix WÖÏ ã¨=Ú^•~ÚOKå_»∞ :
''^Õ=Ù_»∞ J`«x<Õ g∞ÃÑ· <åÜ«∞‰õΩxQÍ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. *Ï˝#Ñ¨~°OQÍ#∂,
âßs~°HõOQÍ#∂ J`«xˆH PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÍ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜
~å*ÏºkèHÍ~°O W™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê L^•`«∞_Î ∞» , *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞.——
248. "åi „Ñ¨=HõÎ "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : '~åAQÍ `åÅ∂`ü xÜ«∂=∞HÍxH˜
ã¨∂K«#QÍ P ¿Ñ\˜Hõ g∞ =^ŒÌ‰õΩ uiy=ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Ö’ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ x=∞‡à◊O LOk. =¸™ê ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞, Ç¨~°∂<£
‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ =^Œe"≥o§# H˘xfl J=âıëêÅ∞ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú.
P ¿Ñ\˜Hõ#∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "≥∂ã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°~Ú`Õ
WO^Œ∞Ö’ g∞‰õΩ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«# LOk.—
249. `åÅ∂`ü Ãã<· åºxfl fã¨∞‰õΩx |Ü«∞Å∞^Õi#Ñ¨Ù_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞:
''^Õ=Ù_»∞ XHõ HÍÅ∞= ^•fi~å q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆OK«É’`«∞<åfl_»∞. K«∂_»O_ç!
JO^Œ∞Ö’x h~°∞ „`åy#"å_»∞ <å "å_»∞ HÍ_»∞. „`åQÆx"å_Õ <å "å_»∞.
Z=_»~Ú<å ^Àã≤e`À H˘OK≥O fã¨∞‰õΩO>Ë Ñ¶¨~°"åÖË^Œ∞. HÍx "åiÖ’
H˘kÌ=∞Ok `«ÑÊ¨ q∞ye# "å~°O`å `«xqf~å „`åQÍ~°∞. `«~∞° "å`« `åÅ∂`ü,
J`«x "≥O@ L#fl qâßfiã¨ ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ HÍÅ∞= ^•\˜#Ñ¨C_»∞, 'D ~ÀA
=∂‰õΩ *ÏÅ∂`ü`À, J`«x ¿ã#Å`À áÈ~å_Õ â◊H˜Î ÖË^Œ∞— J<åfl~°∞. J~Ú`Õ
(XHÍ<˘Hõ ~ÀA) JÖÏ¡ÇÏπ `À ã¨=∂"ÕâO◊ HÍ=Åã≤ LO^Œx ÉèÏqOKÕ qâßfiã¨∞Å∞
WÖÏ J<åfl~°∞ : 'Z<Àfl z#fl z#fl ã¨=¸Ç¨Å∞ ^≥·"å[˝ÃÑ· ÃÑ^ŒÌ ã¨=¸Ç¨Å`À
`«ÅÑ¨_ç q[Ü«∞O ™êkèOKå~Ú. ^Õ=Ù_»∞ ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞Å‰õΩ `À_»∞QÍ
LO\Ï_»∞.— 250. "å~°∞ *ÏÅ∂`ü#∞, J`«x ¿ã#Å#∞ Z^Œ∞~˘¯#flÑ¨C_»∞
WÖÏ „áêi÷OKå~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂Ö’ ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ #∂iá⁄~Úº.
=∂ áê^•Å‰õΩ xÅHõ_»#∞ „Ñ¨™êkOK«∞. u~°™ê¯~° [#∞Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
=∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞.—
251. `«~°∞"å`« "å~°∞ ^Õ=Ùx J#∞[˝`À "åix z`«∞ÎQÍ F_çOKå~°∞.
^•=Ó^Œ∞ *ÏÅ∂`üx =kèOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ^•=Ó^Œ∞‰õΩ ~å*ÏºkèHÍ~åxfl,
Ü«ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOKå_»∞. `å#∞ HÀi# q+¨Ü«∂Å Ñï*Ï˝<åxfl J#∞„QÆÇ≤ÏO
Kå_»∞. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ H˘O^Œix =∞iH˘O^Œi ^•fi~å `˘ÅyOK«HõáÈ`Õ Éèí∞qÖ’
J~åK«HõO „Ñ¨|eáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ Ö’Hõ"åã¨∞Å Ñ¨@¡ Q˘Ñ¨Ê
J#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ"å_»∞.
252. Wq ^≥·=ã¨∂‰õΩÎÅ∞. g\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ L#fl^Œ∞#fl@∞ìQÍ
qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù „Ñ¨=HõÎÅÖ’x "å_»=Ù. (3) 253. D
„Ñ¨=HõÎÅÖ’ "Õ∞=Ú H˘O^ŒiH˜ =∞iH˘O^ŒiÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.
"åiÖ’ H˘O^Œi`À ^Õ=Ù_»∞ ãÖÉèÏ+≤OKå_»∞. H˘O^Œi ™ê÷<åÅ#∞ L#fl`«O
KÕâß_»∞. WOHÍ "Õ∞=Ú =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ D™ê‰õΩ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ∞
2. JÖò |Y~° 55
WKåÛ=Ú. Ñïâ◊√^•ú`«‡ ^•fi~å J`«xH˜ `À_»Ê_®¤=Ú. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ

`«ÅK«∞‰õΩO>Ë, "åi `«~°∞"åu "å~°∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ∞ =KåÛHõ
áÈ\Ï¡_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ~°∞. HÍx "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. `«~°∞"å`« "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞ qâ◊fiã≤OK«QÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ
"å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈ\Ï¡_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ~°∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ `«Åz#^Õ
KÕ™êÎ_»∞.
254. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! „HõÜ«∞ q„HõÜ«∂Å∞QÍh, ¿ãflÇ¨Ï|O^è•Å∞QÍx
LO_»x, ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ K≥Å¡x P ~ÀA ~åHõ=ÚO^Õ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
LáêkèÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛÃÑ@ìO_ç. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ÖË Jã¨Å∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞.
255. JÖÏ¡ÇÏπ – PÜ«∞# `«ÑÊ¨ =∞~À P~å^èºŒ ^≥=· O ÖË_∞» . PÜ«∞# ã¨r=Ù_»∞.
JO^ŒiH© =¸ÖÏ^è•~°O. PÜ«∞#‰õΩ ‰õΩ#∞‰õΩ QÍh, x„^ŒQÍh Ñ¨@ì^Œ∞.
PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# ã¨=Ú‡YOÖ’ PÜ«∞#
P#u ÖË‰õΩO_® ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞QÆÅ"å_≥=_»∞? "åiH˜ =ÚO^Œ∞#fl ^•xh,
"åi "≥#∞Hõ L#fl ^•xh PÜ«∞# Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# HÀi`Õ `«Ñ¨Ê PÜ«∞#
*Ï˝# xkèÖ’x U q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® "åi „QÆÇ¨Ï} ÑïkèÖ’H˜ ~å^Œ∞. PÜ«∞#
™ê„=∂[ºÑ‘~O°î Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ Ñï"Õ+Oª≤ z LOk. "å\˜ ~°H} ∆õ PÜ«∞#‰õΩ
JÅ∞Ñ¨Ù ~åhÜ«∞^Œ∞. PÜ«∞<Õ ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞, =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_»∞. 256. ^èŒ~°‡O
q+¨Ü«∞OÖ’ ZÖÏO\˜ |Å=O`«O ÖË^Œ∞. ã¨<å‡~°æO JÑ¨=∂~°æO #∞O_ç
"ÕÔ~·áÈ~ÚOk. HÍ|\˜ì Ã+·`å<£ (`åQÆ∂`ü)x u~°ã¨¯iOz, ^≥·"åxfl
qâ◊fiã≤Oz#"å_»∞ QÆ\ ˜ì P^è•~åxfl Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. Jk `≥yáÈxk. ^Õ=Ù_»∞
JO`å q<Õ " å_» ∞ . Jhfl `≥ e ã≤ # "å_» ∞ . 257. ^Õ = Ù_» ∞ qâßfiã¨ ∞ Å
HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩ_»∞. PÜ«∞# "åix pHõ@¡ #∞O_ç "≥eH˜ fã≤ "≥Å∞QÆ∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_∞» . =∞Ô~=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå~À "åi q∞„`«∞Å∞
Ã+·`å#∞ÖË. "åà◊√¡ "åix "≥Å∞QÆ∞ #∞O_ç fã≤ pHõ@¡ "≥·Ñ¨Ù Q˘xáÈ`å~°∞.
WÖÏO\˜"åˆ~ #~°HÍyflÖ’ HÍÖË"å~°∞. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞.
258. Uq∞\©, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞`À J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ q`«O_»
"å^Œ#‰õΩ ky# P =ºH˜xÎ h=Ù K«∂_»Ö^Ë •? ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_»`x« H˜ ~å*Ïºkè
HÍ~°O WKåÛ_»∞. 'r=#‡~°}ÏÅ#∞ WKÕÛ"å_Õ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx W„ÉÏÇ‘Ï"£∞
K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞, '<Õ#∂ „|uH˜™êÎ#∞, K«OÑ¨Ù`å#∞— Jx J`«#<åfl_»∞. ^•xH˜
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, '^Õ=Ù_»∞ ã¨∂~°∞º}˜‚ `«∂~°∞Ê #∞O_ç L^Œ~ÚOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞ Hõ^•,
h=Ù ^•xx Ñ¨_»=∞~° #∞O_ç L^Œ~ÚOÑ¨ *ˇ~Úº— Jx ã¨"åÅ∞ qã≤~å_»∞.
nxH˜ P ã¨`«ºu~°™ê¯i LH˜¯iaH˜¯i JÜ«∂º_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å‰õΩ
ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞.
259. ÖË^• XHõ Ñ¨@ì}O g∞^Œ∞QÍ ™êyáÈÜÕ∞\˜ P =ºH˜Î (QÆ∞iOz
PÖ’zOKå"å?). P Ñ¨@ì}OÖ’x WO_»¡ HõÑ¨CÅ∞ ‰õÄeáÈ~Ú L<åfl~Ú.
'xs˚="≥∞ÿáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ nxH˜ „áê}O ZÖÏ áÈ™êÎ_»∞?— Jx
J`«#<åfl_»∞. JO`Õ. ^Õ=Ù_»∞ J`«xÃÑ· #∂ˆ~à◊§ =~°‰õÄ =∞$`«∞º=Ù#∞
P=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß_»∞. `«~°∞"å`« J`«xx ÖËÑ≤, '#∞gfi ã≤÷uÖ’ ZO`«HÍÅO
L<åfl"£?— Jx J_çQÍ_»∞. 'XHõ ~ÀA ÖË^• XHõ ~ÀAÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO— Jx
J`«#∞ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. ^•xH˜ ^Õ=Ù_»∞, 'ÖË^Œ∞, #∞=Ùfi #∂ˆ~à◊√§ (D
ã≤÷uÖ’) L<åfl=Ù. HÍã¨Î h J#fláêhÜ«∂Å "≥·Ñ¨Ù K«∂_»∞! Jq U=∂„`«O
‰õΩo§áÈÖË^Œ∞. WHõ h QÍ_ç^Œ#∞ ‰õÄ_® K«∂ã¨∞HÀ. "Õ∞=Ú x#∞fl „Ñ¨[Å‰õΩ
XHõ ã¨∂K«#QÍ KÕÜ«∞^ŒeKå=Ú. P Jã≤÷ÑÖ[~°O "≥·Ñ¨Ù K«∂_»∞! (P QÍ_ç^Œ)
Z=ÚHõÅ QÆ∂_»∞#∞ xeÑ≤, ^•xÃÑ· =∂OãÖ ZÖÏ ZH˜¯™êÎ"≥∂!— W^ŒO`å
J`«xH˜ É’^èŒÑ¨_ç# `«~°∞"å`«, 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ k@ì
Jx <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞— J<åfl_»∞. 260. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, 'F <å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù
=∞$`«∞Å#∞ ZÖÏ „|uH˜™êÎ"À <å‰õΩ K«∂Ñ¨Ù— Jx q#flqOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
'h‰õΩ #=∞‡HõO ÖË^•?— Jx ^Õ=Ù_»<åfl_»∞. ^•xH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, '#=∞‡HõO
ÖËHõ HÍ^Œ∞. #=∞‡HõO LOk. HÍx P`«‡ `«$Ñ≤Î HÀãÖ JÖÏ J<åfl#∞— Jx
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. 'JÖÏQÆ~Ú`Õ <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨‰õ∆ΩÅ#∞ fã¨∞‰õΩx, "å\˜H˜
tHõ∆} W=Ùfi. `«~°∞"å`« "å\˜ (â◊s~°Ñ¨Ù XHÀ¯ =∂Oã¨Ñ¨Ù =ÚHõ¯)x "Õˆ~fi~°∞
Ñ¨~°fi`åÅÃÑ· LOz, "å\˜x Ñ≤Å∞=Ù. Jq Zyi h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =™êÎ~Ú. ^Õ=Ù_»∞
ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ— J<åfl_»∞ ^Õ=Ù_»∞.
2. JÖò |Y~° 57
261. ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ãÖÑ¨^Œ#∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"åi LÑ¨=∂#O

XHõ q`«Î#O ÖÏO\˜k. ^•x #∞O_ç U_»∞ "≥#∞flÅ∞ Ñ¨Ù@∞ì‰õΩ=™êÎ~Ú. „Ñü
"≥#∞flÖ’ #∂ˆ~ã≤ yO[Å∞O\Ï~Ú. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi#"åiH˜
ã¨=∞$kúx „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ J#O`« â◊√ÉèÏÅ∞ HõÅ"å_»∞, ã¨=∞ã¨ÎO
`≥eã≤#"å_»∞. 262. Z=~°~Ú`Õ ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛKÕã≤# `«~°∞"å`«, `«=∞
^•`«$`åfixfl Kå@‰õΩO_®, („QÆÇÏ‘ `«‰Ωõ ) =∞#™êÎÑO¨ HõeyOK«‰Ωõ O_® LO\Ï~À,
"åi „ÑüÑ¶¨ÅO "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ LO@∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞. ^•#O KÕã≤ ÉÏkèOK«@O Hõ<åfl =∞$^Œ∞=ÙQÍ
=∂\Ï¡_»@O, Hõ∆q∞OK«@O q∞#fl. ^Õ=Ù_»∞ x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞, J`«ºO`«
ã¨ÇÏ¨ #jÅ∞_»∞. 264. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! „Ñ¨[Å "≥∞Ñ¨CHÀãÖ „Ñ¨^~Œ ≈° <å ÉèÏ=O`À
`«# ãÖÑ¨^Œ#∞ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∂, ^≥·"åhfl, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«x "åx
=∂kiQÍ g∞~°∞ g∞ LÑ¨HÍ~åxfl Kå@∞‰õΩO@∂, („QÆÇ‘Ï`«Å#∞) ÉÏkèã¨∂Î
g∞ ^•#^èŒ~å‡Å#∞ =$^è• KÕã¨∞HÀHõO_ç. J`«x LÑ¨=∂#O H˘kÌQÍ =∞\˜ì
¿Ñ~°∞‰õΩ#fl #∞#flx ~å~Ú =O\˜k. ^•xÃÑ· ÉèÏs =~°¬O ‰õΩ~°=QÍ<Õ =∞@ìO`å
H˘@∞ì‰õΩáÈ~Ú ˆH=ÅO ~å~Ú =∂„`«"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. WÖÏO\˜ "åiH˜
"åi ãÖáê^Œ# #∞O_ç Ug∞ ^ŒHõ¯^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~° [#∞Å‰õΩ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ¨_»∞.
265. ^≥·= „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘#\ÏxH˜, `«=∞ =∞#ã¨∞Å∞
x=∞‡oOK«\ÏxH˜ ãÖÑ¨^#Œ ∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ë"ì åi LÑ¨=∂#O Z`«~Î Ú# „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’
L#fl `À@ ÖÏO\˜k. ÉèÏs =~°¬O ‰õΩi¿ãÎ Jk Ô~O_çO`«Å ÑÖ@#∞ Wã¨∞ÎOk.
XHõ"Õà◊ ÉèÏs=~°¬O Ñ¨_»‰õΩO_® ã¨#flx [Å∞¡ ‰õΩiã≤<å ^•xH˜ J^Õ KåÅ∞.
^Õ=Ù_»∞ g∞ Ñ¨#∞Å#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞. 266. Uq∞\©, g∞Ö’
Z=iHõ~Ú<å Y~°∂˚~°O, „^•Hõ∆ ÑÖ_»¡ `À@ LO_ç, ^•x „HÕ^Œ Ñ≤Å¡HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î, JO^Œ∞Ö’ J`«xH˜ Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»∞¡ Åaèã¨∂Î LO_ç, J`«#∞
=Úãë"å_≥·áÈ`Õ, =∞~À"≥·Ñ¨Ù J`«x Ñ≤Å¡Å∞ ‰õÄ_® |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ LO_»QÍ
P `À@ÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í xÑ¨CÅ∞ K≥iQˆ =_»QÍe =zÛ P `À@ HÍeáÈ=\Ïxfl
J`«#∞ W+¨ìÑ¨_»`å_®? D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞~°∞ PÖ’zOK«\ÏxH˜ `«#
ã¨∂K«#Å#∞ g∞‰õΩ qÑ¨ÙbHõiã¨∞Î<åfl_»∞.
267. F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞ ãÖáê^Œ#Ö’x, <ÕÅ #∞O_ç
g∞ HÀãÖ "Õ∞=Ú L`«ÊuÎ KÕã≤# =ã¨∞Î=ÙÅÖ’x "Õ∞Öˇ·# ^•xx Y~°∞ÛKÕÜ«∞O_ç.
Ñ¨xH˜~åx "å\˜x WKÕÛ ãÖHõÅÊO KÕÜ«∞HõO_ç. Hõà◊√¡ =¸ã¨∞‰õΩx LO>Ë
`«Ñ¨Ê g∞~°∞ ã¨~Ú`«O JÖÏO\˜ "å\˜x fã¨∞HÀ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ JHõ¯~°ÖËx"å_»x,
ã¨Î=hÜ«Ú_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 268. Ã+·`å<£ q∞=∞‡efl ^•i„^ŒºO QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞ÃÑ_»`å_»∞. ã≤QÆ∞æ=∂e# Ñ¨#∞ÅÔH· Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê`å_»∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞
q∞=∞‡efl Hõq∆ ∞™êÎ#x, J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ qâßÅ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞, ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_»∞. 269. PÜ«∞# `å#∞ HÀi#"åiH˜ Ü«ÚH˜xÎ
„Ñ¨™êk™êÎ_»∞. Ü«ÚH˜Î ÅaèOz# "åxH˜ JQÆ}º=∞~Ú# "Õ∞Å∞ „áêÑ≤ÎOz#>Ë¡.
|∞kú=∞O`«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
270. g∞~°∞ (^•#^è~Œ å‡Å ~°∂¿Ñ}Ï) Uq∞ Y~°∞ÛKÕã<≤ å, U "≥Ú‰õΩ¯|_ç
KÕã¨∞‰õΩ<åfl, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^•xx JÖÏ¡ÇπÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ
ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_"Õ åÔ~=~°∂ LO_»~∞° . 271. g∞~°∞ g∞ ^•#^è~Œ å‡Å∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
WzÛ<å =∞Oz^Õ. J~Ú`Õ g∞~°∞ "å\˜x QÀÑ¨ºOQÍ x~°∞¿Ñ^ŒÅ =~°‰õÄ
KÕi¿ãÎ Jk g∞‰õΩ =∞s =∞Ozk. ^Õ=Ù_»∞ g∞ áêáêÅ#∞ g∞ #∞O_ç
`˘Åy™êÎ_»∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 272. "åix ã¨<å‡~åæxH˜
fã¨∞H˘KÕÛ ÉÏ^èŒº`« hÃÑ·# ÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO
"˘ã¨QÆ∞`å_»∞. g∞~°∞ U ™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å Jk g∞ (=∞Oz) H˘~°ˆH.
J~Ú`Õ g∞~°∞ ^≥·=„Ñ¨ã¨#fl`«#∞ |_»Ü«∞\ÏxˆH Y~°∞ÛKÕÜ«∂e. g∞ˆ~q∞
Y~°∞ÛKÕã<≤ å Jk g∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ (uiy) W=fi|_»∞`«∞Ok. g∞‰õΩ ZO`«=∂„`«O
J<åºÜ«∞O [~°Q^Æ ∞Œ . 273. ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ b#"≥∞áÿ È~Ú, (r=<Àáêkè HÀãÖ)
~å[ºOÖ’ uiˆQO^Œ∞‰õΩ gÅ∞Ñ¨_»x JQÆ`«ºÑ¨~°∞ÅˆH Jã¨Å∞ ^•#^èŒ~å‡Å∞
K≥O^•e. "åi QÆ∞iOz `≥eÜ«∞x"å_»∞, "å~°∞ (<À~°∞ qÑ≤Ê) J_»QÆHõáÈ=@O
=Å¡ "åix ã≤÷u=∞O`«∞Å∞QÍ<Õ ÉèÏq™êÎ_»∞. HÍx g∞~°∞ "åi "åÅHÍxfl
2. JÖò |Y~° 59
K«∂ã≤ "åi x[ ã≤÷ux Ñ¨ã≤QÆ@ì=K«∞Û. ^èŒ~°‡O KÕÜ«∞O_ç ÉÏ|∂! JO@∂

"å~°∞ [#∞Å "≥O@Ñ¨_»~°∞. (JÖÏO\˜ P`å‡aè=∂#∞Å ã¨Ç¨Ü«∂~°÷O) g∞ˆ~q∞
Y~°∞ÛKÕã≤<å, ^•xx ^Õ=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 274. Z=~°~Ú`Õ `«=∞
ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ˆ~~ÚO|=à◊√§ ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞Û
ÃÑ_»`å~À, "åiHÀãÖ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ „ÑüÑ¶¨ÅO LOk. "åiÔHÖÏO\˜
ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.
275. =_ô¤ u<Õ"å~°∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ^≥Ü«∞ºO Ñ¨\ ˜ì# L<å‡kÖÏ
ÖËz=™êÎ~°∞. D q^èŒOQÍ ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞O^ŒO>Ë, "å~°∞ "åºáê~°O
‰õÄ_® =_ô¤ ÖÏO\˜^Õ Hõ^•! J<åfl~°∞. x*ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ "åºáê~åxfl
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕâß_»∞. =_ô¤x x¿+kèOKå_»∞. WHõ Z=i =^ŒÌHõ~Ú<å J`«x
„Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç Ç≤Ï`ÀÑ¨^âÕ O◊ JOk, J`«#∞ QÆ#Hõ ^•xx =∂#∞‰õΩO>Ë,
(QÆÒ« Ö’) J`«#∞ fã¨∞‰õΩ#fl^Õ^À fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x =º=Ç¨~°O ^≥"· ånè#O.
Z=_»~Ú<å =∞m¡ J^Õ Ñ¨xH˜ áêÅÊ_ç`Õ – JÖÏO\˜"åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞.
JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ =∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. 276. ^Õ=Ù_»∞ =_ô¤x
‰õΩOzOÑ¨*Ë™êÎ_»∞, ^•#^èŒ~å‡Å#∞ qHõã≤OÑ¨*Ë™êÎ_»∞. "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ"åih,
áêáê`«∞‡Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ ZO`«=∂„`«O W+¨ìÑ¨_»_»∞. 277. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕã≤#"åiH˜, #=∂AÅ#∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
áê\Õz#"åiH˜, [HÍ`ü#∞ K≥e¡Oz# "åiH˜ – "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ "åi
„ÑüÑ¶¨ÅO LOk. "åiH˜ U q^èŒ=∞~Ú# ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞.
278. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. g∞~°∞ x[OQÍ
qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ q∞ye L#fl =_ô¤x =kÖËÜ«∞O_ç. 279. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
JÖÏ KÕÜ«∞#@¡~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ`À Ü«Ú^•úxH˜
ã≤^=úŒ ∞=O_ç. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨ K≥Ok#@¡~Ú`Õ g∞ Jã¨Å∞ ™⁄=Ú‡‰õΩ
g∞~°∞ Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å=Ù`å~°∞. g∞~°∂ XHõiH˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. g∞‰õΩ
‰õÄ_® J<åºÜ«∞O [~°QÆ‰õÄ_»^Œ∞. 280. XHõ"Õà◊ (JÑ¨C fã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î)
Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Ö’¡ LO>Ë, J`«x Ñïã≤u÷ "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨_Õ =~°‰Äõ QÆ_∞» =Ù W=fiO_ç.
XHõ"Õà◊ =∞xflOz =^ŒeÃÑ_ç`Õ – g∞~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ"å~°~Ú`Õ – Wk g∞
H˘~°‰õΩ =∞iO`« „âıÜ«∞ã¨¯~°O. 281. g∞~°O`å ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù =∞~°eOK«|_Õ
k<åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. JÑ¨C_»∞ „Ñü =ºH˜ÎH© J`«#∞ ãÖáêkOz#^ŒO`å
Ñ¨ÓiÎQÍ Åaèã¨∞ÎOk. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
282. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=ÙÃÑ· JÑ¨C
WzÛ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞, ^•xx „"åã¨∞HÀO_ç. „"å¿ã =ºH˜Î g∞ =∞^èŒº
D =º=Ç¨~åxfl <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ „"åÜ«∂e. „"åÜ«∞QÆÅ"å_»∞ „"åÜ«∞\ÏxH˜
x~åHõiOK«‰õÄ_»^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õΩ <ÕiÊ# q^èŒOQÍ<Õ J`«#∞ „"åÜ«∂e.
~°∞}„QÆÇÏ‘ `« q+¨Ü∞« =∞O`å K≥ÑÊ≤ =∞s „"å~ÚOKåe. J`«#∞ `«# „Ñ¨É∞íè =~Ú#
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e. JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ `«yæOÑ¨Ó KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊
JÑ¨C fã¨∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î =∞O^Œ|∞kú QÆÅ"å_À, |ÅÇ‘Ï#∞_À, ÖË^• ã¨fiÜ«∞OQÍ
K≥Ñ≤Ê „"å~ÚOKÕ â◊H˜Î ÖËx"å_À J~Ú LO>Ë, J`«x ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ K≥Ñ≤Ê „"å~ÚOKåe. g∞Ö’x W^ŒÌ~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. XHõ"Õà◊ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖË‰õΩO>Ë g∞‰õΩ
P"≥∂^ŒÜ≥∂QÆº=∞~Ú# XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, W^ŒÌ~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. "åiÖ’
XHÍ"≥∞ =∞~°záÈ`Õ Ô~O_»= „ã‘Î J~Ú<å P"≥∞‰õΩ QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∞=K«∞Û. ™êHõ∆ ºO
H˘~°‰Ωõ Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞ x~åHõiOK«‰Äõ _»^∞Œ . =º=Ç¨~°O z#fl^Œ~Ú<å,
ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å xs‚`« QÆ_»∞=Ù`À ã¨Ç¨ ^•xx „"åã¨∞HÀ=@OÖ’ |^ŒÌHõO
K«∂Ñ¨‰õÄ_»^Œ∞. D q^èŒOQÍ „"åã¨∞HÀ=@O ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`À
<åºÜ«∞"≥∞ÿ#k. Wk ™êH∆Íºxfl ã≤÷~°Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. g∞~°∞ J#∞=∂<åxH˜
Ö’#∞HÍ‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® Wk ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ g∞
=∞^èŒº [iˆQ =~°ÎHõ =º=Ç¨~°O JÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_Õ `ÕeáÈÜÕ∞^≥·`Õ, P ÖÏ"å^ÕgÅ
QÆ∞iOz g∞~°∞ „"åã¨∞HÀHõáÈ~Ú<å `«Ñ¨CÖË^Œ∞. J~Ú`Õ D =º=Ç¨~åxH˜
‰õÄ_® ™ê‰õ∆ΩÅ#∞ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. ^Œ™êÎ"ÕA „"å¿ã =ºH˜ÎH˜ QÍh, ™ê‰õ∆ΩÅ‰õΩ
QÍh ZÖÏO\˜ Ç¨x HõeyOK«~å^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞~°ÖÏ KÕ¿ãÎ, Jk áêÑ¨=∞=Ù
`«∞Ok. ^Õ=ÙxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ (W^ŒO`å) <Õ~°∞Ê`«∞<åfl_»∞.
2. JÖò |Y~° 61
^Õ=Ù_»∞ „Ñü q+¨Ü«∞O `≥eã≤#"å_»∞. 283. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „Ñ¨Ü«∂}OÖ’

LO_ç, „"å¿ã =ºH˜Î JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖËHõáÈ`Õ `åHõ@∞ì ÃÑ@ì^Œy# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
™êfinè#Ñ¨~°ÛO_ç. g∞Ö’x XHõ_»∞ =∞~˘Hõ_çx #=Ú‡`«∞#fl@¡~Ú`Õ, #=∞‡HõO
LOK«|_ç# =ºH˜Î ^•xx – ==Ú‡ KÕÜ«∞‰õΩO_® – <≥~°"Õ~åÛe. J`«#∞ `«#
x[ „Ñ¨Éèí∞"≥·# ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç =∞ã¨Å∞HÀ"åe. ™êH∆Íºxfl ^•K«HõO_ç.
™êH∆Íºxfl ^•KÕ"åx Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O áêÑÖ`À xO_çáÈ`«∞Ok. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
284. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO ^≥·"åx^Õ. g∞~°∞ g∞
PO`«~åºÅÖ’ L#fl^•xx "≥Å¡_çOz<å, QÀÑ¨ºOQÍ LOz<å – ^Õ=Ù_»∞ g∞
#∞O_ç ^•x ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix
Hõ∆q∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi# "åix tH˜∆™êÎ_»∞. ^Õ=ÙxH˜ JxflO\˜ÃÑ· Ñ¨ÓiÎ
JkèHÍ~°O LOk. 285. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç `«#ÃÑ·
J=`«iOz# ^•xx qâ◊fiã≤OKå_»∞. =Úã≤¡OÅ∞ ‰õÄ_® (^•xx qâ◊fiã≤O
Kå~°∞). "å~°O`å ^≥·"åxfl, ^≥·=^Œ∂`«Å#∞, PÜ«∞# „QÆO^ä•Å#∞, PÜ«∞#
„Ñ¨=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OKå~°∞. ("åiÖÏ JO\Ï~°∞ :) "Õ∞=Ú PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÅÖ’
Z=i =∞^è•º ÉèË^ŒÉèÏ=O áê\ÕK«=Ú. WOHÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú
q<åfl=Ú. q^èÜ Õ ∞« `« K«∂áê=Ú. "Õ∞=Ú h Hõ=∆ ∂aèH#∆õ ∞ Ji÷ã∞¨ <Î åfl=Ú „Ñ¨É∂íè !
"Õ∞=Ú h =^ŒÌˆH =∞~°e ~å=Åã≤ LOk.— 286. ^Õ=Ù_»∞ Z=iÃÑ·<å J`«x
â◊H˜ÎH˜ q∞Oz# ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨_»∞. J`«#∞ ãÖáêkOz#^Õ J`«xH˜ Åaèã¨∞ÎOk.
J`«x ã¨fiÜ«∞O Hõ$`åÅ∞ J`«x g∞^Õ Ñ¨_»`å~Ú. ("åiÖÏ "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞),
'=∂ „Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú =∞~°záÈ~Ú<å ÖË^• á⁄~°áê@∞ KÕã≤<å =∞=Ú‡
xÅnÜ«∞‰õΩ. =∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅÃÑ· "Õã≤#@∞=O\˜ ÉèÏ~åxfl
=∂ÃÑ· "ÕÜ«∞‰õΩ. =∂ „Ñ¨Éèí∂! ^Õxx Z`«∞Î‰õΩ<Õ â◊H˜Î =∂Ö’ ÖË^À ^•xx
=∂ÃÑ· "ÕÜ«∞‰õΩ. =∞=Ú‡ =∞xflOK«∞. =∂‰õΩ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ@∞ì. =∂ÃÑ·
Hõ~°∞}ÕK«∞. h"Õ =∂‰õΩ k‰õΩ¯. u~°™ê¯~° [#∞Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =∂‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞.—
3. Pe W„=∂<£ (W„=∂<£ Ñï"å~°O)
1. JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞# ã¨r=Ù_»∞. ã¨HõÅ K«~åK«~° ã¨$+≤ìH˜ =¸ÖÏ^è•~°O
J~Ú#"å_»∞. 3. PÜ«∞# hÃÑ· ã¨`º« O`À áê@∞ „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*âË ß_»∞.
^•xH˜ Ñ¨Ó~°fiO L#fl „QÆO^ä•Å#∞ Jk ^èŒ$=Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. WOHÍ – PÜ«∞<Õ
`Ò~å`«∞, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Å#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. 4. nxH˜ Ñ¨Ó~°fiO
=∂#"åoH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõOQÍ. PÜ«∞<Õ w@∞~å~Úx (x~å‚Ü∞« Hõ"∞≥ #ÿ ^•xx)
J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOz# "åiH˜
Hõiî# tHõ∆ `«^äŒºO. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞.
5. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x U =ã¨∞Î=Ó ^Õ=Ùx #∞O_ç ^•yÖË^Œ∞.
6. PÜ«∞<Õ =∂`«$ QÆ~åƒùÅÖ’ g∞ ~°∂Ñ¨Ù ˆ~YÅ#∞ `å#∞ HÀi# q^èŒOQÍ
~°∂á⁄Ok™êÎ_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Î
=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
7. PÜ«∞<Õ hÃÑ· D „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. JO^Œ∞Ö’x
H˘xfl ã¨∂‰õΩÎÅ∞ KåÖÏ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#q (=ÚÇ¨Ï¯=∂`ü). Jq „QÆO^äŒ =¸ÖÏÅ∞.
=∞iH˘xfl ã¨∂‰õΩÅÎ ∞ |Ç¨ïàÏ~°ú „áêuÑ¨kHõQÅÆ q (=Ú`«ëêaÇ¨`ü). Ç¨Ï$^ŒÜ∂«
ÅÖ’ =„Hõ`« L#fl"å~°∞ <å<å~å÷Å‰õΩ P™ê¯~°=Ú#fl ã¨∂‰õΩÎÅ "≥O@Ñ¨_ç –
zK«∞ÛÃÑ>Ëì L^ÕÌâ◊ºO`À – uHõ=∞HõÃÑ>Ëì `å`«Ê~åºÅ∞ fã¨∞ÎO\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜
"å\˜ x[ÉèÏ=O ^≥·"åxH˜ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© `≥b^Œ∞. *Ï˝#OÖ’ ÑïÑ¨Hõfi`«
QÆÅ"å~°∞, '"Õ∞=Ú g\˜x qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl=Ú. W=hfl =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
#∞OKÕ L<åfl~Ú— J#O\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ qA˝Å∞ =∂„`«"Õ∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. 8. ("åiÖÏ „áêi÷™êÎ~°∞), '„Ñ¨Éèí∂! h=Ù =∂‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOz# g∞^Œ@ =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ =„Hõ`« "≥·Ñ¨Ù =∞o§OK«‰õΩ. =∂‰õΩ h
=^ŒÌ #∞O_ç HÍ~°∞}Ïºxfl „Ñ¨™êkOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h"Õ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨^•`«=Ù.
9. =∂ „Ñ¨É∂íè ! h=Ù XHÍ<˘Hõ k<å# „Ñ¨[ÅO^Œih ã¨=∂"ÕâÑ◊ ~¨ K° #« ∞<åfl=Ù.
3. Pe W„=∂<£ 63
JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ãÖ^ÕÇ¨ÏO ÖË^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ<åxH˜

q~°∞^ŒúOQÍ =º=Ç¨ÏiOK«_»∞.—
10. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\Ïì~À, "åi
ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, "åi ãÖ`å#O ^≥·"åxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ZO`«=∂„`«O
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ =» Ù. WÖÏO\˜"åˆ~ #~°HÍyflH˜ WO^è#Œ O J=Ù`å~°∞. 11. Ñ¶~≤ “#∞
[#∞Å‰õΩ, "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# QÆ`Õ giH© Ñ¨_»∞`«∞Ok. (ZO^Œ∞HõO>Ë)
"å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`«º=∞x „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ^Õ=Ù_»∞
"åi áêáêÅ =¸ÅOQÍ "åix Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ZO`À Hõiî#OQÍ
tH˜∆OKÕ"å_»∞. 12. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å`À K≥Ñ¨C : 'WHõ g∞‰õΩ q∞yeOk
Ñ¨~å[Ü«∞"Õ∞. g∞~°∞ #~°HõO "≥·Ñ¨Ù ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞. Jk ZO`À K≥_»¤
x"åã¨ ã¨÷ÅO.— 13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ (|„^£ ã¨=∞~°OÖ’) =ÚMÏ=Úv J~Ú#
P ~Ô O_»∞ =~åæÅÖ’ g∞‰õΩ QÆ∞}áê~î° ã¨∂K«# LOk. XHõ =~°Oæ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
áÈ~å@O ™êyOKÕ^≥·`Õ, Ô~O_»=k ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Åk. D u~°™ê¯~°∞Å∞
"åix (qâßfiã¨∞Å#∞) Ô~\˜ìOÑ¨Ù ãÖYºÖ’ L#fl@∞¡ HõàÏ¡~å uÅHÕK«™êQÍ~°∞.
^Õ=Ù_»∞ `å#∞ `«ÅK«∞‰õΩ#fl"åiH˜, `«# ã¨Ç¨Ü«∞ â◊H˜Îx W™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Hõà◊√¡#fl"åiH˜ WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~î°O LOk.
14. „Ñ≤Ü«∂u „Ñ≤Ü«∞=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ Ñ¨@¡ QÆÅ =∞‰õΩ¯= „Ñ¨[Å‰õΩ
PHõ~°¬=O`«O KÕÜ«∞|_çOk – (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ) „ã‘ÎÅ∞, ‰õΩ=∂~°∞Å∞,
"≥O_ç|OQÍ~°O ~åâ◊√Å∞, JK«∞Û"ÕÜ«∞|_ç# QÆ∞„~åÅ∞, Ñ¨â◊√ãÖÑ¨^Œ,
ÑÖ@á⁄ÖÏÅ∞. Wk „áêÑÖzHõ r=# ™ê=∞„y. J~Ú`Õ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú#
x"åãÖ =∂„`«O ^Õ=Ùx =^ŒÌ<Õ LOk. 15. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'nxHõ<åfl
"Õ∞Öˇ·# =ã¨∞Î=Ù U^À <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å? ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åi H˘~°‰õΩ
"åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ∞ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’
"å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. JHõ¯_» "åi H˘~°‰õΩ Ñïâ◊√^ŒúÖˇ·# ÉèÏ~°ºÅ∞
LO\Ï~°∞. "åiH˜ ^Õ=Ùx „Ñ¨ã¨#fl`« „áêÑ¨Î=∞=Ù`«∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å#∞
HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞. 16. "åiÖÏ q#flqOK«∞‰õΩO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂!
"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ =∂ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞. =∞=Ú‡ #~°HÍyfl
Ü«∂`«# #∞O_ç HÍáê_»∞.— 17. "å~°∞ ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÅ∞, ã¨`«ºãÖ^èŒ∞Å∞,
q^èÕÜ«ÚÅ∞, (^≥·==∂~°æOÖ’) Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"å~°Å∞, ~å„u z=i Ñ¶¨∞_çÜ«∞Ö’¡
Hõ∆=∂aèHõ∆#∞ Ji÷OKÕ"å~°∞.
18. `å#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»#fl q+¨Ü«∂xH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å∞, *Ï˝# ãÖÑ¨#∞flÅ∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ L<åfl~°∞. PÜ«∞<Õ
<åºÜ«∞áêÅ‰õΩ_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞#
ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞. 19. ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ x[^èŒ~°‡O W™ê¡O
=∂„`«"Õ∞. „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# „Ñ¨[Å∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#O =KÕÛã≤# g∞^Œ>Ë
– Ñ¨~°ã¨Ê~°O ÑÖ`åÅ‰õΩáÈ~Ú – qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^Õ=Ùx ã¨∂K«#Å
Ñ¨@¡ Z=~°∞ u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz<å, ^Õ=Ù_»∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ "åi
ÖˇH¯õ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 20. P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® "å~°∞ h`À QÆ#Hõ "å^Œ∞ÖÏ_ç`,Õ
'<Õ#∞ ^≥·"å[˝ =ÚO^Œ∞ `«Å XQÍæ#∞. <å J#∞K«~°∞Å∞ ‰õÄ_® ^≥·= q^èÕÜ«∞`«‰õΩ
JOwHõiOKå~°∞— Jx "åiH˜ K≥Ñ¨C. 'g∞~°∞ ‰õÄ_® W^Õq^èŒOQÍ P`«‡
ã¨=∞~°Ê}‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl~å?— Jx „QÆO^äŒO HõÅ"åix, x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅ#∞
J_»∞QÆ∞. "å~°∞ QÆ#Hõ ã¨=∞~°Ê}Ï ÉèÏ"åxH˜ JOwHõiOz#@¡~Ú`Õ "å~°∞
ã¨<å‡~°æO á⁄Ok#>Ë¡. XHõ"Õà◊ "å~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ ãÖ^Õâßxfl
JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH h ÉÏ^èŒº`«. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å#∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ
L<åfl_»∞. 21. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞ x~åHõiã¨∂Î,
J<åºÜ«∞OQÍ ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∞ K«OÑ¨Ù`«∂, „Ñ¨*Ï ÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’ <åºÜ«∞O
^èŒ~å‡Å#∞ QÆ∞iOz LÑ¨^ÕtOKÕ"åix ‰õÄ_® ãÖÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~À, JÖÏO\˜
"åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«# LO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.
22. JÖÏO\˜"åi Hõ~°‡Å∞ WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ =º~°÷"≥∞ÿ
áÈÜ«∂~Ú. "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "åÔ~=~°∂ LO_»~°∞.
23. „QÆO^äOŒ Ö’x XHõ ÉèÏQÆO W=fi|_ç# "åix h=Ù K«∂_»Ö^Ë •?
"åi =∞^èŒº (QÆÅ qÉèË^•ÅÃÑ·) f~°∞Ê WKÕÛO^Œ∞‰õΩ "åix ^≥·=„QÆO^äŒO "≥·Ñ¨Ù
Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞, "åiÖ’x XHõ =~°æO =ÚYO „uÑ¨C‰õΩx "≥o§áÈ`«∞Ok.
24. nxH˜ HÍ~°}O† '#~°HÍyfl =∞=∞‡efl ÖˇH˜¯OK«^Œy# H˘<åflà◊√§ `«Ñ¨Ê
3. Pe W„=∂<£ 65
`åHõ^Œ∞— Jx "å~°∞ Ñ¨ÅHõ@"Õ∞. "åi D HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∂ÖË ^èŒ~°‡O

q+¨Ü«∞OÖ’ "åix "≥∂ãÖÖ’ Ñ¨_»"Õâß~Ú. 25. "Õ∞=Ú "åix
ã¨=∂"Õâ◊ÑïKÕ P ~ÀA "åi Ñïã≤÷u Uq∞\˜? P ~ÀA ~å=@OÖ’
ZO`«=∂„`«O ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . JÑ¨C_»∞ „Ñü =ºH˜HÎ © J`«#∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl
^•x Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO W=fi|_»∞`«∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
26. WÖÏ J#∞ : 'F JÖÏ¡ÇπÏ! ™ê„=∂*ÏºxH˜ JkèÑ¨f! h=Ù HÀi# "åiH˜
~å*ÏºkèHÍ~°O „Ñ¨™êk™êÎ=Ù. h=Ù HÀi# "åi #∞O_ç ~å*ÏºkèHÍ~åxfl
ÖÏ‰õΩ¯O\Ï=Ù. h=Ù `«Åz# "åiH˜ Q“~°=O "˘ã¨QÆ∞`å=Ù. h=Ù `«Åz#
"åix Ñ¨~åÉèí=O áêÖË̊™êÎ=Ù. "Õ∞Å∞ JO`å h KÕ`«∞Ö’¡<Õ LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h‰õΩ JxflO\˜ÃÑ· Ñ¨ÓiÎ JkèHÍ~°O LOk. 27. h=Ù ~å„ux Ñ¨QÆ\ ˜Ö’xH˜
„Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl=Ù. Ñ¨QÆ\ ˜x ~å„uÖ’xH˜ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ_»∞`«∞<åfl=Ù. h=Ù
„áê}OÖËx ^•x #∞O_ç „áê}=Ú#fl ^•xx "≥eH˜ fã¨∞Î<åfl=Ù. „áê}=Ú#fl
^•x #∞O_ç „áê}O ÖËx ^•xx fã¨∞Î<åfl=Ù. h=Ù HÀi# "åiH˜ ÖˇHõ¯ÖË#O`«
r=<Àáêkèx „Ñ¨™êk™êÎ=Ù.—
28. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞, `«=∞ `À\˜ qâßfiã¨∞Å#∞ q_çzÃÑ\˜ì ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å#∞ q∞„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞. WÖÏ KÕ¿ã"å_çH˜ x[^≥·=O`À
Z\˜ì ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ "åi JÑ¨HÍ~°O #∞O_ç ~°Hõ∆}ÀáêÜ«∞OQÍ
JÖÏ KÕ¿ãÎ `«Ñ¨C ÖË^Œ∞. `«#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤#kQÍ ^Õ=Ù_»∞
q∞=∞‡efl ™ê=^è•#Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. 29. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞ PO`«~åºÖ’¡
L#fl^•xx g∞~°∞ ^•z<å ÖË^• "≥Å¡_çOz<å ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O ^•xx `«Ñ¨ÊHõ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ^Õ=Ù_»∞
ã¨=∞ã¨ÎOÃÑ· ã¨~åfikèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.— 30. U ~ÀA# „Ñü =ºH©Î `å#∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«¯~°‡#∞, `«# ^Œ∞+¨¯~°‡#∞ ‰õÄ_® `«# =ÚO^Œ̂~ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_À,
P<å_»∞ „Ñü =∞x+‘ `«#‰õÄ – ^•xH© (P k<åxH˜) =∞^èŒº JO`«~°O
U~°Ê_ç`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞! Jx JaèÅ+≤™êÎ_»∞. `«#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤OkQÍ
^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl ™ê=^è•#Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å Ñ¨@¡
Jq∞`«=∞~Ú# HõxHõ~°O HõÅ"å_»∞. 31. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ x[OQÍ
^≥"· åxfl „¿Ñq∞OKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ, g∞~°∞ ##∞fl J#∞ãïOK«O_ç. ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl
„¿Ñq∞™êÎ_»∞. g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ Jáê~°OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
Jq∞`«OQÍ ^ŒÜ«∞^ŒeKÕ"å_»∞.— 32. "åi`À J#∞ : '^≥·"åxH©, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õÄ
q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ#Hõ =∞~°eáÈ`Õ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞.
33. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ P^Œ"£∞#∞, #∂Ç¨ï#∞, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞
‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ#∞, W„=∂<£ Ñï"å~åhfl Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· (=∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞QÍ)
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. 34. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ H˘O^ŒiH˜ ãÖ`å#O. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO
q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 35. W„=∂<£ ÉèÏ~°º „áêi÷Oz#Ñ¨Ê\˜
q+¨Ü«∞O: '<å „Ñ¨Éèí∂! <å QÆ~°ƒùOÖ’ L#fl ^•xx h ¿ã=‰õΩ JOH˜`«O
KÕÜ∂« Åx "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl#∞. ^•xx (P tâ◊√=Ù#∞ ÉÏ^Œ~|° OnÅxflO\˜ #∞O_ç)
¿ãfiK«ÛùQÍ LOK«∞`å#∞. <å #∞O_ç nxx ã‘fiHõiOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù
ã¨~°fiO q<Õ"å_»=Ù, ã¨=∞ã¨ÎO `≥eã≤#"å_»=Ù.— 36. `«~°∞"å`« P"≥∞ „Ñ¨ã¨qO
z#Ñ¨Ù_»∞, '„Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞ P_»Ñ≤Å¡#∞ Hõ<åfl#∞— JOk. P"≥∞ Hõ#fl^Õ^À ^≥·"åxH˜
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∞QÆÑ≤Å¡"å_»∞ P_»Ñ≤Å¡ =O\˜ "å_»∞ HÍ_»∞ – '<Õh a_»¤‰õΩ
=∞~°º"£∞ Jx <å=∞Hõ~°}O KÕã¨∞Î<åfl#∞. D"≥∞#∂, D"≥∞ ãÖ`å<åxfl
âßÑ¨„QÆã¨∞Î_»~Ú# ™ê`å#∞ ÉÏi #∞O_ç (ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ) h‰õΩ
JÑ¨Êyã¨∞Î<åfl#∞— Jx P"≥∞ JOk. 37. P"≥∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P Ñ¨ã≤áêÑ¨#∞
L`«Î=∞ suÖ’ ã‘fiHõiOKå_»∞. L`«Î=∞ suÖ’<Õ ÃÑOÑ¨HõO U~åÊ@∞¡ KÕâß_»∞.
[HõiÜ«∂º‰õΩ P"≥∞ áÈ+¨}Ï ÉÏ^èŒº`«#∞ JÑ¨ÊyOKå_»∞. [HõiÜ«∂º P"≥∞
QÆkÖ’H˜ "≥o§#Ñ¨C_»ÖÏ¡ JHõ¯_» PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å∞ HõxÑ≤OKÕq. '=∞~°º"£∞!
W=hfl h‰õΩ ZHõ¯_ç #∞O_ç Åaèã¨∞Î<åfl~Ú?— Jx J`«#∞ J_çy`Õ, 'Wq
^Õ=Ùx =^ŒÌ #∞O_ç— Jx P"≥∞ K≥¿ÑÊk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi#
"åiH˜ ÖˇHõ¯‰õΩ q∞Oz# Láêkèx „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. 38. JÑ¨C_»∞ [HõiÜ«∂º
`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „áêi÷ã¨∂Î WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h =^ŒÌ #∞O_ç <å‰õΩ
ã¨∞QÆ∞} ãÖ`å<åxfl „Ñ¨™êkOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù "≥Ú~°#∞ PÅHÕKÕ
"å_»=Ù.— 39. J`«#∞ `«# ‰õΩ\©~°OÖ’ xÅ|_ç #=∂A KÕã¨∞ÎO_»QÍ ^≥·=
3. Pe W„=∂<£ 67
^Œ∂`«Å∞ J`«xx Ñ≤ez, '([HõiÜ«∂º!) ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ Ü«∞Ç¨º â◊√Éèí"å~°Î

Wã¨∞Î<åfl_»∞. J`«#∞ ^≥·="å‰õΩ¯#∞ „^èŒ∞gHõiOKÕ"å_≥· LO\Ï_»∞. qt+¨ª
<åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ LO\Ï_»∞. WO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ O QÆÅ"å_≥· LO\Ï_»∞. ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ
HÀ=‰õΩ K≥Ok# „Ñ¨=HõÎ J~Ú LO\Ï_»∞— J<åfl~°∞. 40. [HõiÜ«∂º WÖÏ
J<åfl_»∞, '<å‰õΩ Ñ≤Å¡"å_»∞ ZÖÏ Ñ¨Ù_»`å_»∞? <Õ<å =Úãë"å}˜‚. <å ÉèÏ~°º
Q˘„_®Å∞.— ^•xH˜, 'JÖÏˆQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞‰õΩ#fl ^•xx KÕã≤
f~°∞`å_»∞— Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk. 41. '<å „Ñ¨Éèí∂! <å H˘~°‰õΩ U^Œ~Ú<å
ã¨∂K«##∞ x~å÷iOK«∞— Jx [HõiÜ«∂º q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞HÀQÍ, 'h H˘~°‰õΩ ã¨∂K«#
Uq∞@O>Ë, #∞=Ùfi =¸_»∞ ~ÀAÅ =~°‰õÄ „Ñ¨[Å`À =∂\Ï¡_»ÖË=Ù. J~Ú`Õ
Ãã·QÆÅ∞ KÕÜ«∞QÆÅ=Ù. h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ J`«ºkèHõOQÍ ^è•ºxã¨∂Î LO_»∞.
™êÜ«∞O„`«O, L^ŒÜ«∞O PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO_»∞.—
42. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'F =∞~°º"£∞! ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞.
x#∞fl Ñïâ◊√^ŒúÑïKå_»∞. =∞Ç≤ÏàÏ [QÆuH˜ K≥Ok# "å~°O^ŒiÃÑ· h‰õΩ
„áê^è•#º`«#∞ Wã¨∂Î, h ZOÑ≤Hõ KÕâß_»∞. 43. F =∞~°º"£∞! #∞=Ùfi h
„Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ q^èÕÜ«Ú~åe"≥· LO_»∞. PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQÆÑ¨_»∞`«∂
LO_»∞. "≥∂HõiÖË¡"åi`À áê@∞ h=Ó q#„=∞`«`À "≥∂HõiÅ∞¡`«∂ LO_»∞.—
44. Wq JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å∞. g\˜x h‰õΩ k=º "å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å
`≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl=Ú. =∞~°º"£∞ ãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ Z=~°∞O_®e? J#fl^•x
QÆ∞iOz "å~°∞ J^Œ$ëêìxfl Ñ¨sH˜∆OK«∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞ QÍh, "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
Q˘_»=Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ QÍh h=Ù JHõ¯_» ÖË=Ù Hõ^•!
45. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ WÖÏ J#flÑ¨C_»∞ : 'F =∞~°º"£∞! ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ
`«# `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ "å‰õΩ¯‰õΩ ãÖ|OkèOz â◊√Éèí"å~°Î#∞ Wã¨∞Î<åfl_»∞. J`«x
¿Ñ~°∞ =∞ã‘ÇπÏ, =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê. J`«#∞ WÇ¨ÏÑ¨~åÅÖ’
P^Œ~°}©Ü«Ú_≥·, ^≥·= ™êg∞Ñ¨ºO á⁄Ok# ^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ_»∞QÍ LO\Ï_»∞.
46. J`«#∞ `«e¡ X_çÖ’ L#flÑ¨C_»∂, ÃÑ^ŒÌ"å_≥·#Ñ¨C_»∂ „Ñ¨[Å`À
=∂\Ï¡_»`å_»∞. WOHÍ J`«#∞ ã¨[˚#∞ÅÖ’x "å_≥· LO\Ï_»∞.— 47. =∞~°º"£∞
WÖÏ JOk : '„Ñ¨É∂íè ! <å‰õΩ Ñ≤Å"¡ å_»∞ ZÖÏ Ñ¨Ù_»`å_»∞? ##∞fl U Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∂
`åHõ#~Ú<å ÖË^Õ!— ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 'JÖÏˆQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞
HÀi#k ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. PÜ«∞# U Ñ¨x QÆ∞iOK«~Ú<å x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
^•x #∞^ÕÌtOz 'J~ÚáÈ— JO\Ï_»∞. Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.— 48. ^Õ=Ù_»∞
J`«xH˜ „QÆO^ä•xfl, q+¨Ü«∞O Ö’`«∞Ö’¡H˜ áÈ=\Ïxfl <Õ~°∞Ê`å_»∞. `Ò~å`«∞,
WOrÖò „QÆO^ä•Å *Ï˝#O É’kè™êÎ_»∞. 49. J`«#∞ W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u
"≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=HõÎQÍ ÑÖÑ¨|_»`å_»∞. "åi`À WÖÏ JO\Ï_»∞ : '<Õ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨∂K«##∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞. <Õ#∞ g∞ HÀãÖ
=∞\˜`ì À Ñ¨H∆˜ PHÍ~°OÖ’ L#fl ÉÁ=∞‡#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã,≤ JO^Œ∞Ö’ T^Œ∞`å#∞.
Jk ^≥·"å[˝`À x[OQÍ Ñ¨H˜∆ J~ÚáÈ`«∞Ok. WOHÍ <Õ#∞ ^≥·"å[˝`À
Ñ¨Ù@∞ìQÆ∞_ç¤x, ‰õΩ+¨µª~Àyx ÉÏQÆ∞KÕ™êÎ#∞. WOHÍ <Õ#∞ ^≥·"å[˝`À =∞$`«∞}˜‚
„|uH˜™êÎ#∞. g∞ˆ~O uO\Ï~À, g∞ WO_»¡Ö’ U"Õ∞q∞ xÅfiKÕã≤ LOKå~À
‰õÄ_® K≥|∞`å#∞. g∞ˆ~ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤OKÕ"åÔ~·`Õ WO^Œ∞Ö’ g∞‰õΩ ã¨∂K«#
LOk. 50. WOHÍ, <å‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl `Ò~å`«∞#∞ <Õ#∞ „^è∞Œ =Ñ¨~K° "Õ å_»#∞.
g∞‰õΩ x¿+kèOK«|_ç# H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O QÍqOK«\ÏxH˜ <Õ#∞
=KåÛ#∞. <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨∂K«##∞
fã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å‰õΩ q^èÕÜ«∞`«
K«∂ÑÖ_ç. 51. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ <å‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ, g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ. HÍ|\˜ì
PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO.—
52. `«~°∞"å`« D™ê (ÜÕ∞ã¨∞„H©ã¨∞Î) "åiÖ’x u~°™ê¯~° ^èÀ~°}˜x
Ñ¨ã≤QÆ\ ˜ì#Ñ¨C_»∞, '^≥·==∂~°æOÖ’ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»QÆÅ "åÔ~=~°∞?— Jx
J_çQÍ_»∞. ^•xH˜ Ç¨Ï"åsÅ∞, '^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ "Õ∞=Ú<åflO. "Õ∞=Ú
^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OKå=Ú. "Õ∞=Ú q^èÕÜ«ÚÅ=∞Ü«∂º=∞#fl ^•xH˜ g∞ˆ~ ™êH˜∆.
53. =∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú.
"Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎ#∞ ‰õÄ_® J#∞ãïã¨∞Î<åfl=Ú. Hõ#∞Hõ ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"åiÖ’ h=Ù
=∞=∞‡efl KÕ~°∞ÛHÀ— J<åfl~°∞. 54. "å~°∞ (u~°™ê¯~°∞Å∞) ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ Z`«∞ÎÅ∞
"Õâß~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® "åi Z`«∞ÅÎ ‰õΩ ÃÑZ· `«∞ÅÎ ∞ "Õâß_»∞. Z`«∞ÅÎ ∞ "Õ¿ã"åiÖ’
^Õ=Ù_»∞ Ñ¶¨∞<åáê\˜. 55. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F D™ê! <Õ#∞
3. Pe W„=∂<£ 69
x#∞fl "≥#H˜¯ ~°ÑÊ≤ OK«∞HÀÉ’`«∞<åfl#∞. x#∞fl <å "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ÖËÑÙ¨ HÀÉ’`«∞<åfl#∞.
u~°™ê¯~°∞Å (HÍÅ∞+¨ºO) #∞O_ç x#∞fl Ñ¨q„`«Ñ~¨ ∞° ™êÎ#∞. x#∞fl J#∞ãïOz#
"åiH˜, h u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ·# „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÆ∞`å#∞.
P `«~°∞"å`« JO^Œ~°∂ =∞~°e~å=Åã≤#k <å "≥·¿Ñ. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ g∞
=∞^èŒº L#fl qÉèË^•Å QÆ∞iOz f~°∞Ê K≥|∞`å#∞. 56. WHõ u~°™ê¯~åxH˜
X_çQÆ\ ˜ì# "åix „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ Hõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ#∞.
"åiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Õ "å_≥=~°∂ LO_»~∞° .— 57. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~}°
KÕã#≤ "åiH˜, ^Õ=Ù_»∞ "åi Ñ¨ÓiÎ Ñ¨Ù}ºÑ¶Ö¨ Ïxfl W™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~°fi~°#Î ∞Å#∞
ZO`«=∂„`«O „¿Ñq∞OK«_»∞. 58. Wq "Õ∞=Ú h‰õΩ qxÑ≤OKÕ ã¨∂‰õΩÎÅ∞,
q"ÕHõO`À xO_ç# „Ñ¨™êÎ=#Å∞.
59. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D™ê („H©ã¨∞Î) ^Œ$ëêìO`«O ^≥·= ã¨xflkèÖ’ P^ŒO
^Œ$ëêìO`«O =O\˜^Õ. ^Õ=Ù_»∞ P^Œ"£∞#∞ =∞\˜ì`À KÕã≤ 'J~ÚáÈ— J<åfl_»∞,
J`«#∞ J~ÚáÈÜ«∂_»∞. 60. h „Ñ¨Éèí∞=Ù #∞O_ç (=zÛ#) ã¨`«ºq∞k. HÍ|\˜ì
h=Ù â◊OHÕKÕ"åiÖ’ KÕ~°‰õΩ. 61. WHõ h =^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#O =KÕÛã≤# g∞^Œ@
‰õÄ_® D q+¨Ü∞« OÖ’ h`À Z=~°~Ú<å "å^Œ∞ÖÏ_ç`,Õ "åi`À WÖÏ K≥¿ÑÊÜü∞:
''~°O_ç, Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO^•O =∂ ‰õΩ=∂~°∞Å#∞, g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å#∞. g∞ „ã‘ÎÅ#∞,
=∂ „ã‘ÎÅ#∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú#∂fl, g∞~°∞#∂fl ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ, JO^Œ~°O
HõÅã≤, 'J|^•úÅ∞ K≥¿ÑÊ "åiÃÑ· ^Õ=Ùx âßÑÖ Ñ¨_»∞QÍHõ!— Jx „áêi÷^•Ì=Ú.——
62. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W^Õ x[=∞~Ú# =$`åÎO`«O. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº
^≥·=O ÖË_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
63. JÑ¨Ê\˜H© "å~°∞ JOwHõiOK«Hõ =∞~°eáÈ`Õ HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ ãÖQÆu
^≥·"åxH˜ `≥eã≤O^Õ.
64. "åi`À J#∞ : 'F „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞‰õÄ, =∂‰õÄ
=∞^èºŒ ã¨=∂#OQÍ L#fl XHõ q+¨Ü∞« OÃÑ· JOwHÍ~åxH˜ ~°O_ç! J^Õq∞@O>Ë,
=∞#O JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=ih P~åkèOK«‰õÄ_»^Œ∞. PÜ«∞#‰õΩ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ Z=ih ÑïQÆ}ÕK«‰õÄ_»^Œ∞. =∞#Ö’ Z=~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ#∞
`«ÑÊ¨ "Õ~Ô =ih `«=∞ „Ñ¨É∞íè =ÙQÍ KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞.— "å~°∞ QÆ#Hõ nxÑ¨@¡ q=ÚY`«
K«∂Ñ≤`Õ, "åiH˜ K≥ÃÑÊ~Úº : '"Õ∞=Ú =∂„`«O ^≥·= q^èÕÜ«ÚÅO J#fl ^•xH˜
g∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç.— 65. „QÆO^äŒ=Ç¨ïÖÏ~å! g∞~°∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞
q+¨Ü«∞OÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ q`«O_»"å^Œ# KÕ™êÎ~°∞? `Ò~å`«∞, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•Å∞
J=`«iOz#k J`«x `«~°∞"å`«<Õ Hõ^•! Uq∞\©, P =∂„`«O J~°÷O KÕã¨∞HÀ
ÖË~å? 66. H˘^ÀÌQ˘áÈÊ `≥eã≤#^•x QÆ∞iOz ZÖÏQÆ∂ g∞~°∞ "åkã¨∂Î
=KåÛ~°∞. HÍx g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz ZO^Œ∞‰õΩ "å^Œ∞ÖÏ_»∞
`«∞<åfl~°∞? ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 67. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ Ü«¸^Œ∞_»∂
HÍ_»∞, „ÔH·ã¨Î=Ù_»∂ HÍ_»∞. J`«#∞ UHÀ#∞‡Y∞_≥·# =Úã≤¡O. J`«#∞
|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞. 68. [#∞ÅÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞`À ^ŒQÆæi
ãÖ|O^èŒO Z=iHõ~Ú<å LO^Œ#∞‰õΩO>Ë, Jk J`«xx J#∞ãïOKÕ"åiˆH.
WOHÍ D „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ , J`«xx qâ◊fiã≤Oz# "åiˆH LOk. ^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞Å‰õΩ
=∂„`«"∞Õ ãÖ~°H‰∆õ Ωõ _»∞. 69. „QÆO^ä=Œ Ç¨ïÅÖ’x XHõ =~°Oæ "å~°∞ ZÖÏQÆ~Ú<å
ã¨ˆ~ q∞=∞‡efl ÃÑ_»^•i Ñ¨\ ˜ìOKåÅx K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ ÃÑ_»„`À=
Ñ¨\ ˜ìOK«ÖË~°∞ ãïHõ^•, "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ÃÑ_»„`À=‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞. HÍx
P q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«@O ÖË^Œ∞. 70. „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å!
g∞~°∞ ^≥·= ã¨∂K«#Å‰õΩ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_ç ‰õÄ_® "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞? 71. „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ `≥eã≤ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl
Jã¨`«ºO`À ZO^Œ∞‰õΩ HõÅQÆÅ∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞? ã¨`åºxfl ZO^Œ∞‰õΩ HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û
`«∞<åfl~°∞?
72. „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞ WÖÏ ‰õÄ_»|Å∞‰õΩ¯<åfl~°∞:
'qâßfiã¨∞ÅÃÑ· J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# ^•xx g∞~°∞ L^ŒÜ«∞O qâ◊fiã≤Oz
™êÜ«∞O„`«O „`Àã≤Ñ¨ÙK«ÛO_ç. |Ç¨ïâß JÖÏQÆ~Ú<å "å~°∞ (qâßfiã¨∞Å∞
ãÖkQÍúxH˜ Ö’<≥)· =∞~°eáÈ`åˆ~"≥∂! 73. g∞~°∞ g∞ =∞`«ã∞¨ eÎ fl `«ÑÊ¨ Z=ih
#=∞‡=^Œ∞Ì ã¨∞=∂!— "åi`À WÖÏ J#∞ : 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« "Õ∞
ã≤ã¨Å~Ú# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO.— "åi JHõ¯ã¨∞‰õΩ Jã¨Å∞ HÍ~°}O † g∞‰õΩ
ÅaèOz#^Õ "Õ~˘HõiH˜ ‰õÄ_® ZO^Œ∞‰õΩ ÅaèOzOk? ÖË^• g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨xflkèÖ’ "å~°∞ g∞ÃÑ· PkèHõº`« ZO^Œ∞‰õΩ ™êkèOKå~°∞? J#fl^Õ. WÖÏ J#∞:
3. Pe W„=∂<£ 71
'J#∞„QÆÇ¨Ï=∞O`å ^Õ=Ùx KÕ`«∞Ö’¡ LOk. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜

^•xx „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ qâßÅ ^Œ$HõÊ^äOŒ HõÅ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
74. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix `«# HÍ~°∞}ºO H˘~°‰Ωõ „Ñ¨`ºÕ HÕK«∞‰õΩO\Ï_»∞.
^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇÏ¨ O HõÅ"å_»∞. 75. „QÆO^ä=Œ Ç¨ïÅÖ’ XHõx x*Ï~Úf
`«`«Ê~°`« ZÖÏO\˜^ŒO>Ë, XHõ"Õà◊ h=Ù J`«x =^ŒÌ JÑ¨ÊyO`« (J=∂#`«∞)QÍ
XHõ ÃÑ^ŒÌ ^èŒ#~åtx LOz<å, J`«#∞ ^•xx h‰õΩ uiy WKÕÛ™êÎ_»∞.
"åiÖ’ =∞~˘Hõx Ñïã≤÷u Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, XHõ"Õà◊ h=Ù J`«x =^ŒÌ
XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ n<å~°∞#∞ J=∂#`«∞QÍ Éèí„^ŒÑ¨~°z<å J`«#∞ h‰õΩ "åÑ¨ã¨∞
KÕÜ«∞_»∞ – h=Ù J`«x <≥uÎg∞^Œ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë `«Ñ¨Ê! "åi D <≥·uHõ
k"åÖÏ`«<åxH˜ HÍ~°}O† 'x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅ („QÆO^äÕ`«~°∞Å) q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#O
xO^•~°∞›ÅO HÍ=Ú— Jx "å~°∞ K≥Ñ¨CHÀ=@"Õ∞. WOHÍ – "å~°∞ `≥eã‘
^≥"· åxH˜ J|^•úÅ∞ Páêkã¨∞<Î åfl~°∞. 76. "åã¨"Î åxH˜ U =ºH˜Î `«# "åQÍÌ<åxfl
<≥~"° ~Õ ∞° ™êÎ_À, ^≥"· åxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `å_À – xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏO\˜ ÉèHí ÑÎ˜ ~¨ ∞° Å#∞
^Õ=Ù_»∞ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
77. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ^Õ=Ùx "åQÍÌ<åxfl, `«=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞
ã¨fiÅÊ=∞~Ú# ^è~Œ ‰° Ωõ J=Ú‡‰õΩO\Ï~À JÖÏO\˜"åiH˜ Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ ZÖÏO\˜
"å\Ï LO_»^Œ∞. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ^Õ=Ù_»∞ "åi`À =∂\Ï¡_»_»∞ ãïHõ^•, "åi
"≥·Ñ¨Ù K«∂_»#~Ú<å K«∂_»_»∞. "åix Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°K«_»∞. "åiH˜ =º^è•Éèíi`«
=∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok. 78. "åiÖ’ =∞iH˘O^Œ~°∞, „QÆO^äŒO Ñïîã¨∂Î,
`å=Ú ÑïOî KÕk „QÆO^äOŒ Ö’x^Õ#x q∞=∞‡efl #q∞‡OK«\ÏxH˜ `«=∞ <åÅ∞Hõ#∞
"≥∞eHõ „uÑ¨C`å~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ K«k"Õk „QÆO^äŒOÖ’x^≥· LO_»^Œ∞.
Jk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# =zÛ# q+¨Ü«∞=∞x "å~°O\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ Jk
^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ~åÖË^Œ∞. "å~°∞ `≥eã‘ ^Õ=ÙxÃÑ· Jã¨`«ºO HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞.
79. ^Õ=Ù_»∞ U =∞x+≤Hõ~Ú<å „QÆO^ä•hfl, Ü«ÚH˜Îh, „Ñ¨=HõÎ Ñ¨^Œqh
„Ñ¨™êkOz#Ñ¨Ù_»∞ J`«#∞ „Ñ¨[Å`À, 'g∞~°∞ ^≥·"åxfl =^Œe <å ^•ã¨∞Å=O_ç—
Jx K≥Ñ¨Ê@O J`«xH˜ ZO`«=∂„`«O `«QÆ^Œ∞. ÃÑ·QÍ J`«#∞, 'g∞~°∞ ^≥·=
¿ã=‰õΩÅ=O_ç— J#O\Ï_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ W`«~°∞Å‰õΩ „QÆO^äÀÑ¨^Õâ◊O
KÕ™êÎ~∞° . g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ‰õÄ_® ^•xx Ñï™î êÎ~∞° . 80. 'g∞~°∞ ^≥=· ^Œ∂`«Å#∞,
^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀO_ç— Jx ‰õÄ_® J`«#∞ g∞‰õΩ
P*Ï˝Ñ≤OK«_»∞. Uq∞\©, g∞~°∞ ^≥·= q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«ÖXyæ# g∞^Œ@ ‰õÄ_®
J`«_∞» q∞=∞‡efl Jqâßfi™êxH˜ áêÅÊ_»=∞x P^ÕtOK«@=∂? (JãÖÉè=í O).
81. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎÅ #∞O_ç, '<Õ#∞ g∞‰õΩ „QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍxfl
„Ñ¨™êkOKå#∞. WHõ nx `«~°∞"å`« g∞ =^ŒÌ LO_Õ Éèíq+¨º"å}˜x ã¨`«º=∞x
^èŒ$gHõiOKÕ „Ñ¨=HõÎ Z=~°~Ú<å g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#@¡~Ú`Õ g∞~°∞ J`«xx
qâ◊fiã≤OKåe, J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®e— J#fl "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
'Uq∞\©, g∞~°∞ nxx JOwHõiã¨∞Î<åfl~å? D ÉÏ^èŒº`«#∞ ã‘fiHõiã¨∞Î<åfl~å?—
Jx ^Õ=Ù_»∞ J_»QÍæ, 'JOwHõiã¨∞Î<åfl=Ú— Jx "å~°O`å K≥áêÊ~°∞.
'JÖÏQÆ~Ú`Õ nxH˜ g∞~°∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç. g∞`Àáê>Ë <Õ#∂ ™êH˜∆QÍ
LO\Ï#—x ^Õ=Ù_»<åfl_»∞. 82. WHõg∞^Œ@ Z=~°∞ "≥#∞uiyáÈ`å~À,
JÖÏO\˜"åˆ~ Ñ¨~°=∞ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞. 83. Uq∞\©, g~°∞ ^≥·=^èŒ~å‡xfl HÍ^Œx
=∞~À ^èŒ~å‡xfl HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl
PÜ«∞# P[˝Å‰õΩ Ö’|_ç L<åfl~Ú – W+ì̈=Ú<åflã¨ˆ~! W+ì̈O ÖËHõáÈ~Ú<åã¨ˆ~!
ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk. 84. "åiH˜ K≥Ñ¨C :
'"Õ∞=Ú ^≥"· åxfl qâ◊fiã≤OKå=Ú. WOHÍ =∂ÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç# ^•xh,
W„ÉÏÇ‘ Ï =Ú, W™ê‡~¸Å∞, Wãπ Ç ¨  Y∞, Ü« ∂ Y∂|∞ÅÃÑ· , Ü« ∂ Y∂|∞
ãÖ`å#OÃÑ· J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# ^•xh, WOHÍ =¸™ê, D™ê `«k`«~°
„Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç „Ñ¨™êkOK«|_ç# ^•xx ‰õÄ_®
qâ◊fiã≤OKå=Ú. "Õ∞=Ú "åi =∞^èŒº ZÖÏO\˜ ÉèË^ŒÉèÏ=O K«∂Ñ¨=Ú. "Õ∞=Ú
PÜ«∞#ˆH q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤#"å~°=Ú.— 85. Z=_»~Ú<å W™ê¡O#∞ HÍ^Œx
"Õ~˘Hõ r=# q^è•<åxfl HÀ~°∞‰õΩO>Ë, Jk J`«x #∞O_ç ã¨∞`«~å=¸
ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. J`«#∞ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈ`å_»∞.
86. qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ ‰õÄ_® u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# [#∞Å‰õΩ
^Õ=Ù_»∞ ã¨<å‡~°æO ZÖÏ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞? "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ DÜ«∞# ã¨`«º„Ñ¨=HõÎ
Jx ™êHõ∆ ºO ‰õÄ_® WzÛ L<åfl~°∞. WOHÍ "åi =^ŒÌ‰õΩ *’ºu~°‡Ü«∞=∞~Ú#
3. Pe W„=∂<£ 73
x^Œ~°≈<åÅ∞ ‰õÄ_® =zÛ L<åfl~Ú. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O

KÕÜ«∞_»∞. 87. WÖÏO\˜ "åiÃÑ· – `«y# âßã≤ÎQÍ – ^Õ=Ùx âßÑÖ,
^≥·=^Œ∂`«Å, ã¨=∞ã¨Î [#∞Å âßÑÖ Ñ¨_»∞`«∞Ok. 88. "å~åã≤÷uÖ’ ZÅ¡HÍÅO
LO\Ï~°∞. "åi Ü«∂`«##∞ `«yæOK«@O QÍh, "åiH˜ q~å=∞O W=fi@O
QÍh [~°Q^Æ ∞Œ . 89. J~Ú`Õ P `«~∞° "å`« Z=~°~Ú<å Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ ,ç `«=∞#∞
ã¨ O ã¨ ¯ iOK« ∞ ‰õ Ω #fl@¡ ~ Ú`Õ xâ◊ Û Ü« ∞ OQÍ ^Õ = Ù_» ∞ Hõ ∆ q ∞OKÕ " å_» ∞ ,
^ŒÜ«∞K«∂¿Ñ"å_»∞. 90. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ u~°™ê¯~°
"≥·YiH˜ áêÅÊ_»`å~À, P `«~åfi`« ‰õÄ_® u~°™ê¯~° TaÖ’<Õ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú
LO\Ï~À, "åi Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞ –
WÖÏO\˜"åˆ~ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞. 91. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~åxH˜
áêÅÊ_ç, u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ<Õ =∞~°}O˜ Kå~À, "å~°∞ Éè∂í q∞ xO_® |OQÍ~åxfl
ÑïÇ¨~°OQÍ WK«∞Û‰õΩ<åfl Jk ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. JÖÏO\˜"åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°
=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok. "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞.
(4) 92. g∞~°∞ Jq∞`«OQÍ W+¨ìÑ¨_Õ =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ #∞O_ç (^≥·=
=∂~°Oæ Ö’) Y~°∞ÛÃÑ@ì#O`« =~°‰Äõ g∞~°∞ Ñ¨Ù}º™ê÷~ÚH˜ KÕ~∞° HÀÖË~∞° . g∞ˆ~q∞
Y~°∞ÛKÕã≤<å Jk ^Õ=ÙxH˜ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. 93. `Ò~å`ü „QÆO^äŒO J=`«iOK«Hõ
Ñ¨Ó~°fiO W„™ê~¸Öò (Ü«∂Y∂Éò) `«#ÃÑ· x¿+kèOK«∞‰õΩ#fl H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ∞
`«Ñ¨Ê q∞ye# PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Åhfl W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åiH˜ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
(Ç¨ÏÖÏÖò) QÍ<Õ LO_Õq. 'g∞~°∞ ã¨`º« jÅ∞ˆ~ J~Ú`Õ `Ò~å`«∞#∞ fã¨∞‰õΩ~°O_ç,
^•xx K«^=Œ O_ç— Jx "åi`À K≥ÑC¨ . 94. nx `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å
^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºxfl Páêk¿ãÎ, JÖÏO\˜"åˆ~ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞. 95. WÖÏ J#∞:
'^Õ=Ù_»∞ x[O K≥áêÊ_»∞. HÍ|\˜ì UHÀ#∞‡Y∞_»~Ú# W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•<åxfl
J#∞ãïOK«O_ç. J`«#∞ |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨‰õΩÅÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞.—
96. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#"åo H˘~°‰õΩ xi‡OK«|_ç# „Ñ¨„Ñ¨^äŒ=∞ (P~å^èŒ<å)
QÆ$Ç¨ÏO |HÍ¯ (=∞HÍ¯)Ö’ L#fl^Õ. Jk â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#k, Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiH©
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ˆHO„^ŒO ‰õÄ_®#∞. 97. JO^Œ∞Ö’ KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ xÅ|_ç# ™ê÷#O L#flk. JO^Œ∞Ö’ Z=~°∞
„Ñ¨"ÕtOz<å, J`«#∞ ã¨∞~°H˜∆`«∞_Õ. [#∞ÅÃÑ· ^Õ=ÙxH˜ QÆÅ Ç¨Ï‰õΩ¯ Uq∞@O>Ë,
JHõ¯_çH˜ "≥àı§ ™È÷=∞`« L#fl"å~°∞ P QÆ$Ç¨xfl ãÖ^Œi≈Oz Ç¨Ï*ò˚ KÕÜ«∂e.
=∞Ô~=~°~Ú<å JO^Œ∞‰õΩ x~åHõi¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ö’Hõ"åã¨∞Å
J=ã¨~°O ÖËx"å_»∞. 98. WÖÏ J#∞ : F „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞
^Õ=Ùx ã¨∂K«#Å#∞ ZO^Œ∞‰õΩ x~åHõiã¨∞Î<åfl~°∞? "åã¨Î"åxH˜ g∞~°∞ KÕ¿ã
Ñ¨#∞ÅxflO\˜H© ^Õ=Ù_»∞ ™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞. 99. WÖÏ J_»∞QÆ∞ : '„QÆO^äŒO HõÅ
F „Ñ¨[ÖÏ~å! qâ◊fiã≤Oz# "åix g∞~°∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç ZO^Œ∞‰õΩ
J_»∞¤‰õΩO@∞<åfl~°∞? JO^Œ∞Ö’ Ö’áêÅ∞ "≥uˆH „Ñ¨Ü«∞`«flO ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~°∞?
"åã¨"Î åxH˜ g∞~°∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ KÕÜ∞« |_®¤~∞° . ^Õ=Ù_»∞ g∞ KÕ+Åì¨ Ñ¨@¡ J*Ï„QÆ`QÎ« Í
ÖË_»∞ ã¨∞=∂!— 100. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅÖ’x U
XHõ¯ =~°æO =∂@ q<åfl, "å~°∞ q∞=∞‡efl qâßfiãÖ (D=∂<£) `«~åfi`« =∞m¡
Jqâßfiã¨∞efl KÕ¿ã™êÎ~∞° . 101. g∞~°ãÅ¨ ∞ ZÖÏ Jqâßfi™êxH˜ X_çQ@Æ Qì ÅÆ ~°∞?
"åã¨Î"åxH˜ g∞‰õΩ ^≥·= =K«<åÅ∞ K«kq qxÑ≤OK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. g∞ =∞^èŒº#
^≥·=„Ñ¨=HõÎ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ (^èŒ~°‡=Ú)#∞ QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩO
\Ï_À J`«#∞ ~°∞A=∂~°æ ^Œ~≈° #O á⁄Ok#>Ë.¡ 102. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å!
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤# q^èŒOQÍ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. =Úã≤¡OÅ∞QÍ L#fl ã≤÷uÖ’
`«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~°}O ~å‰õÄ_»^Œ∞. 103. g∞~°O`å HõÅã≤ ^≥·= „`å\˜x QÆ\ ˜ìQÍ
Ñ¨@∞ìHÀO_ç. qÉèËkOK«∞HÀHõO_ç. ^Õ=Ù_»∞ g∞ÃÑ· ‰õΩiÑ≤Oz# J#∞„QÆÇ¨xfl
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ XHõiH˘Hõ~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. JÑ¨C_»∞
PÜ«∞# g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ xOáê_»∞. =∞i PÜ«∞#
Hõ$Ñ¨ =Å¡<Õ g∞~°∞ J#fl^Œ=Ú‡ÅÜ«∂º~°∞. g∞~°∞ Jyfl QÆ∞O_»O JOK«∞#
xÅ|_ç LO_»QÍ, ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl HÍáê_®_»∞. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«#
ã¨∂K«#Å#∞ g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞ – g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^•Åx.
104. g∞Ö’ "Õ∞Å∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤eKÕ, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞=∞x
P*Ï˝ÑO≤ KÕ, K≥_∞» Å #∞O_ç "åiOKÕ XHõ =~°Oæ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® LO_®e. WÖÏO\˜
"åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Õ"å~°Å∞. 105. `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# P^ÕâßÅ∞
=zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® =Ú~îåÅ∞QÍ q_çáÈ~Ú, Ñ¨~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞‰õΩ#fl
3. Pe W„=∂<£ 75
"åi =∂kiQÍ J=HõO_ç. JÖÏO\˜ "åiH˜ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# tHõ∆

LO@∞Ok. 106. P ~ÀA H˘xfl =ÚMÏÅ∞ ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ LO\Ï~Ú.
=∞iH˘xfl =ÚMÏÅ∞ #Å¡|_ç LO\Ï~Ú. Z=i =ÚMÏÅÃÑ· #Å∞Ñ¨Ù P=iOz
LO@∞O^À "åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok : 'Uq∞\©, g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#
`«~°∞"å`« u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_®¤~å? JÖÏÔQ·`Õ g∞~°∞ X_çQÆ\ ˜ì# u~°™ê¯~°O
=¸ÅOQÍ tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç.— 107. Z=i =ÚMÏÅ∞ ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ
LO\ÏÜ≥∂ "å~°∞ ^≥·=HÍ~°∞}ºOÖ’ LO\Ï~°∞. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO
LO\Ï~°∞. 108. Wq ^≥·= =K«<åÅ∞. g\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ
qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. Ö’Hõ"åã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕÜ«∂Å#fl `«ÅOÑ¨Ù ^Õ=ÙxH˜
ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. 109. PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO
^≥·"åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eOK«
|_»`å~Ú.
110. WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ =∂#=ÙÅ H˘~°‰õΩ LxH˜Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ~å|_ç#
J`«∞º`«Î=∞ ã¨=Ú^•Ü«∞O. g∞~°∞ =∞Ozx K≥Ü«∞º=∞x P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞. K≥_»∞
#∞O_ç PÑ¨Ù`å~°∞. ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅ∞ ‰õÄ_®
qâ◊fiã≤Oz LO>Ë Jk "åi H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞ã¨¯~°O J~Ú LO_Õk. "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞ qâßfiã¨∞Å∞ L<åfl~°∞. HÍx J`«ºkè‰õΩÅ∞ Jq^èÕÜ«ÚÖË. 111. "å~°∞
q∞=∞‡efl ZO`À H˘O`« "ÕkOè K«@O `«ÑÊ≤ `Õ g∞ÔHÖÏO\˜ JÑ¨HÍ~°O KÕÜ∞« ÖË~∞° .
XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞\ÏxH˜ =zÛ<å, g∞‰õΩ "≥#∞flK«∂Ñ¨Ù`å~°∞.
P#Hõ "åiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞O ‰õÄ_® JO^Œ^∞Œ . 112. "åÔ~Hõ¯_» L<åflã¨~ˆ Ñ¨~åÉè=í O
"åiÃÑ· qkèOK«|_çOk – ^Õ=Ùx #∞O_ç U^Œ~Ú<å "åQÍÌ#O LO>Ë ÖË^•
„Ñ¨[Å`À U^Œ~Ú<å X_»O|_çHõ [iy LO>Ë `«Ñ¨Ê. "å~°∞ ^≥·"å„QÆÇ¨xH˜
áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ^≥·<åº=ã¨÷ "åiÃÑ· ~°∞^ŒÌ|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^Õ=Ùx
ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞. J<åºÜ«∞OQÍ ^≥=· „Ñ¨=HõÅÎ #∞ Ç¨Ï`«=∂ˆ~Û"å~°∞.
Wk "åi Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ, Ju„Hõ=∞}Ï ^èÀ~°}˜H˜ Ñï}Ï=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ.
113. „QÆO^äŒO HõÅ"å~°O`å ã¨=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. "åiÖ’ XHõ =~°æO
"å~°∞ `«=∞ =∂@ÃÑ· xÅ|_ç L<åfl~°∞. "å~°∞ ~å„u"Õà◊Ö’¡ ^≥·= =K«<åÅ#∞
áê~åÜ«∞}O KÕ™êÎ~°∞, ™êëêìOQÆÑ¨_»`å~°∞. 114. ^≥·"åxfl, JOu=∞k<åxfl
qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. =∞Ozx K≥Ü«∞º=∞x P*Ï˝Ñ≤™êÎ~°∞, K≥_»∞ #∞O_ç PÑ¨Ù`å~°∞.
ã¨`å¯~åºÅÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨[˚#∞Å∞.
115. "å~°∞ U =∞Oz Ñ¨xKÕã≤<å P^ŒiOK«HõáÈ=@O J<Õk [~°QÆ^Œ∞.
^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞Å QÆ∞iOz ^Õ=ÙxH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 116. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Z=~°∞ ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì<å, ^≥·"åxH˜ „ÑüQÍ "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞,
"åi ãÖ`å#O "åiˆH=∂„`«O LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»=Ù. "åˆ~ #~°HÍyfl "åã¨∞Å∞.
"å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. 117. "å~°∞ D „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’ KÕã≤# Y~°∞Û =∞OK«∞ ‰õΩ~°∞ã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜ j`«Å Ñ¨=#O =O\˜k.
`«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl"åi á⁄ÖÏÅÃÑ· Jk gz ã¨~°fi<åâ◊#O
KÕ¿ãã≤Ok. ^Õ=Ù_»∞ "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞
`«=∞‰õΩ `å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
118. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ "åix `«Ñ¨Ê J#∞ºÅ#∞ g∞ PO`«~°Oy
‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. "å~°∞ g∞‰õΩ #+¨ìO HõeyOK«\ÏxH˜ ^˘iH˜# U
J=HÍâßhfl *Ï~°q_»∞=~°∞. g∞~°∞ ÉÏ^èŒÑ¨_ç#H˘nÌ "å~°∞ ãÖ`À+≤™êÎ~°∞.
"åiÖ’x "≥·~°ÉèÏ=O "åi =∂@Å ^•fi~å<Õ "≥Å¡_»=Ù`«∞Ok. WHõ "åi
PO`«~åºÅÖ’ L#flk WO`«Hõ<åfl f„="≥∞ÿ#k. "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞
g∞‰õΩ KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ =ºHõÎÑïKå=Ú – g∞~°∞ QÆ#Hõ q[˝`« QÆÅ "å~°~Ú`Õ
(g\˜x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç). 119. g∞~°∞ "åix Jaè=∂xã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx "åiH˜
g∞ Ñ¨@¡ Jaè=∂#O ÖË^Œ∞. =∞i K«∂_»É’`Õ g∞~°∞ PHÍâ◊ „QÆO^ä•ÅxflO\˜h
qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ q∞=∞‡efl HõÅã≤#Ñ¨C_»∞ '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú—
J#O\Ï~°∞. HÍx "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, g∞ g∞^Œ L#fl
HÀÑÖH˘nÌ `«=∞ „"Õà◊¡#∞ Hõã≤f~å H˘~°∞‰õΩ¯O\Ï~°∞. "åi`À J#∞ : 'Kå=O_ç
g∞ HÀÑÖÖ’<Õ.— xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JO`«~°OQÍÖ’¡ L#fl ^•x QÆ∞iOz ^Õ=ÙxH˜
`≥Å∞ã¨∞. 120. g∞ˆH^Œ~Ú<å =∞Oz [iy`Õ "åiH˜ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
g∞‰õΩ K≥_∞» [iy`Õ =∂„`«O "å~°∞ ãÖ`À+≤™êÎ~∞° . g∞ˆ~ QÆ#Hõ ãÖÜ«∞=∞#O`À,
^≥·=cèu`À "≥∞Åy#@¡~Ú`Õ "åi Ñ¨<åflQÆ"Õ∞n g∞‰õΩ Ç¨x HõeyOK«*ÏÅ^Œ∞.
3. Pe W„=∂<£ 77
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ kQÆƒO^èŒO KÕã≤ L<åfl_»∞.

121. h=Ù L^ŒÜ«∂<Õfl WO\˜ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi, =Úã≤¡=ÚÅ#∞
Ü«Ú^Œú ™ê÷=~åÅÃÑ· xÜ«∞q∞Oz#Ñ¨Ù_»∞ ([iy# q+¨Ü∞« O ã¨‡iOK«∞HÀ^Œy#k).
^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 122. g∞Ö’x Ô~O_»∞
|$O^•Å∞ ^è~·≥ º° O g_ç#Ñ¨Ù_»∞, ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ JO_»QÍ<Õ L<åfl_»∞. qâ◊fiã≤Oz#
"åÔ~·`Õ ã¨^• ^≥·"å<Õfl #=Ú‡HÀ"åe. 123. |„^£ (ãÖ„QÍ=∞O)Ö’ g∞~°∞
ZO`À |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ L<åfl_»∞
Hõ^•! HÍ|\˜ì ^≥·"åxˆH ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç – `«^•fi~å<Õ g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ
LO_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. 124. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù qâßfiã¨∞Å#∞^ÕÌtOz WÖÏ
J<åfl=Ù : 'Uq∞\©, g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù PHÍâ◊O #∞O_ç =¸_»∞ "ÕÅ =∞Ok
^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ÑÖÑ≤ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»@O g∞‰õΩ KåÅ^•? 125. g∞ˆ~
QÆ#Hõ FÑ≤Hõ`À, ^èŒ~°‡x+¨ª`À LO>Ë, â◊„`«∞=Ù JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ g∞ÃÑ· ^ŒO_≥uÎ
=zÛ<å g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú^Œ∞"ÕÅ =∞Ok „Ñ¨`ÕºHõ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ QÆÅ ^≥·=^Œ∂`«Å`À
q∞=∞‡efl P^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞.— 126. Wk g∞‰õΩ â◊√Éè"í å~°Î HÍQÆÅQÍÅx, `«^•fi~å
g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ <≥=∞‡kOKåÅx ^Õ=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ KÕâß_»∞. Jã¨Å~Ú#
ã¨Ç¨Ü«∞O ^Õ=Ùx =^ŒÌ #∞O_ç ÅaèOKÕ^Õ. PÜ«∞# u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞,
q"ÕH=õ O`«∞_»∞. 127. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞ÅÖ’x XHõ =~°Oæ "åi Hõ^Œä Ñïã¨=∂ÑÖÎ
J=\ÏxH˜ ÖË^• "å~°∞ Ñ¨~å[Ü«∞O áêÖˇ·, J==∂#O`À "≥#∞u~°QÆ\ÏxH˜
(D U~åÊ@∞ [iyOk). 128. ^Õ=Ù_»∞ "åi Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOz<å
ÖË^• "åix tH˜∆Oz<å – D =º=Ç¨~°OÖ’ h „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O Ug∞ ÖË^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞. 129. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å JÖÏ¡ÇÏπ
UÅ∞|_çÖ’<Õ LOk. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix Hõ∆q∞OK«QÆÅ_»∞. `å#∞
HÀi# "åix tHÕ∆ K«QÅÆ _»∞. JÖÏ¡ÇÏπ Hõ=∆ ∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ∂« ™êQÆ~∞° _»∞.
130. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! =_ôx¤ J<ÕHõ ~Ô @∞¡ ÃÑOz u#HõO_ç. ^≥"· åxH˜
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. `«^•fi~å g∞~°∞ ™êÑ¶Å¨ ºO á⁄O^Œ=K«∞Û. 131. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å
H˘~°‰õΩ ã≤^ŒúÑ¨~°K«|_ç# JyflH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. 132. ^Õ=ÙxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ
q^èÜÕ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç – g∞~°∞ Hõ~∞° }ÕK«|_»=K«∞Û. 133. g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù Hõ=∆ ∂aèH∆õ
"≥·Ñ¨Ù, ã¨fi~°æO "≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞O_ç. ^•x "≥_»Å∞Ê Éèí∂=∂ºHÍâßÅO`«
LO@∞Ok. Jk ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"åi HÀãÖ ã≤^ÑúŒ ~¨ K° |« _çOk. 134–"å~°∞
Hõeq∞Ö’#∂, ÖËq∞Ö’#∂ Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. HÀáêxfl kQÆ„q∞OQÆ∞`å~°∞. „Ñ¨[Å
Ñ¨@¡ =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥Y· ix J=ÅOa™êÎ~∞° . ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å#∞ „¿Ñq∞™êÎ_∞» .
135. "åÔ~ÖÏO\˜"å~°O>Ë† ZÑ¨C_»~Ú<å U^Œ~Ú<å ã≤QÆ∞æ=∂e# KÕ+¨ì‰õΩ
X_çQÆ\ ˜ì#Ñ¨C_»∞ ÖË^• `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, "å~°∞
^≥·"åxfl ã¨‡iOz `«=∞ `«Ñ¨CÅ#∞ Hõ∆q∞OK«=∞x "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞
`«Ñ¨Ê `«Ñ¨CÅ#∞ Hõ∆q∞OK«QÆÅ"å_≥=_»∞<åfl_»∞? `≥eã≤ ‰õÄ_® "å~°∞ `«=∞
ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅÃÑ· =∞O‰õΩ`«#O K«∂Ñ¨~∞° . 136. WÖÏO\˜"åiH˜ "åi „Ñ¨É∞íè =Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç „ÑüÑ¶Å¨ OQÍ Hõ=∆ ∂aèH∆õ Åaèã∞¨ OÎ k, „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
ã¨fi~°æ=<åÅ∞ LO\Ï~Ú. "å~°∞ JO^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. ã¨^•K«~°}
KÕ¿ã"åiH˜ „áêÑ≤ÎOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO ZO`« K«Hõ¯xk? 137. g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
WÖÏO\˜ Ñ¶¨∞@#Öˇ<Àfl ãÖÉèíqOKå~Ú. Hõ#∞Hõ Éèí∂q∞Ö’ ãÖK«iOz, kèHÍ¯~°
"≥·Yix J=ÅOaOz# "åiH˜ Ñ¨\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ K«∂_»O_ç. 138. [#
™ê=∂#ºO H˘~°‰õΩ Wk (Y∞~üP<£) *ÏQÆ$u. ^≥·=cèuÑ¨~°∞Å‰õΩ Wk
=∂~°æ^Œ~°≈#O, LÑ¨^Õâ◊O.
139. ^è≥·~°ºO g_»HõO_ç. ^Œ∞ódOK«HõO_ç. qâßfiã¨∞Å∞QÍ QÆ#Hõ LO>Ë
g∞ˆ~ „áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ~∞° . 140. g∞~°∞ Hõ`∆ Q« Í„`«∞ÅÜ«∂º~°#∞‰õΩO>Ë â◊„`«∞=Ù‰õΩ
‰õÄ_® JÖÏO\˜ QÍÜ«∂ÖË JÜ«∂º~Ú. "Õ∞=Ú D ~ÀAÅ#∞ [#∞Å =∞^èŒº
„uÑ¨C`«∂ LO\Ï=Ú. g∞Ö’ z`«âÎ √◊ kúQÅÆ qâßfiã¨∞Öˇ=~À ^Õ=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=
\ÏxH˜, g∞Ö’ H˘O^Œix ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜. ^Õ=Ù_»∞
^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ ZO`«=∂„`«O W+¨Ñì _¨ _» ∞» . 141. WOHÍ–^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞Å#∞
"Õ~°∞Ñ¨~°K«∞‰õΩx, ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ `«∞_çzÃÑ\ÏìÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞.
142. Uq∞\©, g∞~°∞ ã¨fi~°Oæ Ö’ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ „Ñ¨"tÕ OK«QÅÆ =∞x `«ÅáÈã¨∞Î
<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ g∞Ö’ áÈ~å@Ñ¨\ ˜=∞ QÆÅ "åÔ~=~À, ã≤÷~°ãÖHõÅÊO
QÆÅ"åÔ~=~À ^Õ=Ù_»∞ WOHÍ ÑïHÕK«<ÕÖË^Œ∞. 143. =∞~°}O Z^Œ∞~°=Hõ
=ÚO^Œ∞ g∞~°∞ (g~°) =∞~°}O á⁄O^•Å#fl f„= PHÍOHõ∆`À LO_Õ"å~°∞.
WkQÀ, WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ ^•xx HõàÏ¡~å K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
3. Pe W„=∂<£ 79
144. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ XHõ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ =∂„`«"Õ∞. W`«xH˜ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®

„Ñ¨=HõÎÅ∞ QÆuOKå~°∞. XHõ"Õà◊ J`«#∞ K«xáÈ`Õ ÖË^• K«OÑ¨|_ç`Õ g∞~°∞
=∞_»=∞ „uÑ≤Ê (^è~Œ ‡° O #∞O_ç) =∞~°eáÈ`å~å? "≥#∞uiyáÈÜÕ∞"å_»∞ ^≥"· åxH˜
ZÖÏO\˜ #+¨ìO HõeyOK«ÖË_»∞. Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O QÆÅ"åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ =∞Oz
„ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. 145. ^≥·"å[˝ J=#O`«=~°‰õÄ U „áê}© Kå=^Œ∞.
^Õ=Ù_»∞ nxx ~åã≤ÃÑ\Ïì_»∞. „áêÑÖzHõ ÖÏÉèÏxfl HÍOH˜∆OKÕ"åxH˜ "Õ∞=Ú
„Ñ¨ÑÖK«O #∞O_Õ WKÕÛ™êÎ=Ú. Ñ¨~°Ö’Hõ ÖÏÉèÏxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ "åxH˜ "Õ∞=Ú
Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ #∞O_Õ „Ñ¨™êk™êÎ=Ú. Hõ$`«A˝Öˇ· LO_Õ"åiH˜ "Õ∞=Ú "åi
„ÑüÑ¶¨ÖÏxfl `«Ñ¨ÊHõ W™êÎ=Ú. 146. QÆ`«OÖ’ ZO^Œ~À ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ`À HõÅã≤
ZO^Œ~À ^≥·=ÉèíH˜ÎÑ¨~åÜ«∞}∞Å∞ Ü«Ú^ŒúO KÕâß~°∞. ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ÃÑ·
=zÛÑ¨_ç# HõëêìÅ‰õΩ "å~°∞ ^è≥·~°ºO HÀÖ’ÊÖË^Œ∞. K«uH˜ÅÑ¨_»ÖË^Œ∞. J}QÍi
áÈÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨÷~Ú~°ºO HõÅ"åix „¿Ñq∞™êÎ_»∞. 147. "åi <À@ D
=∂@ `«ÑÊ¨ =∞~˘Hõ\ ˜ "≥Å∞=_»Ö^Ë ∞Œ : '=∂ „Ñ¨É∂íè ! =∂ áêáêÅ#∞ Hõq∆ ∞OK«∞.
HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}Ö’ "Õ∞=Ú q∞ug∞i LO>Ë =∞=Ú‡ =∞xflOK«∞. =∂‰õΩ
xÅHõ_»#∞ „Ñ¨™êkOK«∞. u~°™ê¯~° =¸HõÅ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞
Ñ¨_»∞.— 148. Hõ#∞Hõ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ „áêÑÖzHõ „ÑüÑ¶¨ÖÏhfl WKåÛ_»∞,
áê~°Ö∫H˜Hõ L`«Î=∞ „ÑüÑ¶¨ÖÏhfl „Ñ¨™êkOKå_»∞. L`«Î=∞ suÖ’ ã¨^•K«~°}
KÕ¿ã"åix ^Õ=Ù_»∞ Jq∞`«OQÍ W+¨ìÑ¨_»`å_»∞.
149. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ #_»K«∞‰õΩO>Ë, "å~°∞ q∞=∞‡efl g∞ HÍe =∞_»=∞ÅÃÑ·<Õ "≥#H˜¯
„uÑ¨C`å~°∞. `«~°∞"å`« #+¨ìáÈÜÕ∞k g∞ˆ~ ã¨∞=∂! 150. x*ÏxH˜ ^Õ=Ù_Õ
g∞‰õΩ k‰õΩ¯. PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞. 151. "Õ∞=Ú u~°™ê¯~°∞Å
QÆ∞O_≥Ö’¡ ÉèíÜ≥∂`åÊ`«O xOÑ¨Ù`å=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_»∞ U „Ñ¨=∂}Ïhfl
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ x[ ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞
HõeÊOKå~°∞. #~°HÍˆQfl "åi x"åãÖ. Jk ^Œ∞~å‡~°∞æÅ áêe@ ZO`À K≥_»¤
ã¨÷ÅO. 152. ^≥·"å[˝`À g∞~°∞ "åix ãÖÇ¨Ïiã¨∞Î#flÑ¨C_»∞, ^Õ=Ù_»∞ `«#
"åQÍÌ<åxfl g∞‰õΩ x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ W+¨ìÑ¨_Õ ^•xx
^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ K«∂Ñ¨QÍ<Õ g∞ ^Ò~°ƒÅºO |Ü«∞@Ñ¨_çOk. Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}Ö’
Ñ¶∞¨ ~°¬} Ñ¨_,ç g∞~°∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . (P ã¨=∞Ü«∞OÖ’) g∞Ö’x H˘O^Œ~∞°
„Ñ¨ÑÖKåxfl HÀ~°∞HÀQÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ Ñ¨~°Ö’HÍxfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞
^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜, "åi (u~°™ê¯~°∞Å) KÕ`« g∞~°∞ "≥#H˜¯
=∞~°ÖË q^èŒOQÍ KÕâß_»∞. WO`« [iy<å PÜ«∞# q∞=∞‡efl Hõ∆q∞OKå_»∞.
^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞Å áêe@ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇÏ¨ O HõÅ"å_»∞. 153. g∞~°∞ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞
fÜ«∞™êQÍ~°∞. "≥#∞uiy Z=ih K«∂_»#~Ú<å ÖË^Œ∞. g∞ "≥#∞Hõ „Ñ¨=HõÎ
q∞=∞‡efl ˆHHõ"Õã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ P"Õ^Œ# "≥O|_ç
P"Õ^Œ##∞ HõeyOKå_»∞ – g∞ #∞O_ç KÕ*ÏiáÈ~Ú# ^•xÃÑ·, g∞ÃÑ·
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç# PÑ¨^ŒÃÑ· g∞~°∞ ^Œ∞ódOK«‰õΩO_® LO\Ï~°x! g∞ x~åfiHÍxfl
^Õ=Ù_»∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞.
154. D P"Õ^Œ# `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ g∞ÃÑ· „Ñ¨âßO`« ã≤÷ux
J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. JO>Ë, g∞Ö’x XHõ |$O^•xH˜ ‰õΩ#∞‰õΩ Ñ¨@ì™êyOk.
=∞~À=~°æO "åiH˜ `«=∞ „áê}ÏÅ QÆ∞iOz kQÆ∞Å∞ Ñ¨@∞ì‰õΩOk. "å~°∞ ^Õ=Ùx
QÆ∞iOz "åã¨Î= q~°∞^Œú=∞~Ú#, J*Ï˝#Éèíi`«=∞~Ú# J#∞=∂<åÅ#∞
U~°Ê~°K«∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. 'WO`«H© D =º=Ç¨~°OÖ’ =∂ˆH=∞<åfl
JkèHÍ~°O LO^•?— Jx J_»Q<Æ Õ J_çQÍ~°∞. "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'D =º=Ç¨~°OÖ’
x~°Ü ‚ ∂« kèHÍ~°=∞O`å ^≥"· åx^Õ.— "å~°∞ `«=∞ JO`«~O° QÆOÖ’ QÀÑ¨ºOQÍ LOz#
q+¨Ü«∂xfl h =ÚO^Œ∞ "≥e|∞K«Û~°∞. 'D =º=Ç¨~°OÖ’ =∂‰õÄ U^Œ<åfl
JkèHÍ~°O LO_ç LO>Ë "Õ∞q∞Hõ¯_» K«OÑ¨|_ç LO_Õ"å~°O HÍ=Ú— Jx
"å~°O@∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’ L<åflã¨ˆ~ –
=kèOK«|_®Åx ~åã≤ÃÑ\ì̃ L#fl"å~°∞ `«=∞ =^èŒº ã¨÷ÖÏÅ‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ̂~"åˆ~.—
g∞ PO`«~åºÅÖ’ L#fl ^•xx Ñ¨sH˜∆OKÕO^Œ∞ˆH, g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L#fl
^•xx xQÆ∞æ`ÕÖËÛO^Œ∞ˆH D q^èŒOQÍ [iyOk. QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ QÆ∞iOz
^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 155. W~°∞=~åæÅ∞ =ÚMÏ=Úd J~Ú# ~ÀA# Z=~°∞
"≥#∞flK«∂áê~À, "åi H˘xfl ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ Ã+·`å<£ "åix
`«_»ÉÏ@∞‰õΩ Ö’#∞ KÕâß_»∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ^Õ=Ù_»∞ "åix =∞xflOKå_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
3. Pe W„=∂<£ 81
156. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Jqâßfiã¨∞Å =ÖË J=HõO_ç. `«=∞

™È^Œ~°∞Å∞ „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜QÍh, Ü«Ú^•úxH˜ QÍx "≥o§ LO_»QÍ "åiH˜ QÆ#Hõ
Kå=Ù=¿ãÎ, '"å~°∞ =∂ =^ŒÌ<Õ LO_ç LO>Ë K«xáÈÜÕ∞"å~°∂ HÍ^Œ∞,
K«OÑ¨|_Õ"å~°∂ HÍ^Œ∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ nxx "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’
JO`«∞ÖËx xã¨Ê $Ç¨Ï‰õΩ HÍ~°}OQÍ KÕ™êÎ_»∞. Jã¨Å∞ „áê}aèHõ∆ ÃÑ>Ëì"å_»∞,
„áê}O f¿ã"å_»∞ ^Õ=Ù_Õ. g∞~°∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞ÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ
L<åfl_»∞.
157. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ K«OÑ¨|_ç<å ÖËHõ K«xáÈ~Ú<å
^Õ=Ùx Hõ∆=∂aèHõ∆ =∞iÜ«Ú ^≥·=HÍ~°∞}ºO "å~°∞ ‰õÄ_»Éˇ_»∞`«∞#fl ^•xHõ<åfl
ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. 158. g∞~°∞ K«zÛáÈ~Ú<å ÖËHõ K«OÑ¨|_ç<å g∞~°∞
ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°K«|_Õk =∂„`«O ^Õ=Ùx =^ŒÌ<Õ. 159. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åi
Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞ ã¨fiÉèÏ=Ù_»=Ù J=@O ‰õÄ_® ^≥·=Hõ$¿Ñ. XHõ"Õà◊ #∞"Õfi QÆ#Hõ
Hõ~°¯â◊√_»=Ù, Hõiî<å`«∞‡_»=Ù J~Ú=ÙO>Ë "å~°∞ h #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ
"≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞. Hõ#∞Hõ "åi Ü≥∞_»Å =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOK«∞.
"åix Hõ∆q∞OK«=∞x (^≥·"åxfl) „áêi÷OK«∞. HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}Ö’ "åix
ãÖ„Ñ¨kã¨∂Î LO_»∞. XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =zÛ# `«~°∞"å`« ^Õ=ÙxÃÑ· ÉèÏ~°O
"≥∂Ñ¨Ù. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åix W+¨ìÑ¨_»`å_»∞.
160. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ g∞‰õΩ JO_»QÍ LO>Ë q∞=∞‡efl Z=_»∂ F_çOK«ÖË_»∞.
PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ g∞‰õΩ KÕÜ«¸`«x=fi@O =∂<Õ¿ãÎ, P#Hõ g∞‰õΩ `À_»Ê_Õ
"å_≥=_»∞? Hõ#∞Hõ qâßfiã¨∞Å∞ x`«ºO ^≥·"å<Õfl #=Ú‡HÀ"åe.
161. ^Õx#~Ú<å ^•zÃÑ@ì_»=∞<Õk „Ñ¨=HõÎ‰õΩ `«QÆx Ñ¨x.
^•zÃÑ\˜ì#"å_»∞, `å#∞ ^•z# =ã¨∞Î=Ù#∞ fã¨∞‰õΩx „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#
Ç¨[~°=Ù`å_»∞. `«~°∞"å`« „Ñü „áê}˜H©, Jk ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•x
„ÑüÑ¶¨ÅO Ñ¨ÓiÎQÍ Åaèã¨∞ÎOk. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
162. Uq∞\©, ^≥·"åcèëêìxH˜ Ö’|_ç #_»∞K«∞‰õΩ<Õ =ºH˜Î ^≥·"å„QÆÇ¨xfl
H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl"åx`À ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®? #~°Hõ"Õ∞ "å_ç QÆ=∞º™ê÷#O. Jk
Z@∞=O\˜ K≥_»¤ QÆ=∞º™ê÷#O! 163. ^Õ=Ùx =^ŒÌ "åi ™ê÷<åÅ∞ "Õˆ~fi~°∞QÍ
LO\Ï~Ú. "å~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^Õ=Ù_»∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. 164. ^Õ=Ù_»∞
qâßfiã¨∞Å‰õΩ KÕã≤# Q˘Ñ¨Ê LÑ¨HÍ~°O Uq∞@O>Ë† "åi =∞^èŒº# ã¨fiÜ«∞OQÍ
"åiÖ’#∞O_Õ XHõ „Ñ¨=Hõ#Î ∞ „Ñ¨Éqíè OÑ¨*âË ß_»∞. J`«#∞ "åiH˜ ^≥=· =K«<åÅ#∞
qxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. "åix Ñïâ◊√^Œ∞úefl KÕã¨∞Î<åfl_»∞. "åiH˜ „QÆO^ä•xfl, q"ÕHÍxfl
É’kèã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ "å~°∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
=∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞.
165. g∞ÃÑ· PÑ¨^Œ =zÛÑ¨_»QÍ<Õ, 'W^≥Hõ¯_» #∞O_ç =zÛÑ¨_çOk?—
Jx JO\Ïˆ~q∞\˜? g∞ ^•fi~å nxH˜ Ô~\˜ìOÑ¨Ù PÑ¨^Õ (g∞ â◊„`«∞=~°æOÃÑ·)
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_Oç k Hõ^•! 'JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë Wk g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl^Õ—
Jx "åiH˜ K≥Ñ¨C. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.
166. W~°∞ =~åæÅ∞ =∂~˘¯#fl k<å# g∞‰õΩ U ÉÏ^èŒ Hõey<å Jk ^≥"· å[˝`À<Õ
HõeyOk. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_»∞ xHÍ~°û~Ú# qâßfiã¨∞Öˇ=~À `≥Å∞ã¨∞HÀ
^ŒeKå_»∞. 167. #Ü«∞=OK«‰Ωõ Å∞ Z=~À ‰õÄ_® PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞HÀ^ŒeKå_»∞.
'~°O_ç, ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»O_ç. ÖË^• â◊„`«∞=Ù#∞ „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«O_ç— Jx
"åi`À J#flÑ¨C_»∞, 'Ü«Ú^ŒOú [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx =∂‰õΩ `≥e¿ãÎ "Õ∞=Ú `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
=KÕÛ"å~°"Õ∞— J<åfl~°∞. "å~°∞ P ~ÀA qâßfiãÖ Hõ<åfl Jqâßfi™êxH˜ KåÖÏ
ã¨g∞ÑÖÖ’ L<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ÖËx =∂@#∞ `«=∞ <À\˜`À
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ QÀÑ¨ºOQÍ LOz# ^•xx ^Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞. 168. "å~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx L#flk QÍ‰õΩO_®, `«=∞ ™È^Œ~°∞Å QÆ∞iOz, '"å~°∞
QÆ#Hõ =∂ =∂@ qx LO>Ë WÖÏ K«OÑ¨|_ç LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞— Jx
„¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ KÕ™êÎ~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ =∞$`«∞º=Ù
ÉÏi #∞O_ç q∞=∞‡efl g∞~°∞ HÍáê_»∞HÀO_ç.—
169. ^≥·==∂~°æOÖ’ Ç¨Ï`«∞Öˇ·# "åix =∞$`«∞Å∞QÍ ÉèÏqOK«HõO_ç.
"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ ã¨r=ÙÅ∞QÍ L<åfl~°∞. "åiH˜ r=<Àáêkè Åaè™ÈÎOk.
170. ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç „Ñ¨™êkOz# ^•O`À "å~°∞
ãÖ`À+ÖQÍ L<åfl~°∞. `«=∞ "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# "åi QÆ∞iOz, `«=∞`À
WOHÍ =zÛ KÕ~°x qâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz, "åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
3. Pe W„=∂<£ 83
^Œ∞óYOQÍh LO_»^#Œ fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ "å~°∞ JO^Œ∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 171. ^Õ=Ùx

|Ç¨ï=∂<åÅ Ñ¨@,¡ PÜ«∞# J#∞„QÆÇÏ¨ O Ñ¨@¡ "åÔ~O`À ãÖ`À+ÖQÍ L<åfl~°∞.
qâßfiã¨∞Å Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl ^Õ=Ù_»∞ =$^è• HÍx=fi_»#fl q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® "åix
P#O^ŒOÖ’ =ÚOK≥uOÎ k. 172. Z=~°~Ú`Õ f„=OQÍ QÍÜ«∞Ñ¨_#ç `«~∞° "å`«
‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ =∞iÜ«Ú „Ñ¨=HõÎ P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKå~À, "åiÖ’ Z=~°∞
ã¨[˚#∞Å∞QÍ, ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å∞QÍ ~å}ÕKå~À, "åi H˘~°‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO
LOk. 173. 'â◊„`«∞=ÙÅ∞ g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ÃÑ^ŒÌ â◊HxÎ˜ ã¨g∞HõiOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç— Jx H˘O`«=∞Ok "åix [_çÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞, Jk
"åi qâßfi™êxfl (D=∂<£#∞) =∞iO`« JkèHõO KÕã≤Ok. '=∂‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ
KåÅ∞. PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞ HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩ_»∞— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#
q∞KåÛ~°∞. 174. z=iH˜ "å~°∞ ^Õ=Ùx =~åÅ`À, ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO`À uiy
=KåÛ~°∞. "åiÔHÖÏO\˜ Ç¨x [~°QÆÖË^Œ∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx Jcè+¨ìO „Ñ¨HÍ~°O
#_»∞K«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ"å_»∞. 175. D Ã+·`å#∞
q∞=∞‡efl `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ^•fi~å ÉèíÜ«∞ÃÑ_»`å_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ "åiH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. qâ◊fiã≤Oz# "å~°~Ú`Õ g∞~°∞ <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
176. u~°™ê¯~° "≥·YiÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl "åix K«∂ã≤
h=Ù ^Œ∞ódOK«‰õΩ. "å~°∞ ^Õ=ÙxH˜ ZÖÏO\˜ #+¨ìO HõeyOK«ÖË~°∞. "åiH˜
Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ZÖÏO\˜ "å\Ï ^ŒHõ¯~å^Œ#flk ^Õ=Ùx Jaè=∞`«O. "åiH˜
Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok. 177. qâßfi™êxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
Jqâßfi™êxfl H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤#"å~°∞ ^Õ=ÙxH˜ ZÖÏO\˜ K≥~°∞Ñ¨Ù KÕÜ«∞ÖË~°∞.
"åi HÀãÖ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ ã≤^ŒúOQÍ LOk. 178. Jqâßfi™êxH˜
X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞, "Õ∞=Ú "åiH˜ Wã¨∞Î#fl QÆ_»∞=Ù#∞, `«=∞ áêe@ â◊√ÉèíHõ~°=∞x
`«ÅáÈÜ«∞~å^Œ∞. "å~°∞ `«=∞ áêáêxfl =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú
"åiH˜ QÆ_»∞=Ù Wã¨∞Î<åfl=Ú. "åiH˜ J==∂#Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
179. WÑ¨C_»∞ g∞~°∞#fl ã≤u÷ Ö’<Õ ^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞efl =^ŒeÃÑ@ì_∞» . hK«∞Å#∞
Ñ¨q„`«∞Å #∞O_ç "Õ~°∞Ñ¨~°KÕ =~°‰õÄ PÜ«∞# =kÖË"å_»∞ HÍ_»∞. JQÀK«~°
q+¨Ü«∂xfl g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨@O ‰õÄ_® ^≥·=q^è•#O HÍ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ `«#
„Ñ¨=HõÎÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åix (D Ñ¨xHÀãÖ) ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ
qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À =∞ã¨Å∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ g∞‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO
Åaèã¨∞ÎOk.
180. ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’
Ñ≤ã<≤ åi`«#O K«∂¿Ñ"å~°∞, Z\˜ì Ñïã≤u÷ Ö’#∂ Jk `«=∞ áêe@ â◊√ÉèHí ~õ =° ∞x
ÉèÏqOK«‰õÄ_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk "åi áêe@ Ç¨xHõ~°O. U q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞
Ö’Éèí`«fiO Hõ#|~°∞ã¨∞Î<åfl~À J^Õ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "åiH˜ HõO~î°áêâ◊OQÍ
`˘_çyOK«|_»∞`«∞Ok. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ "å~°ã¨`«fiO ^≥·"åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
g∞ Ñ¨#∞ÅxflO\˜ÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ xÑ¶¨∂"Õã≤ L<åfl_»∞. 181. '^Õ=Ù_»∞ ¿Ñ^Œ"å_»∞,
"Õ∞=Ú ^èŒ#=O`«∞ÅO— Jx K≥Ñ≤Ê# "åi =∂@#∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
q<åfl_»∞. "åi D Ñ¨Å∞‰õΩ#∞ "Õ∞=Ú „"åã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. J<åºÜ«∞OQÍ `«=∞
„Ñ¨=HõÎÅ#∞ Ç¨Ï`«=∂~°Û\Ïxfl ‰õÄ_® "Õ∞=Ú #"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. "Õ∞=Ú
"åi`À JO\Ï=Ú, 'WHõ Jyfl Ü«∂`«##∞ K«qK«∂_»O_ç. 182. Wk g∞
KÕ`∞« ÖÏ~å KÕã∞¨ ‰õΩ#fl^Õ. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.—
183. 'Jyfl Ç¨ÏiOz "Õ¿ã@@∞=O\˜ |e (Y∞~åƒh)x =∂ =ÚO^Œ∞
ã¨=∞iÊOKÕ =~°‰õÄ "Õ∞=Ú U „Ñ¨=HõÎ#∂ #=∞‡~å^Œx ^Õ=Ù_»∞ =∞=∞‡efl
P^ÕtOKå_»∞— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. "åi`À J#∞ : '<å‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®
g∞ =^ŒÌ‰õΩ „Ñ¨=HõÎÅ∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. g∞~°∞
„Ñ¨™êÎqOz# D x^Œ~°≈<åxfl ‰õÄ_® (`≥KåÛ~°∞). =∞i g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞Å~Ú
#@¡~Ú`Õ "åix ZO^Œ∞‰õΩ K«OÑ≤#@∞¡?—
184. WO`« K≥Ñ≤Ê<å "å~°∞ QÆ#Hõ x#∞fl kèHõ¯i¿ãÎ, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
‰õÄ_® ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞, ã¨Ç‘Ïá¶êÅ#∞, *’ºu~°‡Ü«∞=∞~Ú#
„QÆO^ä•xfl fã¨∞‰õΩ=zÛ# „Ñ¨=HõÎÅ∞ kèHõ¯iOK«|_®¤~°∞. 185. „Ñü =ºH©Î
=∞$`«∞º=Ù ~°∞z K«∂_»=Åã≤O^Õ. g∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#
=∂„`«"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. HÍ|\˜ì Jyfl (Ü«∂`«#) #∞O_ç ~°H˜∆OK«|_ç, ã¨fi~°æOÖ’
„Ñ¨"Õâ◊O HõeÊOK«|_ç#"å_Õ "åã¨Î"åxH˜ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞_»∞. D „áêÑÖzHõ
rq`«"≥∞ÿ`Õ =∞ÉèíºÃÑ>Ëì ã¨~°O*Ï=∂ =∂„`«"Õ∞.
3. Pe W„=∂<£ 85
186. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ g∞ ^è#Œ „áê}ÏÅ ^•fi~å Ñ¨sHÕ∆ K«|_»`å~°∞.

g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO W=fi|_ç# "åiKÕ`«, |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨‰õΩÅ KÕ`« ‰õÄ_®
Z<Àfl ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# =∂@efl g∞~°∞ q#=Åã≤ LO@∞Ok. g∞~°∞ QÆ#Hõ
ãÖÜ«∞=∞#O`À, ^èŒ~°‡x+¨ª`À =º=Ç¨ÏiOz#@¡~Ú`Õ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk =„[
ãÖHõÅÊO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Ñ¨<Õ. 187. ^Õ=Ù_»∞ „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOK«|_ç#
"åi #∞O_ç, 'g∞~°∞ ^≥·=„QÆO^ä•xfl „Ñ¨[Å‰õΩ ‰õ∆Ω}‚OQÍ qâ◊nHõiOKåe.
^•xx ^•K«‰õÄ_»^Œ∞— Jx "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H©, "å~°∞ ^•xx gÑ¨Ù
"≥#∞Hõ Ñ¨_»"Õâß~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞, ã¨fiÅÊ=∞~Ú# =¸ÖÏºxH˜ ^•xx
J=Ú‡‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl D =~°ÎHõO ZO`« K≥_»¤k! 188. `«=∞
x~åfiHõOÃÑ· ãÖ|~°Ñ¨_Õ"å~°∞, `å=Ú KÕÜ«∞x Ñ¨#∞Å‰õΩ ‰õÄ_® `«=∞‰õΩ
„Ñ¨â◊Oã¨Å∞ ÅaèOKåÅx PHÍOH˜∆OKÕ"å~°∞ tHõ∆ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO\Ï~°x
h=Ù ÉèÏqOK«‰õΩ. "åiH˜ =º^è•Éèíi`« tHõ∆ LO@∞Ok. 189. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
™ê„=∂*ÏºxH˜ JkèÑü ^Õ=Ù_Õ. ^Õ=Ù_»∞ „Ñü^•xÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O
HõÅ"å_»∞.
190. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤Öì ’, ~ˆ ~ÚO|=à◊√§ =O`«∞Å
"åsQÍ ~å=@OÖ’ qA˝Å‰õΩ Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 191. "å~°∞ xÖÁÛx
L<åfl, ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl, Ñ¨_»∞‰õΩ<åfl – ^≥·"åxfl ã¨‡iã¨∂Î LO\Ï~°∞.
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìÃÑ· PÖ’zã¨∂Î LO\Ï~°∞. "å~°∞ (J„Ñ¨Ü«∞`«flOQÍ) WÖÏ
JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù W^ŒO`å ÅHõ∆ º~°Ç≤Ï`«OQÍ ã¨$+≤ìOK«ÖË^Œ∞. h=Ù
Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»=Ù. =∞=∞‡efl #~°HÍyfl tHõ∆ #∞O_ç HÍáê_»∞. 192. =∂
„Ñ¨Éèí∂! h=Ù #~°HÍyflÖ’ Ñ¨_»"Õã≤#"å}˜‚ x[OQÍ h=Ù J==∂#Ñ¨~°z#>Ë¡.
^Œ∞~å‡~°∞æÅ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_≥=_»∂ LO_»_»∞. 193. =∂ „Ñ¨Éèí∂! Ñ≤eKÕ"å_˘Hõ_»∞
''g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç—— JO@∂ qâßfiãÖ "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞Ñ¨Ù x=fi@O
q<åfl=Ú. JO`Õ, "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. ™êfig∞! =∂ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞.
=∂ K≥_»∞QÆ∞Å#∞ =∂ #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ~Ú. ã¨[˚#∞Å`À áê>Ë =∂‰õΩ
=∞~°}O "˘ã¨QÆ∞. 194. =∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù h „Ñ¨=HõÎÅ ^•fi~å =∂‰õΩ U
"åQÍÌ<åÅ∞ KÕâß"À "å\˜x ‰õÄ_® =∂‰õΩ „Ñ¨™êkOK«∞. „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å# =∞=Ú‡
J==∂#Ñ¨~°K«‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕ¿ã"å_»=Ù
HÍ=Ù.—
195. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åi „áê~°÷##∞ P"≥∂kOKå_»∞. '<Õ#∞ Z=i
Hõ~°‡#∂ =$^ä• HÍx=fi#∞ – "å~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÖˇ·<å ã¨ˆ~, „ã‘ÎÅ∞ J~Ú<åã¨ˆ~!
g∞~°O`å XˆH ~åtH˜ K≥Ok#"å~°∞. Hõ#∞Hõ Z=~°∞ =Åã¨áÈÜ«∂~À (Ç≤Ï„[`ü
KÕâß~À), `«=∞ WO_»¡ #∞O_ç "≥à◊¡Q˘@ì|_®¤~À, <å =∂~°æOÖ’ "ÕkèOK«|_®¤~À,
WOHÍ Z=~°∞ „áê}ÏÅ‰õΩ X_ç¤ áÈ~å_®~À, g~°=∞~°}O á⁄O^•~À –
JÖÏO\˜"åi K≥_»∞Å#∞ <Õ#∞ "åi #∞O_ç `«Ñ¨ÊHõ ^Œ∂~°O KÕ™êÎ#∞. „HÕ^Œ
ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅÖ’ "åix „Ñ¨"tÕ OÑ¨*™Ë êÎ#∞. Wn ^Õ=Ùx
=^ŒÌ #∞O_ç "åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO. J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO
^Õ=Ùx =^Œ<Ì Õ LOk.— 196. ~å[ºOÖ’ ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞
K«∂ã≤ h=Ù "≥∂ã¨áÈ=Å^Œ∞.
197. Wk ã¨fiÅÊ=∞~Ú# ÅaÌ =∂„`«"Õ∞. `«~°∞"å`« #~°Hõ"Õ∞ "åi
QÆ=∞º™ê÷#O. Jk Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~°ƒù~°=∞~Ú# x"åã¨ ã¨÷ÅO. 198. J~Ú`Õ
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åi HÀãÖ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ
=<åÅ∞O\Ï~Ú. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
"åiH˜ ÅaèOKÕ Pu^äŒºO. ã¨[˚#∞Å HÀãÖ ^Õ=Ùx =^ŒÌ L#fl^Õ Jxfl\˜HõO>Ë
„âı+¨ª"≥∞ÿ#k. 199. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅÖ’ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞† "å~°∞
^≥·"åxfl qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# „QÆO^ä•xfl, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# „QÆO^ä•xfl ‰õÄ_® qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. ^≥·=
ã¨xflkèÖ’ q#„=ÚÖˇ· LO\Ï~°∞. "å~°∞ ^≥=· =K«<åÅ#∞ H˘kÌáê\˜ =¸ÖÏºxH˜
J=Ú‡HÀ~°∞. JÖÏO\˜ "åi „ÑüÑ¶Å¨ O "åi „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 200. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! F~°∞Ê
=Ç≤ÏOK«O_ç. „ÑüÑ¶¨∞\Õz#Ñ¨Ù_»∞ ã¨÷~Ú~°ºO Hõ#|~°K«O_ç. J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ
LO_»O_ç. ^≥"· åxH˜ ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO_»O_ç – g∞~°∞ ™êÑ¶Å¨ ºO á⁄O^Œ∞`å~°x
PtOK«=K«∞Û.
4. J<£ x™ê 87
4. J<£ x™ê (=∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞Å∞)

1. F =∂#=ÙÖÏ~å! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. PÜ«∞# q∞=∞‡efl
XˆH „áê}˜ #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. ^•x #∞O_Õ ^•x [`«#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤ìOz,
"åi~°∞=Ùi ^•fi~å ZO`À=∞Ok „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß_»∞. ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. PÜ«∞# ¿Ñ~°∞ K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#
"å\˜x J_»∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞. |O^èŒ∞=ÙÅ (Ç¨Ï‰õΩ¯Å) q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«ÎQÍ
LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Ñ¨~º° "ÕHã∆˜ ∂¨ Î L<åfl_»∞. 2. J<å^äÅŒ ‰õΩ
^ŒHõ¯=Åã≤# ™⁄=Ú‡#∞ "åiH˜ JÑ¨ÊyOK«O_ç. JÑ¨q„`«=∞~Ú# ™⁄=Ú‡#∞
Ñ¨q„`«=∞~Ú# ™⁄=Ú‡`À =∂iÊ_ô KÕÜ«∞HõO_ç. "åi ™⁄=Ú‡Å#∞ g∞
™⁄=Ú‡`À HõeÑ≤ u#HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ áêÑÖ. 3. J<å^äŒ
ÉÏeHõÅ q+¨Ü«∞OÖ’ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË=∞#fl ÉèíÜ«∞O g∞‰õΩO>Ë W`«~°
=x`«ÅÖ’ #∞O_ç W^ŒÌi<À, =ÚQÆ∞æi<À, #Å∞QÆ∞i<À q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞HÀO_ç.
"åi =∞^èºŒ <åºÜ«∞OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«Ö=Ë ∞#fl ÉèÜ í ∞« O L#flÑ¨C_»∞ XˆH q"åÇ¨ÏO
KÕã¨∞HÀO_ç. ÖË^• g∞ Pã≤ÎQÍ L#fl ÉÏxã¨ „ã‘Î`À ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ QÆ_»ÑÖ_ç.
WÖÏ KÕ¿ãÎ g∞~°∞ <åºÜ«∂xfl g_»‰õΩO_® LO\Ï~°x PtOK«=K«∞Û. 4. „ã‘ÎÅ‰õΩ
"åi =∞Ç¨Ï~ü ™⁄=Ú‡#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ W=fiO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ P
™⁄=Ú‡Ö’ #∞O_ç JO`À WO`À W+¨ìÑ¨Ó~°fiHõOQÍ g∞‰õΩ =^ŒeÃÑ_ç`Õ, ^•xx
g∞~°∞ ãÖ`À+ÖQÍ, Ç¨~ÚQÍ u#=K«∞Û.
5. g∞~°∞ Pi÷HõOQÍ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ=\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ P^è•~°OQÍ
KÕã#≤ ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ =∂#ã≤HOõ QÍ ÑïÑ¨Hfiõ `«‰Ωõ KÕ~x° "åiH˜ JÑ¨ÊyOK«HOõ _ç.
J~Ú`Õ P ãÖÑ¨^ŒÖ’ #∞O_ç "åiH˜ J#fl =„™êÎÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~°ÛO_ç. "åi
ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»O_ç. 6. J<å^äŒÅ∞ ÃÑm§_»∞‰õΩ =KÕÛ=~°‰õÄ
"åix *Ï„QÆ`«ÎQÍ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_»O_ç. XHõ"Õà◊ "åiÖ’ „ÑüÉèí HõxÑ≤¿ãÎ
"åi ãÖÑ¨^Œ#∞ "åiH˜ JÑ¨ÊyOK«O_ç. "å~°∞ Zky=ã¨∞Î<åfl~°#fl ÉèíÜ«∞O`À
"åi Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ #∞ J_»Q¤ ÀÅ∞QÍ u#HõO_ç. ãÖ~°H‰∆õ Ωõ _»∞ ã≤u÷ =∞O`«∞_≥#· Ñ¨Ù_»∞
"åi ™⁄=Ú‡#∞ =Ú@∞ìHÀ‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ =∞Ozk. XHõ"Õà◊ J`«#∞
J=ã¨~å~°∞÷_≥· LO>Ë, ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ – ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# suÖ’ – u#=K«∞Û.
`«~°∞"å`« g∞~°∞ "åi Pã≤Îx "åiH˜ JÑ¨ÊyOKÕ@Ñ¨C_»∞ nxÃÑ· ™ê‰õ∆Ωefl
ÃÑ@∞ìHÀO_ç. ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞. 7. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨g∞Ñ¨
|O^èŒ∞=ÙÅ∞ =^Œe "≥o§# Pã≤ÎÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õÄ ÉèÏQÆO LOk. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞,
ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=ÙÅ∞ =^Œe"≥o§# Pã≤ÎÖ’ „ã‘ÎÅ‰õΩ ‰õÄ_® ÉèÏQÆO LOk –
Jk Z‰õΩ¯=~Ú<åã¨ˆ~, `«‰õΩ¯=~Ú<å ã¨ˆ~. (Wk ^Õ=ÙxKÕ) x~åúiOK«|_ç#
ÉèÏQÆO. 8. Pã≤Î ÑÖÑ¨HOõ [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ |O^è∞Œ =ÙÅ∞, `«O„_çÖxË a_»Å¤ ∞,
JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å∞ JHõ¯_»∞O>Ë "åiH© JO^Œ∞Ö’ #∞Oz ZO`ÀH˘O`« W=fiO_ç.
"åix PáêºÜ«∞OQÍ Ñ¨ÅHõiOK«O_ç. 9. XHõ"Õà◊ `å=Ú `«=∞ "≥#∞Hõ
Ñ¨ãÑ≤ Å≤ Å¡ #∞ =^ŒeáÈ`Õ, "åi Ñïã≤u÷ ZÖÏ LO@∞O^À#x zOuOKÕ"å~°∞
(D ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ) ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e.
ã¨Ê+¨ìOQÍ, ã¨∂\˜QÍ =∂\Ï¡_®e. 10. J<å^äŒÅ ™⁄=Ú‡#∞ J<åºÜ«∞OQÍ
ÉèíH˜∆OKÕ"å~°∞ `«=∞ á⁄@ìÅ#∞ Jyfl`À xOÑ¨Ù‰õΩO@∞<åfl~°∞. `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞
=∞O_Õ JyflH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞|_»`å~°∞.
11. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ g∞ ãÖ`å#O QÆ∞iOz WÖÏ P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞ :
Ñ¨Ù~°∞+¨µx ÉèÏQÆO W^ŒÌ~°∞ „ã‘ÎÅ (ÉèÏQÍx)H˜ ã¨=∂#O. XHõ"Õà◊ (=∞$`«∞x
ãÖ`å#O) W^ŒÌ~°∞ P_»Ñ≤Å¡Å‰õΩ q∞Oz LO>Ë, =∞$`«∞_»∞ =^Œe"≥o§# Pã≤ÎÖ’
"åiH˜ =¸_çO@ Ô~O_»∞ =O`«∞Å∞ LO@∞Ok. XHõ"Õà◊ XˆH ‰õÄ`«∞~°∞ LO>Ë
Pã≤ÎÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO P"≥∞‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk. =∞$`«∞xH˜ QÆ#Hõ ãÖ`å#O LO>Ë†
J`«#∞ =^ŒeáÈ~Ú# Pã≤ÎÖ’ J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Ö’¡ XH˘¯Hõ¯iH˜ P~°= ÉèÏQÆO
LO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ =∞$`«∞xH˜ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ÖË‰Ωõ O>Ë, J`«x `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ =∂„`«"∞Õ
P Pã≤ÎH˜ "å~°ã¨∞Öˇ·#Ñ¨Ù_»∞, `«e¡H˜ =¸_À ÉèÏQÆO ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. XHõ"Õà◊
=∞$`«∞xH˜ ™È^Œ~°∞Å∞, ™È^Œs=∞}∞Å∞ ‰õÄ_® LO>Ë J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ `«e¡H˜
P~°= ÉèÏQÆO =∂„`«"Õ∞ W=fi|_»∞`«∞Ok. =∞$`«∞x gÅ∞<å=∂#∞
J=∞Å∞Ñ¨~°z# g∞^Œ@ ÖË^• J`«#∞ KÕã≤# JÑ¨CÅ#∞ fiÛ# g∞^Œ>Ë D
4. J<£ x™ê 89
Pã≤Î ÑÖÑ¨HõO [~°QÍe. g∞ `«O„_»∞Å~Ú<å ÖË^• g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å~Ú<å –

"åiÖ’ g∞‰õΩ Z=~°∞ Z‰õΩ¯= „Ñ¨Ü≥∂[‰õΩÖ’ g∞‰õΩ `≥b^Œ∞. Wk ^Õ=Ù_»∞
x~åúiOz# q^èŒ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
q"ÕHõ=O`«∞_»∞. 12. g∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ Ñ≤Å¡Å∞ ÖË#@¡~Ú`Õ, "å~°∞ =^Œe "≥o§#
Pã≤ÎÖ’ ã¨QÆO g∞k. XHõ"Õà◊ "åiH˜ Ñ≤Å¡Å∞O>Ë, "åi Pã≤ÎÖ’ <åÖ’æÉèÏQÆO
g∞‰õΩ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. "å~°∞ „"åã≤"≥o§# gÅ∞<å=∂#∞ J=∞Å∞ [iÑ≤# g∞^Œ@
ÖË^• "åi JÑ¨CÅ∞ fiÛ# g∞^Œ@ D ÑÖÑ¨HõO [~°QÍe. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ
ãÖ`å#O ÖËxÑ¨Hõ∆OÖ’ g∞~°∞ =^ŒeáÈ~Ú# Pã≤ÎÖ’ g∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ <åÅæ=
ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ ãÖ`å#=ÚO>Ë JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ =^Œe#
Pã≤ÎÖ’ Zxq∞^Œ= =O`«∞ =∂„`«"Õ∞ "åiH˜ ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. g∞~°∞ „"åã≤"≥o§#
gÅ∞<å=∂#∞ J=∞Å∞Ñ¨~°z# Ñ≤^ŒÑ¨ ÖË^• g∞~°∞ KÕã≤# JÑ¨CÅ∞ fiÛ#
Ñ≤^Œ¿Ñ q∞ye L#fl Pã≤Îx ÑÖK«∞HÀ"åe. XHõ"Õà◊ K«xáÈ~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞
ÖËHõ „ã‘HÎ ˜ H˘_»∞‰õΩQÍh, ‰õÄ`«∞~°∞QÍx ÖË‰Ωõ O>Ë ("å~°∞ 'HõÖÏÖÏ— J~Ú LO>Ë),
"åiH˜ XHõ ™È^Œ~°∞_»∞ ÖË^• XHõ ™È^Œi =∂„`«"Õ∞ LO>Ë, "åi~°∞=ÙiÖ’
„Ñü XHõ¯iH© P~°= ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ "å~°∞ JO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯=
=∞Ok LO>Ë, JÑ¨C_»∞ "å~°O`å "≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’ =¸_»= ÉèÏQÍxH˜
"å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞. J~Ú`Õ =∞$`«∞Å∞ „"åã≤"≥o§# gÅ∞<å=∂ „Ñ¨HÍ~°O
J=∞Å∞Ñ¨~°z# `«~°∞"å`« ÖË^• "åi JÑ¨CÅ∞ fiÛ# `«~°∞"å`Õ D ÑÖÑ¨HõO
[~°QÍe. Z=iH© #+¨ìO [~°QÆ‰õΩO_® =º=Ç¨ÏiOKåe. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç L#fl P^Õâ◊O. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
13. Wq ^Õ=Ù_»∞ x~åúiOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞. ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«Ú_≥·
=∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ "åxx, ^Õ=Ù_»∞ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’
„Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. W^Õ =∞Ç¨ Q˘Ñ¨Ê
q[Ü«∞O. 14. =∞Ô~=_»∞ ^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ Ü≥∞_»Å Jq^èÕÜ«Ú_≥·,
PÜ«∞# qkèOz# Ñïq∞`«∞Å#∞ ^•\˜áÈ`å_À, J`«xx PÜ«∞# JyflÖ’
Ñ¨_»"Õ™êÎ_»∞. "å_»O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨_ç LO\Ï_»∞. "å_ç H˘~°‰õΩ
J==∂#Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok.
15. g∞ „ã‘ÎÅÖ’ Z=~°~Ú<å huÉÏÇ¨Ïº=∞~Ú# KÕ+¨ì‰õΩ X_çQÆ_ç`Õ
g∞Ö’x #Å∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ fã¨∞‰õΩ~°O_ç. "å~°∞ QÆ#Hõ ™êHõ∆ ºO
W¿ãÎ P „ã‘ÎÅ#∞ – =∞~°}HÍÅO =KÕÛ =~°‰õÄ ÖË^• ^Õ=Ù_Õ "åi H˘~°‰õΩ
U^Œ~Ú<å =∂~°æO K«∂¿Ñ=~°‰õÄ – QÆ$Ç¨Ï x~°ƒO^èŒOÖ’ LOK«O_ç.
16. g∞Ö’x W^ŒÌ~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ J^Õ ã≤QÆ∞æ=∂e# Ñ¨x KÕ¿ãÎ "åi^ŒÌih
^ŒO_çOK«O_ç. XHõ"Õà◊ "åi^ŒÌ~°∂ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, `«=∞#∞ ãÖã¨¯iOK«∞‰õΩO>Ë
"åà◊§#∞ =kÖËÜ∞« O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»∞,
^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞. 17. `≥eã‘ `≥eÜ«∞Hõ U^Œ~Ú<å K≥_»∞ Ñ¨xKÕ¿ãã≤, "≥O@<Õ
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_Õ "åi Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ ÉÏ^èŒº`« ^Õ=ÙxÃÑ· LO@∞Ok.
JÖÏO\˜ "åi Ñ¨âßÛ`åÎáê<Õfl ^Õ=Ù_»∞ P"≥∂k™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞.
18. ZÅ¡HÍÅO K≥_»∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∂ÎáÈÜÕ∞"åiH˜ Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ
=iÎOK«^Œ∞. "åiÖ’ Z=~°~Ú<å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞,
'WÑ¨C_»∞ <Õ#∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»∞`«∞<åfl#—x JO\Ï_»∞. JÖÏˆQ ã¨`«º u~°™ê¯~°
ã≤÷uÖ’ =∞~°}ÕKÕ"åi Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ (`ÒÉÏ) ‰õÄ_® ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QÆº=∞=^Œ∞.
JÖÏO\˜ "åi HÀãÖ "Õ∞=Ú ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°z LOKå=Ú.
19. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! |Å=O`«OQÍ „ã‘ÎÅ‰õΩ "å~°ã¨∞Å=@O g∞‰õΩ
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. g∞~°∞ "åiH˜ WzÛ# ^•xÖ’ #∞O_ç H˘O`«ÉèÏQÆO
fã¨∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊O`À "åix PÑ≤ LOK«HõO_ç – "å~°∞ ÉÏÇ¨@OQÍ U^Œ~Ú<å
hu=∂e# KÕ+‰ì¨ Ωõ X_çQ_Æ `ç Õ `«ÑÊ¨ ! "åi`À L`«=Î ∞ suÖ’ HÍÑ¨Ù~°O KÕÜ∞« O_ç.
XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞‰õΩ y@ìHõáÈ`Õ, U^Œ<åfl XHõ q+¨Ü«∞O HÍ~°}OQÍ
y@ìHõáÈ=K«∞Û. HÍx P q+¨Ü«∞OÖ’<Õ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ "Õ∞Å∞#∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z
LO_»=K«∞Û. 20. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ XHõ ÉèÏ~°º ™ê÷#OÖ’ =∞~À ÉèÏ~°º#∞
`≥K«∞ÛHÀ^Œe¿ãÎ, g∞~°∞ P"≥∞‰õΩ F ÃÑ^ŒÌ ^èŒ#~åt WzÛ L<åflã¨ˆ~ JO^Œ∞Ö’
#∞O_ç U HÍã¨Î ‰õÄ_® "åÑ¨ã¨∞ fã¨∞HÀHõO_ç. Uq∞\©, g∞~å"≥∞ÃÑ·
JÑ¨xO^Œ "≥∂Ñ≤, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ ^Ò~°˚#ºO KÕã≤ ^•xx fã¨∞‰õΩO\Ï~å?
21. Ñ¨~°ã¨Ê~°O UHÍO`« ã¨∞YO á⁄Ok# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®, "å~°∞ g∞ #∞O_ç
4. J<£ x™ê 91
QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O á⁄Ok# g∞^Œ@ ‰õÄ_® g∞~°∞ ^•xx ZÖÏ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞?

22. g∞ `«O„_»∞Å∞ =∞#∞"å_ç# „ã‘ÎÅ#∞ g∞~°∞ Z\˜ìÑïã≤÷uÖ’#∂
q"åÇ¨Ï=∂_»HOõ _ç. Ñ¨Ó~°fiO [iy#^Õ^À [iyáÈ~ÚOk. =Ú=∂‡\˜H© J^˘Hõ
hu=∂e# KÕ+¨ì. Ñ¨~°=∞ AQÆ∞áêûHõ~°O. =∂ K≥_»¤ q^è•#O.
23. g∞‰õΩ Ç¨Ï~å"£∞ (x+≤^ŒúO) KÕÜ«∞|_®¤~°∞ – g∞ `«Å∞¡Å∞, g∞
‰õÄ`«∞à◊√§, g∞ JHÍ¯K≥Öˇ¡à◊√§, g∞ "Õ∞#`«ÎÅ∞, g∞ Ñ≤#fl=∞‡Å∞, g∞ ™È^Œ~°∞Å
‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, g∞ JHÍ¯ K≥Öˇ¡à◊§ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, g∞‰õΩ áêÅ∞ Ñ¨\ ˜ì# `«Å∞¡Å∞,
g∞‰õΩ `À_»∞QÍ áêÅ∞ „`åy# ™È^ŒsÅ∞, g∞ ÉèÏ~°ºÅ `«Å∞¡Å∞, g∞ áÈ+¨}Ö’
L#fl, g∞~°∞ ^•OÑ¨`«º ã¨∞YO J#∞ÉèíqOz# g∞ ÉèÏ~°ºÅ ‰õÄ`«∞à◊√§ – HÍx
XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ "åi`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ‰¨ Ωõ O_® LO>Ë (ˆH=ÅO ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩx
=kÖËã≤ LO>Ë, JÖÏO\˜ "åi ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ#∞ xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ=@OÖ’) g∞ÃÑ·
`«Ñ¨C ÖË^Œ∞. g∞ "≥#∞fl #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# g∞ H˘_»∞‰õΩÅ ÉèÏ~°ºÅ∞. UHõ HÍÅOÖ’
JHÍ¯ K≥Öo¡ˇ §^ŒiÌ h q"åÇ¨Ï |O^èOŒ Ö’ LOK«@O ‰õÄ_® J^è~Œ ‡° "Õ∞ (Ç¨Ï~å"£∞).
HÍx Ñ¨Ó~°fiO [iyO^Õ^À [iyáÈ~ÚOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ
"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. (5) 24. "Õ~˘Hõi q"åÇ¨Ï |O^èŒOÖ’ L#fl
„ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® g∞‰õΩ x+≤^Œú"Õ∞. – Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ g∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’xH˜
=zÛ# ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ∞ `«Ñ¨Ê! Wk g∞ÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ qkèOz# âßã¨#O. g~°∞
`«Ñ¨Ê q∞ye# „ã‘ÎÅO`å g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. J~Ú`Õ (=∞Ç¨Ï~ü ~°∂¿Ñ}Ï)
g∞~°∞ g∞ ^èŒ#O "≥zÛOz =∞s "åix g∞ q"åÇ¨Ï|O^èŒOÖ’H˜ PtOK«=Åã≤
LO@∞Ok. JO`ÕQÍx HÍ=∞„H©_»Å H˘~°‰õΩ HÍ^Œ∞. WHõ P „ã‘ÎÅÖ’
Z=i`À#~Ú`Õ g∞~°∞ ã¨∞YO á⁄O^•~À, "åiH˜ "åi x~åúi`« =∞Ç¨Ï~ü
™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡OK«O_ç. =∞Ç¨Ï~ü x~åú~°} [iy# `«~°∞"å`« g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
XHõ JOwHÍ~åxH˜ =zÛ<å JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
ã¨~°fi*Ï˝x, q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞. 25. g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å ã¨fi`«O„`«∞Öˇ·# =Úã≤¡O
=∞Ç≤Ïà◊Å#∞ xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩ<ÕO`« â◊H©Î™È÷=∞`« ÖË‰õΩO>Ë, JÑ¨C_»∞ J`«#∞
g∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl qâßfiã¨∞Öˇ·# ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅÖ’ #∞O_ç Z=i#~Ú<å
=∞#∞"å_®e. ^≥·"åxH˜ g∞ qâßfiã¨ ã≤÷u QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°O`å
Ñ¨~°ã¨Ê~°O XHõ¯>Ë. Hõ#∞Hõ "åi Ü«∞[=∂#∞Å P#u`À "åix q"åÇ¨ÏO
KÕã¨∞HÀO_ç. ã¨=Úz`«=∞~Ú# suÖ’ "åi =∞Ç¨Ï~ü ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡OK«O_ç.
D q^èŒOQÍ "å~°∞ – =∞~åº^Œã¨∞ÎÖˇ·# „ã‘ÎÅ =∂kiQÍ – q"åÇ¨Ï|O^èŒOÖ’H˜
`Õ|_®e. JO`ÕQÍx qK«ÛÅq_ç ~åã¨bÅÅ HÀã¨"≥∂, Kå@∞=∂@∞ ã¨~°ã¨
ã¨ÖÏ¡áêÅ HÀã¨"≥∂ HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ P ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ∞ q"åÇ¨Ï |O^èŒOÖ’
XkyáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® J„Hõ=∞ ãÖ|O^è•Å‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ,
ã¨fi`«O„`«∞Öˇ·# =x`«Å‰õΩ qkèOK«|_Õ tHõ∆Ö’ ã¨QÆO tHõ∆ "åiH˜ qkèOK«|_»∞
`«∞Ok. g∞Ö’ áêÑ¨cèu (P`«‡ x„QÆÇ¨ÏO KÕã¨∞HÀÖË##fl ÉèíÜ«∞O) L#fl =ºH˜ÎH˜
D "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ W=fi|_çOk. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ QÆ#Hõ P`«‡ x„QÆÇ¨ÏO`À
LO_»QÆey`Õ Wk g∞‰õΩ ZO`À „âıÜ«∞ã¨¯~°O. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞,
^ŒÜ«∂jÅ∞_»∞.
26. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ (D q+¨Ü«∂Å#∞) qâ◊nHõiOK«^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl_»∞.
g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ (ã¨^Œfi~°Î#∞Å) q^è•<åÅ#∞ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°KåÅx, g∞ "≥·Ñ¨Ù
^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏÅx JaèÅ+≤ã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨ *Ï˝x, =∞Ç¨ q"ÕH˜.
27. ^Õ=Ù_»∞ `«# Hõ\ÏHõ∆ gHõ∆}ÏÅ#∞ g∞ÃÑ· „Ñ¨ãïOK«^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl_»∞. HÍQÍ†
=∞<À"åOKè«Å#∞ J#∞ãïOKÕ"å~°∞, g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO #∞O_ç Hõ_»∞ ^Œ∂~°O
"≥o§áÈ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 28. g∞ |~°∞=Ù#∞ `«yæOKåÅ#flk ^Õ=Ùx
Jaè=∞`«O – =∂#=Ù_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_»∞QÍ KÕÜ«∞|_®¤_»∞.
29. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! XHõi ™⁄=Ú‡#∞ =∞~˘Hõ~°∞ J^èŒ~°‡OQÍ
u#HõO_ç. J~Ú`Õ Ñ¨~°ã¨Ê~° JOwHÍ~°O`À [iˆQ "åºáê~° ÖÏ"å^ÕgÅ =Å¡
=KÕÛ ^•xx u#=K«∞Û. XO_˘Hõix K«OÑ¨ÙHÀHõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
g∞ Ü≥∞_»Å Ñ¨~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_»∞. 30. Z=_»∞ |i`≥yOz, J<åºÜ«∞OQÍ
JÖÏ KÕ™êÎ_À, "å}˜‚ "Õ∞=Ú #~°HÍyflÖ’ Ñ¨_»"Õ™êÎ=Ú. WÖÏ KÕÜ«∞@O
^≥·"åxH˜ KåÖÏ `ÕeHõ. 31. g∞~°∞ QÆ#Hõ "åiOK«|_ç# ÃÑ^ŒÌ áêáêÅ‰õΩ
^Œ∂~°OQÍ LO>Ë, "Õ∞=Ú g∞ z#fl áêáêÅ#∞ =∞xfl™êÎ=Ú. q∞=∞‡efl
Q“~°=„Ñ¨^Œ=∞~Ú# ™ê÷<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ=Ú. 32. ^Õ=Ù_»∞ g∞Ö’
H˘O^ŒiH˜ =∞i H˘O^ŒiÃÑ· WzÛ# "≥·tëêªºxfl PtOK«HõO_ç. Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
4. J<£ x™ê 93
ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•xx |\˜ì "åi Ñ¶ë`«O LO@∞Ok. „ã‘ÎÅ∞ ãÖáêkOK«∞

‰õΩ#fl ^•xx |\˜ì "åi ÉèÏQÆO Åaèã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ g∞~°∞ =∂„`«O ^Õ=Ùx
#∞O_ç PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨xfl Ji÷ã¨∂Î LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñü
^•xx Ziy#"å_»∞. 33. "Õ∞=Ú `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=ÙÅ∞
=^ŒeáÈ~Ú# „Ñü Pã≤ÎÖ’ "å~°ã¨∞Å#∞ x~åúiOz L<åfl=Ú. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
Z=i`À#~Ú<å X_»O|_çHõ KÕã¨∞‰õΩx LO>Ë, ^•x „Ñ¨HÍ~°O "åi ÉèÏQÆO
"åiH˜ W=fiO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „Ñü =ã¨∞Î=Ó ^Õ=Ùx Z^Œ∞>Ë LOk.
34. Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_»∞ XHõiÃÑ·
WOH˘HõiH˜ „áê^è•#º`«#∞ WzÛ L<åfl_»∞. JnQÍHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ `«=∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞
Y~°∞ÛÃÑ\Ïì~°∞. HÍ|\˜ì ã¨∞QÆ∞}=`«∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ∞ q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O`À
=∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ Éèí~°ÎÅ Ñ¨~ÀHõ∆OÖ’ ^Õ=Ùx ~°Hõ∆}Ö’ LO@∂ (`«=∞
jÖÏxfl, Éèí~°Î Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞) HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï~°∞. q∞=∞‡efl Zki™êÎ~°x
ÉèÜ
í ∞« =Ú#fl „ã‘ÅÎ #∞ (`˘Å∞`«) É’^èÑŒ ~¨ K° O« _ç. (Ñ≤^ÑŒ )¨ "åix "åi Ñ¨_H» Åõ ÃÑ·
XO@iQÍ =kÖËÜ«∞O_ç. (J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ) "åix H˘@ìO_ç. P `«~°∞"å`« "å~°∞
g∞‰õΩ q^èÜ Õ ∞« `« K«∂Ñ≤`,Õ "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ™ê‰õΩÅ∞ "≥`H« ¯õ O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ J`«∞º#fl`«∞_»∞, JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. 35. XHõ"Õà◊ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ
=∞^èŒº ãÖ|O^è•Å∞ Éˇ_çã≤H˘>Ëì „Ñ¨=∂^ŒO LO^Œx g∞‰õΩ JxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞
Éèí~°Î `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ <åºÜ«∞jÅ∞_≥·# =ºH˜Îx, ÉèÏ~°º `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ
<åºÜ«∞jÅ∞_≥#· =ºH˜xÎ xÅÉˇ@Oì _ç. "åi~°∞=Ù~°∞ QÆ#Hõ ãÖã¨¯~°}#∞ JaèÅ+≤¿ãÎ
^Õ=Ù_»∞ "åi =∞^èŒº ~år ‰õΩki™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fi*Ï˝x,
J„Ñ¨=∞`«∞Î_»∞.
36. x[ ^≥·"åxfl P~åkèOK«O_ç. ^Õxh PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOQÍ
ZOK«HOõ _ç. `«e^¡ OŒ „_»∞Å Ü≥∞_»Å L`«=Î ∞ suÖ’ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. |O^è∞Œ =ÙÅ
Ñ¨@¡, J<å^äŒÅ Ñ¨@¡, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å Ñ¨@¡, ^ŒQÆæi"åÔ~·# W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞ Ñ¨@¡,
JÑïz`«∞Å~Ú# á⁄~°∞QÆ∞"åi Ñ¨@,¡ „Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~°∞Û<Õ "åiÑ¨@,¡ „Ñ¨Ü∂« }©‰Ωõ Å
Ñ¨@¡, g∞ Jnè#OÖ’ L#fl ÉÏxã¨Å Ñ¨@¡ L^•~° ÉèÏ=O`À =∞ã¨Å∞HÀO_ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã‘fiÜ≥∂`«¯~°¬ =¸ÅOQÍ q∞_çãÑ≤ _¨ "Õ å}˜,‚ QÆ~åfiuâ◊Ü∞« O`À
q„~°gˆQ"å_çx W+¨ìÑ¨_»_»∞. 37. "åÔ~ÖÏO\˜"å~°O>Ë "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
Ö’Éè∞í Å∞QÍ =º=Ç¨ÏiOK«@"Õ∞ QÍHõ, W`«~∞° Å‰õΩ ‰õÄ_® Ö’Éè`í åfixfl <Õ~∞° Ê`å~°∞.
^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç „Ñ¨™êkOz# ^•xx ^•™êÎ~°∞. ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú J==∂#Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°z
LOKå=Ú. 38. =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«=∞ ™⁄=Ú‡Å#∞ [#∞Å‰õΩ K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ
Y~°∞ÛÃÑ_»`å~À, ^≥·"åxfl, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«~À ("åix ã¨~Ú`«O
^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞). Ã+·`å#∞ Z=_çH˜ ™ê"åã≤QÍ L<åfl "å_»∞ =∂ K≥_»¤
™ê"åã≤ (Jx =∞~°∞=~å^Œ∞). 39. "åˆ~ QÆ#Hõ ^≥·"åhfl, JOu=∞k<åhfl
qâ◊fiã≤Oz, ^Õ=Ù_»∞ `«=∞‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOz# ^•xÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛÃÑ\ì̃ LO>Ë
UO áÈÜÕ∞k? ^Õ=Ù_»∞ "åi <≥·*Ïxfl ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞. 40. ^Õ=Ù_»∞
Z=iH© J}∞=O`« J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« _»<kÕ xifi"å^•Oâ◊O. XHõ"àÕ ◊ ã¨`å¯~°º"≥∞ÿ
LO>Ë PÜ«∞# ^•xx Ô~O_çO`«Å∞ ÃÑOK«∞`å_»∞. WOHÍ – `«# =^ŒÌ #∞O_ç
=∞iO`« Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
41. "Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞O #∞O_ç XHõ ™êH˜∆x `≥zÛ, x#∞fl
"å~°O^ŒiÃÑ· ™êH˜∆QÍ xÅÉˇ\ ˜ì#Ñ¨C_»∞ Ñïã≤÷u ZÖÏ LO@∞On? (HÍã¨Î
PÖ’zOK«∞!) 42. P ~ÀA ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∂, „Ñ¨=HõÎ#∞ ZkiOz#"å~°∞
`å=Ú <ÕÅ=∞@ìO KÕÜ«∞|_ç`Õ ÉÏQÆ∞O_»∞#∞ Hõ^•! Jx PHÍOH˜∆™êÎ~°∞. "å~°∞
^Õ=Ùx #∞O_ç U q+¨Ü«∂hfl ^•K«ÖË~°∞. 43. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞
"≥∞ÿHõOÖ’ L#flÑ¨C_»∞ #=∂A ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® áÈ=^Œ∞Ì. g∞~°∞ ÑëˆH
^Õq∞\’ g∞‰õΩ J~°÷O HÍ#O`« =~°‰õÄ (#=∂*ò K≥Ü«∞º‰õÄ_»^Œ∞). Öˇ·OyHõ
Jâ◊√^•ú=ã¨÷‰õΩ Ö’<≥· L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® – ^•iQÆ∞O_® ™êyáÈ=Åã≤ LO>Ë
`«Ñ¨Ê – ™êfl#O KÕÜ«∞#O`« =~°‰õÄ #=∂A KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
"åºkè„QÆã¨∞ÎÖˇ· LO>Ë ÖË^• „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ LO>Ë ÖË^• =∞Å=¸„`« qã¨~°˚#
KÕã≤ LO>Ë ÖË^• „ã‘ÎÅ`À ã¨=∂QÆ=∞O [iÑ≤ LO>Ë – JÖÏO\˜ Ñïã≤÷uÖ’
g∞‰õΩ h~°∞ ÅaèOK«Háõ È`Õ Ñïâ◊√„Éè=í ∞~Ú# =∞\˜`ì À '`«Ü∞« =Ú‡"£∞— (ãÖHõÅÊO)
KÕã¨∞HÀO_ç. ^•O`À g∞ =ÚMÏÅ#∞, g∞ KÕ`«∞Å#∞ `«_»∞=ÚHÀO_ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞xflOKÕ"å_»∞, Hõ∆=∂aèHõ∆ÃÑ>Ëì"å_»∞.
4. J<£ x™ê 95
44. „QÆO^äŒOÖ’ #∞O_ç H˘O`«ÉèÏQÆO W=fi|_ç# "åix h=Ù

K«∂_»ÖË^•? "å~°∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. g∞~°∞ ‰õÄ_®
=∂~°æO `«Ñ≤ÊáÈ"åÅ#flk "åi HÀiHõ. 45. g∞ q~À^èŒ∞Å ãÖQÆu ^≥·"åxH˜
Z~°∞ˆH. ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞. ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞QÍ ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞.
46. Ü«¸^Œ∞ÅÖ’x XHõ =~°æO"å~°∞ q+¨Ü«∂xfl Ü«∞^è•™ê÷#O #∞O_ç
`˘ÅyOz, '"Õ∞=Ú q<åfl=Ú QÍx JOwHõiOK«ÖË^Œ∞— J#O\Ï~°∞. WOHÍ
WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'q#∞. Jã¨Å∞ h‰õΩ q#|_»‰Äõ _»^∞Œ .— "å~°∞ `«=∞ <åÅ∞HõÅ#∞
"≥∞e „uÑ≤Ê, '~å~Ú<å— J#O\Ï~°∞. ã¨`«º^èŒ~°‡OÖ’ Ö’áêÅ∞ ZOK«@"Õ∞
"åi L^ÕÌâ◊ºO. "å~°∞ QÆ#Hõ '"Õ∞=Ú q<åfl=Ú, t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú— Jh,
'q#O_ç, HÍã¨Î =∂ "≥·Ñ¨Ù ‰õÄ_® K«∂_»O_ç— Jx ÑëH˜ LO>Ë Jk "åiH˜
„âıÜ«∞ã¨¯~°O, ã¨=∞O[ãÖ J~Ú LO_Õk. HÍx ^Õ=Ù_»∞ "åi u~°™ê¯~° "≥·Yi
HÍ~°}OQÍ "åix â◊Ñ≤OKå_»∞. WHõ "åiÖ’ |Ç¨ïH˘kÌ=∞Ok `«Ñ¨Ê
qâ◊fiã≤OK«~°∞.
47. „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOK«|_ç# „Ñ¨[ÖÏ~å! "Õ∞=Ú J=`«iOÑ¨*Ëã≤#
^•xx qâ◊fiã≤OK«O_ç. Jk g∞ =^ŒÌ L#fl ^•xx „^èŒ∞gHõiOKÕk, "Õ∞=Ú
=ÚMÏÅ#∞ K≥iÑ≤"ãÕ ≤ "≥#H˜¯ „uÑ≤Ê"ÕÜ∞« Hõ =ÚO^Õ, ÖË^• 'â◊x"å~°O "åà◊§—#∞
â◊Ñ≤Oz#@∞¡QÍ<Õ "åix â◊Ñ≤OK«Hõ=ÚO^Õ nxx qâ◊fiã≤OK«O_ç. ^≥·"å[˝
J=∞Å∞ [~°QÆ@O `«^äŒºO. 48. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
HõeÊOK«\Ïxfl Hõ∆q∞OK«_»∞. J~Ú`Õ Jk q∞#Ç¨ q∞QÆ`å "å\˜x – PÜ«∞#
`å#∞ HÀi#"åiÔH· Hõ∆q∞™êÎ_»∞. ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞Îefl xÅÉˇ\ ˜ì#"å_»∞
Ñ¶∞¨ ’~°=∞~Ú# JÑ¨Kå~åxH˜ X_çQ_Æ ∞» `«∂ Jã¨`º« O PáêkOKå_»∞. 49. `«=∞#∞
`å=Ú Ñ¨q„`«∞Å=∞x K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ "åix h=Ù K«∂âß"å? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
Uq∞@O>Ë ^Õ=Ù_Õ `å#∞ HÀi#"åix Ñ¨q„`«Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. "åiH˜ U HÍã¨Î
‰õÄ_® J<åºÜ«∞O [~°Q^Æ ∞Œ . 50. K«∂_»∞! "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· ZÖÏO\˜ J|^•úÅ#∞
HõeÊã¨∞Î<åfl~À! "åi =∞Ç¨Ñ¨~å^è•xfl ZuÎ K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ W^˘Hõ¯\˜ KåÅ∞.
51. Uq∞\©, „QÆO^äŒOÖ’ #∞O_ç H˘O`«ÉèÏQÆO W=fi|_ç# "åix
h=Ù K«∂_»ÖË^•? "å~°∞ ‰õ∆Ω„^Œq^Œº (lÉòÎ, ÉÏ}Ï=∞u, KÕ`«|_ç "≥Ú^ŒÅQÆ∞
"å\˜) Ü«∞O^Œ∞, q∞^è•º^≥"· åÅ (ÃÑâ· ßzHõ â◊‰Ωõ ÅÎ , „¿Ñ`å`«‡Å) Ü«∞O^Œ∞ #=∞‡HõO
Hõey L<åfl~°∞. "å~°∞ Jqâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∂, '=Úã≤¡=ÚÅHõO>Ë
"åˆ~ KåÖÏ=~°‰õΩ ã¨Ô~·# =∂~°æOÖ’ L<åfl~°—x JO\Ï~°∞. 52. WÖÏO\˜
"åi<Õ ^Õ=Ù_»∞ â◊Ñ≤OKå_»∞. ^≥·=âßáêxH˜ QÆ∞~°~Ú# "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"å}˜‚
h=Ù Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù. 53. Uq∞\©, ^Õ=Ùx ~å*ÏºkèHÍ~°OÖ’ "åi „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O
U=∞<åfl LO^•? XHõ"Õà◊ LO>Ë "å~°∞ „Ñ¨[Å‰õΩ ~°=O`« "å\Ï ‰õÄ_®
W=fi~°∞. 54. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇÏ¨ O #∞O_ç [#∞Å‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
^•xÃÑ· "å~°∞ D~°¬º K≥O^Œ∞`«∞<åfl~å? JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú
‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ‰õΩ „QÆO^ä•hfl, q"ÕHÍxfl "˘ã¨QÍ=Ú. =∞Ç¨ ™ê„=∂*Ïºxfl ‰õÄ_®
„Ñ¨™êkOKå=Ú.
55. `«~°∞"å`« "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ ^•xx qâ◊fiã≤OK«QÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞
^•#∞flO_ç PyáÈÜ«∂~°∞. WÖÏO\˜ "åiH˜ =∞O_Õ #~°HÍyfl KåÅ∞.
56. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOz# "åix "Õ∞=Ú #~°HÍyflÖ’
Ñ¨_»"Õ™êÎ=Ú. "åi K«~å‡Å∞ HÍeáÈ~Ú#Ñ¨C_»ÖÏ¡ "Õ∞=Ú "åi K«~å‡Å#∞
=∂iÛ "Õ~ˆ K«~å‡Å#∞ ã¨$+≤™ì êÎ=Ú – "å~°∞ P tHõ#∆ ∞ K«qK«∂ã¨∂Î LO_ÕO^Œ∞‰õΩ!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞. 57. =∞Ô~=~°∞
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕ™êÎ~À "åiH˜ "Õ∞=Ú „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊ™êÎ=Ú. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞,
JHõ¯_» "åiH˜ Ñ¨q„`«∞Öˇ·# [O@Å∞O\Ï~Ú. WOHÍ, "Õ∞=Ú "åix
^Œ@ì=∞~Ú# h_»Ö’¡ LOK«∞`å=Ú.
58. J=∂#`«∞Å#∞ "åi Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å‰õΩ W=fi=∞x, „Ñ¨[Å =∞^èŒº
f~°∞Ê KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ <åºÜ«∞OQÍ f~°∞Ê K≥Ü«∞º=∞x ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ KåÖÏ K«Hõ¯x LÑ¨^Õâ◊O
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ q<Õ"å_»∞, K«∂¿ã"å_»∞. 59. F qâßfiã¨∞
ÖÏ~å! ^≥"· åxH˜ q^èÜ
Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç. ^≥=· „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ ‰õÄ_® q^èÜ
Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç.
g∞Ö’x JkèHÍ~°∞Å‰õΩ q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°K«O_ç. `«~°∞"å`« g∞ =∞^èŒº U
q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å ÉèË^•aè„áêÜ«∞O =¿ãÎ ^•xx ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ
4. J<£ x™ê 97
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÅÛO_ç – g∞~°∞ x[OQÍ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~

J~Ú`Õ W^Õ "Õ∞Öˇ·# q^è•#O. Ñï}Ï=∞O ^Œ$ëêì º ‰õÄ_® W^Õ L`«Î=∞"≥∞ÿ#k.
60. Uq∞\©, hÃÑ· J=`«iOz# ^•xh, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO J=`«iOz# ^•xx
"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=∞x K≥¿ÑÊ"åix h=Ù K«∂_»ÖË^•? HÍx "å~°∞ `«=∞
q"å^•Å#∞ Ã+·`å<£ =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈ^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ Ã+·`å<£#∞
u~°ã¨¯iOK«=∞x "åiH˜ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. Ã+·`å<Õ"≥∂ "åix U=∂iÛ
=∂~°„æ Éè+í `ì¨ Ö« ’ |Ç¨ï^Œ∂~å# Ñ¨_"» Ü Õ ∂« Åx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. 61. '^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# „QÆO^äŒO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ~°O_ç— Jx "åiH˜
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WzÛ#Ñ¨Ù_»∞, D #Ü«∞=OK«‰õΩÅ∞ h #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩáÈ=@O
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. 62. =∞Ô~·`Õ, "å~°∞ `«=∞ KÕ*Ë`«∞ÖÏ H˘x`≥K«∞Û‰õΩ#fl PÑ¨^Œ
"åiÃÑ· =zÛÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞ U=∞=Ù`«∞Ok? P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕã¨∂Î =zÛ, '^Õ=Ùx `À_»∞! "Õ∞=Ú ˆH=ÅO Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°O KÕ¿ã,
ãÖÑ¶‘∞ÉèÏ=O U~°ÊiKÕ L^ÕÌâ◊O`À<Õ JÖÏ KÕâßO— J#O\Ï~°∞. 63. "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L#fl ^•x QÆ∞iOz ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. Hõ#∞Hõ h=Ù "åix
L¿ÑHÕ∆ K«∞. HÍHõáÈ`Õ É’^èÑŒ ~¨ ∞° ã¨∂Î LO_»∞. "åi =∞#ã¨∞ÅÖ’ <å@∞‰õΩáÈÜÕ∞
q^èŒOQÍ "åi`À =∂\Ï¡_»∞.
64. "Õ∞=Ú U „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖÑ≤<å ^≥·"å[˝##∞ãïOz "å~°∞ J`«xH˜
q^èÕÜ«∞`« K«∂áêÅ<Õ ÑÖáê=Ú. "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ J<åºÜ«∞O
KÕã∞¨ ‰õΩ#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ QÆ#Hõ h ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ, Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · ^≥"· åxfl "Õ_∞» ‰õΩx
LO>Ë, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ ‰õÄ_® "åi Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· „áêi÷Oz LO>Ë, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å~°∞ ^≥·"åxfl Hõ∆=∂jeQÍ, Hõ~°∞}Ï™êQÆ~°∞xQÍ á⁄Ok LO_Õ"å~°∞.
65. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞! "å~°∞ `«=∞ =∞^èŒºQÆÅ `«QÍ^•ÅÃÑ· x#∞fl
<åºÜ«∞xˆ~‚`«QÍ JOwHõiOK«#O`« =~°‰õÄ, h=Ù WzÛ# f~°∞ÊÃÑ· `«=∞
=∞#ã¨∞ÅÖ’ ZÖÏO\˜ ãÖHÀKåxH˜ `ågÜ«∞‰õΩO_®, ^•xx Ç¨Ï$^ŒÜ«∞
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ t~°™ê=Ç≤ÏOK«#O`« =~°‰õÄ "å~°∞ qâßfiã¨∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞.
66. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú QÆ#Hõ 'g∞Ö’ g∞~°∞ H˘@∞ì‰õΩ Kå=O_ç— ÖË^• 'g∞ WO_»¡
#∞O_ç "≥o§áÈO_ç— Jx "åix P^ÕtOz LO>Ë, "åiÖ’ Ju H˘kÌ=∞Ok
=∂„`«"Õ∞ P*Ï˝áêÅ# KÕã≤ LO_Õ"å~°∞. nxH˜ |^Œ∞Å∞ "å~°∞ `«=∞‰õΩ
P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# q^èŒOQÍ PK«iOz LO>Ë, Jk "åi áêe@ „âıÜ«∞ã¨¯~°O
J~Ú LO_Õk. qâßfiãÖÖ’ Jk "åiH˜ ã≤÷~°`åfixfl WzÛ LO_Õk.
67. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú =∂ =^ŒÌ #∞O_ç "åiH˜ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êkOKÕ
"å~°=Ú. 68. WOHÍ – "åiH˜ ~°∞A=∂~°æ ^Œ~°≈#O KÕ~ÚOKÕ"å~°O.
69. Z=_»∞ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨Ù`å_À, J`«#∞ ^≥·=
Hõ\ÏHõ∆O á⁄Ok#"åi`À LO\Ï_»∞ – JO>Ë „Ñ¨=HõÎÅ∞, ã¨`«ºãÖ^èŒ∞Å∞,
J=∞~°g~°∞Å∞, ã¨[˚#∞Å∞. "åi ã¨Ç¨ÏK«~°ºO ZO`« =∞Ozk! 70. Wk
^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç „áêÑ≤ÎOKÕ J#∞„QÆÇ¨ÏO. (x[O „QÆÇ≤ÏOK«\ÏxH˜) ^Õ=Ùx
*Ï˝#O KåÅ∞.
71. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! =ÚO^Œ∞QÍ<Õ *Ï„QÆ`«Î Ñ¨_»O_ç. P `«~°∞"å`«
"Õˆ~fi~°∞QÍ QÍh, HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ QÍh |Ü«∞Å∞^Õ~°O_ç. 72. g∞Ö’ *ÏÑ¨ºO
KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. Ñ≤^ŒÑ¨ U^Œ~Ú<å PÑ¨^Œ =zÛÑ¨_ç`Õ, '^Õ=Ù_»∞
<åÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. JO^Œ∞ˆH <Õ#∞ "åi "≥O@ ÖË#∞— J#O\Ï_»∞.
73. XHõ"Õà◊ ^Õ=Ùx J#∞„QÆÇ¨ÏO g∞ˆH^Œ~Ú<å „áêÑ≤Î¿ãÎ, g∞‰õÄ – J`«xH©
=∞^èŒº ZÖÏO\˜ „¿Ñ=∞|O^èŒ"Õ∞ ÖË#@∞¡QÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂, 'JÔ~Ô~! <Õ#∞ ‰õÄ_®
"åi`À áê>Ë LO>Ë Ñ¶¨∞#q[Ü«∞"Õ∞ á⁄Ok LO_Õ"å_ç<Õ!— JO\Ï_»∞.
74. HÍ|\˜ì Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ „áêÑÖzHõ rq`åxfl Jq∞‡"Õã≤#"å~°∞
^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_®e. ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_ç#"å~°∞ K«OÑ¨|_ç<å ÖË^•
q[Ü«∞O ™êkèOz<å "Õ∞=∞`«xH˜ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êk™êÎ=Ú.
75. Jã¨Å∞ g∞ˆH=∞~ÚOk? ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ |ÅÇ‘Ï# „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ
HÀãÖ, Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å HÀãÖ áÈ~å@O ã¨ÅÑ¨@O ÖË^Œ∞? =∞~À"≥·Ñ¨Ù "å~°∞, 'F
„Ñ¨Éèí∂! ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ LO_Õ D #QÆ~°O #∞O_ç =∞=Ú‡ |Ü«∞\˜H˜ u~Úº. =∂
H˘~°‰õΩ h =^ŒÌ #∞O_ç XHõ ~°Hõ∆‰õΩ}˜‚ xÜ«∞q∞OK«∞. =∂‰õΩ JO_»QÍ h =^ŒÌ
#∞O_ç XHõ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}˜‚ U~åÊ@∞ K≥~Úº— Jx Ji÷ã¨∂Î L#flÑ¨Ê\˜H© (g∞~°∞
xi¡ÑOÎ¨ QÍ ZO^Œ∞‰õΩ LO_çáÈ`«∞<åfl~°∞)? 76. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
áÈ~å_»∞`å~°∞. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞ Ã+`· å#∞ (`åQÆ∂`ü) =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»∞`å~°∞.
4. J<£ x™ê 99
HÍ|\˜ì g∞~°∞ Ã+`· å#∞ ™ê"åã¨∞Å`À áÈ~å_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+`· å#∞ ~°}hu
KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k.
77. 'g∞ KÕ`«∞efl PÑ≤ LOK«O_ç, #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. [HÍ`ü
W=fiO_ç— Jx P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•? WÑ¨C_»∞ Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞=∞x "åix P^Õt¿ãÎ [#∞ÅÖ’x XHõ =~°æO ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤#
suÖ’ [#∞Å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»™êyOk. ÖË^• JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ<Õ! "åiÖÏ
JO@∞<åfl~°∞ : 'h=Ù =∂ÃÑ· Ü«Ú^•úxfl ZO^Œ∞‰õΩ ~°∞^•Ì=Ù? =∞iH˘O`«
=º=kè =∂‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ W=fiÖË^Œ∞?— "åi`À WÖÏ J#∞ : '„áêÑÖzHõ
ÖÏÉèíO |Ç¨ï ã¨fiÅÊO. ^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞_≥·# =ºH˜ÎH˜ Ñ¨~°Ö’Hõ"Õ∞ "Õ∞Öˇ·#k.
g∞‰õΩ J}∞=O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞. 78. g∞Ô~Hõ¯_» L<åflã¨ˆ~,
g∞~°∞ Ñ¨\ ˜+¨ì=∞~Ú# HÀ@ÅÖ’ L<åflã¨ˆ~, =∞$`«∞º=Ù q∞=∞‡efl Hõ|oã¨∞ÎOk.
XHõ"Õà◊ "åiH˜ QÆ#Hõ U^Œ~Ú<å =∞Oz [iy`Õ, 'Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç—
JO\Ï~°∞. J^Õ "åiˆH^Œ~Ú<å K≥_∞» [iy`Õ, 'Wk h =¸ÅOQÍ<Õ "å\˜eO¡ k—
JO\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'W^ŒO`å ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.— Jã¨Å∞
"åiˆH=∞~ÚOk, "å~°∞ D =∂„`«O q+¨Ü«∂hfl J~°÷O KÕã¨∞HÀˆ~q∞\˜?
79. h‰õΩ U "Õ∞Å∞ X#QÆ∂_ç<å Jk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#<Õ. h‰õΩ U H©_»∞
Hõey<å Jk h =¸ÅOQÍ<Õ. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú x#∞fl „Ñ¨[Å =^ŒÌ‰õΩ
ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xQÍ KÕã≤ ÑÖáê=Ú. nxH˜ ^Õ=Ùx ™êHõ∆ º"Õ∞ KåÅ∞.
80. „Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤#"å_»∞ ^Õ=ÙxH˜ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤#>Ë¡.
=∞Ô~=_»∞ "≥#∞uiyáÈÜ«∂_À JÖÏO\˜ "åiÃÑ· "Õ∞=Ú x#∞fl HÍÑ¨ÖÏ^•~°∞QÍ
KÕã≤ ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞. 81. 'ã¨ˆ~, "Õ∞=Ú q^èÕÜ«∞`«‰õΩ XÑ¨C‰õΩ<åfl=Ú— Jx
"å~°O@∞<åfl~°∞. h ^ŒQÆæi #∞O_ç x„+¨¯q∞Oz# `«~°∞"å`« "åiÖ’x XHõ
=~°Oæ , `å#∞ K≥ÑÊ≤ # ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ∞ ™êyã¨∞OÎ k. ^Õ=Ù_»∞
"åi ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ#∞ „"åã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. Hõ#∞Hõ h=Ù "åix
Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ. ^Õ=ÙxÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨Ù. ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞.
82. Uq∞\˜, "å~°∞ Y∞~üP<£ÃÑ· zO`«# KÕÜ«∞~å? XHõ"Õà◊ Wk ^Õ=Ùx
#∞O_ç QÍHõ "Õ~˘Hõi `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛ LO>Ë WO^Œ∞Ö’ f„==∞~Ú#
qÉèË^ŒO ("≥·~°∞^èŒºO) HÍ#=KÕÛk. 83. "åiˆH^Œ~Ú<å âßOuÜ«Ú`«=∞~Ú#
ÖË^• cèuQ˘e¿Ñ q+¨Ü«∞O JOk#Ñ¨Ù_»∞ ^•xx W>Ëì "åºÑ≤OÑ¨*Ë™êÎ~°∞.
XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ ^•xx ^≥=· „Ñ¨=HõÎ =^Œ‰Ì Ωõ QÍh, `«=∞Ö’x ÉÏ^èºŒ `åÜ«Ú`«∞Å~Ú#
=º‰õΩÎÅ =~°‰õΩ QÍh KÕ~°"Õ¿ãÎ, "åiÖ’ q+¨Ü«∂=QÍÇ¨Ï# HõÅ"å~°∞ ^•x
"åã¨ÎqHõ`«#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. g∞ÃÑ· ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO, PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO
QÆ#Hõ ÖËHáõ È~Ú#@¡~Ú`Õ H˘kÌ=∞Ok `«ÑÊ¨ g∞~°O`å Ã+`· å#∞ "≥O@Ñ¨_"Õ å~°∞.
84. Hõ#∞Hõ h=Ù ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»∞. h=Ù h ã¨fiq+¨Ü«∞OÖ’
`«Ñ¨Ê =∞Ô~=i q+¨Ü«∞OÖ’#∂ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ù HÍ=Ù. J~Ú`Õ h=Ù qâßfiã¨∞Å#∞
(^Œ∞+¨ìtHõ∆}, t+¨ì ~°Hõ∆} xq∞`«ÎO) „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î LO_»∞. `«fi~°Ö’<Õ ^Õ=Ù_»∞
Jqâßfiã¨∞Å Ñ‘Kåxfl J}K«=K«∞Û. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨â◊H˜Îâße, KåÖÏ Hõiî#OQÍ
tH˜∆OKÕ"å_»∞. 85. Z=~°~Ú<å XHõ =∞Oz q+¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞
KÕ¿ã,Î JO^Œ∞Ö’ J`«xH© "å\Ï LO@∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú<å ^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
=∂\Ï¡_ç`Õ, JO^Œ∞Ö’ J`«xH© ÉèÏQÆO LO@∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞™êÎhfl
Ñ¨~°º"ÕH˜∆ã¨∂Î L<åfl_»∞. 86. Z=~°~Ú<å q∞=∞‡efl nqOz#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞
‰õÄ_® "åix JO`«HõO>Ë L`«Î=∞suÖ’ nqOK«O_ç. ÖË^• HõhãÖ
J^Õq^èŒOQÍ#~Ú<å ã¨ÊOkOK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñü ^•xH© ÖˇHõ¯
fã¨∞HÀ#∞<åfl_»∞. 87. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ x[ P~å^èŒº^≥·=O. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
P~å^èŒº ^≥·=O ÖË<ÕÖË_»∞. PÜ«∞# g∞ JO^Œih „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ã¨=∂"Õâ◊
Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. Jk ~å=@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ `å"ÕÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∂@#∞
q∞Oz# x[=∞~Ú# =∂@ =∞Ô~=ik HÍQÆÅ^Œ∞?
88. =∞i g∞ˆH"≥∞áÿ È~ÚOk, HõÑ@¨ ∞Å q+¨Ü∞« OÖ’ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ ~Ô O_»∞
=~åæÅ∞QÍ q_çáÈ`«∞<åfl~°∞? "åã¨Î"åxH˜ ^Õ=Ù_»∞ "å~°∞ =¸@Hõ@∞ì‰õΩ#fl
^•x HÍ~°}OQÍ "åix "≥#H˜¯ =∞~°eÛ"Õâß_»∞. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ JÑ¨=∂~°æO
Ñ¨\Oì˜ z# "åix g∞~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ `Õ^ÅŒ ∞ã¨∞<Î åfl~å? ^Õ=Ù_»∞ ^•i `«ÑÊ≤ Oz#
"åi HÀãÖ h=Ù Z#fl\˜H© ^•i Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù. 89. "å~°∞ u~°ã¨¯iOz
#@∞¡QÍ<Õ g∞~°∂ u~°™ê¯~°∞Å∞ HÍ"åÅx, "å~°∂ g∞~°∂ JO`å
ã¨=∂#∞Öˇ·áÈ"åÅx "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’
4. J<£ x™ê 101
Ç≤Ï„[`ü („Ñ¨™ê÷#O) KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ, "åiÖ’ Z=ih g∞ q∞„`«∞Å∞QÍ

KÕã¨∞HÀHõO_ç. "å~°∞ QÆ#Hõ WO^Œ∞‰õΩ JOwHõiOK«HõáÈ`Õ, "åÔ~Hõ¯_» Hõ#|_ç`Õ
JHõ¯_» Ñ¨@∞ì‰õΩx `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«O_ç. "åiÖ’ Z=ih g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ,
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. 90. J~Ú`Õ g∞`À X_»O|_çHõ [iy L#fl
"åi`À KÕiáÈ~Ú# "åiH˜ nx #∞O_ç q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù LOk. ÖË^• W@∞
g∞`À#∂, J@∞ `«=∞ =~°æO "åi`À#∂ Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞\ÏxH˜ =∞#™⁄Ñ¨ÊHõ
g∞ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛã≤# "åiH˜ ‰õÄ_® nx #∞O_ç q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù LOk.
^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ HÀ~°∞‰õΩx LO>Ë "åiH˜ g∞ÃÑ· „áê|ÅºO "˘ã¨ˆQ"å_Õ. JÑ¨C_»∞
"å~°∂ g∞`À áÈ~å_ç LO_Õ"å~°∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞ g∞ *’eH˜ ~å‰õΩO_® LO>Ë,
g∞ÃÑ· HõÜ∂« ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞=fi‰õΩO_®, g∞`À ãÖkèH˜ „Ñ¨Ü∞« uflã¨∂Î L#fl@¡~Ú`Õ,
^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ#∂fl "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ K«~º° QÔ H· ˘<ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞ux W=fi_»∞.
91. =∞~À ~°HOõ [#∞Å∞ ‰õÄ_® g∞‰õΩ `å~°ãÑ¨ _¨ `» å~°∞. "å~°∞ W@∞ g∞`À#∂
âßOuÜ«Ú`«OQÍ LO_®Åx, J@∞ `«=∞ *Ïu [#∞Å`À#∂ âßOuÜ«Ú`«OQÍ
LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx LÑ¨„^Œ=O [xOz#Ñ¨Ù_»∞ =∂„`«O JO^Œ∞Ö’
L~°∞‰õΩ`å~°∞. "å~°∞ QÆ#Hõ g∞ Ü≥∞_»Å `«@ã¨÷OQÍ LO_»HõáÈ`Õ, g∞`À ãÖkèH˜
Ü«∞uflOK«HõáÈ`Õ, g∞ #∞O_ç `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ PÑ≤ LOK«HõáÈ`Õ g∞~°∞ "åix
Ñ¨@∞ìHÀO_ç. ZHõ¯_» ^˘iH˜`Õ JHõ¯_Õ "åix ãÖÇ¨ÏiOK«O_ç. "åiH˜
=ºuˆ~HõOQÍ K«~°º ÔQ·H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}Ïxfl
WKåÛ=Ú.
92. á⁄~°áê@∞QÍ `«Ñ¨Ê, XHõ qâßfiã≤ =∞~À qâßfiã≤x K«OÑ¨@O
ZO`«=∂„`«O `«Q^Æ ∞Œ . Z=~°~Ú<å XHõ qâßfiã≤x á⁄~°áê@∞QÍ K«OÑ≤#@¡~Ú`Õ
^•xH˜ ÑïÇ¨~°OQÍ XHõ =Úã≤¡O ÉÏxã¨#∞ ÉÏxã¨`«fiO #∞O_ç q_çÑ≤OKåe.
Ç¨Ï`«∞x "å~°ã¨∞Å‰õΩ ~°HõÎâ◊√Å¯O W"åfie. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ^•xx =∞xflOz
=^ŒeÃÑ_ç`Õ Jk "Õ~ˆ q+¨Ü∞« O. J~Ú`Õ P =Úã≤O¡ Ç¨Ï`«∞_»∞ g∞ â◊„`«∞=~åæxH˜
K≥Ok#"å_≥· LO>Ë, J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ XHõ qâßfiã≤x ÉÏxã¨`«fiO #∞O_ç
q_çÑ≤¿ãÎ ãïáÈ`«∞Ok. XHõ"Õà◊ J`«#∞ g∞`À X_»O|_çHõ [iy L#fl *ÏuH˜
K≥Ok#"å_≥·#Ñ¨Ù_»∞, J`«x "å~°ã¨∞Å‰õΩ ~°HõÎâ◊√Å¯O K≥e¡OK«@O`À áê@∞,
XHõ qâßfiã≤H˜ ÉÏxã¨`«fiO #∞O_ç ¿ãfiK«Ûù#∞ "˘ã¨QÍe. ÉÏxã¨#∞ q_çÑ≤OKÕ
™È÷=∞`« ÖËx"å_»∞ Ô~O_»∞ <≥ÅÅ áê@∞ Z_»`≥QÆ‰õΩO_® LÑ¨"å™êÅ∞
áê\ÕKåe. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# x~åúiOK«|_ç# Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ q^è•#O.
^Õ=Ù_»∞ *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞, q"ÕHõãÖÑ¨#∞fl_»∞. 93. WHõ Z=~°~Ú`Õ XHõ
qâßfiã≤x L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ K«OÑ¨Ù`å_À J`«xH˜ tHõ∆ #~°HõO. J`«#O^Œ∞Ö’
ZÅ¡HÍÅO LO\Ï_»∞. J`«xÃÑ· ^Õ=Ùx P„QÆÇ¨ÏO, PÜ«∞# âßÑÖ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
^Õ=Ù_»∞ J`«x H˘~°‰õΩ f„==∞~Ú# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°z LOKå_»∞.
94. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ Ñ¨Ü«∞xã¨∞Î#flÑ¨C_»∞
Pz`«∂z =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. g∞‰õΩ ã¨ÖÏO KÕã≤# =ºH˜Îx 'h=Ù qâßfiã≤q
HÍ=Ù— Jx J<≥Ü«∞ºHõO_ç. g∞~°∞ „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù ™ê=∞„yx
HÀ~°∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ, ^Õ=Ùx =^ŒÌ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ q[Ü«∞ ^è<Œ åÅ∞<åfl~Ú. XHõÑC¨ _»∞
g∞~°∂ WÖÏˆQ LO_Õ"å~°∞. `«~∞° "å`« ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Hõ\ÏHÕ∆ Kå_»∞. HÍ|\˜ì
g∞~°∞ x*Ïx*ÏÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =∞ã¨Å∞HÀO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞
x~åfiHÍ#flO`«\ ˜h HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞. 95. qâßfiã¨∞ÅÖ’ JHÍ~°}OQÍ
(WO\˜Ñ¨@∞ì#) ‰õÄ~°∞Ûx LO_çáÈÜÕ∞"å~°∂, ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ#
„áê}ÏÅ‰õΩ `≥yOz áÈ~å_Õ"å~°∞ Z#fl\˜H© ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. ^èŒ#
„áê}ÏÅ‰õΩ `≥yOz áÈ~å_Õ"åi JO`«ã∞¨ #Î ∞ ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ "åiHõ<åfl
ÃÑOKå_»∞. P =∂@H˘¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ „Ñü XHõ¯iH© "Õ∞Å∞ KÕ™êÎ#x "åQÍÌ#O
KÕã#≤ Ñ¨Ê\˜H© Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶Å¨ O ^Œ$ëêì º ^è~Œ ‡° Ü«Ú^ŒOú KÕ¿ã Ü≥∂^è∞Œ Å‰õΩ ‰õÄ~°∞Ûx
LO_Õ"åiÃÑ· PkèHõº`«#∞ „Ñ¨™êkOKå_»∞. 96. "åi H˘~°‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
L#fl`« ™ê÷<åÅ∞ L<åfl~Ú. Hõ∆=∂Ñ¨}, HÍ~°∞}ºO L<åfl~Ú. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂
QÆ∞}O HõÅ"å_»∞, Hõ~°∞}Ï™êQÆ~°∞_»∞.
97. `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl "åi „áê}ÏÅ#∞
^≥·=^Œ∂`«Å∞ =â◊Ñ¨~°K«∞‰õΩ<Õ@Ñ¨C_»∞ "åix WÖÏ J_»∞QÆ∞`å~°∞ : 'g∞~°∞ U
ã≤u÷ Ö’ LO_Õ"å~°∞?— ã¨=∂^è•#OQÍ "å~°∞, '^èiŒ „uÃÑ· "Õ∞=Ú xã¨ûÇ¨Ü«ÚÅ∞QÍ
LO_Õ"å~°=∞—x JO\Ï~°∞. JÑ¨C_»∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞, 'Uq∞\˜, g∞~°∞
=Åã¨áÈ=\ÏxH˜ ^Õ=Ùx Éèí∂q∞ qâßÅOQÍ ÖË^•?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞.
4. J<£ x™ê 103
#~°Hõ"Õ∞ x"åã¨ ã¨÷Å=∞~Ú# [#∞Å∞ g~°∞. Jk =∂K≥_»¤ x"åã¨ã¨÷ÅO.

98. J~Ú`Õ x[OQÍ<Õ xã¨ûÇ¨Ü«ÚÖˇ· L#fl Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, „ã‘ÎÅ∞, z#flÑ≤Å¡Å∞,
`«~∞° }ÀáêÜ«∞O `ÀK«H,õ ^•s`≥#∂fl HÍ#Hõ LO_çáÈ~Ú# "å~°∞ (HõO∆ `«=ÙºÖË).
99. ^Õ=Ù_»∞ JÖÏO\˜ "åix =∞xflOKÕ Pâ◊ LOk. ^Õ=Ù_»∞ =∞xflOKÕ"å_»∞,
Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ>Ëì"å_»∞. 100. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ^≥·==∂~°æOÖ’ Ç≤Ï„[`ü KÕ™êÎ_À
(ã¨fiã¨÷ÅO =^ŒeáÈ`å_À), J`«#∞ Éèí∂q∞Ö’ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ x"åã¨ ã¨÷ÖÏÅ#∞,
qã¨Î $`«=∞~Ú# rq`« X#~°∞Å#∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞. `«# ã¨fiQÆ$Ç¨ÏO #∞O_ç
^Õ=Ù_»∞ =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi# =ºH˜Î =∂~°æO =∞^èŒºÖ’<Õ
=∞$`«∞º"å`«# Ñ¨_ç`Õ, J`«x „ÑüÑ¶¨ÅO ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Y~åÔ~·#>Ë¡. ^Õ=Ù_»∞
Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
101. Éèí∞qÖ’ „Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ g∞~°∞ #=∂A#∞
‰õΩkOK«∞‰õΩO>Ë (Y„ãπ KÕ¿ãÎ) JO^Œ∞Ö’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞
q∞=∞‡efl ÉÏkè™êÎ~°<Õ ÉèíÜ«∞O L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® (JÖÏ KÕÜ«∞=K«∞Û).
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ u~°™ê¯~°∞Å∞ g∞ |^Œúq~À^èŒ∞ÖË. 102. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åi
=∞^èºŒ # L#flÑ¨C_»∞ (Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∂#), "åiH˜ #=∂*ò KÕ~ÚOK«=Åã≤=¿ã†Î
"åiÖ’x XHõ =~°æO h`Àáê@∞ xÅ|_®e. "å~°∞ PÜ«Ú^è•Å∞ ^èŒiOz
LO_®e. "å~°∞ ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞QÍ<Õ h =^ŒÌ #∞O_ç "≥#H˜¯ "≥o§áÈ"åe.
JÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ #=∂*ò KÕÜ«∞x Ô~O_»==~°æO =zÛ h`Àáê@∞ #=∂*ò
KÕÜ«∂e. "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ P`«‡ ~°Hõ∆}Ï ™ê=∞„yx, PÜ«Ú^è•Å#∞
ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩx J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ LO_®e. g∞~°∞ g∞ PÜ«Ú^è•Å∞, ~°Hõ∆}
™ê=∞„y Ñ¨@¡ J*Ï„QÆ`«Î‰õΩ Ö’<≥· LO>Ë, XHõ¯™êiQÍ g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_®Åx
u~°™ê¯~°∞Å∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx =~°¬O HÍ~°}OQÍ g∞‰õΩ J™œHõ~°ºOQÍ
LO>Ë ÖË^• g∞~°∞ "åºkè„QÆã¨∞ÎÖˇ· LO>Ë PÜ«Ú^è•Å#∞ q_çz<å `«Ñ¨CÖË^Œ∞.
J~Ú<åã¨ˆ~ g∞ *Ï„QÆ`«ÎÖ’ g∞~°∞O_»@O =∞Ozk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ J==∂#Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«##∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.
103. WHõ g∞~°∞ #=∂A#∞ =ÚyOz# `«~∞° "å`« xÅ∞K«∞x L<åfl, ‰õÄ~°∞Ûx
L<åfl, "Õ∞#∞ "åeÛ L<åfl ^≥·"åxfl ã¨‡iã¨∂Î LO_»O_ç. J~Ú`Õ Ñïã≤÷`«∞Å∞
ã¨^Œ∞Ì=∞}˜y# `«~°∞"å`« (xÜ«∞=∂#∞™ê~°O) #=∂A#∞ <≥ÅH˘ÅÊO_ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #=∂*ò, qâßfiã¨∞ÅÃÑ· x~åúi`« "Õà◊Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç qkèOK«|_ç#
q^èŒ∞ºHõÎ ^èŒ~°‡O. 104. (â◊„`«∞) *Ïux "≥O|_çOK«@OÖ’ ^è≥·~°ºO g_»HõO_ç.
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ ^Œ∞óYÑ¨Ói`«∞Öˇ· L<åfl~°#∞‰õΩO>Ë g∞ =∂kiQÍ<Õ "å~°∞ ‰õÄ_®
^Œ∞óYÑ¨Ói`«∞Öˇ· L<åfl~°∞. ÃÑ·QÍ ^Õ=Ùx #∞O_ç "å~°∞ PtOK«x ^•xx
g∞~°∞ Ptã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fi*Ï˝x, q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞.
105. "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl h =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO`À áê@∞ J=`«iOÑ¨
*Ëâß=Ú – ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ K«∂Ñ≤# q^èOŒ QÍ h=Ù [#∞Å =∞^èºŒ f~°∞Ê W"åfiÅx!
#=∞‡Hõ„^ÀÇ¨ïÅ Ñ¨H∆Í# "åkQÍ xÅ|_»‰õΩ. 106. Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· ^≥·"åxfl
"Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, *Ïe K«∂¿Ñ"å_»∞.
107. P`«‡ „^ÀÇ¨xH˜ X_çQÆ>Ëì "åi Ñ¨H∆Í# h=Ù "åkOK«‰õΩ. „^ÀÇ¨Ï|∞kúQÆÅ
"å_çx, áêáê`«∞‡}˜‚ ^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞. 108. "å~°∞ =∞#∞+¨µÅ =ÚO^Œ∞
ã≤QÆ∞æÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. ^Õ=Ùx =ÚO^Œ∞ ã≤QÆ∞æÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞
^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»x q+¨Ü«∂ÅÃÑ· ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞#flÑ¨C_»∞
PÜ«∞# "åi`Àáê>Ë LO\Ï_»∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h
Ñï"Õ+≤ªOz L<åfl_»∞.
109. g∞~°∞ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’#~Ú`Õ "åi `«~°Ñ¶¨Ù#
"å^Œ∞ÖÏ_®~°∞. HÍx „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "åi `«~°Ñ¶¨Ù# Z=~°∞
"åk™êÎ~°∞? "åi `«~°Ñ¶¨Ù# Z=~°∞ =HÍÖÏÎ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO\Ï~°∞? 110. XHõ"Õà◊
Z=~°~Ú<å K≥_»∞ Ñ¨xH˜ áêÅÊ_ç ÖË^• `«#‰õΩ `å<Õ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩx
`«~°∞"å`« ^Õ=Ù}˜‚ Hõ∆=∂Ñ¨} HÀ~°∞‰õΩO>Ë J`«#∞ ^≥·"åxfl Hõ∆=∂jÅ∞xQÍ,
Hõ$áê™êQÆ~°∞xQÍ Hõ#∞Q˘O\Ï_»∞. 111. HÍx =∞Ô~=_»~Ú<å áêáêxfl
=¸@Hõ@∞ì‰Ωõ O>Ë, Jk J`«x ã¨fiÜ«∂xˆH KÕ@∞ `≥ã∞¨ OÎ k. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨*Ï˝x,
=∞Ç¨ q"ÕH˜. 112. =∞Ô~=~°~Ú<å U^Œ~Ú<å `«Ñ¨CKÕã≤ ÖË^• áêáêxH˜
X_çQÆ\ ˜ì, `«~°∞"å`« P P~ÀÑ¨}#∞ Z=~À XHõ x~ÀÌ+≤ÃÑ· ~°∞kÌ`Õ J`«_»∞ ÃÑ^ŒÌ
JÉèÏO_®xfl, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# áêáêxfl `«#ÃÑ· "≥∂Ñ¨Ù‰õΩ#fl"å_»=Ù`å_»∞.
113. („Ñ¨=HÍÎ!) hÃÑ·# QÆ#Hõ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO, PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO ÖËHõáÈ~Ú
4. J<£ x™ê 105
#@¡~Ú`Õ, "åiÖ’x XHõ =~°Oæ x#∞fl ÃÑ_»„`À= Ñ¨\Oì˜ KåÅx Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞O`À

LOk. x*ÏxH˜ Jk `«##∞ `å<Õ ÃÑ_»„`À= Ñ¨\ ˜ìOK«∞‰õΩO@∞Ok. "å~°∞
h‰õΩ ZÖÏO\˜ K≥~°∞Ñ¨Ù KÕÜ«∞ÖË~°∞. ^Õ=Ù_»∞ hÃÑ· „QÆO^ä•hfl, q"ÕHÍhfl
J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. h‰õΩ `≥eÜ«∞x "å\˜x h‰õΩ É’^èŒÑïKå_»∞. hÃÑ·# QÆÅ
^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk.
114. "å~°∞ [i¿Ñ Z<Àfl ã¨=∂Ö’K«#ÅÖ’ U "Õ∞Å∂ LO_»^Œ∞.
^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕÜ«∞=∞x, ÖË^• =∞Oz K≥Ü«∞º=∞x ÖË^• „Ñ¨[Å =∞^èŒº ã¨`«ûO
|O^è•Å HÀãÖ áê@∞Ñ¨_»=∞x K≥¿ÑÊ"åx ~°Ç¨Ïã¨º ã¨=∂Ö’K«# =∂„`«"Õ∞
"Õ∞Å∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. U =ºH˜Î ˆH=ÅO ^≥·=„Ñ¨ã¨#fl`« xq∞`«ÎO WÖÏ KÕ™êÎ_À
J`«xH˜ "Õ∞=Ú Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êk™êÎ=Ú. 115. HÍx Z=~°~Ú<å
=∂~°æ^Œ~°≈#O ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ ZkiOz,
qâßfiã¨∞Å =∂~åæxfl HÍ^Œx, =∞~À =∂~åæxfl J#∞ãï¿ãÎ, J`«xx "Õ∞=Ú
J`«#∞ =∞~°e# kâ◊Ö’<Õ #_çÑ™≤ êÎ=Ú. Hõ_‰» Ωõ J`«xx #~°HOõ Ö’ Ñ¨_"» ™Õ êÎ=Ú.
Jk Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~°ƒù~°=∞~Ú# x"åã¨ ã¨÷ÅO.
116. `«#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«\Ïxfl (+≤~¯ü KÕÜ∞« \Ïxfl) ^Õ=Ù_»∞
ã¨∞`«~å=¸ Hõ∆q∞OK«_»∞. W^˘Hõ¯\˜ `«Ñ¨Ê PÜ«∞# `å#∞ HÀi#"åi W`«~°
áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞. x[ ^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl KÕiÛ#"å_»∞, ^•i
`«Ñ≤Ê |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈ~Ú#>Ë¡. 117. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe „ã‘Î
^Õ=`«Å#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞. `«Åa~°∞ã¨∞ J~Ú# Ã+·`å<£#∞
Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. 118. HÍQÍ† ^Õ=Ù_»∞ "å}˜‚ â◊Ñ≤Oz L<åfl_»∞. "å_»∞ ^Õ=Ùx`À
WÖÏ K≥Ñ≤Ê L<åfl_»∞ : '<Õ#∞ h ^•ã¨∞ÅÖ’ #∞O_ç XHõ xs‚`« ÉèÏQÍxfl
™êkèOz f~åÎ#∞. 119. <Õ#∞ "åix ^•i =∞o§™êÎ#∞. "åiÖ’ Pâ◊Å∞
#∂iáÈ™êÎ#∞. Ñ¨â◊√=ÙÅ K≥=ÙÅ∞ pÅÛ=∞x "åiH˜ <Õ~°∞Ê`å#∞. ^•O`À
"å~°∞ P Ñ¨x KÕ™êÎ~°∞. ^≥·qHõ x~å‡}OÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞=∞x "åiH˜
„¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ#∞. "å~°∞ `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ KÕ™êÎ~°∞.— Z=~°~Ú`Õ x[ ^≥·"åxfl
HÍ^Œx Ã+·`å<£#∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À J`«#∞ xÅ∞=Ù<å
#+¨ìáÈ~Ú#>Ë¡. 120. "å_»∞ "åiH˜ ˆH=ÅO "åQÍÌ<åÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. "åiÖ’
Pâ◊Å∞ ˆ~Ñ¨Ù`å_»∞. Ã+·`å<£ KÕ¿ã "åQÍÌ<åÅhfl "≥∂ã¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ#"Õ.
121. JÖÏO\˜"åi x"åã¨ ã¨÷ÅO #~°Hõ"Õ∞. "å~°∞ ^•#∞flO_ç q=ÚH˜Î á⁄O^Õ
^•i Un Hõ#∞Q˘#ÖË~°∞. 122. WHõ qâ◊fiã≤Oz ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤#"å~°∞†
"åix "Õ∞=Ú „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅÖ’ „Ñ¨"âÕ O◊ HõeÊ™êÎ=Ú.
"å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. P_ç# =∂@#∞
xÅ∞Ñ¨ÙHÀ=@OÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ<åfl ã¨`«ºãÖ^èŒ∞_≥=_»∞?
123. ™êÑ¶¨Åº=∞<Õk g∞ Pâ◊Å∞ JaèÖÏ+¨ÅÃÑ· QÍh, „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅ
PHÍOHõ∆ÅÃÑ·QÍh P^è•~°Éèí∂`«"≥∞ÿ ÖË^Œ∞. K≥_»∞ KÕã≤#"å_»∞ Z=_»~Ú<å ã¨ˆ~
^•x Ñ¶ë`«O J#∞Éèíq™êÎ_»∞. J`«#∞ ^Õ=ÙxH˜ „ÑüQÍ `«##∞ |ÅÑïKÕ"å}˜‚
QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ¿ã"å}˜‚ QÍh á⁄O^ŒÖË_»∞. 124. ã¨^•K«~°} KÕ¿ã =ºH˜Î
– Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥·<å, „ã‘Î J~Ú<å – qâ◊fiã≤Oz#"åÔ~· LO>Ë, JÖÏO\˜"å~°∞
J=â◊ºOQÍ ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞. "åiH˜ Wã¨∞=∞O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_®
[~°QÆ^Œ∞.
125. ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù UHÀ#∞‡Y∞_≥·, ã¨^Œ=∞~°=~°Î#∞_≥·, UHÍ„QÆz`«∞Î_≥·#
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•<åxfl J#∞ãïOKÕ"åx ^èŒ~°‡OHõ<åfl „âı+¨ª=∞~Ú# ^èŒ~°‡O
=∞Ô~=ik HÍQÆÅ^Œ∞? P W„ÉÏÇ‘Ï"£∞#∞ ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ≤Ü«∞<Õã¨ÎOQÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. 126. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. JÖÏ¡ÇπÏ
„Ñü ^•xh Ñï"Õ+≤ªOz L<åfl_»∞.
127. „Ñ¨[Å∞ x#∞fl „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ^èŒ~å‡^Õâ◊O Uq∞\˜? Jx
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ P^ÕâßÅ#∞
Wã¨∞Î<åfl_»∞. WOHÍ – J<å^äŒ „ã‘ÎÅ QÆ∞iOz D „QÆO^äŒOÖ’ L#fl ã¨∂‰õΩÎÅ∞
g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. "åi H˘~°‰õΩ „"åÜ«∞|_ç L#fl ^•xx
g∞~°∞ W=fi~°∞ ãïHõ^• "åix g∞ q"åÇ¨Ï |O^èŒOÖ’ `≥K«∞ÛHÀQÀ~°∞Î<åfl~°∞.
|ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·# ÉÏÅÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# P^ÕâßÅ∞ ‰õÄ_® W=fi|_®¤~Ú.
WOHÍ J<å^äŒÅ Ñ¨@¡ <åºÜ«∞OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«=∞x P^ÕtOK«|_çOk. g∞~°∞
U =∞Oz Ñ¨x KÕã≤<å xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ^•xx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
128. XHõ"Õà◊ U „ã‘ÎHõ~Ú<å `«# Éèí~°Î#∞ QÆ∞iOz, J`«_»∞ ^Œ∞~°fi º=Ç¨~°O
4. J<£ x™ê 107
KÕ™êÎ_»<À, L¿ÑH˜∆™êÎ_»<À ÉèíÜ«∞O LO>Ë "åi~°∞=Ù~°∂ Ñ¨~°ã¨Ê~°O XHõ

JOwHÍ~åxH˜ ~å=@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. JOwHÍ~°"Õ∞ „âıÜ«∞ã¨¯~°O. J`åºâ◊
=∂#= <≥·[OÖ’ JO`«s¡#"≥∞ÿ LOk. g∞~°∞ QÆ#Hõ L`«Î=∞ suÖ’
=º=Ç¨ÏiOz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À =∞ã¨Å∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ, g∞ D =º=Ç¨~° ã¨~°ox
^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨ÊHõ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 129. g∞~°∞ ZO`«QÍ HÀ~°∞‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H©
ÉèÏ~°ºÅ =∞^èŒº ã¨=∞ÉèÏ=O`À "≥∞ÅQÆ@=∞#flk g∞ =Å¡ HÍx Ñ¨x. HÍ|\˜ì
g∞~°∞ XHÍ"≥∞ "≥·Ñ¨Ù Ñ¨ÓiÎQÍ "≥ÚyæáÈ~Ú, =∞~˘HÍ"≥∞#∞ JxtÛ`«ã≤÷uÖ’ –
„"ÕÖÏ_»∞`«∞#fl@∞¡QÍ – =^ŒÅHõO_ç. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ g∞ "≥Y· ix ãÖã¨¯iOK«∞‰õΩx,
^≥·=cèu`À =∞ã¨Å∞‰õΩO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ^ŒÜ«∞K«∂¿Ñ
"å_»∞. 130. XHõ"Õà◊ P ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ (=∂~åæO`«~°O ÖËx ã≤÷uÖ’) q_çáÈ`Õ,
^Õ=Ù_»∞ `«# qã¨Î $`« ÉèÏQÆºO`À "åiÖ’ „Ñü XHõ¯iH© =∞~˘HõiÃÑ· P^è•~°Ñ¨_Õ
J=ã¨~°O ÖË‰õΩO_® KÕ™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ qâßÅ ãÖÑ¨#∞fl_»∞, q"ÕHõ ^èŒ#∞_»∞.
131. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO ^Õ=Ùx^Õ. ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤#kQÍ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åiH©,
g∞‰õÄ P*Ï˝Ñ≤OKå=Ú. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ nxx JOwHõiOK«HõáÈ`Õ,
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞™êÎxH˜ JkèÑü ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«"Õ∞. ^Õ=Ù_»∞
x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞. ã¨^Œ∞æ} ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 132. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl
^Õ=ÙxˆH K≥O^Œ∞`å~Ú. #=Ú‡HÀ=\ÏxH˜ ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞. 133. PÜ«∞#
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl `˘ÅyOz F „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ ™ê÷#OÖ’ W`«~∞° efl
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. WÖÏ KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜Î™ê=∞~°÷ºO PÜ«∞#‰õΩ LOk.
134. Z=~°~Ú`Õ Hˆ =ÅO „áêÑÖzHõ „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_À J`«#∞
^Õ=Ùx =^ŒÌ „áêÑÖzHõ „ÑüÑ¶¨ÅO`À áê@∞ Ñ¨~°Ö’Hõ „ÑüÑ¶¨ÅO ‰õÄ_®
LO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~åfihfl QÆ=∞xOKÕ"å_»∞.
135. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! <åºÜ«∂xH˜ QÆ\ ˜ìQÍ xÅ|_Õ"å~°∞,
^≥·=O H˘~°‰õΩ ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"å~°∞ J=O_ç – XHõ"Õà◊ Jk g∞ ã¨fiÜ«∂xH˜,
ÖË^• g∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ ÖË^• g∞ |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ñï}q∞O
z<åã¨ˆ~. XHõ"Õà◊ J`«_»∞ („Ñ¨`«ºi÷) ^èŒx‰õΩ_»~Ú<å, ¿Ñ^Œ"å_≥·<å, ^Õ=Ù_»∞
g∞Hõ<åfl JkèHOõ QÍ "åi^ŒiÌ Ü≥∞_»Å „âıÜ∂≥ aèÖÏ+≤. HÍ|\˜ì g∞ =∞<À"åOKèÅ«
"≥#∞Hõ Ñ¨~°∞ÔQuÎ, <åºÜ«∞O #∞O_ç "≥·^˘ÅQÆHõO_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ ™êH∆Íºxfl
=„H©Hiõ Oz<å ÖË^• ™êH∆ÍºxH˜ q=ÚY`« K«∂Ñ≤<å, g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥"· åxH˜
`≥Å∞ã¨∞.
136. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥"· åhfl, ^≥=· „Ñ¨=Hõ#Î ∞, ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÃÎ Ñ·
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# „QÆO^ä•xfl, WO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO J=`«iOÑ¨*Ëã≤# „QÆO^ä•xfl
qâ◊fiã≤OK«O_ç. Z=_»∞ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# ^Œ∂`«Å#∞, PÜ«∞# „QÆO^ä•Å#∞,
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÅ#∞, JOu=∞ k<åxfl u~°ã¨¯iOKå_À, J`«#∞ =∂~°æO `«Ñ≤Ê,
=∂~°æ„Éèí+¨ì`«Ö’ |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂_»∞. 137. Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz
=∞m¡ u~°ã¯¨ iOKå~À, =∞m¡ qâ◊fiã≤Oz uiy =∞m¡ u~°ã¯¨ iOKå~À, P `«~åfi`«
u~°™ê¯~° "≥·YiÃÑ·<Õ áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~À JÖÏO\˜ "åix ^Õ=Ù_»∞ Z\˜ì
Ñïã≤u÷ Ö’#∂ Hõq∆ ∞OK«_∞» . "åiH˜ ã¨<å‡~°Oæ ‰õÄ_® K«∂Ñ¨_∞» . 138. HõÑ@¨ ∞Å‰õΩ
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ ã≤^ŒúOQÍ LO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.
139. "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞ =^Œe u~°™ê¯~°∞efl `«=∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Uq∞\˜, "å~°∞ "åà◊¡ ^ŒQÆæ~° Q“~°"åxfl "≥`«∞‰õΩ`«∞<åfl~å?
Q“~°==∞O`å ^≥·"åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
140. ^Õ=Ù_»∞ Wk=~°ˆH `«# „QÆO^äŒOÖ’ P[˝#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞
– g∞Ô~Ñ¨C_»~Ú<å ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOKÕ, ÑïÇ¨ã¨=∂_Õ =∂@Å∞
q#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ P q+¨Ü«∂xfl =^Œe =∞~À q+¨Ü«∞OÃÑ· =∂\Ï¡_»#O`«
=~°‰õÄ g∞~°∞ "åi`À HõÅã≤ ‰õÄ~ÀÛHõO_ç. J#º^è• g∞~°∞ ‰õÄ_® "åiÖÏO\˜
"å~°∞QÍ<Õ ÑïQÆ}ÕK«|_»`å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ HõÑ¨@∞Å#∞, ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞
#~°HõOÖ’ XHõKÀ@ ã¨g∞HõiOK«#∞<åfl_»∞. 141. P HõÑ¨@∞Å∞ g∞ Ñï}Ï=∞
ã¨fi~°∂ÑÖ H˘~°‰Ωõ xsH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl~°∞. XHõ"àÕ ◊ ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # g∞ˆH^Œ<åfl q[Ü«∞O
=i¿ãÎ, 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú g∞`À ÖË=∂?— JO\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ
U^Œ<åfl ÉèÏQÆO Åaè¿ãÎ, 'Uq∞\˜, g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_Õ ™ê=∞~°÷ºO
=∂‰õΩ ÖË^Œ#∞‰õΩ<åfl~å? J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl =Úã≤¡OÅ Éˇ_»^Œ
4. J<£ x™ê 109
#∞O_ç ~°H˜∆OKå=Ú— J#O\Ï~°∞. ^Õ=Ù_Õ g∞~°O^Œi =∞^èŒº „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#

f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =Ú=∂‡\˜H© u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ qâßfiã¨∞ÅÃÑ· „áê|ÅºO
=Ç≤ÏOKÕ ^•i W=fi_»∞.
142. D HõÑ¨@∞Å∞ ^≥·"åxfl "≥∂ãÿã¨∞Î<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ ^Õ=Ù_Õ
"åix "≥∂ãÖÖ’ Ñ¨_»"Õâß_»∞. "å~°∞ #=∂A HÀãÖ xÅ|_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞
=∞s |^ŒHú Oõ `À – [#∞Å‰õΩ K«∂¿Ñ L^ÕâÌ º◊ O`À xÅ|_»`å~°∞. |Ç¨ïH˘kÌQÍ<Õ
^≥·"åxfl ã¨‡i™êÎ~°∞. 143. "å~°∞ Ô~O\˜H© (D=∂<£H˜ – ‰õΩ„Ñ¶πH˜) =∞^èŒº
„"ÕÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. Ñ¨ÓiÎQÍ W@∂ ÖË~∞° – J@∂ ÖË~∞° . ^Õ=Ù_Õ ^•i `«ÑÊ≤ Oz#
"åxÔH· h=Ù U ^•ih Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù. 144. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! qâ◊fiã≤Oz#
"åix HÍ^Œx ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ g∞ ™ê"åã¨∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. Uq∞\˜,
g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ g∞ˆ~ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}O ^≥·"åxH˜ JO^Œ*ˇÜ«∞º
^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~å? 145. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ HõÑ¨@∞Å∞ #~°HõOÖ’x JxflO\˜Hõ<åfl
J^èŒ=∞ „âı}˜Ö’ LO\Ï~°∞. "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "åÔ~=ih h=Ù HÍ#ÖË=Ù.
146. J~Ú`Õ "åiÖ’ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, `«=∞#∞ ãÖã¨¯iOK«∞‰õΩx, ^Õ=Ùx
P^è•~åxfl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩx, `«=∞ ^èŒ~å‡xfl ˆH=ÅO ^Õ=Ùx H˘~°ˆH
„Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ – JÖÏO\˜"å~°∞ =∂„`«O qâßfiã¨∞Å`À<Õ LO\Ï~°∞.
^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ_»∞. 147. g∞~°∞ Hõ$`«[˝`å
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ "≥∞Åy, qâßfiã¨ ÑÖ^ä•#∞ J#∞ãï¿ãÎ ^Õ=ÙxH˜ q∞=∞‡efl
tH˜∆OKåeû# Ñ¨<ÕO Ñ¨_çOk? ^Õ=Ù_»∞ Jq∞`«OQÍ P^ŒiOKÕ"å_»∞, ã¨~°fiO
`≥eã≤#"å_»∞. (6) 148. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_»\Ïxfl ZO`«=∂„`«O
W+¨Ñì _¨ _» ∞» – Z=iÃÑ#· ~Ú<å AÅ∞O [iy`Õ `«ÑÊ¨ . ^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»∞,
Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 149. g∞~°∞ "Õ∞Å∞#∞ =ºHõÎO KÕã≤<å ÖËHõ ^•z<å ÖË^•
U^Œ~Ú<å K≥_»∞#∞ =∞xflOz<å – ^Õ=Ù_»∞ =∞xflOKÕ"å_»∞, ã¨~åfikèHÍ~°O
HõÅ"å_»∞. 150. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ u~°ã¨¯i
ã¨∞<Î åfl~À, ^≥=· O =∞iÜ«Ú PÜ«∞# „Ñ¨=HõÅÎ =∞^èºŒ Éè^Ë ÉŒ Ïè =O K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl~À,
'"Õ∞=Ú H˘O^Œix qâ◊fiã≤™êÎ=Ú, H˘O^Œix qâ◊fiã≤OK«=Ú— Jx JO@∂
^•xH˜ =∞^èŒº# =∞~À ^•ix fÜ«∞QÀ~°∞`å~À, 151. JÖÏO\˜"åˆ~
Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# u~°™ê¯~°∞Å∞. "Õ∞=Ú u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ J==∂#Hõ~°=∞~Ú#
Ü«∂`«##∞ ã≤^ŒúOQÍ LOKå=Ú. 152. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ
ÅO^Œih qâ◊fiã≤Oz, "åi =∞^èŒº ZÖÏO\˜ qK«Hõ∆} K«∂Ñ¨‰õΩO_® LO\Ï~À
– JÖÏO\˜ "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ "åi „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl „Ñ¨™êk™êÎ_∞» , ^Õ=Ù_»∞ Hõ=∆ ∂je,
^ŒÜ«∂je.
153. PHÍâ◊O #∞O_ç `«=∞ÃÑ· XHõ „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞=∞x
„QÆO^äŒ=Ç¨ïÅ∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ =¸™ê#∞ WO`«HõO>Ë ÃÑ^ŒÌ
=ã¨∞Î"Õ HÀi L<åfl~°∞. '^Õ=Ù}˜‚ =∂ Z^Œ∞>Ë „Ñ¨`«ºHõ∆Ñ¨~°K«∞— Jx "å~°<åfl~°∞.
"åi D Ju"å^ŒO =¸ÅOQÍ "åiÃÑ· Ñ≤_»∞QÆ∞Ñ¨_çOk. `«~°∞"å`« "åi
=^Œ‰Ì Ωõ ã¨Ê+ì̈=∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ∞ =KåÛ~Ú. J~Ú<åã¨~ˆ "å~°∞ P=Ù ^Œ∂_»#∞
P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "Õ∞=Ú D KÕ+¨ì#∞ ‰õÄ_® =∞xflOKå=Ú.
WOHÍ =¸™ê‰õΩ "Õ∞=Ú ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}Ïxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú.
154. "Õ∞=Ú "åiÃÑ·H˜ `«∂~°∞ Ñ¨~°fi`åxfl ÖËáê=Ú – "åiKÕ`« „Ñ¨=∂}O
KÕ~ÚOK«\ÏxH˜. '`«ÅkOK«∞‰õΩx =ÚY^•fi~°OÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç— Jx "Õ∞=Ú
"åix P^ÕtOKå=Ú. 'ã¨ÉòÎ (â◊x"å~°O) q+¨Ü«∞OÖ’ Ç¨Ï^Œ∞Ì g∞~°HõO_ç— Jx
‰õÄ_® "Õ∞=Ú "åiH˜ xˆ~ÌtOKå=Ú. D <ÕÑ¨^äŒºOÖ’ "Õ∞=Ú "åi #∞O_ç
QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
155. HÍx "å~°∞ "åQÍÌ#ÉèíOQÆO KÕâß~°∞. ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∞ J<åºÜ«∞OQÍ Ç¨Ï`«º KÕâß~°∞. WOHÍ '=∂
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ =Ú‰õΩo`«"≥∞ÿ L<åfl~Ú— Jx K≥áêÊ~°∞. D HÍ~°}OQÍ<Õ "åiH˜
D âßã≤Î [iyOk. "åã¨=Î "Õ∞q∞@O>Ë ^Õ=Ù_»∞ "åi u~°™ê¯~° "≥Y· i HÍ~°}OQÍ
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å‰õΩ ã‘Å∞ "Õâß_»∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ |Ç¨ï ã¨fiÅÊOQÍ<Õ
qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. 156. "åi u~°™ê¯~°O =Å¡, "å~°∞ =∞~°º"£∞ÃÑ· f„==∞~Ú#
JÑ¨"å^Œ∞ "≥∂Ñ¨@O =Å¡, 157. '"Õ∞=Ú =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê#∞,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ Ç¨Ï`«º KÕâß=Ú— Jx "å~°∞ K≥Ñ¨Ê@O =Å¡ ("å~°∞ tHõ∆‰õΩ
4. J<£ x™ê 111
áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞). "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ J`«xfl K«OÑ¨#∂ ÖË^Œ∞, tÅ∞=ÃÑ·H˜

ZH˜¯OK«#∂ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ P =º=Ç¨~°O "åiH˜ ãÖ^ÕÇ¨ã¨Ê^ŒO KÕÜ«∞|_çOk.
D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ qÉèkË Oz#"å~°∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ ãÖâ◊Ü∂« xH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
nx QÆ∞iOz# ZÖÏO\˜ *Ï˝#O "åiH˜ ÖË^Œ∞. "å~°∞ ˆH=ÅO TÇ¨ÏÅ#∞
J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ J`«xx K«OÑ¨ÖË^Œ∞. 158. ÃÑ·QÍ
^Õ=Ù_»∞ J`«xx `«# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÖËÑ¨Ù‰õΩ<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
159. „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÅÖ’ U XHõ¯_»∂ J`«x („H©ã¨∞Î) =∞~°}ÏxH˜
=ÚO^Œ∞ J`«xx qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® LO_»_»∞. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# J`«#∞ "åiÃÑ·
™êH˜∆QÍ LO\Ï_»∞. 160. Ü«¸^Œ∞Å ^Œ∞~°fi~°Î# HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åiH˜
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ L#fl Z<Àfl Ñ¨q„`« =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ x¿+kèOKå=Ú. WOHÍ
"å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ J=~À^è•Å∞ ã¨$+≤ìOK«@O =Å¡#∂,
161. "å~°∞ `«=∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_ç# =_ô¤x Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=@O =Å¡#∂,
„Ñ¨[Å ™⁄`«∞Î#∞ J^èŒ~°‡OQÍ ™êfiÇ¨ KÕÜ«∞@O =Å¡#∂ ("åiH˜ D âßã≤Î
[iyOk). "åiÖ’x u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. 162. J~Ú`Õ "åiÖ’ Ö’`≥·# *Ï˝#O HõÅ"å~°∞,
qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ hÃÑ· J=`«iOÑ¨*ˇÜ«∞º|_ç# ^•xx h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
J=`«iOÑ¨*ˇÜ«∞º|_ç# ^•xx qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. "å~°∞ #=∂*ò#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ
áê\˜™êÎ~°∞. [HÍ`ü W™êÎ~°∞. ^≥·"åxfl, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"åÔ~·
LO\Ï~°∞. JÖÏO\˜"åiH˜ "Õ∞=Ú `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶Å¨ O „Ñ¨™êk™êÎ=Ú.
163. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù, J`«x `«~°∞"åu „Ñ¨=HõÎÅ "≥·Ñ¨Ù ÑÖÑ≤#>Ë¡
h "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ‰õÄ_® k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)x ÑÖáê=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï"£∞,
W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨Mò, Ü«∂Y∂Éò, Ü«∂Y∂Éò ãÖ`å#O, D™ê, JÜ«¸ºÉò,
Ü«¸#∞ãπ, Ç¨~°∂<£, ã¨∞Öˇ=· ∂<£Å "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ÑÖÑ≤ L<åfl=Ú.
WOHÍ "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ [|∂~ü "˘ã¨QÍ=Ú. 164. "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤#
„Ñ¨=HõÅÎ Ö’ H˘O^Œi ã≤u÷ QÆ`∞« Å#∞ Wk=~°Hˆ h‰õΩ qxÑ≤OKå=Ú. =∞iH˘O^Œ~∞°
„Ñ¨=HõÎÅ =$`åÎO`åÅ#∞ h‰õΩ qxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. WHõ =¸™ê q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ,
^Õ=Ù_»∞ J`«x`À ãÖÉèÏ+≤OKå_»∞. 165. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÅÎ #∞ â◊√Éè"í å~°eÎ fl
qxÑ≤OKÕ"å~°∞QÍ, ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"å~°∞QÍ KÕã≤ ÑÖáê_»∞. D „Ñ¨=HõÎÅ `«~°∞"å`«
„Ñ¨[Å =^ŒÌ ^≥·"åxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ "åkOK«\ÏxH˜ U P^è•~°=¸
q∞QÆÅ‰õÄ_»^Œx. ^Õ=Ù_»∞ u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞.
166. ^Õ=Ù_»∞ D „QÆO^äŒO ^•fi~å hÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ëã≤#^ŒO`å,
`«# *Ï˝#O`À J=`«iOÑ¨*Ëâß#x ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl_»∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_®
nxH˜ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ L<åfl~°∞. Jã¨Å∞ ™êH˜Q∆ Í ^Õ=Ù_»∞ KåÅ∞. 167. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
– Z=~°∞ ã¨`«ºu~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_ç, ^≥·==∂~°æO #∞O_ç (W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_®)
x~ÀkèOKå~À "å~°∞ ^•i `«Ñ≤Ê JÑ¨=∂~°æOÖ’ |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
168. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ – Z=~°∞ u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì, ^Ò~°˚#ºO KÕ™êÎ~À,
"åix ^Õ=Ù_»∞ ã¨∞`«~å=¸ Hõ∆q∞OK«_»∞. "åiH˜ =∂~°æO ‰õÄ_® K«∂Ñ¨_»∞ –
169. #~°Hõ ÉÏ@ `«Ñ¨Ê. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO_çáÈ`å~°∞. WÖÏ
KÕÜ«∞@O ^Õ=ÙxH˜ KåÖÏ `ÕeHõ. 170. „Ñ¨[ÖÏ~å! „Ñ¨=HõÎ g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`«ºO fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. Hõ#∞Hõ qâ◊fiã≤OK«O_ç. Jk
g∞ˆH "Õ∞Å∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ`Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å
^≥·"åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
171. „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ ^èŒ~°‡OÖ’ g∞~°∞ Juâ◊~ÚÅ¡HõO_ç.
^Õ=Ùx QÆ∞iOz ã¨`º« O `«ÑÊ¨ =∞~À =∂@#∞ J#HõO_ç. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»Q∞Æ
D™ê =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) ^≥·=„Ñ¨=HõÎ, PÜ«∞# "å‰õΩ¯ =∂„`«"Õ∞. ^•xx
PÜ«∞# =∞~°º"£∞ "≥·Ñ¨Ù ÑÖáê_»∞. WOHÍ – PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ P`«‡.
Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. '^Õ=Ùà◊√§ =ÚQÆ∞æ~°∞—
Jx J#HõO_ç. (nxx) =∂#∞HÀO_ç. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞ã¨¯~°O. P~å^èŒº
^≥·="≥∞ÿ`Õ XHõ¯_≥·# JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. PÜ«∞#‰õΩ ãÖ`å#O LOk J<Õ q+¨Ü«∂xH˜
PÜ«∞# Jf`«∞_»∞, Ñ¨q„`«∞_»∞. PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞Ö’#∂ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO
PÜ«∞#^Õ. HÍ~°º ™ê^èŒ‰õΩxQÍ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. 172. `å<˘Hõ ^≥·=^•ã¨∞_»∞
4. J<£ x™ê 113
HÍ=@OÃÑ· =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) z#fl|∞K«∞ÛHÀÖË^Œ∞. ^≥·= ™êg∞Ñ¨ºO á⁄Ok#

^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® nxx JQ“~°=OQÍ `«ÅáÈÜ«∞ÖË^Œ∞. ^≥·=^•ã¨ºO KÕÜ«∞\Ïxfl
`«Å=OÑ¨ÙQÍ ÉèÏqOz, QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O „Ñ¨^Œi≈OKÕ"åix ^Õ=Ù_»∞ J=â◊ºOQÍ
`«# ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. 173. =∞Ô~=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°}
KÕâß~À, "åiH˜ "åi Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ_»∞. `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç
=∞iO`«QÍ "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ^≥·= ^•™êºxfl <å"≥∂+‘QÍ ÉèÏqOz,
JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~À, "åix ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«#‰õΩ QÆ∞i
KÕ™êÎ_»∞. "å~°∞ ^Õ=ÙxH˜ „ÑüQÍ `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ U ¿ãflÇ≤Ï`«∞}˜‚QÍh,
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}˜‚QÍh á⁄O^ŒÖË~°∞.
174. „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#O =KÕÛã≤Ok. "Õ∞=Ú g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
*’ºux J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 175. Hõ#∞Hõ ^Õ=Ùx Ü«∞O^Œ∞ qâßfiãÖ Hõey,
PÜ«∞# P^è•~åxfl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ#fl"åix PÜ«∞# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® `«#
HÍ~°∞}ºOÖ’, J#∞„QÆÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. "åiH˜ `«# "≥·Ñ¨Ù =KÕÛ
~°∞A=∂~°Oæ K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. 176. "å~°∞ x#∞fl ('HõÖÏÖÏ— QÆ∞iOz) ^è~Œ å‡^ÕâO◊
Uq∞@x J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : ^Õ=Ù_»∞ 'HõÖÏÖÏ— (™È^Œ~°∞_»∞,
™È^Œi `«ÑÊ¨ =∞~À "å~°ã∞¨ _»∞ ÖËx =ºH˜)Î QÆ∞iOz g∞‰õΩ WÖÏ P*Ï˝Ñã≤ ∞¨ <Î åfl_»∞.
Z=~°~Ú<å XHõ =ºH˜Î K«xáÈ`Õ, J`«xH˜ ãÖ`å#O ÖË‰õΩO>Ë, J`«xH˜ XHõ
™È^Œi =∂„`«"∞Õ LO>Ë, J`«#∞ =^Œe# Pã≤ÖÎ ’ P"≥∞‰õΩ ã¨QÉÆ Ïè QÆO LO@∞Ok.
XHõ"Õà◊ ãÖ`å#OÖËx ™È^Œi =∞~°}˜¿ãÎ P"≥∞ ™È^Œ~°∞_»∞ P"≥∞ Pã≤ÎH˜
"å~°ã¨∞_»=Ù`å_»∞. XHõ"Õà◊ =∞$`«∞xH˜ W^ŒÌ~°∞ ™È^ŒsÅ∞ LO>Ë† J`«#∞
=^ŒeáÈ~Ú# "≥Ú`«ÎO Pã≤ÎÖ’ =¸_çO@ Ô~O_»∞ =O`«∞Å‰õΩ "å~°∞
"å~°ã¨∞Å=Ù`å~°∞. XHõ"Õà◊ J<ÕHõ=∞Ok ™È^Œ~°™È^Œs=∞}∞Å∞O>Ë XHõ
Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ W^ŒÌ~°∞ „ã‘ÎÅ "å\Ï‰õΩ ã¨=∂#OQÍ Åaèã¨∞ÎOk. g∞~°∞ ^•i
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® LO_Õ@O^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ (D ^èŒ~å‡^ÕâßÅ#∞) qÑ¨ÙbHõ
iã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ „Ñün ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eã≤#"å_»∞.
5. JÖò =∂W^Œ (PÇ¨~° Ñ¨à‹§O)
1. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! XÑ¨ÊO^•Å#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ <≥~°"Õ~°ÛO_ç.
g∞ H˘~°‰õΩ Ñ¨â◊√ HÀ=‰õΩ K≥Ok# [O`«∞=ÙÅhfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (Ç¨ÏÖÏÖò)
QÍqOK«|_®¤~Ú – =Ú#∞‡O^Œ∞ „Ñ¨™êÎqOK«|_Õq `«Ñ¨Ê. J~Ú`Õ W„Ç¨"£∞
nHõ∆ |∂x L#flÑ¨C_»∞ "Õ\Ï_»\Ïxfl ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ ÉèÏqOK«HõO_ç. ^Õ=Ù_»∞
`å#∞ HÀi# ^•xx P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞.
2. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥·= zÇ¨flÅ#∞QÍh, Ñ¨q„`« (x+≤^Œú)
=∂™êÅ#∞QÍh JQ“~°=Ñ¨~K° H« Oõ _ç. (Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `« ÑïkèÖ’) Y∞~åƒh Ñ¨â√◊ =ÙÅ
*’eH˜ áÈ=@O QÍh, "≥Ú‰õΩ¯|_çH˜ ã¨∂K«#QÍ "≥∞_»ÅÖ’ Ñ¨\ÏìÅ∞#fl
[O`«∞=ÙÅÃÑ· ^•_çKÕÜ«∞@OQÍh KÕÜ«∞HõO_ç. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨xfl,
PÜ«∞# „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ J<Õfi+≤ã¨∂Î Ñ¨q„`« QÆ$Ç¨ÏO "≥·Ñ¨Ù |Ü«∞Å∞^Õi# "åix
ÉÏkèOK«HõO_ç. J~Ú`Õ g∞~°∞ W„Ç¨"£∞ nHõ∆ #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_ç# `«~°∞"å`«
"Õ\Ï_»=K«∞Û. U^Œ~Ú<å XHõ =~°Oæ q∞=∞‡efl Ñ¨q„`« P~å^è<Œ åÅÜ«∞O (=∞ã≤^˚ ≥
Ç¨Ï~å"£∞) #∞O_ç J_»∞‰¤ Ωõ O^Œ#fl HõH∆õ q∞=∞‡efl "åiÃÑ· J`åºKå~åxH˜ áêÅÊ_ÕÖÏ
KÕÜ«∞~å^Œ∞ ã¨∞=∂! ã¨`å¯~°ºO, ^≥·=ÉèíH˜Î ÖÏO\˜ Ñ¨#∞ÅÖ’ g∞~°∞ ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞
HÀO_ç. áêÑÖ, J`åºKå~°O =O\˜ Ñ¨#∞ÅÖ’ ZO`«=∂„`«O ã¨ÇÏ¨ HõiOK«=^Œ∞.Ì
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõiî#OQÍ ^ŒO_çOKÕ"å_»∞.
3. g∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_®¤~Ú : =∞$`« [O`«∞=Ù, ÑÖk=∂OãÖ,
^Õ=Ùx ¿Ñ~°∞# QÍHõ "Õ~˘Hõi ¿Ñi@ l|ÇπÏ KÕÜ«∞|_ç# Ñ¨â◊√=Ù, Q˘O`«∞
Ñ≤ã¨Hõ@O =Å¡ K«zÛáÈ~Ú#k, ÖË^• QÍÜ«∞O =Å¡ K«zÛáÈ~Ú#k ÖË^•
ÃÑ·#∞O_ç Ñ¨_»@O =Å¡ =∞~°}Õz#k ÖË^• H˘=Ú‡ `«ye# HÍ~°}OQÍ
„áê}O q_çz#k ÖË^• „‰õÄ~°=∞$QÆO peÛ u#flk. J~Ú`Õ „|uH˜ LO_»QÍ
g∞~°∞ l|ÇπÏ KÕã≤#k =∂„`«O x+≤^ŒúO HÍ^Œ∞ – WOHÍ ^≥·"Õ`«~° Ñ‘~îåÅ
5. JÖò =∂W^Œ 115
^ŒQÆæ~° |e WzÛ#k ‰õÄ_® x+≤^Œú"Õ∞. WOHÍ ÉÏ}ÏÅ ^•fi~å J^Œ$ëêìxfl

Ñ¨sHÕ∆ K«∞HÀ=@O ‰õÄ_® J^è~Œ ‡° "Õ∞. Wk áêÑ¨HÍ~°ºO. <Õ_∞» ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞
g∞ ^èŒ~å‡=ÅO|# =¸ÅOQÍ Ç¨Ï`åâ◊√ÅÜ«∂º~°∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ "åiH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç, <å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. D ~ÀA <Õ#∞ g∞ H˘~°‰õΩ
g∞ ^èŒ~å‡xfl Ñ¨ÓiÎ KÕâß#∞. g∞ÃÑ· <å J#∞„QÆÇ¨xfl ‰õÄ_® Ñ¨ÓiÎQÍqOKå#∞.
WOHÍ g∞ HÀãÖ W™ê¡O#∞ r=# ^èŒ~°‡OQÍ ã¨=∞‡uOKå#∞. J~Ú`Õ
Z=~°~Ú<å PHõe ÉÏ^èŒ‰õΩ `«@∞ìHÀÖËHõ, áêáêxH˜ áêÅÊ_Õ L^ÕÌâ◊O ÖË‰õΩO_®
– "å\˜Ö’ ^Õ#fl~Ú<å uO>Ë (J`«x áêe@) ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞,
^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.
4. `«=∞ H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ ã¨=∞‡`«O (Ç¨ÏÖÏÖò) QÍqOK«|_ç#q Uq?
Jx "å~°∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#
=ã¨∞Î=ÙÅhfl g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O K≥Ü«∞º|_®¤~Ú. g∞~°∞ tHõ∆} WzÛ# "Õ\Ï_Õ
[O`«∞=ÙÅ∞ – ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ <ÕiÊ# *Ï˝#O P^è•~°OQÍ g∞~°∞ "å\˜H˜ tHõ∆}
WzÛ LO>Ë – Jq g∞ H˘~°‰õΩ "Õ\Ï_ç Ñ¨@∞ì‰õΩ#fl [O`«∞=ÙÅ#∞ ‰õÄ_®
g∞~°∞ u#=K«∞Û. J~Ú`Õ "å\˜g∞^Œ ^≥·=<å=∞O ã¨‡iOK«O_ç. ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ#∞<åfl_»∞.
5. D ~ÀA Ñïâ◊√^Œú =ã¨∞Î=ÙÅhfl g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (Ç¨ÏÖÏÖò) QÍ
x~°‚~ÚOK«|_®¤~Ú. „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åi Éè’[#O g∞‰õΩ, g∞ Éè’[#O
"åiH˜ Ç¨ÏÖÏÖò. qâßfiã¨∞ÅÖ’x jÅ=`«∞Å∞, g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO
"˘ã¨QÆ|_ç# "åiÖ’x jÅ=`«∞Å∞ ‰õÄ_® g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«"Õ∞. J~Ú`Õ
g∞~°∞ "åiH˜ "åi =∞Ç¨Ï~ü K≥eO¡ z, q"åÇ¨ÏO ^•fi~å "åiH˜ ~°H}∆õ HõeÊOKåe.
JO`ÕQÍx qK«ÛÅq_çQÍ HÍ=∞„H©_»Å‰õΩ áêÅÊ_»@"≥∂, Kå@∞=∂@∞QÍ
ã¨~°ã¨ã¨ÖÏ¡áêÅ∞ ™êyOK«@"≥∂ KÕÜ«∞~å^Œ∞. Z=_»~Ú`Õ qâßfi™êxfl
u~°ã¨¯i™êÎ_À J`«#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Åhfl =$^è• J~ÚáÈ`å~Ú. J`«#∞
Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈ`å_»∞.
6. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ #=∂A H˘~°‰Ωõ ÖËz#Ñ¨Ù_»∞ g∞ =ÚMÏÅ#∞,
"≥∂KÕ`«∞Å ã¨"Õ∞`«OQÍ g∞ Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∞ Hõ_»∞HÀ¯O_ç. g∞ `«ÅÅ =∞ã¨ÇπÏ
KÕÜ«∞O_ç. pÅ=∞O_»Å ã¨"Õ∞`«OQÍ g∞ HÍà◊¡#∞ Hõ_»QÆO_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
Öˇ·OyHõ Jâ◊√^•ú=ã¨÷‰õΩ QÆ∞Ô~· LO>Ë ™êfl#O KÕÜ«∞O_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
"åºkè„QÆã¨∞ÎÖˇ·`Õ ÖË^• „Ñ¨Ü«∂}OÖ’ LO>Ë ÖË^• g∞Ö’ Z=~°~Ú<å
HÍÅHõ$`åºÅ∞ f~°∞Û‰õΩx =¿ãÎ ÖË^• g∞~°∞ ÉèÏ~°º`À ã¨=∂QÆ=∞O [iÑ≤ LO>Ë
– J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ g∞‰õΩ h~°∞ ÅÉèíºO HÍHõáÈ`Õ Ñïâ◊√„Éèí=∞~Ú# =∞#∞fl`À
'`«Ü∞« =Ú‡"£∞— KÕã∞¨ HÀO_ç. g∞ =ÚMÏÅ#∞, KÕ`∞« Å#∞ ^•O`À `«_∞» =ÚHÀO_ç.
q∞=∞‡efl W|ƒO^Œ∞Å áêÅ∞ KÕÜ«∂Åx ^Õ=Ù_»∞ HÀ~°∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. q∞=∞‡efl
Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°KåÅ#flk, g∞ÃÑ· `«# =~åxfl ÑïÑ¨ÓiÎ QÍqOKåÅ#flk PÜ«∞#
JaèÖÏ+¨ – `«^•fi~å g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å=Ù`å~°x.
7. g∞ÃÑ· ^Õ=Ù_»∞ ‰õΩiÑ≤Oz# =~åxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. PÜ«∞#
g∞ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ#fl "åQÍÌ<åxfl ‰õÄ_® ã¨‡iOK«∞HÀO_ç. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞,
'"Õ∞=Ú q<åfl=Ú, t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú— Jx K≥áêÊ~°∞. ^≥"· åxH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_O» _ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ PO`«~åºÖ’¡x ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞.
8. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! ^Õ=Ùx HÀãÖ (huH˜) xÅ|_Õ"å~°∞, <åºÜ«∂xH˜
™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"å~°∞ J=O_ç. U^Œ~Ú<å XHõ =~°Oæ `À L#fl â◊„`«∞`«fiO q∞=∞‡efl
"åiÃÑ· J<åºÜ«∂xH˜ Ñ¨ÙiH˘ÅÊ~å^Œ∞ ã¨∞=∂! <åºÜ«∞O K≥Ü«∞ºO_ç. Jk
^≥·=ÉèíH˜ÎH˜ ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#k. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã
Ñ¨#∞Åhfl ^≥"· åxH˜ Z~°∞Hˆ . 9. qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~}° KÕ¿ã "åiH˜ Hõ=∆ ∂Ñ¨}`À
áê@∞ =∞Ç¨Ï`«Î~° „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞O^Œx ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞.
10. =∞Ô~=~°∞ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOKå~À, =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`«º=∞O@∂
„`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~À – JÖÏO\˜"åˆ~ #~°H"õ åã¨∞Å∞. 11. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞
g∞‰õΩ KÕã≤# LÑ¨HÍ~åxfl [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç. JÑ¨C_»∞ XHõ =~°æO g∞ÃÑ·
KÕ~Ú KÕã¨∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩOk. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ "åi KÕ`«∞Å∞ g∞ÃÑ·
ÖË=‰õΩO_® Páê_»∞. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. qâßfiã¨∞Å∞ #=Ú‡HÀ=Åã≤Ok
^≥·"å<Õfl.
12. ^Õ=Ù_»∞ W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åi KÕ`« QÆ\ ˜ì (q^èÕÜ«∞`å) „Ñü[˝
5. JÖò =∂W^Œ 117
KÕ~ÚOKå_»∞. "Õ∞=Ú "åiÖ’ #∞O_ç Ñ¨<≥flO_»∞=∞Ok Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩefl

xÜ«∞q∞OKå=Ú. ^Õ=Ù_çÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ g∞‰õΩ JO_»QÍ L<åfl#∞.
g∞~°∞ QÆ#Hõ #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤¿ãÎ, [HÍ`ü K≥e¡¿ãÎ, <å „Ñ¨=HõÎÅ#∞ qâ◊fiã≤Oz,
"åiH˜ P^Œ~°∞=ÙQÍ xe¿ãÎ, ^Õ=ÙxH˜ =∞Oz ~°∞}O W¿ãÎ, <Õ#∞ g∞ áêáêÅ#∞
g∞ #∞O_ç J=â◊ºOQÍ ^Œ∂~°O KÕ™êÎ#∞. „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ áêˆ~
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ q∞=∞‡efl „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ#∞. WHõ nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® g∞Ö’
Z=~°~Ú<å u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ_ç`Õ, J`«#∞ ~åK«ÉÏ@ #∞O_ç
`«Ñ≤ÊáÈ~Ú#>Ë¡.— 13. HÍx `«~°∞"å`« "å~°∞ `å=Ú KÕã≤# ÉÏã¨#∞
xÅ∞Ñ¨ÙHÀÖË^Œ∞. D HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åix â◊Ñ≤OKå=Ú. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂
Å#∞ Hõiî#O KÕ¿ãâß=Ú. "å~°∞ ^≥·="å‰õΩ¯#∞ ^•x ™ê÷#O #∞O_ç `˘ÅyOz
ãÖ^Œ~°ƒù~°Ç≤Ï`«O KÕ¿ã™êÎ~°∞. "åiH˜ KÕã≤# LÑ¨^Õâ◊OÖ’x F ÃÑ^ŒÌ ÉèÏQÍxfl
"å~°∞ =∞~°záÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ x`«ºO U^À XHõ q„^ÀÇ¨xH˜ áêÅÊ_»∞`«∞#fl
ã¨=∂Kå~°O h‰õΩ JO^Œ∞`«∂<Õ LO@∞Ok – "åiÖ’ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞
WÖÏO\˜ KÕ+Åì¨ ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl~°∞. "åix =∞xflOK«∞. "åix L¿ÑHÕ∆ K«∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨^•Kå~° ^èŒ#∞Å#∞ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
14. '"Õ∞=Ú #™ê~åÅ=Ú („ÔH·ã¨Î=ÙÅ=Ú)— Jx JO@∞#fl "åiKÕ`«
‰õÄ_® "Õ∞=Ú "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. HÍx "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞‰õΩ KÕÜ∞« |_ç#
Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊OÖ’x J`«ºkèHõ ÉèÏQÍxfl =∞~°záÈÜ«∂~°∞. =∞i "Õ∞=Ú
„Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ, "åi =∞^èŒº â◊„`«∞`«fiO, "≥·+¨=∞ºO á⁄O^Œ∞ÑïKå=Ú.
Hõ_»‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ "å~°∞ HõeÊã¨∂Î L#fl^ŒO`å `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞.
15. „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ =∂ „Ñ¨=HõÎ qKÕÛâß_»∞.
g∞~°∞ HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û`«∂ L#fl ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’x Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ J`«#∞
g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞. =∞Ô~<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ =∞xflã¨∞Î<åfl_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ =^ŒÌ‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ *’ºu, „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞~Ú#
„QÆO^äOŒ =KÕÛã≤Ok. 16. ^•x ^•fi~å ^Õ=Ù_»∞, `«# „Ñ¨ã#¨ fl`«#∞ PtOKÕ"åiH˜
âßOu=∂~åæÅ#∞ K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. WOHÍ `«# J#∞[˝`À "åix HÍ~°∞pHõ@¡
#∞O_ç "≥eH˜fã≤ "≥Å∞QÆ∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞Î<åfl_»∞. ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
"åiH˜ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. 17. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_Õ =∞~°º"£∞
‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) Jx J#fl"å~°∞ ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜
áêÅÊ_®¤~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞ã‘ÇπÏ#∞,
J`«x `«e¡x, Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ L#fl "å~°O^Œih <åâ◊#O KÕÜ«∞QÀi`Õ,
PÜ«∞xfl D ãÖHõÅÊO #∞O_ç PÑ¨QÆÅ â◊H˜Î Z=i‰õΩOk? PHÍâßÅÖ’#∂,
Éè∂í q∞Ö’#∂, "å\˜=∞^èºŒ #∞#fl ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅÃÑ· ã¨~fi° ã¨`åÎkHè Í~°O ^≥"· åxˆH
K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# ^•xx ã¨$+≤™ì êÎ_∞» . ^Õ=ÙxH˜ „Ñü =ã¨∞=Î ÙÃÑ·
ã¨~åfikèÑ¨`«ºO LOk.
18. '"Õ∞=Ú ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞Å=Ú, PÜ«∞#‰õΩ „Ñ‘uáê„`«∞Å=Ú—
Jx Ü«¸^Œ∞Å∂, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ JO\Ï~°∞. "åix J_»∞QÆ∞ : '=∞Ô~·`Õ PÜ«∞#
g∞ áêáêÅ‰õΩQÍ#∞ q∞=∞‡efl ZO^Œ∞‰õΩ tH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞? Jk HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞"Õ∞=∞O>Ë† g∞~°∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#KÕ ã¨$+≤ìOK«|_ç# r=ÙÖÏ¡QÍ
™ê=∂#º[#∞Å∞. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix Hõ∆q∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi#
"åix tH˜∆™êÎ_»∞. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl ã¨=∞™êÎxH˜
™ê„=∂*ÏºkèÑü ^Õ=Ù_Õ. PÜ«∞# =^ŒÌˆH (JO^Œ~°∂) =∞~°Å=Åã≤ LOk.
19. „QÆO^äŒ=Ç¨ïÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ =∂ „Ñ¨=HõÎ =KåÛ_»∞. J`«#∞ g∞‰õΩ Jhfl
q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞. „Ñ¨=HõÅÎ PQÆ=∞#OÖ’ F ã¨∞n~°… q~å=∞O `«~∞° "å`«
(Wk "Õ∞e =∞Å∞Ñ¨Ù). '=∂ =^ŒÌ‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ"å_»∞, ÃÇÏK«ÛiHõ
KÕ¿ã"å_»∞ Z=_»∂ ~åÖË^!Õ — Jx g∞~°∞ J#‰õΩO_® LO_®Åx ("Õ∞g∞ =∞Ç¨Ï`«~Î °
U~åÊ@∞ KÕâß=Ú). WkQÀ, â◊√Éè"í å~°#Î ∞ JO^Œ*¿Ë ã"å_»∞, ™ê=^è•#Ñ¨~K° "Õ å_»∞
WÑ¨C_»∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ qKÕÛâß_»∞. ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ k@ì.
20. =¸™ê `«# *Ïu [#∞Å`À WÖÏ K≥Ñ≤Ê# ãÖ^Œ~åƒùxfl =∞##O
KÕã¨∞HÀO_ç! 'F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ KÕã≤# =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~åxfl
*Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç. PÜ«∞# g∞Ö’ „Ñ¨=HõÎefl „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëâß_»∞. q∞=∞‡efl
~åAÅ∞QÍ KÕâß_»∞. Ö’Hõ"åã¨∞ÅÖ’ Z=iH© „Ñ¨™êkOK«x ^•xx g∞‰õΩ
5. JÖò =∂W^Œ 119
„Ñ¨™êkOKå_»∞. 21. <å *Ïu [#∞ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ ~åã≤ÃÑ\˜ì# D

Ñ¨q„`« Éè∂í ÉèÏQÆOÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç. "≥#∞u~°QHÆ Oõ _ç. "≥#H˜¯ =∞~°e =KåÛ~°O>Ë
g∞ˆ~ #+¨ìáÈ`å~°∞.— 22. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '=¸™ê! JHõ¯_»
Ñ¨~å„Hõ=∞âßÅ∞Ô~·# [#∞Å∞<åfl~°∞. "å~°∞ JHõ¯}∞‚Oz `˘ÅyáÈ#O`« =~°‰õÄ
"Õ∞=Ú JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨"ÕtOKÕk ÖË^Œ∞. "å~°∞ QÆ#Hõ JHõ¯_ç #∞Oz x„+¨¯q∞¿ãÎ
JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú „Ñ¨"ÕtOK«QÆÅ=Ú.— 23. "åiÖ’ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ W^ŒÌ~°∞
=∞QÆnè~°∞Å∞<åfl~°∞. "åi~°∞=Ùih ^Õ=Ù_»∞ Hõ\ÏH˜∆OKå_»∞. "åiÖÏ J<åfl~°∞:
'g∞~°∞ "åiÃÑ· "≥∞~°∞Ñ¨Ù^•_ç KÕã≤, #QÆ~° =ÚY^•fi~°OÖ’ *Á~°|_ç`Õ KåÅ∞,
QÔ Å∞Ñ¨Ù g∞^Õ J=Ù`«∞Ok. g∞~°∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz#"åÔ~`· Õ ^Õ=Ù}Ë‚ #=Ú‡HÀO_ç.—
24. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F =¸™ê! "å~°∞ JHõ¯_» L#flO`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú
"≥à◊§ÖË=Ú. HÍ"åÅO>Ë #∞=Ófi, h „Ñ¨Éèí∞=Ó áÈ~Ú áÈ~å_»O_ç. "Õ∞q∞Hõ¯_Õ
‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï=Ú.—
25. JÑ¨C_»∞ =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂!
ã¨fiÜ«∞OQÍ <Õ#∂, <å ™È^Œ~°∞_»∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ <å J^Œ∞áê[˝ÅÖ’ ÖË~°∞.
Hõ#∞Hõ h=Ù =∂‰õÄ – D Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å‰õΩ =∞^èŒº "Õ~åÊ@∞ K≥~Úº.—
26. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''WHõ D „Ñ¨^Õâ◊O giH˜ #ÅÉèˇ·
UO_»¡ =~°‰Äõ x¿+kèOK«|_çOk. gà◊√¡ Éè∞í qÃÑ· x~å„â◊ÜÚ« Öˇ· u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞.
Hõ#∞Hõ h=Ù D Jq^èÕÜ«∞ [#∞ÅÃÑ· qKå~°Ñ¨_»‰õΩ.——
27. giH˜ P^Œ"£∞ ‰õΩ=∂~°∞e^ŒÌi (Ç¨cÖò, MÏcÖò) Ü«∞^•~°÷ QÍ^èŒ#∞
qxÑ≤OK«∞. "åi~°∞=Ù~°∂ |e^•<åxfl ã¨=∞iÊOK«∞HÀQÍ, "åiÖ’ XHõi
|e^•#O ã‘fiHõiOK«|_çOk. Ô~O_»="åx |e^•#O ã‘fiHõiOK«|_»ÖË^Œ∞.
^•O`À ~Ô O_»= J`«#∞, '<Õ#∞ x#∞fl K«O¿Ñ™êÎ#—<åfl_»∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ
J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '^Õ=Ù_»∞ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å ¿ã=Å<Õ ã‘fiHõi™êÎ_»∞. 28. XHõ"Õà◊
#∞=Ùfi ##∞fl K«OÑ¨\ÏxH˜ K≥~Úº ZuÎ<å, <Õ#∞ =∂„`«O x#∞fl K«OÑ¨\ÏxH˜
K≥~Úº Z`«Î#∞. <Õ#∞ ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú# ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.
29. <å áêáêhfl, h áêáêxfl ‰õÄ_® #∞"Õfi Z`«∞‰Î Ωõ x, #∞=Ùfi #~°H"õ åã¨∞ÅÖ’
KÕiáÈ"åÅx <Õ#∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ `«y# âßã≤Î W^Õ.—
30. `«~°∞"å`« J`«x =∞#ã¨∞ `«# ™È^Œ~°∞x Ç¨Ï`«ºˆH „¿Ñˆ~Ñ≤OzOk.
JO`Õ. J`«#∞ J`«xx K«O¿Ñã≤, #+¨ìáÈ~Ú#"åiÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞.
31. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ XHõ HÍH˜x ÑÖáê_»∞. Jk <ÕÅ#∞ „`«=fi™êyOk –
`«# ™È^Œ~°∞x â◊"åxfl ZÖÏ (Éèí∂q∞Ö’) =∞~°∞QÆ∞Ñ¨~°KåÖ’ J`«xH˜ K«∂Ñ≤OK«
\ÏxH˜! (Jk K«∂ã≤#) J`«#∞, 'JÜ≥∂º! <å Ñïã≤÷u ZO`« ^ŒÜ«∞hÜ«∞O.
<å ™È^Œ~°∞x â◊"åxfl =∞~°∞QÆ∞ÑïKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ D HÍH˜ ÖÏO\˜"å}˜‚
‰õÄ_® HÍÖËHõáÈÜ«∂<Õ!— J<åfl_»∞. P `«~°∞"å`« J`«#∞ ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩq∞e
áÈÜ«∂_»∞.
32. D HÍ~°}OQÍ<Õ "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åi H˘~°‰õΩ D
Ñ¶¨~å‡<å#∞ „"åã≤ÃÑ\Ïì=Ú : 'XHõ =∞x+≤x Ç¨Ï`«º KÕã≤#O^Œ∞HÀ ÖË^• Éèí∞qÖ’
HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOz#O^Œ∞HÀ QÍHõ Z=~°~Ú<å XHõ =ºH˜Îx (J<åºÜ«∞OQÍ)
K«OÑ≤`Õ, J`«#∞ ã¨=∞ãÎ̈ =∂#"åox K«OÑ≤#>Ë¡. =∞Ô~=_»~Ú`Õ XHõ „áê}Ïxfl
HÍáê_®_À J`«#∞ ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∞ HÍáê_ç#>Ë¡.— =∂ „Ñ¨=HõÎÅ∞ gi =^ŒÌ‰õΩ
Z<Àfl ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# P^ÕâßÅ#∞ fã¨∞‰õΩ =KåÛ~°∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© giÖ’x
Jkè‰õΩÅ∞ Éèí∞qÖ’ J`åºKå~åÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. 33. ^Õ=Ùx`À,
^≥=· „Ñ¨=Hõ`Î À áÈ~å_Õ "åiH˜, Éè∞í qÖ’ J~åK«HOõ ã¨$+≤Oì K«\ÏxH˜ ZQÆ|_Õ"åiH˜
tHõ∆ W^Õ : "åix ãÖÇ¨ÏiOKåe ÖË^• "åix tÅ∞=<≥H˜¯OKåe ÖË^• "åi
HÍà◊√§ KÕ`«∞Å∞ „Ñü‰õÄÅ kâ◊Ö’ #~°HÍe ÖË^• "åix "åi ^Õâ◊O #∞O_ç
|Ç≤Ï+¨¯iOKåe. Wk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ "åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨~åÉèí=O. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
#~Ú`Õ "åiH˜ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok. 34. J~Ú`Õ
g∞~°∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’H˜ fã¨∞HÀHõ=ÚO^Õ Z=~°~Ú<å Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ `≥Å∞ã¨∞
HÀO_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
35. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! ^Õ=ÙxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. PÜ«∞#
™êxfl^è•ºxfl J<Õfi+≤OK«O_ç. PÜ«∞# =∂~°æOÖ’ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞O_ç – g∞~°∞
™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ=K«∞Û. 36. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"åi
=^ŒÌ Éèí∂q∞Ö’ L#fl =ã¨∞ÎãÖÑ¨^Œ JO`å L<åfl, =∞i JO`«‰õΩ JO`« L<åfl,
P "≥Ú`«ÎO =ã¨∞Î ãÖÑ¨^Œ#∞ "å~°∞ ÑïÇ¨~°OQÍ „Ñ¨à◊Ü«∞k#Ñ¨Ù tHõ∆ #∞O_ç
5. JÖò =∂W^Œ 121
`«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ W=fiQÀi<å, Jk "åi #∞O_ç ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞.

"åiH˘~°‰Ωõ =º^è•Éèií `«=∞~Ú# tHõ∆ ã≤ÔúŒ QÍ LO@∞Ok. 37. "å~°∞ #~°HÍyfl
#∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_®Å#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ^•#∞flO_ç |Ü«∞@Ñ¨_»ÖË~°∞. "åix
Z#fl_»∂ g_»x tHõ∆ LO@∞Ok. 38. ^˘OQÆ`«#O KÕã≤# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞,
^˘OQÆ`«#O KÕã≤# „ã‘Î – W^ŒÌi KÕuh YO_çOK«O_ç. Wk "åiH˜ `«y#
âßã≤.Î ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # QÆ∞}áê~îO° `À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl tHõ.∆ ^Õ=Ù_»∞ u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞,
q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞. 39. =∞Ô~=_»∞ J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# g∞^Œ@
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»`å_À, `«# "≥·Yix ãïk^Œ∞Ì‰õΩO\Ï_À, J@∞=O\˜ "åx "≥·Ñ¨Ù
^Õ=Ù_»∞ ^ŒÜ«∞`À =∞~°Å∞`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞,
Hõ~°∞}Ï™êQÆ~°∞_»∞. 40. Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`åfixH˜ JkèÑü
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞##fl ãÖQÆu h‰õΩ `≥b^•? PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix
tH˜∆OK«QÆÅ_»∞. `å#∞ HÀi#"åix Hõ∆q∞OK«QÆÅ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ JxflO\˜ÃÑ·
u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.
41. F „Ñ¨=HÍÎ! Jqâßfiã¨ ÑÖ^ä•Ö’ ^Œ∂‰õΩ_»∞ „Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î#fl "åix
K«∂ã≤ h=Ù kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ‰õΩ. '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú— Jx "å~°∞ `«=∞
<À\˜`À K≥Ñ≤Ê<åã¨ˆ~ ÖË^• "å~°∞ Ü«¸^Œ∞Å~Ú<åã¨ˆ~ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞
=∂„`«O qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞. "å~°∞ Jã¨`åºÅ#∞ „â◊^Œú`À qO\Ï~°∞. WOHÍ h
=^ŒÌ‰õΩ ~åx "åiHÀãÖ (ã¨=∂Kå~°O ¿ãHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ) qO\Ï~°∞. "å~°∞
^≥·= "å‰õΩ¯#∞ ^•x ãÖ^Œ~°ƒùO (™ê÷#O) #∞O_ç `˘ÅyOz, `å~°∞=∂~°∞
KÕ™êÎ~°∞. „Ñ¨[Å`À, 'g∞‰õΩ P[˝ D q^èŒOQÍ Åaè¿ãÎ XÑ¨CHÀO_ç. P^Õâ◊O
D q^èŒOQÍ ÅaèOK«HõáÈ`Õ=∞@∞‰õΩ, ^•xÑ¨@¡ *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»O_ç— JO\Ï~°∞.
^Õ=Ù_»∞ LÑ¨„^Œ"åxH˜ QÆ∞i KÕÜ«∞^ŒÅz# "åxx J`«x =º=Ç¨~°OÖ’ h=Ù
^≥·"åxH˜ „ÑüQÍ Ug∞ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ù. WÖÏO\˜"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å<Õ ^Õ=Ù_»∞
Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°K«^ŒÅK«ÖË^Œ∞. "åiH˜ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Ñ¨~åÉèí=O Z^Œ∞~°∞HÍ#∞#flk.
Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ "åiH˜ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# Ü«∂`«# LO@∞Ok.
42. "å~°∞ q<Õk J|^ŒúO. "å~°∞ u<Õk J^èŒ~°‡O. XHõ"Õà◊ "å~°∞ h
=^ŒÌ‰õΩ ("åº*ÏºÅ∞ fã¨∞‰õΩ) =¿ãÎ, "åi =∞^èŒº f~°∞Ê K≥Ñ≤Ê<å, K≥Ñ¨ÊHõáÈ~Ú<å
Jk h W+¨ìO. XHõ"Õà◊ #∞=Ùfi ^•@"Õã≤<å "å~°∞ hÔHÖÏO\˜ JÑ¨HÍ~°O
K≥Ü«∞ºÖË~°∞. XHõ"Õà◊ f~°∞Ê K≥áêÊÅ#∞‰õΩO>Ë "åi =∞^èŒº <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ
f~°∞Ê K≥Ñ¨C. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ <åºÜ«∞jÅ∞~°#∞ „¿Ñq∞™êÎ_»∞. 43. Jã¨Å∞
"å~°∞ x<≥flÖÏ <åºÜ«∞xˆ~‚`«QÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞? x*ÏxH˜ "åi=^ŒÌ `Ò~å`«∞
LOk. JO^Œ∞Ö’ ^≥"· å^ÕâßÅ∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~K° |« _ç L<åfl~Ú. (qz„`«"∞Õ q∞@O>Ë)
P `«~åfi`« ‰õÄ_® "å~°∞ ^•#∞flO_ç =∞~°eáÈ`«∞<åfl~°∞. "å~°ã¨Å∞ qâßfiã¨∞ÖË
HÍ~°∞.
44. "Õ∞=Ú `Ò~å`«∞#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. JO^Œ∞Ö’ =∂~°æ^Œ~°≈
#=¸ LOk, *’ºf LOk. ^•x ##∞ãïOKÕ ^≥=· q^èÜ Õ Ú« Å~Ú# „Ñ¨=HõÅÎ ∞
Ü«¸^Œ∞Å =∞^èŒº f~°∞ÊÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞. "åi ^èŒ~°‡ aè‰õ∆Ω=ÙÅ∞, q^•fiOã¨∞Å∞
‰õÄ_® `«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ =º=Ç¨ÏiOKÕ"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·=
„QÆO^ä•xH˜ Ñï~°H‰∆õ Ωõ Å∞QÍ xÜ«∞q∞`«∞ÅÜ«∂º~°∞. ^•xH˜ "å~°∞ ™ê‰õΩ∆ Å∞ ‰õÄ_®.
HÍ|\˜ì g∞~°∞ =∞#∞+¨µÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. g∞~°∞ <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å
=K«<åÅ#∞ JÅÊ=∞~Ú# =¸ÖÏºxH˜ J=∞‡HõO_ç. Z=~°∞ ^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•x „Ñ¨HÍ~°O f~°∞Ê K≥Ü«∞º~À JÖÏO\˜"åˆ~ ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å∞. 45. "Õ∞=Ú `Ò~å`«∞ „QÆO^äOŒ Ö’ "åi H˘~°‰Ωõ edOz# âßã¨#O
Wk : „áê}ÏxH˜ |^Œ∞Å∞ „áê}O, HõO\˜H˜ |^Œ∞Å∞ Hõ#∞fl, =Ú‰õΩ¯‰õΩ |^Œ∞Å∞
=Ú‰õΩ¯, K≥qH˜ |^Œ∞Å∞ K≥q, ÑÖ\˜H˜ |^Œ∞Å∞ Ñ¨#∞fl, QÍÜ«∂Å‰õΩ |^Œ∞Å∞
"å\˜H˜ ã¨=∂#=∞~Ú# „Ñ¨fHÍ~°O. =∞Ô~=~°~Ú<å =∞xflOz (^•#OQÍ)
=^ŒeÃÑ_ç`Õ, Jk J`«x áêe@ áêÑ¨ÑïÇ¨~°O (Hõá¶êÊù~å) J=Ù`«∞Ok.
Z=~°∞ ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# âßã¨<åxHõ#∞QÆ∞}OQÍ f~°∞Ê W=fi~À –
JÖÏO\˜"åˆ~ ^Œ∞~°fi~°#Î ∞Å∞. 46. "åi `«~åfi`« "Õ∞=Ú "åi J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’<Õ
#_çKÕ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# D™ê#∞ ÑÖáê=Ú. J`«#∞ `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
L#fl `Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl „^èŒ∞=ÑïKÕ"å_»∞. "Õ∞=∞`«xH˜ Wh˚Öòx WKåÛ=Ú.
JO^Œ∞Ö’ xˆ~ÌtHõ xÜ«∞=∂Å∞, *’ºf LO_ç#q. Jk `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl
5. JÖò =∂W^Œ 123
`Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xfl „^èŒ∞=ÑïKÕk. WOHÍ Jk =∂~°æ^Œi≈xQÍ, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞

HõÅ"åiH˜ xÅ∞"≥ÖÏ¡ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊OQÍ LO_Õk.
47. Wh˚Å∞ „QÆO^äŒO HõÅ"å~°∞ ‰õÄ_®, ^Õ=Ù_»∞ Wh˚Å∞Ö’
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ f~°∞Ê W"åfie. Z=~°∞ ^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ f~°∞Ê W=fi~À – JÖÏO\˜"åˆ~
Jq^èÕÜ«ÚÅ∞.
48. "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl h"≥·Ñ¨Ù ã¨`«ºO`Àáê>Ë ÑÖáê=Ú. Wk
`«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl „QÆO^ä•xfl „^èŒ∞=ÑïKÕkQÍ, JO^Œe JOâßÅ#∞
Ñï~°H˜∆OKÕkQÍ LOk. Hõ#∞Hõ h=Ù "åi Ñ¨~°ã¨Ê~° q"å^•ÅÃÑ· ^Õ=Ù_»∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•x „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ f~°∞Ê W=Ùfi. h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# ã¨`åºxfl
g_ç, "åi =∞<À"åOKè«Å#∞ J#∞ãïOK«‰õΩ. "Õ∞=Ú g∞Ö’x „Ñü XHõ¯iH©
XHõ âßã¨<åOQÍxfl, XHõ q^è•<åxfl x~å÷iOKå=Ú. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë
q∞=∞‡efl JO^Œih XˆH ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞. J~Ú`Õ `å#∞
WzÛ L#fl P[˝ÅÖ’ q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆OKåÅ#flk PÜ«∞# Jaè=∞`«O. Hõ#∞Hõ
g∞~°∞ ã¨`å¯~åºÅ "≥·Ñ¨Ù â◊~°"ÕQÆO`À ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈO_ç. Z@ìˆHÅ‰õΩ g∞~°O`å
^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk. `«~°∞"å`« PÜ«∞# g∞~°∞ qÉèËkO
K«∞‰õΩ#fl ^•x QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞.
49. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*ãË #≤ ^•xHõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ
h=Ù "åi =∞^èŒº f~°∞Ê W=Ùfi. "åi PHÍOHõ∆Å#∞ J#∞ãïOK«‰õΩ. "åi
q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«Î ã¨∞=∂! ^Õ=Ù_»∞ hÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ëã≤# U^Õx P[˝
q+¨Ü∞« OÖ’ "å~°∞ x#∞fl „Ñ¨H¯õ ‰õΩ =∞o¡OK«‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞QÆ#Hõ
"≥#∞uiyáÈ`Õ, "åi H˘xfl áêáêÅ =¸ÅOQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åix tH˜∆OK«
^ŒeKå_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞
Jq^èÕÜ«ÚÖË J~Ú LO\Ï~°∞. 50. Uq∞\©, "å~°∞ J*Ï˝#Ñ¨Ù f~°∞Ê#∞
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? #q∞‡ #_»∞K«∞‰õΩ<Õ [#∞Å HÀãÖ ^Õ=Ùx f~°∞ÊHõ<åfl
L`«Î=∞ f~°∞Ê =∞Ô~=ik HÍQÆÅ^Œ∞?
51. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! Ü«¸^Œ∞Å#∞, #™ê~åÅ#∞ g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ
KÕã¨∞HÀHõO_ç. "å~°∞ `«=∞Ö’ `å"Õ∞ – XO_˘HõiH˜ – ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞. g∞Ö’
Z=~°~Ú<å "åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ãÎ, J`«#∞ ‰õÄ_® "åiÖ’x XHõ_»∞QÍ<Õ
ÉèÏqOK«|_»`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å‰õΩ ã¨<å‡~°æ ^Œ~°≈#O
KÕÜ«∞_»∞.
52. Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ HÍÑ¨@º ~ÀQÆO L#fl"å~°∞, "åi "≥¿· Ñ Ñ¨~∞° QÔ `«@Î O
h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. '"Õ∞=Ú U^Œ~Ú<å PÑ¨^ŒÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ áÈ`å"Õ∞"≥∂##fl
ÉèíÜ«∞O =∂‰õΩOk— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ q[Ü«∞O „Ñ¨™êkOK«@"≥∂
ÖË^• `«# `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç U^Œ~Ú<å „Ñ¨`ÕºHõ q+¨Ü«∂xfl =ºHõÎÑ¨~°K«@"≥∂
ãÖÉèíq¿ãÎ, gà◊√¡ `«=∞ PO`«~åºÖ’¡ ^•z LOz# HõÑ¨@ huÃÑ· ã≤QÆ∞æ`À
‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`å~°∞. 53. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ WÖÏ
JO\Ï~°∞: 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú g∞`Àáê>Ë L<åfl=∞O_ô! Jx ^Õ=ÙxÃÑ· QÆ\ ˜ìQÍ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ #=∞‡|eH˜# "å~°∞ gˆ~<å?— – "åi Hõ~°‡Åhfl =$^è•
J~ÚáÈÜ«∂~Ú. "å~°∞ Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈÜ«∂~°∞.
54. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞Ö’ Z=_»~Ú<å ã¨ˆ~ `«# ^èŒ~°‡O
#∞O_ç uiyáÈ`Õ, ^Õ=Ù_»∞ `«fi~°Ö’<Õ =∞~À *Ïux fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. "å~°∞
^≥·"åxH˜ „Ñ‘uáê„`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ „Ñ≤Ü«∞`«=Ú_≥· LO\Ï_»∞.
"å~°∞ qâßfiã¨∞Å Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞ ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ·, Jqâßfiã¨∞Å áêe@ Hõiî#∞Öˇ·
LO\Ï~°∞. "å~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ x~°O`«~° ™ê^èŒ# KÕ™êÎ~°∞. xOkOKÕ"åi
xO^ŒÅ‰õΩ "å~°∞ ZO`«=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~°∞. Wk ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO. nxx
PÜ«∞# `å#∞ `«ÅK«∞‰õΩ#fl "åiH˜ „Ñ¨^•#O KÕ™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ qâßÅ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 55. g∞‰õΩ #=∞‡^ŒQÆæ <Õ™êÎÅ∞ ^Õ=Ù_»∞,
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ =∞iÜ«Ú qâ◊fiã≤Oz#"åˆ~ – "å~°∞ #=∂A#∞ <≥ÅH˘Å∞Ê
`å~°∞. [HÍ`ü#∞ K≥e¡™êÎ~°∞. ^≥·=ã¨xflkèÖ’ q#„=∞`«`À =OQÆ∞`å~°∞.
56. Z=_»∞ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞, qâ◊fiã≤Oz# "åix `«#
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À (J`«#∞ XHõ q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe) –
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx Ñ¨Hõ∆"Õ∞ ÔQÅ∞ã¨∞ÎOk.
5. JÖò =∂W^Œ 125
57. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åiÖ’

g∞ ^èŒ~å‡xfl ÑïÇ¨Ïã≤Oz, P@ =ã¨∞Î=ÙQÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åix, u~°™ê¯~°∞Å#∂
g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ ^Õ=ÙxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»O_ç. 58. g∞~°∞ #=∂A H˘~°‰õΩ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WzÛ#Ñ¨Ù_»∞
"å~°∞ ^•xx ZQÆ`åo KÕ™êÎ~°∞. #=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. nxH˜ HÍ~°}O
"å~°∞ |∞kú=∂e#"å~°∞ HÍ=@"Õ∞. 59. "åi`À J#∞ : '„QÆO^äŒ=Ç¨ïÖÏ~å!
"Õ∞=Ú ^≥·"åxfl, =∂ "≥·Ñ¨Ù J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# ^•xx, =∂‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
J=`«iOz# ^•xx qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åfl=∞#fl <≥ÑO¨ `À<Õ, J@∞ g∞Ö’x J`«ºkè‰Ωõ Å∞
Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ L<åfl~°#fl HÍ~°}O`À<Õ g∞~°∞ =∂ÃÑ· H˜#∞Hõ =Ç≤ÏOKå~å?—
60. WÖÏ J#∞ : 'Ñï}Ï=∞O s`åº ^≥·=ã¨xflkèÖ’ nxHõ<åfl xHõ$+¨ì"≥∞ÿ#^Õ^À
<Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å? "åˆ~ ^≥=· âßáêxH˜, ^≥"· å„QÆÇ¨ xH˜ QÆ∞~Ô #· "å~°∞. "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞ HÀ`«∞Å∞QÍ, ÑÖ^Œ∞Å∞QÍ K≥Ü«∞º|_®¤~°∞. "å~°∞ Ã+·`å<£#∞
Ñ¨ÓlOKå~°∞. WÖÏO\˜"åi ™ê÷#O J^èŒ=∂u J^èŒ=∞O. "å~°∞ ~åK«ÉÏ@
#∞O_ç `«Ñ≤Ê |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
61. "å~°∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨C_»∞, '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz# "å~°"Õ∞—
J#O\Ï~°∞. x*ÏxH˜ "å~°∞ u~°™ê¯~° ã≤÷uÖ’<Õ =KåÛ~°∞. u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ<Õ
"≥àÏ§~°∞. "å~°∞ ^•ã¨∞Î#fl ^•xx ^Õ=Ù_»∞ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞. 62. "åiÖ’
KåÖÏ=∞Okx h=Ù K«∂™êÎ=Ù† "å~°∞ áêÑÖ, J<åºÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞
f™êÎ~°∞. J^èŒ~°‡=∞~Ú# ™⁄=Ú‡ u#\ÏxH˜ ZQÆ|_»`å~°∞. "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl
D Ñ¨#∞Å∞ ZO`« hK«=∞~Ú#q! 63. "å~°∞ WÖÏO\˜ áêÑ¨Ñ¨Ù =∂@Å∞
J#‰õΩO_®, J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# ™⁄=Ú‡ u#‰õΩO_® "åi P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞,
ÑÖ_ç`∞« Å∞ "åix ZO^Œ∞‰õΩ PÑ¨~∞° ? "åi D HõÅÊ#Å∞ ZO`« Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ q!?
64. '^Õ=Ùx KÕ`«∞Å∞ x~°ƒO^èŒ"≥∞ÿ L<åfl~Ú— Jx Ü«¸^Œ∞Å∞
JO@∞<åfl~°∞. "åi KÕ`«∞ÖË x~°ƒO^èŒ=∞=ÙQÍHõ! "åi D „¿ÑÖÏÑ¨#‰õΩQÍ#∞
"å~°∞ âßÑ¨„QÆã∞¨ ÅÎ =ÙQÍHõ! "åã¨"Î åxH˜ ^Õ=Ùx ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å∂ |Ç¨ï qâßÅOQÍ
L<åfl~Ú. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# q^èŒOQÍ Y~°∞ÛÃÑ_»`å_»∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç hÃÑ· J=`«iOz# k=º ãÖ^Õâ◊O "åiÖ’x KåÖÏ=∞Ok
`«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl, u~°™ê¯~å<Õfl =$kúKÕ™ÈÎOk. (`«`å¯~°}OQÍ) "Õ∞=Ú "åi
=∞^èŒº# „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ â◊„`«∞`åfihfl, q^Õfiëêhfl áê^Œ∞Q˘ÖÏÊ=Ú.
"åÔ~Ñ¨C_»∞ Ü«Ú^Œú *ÏfiÅÅ#∞ ˆ~Ñ≤<å, ^Õ=Ù_»∞ ^•xfl PiÊ"Õã¨∞ÎO\Ï_»∞. "å~°∞
Éèí∞qÖ’ J~åK«HÍxfl, Jã≤÷~°`«#∞ "åºÑ≤OÑ¨*ËÜ«∞@OÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞.
HÍQÍ† ^Õ=Ù_»∞ J~åK«Hõ"å^Œ∞Å#∞ ZO`«=∂„`«O W+¨ìÑ¨_»_»∞.
65. XHõ"àÕ ◊ „QÆO^äOŒ HõÅ „Ñ¨[Å∞ qâ◊fiã≤Oz, ^≥=· cèu`À =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ
=∂>ˇ`ÿ ,Õ "Õ∞=Ú `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® "åi K≥_∞» Å#∞ "åi #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ¿ã"å~°=Ú.
WOHÍ "åix J#∞„QÆÇ¨Å`À xO_ç# ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë¿ã"å~°=Ú.
66. "å~°∞ QÆ#Hõ `Ò~å`«∞#∞, Wh˚Å∞#∞, WOHÍ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# ^•xx <≥ÖH˘eÊ LO>Ë† "å~°∞ `«=∞ ÃÑ·#∞O_ô, `«=∞
áê^•Å „HÕk #∞O_ç (Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ r=<Àáêkèx) u<Õ"å~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~∞°
ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. HÍx "åiÖ’ Jkè‰õΩÅ∞ ^Œ∞+¨¯~°‡Å‰õΩ
áêÅÊ_Õ"åˆ~.
67. F „Ñ¨=HÍÎ! h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç hÃÑ· J=`«iOz#
^•#flO`«\ ˜h ([#∞Å‰õΩ) KÕ~°"≥~Úº. #∞=Ùfi QÆ#Hõ JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ, h=Ù
^≥·= ãÖ^Õâßxfl JO^Œ*ËÜ«∞#>Ë¡. ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl [#∞Å (H©_»∞) #∞O_ç
HÍáê_»∞`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~° [#∞Å‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ¨_»∞.
68. "åiH˜ K≥Ñ¨C : „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ `Ò~å`«∞#∂,
Wh˚Å∞#∂, g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç g∞ÃÑ· J=`«iOz# ^•xx
™ê÷Ñ≤OK«#O`« =~°‰õÄ g∞HõO@∂ XHõ „áêuÑ¨kHõ ÖË#>Ë¡, h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
h =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç#k, "åiÖ’x J<Õ‰õΩÅ `«Åa~°∞ã¨∞`«<åxfl, u~°™ê¯~åxfl
=∞iO`« ÃÑOK«∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ h=Ù D u~°™ê¯~° [#∞Å ã≤u÷ ÃÑ· qKå~°Ñ_¨ ‰» Ωõ .
69. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz# "å~°~Ú<å, Ü«¸^Œ∞Å~Ú<å, ™êa~¸
Å~Ú<å, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ~Ú<å – "åiÖ’ Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ ^≥·"åxfl, JOu=∞
k<åxfl qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤#@¡~Ú`Õ "åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
zO`«QÍh LO_»^Œ∞.
5. JÖò =∂W^Œ 127
70. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u"åi #∞O_ç QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O

fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. WOHÍ – "åi=^ŒÌ‰õΩ ZO`À=∞Ok „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖáê=Ú.
J~Ú`Õ U „Ñ¨=HõÎ J~Ú<å "åi =∞#ã¨∞‰õΩ #K«Ûx P[˝#∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ=zÛ#Ñ¨C_»∞, "å~°∞ „Ñ¨=HõÎÅÖ’ H˘O^Œix Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. H˘O^Œix Ç¨Ï`«=∂~åÛ~°∞. 71. J~Ú<å `«=∞ˆHg∞ #+¨ìO
[~°QÆ^Œx `«ÅáÈâß~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ „QÆ∞_ç¤"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞
J~ÚáÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ "åi "≥·Ñ¨Ù ^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏ_»∞. J~Ú#
Ñ¨Ê\˜H© "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok „QÆ∞_ç¤"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞QÍ<Õ „Ñ¨=iÎOKå~°∞.
"åi KÕ+¨ìÅ#∞ ^Õ=Ù_»∞ QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
72. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î)ÜÕ∞ ^Õ=Ù_»∞ Jx
J#fl"å~°∞ YzÛ`«OQÍ u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. x*ÏxH˜ =∞ã‘ÇπÏ,
'W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "å~°ÖÏ~å! ^≥·"å<Õfl P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞<Õ <å‰õÄ
„Ñ¨Éèí∞=Ù, g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx LÑ¨^ÕtOKå_»∞. Z=_»∞ ^≥·"åxH˜ W`«~°∞Å#∞
™ê\˜ HõeÊ™êÎ_À, J`«xH˜ ^Õ=Ù_»∞ ã¨fi~åæxfl x¿+kèOKå_»∞. J`«x x"åãÖ
#~°HÍyfl. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞. 73. '^Õ=Ù_»∞
=ÚQÆ∞æiÖ’ =¸_»="å_»∞— Jx J#fl"å~°∞ =Ú=∂‡\˜H© u~°™ê¯~åxH˜
X_çQÆ\Ïì~°∞. "åã¨Î"åxH˜ XHõ¯_≥·# x[ P~å^èŒº ^≥·=O `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞
ÖË_»∞. "å~°∞ QÆ#Hõ WÖÏ Ñ¨ÅHõ@O =∂#∞HÀHõáÈ`Õ, "åiÖ’x ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å#∞ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. 74. g~°∞ ^≥·=
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»~°∞? Hõ∆=∂Ñ¨} ZO^Œ∞‰õΩ HÀ~°∞HÀ~°∞?
^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞ Hõ^•! 75. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·#
=∞ã‘ÇπÏ („H©ã¨∞Î) XHõ „Ñ¨=HõÎ =∂„`«"Õ∞. J`«xH˜ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® ZO`À=∞Ok
„Ñ¨=HõÎÅ∞ QÆuOKå~°∞. J`«x `«e¡ ã¨`«ºãÖ^èŒ∞~åÅ~Ú# „ã‘Î. "åi~°∞=Ù~°∂
J#flO u<Õ"å~°∞. K«∂_»∞! "Õ∞=Ú U q^èŒOQÍ gi =ÚO^Œ∞ ã¨∂K«#Å#∞
qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl"≥∂. =∞i K«∂_»∞! "åÔ~@∞ uiyáÈ`«∞<åfl~À. 76. "åi`À
J#∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ x[^≥·"åxfl HÍ^Œx g∞‰õΩ #+¨ìOQÍh, ÖÏÉèíOQÍh
HõeyOK«ÖËx ^•xx Ñ¨Ól™êÎ~å? ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞
^Õ=Ù_»∞ =∂„`«"Õ∞.
77. "åiH˜ K≥ÑC¨ : F „QÆO^ä=Œ Ç¨ïÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ ^è~Œ ‡° O q+¨Ü∞« OÖ’
– J<åºÜ«∞OQÍ – Juâ◊~ÚÅ¡HõO_ç. Ñ¨Ó~°fiO `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂~°æO
`«Ñ¨Ê@"Õ∞ QÍHõ, =∞Ô~O^Œi<À =∂~°æ„Éèí+¨µìefl KÕã≤, ~åK«ÉÏ@#∞ g_çáÈ~Ú#
"åi TÇ¨ÏÅ#∞ J#∞ãïOK«HõO_ç.
78. W„™ê~¸Öò ãÖ`«u"åiÖ’x ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ ^•=Ó^Œ∞
<À@, =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»~Ú# D™ê <À@ â◊Ñ≤OK«@O [iyOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ P*’˝Å¡OÑ¶¨∞#‰õΩ áêÅÊ_Õ"å~°∞. Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i áÈÜÕ∞"å~°∞.
79. "å~°∞, `å=Ú KÕ¿ã K≥_»∞ Ñ¨#∞Å #∞O_ç XO_˘Hõix P¿Ñ"å~°∞ HÍ~°∞.
"åi KÕ+¨ì =∂K≥_»¤k. 80. "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À ¿ãflÇ¨ÏO
KÕÜ«∞@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. "å~°∞ `«=∞ H˘~°‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#flk
ZO`« K≥_»¤k!? "åiÃÑ· ^≥·"å„QÆÇ¨ÏO Ñ¨_»∞QÍHõ! "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO Ü«∂`«#Ö’
„=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. 81. "å~°∞ x[OQÍ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞, PÜ«∞#
"≥·Ñ¨Ù J=`«iOz# ^•xx qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~J~Ú`Õ "å~°∞ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åˆ~ HÍ^Œ∞. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ
X_çQÆ>Ëì"åˆ~.
82. qâßfiã¨∞Å Ñ¨@¡ q~À^èŒOÖ’ h=Ù Ü«¸^Œ∞Å#∞, |Ç¨ï^≥·"å
~å^è‰Œ Ωõ Å#∞ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= Hõi#î ∞Å∞QÍ Hõ#∞Q˘O\Ï=Ù. WHõ qâßfiã¨∞Å
Ñ¨@¡ "≥∞„ÿ u q+¨Ü∂« xH˜ =¿ã†Î `«=∞#∞ '#™ê~å— („ÔHã· =Î̈ ÙÅ∞)QÍ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞‰õΩ<Õ
"åix h=Ù JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ Hõ#∞Q˘O\Ï=Ù. WÖÏ
ZO^Œ∞HõO>Ë "åiÖ’ q^•fiOã¨∞Å∞, ã¨<åºã¨∞Å∞ L<åfl~°∞. JnQÍHõ "å~°∞
QÆifi+¨µìÖˇ· LO_»~°∞. (7) 83. ^≥·=„Ñ¨=HõÎÃÑ· J=`«iOz# ^•xx "å~°∞
q#flÑ¨C_»∞, ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz# HÍ~°}OQÍ "åi Hõà◊§ #∞O_ç Hõhfl~˘ÅHõ@O
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. "å~°∞ J„Ñ¨Ü«∞`«flOQÍ WÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú
qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ =∂ ¿Ñ~°¡#∞ (ã¨`«º) ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"åiÖ’ „"åã¨∞HÀ.
5. JÖò =∂W^Œ 129
84. "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞, =∂ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# ã¨`åºxfl qâ◊fiã≤OK«HõáÈ=\ÏxH˜

WHõ =∂ =^ŒÌ HÍ~°}"Õ∞=ÚO^Œh? =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞=∞‡efl ã¨[˚#∞ÅÖ’
KÕ~°∞™êÎ_»#fl Pâ◊ =∂‰õΩOk.— 85. "åi D =∂@‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ ^Õ=Ù_»∞
"åiH˜ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ#∞ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. "å\˜Ö’
"å~°∞ ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞. ã¨^•K«~°} KÕ¿ã"åiH˜ ÅaèOKÕ „ÑüÑ¶¨ÅO W^Õ.
86. WHõáÈ`Õ ã¨`º« u~°™ê¯~åxH˜ X_çQ\Æ ,ì˜ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#"å~°∞
– WÖÏO\˜"åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞.
87. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞ g∞ HÀãÖ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
(Ç¨ÏÖÏÖò) KÕã≤# Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ g∞ JO`«@ g∞~°∞QÍ
x¿+kèOK«∞HÀHõO_ç. Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞~°HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞ˆ~ "åix
W+¨ìÑ¨_»_»∞. 88. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∞~Ú#,
Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# "å\˜Ö’ #∞O_ç u#O_ç. g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz# ^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å
ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_»O_ç. 89. g∞~°∞ KÕ¿ã J~°÷OÖËx (J<åÖ’z`«)
„Ñ¨=∂}ÏÅ QÆ∞iOz ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl xÅnÜ«∞_»∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ ^Œ$_èÑ» ~¨ z° #
„Ñ¨=∂}ÏÅ QÆ∞iOz =∂„`«O PÜ«∞# q∞=∞‡efl `«Ñ¨Ê‰õΩO_® xÅn™êÎ_»∞.
WÖÏO\˜ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ ÉèíOQÆÑï¿ãÎ QÆ#Hõ g∞~°∞ g∞ WO\˜"åiH˜ ÃÑ>Ëì
ã¨Q@Æ ∞ J#flOÖÏO\˜^Õ Ñ¨k=∞Ok x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe. ÖË^• "åiH˜
|@ìÅ∞ ÃÑ\Ïìe ÖË^• XHõ ÉÏxã¨#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ∂« e. W"Õg KÕÜ∞« ÖËx"å~°∞
=¸_»∞ k<åÅ áê@∞ LÑ¨"åãÖ LO_®e. g∞~°∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕã≤
(ÉèíOQÆÑ¨~°z)#Ñ¨C_»∞, K≥e¡OK«∞HÀ=Åã≤# „Ñ¨=∂} ÑïÇ¨~°q∞k. g∞
„Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ HÍáê_»∞HÀO_ç. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«# P^ÕâßÅ#∞ g∞‰õΩ
qÑ¨ÙbHõiã¨∞Î<åfl_»∞ – g∞~°∞ Hõ$`«[˝`«ÅiÊ™êÎ~°x.
90. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! =∞^ŒºO, E^ŒO, ^≥·"Õ`«~° Ñ‘~îåÅ∞, ÉÏ}ÏÅ
^•fi~å J^Œ$ëêìxfl Ñ¨sHÕ∆ K«∞HÀ=@O – W=hfl ^Œ∞~°Oæ ^èÉŒ iíè `«=∞~Ú# ÃÑâ· ßzHõ
Ñ¨#∞Å∞. Hõ#∞Hõ "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç – Hõ$`å~°∞÷Å=Ù`å~°∞.
91. =∞^ŒºO, E^•Å ^•fi~å g∞ =∞^èŒº q~À^è•xfl, "≥·+¨=∂ºxfl <å\ÏÅx,
q∞=∞‡efl ^≥·=^è•º#O #∞O_ç, #=∂*ò #∞O_ç x~ÀkèOKåÅx Ã+·`å<£
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. =∞Ô~·`Õ g∞~°∞ g\˜x =∂#∞‰õΩO\Ï~å? 92. ^Õ=ÙxH˜
q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»O_ç. (K≥_»∞Å#∞)
q_»<å_»O_ç. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ q=ÚY`« K«∂¿Ñ@@¡~Ú`Õ, =∂ „Ñ¨=HõÎ ÉÏ^èºŒ `«ÖÏ¡
q+¨Ü«∂xfl q_»=∞~°z K≥Ñ¨Ê@O =~°ˆH#x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 93. Z=~°~Ú`Õ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À, "å~°∞ Ñ¨Ó~°fiO u#fl^•x QÆ∞iOz
JaèâO◊ ã≤OK«@O [~°Q^Æ ∞Œ . J~Ú`Õ "å~°∞ WHõg∞^Œ@ ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ `À "≥∞ÅQÍe,
qâ◊fiã≤Oz =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕÜ«∂e. PÃÑ·# ‰õÄ_® ^≥·=cèuÑ¨~°∞Å∞QÍ,
qâßfiã¨∞Å∞QÍ ~å}ÕKåe. ^Œiq∞ÖÏ ^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞QÍ, ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ∞QÍ <≥QÆ∞æ‰õΩ~å"åe – ^Õ=Ù_»∞ ã¨^Œ=∞~°=~°Î#∞Å#∞ Jq∞`«OQÍ
W+¨ìÑ¨_»`å_»∞.
94. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞ g∞ KÕ`«∞Å‰õΩ, g∞ |Öˇ¡=ÚÅ‰õΩ
Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl "Õ@ ^•fi~å q∞=∞‡efl Ñ¨sHõ∆‰õΩ Ö’#∞ KÕ™êÎ_»∞ – `«^•fi~å
`«##∞ K«∂_»‰õΩO_®<Õ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åÔ~=~À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜. WHõ nx
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® Ju„Hõq∞OKÕ"åxH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
95. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ W„Ç¨"£∞ nHõ∆|∂x L#flÑ¨C_»∞ "Õ@ [O`«∞=ÙÅ#∞
K«OÑ¨HõO_ç. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å `≥eã≤ ‰õÄ_® WÖÏ KÕã≤#@¡~Ú`Õ, J`«#∞
K«OÑ≤# [O`«∞=Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ J@∞=O\˜ [O`«∞=Ù<Õ (ÑïÇ¨~°OQÍ)
ã¨=∞iÊOK«∞HÀ"åe. ^•xx g∞Ö’x W^ŒÌ~°∞ <åºÜ«∞jÅ∞~°∞ x~°‚~ÚOKåe.
D #[~å<å#∞ HÍÉÏ‰õΩ KÕ~åÛe. ÖË^• ^•xH˜ ÑïÇ¨~°OQÍ H˘O`«=∞Ok
¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ\Ïìe ÖË^• ^•xH˜ ã¨=∂#OQÍ LÑ¨"å™êÅ∞ LO_®e –
`å#∞ KÕã≤# `«Ñ≤Ê^•xH˜ tHõ∆#∞ K«qK«∂¿ãO^Œ∞‰õΩ Wk qkèOK«|_çOk.
QÆ`«OÖ’ [iy# ^•xx ^Õ=Ù_»∞ =∞xflOKå_»∞. Z=~°~Ú<å =∞m¡ J^Õ
KÕ+¨ì‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ ^Õ=Ù_»∞ J`«xÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. ^Õ=Ù_»∞
JxflO\˜ÃÑ· PkèÑ¨`«ºO QÆÅ"å_»∞, „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∂#∞.
96. g∞ H˘~°‰õΩ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù "Õ@, ^•xfl u#@O ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O
5. JÖò =∂W^Œ 131
(Ç¨ÏÖÏÖò) KÕÜ«∞|_çOk. g∞ „Ñ¨Ü≥∂[<å~°÷O, g∞ Ñ¨Ü«∞# |$O^•Å HÀãÖ

‰õÄ_®. J~Ú`Õ g∞~°∞ W„Ç¨"£∞ nHõ∆Ö’ L#flÑ¨C_»∞ <ÕÅÃÑ· KÕ¿ã "Õ@ =∂„`«O
g∞‰õΩ x+≤^Œú"Õ∞. ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. PÜ«∞# =^ŒÌˆH g∞~°∞ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«
|_»`å~°∞. 97. Ñ¨q„`« QÆ$Ç¨Ï"≥∞ÿ# HÍÉÏ#∞ ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨[Å∞ xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩ<Õ
™ê^èŒ#OQÍ KÕâß_»∞. WOHÍ – Ñ¨q„`« =∂™êÅ#∞, Y∞~åƒh Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞,
"≥∞_»ÅÖ’ Ñ¨\ÏìÅ∞ "ÕÜ«∞|_ç# Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ ‰õÄ_®. W^ŒO`å ZO^Œ∞HõO>Ë†
Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å ^≥"· åxH˜ `≥Å∞ã¨h, PÜ«∞#‰õΩ Jxfl q+¨Ü∂« Å
Ñï*Ï˝#O LO^Œ#fl ãÖQÆu g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅhx. 98. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç!
^Õ=Ùx tHõ∆ KåÖÏ Hõiî#=∞~Ú#k. =∞Ô~·`Õ ^Õ=Ù_»∞ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
Jáê~°OQÍ HõxHõiOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®. 99. „Ñ¨=HõÎ ÉÏ^èŒº`«ÖÏ¡ ãÖ^Õâßxfl
KÕ~°"ÕÜ«∞@"Õ∞. g∞~°∞ =ºHõÎÑïKÕk, QÀÑ¨ºOQÍ LOKÕn – JO`å ^Õ=ÙxH˜
`≥Å∞ã¨∞. 100. "åiH˜ K≥ÑC¨ : Jâ◊√^Œ=ú ∞~Ú#k, Ñïâ◊√^Œ=ú ∞~Ú#k (Ô~O_»∂)
Z#fl\˜H© ã¨=∂#O HÍÖË=Ù – Jâ◊√^Œ=ú ∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ LO_»@O
h‰õΩ ÉÏQÍ JxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H©! Hõ#∞Hõ F qA˝ÖÏ~å! ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
`«^•fi~å g∞~°∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Õ J=HÍâ◊O LOk.
101. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ãÎ g∞‰õΩ ã¨~Ú`«O
ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz „Ñ¨tflOK«HõO_ç. J~Ú`Õ Y∞~üP<£
J=`«iOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ#Hõ g∞~°∞ "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õ¿ãÎ,
Jq g∞‰õΩ qâ◊nHõiOK«|_»`å~Ú. ^Õ=Ù_»∞ (Ö’QÆ_» [iy#) "å\˜x
=∞xflOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞. 102. g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
‰õÄ_® XHõ =~°æO "å~°∞ WÖÏO\˜ (JkèHõ) „Ñ¨â◊flÖË "Õâß~°∞. `«~°∞"å`« "åˆ~
"å\˜x u~°ã¨¯iOKå~°∞. 103. ^Õ=Ù_»∞ |Ç‘Ï~å, ™ê~ÚÉÏ, =ã‘ÖÏ, Ç¨"£∞
(=O\˜ q„QÆÇ¨Å ¿Ñ~° [O`«∞=ÙÅ#∞ =^ŒeÃÑ@ì@O)#∞ qkèOK«ÖË^Œ∞. HÍx
u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_ç#"åˆ~ ^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ Páêkã¨∞Î<åfl~°∞. "åiÖ’
J<Õ‰õΩÅ∞ q"ÕHõ=O`«∞Å∞ HÍ~°∞. 104. '^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•x
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ~°O_ç— Jx "åi`À J#|_ç#Ñ¨C_»∞, '=∂
ÃÑ^ŒÌÅ∞ J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ "Õ∞=Ú K«∂ã≤#^Õ =∂‰õΩ KåÅ∞— Jx
"å~°O\Ï~°∞. Uq∞\˜, "åi ÃÑ^ŒÌÅ∞ Ug∞ Z~°∞QÆx "åÔ~·#Ñ¨Ê\˜H©, "å~°∞
ã¨<å‡~åæ# ÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© (g~°∞ "åi<Õ P^Œ~°≈OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~å)?
105. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ ã¨fiÜ«∞O QÆ∞iOz PÖ’zOK«O_ç. g∞~°∞
QÆ#Hõ ã¨<å‡~åæ# LO>Ë, W`«~°∞Å∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ=@O =Å¡ g∞‰õΩ "å\˜ÖË¡
#+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞. Z@ìˆHÅ‰õΩ g∞~°O`å ^Õ=Ùx =^ŒÌˆH =∞~°eáÈ=Åã≤
L#flk. JÑ¨C_®Ü«∞# g∞ˆ~"Õ∞q∞ KÕã¨∂Î LO_Õ"å~À `≥Å∞Ñ¨Ù`å_»∞.
106. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å =∞~°} Ñ¶¨∞_çÜ«∞
Pã¨#fl"≥∞ÿ J`«#∞ gÅ∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«^Œe¿ãÎ, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞Ö’x W^ŒÌ~°∞
<åºÜ«∞jÅ∞~°~Ú# =º‰õΩÎÅ∞ ^•xH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_®e ÖË^• XHõ"Õà◊ g∞~°∞
„Ñ¨Ü«∂}OÖ’ LO_»QÍ g∞‰õΩ =∞~°} qÑ¨`«∞Î Z^Œ∞~°~Ú#@¡~Ú`Õ, g∞Ö’x
J#∞ºe^ŒiÌ x ‰õÄ_® ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. XHõ"àÕ ◊ g∞‰õΩ "åi ™êHõ∆ ºOÃÑ·
U^Œ<åfl ãÖ^ÕÇ¨ÏO LO>Ë, P ™ê‰õ∆Ωe^ŒÌih #=∂*ò J#O`«~°O PÑ¨ÙHÀO_ç.
"åi^ŒÌ~°∂ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã≤ WÖÏ K≥áêÊe : ''"Õ∞=Ú =¸ÖÏºxH˜
|^Œ∞Å∞QÍ nxx (™êH∆Íºxfl) J=Ú‡‰õΩ<Õ"å~°O HÍ=Ú – J`«#∞ =∂
ã¨g∞Ñ¨|O^èŒ∞=Ù J~Ú<åã¨ˆ~. "Õ∞=Ú ^Õ=Ùx ™êH∆Íºxfl ^•z=ÙOKÕ "å~°=¸
HÍ=Ú. "Õ∞=ÚQÍx JÖÏ KÕ¿ãÎ áêáê`«∞‡ÅÖ’ KÕiáÈ`å=Ú.—— 107. `«~∞° "å`«
"åi~°∞=Ù~°∂ Ç¨Ï‰õΩ¯ HÍ*Ëâß~°x `≥e¿ã,Î "åi ™ê÷#OÖ’ Ç¨Ï‰õΩ¯ HÍ*ˇÜ∞« º|_ç#
"åiÖ’x W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ xÅ|_ç, ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã¨∂Î, ''=∂ ™êHõ∆ ºO
"åi^ŒÌi ™êHõ∆ ºOHõ<åfl ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ#k. "Õ∞=Ú ZÖÏO\˜ LÅ¡OÑ¶¨∞#‰õΩ
áêÅÊ_» Ö Ë ^ Œ ∞ . "Õ ∞ =Ú QÍx JÖÏ KÕ ã ≤ LO>Ë ^Œ ∞ ~å‡~° ∞ æ Ö ’¡ KÕ i #
"å~°=∞=Ù`å=Ú—— Jx K≥áêÊe. 108. „Ñ¨[Å∞ ™êHõ∆ ºO ãïQÍæ W=fi\ÏxH˜
J#∞"≥#· Ñ¨ûúŒ Wk. ÖË^• `«=∞ „Ñ¨=∂}O Z^Œ∞\˜"åi „Ñ¨=∂}ÏÅ `«~∞° "å`«
ZHõ¯_» Éˇ_ãç H≤ ˘_»∞`«∞O^À##fl ÉèÜ
í ∞« =∞<åfl HõhãÖ "åiH˜ LO@∞Ok. ^Õ=ÙxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. (K≥Ñ≤ÊOk „â◊^ŒúQÍ) q#O_ç. Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å‰õΩ ^Õ=Ù_»∞
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕÜ«∞_»∞.
5. JÖò =∂W^Œ 133
109. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎÅO^Œih ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°z, 'g∞‰õΩ UO

ã¨=∂^è•#O ÅaèOzOk?— Jx J_çy#<å_»∞, '=∂ˆHg∞ `≥b^Œ∞. QÀÑ¨º"≥∞ÿ#
q+¨Ü∂« Åhfl `≥eã≤# "å_»=Ù h"Õ— Jx "å~°O\Ï~°∞. 110. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_çÖÏ
JO\Ï_»∞ : '=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»"≥·# D™ê! <Õ#∞ h‰õÄ, h =∂`«$„jH˜
„Ñ¨™êkOz# =~åxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ. JÑ¨C_»∞ Ñïâ◊√^•ú`«‡ ^•fi~å h‰õΩ
`À_»Ê_®¤#∞. h=Ù TÜ«∞ÅÖ’ L#flÑ¨C_»∂#∞, ÃÑ^ŒÌ"å_ç=~Ú# `«~°∞"å`«#∂
[#∞Å`À =∂\Ï¡_"Õ å_çq. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ h‰õΩ „QÆO^ä•xfl, q[˝`#« ∞, `Ò~å`«∞,
Wh˚Å∞Å#∞ É’^èŒÑïKå#∞. JÑ¨Ê\’¡ h=Ù <å J#∞[˝`À =∞\˜ì`À Ñ¨H˜∆ÖÏO\˜
PHÍ~åxfl ~°∂á⁄OkOz, JO^Œ∞Ö’ T^Õ"å_çq. Jk <å P[˝`À Ñ¨H˜∆
J~ÚáÈÜÕ∞k. WOHÍ – h=Ù „QÆ∞_ç¤"å_çh, ‰õΩ+¨µª~Àyx <å P*Ï˝#∞™ê~°O
#Ü«∞O KÕ¿ã "å_çq. WOHÍ h=Ù JÑ¨C_»∞ <å P#u`À =∞$`«∞Å#∞ fã≤
xÅÉˇ>Ëì"å_çq. h=Ù W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
x^Œ~°≈<åÅ`À =zÛ#Ñ¨C_»∞, "åiÖ’x ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞, 'Wk Ñ¨zÛ
=∂Ü«∂*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞— Jx J<åfl~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ<Õ
"åix h *’eH˜ ~å‰õΩO_® Páê#∞.
111. '##∂fl, <å „Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç— Jx <Õ#∞ Ç¨Ï"åsÅ
PO`«~åºÅÖ’ „¿Ñ~°} HõÅQÆ*Ëã≤#Ñ¨Ù_»∞, '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú, "Õ∞=Ú
q^èÕÜ«ÚÅ=∞Ü«∂º=Ú J#fl q+¨Ü«∂xH˜ h"Õ ™êH˜∆q— Jx "å~°<åfl~°∞.
112. Ç¨Ï"åsÅ∞, '=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»"≥·# D™ê! h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂ H˘~°‰õΩ
PHÍâ◊O #∞O_ç PÇ¨~°Ñ¨à‹§=Ú kOK«QÆÅ_®?— Jx J_çy#Ñ¨Ù_»∞, 'g∞~°∞
QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz# "åˆ~J~Ú`Õ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç— Jx D™ê K≥áêÊ_»∞.
113. ^•xH˜ "å~°∞, 'P Ñ¨à‹§=Ú #∞O_ç "Õ∞=Ú PÇ¨~°O u<åÅx, `«^•fi~å
=∂ =∞#ã¨∞Å∞ ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨_®Åx "Õ∞=Ú HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. h=Ù =∂‰õΩ
K≥Ñ≤Ê#^ŒO`å x[=∞x „QÆÇ≤ÏOz, ^•xH˜ "Õ∞=Ú ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_®Å#fl^Õ
=∂ JaèÖÏ+¨— Jx "å~°<åfl~°∞. 114. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»~Ú# D™ê
(„H©ã¨∞Î) WÖÏ „áêi÷OKå_»∞, 'F ^Õ"å! =∂ „Ñ¨Éèí∞"å! h=Ù PHÍâ◊O #∞O_ç
=∂ÃÑ· PÇ¨~°O`À xO_ç# Ñ¨àÏ§xfl kOÑ¨Ù. Jk =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ, `«~∞° "åu
"åiH© ÑÖ_»∞QÆ HÍQÆÅQÍe. h `«~°Ñ¶¨Ù# J^˘Hõ ã¨∂K«#QÍ LO_®e. =∂‰õΩ
r=<Àáêkèx „Ñ¨™êkOK«∞. h=Ù =∂„`«"Õ∞ J`«∞º`«Î=∞ Láêkè „Ñ¨^•`«=Ù.—
115. ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : '<Õ#∞ ^•xx `«Ñ¨Ê‰õΩO_® g∞ H˘~°‰õΩ
kOK«∞`å#∞. P `«~°∞"å`« g∞Ö’ Z=_»~Ú<å u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ_ç`Õ
QÆ#Hõ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Z=iH© qkèOK«#@∞=O\˜ tHõ∆#∞ J`«xH˜ qkè™êÎ#∞.—
116. ''=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»"#·≥ F D™ê! h=ÙQÍx „Ñ¨[Å`À, '^Õ=Ù}˜‚
QÍ‰õΩO_® ##∂fl, <å `«e¡x ‰õÄ_® Ñ¨Ó[hÜ«ÚÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀO_ç Jx
K≥áêÊ"å?— Jx ^Õ=Ù_»∞ J_çy#Ñ¨C_»∞ J`«#∞ (D™ê) WÖÏ q#flqOK«∞
‰õΩO\Ï_»∞ : 'h=Ù Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»=Ù. U =∂@#∞ J<Õ JkèHÍ~°O <å‰õΩ
ÖË^À ^•xx J#@O <å‰õΩ `«QÆx Ñ¨x. XHõ"Õà◊ <Õ#ÖÏ Jx LO>Ë Jk
h‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. <å =∞#ã¨∞Ö’ U=ÚO^À h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. HÍx
hÖ’ U=ÚO^À <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù QÀÑ¨ºOQÍ L#fl
q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h Ziy#"å_»=Ù. 117. h=Ù <å‰õΩ P*Ï˝Ñ≤Oz# q+¨Ü«∞O
`«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ <Õ#∞ "åi`À J#ÖË^Œ∞. J^Õ=∞O>Ë† '^≥·=^•ã¨º"Õ∞ KÕÜ«∞O_ç.
PÜ«∞# <å‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ, g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ— J#flk. <Õ#∞ "åi =∞^èŒº# L#flO`«
=~°ˆH "åà◊¡ÃÑ· ™êH˜∆QÍ L<åfl#∞. h=Ù ##∞fl ÖËÑ¨Ù‰õΩ#fl `«~°∞"å`« h"Õ
"åiÃÑ· Ñ¨~º° "ÕH‰∆õ Ωõ xQÍ L<åfl=Ù. h=Ù „Ñü q+¨Ü∂« xH© ™êH˜Q∆ Í LO_Õ"å_»=Ù.
118. h=Ù QÆ#Hõ "åix tH˜∆¿ãÎ "å~°∞ h ^•ã¨∞ÖË. XHõ"Õà◊ h=Ù "åix
Hõq∆ ∞¿ãÎ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù ã¨~fi° â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»=Ù, Ü«ÚH˜ÑÎ ~¨ ∞° _»=Ù.— 119. ^Õ=Ù_»∞
D q^èŒOQÍ ÃãÅq™êÎ_»∞ : 'D ~ÀA ã¨`«ºãÖ^èŒ∞Å‰õΩ "åi ã¨`«ºãÖ^èŒ`Õ
LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. "åi HÀãÖ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ
=<åÅ∞<åfl~Ú. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi
Ñ¨@¡ „Ñ¨ã#¨ ∞fl_»Ü∂« º_»∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx Ñ¨@¡ ãÖ`«∞+¨µÅì Ü«∂º~°∞. W^Õ =∞Ç¨Ï`«~Î °
™êÑ¶¨ÅºO. 120. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÃÑ·, WOHÍ "å\˜Ö’ L#fl "å@xflO\˜ÃÑ·
ã¨~fi° ã¨`åÎkHè Í~°O ^Õ=ÙxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞#‰õΩ JxflO\˜ÃÑ· ã¨~åfikèÑ`¨ º« O
LOk.
6. JÖò J<£ P"£∞ 135
6. JÖò J<£ P"£∞ (Ñ¨â◊√=ÙÅ∞)

1. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz, pHõ@¡#∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ ‰õÄ_® KÕã≤#
^≥·"åxˆH ã¨~°fi™ÈÎ„`«=ÚÅ∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞ HõeÊã¨∞Î<åfl~°∞. 2. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl =∞\˜ì`À ã¨$+≤ìOKå_»∞.
`«~°∞"å`« g∞ H˘~°‰õΩ XHõ QÆ_»∞=Ù#∞ x~å÷iOKå_»∞. x~å÷i`« QÆ_»∞=Ù PÜ«∞#
*Ï˝#ÑïkèÖ’<Õ LOk. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© g∞~°∞ ãÖ^ÕÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞. 3. P XHõ¯
^Õ=Ù_Õ PHÍâßÅÖ’#∂, Éèí∂q∞ÃÑ·# ‰õÄ_® L<åfl_»∞. g∞~°∞ ^•KÕn,
"≥Å¡_çOKÕk – JO`å PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞ˆ~q∞ Pi˚ã¨∞Î<åfl~À ‰õÄ_®
PÜ«∞#‰õΩ Z~°∞ˆH.
4. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#ÅÖ’ #∞O_ç U ã¨∂K«# "åi =^ŒÌ‰õΩ
=zÛ<å, "å~°∞ ^•xÑ¨@¡ q=ÚY`« K«∂¿Ñ"å~°∞. 5. WÑ¨C_»∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ
=zÛ# ã¨`åºxfl ‰õÄ_® "å~°∞ Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞. HÍ|\˜ì
"å~°∞ ZQÆ`åo KÕ¿ã q+¨Ü∂« xH˜ ãÖ|OkèOz# Jã¨Å∞ ã¨=∂Kå~°O `«fi~°Ö’<Õ
"åiH˜ KÕ~°∞`«∞Ok. 6. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO Zxfl `«~åÅ#∞
`«∞^Œ=Ú\˜ìOKå"≥∂ "å~°∞ K«∂_»ÖË^•? "Õ∞=Ú g∞‰õΩ ã¨~Ú`«O W=fi#O`«\ ˜
ã≤÷~°`åfixfl Éèí∞qÖ’ "åiH˜ WKåÛ=Ú. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· PHÍâ◊O #∞O_ç
^è•~åáê`«OQÍ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. "åi kQÆ∞=# „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ #n#^•Å#∞
U~åÊ@∞ KÕâß=Ú. HÍx "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åix
`«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åi `«~°∞"å`« "Õi`«~° ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ „Ñ¨ÉèíqOÑ¨
*Ëâß=Ú.
7. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú HÍy`«OÃÑ· edOK«|_ç L#fl „QÆO^ä•xfl hÃÑ·
J=`«iOÑ¨*Ëã≤<å, "å~°∞ ^•xx `«=∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À `åH˜ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl,
u~°ã¨¯iOz#"å~°∞ 'Wk Ñ¨zÛ =∂Ü«∂*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞— J<Õ
JO\Ï~°∞. 8. 'W`«x H˘~°‰Ωõ XHõ ^≥=· ^Œ∂`«#∞ ZO^Œ∞‰õΩ kOK«@O [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ ?—
Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ ^≥·=^Œ∂`«#∞ kOz LO>Ë, D áê\˜H˜
=º=Ç¨~°O `ÕeáÈ~Ú LO_Õk. "åiH˜ ZÖÏO\˜ QÆ_»∞=Ù W=fi|_Õk HÍ^Œ∞.
9. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú U ^≥·=^Œ∂`«#~Ú<å „Ñ¨=HõÎ#∞ KÕã≤ ÑÖÑ≤<å, J`«xx
‰õÄ_® =∂#"åHÍ~°OÖ’<Õ ÑÖÑ≤ LO_Õ"å~°=Ú. D q^èOŒ QÍ gix „Ñ¨ã∞¨ `Î O«
g~°∞ Ö’<≥· L#fl ãÖâ◊Ü«∞OÖ’<Õ Ñ¨_»"Õ¿ã"å~°=Ú. 10. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®
J<ÕHõ=∞Ok „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑïÇ¨Ïã≤OK«@O [iyOk. "åiÖ’ Z=Ô~=~°∞
ÑïÇ¨Ïã≤OKå~À "åix, "å~°∞ ÑïÇ¨Ïã≤Oz#^Õ K«∞@∞ì=Ú\˜ìOk. 11. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'Éèí∞qÖ’ ãÖK«iOz ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åi Ñ¨~°º=™ê#O
U=∞~ÚO^À K«∂_»O_ç.—
12. "åix J_»∞QÆ∞ : 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å Z=ik?—
J#∞ : 'ã¨=∞ã¨ÎO JÖÏ¡ÇπÏ^Õ—. HõxHõiOK«\Ïxfl PÜ«∞# `«#ÃÑ· qkèQÍ
„"åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# q∞=∞‡efl „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨=∂"Õâ◊
Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. WO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ ÖË^Œ∞. `«=∞#∞ `å=Ú #+¨ìOÖ’ Ñ¨_»"Õã¨∞
‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«"∞Õ nxx #=∞‡~°∞. 13. ~å„u"Õà◊ q„â◊q∞OKÕk, Ñ¨Q\Æ Ñ˜ Ó¨ @
ã≤÷~°Ñ¨_Õ^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞.
14. "åix J_»∞QÆ∞ : 'Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ìHõ~°Î J~Ú# P ^≥·"åxfl
HÍ^Œx <Õ#∞ W`«~°∞Å#∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ"åÖÏ? PÜ«∞<Õ JO^ŒiH©
uxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞#‰õΩ Z=~°∂ uxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞.— "åiH˜ K≥Ñ¨C :
'JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ =Úã≤¡O#∞ HÍ"åÅx, +≤~ü¯ KÕ¿ã"åiÖ’
KÕ~°‰õÄ_»^Œx <Õ#∞ P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞.— 15. WÖÏ J#∞ : '<Õ<Õ QÆ#Hõ <å
„Ñ¨É∞íè =Ù#∞ ZkiOz#@¡~Ú`Õ, XHõ =∞Ç¨ k#=Ú# tHõ#∆ ∞ J#∞Éèqí OK«=Åã≤
LO@∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.— 16. U =ºH˜Î #∞O_ç P ~ÀA tHõ∆
`˘ÅyOK«|_»∞`«∞O^À, J`«xx ^Õ=Ù_»∞ Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}Õz#>Ë¡. W^Õ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ™êÑ¶¨ÅºO.
17. XHõ"Õà◊ ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ U^Œ~Ú<å P"Õ^Œ#‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ãÎ, ^•xx
^Œ∂~°O KÕ¿ã"å_»∞ PÜ«∞# `«ÑÊ¨ =∞~˘Hõ_∞» ÖË_∞» . XHõ"àÕ ◊ PÜ«∞# hˆH^Œ~Ú<å
6. JÖò J<£ P"£∞ 137
"Õ∞Å∞ KÕ‰õÄiÛ#@¡~Ú`Õ, PÜ«∞# „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 18. PÜ«∞#

`«# ^•ã¨∞ÅÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞. PÜ«∞# q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞,
JO^Œih HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl"å_»∞. 19. "åix J_»∞QÆ∞ : 'JO^ŒiHõ<åfl
Q˘Ñ¨Ê ™êH˜∆ Z=~°∞?— K≥Ñ¨C : JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞# <å‰õÄ g∞‰õÄ =∞^èŒº ™êH˜∆.
D Y∞~üP<£ <å =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å ÑÖÑ¨|_çOk – nx^•fi~å
<Õ#∞ q∞=∞‡bfl, WOHÍ D Y∞~üP<£ Z=Ô~=iH˜ KÕ~°∞`«∞O^À "å~°O^Œih
™ê=^è•#Ñ¨~°KåÅx. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ WOHÍ W`«~° ^≥·"åÅ∞ ‰õÄ_®
L<åflÜ«∞x g∞~°∞ x[OQÍ ™êHõ∆ ºq∞=fiQÆÅ~å? K≥Ñ¨C : '<Õ<≥·`Õ WÖÏO\˜
™êHõ∆ ºO W=fiÖË#∞.— WÖÏ J#∞ : 'PÜ«∞<≥·`Õ XˆH P~å^èŒº^Õ=Ù_»∞. g∞~°∞
KÕ¿ã |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨# (+≤~ü¯)`À <åÔHÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞.—
20. "Õ∞=Ú „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOz#"å~°∞, `«=∞ Hõ#fl H˘_»∞‰õΩÅ#∞
QÆ∞~°∞ÑÎ \¨ #ì˜ >Ë¡ J`«xx QÆ∞~°∞ÑÎ _¨ `» å~°∞. `«=∞#∞ `å=Ú #ëêìxH˜ QÆ∞iKÕã∞¨ ‰õΩ#fl
"åˆ~ J`«xx #=∞‡~°∞. 21. ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ PáêkOKÕ "åxHõO>Ë
ÖË^• ^≥=· ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ "åxHõO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» =∞Ô~=_»∞ HÍQÆÅ_»∞?
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ ™êÑ¶¨Åº ÉèÏQÆºO „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞. 22. "å~°O^Œih
"Õ∞=Ú ã¨g∞HõiOz# ~ÀA#, +≤~ü¯‰õΩ áêÅÊ_ç# "åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞~°∞ g∞
^≥·"åÅx nè=∂QÍ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞‰õΩ#fl P ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ZHõ¯_»∞<åfl~°∞?— Jx
J_»∞QÆ∞`å=Ú. 23. JÑ¨C_»∞ "åi =^ŒÌ U "≥∂ã¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# ™ê‰õÄ q∞ye
LO_»^Œ∞. HÍx "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∞"≥·# ^Õ=Ùx `À_»∞! "Õ∞=Ú
|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ# KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.— 24. K«∂_»O_ç! "åÔ~ÖÏ J|^ŒúO K≥áêÊ~À!
"åi HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∂Åhfl "åi #∞O_ç =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú.
25. "åiÖ’ =∞i H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞, "å~°∞ K≥qÜ≥Úyæ h =∂@
qO@∞#fl@∞¡ Jaè#Ü«∞O KÕ™êÎ~∞° . "Õ∞=Ú "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÃÑ· `≥~"° ¿Õ ãâß=Ú.
`«`å¯~°}OQÍ "å~°∞ ^•xx J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. "åi K≥=ÙÅÖ’ ÉèÏ~°O
LOk. "å~°∞ x^Œ~°≈<åÅxflO\˜h K«∂ã≤<åã¨ˆ~ qâ◊fiã≤OK«É’~°∞. z=iH˜
"å~°∞ h ^ŒQÆæiH˜, h`À `«~°˚#Éèí~°˚# KÕÜ«∞\ÏxH˜ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "åiÖ’
u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞, 'Wq Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
HÍ=Ù— Jx f~å‡xOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. 26. "å~°∞ (nx #∞O_ç) [#∞Å#∞
PÑ¨@"Õ∞QÍHõ, "å~°∞ ã¨~Ú`«O nxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. D q^èŒOQÍ
"å~°∞ `«=∞#∞ `å"Õ∞ <åâ◊#O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx "åiH˜ P ^è•º¿ã
ÖË^Œ∞. 27. "åix JyflÃÑ· xÅÉˇ@ì|_ç# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ h=Ù "åix K«∂¿ãÎ
(ZO`« ÉÏQÆ∞O@∞Ok!) JÑ¨C_»∞ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú =∞m¡ "≥#H˜¯
ÑÖÑ¨|_ç`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk? J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤Ñ¨ÙK«ÛÉ’=Ú. "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz#"åiÖ’ KÕiáÈ`å=Ú.—
28. Jn ãÖQÆu. nxH˜ Ñ¨Ó~°fiO "å~°∞ HõÑ≤ÊÑ¨ÙzÛ# q+¨Ü«∞O WÑ¨C_»∞
|@ì|Ü«∞Öˇ·áÈ~ÚOk. XHõ"Õà◊ "å~°∞ uiy ÑÖÑ¨|_ç<å, KÕÜ«∞~å^Œx
K≥Ñ≤Ê#=hfl =∞m¡ KÕ™êÎ~°∞. "å~°∞ Ñ¨zÛ J|^•úÅHÀ~°∞Å∞.
29. "å~°O\Ï~°∞ : 'rq`«=∞O>Ë Jã¨Å∞ D „áêÑÖzHõ rq`«"Õ∞.
=∞m¡ "Õ∞=Ú ÖËÑ|¨ _»@O J<Õk [~°Q^Æ ∞Œ .— 30. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨=∞HõO∆ Ö’
xÅÉˇ@ì|_ç#Ñ¨Ê\˜ "åi Ñïã≤÷ux h=Ù K«∂¿ãÎ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞! 'Wk
ã¨`«ºO HÍ^•?— Jx PÜ«∞# "åix J_çy#Ñ¨Ù_»∞, 'J=Ù#∞. =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`À_»∞QÍ Wk ã¨`«º"Õ∞— Jx "å~°∞ |^Œ∞e™êÎ~°∞. 'JÖÏÔQ·`Õ g∞~°∞ áêÅÊ_ç#
u~°™ê¯~åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ tHõ∆#∞ ~°∞zK«∂_»O_ç— Jx ^Õ=Ù_»O\Ï_»∞.
31. ^≥·"åxfl HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "å~°∞
YzÛ`«OQÍ #+¨ìáÈÜ«∂~°∞. Hõ_»‰õΩ P Ñ¶¨∞_çÜ«∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ =zÛÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞,
'JÜ≥∂º! =∂ ^Œ∞~°=ã¨÷. D q+¨Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú ZÖÏO\˜ `«Ñ¨C KÕâßO!—
JO\Ï~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞ `«=∞ |~°∞=ÙÅ#∞ `«=∞ gÑ¨ÙÅÃÑ· "≥∂ã¨∂Î
LO\Ï~°∞. K«∂_»O_ç! "å~°∞ "≥∂¿ã P |~°∞=Ù ZO`« K≥_k¤» !? 32. „áêÑÖzHõ
rq`«"≥∞ÿ`Õ XHõ P@, q<À^ŒO ÖÏO\˜k. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ Ñ¨~°Ö’Hõ
xÅÜ«∞"Õ∞ "Õ∞Öˇ·#k. Uq∞\˜, g∞~°∞ P =∂„`«O `≥eqx LÑ¨Ü≥∂yOK«~å?
33. "å~°∞ K≥¿ÑÊ =∂@Å =Å¡ h‰õΩ ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl ãÖQÆu
=∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Jã¨Å∞ "å~°∞ kèHõ¯iã¨∞Î#flk x#∞fl HÍ^Œ∞, P ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞Å∞
6. JÖò J<£ P"£∞ 139
^≥·= ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞. 34. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞

kèH¯õ iOK«@O [iyOk. J~Ú`Õ "å~°∞ D kèHÍ¯~° "≥Y· iÃÑ,· `«=∞‰õΩ ÃÑ@ì|_ç#
ÉÏ^èŒÅÃÑ· FÑ≤Hõ Ñ¨\Ïì~°∞. Hõ_»‰õΩ "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOk. ^≥·= "å‰õΩ¯Å#∞
=∂~°ÛQÆÅ â◊H˜Î Z=iH© ÖË^Œ∞. QÆ`« „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# H˘xfl "å~°ÎÅ∞
h‰õΩ JO^Õ LO\Ï~Ú. 35. XHõ"Õà◊ "åi "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜ h‰õΩ
ã¨Ç≤ÏOK«~åx^≥·`Õ, h‰õΩ â◊H˜Î LO>Ë Éèí∂q∞Ö’ U^Œ~Ú<å ™⁄~°OQÆO "≥`«∞HÀ¯
ÖË^• PHÍâßxH˜ xK≥Û# "Õã≤, "åi HÀãÖ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞ `ÕQÆey`Õ
`≥K«∞ÛHÀ. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«e¿ãÎ "å~°O^Œih ã¨<å‡~°æOÃÑ· UHõO KÕ¿ã"å_Õ.
Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù J*Ï˝#∞Ö’¡x "å_çq J=‰õΩ. 36. q<Õ"å~°∞
=∂„`«"Õ∞ JOwHõi™êÎ~°∞. WHõ =∞$`«∞Å q+¨Ü«∂xH˜=¿ãÎ, ^Õ=Ù_Õ "åix
ÖËÑ¨Ù`å_»∞. `«~°∞"å`« "å~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
37. „Ñ¨=HõÎÃÑ· J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç U^Œ~Ú<å ã¨∂K«#
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞? Jx "å~°_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '^Õ=Ù_»∞
U ã¨∂K«# J~Ú<åã¨ˆ~ kOK«QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_Õ.— HÍx "åiÖ’x Jkè‰õΩÅ∞
`≥eÜ«∞x"å~°∞. 38. <ÕÅÃÑ· #_çKÕ („áêˆH) [O`«∞=ÙQÍh, `«# Ô~Hõ¯Å`À
QÍeÖ’ Zyˆ~ Ñ¨H˜∆QÍh – J=hfl g∞ÖÏO\˜ r=~åâ◊√ÖË. "Õ∞=Ú ^Õxh
„"åÜ«∞‰õΩO_® =^ŒÅÖË^Œ∞. `«~°∞"å`« JO`å `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌˆH
ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞. 39. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`º« =∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞
|kè~°∞Å∞, =¸QÆ"å~°∞. "å~°∞ JO^èŒHÍ~°OÖ’ „=∞QÆ∞æ`«∞<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞
HÀi# "åxx JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ì™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi# "åxx ~°∞A=∂~°æOÃÑ·
#_çÑ≤™êÎ_»∞.
40. "åix J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç! ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ÃÑ·# U^Œ~Ú<å
qÑ¨`«∞Î =zÛÑ¨_ç`Õ ÖË^• „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜÕ∞ Pã¨#fl"≥∞ÿ`Õ JÑ¨C_»∞ g∞~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx "Õ~Ô =i#~Ú<å "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~å? g∞~°∞ ã¨`º« ãÖ^è∞Œ ÖË
J~Ú`Õ (x[O) K≥Ñ¨ÊO_ç. 41. ÃÑ·QÍ g∞~°∞ PÜ«∞#<Õ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞.
U qÑ¨`«∞Î QÆ∞iOz g∞~°∞ PÜ«∞##∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~À ^•xx PÜ«∞#
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ #∞O_ç `˘Åy™êÎ_∞» . P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
ZOz# "å~°O^Œih =∞~°záÈ`å~°∞.
42. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO Z<Àfl *Ï`«∞Å =^Œ‰Ì Ωõ "Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÅÎ #∞ ÑÖáê=Ú.
=∞i "Õ∞=Ú "åix W|ƒO^Œ∞Å‰õΩ, ÉÏ^èŒÅ‰õΩ QÆ∞iKÕâß=Ú – "å~°∞ =∂
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ `«=∞ n<å=ã¨÷#∞ =ºHõÎÑ¨~°KåÅx. 43. HÍx =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# "åiÃÑ·
HõëêìÅ∞ =zÛ Ñ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ =∂ ã¨xflkèÖ’ n#OQÍ ZO^Œ∞‰õΩ
q#flqOK«∞HÀÖË^Œ∞? ÃÑ·ÃÑK«∞Û "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ Hõiî#"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. Ã+·`å<£
"åi PK«~°}#∞ "åi ^Œ$+≤ìH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ z„fHõiOKÕ"å_»∞. 44. `«=∞‰õΩ
KÕÜ«∞|_ç# LÑ¨^Õâßxfl "å~°∞ qã¨‡iOz#Ñ¨Ù_»∞, "åi H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú ã¨HõÅ
(ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ) ^•fi~åÅ∞ `≥~°z"Õâß=Ú. Hõ_»‰õΩ `«=∞‰õΩ „Ñ¨™êkOK«|_ç#
^•xÃÑ· "å~°∞ Laƒ`«aƒ|ƒ=Ù`«∞O_»QÍ, JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "Õ∞=Ú "åix Ñ¨@∞ì‰õΩ
<åfl=Ú. ^•O`À "å~°∞ Ç¨Ï`åâ◊√ÅÜ«∂º~°∞. 45. JO`Õ. ^Œ∞~å‡~°æOÖ’
K≥Åˆ~yáÈ~Ú# "åi "Õ~°∞ „`≥Oz"ÕÜ«∞|_çOk. ã¨~°fi™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ ã¨HõÅ
K«~åK«~° Ö’ˆHâ◊fi~°∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏˆH â’ÉèÏÜ«∞=∂#O.
46. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'K«∂_»O_ç! ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ g∞ qxH˜_çx, g∞
HõO\˜K«∂Ñ¨Ù#∞ g∞ #∞O_ç ÖÏ‰õΩ¯O>Ë, g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· =Ú„^Œ"Õ¿ã¿ãÎ, P
x[ ^≥·=O `«Ñ¨Ê g\˜x g∞‰õΩ uiy WKÕÛ ^Õ=Ù_≥=_»∞?— K«∂_»∞! "Õ∞=Ú
~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ ã¨∂K«#Å#∞ ZÖÏ "åiH˜ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl"≥∂! J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
"å~°∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ì_»O ÖË^Œ∞. 47. "åix J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç! XHõ"Õà◊ ^Õ=Ùx
tHõ∆ g∞ÃÑ· J=∂O`«O q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_<ç å ÖË^• =ÚO^Œã∞¨ Î ÃÇÏK«ÛiHõ`À =zÛ<å
=Ú+¨¯~° =¸Hõ `«Ñ¨Ê Z=~°∞ <åâ◊#=∞=Ù`å~°∞? 48. „Ñ¨=HõÎÅ#∞ "Õ∞=Ú
â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OKÕ"å~°∞QÍ<À, ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å~°∞QÍ<À =∂„`«"∞Õ ÑÖáê=Ú.
Hõ#∞Hõ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, `«=∞#∞ ãÖã¨¯iOK«∞‰õΩO\Ï~À, "åiÔHÖÏO\˜
cèuQÍh, [O‰õΩQÍh LO_»^Œ∞. 49. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
|∂@Hõ=∞O@∂ H˘\˜ì"Õâß~À "åix tHõ∆ K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ\Ïì~°∞. 50. "åi`À J#∞ : '<å =^ŒÌ ^Õ=Ùx
6. JÖò J<£ P"£∞ 141
x^èŒ∞Å∞<åflÜ«∞xQÍh, <å‰õΩ JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞ Jx QÍh <Õ#∞

g∞`À J#@O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ ^≥·=^Œ∂`«#x ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê@O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ
<å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)x =∂„`«"Õ∞ <Õ#∞ J#∞ãï™êÎ#∞.— "åix
J_»∞QÆ∞ : 'QÆ∞_ç¤"å_»∂, Hõà◊√¡#fl"å_»∂ – W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#∞ÖË<å? Uq∞\˜,
g∞~°∞ Ü≥∂zOK«~å?—
51. Z=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°K«|_»`å=∞x,
JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê `«=∞#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍh, ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å_»∞
QÍh LO_»_»x ÉèÏqOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~À "åiH˜ h=Ù D k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)
^•fi~å ÃÇÏK«ÛiOK«∞. |Ç¨ïâß "å~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û. 52. (F
„Ñ¨=HÍÎ!) `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O „áêi÷ã¨∂Î, PÜ«∞#
„Ñ¨ã¨#fl`«#∞ K«∂~°Q˘<ÕO^Œ∞‰õΩ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ "åix h #∞O_ç ^Œ∂~°O
KÕã¨∞HÀ‰õΩ. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi ÖˇHõ¯Ö’x U =ã¨∞Î=Ù ÉÏ^èŒº`« ‰õÄ_® hÃÑ·#
ÖË^Œ∞. h ÖˇHõ¯Ö’x U =ã¨∞Î=Ù ÉÏ^èŒº`« ‰õÄ_® "åiÃÑ·# ÖË^Œ∞ – h=Ù "åix
h #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕã¨∞‰õΩx J<åºÜ«∞ã¨∞÷Ö’¡ KÕ~°\ÏxH˜! 53. D q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú "åiÖ’ H˘O^Œix =∞iH˘O^Œi ^•fi~å Ñ¨sH˜∆OKå=Ú – 'Uq∞\˜,
=∞# =∞^èŒº# ^Õ=Ù_»∞ Hõ\ÏH˜∆Oz#k gà◊¡<Õ<å!?— Jx "å~°∞ Z^ÕÌ"å
KÕÜ«∞\ÏxH˜. Uq∞\˜, Hõ$`«[˝`åÉèÏ=O QÆÅ "åÔ~=~À ^Õ=ÙxH˜ `≥eÜ«∞^•?
54. =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞,
'g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ÏºÅ∞ K«∂Ñ¨\Ïxfl `«#ÃÑ·
„"åã≤ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å `≥eÜ«∞x ã≤u÷ Ö’ U^Œ~Ú<å `«ÑC¨ KÕã,≤
`«~°∞"å`« Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ, `«# #_»=_çHõ#∞ K«Hõ¯k^Œ∞Ì‰õΩO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# Hõ∆q∞™êÎ_»∞, ^ŒÜ«∞K«∂Ñ¨Ù`å_»∞— Jx K≥Ñ¨C. 55. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú
=∂ ã¨∂K«#Å#∞ q_»=∞~°z K≥|∞`å=Ú – `«^•fi~å JÑ¨~å^èŒ∞Å ÑÖ^ä•
Z@∞=O\˜^À `Õ@`≥Å¡O HÍ"åÅx!
56. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'x[ ^≥·"åxfl HÍ^Œx g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ
"å\˜ #∞O_ç ##∞fl "åiOK«@O [iyOk.— WÖÏ J#∞ : '<Õ#∞ g∞ HÀiHõÅ#∞
J#∞ãïOK«Ö#Ë ∞. XHõ"àÕ ◊ <Õ#ÖÏ KÕâß#O>Ë =∂~°„æ Éè+í µ¨ }ì ‚˜ J=Ù`å#∞. JÑ¨C_»∞
<Õ#∞ ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅÖ’ LO_»#∞.— 57. WÖÏ K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}OÃÑ· L<åfl#∞. g∞ˆ~"≥∂ nxx
Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. g∞~°∞ ^ÕxHÀãÖ P„`«O KÕã¨∞Î<åfl~À, Jk
<å ^ŒQ~æÆ ° ÖË^∞Œ . x~°Ü
‚ ∂« kèHÍ~°O ^Õ=ÙxH˜ =∂„`«"∞Õ LOk. PÜ«∞<Õ Ü«∞^•~å÷xfl
qâ◊nHõi™êÎ_»∞. PÜ«∞<Õ J`«∞º`«Î=∞ f~°Êi.— 58. K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ `˘O^Œ~°
ÃÑ_»∞`«∞#flk <å J^Œ∞áê[˝ÅÖ’ LO_ç LO>Ë g∞‰õÄ – <å‰õÄ =∞^èºŒ =º=Ç¨~°
x~°‚Ü«∞O [iyáÈ~Ú LO_Õk. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ ãÖQÆu ^Õ=Ù_»∞ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.—
59. JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å cQÍÅ∞ PÜ«∞# =^ŒÌ<Õ L<åfl~Ú. PÜ«∞#‰õΩ `«Ñ¨Ê
"å\˜ QÆ∞iOz W`«~°∞Öˇ=iH© `≥b^Œ∞. Éèí∂q∞Ö’#∂, ã¨=Ú„^ŒOÖ’#∂ L#fl
"å\˜ QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. K≥@∞ì #∞O_ç ~åÖË U P‰õΩ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_® ÖË^Œ∞. Éèí∂q∞Ö’x pHõ\ ˜ á⁄~°ÅÖ’ Ñ¨_Õ U yO[ ‰õÄ_® –
Jk `«_çQÍx, á⁄_çQÍx – Jhfl XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥·
L<åfl~Ú.
60. PÜ«∞<Õ ~å„u Ñ¨Ó@ q∞=∞‡efl =∞~°}Ï=ã¨÷‰õΩ Ö’#∞ KÕ™êÎ_»∞.
Ñ¨QÆ\ ˜Ñ¨Ó@ g∞ˆ~O KÕ™êÎ~À `≥eã≤#"å_»∞. =∞m¡ PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl ÖËÑ¨Ù`å_»∞
– x~å÷i`« QÆ_»∞=Ù Ñ¨ÓiÎ HÍ=\ÏxH˜. `«~°∞"å`« PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°∞
=∞~°Å=Åã≤ LOk. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ KÕã¨∂Î LO_ç#^ŒO`å PÜ«∞# g∞‰õΩ
Z~°∞HõÑ¨~°∞™êÎ_»∞. 61. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞ÅÃÑ· Ñ¨ÓiÎ JkèHÍ~°O HõÅ"å_»∞.
PÜ«∞# g∞ÃÑ· Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩÅ#∞ xÜ«∞q∞Oz ÑÖÑ≤™êÎ_»∞. z=iH˜ g∞Ö’
Z=iHõ~Ú<å =∞~°} ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# ^Œ∂`«Å∞
J`«x „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ Hõ~=Î° º x~°fiÇ¨Ï}Ö’ U Ö’@∂ KÕÜ∞« ~°∞.
62. `«~°∞"å`« JO^Œ~°∂ `«=∞ x[ ™êfiq∞ J~Ú# ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
~°ÑÊ≤ OK«|_»`å~°∞. q#O_ç! x~°Ü ‚ ∂« kèHÍ~°=∞O`å PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# j„Ñ¶∞¨ OQÍ
ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ#∞<åfl_»∞.
63. "åix J_»∞QÆ∞ : 'Éèí∂q∞ÃÑ·#, ã¨=Ú„^ŒOÃÑ·# JÅ=Ú‰õΩ#fl
6. JÖò J<£ P"£∞ 143
pHõ@¡ #∞O_ç q∞=∞‡efl ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∞? ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ =∞=∞‡efl D QÆO_»O

#∞O_ç QÆ>Hìˇ ¯˜ ¿ã,Î "Õ∞=Ú PÜ«∞#‰õΩ Hõ$`«AÅ˝ "≥∞ÿ LO\Ï=Ú Jx Hõ_∞» n#OQÍ
g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õk, Ö’Ö’Ñ¨ÖË qÅÑ≤ã∂¨ Î q#flqOK«∞‰õΩ<Õk Z=ix?—
64. ^Õ=Ù_Õ q∞=∞‡efl D QÆO_»O #∞O_ô, Jxfl ~°HÍÅ Hõ_»QÆO_»¡ #∞O_ô
q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl_»∞. P#Hõ g∞ˆ~"≥∂ ^≥·=`«fiOÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl
KÕ~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. 65. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'U^≥·<å qÑ¨`«∞Î#∞ g∞ÃÑ· #∞O_ç
ÑÖÑ¨\ÏxHõ~Ú<å ÖË^• g∞ HÍà◊§ „HÕk #∞O_ç ÃÑÅ∞¡aHˆ ÖÏ KÕÜ∞« _®xHõ~Ú<å
ÖË^• q∞=∞‡efl =~åæÅ∞QÍ =Ú~îåÅ∞QÍ qÉèlí Oz XHõiH˜ WOH˘Hõi `«_®MÏ#∞
K«qK«∂Ñ≤OK« _®xHõ~Ú<å ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞~°∞÷_Õ.— K«∂_»∞! "å~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ<Õ@O^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú qq^èŒ HÀ}ÏÅ #∞O_ç ã¨∂K«#Å#∞ ZÖÏ
qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl"≥∂! 66. Wk ã¨`«º"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© h *Ïu"å~°∞ nxx
Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. "åi`À J#∞ : '<Õ#∞ g∞ÃÑ· HÍ=e"å}˜‚
HÍ#∞.— 67. „Ñü "å~°Î‰õÄ XHõ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk. `«fi~°Ö’<Õ
g∞~°∞ nxx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
68. (F „Ñ¨=HÍÎ!) =∂ ã¨∂‰õΩÎÅÖ’ `«Ñ¨CÖˇ#∞fl"åix h=Ù K«∂ã≤
#Ñ¨Ù_»∞, "åi #∞O_ç `˘ÅyáÈ – "å~°∞ P q+¨Ü«∂xfl =^Œe W`«~°
q+¨Ü«∂ÅÃÑ· =∂\Ï¡_»#O`« =~°‰õÄ ("åi =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§‰õΩ). XHõ"Õà◊ Ã+·`å<£
x#∞fl =∞~°Ñ¨Ù#‰õΩ QÆ∞iKÕã≤#@¡~Ú`Õ, *Ï˝Ñ¨HõO =zÛ# g∞^Œ@ P ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å
=^ŒÌ ‰õÄ~ÀÛ‰õΩ. 69. ^≥·=cèuQÆÅ "åiÃÑ· gi (D ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å) ÖˇHõ¯Ö’x
U q+¨Ü«∞O ÉÏ^èŒº`å ÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã¨∂Î LO_®e. |Ç¨ïâß
"å~°∂ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û. 70. Z=~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl P@QÍ, `«=∂ëêQÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À, Z=ix „áêÑÖzHõ rq`«O "≥∂ã¨Ñ¨ÙzÛO^À JÖÏO\˜ "åix
=^Œe"≥~Úº. HÍHõáÈ`Õ Y∞~üP<£ ^•fi~å "åiH˜ É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_»∞ –
`«^•fi~å U =ºH˜Î J~Ú<å `«# ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅÖ’ z‰õΩ¯|_»‰õΩO_®
LO\Ï_Õ"≥∂! P z‰õΩ¯|_»@O ‰õÄ_® ZO`« ãÖH˜¡+¨ìOQÍ#O>Ë, ^Õ=Ùx Ñ¨@∞ì
#∞O_ç ~°HO∆˜ KÕ U ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∂, U ã≤áê¶ ~°ã∞¨ KÕ¿ã"å_»∂ J`«xH˜ ÅaèOK«_∞» ,
J`«#∞ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ L#fl^ŒO`å ÑïÇ¨~°OQÍ WzÛ<å Jk ã‘fiHõiOK«|_»^∞Œ .
WÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞ ã¨=Úáê~°#˚ Ö’ z‰õΩ¯|_ç L<åfl~°∞. gi H˘~°‰Ωõ „`åQÆ\ÏxH˜
=∞iˆQ h~°∞ LO@∞Ok. =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞.
71. "åix J_»∞QÆ∞ : '"Õ∞=Ú x[^≥"· åxfl =^Œe, =∂‰õΩ ÖÏÉèÏxflQÍx,
#ëêìxfl QÍx HõeyOK«ÖËx "å\˜x "Õ∞=Ú "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ"åÖÏ? ^Õ=Ù_»∞
=∂‰õΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤# `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∂ HÍe =∞_»=∞ÅÃÑ· "≥#H˜¯
uiyáÈ"åÖÏ? Ã+·`å#∞Å∞ Z_®iÖ’ ÃÑ_»„`À= Ñ¨\ ˜ìOK«QÍ, k‰õΩ¯`ÀK«Hõ
PO^Àà◊#`À `«KåÛ_»∞`«∂ L#fl"åxÖÏ, J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ''=∂ =^ŒÌ‰õΩ
~å—— Jx J`«xx ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞ã¨∂Î L#flÑ¨Ê\˜H© Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀx "åxÖÏ
"Õ∞=¸ HÍ"åÖÏ?— WÖÏ J#∞ : xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fi=∞O>Ë Jk
^≥·==∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fi"Õ∞. "Õ∞=Ú ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞"≥·# ^≥·"åxˆH q^èÕÜ«ÚÅ"≥∞ÿ
LO_®Åx =∂‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«@O [iyOk. 72. WOHÍ† #=∂A#∞
™ê÷Ñ≤OK«O_ç, ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç, PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°O`å ã¨g∞HõiOK«
|_»`å~°x (P^ÕtOK«|_çOk). 73. PÜ«∞<Õ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨`º« |^ŒOú QÍ
ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. U ~ÀA# PÜ«∞# 'J~ÚáÈ— Jx JO\Ï_À JÑ¨C_»k
J~ÚáÈ`«∞Ok. PÜ«∞# =∂@ ã¨`«ºO. â◊OYO T^Œ|_ç# <å_»∞ ~å*Ïºkè
HÍ~°O PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# QÀÑ¨ºOQÍ L#fl^•xh, |Ç≤Ï~°æ`«OQÍ L#fl^•xh
Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# q"ÕHõ=O`«∞_»∞, Hõ_»∞ J„Ñ¨=∞`«∞Î_»∞.
74. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«# `«O„_ç P[~ü`À, 'Uq∞\˜, h=Ù q„QÆÇ¨Å#∞
P~åkè™êÎ"å? <Õ#∞ x#∂fl, h *Ïu "åix ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiOÖ’
Ñ¨_ç LO_»@O K«∂ã¨∞Î<åfl#∞— Jx K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞ ([iy# ãÖÑ¶¨∞@# ‰õÄ_®
ã¨‡iOK«∞HÀ^Œy#^Õ). 75. W^Õq^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ
áêÅ<å =º=ã¨÷#∞ K«∂áê=Ú – J`«xH˜ ^Œ$_è» #=∞‡HõO HõÅQÍÅx.
76. `«~°∞"å`« ~å„u pHõ\ ˜ J`«xÃÑ· P=iOz#Ñ¨Ù_»∞, J`«<˘Hõ #Hõ∆„`åxfl
K«∂ã≤ 'Wk <å „Ñ¨É∞íè =Ù— J<åfl_»∞. `«~∞° "å`« Jk Jã¨qÎ ∞OK«QÍ<Õ, 'Jã¨qÎ ∞OKÕ
"å\˜x <Õ#∞ „¿Ñq∞OK«#∞— J<åfl_»∞.
6. JÖò J<£ P"£∞ 145
77. `«~°∞"å`« K«O„^Œ∞_»∞ „Ñ¨HÍtOK«@O K«∂ã≤ 'WkQÀ, W^Õ <å

„Ñ¨Éèí∞=Ù— J<åfl_»∞. `«~°∞"å`« Jk ‰õÄ_® Jã¨Îq∞OK«@O`À '<å „Ñ¨Éèí∞"Õ
QÆ#Hõ <å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«HõáÈ`Õ <Õ#∞ =∂~°æqÇ‘Ï# [#∞ÅÖ’
KÕiáÈÜÕ∞ "å}˜‚— Jx K≥áêÊ_»∞. 78. `«~°∞"å`« J`«#∞ ^ÕnÑ¨º=∂#=∞~Ú#
ã¨∂~°∞º}˜‚ K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞, 'Wn <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. Wk JxflO\˜HõO>Ë ÃÑ^ŒÌk—
J<åfl_»∞. HÍx Jk ‰õÄ_® Jã¨Îq∞OKÕãïH˜, J`«#∞ `«# *Ïu"åi`À WÖÏ
J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂º
ÅxflO\˜`À <Õ#∞ `≥QÆ„`≥OÑ¨ÙÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. 79. <Õ#∞ Ñ¨ÓiÎ
UHÍ„QÆ`«`À <å =ÚMÏxfl Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# "åx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
=∞~°Å∞Û‰õΩ<åfl#∞. <Õ#∞ |Ç¨ï ^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’x "å}˜‚ HÍ#∞.—
80. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ *Ïu"å~°∞ J`«x`À "å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ kQÍ~°∞. J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ ^Õ=Ùx q+¨Ü«∞OÖ’ <å`À "å^Œ∞ÖÏ_»∞`«∞<åfl~å?
"åã¨Î"åxH˜ <å‰õΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. g∞~°∞ x[ ^≥·"åxH˜
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ HõeÊOKÕ "åiH˜ ("å\˜H˜) <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»#∞. J~Ú`Õ <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù HÀ~°∞‰õΩ#flk =∂„`«"Õ∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñï*Ï˝#O „Ñü
^•xh P=iOz LOk. Uq∞\˜, g∞~°∞ `Õ~°∞HÀ~å? 81. g∞~°∞ ^≥·"åxH˜
™ê\˜ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl "å\˜H˜ Jã¨Å∞ <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_®e? ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
U „Ñ¨=∂}=¸ JO^Œ*Ü ˇ ∞« ºHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H,© g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ ™ê\˜ HõeÊã¨∂Î
‰õÄ_® ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@O ÖË^ŒÜÕ∞º. WHõ WÑ¨C_»∞ D Ô~O_»∞ Ñ¨H∆ÍÅÖ’ xtÛO`«
ã≤÷uH˜ Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Öˇ=~À `≥e¿ãÎ g∞ˆ~ K≥Ñ¨ÊO_ç. 82. Z=~°~Ú`Õ
qâ◊fiã≤OKå~À, `«=∞ qâßfi™êxfl ^Œ∞~°fi~°#Î `À HõÅ∞+≤Ò« KÕÜ∞« ÖË^À – JÖÏO\˜
"åˆ~ x~°ƒùÜ«∞OQÍ, xtÛO`«QÍ LO_»^Œy#"å~°∞. "åˆ~ ã¨<å‡~åæ# L#fl"å~°∞.
83. Wn =∂ „Ñ¨=∂}O. nxx "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ, J`«x *Ïu"åiH˜
=ºuˆ~HõOQÍ WKåÛ=Ú. (D q^èŒOQÍ) "Õ∞=Ú HÀi# "åiH˜ Ñ¨^À#flux
J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù q"ÕHõ^èŒ#∞_»∞, *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
84. WOHÍ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ WãπÇ¨Y∞#∞, Ü«∂Y∂|∞#∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú – „Ñü XHõ¯iH© "Õ∞=Ú =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå=Ú.
JO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù #∂ÇπÏ‰õΩ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕã≤ L<åfl=Ú.
WOHÍ J`«x ãÖ`«uÖ’ #∞O_ç ^•=Ó^£, ã¨∞Öˇ·=∂<£, JÜ«¸ºÉò, Ü«¸ã¨∞Ñ¶π,
=¸™ê, Ç¨~°∂#∞Å‰õΩ ‰õÄ_® (=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå=Ú). ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO Wã¨∂Î LO\Ï=Ú.
85. [HõiÜ«∂º, Ü«∞Ç¨º, D™ê, WÖÏºãπÅ#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú Hõ\ÏH˜∆OKå=Ú.
"åiÖ’x „Ñü XHõ¯_»∂ ™êufi‰õΩ_Õ. 86. W™ê‡~¸Öò, JÖò Ü«∞ãπJ,
Ü«¸#∞ãπ, Å∂`üÅ#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú – giÖ’ „Ñü
XHõ¯iH© "Õ∞=Ú ã¨=∞HÍb# Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· PkèHõº`«#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.
87. WOHÍ – gi Ñ≤`å=∞Ç¨ïefl, gi ãÖ`å<åxfl, gi ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Ö’¡
H˘O^Œix ‰õÄ_® "Õ∞=Ú Hõ\ÏH˜∆OKå=Ú. "åix (=∂ ¿ã= H˘~°‰õΩ)
Z#∞fl‰õΩ<åfl=Ú. "å~°O^ŒiH© ~°∞A=∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ^Œ~≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKå=Ú.
88. Wn ^≥·= =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi#
"åiH˜ ^•xx J#∞„QÆ Ç ≤ Ï ™êÎ _ » ∞ . XHõ " Õ à ◊ "å~° ∞ QÆ # Hõ ^≥ · = `« fi OÖ’
ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxH˜ X_çQÆ\ ˜ì LO>Ë, "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å =º~°÷"≥∞ÿáÈ~Ú
LO_Õk. 89. "Õ∞=Ú „QÆO^ä•hfl, Ü«ÚH˜Îh, ^≥·=^Ò`åºhfl „Ñ¨™êkOz#k
giˆH. XHõ"Õà◊ D (=∞HÍ¯) [#∞Å∞ nxx QÆ#Hõ x~åHõiã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ,
^•xx Z#fl\˜H© x~åHõiOK«x "åix "Õ∞=Ú xÜ«ÚHõÎO KÕã≤ L<åfl=Ú.
90. "åˆ~ ^Õ=Ù_»∞ =∂~°æ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO „Ñ¨™êkOz#"å~°∞. Hõ#∞Hõ h=Ù
‰õÄ_® "åi =∂~åæ<Õfl J#∞ãïOK«∞. "åi`À K≥Ñ¨C : 'nxH˜ QÍ#∞ <Õ#∞ g∞
#∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏhfl J¿ÑH˜∆OK«@O ÖË^Œ∞. Wk Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiH©
=iÎOKÕ Ç≤Ï`«É’^èŒ#.—
91. '^Õ=Ù_»∞ U =∂#==∂„`«∞xH© Un J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞ÖË^Œ∞— Jx
ÑëH˜#Ñ¨C_»∞, "å~°∞ ^Õ=Ùx QÆ∞iOz `«Ñ¨C_»∞ JOK«<å "Õâß~°∞. "åix
J_»∞QÆ∞ : '=¸™ê fã¨∞‰õΩ=zÛ# „QÆO^ä•xfl Z=~°∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤#@∞¡?
6. JÖò J<£ P"£∞ 147
Jk *’ºuQÍ, [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ LO_Õk. ^•xx g∞~°∞ "Õˆ~fi~°∞

HÍy`åÅ∞QÍ (qÉèílOz) ÃÑ\Ïì~°∞. "å\˜Ö’x H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞ =ºHõÎ
Ñ¨~°∞™êÎ~°∞, =∞Ô~xflO\˜<À ^•zÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. ^•x^•fi~å g∞‰õΩQÍh, g∞
`å`«=Ú`åÎ`«Å‰õΩ QÍh `≥eÜ«∞x Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ <Õ~°Ê@O [iyOk.—
"åiH˜ K≥Ñ¨C : '^Õ=Ù_Õ ^•xx J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞.— P `«~°∞"å`« "åix
"åi u~°HÍã¨∞ "å^Œ#Ö’¡<Õ Ñ¨_ç P_»∞‰õΩ<ÕÖÏ =^Œe"≥~Úº. 92. D „QÆO^äŒO
‰õÄ_® "Õ∞=Ú J=`«iOÑ¨*Ëã≤#^Õ. â◊√Éèí^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k. ^•xH˜ Ñ¨Ó~°fiO L#fl
"å\˜x „^èŒ∞=ÑïKÕk – `«^•fi~å h=Ù Ñ¨Öˇ¡Å `«e¡ (=∞HÍ¯) "åã¨∞Å#∞, ^•x
Ñïã¨~åÅÖ’ x=ã≤OKÕ "åix ™ê=^è•#Ñ¨~°KåÅx. Ñ¨~°Ö’HÍxfl #"Õ∞‡"åˆ~
nxx qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. "å~°∞ #=∂A#∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ "åÔ~· LO\Ï~°∞.
93. ^Õ=ÙxÃÑ· Jã¨`åºxfl HõeÊOKÕ"å_ç HõO>Ë, `«#‰õΩ k=º "å}˜
(=Ç‘Ï) J<Õk Un J=`«iOK«HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, '<åÃÑ· =Ç‘Ï J=`«iOzOk—
Jx ÉÁOˆH"å_çHOõ >Ë, ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*ãË #≤ @∞=O\˜^Õ <Õ#∂ J=`«iOÑ¨
*ËÜ«∞QÆÅ#∞ Jx J<Õ"å_çHõO>Ë Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? D
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ =∞$`«∞º=Ù HÍiî#ºOÖ’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞
KÕ`«∞Å∞ Kåz, 'WHõ g∞ „áê}ÏÅ∞ |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞O_ç. g∞~°∞ ^Õ=ÙxH˜
Jã¨`åºÅ#∞ PáêkOz#O^Œ∞‰õΩ, PÜ«∞# =K«<åÅ Ñ¨@¡ JÇ¨ÏOHÍ~°O
„Ñ¨^Œi≈Oz#O^Œ∞‰õΩ âßã≤ÎQÍ D ~ÀA g∞‰õΩ Ñ¨~åÉèí=O`À ‰õÄ_ç# tHõ∆
qkèOK«|_»∞`«∞Ok— Jx JO@∂ LO_»QÍ h=Ù K«∂_»QÆey`Õ ZO`«
ÉÏQÆ∞O_Õk! 94. "Õ∞=Ú `˘e™êi q∞=∞‡efl XO@iQÍ Ñ¨Ù\˜ìOz#>Ë¡,
g∞iÑ¨C_»∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ =KÕÛâß~°∞. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
=ã¨∞Î™ê=∞„y#O`«\ ˜h g∞ "≥#ˆH =kÖËã≤ =KåÛ~°∞. WÑ¨C_»∞ g∞ "≥O@ g∞
ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ^•~°∞Å#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú K«∂_»@O ÖË^∞Œ . g∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕãÃ≤ Ñ@ì_O» Ö’
"åi áê„`« ‰õÄ_® LO^Œx "åi QÆ∞iOz g∞~°∞ `«ÅáÈ¿ã"å~°∞. g∞ =∞^èŒºQÆÅ
ãÖ|O^è•Åhfl `≥yáÈÜ«∂~Ú. "Õ\ ˜x K«∂ã¨∞‰õΩx g∞~°∞ nè=∂`À LO_Õ"å~À
J=hfl g∞ #∞O_ç x„+¨¯q∞OKå~Ú.
95. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ q`«Î<åxfl, >ˇOHõ#∞ pÖËÛ"å_»∞ ^Õ=Ù_Õ. PÜ«∞#
„áê}=Ú#fl ^•xx „áê}O ÖËx ^•x #∞O_ç f™êÎ_»∞. „áê}O ÖËx ^•xx
„áê}=Ú#fl ^•x #∞O_ç f™êÎ _ » ∞ . PÜ« ∞ <Õ g∞ P~å^è Œ º ^Õ = Ù_» ∞ .
=∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ Z@∞ `«ÑÊ≤ áÈ`«∞<åfl~°∞? 96. L^ŒÜ∂« xfl "≥eH˜f¿ãk
PÜ«∞<Õ. PÜ«∞<Õ ~å„ux „Ñ¨âßO`« ã¨=∞Ü«∞OQÍ KÕâß_»∞. ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞
ÖˇHõ¯ „Ñ¨HÍ~°O LOKå_»∞. W^ŒO`å P Jáê~°â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, J#O`«
*Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞ x~å÷iOz# =º=ã¨÷. 97. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ #Hõ∆„`åÅ#∞
U~°Ê~°Kå_»∞ – "å\˜^•fi~å g∞~°∞ Éèí∂ã¨=Ú„^•Å pHõ@¡Ö’ =∂~°æO
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°x. `≥Å∞ã¨∞HÀQÀi# [#∞Å H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞
D q^èŒOQÍ qÑ¨ÙbHõiOKå=Ú.
98. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜ #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. `«~°∞"å`«
„Ñü XHõ¯iH© Py LO_Õ ã¨÷ÅO XHõ@∞Ok. JÑ¨ÊyOK«|_Õ ã¨÷ÅO ‰õÄ_®
XHõ@∞Ok. J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ [#∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
q_»=∞~°z K≥áêÊ=Ú. 99. PÜ«∞<Õ PHÍâ◊O #∞O_ç =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå_»∞.
=∞i ^•x ^•fi~å "Õ∞"Õ∞ Jxfl ~°HÍÅ "≥ÚHõ¯Å#∞ "≥ÚÅÔHuÎOKå=Ú. "å\˜
#∞O_ç Ñ¨K«Ûx âßM’Ñ¨âßYÅ#∞ "≥eH˜ fâß=Ú. `«^•fi~å "Õ∞=Ú XHõ^•xÃÑ·
XHõ\ ˜ ^Œ@ìOQÍ ¿Ñ~°∞‰õΩx L#fl PÇ¨~° ^è•<åºÅ#∞ ÑÖ_çOKå=Ú. Y~°∂˚~°
K≥@¡ #∞O_ç, "å\˜ áêmÅ #∞O_ç „HÕkH˜ „"ÕÖÏ_Õ ÑÖ_»¡ ÔQÅÅ∞, „^•Hõ∆
`À@Å∞, Pe"£, ^•x=∞‡ `À@Å∞ L`«Ê#flO KÕâß=Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl
Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈe LO\Ï~Ú. H˘xfl "Õˆ~fi~°∞QÍ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. P K≥@¡‰õΩ
HÍã≤# HÍÜ«∞Å∞ ÃÑ^ŒÌq J=Ù`«∞#flÑ¨C_»∞, ÑÖ_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ „â◊^ŒúQÍ
QÆ=∞xOK«O_ç. qâßfiã¨ =∂^èŒ∞~åºxfl P™êfikOK«^ŒÅz# "åiH˜ WO^Œ∞Ö’
Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
100. "å~°∞ l<åfl`«∞Å#∞ ^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ Y~å~°∞
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. "åã¨"Î åxH˜ "åix ã¨$+≤Oì z#k ‰õÄ_® ^Õ=Ù_Õ. "å~°∞ *Ï˝#O`À
xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®<Õ PÜ«∞#‰õΩ H˘_»∞‰õΩbfl, ‰õÄ`«∞à◊§h HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
6. JÖò J<£ P"£∞ 149
gà◊√¡ K≥¿ÑÊ HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∂Å #∞O_ç PÜ«∞# Ñ¨q„`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞.

101. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ Pq+¨¯iOz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. PÜ«∞#HõO@∂ XHõ
ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜ ÖË#Ñ¨C_»∞ PÜ«∞#‰õΩ H˘_»∞‰õΩ ZÖÏ LO\Ï_»∞? „Ñü ^•xh
PÜ«∞<Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞# „Ñü XHõ¯^•xx QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ
`≥eã≤#"å_»∞. 102. DÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞<Õ JxflO\˜h ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. Hõ#∞Hõ PÜ«∞<Õfl
P~åkèOK«O_ç. =∞~åÜ«∞<Õ JxflO\˜ HÍ~°º™ê^è‰Œ Ωõ _»∞. 103. K«∂Ñ¨ÙÅ∞ PÜ«∞xfl
JO^Œ∞HÀÖË=Ù. HÍx PÜ«∞# K«∂Ñ¨ÙÅ#∞ JO^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞. PÜ«∞# Hõ_»∞
ã¨∂Hõ∆ ‡„QÍÇ≤Ï. ã¨=∞ãÎ̈ ã¨=∂Kå~°O L#fl"å_»∞. 104. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`åºxfl ^Œi≈OKÕ x^Œ~°≈<åÅ∞ =KÕÛâß~Ú. Hõ#∞Hõ
"å\˜x `«# Hõà`¡◊ À gHÕ∆ z#"å_»∞ `«# ã¨fiÜ«∂xˆH ÖÏÉèOí KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
QÆ∞_ç¤QÍ =º=Ç¨ÏiOz#"å_»∞ `«# ã¨fiÜ«∂xˆH #+¨ìO HõeyOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.
<Õ#∞ g∞ÃÑ· Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩ}˜‚ HÍ#∞.
105. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Ñ¨Å∞ q^è•Å∞QÍ
q=iã¨∂Î LO\Ï=Ú – h=Ù ZHõ¯_À K«kq =KåÛ=x "å~°∞ J<åÅx.
WOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÀi# "åiH˜ q+¨Ü«∂xfl ã¨Ê+¨ìÑ¨~°KåÅx. 106. h=Ù
=∂„`«O h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# hÃÑ· J=`«iOz# k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)x
J#∞ãïã¨∂Î LO_»∞. PÜ«∞# `«ÑÊ¨ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_∞» . |Ç¨ï^≥"· Àáêã¨‰Ωõ Å#∞
Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩ. 107. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åix +≤~¯ü ‰õΩ X_çQ@Æ ‰ì Ωõ O_®
KÕ¿ã"å_Õ. "Õ∞=Ú x#∞fl "åiÃÑ· HÍ=e"åxQÍ xÜ«∞q∞OK«ÖË^Œ∞. #∞=Ùfi
"åi x~åfiHÍxH˜ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ù ‰õÄ_® HÍ=Ù. 108. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx "å~°∞
Z=Ô~=i#~Ú`Õ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~À, "åix g∞~°∞ ^Œ∂+≤OK«HõO_ç.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ =∞iO`«QÍ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞iáÈ~Ú, J*Ï˝#O =¸ÅOQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ^Œ∂+≤OK«=K«∞Û. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Jxfl ã¨=Ú^•Ü«∂Å "åi
^Œ$+≤ìÖ’ "åi Ñ¨#∞Å#∞ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ KÕâß=Ú. `«~°∞"å`« "å~°O`å `«=∞
„Ñ¨É∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ #ˆH =∞~°Å=Åã≤ LOk. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl^ŒO`å PÜ«∞#
"åiH˜ `≥Å∞Ñ¨Ù`å_»∞.
109. gà◊√¡ ^Õ=ÙxÃÑ· QÆ\ ˜ìQÍ „Ñ¨=∂}O KÕã≤, `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ U^Œ~Ú<å
ã¨∂K«#=¿ãÎ, ^•xx `«Ñ¨Ê‰õΩO_® qâ◊fiã≤™êÎ=∞x JO\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C :
'ã¨∂K«#Öˇ·`Õ ^Õ=Ùx =^ŒÌ<Õ L<åfl~Ú.— hˆHO`≥Å∞ã¨∞? XHõ"Õà◊ ã¨∂K«#Å∞
=zÛ<å "å~°∞ qâ◊fiã≤OKÕ ~°HõO HÍ^Œ∞. 110. `˘e™êi U q^èŒOQÍ#~Ú`Õ
g~°∞ "å\˜x qâ◊fiã≤OK«ÖË^À J^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞,
"åi K«∂Ñ¨ÙÅ#∞ =∞o¡™êÎ=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú "åix "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’
`«KåÛ_»∞`«∂ LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ_»`å=Ú. (8) 111. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú
"åiÃÑ· ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ kOÑ≤<å, =∞$`«∞Å∞ "åi`À =∂\Ï¡_ç<å, Ö’HõOÖ’x
ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "åi =ÚO^Œ∞ „áÈQÆ∞KÕã≤ÃÑ\˜ì<å JÑ¨Ê\˜H© "å~°∞
qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ^Œ∞ – ^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ `«Ñ¨Ê! J~Ú`Õ "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞
=¸~°öOQÍ =∂\Ï¡_»`å~°∞.
112. W^Õ q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú ^Œ∞+¨ì =∞#∞+¨µÅ#∞, ^Œ∞+¨ì Ã+·`å#∞Å#∞
„Ñü „Ñ¨=HõÎ‰õÄ â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ KÕâß=Ú. "å~°∞ XO_˘Hõix "≥∂ã¨Ñ¨ÙKÕÛ
L^ÕâÌ O◊ `À ~°=∞º=∞~Ú# =∂@Å`À „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. h „Ñ¨É∞íè "Õ
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "å~°ÖÏ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. "åix "åi HÍÅÊxHõ
q+¨Ü«∂ÅÖ’ Ñ¨_ç LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ@∞ì. 113. Ñ¨~°Ö’HÍxfl qâ◊fiã≤OK«x
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ^•x "≥·Ñ¨Ù#ˆH "≥ÚQÍæÅx, ^•xÃÑ·<Õ "å~°∞ "≥∂AÑ¨_®Åx,
`å=Ú ãÖáêkOK«∞‰õΩO@∞#fl K≥_»∞Å#∞ ãÖáêkOK«∞HÀ"åÅx D q^èŒOQÍ
"åix =keÃÑ@ì_»O [iyOk.
114. Uq∞\˜, <Õ#∞ ^≥·"åxfl HÍ^Œx =∞~À <åºÜ«∂kèHÍix "≥`«∞HÀ¯
"åÖÏ? Ü«∞^•~å÷xH˜ PÜ«∞# XHõ ã¨q=~°=∞~Ú# „QÆO^ä•xfl g∞ =^ŒÌ‰õΩ
J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. Z=iHõ~Ú`Õ "Õ∞=Ú Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO "˘ãÿ L<åfl"≥∂
"åiH˜ `≥Å∞ã¨∞ – D „QÆO^äŒO h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`«º ã¨"Õ∞`«OQÍ
J=`«iOzO^Œx. Hõ#∞Hõ h=Ù â◊OHÕKÕ"åiÖ’ KÕ~°‰õΩ. 115. x[O
^Œ$ëêì ºQÍh, <åºÜ«∞O s`åºQÍx h „Ñ¨Éèí∞=Ù "å‰õΩ¯ ÑïÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#k. PÜ«∞#
"å‰õΩ¯#∞ =∂~°ÛQÆÅ "å_≥=_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO
6. JÖò J<£ P"£∞ 151
`≥eã≤#"å_»∞. 116. (F „Ñ¨=HÍÎ!) „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ x=ã≤OKÕ [#∞ÅÖ’ J<Õ‰Ωõ Å∞

K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ #∞=Ùfi J#∞ãïOz#@¡~Ú`Õ, "å~°∞ x#∞fl ^≥·==∂~°æO #∞O_ç
`«ÑÊ≤ ™êÎ~∞° . "å~°∞ Hˆ =ÅO J#∞=∂<åÅ#∞ J#∞ãï™êÎ~∞° . JOK«<åÅ [QÆuÖ’
qÇ¨Ïiã¨∂Î LO\Ï~°∞. 117. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `«# =∂~°æO #∞O_ç
`«Ñ≤ÊáÈÜÕ∞ "åi QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞. ã¨<å‡~°æO á⁄Ok#"åÔ~=~À ‰õÄ_®
PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
118. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·= =K«<åÅ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ
¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«|_ç# Ñ¨â◊√=Ù =∂O™êxfl u#O_ç. 119. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞
LK«ÛiOK«|_ç# Ñ¨â◊√=Ù =∂O™êxfl g∞~°∞ u#HõáÈ=\ÏxH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞\˜?
"åã¨Î"åxH˜ ^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ x¿+kèOz# =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜ q=~åÅ∞
Wk=~°ˆH g∞‰õΩ `≥eÑ≤ L<åfl_»∞ – QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ñïã≤÷uÖ’ g∞~°∞ "å\˜x
u#=Åã≤=¿ãÎ `«Ñ¨Ê. Ü«∞^•~°÷"Õ∞q∞@O>Ë KåÖÏ=∞Ok *Ï˝#O`À xq∞`«ÎO
ÖË‰Ωõ O_®<Õ, Hˆ =ÅO `«=∞ PHÍOHõÅ∆ P^è•~°OQÍ ÃÑ_»„`À= Ñ¨\ ãì˜ ∂¨ Î LO\Ï~°∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶¨∞#‰õΩ áêÅÊ_Õ "åi QÆ∞iOz h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. 120. g∞~°∞ áêÑÖ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏÇ¨ºxfl, ^•x Ö’Ñë ^•xx ‰õÄ_®
q_»<å_»O_ç. áêáêxfl ã¨=Úáêi˚ã¨∞Î#fl"åiH˜, j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
^•x „ÑüÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk. 121. JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOK«|_»x Ñ¨â◊√=Ù
=∂O™êxfl u#HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk áêÑÖ. g∞`À q`«O_»"å^Œ#‰õΩ
kQÆ=∞x Ã+·`å#∞Å∞ `«=∞ J#∞OQÆ∞ J#∞K«~°∞Å‰õΩ #∂iáÈã¨∞ÎO\Ï~°∞.
g∞~°∞QÍx "åix J#∞ãïOKå~°O>Ë g∞~°∞ ‰õÄ_® |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÖ’¡x
"å~°=Ù`å~°∞.
122. =∞$`«∞_»∞QÍ L#fl XHõ =ºH˜ÎH˜ "Õ∞=Ú r=# ^•#O KÕã≤,
J`«xH˘Hõ *’ºux „Ñ¨™êkOKå=Ú. ^•x "≥Å∞QÆ∞Ö’ J`«#∞ „Ñ¨[Å =∞^èŒº
™êyáÈ`«∞<åfl_»∞. WÖÏO\˜ =ºH˜Î, pHõ@¡Ö’ Ñ¨_ç "å\˜ #∞O_ç Z#fl\˜H©
|Ü«∞@Ñ¨_»ÖËx "åx`À ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®? W^Õq^èŒOQÍ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å
^Œ$+≤ìÖ’ "åi Hõ~°‡Å∞ ~°=∞º=∞~Ú#qQÍ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. 123. WOHÍ
W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú „Ñü Ñ¨@ì}OÖ’#∂ áêáê`«∞‡Å ã¨~åÌ~°∞Å#∞ LOKå=Ú.
JHõ¯_» "å~°∞ Ñ¨<åflQÍÅ∞ Ñ¨#fl\ÏxH˜. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ Ñ¨<Õfl Ñ¨<åflQÍÅ∞
"åiˆH =ºuˆ~HõOQÍ Ñï}q∞™êÎ~Ú. HÍx "åiH˜ P ^è•º¿ã ÖË^Œ∞.
124. "åi =^ŒÌ‰õΩ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# =zÛ#Ñ¨C_»∞, '^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ
W=fi|_ç#^Õ =∂‰õÄ W=fi|_»#O`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú #=∞‡É’=Ú— Jx
JO\Ï~°∞. `«# ãÖ^Õâßxfl Z=iH˜ „Ñ¨^•#O KÕÜ«∂Ö’ ^Õ=ÙxˆH ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. JÑ¨~å^èŒ∞Å~Ú# "åiH˜ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ Ñ¨~åÉèí=O `«Ñ¨Ê^Œ∞, Hõiî#
Ü«∂`«# ‰õÄ_®. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ‰õΩ áêÅÊ_Õ"å~°∞.
125. ^Õ=Ù_»∞ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨^ŒÅz# "åx PO`«~åºxfl W™ê¡O
H˘~°‰õΩ qáêÊ~°*Ë™êÎ_»∞. JÑ¨=∂~åæ# =^Œe"ÕÜ«∞^ŒÅz# "åx PO`«~åºxfl
‰õΩOzOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. (W™ê¡O „Ñ¨™êÎ=# ~åQÍ<Õ) J`«xH˜ PHÍâßxH˜
ZH˜¯áÈ`«∞#flO`« Hõ+Oì¨ QÍ `Àã¨∞OÎ k. D q^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ qâ◊fiã≤OK«x "åiÃÑ·
=∂e<åºxfl "Õ™êÎ_»∞. 126. Wn h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂~°æO – u#flxk.
ÑïjeOKÕ"åi H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ „Ñ¨ã¨∞Êù@O KÕâß=Ú.
127. "åi HÀãÖ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ „Ñ¨âßO`« xÅÜ«∞O LOk. "åi
ã¨^•K«~°} =¸ÅOQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ LO\Ï_»∞.
128. ^Õ=Ù_»∞ "å~°O^Œih ã¨g∞HõiOz#<å_»∞, 'F l<åfl`«∞
=sæÜ«ÚÖÏ~å! g∞~°∞ =∞#∞+¨µÖ’¡x KåÖÏ=∞Okx f¿ãã¨∞‰õΩ<åfl~°∞— Jx
JO\Ï_»∞. JÑ¨C_»∞ "åi ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Öˇ·# =∞#∞+¨µÅ∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'F
=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂Ö’x „Ñü XHõ¯~°∞ WOH˘Hõix ÉÏQÍ "å_»∞‰õΩ<åfl~°∞. Hõ_»‰õΩ
h=Ù =∂ H˘~°‰õΩ x~å÷iOz# Ñ¶¨∞_çÜ«∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl=Ú.— ^Õ=Ù_»O\Ï_»∞ :
'WHõ JˆQfl g∞ x"åãÖ. g∞~°∞ ZÅ¡HÍÅO WO^Œ∞Ö’<Õ LO\Ï~°∞.— ^Õ=Ù_»∞
=∞ˆ~^Œ~Ú<å `«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
q"ÕK«<åÑ¨~°∞_»∞, *Ï˝#=O`«∞_»∞. 129. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å#∞
– "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz# ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ – XO_˘HõiH˜
ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å∞QÍ KÕ™êÎ=Ú. 130. F l#∞flÅ∞, =∂#=ÙÅ =sæÜ«ÚÖÏ~å!
6. JÖò J<£ P"£∞ 153
K≥Ñ¨ÊO_ç, g∞‰õΩ <å =K«<åÅ#∞ qxÑ≤OKÕ, D ~ÀA QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì

„=Ñ¨HõÎÅ∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ ~åÖË^•?— "å~°∞ ã¨=∂^è•#
q∞™êÎ~°∞, '=∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ "Õ∞"Õ∞ ™ê‰õ∆ΩÅ=Ú.— „áêÑÖzHõ rq`«O "åix
=∞ÉèíºÃÑ\˜ìOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú u~°ã¨¯iOKå=∞O@∂ "å~°∞ `«=∞‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ `å"Õ∞ ™êHõ∆ ºO Ñ¨Å∞‰õΩ`å~°∞. 131. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë† |ã‘ÅÎ Ö’
x=ã≤OKÕ [#∞Å∞ ã¨`º« O QÆ∞iOz `≥eÜ«∞x ã≤u÷ Ö’ LO_»QÍ – "åi ^Œ∞~°fi~°#Î
HÍ~°}OQÍ – "åix `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«@O h „Ñ¨Éèí∞=Ù q^è•#O HÍ^Œ∞.
132. „Ñü =ºH˜Î „âı}˜ J`«x PK«~°}#∞|\˜ì LO@∞Ok. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
[#∞Å PK«~} ° Å Ñ¨@¡ J*Ï„QÆ`QÎ« Í ÖË_∞» . 133. h „Ñ¨É∞íè =Ù x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~∞° _»∞.
Hõ~∞° }ÕKÕ"å_»∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë – "Õ~˘Hõ `«~O° #∞O_ç q∞=∞‡efl
„Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëã≤#>Ë¡ – g∞ JO^Œih `˘ÅyOz g∞ `«^Œ#O`«~°O `å#∞ HÀi#
"åix g∞ ™ê÷#OÖ’ `ÕQÆÅ_»∞. 134. g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk
=zÛ f~°∞`«∞Ok. g∞~°∞ ^Õ=Ù}˜‚ Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∞ÖË~°∞. 135. "åi`À J#∞ :
'<å *Ïu"å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ ™ê÷<å# PK«iã¨∂Î LO_»O_ç. <Õ#∂ PK«iã¨∂Î
L<åfl#∞. Ñï}Ï=∞O ^Œ$ëêì º Z=i PK«~°} "Õ∞Öˇ·#^À j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ g∞~°∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞ Z#fl\˜H© ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞ HÍ~°∞.—
136. ^Õ=Ù_»∞ ÑÖ_çOz# ÑÖ@ á⁄ÖÏÅÖ’ #∞O_ç, Ñ¨â◊√=ÙÅÖ’
#∞O_ç g~°∞ H˘O`« ^Õ=Ùx "å\ÏQÍ x~å÷iOKå~°∞. 'Wk ^Õ=Ùx "å\Ï.
W^Õ"≥∂ =∂ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅk— Jx nè=∂QÍ K≥|∞`å~°∞. `«~°∞"å`« "åi
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ ¿Ñ~° L#fl "å\Ï ZÖÏQÆ∂ ^≥·"åxH˜ KÕ~°^Œ∞. HÍx ^Õ=ÙxH˜
ˆH\Ï~ÚOK«|_ç# ÉèÏQÆO =∂„`«O "åi ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ (^Õ=`«Å) Ñ¨^Œ∞ÌÖ’
KÕiáÈ`«∞Ok. "åi D f~°∞Ê ZO`« K≥_k¤» !? 137. D q^èOŒ QÍ ZO`À=∞Ok
|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ ^Œ$+≤ìÖ’ "åi ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞, "åi ãÖ`å# Ç¨Ï`«º#∞
PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ#kQÍ KÕã≤ÃÑ\Ïì~°∞ – `«^•fi~å "åix q<åâßxH˜ QÆ∞iK≥Ü«∞º
\ÏxH˜, "åi =∞`«^èŒ~å‡xfl "åiH˜ ãÖ^ÕÇ¨ã¨Ê^ŒO KÕÜ«∞\ÏxH˜. ^Õ=Ù_»∞
HÀ~°∞‰õΩO>Ë "å~°∞ P q^èŒOQÍ KÕã≤ LO_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ "åix "åi
JÉèí∂`« HõÅÊ#ÅÖ’<Õ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂ LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ@∞ì.
138. 'D Ñ¨â◊√=ÙÅ∞, D =º=™êÜ≥∂`«Ê`«∞ÎÅ∞ x+≤^ŒúO. "Õ∞=Ú
HÀi#"å~°∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ "å\˜x u#ÖË~°∞— Jx ‰õÄ_® JO@∞<åfl~°∞.
W=hfl `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl f~å‡<åÖË. Ñ¶¨ÖÏ<å Ñ¨â◊√=ÙÅÃÑ·
™êfisKÕÜ∞« @O x+≤ÔúŒ J#|_çOk. =∞iH˘xfl Ñ¨â√◊ =ÙÅÃÑ· "å~°∞ ^≥=· <å=∂xfl
ã¨‡iOK«~°∞. W=hfl "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· HõeÊOz# Jã¨`åºÖË. "åi D Jã¨`«º
HõÅÊ#‰õΩ QÍ#∞ ^Õ=Ù_»∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ `«y# „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ_»∞. 139. WOHÍ
WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : 'Ñ¶¨ÖÏ<å Ñ¨â◊√=ÙÅ Hõ_»∞Ñ¨ÙÅÖ’ („|uH˜) L#flk =∂
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅˆH „Ñ¨`ºÕ HõO. Jk =∂ „ã‘ÅÎ ‰õΩ x+≤ÔúŒ . XHõ"àÕ ◊ Jk K«xáÈ~Ú#^≥`· Õ
JO^Œ∞Ö’ JO^Œ~∂° ÉèÏQÆã∞¨ Ö÷ .Ë "åi D „¿ÑÖÏÑ¨#‰õΩQÍ#∞ ^Õ=Ù_»∞ j„Ñ¶∞¨ OQÍ<Õ
tHõ∆ qkè™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ q"ÕHõãÖÑ¨#∞fl_»∞, *Ï˝# ^èŒ#∞_»∞.
140. `«=∞ ãÖ`å<åxfl =¸~°ö`«fiO =Å¡#∂, J*Ï˝#O =Å¡#∂ Ç¨Ï`«ºKÕã≤#
"å~°∞ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# #+¨ìOÖ’ Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ ^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºÅ#∞
JO@QÆ_»∞`«∂, PÜ«∞# "åiH˜ „Ñ¨™êkOz# r=<Àáêkèx x¿+kèOK«∞
‰õΩ<åfl~°∞. =Ú=∂‡\˜H© "å~°∞ =∂~°Oæ `«áêÊ~°∞. WHõ "å~°∞ ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^Œ~∞° .
141. PÜ«∞<Õ ~°Hõ~°HÍÅ `À@Å#∞ L`«Ê#flO KÕâß_»∞. "å\˜Ö’
H˘xfl `«_çHõÅÃÑ· ZH˜¯OK«|_»`å~Ú, =∞iH˘xfl ZH˜¯OK«|_»=Ù. WOHÍ Y~°∂˚~°
=$H∆ÍÅ#∞, ÑÖ@ á⁄ÖÏÅ#∞ ã¨$lOKå_»∞. "å\˜ ^•fi~å ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º PÇ¨~°
Ñ¨^•~å÷Å∞ qaè#flO. WOHÍ Pe"£, ^•x=∞‡ =$H∆ÍÅ∞ – "å\˜Ö’ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
áÈe#g LO\Ï~Ú, qaè#fl"≥∞#ÿ g LO\Ï~Ú. D L`åÊ^Œ#Å∞ ÑÖ_ç#Ñ¨C_»∞
"å\˜x u#O_ç. ÑÖ@HÀã≤# <å_»∞ ^Õ=Ùx Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ J=â◊ºOQÍ K≥eO¡ K«O_ç.
^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞ÛKÕÜ«∞HõO_ç. ^Œ∞ÉÏ~åQÍ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"åix ^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞.
142. PÜ«∞# Ñ¨â◊√=ÙÅÖ’ |~°∞=Ù#∞ "≥∂¿ã"å\˜h ã¨$+≤ìOKå_»∞, <ÕÅ‰õΩ
J`«∞‰õΩ¯x LO_Õ"å\˜h ã¨$+≤ìOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# r=<À
áêkèÖ’ #∞O_ç u#O_ç. Ã+`· å<£ J_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«HÎ Oõ _ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å_»∞ g∞‰õΩ |^Œú q~Àkè.
143. ^Õ=Ù_»∞ Zxq∞k [`«Å#∞ Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞ – Q˘éˇ]ÅÖ’ Ô~O_»∞
6. JÖò J<£ P"£∞ 155
~°HÍÅ∞, "Õ∞HõÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞. "åix J_»∞QÆ∞ : ^Õ=Ù_»∞ x¿+kèOz#k

~Ô O_»∞ =∞QÆ"å\˜<å? ~Ô O_»∞ P_»"å\˜<å? ÖËHõ P Q˘éˇÅ] , "Õ∞HõÅ Hõ_∞» Ñ¨ÙÅÖ’
L#fl"å\˜<å? g∞~°∞ K≥|∞`«∞#flk x["Õ∞ J~Ú`Õ <å‰õΩ „áê=∂}˜Hõ
P^è•~åÅ`À ã¨Ç¨ `≥Å∞ÑÖ_ç. 144. JÖÏˆQ XO>ˇÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞,
P=ÙÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞<åfl~Ú. "åix J_»∞QÆ∞ : ^Õ=Ù_»∞ x¿+kèOz#k
Ô~O_»∞ =∞QÆ"å\˜<å? Ô~O_»∞ P_»"å\˜<å? ÖËHõ P P_» XO>ˇÅ, P=ÙÅ
Hõ_»∞Ñ¨ÙÅÖ’ L#fl Ñ≤Å¡Å<å? Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ nx QÆ∞iOz
P^ÕtOz#Ñ¨Ù_»∞ g∞~°∞QÍx JHõ¯_» L<åfl~å? *Ï˝#O`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®<Õ
[#∞Å#∞ ÃÑ_»^•i Ñ¨\ ˜ìOKÕ L^ÕÌâ◊O`À ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ JO@QÆ>Ëì
"åxHõO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» Z=_»∞O\Ï_»∞? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å‰õΩ
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞. 145. "åi`À J#∞ : '<å‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞|_ç#
k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)Ö’, u<Õ"åi HÀãÖ x+≤^Œú=∞~Ú#^Õn HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞
– Wq `«Ñ¨Ê. Jk =∞$`« [O`«∞=Ù (=Ú~åÌ~ü) ÖË^• „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«∞|_ç#
~°HõÎO ÖË^• ÑÖk =∂OãÖ – Jk Ñ¨~°=∞ Jâ◊√^Œú=∞~Ú#k QÆ#Hõ – ÖË^•
J^è~Œ ‡° =∞~Ú# HÍ~°}OQÍ ^≥"· `Õ ~« ∞° Å ¿Ñ~°∞ LK«ÛiOz HÀÜ«∞|_ç# [O`«∞=Ù.
XHõ"àÕ ◊ U =ºH˜Î J~Ú<å PHõe ÉÏ^è‰Œ Ωõ `«@∞ìHÀÖËH,õ "≥∂`å^Œ∞‰õΩ q∞OK«‰Ωõ O_®,
áêáêxH˜ áêÅÊ_Õ L^ÕâÌ O◊ ÖË‰Ωõ O_® (H˘kÌQÍ uO>Ë) h „Ñ¨É∞íè =Ù Hõ=∆ ∂jÅ∞_»∞,
Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞.
146. Ü«¸^Œ∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú QÀà◊√§ QÆÅ [O`«∞=ÙÅxflO\˜h
x¿+kèOKå=Ú. P=Ù „H˘=Ùfi#∂, "Õ∞Hõ „H˘=Ùfi#∞ ‰õÄ_® x¿+kèOKå=Ú.
J~Ú`Õ "å\˜ gÑ¨ÙÅ‰õΩ, „¿ÑQÆ∞Å‰õΩ, Z=ÚHõÅ‰õΩ JO@∞H˘x L#fl ^•xx
=∂„`«O q∞#Ç¨~ÚOKå=Ú. "åi ^Œ∞+¨ì áÈHõ_» HÍ~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åiH˜
D tHõ∆ qkèOKå=Ú. "Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk =Ú=∂‡\˜H© x[O. 147. XHõ"Õà◊
WÑ¨Ê\˜H© "å~°∞ x#∞fl Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõi¿ãÎ, "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞ : 'g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ# HÍ~°∞}ºO HõÅ"å_»∞. PÜ«∞# tHõ∆ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å
#∞O_ç `˘ÅQÆ@O JãÖÉèí=O.
148. |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨#‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì# "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '^Õ=Ù_Õ
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩx LO>Ë "Õ∞=ÚQÍh, =∂ `«O„_ô`å`«Å∞QÍx +≤~ü¯ KÕã≤
LO_Õ"å~°O HÍ=Ú. U =ã¨∞Î=Ù#∂ x+≤^ŒúO (Ç¨Ï~å"£∞)QÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°O
HÍ=Ú.— giH˜ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# "å~°∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ kèHÍ¯~° "≥·Yix
J=ÅOaOKå~°∞. z=iH˜ "å~°∞ =∂ Ü«∂`«##∞ K«qK«∂âß~°∞. "åix
J_»∞QÆ∞ : 'g∞ =^ŒÌ U^Œ~Ú<å *Ï˝<å^è•~°O LO^•? LO>Ë ã¨=∞iÊOK«O_ç.
g∞~°∞ ˆH=ÅO J#∞=∂<åxfl J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. JOK«<åÅÃÑ· á⁄^Œ∞ÌÑ¨ÙK«∞Û
`«∞<åfl~°∞. 149. WÖÏ J#∞ : `«∞k "å^Œ# JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞# QÆ#Hõ
HÀi`Õ g∞ JO^ŒiH© ã¨<å‡~°æO „Ñ¨™êkOKÕ"å_Õ. 150. "åi`À J#∞: '^Õ=Ù_»∞
D =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ x¿+kèOKå_»x ™êHõ∆ ºO ÑëˆH g∞ ™ê‰õ∆ΩÅ#∞ fã¨∞‰õΩ ~°O_ç.—
XHõ"Õà◊ "å~°∞ Jã¨`«º ™êHõ∆ ºO ÑëH˜`Õ, h=Ù =∞@∞‰õΩ "åi`À áê>Ë
™êHõ∆ ºq∞=fi‰õΩ. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ J|^Œú=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åi,
Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡x"åi, W`«~°∞Å#∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨=∂#∞Å∞QÍ
xÅÉˇ\ ˜ì#"åi HÍOHõ∆Å#∞ J#∞ãïOK«‰õΩ.
151. "åiH˜ K≥ÑC¨ : '~°O_ç ..... g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù g∞‰õΩ x¿+kèOz#"Õ"À
<Õ#∞ g∞‰õΩ qxÑ≤™êÎ#∞ – ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih HõeÊOK«HõO_ç.
`«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å L`«Î=∞ suÖ’ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. g∞ ãÖ`å<åxfl
^•i„^Œº ÉèíÜ«∞O`À Ç¨Ï`«ºKÕÜ«∞HõO_ç. "Õ∞=Ú g∞‰õÄ Láêkèx Wã¨∞Î<åfl=Ú,
"åiH© W™êÎ=Ú. ã≤QÆ∞æ=∂e# Ñ¨#∞Å ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® áÈHõO_ç – Jq
|Ç≤Ï~°`æ "« ∞≥ #ÿ "≥<· å, QÀÑ¨º"≥∞#ÿ "≥<· å. ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ `«ÑÊ¨ ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ kQÍ
(x+≤^Œú"≥∞ÿ#kQÍ) KÕã≤# U „áê}˜h Ç¨Ï`«=∂~°ÛHõO_ç – g∞~°∞ |∞kúQÍ
=∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ QÆ\ ˜ìQÍ P^Õtã¨∞Î<åfl_»∞.
152. ã¨=∞O[ã¨=∞~Ú# suÖ’ `«Ñ¨Ê, `«O„_çÖËx a_»¤Å Pã≤Î *’eH˜
áÈHõO_ç. J^≥·<å (J<å^äŒÅ∞) Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<Õ=~°ˆH. H˘Å`«Å∞,
`«∂xHõÅÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ <åºÜ«∂xfl áê\ÕK«O_ç. "Õ∞=Ú U =ºH˜ÎÃÑ·# ‰õÄ_®
â◊H˜ÎH˜ q∞Oz# ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨=Ú. U^Œ~Ú<å K≥Ñ¨Ê=Åã≤ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞
6. JÖò J<£ P"£∞ 157
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ K≥Ñ¨ÊO_ç – =º=Ç¨~°O g∞ ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=Ù^Œ~Ú<å

ã¨ˆ~. ^Õ=Ùx`À KÕã≤# ÉÏã¨#∞ <≥~°"Õ~°ÛO_ç. g∞~°∞ q[˝`«`À =º=Ç¨Ïi™êÎ~°x
^Õ=Ù_»∞ g∞H©q^èŒOQÍ xˆ~Ìtã¨∞Î<åfl_»∞. 153. WOHÍ (PÜ«∞# xˆ~Ìâ◊# Wk)
'W^Õ <å ~°∞A=∂~°æO. HÍ|\˜ì g∞~°∞ nx<Õ J#∞ãïOK«O_ç. (J_»¤)^•~°∞Ö’¡
áÈHõO_ç. Jq q∞=∞‡efl PÜ«∞# =∂~°æO #∞O_ç "Õ~°∞ KÕ™êÎ~Ú. g∞~°∞
*Ï„QÆ`«ÎQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x PÜ«∞# g∞‰õΩ KÕã≤# `åH©^Œ∞ Wk.—
154. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^ä•xfl WKåÛ=Ú – ã¨^•K«~°}
KÕ¿ã"åiÃÑ· =∂ J#∞„QÆÇ¨xfl Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞\ÏxH˜, WOHÍ „Ñü q+¨Ü«∞O
ã¨q=~°OQÍ LO_Õk, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO, HÍ~°∞}ºO – `«^•fi~å "å~°∞ `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O Ñ¨@¡ ^Œ$_è» qâßfiãÖ Hõey LO\Ï~°x.
155. WOHÍ W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú D „QÆO^ä•hfl (Y∞~üP<£#∞)
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú – â◊√Éèí„Ñ¨^Œ=∞~Ú# „QÆO^äŒO. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ nxx
J#∞ãïOK«O_ç. ^≥"· åxH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_O» _ç – `«^•fi~å g∞~°∞ Hõ~∞° }ÕK«|_»=K«∞Û.
156. '„QÆO^äŒ"≥∞ÿ`Õ =∂‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO Ô~O_»∞ =~åæÅ (Ü«¸^Œ∞Å∞, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞)‰õΩ
W=fi|_çOk. "å~°∞ UO K«k"Õ"å~À, UO K«kqOKÕ"å~À =∂ˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞—
Jx g∞~°∞ J#‰õΩO_® LO_Õ@O^Œ∞ˆH D U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk. 157.
ÖË^• '=∂ÃÑ·<Õ QÆ#Hõ „QÆO^äŒO J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç LO>Ë "Õ∞=Ú "åiHõ<åfl
ÉÏQÍ ã¨<å‡~åæ# #_çz LO_Õ"å~°=Ú— Jx JO\Ïˆ~"≥∂#x (WÖÏ KÕâß=Ú).
WkQÀ, g∞ =^Œ‰Ì Ωõ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç „Ñ¨HÍâ◊=∂#=∞~Ú# x^Œ~≈° #O,
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO, HÍ~°∞}ºO =KÕÛã≤Ok. WHõ nx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ^≥·=
ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ "åxHõO>Ë, "å\˜ #∞O_ç =ÚYO
„uÑ¨C‰õΩ<Õ "åx HõO>Ë ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞? =∂ ã¨∂K«#Å Ñ¨@¡ q=ÚY`«
K«∂¿Ñ"åiH˜ "åi D "≥=· ÚYº ^èÀ~°}˜ HÍ~°}OQÍ ^Œ∞~°ƒ~ù =° ∞~Ú# Ü«∂`«#‰õΩ
QÆ∞iKÕ™êÎ=Ú. 158. WO`«H© "å~°∞ ^Õx HÀãÖ xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞? `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ
^≥·=^Œ∂`«Å∞ ~å"åÅ<À ÖË^• h „Ñ¨Éèí∞"Õ „Ñ¨`«ºHõ∆=∞"åfiÅ<À ÖË^• h „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨∂K«#ÅÖ’ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# „Ñ¨ã¨∞Êù@O HÍ"åÅ<À "å~°∞ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∞Î<åfl~å? h „Ñ¨Éèí∞=Ù K«∂¿Ñ ã¨∂K«#ÅÖ’x U^Œ~Ú<å ã¨∂K«#
„Ñ¨ã¨∞Êù@=∞~Ú# <å_»∞, JO`«‰õΩ =ÚO^Õ qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® LO_ç# U =ºH˜Î
qâßfiãÖ ÖË^• qâ◊fiã≤Oz ‰õÄ_® U ã¨`å¯~°º=¸ KÕÜ«∞x"åx qâßfiãÖ
J`«xÔHÖÏO\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞. WÖÏ J#∞ : 'g∞~°∂ Z^Œ∞~°∞
K«∂_»O_ç. "Õ∞=¸ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú.—
159. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ `«=∞ ^è~Œ ‡° OÖ’ peHõÅ∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ,
"Õˆ~fi~°∞ =Ú~îåÅ∞QÍ q_çáÈÜ«∂~À "åi`À hÔHÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞.
"åà◊§ =º=Ç¨~°O ^≥·"ånè#O. "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•xx QÆ∞iOz PÜ«∞<Õ
"åiH˜ `≥Å∞Ñ¨Ù`å_»∞. 160. ã¨`å¯~°ºO KÕã≤ =zÛ# "åxH˜ Ñ¨kÔ~@¡ „ÑüÑ¶¨ÅO
Åaèã¨∞ÎOk. ^Œ∞ëê¯~°ºO`À =zÛ# "åxH˜ ^•xH˜ ã¨=∂#=∞~Ú# „ÑüÑ¶¨ÅO
(=∂„`«"Õ∞) Åaèã¨∞ÎOk. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ^Œ∞.
161. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ ~°∞A=∂~°æO
"≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞. ã¨Ô~·# ^èŒ~°‡O, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•#O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
– PÜ«∞# UHÀ#∞‡Y∞_»∞, PÜ«∞# |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞.—
162. WÖÏ K≥Ñ¨C : '<å #=∂*ò, <å `åºQÆO, <å r=#O, <å =∞~°}O –
ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞"≥·# ^Õ=Ùx H˘~°ˆH. 163. PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞ JO@∂
Z=_»∂ ÖË_»∞. <å‰õΩ ÅaèOz# P[˝ W^Õ. q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O`À `«Å=OKÕ
"åiÖ’ <Õ#∞ `˘e"å_»#∞.— 164. "åix J_»∞QÆ∞ : '^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞™êÎxH©
áêÅ‰õΩ_»∞, áÈ+¨‰Ωõ _»∞ J~Ú#Ñ¨C_»∞, <Õ#∞ PÜ«∞xfl HÍ^Œx "Õ~˘Hõ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞
^Õ=ÙÖÏ_»∞HÀ"åÖÏ? „Ñü =ºH©Î `å#∞ ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩ#fl^Õ á⁄O^Œ∞`å_»∞.
|~°∞=Ù#∞ "≥∂¿ã"å_≥=_»∂ "Õ~˘Hõx |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞. Hõ_»‰õΩ g∞~°O`å
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°Å=Åã≤ LOk. JÑ¨C_»∞ PÜ«∞# g∞~°∞
qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞OÖ’x "åã¨ÎqHõ`«#∞ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞.—
165. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éè∞í qÖ’ XHõi `«~∞° "å`« XHõi "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕâß_»∞.
g∞Ö’ H˘O^ŒiH˜ =∞iH˘O^ŒiÃÑ· L#flux „Ñ¨™êkOKå_»∞ – `å#∞
„Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆OKåÅx. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
tH˜∆OK«@OÖ’ j„Ñ¶¨∞QÍq∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ>Ëì"å_»∞,
^ŒÜ«∞^ŒeKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®.
7. JÖò P~åÑ¶π 159
7. JÖò P~åÑ¶π (Z`«Î~Ú# „Ñ¨^Õâ◊O)

1. JeÑ¶π, ÖÏ"£∞, g∞"£∞, ™ê^£. 2. Wk h "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ J=`«iOÑ¨
*ˇÜ«∞º|_ç# „QÆO^äŒO. HÍ|\˜ì nx QÆ∞iOz h =∞#ã¨∞Ö’ ZÖÏO\˜
`«@Ñ¨\Ï~ÚOÑ¨Ù HõÅQÆ~å^Œ∞ – nx^•fi~å h=Ù [#∞Å#∞ ™ê=^è•#Ñ¨~K° åÅx
(Wk ÑÖÑ¨|_çOk). qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ Wk *Ï˝Ñ≤Hõ. 3. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ # g∞ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ J=`«iOÑ¨*Ü
Ë ∞« |_ç# ^•xx J#∞ãïOK«O_ç. PÜ«∞#
`«ÑÊ¨ "Õi`«~° ãÖ~°H‰∆õ Ωõ Å#∞ J#∞ãïOK«HOõ _ç. g∞~°∞ Ç≤Ï`«É’^è#Œ ∞ „QÆÇÏ≤ OKÕk
|Ç¨ï ã¨fiÅÊO. 4. "Õ∞=Ú Z<Àfl [<å"å™êÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åiÃÑ·
=∂ qÑ¨`«∞Î ~å„u"Õà◊<À, =∞^è•ºÇ¨ÏflO Ñ¨Ó@ "å~°∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩO@∞
#flÑ¨C_À =zÛÑ¨_çOk. 5. =∂ PÑ¨^Œ "åiÃÑ· =zÛÑ¨_ç#Ñ¨C_»∞, 'x[OQÍ<Õ
"Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞Åæ O— J<Õ =∂@ `«ÑÊ¨ "å~°∞ =∞~˘Hõ\ ˜ J#ÖË^∞Œ . 6. „Ñ¨=HõÅÎ ∞
ÑÖÑ¨|_ç# "åix "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® „Ñ¨tflOK«=Åã≤ LOk. „Ñ¨=HõÎÅ#∞
‰õÄ_® "Õ∞=Ú `«Ñ¨ÊHõ „Ñ¨tflOK«=Åã≤ LOk. 7. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åi
=ÚO^Œ∞ Ñ¨ÓiÎ Z~°∞Hõ`À JO`å q=i™êÎ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "Õ∞=Ú ZÑ¨C_»∂,
ZHõ¯_® ÖË‰Ωõ O_® ÖË=Ú. 8. P ~ÀA ã¨`º« O =∂„`«"∞Õ |~°∞"≥#· ^≥· LO@∞Ok.
Hõ#∞Hõ Z=i `«∂HÍÅ∞ |~°∞"≥·#"≥· LO\ÏÜ≥∂, "åˆ~ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞QÍ
xÅ∞™êÎ~°∞. 9. =∞Ô~=i `«∂HÍÅ∞ `ÕeHõQÍ LO\ÏÜ≥∂ – JÖÏO\˜ "åˆ~
`«=∞#∞ #ëêìxH˜ QÆ∞iKÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å
Ñ¨@¡ J<åºÜ«∞OQÍ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞.
10. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ Éèí∞qÖ’ KÀ@∞ HõeÊOKå=Ú. WOHÍ JO^Œ∞Ö’
g∞‰õΩ r=# ™ê=∞„yx ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú. HÍx g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å=@=∞<Õk
|Ç¨ï ã¨fiÅÊO. 11. "åã¨Î"åxH˜ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOKå=Ú. =∞i "Õ∞"Õ∞
g∞ ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ#∞ fiÛk^•Ì=Ú. `«~°∞"å`« P^Œ"£∞‰õΩ ã¨*ÏÌ K≥Ü«∞ºO_»x
^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ K≥áêÊ=Ú. "å~°O`å ã¨*ÏÌ KÕâß~°∞ – XHõ¯ Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê.
"å_˘Hõ¯_Õ ã¨*ÏÌ KÕ¿ã "åiÖ’ KÕ~°ÖË^Œ∞. 12. ^Õ=Ù_»∞ J`«xx '<Õ#∞ x#∞fl
P^ÕtOz#Ñ¨Ê\˜H©, ã¨*ÏÌ KÕÜ«∞‰õΩO_® U q+¨Ü«∞O x#∞fl PÑ≤Ok?— Jx
„Ñ¨tfl¿ãÎ, '<Õ#∞ J`«xHõO>Ë „âı+¨µª_»#∞. h=Ù ##∞fl Jyfl`À ã¨$+≤ìOKå=Ù.
J`«<Õfl"≥∂ =∞\˜ì`À ã¨$+≤ìOKå=Ù— Jx Wc¡ã¨∞ |^Œ∞eKåÛ_»∞. 13. 'JÖÏ
J#∞‰õΩO>Ë WHõ¯}∞‚Oz kyáÈ. WHõ¯_» LO_ç QÆ~°fiÑ¨_Õ JkèHÍ~°O
hÔHO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. áÈ WHõ¯_ç #∞O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #∞=Ùfi `«∞K«∞Ûù_»=Ù—
Jx ^Õ=Ù_»∞ ÃãÅqKåÛ_»∞ 14. Wc¡ã¨∞ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : 'JÖÏQÆ~Ú`Õ
JO^Œ~°∂ uiy ÖËÑ¨|_Õ k#O =~°‰õÄ <å‰õΩ =º=kè W=Ùfi.— 15. ^Õ=Ù_»∞
ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'h‰õΩ =º=kè W=fi|_çOk.— 16. Wc¡ã¨∞ J<åfl_»∞ : 'z`«ÎO,
h=Ù ##∞fl ^•i `«Ñ≤ÊOKå=Ù QÆ#Hõ <Õ#∞ ‰õÄ_® [#∞Å HÀãÖ h ~°∞A
=∂~°æOÃÑ· á⁄Oz LO\Ï#∞. 17. `«~°∞"å`« "åi =ÚO^Œ∞#∞Op, "≥#∞Hõ
#∞Op, "åi ‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨ #∞Op, Z_»=∞ "≥Ñ· Ù¨ #∞Op "åiÃÑ· ^•_ç [~°∞Ñ¨Ù`å#∞.
h=Ù "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩefl Hõ$`«A˝Å∞QÍ á⁄O^Œ=Ù.— 18. ÃãÅgÜ«∞|_çOk:
'áÈ, WHõ¯}∞‚Oz. hK«∞_»",·≥ ^è∂Œ ~°∞_Î "» .·≥ "åiÖ’ Z=_»∞ x#∞fl J#∞ãïOz<å,
<Õ#∞ g∞ JO^Œi`À #~°HÍxfl xOÑ¨Ù`å#∞.—
19. 'F P^Œ"£∞! #∞=Ófi, h ÉèÏ~°º ã¨fi~°æOÖ’ LO_»O_ç. HÀi#
KÀ@∞ #∞O_ç u#O_ç. HÍx P K≥@∞ì ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =∂„`«O áÈ=^Œ∞.Ì áÈÜ«∂~°O>Ë,
g∞~°∞ ^Œ∞~°fi~°Î#∞Ö’¡ KÕiáÈ`å~°∞.— 20. `«~°∞"å`« Ã+·`å<£ "åi~°∞=Ùih
HõqfiOKå_»∞ – XO_˘HõiH˜ Hõ#|_»‰õΩO_® KÕÜ«∞|_ç# "åi =∞~å‡OQÍÅ∞
|Ç≤Ï~°æ`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜. "å_»∞ "åi^ŒÌi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞i^ŒÌ~°∂
^≥·=^Œ∂`«Å∞ J~ÚáÈ`åˆ~"≥∂#x ÖË^• g∞~°∞ J=∞~°r=ÙÖˇ· áÈ`åˆ~"≥∂#x
=∂„`«"Õ∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù q∞=∞‡efl P K≥@∞ì #∞O_ç Páê_»∞! 21. "å_»∞
X>Ëìã¨∞‰õΩx =∞s K≥áêÊ_»∞, '<Õ#∞ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤x— Jx.
22. "≥Ú`åÎxH˜ `«# =∂Ü≥∂áêÜ«∞O`À "åix ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
`«~°∞"å`« "åi^ŒÌ~°∂ P K≥@∞ì Ñ¶¨ÅO ~°∞z K«∂_»QÍ<Õ "åi =∞~å‡OQÍÅ∞
XO_˘Hõi =ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï~°`æ "« ∞≥ áÿ ÈÜ«∂~Ú. "å~°∞ `À@Ö’x P‰õΩÅ`À `«=∞#∞
HõÑ¨CHÀ™êQÍ~°∞. JÑ¨C_»∞ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åix Ñ≤ez, 'P K≥@∞ì =^ŒÌ‰õΩ

áÈ=^ŒÌx J<åfl<å? Ã+·`å<£ g∞ |^Œú q~Àkè Jx ‰õÄ_® K≥áêÊ<å ÖË^•?—
J<åfl_»∞. 23. "åiÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú =∂
ã¨fiÜ«∂xH˜ f~°x J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. WÑ¨C_»∞ h=Ù QÆ#Hõ =∞=∞‡efl
Hõ∆q∞OK«HõáÈ`Õ, =∞=∞‡efl HõxHõiOK«HõáÈ`Õ, "Õ∞=Ú f„= #ëêìxH˜ QÆ∞~°=Ù
`å=Ú.— 24. ^Õ=Ù_»∞ ÃãÅqKåÛ_»∞ :'kyáÈO_ç. g∞~°∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O â◊„`«∞=ÙÅ∞.
g∞~°∞ XHõ xs‚`« =º=kè =~°‰Ωõ Éè∞í qÖ’<Õ LO_ç, ÅaÌ á⁄O^Œ=Åã≤ LO@∞Ok.—
25. WOHÍ WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'g∞~°∞ JO^Œ∞Ö’<Õ „|`«HÍe. JO^Œ∞Ö’<Õ
Kå"åe. JO^Œ∞Ö’ #∞O_Õ g∞~°∞ "≥eH˜ fÜ«∞|_»`å~°∞.—
26. F P^ŒO ãÖ`å#=∂! g∞ â◊s~°OÖ’x Å*Ï˚Hõ~°=∞~Ú#
ÉèÏQÍÅ#∞ HõÑ¨Ê\ÏxH˜, g∞ XO\˜H˜ â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ ‰õÄ_® LO_»\ÏxH˜
"Õ∞=Ú g∞ÃÑ· ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. J~Ú`Õ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ L\˜ìÑ¨_Õ
^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ WO`«H<õ åfl "Õ∞Öˇ#· q. Wq ^≥=· ã¨∂K«#ÅÖ’xq – [#∞Å QÆ∞}áê~îO°
xq∞`«ÎO. 27. F P^ŒO ãÖ`«u "å~°ÖÏ~å! Ã+·`å<£ g∞ =∂`åÑ≤`«Å#∞
=∞~°∞Å∞Q˘eÊ, "åi =Å∞=Å#∞ qÑ≤ÊOz, "åi =∞~å‡OQÍÅ#∞ "åiH˜
K«∂Ñ≤, "åix ã¨fi~°Oæ #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ f~ÚOz#>Ë,¡ "å_»∞ q∞=∞‡efl ÃÑ_»„`À=
Ñ¨\ ˜ìOK«‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! "å_»∂, "å_ç =Ú+¨¯~°=¸Hõ g∞~°∞ HÍ#ÖËx KÀ@∞
#∞O_ç q∞=∞‡efl K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "Õ∞=Ú Ã+·`å#∞Å‰õΩ qâ◊fiã≤OK«x "åi`À
¿ãflÇ¨Ï|O^èŒO U~°Ê~°Kå=Ú.
28. "åˆ~^Œ~Ú<å hu=∂e# Ñ¨x KÕã≤#Ñ¨C_»∞, '"Õ∞=Ú =∂
ÃÑ^ŒÌÅ#∞ WÖÏˆQ KÕã¨∞ÎO_»QÍ K«∂âß=Ú. ^Õ=Ù_Õ =∂‰õΩ D "Õ∞~°‰õΩ
P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞— Jx JO\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '^Õ=Ù_»∞ Z#fl\˜H© Å*Ï˚qÇ‘Ï#
=∞~Ú# Ñ¨#∞Å QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤OK«_»∞. Uq∞\˜, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x ^•xx
^≥·"åxH˜ JO@QÆ_»∞`«∞<åfl~å?— 29. WÖÏ J#∞ : '<å „Ñ¨Éèí∞"≥·`Õ <åºÜ«∞O
QÆ∞iOz P^ÕtOKå_»∞. WOHÍ „Ñü #=∂A ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞ Jaè=ÚMÏxfl
ã¨Ô~·# kâ◊Ö’ LOKåÅx, g∞ ^èŒ~å‡xfl PÜ«∞#ˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx PÜ«∞<Õfl
"≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx PÜ«∞# P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. PÜ«∞# q∞=∞‡efl "≥Ú^Œ\ ˜™êi
Ñ¨Ù\˜ìOz#>Ë¡, g∞~°∞ =∞e™êi ‰õÄ_® Ñ¨Ù\˜ìOK«|_»`å~°∞. 30. XHõ =~åæxH˜
PÜ«∞# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞. =∞~À =~°æOÃÑ· =∂~°æ„Éèí+¨ì`« ~°∂_èô
J~ÚOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥"· åxfl HÍ^Œx Ã+`· å#∞Å#∞ `«=∞ ™ê"åã¨∞Å∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© `å=Ú ã¨<å‡~åæ# L<åfl=∞x "å~°∞
`«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞.
31. 'F P^ŒO ãÖ`å#=∂! „Ñü P~å^èŒ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞
=„™êÎÅOHõ~}° Ñ¨@¡ „â◊^úŒ =Ç≤ÏOK«O_ç. u#O_ç, „`åQÆO_ç. HÍx q∞ug∞~°HOõ _ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ q∞ug∞ˆ~ "åix ^Õ=Ù_»∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞.— 32. "åix J_»∞QÆ∞ :
'^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å H˘~°‰õΩ ã¨$lOz# JÅOHõ~°}#∞, Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#
PÇ¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ x¿+kèOz#^≥=~°∞?— "åi`À J#∞ : 'Jq „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’#∂ qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ L<åfl~Ú. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# J~Ú`Õ Jq
"åiH˜ =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨`ÕºHõO. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú `≥Å∞ã¨∞HÀQÀi# "åiH˜ =∂
ã¨∂K«#Å#∞ qâ◊nHõiã¨∂Î LO\Ï=Ú.— 33. K≥Ñ¨C : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù
x¿+kèOz#"≥·`Õ Wq : Å*Ï˚qÇ‘Ï#=∞~Ú# Ñ¨#∞Å∞ – Jq |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
[iˆQq QÍx=fiO_ç, QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ HÍ‰õΩO_® [iˆQq QÍx=fiO_ç. áêÑ≤+≤ì
Ñ¨#∞Å∞, J<åºÜ«∞OQÍ XHõix "ÕkèOK«@O. WOHÍ ^Õ=Ù_»∞ U „Ñ¨=∂}Ïhfl
J=`«iOÑ¨*ˇÜ«∞ºHõ áÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© W`«~°∞efl PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
ÑïQÆ}ÕK«@O. ^Õx QÆ∞iOK«~Ú<å g∞‰õΩ `≥bHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ^•xx g∞~°∞
^≥·"åxH˜ PáêkOK«@O.—
34. „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜ XHõ QÆ_»∞=Ù x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk. `«~°∞"å`«
P QÆ_»∞=Ù =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, Jk XHõ¯ Hõ∆}O "≥#H˜¯ [~°QÆ@O QÍh, =ÚO^Œ∞‰õΩ
[~°QÆ@O QÍh ãÖÉèí=O HÍ^Œ∞. 35. F P^ŒO ãÖ`å#=∂! XHõ"Õà◊ g∞
=^ŒÌ‰õΩ g∞Ö’ #∞O_Õ <å =K«<åÅ#∞ qxÑ≤OKÕ „Ñ¨=HõÎÅ∞ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞,
Z=_»∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅOaOz, ã‘fiÜ«∞ ãÖã¨¯~°} KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À
– JÖÏO\˜ "åiH˜ ZÖÏO\˜ cèu LO_»^Œ∞. "å~°∞ ^Œ∞ód`«∞Öˇ· LO_»~°∞.
36. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ =K«<åÅ#∞ J|^•úÅ∞QÍ z„fHõiOKå~À, "å\˜Ñ¨@¡

JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~À – JÖÏO\˜"åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’
âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. 37. ^≥·"åxH˜ J|^•úÅ#∞ PáêkOKÕ"åxHõO>Ë ÖË^•
PÜ«∞# ã¨∂K«#Å#∞ J|^ŒúOQÍ z„fHõiOKÕ"åxHõO>Ë Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞
Z=_»∞O\Ï_»∞? JÖÏO\˜"åi *Ï`«HOõ Ö’ „"åã≤ÃÑ\˜#ì ÉèÏQÆO "åiH˜ ÅaèOz
f~°∞`«∞Ok. Hõ_»‰õΩ "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# ^Œ∂`«Å∞ "åi „áê}ÏÅ∞ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜
"åi =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, '^≥·"åxfl HÍ^Œx g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "å~°∞
ZHõ¯_»∞<åfl~°∞?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. '"å~°O`å =∞=∞‡efl q_çz Z\’
"≥o§áÈÜ«∂~°∞— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. "å~°∞ `«=∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
`å"Õ∞ ™êHõ∆ ºO Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂, `å=Ú ã¨`º« u~°™ê¯~åxH˜ X_çQ\Æ Ïì=∞x JO\Ï~°∞.
38. ^Õ=Ù_»O\Ï_»∞ : 'g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# l<åfl`«∞Å, =∞#∞+¨µÅ
ã¨=¸Ç¨Å∞ áÈ~Ú KÕi# P #~°HÍyflÖ’xˆH g∞~°∂ áÈO_ç.— „Ñü QÆ∞OÑ¨Ù
#~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu J=Ù`«∞#flÑ¨C_»∞, Jk `«# ã¨Ç¨Ï"åã¨ QÆ∞OÑ¨Ù‰õΩ
âßÑ¨<å~å÷Å∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. Hõ_»‰õΩ "å~°O`å JO^Œ∞Ö’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç#Ñ¨C_»∞,
`«~∞° "å`« "å~°∞ `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ#∞ QÆ∞iOz, '=∞Ç¨ „Ñ¨É∂íè ! Jã¨Å∞ =∞=∞‡efl
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOzOk "åàı§. HÍ|\˜ì h=Ù "åix Ô~\˜ìOÑ¨Ù #~°HÍyfl
Ü«∂`«#‰õΩ QÆ∞iKÕ~Ú— Jx Ñ¶≤~åº^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞, 'JO^ŒiH©
Ô~\˜ìOÑ¨Ù Ü«∂`«<Õ LO@∞Ok. HÍx Jk g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞— JO\Ï_»∞.
39. "åiÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜"å~°∞ z=i "åi #∞^ÕÌtOz WÖÏ JO\Ï~°∞ :
'g∞‰õΩ =∂ÃÑ· ZÖÏO\˜ PkèHõº`« ÅaèOK«ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ã¨=Úáêi˚O
K«∞‰õΩ#fl ^•xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Ü«∂`«##∞ ~°∞z K«∂_»O_ç.—
40. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅO@∂ H˘\ì̃"Õã≤,
"å\˜Ñ¨@¡ ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~À "åiHÀãÖ PHÍâ◊ ^•fi~åÅ∞
`≥~∞° =|_»=Ù. ã¨∂k ~°O„^èOŒ Ö’ #∞O_ç XO>ˇ ^Œ∂iáÈ=@O ãÖÉè=í O HÍ#O`«
=~°‰õÄ Wk [~°QÆx Ñ¨x. <Õ~°ã¨∞ÎÅ‰õΩ "Õ∞=Ú WKÕÛ „ÑüÑ¶¨ÅO WÖÏˆQ
LO@∞Ok. 41. WHõ #~°Hõ"Õ∞ "åi Ñ¨~°∞Ñ¨Ù, #~°Hõ"Õ∞ "åi ^Œ∞Ñ¨Ê\˜ J~Ú
LO@∞Ok. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ H˘~°‰õΩ =∂ =^ŒÌ WÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞ LO@∞Ok.
42. =∞Ô~=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À – "Õ∞=Ú „Ñü =ºH˜ÎÃÑ·<å
J`«x â◊H˜ÎH˜ `«y# |~°∞"Õ "≥∂Ñ¨Ù`å=Ú – JÖÏO\˜"åˆ~ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞.
"å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. 43. "åi PO`«~åºÅÖ’ U HÍã¨Î HõÅ‡+Ö
L<åfl ^•xx "Õ∞=Ú fã≤"Õ™êÎ=Ú. "åiH˜ kQÆ∞=# ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î
LO\Ï~Ú. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∞=∞‡efl WHõ¯_ç =~°‰õÄ KÕiÛ# ^≥·"åxˆH
ã¨~fi° ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ =∂‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOz LO_»Háõ È`Õ,
"Õ∞=Ú ã¨<å‡~°æO á⁄Ok LO_Õ"åà◊§O HÍ=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞Å∞ ã¨`º« O fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.— JÑ¨C_»∞ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù q#=ã¨∞OÎ k:
'WkQÀ, ã¨fi~°æO. g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ g∞~°∞ nxH˜ "å~°ã¨∞
ÅÜ«∂º~°∞.—
44. P `«~°∞"å`« ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ #~°Hõ"åã¨∞Å#∞ ˆHHõ"Õã≤ JO\Ï~°∞ :
'=∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl "Õ∞=Ú ã¨`«º"≥∞ÿ#kQÍ á⁄O^•=Ú.
=∞i g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù "åQÍÌ<åxfl ã¨`«ºOQÍ á⁄O^•~å?— ^•xH˜
"å~°∞ 'J=Ù#—O\Ï~°∞. JÑ¨C_»∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKÕ "å_˘Hõ_»∞ "åi =∞^èŒº# WÖÏ
„Ñ¨Hõ\ ˜™êÎ_»∞ :'^Œ∞~å‡~°∞æÅÃÑ· ^Õ=Ùx âßÑÖ Ñ¨_»∞QÍHõ!— 45. "å~°∞ ^≥·==∂~°æO
#∞O_ç („Ñ¨[Å#∞) J_»∞¤‰õΩ<Õ"å~°∞. JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«#∞ J<Õfi+≤OKÕ"å~°∞.
WOHÍ "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HÍxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"å~°∞.
46. P W~°∞=~åæÅ =∞^èŒº XHõ J_»∞¤ (QÀ_») LO@∞Ok. Z`«Î~Ú#
„Ñ¨^Õâ◊O (P~åÑ¶π)ÃÑ· H˘O`«=∞Ok LO\Ï~°∞. "å~°∞ „Ñü XHõ¯ih "åi
P#"åà◊§#∞|\˜ì QÆ∞~°∞ÑÎ _¨ `» å~°∞. "å~°∞ ã¨fi~°"æ åã¨∞Å#∞ Ñ≤Å∞ã¨∂,Î 'g∞‰õΩ âßOu
HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! (ã¨ÖÏ=Ú<£ JÖˇ·‰õΩ"£∞)— JO\Ï~°∞. "åiOHÍ ã¨fi~°æOÖ’
„Ñ¨"tÕ OK«Ö^Ë ∞Œ QÍx, ^•xx PtOKÕ JÉèºí ~°∞Ö÷ ·ˇ LO\Ï~°∞. 47. #~°H"õ åã¨∞ÅÃÑ·
"åi ^Œ$+≤ì =∞~°ÅÛ|_ç#Ñ¨C_»∞, '=∂ „Ñ¨É∂íè ! =∞=∞‡efl D ^Œ∞~å‡~°æ [#∞ÅÖ’
KÕ~°Û‰õΩ— Jx „áêi÷ã¨∞ÎO\Ï~°∞. 48. WOHÍ P~åÑ¶π "å~°∞, J<ÕHõ=∞Ok
#~°Hõ"åã¨∞Å#∞ "åi P#"åà◊§ P^è•~°OQÍ ˆHHõ"Õã≤, 'g∞~°∞ ‰õÄ_»QÆ\ ˜ì#
=Ú~îåÅ∞ QÍh, g∞ |_®~Ú áÈHõ_»QÍh g∞‰õΩ Ñ¨xH˜ ~åÖË^Õ! 49. ZÖÏO\˜

^≥·= HÍ~°∞}º=¸ ÅaèOK«^Œx g∞~°∞ X>Ëìã¨∞‰õΩx =∞s K≥|∞`«∂ LO_Õk
gi QÆ∞iOKÕ Hõ^Œ∂! (WÑ¨C_»∞ "åiH˜ ZÖÏO\˜ ™êfiQÆ`« ã¨`å¯~åÅ∞
Åaèã∞¨ <Î åflÜ≥∂ g∞ˆ~ K«∂_»O_ç!) ''ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç. WHõ g∞‰õΩ ZÖÏO\˜
ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. ^Œ∞óY=¸ LO_»^Œ∞.——
50. #~°Hõ"åã¨∞Å∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å#∞ ˆHHõ"Õã≤, '=∂ÃÑ·# HÍã¨Î h~°~Ú<å
Ñ¨_"» Ü
≥ ∞« ºO_ç ÖË^• ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ PÇ¨~°OQÍ „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ #∞O_≥<· å
H˘kÌQÍ W@∞ qã¨~°O_ç— Jx „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_»`å~°∞. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '^Õ=Ù_»∞
D Ô~O_çO\˜x ‰õÄ_® ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å HÀãÖ x¿+kèOKå_»∞.— 51. "å~°∞
`«=∞ =∞`«^èŒ~å‡xfl XHõ P@QÍ, q<À^Œ =ã¨∞Î=ÙQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. „áêÑÖzHõ
rq`«O "åix =∞ÉèíºÃÑ\˜ìOk. Hõ#∞Hõ "å~°∞ D<å\˜ ã¨=∂"Õâßxfl
=∞~°záÈ~Ú#>Ë¡, WOHÍ "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOz#>Ë¡ D ~ÀA
"Õ∞=Ú gà◊§#∞ =∞~°záÈ`å=Ú.
52. "Õ∞=Ú "åi =^ŒÌ‰õΩ XHõ „QÆO^ä•xfl fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú. ^•xx
"Õ∞=Ú *Ï˝#O P^è•~°OQÍ ã¨q=~°=∞~Ú#kQÍ KÕâß=Ú. qâ◊fiã≤Oz# "åi
H˘~°‰õΩ ^•xx =∂~°æ^Œ~°≈#OQÍ, HÍ~°∞}ºOQÍ ‰õÄ_® KÕâß=Ú. 53. =∞Ô~·`Õ
WÑ¨C_»∞ "å~°∞, ^•x q+¨Ü«∞O ã¨∞ã¨Ê+¨ìO HÍ"åÅ<Õ<å xsH˜∆ã¨∞Î#flk? U
~ÀA# P q+¨Ü«∞O á⁄_»ã¨∂Ñ¨Ù`«∞O^À, ^•xÑ¨@¡ JÅã¨`«fiO „Ñ¨^Œi≈Oz#
"å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å∞
ã¨`«ºO fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. WHõ WÑ¨C_»∞ =∂ H˘~°‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ K≥Ü«∞º_®xH˜
ã≤á¶ê~°ã¨∞^•~°∞Å∞ Z=~°~Ú<å L<åfl~å? ÖË^• =∞=∞‡efl =∞m¡ "≥#H˜¯
ÑÖÑ≤OK«@=∞~Ú<å [~°∞QÆ∞`«∞O^• – "Õ∞=Ú Ñ¨Ó~°fiO PK«iOz# ^•xH˜
aè#flOQÍ PK«iOK«\ÏxH˜?— Ü«∞^•~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë gà◊√¡ `«=∞#∞ `å=Ú #ëêìxH˜
QÆ∞iKÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. gà◊√¡ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl^ŒO`å gà◊¡ #∞O_ç =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿ
áÈ~ÚOk.
54. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ P~°∞ ~ÀAÅÖ’ ã¨$+≤ìOz#
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. `«~°∞"å`« PÜ«∞# J~ü¬ (ã≤OÇ¨ã¨#O)ÃÑ·
Pã‘#∞_»Ü«∂º_»∞. PÜ«∞<Õ ~å„ux Ñ¨QÆ\ ˜ÃÑ· HõÑ≤Ê"Õ™êÎ_»∞. Ñ¨QÆÅ∞ ^•xx
"≥O|_çOK«∞‰õΩO@∂ =ã¨∞ÎOk. PÜ«∞<Õ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞, #Hõ∆„`åÅ#∞
ã¨$+≤ìOKå_»∞. J=hfl PÜ«∞# P[˝‰õΩ Ö’|_ç L<åfl~Ú. QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç!
ã¨$+≤ìOK«@OQÍh, âßã≤OK«@O QÍx PÜ«∞#ˆH K≥Å∞¡. xdÅ [QÆuH˜ ™êfiq∞
J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ ZO`À â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞. 55. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞HÀO_ç –
Hõ_»∞ n#OQÍ qÅÑ≤ã¨∂Î#∂, QÀÑ¨ºOQÍ#∂. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞
Ju„Hõq∞OKÕ"åix W+¨ìÑ¨_»_»∞. 56. Éèí∞qÖ’ ãÖã¨¯~°} [iy# g∞^Œ@
J~åK«HÍxfl ã¨$+≤ìOK«HõO_ç. PÜ«∞<Õfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀO_ç–ÉèíÜ«∞O`À#∂, Pâ◊
`À#∂. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=HÍ~°∞}ºO ã¨^Œ=∞~°=~°Î#∞Å‰õΩ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ LOk.
57. `«# HÍ~°∞}ÏºxH˜ =ÚO^Œ∞QÍ QÍÅ∞Å#∞ â◊√Éèí"å~°Î ã¨∂K«#QÍ
ÑÖ¿Ñ"å_»∞ PÜ«∞<Õ. `«~°∞"å`« Jq |~°∞"≥·# "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ Z`«∞Î‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
"Õ∞=Ú "å\˜x xs˚=OQÍ L#fl „Ñ¨^Õâ◊O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ <≥_»`å=Ú. `«^•fi~å
=~°¬O ‰õΩiÑ≤™êÎ=Ú. P `«~°∞"å`« Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»¡#∞ L`«Ê#flO KÕ™êÎ=Ú.
W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú =∞$`«∞Å#∞ ‰õÄ_® "≥eH˜f™êÎ=Ú – g∞~°∞ QÆ∞}áê~î°O
„QÆÇÏ≤ ™êÎ~x° (g∞‰õΩ W^ŒO`å qÑ¨ÙbHõiã¨∞<Î åfl=Ú). 58. ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ Éè∂í q∞
`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞[˝`À =∞Oz kQÆ∞|_ç<Õ Wã¨∞ÎOk. x™êû~°"≥∞ÿ# <ÕÅ #∞O_ç
=KÕÛ kQÆ∞|_ç KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ<Õ LO@∞Ok. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Hõ$`«[˝`«
K«∂¿Ñ [#∞Å‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Ñ¨Å∞ HÀ}ÏÅ #∞O_ç qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∂Î
LO\Ï=Ú.
59. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞ J`«x *Ïu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! ^≥·"åxfl P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
g∞‰õΩ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. XHõ =∞Ç¨ k#=Ú# g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_Õ PÑ¨^Œ
QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.— 60. ^•xH˜ J`«x *Ïu ÃÑ^ŒÌÅ∞, 'h=Ù
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’<≥· L#fl@∞¡ "Õ∞=Ú K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú— J<åfl~°∞.
61. #∂ÇπÏ K≥áêÊ_»∞ : '<å *Ïu ™È^Œ~°∞ÖÏ~å! <åÖ’ Z@∞=O\˜
=∂~°æqÇ‘Ï#`å ÖË^Œ∞. <Õ#∞ ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ÑÖÑ¨|_ç#

ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞}˜‚. 62. g∞‰õΩ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ãÖ^ÕâßÅ#∞ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl#∞. g∞
"Õ∞Å∞#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl#∞. g∞Ô~~°∞QÆx Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞ <å‰õΩ ^Õ=Ùx
`«~°Ñ¶¨Ù# `≥Å∞ã¨∞Î<åfl~Ú. 63. Uq∞\˜, q∞=∞‡efl ™ê=^è•#Ñ¨~°K«\ÏxH˜,
`«^•fi~å g∞~°∞ *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»\ÏxH˜, PÃÑ·# g∞~°∞ Hõ~°∞}ÕK«|_»\ÏxH˜, g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝Ñ≤Hõ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ XHõ =ºH˜Î g∞ =^ŒÌ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ ~å=@O q∞=∞‡efl Pâ◊Û~åºxH˜ Ö’#∞ KÕã≤O^•?— 64. U"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H©
"å~°`«xx Jã¨`«º"åk JO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞,
J`«x`À áê@∞ Ñ¨_»=Ö’ L#fl"åix HÍáê_®=Ú. =∂ ã¨∂K«#Å#∞
J|^ŒúOQÍ z„fHõiOz# "å~°O^Œih =ÚOz"Õâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞
=∞s QÆ∞_ç¤ [#∞Å∞.
65. WOHÍ – P^£ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "Õ∞=Ú "åi ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# Ç¨˙^£#∞
ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! ^≥"· åxfl P~åkèOK«O_ç.
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À ^≥·=O ÖË_»∞. Uq∞\˜, g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å?—
66. u~°™ê¯~° "≥Y· ix J=ÅOaOz# J`«x *Ïu ã¨~åÌ~∞° Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞:
'h=Ù =∂‰õΩ `≥eq `«‰õΩ¯= ^Œ^ŒÌ=∞‡ÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ù. ÃÑ·QÍ h=Ù J|^ŒúO
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl=x =∂ J#∞=∂#O.— 67. Ç¨˙^£ WÖÏ #K«Û*ˇáêÊ_»∞ : '<å
*Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! <Õ#∞ `≥eq `«‰õΩ¯="å}˜‚ HÍ#∞. <Õ#∞ Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù#
ÑÖÑ¨|_ç# „Ñ¨=HõÎ#∞. 68. g∞‰õΩ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ãÖ^ÕâßÅ#∞ KÕ~°"Õã¨∞Î<åfl#∞.
g∞~°∞ #=∞‡^ŒQÆæ g∞ „âıÜ≥∂aèÖÏ+≤x. 69. Uq∞\˜, q∞=∞‡efl ™ê=^è•#
Ñ¨~°K«\ÏxH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ XHõ =ºH˜Î ^•fi~å g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# *Ï˝Ñ≤Hõ ~å=@O q∞=∞‡efl Pâ◊Û~°ºÑ¨~°zO^•? *Ï˝Ñ¨HõO
KÕã¨∞HÀO_ç! #∂ÇπÏ *Ïu `«~°∞"å`« PÜ«∞# q∞=∞‡efl ^•xH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ
KÕâß_»∞. g∞ ^ÕÇ¨Ï^•~°∞_è®ºxfl W`ÀkèHõOQÍ ÃÑOKå_»∞. HÍ|\˜ì g∞ÃÑ·#QÆÅ
^≥·"å#∞„QÆÇ¨Å#∞ ã¨‡iOK«∞‰õΩO@∂ LO_»O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Œ=K«∞Û.—
70. Ç¨˙^£ *Ïu"å~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú XHõ¯QÍ<˘Hõ¯
JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèOKåÅx, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ Ñ¨Ólã¨∂Î =zÛ#
"å@xflO\˜h =^ŒeÃÑ\ÏìÅx K≥Ñ¨Ê\ÏxˆH #∞=Ùfi =∂ =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ"å?
#∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞ÿ`Õ Jã¨Î=∂#O #∞=Ùfi =∞=∞‡efl Éˇkiã¨∞Î#fl P tHõ∆#∞
fã¨∞‰õΩ ~å.— 71. Ç¨˙^£ J<åfl_»∞ : 'WHõ g∞ÃÑ·# g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù tHõ∆, PÜ«∞#
P„QÆÇÏ¨ O q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_#ç >Ë.¡ Uq∞\˜, g∞~°∂, g∞ `å`«=Ú`åÎ`Å« ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl
P ¿Ñ~°¡ q+¨Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ <å`À "å^Œ∞ÖÏ_»∞`å~å? "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz
^Õ=Ù_»∞ U „Ñ¨=∂}Ïhfl J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç.
<Õ#∂ g∞`Àáê@∞ xsH˜∆™êÎ#∞.— 72. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú J`«xh, J`«x
"≥O@ L#fl"åix =∂ ^ŒÜ«∂#∞„QÆÇ¨ÏO`À HÍáê_®=Ú. =∂ ã¨∂K«#Å#∞
Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz# "åi "Õ~°∞ „`≥OKÕâß=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞
qâ◊fiã≤OKÕ ~°HõO HÍ^Œ∞.
73. WOHÍ – ã¨=¸^£ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "Õ∞=Ú "åi ™È^Œ~°∞_≥·# ™êeÇπÏ#∞
ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! ^≥·"å~å^èŒ# KÕÜ«∞O_ç.
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#O =KÕÛã≤Ok. ^Õ=Ùx D P_»
XO>ˇ g∞H˘Hõ ã¨∂K«#QÍ L#flk. ^Õ=Ùx Éèí∂q∞g∞^Œ "Õ∞ã¨∂Î uiˆQÖÏ ^•xx
=^ŒeÃÑ@ìO_ç. ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊ºO`À ^•x *’eH˜ áÈHõO_ç. áÈÜ«∂~°O>Ë
ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ q∞=∞‡efl K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. 74. [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç!
P^£ *Ïu `«^#Œ O`«~O° ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl "åi "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕâß_»∞. Éè∞í qÖ’
g∞‰õΩ ã≤÷~°`åfixfl WKåÛ_»∞. `«`«Êùe`«OQÍ g∞~°∞ ^•x "≥∞ÿ^•<åÅÖ’ "Õ∞_»Å∞
xi‡ã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ¨~°fi`åÅ#∞ `˘Åz x"åã¨ QÆ$Ç¨Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å#∞ <≥=∞~°∞"Õã∞¨ ‰õΩO@∂ LO_»O_ç. Éè∞í qÖ’ HõÖ’¡Å
[#‰õΩÅ =∂kiQÍ Ãã· fi~°qÇ¨~°O KÕÜ«∞HõO_ç.—
75. P *ÏuÖ’x QÆifi+¨µìÖˇ·# „Ñ¨=ÚY∞Å∞ |ÅÇ‘Ï#=~°æOQÍ
ÑïQÆ}O˜ K«|_Õ qâßfiã¨∞Å#∞^ÕtÌ ºOz, 'Uq∞\˜, ™êeÇπÏ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #
ÑÖÑ¨|_ç# "å_Õ##fl #=∞‡HõO g∞‰õΩ LO^•?— Jx J_çQÍ~°∞. ^•xH˜

"å~°∞, 'PÜ«∞#‰õΩ WzÛ ÑÖÑ¨|_ç# ^•xÃÑ· =∂‰õΩ Ñ¨ÓiÎ qâßfiãÖ LOk—
Jx |^Œ∞eKåÛ~°∞. 76. 'J~Ú`Õ g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz# ^•xx "Õ∞=Ú
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åflO— Jx P ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°∞Å∞ K≥áêÊ~°∞. 77. `«~°∞"å`« "å~°∞
P P_» XO>ˇ#∞ HÀã≤"Õâß~°∞. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
ÃÑ·QÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F ™êeÇπÏ! h=Ù x[OQÍ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ"Õ J~Ú`Õ
=∂\˜=∂\˜H© h=Ù =∞=∞‡efl ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞#fl P tHõ∆#∞ fã¨∞‰õΩ ~å.—
78. ^•O`À "åix Éè∂í HõOÑÖ Hõ|oOzOk. "å~°∞ `«=∞ WO_»Ö¡ ’ É’~å¡Ñ_¨ #ç
"å~°∞ Ñ¨_ç#>Ë¡ LO_çáÈÜ«∂~°∞. 79. ™êeÇπÏ D q^èŒOQÍ K≥|∞`«∂ P
|ã‘ÎÅ #∞O_ç "≥o§áÈÜ«∂_»∞ : 'F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞‰õΩ <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù ãÖ^Õâßxfl KÕ~°"Õâß#∞. <Õ#∞ g∞ „âıÜ«∂xfl JaèÅ+≤OKå#∞. HÍx
„âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ á⁄_» g∞‰õΩ y@ì^•Ü≥∞.—
80. "Õ∞=Ú Å∂`ü#∞ ÑÖáê=Ú. J`«#∞ `«# *Ïu"åi`À, 'g∞‰õΩ
Ñ¨Ó~°fiO Ö’HõOÖ’ Z=~°∂ KÕÜ∞« x ã≤Q∞Æ =æ ∂e# Ñ¨xx g∞~°∞ KÕã∞¨ <Î åflˆ~q∞\˜?
81. g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ =^Œe Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ`À g∞ HÍ=∞"åOKè«#∞ f~°∞Û‰õΩO\Ï~å?
g∞~°∞ =∞s |i`≥yOz# [#OÖÏ L<åfl~°∞— J<åfl_»∞. 82. ^•xH˜ J`«x
*Ïu"å~°∞ WzÛ# ["å|∞ Wk `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞ : 'gà◊§#∞ =∞# |ã‘ÎÅ
#∞O_ç "≥à◊§Q˘@ìO_ç. gà◊√§ =∞Ç¨ jÅ=O`«∞Å∞QÍ K≥ÖÏ=∞}© HÍQÀ~°∞
`«∞<åfl~°∞.— 83. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú Å∂`ü#∞, J`«x Ñï"å~°O "åih
~°H˜∆OKå=Ú – J`«x WÖÏ¡ex `«Ñ¨Ê. Pq_» "≥#∞Hõ LO_çáÈÜÕ∞ "åi
ÑÖK«# KÕiOk. 84. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· ~åà◊§ "å# ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. WHõ
K«∂_»∞! JÑ¨~å^èŒ∞Å‰õΩ U QÆu Ñ¨\ ˜ìO^À!
85. WOHÍ – =∞^£Ü∞« <£ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ "Õ∞=Ú "åi ™È^Œ~∞° _≥#· +¨µSÉò#∞
ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·"åxfl
P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç x^Œ~°≈#O =KÕÛã≤Ok. Hõ#∞Hõ H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’
ãïQÍæ (<åºÜ«∞OQÍ) =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. „Ñ¨[Å‰õΩ "åi =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«yæOz
W=fiHõO_ç. Éèí∞qÖ’ ãÖã¨¯~°} [iy# g∞^Œ@ qzÛù<åflxfl ã¨$+≤ìOK«HõO_ç.
g∞~°∞ QÆ#∞Hõ qâßfiã¨∞Å~Ú`Õ W^Õ g∞ áêe@ „âıÜ«∞ã¨¯~°O. 86. (K«∂_»O_ç!)
qâ◊fiã≤Oz# "åix ÉèÜ í ∞« ÃÑ\˜,ì "åix ^≥=· =∂~°Oæ #∞O_ç J_»∞‰¤ Ωõ <Õ L^ÕâÌ O◊ `À,
JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«#∞ J<Õfi+≤OKÕ PÖ’K«#`À ~åHõáÈHõÅ =∂~åæÅÖ’
Éˇ·~îå~ÚOK«HõO_ç. *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç! g∞~°∞ |Ç¨ïH˘kÌ=∞O^Õ LO_Õ"å~°∞.
^Õ=Ù_»∞ g∞ [# ãÖYº#∞ ÃÑOKå_»∞. HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# ^Œ∞~°æux
‰õÄ_® HÍã¨Î K«∂_»O_ç. 87. <Õ#∞ U ãÖ^Õâ◊O`À ÑÖÑ¨|_®¤<À ^•xx
g∞Ö’x XHõ =~°æO "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz, =∞~˘Hõ =~°æO "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«HõáÈ`Õ,
^Õ=Ù_»∞ =∞# =∞^èŒº f~°∞Ê KÕ¿ã=~°‰õÄ F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«O_ç. PÜ«∞# f~°∞Ê
KÕ¿ã "å~°O^ŒiÖ’H© L`«Î=Ú_»∞.
(9) 88. QÆifi+¨µìÖˇ·# P *Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ WÖÏ J<åfl~°∞ :
'F +¨µSÉò! "Õ∞=Ú x#∂fl, h`Àáê@∞ qâ◊fiã≤Oz# "åix =∂ Ñ¨Ù~°=Ú
#∞O_ç "≥à◊¡Q˘_®Î=Ú. ÖË^ŒO\Ï"å g∞~°O`å =∂ r=# „ã¨=OuÖ’H˜
uiy =KÕÛÜ«∞O_ç.— ^•xH˜ +¨µSÉò WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, =∂‰õΩ
ZO`«=∂„`«O W+Öì ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© (uiy ~å=Åã≤O^Õ<å)? 89. ^Õ=Ù_»∞
=∂‰õΩ g∞ r=# „ã¨=Ou #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOz# g∞^Œ@ ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú =∞m¡ JO^Œ∞Ö’<Õ Hõeã≤áÈ`Õ, "Õ∞=Ú ^≥·"åxH˜ ÃÑ^ŒÌ Jã¨`åºxfl
PáêkOz# "å~°=∞=Ù`å=Ú. "Õ∞q∞OHõ JO^Œ∞Ö’ uiy qb#=∞=@=∞<Õk
[~°QÆx Ñ¨x. =∂ „Ñ¨Éèí∞"≥·# ^Õ=Ù_Õ `«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
„Ñü q+¨Ü∂« hfl `«# Ñï*Ï˝#O`À Ñï"Õ+Oª≤ z L<åfl_»∞. "Õ∞=Ú =∂ ^≥"· å<Õfl
#=Ú‡‰õΩ<åfl=Ú. F =∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂‰õÄ – =∂ *Ïu"åiH© =∞^èŒº
ã¨`«º|^ŒúOQÍ f~°∞Ê K≥~Úº. h=Ù J`«∞º`«Î=∞ f~°Êiq.— 90. JÑ¨C_»∞ P
*ÏuH˜ K≥Ok# Jqâßfiã¨ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, 'g∞~°∞ QÆ#Hõ +¨µSÉò#∞
J#∞ãïOKå~°O>Ë f„=OQÍ #+¨ìáÈ`å~°∞ *Ï„QÆ`«Î!— Jx ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.
91. `«~°∞"å`« "åix JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Éèí∂HõOÑÖ =Ú@ì_çOzOk. JO`Õ,
"å~°∞ `«=∞ x"åã¨ QÆ$Ç¨ÅÖ’ É’~å¡Ñ¨_ç LO_çáÈÜ«∂~°∞. 92. +¨µSÉò#∞

Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõiOz# "å~°∞ Z#fl_»∂ P Ñ¨Ù~°=ÚÖ’ x=ã≤OK«#>Ë¡
<å=∞~°∂áêÖË¡‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞. +¨µSÉò#∞ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"åˆ~ #+¨ìáÈÜ«∂~°∞.
93. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ +¨µSÉò, "åi #∞O_ç =ÚYO „uÑ¨C‰õΩx "≥à◊√`«∂
WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <Õ<`·≥ Õ g∞‰õΩ <å „Ñ¨É∞íè =Ù ãÖ^ÕâßÅ#∞
KÕ~°"Õâß#∞. <Õ#∞ g∞ ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl#∞. WHõ D u~°™ê¯~° [#O
QÆ∞iOz <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒÑ¨_®e?—
94. "Õ∞=Ú U Ñ¨Ù~°=ÚÖ’ „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖÑ≤<å JHõ¯_ç [#∞Å#∞
WHõ¯@¡‰õΩ, ÉÏ^èŒÅ‰õΩ Ö’#∞ KÕâß=Ú – "å~°∞ J}‰õΩ=`À "≥∞ÅQÆ∞`å~°x.
95. `«~°∞"å`« "åi JÉèÏQÍºxfl ™œÉèÏQÆºOQÍ =∂iÛ"Õâß=Ú. `«∞^Œ‰õΩ "å~°∞
ÉÏQÍ Jaè=$kúK≥Ok# g∞^Œ@, 'Hõ+¨ì ã¨∞MÏÅ∞ (Hõeq∞ ÖË=ÚÅ∞) =∂
`å`«=Ú`åÎ`Å« ‰õΩ ‰õÄ_® Z^Œ∞~°Ü∂« º~ÚÖˇO_ç (W^Õ=∞<åfl H˘`«Î q+¨Ü∞« =∂?)—
J<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åix JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. ^•xx
QÆ∞iOz "å~°∞ TÇ≤ÏOz ‰õÄ_® LO_»~°∞. 96. XHõ"Õà◊ |ã‘ÎÅÖ’x "å~°∞
qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À "≥∞Åy LO>Ë "Õ∞=Ú "åiÃÑ· Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
â◊√ÉèÏÅ#∞ `≥~°KÕ"å~°O. HÍx "å~°∞ kèHÍ¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. JO^Œ∞=Å¡
"Õ∞=Ú "åi ã¨=Úáê~°˚#‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. 97. =∞Ô~·`Õ D
|ã‘ÎÅ "å~°∞ ~å„uÑ¨Ó@ `å=Ú x„kã¨∞ÎO_»QÍ – ZÑ¨C_»~Ú<å – =∂ tHõ∆
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»^Œx x~°ƒùÜ«∞OQÍ L<åfl~å? 98. ÖË^• Ñ¨@ìÑ¨QÆÅ∞ `å=Ú
P\ÖÏ_»∞‰õΩO@∂ LO_»QÍ Ç¨Ï\Ï`«∞ÎQÍ =∂ PÑ¨^Œ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»^Œx D
|ã‘ÎÅ „Ñ¨[Å∞ xtÛO`«QÍ L<åfl~å? 99. Uq∞\˜, g~°∞ ^Õ=Ùx =ÓºÇ¨Ï~°K«#
Ñ¨@¡ x~°ƒÜù Ú« Öˇ· áÈÜ«∂~å? xÅ∞=Ù<å =ÚxyáÈÜÕ∞ [#∞Å∞ `«ÑÊ¨ "Õ~Ô =~°∂
^Õ=Ùx =ÓºÇ¨Ï~°K«# Ñ¨@¡ x~°ƒùÜ«ÚÖˇ· LO_»~°∞.
100. Uq∞\˜, `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ `«~°∞"å`« Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Öˇ·#
"åiH˜ QÆ∞}áê~î°O HõÅQÆÖË^•? "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ
HÍ~°}OQÍ "åix Ñ¨@∞ì‰õΩx tH˜∆OK«QÆÅO. "Õ∞=Ú "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ·
ã‘Å∞ "Õ¿ãâß=Ú. Hõ#∞Hõ "å~°∞ q#ÖË~°∞. 101. Wg P |ã‘ÎÅ∞. "å\˜
ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ H˘xflO\˜x "Õ∞=Ú h‰õΩ q=iã¨∞Î<åfl=Ú. "åi =^ŒÌ‰õΩ =∂
„Ñ¨=HõÎÅ∞ x^Œ~°≈<åÅ∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. HÍx "å~°∞ "≥Ú^Œ@ XHõ™êi
Jã¨`º« =∞x „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# `«~∞° "å`« WHõ ^•xx qâ◊fiã≤OK«@=∞<Õk [~°QÖÆ ^Ë ∞Œ .
D q^èŒOQÍ<Õ ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~°∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· =Ú„^Œ"Õ¿ã™êÎ_»∞.
102. "Õ∞=Ú "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ#∞ =∂@ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ"å~°∞QÍ á⁄O^ŒÖË^Œ∞.
WOHÍ – "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ#∞ "Õ∞=Ú Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ<Õ Hõ#∞Q˘<åfl=Ú.
103. WHõ "åi `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ WzÛ
Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ, J`«x P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞Å =^ŒÌ‰õΩ ÑÖáê=Ú. HÍx "å~°∞
=∂ ã¨∂K«#Å Ñ¨@¡ J<åºÜ«∞OQÍ =º=Ç¨ÏiOKå~°∞. =∞Ô~`· Õ P HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ
JOu=∞ Ñ¨~°º=™ê#O U=∞~ÚO^À K«∂_»∞! 104. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞:
'F Ñ¶≤~“<£! <Õ#∞ Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù# ÑÖÑ¨|_ç# "å_»#∞. 105. ^Õ=Ùx
¿Ñ~° ã¨`«ºO `«Ñ¨Ê =∞~À=∂@ J#‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ <å‰õΩ â’ÉèÏÜ«∞=∂#O.
<Õ#∞ g∞ =^Œ‰Ì Ωõ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° #O fã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞.
Hõ#∞Hõ h=Ù W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ#∞ <å`À áÈx=Ùfi. 106. Ñ¶≤~“<£
J<åfl_»∞: '#∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞ÿ`Õ, #∞=Ùfi QÆ#Hõ U^Œ<åfl ã¨∂K«##∞
`≥zÛ=ÙO>Ë, ^•xx K«∂Ñ≤OK«∞.— 107. JÑ¨C_»∞ =¸™ê `«# KÕuHõ„~°#∞
Ñ¨_»"Õâß_»∞ – JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ J^˘Hõ ã¨~°ÊO J~ÚáÈ~ÚOk. 108. J`«#∞
`«# KÕux fÜ«∞QÍ<Õ Jk K«∂¿ã"åiH˜ ^èŒQÆ^èŒQÍ "≥∞iã≤áÈ`«∞#fl@∞¡
HõxÑ≤OzOk. 109. Ñ¶~≤ “<£ *Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ J<åfl~°∞ : 'YzÛ`«OQÍ W`«QÍ_»∞
Pi`Õi# =∂O„u‰õΩ_Õ. 110. W`«#∞ g∞ ~å[ºO #∞O_ç q∞=∞‡efl
"≥à◊§Q˘\ÏìÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. WÑ¨C_ÕO KÕÜ«∂Ö’ g∞ˆ~ K≥Ñ¨ÊO_ç.—
111. "å~°<åfl~°∞ : '=¸™ê‰õΩ, J`«x ™È^Œ~°∞xH˜ H˘O`« QÆ_»∞=Ù W=fiO_ç.
DÖ’QÍ Ñ¨@} ì ÏÅ‰õΩ Éè@í ∞Å#∞ ÑÖÑÖ_ç. 112."å~°∞ xÑ¨Ù}∞Öˇ#· =∂O„u‰õΩ
ÅO^Œih fã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞.—
113. P q^èŒOQÍ =∂O„u‰õΩÅ∞ Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, '"Õ∞=Ú ÔQe¿ãÎ
=∂‰õΩ áêi`À+≤HOõ `«ÑÊ¨ Hõ Åaèã∞¨ OÎ k Hõ^•!— J<åfl~°∞. 114. Ñ¶~≤ “<£ J<åfl_»∞:
'J=Ù#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ <å ã¨xflÇ≤Ï`«∞Ö’¡ KÕ~åÎ~°∞.— 115. =∂O„u‰õΩÅ∞
J_çQÍ~°∞ : 'F =¸™ê! #∞=fi~Ú<å Ñ¨_»"≥~Úº. ÖË^• "Õ∞"≥∞ÿ<å Ñ¨_»"Õ™êÎO.—
116. =¸™ê J<åfl_»∞ : 'g∞ˆ~ Ñ¨_»"≥Ü«∞ºO_ç.— JÑ¨C_»∞ "å~°∞ `«=∞
=∞O„`«*ÏÖÏxfl Ñ¨_»"Õã≤, [#∞Å‰õΩ HõxHõ@∞ì KÕâß~°∞. "åix ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞efl
KÕâß~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞ =∞Ç¨ QÍ~°_ç KÕâß~°∞. 117. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú
=¸™ê‰õΩ 'h KÕu Hõ„~°#∞ Ñ¨_»"≥~Úº— Jx P[˝ ÑÖáê=Ú. JÑ¨C_»k, "åi
HõxHõ@∞ì q<åº™êxfl „q∞Oy"ÕÜ«∞™êyOk. 118. ^•O`À ã¨`«ºO
`Õ@`≥Å¡=∞~ÚOk. "å~°∞ HõeÊOz#^ŒO`å Jã¨`«º=∞x `ÕeáÈ~ÚOk.
119. JO`Õ. "å~°∞ JHõ¯_Õ F_çáÈÜ«∂~°∞. Ñ¨~åÉèí=O áêÅÜ«∂º~°∞.
120. =∂O„u‰õΩÅ∞ =∂„`«O ™êëêìOQÆÑ¨_çáÈÜ«∂~°∞. 121. "å~°∞
J„Ñ¨Ü«∞`«flOQÍ WÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤O
Kå=Ú! 122. =¸™ê, Ç¨~°∂#∞Å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞!—
123. Ñ¶≤~“<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å P#u á⁄O^ŒHõ=ÚO^Õ g∞~°∞
=¸™ê#∞ qâ◊fiã≤OKå~å? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°O`å XHõ¯>ÿ̌ D #QÆ~"° åã¨∞Å#∞
WHõ¯_ç #∞O_ç "≥à◊§Q˘@ì_®xH˜ Ñ¨xfl# ‰õΩ„@ Wk. nx Ñï}Ï=∞O Uq∞\’
g∞~°∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 124. <Õ#∞ g∞ KÕ`«∞efl, HÍà◊¡#∞ aè#fl
kâ◊Å #∞O_ç #iH˜™êÎ#∞. P `«~°∞"å`« g∞ JO^Œih tÅ∞= <≥H˜¯™êÎ#∞.—
125. "åiÖÏ |^Œ∞eKåÛ~°∞ : '"Õ∞=Ú =∞~°eáÈ=Åã≤Ok =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
"≥·Ñ¨Ù#ˆH. 126. WO`«H© h=Ù =∂‰õΩ tHõ∆ ZO^Œ∞‰õΩ qkèã¨∞Î#fl@∞¡? =∂
„Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#Å∞ =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =zÛ#Ñ¨C_»∞, "Õ∞=Ú "å\˜x
qâ◊fiã≤Oz#O^Œ∞ˆHQÍ! =∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂ÃÑ· Fiq∞x Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ ‰õΩiÑ≤OK«∞.
=∂‰õΩ W™ê¡OÃÑ· =∞~°}O "˘ã¨QÆ∞.—
127. Ñ¶≤~“<£ *Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, h=Ù
=¸™ê#∞, J`«x =sæÜ«ÚÅ#∞ ~å[ºOÖ’ J~åK«HõO ã¨$+≤ìã¨∂Î x#∂fl, h
^Õ=`«Å#∞ q_çz uiˆQÖÏ =^ŒeÃÑ_»`å"å?— ã¨=∂^è•#OQÍ Ñ¶~≤ “<£ J<åfl_»∞:
'WHõ#∞O_ç "Õ∞=Ú gà◊§ =∞QÆ Ñ≤Å¡Å#∞ K«O¿Ñ™êÎ=Ú. gà◊¡ „ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O
„|uH˜ LO_»x™êÎ=Ú. "åiÃÑ· =∂‰õΩ u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍ~°O LOk.—
128. =¸™ê `«# *Ïu "åi`À J<åfl_»∞ : '^≥·= ã¨Ç¨Ü«∞O Ji÷OK«O_ç.
ã¨ÇÏ¨ #O =Ç≤ÏOK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éè∂í ÉèÏQÆO ^Õ=Ùxk. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Ö’¡
`å#∞ HÀi# "åix ^•xH˜ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕ™êÎ_∞» . JOu=∞ q[Ü«∞O =∂„`«O
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ "åi^Õ. 129. =¸™ê *Ïu „Ñ¨[Å∞ WÖÏ "åáÈÜ«∂~°∞:
'"Õ∞=Ú h ~åHõ‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® "ÕkèOÑ¨ÙÅ‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º=Ú. h=Ù =zÛ#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® "ÕkèOK«|_»∞`«∞<åfl=Ú.— =¸™ê "åix WÖÏ F^•~åÛ_»∞:
'`«fi~°Ö’<Õ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOz, "åiH˜ |^Œ∞Å∞
q∞=∞‡efl D Éèí∂q∞H˜ Ü«∞[=∂#∞Å∞QÍ KÕÜ«∞=K«∞Û. P `«~°∞"å`« g∞
x~°fiÇ¨Ï} ZÖÏ LO@∞O^À PÜ«∞# K«∂™êÎ_»∞.—
130. "Õ∞=Ú Ñ¶≤~“hÜ«ÚÅ#∞ ^Œ∞iƒùH∆ÍxH˜ Ö’#∞ KÕâß=Ú.
=º=™êÜ≥∂`«Ê`«∞ÎÅ H˘~°`«‰õΩ QÆ∞iKÕâß=Ú – P q^èŒOQÍ#~Ú<å "å~°∞
QÆ∞}áê~î°O „QÆÇ≤Ï™êÎ~°x. 131. HÍx "åiH˜ ã¨∞aèHõ∆O =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, 'W^ŒO`å
=∂ =Å¡<Õ— J<Õ"å~°∞. HÍx "åiÃÑ· QÆ_»∞¤HÍÅO =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, 'W^ŒO`å
=¸™ê =∞iÜ«Ú J`«x ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Å ^Œi„^Œ"∞Õ —#O@∂ "åiÃÑ· ZQÆ^À¿ã"å~°∞.
q#O_ç! "åi ^Œi„^Œ"Õ∞^À ^Õ=Ùx =^ŒÌ LOk. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ‰õΩ P
ãÖQÆu `≥b^Œ∞. 132. "å~°∞ =¸™ê`À WÖÏ J<åfl~°∞ : '=∞=Ú‡
PHõ@∞ìHÀ=\ÏxH˜ h=Ù U ã¨∂K«##∞ `≥zÛ<å, "Õ∞=Ú x#∞fl #=∞‡É’=Ú.—
133. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åi ÃÑ·H˜ `«∞á¶ê#∞ ÑÖáê=Ú. q∞_»`«Å
^ŒO_»∞#∞ =kÖÏ=Ú. ¿ÑÅ∞, HõÑ¨ÊÅ∞, ~°HõÎO W`åºkq „Ñ¨|e<å~Ú. D
ã¨∂K«#ÅxflO\˜h "Õˆ~fi~°∞QÍ K«∂áê=Ú. J~Ú<å "å~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°"Õ∞
„Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. "å~°ã¨Å∞ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞. 134. "åiÃÑ· U^Œ<åfl qÑ¨`«∞Î
=zÛÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞, 'F =¸™ê! h „Ñ¨Éèí∞=Ù h‰õΩ KÕã≤ L#fl "åQÍÌ<åxfl
J#∞ãïOz =∂ HÀãÖ HÍã¨Î h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«∞. h=Ù QÆ#Hõ D
qÑ¨`«∞Î#∞ =∂ #∞O_ç `˘Åy¿ãÎ, "Õ∞=Ú x#∞fl J=â◊ºOQÍ qâ◊fiã≤™êÎ=Ú.
|h W„™ê~¸Öò#∞ ‰õÄ_® h`À áÈx™êÎ=Ú— J<Õ"å~°∞. 135. HÍx Z\˜ì

Ñïã≤÷uÖ’#∂ "å~°∞ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù‰õΩ KÕ~°∞HÀ=Åã≤# PÑ¨^Œ#∞ "Õ∞=Ú
"åi #∞O_ç `˘ÅyOK«QÍ<Õ "å~°∞ =∂@ `«¿ÑÊ"å~°∞.
136. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åiÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. "åix
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚOz"Õâß=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"å~°∞. "å\˜Ñ¨@¡ x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤ÏOKå~°∞.
137. Z=~°~Ú`Õ J`«ºO`« |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ ÑïQÆ}ÕK«|_Õ"å~À, "åix
"Õ∞=Ú â◊√ÉèÏÅ∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~z° # Éè∂í ÉèÏQÆÑÙ¨ `«∂~°∞Ê Ñ¨_=» ∞~°Å‰õΩ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ
KÕâß=Ú. P q^èŒOQÍ W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ‰õΩ h „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# L`«Î=∞
"åQÍÌ#O "å~°∞ =Ç≤ÏOz# F~°∞Ê HÍ~°}OQÍ Ñ¨Ó~°~Î ÚOk. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ Ñ¶~≤ “<£,
J`«x *Ïu"å~°∞ KÕã≤# x~å‡}ÏÅ#∞, "åi Z`«Î~Ú# Hõ@ì_®Å#∞ "Õ∞=Ú
^èŒfiOãÖ KÕâß=Ú.
138. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u"åix ã¨=Ú„^•xH˜ J=`«e "≥Ñ· Ù¨ #
KÕ~åÛ=Ú. `«~∞° "å`« "å~°∞ q„QÆÇ¨ Å Ñ¨Ó[Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx L#fl XHõ ã¨=¸Ç¨ÏO
g∞^Œ∞QÍ ™êyáÈ`«∞#flÑ¨C_»∞, 'F =¸™ê! giH˜ L#fl ^Õ=Ùà◊§ ÖÏO\˜^Õ
=∂‰õÄ XHõ ^Õ=Ù}˜‚ (q„QÆÇ¨xfl) KÕã≤ÃÑ@ì"å?— J<åfl~°∞. ^•xH˜ =¸™ê,
'g∞~°∞ =∞s =¸~°ö [#∞Å∞. 139. "å~°∞ KÕã¨∞Î#fl^ŒO`å <åâ◊#=∞ÜÕ∞ºk.
"å~°∞ áêÅÊ_Õ Ñ¨x =º~°÷"≥∞ÿ#k— J<åfl_»∞. 140. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ :
'Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx <Õ#∞ g∞ HÀãÖ =∞~À Ñ¨Ó[hÜ«Ú}˜‚ "≥`«HÍÖÏ?
x*ÏxH˜ PÜ«∞# g∞‰õΩ ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· „áê^è•#º`«#∞ WKåÛ_»∞.—
141. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl Ñ¶≤~“<£ [#∞Å #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOz#Ñ¨C_»∞
(UO [iyO^À QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞ÛHÀO_ç). "å~°∞ q∞=∞‡efl ^•~°∞}OQÍ
"ÕkèOKÕ"å~°∞. g∞ =∞QÆ Ñ≤Å¡Å#∞ K«O¿Ñã≤, g∞ P_»a_»¤Å#∞ =∂„`«O „|uH˜
LO_»xKÕÛ"å~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# Hõiî# Ñ¨sHõ∆
LO_Õk.
142. "Õ∞=Ú =¸™ê`À =ÚÑ¨Êù~Ú ~å„`«∞Å "åQÍÌ#O KÕâß=Ú.
J^Œ#OQÍ =∞~À Ñ¨k ~å„`«∞Å`À ^•xx Ñ¨ÓiÎ KÕâß=Ú. P q^èŒOQÍ J`«x
„Ñ¨Éèí∞=Ù ÃÑ\˜ì# QÆ_»∞=Ù #ÅÉèˇ· ~å„`«∞ÅÖ’ Ñ¨Ó~°Î~ÚOk. =¸™ê `«#
ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° _≥#· Ç¨~°∂#∞`À WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å Ñ¨~ÀHõO∆ Ö’ h=Ù <å *Ïu"åi
=∞^èŒº <å ™ê÷#OÖ’ Ñ¨xK≥~Úº. gà◊§#∞ ãÖã¨¯iã¨∂Î LO_»∞. qzÛù#flHÍ~°∞Å
=∂~åæxfl J#∞ãïOK«‰õΩ.— 143. "Õ∞=Ú x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∂xH˜ =¸™ê
=zÛ#Ñ¨Ù_»∞, J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«x`À ãÖÉèÏ+≤OKå_»∞. (`å^•`«‡ºO K≥Ok#
=∞#ã¨∞`À =¸™ê) WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ h ^Œ~°≈# ÉèÏQÆºO
HõeyOK«∞. x#∞fl K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞.— ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 'Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂
h=Ù ##∞fl K«∂_»ÖË=Ù. JkQÀ P Ñ¨~°fi`«O =OHõ K«∂_»∞. Jk QÆ#Hõ `«#
™ê÷#OÖ’ xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩO>Ë #∞=Ùfi ‰õÄ_® ##∞fl K«∂_»QÅÆ ∞QÆ∞`å=Ù.— `«~∞° "å`«
J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù P Ñ¨~°fi`«OÃÑ· `«# `Õ*ã¨∞û#∞ „Ñ¨ãïOK«QÍ<Õ, Jk ^•xx
`«∞`«∞ÎxÜ«∞efl KÕ¿ãã≤Ok. =¸™ê ã¨Ê $Ç¨Ï`«Ñ≤Ê Ñ¨_çáÈÜ«∂_»∞. ã¨Ê $Ç¨ÏÖ’H˜
=zÛ# g∞^Œ@, '„Ñ¨É∂íè ! h=Ù Ñïâ◊√^Œ∞_ú =» Ù. <Õ#∞ h "≥Ñ· Ù¨ #ˆH =∞~°Å∞`«∞<åfl#∞.
qâ◊fiã≤OKÕ"åiÖ’ <Õ#∞ `˘e "å_»#=Ù`å#∞— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
144. ^Õ=Ù_»∞ ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'F =¸™ê! [#∞ÅÃÑ· h‰õΩ
„áê^è•#º`«xzÛ x#∞fl „Ñ¨=HõÎQÍ Z#∞fl‰õΩ<åfl#∞. h`À ãÖÉèÏ+¨} [iÑ≤
x#∞fl ã¨`¯« iOKå#∞. Hõ#∞Hõ <Õ#∞ „Ñ¨™êkOz# ^•xx „QÆÇÏ≤ OK«∞. Hõ$`«A_˝ "» ·≥
LO_»∞.— 145. "Õ∞=Ú J`«x H˘~°‰õΩ Ñ¨ÅHõÅÃÑ· ã¨~°fiq^è•Å Ç≤Ï`«=ÙÅ#∞,
„Ñü qÉèÏQÍxH˜ ãÖ|OkèOz# q=~åÅ#∞ „"åã≤ WKåÛ=Ú. WÖÏ `åH©^Œ∞
KÕâß=Ú : 'g\˜x QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀ. g\˜ L`«Î=∞ ÉèÏ"åxfl J#∞ãïOK«=∞x
h *Ïu "åix P^ÕtOK«∞. `«fi~°Ö’<Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ áêáê`«∞‡Å x"å™êxfl
K«∂Ñ≤™êÎ#∞.—
146. <Õ#∞ Éèí∞qÖ’ JHÍ~°}OQÍ JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKÕ "åi
^Œ$+≤ìx <å ã¨∂K«#Å #∞O_ç =∞o§™êÎ#∞. "å~°∞ Jxfl ~°HÍÅ ã¨∂K«#Å#∞
K«∂ã≤#Ñ¨Ê\˜H© qâ◊fiã≤OK«~°∞. ã¨<å‡~°æO "åiH˜ HÍ#=zÛ<å ã¨ˆ~ ^•xx
"å~°∞ J=ÅOaOK«~°∞. HÍx "åiH˜ JÑ¨=∂~°æO HÍ#=¿ãÎ =∂„`«O ^•xx
J=ÅOa™êÎ~°∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞.

"å\˜Ñ¨@¡ x~°¡Hõ∆ ºO =Ç≤ÏOKå~°∞. 147. Z=~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞, Ñ¨~°Ö’Hõ
ã¨=∂"Õâßxfl Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOKå~À, "åi Hõ~°‡Åhfl =º~°÷=∞~Ú
áÈÜ«∂~Ú. „ÑüÑ¶Å¨ OQÍ "å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#flkQÍHõ "Õ~˘Hõ\ ˜ "åiH˜ ^˘~°∞‰õΩ<å?—
148. =¸™ê *Ïu"å~°∞, J`«#∞ J@∞ "≥à◊§QÍ<Õ W@∞ `«=∞
#QÆÅ`À P=Ù ^Œ∂_» ÖÏO\˜ q„QÆÇ¨ÏO `«Ü«∂~°∞KÕâß~°∞. JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç
Z^Œ∞Ì ã¨fi~°O =O\˜k "≥Å∞=_Õk. Jk `«=∞`À =∂\Ï¡_»@O QÍh, `«=∞‰õΩ
=∂~°æO K«∂Ñ¨@O QÍh KÕÜ«∞*ÏÅ^Œx "åiH˜ `≥eÜ«∞^•? J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
"å~°∞ ^•xx P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞ Ñ¶¨∞’~°
J<åºÜ«∂xH˜ X_çQ\Æ Ïì~∞° . 149. z=~°‰Ωõ "å~°∞ [iy# ^•xÃÑ· ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ®¤~∞° .
`å=Ú ^•i `«áêÊ=∞#fl ãÖQÆu „QÆÇ≤ÏOz# g∞^Œ@ WÖÏ J<åfl~°∞ : '=∂
„Ñ¨Éèí∞"Õ QÆ#Hõ WÑ¨C_»∞ =∞=∞‡efl Hõ~°∞}ÕK«HõáÈ`Õ, =∞=Ú‡ Hõ∆q∞OK«HõáÈ`Õ
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈ`å=Ú. 150. =¸™ê `«# *Ïu
"åi =^ŒÌ‰õΩ P„QÆÇ¨ÏO`À, P"Õ^Œ#`À uiy =zÛ#Ñ¨C_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ :
'g∞~°∞ <å Ñ¨~ÀHõ∆OÖ’ WO`« ^•~°∞}OQÍ „Ñ¨=iÎ™êÎ~å? Uq∞\˜, g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
P[˝ ~åHõ =ÚO^Õ "Õy~°Ñ¨_»`å~å?— J`«#∞ Ñ¨ÅHõÅ#∞ JHõ¯_» Ñ¨_»"Õã≤, `«#
™È^Œ~°∞x A@∞ì Ñ¨@∞ì‰õΩx `«# "≥·Ñ¨Ù ÖÏQÍ_»∞. Ç¨~°∂<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F
<å =∂`å Ñ¨Ù„`«∞_®! D [#∞Å∞ ##∞fl ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ##∞fl
K«OÑ¨\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. Hõ#∞Hõ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ <å Ñïã≤÷uÃÑ· #qfiáÈÜÕ∞
J=HÍâ◊O HõeÊOK«‰õΩ. ##∞fl D ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å ã¨~°ã¨# KÕ~°Û‰õΩ.—
151. =¸™ê WÖÏ „áêi÷OKå_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! ##∂fl, <å ™È^Œ~°∞}˜‚
Hõ∆q∞OK«∞. =∞=∞‡efl h HÍ~°∞}ºOÖ’ KÕ~°∞ÛHÀ. h=Ù Hõ~°∞}ÕKÕ"å~°O^ŒiÖ’H©
JkèHõOQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»=Ù.—
152. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ P=Ù ^Œ∂_»#∞ P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞Å=Ù`å~°∞. „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’<Õ "åiH˜
Ñ¨~åÉèí=O Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. Jã¨`åºxfl HõeÊOKÕ "åix "Õ∞=Ú WÖÏˆQ
tH˜∆™êÎ=Ú. 153. WHõáÈ`Õ ^Œ∞+¨¯~°‡Å‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞† P `«~°∞"å`« "å~°∞
QÆ#Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ, qâ◊fiã≤¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù ^•x g∞^Œ@
"åix Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
154. =¸™ê HÀáê"Õâ◊O K«ÖÏ¡i# `«~°∞"å`« J`«#∞ P Ñ¨ÅHõÅ#∞
Z`«∞Î‰õΩ<åfl_»∞. "å\˜Ö’ „"åÜ«∞|_ç L#fl ^•xÖ’ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åi H˘~°‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO, HÍ~°∞}ºO LO_çOk. 155. "Õ∞=Ú
x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∂xH˜ Ç¨[~°ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ =¸™ê `«# *Ïu "åiÖ’
#∞O_ç _≥|ƒù~Ú =∞Okx ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `«~°∞"å`« "åix Éèí∂HõOÑÖ
Hõ|oOz#Ñ¨Ù_»∞ =¸™ê WÖÏ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : 'F „Ñ¨Éèí∂! h=Ù QÆ#Hõ
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ "åih, ##∂fl JO`«"Ú≥ OkOz LO_Õ"å_çq.
=∂Ö’x H˘O^Œ~°∞ =¸~°∞öÅ∞ KÕã≤# Ñ¨xH˜ tHõ∆QÍ =∞=∞‡efl `«∞^Œ=Ú\˜ì™êÎ"å
(„Ñ¨Éèí∂!). Wk x*ÏxH˜ h=Ù ÃÑ\˜ì# Ñ¨sHõ∆. nx^•fi~å h=Ù HÀi# "åix
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ì™êÎ=Ù. h=Ù HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨QÆÅ=Ù. h"Õ =∂
~°Hõ∆‰õΩ_»=Ù. Hõ#∞Hõ =∞=Ú‡ Hõ∆q∞OK«∞, =∂ÃÑ· ^ŒÜ«∞EÑ¨Ù. h=Ù JO^ŒiHõ<åfl
„âı+¨µª_≥·# Hõ∆=∂jeq. 156. =∂ H˘~°‰õΩ D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõO
Ö’#∂ "Õ∞Å∞#∞ „"åã≤ÃÑ@∞ì. "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù#ˆH ~°∞A=~°Î#∞Å=∞Ü«∂º=Ú.—
^Õ=Ù_»∞ ÃãÅqKåÛ_»∞ : '<Õ#∞ HÀi# "åiˆH tHõ∆ qkè™êÎ#∞. WHõ <å Hõ~°∞}
q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, Jk „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∞ P=iOz LOk. <Õ#∞ ^•xx
ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ QÆÅ"åiH˜, [HÍ`ü WKÕÛ"åiH˜, =∂ ã¨∂K«#Å#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"åiH˜
„"åã≤ÃÑ_»`å#∞.—
157. D ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞}˜,‚ x~°H~∆õ åã≤ J~Ú# D „Ñ¨=Hõ#Î ∞ J#∞ãïO
KÕ"å~°∞ (D HÍ~°∞}ÏºxH˜ J~°∞›Å∞). "å~°∞ DÜ«∞# QÆ∞iOz `«=∞ =^ŒÌ
#∞#fl `Ò~å`«∞, Wh˚Å∞ „QÆO^ä•ÅÖ’ „"åÜ«∞|_ç L#fl@∞¡ Hõ#∞Q˘O\Ï~°∞.
J`«#∞ "åiH˜ =∞Ozx K≥Ü«∞º=∞x P*Ï˝Ñ≤™êÎ_»∞. K≥_»∞ #∞O_ç x~Àkè™êÎ_»∞.
"åi H˘~°‰õΩ Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ Y~å~°∞ KÕ™êÎ_»∞.
JÑïâ◊√^Œ=ú ∞~Ú# "å\˜x J^è~Œ ‡° OQÍ x~å÷i™êÎ_∞» . "åiÃÑ· L#fl |~°∞=ÙÅ#∞
kOK«∞`å_»∞. "åiH˜ ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩx L#fl â◊$OYÖÏÅ#∞ „`≥OK«∞`å_»∞. Hõ#∞Hõ

Z=~°∞ J`«xx qâ◊fiã≤Oz, J`«xH˜ P^Œ~°∞=ÙQÍ xÅ∞™êÎ~À, J`«xH˜
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»`å~À, WOHÍ J`«x`À áê@∞ J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# *’ºux
J#∞ãï™êÎ~À – JÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ∞`å~°∞.
158. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '„Ñ¨[ÖÏ~å! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ#∞ g∞ JO^Œi
"≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# ^≥=· ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»#∞. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ ™ê„=∂*ÏºkèÑu¨
PÜ«∞<Õ. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞<Õ r=#‡~°}ÏÅ „Ñ¨^•`«.
Hõ#∞Hõ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞}˜‚ x~°Hõ∆~åã≤ J~Ú# PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞
qâ◊fiã≤OK«O_ç. J`«#∞ (ã¨~Ú`«O) ^≥·"åxfl, ^≥·="å‰õΩ¯Å#∞ qâ◊fiã≤™êÎ_»∞.
J`«xfl J#∞ãïOK«O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ=K«∞Û.
159. =¸™ê *ÏuÖ’ XHõ =~°æO "å~°∞<åfl~°∞. "å~°∞ ã¨`«ºO „Ñ¨HÍ~°O
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ~°∞. ^•x Hõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ <åºÜ«∞x~°‚Ü«∂Å∞
ÔQ·H˘O\Ï~°∞.
160. "Õ∞=Ú "åix Ñ¨<≥flO_»∞ =OâßÅ∞QÍ qÉèílOz, XHÀ¯
=OâßxH˜ F „Ñ¨`ÕºHõ =~°æ ™ê÷~Úx HõeÊOKå=Ú. =¸™ê *Ïu"å~°∞ hà◊√¡
HÍ"åÅx J_çy#Ñ¨C_»∞, Ñ¶¨ÖÏ<å |O_»~å~Ú g∞^Œ ÖÏsî`À H˘@ì=∞x
ãÖˆH`«O ÑÖáê=Ú. JÑ¨C_»∞ P |O_»~å~Ú #∞O_ç Ñ¨<≥flO_»∞ T@Å∞
z=Ú‡H˘KåÛ~Ú. „Ñü =~°æO "å~°∞ `å=Ú h~°∞ „`åQÆ=Åã≤# ã¨÷ÖÏxfl
Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· "Õ∞Ñ¶¨∂Å KèåÜ«∞#∞ HõeÊOKå=Ú. "åiÃÑ·
=∞<£fl ã¨ÖÏfiÅ#∞ (PÇ¨~°OQÍ) kOKå=Ú. '"Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ u#O_ç— (J<åfl=Ú). `«~°∞"å`« "å~°∞ =∂ÔH\˜ì
JÑ¨HÍ~°O K≥Ü∞« ºÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ `«=∞ P`«‡ÅˆH Ç¨x KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞.
161. 'g∞~°∞ D Ñ¨Ù~°=ÚÖ’H˜ "≥o§ x=ã≤OK«O_ç. JHõ¯_» HÀi# KÀ@∞
#∞O_ç u#O_ç. ''=∞=Ú‡ =∞xflOK«∞—— Jx „áêi÷ã¨∂Î, q#„=ÚÖˇ· =ÚY^•fi~°O
QÆ∞O_® „Ñ¨"ÕtOK«O_ç. "Õ∞=Ú g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ =∞iO`« JkèHõOQÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ=Ú— Jx K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞
([iyO^Õq∞\’ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç)— 162. HÍx ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞‰õΩ
P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# ^•xx =∞~À =∂@`À =∂iÛ"Õâß~°∞. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú
"åiÃÑ· PHÍâ◊O #∞O_ç qÑ¨`∞« #Î ∞ ÑÖáê=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^Œ∞~å‡~åæxH˜
X_çQÆ>Ëì"å~°∞.
163. ™êQÆ~° f~å# x=ã≤Oz# P |ã‘Î"åã¨∞Å QÆ∞iOz "åix
J_»∞QÆ∞. "å~°∞ â◊x"å~°O q+¨Ü«∞OÖ’ P*’˝Å¡OÑ¶¨∞#‰õΩ X_çQÆ>Ëì"å~°∞.
(qz„`«"Õ∞q∞@O>Ë) P â◊x"å~°O <å_Õ KÕÑ¨Å∞ h\˜ÃÑ·H˜ =KÕÛq. â◊x"å~°O
HÍx k<åÅÖ’ ÃÑ·H˜ =KÕÛq HÍ=Ù. "åi Jq^èÕÜ«∞`å "≥·Yi HÍ~°}OQÍ<Õ
"Õ∞=Ú "åix D q^èŒOQÍ Ñ¨sH˜∆OKÕ"å~°=Ú. 164. "åiÖ’x XHõ =~°æO
"å~°∞ (=∞~À =~°æO "åix L^ÕÌtºOz) '^Õ=Ù_»∞ JO`«"≥ÚOkOK«É’`«∞#fl
"åiH˜ ÖË^• Hõiî#OQÍ tH˜∆OK«É’`«∞#fl "åiH˜ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ É’^èŒÑ¨~°∞™êÎ~°∞?—
Jx K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞, "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ HõhãÖ
ãÖ*Ï~Ú+‘ WK«∞ÛHÀ=\ÏxH˜ WÖÏ KÕã¨∞Î<åfl=Ú. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç<å
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û.—
165. `«~°∞"å`« "åi *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷O KÕÜ«∞|_ç# LÑ¨^Õâßxfl "å~°∞
qã¨‡iOz#Ñ¨Ù_»∞, "Õ∞=Ú K≥_»∞Å #∞O_ç x~ÀkèOKÕ"åix ~°H˜∆Oz, `«=∞
P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ "åix Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# tHõ∆QÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ>Ëì"å~°∞. 166. =∞i "å~°∞ `«=∞‰õΩ
"åiOK«|_ç# q+¨Ü∞« OÃÑ· x~°H¡ ∆õ ºOQÍ |i`≥yOz#Ñ¨Ù_»∞ 'g∞iHõ hK«=∞~Ú#
HÀ`«∞Å∞QÍ =∂iáÈO_ç— J<åfl=Ú.
167. h „Ñ¨Éèí∞=Ù D q^èŒOQÍ „Ñ¨Hõ\ Õz# ãÖ^Œ~°ƒùO ‰õÄ_®
ã¨‡iOK«∞HÀ^Œy#^Õ† 'Ü«¸^Œ∞ÅÃÑ· „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ Ñ¶¨∞’~° Ü«∂`«#‰õΩ
QÆ∞iKÕ¿ã "åix ÑÖÑ≤ã∂¨ Î LO\Ï#∞.— xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨É∞íè =Ù tHÕ∆ K«@OÖ’
j„Ñ¶¨∞QÍq∞. WOHÍ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∂#∞.

168. "Õ∞=Ú "åix =~°æ `≥QÆÅ∞QÍ qÉèílOz Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞
KÕ¿ãâß=Ú. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ =∞Oz"åÔ~·`Õ =∞i H˘O^Œ~°∞ `«kƒù#flOQÍ
L<åfl~°∞. "Õ∞=Ú "åix =∞Op K≥_»∞ ã≤÷uQÆ`«∞Å ^•fi~å Ñ¨sH˜∆OKå=Ú –
|Ç¨ïâß "å~°∞ ^•iH˜ =™êÎ~°x.—
169. "åi `«~°∞"åu `«~åÅÖ’ Jã¨=∞~°∞÷Å~Ú# "å~°∞ „QÆO^ä•xH˜
"å~°ã¨∞ÅÜ«∂º~°∞. "å~°∞ ZO`«¿ãÑ¨\ ˜H© WÇ¨ÏÖ’Hõ ™ê=∞„yx áÈQÆ∞
KÕã¨∞HÀ=@OÖ’<Õ LO\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ '"Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Hõ∆q∞OK«|_»`å=∞—x
JO\Ï~°∞. JÖÏO\˜ ãÖÑ¨^Õ =∞m¡ "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ<å =∞m¡ ^•xx
f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À ã¨`«ºO `«Ñ¨Ê =∞~À =∂@
J#~å^Œx „QÆO^äŒOÖ’ "åiKÕ`« „Ñ¨=∂}O KÕ~ÚOK«|_»ÖË^•? JO^Œ∞Ö’
„"åã≤ L#fl ^•xx "å~°∞ K«k"å~°∞ ‰õÄ_®. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ Ñ¨~°Ö’Hõ
xÅÜ«∞"Õ∞ "Õ∞Öˇ#· k. P =∂„`«O g∞~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀÖË~å? 170. Z=~°~Ú`Õ
^≥·=„QÆO^ä•xfl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩO\Ï~À, #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~À – xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WÖÏO\˜ ãÖã¨¯~°}ÏaèÖÏ+¨µÅ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú =$^è•K≥Ü«∞º=Ú.
171. "Õ∞=Ú Ñ¨~°fi`åxfl "åiÃÑ·H˜ ZuÎ – ^•xx XHõ h_»QÍ KÕã≤#Ñ¨C_»∞,
Jk `«=∞ÃÑ·H˜ Ñ¨_»∞`«∞O^Õ"≥∂#x "å~°∞ J#∞=∂xOKå~°∞. '"Õ∞=Ú
„Ñ¨™êkOz# ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. JO^Œ∞Ö’ L#fl ^•xx ÉÏQÍ
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç – `«^•fi~å q∞=∞‡efl g∞~°∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ=K«∞Û— Jx "Õ∞=Ú
"åiH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú.
172. h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Œ"£∞ ãÖ`«u gÑ¨ÙÅ #∞O_ç "åi ãÖ`å<åxfl
fã≤, ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi<Õ "åiH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ\˜ì '<Õ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
HÍ<å?— Jx J_çy#Ñ¨C_»∞, 'J=Ù#∞, nxx "Õ∞=Ú JOwHõiã¨∞Î<åfl=Ú—
Jx "å~°<åfl~°∞. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ J_»QÆ|_çO^ŒO>Ë, „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# 'U"≥∂!
nx QÆ∞iOz =∂ˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞— Jx g∞~°∞ J#‰õÄ_»^Œx. 173. ÖË^•
WÖÏ JO\Ïˆ ~ "≥ ∂ #x : '=∂ `å`« = Ú`åÎ ` « Å ∞ "≥ Ú ^Œ \ ˜ #∞O_Õ –
|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ# KÕ¿ã"å~°∞. "Õ∞=Ú "åi ãÖ`«u `«~°∞"å`« Ñ¨Ù\˜ì#"å~°=Ú.
^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞ KÕã≤# Ñ¨xH˜ h=Ù =∞=Ú‡ tH˜∆™êÎ"å?— 174. D q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl=Ú – "å~°∞ ~°∞A=~°Î#∞
Å=Ù`å~°x.
175. "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ „Ñ¨™êkOz# P =ºH˜Î =$`åÎO`åxfl
"åiH˜ K«kq qxÑ≤OK«∞. J~Ú`Õ J`«#∞ "å\˜ #∞O_ç áêiáÈÜ«∂_»∞.
JÑ¨C_»∞ Ã+·`å<£ J`«x "≥O@ Ñ¨_»@O`À J`«#∞ ^•i `«Ñ≤Ê# "åiÖ’
KÕiáÈÜ«∂_»∞. 176. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë P ã¨∂K«#Å ^•fi~å J`«xx
L#fluH˜ KÕiÛ LO_Õ"å~°O. HÍx J`«#∞ =∂„`«O <ÕÅˆH J`«∞‰õΩ¯áÈÜ«∂_»∞,
`«# HÀÔ~¯Å<Õ J#∞ãïOK«™êQÍ_»∞. J`«x LÑ¨=∂#O ‰õΩHõ¯ÖÏO\˜k. h=Ù
^•xÃÑ· |~°∞=Ù "≥∂Ñ≤<å Jk ~˘Ñ¨C`«∂<Õ LO@∞Ok. ^•xx ^•x =∂<å#
=^ŒeÃÑ\˜ì<å ~˘Ñ¨C`«∂<Õ LO@∞Ok. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅx
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åi LÑ¨=∂#O WÖÏO\˜^Õ. Hõ#∞Hõ h=Ù D QÍ^èŒÅ#∞ "åiH˜
qxÑ≤ã¨∂Î LO_»∞ – |Ç¨ïâß "å~°∞ Ü≥∂K«# KÕ™êÎˆ~"≥∂! 177. =∂
ã¨∂K«#Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#"åi LÑ¨=∂#O ZO`« K≥_k¤» ! "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xˆH
#+¨ìO KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩO@∂ LO_çáÈÜ«∂~°∞. 178. ^Õ=Ù_»∞ Z=iH˜
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_À J`«<Õ x*ÏxH˜ ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ∞`å_»∞.
=∞Ô~=i#~Ú`Õ PÜ«∞# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiOÖ’ =^Œe"Õ™êÎ_À – JÖÏO\˜"åˆ~
#+¨ìáÈ~Ú# "å~°∞.
179. "Õ∞=Ú =∂#=ÙÅ∞, l<åfl`«∞ÅÖ’ ZO`À=∞Okx #~°HOõ HÀãÖ
Ñ¨Ù\ì̃OKå=Ú. "åiH˜ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞#flÑ¨Ê\˜H© "å\˜`À "å~°∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ~°∞.
"åiH˜ Hõà√◊ #¡ flÑ¨Ê\˜H© "å\˜`À "å~°∞ K«∂_»~∞° . "åiH˜ K≥=ÙÅ∞#flÑ¨Ê\˜H© "å\˜`À
"å~°∞ q#~°∞. "å~°∞ Ñ¨â◊√=ÙÖÏ¡O\˜"å~°∞. HÍ^Œ∞, "å\˜Hõ<åfl =∞s Ç‘Ï#O.
JÖÏO\˜"åˆ~ Ñ¨~^° •è º<åxH˜ Ö’<≥#· "å~°∞. 180. L`«=Î ∞ <å=∂Åhfl JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ
K≥O^Œ∞`å~Ú. HÍ|\˜ì "å\˜`À<Õ PÜ«∞xfl Ñ≤Å=O_ç. PÜ«∞# ¿Ñ~°¡ q+¨Ü∞« OÖ’
=„Hõ"≥·Yix J=ÅOaOKÕ"åix =^ŒeÃÑ@ìO_ç. `å=Ú KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•xx
"å~°∞ J#∞ÉèíqOz f~åÎ~°∞. 181. "Õ∞=Ú ã¨$+≤ìOz# "åiÖ’ XHõ =~°æO

"å~°∞<åfl~°∞. "å~°∞ ã¨`«ºO „Ñ¨HÍ~°O [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ~°∞.
ã¨`«ºO „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ <åºÜ«∞ x~°‚Ü«∂Å∞ ÔQ·H˘O\Ï~°∞. 182. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂
ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOKå~À "åix "Õ∞=Ú JOK≥Å "åsQÍ,
"å~°∞ TÇ≤ÏOK«#~Ú<å ÖËxKÀ@∞ #∞O_ç "åiÃÑ· LK«∞Û ay™êÎ=Ú.
183. "åiH˜ H˘O`« q_»∞Ñ¨Ù Wã¨∞Î<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å Z`«∞ÎQÆ_» KåÖÏ
QÆ\ ˜ìk.
184. Uq∞\˜, `«=∞ ã¨ÇÏ¨ K«~∞° x („Ñ¨=Hõ)Î H˜ =∞u K«eOK«@O ÖÏO\˜k
Ug∞ ÖË^Œ#fl q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz "å~°∞ PÖ’zOK«@O ÖË^•? J`«#~Ú`Õ
ã¨Ê+¨ìOQÍ ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»∞ =∂„`«"Õ∞. 185. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
ÑïáêÅ<å =º=ã¨÷ÃÑ· ^Œ$+≤ìx ™êiOK«ÖË^•? ^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤ìOz# W`«~°
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ K«∂_»@O ÖË^•? `«=∞ r=# =º=kè Ñ¨ÓiÎ HÍ=zÛO^Õ"≥∂##fl
PÖ’K«# ‰õÄ_® "åiH˜ `«@ì_»O ÖË^•? WHõ D q+¨Ü«∞O `«~°∞"å`« "å~°∞
qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ =∞ˆ~=ÚO^Œh? 186. ^Õ=Ù_Õ =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’#∞KÕã≤#
"åxH˜, ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. ^Õ=Ù_»∞ "åix "åi `«Åa~°∞ã¨∞
`«#OÖ’<Õ `«KåÛ_»∞`«∂ LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ_®Î_∞» . 187. "å~°∞ x#∞fl „Ñ¨àÜ ◊ ∞« O
QÆ∞iOz, 'WO`«H© J^≥Ñ¨C_»∞ =ã¨∞ÎOk?— Jx „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : '^•x *Ï˝#O =∂„`«O <å „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ<Õ LOk. P Ñ¶¨∞_çÜ«∞
Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ PÜ«∞<Õ ^•xx |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ™êÎ_»∞. Jk Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’
|~°∞=ÙQÍ Ñï}q∞™ÈÎOk. Jk g∞ÃÑ· ~å=Åã≤#Ñ¨C_»∞ J=∂O`«O =zÛ
Ñ¨_»∞`«∞Ok.— h=Ù ^•x Ñïâ’^èŒ# KÕã≤ L#fl>Ë¡ "å~°∞ x#∞fl „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞.
K≥Ñ¨C : '^•x *Ï˝#O ^Õ=ÙxˆH Ñïq∞`«O. HÍx J<Õ‰õΩÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl
Z~°∞QÆ~∞° .— 188. "åi`À J#∞ : '<Õ#∞ <å ã¨fiÜ«∂xH˜ ÖÏÉèOí QÍh, #+Öì QÍh
KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O <å‰õΩ ÖË^Œ∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ `«Åz#k J=Ù`«∞Ok.
<åˆH QÆ#Hõ QÀÑ¨º=∞~Ú# q+¨Ü«∂Å Ñï*Ï˝#O LO_ç LO>Ë, <Õ#∞ <å
ã¨fiO`« q+¨Ü∞« OÖ’ Z<Àfl ÖÏÉèÏÅ∞ á⁄O^Õ"å_çx. <åÔHÖÏO\˜ #+Öì "å\˜Ök¡Ë
HÍ^Œ∞. <Õ#~Ú`Õ #q∞‡#_»∞K«∞‰õΩ<Õ [#∞Å‰õΩ ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"å}˜,‚ â◊√Éè"í å~°ÅÎ ∞
qxÑ≤OKÕ"å}˜‚ =∂„`«"Õ∞.—
189. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜ #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. ^•x
#∞O_Õ ^•x [`«#∞ ‰õÄ_® KÕâß_»∞ – g∞~°∞ ^•x =^ŒÌ ã¨∞YO á⁄O^•Åx.
=∞i Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „ã‘Îx HõÑ≤Ê"Õã≤#Ñ¨C_»∞ P"≥∞ `ÕeHõáê\˜ QÆ~°ƒùO ^•eÛOk.
`«~°∞"å`« P"≥∞ ^•xx "≥∂ã¨∞‰õΩO@∂ uiyOk. `«~°∞"å`« P |~°∞=Ù
ÃÑiy#Ñ¨C_»∞ "åi~°∞=Ù~°∂ Hõeã≤ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞HÀ™êQÍ~°∞ – 'h=Ù
QÆ#Hõ =∂‰õΩ P~ÀQÆº=O`«"≥∞ÿ# a_»¤#∞ „Ñ¨™êk¿ãÎ "Õ∞=Ú h‰õΩ Hõ$`«A˝Å"≥∞ÿ
LO\Ï=Ú— Jx. 190. HÍx ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ =∞Oz (P~ÀQÆº=O`«"≥∞ÿ#)
a_»¤#∞ „Ñ¨™êkOz#Ñ¨Ù_»∞, PÜ«∞# „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ "å~°∞ W`«~°∞Å#∞
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ ÑïQÆ}ÕK«™êQÍ~°∞. "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ
^Õ=Ù_»∞ Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞. 191. Uq∞\˜, ^Õxh ã¨$+≤ìOK«ÖËx"åih,
`å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤ìOK«|_ç# "åix "å~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
xÅÉˇ_»∞`«∞<åfl~å? 192. "åÔ~=iH© ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞ÖË~°∞ ãïHõ^• `«=∞‰õΩ
`å=Ú ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. 193. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åix ^•iH˜
~°=∞‡x Ñ≤e¿ãÎ, "å~°∞ g∞ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ J#∞ãïOK«~°∞. g∞~°∞ "åiH˜ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù
WzÛ<å, =∞ø#OQÍ LO_çáÈ~Ú<å – Ô~O_»∂ XHõ¯>Ë. 194. g∞~°∞ x[
^≥"· åxfl =^Œe "Õ\ x˜ Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl~À J=hfl g∞ÖÏO\˜ ^•ã¨∞ÖË. g∞~°∞ "å\˜x
Ñ≤Å∞ã¨∂Î<Õ LO_»O_ç. "å\˜ QÆ∞iOz g∞ TÇ¨ÏÅ∞ ã¨Ô~·#"Õ J~Ú`Õ Jq
g∞‰õΩ ã¨=∂^è•#O W"åfie =∞i.
195. Uq∞\˜, "åiH˜ ("å\˜H˜) HÍà◊√§QÍx L<åflÜ«∂ "å\˜`À
#_»=\ÏxH˜? "å\˜Hˆ =∞<åfl KÕ`∞« Å∞<åflÜ«∂ "å\˜`À Ñ¨@∞ìHÀ=\ÏxH˜? "å\˜H˜
Hõà◊√¡<åflÜ«∂ "å\˜`À K«∂_»QÆÅQÆ\ÏxH˜? "å\˜ˆH=∞<åfl K≥=ÙÅ∞<åflÜ«∂
"å\˜`À q#\ÏxH˜? "åi`À J#∞ : 'g∞~°∞ g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ Ñ≤Å∞K«∞
HÀO_ç. `«~°∞"å`« g∞~°O`å Hõeã≤ <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =ÓºÇ¨Ï~°K«#Å∞
KÕÜ«∞O_ç. <å‰õΩ =º=kè ‰õÄ_® W=fiHõO_ç. 196. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_Õ <å
ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞. PÜ«∞<Õ „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. ã¨[˚#∞Å‰õΩ PÜ«∞#

JO_»QÍ LO\Ï_»∞. 197. PÜ«∞xfl =^Œe g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞#fl"å~°∞
g∞‰õΩ U q^èOŒ QÍ#∂ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Ö» ~Ë ∞° . "å~°∞ `«=∞‰õΩ `å=Ú ‰õÄ_® ã¨Ç¨ Ü«∞O
KÕã¨∞HÀÖË~°∞. 198. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "å\˜x ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù Ñ≤ez<å Jq g∞
=∂@ q#ÖË=Ù. Jq h "≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∞Î#fl>Ë¡ h‰õΩ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍx J"Õg∞
K«∂_»ÖË=Ù.
199. =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOK«∞. =∞Ozx P*Ï˝Ñ≤OK«∞.
=¸~°∞öÅ#∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ. 200. XHõ"Õà◊ h‰õΩ Ã+·`å<£ `«~°Ñ¶¨Ù# U^Œ<åfl
^Œ∞„¿+Ê~°} Hõey`Õ ^Õ=Ùx â◊~°}∞ "Õ_»∞HÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å
q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 201. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=cèuHõÅ"å~°∞,
`«=∞‰õΩ Ã+·`å<£ `«~°Ñ¶¨Ù# U^Œ<åfl K≥_»∞ „¿Ñ~°} Hõey#Ñ¨C_»∞ "≥O@<Õ
`Õ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞. JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ "åiH˜ kâßxˆ~âÌ O◊ J~ÚáÈ`«∞Ok.
202. WHõáÈ`Õ Ã+·`å<£ ™È^Œ~°∞Å∞† "å~°∞ "åix =∂~°æqÇ‘Ï#`« "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
ÖÏ‰õΩ¯áÈ`å~°∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ U Ö’@∂ KÕÜ«∞~°∞.
203. h=Ù "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# (=∞Ç≤Ï=∞)#∞
fã¨∞‰õΩ~åÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨C_»∞, 'h=Ù h `«~°Ñ¶¨Ù<Õ U^Œ<åfl ZOÑ≤Hõ
KÕã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂"å?— Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# <å‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# ^•x<Õ <Õ#∞ J#∞ãï™êÎ#∞. Wq g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
=^ŒÌ #∞O_ç =KÕÛ q"ÕHõ=O`«=∞~Ú# q+¨Ü«∂Å∞. qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜
=∂~°^æ ~Œ ≈° HõO, HÍ~°∞}º„Ñ¨ÔŒ . 204. Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞
^•xx „â◊^ŒúQÍ q#O_ç. xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»O_ç. JÖÏ KÕ¿ãÎ g∞~°∂ Hõ~°∞}‰õΩ
<ÀK«∞HÀ=K«∞Û. 205. L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ã¨‡iã¨∂Î LO_»∞
– h =∞#ã¨∞Ö’<Õ qÅÑ≤ã¨∂Î#∞, ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂#∞, =∞s aQÆæ~°QÍ HÍ‰õΩO_®
F "≥∂ã¨~Î ∞° â◊|OÌ `À! Ñ¨~^° •è º<åxH˜ Ö’<≥#· "åiÖ’ KÕ~‰° Ωõ . 206. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl"å~°∞ PÜ«∞# ^•ã¨ºO KÕÜ«∞@O Ñ¨@¡ QÆ~°fiO
=Ç≤ÏOK«~°∞. PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ „Ñ¨ã¨∞Îuã¨∂Î PÜ«∞#‰õΩ ™êëêìOQÆÑ¨_»∞`«∂
LO\Ï~°∞.
8. JÖò J<£á¶êÖò (Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î)
1. "å~°∞ x#∞fl Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î (J<£á¶êÖò) QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.

"åiH˜ K≥Ñ¨C : 'Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ K≥Ok#k. Hõ#∞Hõ g∞~°∞
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. g∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ|O^è•Å#∞ ãïk^Œ∞ÌHÀO_ç. g∞~°∞
QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz#"åˆ~ J~Ú`Õ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»O_ç.
2. x[=∞~Ú# qâßfiã¨∞Å∞ Z=~°O>Ë† ^≥·=„Ñ¨™êÎ=# ~åQÍ<Õ "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ cèu`À HõOÑ≤™êÎ~Ú. ^≥·= =K«<åÅ∞ "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ áê~å
Ü«∞}O KÕÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞, Jq "åi qâßfi™êxfl JkèHõO KÕ™êÎ~Ú. "å~°∞
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ· #=∞‡HõO Hõey LO\Ï~°∞. 3. "å~°∞ #=∂*ò#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞.
"Õ∞=Ú "åiH˜ „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕ™êÎ~°∞. 4. WÖÏO\˜
"åˆ~ ã≤ã¨Å~Ú# qâßfiã¨∞Å∞. "åi H˘~°‰õΩ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ L#fl`«
`«~°QÆ`«∞Å∞<åfl~Ú. Hõ∆=∂Ñ¨} LOk. WOHÍ "åiH˜ Q“~°=„Ñ¨^Œ=∞~Ú#
r=<Àáêkè LOk.
5. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h „Ñ¨Éèí∞=Ù x#∞fl ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ h WO\˜ #∞O_ç
|Ü«∞\˜H˜ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞ – qâßfiã¨∞ÅÖ’x XHõ =~åæxH˜ Wk #K«ÛÖË^Œ∞.
6. D ã¨`«ºO q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ h`À "å^Œ∞ÖÏ_»™êQÍ~°∞ – "åã¨Î"åxH˜
Jk `Õ@`≥Å¡"≥∞ÿáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, `«=∞#∞ =∞$`«∞º=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ |Å=O`«OQÍ
„`Àã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl>Ë¡, ^•xx `å=Ú HõàÏ¡~å uÅH˜ã¨∞Î#fl>Ë¡ ÉèÏqOKå~°∞.
7. P Ô~O_»∞ ã¨=¸Ç¨ÅÖ’ U^À XHõ\ ˜ g∞ KÕuH˜ z‰õΩ¯`«∞O^Œx ^Õ=Ù_»∞
XHõ "≥·Ñ¨Ù g∞`À "åQÍÌ#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ, HõhãÖ =ÚÅ¡~Ú<å QÆ∞K«∞ÛHÀxk
g∞‰õΩ `å~°ã¨Ñ¨_®Åx g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx ^Õ=Ùx `«ÅOÑ¨Ù =∞~À
q^èŒOQÍ LOk. PÜ«∞# `«# "å‰õΩ¯ ^•fi~å ã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ ~°∂_èô
KÕÜ«∂Åx, ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å ^Œ∞OÑ¨ „`≥Oz"ÕÜ«∂Åx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞–
8. JÖò J<£á¶êÖò 187
8 – `«^•fi~å ã¨`«ºO ã¨`«ºOQÍ, Jã¨`«ºO Jã¨`«ºOQÍ ~°∞A=Ù HÍ=Åã≤#

P=â◊ºHõ`« ZO`≥·<å LO_çOk – JÑ¨~å^èŒ∞Å‰õΩ Jk ã¨Ç≤ÏOK«~åx^Œ~Ú<å
ã¨ˆ~.
9. g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ZO`À P„~°ÌOQÍ ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ
x"ÕkOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, PÜ«∞# g∞ x"Õ^Œ#‰õΩ ã¨ÊOkã¨∂Î, '<Õ#∞ g∞
ã¨Ç¨Ü«∂~°÷O "≥~Úº=∞Ok ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ x~åÑ¶¨∂@OQÍ ÑÖÑ≤™êÎ#—<åfl_»∞.
10. Wk g∞‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î HÍQÆÅQÍÅx, `«^•fi~å g∞‰õΩ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O
HõÅQÍÅx ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ KÕâß_»∞. ^Õ=Ùx =^ŒÌ #∞O_ç ÅaèOKÕ ã¨Ç¨Ü«∞"Õ∞
Jã¨Öˇ·# ã¨Ç¨Ü«∞O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
11. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ ã≤÷q∞`«OQÍ LO_»QÆÅO^Œ∞Å‰õΩ PÜ«∞# `«# `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç g∞ÃÑ· ‰õΩ#∞‰õΩ#∞ P=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß_»∞. PHÍâ◊O #∞O_ç g∞ÃÑ· =~°¬O
‰õΩiÑ≤OKå_»∞ – `«^•fi~å q∞=∞‡efl Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°KåÅx, Ã+·`å<£ =∂e<åºxfl
g∞ #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕÜ«∂Åx, g∞ =∞#ã¨∞Å#∞ ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨~°KåÅx, g∞
áê^•Å‰õΩ ã≤÷~°`åfixfl HõÅ∞QÆ*ËÜ«∂Åhx. 12. JÑ¨C_»∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ WzÛ# ãÖˆH`«O Wk : ''<Õ#∞ g∞ "≥O@ L<åfl#∞. g∞~°∞
qâßfiã¨∞Ö’¡ ã¨~÷ Ú~°ºO xOÑÖ_ç. <Õ#∞ u~°™ê¯~°∞Å QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_» Ñ¨Ù\ì̃™êÎ#∞.
g∞~°∞ "åi "≥∞_»ÅÃÑ· Ü«∂`« "ÕÜ«∞O_ç. "åi Hõ}∞Ñ¨ÙÅÃÑ· H˘@ìO_ç.
13. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë "å~°∞ ^≥·"åxfl, ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞}˜‚ ZkiOKå~°∞.
Z=_»∞ ^≥"· åxfl, ^≥=· ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞}˜‚ ZkiOz<å ^Õ=Ù_»∞ tHÕ∆ K«@OÖ’ KåÖÏ
Hõiî#∞_»∞. 14. Hõ#∞Hõ WÑ¨C_»∞ (tHõ∆#∞) K«qK«∂_»O_ç. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ
#~°Hõ Ü«∂`«# `«^äŒº=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
15. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Ü«Ú^Œú~°OQÆOÖ’ Jqâßfiã¨∞Å#∞
=∂~˘¯#flÑ¨C_»∞ "åiH˜ "≥#∞flK«∂Ñ¨HõO_ç. 16. Z=~°~Ú<å – ~°}`«O„`«Ñ¨Ù
>ˇ`«∞ÎÅ`À "≥#H˜¯ `«QÆæ@"≥∂ ÖË^• "Õ~˘Hõ Ãã·xHõ ^Œà◊OÖ’ KÕ~°\ÏxHÀ `«Ñ¨Ê –
P ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ~Ú# "å_»∞ ^≥·"å„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞_»=Ù
`å_»∞. J`«x x"åã¨ãÅ÷¨ O #~°HOõ J=Ù`«∞Ok. Jk Ñ¨~=° ∞ ^Œ∞~°ƒ~ù =° ∞~Ú#
P„â◊Ü«∞O.
17. "åã¨Î"åxH˜ g∞~°∞ "åix =kèOK«ÖË^Œ∞, ^Õ=Ù_Õ "åix
=kèOKå_»∞. h=Ù "åiÃÑ· =∞#∞fl qã≤i#Ñ¨C_»∞, qã≤iOk h=Ù HÍ^Œ∞,
^Õ=Ù_»∞ P =∞#∞fl qã≤~å_»∞ – `«^•fi~å qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞
W`ÀkèHõOQÍ LÑ¨HÍ~°O KÕÜ«∂Åx. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞,
ã¨~°fiO Ziy#"å_»∞. 18. W^≥·`Õ J~ÚáÈ~ÚOk. WHõ Jqâßfiã¨∞Å
q+¨Ü«∂xH˜=¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ "åi Ñ¨<åflQÍÅxflO\˜h xsfi~°ºO KÕã≤f~åÎ_»∞.
19. g∞~°∞ f~°∞Ê#∞ HÀ~°∞`«∞#fl@¡~Ú`Õ WkQÀ, f~°∞Ê g∞ =ÚOy@ =KÕÛã≤Ok.
WHõ#~Ú<å g∞~°∞ (g∞ ^Œ=∞# hux) =∂#∞‰õΩO>Ë, Jk g∞ˆH "Õ∞Å∞. HÍx
g∞~°∞ =∞m¡ JÖÏˆQ KÕâß~°O>Ë "Õ∞=¸ JÖÏˆQ KÕ™êÎ=Ú. g∞ ‰õÄ@q∞ ZO`«
ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å Jk g∞‰õΩ U q^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜ ~å^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
qâßfiã¨∞Å‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞.
20. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥"· åxH˜, PÜ«∞# „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ q^èÜ Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç.
JO`å qO@∂ ‰õÄ_® J`«x #∞O_ç =∞~°eáÈHõO_ç. 21. x*ÏxH˜ Ug∞
q#HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© '"Õ∞=Ú q<åfl=Ú— Jx J<Õ"åiÖÏ J=HõO_ç.
22. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ |∞kúx LÑ¨Ü≥∂yOK«x K≥q\˜"å~°∞,
=¸QÆ[#∞Å∞ J`«ºO`« Ç‘Ï#"≥∞#ÿ [O`«∞=ÙÖÏ¡O\˜"å~°∞. 23. XHõ"àÕ ◊ "åiÖ’
U HÍã¨Î =∞Oz LO^ŒxÑ≤Oz<å ^Õ=Ù_»∞ "åix `«Ñ¨Ê‰õΩO_® q<Õ@@∞¡
KÕ¿ã"å_»∞. (P ã¨^Œ∞ƒkú "åiÖ’ ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ) WÑ¨C_»∞ XHõ"Õà◊ "åiH˜
qxÑ≤Oz<å "å~°∞ =ÚYO „uÑ¨C‰õΩx áÈ`å~°∞.
24. F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! ^≥·=„Ñ¨=HõÎ g∞‰õΩ rq`åxflKÕÛ
q+¨Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù Ñ≤ez#Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#‰õΩ
™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkOK«O_ç. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! ^Õ=Ù_»∞ =∞x+≤H˜ – J`«x
=∞#ã¨∞H˜ =∞^èºŒ J_»∞Ñ¤ _¨ `» å_»∞. g∞~°O`å PÜ«∞# =^ŒHˆÌ ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞.
25. g∞~°∞ P LÑ¨„^Œ"åxH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_O» _ç. Jk g∞Ö’x ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ =∂„`«"∞Õ
Ñïq∞`«O HÍ^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ KåÖÏ Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
26. *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç! XHõÑC¨ _»∞ g∞~°∞ JÅÊãÖYºÖ’ LO_Õ"å~°∞.
~å[ºOÖ’ =∞s |ÅÇ‘Ï# =~°Oæ QÍ ÑïQÆ}O˜ K«|_Õ"å~°∞. „Ñ¨[Å∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í

g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»`åˆ~"≥∂#x g∞~°∞ cèuÅ∞¡`«∂ LO_Õ"å~°∞. `«~°∞"å`«
^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ xÅ∞= h_» WKåÛ_»∞. `«# `À_®Ê@∞`À q∞=∞‡efl |ÅÑïKå_»∞.
g∞‰õΩ Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ r=<ÀáêkèQÍ WKåÛ_»∞ – g∞~°∞
Hõ$`«A˝Å=Ù`å~°x! 27. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! `≥eã‘ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ
„^ÀÇ¨ÏO KÕÜ∞« HõO_ç. g∞ JÑ¨ÊyO`«ÅÖ’ ‰õÄ_® #=∞‡Hõ„^ÀÇ¨xH˜ áêÅÊ_»HOõ _ç.
28. g∞ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, g∞ Ñ≤Å¡Å∞ g∞ áêe@ XHõ Ñ¨sHõ∆ J#fl ãÖQÆux
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. JÖÏ¡ÇÏπ =^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶Å¨ O LO^Œ<Õ q+¨Ü∂« xfl =∞~°∞=HõO_ç.
29. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç#@¡~Ú`Õ,
PÜ« ∞ # g∞‰õ Ω =∞Op K≥ _ » ∞ Å qK« H õ ∆ } Ï *Ï˝ < åxfl (w@∞~å~Úx)
ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_»∞. g∞ #∞O_ç g∞ K≥_»∞QÆ∞Å#∞ ^Œ∂~°O KÕ™êÎ_»∞. q∞=∞‡efl
Hõq∆ ∞™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇÏ¨ je. 30. (F „Ñ¨=HÍÎ!) ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞
h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ~°Ç¨Ïã¨º Ñ¨<åflQÍÅ∞ Ñ¨xfl# ãÖ^Œ~°ƒùO ‰õÄ_®
ã¨‡iOK«^Œy#^Õ. x#∞fl x~°ƒOkèOKåÖÏ, ÖË^• x#∞fl Ç¨Ï`«=∂~åÛÖÏ, ÖË^•
x#∞fl ^Õâ◊O #∞O_ç "≥à◊¡Q˘\ÏìÖÏ Jx "å~°∞ =ÓºÇ¨Ï ~°K«# KÕã¨∞‰õΩO@∂
LO_»QÍ, ^Õ=Ù_Õ"≥∂ `«# =ÓºÇ¨xfl ~°zOK«∞‰õΩO@∂ L<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞
J`«∞º`«Î=∞ =ÓºÇ¨Ï~°K«~Ú`«.
31. "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =∂ =K«<åÅ∞ ÑïîOK«|_ç#Ñ¨C_»∞ '"Õ∞=Ú
q<åfl=ÚÖË. `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "Õ∞=¸ WÖÏO\˜ "å‰õΩ¯ ã¨=∞iÊOK«QÆÅO. W=hfl
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Ñ¨ÙH˜¯\˜ Ñ¨Ù~å}ÏÖË— JO\Ï~°∞. 32. "å~°∞ ÑëH˜# D =∂@
(‰õÄ_® =∞~°∞=^Œy#k HÍ^Œ∞) : '^Õ"å! Wk x[OQÍ h `«~°Ñ¶¨Ù# =zÛ#
ã¨`«º"Õ∞ J~Ú`Õ =∂ g∞^Œ PHÍâ◊O #∞O_ç ~åà◊§ "å# ‰õΩiÑ≤OK«∞ ÖË^•
U^Œ~Ú<å ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ =∂ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ ~å.— 33. (F „Ñ¨=HÍÎ!)
"åi =∞^èŒº# h=Ù L#flO`« HÍÅO ^Õ=Ù_»∞ WÖÏ KÕÜ«∞_»=∞<Õk JãÖÉèí=O.
WOHÍ – "å~°∞ Hõ∆=∂Ñ¨} H˘~°‰õΩ „áêi÷ã¨∂Î LO_»QÍ "åiÃÑ· tHõ∆#∞
fã¨∞‰õΩ~å=@O ‰õÄ_® ^Õ=Ùx q^è•#O HÍ^Œ∞. 34. =∞Ô~`· Õ ^Õ=Ù_»∞ (WÑ¨C_»∞)
"åix ZO^Œ∞‰õΩ tH˜∆OK«‰õÄ_»^Œ∞? "å~°∞ =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞‰õΩ (Ñ¨q„`« HÍÉÏ
QÆ$Ç¨xH˜) ^èŒ~°‡Hõ~°ÎÅ∞ HÍHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, "å~°∞ [#∞Å#∞ ^•x #∞O_ç
PÑ¨Ù`«∞<åfl~°∞. "åã¨"Î åxH˜ ^è~Œ ‡° Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞ `«ÑÊ¨ "Õi`«~∞° Å∞ ^•x ^è~Œ ‡° Hõ~ÅÎ° ∞
HÍÖË~°∞. HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞. 35. ^≥·=QÆ$Ç¨ÏO
(HÍÉÏ) =^ŒÌ "åi #=∂*ò DÅÅ∞ "ÕÜ«∞@O, K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘@ì_»O `«Ñ¨Ê
=∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ âßã≤ÎQÍ WÑ¨C_»∞ tHõ∆#∞
K«qK«∂_»O_ç.
36. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç [#∞Å#∞
PÑ¨\ÏxˆH `«=∞ ^è<Œ åxfl Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∂<Õ LO\Ï~°∞.
J~Ú`Õ D qÑ¶¨Å Ü«∞`åflÖË "åix Hõ$OQÆn™êÎ~Ú. `«~°∞"å`« "å~°∞
Ñ¨~å[Ü«∞O áêÅ=Ù`å~°∞. u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åix #~°HõO "≥·Ñ¨Ù
ã¨g∞HõiOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok 37 – ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# ^•xx JÑ¨q„`«O
#∞O_ç "Õ~∞° Ñ¨~K° \« ÏxH˜! JÑ¨q„`åxfl XHõ^•xÃÑ· XHõ\Q˜ Í ¿ÑiÛ, P ‰õΩÑ¨Ê#∞
#~°HõOÖ’ Ñ¨_»"≥Ü«∞º\ÏxH˜! WÖÏO\˜"åˆ~ Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈÜÕ∞"å~°∞.
38. u~°™ê¯~°∞Å`À K≥Ñ¨C : '"å~°∞ QÆ#Hõ `«=∞ u~°™ê¯~° ^èÀ~°}˜x
=∂#∞‰õΩO>Ë, QÆ`«OÖ’ "åi=Å¡ [iy#^ŒO`å Hõ∆q∞OK«|_»∞`«∞Ok. HÍx
"å~°∞ =∞m¡ J^Õ Ñ¨xKÕ¿ãÎ, Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Ñ¨@¡ =∂ =º=Ç¨~°O ZÖÏ LO^À
qk`«"Õ∞.— 39. Ñ‘_»# (Ñ¶≤`åfl) ã¨=∞ã≤áÈ#O`« =~°‰õÄ, ^èŒ~°‡O Ñ¨ÓiÎQÍ
^≥·"åx^Õ HÍ#O`« =~°‰õÄ "åi`À áÈ~å_»O_ç. `«~°∞"å`« "å~°∞ QÆ#Hõ
^•iH˜=¿ãÎ ^Õ=Ù_»∞ "åi PK«~°}Ï q^è•<åxfl K«∂™êÎ_»∞. 40. XHõ"Õà◊ "å~°∞
ÅHõ∆ ºÃÑ@ìHõáÈ`Õ, ^Õ=Ù_»∞ g∞ ~°Hõ∆‰õΩ_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. ZO`« =∞Oz
~°Hõ∆‰õΩ_®Ü«∞#! ZO`« =∞Oz ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_®Ü«∞#!
(10) 41. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! 'Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Î—QÍ g∞‰õΩ Uk ÅaèOz<å
ã¨ˆ~, JO^Œ∞Ö’ J~Ú^Œ= ÉèÏQÆO (Y∞=Úãπ) ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ („Ñ¨=HõÎ)
ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, J<å^äŒÅ‰õΩ, x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞Å‰õΩ K≥O^Œ∞
`«∞Ok. g∞~°∞ ^≥·"åxfl, x~°‚Ü«∂`«‡Hõ=∞~Ú# k<å# "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞x
(=ÚÇ¨Ï=∞‡^£) ÃÑ·# J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx qâ◊fiã≤OKÕ "åˆ~ J~Ú`Õ (g∞~°∞

nxx t~°™ê=Ç≤ÏOKåe). P k<å# Ô~O_»∞ ã¨=¸Ç¨Å∞ =∂~˘¯<åfl~Ú.
^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ k@ì.
42. g∞~°∞ Ö’Ü«∞‰õΩ ã¨g∞Ñ¨ JOK«∞# L#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ ^Œ∂~°Ñ¨Ù
JOK«∞# L<åfl~°∞. (Jqâßfiã¨∞Å =~°ÎHõ) a_®~°∞ =∂„`«O g∞ kQÆ∞= "≥·Ñ¨Ù#
(f~°„áêO`å#) LOk. XHõ"Õà◊ g∞~°∞#∂, "å~°∞#∂fl (Ü«Ú^•úxH˜)
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOK«∞‰õΩ<Õ@¡~Ú`Õ, P x~å÷~°} QÆ∞iOz g∞Ö’
`« Ñ ¨ Ê ‰õ Ω O_® qÉè Ë ^ Œ O U~° Ê _Õ k . J~Ú`Õ [~° Q Æ = Åã≤ L#fl ^•xx
[iÑ≤OKåÅx, JO`«=∞ÜÕ∞º"å_»∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#OÃÑ· JO`«O
HÍ"åÅx, rq`«O á⁄O^Œ=Åã≤# "å_»∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#O`À<Õ
rqOKåÅx ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨}ÏoHõ#∞ J=∞Å∞ÑïKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
ã¨~fi° O q<Õ"å_»∞, ã¨~fi° O `≥eã≤#"å_»∞. 43. ^Õ=Ù_»∞ h HõÅÖ’ "åi ãÖYº#∞
`«yæOz K«∂áê_»∞. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# "åix Z‰õΩ¯= ãÖYºÖ’ K«∂Ñ≤ LO>Ë
g∞~°O`å ^è≥·~°ºO g_ç, D =º=Ç¨~°OÖ’ Ñ¨~°ã¨Ê~°O Q˘_»=Ñ¨_Õ"å~°∞. HÍx
^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl ~°HO∆˜ Kå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# PO`«~åºÖ’¡x ~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞
ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞. 44. HÍQÆÅ HÍ~åºxfl <≥~°"Õˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ g∞~°∞
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O `«ÅÑ¨_#ç `«~∞° }OÖ’ "åix g∞ Hõà‰¡◊ Ωõ `«yOæ z K«∂áê_»∞, q∞=∞‡efl
"åi Hõà◊¡‰õΩ `«yæOz K«∂áê_»∞. Hõ_»‰õΩ ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°ÅÛ|_»`å~Ú.
45. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ U =~åæ#fl~Ú<å =∂~˘¯#flÑ¨C_»∞
xÅHõ_» K«∂ÑÖ_ç. ^≥·"åxfl J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iOK«O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞
q[Ü«∞O ™êkèOK«=K«∞Û. 46. ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç.
Ñ¨~°ã¨Ê~°O `«QÍ^• Ñ¨_»HõO_ç. `«QÍ^•Å‰õΩ `åqKåÛ~°O>Ë g∞ „âı}∞Ö’¡
|ÅÇ‘Ï#`« á⁄_»ã¨∂Ñ¨Ù`«∞Ok. g∞ „Ñ¨ÉèíO[#O =∞O^Œyã¨∞ÎOk. F~°∞Ê
=Ç≤ÏOK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"åiH˜ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞.
47. `«=∞ x"åã¨ QÆ$Ç¨Å #∞O_ç x‰õΩ¯`«∂, [#∞Å =ÚO^Œ∞ _®|∞#∞
„Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î |Ü«∞Å∞^Õi# "åi=ÖË J=HõO_ç. ^≥·==∂~°æOÖ’ J_»¤O‰õΩÅ∞
ã¨$+≤ìOK«@O "åi "≥·Yi. x*ÏxH˜ "åi KÕ+¨ìÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ kQÆƒO^èŒO
KÕã≤ LOKå_»∞.
48. JÑ¨C_»∞ Ã+·`å<£ "åiH˜ "åi Ñ¨#∞Å#∞ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ
z„fHõiOKå_»∞. "å_çÖÏ J<åfl_»∞ : 'D ~ÀA [#∞ÅÖ’ Z=_»∂ q∞=∞‡efl
xÅ∞=iOK«ÖË_»∞. g∞‰õΩ JO_»QÍ <Õ#∞<åfl#∞ Hõ^•!— HÍx f~å P W~°∞=~åæÅ
"å~°∞ =ÚMÏ=Úd J~Ú#Ñ¨C_»∞, "å_»∞ `«# =∞_ç=∞ÅÃÑ· "≥#∞uiy
áÈÜ«∂_»∞. 'WHõ g∞`À <åÔHÖÏO\˜ á⁄`«∞Î ÖË^Œ∞. g∞~°∞ K«∂_»x ^•xx <Õ#∞
K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. <å‰õΩ ^Õ=Ùx Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞"Õ∞™ÈÎOk. ^Õ=Ù_»∞ KåÖÏ Hõiî#OQÍ
tH˜∆OKÕ"å_»∞— J<åfl_»∞. 49. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =OK«<å tÅÊ xëê‚`«∞Å∞,
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'gà◊§#∞ gà◊§ ^èŒ~°‡O
(n<£) "≥∂ã¨Ñ¨ÙzÛOk.— =∞Ô~=~°~Ú<å ^≥·"å<Õfl #=Ú‡‰õΩO>Ë, xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ
^Õ=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
50. (F „Ñ¨=HÍÎ!) ^≥·=^Œ∂`«Å∞ D u~°™ê¯~°∞Å „áê}ÏÅ#∞
=â◊Ñ¨~°∞Û‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞ h=Ù K«∂_»QÆey`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! "å~°∞ "åi
K≥OÑ¨ÅÃÑ·, #_»∞=ÚÅÃÑ· "å~Úã¨∂Î, WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'WHõ =∞O_Õ Jyfl
Ü«∂`«##∞ ~°∞z K«∂_»O_ç. 51. Wk g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ KÕ*Ë`«∞ÖÏ KÕã≤
ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl Hõ~°‡Å „ÑüÑ¶¨ÅO. ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ `«#
^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.— 52. gà◊¡ =º=Ç¨~°O ‰õÄ_® JK«ÛO
Ñ¶≤~“hÜ«ÚÅ, "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ =∂kiQÍ<Õ LOk. "å~°∞ ‰õÄ_® ^≥·= ã¨∂K«#
Å#∞ u~°ã¯¨ iOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi áêáêÅ HÍ~°}OQÍ "åix Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨|Å∞_»∞. tH˜∆OK«@OÖ’ =∞Ç¨ Hõiî#∞_»∞.
53. D q^èŒOQÍ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^ŒO>Ë, ^Õ=Ù_»∞ U *Ïu"åiHõ~Ú<å =~°
„Ñ¨™ê^•xfl WzÛ#Ñ¨Ù_»∞, P *Ïu"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ ã≤u÷ x =∂~°∞ÛHÀ#O`«
=~°‰Äõ ^Õ=Ù_»∞ ^•xx =∂~°Û_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»∞,

Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 54. gà◊¡ =º=Ç¨~°O ‰õÄ_® JK«ÛO Ñ¶≤~“hÜ«ÚÅ, "åi
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ =∂kiQÍ<Õ LOk. "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#Å#∞
Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åi áêáêÅ‰õΩ QÍ#∞
"åix JO`«"Ú≥ OkOKå=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú Ñ¶~≤ “hÜ«ÚÅ#∞ =ÚOz"Õâß=Ú.
"å~°O`å ^Œ∞~å‡~°∞æÖË.
55. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ r=~åâ◊√ÅÖ’ ÔHÖÏ¡ J`«ºO`«
hK«=∞~Ú#"å~°∞ ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"åˆ~. "åiOHõ qâ◊fiã≤OK«~°∞.
56. („Ñ¨=HÍÎ!) WHõ h=Ù XÑ¨ÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ † `«~°∞"å`« "å~°∞
„Ñü™ês XÑ¨ÊO^•xfl ÉèíOQÆÑ¨~°∞™êÎ~°∞. "åiH˜ ÉÁuÎQÍ ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞.
57. "å~°∞ QÆ#Hõ ~°}~°OQÆOÖ’ h‰õΩ Z^Œ∞~°∞Ñ¨_ç`Õ, "åi "≥#∞Hõ L#fl"å~°∞
ã¨~Ú`«O K«∂ã≤ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOKÕÖÏ "åix ^ŒO_çOK«∞ – P q^èŒOQÍ
#~Ú<å "åiH˜ QÆ∞}áê~î°O HõÅQÆ=K«∞Û. 58. XHõ"Õà◊ U *Ïu "å~°~Ú<å
"åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_»`å~°#fl J#∞=∂#O h‰õΩO>Ë – LÉèíÜ«∞ =~åæÅ
"å~°∞ ã¨=∂# ã≤÷uÖ’ LO_ÕÖÏ – "åi X_»O|_çHõ#∞ "åi "≥·Ñ¨Ù qã≤iH˘@∞ì.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ "≥#∞fláÈ@∞ á⁄_çKÕ"åix W+¨ìÑ¨_»_»∞.
59. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞, `å=Ú áêiáÈQÆÅ=∞x ÉèÏqOK«~å^Œ∞. "å~°∞
Z#fl\˜H© ^Õ=Ù}˜‚ ÖÁOQÆnã¨∞HÀÖË~°∞. 60. g∞~°∞ "åix Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ
âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï g∞ |ÖÏxfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀO_ç. „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ áÈ+≤Oz# QÆ∞„~åÅ#∞
ã≤^ŒúOQÍ LOK«O_ç. `«^•fi~å ^≥·=q~À^èŒ∞ÅÖ’, g∞ q~À^èŒ∞ÅÖ’, g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_® ^≥·"åxH˜ =∂„`«"Õ∞ `≥eã≤=Ù#fl W`«~° q~À^èŒ∞ÅÖ’ ‰õÄ_®
ÉèíÜ«∞O LO_»\ÏxH˜. g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ UO Y~°∞ÛKÕã≤<å Jk g∞‰õΩ
Ñ¨ÓiÎQÍ W=fi|_»∞`«∞Ok. g∞ÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. 61. XHõ"Õà◊
"å~°∞ ãÖkèH˜ "≥ÚQÆ∞æK«∂Ñ≤`Õ, h=Ù ‰õÄ_® ^•xH˜ ã¨∞=ÚY`« K«∂Ñ¨Ù. ^Õ=ÙxÃÑ·
ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨Ù. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞. Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
62. XHõ"Õà◊ "å~°∞ x#∞fl "≥∂ãÿOK«^Œe¿ãÎ, h‰õΩ ^Õ=Ù_Õ KåÅ∞. PÜ«∞<Õ
`«# `À_®Ê@∞ ^•fi~å, qâßfiã¨∞Å ^•fi~å x#∞fl |Ö’¿Ñ`«O KÕâß_»∞.
63. WOHÍ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ Hõeáê_»∞. XHõ"Õà◊ h=Ù Éèí∂=∞O_»ÅOÖ’
L#fl^ŒO`å Y~°∞ÛKÕã<≤ å "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ HõÅÑ¨ÖHË áõ ÈÜÕ∞"å_çq. J~Ú`Õ
^Õ=Ù_»∞ "åi=∞^èŒº SHõ=∞`åºxfl ã¨$lOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# (`«#
„Ñ¨}ÏoHÍ ~°K«#Ö’) u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
64. F „Ñ¨=HÍÎ! h‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞. WOHÍ h "≥O@ L#fl
qâßfiã¨∞Å∞ (KåÅ∞). 65. F „Ñ¨=HÍÎ! qâßfiã¨∞Å#∞ ^è~Œ ‡° Ü«Ú^•úxHÔ · „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«∞.
g∞Ö’ QÆ#Hõ W~°"≥·=∞Ok ^è≥·~°ºã¨÷~Ú~åºÅ∞ HõÅ"å~°∞O>Ë "å~°∞ Ô~O_˘O^ŒÅ
=∞Okx F_ç™êÎ~°∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =O^Œ=∞Ok LO>Ë "≥~Úº=∞Ok
u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· „áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ~∞° . ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ J=QÍÇ¨Ï# Ö’Ñ≤Oz#
[#∞Å∞. 66. WÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ g∞ÃÑ· QÆÅ XuÎ_çx `«yæOKå_»∞. g∞Ö’
H˘O`« |ÅÇ‘Ï#`« L#fl q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞# Ñ¨ã≤QÆ\Ïì_»∞. Hõ#∞Hõ WÑ¨C_»∞
g∞Ö’ =O^Œ=∞Ok ^è~·≥ º° ã¨~÷ Ú~åºÅ∞ QÆÅ"å~°∞O>Ë, "å~°∞ ~Ô O_˘O^ŒÅ =∞Okx
[~ÚOK«QÅÆ ~°∞. XHõ"àÕ ◊ "≥~Úº=∞Ok LO>Ë "å~°∞ ^≥"· å*Ï˝#∞™ê~°O ~Ô O_»∞"ÕÅ
=∞Okx [~Ú™êÎ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ∞ QÆÅ "åiH˜ `À_»∞QÍ
LO\Ï_»∞.
67. ~å[ºOÖ’ ~°HõÎáê`«O`À ‰õÄ_ç# Ü«Ú^ŒúO [~°QÆ#O`« =~°‰õÄ
Ü«Ú^ŒúMˇ·nÅ#∞ `«# =^ŒÌ LOK«∞HÀ=@O U „Ñ¨=HõÎ‰õÄ â’aèOK«^Œ∞. g∞~°∞
„áêÑÖzHõ ™ê^èŒ# ãÖÑ¨`«∞ÎÅÃÑ· "≥∂AÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ (g∞
HÀãÖ) Ñ¨~°Ö’HÍxfl HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ Jáê~° â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
q"ÕH=õ O`«∞_»∞. 68. XHõ"àÕ ◊ ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # =ÚO^Œ∞#∞O_Õ XHõ\˜ edOK«|_ç
LO_»HõáÈ`Õ, g∞~°∞ J=ÅOaOz# ^•xH˜QÍ#∞, g∞‰õΩ Hõiî# tHõ∆
qkèOK«|_Õk. 69. HÍ|\˜ì (Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ) WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ ™êkèOK«∞‰õΩ#fl
™⁄=Ú‡#∞ u#O_ç. Jk g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O, Ñïâ◊√^ŒúO. ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
70. F „Ñ¨=HÍÎ! h KÕuH˜ zH˜¯# Mˇ·nÅ`À WÖÏ J#∞ : '^Õ=Ù_»∞ g∞

=∞#ã¨∞ÅÖ’ U^Œ<åfl =∞Oz L#fl@∞¡ QÆ=∞x¿ãÎ g∞ =^ŒÌ #∞O_ç Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ#fl
^•xHõ<åfl "Õ∞Öˇ·#^Õ PÜ«∞# g∞‰õΩ W™êÎ_»∞. q∞=∞‡efl Hõ∆q∞™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞
Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∂jÅ∞_»∞. 71. XHõ"Õà◊ "å~°∞ h‰õΩ #=∞‡Hõ „^ÀÇ¨ÏO
KÕã≤#@¡~Ú`Õ, QÆ`«OÖ’ "å~°∞ ^Õ=Ùx Ñ¨@¡ ‰õÄ_® „^ÀÇ¨ÏO `«ÅÃÑ\˜ì L<åfl~°∞.
^•xH˜ âßã≤ÎQÍ<Õ ^Õ=Ù_»∞ "åix h K≥Ñ¨CKÕ`«Ö’¡ LOKå_»∞. ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#
ãÖÑ¨#∞fl_»∞, q"ÕHõ^èŒ#∞_»∞.
72. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz, =Åã¨áÈ~Ú#"å~°∞, `«=∞ ^èŒ#
„áê}ÏÅ`À áÈ~å_ç#"å~°∞, "åiH˜ P„â◊Ü«∞q∞zÛ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ç#"å~°∞ –
"å~°O`å Ñ¨~°ã¨Ê~°O ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞. HÍx Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz#Ñ¨Ê\˜H©
=Åã¨áÈÖË^À, "å~°∞ `«=∞ ã¨fiã¨÷ÖÏÅ#∞ =^Œe g∞ =^ŒÌ‰õΩ ~å#O`«=~°‰õÄ
"åi`À g∞ÔHÖÏO\˜ ¿ãflÇ¨Ï|O^èŒO LO_»^Œ∞. J~Ú`Õ ^è•i‡Hõ =º=Ç¨~°OÖ’
"åÔ~Ñ¨C_»∞ g∞ ã¨Ç¨Ü«∞O HÀi<å g∞~°∞ "åiH˜ `«Ñ¨ÊxãïQÍ ã¨Ç¨Ü«∞O
KÕÜ∂« e. HÍx g∞`À X_»O|_çHõ KÕã∞¨ ‰õΩx L#fl "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ =∂„`«O
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»‰õÄ_»^Œ∞. g∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
73. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ XO_˘HõiH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞. g∞~°∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ
=º=Ç¨ÏiOK«HõáÈ`Õ Éèí∞qÖ’ LÑ¨„^Œ=O [xã¨∞ÎOk. ÃÑ^ŒÌ HõÖ’¡Å"Õ∞ „Ñ¨|Å∞
`«∞Ok.
74. Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz Ç≤Ï„[`ü KÕâß~À, ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å@O
™êyOKå~À, =∞Ô~=~°~Ú`Õ (=ÚÇ¨l~°¡‰õΩ) P„â◊Ü«∞q∞zÛ P^Œ∞‰õΩ<åfl~À –
WÖÏO\˜"åˆ~ x[=∞~Ú# qâßfiã¨∞Å∞. "åiH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆`À áê@∞, Q“~°=
„Ñ¨^Œ=∞~Ú# r=<Àáêkè ‰õÄ_® LO@∞Ok. 75. =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«~°∞"åu
HÍÅOÖ’ qâ◊fiã≤Oz, Ç≤Ï„[`ü KÕâß~À, g∞`À HõÅã≤ áÈ~å_®~À – "å~°∂
g∞Ö’x "åˆ~. HÍx ^≥·=„QÆO^äŒO „Ñ¨HÍ~°O ~°HõÎ ãÖ|Onè‰õΩÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·"åxH˜ „Ñün `≥Å∞ã¨∞.
9. J`ü `ÒÉÏ (Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ)
1. g∞~°∞ X_»O|_çHõ KÕã¨∞‰õΩ#fl |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨‰õΩÅ`À WHõg∞^Œ@
ZÖÏO\˜ á⁄`«∞Î LO_»É’^Œx ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨Ê+¨ìOQÍ
„Ñ¨Hõ\ ÕK«|_»∞`ÀOk. 2. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ~å[ºOÖ’ <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÅ =~°‰õÄ
x~å@OHõOQÍ u~°∞QÍ_»O_ç. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! g∞~°∞ ^Õ=Ù}˜‚ Jâ◊‰Ωõ }Î ‚˜ KÕÜ∞« ÖË~∞° .
^Õ=Ù_»∞ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚™êÎ_»∞. 3. ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ `«~°Ñ¶¨Ù# ÃÑ^ŒÌ Ç¨Ï*ò˚ k<å# „Ñ¨[Å‰õΩ WO^Œ∞=¸ÅOQÍ „Ñ¨Hõ\ ÕK«
|_»∞#^Õ=∞#QÍ† ^Õ=Ù_»∞ =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ |Ç¨ï ^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ ~°Hõ∆}‰õΩ
ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«~°∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ Jk g∞ˆH =∞Ozk.
XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ ÃÑ_»ãi¨ "≥Y· ix J=ÅOa¿ãÎ g∞~°∞ ^Õ=Ù}˜‚ ÖÁOQÆnã¨∞HÀÖË~#° fl
ãÖQÆux `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. („Ñ¨=HÍÎ!) ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú#
Ü«∂`«# LO^Œ<Õ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞. 4. J~Ú`Õ g∞`À X_»O|_çHõ
KÕã¨∞‰õΩ#fl |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ∞ QÆ#Hõ g∞‰õΩ ZÖÏO\˜ Ç¨x HõeyOK«‰õΩO_®,
g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Z=iH© `À_»Ê_»‰õΩO_® LO>Ë "åi X_»O|_çHõ#∞ =º=kè
Ñ¨Ó~°ÎÜÕ∞º=~°‰õÄ H˘#™êyOK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ÉèíH˜Î Ñ¨~åÜ«∞}∞Å#∞
„¿Ñq∞™êÎ_»∞.
5. WHõ x+≤^Œú =∂™êÅ∞ QÆ_»z# `«~°∞"å`« =Ú„+≤‰õΩ¯Å∞ ZHõ¯_»
Hõ#|_ç`Õ JHõ¯_Õ ãÖÇ¨ÏiOK«O_ç. ZHõ¯_» `å~°ã¨Ñ¨_ç`Õ JHõ¯_Õ "åix
Ñ¨@∞ìHÀO_ç. "åix =Ú@ì_çOK«O_ç. „Ñü KÀ\Ï "åi HÀãÖ =∂>Ëã≤
‰õÄ~ÀÛO_ç. `«~°∞"å`« "å~°∞ QÆ#Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ, #=∂*ò#∞ ™ê÷Ñ≤¿ãÎ,
[HÍ`üx K≥e¿¡ ãÎ "åi ^•i# "åix áÈx=fiO_ç. ^Õ=Ù_»∞ Hõ=∆ ∂je, ^ŒÜ∂« je.
6. XHõ"Õà◊ |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’x U =ºH˜Î J~Ú<å h â◊~°}∞ HÀi`Õ,
J`«#∞ ^≥=· "å‰õΩ¯#∞ q#QÆÅO^Œ∞Å‰õΩ J`«xH˜ P„â◊Ü∞« O HõeÊOK«∞. P `«~åfi`«
J`«xfl ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ J`«x QÆ=∞º™ê÷<åxH˜ KÕ~åÛe. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞
`≥eÜ«∞x "å~°∞.
9. J`ü `ÒÉÏ 197
7. ^Õ=Ùx`À#∂, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ`À#∂ |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ‰õΩ XÑ¨ÊO^ŒO

Uq∞\˜? Jk U q^èŒOQÍ ã¨=∞O[ãÖ? HÍHõáÈ`Õ =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ =^ŒÌ
g∞`À XÑ¨ÊO^ŒO [iy L#fl"å~°∞, g∞`À ã¨*Ï=ÙQÍ =º=Ç¨ÏiOz#O`«
=~°‰õÄ g∞~°∂ "åi`À ã¨*Ï=ÙQÍ<Õ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
^≥·=cèuÑ¨~°∞Å#∞ W+¨ìÑ¨_»`å_»∞. 8. Jã¨Å∞ "åi`À á⁄`«∞Î ZÖÏ ‰õΩ^Œ∞~°∞
`«∞Ok? "åiH˜ g∞ÃÑ· U HÍã¨Î J^Œ∞Ñ¨Ù J[=∂~Ú+‘ ÅaèOz<å "å~°∞ g∞
Ñ¨@¡ ZÖÏO\˜ |O^èŒ∞`«fi ãÖ|O^è•hfl Q“~°qOK«~°∞. XÑ¨ÊO^Œ =∞~åº^Œ#∞
‰õ Ä _® MÏ`« ~ ° ∞ KÕ Ü « ∞ ~° ∞ . "å~° ∞ =¸A"å}˜ Q Í q∞=∞‡efl
ãÖ`«$Ñ¨ÑÎ ~¨ K° ^« ÅŒ ∞ã¨∞<Î åfl~°∞. HÍx "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ =∂„`«O ã¨=∞‡uOK«@O
ÖË^Œ∞. "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞ "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ X_çQÆ>Ëì"åˆ~. 9. "å~°∞ ^≥·=
"åHÍºÅ#∞ J`«ºÅÊ=∞~Ú# =¸ÖÏºxH˜ J=Ú‡‰õΩ<åfl~°∞. ^≥·==∂~°æO #∞O_ç
([#∞Å#∞) J_»∞¤‰õΩO\Ï~°∞. "åi x~åfiHõO KåÖÏ K≥_»¤k. 10. U qâßfiã≤
=º=Ç¨~°OÖ’#~Ú<å "å~°∞ |O^èŒ∞`åfixflQÍh, X_»O|_çHõ#∞ QÍh MÏ`«~°∞
KÕÜ«∞~°∞. g~°∞ |i`≥yOz#"å~°∞. 11. "å~°∞ QÆ#Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ,
#=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤¿ãÎ, [HÍ`ü K≥e¡¿ãÎ "å~°∞ g∞ ^è•i‡Hõ ™È^Œ~°∞Å=Ù`å~°∞.
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ [#∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú =∂ xÜ«∞=∂Å#∞ WÖÏˆQ q_»=∞~°z
K≥|∞`å=Ú.
12. XHõ"Õà◊ "å~°∞ X_»O|_çHõ [iy# g∞^Œ@ `«=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞
ÉèíOQÆÑï¿ãÎ, g∞ ^èŒ~°‡OÖ’ `«Ñ¨CÖˇxfl`Õ Jqâßfiã¨ <åÜ«∞‰õΩÅ`À Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞O_ç. WHõ "åi „Ñ¨=∂}ÏÅ‰õΩ U qÅ∞"å LO_»^Œ∞ (|∞kú K≥Ñ≤Ê#
g∞^Œ>Ë) |Ç¨ïâß "å~°∞ ^•iH˜ ~å=K«∞Û. 13. Uq∞\˜, P_ç# =∂@#∞
`«ÑÊ≤ # "åi`À, „Ñ¨=Hõ#Î ∞ ~å[ºO #∞O_ç "≥à§◊ Q˘>Ëì ^Œ∞™êûÇ¨Ï™êxH˜ X_çQ\Æ #ì˜
"åi`À g∞~°∞ áÈ~å_»~å? "≥Ú^Œ\ ˜™êi g∞ÃÑ· HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞ ^Œ∞qfiOk
‰õÄ_® "åˆ~ Hõ^•! Uq∞\˜, "å~°O>Ë g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞=∂? x*ÏxH˜ g∞~°∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤Ok ^≥·"åxˆH. g∞~°∞ QÆ#Hõ qâßfiã¨∞Å~Ú`Õ (D Ü«∞^•~å÷xfl
„QÆÇ≤ÏOK«O_ç). 14. "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞O_ç. ^Õ=Ù_»∞ g∞ KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ
"åix tH˜∆™êÎ_»∞. "åix Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚™êÎ_»∞. "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ g∞‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞. qâßfiã¨∞Å QÆ∞O_≥Å#∞ K«Å¡|~°∞™êÎ_»∞. 15. "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Ö’¡x „HÀ^è•yflx P~°∞Ê`å_»∞. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi#"åxH˜ Ñ¨âßÛ`åÎÑO¨
K≥O^Õ ÉèÏQÆºO „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨ *Ï˝x, =∞Ç¨ q"ÕH˜.
16. Uq∞\˜, q∞=∞‡efl W>Ëì =^Œe"ÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ g∞Ö’ ã≤ã¨Å~Ú# Ü≥∂^èŒ∞Öˇ=~À, ^≥·"åxfl,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞, `À\˜ qâßfiã¨∞Å#∞ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=ih `«=∞ „áê}q∞„`«∞Å∞QÍ
KÕã¨∞HÀx "åÔ~=~À ^Õ=Ù_»∞ WOHÍ Ñ¨sH˜∆OK«<Õ ÖË^Œ∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
^Õ=Ù_»∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞.
17. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ∞ `«=∞ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ `å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ ^Õ=Ùx =∞ã≤˚^Œ∞Å x~°fiÇ¨Ï}Ï ÉÏ^èŒº`«#∞ KÕÑ¨>Ëì J~°›`«
"åiH˜ ZO`«=∂„`«O ÖË^∞Œ . "åi Hõ~‡° Åhfl =º~°"÷ ∞≥ áÿ ÈÜ«∂~Ú. "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO
#~°HÍyflÖ’ LO\Ï~°∞. 18. ^≥"· åxfl, JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤Oz, #=∂A#∞
™ê÷Ñ≤Oz, [HÍ`ü#∞ K≥e¡Oz, ^≥·"åxH˜ `«Ñ¨Ê "Õi`«~°∞Å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩO_®
LO_Õ"å~°∞ =∂„`«"∞Õ ^Õ=Ùx =∞ã≤^˚ ∞Œ Å x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ `«y#"å~°∞ – WÖÏO\˜"åˆ~
ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ=Ù`å~°x PtOK«=K«∞Û. 19. Uq∞\˜, g∞~°∞ Ç¨Ï*ò˚ Ü«∂„f‰õΩ
Å‰õΩ h~°∞ „`åÑ¨\Ïxfl, =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ x~°fiÇ¨Ï}Ï ¿ã=Å∞ KÕÜ«∞\Ïxfl,
^≥·"åxfl, JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤Oz, ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_Õ"åx`À
ã¨=∂#OQÍ ÑïQÆ}˜ã¨∞Î<åfl~å? ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ gi~°∞=Ù~°∂ ã¨=∂#∞Å∞
HÍ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ñ¨_∞» . 20. qâ◊fiã≤Oz, ^≥=· =∂~°Oæ Ö’
„Ñ¨™ê÷#O (Ç≤Ï„[`ü) KÕã≤, ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ#„áê}ÏÅ‰õΩ X_ç¤ áÈ~å_ç#
"åiH˜ ^Õ=Ùx =^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê JO`«ã¨∞Î LOk. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å∞.
21. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiH˜ `«# HÍ~°∞}ºO, „Ñ¨ã¨#fl`«, âßâ◊fi`« J#∞„QÆÇ¨Å`À
‰õÄ_ç# ã¨fi~°æ=<åÅ â◊√Éèí"å~°Î#∞ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. 22. "å\˜Ö’ "å~°∞
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx =^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LOk.
9. J`ü `ÒÉÏ 199
23. qâ◊fiã≤Oz# F „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞, g∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞

QÆ#Hõ qâßfi™êxH˜ |^Œ∞Å∞ Jqâßfi™êxfl „Ñ≤Ü«∞`«=∞OQÍ ÉèÏqã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ
"åix g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å "åix QÆ#Hõ
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO>Ë, JÖÏO\˜"åˆ~ ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞. 24. "åiH˜ K≥Ñ¨C:
''XHõ"Õà◊ g∞ `«O„_»∞Å∞, g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞, g∞ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Å∞, g∞ ÉèÏ~°ºÅ∞,
g∞ ^ŒQiæÆ |O^è∞Œ =ÙÅ∞, g∞~°∞ ãÖáêkOz# g∞ Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ ∞, ‰õΩO@∞Ñ¨_∞» `«∞O
^Õ"≥∂#x g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞#fl g∞ =~°ÎHõO, g∞~°∞ W+¨ìÑ¨_Õ g∞ Ö’yà◊√§ –
W=hfl g∞‰õΩ ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ, ^≥·==∂~°æOÖ’ ãë¿Ñ áÈ~å@O HõO>Ë
„Ñ≤Ü«∞`«=∞"≥∞ÿ#"≥·`Õ, ^Õ=Ù_»∞ `«# f~°∞Ê#∞ ÑÖ¿Ñ=~°‰õΩ xsH˜∆OK«O_ç. ^Õ=Ù_»∞
Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞.
25. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨Å∞ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤
L<åfl_»∞ – Ç¨ï<≥·<£ (ãÖ„QÍ=∞O [iy#) k<å# g∞~°∞ g∞ JkèHõ ãÖYº#∞
K«∂ã¨∞‰õΩx q∞ug∞i# nè=∂`À L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_®. HÍx g∞ JkèHõ ãÖYº
g∞ˆHq^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜ ~åÖË^Œ∞. Éèí∂q∞ ZO`À qâßÅOQÍ LO_ç ‰õÄ_®
g∞ H˘~°‰õΩ W~°∞ÔH·áÈ~ÚOk. g∞~°∞ "≥#∞flK«∂Ñ≤ ÅÔQ`åÎ~°∞. 26. P `«~°∞"å`«
^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÃÎ Ñ,· qâßfiã¨∞ÖÃÑ· `«# `«~Ñ° Ù¨¶ # „Ñ¨âßO`« ã≤u÷ x <≥ÅH˘ÖÏÊ_»∞.
g∞‰õΩ HÍ#~åx ¿ã<å "åÇ≤Ïxx kOáê_»∞. P q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å#∞ tH˜∆OKå_»∞. u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ `«y# âßã≤Î W^Õ#∞. 27. P
`«~∞° "å`« ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ Õ ã¨^∞Œ ƒkúx "˘ã¨Q∞Æ `å_»∞.
^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 28. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
|Ç¨ï ^≥·"Àáêã¨‰õΩÅ∞ JÑïâ◊√^Œ∞úÅ∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞ D U_®k `«~°∞"å`«
=∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ ^Œi^•Ñ¨ÙÖ’¡H˜ ‰õÄ_® ~å‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ ^•i„^ŒºO
K«∞@∞ì‰õΩO@∞O^Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O LO>Ë, ^≥·=O `«e¿ãÎ PÜ«∞# `«#
J#∞„QÆÇ¨ÏO`À q∞=∞‡efl ã≤÷u=∞O`«∞efl KÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Jhfl
`≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
29. „QÆO^äOŒ „Ñ¨™êkOK«|_ç# "åiÖ’ Z=~°~Ú`Õ ^≥"· åxfl, JOu=∞
k<åxfl qâ◊fiã≤OK«~À, ^≥=· O =∞iÜ«Ú ^≥=· ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»∞ x+≤ÔúŒ (Ç¨Ï~å"£∞)
QÍ Y~å~°∞ KÕã≤# "å\˜x x+≤^ŒúOQÍ ÑïQÆ}ÕK«~À, WOHÍ ã¨`«º^èŒ~å‡xfl
`«=∞ r=# ^è~Œ ‡° OQÍ JOwHõiOK«~À – "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À l*òÜ∂« #∞
K≥e¡Oz, g∞‰õΩ Ö’|_ç LO_»#O`« =~°‰õÄ "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞O_ç.
30. 'L*ˇ·~ü ^Õ=Ùx ‰õΩ=∂~°∞_»—x Ü«¸^Œ∞Å∞ JO\Ï~°∞. '=∞ã‘ÇπÏ („H©ã¨∞Î)
^Õ=‰õΩ=∂~°∞_»—x „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞ JO\Ï~°∞. Wq "åi <À\˜ =∂@ÖË. `«=∞
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ~Ú# ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ ÑëH˜# =∂@Å<Õ gà◊¥§
J#∞Hõiã¨∞<Î åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åix <åâ◊#O K≥Ü∞« º! "åÔ~@∞ `«KåÛ_»∞`«∞<åfl~°∞?
31. "å~°∞ x[ ^≥·"åxfl HÍ^Œx `«=∞ ÑÖ_ç`«∞Å#∞, ã¨<åºã¨∞Å#∞ `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ – =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_≥·# =∞ã‘ÇπÏ#∞ ‰õÄ_®.
"åã¨Î"åxH˜ "åiH˜ XHõ¯_≥·# ^≥·"åxfl =∂„`«"Õ∞ P~åkèOK«=∞x P^ÕtOK«@O
[iyOk. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. "å~°∞ HõeÊOKÕ
ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ #∞O_ç PÜ«∞# Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞.
32. "å~°∞ ^Õ=Ùx *’ºux `«=∞ <À\˜`À Tk PiÊ"ÕÜ«∂Å#∞
‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx ^Õ=Ù_»∞ `«# *’ºux ÑïÑ¨Ó~°‚O KÕÜ«∞#O`« =~°‰õΩ
T~°∞HÀ_»∞ – ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ Jk ZO`«QÍ ã¨Ç≤ÏOK«~åx^Œ~Ú<å ã¨ˆ~.
33. PÜ«∞<Õ `«# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl, ã¨`«º^èŒ~å‡xfl WzÛ
ÑÖáê_»∞ – ^•xx W`«~° =∞`« ^èŒ~å‡ÅxflO\˜ÃÑ· ÃÑ· KÕ~ÚQÍ KÕÜ«∞\ÏxH˜.
Wk |Ç¨ï ^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ‰õΩ r~°‚O HÍHõáÈ~Ú<å ã¨ˆ~!
34. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! „QÆO^äŒ=Ç¨ïÖ’¡x ZO^Œ~À ÑÖ_ç`«∞Å∞,
=∞`åKå~°∞ºÅ∞ J„Hõ=∞ Ñ¨^ŒúuÖ’ „Ñ¨[Å ™⁄=Ú‡#∞ ™êfiÇ¨ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
„Ñ¨[Å#∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç PÑ¨Ù`«∞<åfl~°∞. Z=~°~Ú`Õ "≥O_ô |OQÍ~åÅ#∞
„áÈQÆ∞KÕã≤ LOK«∞`å~À, "å\˜x ^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛKÕÜ«∞~À, "åiH˜
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ HõÅ^Œ<Õ â◊√Éèí"å~°Î#∞ JO^Œ*ˇ~Úº. 35. P ~ÀA P
™⁄=Ú‡ÃÑ·# #~°HÍyfl ~å*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ^•O`À "åi <˘ã¨à◊§ÃÑ·,
áê~å≈fiÅÃÑ·, gÑ¨ÙÅÃÑ· "å`«Å∞ "ÕÜ«∞|_»`å~Ú. 'g∞~°∞ g∞ HÀãÖ ‰õÄ_»Éˇ@∞ì
9. J`ü `ÒÉÏ 201
‰õΩ#fl^Õ Wk. g∞~°∞ ‰õÄ_»Éˇ_»∞`«∂ =zÛ# ^•xx WÑ¨C_»∞ ~°∞z K«∂_»O_ç—

Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok.
36. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <≥ÅÅ ÖˇHõö ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ – ^≥·=„QÆO^äŒOÖ’ –
Ñ¨<≥flO_»∞ <≥ÅÖË. PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# <å\˜ #∞O_ô D
ÖˇHõ¯ WÖÏˆQ LOk. g\˜Ö’ <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ∞ x+≤^Œú=∞~Ú#q (Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#q).
W^Õ ã≤~÷ =° ∞~Ú# ãÖq^è•#O. HÍ|\˜ì g∞~°∞ g\˜Ö’ g∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O
KÕã¨∞HÀHõO_ç. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅO`å XHõ¯>ˇÿ g∞`À ZÖÏ áÈ~å_»∞`«∞<åfl~À
JÖÏˆQ g∞~°∞ ‰õÄ_® "åi`À áÈ~å_»O_ç. ^Õ=Ù_»∞ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å‰õΩ `À_»∞QÍ
L<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 37. <≥ÅÅ#∞ W+¨ì"≥ÚzÛ#@∞¡ ("≥#H©¯, =ÚO^Œ∞H©)
[~°Ñ@ ¨ O u~°™ê¯~° "≥Y· iÖ’ =∞~À J^Œ#Ñ¨Ù "≥He˜ KÕ+.ì¨ nx=Å¡ u~°™ê¯~°∞Å∞
=∞iO`«QÍ „Éèí+¨µìÑ¨>Ëì „Ñ¨=∂^ŒO LOk. "å~°∞ XHÀ¯ ãÖ=`«û~°O x+≤^Œú
=∂™êxfl ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O KÕ¿ãã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. XHÀ¯ ãÖ=`«û~°O ^•xx x+≤ÔúŒ QÍ
Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ x¿+kèOz# "å\˜ ÖˇHõ¯#∞
Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞‰õΩx, =∞~À "≥·Ñ¨Ù PÜ«∞# x¿+kèOz# "å\˜x ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ
‰õÄ_® KÕã¨∞HÀ"åÅx "åiÖÏ KÕ™êÎ~°∞. "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ∞ "åiH˜
JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ KÕÜ«∞|_®¤~Ú. ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~° [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOK«_»∞.
38. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ˆH"≥∞ÿáÈ~ÚOk? '^≥·==∂~°æOÖ’ |Ü«∞Å∞
^Õ~°O_ç— Jx g∞`À J#flÑ¨C_»∞ g∞~°∞ <ÕÅ‰õΩ J`«∞‰õΩ¯áÈ`åˆ~q∞\˜? Uq∞\˜,
g∞~°∞ Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ |^Œ∞Å∞ „áêÑÖzHõ rq`«O`À<Õ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^•~å?
Ñ¨~°Ö’HõO`À áÈÅ∞Û‰õΩ#flÑ¨C_»∞ „áêÑÖzHõ rq`« ™ê=∞„y |Ç¨ï ã¨fiÅÊO.
39. g∞~°∞ QÆ#Hõ |Ü«∞Å∞^Õ~°HõáÈ`Õ ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú#
tHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕ™êÎ_»∞. g∞ ™ê÷#OÖ’ PÜ«∞# =∞~À *Ïux fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞.
g∞~°∞ ^≥"· åxH˜ ZÖÏO\˜ H©_∞» HõeyOK«Ö~Ë ∞° . ^Õ=Ù_»∞ U^Œ~Ú<åã¨~ˆ KÕÜ∞« QÆÅ
k@ì. 40. g∞~°∞ QÆ#Hõ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞HõáÈ`Õ (XHõ q+¨Ü«∞O
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç), u~°™ê¯~°∞Å∞ J`«xx "≥à◊§Q˘\˜ì#Ñ¨Ù_»∞ ^Õ=Ù_»∞ Y∞^Œ∞ÌQÍ
J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®¤_»∞. J`«#∞ "åi^ŒÌiÖ’ Ô~O_»="å_»∞ =∂„`«"Õ∞.
"åi~°∞=Ù~°∂ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ L#flÑ¨C_»∞, J`«#∞ `«# ã¨ÇÏ¨ K«~∞° x`À, '^Œ∞ódOK«‰Ωõ .
JÖÏ¡ÇπÏ =∞#‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞— Jx F^•~°∞Û`«∞#flÑ¨C_»∞ – JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
J`«xÃÑ· `«# `«~°Ñ¶¨Ù# „Ñ¨âßO`«`«#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. g∞‰õΩ HÍ#~åx
Ãã<· åºÅ`À J`«xH˜ `À_»Ê_®¤_∞» . P q^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å "å‰õΩ¯#∞
J=#`«O KÕâß_»∞. ^≥·="å‰õΩ¯ =∂„`«"Õ∞ L#fluH˜ KÕ~°∞‰õΩOk. ^Õ=Ù_»∞ Jáê~°
â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
41. `ÕeQÍæ J~Ú<åã¨ˆ~ |~°∞=ÙQÍ J~Ú<åã¨ˆ~ |Ü«∞ÖËÌ~°O_ç. g∞
^èŒ# „áê}ÏÅ`À ^≥·==∂~°æOÖ’ áÈ~å_»O_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ
W^Õ g∞ H˘~°‰Ωõ "Õ∞Öˇ#· k. 42. XHõ"àÕ ◊ `˘O^Œ~Q° Í ÖÏÉèOí KÕ‰Äõ i, „Ñ¨Ü∂« }O
`ÕeQÍæ LO@∞O^Œ#∞‰õΩO>Ë "å~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® h "≥O@ =KÕÛ"åˆ~. HÍx D
=∞lb "åiH˜ Hõ+¨ìOQÍ `ÀzOk. WÑ¨C_»∞ "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã≤
'=∂ =Å¡ gÅ∞Ñ¨_ç`Õ "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® g∞ "≥O@ =KÕÛ"å~°O— Jx
K≥|∞`å~°∞. "å~°∞ `«=∞#∞ `å=Ú q<åâßxH˜ Ö’#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
"å~°∞ K≥¿ÑÊk J|^ŒúO J#fl ãÖQÆu ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
43. (F „Ñ¨=HÍÎ!) ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl Hõq∆ ∞OK«∞QÍHõ! x[O K≥¿ÑÊ"åÔ~=~À,
J|^•úÅHÀ~°∞Öˇ=~À h ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ~°∂_èô J=‰õΩO_®<Õ h=Ù "åiH˜
J#∞=∞ux ZO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨^•#O KÕã≤#@∞ì? 44. Z=~°~Ú`Õ ^≥·"åxfl,
JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤™êÎ~À, "åÔ~#fl_»∂ `«=∞ ^èŒ# „áê}ÏÅ`À áÈ~å_»@O
#∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ JÉèíºi÷OK«∞HÀ~°∞. ÉèíH˜ÎÑ¨~åÜ«∞}∞Å QÆ∞iOz
^≥·"åxH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 45. ^≥·"åxfl, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OK«x "å~°∞
=∂„`«"Õ∞ h #∞O_ç ÃãÅ=Ù HÀ~åÎ~°∞. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ãÖâ◊Ü«∂xH˜ Ö’<≥·
L<åfl~Ú. P ãÖâ◊Ü«∞OÖ’<Õ "å~°∞ Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞<åfl~°∞. 46. "åˆ~ QÆ#Hõ
|Ü«∞Å∞^Õ~åÅ#∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨Ê‰õΩO_® gÖˇ·# „Ñ¨Ü«∂} ã¨<åflÇ¨Å∞
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åˆ~. HÍx "å~°∞ |Ü«∞Å∞^Õ~°\Ïxfl ^Õ=Ù_Õ W+¨ìÑ¨_»ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
9. J`ü `ÒÉÏ 203
"åiÖ’ ãÎ̈|ú`«#∞ P=iOÑ¨*Ëâß_»∞. '‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ"åà◊§`À g∞~°∂ ‰õÄ~˘Ûx

LO_»O_ç— Jx "åi`À J#|_çOk.
47. XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞`À |Ü«∞ÖËÌi=zÛ<å g∞Ö’ qzÛù<åflxfl
ÃÑOK«@O `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ KÕ¿ã"å~°∞ HÍ^Œ∞. "å~°∞ g∞ =∞^èŒº HõÅ`«Å∞
~ˆ ¿ÑO^Œ∞‰õΩ áê^Œ~ã° O¨ ÖÏ áê~°∞`å~°∞. g∞Ö’ "åi K≥ÑC¨ _»∞ =∂@Å∞ q<Õ"å~°∞
‰õÄ_® L<åfl~°∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ QÆ∞iOz ^Õ=ÙxH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 48. "å~°∞
QÆ`«OÖ’#∂ LÑ¨„^Œ"åxH˜ Ü«∞uflOz L<åfl~°∞. h Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ `«Å„HÕ^Œ∞Å∞
KÕã∂¨ Î =KåÛ~°∞. Z@ìHˆ Å‰õΩ ã¨`º« O =KÕÛã≤Ok. ^≥"· å*Ë˝ PkèÑ`¨ º« O =Ç≤ÏOzOk
– Jk "åiH˜ q∞OQÆ∞_»∞ Ñ¨_»HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©.
49. '=∂‰õΩ ÃãÅ=Ù W=fiO_ç. =∞=∞‡efl Ñ¨sHõ∆‰õΩ Ö’#∞ K≥Ü«∞ºHõO_ç—
Jx J<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® "åiÖ’ L<åfl~°∞. q#O_ç! "åÔ~ÖÏQÆ∂ Ñ¨sHõ∆‰õΩ
Ö’#Ü«∂º~°∞. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ #~°HõO =Ú@ì_çOK«@O `«^äŒºO.
50. hˆH^Œ<åfl =∞Oz [iy`Õ Jk "åix ÉÏkèã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ hˆH^Œ<åfl
PÑ¨^Œ Z^Œ∞~°~Ú`Õ, '"Õ∞=Ú =ÚO^Œ∞QÍ *Ï„QÆ`ÑÎ« _¨ ®¤=Ú HÍ|\˜ì ãïáÈ~ÚOk—
Jx Ç¨Ï~å¬uˆ~HõO`À =∞~°Å∞`å~°∞. 51. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '^Õ=Ù_»∞ =∂‰õΩ
„"åã≤ÃÑ\˜ì L#fl^Õ =∂‰õΩ Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. PÜ«∞<Õ =∂ ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞.
qâßfiã¨∞Å∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡HÀ"åe.— 52. WÖÏ J#∞ : 'g∞~°∞ =∂ q+¨Ü∞« OÖ’
Ô~O_»∞ "Õ∞à◊¡Ö’ U^À XHõ "Õ∞Å∞ HÀãÖ xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx "Õ∞=Ú g∞
q+¨Ü«∞OÖ’ XˆH XHõ¯ q+¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ xsH˜∆ã¨∞Î<åfl=Ú – ^Õ=Ù_»∞ `«#
`«~°Ñ¶¨Ù# g∞ÃÑ· tHõ∆#∞ ÑÖÑ≤™êÎ_® ÖËHõ =∂ KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ tH˜∆™êÎ_®
J#fl^Õ. Hõ#∞Hõ g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç. g∞`À áê@∞QÍ "Õ∞=¸ xsH˜∆ã¨∂Î
LO\Ï=Ú.—
53. "åi`À J#∞ : 'g∞~°∞ W+¨Ñì Ó¨ ~°fiHõOQÍ Y~°∞ÛÃÑ\˜<ì å, J~Ú+Öì QÍ
Y~°∞ÛÃÑ\˜ì<å Jk g∞ #∞O_ç ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞
Jq^èÕÜ«∞[#∞Å∞. 54. "åi Y~°∞Û ã‘fiHÍ~°Ü≥∂QÆºO HÍHõáÈ=\ÏxH˜ „Ñ¨^è•#
HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë "å~°∞ ^≥"· åxfl, ^≥=· „Ñ¨=Hõ#Î ∞ u~°ã¯¨ iOKå~°∞. "å~°∞ #=∂A‰õΩ
=zÛ<å =∞s |^ŒHú Oõ `À =™êÎ~∞° . (^≥=· =∂~°Oæ Ö’) Y~°∞ÛÃÑ\˜<ì å J~Ú+Öì QÍ<Õ
Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. 55. g∞~°∞ "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ, "åi ãÖ`å<åxH˜
U=∂„`«O „áê^è•#º`« W=fiHõO_ç. "å\˜ ^•fi~å D „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’<Õ
"åix tH˜∆OKåÅx, "åi „áê}ÏÅ∞áÈ~Ú<å Jqâßfiã¨ ã≤÷uÖ’<Õ áÈ"åÅx
^Õ=Ù_»∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. 56. `å=Ú g∞Ö’x "å~°"Õ∞#x "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ·
„Ñ¨=∂}O KÕã≤ =∞s K≥|∞`å~°∞. HÍx "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ g∞Ö’x "å~°∞
HÍ~°∞. HÍHõáÈ`Õ g∞~°O>Ë "åiH˜ ÉèíÜ«∞=ÚOk, JO`Õ. 57. XHõ"Õà◊ "åiH˜
U^Œ~Ú<å `«Å ^•K«∞‰õΩ<Õ KÀ@∞ ^˘iH˜`Õ ÖË^• U^Œ~Ú<å QÆ∞Ç¨Ï ÖË^•
`«Å^Œ∂iÛ ‰õÄ~°∞Û<Õ ã¨÷ÅO ^˘iH˜`Õ ÅÔQ`«∞Î‰õΩ "≥o§ JO^Œ∞Ö’ ^•‰õΩ¯O\Ï~°∞.
58. ^•#^èŒ~å‡Å ÑÖÑ¨HõO q+¨Ü«∞OÖ’ x#∞fl ZuÎá⁄_çKÕ "å~°∞
‰õÄ_® "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç "åiH˜ W¿ãÎ ãÖ`À+≤™êÎ~°∞.
W=fiHõáÈ`Õ H˜#∞Hõ =Ç≤Ï™êÎ~°∞. 59. ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "åiH˜ WzÛ#
^•O`À "å~°∞ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok, '=∂‰õΩ ^Õ=Ù_Õ KåÅ∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇÏ¨ O`À
=∂‰õΩ =∞iO`«QÍ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ ‰õÄ_® =∂‰õΩ W™êÎ_»∞.
"Õ∞=Ú ^Õ=Ùx "≥Ñ· Ù¨ #ˆH "≥ÚQÆ∞`æ ∞« <åfl=∞—x "å~°∞ Jx LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!
60. ^•<åÅ∞ ([HÍ`ü ™⁄=Ú‡Å∞) ˆH=ÅO giH˜ =∂„`«"Õ∞ K≥O^•e :
x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å∞, [HÍ`ü =ã¨∂à◊§ xq∞`«ÎO xÜ«∞q∞`«∞Öˇ·#
HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞, =∞#ã¨∞Å#∞ [~ÚOK«=Åã≤ L#fl"å~°∞, ÉÏxã¨`«fiO #∞O_ç
q=ÚH˜Î á⁄O^Œ=Åã≤ L#fl"å~°∞, JÑ¨CÅ ÉèÏ~°O „HÕ^Œ #eyáÈ`«∞#fl"å~°∞,
^≥·==∂~°æO H˘~°‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞Å ã¨Ç¨Ü«∂~°÷O. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
x~åúiOK«|_ç# qkè. ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
61. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ =∞#™êÎÑÖ HõeyOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. 'DÜ«∞# QÍ~°∞ K≥Ñ¨C_»∞ =∂@Å∞ qO\Ï_»—x "å~°O\Ï~°∞.
"åiH˜ K≥Ñ¨C : 'J`«#∞ Uk q<åfl Jk g∞ „âıÜ«∞O H˘~°ˆH J~Ú LO@∞Ok.
J`«#∞ ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤™êÎ_»∞. qâ◊fiã≤Oz# "åiÃÑ· #=∞‡HõO LOK«∞`å_»∞.
g∞Ö’x qâßfiã¨∞Å áêe@ J`«#∞ HÍ~°∞}º=¸iÎ. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ^≥=· „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ
9. J`ü `ÒÉÏ 205
=∞#™êÎÑÖ Hõey™êÎ~À "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.— 62. "å~°∞

q∞=∞‡efl ãÖ`À+¨Ñ¨~°K«\ÏxH˜ g∞ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ J^ÕÑ¨xQÍ ^Õ=Ùx g∞^Œ
„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. "å~°∞ x[=∞~Ú# qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ "åi D
ãÖ`À+¨ÑïKÕ Ü«∞`åflÅ‰õΩ ^≥·=O, ^≥·=ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞ÖË Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å∞.
63. Z=_»∞ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ ZkiOz<å J`«x H˘~°‰õΩ #~°HÍyfl
ã≤^ŒúOQÍ LO@∞O^Œx, JO^Œ∞Ö’ J`«#∞ âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨_ç LO\Ï_»x "åiH˜
`≥eÜ«∞^•? Wk J`«ºO`« Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# J==∂#O. 64. `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂
ÅÖ’ L#fl ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ |@ì|Ü«∞Å∞KÕ¿ã ã¨∂~å U^Œ~Ú<å qâßfiã¨∞ÅÃÑ·
J=`«iã¨∞ÎO^Õ"≥∂#x HõÑ¨@∞Å∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_çáÈ`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞
ÑïÇ¨Ïã≤ã¨∂Î<Õ LO_»O_ç. g∞~°∞ ^Õx QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl~À ^•xx
^Õ=Ù_»∞ ZÖÏQÆ∂ |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ™êÎ_»∞. 65. Uq∞\˜^ŒO`å? Jx h=Ù
"åix „Ñ¨tfl¿ã,Î 'U^À "ÕàÏHÀàÏxH˜, #=ÙfiÖÏ@‰õΩ JÖÏ J<åfl=∞—x JO\Ï~°∞.
"åi`À J#∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ ^Õ=Ùx`À, ^≥·==K«<åÅ`À, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ`À
ÑïÇ¨ã¨=∂_»∞`«∞<åfl~å? 66. ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ¨ HõO_ç. g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz#
g∞^Œ@ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞. "Õ∞=Ú g∞Ö’x XHõ =~°æO "åix
=∞xflOz =^ŒeÃÑ\˜ì<å, =∞~À=~°æO "åix `«Ñ¨ÊHõ tH˜∆™êÎ=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ <Õ~°ã¨∞ÎÅ∞.—
67. HõÑ¨@∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, HõÑ¨@∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ∞ – JO^Œ~°∂ XˆH
`«~°Ç¨‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. "å~°∞ K≥_»∞Å∞ K≥Ü«∞º=∞x P^Õt™êÎ~°∞. =∞Oz
#∞O_ç "åi™êÎ~°∞. `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ |OkèOz LOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ ^≥·"åxfl
=∞~°záÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® gà◊§#∞ qã¨‡iOKå_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ HõÑ¨@∞Å∞ Jq^èÕÜ«∞`«Ö’ ÉÏQÍ =ÚkiáÈÜ«∂~°∞.
68. HõÑ¨@∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ`À, HõÑ¨@∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ`À, ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À
^Õ=Ù_»∞ #~°HÍyfl "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨^• LO\Ï~°∞. "åiHõ^Õ
KåÅ∞. "åiÃÑ· ^Õ=Ùx JaèâßÑÖ LOk. ã≤÷~°OQÍ LO_Õ Ü«∂`«# "åix
K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. 69. g∞ Ñïã≤÷u ‰õÄ_® JK«ÛO g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅÖÏˆQ LOk.
"å~°∞ g∞Hõ<åfl Z‰õΩ¯= |Å=O`«∞Å∞. ã≤iãÖ`å<å^Œ∞ÅÖ’ q∞=∞‡efl
q∞OzáÈ~Ú#"åˆ~. "å~°∞ `«=∞ =O`«∞ ÅaÌx á⁄O^•~°∞. g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞
`«=∞ =O`«∞ ã¨∞MÏÅ#∞ A„~°∞‰õΩ#fl>Ë¡ g∞~°∞ ‰õÄ_® g∞ =O`«∞ ã¨∞MÏxfl
A„~°∞‰õΩ<åfl~°∞. "åˆ~q^è=Œ ∞~Ú# Ñ≤_"ç å^Œ# KÕ¿ã"å~À g∞~°∂ J^Õq^è=Œ ∞~Ú#
Ñ≤_"ç å^Œ# KÕâß~°∞. WÖÏO\˜"åi Hõ~‡° Å∞ WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’#∂, Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’#∂
=º~°÷"≥∞ÿ áÈÜ«∂~Ú. WÖÏO\˜"åˆ~ #+¨ìáÈÜÕ∞"å~°Å∞. 70. Uq∞\˜, `«=∞‰õΩ
Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# *Ï`«∞Å ã¨=∂Kå~°O "åiH˜ KÕ~°ÖË^•? – #∂ÇπÏ, P^£,
ã¨=¸^£ *Ï`«∞Å∞, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ *Ïu"åi, =∞^£Ü«∞<£ "åi, `«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ
KÕÜ«∞|_ç# |ã‘ÎÅ "åi (=$`åÎO`«O "åiH˜ JO^ŒÖË^•?) "åi=^ŒÌ‰õΩ "åi
„Ñ¨=HõÎÅ∞ x^Œ~°≈<åÅ`À ã¨Ç¨ =KåÛ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. HÍx "åˆ~ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO@∂ LO_Õ"å~°∞.
71. qâßfiã¨∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, qâßfiã¨∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ∞ XHõiH˘Hõ~°∞
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞. "å~°∞ =∞Ozx QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ™≤ êÎ~∞° . K≥_∞» #∞O_ç x~Àkè™êÎ~∞° .
#=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞. [HÍ`ü K≥e¡ã¨∂Î LO\Ï~°∞. ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ
q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# ^ŒÜ«∂^•H˜∆}ÏºÅ#∞ =i¬OÑ¨*Ë¿ãk
WÖÏO\˜"åiÃÑ·<Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
72. ^Õ=Ù_»∞ qâ◊fiã≤Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎÅ‰õΩ „HÕ^Œ
ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. "å\˜Ö’ "å~°∞
âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. WOHÍ âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ P L^•º# =<åÅÖ’
x~°‡Å"≥∞#ÿ x"åã¨ QÆ$Ç¨Å "åQÍÌ#O ‰õÄ_® LOk. g@xflO\˜HOõ >Ë Q˘Ñ¨Ê^≥#·
^≥·= „Ñ¨ã¨#fl`« „áêÑ¨Î=∞=Ù`«∞Ok. W^Õ =∞Ç¨ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÅºO.
73. F „Ñ¨=HÍÎ! ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À, HõÑ¨@ qâßfiã¨∞Å`À áÈ~å_»∞.
"åiÑ¨@¡ Hõiî#OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«∞. "åi x"åã¨ ã¨÷ÅO #~°HõO. Jk J`«ºO`«
K≥_»¤ ã¨÷ÅO. 74. `å=Ú P q^èŒOQÍ J#ÖË^Œx "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ JqâßfiãÖ`À ‰õÄ_ç# =∂@ J<åfl~°∞. "å~°∞
W™ê¡O ã‘fiHõiOz# g∞^Œ@ u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#flk
9. J`ü `ÒÉÏ 207
"åiH˜ ^ŒHõ¯ÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À "åix

ã¨∞ãÖÑ¨#∞flefl KÕã≤#O^Œ∞ˆH<å D '„ÑüÑ¶¨ÅO—? "å~°∞ QÆ#Hõ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç`Õ
Jk "åiˆH „âıÜ«∞ã¨¯~°O. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ìHõáÈ`Õ ^Õ=Ù_»∞
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ "åix ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆‰õΩ Ö’#∞
KÕ™êÎ_»∞. Éèí∞qÖ’ "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ <å^èŒ∞_»∞QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞QÍh Z=_»∂
LO_»_»∞.
75. "åiÖ’ (HõÑ¨@ qâßfiã¨∞ÅÖ’) =∞iH˘O^Œ~°∞<åfl~°∞ – '^Õ=Ù_Õ
QÆ#Hõ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À =∂‰õΩ „Ñ¨™êk¿ãÎ "Õ∞=Ú L^•~°OQÍ ^•#^èŒ~å‡Å∞
KÕ™êÎ=Ú. ã¨[˚#∞Å =∂kiQÍ LO\Ï=Ú— Jx "å~°∞ ^Õ=Ùx`À "åQÍÌ#O
KÕâß~°∞. 76. HÍx ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À "åiH˜ Hõeq∞x „Ñ¨™êkOz
#Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞ Ñ≤ã≤<åi`«#O K«∂áê~°∞. KåÖÏ x~°¡Hõ∆ ºOQÍ `«=∞ "åQÍÌ#O
#∞O_ç uiyáÈÜ«∂~°∞. 77. Ñ¶ë`«OQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ HõÑ¨@
|∞kúx <å\Ï_»∞. "å~°∞ ^≥·"åxfl HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ k#O =~°‰õÄ Jk "åiÖ’
u+¨ª"Õã≤ LO@∞Ok. "å~°∞ ^Õ=Ùx`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°Ûx
HÍ~°}OQÍ#∂, J|^•úÅ∞ K≥Ñ≤Ê#O^Œ∞=Å¡#∂ "åiH˜ D ^Œ∞~°=ã¨÷ Ñ¨\ ˜ìOk.
78. Uq∞\˜, ^Õ=ÙxH˜ "åi Ö’áê~ÚHÍi =º=Ç¨~åÅhfl, "åi ~°Ç¨Ïã¨º
=∞O`«<åÅhfl `≥Å∞ã¨∞ J#fl ãÖQÆu "åiH˜ `≥b^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
JQÀK«~° q+¨Ü«∂Åhfl Ziy#"å_»∞. 79. "å~°∞ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ ^•#^èŒ~å‡Å∞
KÕ¿ã qâßfiã¨∞Å#∞ ZuÎá⁄_»∞ã¨∞Î<åfl~°∞. `å=Ú K≥=∞\’_çÛ ãÖáêkOz#
^•x`À ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Õ ™êfiaè=∂#∞Å#∞ "å~°∞ ÑïÇ¨Ïã≤ã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞
D ÑïÇ¨ã¨‰õΩÅ#∞ ÑïÇ¨Ïã≤ã¨∞Î<åfl_»∞. "åiH˜ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# Ü«∂`«#
`«^äŒºO. 80. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åi Hõ∆=∂Ñ¨}ÃÑ· „áêi÷Oz<å, „áêi÷OK«Hõ
áÈ~Ú<å, "åi Hõ∆=∂Ñ¨} HÀãÖ h=Ù _≥|ƒ~Ú™ê~°∞¡ „áêi÷Oz<å ^Õ=Ù_»∞
"åix Hõ∆q∞OK«_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·"åxfl, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞
u~°ã¨¯iOKå~°∞. ^Õ=Ù_»∞ Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞.
81. "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú#"å~°∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥#∞Hõ ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õ
J=HÍâ◊O ^˘iH˜#O^Œ∞‰õΩ ãÖ|~°Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞
^èŒ#„áê}ÏÅ`À áÈ~å_»@O "åiH˜ ã¨∞`«~å=¸ W+¨ìO ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞
'WO`« f„="≥∞ÿ# "Õã¨qÖ’ "≥à◊§HõO_ç— JO@∂ Lz`« ã¨ÅÇ¨Å∞ WKåÛ~°∞.
"åiH˜ K≥Ñ¨C : ''#~°HÍyfl nxHõO>Ë Z‰õΩ¯= "Õ_çQÍ LO@∞Ok.—— "å~°∞
nxx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏ=ÙO_Õk! 82. HÍ|\˜ì WÑ¨C_»∞ "å~°∞
ã¨=Úáêi˚Oz# ^•xH˜QÍ#∞ `«‰õΩ¯=QÍ #"åfie. Z‰õΩ¯=QÍ U_®fie.
83. XHõ"Õà◊ ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl giÖ’x U =~°æO "åi =^ŒÌHõ~Ú<å "åÑ¨ã¨∞
fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ, JÑ¨C_»∞ "å~°∞ QÆ#Hõ Ü«Ú^•úxH˜ "≥à◊§\ÏxH˜ h J#∞=∞u
HÀi`Õ, "åi`À WÖÏ K≥¿ÑÊ¿ãÜü∞ : 'g∞~°∞ WHõ <å "≥O@ ZÑ¨Ê\˜H© ~å‰õÄ_»^∞Œ .
<å`À HõÅã≤ â◊„`«∞=Ù`À áÈ~å_»#∂ ~å^Œ∞. g∞~°∞ "≥Ú^Œ\™˜ êi ‰õÄ_® ‰õÄ~°∞Ûx
LO_»\ÏxˆH W+¨ìÑ¨_®¤~°∞. WÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® g∞~°∞ "≥#∞Hõ LO_Õ"åi`À<Õ
‰õÄ~°∞Ûx LO_»O_ç.— 84. "åiÖ’ Z=~°∞ =∞~°}Õz<å h=Ù "åi
JO`«º„H˜Ü«∞Å #=∂*ò K≥Ü«∞º‰õΩ. "åi ã¨=∂kè =^ŒÌ xÅ|_»‰õΩ. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ u~°ã¨¯iOz#"å~°∞. Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ L#fl
ã≤÷uÖ’<Õ "å~°∞ =∞~°}ÕKå~°∞.
85. "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, "åi ãÖ`å#O x#∞fl Pâ◊Û~åºxH˜ Ö’#∞
K≥Ü«∞º~å^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ g\˜^•fi~å D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’<Õ tH˜∆OKåÅx, "å~°∞
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞QÍ L#fl ã≤÷uÖ’<Õ "åi „áê}ÏÅ∞ áÈ"åÅx JaèÅ+≤ã¨∞Î
<åfl_»∞. 86. '^≥·"åxfl qâ◊fiã≤OK«O_ç. PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ`À Hõeã≤ áÈ~å@O
ã¨ÅÑÖ_ç— Jx „¿Ñ~ˆ Ñ≤OKÕ J^è•ºÜ«∞O U^Œ~Ú<å J=`«iOz#Ñ¨Ù_»∞ "åiÖ’x
ã≤÷u=∞O`«∞Å∞ h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ J#∞=∞u HÀ~åÎ~°∞. 'WHõ¯_» Py LO_Õ"åi`À
áê>Ë =∞=∞‡efl Py LO_ÕÖÏ q_çzÃÑ@∞ì— JO\Ï~°∞. 87. "≥#∞Hõ
LO_çáÈÜÕ∞ P_»"åi`À áê>Ë "å~°∞ LO_çáÈ=\ÏxH˜ W+¨ìÑ¨_®¤~°∞. "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ã‘Å∞ "ÕÜ«∞|_çOk. WHõ "åˆ~g∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. 88.
HÍx „Ñ¨=HõÎ#∞, J`«x`À áê>Ë qâ◊fiã≤Oz# "åix K«∂_»O_ç – "å~°∞ `«=∞
^èŒ# „áê}ÏÅ`À áÈ~å_®~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨^•K«~°} QÆÅ"å~°∞. ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Õk ‰õÄ_® "åˆ~. 89. ^Õ=Ù_»∞ "åi HÀãÖ „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ#∞ ã≤^ŒúOQÍ LOKå_»∞. "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO
Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. W^Õ =∞Ç¨ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÅºO.
9. J`ü `ÒÉÏ 209
90. Ñ¨Öˇ¡@∂i J~°|∞ƒÖ’¡ #∞O_ç ‰õÄ_® ‰õΩO\˜™ê‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞

=zÛ ÃãÅ=Ù W=fi=∞x HÀ~å~°∞. ^Õ=Ùx`À, ^≥=· „Ñ¨=Hõ`Î À J|^ŒOú K≥ÑÊ≤ #"å~°∞
ZÖÏQÆ∂ ‰õÄ~°∞ÛO_çáÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_ç# "åiH˜
ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ K«∞@∞ìHÀ=@O MÏÜ«∞O. 91. WHõáÈ`Õ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞,
~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎÅ∞, Y~°∞ÛÃÑ@ì_®xH˜ Ug∞ ÖËx"å~°∞ – "å~°∞ QÆ#Hõ ^≥·=O Ü≥∞_»Å,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ Ü≥∞_»Å „âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÖˇ· LO>Ë JÖÏO\˜"å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞.
ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅÃÑ· P~ÀÑ¨}‰õΩ `å=Ù LO_»^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞,
Hõ~°∞}Ï™êQÆ~°∞_»∞. 92. h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ `«=∞‰õΩ "åÇ¨Ï<åÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~°Û=∞x
„áê^èÕÜ«∞Ñ¨_Õ"åiÃÑ· ‰õÄ_® Jaèâ◊Oã¨‰õΩ ZÖÏO\˜ P™ê¯~°O ÖË^Œ∞. 'g∞‰õΩ
WzÛ ÑÖÑ¨\ÏxH˜ <å =^ŒÌ "åÇ¨Ï#"Õ∞n ÖË^Œ—x h=Ù "åi`À J#flÑ¨C_»∞,
JÜ≥∂º! "Õ∞=Ú U^Œ<åfl `åºQÆO KÕÜ«∞\ÏxH˜ =∂ =^ŒÌ Ug∞ÖË^Õ! J#fl
ÉÏ^èŒ`À "å~°∞ HõO@ `«_ç ÃÑ@∞ì‰õΩx "≥#∞uiyáÈ`å~°∞. 93. Jhfl LO_ç
‰õÄ_® J#∞=∞ux HÀˆ~"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ Jã¨Å∞ xO^•~°∞›Å∞. "≥#∞Hõ
LO_çáÈÜÕ∞ P_»OQÆ∞Å`À LO_çáÈ=\ÏxˆH "å~°∞ W+¨ìÑ¨_®¤~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å‰õΩ ã‘Å∞ "Õâß_»∞. WHõ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
(11) 94. g∞~°∞ (Ü«Ú^ŒOú #∞O_ç) "åi=^Œ‰Ì Ωõ uiy =zÛ#Ñ¨Ù_»∞
"å~°∞ g∞ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ™ê‰õΩÅ z\Ïì qÑ¨C`å~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : ''™ê‰õΩÅ∞
Hõ\ ˜ìÃÑ@ìO_ç. g∞ =∂@Å#∞ "Õ∞=Ú #=∞‡É’=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞
Ö’QÆ∞@∞ì#O`å =∂‰õΩ Z~°∞HõÑi¨ Kå_»∞. WHõ g∞^Œ@ ^≥=· O =∞iÜ«Ú ^≥=· „Ñ¨=HõÎ
g∞ „Ñ¨=~°Î##∞ QÆ=∞xã¨∂Î LO\Ï~°∞. P `«~°∞"å`« g∞~°O`å QÀK«~° JQÀK«~°
q+¨Ü«∂Å#∞ Ziy#"åx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°eOK«|_»`å~°∞. g∞~°∞ KÕã≤#^ŒO`å
JÑ¨C_»∞ PÜ«∞# g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞.— 95. g∞~°∞ uiy =zÛ#Ñ¨Ù_»∞
"å~°∞ g∞ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕ™êÎ~°∞ – g∞~°∞ "åi Ü≥∞_»Å
=∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOKåÅx! "≥Ú`åÎxH˜ g∞~°∞ "åi Ñ¨@¡ K«∂ã‘
K«∂_»#@∞¡QÍ<Õ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. "å~°∞ Ñ¨~°=∞ K≥O_®Å∞~°∞. "å~°∞
ã¨=Úáêi˚Oz# ^•x Ñ¶ë`«OQÍ #~°Hõ"Õ∞ "åi x"åãÖ. 96. q∞=∞‡efl
„Ñ¨ã¨#∞flefl KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ g∞ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞.
XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åi Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨#∞flÅ~Ú<å ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O Jq^èÕÜ«∞[#∞Å
Ñ¨@¡ ã¨∞`«~å=¸ „Ñ¨ã¨#∞fl_»=_»∞.
97. Ñ¨Öˇ¡@∂i Éˇ·`«∞Å∞ JqâßfiãÖÖ’, HõÑ¨@`«fiOÖ’ Hõ~°_»∞
QÆ\ ˜ì#"å~°∞. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•x ÑïkèH˜ "å~°∞
"≥Å∞Ñ¨Å LO_»@O XHõO^Œ∞‰õΩ =∞Oz^Õ. ^Õ=Ù_»∞ Q˘Ñ¨Ê *Ï˝x, =∞Ç¨ q"ÕH˜.
98. D Ñ¨Öˇ¡@∂i Éˇ·`«∞ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. ^≥·==∂~°æOÖ’ `å=Ú KÕã¨∞Î#fl
Y~° ∞ Û#∞ "å~˘Hõ [i=∂<åQÍ Éè Ï qã¨ ∞ Î < åfl~° ∞ . g∞ÃÑ· QÆ _ » ∞ ¤ H ÍÅO
ZÑ¨C_˘ã¨∞ÎO^•? Jx "å~°∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ_»∞¤HÍÅO "åiÃÑ·<Õ
„"ÕÖÏ_»∞`«∂ LOk. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞.
99. D Ñ¨Öˇ¡ [#∞ÅÖ’ ^≥·"åxfl, JOu=∞ k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_®
L<åfl~°∞. `å=Ú ^≥·==∂~°æOÖ’ KÕã¨∞Î#fl Y~°∞Û#∞ "å~°∞ ^≥·= ™êxflÇ≤Ï`åºxH˜,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ n"≥#Å‰õΩ ™ê^èŒ#OQÍ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk "åi
áêe@ ™êg∞Ñ¨º ™ê^èŒ#"Õ∞. ^Õ=Ù_»∞ ZÖÏQÆ∂ "åix `«# HÍ~°∞}ºOÖ’
„Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.
100. =ÚÇ¨l~°Ö¡ ’, J<åû~°Ö¡ ’ qâßfiã¨ ÉèÏQÍºxfl P™êfikOK«@OÖ’
=ÚO^ŒO["Õã#≤ „Ñ¨^=Œä ∞„âı}˜ ^è#Œ º r=ÙÅ∞, z`«âÎ √◊ kú`À "åix J#∞ãïOz#
"å~°∞ – ^Õ=Ù_»∞ "åi Ü≥∞_»Å „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å
ãÖ`«∞+¨µìÅÜ«∂º~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi H˘~°‰õΩ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
ã¨fi~°æ=<åÅ#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞. "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨^• – âßâ◊fi`«OQÍ –
LO\Ï~°∞. W^Õ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÅºO. 101. g∞ K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å L#fl Ñ¨Öˇ¡@∂i
[#∞ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ HõÑ¨@∞Å∞ (=Ú<åÑ¶≤H±Å∞) L<åfl~°∞. =∞n<å "åã¨∞ÅÖ’
‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ HõÑ¨@∞Å∞ L<åfl~°∞. "å~°∞ HÍÑ¨@ºOÃÑ· áê`«∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞.
"åà◊§ ãÖQÆu h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. =∂‰õΩ "åà◊§ ãÖQÆu ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú
"åiH˜ Ô~\˜ìOÑ¨Ù tHõ∆ qkè™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« "å~°∞ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ `«~°eOK«|_»`å~°∞.
102. `«=∞ `«Ñ¨CÅ#∞ XÑ¨C‰õΩ#fl "å~°∞ =∞i H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞.
"åi Hõ~°‡Å∞ q∞„â◊=∞"≥∞ÿ#q – H˘xfl ã¨`«¯~°‡Å∞. =∞iH˘xfl ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞.
9. J`ü `ÒÉÏ 211
^Õ=Ù_»∞ "åi "≥·Ñ¨Ù ^ŒÜ«∂ÉèÏ=O`À =∞~°ÖË J=HÍâ◊O LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 103. h=Ù "åi ãÖÑ¨^ŒÅ #∞O_ç
ã¨^MŒ Ï fã¨∞‰õΩx, `«^•fi~å "åix Ñïâ◊√^ŒÑú ~¨ K° ∞« . "åi rq`åÅ#∞ fiÛk^Œ∞.Ì
"åi HÀãÖ „áêi÷OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „áê~°#÷ "åiH˜ ã¨∞YâßO`«∞Åxã¨∞OÎ k.
^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 104. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_Õ `«#
^•ã¨∞Å Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»x, PÜ«∞<Õ "åi ^•#^è~Œ å‡Å‰õΩ P"≥∂^Œ
=Ú„^Œ"Õ™êÎ_»x "åiH˜ `≥eÜ«∞^•? 105. "åi`À J#∞ : ''PK«iOz
K«∂ÑÖ_ç. ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ, qâßfiã¨∞Å∞ g∞ PK«~°}Å#∞ QÆ=∞xã¨∂Î
L<åfl~°∞. ^Œiq∞ÖÏ g∞~°∞ QÀK«~° JQÀK«~° q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h Ziy# "åx
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°eOK«|_»`å~°∞. g∞ˆ~"Õ∞q∞ KÕã¨∂Î LO_Õ"å~À PÜ«∞# g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. 106. =∞i H˘O`«=∞Ok L<åfl~°∞ – "åi =º=Ç¨~°O
^≥·"å[˝ =KÕÛ=~°‰õÄ xeÑ≤"ÕÜ«∞|_çOk. PÜ«∞# "åix tH˜∆OK«#∂=K«∞Û
ÖË^• Hõq∆ ∞Oz =^ŒeÃÑ@ì#∂=K«∞Û. ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#^è#Œ ∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
107. "åiÖ’ (P =OK«‰Ωõ ÅÖ’) =∞iH˘O^Œ~∞° <åfl~°∞† "å~°∞ (=Úã≤O¡
ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜) #+¨ìO HõeyOK«\ÏxH˜, Jqâßfi™êxH˜ X_çQÆ@ì_®xH˜,
qâßfiã¨∞ÅÖ’ peHõ fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜, =ÚO^Œ∞#∞OKÕ ^Õ=Ùx`À, ^≥=· „Ñ¨=Hõ`Î À
áÈ~å_Õ "åxH˜ P„â◊Ü«∞O HõeÊOK«\ÏxH˜ "å~°∞ XHõ =∞ã≤˚^£x xi‡OKå~°∞.
"Õ∞=Ú "Õ∞Å∞ HÀi WÖÏ KÕâß=∞x "å~°∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. "å~°∞
J|^•úÅHÀ~°∞Å#fl q+¨Ü«∂xH˜ ^Õ=Ù_Õ ™êH˜∆. 108. h=Ù P Hõ@ì_»OÖ’
Z#fl_»∂ xÅ|_»‰õΩ. J~Ú`Õ `˘e<å\˜ #∞O_Õ ^≥·=cèu „áêuÑ¨kHõÃÑ·
xi‡OK«|_ç# =∞ã≤^˚ £ h=Ù xÅ|_»\ÏxH˜ Jxflq^è•ÖÏ `«y#k. Ñïâ◊√^Œ`ú #« ∞
W+¨Ñì _¨ "Õ å~°∞ JO^Œ∞Ö’ L<åfl~°∞. Ñïâ◊√^Œ`ú #« ∞ J=ÅOaOKÕ "å~°O>Ë ^Õ=ÙxH˜
ZO`À W+¨ìO. 109. `«# Hõ@ì_» Ñ¨Ù<åkx ^≥·=cèu, ^≥·=„Ñ¨ã¨#fl`«ÅÃÑ·
LOz#"å_»∞ L`«=Î Ú_®? ÖËHõ `«# Hõ@_ì » Ñ¨Ù<åkx ‰õÄeáÈ=\ÏxH˜ ã≤ÔúŒ QÍ
L#fl Ñ¨~°fi`« Hõ#∞=∞ JOK«∞# LOz#"å_»∞ L`«Î=Ú_®? P `«~°∞"å`« Jk
J`«xfl fã¨∞‰õΩx #~°HÍyflÖ’ ‰õÄeáÈ~ÚOk. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å‰õΩ
ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞. 110. "å~°∞ xi‡Oz# P Hõ@ì_»O ZÅ¡HÍÅO "åi
=∞#ã¨∞Å#∞ =∞^èŒ#Ñ¨_ÕÖÏ KÕã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. XHõ"Õà◊ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞
Ñÿe `«∞<å`«∞#HõÖˇ·áÈ`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fi*Ï˝x, =∞Ç¨
q"ÕH˜.
111. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ qâßfiã¨∞Å #∞O_ç "åi ^èŒ# „áê}ÏÅ#∞
ã¨fi~åæxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ H˘#∞QÀÅ∞ KÕâß_»∞. "å~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_»∞`å~°∞.
K«OÑ¨Ù`å~°∞, K«OÑ¨|_»`å~°∞. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl ã¨`«º "åQÍÌ#O –
`Ò~å`«∞Ö’#∂, WOrÅ∞Ö’#∂, Y∞~üP<£Ö’#∂. "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°Û@OÖ’
^≥"· åxfl q∞Oz# "å_≥=_»∞? HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^Õ=Ùx`À KÕã#≤ D =º=Ç¨~åxH˜
QÍ#∞ ãÖ`À+¨Ñ¨_»O_ç. W^Õ P Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∞O. 112. "å~°∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ
K≥O^Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞. P~å^è#Œ Å∞ KÕ¿ã"åÔ~· LO\Ï~°∞. ^≥=· ™ÈÎ„`«O KÕ¿ã"å~°∞,
^≥·==∂~°æOÖ’ ãÖK«iOKÕ"åÔ~· LO\Ï~°∞. ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#„=ÚÖˇ·
=OˆQ"å~°∞, ™êëêìOQÆÑ_¨ "Õ åÔ~· LO\Ï~°∞. =∞Ozx K≥Ü∞« º=∞x P^ÕtOKÕ"å~°∞,
K≥_»∞Å #∞O_ç x~ÀkèOKÕ"åÔ~· LO\Ï~°∞. ^Õ=Ùx Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ HÍáê_Õ "åÔ~·
LO\Ï~°∞. (F „Ñ¨=HÍÎ! WÖÏO\˜) qâßfiã¨∞Å‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.
113. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ∞ ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=ÙÅ~Ú<åã¨ˆ~ – "å~°∞
#~°HÍxH˜ áÈÜÕ∞"å~°#fl q+¨Ü«∞O ã¨Ê+¨ìO J~ÚáÈ~Ú# g∞^Œ@, "åi
Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· ^≥·"åxfl „áêi÷OK«@O ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩQÍh, qâßfiã¨∞Å‰õΩQÍh
ZO`«=∂„`«O â’aèOK«^∞Œ . 114. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«# `«O„_ç Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · „áêi÷OKå
_»O>Ë J`«#∞ `«O„_çH˜zÛ# =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç JÖÏ KÕâß_»∞. J~Ú`Õ `«#
`«O„_ç ^≥=· q~Àkè J#fl ãÖQÆu ~°∂_èô J~Ú# `«~∞° "å`« J`«x`À `≥Q„Æ `≥OÑ¨ÙÅ∞
KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ =∞$^Œ∞ =∞#ã¨∞¯_»∞, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
115. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ U *Ïu"åiHõ~Ú<å =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOz#
`«~°∞"å`«, "å~°∞ *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»=Åã≤# q+¨Ü«∂Å#∞ "åiH˜ ‰õÄÅOHõ+ÖQÍ
q=iOK«#O`«=~°‰õÄ, "åix =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’#∞ K≥Ü«∞º_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñü q+¨Ü«∞O `≥eã≤#"å_»∞. 116. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ ^Õ=Ùx ™ê~°fiÉè∫=∞`«fi"Õ∞ LOk. PÜ«∞<Õ r=#^•#O
KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. PÜ«∞<Õ K«OÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞. P ^Õ=Ù_»∞ `«ÑÊ¨ g∞‰õΩ =∞~À ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞
QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ QÍh ÖË_»∞.
9. J`ü `ÒÉÏ 213
117. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ `«#

„Ñ¨=HõÎ#∞ "≥#flO\˜ L#fl =ÚÇ¨l~°¡, J<åû~°¡ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏ_»∞.
`«~°∞"å`« "åiÖ’ H˘O^Œi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ =„Hõ`«"≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆæ\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ
L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ "åiÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒeKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
HõxHõ~°O HõÅ"å_»∞, Hõ$áê™êQÆ~°∞_»∞. 118. U =ÚQÆ∞æi =º=Ç¨~°O „Ñ¨Hõ¯#
ÃÑ@ì|_çO^À "åiÃÑ· ‰õÄ_® PÜ«∞# ^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏ_»∞. Éèí∂q∞ ZO`À
qâßÅOQÍ LO_ç ‰õÄ_® "åiH˜ W~°∞HÔ á· È~ÚOk. ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi „áê}ÏÖË
"åiH˜ |~°∞"≥·áÈÜ«∂~Ú. JÖÏO\˜ Ñïã≤÷uÖ’ ^Õ=Ùx Ñ¨@∞ì#∞O_ç `«=∞#∞
HÍáê_»∞HÀ=\ÏxH˜ ^Õ=Ùx â◊~°}∞ "Õ_»@O `«Ñ¨Ê =∂~åæO`«~°O ÖË^Œx "å~°∞
J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ "åi "≥·Ñ¨Ù ^ŒÜ«∞`À =∞~°ÖÏ_»∞ –
"å~°∞ PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ`À =∞~°ÅQÆÅO^Œ∞Å‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»∞, ^ŒÜ«∞ K«∂¿Ñ"å_»∂#∞.
119. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. ã¨`«º=O`«∞Å‰õΩ
KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ LO_»O_ç. 120. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ q_çzÃÑ\˜ì "≥#∞Hõ
‰õÄ~°∞ÛO_çáÈ=@O, `«=∞ „áê}ÏÅ#∞ J`«x („Ñ¨=HõÎ) „áê}O Hõ<åfl q∞#flQÍ
ZOK«@O =∞n<å "åã¨∞Å‰õΩQÍh, K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ¯Å LO_Õ Ñ¨Öˇ¡@∂i Éˇ·`«∞Å‰õΩ
QÍh â’ÉèÏÜ«∞=∂#O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^≥=· =∂~°Oæ Ö’ "åiH˜ ^ŒÑÊ≤ HõQ˘<åfl,
JÅã¨@ Hõey<å, PHõeQ˘<åfl, ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÅÖ’ ^Œ_» Ñ¨Ù\ì̃OKÕÖÏ Hõ^Œ=Ú
`˘H˜¯<å – ZO^Œ∞ HÍe_ç<å – â◊„`«∞=ÙÅ #∞O_ç "å~°∞ (Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ) U
=ã¨∞Î=Ù#∞ H˘Å¡Q˘\˜ì<å – WÖÏ XH˘¯Hõ¯^•xH˜ XHÀ¯ ã¨`å¯~°ºO "åi ¿Ñ~°
edOK«|_»∞`«∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨^Œ=∞~°=~°Î#∞Å ã¨^•K«~°}#∞
=$^è• HÍx=fi_»∞. 121. "å~°∞ (^≥·==∂~°æOÖ’) z#fl Y~°∞ÛKÕã≤<å, ÃÑ^ŒÌ
Y~°∞ÛKÕã≤<å, "å~°∞ U "≥∞ÿ^•<åxfl ^•\˜áÈ~Ú<å – J^ŒO`å "åi ¿Ñ~°
„"åÜ«∞|_»∞`«∞Ok – ^Õ=Ù_»∞ "åi ã¨^•K«~°}‰õΩQÍ#∞ J`«∞º`«Î=∞ „ÑüÑ¶¨ÅO
W=fi\ÏxH˜.
122. qâßfiã¨∞ÅO`å Hõ@ìHõ@∞ì‰õΩx (Ü«Ú^•úxH˜) |Ü«∞Å∞^Õ~°@O
™ê^èŒºO HÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ "åi „Ñü =~°æO #∞O_ç H˘O`«=∞Ok |Ü«∞Å∞^Õi,
^èŒ~å‡=QÍÇ¨Ï##∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩx, uiy "≥o§ `«=∞ =~°æO "åiH˜
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∂eûOk. JÖÏKÕ¿ãÎ |Ç¨ïâß "å~°∞ ‰õÄ_® ^èŒ~°‡ x+¨ª#∞
JÅ=~°K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. HÍx JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [~°QÆÖË^Œ∞?
123. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À
áÈ~å_»O_ç. "å~°∞ g∞Ö’x Ñ¨~å„Hõ=∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ^Õ=Ù_»∞ ÉèHí HÎ˜ Åõ "åiH˜
`À_»∞QÍ LO\Ï_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 124. U^≥·<å ã¨∂~å J=`«iOz#Ñ¨Ù_»∞
"åiÖ’x (HõÑ¨@∞ÅÖ’x) H˘O^Œ~°∞, ''WO`«H© Wk g∞Ö’x Z=i qâßfi™êxfl
JkèHõO KÕã≤Ok?—— Jx Z^ÕÌ"å KÕ™êÎ~°∞. "åã¨Î"åxH˜ Jk qâ◊fiã≤Oz#"åi
qâßfi™êxfl JkèHõO KÕã≤Ok. ^•xH˜ "å~°∞ ãÖ`À+≤ã¨∞Î<åfl~°∞. 125. =∞Ô~=i
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ (HÍÑ¨@º) ~ÀQÆO LO^À, Jk "åiÖ’x =∂e#ºOÃÑ· =∞iO`«
=∂e<åºxfl ¿ÑiÛOk. "å~°∞ K«KÕÛ^•HÍ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ<Õ LO\Ï~°∞.
126. Uq∞\˜, "å~°∞ „Ñü ãÖ=`«û~°O XHõ™ê~À, Ô~O_»∞™ê~À¡ Ñ¨sH˜∆OK«
|_»\Ïxfl QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? J~Ú<å "å~°∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»@O QÍh,
QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞ÛHÀ=@OQÍh KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. 127. U^≥·<å ã¨∂~å
J=`«iOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç#Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞ XHõi<˘Hõ~∞° K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞–Z=_»~Ú<å
`«=∞#∞ K«∂_»@O ÖË^Œ∞ Hõ^•! J#flk ^•x JO`«~å~°÷"≥∞ÿ LO@∞Ok. P
`«~°∞"å`« JHõ¯}∞‚Oz "≥∞Å¡QÍ *Ï~°∞‰õΩO\Ï~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞
„uÑ≤Ê"Õâß_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ [#∞Å∞ HÍ~°∞.
128. g∞ =^ŒÌ‰õΩ XHõ „Ñ¨=HõÎ qKÕÛâß_»∞. J`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ
g∞Ö’x"å_Õ. g∞~°∞ #ëêìxH˜ Ö’#=@O J`«xfl f„=OQÍ ÉÏkèã∞¨ OÎ k. J`«#∞
g∞ "Õ∞Å∞#∞ f„=OQÍ HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. qâßfiã¨∞Å áêe@ J`«#∞ Jq∞`«
"å`«ûÅºO HõÅ"å_»∞, HÍ~°∞}º=¸iÎ. 129. JÑ¨Ê\˜H© "å~°∞ QÆ#Hõ q=ÚY`«
K«∂Ñ≤`Õ "åi`À WÖÏ J#∞ : ''<å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À
^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞<Õ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«
ã≤OÇ¨ã¨<åxH˜ (J~ü¬‰õΩ) JkèÑü.
10. Ü«¸#∞ãπ 215
10. Ü«¸#∞ãπ
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ ~å. Wq q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# „QÆO^äŒã¨∂‰õΩÎÅ∞.

2. Uq∞\©, "Õ∞=Ú =∂#=ÙÅÖ’ #∞O_Õ XHõ =ºH˜ÎH˜ k=º ãÖˆH`«O WzÛ
[#∞Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOK«=∞x, qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ "åi „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ ã≤ãÅ¨ ~Ú#
L#fl`« ™ê÷#O LO^Œ#fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OK«=∞x K≥ÑÊ¨ @O "åiH˜ Pâ◊Û~°ºO
HõeyOzO^•? 'YzÛ`«OQÍ W`«QÍ_»∞ =∂O„u‰õΩ_Õ— Jx u~°™ê¯~°∞Å<åfl~°∞.
3. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. PÜ«∞# P~°∞ k<åÅ
(Ü«ÚQÍÅ)Ö’ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# J~ü¬
(ã≤OÇ¨ã¨#O) ÃÑ· ã≤÷~°Ñ¨_®¤_»∞. PÜ«∞<Õ =º=Ç¨~åÅ x~åfiÇ¨Ï‰õΩ_»∞. PÜ«∞#
P#u ÖË‰õΩO_® (PÜ«∞# ã¨=Ú‡YOÖ’) ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞QÆÅ"å_»∞ Z=_»∂
ÖË_»∞. D JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ PÜ«∞#<Õ ¿ãqOK«O_ç.
Uq∞\˜, g∞~°∞ PÖ’zOK«~å? 4. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°O`å =∞~°eáÈ=Åã≤
LOk. ^Õ=Ùx D "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. PÜ«∞<Õ Ñ¨Ù@∞ìHõ#∞ P~°Oaè™êÎ_»∞.
=∞~À™êi ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Ñ¨Ù\˜ì™êÎ_»∞ – qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕã≤# "åiH˜
<åºÜ«∞ ã¨=∞‡`«OQÍ „ÑüÑ¶¨ÅO W=fi\ÏxH˜. u~°ã¨¯iOz# "åiH˜, "åi
u~°™ê¯~åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ =∞iˆQ h~°∞, =º^è•Éèií `«=∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok.
5. PÜ«∞<Õ ã¨∂~°∞º}˜‚ „Ñ¨HÍâ◊=∂#OQÍ, K«O„^Œ∞}˜‚ HÍOu=∞O`«OQÍ
KÕâß_»∞. K«O„^Œ∞x =∞lbÅ#∞ x~å÷iOKå_»∞ – g∞~°∞ ãÖ=`«û~åÅ QÆ}##∞,
ÖˇHõ¯#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜! JÖÏ¡ÇπÏ W^ŒO`å ÅHõ∆ º~°Ç≤Ï`«OQÍ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
|∞kúr=ÙÅ H˘~°‰õΩ PÜ«∞# `«# ã¨∂K«#Å#∞ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl_»∞.
6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ˆ~~ÚO|=à◊§ =∂~°∞ÊÖ’, Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ ^Õ=Ù_»∞
ã¨$+≤Oì z# "å@xflO\˜Ö’ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ QÆÅ [#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
7. Z=~°~Ú`Õ =∂`À ã¨=∂"Õâ◊=∞=\Ïxfl PtOK«@O ÖË^À,
„áêÑÖzHõ rq`«O`À<Õ ãÖ`«∞+¨µìÖˇ·áÈÜ«∂~À, =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ ã¨∂K«#Å
Ñ¨@¡ x~°H¡ ∆õ ºO =Ç≤ÏOKå~À, 8. WÖÏO\˜ "åi x"åã¨ ™ê÷#O "åi ã¨=Úáê~°#˚
HÍ~°}OQÍ #~°HõO J=Ù`«∞Ok. 9. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz,
ã¨^•K«~°} KÕâß~À, "åi qâßfiãÖ =¸ÅOQÍ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiH˜
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ_»∞ – J#∞„QÆÇ¨Å`À xO_ç# ã¨fi~°æ=<åÅÖ’H˜! "å\˜
„HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. 10. 'JÖÏ¡ÇπÏ! h=Ù Ñ¨~°=∞
Ñ¨q„`«∞_»=Ù— J#fl Ñ¨Å∞‰õΩ JO^Œ∞Ö’ ZÖˇ¡_»ÖÏ =∂~À‡QÆ∞`«∂ LO@∞Ok.
"å~°∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»ÖÏ¡ 'g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!— J<Õ "å‰õΩ¯`À
Jaè"å^ŒO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 'ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏˆH ™ÈÎ„`åÅ∞— J<Õk
"åi `«∞k Ñ¨Å∞‰õΩ J~Ú LO@∞Ok.
11. „Ñ¨[Å‰õΩ "Õ∞Å∞#∞ HõeyOK«@OÖ’ "Õy~°Ñ¨_ç#>Ë¡ ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜
H©_»∞#∞ HõeyOK«@OÖ’ ‰õÄ_® "Õy~°Ñ¨_ç`Õ "åi QÆ_»∞=Ù ZÑ¨C_À Ñ¨Ó~°Î~Ú
áÈ~Ú LO_Õk. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú, =∂`À ã¨=∂"Õâ◊=∞=@O Ñ¨@¡ PâßÉèÏ=O
ÖËx"åiH˜, "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ `«KåÛ_»∞`«∂ LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ_»∞
`«∞<åfl=Ú. 12. =∞x+≤ Ñïã≤÷u Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, J`«xˆH^Œ~Ú<å ÉÏ^èŒ
Hõey#Ñ¨C_»∞ xÅ∞K«∞x L<åfl, ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl, Ñ¨~°∞O_ç<å =∞=∞‡efl
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂<Õ LO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú J`«x ÉÏ^èŒ#∞ J`«#∞flO_ç
`˘ÅyOK«QÍ<Õ, `«#‰õΩ Z^Œ∞~°~Ú# U PÑ¨^Œ ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ Jã¨Å∞
=∞=∞‡efl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ<Õ ÖË^Œ#fl@∞¡QÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞. D q^èŒOQÍ
|i`≥yOzáÈÜÕ∞ "åiH˜ "åi KÕ+¨ìÅ∞ WOÃÑ·#qQÍ KÕÜ«∞|_®¤~Ú.
13. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO Z<Àfl `«~åÅ "åix, "åi ^Ò~°˚#º
"≥·Yi =¸ÅOQÍ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. J~Ú<å "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz#
"å~°∞ HÍÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú JÑ¨~å^èŒ [#∞Å‰õΩ WÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏ<Õfl W™êÎ=Ú.
14. =∞i "Õ∞=Ú "åi `«~åfi`« q∞=∞‡efl ~å[ºOÖ’ "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß=Ú
– g∞ x~åfiHõO ZÖÏ LO@∞O^À K«∂^•Ì=∞x.
10. Ü«¸#∞ãπ 217
15. "åiH˜ =∂ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# PÜ«∞`«∞Å#∞ K«kq qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞,

=∞=∞‡efl HõÅ∞ã¨∞HÀ=@OÃÑ· #=∞‡HõO ÖËx"å~°∞, 'nxH˜ |^Œ∞Å∞ =∞~À Y∞~üP<£
fã¨∞‰õΩ ~åÖË^•? WO^Œ∞Ö’ =∂~°∞ÊÅ~Ú<å K≥~Úº— J#O\Ï~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : '<å =∞#ã¨∞‰õΩ `Àz# q^èŒOQÍ WO^Œ∞Ö’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞@O <å
Ñ¨x HÍ^Œ∞. <å =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)x Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ
J#∞ãïOK«@O =~°ˆH <å Ñ¨x. <Õ#∞ QÆ#Hõ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ Zki¿ãÎ
XHõ =∞Ç¨ (QÆ_»∞¤) k<å# Ñ¨_Õ tHõ∆‰õΩ <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.—
16. "åi`À J#∞ : XHõ"Õà◊ ^≥·"ÕK«Ûù J^Õ J~Ú=ÙO>Ë <Õ#∞ nxx g∞‰õΩ
qxÑ≤OK«@OQÍh, ^Õ=Ù_»∞ nxx QÆ∞iOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«@OQÍh [iy
LO_Õ^Õ HÍ^Œ∞. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ <Õ#∞ g∞ =∞^èŒº XHõ =Ü≥∂HÍÅO QÆ_çÑ≤
L<åfl#∞. J~Ú<å g∞~°∞ |∞kúx LÑ¨Ü≥∂yOK«~å? 17. ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºxfl
PáêkOKÕ"åxHõ<åfl, PÜ«∞# =K«<åÅ#∞ Jã¨`åºÅx „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"åxHõ<åfl
^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ~°ã¨∞ÎÅ‰õΩ Z#fl\˜H© ™êÑ¶¨ÅºO
„áêÑ≤ÎOK«^Œ∞.
18. "å~°∞ x[ ^≥·"åxfl HÍ^Œx `«=∞‰õΩ #ëêìxflQÍh, ÖÏÉèÏxflQÍh
HõeyOK«ÖËx "å\˜x Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û, 'g~°∞ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ =∂‰õΩ
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎ~°—x JO@∞<åfl~°∞. "åix J_»∞QÆ∞ : 'Uq∞\©, PHÍâßÅÖ’,
Éèí∂q∞Ö’ ^≥·"åxH˜ `≥eÜ«∞#@∞=O\˜ ã¨=∂Kå~åxfl g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ
`≥Å∞Ñ¨QÀ~°∞`«∞<åfl~å?— "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ (+≤~ü¯ KÕ+¨ìÅ‰õΩ)
PÜ«∞# Ñ¨q„`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞. 19. =∂#=ÙÅO`å (PkÖ’) XˆH
ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ LO_Õ"å~°∞. `«~°∞"å`« "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. XHõ"Õà◊
h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# =ÚO^Œ∞QÍ<Õ XHõ q+¨Ü«∞O Y~åÔ~· LO_»HõáÈ`Õ "å~°∞
qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ZÑ¨C_À f~°∞Ê [iyáÈ~Ú LO_Õk.
20. „Ñ¨=HõÎÃÑ· J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç U^Œ~Ú<å ã¨∂K«#
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_»ÖË^Œ∞? Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C :
'JQÀK«~° q+¨Ü«∂Å∞ JÖÏ¡ÇπÏˆH Ñïq∞`«O, Hõ#∞Hõ g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç.
g∞`À áê@∞ <Õ#∞ ‰õÄ_® xsH˜∆™êÎ#∞.— 21. HõëêìÅ∞ Z^Œ∞~°~Ú# `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú „Ñ¨[Å‰õΩ =∂ HÍ~°∞}ºO ~°∞zx K«∂Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ "≥O@<Õ
=∂ ã¨∂K«#Å q+¨Ü«∞OÖ’ l`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C:
'Z`«∞ÎÅ∞ "ÕÜ«∞@OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ JO^ŒiHõ<åfl =_çQÆÅ"å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂
^Œ∂`«Å∞ g∞ l`«∞ÎÅxflO\˜h „"åã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.—
22. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éèí∂q∞Ö’#∂, ã¨=Ú„^ŒOÖ’#∂ Ãã·~°∞
KÕ~Úã¨∞Î<åfl_»∞. g∞~°∞ F_»ÅÖ’ Ñ¨Ü«∞#"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞, F_»Å∞ [#∞Å#∞
"≥∂ã¨∞‰õΩO@∂ ™ê#∞‰õÄÅ=∞~Ú# Ñ¨=<åÅÖ’ ™êyáÈ`«∂ L#flÑ¨C_»∞ (P
K«Å¡x QÍÅ∞Å‰õΩ) [#∞Å∞ P#O^Œ _ÀeHõÖ’¡ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï~°∞.
JÑ¨C_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ QÍe L^èŒ$`«=∞=Ù`«∞Ok. Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô "åiÃÑ·
HÔ ~°\ÏÅ∞ Zyã≤Ñ_¨ ∞» `«∞O\Ï~Ú. `å=Ú (ã¨=Ú„^Œ HÔ ~°\ÏÅ =∞^èºŒ ^•~°∞}OQÍ)
z‰õΩ¯‰õΩáÈÜ«∂=∞x "å~°∞ ÉèÏqã¨∞ÎO\Ï~°∞. P Hõ∆}OÖ’ "å~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl
JÖÏ¡ÇπÏˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx WÖÏ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞ : '(F JÖÏ¡ÇπÏ!) h=Ù
QÆ#Hõ D QÆO_»O #∞O_ç =∞=∞‡efl QÆ>ˇìH˜¯¿ãÎ "Õ∞=Ú h‰õΩ Hõ$`«A˝Å"≥∞ÿ
LO\Ï=Ú.— 23. `«~°∞"å`« PÜ«∞# "åix P qÑ¨`«∞Î #∞O_ç ~°H˜∆OK«QÍ<Õ
"å~°∞ Éèí∞qÖ’ JHÍ~°}OQÍ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕ™êÎ~°∞. =∂#=ÙÖÏ~å! g∞ D
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ "≥·Yi g∞ˆH =ºuˆ~HõOQÍ Ñï}q∞ã¨∞ÎOk. (H˘<åflà◊§áê@∞)
„áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù ÅaÌ á⁄O^ŒO_ç. P `«~°∞"å`« g∞~°∞ =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°e ~å=Åã≤ L#flk. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ KÕã≤#^ŒO`å "Õ∞=Ú g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ=Ú.
24. „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù LÑ¨=∂#O h~°∞ =O\˜k. ^•xx "Õ∞=Ú
PHÍâ◊O #∞O_ç ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. `«`«Êùe`«OQÍ =∞#∞+¨µÅ‰õΩ, Ñ¨â◊√=ÙÅ‰õΩ
u#\ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ "≥ÚHõ¯Å∞ Éèí∂q∞Ö’ ÉÏQÍ "≥ÚÅÔH`åÎ~Ú. Hõ_»‰õΩ
P Éèí∂q∞ ã¨ã¨ºâßº=∞ÅOQÍ =Ú™êÎÉˇ·, JO^•Å∞ zO^Œ∞`«∞#flÑ¨C_»∞, WHõ
D ÑÖ@ =∂ KÕuH˜ zH˜¯#>Ë¡#x Éèí∂q∞ Ü«∞[=∂#∞Å∞ J#∞‰õΩO@∂
LO\Ï~°∞. JÑ¨C_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ^•xÃÑ· =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# ~å„u Ñ¨Ó@<À,
10. Ü«¸#∞ãπ 219
Ñ¨QÆ\ ˜ Ñ¨Ó@<À =∂ P[˝ (qÑ¨`«∞Î) q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞`«∞Ok. JO`Õ! "Õ∞=Ú

^•xx HÀ`«HÀã≤# KÕ#∞ =∂kiQÍ – Jã¨Å∞ x#fl JHõ¯_» Ug∞ ÖË#@∞¡QÍ
– KÕã"≤ âÕ ß=Ú. D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú PÖ’zOKÕ"åi H˘~°‰Ωõ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
qÑ¨ÙbHõiã¨∞Î<åfl=Ú.
25. ^Õ=Ù_»∞ âßOu xÅÜ«∞O "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# `å#∞
HÀi# "åiH˜ ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. 26. "Õ∞Å∞ KÕã≤#
"åiH˜ KÕã¨∞‰õΩ#flO`« "Õ∞Å∞, WOHÍ JkèHõOQÍ ‰õÄ_® ("Õ∞Å∞) Åaèã¨∞ÎOk.
"åi =ÚMÏ~°qO^•ÅÃÑ· #Å∞Ñ¨ÙQÍh, Ñ¨~åÉèí=O QÍh P=iOK«^Œ∞. "åˆ~
ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨^• LO\Ï~°∞. 27. =∞Ô~=~°~Ú<å K≥_»∞Å#∞
ã¨=Úáêi˚¿ãÎ "åi K≥_»∞Å‰õΩ ã¨=∂#OQÍ „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok. J==∂#O
"åix „Hõ=Ú‡‰õΩx LO@∞Ok. ^Õ=Ùx Ñ¨@∞ì #∞O_ç "åix ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∂
LO_» _ » ∞ . XHõ q ^è Œ O QÍ "åi =ÚMÏÅ∞ pHõ \ ˜ ~å„u ^˘O`« ~ ° Å `À
HõÑ¨Ê|_ç#@∞¡QÍ LO\Ï~Ú. "åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ ZÅ¡HÍÅO
Ñ¨_ç LO\Ï~°∞.
28. "Õ∞=Ú "å~°O^Œih ã¨=∂"Õâ◊ÑïKÕ ~ÀA# +≤~ü¯ KÕ¿ã "åi`À
JO\Ï=Ú : ''PQÆO_ç g∞~°∂, g∞~°∞ ™ê\˜ HõeÊOz# "å~°∞#∂fl.—— P `«~∞° "å`«
"Õ∞=Ú "åi =∞^èŒº "Õ~åÊ@∞ KÕ™êÎ=Ú. "å~°∞ HõeÊOz# ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞
"åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞~°∞ =∞=∞‡efl P~åkèOK«ÖË^Œ∞ Hõ^•! 29. =∞# =∞^èŒº
™êH˜∆QÍ ^Õ=Ù_Õ KåÅ∞. g∞~°∞ =∞=∞‡efl P~åkèOz# ãÖQÆu =∂Hõã¨ûÅ∞
`≥b^Œ∞— JO\Ï~°∞. 30. JÑ¨C_»∞ „Ñü =ºH©Î `å#∞ =ÚO^Œ∞QÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl
Hõ~°‡Å‰õΩ Ö’#=Ù`å_»∞. [#∞Å∞ `«=∞ x[ ~°Hõ∆‰õΩ_»~Ú# ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
=∞~°eOK«|_»`å~°∞. "å~°∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl Jã¨`åºÅhfl "åi #∞O_ç x„+¨¯q∞ã¨∂Î
LO\Ï~Ú.
31. "åix J_»∞QÆ∞ : 'g∞‰õΩ PHÍâ◊O #∞O_ç, Éèí∂q∞ #∞O_ç
r=<Àáêkèx „Ñ¨™êkOKÕ"å_≥=_»∞? g∞ K≥=ÙÅÃÑ·, Hõà◊¡ÃÑ· J^Œ∞Ñ¨Ù JkèHÍ~°O
Z=i‰õΩOk? „áê}O ÖËx ^•#∞flO_ç „áê}=Ú#fl ^•xx, „áê}=Ú#fl
^•x #∞O_ç „áê}O ÖËx ^•xx "≥eH˜ f¿ã"å_≥=_»∞? ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ
x~°fiÇ¨Ï}Hõ~Î° Z=~°∞?— ''JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞—— Jx "å~°∞ "≥O@<Õ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° .
'=∞Ô~·`Õ g∞~°∞ (PÜ«∞#‰õΩ) ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å?— Jx "åix J_»∞QÆ∞. 32. P
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ x[áêÅ‰õΩ_»∞. ã¨`«º^Œ~°≈#O J~Ú# `«~°∞"å`« =∂~°æ„Éèí+¨ì`«
`«Ñ¨Ê =∞ˆ~=ÚO@∞Ok? =∞i g∞~°∞ (ã¨`åºxfl =^Œe) Z@∞ H˘@∞ì‰õΩ
áÈ`«∞<åfl~°∞? 33. W^Õq^èŒOQÍ "å~°∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°#fl h „Ñ¨Éèí∞=Ù
"å‰õΩ¯ á⁄QÆ~°∞É’`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨`«º=∞x ~°∂_èô J~ÚOk.
34. "åi`À J#∞ : 'g∞~°∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÖ’ `˘e™êi
ã¨$+≤Oì z#"å_»∞, =∞e™êi ‰õÄ_® ^•xx Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕ¿ã"å_»∞ Z=_»~Ú<å
L<åfl_®?— WÖÏ J#∞ : JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ `˘e™êi ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. =∞e™êi
ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. =∞i g∞~°∞ Z@∞ uiyáÈ`«∞<åfl~°∞?
35. "åix J_»∞QÆ∞ : 'g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÖ’ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOKÕ "å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®?— K≥Ñ¨C : 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. JÖÏO@Ñ¨C_»∞ ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ J#∞ã¨~°}©Ü«Ú_®? ÖËHõ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï¿ãÎ<Õ `«Ñ¨Ê
ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨<å‡~°æO á⁄O^ŒÖËx"å_®? g∞ˆH"≥∞ÿáÈ~ÚOk? g∞~°∞ ZÖÏO\˜
x~°Ü‚ ∂« Å∞ QÔ H· ˘O@∞<åfl~°∞?— 36. "åiÖ’ Jkè‰Ωõ Å∞ Hˆ =ÅO J#∞=∂<åÅ#∞
J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞? ã¨`«ºO q+¨Ü«∞OÖ’ J#∞=∂#O U q^èŒOQÍ#∂
xÅ∞=*ÏÅ^Œ∞. "åi KÕ+¨ìÅhfl ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH.
37. D Y∞~üP<£ ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõi ^•fi~å KÕÜ«∞`«~°O HÍ^Œ∞.
ÃÑ·QÍ Wk `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl Éèíq+¨º"å}∞Å#∞ ã¨`«º=∞x ^èŒ$=ÑïKÕk.
„QÆO^ä•xH˜ qÑ¨ÙbHõ~°} =O\˜k. Wk Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù# LO^Œ#fl
q+¨Ü«∞OÖ’ g∞=∂Oã¨‰õΩ `å"Õ ÖË^Œ∞. 38. Uq∞\©, 'W`«<Õ („Ñ¨=ˆHÎ) nxx
HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»—x "å~°O@∞<åfl~å? "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ nxx áÈe#
XHõ¯ ã¨∂~å#~Ú<å (~°zOz) fã¨∞‰õΩ~°O_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ ã¨`«º=O`«∞ÖË
J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê Z=Ô~=ix Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO\Ï~À Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç.—
10. Ü«¸#∞ãπ 221
39. ÃÑ·QÍ, "å~°∞ `«=∞ *Ï˝# ÑïkèÖ’ ÖËx q+¨Ü«∂xfl, `«=∞ÃÑ· `Õ@`≥Å¡O
HÍx Ü«∞^•~å÷xfl Jã¨`«º=∞x „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO
QÆ_»z#"å~°∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. =∞i ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# ^Œ∞~°æu
Z@∞=O\˜^À K«∂_»∞!
40. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ Y∞~üP<£#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∂ L<åfl~°∞.
qâ◊fiã≤OK«x "å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. qzÛù#flHÍ~°∞Öˇ=~À h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ
`≥Å∞ã¨∞. 41. XHõ"Õà◊ "å~°∞ x#∞fl Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõi¿ãÎ, "åiH˜ WÖÏ
K≥¿ÑÊ~Ú : '<å Hõ~°‡Å∞ <å‰õΩ. g∞ Hõ~°‡Å∞ g∞‰õΩ. <å Hõ~°‡Å ÉÏ^èŒº`« g∞ÃÑ·
ÖË^Œ∞. g∞ Hõ~°‡Å ÉÏ^èŒº`« <åÃÑ· ÖË^Œ∞.— 42. "åiÖ’ h =∂@Å#∞ K≥qÜ≥Úyæ
q<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. Uq∞\˜, ÉÁuÎQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜
„Ñ¨Ü«∞uflOK«x K≥q\˜"åiH˜ h=Ù qxÑ≤™êÎ"å? 43. "åiÖ’ =∞iH˘O^Œ
~°∞<åfl~°∞. "å~°∞ x#∞fl Pã¨H˜Î`À QÆ=∞xã¨∂Î LO\Ï~°∞. (HÍx Jk "åi
#@# =∂„`«"Õ∞). =∞Ô~·`Õ h=Ù HÍ#~åx JO^èŒ∞Å‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ¨QÆÅ"å?
44. ^Õ=Ù_»∞ `«# [#∞Å‰õΩ ~°=O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® KÕÜ«∞_»∞. HÍx
[#∞ÖË `«=∞ P`«‡ÅÃÑ· J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ_»∞`«∞<åfl~°∞.
45. ^Õ=Ù_»∞ "åix ã¨=∂"Õâ◊ÑïKÕ ~ÀA#, k#=ÚÖ’ XHõ QÆ_çÜ«∞
HÍÅO Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ¿ãÑ¨Ù „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ QÆ_»Ñ¨ÖË^Œx "åiH˜ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
"å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O QÆ∞~°∞ÎÑ¨_»`å~°∞. ^Õ=Ùx`À ã¨=∂"Õâ◊=∞=\Ïxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#
"å~°∞ =Ú=∂‡\˜H© #+¨ìáÈÜ«∂~°∞. "å~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ ~åÖË^Œ∞. 46. "Õ∞=Ú
"åiH˜ "åQÍÌ#O KÕã≤# ^•xÖ’ U HÍã¨Î ÉèÏQÍxfl h‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å ÖËHõ
(JO`«‰õΩ=ÚO^Õ) h‰õΩ =∞~°} "≥Úãÿ<å – "å~°∞ =∞~°e ~å=Åã≤Ok
=∂„`«O =∂ =^ŒÌˆH Hõ^•! WHõ "åi KÕ+¨ìÅxflO\˜H© ^Õ=Ù_»∞ ™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.
47. „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∂xH© XHõ „Ñ¨=HõÎ L<åfl_»∞. "åi „Ñ¨=HõÎ "åi =^ŒÌ‰õΩ
=KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ "åi =∞^èŒº <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ f~°∞Ê KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
"åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
48. 'WO`«H© P "åQÍÌ#O ZÑ¨C_»∞ Ñ¨Ó~°=Î Ù`«∞O^À! g∞~°∞ ã¨`º« ãÖ^è∞Œ ÖË
J~Ú`Õ (K≥Ñ¨ÊO_ç)!— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. 49. "åi`À J#∞ : '^≥·=z`«Î
=∞~Ú`Õ `«Ñ¨Ê <Õ#∞ <å ã¨fiÜ«∂xH˜ ‰õÄ_® ZÖÏO\˜ =∞Op K≥_»∞Å∞
KÕã¨∞HÀÖË#∞. „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜ XHõ QÆ_çÜ«∞ LOk. P QÆ_çÜ«∞
=KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ Jk XHõ¯ Hõ} ∆ O "≥#HÍ =ÚO^Œ∂ J=^Œ∞. 50. "åix J_»∞QÆ∞:
'K≥Ñ¨ÊO_ç! ^≥·=tHõ∆ g∞ÃÑ· ~å„uH˜ ~å„`Õ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç<å ÖË^• Ñ¨QÆ\ ˜"Õà◊
=zÛÑ¨_ç<å ^•xHõO>Ë =ÚO^Œ∞ JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ UO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°@!?
51. Uq∞\˜, Jk ãÖÉèíqOz#Ñ¨Ù_Õ ^•xx #=Ú‡`å~å? WÑ¨C_®
XÑ¨C‰õΩ<Õk? nxHÀãÖ =∞Ç¨ P„`«O KÕâß~°∞ Hõ^•!— 52. `«~åfi`«
^Œ∞~°fi~°Î#∞Å`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok : 'WÑ¨C_»∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ tHõ∆#∞
~°∞z K«∂_»O_ç. g∞~°∞ ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ\ ˜
g∞‰õΩ ^˘~°∞‰õΩ<å?—
53. 'Wk x["Õ∞<å?— Jx "å~°∞ x#∞fl J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'J=Ù#∞. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞QÍ! Wk x[O. ^•xx xÅ∞=iOKÕ
â◊H˜Î g∞Ö’ ÖË^Œ∞.— 54. `«# P`«‡‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl „Ñü =ºH©Î `«#
=^ŒÌ Éèí∂q∞ xO_çáÈÜÕ∞O`« ^èŒ#O L<åfl, ^•#flO`«\ ˜h ÑïÇ¨~°OQÍ WzÛ
`å#∞ =∂„`« O q=ÚH˜ Î á⁄O^•Å#∞‰õ Ω O\Ï_» ∞ . "å~° ∞ P tHõ ∆ # ∞
K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’<Õ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»`å~°∞. ^Œiq∞ÖÏ "åi
=∞^èŒº <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ f~°∞Ê KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. "åiÔH\˜ì J<åºÜ«∞O
[~°Q^Æ ∞Œ . 55. QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç! Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ãÎ̈O JÖÏ¡ÇÏπ ^Õ.
q#O_ç! ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. HÍx KåÖÏ=∞Ok nxx `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
56. „áê}O áÈ¿ã"å_»∞, „áê}ÏÅ∞ f¿ã"å_»∞ PÜ«∞<Õ. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
g∞~°O`å =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
57. „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ =^ŒÌ‰õΩ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O
=KÕÛã≤Ok. PO`«~åºÅÖ’ u+¨ª"Õã≤# "å\˜H˜ ("åº^èŒ∞Å‰õΩ) Jk x"åi}˜
(+≤á¶ê). qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O, HÍ~°∞}ºO. 58. "åi`À J#∞ :
'Wk ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO. ^≥·= HÍ~°∞}ºO. WO^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ „Ñ¨[Å∞ ãÖ|~°Ñ¨_®e.
10. Ü«¸#∞ãπ 223
"å~°∞ ‰õÄ_»Éˇ>Ëì ^•xHõO>Ë Wk ZO`À "Õ∞Öˇ·#k.— 59. "åix J_»∞QÆ∞ :

'g∞ˆ~ K≥Ñ¨ÊO_ç – ^Õ=Ù_»∞ g∞ HÀãÖ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# r=<ÀáêkèÖ’ #∞O_ç
g∞~°O`«@ g∞ˆ~ H˘xflO\˜x J^èŒ~°‡OQÍ#∂, H˘xflO\˜x ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«OQÍ#∂
Y~å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ (Wk ^èŒ~°‡"Õ∞<å)?— "åix J_»∞QÆ∞ : 'Uq∞\˜, D
"Õ∞~°‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ QÍx g∞‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OKå_®? ÖËHõ g∞‰õΩQÍ g∞ˆ~ ^Õ=ÙxH˜
Jã¨`åºxfl Páêkã¨∞Î<åfl~å? 60. ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºxfl PáêkOKÕ"å~°∞
„Ñ¨à◊Ü«∞k#O QÆ∞iOz U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ [#∞Å
Ü≥∞_»Å Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨Ïje. HÍx KåÖÏ=∞Ok Hõ$`«[˝`åÑ¨Ó~°fiHõOQÍ
=∞ã¨Å∞HÀ~°∞.
61. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù U ã≤÷uÖ’ L<åfl, Y∞~üP<£Ö’x U ÉèÏQÍxfl
h=Ù ÑïîOz<å, („Ñ¨[ÖÏ~å!) g∞~°∞ U Ñ¨xÖ’ x=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl, "Õ∞=Ú
g∞ÃÑ· ™êH˜∆QÍ LO\Ï=Ú – Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl J}∞=O`« =ã¨∞Î=Ù
J~Ú<å – ^•xHõO>Ë z#fl^Œ~Ú<åã¨ˆ~, ^•xHõO>Ë ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å ã¨ˆ~ – h
„Ñ¨Éèí∞=Ù #∞O_ç ^•y ÖË^Œ∞. J^˘Hõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· LOk.
62. q#O_ç! ^Õ=ÙxH˜ „Ñ≤Ü«∞`«=ÚÖˇ·# "åiH˜ ZÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
^Œ∞óYOQÍh LO_»^∞Œ . 63. "å~°∞ qâßfiã¨∞Öˇ,· ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
64. "åiH˜ WÇ¨ÏÖ’Hõ rq`«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’Hõ rq`«OÖ’#∂ â◊√Éèí"å~°Î
HõÅ^Œ∞. ^Õ=Ùx =∂@Ö’¡ ZÖÏO\˜ Ñï=~°Î# LO_»^Œ∞. W^Õ Jã¨Å∞ Q˘Ñ¨Ê
q[Ü«∞O. 65. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "åi =∂@Å‰õΩ h=Ù P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩ.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨~åfikèÑ`¨ º« O ^≥"· åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞# ã¨~fi° O q<Õ"å_»∞,
ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞.
66. q#O_ç! Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å ^≥·"åxˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
x[ ^≥·"åxfl HÍ^Œx `å=Ú HõeÊOK«∞‰õΩ#fl ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞ Ñ≤eKÕ"å~°∞ ^Õxx
J#∞ãïã¨∞Î<åfl~À `≥Å∞™ê? "å~°∞ =\˜ì J#∞=∂<åxfl J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞.
"å~°∞ ˆH=ÅO TÇ¨„™êÎÅ#∞ ãÖkèã¨∞Î<åfl~°∞. 67. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ ~å„ux
KÕâß_»∞ – `«^•fi~å g∞‰õΩ ™œYº=∞ÉÏƒÅx. WOHÍ, Ñ¨Q\Æ x˜ „Ñ¨HÍâ◊=∂#OQÍ
KÕâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q#QÆÅ [#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
68. '^Õ=Ù_»∞ (`«# H˘~°‰Ωõ ) H˘_»∞‰õΩ#∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»—x "å~°O@∞<åfl~°∞.
PÜ«∞# Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~∞° _»∞. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ãÖÎ
PÜ«∞#^Õ. nxH˜ ãÖ|OkèOz# U P^è•~°=¸ g∞ ^ŒQÆæ~°ÖË^Œ∞. Uq∞\˜,
^≥·"åxH˜ ãÖ|OkèOz g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂xfl JO@QÆ_»∞`«∞<åfl~å?
69. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ JO@QÆ>Ëì"å~°∞
Hõ$`å~°∞÷Å∞ HÍÖË~°∞. 70. gà◊§ H˘~°‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ H˘kÌáê\˜ ÅaÌ =∂„`«"Õ∞
LOk. `«~°∞"å`« =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH "å~°∞ =∞~°Å =Åã≤ LOk. =∞i "Õ∞=Ú
"åiH˜ "åi u~°™ê¯~åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Hõiî# tHõ∆#∞ ~°∞z K«∂Ñ≤™êÎ=Ú.
71. "åiH˜ #∂ÇπÏ ã¨=∂Kå~åxfl qxÑ≤OK«∞. J`«#∞ `«# *Ïu
"åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ =∞^èŒº# xÅ|_ç,
^≥·="åHÍºÅ ^•fi~å g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨~°K«@O g∞‰õΩ ã¨Ç≤ÏOK«~åxkQÍ LO>Ë,
<Õ#∞ =∂„`«O ^≥·"å<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. g∞~°O^Œ~°∂ XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ ~°O_ç.
g∞ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞ ‰õÄ_® "≥O@Éˇ@∞ìHÀO_ç. g∞‰õΩ g∞ UHÍaè„áêÜ«∞OÖ’
ZÖÏO\˜ ãÖâ◊Ü«∂xH˜ `å=ÙO_»‰õÄ_»^Œ∞. P `«~°∞"å`« g∞~°∞ <å‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ UO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~À KÕã¨∞HÀO_ç. <å‰õΩ =º=kè W=fi#=ã¨~°=¸
ÖË^Œ∞. 72. g∞~°∞ QÆ#Hõ q=ÚY`« K«∂¿Ñ@@¡~Ú`Õ, <Õ#∞ g∞#∞O_ç ZÖÏO\˜
„ÑüÑ¶¨ÖÏxfl J_»QÆÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« JÖÏ¡ÇπÏk. q^èÕÜ«∞`«
K«∂¿Ñ"åiÖ’ XHõ_çx HÍ"åÅx =∂„`«"Õ∞ <Õ#∞ P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞.—
73. J~Ú<å "å~°`«xfl Jã¨`«º"åk JO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. JO^Œ∞=Å¡
"Õ∞=Ú #∂Ç¨ï#∂, J`«x`À áê@∞ <å=Ö’ L#fl"åih ~°H˜∆OKå=Ú. "åix
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß=Ú. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz# "åix
=ÚOz"Õâß=Ú. K«∂âß=ÙQÍ! ÃÇÏK«ÛiOK«|_ç# "åi Ñ¨~°º=™ê#O
U=∞~ÚO^À!
74. =∞i #∂ÇπÏ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "Õ∞=Ú ZO^Œ~À „Ñ¨=HõÎÅ#∞
"åi *Ï`«∞Å "≥·Ñ¨Ù ÑÖáê=Ú. "å~°∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
x^Œ~≈° <åÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. HÍx "å~°∞ `˘Å∞`« J|^Œ=ú ∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#
10. Ü«¸#∞ãπ 225
^•xx =∞m¡ qâ◊fiã≤OK«@=∞O@∂ [~°QÆÖË^Œ∞. W^Õ q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú

|i`≥yOz# "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· =Ú„^Œ "Õ¿ãâß=Ú.
75. WHõ "Õ∞=Ú "åi `«~°∞"å`« =¸™ê Ç¨~°∂#∞Å#∞ Ñ¶≤~“#∞
=^ŒÌ‰õΩ, J`«x ã¨~åÌ~°∞Å =^ŒÌ‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ WzÛ ÑÖáê=Ú. HÍx
"å~°∞ QÆ~°fiO „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. "å~°ã¨Å∞ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞. 76. `«~°∞"å`«
=∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO KÕi#Ñ¨Ù_»∞ '=Ú=∂‡\˜H© Wk
=∞O„`«*ÏÅ"Õ∞— Jx "å~°<åfl~°∞. 77. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞
=^ŒÌ‰õΩ =zÛ# ã¨`åºxfl =∞O„`«*ÏÅ=∞O\Ï~å? Wk =∞O„`«*ÏÅ=∂?
Ü«∞^•~å÷xH˜ =∂O„u‰õΩÅ∞ Z#fl\˜H© Hõ$`«Hõ$`«∞ºÅ∞ HÍÖË~°∞.— 78. "åiÖÏ
J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ K«∂ã≤# =∂~°æO
#∞O_ç =∞=∞‡efl =∞o¡OK«\ÏxˆH<å g∞i^Œ~Ì ∂° =∂ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#k? Uq∞\˜,
D ~å[ºOÖ’ g∞ ÃÑ`«Î#"Õ∞ #_»"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? "Õ∞"≥∞#fl\˜H©
g∞i~°∞=Ùi =∂@#∞ #=∞‡É’=Ú.—
79. Ñ¶≤~“<£ J<åfl_»∞ : '*ÏÅq^ŒºÖ’ xëê‚`«∞Öˇ·# "å~°O^Œih <å
^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ fã¨∞‰õΩ ~°O_ç.— 80. =∂O„u‰õΩÅ∞ =zÛ# `«~∞° "å`« =¸™ê "åi`À,
'g∞~°∞ „Ñ¨Ü≥∂yOKÕ"Õ"À „Ñ¨Ü≥∂yOK«O_ç— J<åfl_»∞. 81. =∂O„u‰õΩÅ∞ `«=∞
*ÏÅ q^Œº#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«QÍ<Õ =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ `≥zÛ#^ŒO`å
HõxHõ@∞ì =∂„`«"Õ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ^•xx =∞@∞=∂Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞.
Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ ^Õ=Ù_»∞ J~åK«Hõ"å^Œ∞Å HÍ~åºÅ#∞ K«Hõ¯|~°K«_»∞.
82. ^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞[˝`À ã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ ~°∂_èô KÕ™êÎ_»∞ – <Õ~°ã¨∞ÎÅ‰õΩ
Jk q∞OQÆ∞_»∞ Ñ¨_»HõáÈ~Ú<å ã¨ˆ~!— 83. WHõ =¸™ê#∞ J`«x *Ïu"åiÖ’
H˘kÌ=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ `«Ñ¨Ê Z=~°∂ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞ – Ñ¶≤~“#∞ ÉèíÜ«∞O
=Å¡, ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ *ÏuÖ’x „Ñ¨=ÚY∞Å ÉèíÜ«∞O =Å¡ – "å~°∞ `«=∞#∞
"Õkè™êÎˆ~"≥∂#x! Jã¨ÖË Ñ¶≤~“#∞ ~å[ºOÖ’ JkèHÍ~° =∞^•O^èŒ∞_»∞, ^•xH˜
`À_»∞ |i`≥yOz#"å_»∞. 84. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å!
g∞~°∞ x[OQÍ ^≥·"åxfl #"Õ∞‡"åˆ~ J~Ú`Õ, z`«Îâ◊√kúQÆÅ ^≥·=q^èÕÜ«ÚÖË
J~Ú`Õ g∞~°∞ PÜ«∞#ÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂ÑÖ_ç.— 85. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂áê=Ú. =∂ „Ñ¨Éèí∂!
=∞=∞‡efl ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å KÕ`« Ñ¨sH˜∆OK«‰õΩ. 86. h Hõ$Ñ¨`À =∞=∞‡efl
u~°™ê¯~° [#∞Å K≥~° #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«∞.—
87. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ, J`«x ™È^Œ~°∞xH˜ ãÖˆH`«O ÑÖáê=Ú –
'g∞ *Ïu "åi H˘~°‰õΩ DlÑ¨ÙìÖ’ H˘xfl QÆ$Ç¨Å#∞ „Ñ¨`ÕºHÕK«∞HÀO_ç. P
QÆ$Ç¨Å#∞ g∞ dÉÏ¡QÍ KÕã¨∞HÀO_ç. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. qâ◊fiã≤Oz#
"åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.—
88. =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '=∂ „Ñ¨É∂íè ! h=Ù Ñ¶~≤ “#∞‰õΩ,
J`«x ã¨~åÌ~°∞Å‰õΩ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’ JO^Œ"≥∞ÿ# ™ê÷~Úx, Sâ◊fi~åºxfl
„Ñ¨™êkOKå=Ù. „Ñ¨Éèí∂! "å~°∞ [#∞Å#∞ h =∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«\ÏxˆH
WÖÏ KÕâß"å!? =∂ „Ñ¨Éèí∂! "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ#∞ <åâ◊#O K≥~Úº.
ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ K«∂¿ã=~°‰õÄ "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® LO_ÕÖÏ
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ Hõiî#OQÍ<Õ LOK«∞.— 89. ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 'g∞i^ŒÌi
„áê~°÷# P"≥∂kOK«|_çOk. Hõ#∞Hõ g∞i~°∞=Ù~°∂ (g∞ HÍ~°º„Hõ=∞OÃÑ·)
xÅHõ_»QÍ LO_»O_ç. J*Ï˝#∞Öˇ·# "åi =∂~åæxfl J#∞ãïOK«HõO_ç.—
90. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åix ã¨=Ú„^ŒO ^•\ÕKå=Ú.
"åiÃÑ· ^Ò~°#˚ ºO KÕã,≤ HõH∆õ f~°∞ÛHÀ"åÅ#fl L^ÕâÌ O◊ `À Ñ¶~≤ “#∞, J`«x Ããx· ‰õΩÅ∞
"≥O|_çOKå~°∞–z=~°‰õΩ Ñ¶≤~“<£ =ÚxyáÈ`«∞#flÑ¨C_»∞, ''W„™ê~¸Öò
=OjÜ«ÚÅ∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»x
#=Ú‡`«∞<åfl#∞. WOHÍ <Õ#∞ PÜ«∞# q^èÕÜ«ÚÅÖ’ (=Úã≤¡OÅÖ’)
KÕ~°∞`«∞<åfl#∞— J<åfl_»∞. 91. 'WÑ¨C_® #"Õ∞‡k? WO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ
`«Åa~°∞ã¨∞QÍ K≥Åˆ~yáÈ`«∂, J~åK«Hõ"åkQÍ =º=Ç¨ÏiOKå=Ù Hõ^•!
92. JO^Œ∞ˆH D ~ÀA "Õ∞=Ú h áêi÷= â◊s~åxfl h ÉèÏq`«~åÅ "åiH˜
XHõ ã¨∂K«#QÍ Éèí„^ŒÑ¨~°∞™êÎ=Ú— – Ü«∞^•~°÷"Õ∞q∞@O>Ë [#∞ÅÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞
=∂ ã¨∂K«#Å Ñ¨@¡ JÅã¨`«fiO „Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞.
10. Ü«¸#∞ãπ 227
93. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u"åiH˜ K«Hõ¯x x"åã¨ ã¨÷ÖÏxfl

WKåÛ=Ú. u#\ÏxH˜ Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# PÇ¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.
HÍx (qz„`«"Õ∞q∞@O>Ë) "åi=^ŒÌ‰õΩ *Ï˝#*’ºu =zÛ# g∞^Œ>Ë "åiÖ’
qÉèË^•Å∞ á⁄_»ã¨∂áê~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "å~°∞
qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ "åi =∞^èŒº f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. 94. "Õ∞=Ú hÃÑ·
J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xÃÑ· XHõ"Õà◊ hˆH^Œ<åfl ãÖ^ÕÇ¨Ï=ÚO>Ë, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
=zÛ# „QÆO^ä•xfl áê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î#fl "åix J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀ. "åã¨Î"åxH˜
h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç h =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok. HÍ|\˜ì h=Ù
â◊OHÕKÕ"åiÖ’ KÕ~°‰õΩ. 95. ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅO@∂ H˘\˜ì"Õã≤#
"åiÖ’ h=Ù KÕ~°‰õΩ. XHõ"Õà◊ h=ÖÏ KÕâß=O>Ë #+¨ìáÈ~Ú#"åiÖ’
XHõ_ç==Ù`å=Ù.
96. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=i q+¨Ü∞« OÖ’ h „Ñ¨É∞íè =Ù "å‰õΩ¯ Ñ¨Ó~°~Î ÚO^À,
"å~°∞ WHõ qâ◊fiã≤OK«É’~°∞ – 97 – "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨∂K«#Åhfl =KÕÛã≤<åã¨ˆ~
– "å~°∞ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# Ü«∂`«##∞ K«∂ã¨∞HÀ#O`« =~°‰õÄ (JOwHõ
iOK«~°∞). 98. qâßfiã¨ „Ñ¨Hõ@# KÕ¿ã"åi qâßfiãÖ – XHõ¯ Ü«¸#∞ãπ
*Ïu "åiH˜ `«Ñ¨Ê "Õi`«~° |ã‘ÎÅ "åiH˜ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍÖËHõáÈ~ÚOk.
"å~°∞ qâ◊fiã≤Oz#O^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åi #∞O_ç „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’
J==∂#Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ `˘ÅyOKå=Ú. XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù =~°‰õΩ
"åiH˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O á⁄O^Õ J=HÍâ◊O WKåÛ=Ú.
99. h „Ñ¨Éèí∞"Õ QÆ#Hõ HÀ~°∞‰õΩO>Ë Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· L#fl [#∞ÅO`å
qâ◊fiã≤OKÕ"åˆ~. =∞Ô~·`Õ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù „Ñ¨[Å#∞ qâßfiã¨∞Å=fi=∞x
|Å=O`«O KÕ™êÎ"å Uq∞? 100. U =ºH˜Î J~Ú<åã¨ˆ~ ^≥·"å[˝ HÍ#O`«
=~°‰õÄ qâ◊fiã≤OK«@=∞<Õk JãÖÉèí=O. q"ÕK«#`À =º=Ç¨ÏiOK«x "åiÃÑ·
^Õ=Ù_»∞ =∂e<åºxfl Ñ¨_»"Õ™êÎ_»∞.
101. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’
L#fl"å\˜x HÍã¨Î K«∂_»O_ç. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë qâ◊fiã≤OK«x
[#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞QÍh, ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞QÍh U=∂„`«O ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°Û=Ù.
102. "å~°∞ `«=∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# "åiH˜ Z^Œ∞~°~Ú# ~ÀAÅ H˘~°‰õΩ
Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "åi`À J#∞ : 'g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç. <Õ#∞ ‰õÄ_®
g∞`À áê>Ë xsH˜∆ã¨∂Î LO\Ï#∞.— 103. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨=HõÎÅ#∞,
qâ◊fiã≤Oz# "åix HÍáê_»∞‰õΩO\Ï=Ú. W^Õq^èŒOQÍ qâßfiã¨∞Å#∞ HÍáê_»
=Åã≤# ÉÏ^èŒº`« =∂ÃÑ· LOk.
104. "åiH˜ K≥Ñ¨C : „Ñ¨[ÖÏ~å! <å ^èŒ~°‡O Ñ¨@¡ g∞‰õΩ ãÖ^ÕÇ¨ÏO
LO>Ë (q#O_ç!) x[^≥·"åxfl HÍ^Œx g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å\˜x <Õ<≥#fl\˜H©
Ñ¨ÓlOK«#∞. g∞ =∞~°}O Z=i ™êfinè#OÖ’ LO^À P ^≥·"åxfl =∂„`«"Õ∞
<Õ#∞ P~åkè™êÎ#∞. qâßfiã¨∞ÅÖ’ XHõ_»∞QÍ LO_®Åx =∂„`«"Õ∞ <Õ#∞
P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞. 105. WOHÍ UHÍ„QÆ`«`À ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Jaè=ÚYO
HÍ"åÅx, =Ú„+≤‰õΩ¯ÅÖ’ KÕ~°‰õÄ_»^Œx (<å‰õΩ P^ÕtOK«|_çOk).
106. x[^≥·"åxfl =^Œe h‰õΩ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh HõeyOK«ÖËx "åix
"≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩ. XHõ"Õà◊ h=Ù QÆ#Hõ JÖÏ KÕâß=O>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù
^Œ∞~°fi~°Î#∞ÅÖ’ KÕiáÈ`å=Ù (Jx <å‰õΩ ã¨∂zOK«|_çOk). 107. XHõ"Õà◊
^Õ=Ù_»∞ x#∞fl U^≥·<å ÉÏ^èŒ‰õΩ Ö’#∞KÕ¿ãÎ, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê ^•xx ^Œ∂~°O KÕ¿ã
"å_≥=_»∂ ÖË_»∞. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# g∞ˆH^Œ~Ú<å "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞^Œe¿ãÎ, PÜ«∞#
J#∞„QÆÇ¨xfl J_»∞¤HÀQÆeˆQ "å_»∞ ‰õÄ_® Z=fi_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# `«#
J#∞„QÆÇ¨xfl `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi#"åiH˜ W™êÎ_»∞. PÜ«∞#
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
108. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : '„Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok. HÍ|\˜ì WÑ¨C_»∞ ã¨<å‡~åæxfl
J=ÅOaOz#"å_»∞ `«# "Õ∞Å∞ HÀã¨"Õ∞ J=ÅOa™êÎ_»∞. =∞Ô~=_»~Ú`Õ
=∂~°æ„Éèí+¨µì_»=Ù`å_À ^•x ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xH˜ J`«<Õ ÉÏ^èŒ∞º_»∞. <Õ#∞ g∞ÃÑ·
Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩ}˜‚ =∂„`«O HÍ#∞. 109. („Ñ¨=HÍÎ!) h‰õΩ ÑÖÑ¨|_Õ k=º"å}˜
(=Ç‘Ï)x h=Ù J#∞ãïOK«∞. ^Õ=Ùx f~°∞Ê =KÕÛ =~°‰õÄ F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞.
PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# f~°∞Ê#∞ WKÕÛ"å_»∞.
11. Ç¨˙^£ 229
11. Ç¨˙^£
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ ~å. Wk XHõ „QÆO^äŒO. nx ã¨∂‰õΩÎÅ∞ `˘Å∞`«

xiÌ+"ì̈ ∞≥ #ÿ q. `«~∞° "å`« Jq Ü«ÚHÎ̃Ñ~¨ ∞° _»∞, ã¨~fi° O `≥eã≤#"åx `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç
qâ◊ n Hõ i OK« | _®¤ ~ Ú. 2. g∞~° ∞ x[^≥ · " åxfl `« Ñ ¨ Ê "Õ i `« ~ ° ∞ Å#∞
P~åkèOK«HõO_ç. <Õ#∞ q∞=∞‡efl PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»#∞,
â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ qxÑ≤OKÕ"å_»#∞ (Jx JO^Œ∞Ö’ `≥Å∞Ñ¨|_çOk). 3. (WOHÍ
U=∞#|_çO^ŒO>Ë) g∞~°∞ g∞ `«~Ñ° Ù¨¶ # g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · Ji÷OK«O_ç.
PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e ~°O_ç. PÜ«∞# g∞‰õΩ XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ
ÉÏQÍ ÅaÌ á⁄O^Õ J=HÍâ◊O W™êÎ_»∞. Z‰õΩ¯= á⁄O^Õ J~°›`« L#fl "åiH˜
`«# `«~°Ñ¶¨Ù# Z‰õΩ¯=QÍ<Õ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞~°eáÈ`Õ XHÍ<˘Hõ
=∞Ç¨ k#=Ú# g∞ÃÑ· Ñ¨_Õ tHõ∆ QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.
4. g∞~°O`å ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°Å=Åã≤ LOk. PÜ«∞# ã¨~°fiã¨`åÎkèHÍi.
5. K«∂âß"å! "å~°∞ PÜ«∞# #∞O_ç ^•‰õΩ¯O^•=∞x `«=∞ ~˘=Ú‡Å#∞
ZÖÏ =∞~°Å∞Û‰õΩO@∞<åfl~À! *Ï„QÆ`«Î! "å~°∞ `«=∞ =„™êÎÅ`À `«=∞#∞ `å=Ú
HõÑC¨ ‰õΩ#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® "å~°∞ ^•KÕn, |Ç≤Ï~°`æ O« KÕ¿ãk – JO`å PÜ«∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# PO`«~åºÖ’¡ L#fl q+¨Ü«∂Å#∞ ã¨~Ú`«O
Ziy#"å_»∞. (12) 6. <ÕÅÃÑ· #_çKÕ U rg `«# r=<ÀáêkèÔH·
^Õ=ÙxÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»‰õΩO_® ÖË^Œ∞. Jk ZHõ¯_» Py LO@∞O^À, ZHõ¯_»
JÑ¨ÊyOK«|_»∞ `«∞O^À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ – JO`å XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
„QÆO^äŒOÖ’ LOk.
7. PÜ«∞<Õ PHÍâßÅ#∂, Éèí∂q∞h P~°∞ ~ÀAÅÖ’ ã¨$+≤ìOKå_»∞.
PÜ«∞# ã≤OÇ¨ã¨#O h\˜ÃÑ#· LO_Õk. g∞Ö’ L`«=Î ∞OQÍ PK«iOKÕ "åÔ~=~À
Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxˆH PÜ«∞# D ã¨$+≤ìx "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. '=∞~°}Ï#O`«~°O g∞~°∞
=∞m¡ ÖËÑ¨|_»`å~°—x h=Ù QÆ#Hõ JO>Ë 'Wk =∂Ü«∂*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
HÍ^Œ∞— Jx ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ÅO\Ï~°∞. 8. XHõ"Õà◊ "åiH˜ Ñ¨_»=Åã≤# tHõ∆#∞
"Õ∞=Ú H˘O`«HÍÅO áê@∞ "å~Ú^• "Õ¿ãÎ, 'WO`«‰õÄ ^•xx PÑ≤
LOzO^Õq∞\˜?— Jx "å~°∞ Z^Õ"Ì å KÕ™êÎ~∞° . *Ï„QÆ`!Î« Jk "åiÃÑ· =zÛÑ¨_#ç
<å_»∞, ^•xx =∞~°eOK«@O ãÖÉèí=O HÍ^Œ∞. "å~°∞ ÑïÇ¨Ïã≤ã¨∂Î LO_ç#^Õ
"åix =Ú@ì_çã¨∞ÎOk.
9. XHõ"àÕ ◊ "Õ∞=Ú =∞x+≤H˜ =∂ HÍ~°∞}ºO`À ã¨`¯« iOz, P `«~∞° "å`«
J`«xx ^•xH˜ ^Œ∂~°O KÕã≤#@¡~Ú`Õ J`«#∞ x~åâ◊ K≥O^Œ∞`å_»∞,
Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»=Ù`å_»∞. 10. J`«xH˜ Hõey# U^Œ~Ú<å Hõ+¨ìO `«~°∞"å`«
"Õ∞=∞`«xH˜ =∂ J#∞„QÆÇ¨ xfl ~°∞zK«∂Ñ≤¿ã,Î 'WHõ <å ^Œi„^Œ=∞O`å =^Œe#>Ë—¡
JO\Ï_»∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë =∂#=Ù_»∞ HÍãÖÎ `« ^•xˆH LaƒáÈ~Ú,
c~åÅ∞áÈÜÕ∞"å_»∞. 11. J~Ú`Õ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤Ïã¨∂Î, ã¨^•K«~°} KÕ¿ã"å~°∞
=∂„`«O JÖÏO\˜ "å~°∞ HÍ~°∞ – WÖÏO\˜ "åiH˘~°‰õΩ =∞xflOÑ¨Ù`À áê@∞
Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
12. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# k=º"å}˜Ö’ ^Õ#fl~Ú<å
h=Ù =^Œe"≥Ü«∞º@O [~°QÆ~å^Œ∞. 'W`«xÃÑ· U^Œ~Ú<å xkè ZO^Œ∞‰õΩ
kOÑ¨|_»Ö^Ë ∞Œ ?— ÖË^• 'W`«x "≥O@ ^≥=· ^Œ∂`« Z=~°~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^∞Œ ?—
Jx "å~°∞ K≥¿ÑÊ =∂@Å‰õΩ h =∞#ã¨∞û z=Ù‰õΩ¯=∞O@∞O^Õ"≥∂! (JÖÏ
[~°Q~Æ å^Œ∞) h=Ù ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»=Ù =∂„`«"∞Õ . „Ñü ^•xH© ÉÏ^è∞Œ º_»∞ ^Õ=Ù_»∞
=∂„`«"Õ∞. 13. „Ñ¨=HõÎ ã¨fiÜ«∞OQÍ D „QÆO^ä•xfl HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»x
"å~°O@∞<åfl~å? "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞ : 'g∞~°∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ Ñ¨k ã¨∂~åÅ∞
~°zOz fã¨∞‰õΩ~°O_ç. ^≥·"åxfl =^Œe Z=Ô~=ix Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO\Ï~À
Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç. g∞~°∞ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ (D ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiOK«O_ç)—.
14. XHõ"Õà◊ "å~°∞, g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ, Wk k=º *Ï˝#O`À<Õ
J=`«iOzO^Œx, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»x `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.
=∞Ô~·`Õ g∞~°∞ WÑ¨Ê\˜Hõ~Ú<å P*Ï˝áêÅ# KÕ™êÎ~å?
11. Ç¨˙^£ 231
15. Z=~°~Ú`Õ „áêÑÖzHõ rq`åxfl, ^•x JO^•Å#∞

A„~°∞HÀ"åÅx Ñï`«Ñ≤™êÎ~À, "åi Hõ~°‡Å Ñ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú „Ñ¨ÑÖK«OÖ’<Õ
"åiH˜ WKÕÛ™êÎ=Ú. JO^Œ∞Ö’ "Õ∞=Ú "åiH˜ U Ö’@∂ ~åx=fi=Ú.
16. WÖÏO\˜ "åiH˜ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ #~°HÍyfl `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ ÅaèOK«^Œ∞.
"å~°∞ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ xi‡OK«∞‰õΩ#fl^ŒO`å (Ñ¨~°Ö’HõOÖ’) ã¨~°fi<åâ◊#=∞~Ú
áÈ~ÚOk. "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz#^ŒO`å =º~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
17. XHõ =ºHÎ̃ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç XHõ x^Œ~≈° #OÃÑ· L<åfl_»∞.
P `«~°∞"å`« ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# J`«x =^ŒÌ‰õΩ XHõ ™êHõ∆ ºO ‰õÄ_® =KÕÛã≤Ok.
JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ #∞O_Õ =¸™ê „QÆO^äŒO (‰õÄ_®) =∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ,
HÍ~°∞}ºOQÍ J`«x =^ŒÌ LOk – WÖÏO\˜"åˆ~ nxx (Y∞~üP<£#∞)
qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. (=∂#=) ã¨=Ú^•Ü«∂ÅÖ’ Z=~°~Ú<å nxx HÍ^ŒO>Ë, "åi
"åQÍÌ# ã¨Å÷ O #~°HÍˆQfl. Hõ#∞Hõ h=Ù nx q+¨Ü∞« OÖ’ ZÖÏO\˜ ãÖâ◊Ü∂« xH˜
Ö’#=‰õΩ. Wk h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç (=zÛ#) ã¨`«ºO. HÍx KåÖÏ=∞Ok
#=∞‡~°∞.
18. ^Õ=ÙxÃÑ· Jã¨`åºxfl HõeÊOKÕ "åxHõO>Ë ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞_»∞
Z=_»∞O\Ï_»∞? WÖÏO\˜"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=Ú‡YOÖ’ Ç¨[~°∞
Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. 'gàı§ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ· Jã¨`åºxfl HõeÊOz#"åà◊√§— Jx
™êHõ∆ ºq∞KÕÛ "å~°O\Ï~°∞. q#O_ç! ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞ÅÃÑ· ^Õ=Ùx JaèâßÑÖ
Ñ¨_∞» `«∞Ok. 19. "å~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ #∞O_ç „Ñ¨[Å#∞ J_»∞‰¤ Ωõ O\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’
=„Hõ`#« ∞ J<Õfi+≤™êÎ~∞° . JÖÏO\˜"åˆ~ Ñ¨~Ö° ’HÍxfl u~°ã¯¨ iOKÕ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
20. Éèí∞qÖ’ ^≥·"åxfl Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∞@O "åi `«~°O HÍ^Œ∞. ^≥·"åxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ "åix P^Œ∞HÀQÆÅ ãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ÖË~°∞. "åiH˜ Ô~O_çO`«Å
tHõ∆ Ñ¨_»∞`«∞Ok. "å~°∞ q#ÖË~°∞, HÍ#ÖË~°∞. 21. "åˆ~ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜
#+¨ìO KÕ‰õÄ~°∞Û‰õΩ#fl"å~°∞. "å~°∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl^ŒO`å "åi #∞O_ç
x„+¨¯q∞OzOk. 22. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ #+¨ìáÈÜÕ∞k
gˆ~ J#@OÖ’ ZÖÏO\˜ ãÖ^ÕÇ¨ÏO ÖË^Œ∞.
23. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕã≤, `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#„=ÚÖˇ· L<åfl~À – WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’
HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. 24. D W~°∞=~åæÅ ^Œ$ëêìO`«O WÖÏ LOk : XHõ_»∞
QÆ∞_ç¤"å_»∞, K≥q\˜"å_»∞. =∞~˘Hõ_»∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞, q#QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
Uq∞\˜, "åi~°∞=Ù~°∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍQÆÅ~å? g∞~°∞ PÖ’zOK«~å?
25. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞ J`«x *Ïu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖáê=Ú. (J`«xÖÏ J<åfl_»∞)
'<Õ#∞ q∞=∞‡efl KåÖÏ ã¨Ê+Öì QÍ ™ê=^è•#ÑïKÕ"å_»#∞. 26. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
`«Ñ¨Ê "Õi`«~°∞Å#∞ P~åkèOK«HõO_ç. <Õ#∞ g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ ÉÏ^è•Hõ~°
k#Ñ¨Ù tHõ∆ QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞. 27. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å~Ú# J`«x
*Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : '=∂ ^Œ$+≤ìÖ’ #∞=Ùfi ‰õÄ_® =∂ÖÏO\˜
XHõ ™ê=∂#º =∞x+≤"Õ. =∂Ö’x "≥#∞Hõ|_ç# =~åæÅ"å~°∞, =∞O^Œ=∞u
QÆÅ "å~°∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ x#∞fl J#∞ãïã¨∞Î#fl@∞¡ =∂‰õΩ HõxÑ≤OK«@O
ÖË^Œ∞. =∂ÃÑ· h‰õΩ U^Œ<åfl PkèHõº`« L#fl@∞¡ ‰õÄ_® =∂‰õΩ HÍ#~å=@O
ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú g∞ JO^Œih Jã¨`«º"å^Œ∞Åx ÉèÏqã¨∞Î<åfl=Ú.
28. #∂ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <Õ<Õ QÆ#Hõ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#OÃÑ· LO>Ë, PÜ«∞# `«# =^ŒÌ
#∞O_ç F „Ñ¨`ÕºHõ HÍ~°∞}Ïºxfl ‰õÄ_® ÑÖÑ≤ LO>Ë, HÍx Jk g∞‰õΩ
HÍ#~åHõáÈ`Õ, J\˜ì Ñïã≤u÷ Ö’ g∞‰õΩ ã¨ÇÏ≤ OK«Háõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© |Å=O`«OQÍ
^•xx "Õ∞=Ú g∞ g∞^Œ ZÖÏ ~°∞^ŒÌQÆÅO? 29. <å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! nxH˜
QÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ ^èŒ<åxfl J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO
WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« JÖÏ¡ÇπÏk. Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ <Õ#∞ qâ◊fiã≤Oz# "åix <å
#∞O_ç ^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀÖË#∞. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤# "åˆ~.
HÍx Z\ÁpÛ g∞ˆ~ =¸~°ö[#OÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. 30. <å *Ïu "å~°ÖÏ~å!
<Õ#∞ QÆ#Hõ gà◊§#∞ (qâ◊fiã≤Oz# D ¿Ñ^Œ „Ñ¨[Å#∞) ^Œ∂~°O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ,
^≥·"åxH˜ „ÑüQÍ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "å_≥=_»∞? Uq∞\˜, g∞~°∞ QÆ∞}áê~î°O
„QÆÇ≤ÏOK«~å? 31. <å =^ŒÌ ^Õ=Ùx x^èŒ∞Å∞<åflÜ«∞x QÍh, <å‰õΩ JQÀK«~°
ã¨=∂Kå~°O LO^Œx QÍh <Õ#∞ g∞`À J#@O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ ^≥·=^Œ∂`«#x
11. Ç¨˙^£ 233
‰õÄ_® J#@O ÖË^Œ∞. g∞ ^Œ$+≤ìÖ’ JÅ∞ÊÅ∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ U

"Õ∞Å∂ K≥Ü«∞º_»x ‰õÄ_® <Õ#∞ J#*ÏÅ#∞. "åi PO`«~åºÅÖ’ U=ÚO^À
^≥·"åxH˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. XHõ"Õà◊ <Õ#∞ JÖÏ JO>Ë <Õ<Õ ^Œ∞~°fi~°Î#∞}˜‚
J=Ù`å#∞.—
32. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F #∂ÇπÏ! #∞=Ùfi =∂`À "åkOKå=Ù.
KåÖÏ Z‰õΩ¯"Õ "åkOKå=Ù. h=Ù K≥¿ÑÊk x[=∞~Ú`Õ h=Ù =∞=∞‡efl ^Õx
QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞<åfl"À, ^•xx fã¨∞‰õΩ ~å.— 33. #∂ÇπÏ J<åfl_»∞ :
'^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xx g∞ÃÑ·H˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. g∞~°∞
PÜ«∞# J^Œ∞áê[˝Å Ñïkèx ^•\˜áÈÖË~°∞. 34. q∞=∞‡efl JÑ¨=∂~åæ#
=^Œe"≥Ü«∂ºÅ#fl^Õ ^Õ=Ùx Jaè=∞`«"≥∞ÿ LO>Ë, <Õ#∞ g∞‰õΩ ZO`«QÍ
LÑ¨^ÕtOz<å, <å LÑ¨^Õâ◊O g∞‰õΩ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍ*ÏÅ^Œ∞. PÜ«∞<Õ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°O`å =∞~°Å=Åã≤ LOk.—
35. Uq∞\˜, „Ñ¨=HõÎ ã¨fiÜ«∞OQÍ nxx (Y∞~üP<£#∞) HõeÊOK«∞
‰õΩ<åfl_»x "å~°O@∞<åfl~å? "åi`À J#∞ : 'XHõ"àÕ ◊ <Õ<Õ nxx HõeÊOK«∞‰õΩx
LO>Ë <å <Õ~°O <åg∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. g∞~°∞ X_çQÆ>Ëì <Õ~åÅ‰õΩ <Õ#∞ ÉÏ^èŒ∞º}˜‚
HÍ#∞.—
36. #∂ÇπÏ‰õΩ D ãÖˆH`«O W=fi|_çOk : 'WHõ h *ÏuÖ’ (WO`«
=~°‰õÄ) qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ qâ◊fiã≤OK«É’~°∞. HÍ|\˜ì "åi
KÕ+¨ìÅÃÑ· h=Ù ^Œ∞ódOK«=Å^Œ∞. 37. =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’<Õ, =∂ P^Õâß#∞™ê~°O
h=Ù F_»#∞ xi‡OK«∞HÀ. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ Ñ¨H∆Í# <å‰õΩ q*Ï˝Ñ¨# KÕã¨∞HÀ‰õΩ.
=Ú=∂‡\˜H© "å~°∞ =ÚOz"ÕÜ«∞|_»`å~°∞.— 38. #∂ÇπÏ F_» xi‡OK«∞HÀ
™êQÍ_»∞. J`«x *ÏuH˜ K≥Ok# U <åÜ«∞‰õΩ_»~Ú<å J`«x =^ŒÌ #∞O_ç
™êyáÈ`«∞#flÑ¨C_»∞, J`«xfl ZQÆ`åo KÕ¿ã"å_»∞. ^•xH˜ #∂ÇπÏ WÖÏ
J<Õ"å_»∞: 'WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ =∞=∞‡efl K«∂ã≤ #=Ùfi`«∞<åfl~°∞. (K«∂ã¨∂Î LO_»O_ç)
"Õ∞=Ú ‰õÄ_® g∞ ã≤÷uÃÑ· #=Ùfi`å=Ú. 39. `«##∞ Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞KÕ¿ã
tHõ∆ Z=iÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞`«∞O^À, âßâ◊fi`«=∞~Ú# tHõ∆ ‰õÄ_® Z=iÃÑ·
=ã¨∞ÎO^À g∞‰õΩ Ju `«fi~°Ö’<Õ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.— 40. Hõ_»‰õΩ =∂ P[˝
=KÕÛã≤Ok. LÃÑÊ# Lá⁄ÊOy#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ`À WÖÏ J<åfl=Ú :
'Jxfl ~°HÍÅ [O`«∞=ÙÖ’¡ #∞O_ç XH˘¯Hõ¯ [`«#∞ F_»Ö’ ZH˜¯OK«∞HÀ. h
Ñï"å~åxfl ‰õÄ_® fã¨∞HÀ. qâ◊fiã≤Oz# "åix ‰õÄ_® h "≥O@Éˇ@∞ìHÀ.
J~Ú`Õ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ (tHõ)∆ Y~å~°~Ú# "åix =∂„`«O =kÖËÜ∞ü — – x*ÏxH˜
#∂ÇπÏ`À áê@∞ qâ◊fiã≤Oz# "å~°∞ KåÖÏ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞.
41. #∂ÇπÏ WÖÏ J<åfl_»∞ : F_»Ö’H˜ ZHõ¯O_ç. ^≥·=<å=∞O`À<Õ nx
Ñ¨Ü«∞#O, nx PQÆ@O ‰õÄ_®. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∂jÅ∞_»∞,
^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞. 42. Ñ¨~°fi`åÖÏ¡O\˜ JÅÅ =∞^èŒº F_» "åix fã¨∞‰õΩx
Ñ¨Ü«∞xOK«™êyOk. `«# #∞O_ç "ÕÔ~·áÈ~Ú# `«# ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ L^ÕÌtºOz
#∂ÇπÏ, 'Xˆ~Üü∞ <å z\˜ì `«O„_ô! =∂`Àáê>Ë =KÕÛ¿ãÜü∞. u~°™ê¯~°∞Å
"≥O@ "≥à◊§‰õΩ— J<åfl_»∞. 43. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '(Ñ¶¨~°"åÖË^Œ∞) <Õ#∞
U^Œ<åfl Ñ¨~fi° `åxfl P„â◊~Ú™êÎ#∞. Jk ##∞fl [Å„Ñ¨àÜ ◊ ∞« O #∞O_ç ~°Hã∆˜ ∞¨ OÎ k.—
^•xH˜ #∂ÇπÏ, 'D ~ÀA ^≥·"å[˝ #∞O_ç ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∂ ÖË_»∞~å! PÜ«∞#
^ŒÜ∞« ^ŒÅz# "å_»∞ =∂„`«"∞Õ ~°HO∆˜ K«|_»`å_»∞~å!— J<åfl_»∞. JÑ¨C_»∞ "åi^ŒiÌ
=∞^èŒº# XHõ ÔH~°@O L"≥fi`«∞Î# Zyã≤Ñ¨_çOk. JO`Õ. J`«#∞ ‰õÄ_®
=ÚOÑ¨Ù#‰õΩ QÆ∞~°~Ú# "åiÖ’ XHõ_»Ü«∂º_»∞. 44. D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞
|_çOk : 'F ^èŒ~°}©! h hà◊§#∞ „q∞Oy"≥~Úº. F PHÍâ◊=∂! âßOuOK«∞.—
JÑ¨C_»∞ h~°∞ WOH˜áÈ~ÚOk. =º=Ç¨~° x~°‚Ü«∞O [iyáÈ~ÚOk. F_»
En Ñ¨~°fi`«OÃÑ· PyáÈ~ÚOk. '^Œ∞~å‡~°æ [#O ^Œ∂~°=∞=ÙQÍHõ!— Jx
ÃãÅgÜ«∞|_çOk.
45. JÑ¨C_»∞ #∂ÇπÏ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂ WÖÏ
J<åfl_»∞ : '„Ñ¨Éèí∂! <å Ñ¨Ù„`«~°`«flO ‰õÄ_® <å Ñï"å~°OÖ’x "å_ÕHõ^•!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h "åQÍÌ#O ã¨`«º"≥∞ÿ#k. h=Ù JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê
ÑïáêÅ‰õΩ_»=Ù.— 46. ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : '#∂ÇπÏ! "å_»∞ h
Ñï"å~°OÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞. "å_˘Hõ ^Œ∞~°fi~°Î#∞_»∞. HÍ|\˜ì h‰õΩ `≥eÜ«∞x
^•x QÆ∞iOz ##∞fl J_»QÆ‰õΩ. h=Ù =¸~°∞öÖ’¡ XHõ_çq HÍ~å^Œx `åH©^Œ∞
KÕã¨∞Î<åfl#∞.— 47. #∂ÇπÏ WÖÏ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '„Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ `≥eÜ«∞x
11. Ç¨˙^£ 235
^•x QÆ∞iOz x#∞fl x"ÕkOK«∞HÀ=@O #∞O_ç h â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞.

WÑ¨C_»∞ h=Ù QÆ#Hõ ##∞fl Hõ∆q∞OK«HõáÈ`Õ, ##∞fl Hõ~°∞}ÕK«HõáÈ`Õ <Õ#∞
ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿáÈ`å#∞.—
48. D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : '#∂ÇπÏ! =∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ kQÆO_ç. hÃÑ#· , h "≥O@ L#fl "åiÃÑ#· =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ # â◊√ÉèÏÅ∞!
gi ^•fi~å LxH˜Ö’H˜ =KÕÛ ã¨=Ú^•Ü«∂Å‰õΩ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú =∂ J#∞„QÆÇ¨Ï
ÉèÏQÍºxfl W™êÎ=Ú. P `«~°∞"åu "åix =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆
Hõ|oã¨∞ÎOk.— 49. (F „Ñ¨=HÍÎ!) Wq JQÀK«~° ã¨=∂Kå~åÅ∞. g\˜x "Õ∞=Ú
h‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl=Ú. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù
h‰õΩQÍh, h *Ïu "åiH˜ QÍh g\˜ QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. Hõ#∞Hõ h=Ù
FÑ≤Hõ Ñ¨@∞ì. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JOu=∞ Ñ¶e¨ `«O ^≥=· cèuÑ¨~∞° Å Ñ¨HÍ∆ # LO@∞Ok.
50. WOHÍ P^£ *Ïu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "Õ∞=Ú "åi ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_»~Ú#
Ç¨˙^£#∞ ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu [#∞ÖÏ~å! ^≥"· å~å^è#Œ
KÕÜ«∞O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. g∞~°∞ ˆH=ÅO
J|^•úÅ#∞ JÅ∞¡‰õΩO@∞<åfl~°∞. 51. <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! WO^Œ∞‰õΩQÍ#∞
<Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl J¿ÑH˜∆OK«@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO
WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« <å ã¨$+≤ìHõ~°ÎÃÑ·<Õ LOk. Uq∞\˜, g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~å!?
52. <å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! Hõ∆q∞OK«=∞x g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞HÀO_ç. PÜ«∞#
"≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅO_ç. PÜ«∞# g∞ÃÑ· Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ =~°¬O ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. g∞‰õΩ#fl
â◊H˜ÎH˜ =∞iO`« â◊H˜Îx ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_»∞. g∞~°∞ JÑ¨~å^èŒ∞Öˇ· q=ÚY`«
K«∂Ñ¨HõO_ç.—
53. "åiÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ : 'F Ç¨˙^£! h=Ù =∂ =^ŒÌ‰õΩ
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° #"Õ∞n fã¨∞‰õΩ ~åÖË^∞Œ . h=Ù =∂@Å∞ K≥ÑÊ≤ #O`« =∂„`å#
"Õ∞=Ú =∂ P~å^èŒº ^Õ=`«Å#∞ =^Œ∞Å∞HÀ=@O, x#∞fl qâ◊fiã≤OK«@O J<Õk
[~°QÆx Ñ¨x. 54. "Õ∞=Ú J<Õ^˘Hõ¯>Ë – =∂ ^Õ=`«ÅÖ’ Z=~À XHõi ^≥|ƒ
h g∞^Œ Ñ¨_çOk.— Ç¨˙^£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ xÅÉˇ>Ëì ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ`À
<åÔH\˜ì ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. nxH˜ <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ™êH˜∆QÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl#∞.
g∞~°∞ ‰õÄ_® ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»O_ç. 55. g∞~°O`å HõÅã≤ <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
Ñ¨<åflQÍÅ∞ Ñ¨#flO_ç. <å‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=fi=Åã≤# J=ã¨~°=¸ ÖË^Œ∞.
56. <Õ#∞ =∞@∞‰õΩ ^≥·"å<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# <å‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ, g∞‰õÄ
„Ñ¨Éèí∞"Õ. U rq ÅÖÏ@ ‰õΩ~°∞Å~Ú<å J`«x Ñ¨@∞ì #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ ÖË=Ù.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ~°∞A=∂~åæ# L<åfl_»∞.
57. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ q=ÚY∞Öˇ· áÈ^Œe¿ãÎ, g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ <åH˜zÛ
ÑÖÑ¨|_ç# ãÖ^Õâßxfl <Õ#∞ KÕ~°"Õâß#∞. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ ™ê÷#OÖ’, g∞‰õΩ
|^Œ∞Å∞ =∞~˘Hõix "å~°ã¨∞Å∞QÍ `≥™êÎ_»∞. g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ ZÖÏO\˜ Ç¨x
HõeyOK«Ö~Ë ∞° . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨É∞íè =Ù „Ñü^•xÃÑ· Ñ¨~º° "ÕH‰∆õ Ωõ xQÍ L<åfl_»∞.—
58. =∞i =∂ P[˝ =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú Ç¨˙^£#∞, J`«x`À áê>Ë
qâ◊fiã≤Oz# "åix =∂ HÍ~°∞}ºO`À HÍáê_®=Ú. "Õ∞=Ú "åix Ñ¶¨∞’~°
qÑ¨`«∞Î #∞O_ç ~°H˜∆OKå=Ú. 59. Wn P^£ "åi ãÖQÆu. g~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨∂K«#Å#∞ x~åHõiOKå~°∞. PÜ«∞# ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞Å#∞ ZkiOKå~°∞. „Ñü
`«Åa~°∞ã¨∞ =∞iÜ«Ú |^Œqú ~Àkèx J#∞ãïOKå~°∞. 60. D „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’#∂
"åix âßÑÖ "≥O\Ï_ÕÖÏ KÕÜ«∞|_çOk. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ‰õÄ_® (J^Õ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok). q#O_ç! P^£ "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ u~°ã¯¨ iOKå~°∞. q#O_ç!
Ç¨˙^£ *Ïu"åÔ~·# P^£ [#∞Å∞ ^Œ∂~å# qã≤i"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
61. ã¨=¸^Œ∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "Õ∞=Ú "åi ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_≥·# ™êÖˇÇπÏ#∞
ÑÖáê=Ú. J`«#∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu [#∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ#∞
P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞<Õ
q∞=∞‡efl <ÕÅ #∞O_ç „Ñ¨Éqíè OÑ¨*âË ß_»∞. JO^Œ∞Ö’<Õ q∞=∞‡efl =ã≤OÑ¨*âË ß_»∞.
HÍ|\˜ì (g∞ `«Ñ¨CÅ) Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· PÜ«∞<Õfl "Õ_»∞HÀO_ç. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
Ñ¨âßÛ`åÎÑÉ¨ Ïè =O`À =∞~°ÅO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨É∞íè =Ù KåÖÏ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ
L<åfl_»∞. (q#fláêÅ#∞) ã‘fiHõi™êÎ_»∞.— 62. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F ™êeÇπÏ!
11. Ç¨˙^£ 237
WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "Õ∞=Ú hÃÑ· Z<Àfl Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. Uq∞\˜, =∂

`«O„_»∞Å∞ `å`«Å∞ Ñ¨ÓlOz# "å\˜x Ñ¨ÓlOK«‰õΩO_® #∞=Ùfi =∞=∞‡efl
PÑ¨Ù`å"å? #∞=Ùfi U q+¨Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl"À, ^•x
QÆ∞iOz =∂‰õΩ f„==∞~Ú# ãÖâ◊Ü«∞O U~°Ê_çOk. "Õ∞=Ú ãÖkQÆúOÖ’
Ñ¨_çáÈÜ«∂=Ú.— 63. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞ˆ~
K≥Ñ¨ÊO_ç. <Õ<Õ QÆ#Hõ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#OÃÑ·
LO>Ë, PÜ«∞# `«# =^ŒÌ #∞O_ç <å‰õΩ HÍ~°∞}ºO „Ñ¨™êkOz LO_»QÍ <Õ#∞
P^Õâßxfl Zki¿ãÎ ##∞fl PÜ«∞# ÉÏi#∞O_ç HÍáê_Õ"å_≥=_»∞? g∞~°∞ <å‰õΩ
=∞iO`« #+¨ìO HõeyOK«@O `«Ñ¨Ê =∞ˆ~q^èŒOQÍ#∂ `À_»Ê_»ÖË~°∞.
64. '<å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! ^Õ=Ùx D P_» XO>ˇ g∞H˘Hõ ã¨∂K«#QÍ
LOk. Jk ^Õ=Ùx Éèí∂q∞Ö’ x~å@OHõOQÍ "Õ∞ã¨∂Î uiˆQÖÏ =^ŒeÃÑ@ìO_ç.
^•xÔHÖÏO\˜ Ç¨x HõeyOK«HõO_ç. J#º^è• j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ q∞=∞‡efl PÑ¨^Œ
K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok.— 65. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ ^•x HÍà◊¡#∞ #iH˜"Õâß~°∞.
JÑ¨C_»∞ ™êeÇπÏ "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : '=¸_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ g∞
WO_»¡Ö’<Õ LO_ç rq`åxfl J#∞ÉèíqOK«O_ç. W^˘Hõ "åQÍÌ#O. Wk J|^ŒúO
HÍ<Õ~°^Œ∞. 66. `«~°∞"å`« =∂ P[˝ ~åQÍ<Õ "Õ∞=Ú =∂ HÍ~°∞}ºO`À
™êeÇπÏ#∞, J`«x`À áê@∞ qâ◊fiã≤Oz# "åix P k#Ñ¨Ù Ñ¨~åÉèí=O #∞O_ç
~°H˜∆OKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞"Õ =∞Ç¨|Å∞_»∞, ã¨~åfikè‰õΩ_»∞.
67. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ^Ò~°˚<åºxH˜ X_çQÆ\Ïì~À "åix XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú#
ˆHHõ Hõ|oOzOk. ^•O`À "å~°∞ `≥Å¡"åˆ~ãïHõÖÏ¡ `«=∞ x"åã¨ QÆ$Ç¨ÅÖ’
É’~å¡Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞ – 68 – Jã¨Å∞ "å\˜Ö’ "åÔ~#fl_»∂ x=ã≤OK«<Õ
ÖË^Œ#fl@∞¡QÍ! q#O_ç! ã¨=¸^Œ∞ "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞.
q#O_ç! ã¨=¸^Œ∞ "å~°∞ ^Œ∂~å# qã≤i"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
69. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ =^ŒÌ‰õΩ =∂ ^Œ∂`«Å∞ â◊√Éèí"å~°Î "≥∂ã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞.
"å~°`«xx L^ÕÌtºOz, 'h‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!— J<åfl~°∞. 'g∞ÃÑ·# ‰õÄ_®
âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!— Jx W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ |^Œ∞eKåÛ_»∞. W>Ë,ì PÅã¨ºO HÍ‰õΩO_®<Õ
J`«#∞ "Õ~ÚOz# ^Œ∂_»#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. 70. J~Ú`Õ "åi KÕ`«∞Å∞ P
Éè’[<åxfl =Ú@ìHõáÈ=@O`À J`«#∞ ãÖHÀKåxH˜ Ö’#Ü«∂º_»∞. Ö’Ö’Ñ¨ÖË
ÉèíÜ«∞Ñ¨_çáÈÜ«∂_»∞. JÑ¨C_»∞ "å~°∞, 'ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. "Õ∞=Ú Å∂`ü *Ïu "≥·Ñ¨Ù
ÑÖÑ¨|_ç# "å~°=Ú— J<åfl~°∞. 71. JHõ¯_» xÅ|_ç L#fl J`«x ÉèÏ~°º
#=fi™êyOk. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú P"≥∞‰õΩ WãπÇ¨Mò#∞ QÆ∞iOz, WãπÇ¨Mò
`«~°∞"å`« Ü«∂Y∂Éò#∞ QÆ∞iOz â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKå=Ú. 72. P"≥∞ WÖÏ
J#flk : 'JÜ≥∂º, <å ^Ò~åƒùQÆºO! <åH˜Ñ¨C_»∞ Ñ≤ÖÏ¡_®! <Õ<å =$^Œ∞ú~åex.
<å Éè~í Î° ‰õÄ_® =Úãë"å_Õ. Wk KåÖÏ qz„`«OQÍ LO^Õ!— 73. ^≥=· ^Œ∂`«Å∞
WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞ : 'Uq∞\˜, h=Ù ^≥"· å[˝ÃÑ<· Õ JK≥Û~°∞"˘O^Œ∞`«∞<åfl"å
J=∂‡! W„ÉÏÇ‘Ï=Ú ‰õΩ@∞Oc‰õΩÖÏ~å! g∞ÃÑ· ^≥·=HÍ~°∞}ºO, â◊√ÉèÏÅ∞
L<åfl~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ J`«ºO`« „Ñ¨â◊Oã¨hÜ«Ú_»∞, Ñ¶¨∞<åÑ¶¨∞#∞_»∞.—
74. W„ÉÏÇ‘Ï=ÚÖ’x ÉèíÜ«∂O^Àà◊# ^Œ∂~°"≥∞ÿ, J`«xH˜ â◊√Éèí"å~°Î
ÅaèOz# `«~°∞"å`«, J`«#∞ =∂`À Å∂`ü *Ïu QÆ∞iOz "åkOK«@O
"≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. 75. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ZO`À ™œ=Úº_»∞, =∞$^Œ∞
=∞#ã¨∞¯_»∞, =∂ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ =∞~°Ö"Ë å_»∞. 76. 'W„ÉÏÇ‘Ï"£∞! ^•xx =^ŒeÃÑ@∞ì.
h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâ◊O =KÕÛã≤Ok. =∞o§OK«`«~°O HÍx tHõ∆ "åiÃÑ· ~å#∞#flk—
(Jx ^≥·=^Œ∂`«Å∞ J`«xH˜ ã¨Ê+¨ìO KÕâß~°∞).
77. =∂ ^Œ∂`«Å∞ Å∂`ü =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ J`«#∞ HõÅ=~°O
K≥O^•_»∞. "åi ~åHõ=Å¡ J`«x =∞#ã¨∞ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ~ÚOk. 'Wk =∞Ç¨
QÆ_»∞¤ k#O— J<åfl_»∞. 78. J`«x *Ïu „Ñ¨[Å∞ J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞
fã¨∂Î =KåÛ~°∞. "å~°∞ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_Õ =Ú^Œ#+¨ìÑ¨Ù Ñ¨xH˜
JÅ"å@∞Ñ¨_ç#"å~°∞. Å∂`ü WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! g~°∞
<å ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞. g~°∞ g∞ H˘~°‰õΩ Z‰õΩ¯= Ñïâ◊√^ŒúÅ∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. ##∞fl <å Ju^äŒ∞Å =ÚO^Œ∞ J==∂xOK«HõO_ç. Uq∞\˜,
g∞Ö’ XHõ¯_≥·<å =∞Oz"å_»∞ ÖË_®?— 79. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'h ‰õÄ`«∞à◊§`À
11. Ç¨˙^£ 239
=∂‰õΩ Ñ¨xÖË^Œ#fl ãÖQÆu h‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú HÀˆ~^Õq∞\’ ‰õÄ_®

h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.—
80. Å∂`ü WÖÏ J<åfl_»∞ : 'q∞=∞‡efl „ÑüÑ¶¨∞\ÕKÕ â◊H˜Î <å =^ŒÌ
LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! ÖË^• <Õ#∞ U^Œ~Ú<å Ñ¨\ ˜+¨ª=∞~Ú# P„â◊Ü«∞O
á⁄O^ŒQÆey LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!— 81. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞ :
'F Å∂`ü! "Õ∞=Ú h „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ÑÖÑ¨|_ç#"å~°=Ú. "åà◊√¡ ã¨∞`«~å=¸
h *’eH˜ ~åÖË~°∞. Hõ#∞Hõ h=Ù h "åix fã¨∞‰õΩx, H˘O`« ~å„u LO_»QÍ<Õ
"≥o§áÈ. g∞Ö’ Z=fi~°∂ "≥#∞uiy K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú`Õ h ÉèÏ~°º =∂„`«O
(g∞ "≥O@ ~å‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë) gà◊§O^ŒiH© Ñ¨>Ëì QÆ`Õ Pq_»‰õÄ
Ñ¨@ì#∞#flk. gi q<åâßxH˜ „Ñ¨ÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOK«|_çOk. Uq∞\˜,
„Ñ¨ÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQÆæ~°Ö’<Õ ÖË^•?— 82. `«~°∞"å`« =∂ L`«Î~°∞fi ~åQÍ<Õ
"Õ∞=Ú P [<å"å™êxfl `«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤, ^•xÃÑ· HõOHõ~°~åà◊¡#∞
Z_»`≥QÆ‰õΩO_® ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. 83. Jq h „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ QÆ∞~°∞Î "ÕÜ«∞|_ç#
~åà◊√¡. P [<å"åãÖ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =∞s JO`« ^Œ∂~å# ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
84. WOHÍ, "Õ∞=Ú =∞^£Ü∞« <£ "åi "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ "åi ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° _»~Ú#
+¨µSÉò#∞ ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : <å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ#∞
P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞ P~å^èŒ∞º_»∞ Z=_»∂ ÖË_»∞. H˘Å`«Å∞,
`«∂xHõÅÖ’ `«yæOÑ¨Ù#‰õΩ áêÅÊ_»HõO_ç. „Ñ¨ã¨∞Î`«O <Õ#∞ q∞=∞‡efl =∞Oz
ã≤÷uÖ’ K«∂ã¨∞Î<åfl#∞. J~Ú`Õ <Õ#∞ q∞=∞‡efl kQÆƒO^èŒO KÕ¿ã k#Ñ¨Ù tHõ∆
QÆ∞iOz ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∞<åfl#∞. 85. <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’
<åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. „Ñ¨[Å‰õΩ "åi =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«yæOz
W=fiHõO_ç. ^èŒ~°}˜Ö’ HõÖ’¡ÖÏxfl "åºÑ≤OÑ¨*ËÜ«∞HõO_ç. 86. g∞~°∞ QÆ#Hõ
qâ◊fiã≤Oz# "å~°~Ú`Õ, ^≥=· „Ñ¨™êk`«=∞~Ú# ^•xÖ’ q∞ye#^Õ, g∞ H˘~°‰Ωõ
"Õ∞Öˇ·#k. <Õ#∞ g∞ÃÑ· Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩ}˜‚ HÍ#∞.
87. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F +¨µSÉò! h #=∂A P*Ï˝ÑO≤ KÕk W^Õ<å?
=∂ ÃÑ^ŒÌÅ∞ Ñ¨Ólã¨∂Î =zÛ# ^≥·"åÅ#∞ "Õ∞=Ú =^ŒeÃÑ\ÏìÅx ÖË^• =∂
™⁄=Ú‡Å#∞ =∂ W+¨ì „Ñ¨HÍ~°O Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O =∂#∞HÀ"åÅx Jk h‰õΩ
É’kè™ÈÎO^•? Z\ÁpÛ, h=Ù XHõ¯_ç"Õ |∞kú=∞O`«∞_»=Ù, ã¨^Œfi~°Î#∞_»=ÙÖÏ
L<åfl"Õ!?—
88. +¨µSÉò WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu [#∞ÖÏ~å! <Õ#∞ <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åxfl á⁄Ok LO_»QÍ, PÜ«∞#
<å‰õΩ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# r=<Àáêkèx ‰õÄ_® WzÛ LO_»QÍ, q∞=∞‡efl
=∂#∞HÀ=∞x K≥|∞`«∞#fl Ñ¨#∞Å<Õ <Õ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕÜ«∞^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞.
<Õ#∞ âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï g∞ k^Œ∞ÉÌ Ï@∞‰õΩ Ü«∞uflã¨∞<Î åfl#∞. <å‰õΩ ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ #<Õ
ã¨^Œ∞ƒkú Åaèã¨∞ÎOk. <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°Å∞`«∞<åfl#∞. 89. <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ g∞~°∞
K«∂Ñ¨Ù`«∞#fl =∞O‰õΩ`«#O, Hõ_»‰õΩ q∞=∞‡efl ‰õÄ_® #∂ÇπÏ *Ïu"åiÃÑ· ÖË^•
Ç¨˙^£ *Ïu"åiÃÑ· ÖË^• ™êeÇπÏ *Ïu"åiÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç# tHõ∆ˆH Ö’#∞
KÕã¨∞ÎO^Õ"≥∂! =∞i Å∂`ü *Ïu"å~°~Ú`Õ g∞‰õΩ ZO`À ^Œ∂~å# ‰õÄ_®
ÖË ~ ° ∞ . 90. g∞~° ∞ g∞ „Ñ¨ É è í ∞ =Ù ã¨ x flkè Ö ’ Hõ ∆ = ∂Ñ¨ } HÀ~° ∞ HÀO_ç .
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ÉèÏ=O`À PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÅO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞, „¿Ñ=∞=∞Ü«Ú_»∞.
91. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'h=Ù K≥¿ÑÊ^•xÖ’
JkèHÍOâ◊O =∂‰õΩ É’^èŒÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. K«∂ã¨∞ÎO>Ë h=Ù =∂Ö’ =∞s
|ÅÇ‘Ï#∞xÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ù. h =sæÜ«ÚÖË QÆ#Hõ ÖË‰õΩO>Ë, x#∞fl ZÑ¨C_À
~åà◊√§ ~°∞qfi JO`«"≥ÚOkOKÕ"åà◊§O. h=Ù ÃÑ^ŒÌ "≥Ú#QÍ_çq Ug∞ HÍ=Ù.—
92. +¨µSÉò WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! <å =sæÜ«ÚÅ∞ g∞
^Œ$+≤ìÖ’ ^Õ=ÙxHõO>Ë Z‰õΩ¯= â◊H˜Î=∞O`«∞ÖÏ? g∞~°∞ ^≥·"å<Õfl "≥#H˜¯ <≥>Ëìâß~°∞!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å <å „Ñ¨Éèí∞=Ù xÜ«∞O„`«}Ö’<Õ LOk.
93. <å *Ïu ™È^Œ~∞° ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ q^è•<åxfl J#∞ãïOz PK«iOK«O_ç.
11. Ç¨˙^£ 241
<Õ#∞ <å q^è•<åxfl J#∞ãïOz PK«iã¨∂Î LO\Ï#∞. Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚¿ã

tHõ∆ Z=iÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞`«∞O^À, J|^•úÅHÀ~°∞ Z=~À g∞‰õΩ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ
`≥eã≤áÈ`«∞Ok. g∞~°∂ "Õz LO_»O_ç. <Õ#∂ g∞`Àáê>Ë "Õz LO\Ï#∞.—
94. f~å =∂ P*Ï˝ ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú +¨µSÉò#∞,
J`«x`À áê>Ë qâ◊fiã≤Oz# "åix, =∂ HÍ~°∞}ºO`À HÍáê_»∞‰õΩ<åfl=Ú.
J<åºÜ«∂xH˜ X_çQ\Æ #ì̃ "åix ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ∞~Ú# Hˆ Hõ Hõ|oOzOk. JO`Õ!
"å~°O`å `«=∞ WO_»¡Ö’<Õ ÉÁHõ¯É’~å¡Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. 95. – "åÔ~#fl_»∂
JHõ¯_» x=ã≤OK«<Õ ÖË^#Œ fl@∞¡QÍ! q#O_ç! ã¨=¸^Œ∞ "å~°∞ qã≤i"ÕÜ∞« |_ç#>Ë¡
=∞^£Ü«∞<£ "å~°∞ ‰õÄ_® qã≤i"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
96. WOHÍ, "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å#∞, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
„Ñ¨=∂}Ïxfl WzÛ ÑÖáê=Ú. 97. Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ, J`«x <åÜ«∞‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ.
J~Ú`Õ "å~°∞ =∂„`«O Ñ¶≤~“<£ P^ÕâßÅ<Õ áê\ÕKå~°∞. K«∂_»É’`Õ Ñ¶≤~“<£
P^Õâ◊"Õ∞n ã¨*Ï=ÙQÍ ÖË^Œ∞. 98. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# J`«#∞ `«# *Ïu [#∞Å‰õΩ
=ÚO^Œ∞O_ç =∞s "åix #~°HÍyflH˜ KÕ~°∞™êÎ_»∞. "å~°∞ KÕ~°∞‰õΩ<Õ P ã¨÷ÅO
ZO`« K≥_»¤k!? 99. D Ö’HõOÖ’#∂ "åix âßÑÖ "≥O\Ï_çOk.
„Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ‰õÄ_® (J^Õ [~°QÆ#∞#flk). "åiH˜ ^˘iH˜# P |Ç¨ï=∂#O
ZO`« K≥_»¤k!?
100. Wg P |ã‘ÎÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# H˘xfl ã¨=∂Kå~åÅ∞. g\˜x
"Õ∞=Ú h‰õΩ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl=Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl |ã‘ÅÎ ∞ WÑ¨Ê\˜H© xez L<åfl~Ú.
=∞iH˘xfl Ñ¨ÓiÎQÍ `«∞_çzÃÑ@∞ì‰õΩáÈÜ«∂~Ú. 101. "Õ∞=Ú "åiÔHÖÏO\˜
J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "åˆ~ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
=∞i h „Ñ¨É∞íè =Ù P[˝ =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, x[ ^≥"· åxfl HÍ^Œx "å~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ
zÅ¡~° ^Õ=Ùà◊√§ "åiˆHq^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»ÖË^Œ∞. Jq "åi áêe@
q<åâ◊O `«Ñ¨Ê ^Õxh =$kú KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
102. |ã‘ÅÎ #∞ "åi ^Œ∞~å‡~åæÅ‰õΩ QÍ#∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ #flÑ¨C_»∞ h „Ñ¨É∞íè =Ù
Ñ¨@∞ì WÖÏˆQ LO@∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Ñ¨@∞ì =º^è•Éèíi`«OQÍ,
Hõiî#OQÍ LO@∞Ok. 103. Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åiH˜ WO^Œ∞Ö’
ã¨∂K«# LOk. Jk =∂#=ÙÅO`å ã¨g∞HõiOK«|_Õ ~ÀA! [#∞ÅO`å
Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_Õ ~ÀA!! 104. "Õ∞=Ú ^•xx (P ~ÀA#∞) x~å÷i`«"≥∞ÿ
L#fl XHõ =º=kè H˘~°‰Ωõ "å~Ú^• "Õã∞¨ <Î åfl=Ú. 105. P ~ÀA Pã¨#fl=∞~Ú
#Ñ¨Ù_»∞, ^Õ=Ùx J#∞[˝ÖË‰õΩO_® U „áê}© =∂\Ï¡_»*ÏÅ^Œ∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞
^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ∞O>Ë, =∞iH˘O^Œ~°∞ ™œÉèÏQÆº=O`«∞Å∞O\Ï~°∞.
106. ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ~Ú# "å~°∞ #~°HÍyflÖ’ LO\Ï~°∞. "å~°Hõ¯_»
J~°∞ã¨∂Î, ÃÑ_»ÉÁ|ƒÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. 107. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ <≥ÅH˘x
L#flO`« HÍÅO "å~°O^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_ç LO\Ï~°∞ – h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞ˆ~^Œ<åfl
`«e¿ãÎ `«Ñ¨Ê! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `å#∞ HÀi#k KÕ™êÎ_»∞.
108. ™œÉèÏQÆº=O`«∞Å∞ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ∞#flO`« =~°‰Äõ ã¨fi~°Oæ Ö’<Õ LO\Ï~°∞
– J~Ú`Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞ˆ~^Œ~Ú<å `«e¿ãÎ `«Ñ¨Ê! Jk Z#fl\˜H© `«~°QÆx
„Ñ¨™ê^ŒO! 109. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ "å\˜ q+¨Ü«∞OÖ’
h=Ù Z#fl_»∂ â◊OHõ‰õΩ Ö’#∞HÍ‰õΩ. "Õ∞=Ú "åi "å\Ï#∞ U=∂„`«O
`«yæOK«‰õΩO_® "åiH˜ W™êÎ=Ú.
110. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äOŒ „Ñ¨™êkOKå=Ú. ^Œiq∞ÖÏ JO^Œ∞Ö’
qÉèË^ŒO á⁄_»ã¨∂Ñ≤Ok. XHõ"Õà◊ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =ÚO^Œ∞QÍ<Õ XHõ
q+¨Ü«∞O ~å‰õΩO_® LO>Ë ZÑ¨C_À "åi =∞^èŒº f~°∞Ê [iyáÈÜÕ∞k. D
q+¨Ü«∞OÖ’ "åiH˜ U~°Ê_ç# ãÖ^ÕÇ¨ÏO "åix ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨_»x=fi^Œ∞.
111. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñü XHõ¯iH© "åi Hõ~°‡Å Ñ¶¨ÖÏxfl Ñ¨ÓiÎQÍ
W™êÎ_»∞. g∞ x~åfiHõ=∞O`å PÜ«∞#‰õΩ Z~°∞ˆH.
112. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ó, Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç h "≥O@ =zÛ#
h ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∂ h‰õΩ P^ÕtOK«|_ç# q^èŒOQÍ ã≤÷~°OQÍ LO_»O_ç. J=^èŒ∞Å∞
g∞~°HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ PK«~°}#∞ PÜ«∞# K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞.
113. J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åi "≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆæHõO_ç. "≥ÚQÍæ~À, #~°HÍyfl
q∞=∞‡efl K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê q∞=∞‡efl P^Œ∞‰õΩ<Õ
"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. =∞i g∞‰õΩ ZHõ¯_® ã¨Ç¨Ü«∞O ÅaèOK«^Œ∞.
11. Ç¨˙^£ 243
114. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç–Ñ¨QÆ\ ˜ Ô~O_»∞ JOK«∞ÅÖ’#∂, ~å„u H˘O`«

ÉèÏQÆOÖ’#∂! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨`å¯~åºÅ∞ ^Œ∞ëê¯~åºÅ#∞ ^Œ∂~°O KÕ™êÎ~Ú.
Wk Ç≤Ï`«É’^è#Œ ∞ „QÆÇÏ≤ OKÕ "åiH˜ XHõ Ç≤Ï`ÀÑ¨^âÕ O◊ . 115. ãÖÜ«∞=∞#O
áê\ÕK«∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨[˚#∞Å „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl =$^è• HÍx=fi_»∞.
116. g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "åiÖ’, Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡ÅO
ˆ~ÔHuÎOK«‰õΩO_® P¿Ñ ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ ÖËHõáÈÜ«∂~°∞?
JÖÏO\˜ "å~°∞ (L<åfl) |Ç¨ïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ LO_Õ"å~°∞. "åix
"Õ∞=Ú "åà◊¡Ö’ #∞O_ç HÍáê_»∞‰õΩ<åfl=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ =∂„`«O `«=∞‰õΩ
ÅaèOz# ã¨∞Y™œMÏºÅÖ’ =Úxy L<åfl~°∞. "å~°∞ <Õ~°ã¨∞ÎÅ∞.
117. |ã‘ÎÅÖ’x áœ~°∞Å∞ ãÖã¨¯~°}ÏaèÖÏ+¨µÖˇ· LO_»QÍ, P |ã‘ÎÅ#∞
JHÍ~°}OQÍ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«@O h „Ñ¨Éèí∞=Ù q^è•#O HÍ<ÕHÍ^Œ∞.
118. h „Ñ¨Éèí∞=Ù QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë, =∂#=ÙÅO^Œih XˆH
ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ KÕã≤ LO_Õ"å_»∞. HÍx "åi q^è•<åÅ∞ x`«ºO qaè#flOQÍ
LO\Ï~Ú. 119. – h „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}ÏºxH˜ <ÀK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«O
g\˜ #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞. WO^Œ∞ xq∞`«Î"Õ∞ PÜ«∞# "åix
Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. '<Õ#∞ #~°HÍxfl l#∞flÅ∞, =∂#=ÙÅ`À HõeÑ≤ xOÑ¨Ù`å#∞—
Jx K≥Ñ≤Ê# h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂@ D q^èŒOQÍ Ñ¨Ó~°Î~ÚOk.
120. (F „Ñ¨=HÍÎ! D q^èŒOQÍ) "Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎÅ ã≤÷uQÆ`«∞ÅÖ’x
„Ñü q+¨Ü∞« O h‰õΩ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl=Ú – `«^•fi~å h‰õΩ =∞<Àx|ƒ~°O HõÅQÍÅx!
WO^Œ∞Ö’ (D ã¨∂~åÖ’) h =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO =zÛOk. qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜
Wk Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O, *Ï˝Ñ≤Hõ! 121. qâ◊fiã≤OK«x "åi`À WÖÏ K≥Ñ¨C : 'g∞‰õΩ
`Àz# Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O g∞~°∞ g∞ Ñ¨x KÕã¨∞HÀO_ç. "Õ∞=Ú =∂ Ñ¨^Œúu
„Ñ¨HÍ~°O KÕã¨∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. 122. g∞~°∂ xsH˜∆OK«O_ç. "Õ∞=¸
xsH˜∆ã¨∞Î<åfl=Ú. 123. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ xH˜∆Ñ¨Î"≥∞ÿ L#fl „Ñü q+¨Ü«∞O
^Õ=Ùx =^ŒÌ LOk. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ PÜ«∞# =^ŒÌˆH =∞~°eOK«|_»`å~Ú.
Hõ#∞Hõ g∞~°∞ PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞#ÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂ÑÖ_ç. g∞~°∞
KÕ¿ã Ñ¨#∞Å QÆ∞iOz h „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨~°^è•º#OÖ’ ÖË_»∞.
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ ~å. Wq ã¨∞ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒã¨∂‰õΩÎÅ∞.

2. "Õ∞=Ú nxx J~°c Y∞~üP<£QÍ KÕã≤ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú – g∞~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°x! 3. "Õ∞=Ú k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å h =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ≤# D
Y∞~üP<£ =¸Å=ÚQÍ h‰õΩ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# QÍ^èŒ#∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú.
Ö’QÆ_» nx QÆ∞iOz h‰õΩ Jã¨ÖËg∞ `≥b^Œ∞.
4. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π `«# `«O„_ç`À, 'F <å<åfl! <Õ#∞ HõÅÖ’ Ñ¨^ŒH˘O_»∞
#Hõ∆„`åÅ#∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ K«∂âß#∞. Jq <å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ¨}q∞Å¡@O
‰õÄ_® QÆ=∞xOKå#∞— Jx K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞, 5. J`«x `«O„_ç WÖÏ J<åfl_»∞ :
'<å z\˜ì `«O„_ô! h=Ù D ã¨fiÑ¨flO QÆ∞iOz h ™È^Œ~°∞Å‰õΩ K≥Ñ¨Ê‰õΩ. |Ç¨ïâß
"å~°∞ h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U^Œ<åfl Ñ¨<åflQÆO Ñ¨#fl=K«∞Û. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+·`å<£
=∂#=ÙxH˜ |^Œú q~Àkè. 6. WÖÏˆQ ([~°∞QÆ∞`«∞Ok). h „Ñ¨Éèí∞=Ù x#∞fl
Z#∞fl‰õΩO\Ï_»∞. q+¨Ü«∂Å "åã¨Î"åÖ’¡H˜ "≥àı§ q^Œº#∞ h‰õΩ <Õ~°∞Ê`å_»∞. h
Ñ≤`å=∞Ç¨ïÅ~Ú# W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, WãπÇ¨MòÅÃÑ· `«# J#∞„QÆÇ¨ÏÉèÏQÍºxfl
Ñ¨ÓiÎKÕã≤#>Ë¡ hÃÑ·#, Ü«∂Y∂Éò ãÖ`«uÃÑ·# ‰õÄ_® `«# =~°„Ñ¨™ê^•xfl
ÑïÑ¨ÓiÎ KÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
7. Ü«∞^•~å÷xH˜ Ü«¸ã¨∞Ñ¶πÖ’#∂, J`«x ™È^Œ~°∞ÅÖ’#∂ J_çˆQ
"åiH˜ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 8. JÑ¨C_»∞ J`«x ™È^Œ~°∞Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
WÖÏ ‰õÄ_»|Å∞‰õΩ¯<åfl~°∞ : '"åã¨Î"åxH˜ =∞#O XHõ [@∞ìQÍ L#flÑ¨Ê\˜H©,
=∞# `«O„_ç QÍiH˜ Ü«¸ã¨∞Ñ¶πÃÑ·<å, J`«x `«=Ú‡xÃÑ·<Õ Z‰õΩ¯= =∞=∞HÍ~°O
LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∞# <å#flQÍi ^èÀ~°}Ö˜ ’ `«ÑC¨ LOk. 9. Ü«¸ã¨∞Ñ¶#π ∞
K«O¿ÑÜ«∞O_ç ÖË^• J`«xfl U^Œ~Ú<å ^Œ∂~° „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ qãï"ÕÜ«∞O_ç –
JÖÏQÆ~Ú<å g∞ <å#fl „â◊^•úã¨‰õΩÎÅ∞ g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞à◊¡=K«∞Û. P `«~°∞"å`«
g∞~°∞ ã¨[˚#∞Å∞QÍ ~å}ÕKåe.— 10. "åiÖ’ K≥¿ÑÊ"å_˘Hõ_»∞ WÖÏ
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 245
K≥áêÊ_»∞ : 'Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞ K«OÑ¨HõO_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ U^Œ<åfl KÕÜ«∂Å<Õ

J#∞‰õΩO>Ë, J`«xfl U^Œ~Ú<å áê_»∞|_ç# ÉÏqÖ’ Ñ¨_»"≥Ü«∞ºO_ç.
^•i#áÈÜÕ∞ a_®~°∞ U^Œ~Ú<å J`«xfl fã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok.—
11. "å~°∞ `«=∞ `«O„_ç`À WÖÏ J<åfl~°∞ : '<å#flQÍ~°∂! Ü«¸ã¨∞Ñ¶π
=º=Ç¨~°OÖ’ g∞~°∞ =∞=∞‡efl ÉÁuÎQÍ #=∞‡ˆ~q∞\˜? "åã¨Î"åxH˜ "Õ∞=∞`«x
„âıÜ≥∂aèÖÏ+¨µÅ=Ú. 12. ˆ~Ñ¨Ù J`«xx =∂`À áê@∞ ÑÖÑ≤OK«O_ç – (=#
Éè’[#O) P~°y™êÎ_»∞, P_»∞‰õΩO\Ï_»∞. J`«xx HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ ÉÏ^èŒº`«
=∂k.— 13. `«O„_ç WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°`«xfl fã¨∞‰õΩ"≥à◊§@O ##∞fl
zO`å„QÆã¨∞Î}˜‚ KÕã¨∞ÎOk. g∞~°∞ J`«x q+¨Ü«∞OÖ’ U=∞~°∞áê@∞‰õΩ QÆ∞Ô~·
L#flÑ¨C_»∞ U^Œ~Ú<å `À_ÕÅ∞ =zÛ, J`«xfl u<Õã¨∞ÎO^Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O
<å‰õΩOk.— 14. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : "Õ∞=Ú XHõ |Å=`«Î~°=∞~Ú# [@∞ìQÍ
LO_ç ‰õÄ_®, `À_ÕÅ∞ =zÛ W`«xfl u<Õ¿ãÎ, WHõ "Õ∞=Ú =\˜ì ^Œ^ŒÌ=∞‡Å"Õ∞
J=Ù`å=Ú.—
15. P q^èOŒ QÍ "å~°∞ J`«xx fã¨∞‰õΩ"≥o§, XHõ áê_»∞|_ç# ÉÏqÖ’
Ñ¨_»"Õ^•Ì=∞x x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ñ¶π‰õΩ '=Ç‘Ï—
(k=º"å}˜) ÑÖáê=Ú – 'h=Ù "åix D ^Œ∞âıÛ+¨ì QÆ∞iOz ZuÎK«∂¿Ñ
ã¨=∞Ü«∞O =ã¨∞ÎOk. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ x#∞fl QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ì~°∞.— 16. "åà◊√¡
™êÜ«∞O„`«O `«=∞ `«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ U_»∞ã¨∂Î =KåÛ~°∞. 17.'Ñ≤`å„j! "Õ∞=Ú
Ñ¨~°∞QÆ∞áÈ\©Ö’ Ñ¨_çáÈ~Ú, Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞ =∂ ™ê=∂#∞ =^ŒÌ<Õ q_çz
ÃÑ>Ëâì ß=Ú. JO`«Ö’<Õ `À_ÕÅ∞ =zÛ J`«xfl u<ÕãO≤ k. "Õ∞=Ú x[O K≥ÑÊ≤ <å
g∞~°∞ =∂ =∂@#∞ #=∞‡HõáÈ=K«∞Û.— 18. "å~°∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π K˘HÍ¯‰õΩ
|∂@HõÑ¨Ù ~°HõÎO JO\Õz `≥KåÛ~°∞. "åà◊§ `«O„_ç WÖÏ J<åfl_»∞ : 'ÖË^Œ∞.
g∞ =∞#ã¨∞ XHõ ^•~°∞}=∞~Ú# q+¨Ü«∂xfl g∞ HÀãÖ HõeÊOzOk. WHõ
FÑ≤Hõ Ñ¨@ì_»"Õ∞ L`«Î=∞O. g∞~°∞ HõeÊOKÕ q+¨Ü«∂xH˜ ãÖ|OkèOz
^≥·=ã¨Ç¨Ü«∂<Õfl Ji÷™êÎ#∞.—
19. XHõ a_®~°∞ J@∞ "≥·Ñ¨ÙQÍ =zÛOk. "å~°∞ hà◊√¡ `≥KÕÛ `«=∞
=∞x+≤x ÑÖáê~°∞. J`«#∞ ÉÏqÖ’ KÕ^Œ "ÕÜ«∞QÍ<Õ, (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞ K«∂ã≤)
'â◊√Éèí"å~°Î! WO^Œ∞Ö’ XHõ ÉÏÅ∞<åfl_»—x JiKå_»∞. "åà◊√¡ J`«xx =~°ÎHõ
™ê=∞„yQÍ ÉèÏqOz, Éè„í ^ŒÑ~¨ K° ∞« ‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥"· åxH˜ Z~°∞Hˆ .
20. "åà◊√¡ J`«xx H˘kÌáê\˜ =¸ÖÏºxˆH, H˘xfl k~°›=ÚÅˆH Jq∞‡"Õâß~°∞.
D q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ ÃÑ^ŒÌQÍ Pã¨H˜Îx Hõ#|~°K«ÖË^Œ∞.
21. DlÑ¨Ùì "åã¨∞ÅÖ’ J`«xx H˘#∞QÀÅ∞ KÕã#≤ =ºH˜Î `«# ÉèÏ~°º`À,
'W`«xfl ÉÏQÍ K«∂ã¨∞HÀ. |Ç¨ïâß W`«#∞ =∞#‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[‰õΩ_»∞ HÍ=K«∞Û.
ÖË^• =∞#O W`«xfl H˘_»∞‰õΩQÍ#~Ú<å KÕã¨∞HÀ=K«∞Û— J<åfl_»∞. D q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ñ¶‰π Ωõ D ~å[ºOÖ’ KÀ@∞ HõeÊOKå=Ú – q+¨Ü∂« Å Ö’`«∞Ö’¡H˜
"≥ à ı § q^Œ º #∞ <Õ ~ ° Ê \ÏxH˜ ! `« # HÍ~åºxfl <≥ ~ ° " Õ ~ ° Û @OÖ’ ^Õ = Ù_» ∞
u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞. HÍx KåÖÏ=∞Ok (^≥=· bÅ#∞) `≥Å∞ã¨∞HÀÖË~∞° . 22. J`«#∞
Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<ÕãïH˜ "Õ∞=∞`«xH˜ x~°‚Ü«∞â◊H˜Îh, *Ï˝<åxfl
"˘ã¨QÍ=Ú. ã¨^•K«~°} KÕ¿ã "åiH˜ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO
„Ñ¨™êkã¨∂Î LO\Ï=Ú.
23. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π U „ã‘Î WO@ LO_Õ"å_À, P"≥∞ J`«xx HõqfiOK«@O
"≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ìOk. XHõ<å_»∞ P"≥∞ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ =¸¿ãã≤, '~å ... ~å— JO@∂
J`«xfl q=â◊√}˜‚ KÕÜ«∞Eã≤Ok. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : '^Õ=Ùx â◊~°}∞!
PÜ«∞# <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# ##∞fl =∞Oz ã≤÷uÖ’ LOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ Z#fl\˜H© Hõ$`«Hõ$`«∞ºÅ∞ HÍÖË~°∞.— 24. P „ã‘Î J`«xx
"≥∂Ç≤ÏOzOk. J`«#∞ ‰õÄ_® P"≥∞‰õΩ ÖÁOyáÈÜÕ∞"å_Õ – P Hõ∆}OÖ’
J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù x^Œ~°≈<åxfl K«∂ã≤ LO_»HõáÈ`Õ. "Õ∞=∞`«x #∞O_ç
K≥_∞» QÆ∞#∞, hu ÉÏÇ¨Ïº`«#∞ ^Œ∂~°O KÕÜ∞« \ÏxH˜ WÖÏ [iyOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
J`«#∞ "Õ∞=Ú Z#∞fl‰õΩ#fl „Ñ¨`ÕºHõ ^•ã¨∞Ö’¡x "å_»∞.
25. "åi^ŒÌ~°∂ `«Å∞Ñ¨Ù "≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞ÔQ`åÎ~°∞. P „ã‘Î Ü«¸ã¨∞Ñ¶π K˘HÍ¯#∞
"≥#∞Hõ #∞O_ç zOÑ≤"ãÕ O≤ k. "åi^ŒiÌ H© `«Å∞Ñ¨Ù =^ŒÌ P"≥∞ Éè~í Î° Z^Œ∞~°∞Ñ¨_®¤_∞» .
P"≥∞ (`«# Éèí~°Î`À) WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk : 'h WÖÏ¡e Ñ¨@¡ ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O HõÅ"å_çx
K≥~°™êÅÖ’ "ÕÜ«∞@"≥∂ ÖË^• Hõiî#OQÍ tH˜∆OK«@"≥∂ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~ tHõ∆
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 247
HÍQÆÅ^Œ∞?— 26. ãÖ*Ï~Ú+‘QÍ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Dq_»QÍˆ~

##∞fl HõqfiOKÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞uflOzOk.— JÑ¨C_»∞ P „ã‘Î =OjÜ«ÚÖ’¡x XHõ
=ºH˜Î ™êHõ∆ ºq∞ã¨∂Î, 'XHõ"Õà◊ W`«x K˘HÍ¯ =ÚO^Œ∞ #∞O_ç ziy LO>Ë „ã‘Î
K≥¿ÑÊk x[O, W`«#∞ J|^ŒúO K≥|∞`«∞<åfl_»∞. 27. XHõ"Õà◊ W`«x K˘HÍ¯
"≥#HÍÅ #∞O_ç ziy LO>Ë „ã‘Î K≥¿ÑÊk J|^ŒúO, W`«#∞ K≥¿ÑÊk x[O.—
28. J`«x K˘HÍ¯ "≥#∞Hõ #∞O_ç ziy LO_»\Ïxfl Jr*ò QÆ=∞xOz WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'YzÛ`«OQÍ Wk g∞ P_»"åà◊§ ‰õΩÜ«ÚˆHÎ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞
‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°OQÍ LO\Ï~Ú. 29. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π! D q+¨Ü«∂xfl
=∞xflOK«∞. F „ã‘Î! h=Ù h `«Ñ¨C‰õΩQÍ#∞ Hõ∆=∂Ñ¨} HÀ~°∞HÀ. =Ú=∂‡\˜H©
`«Ñ¨C h^Õ.—
30. #QÆ~° „ã‘ÎÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O K≥Ñ¨CHÀ™êQÍ~°∞ : 'Jr*ò ÉèÏ~°º `«#
Ü«Ú= ÉÏxã¨ "≥O@Ñ¨_çOk. P"≥∞ J`«x „¿Ñ=∞Ö’ =∞s Ñ≤zÛ^≥·áÈ~ÚOk.
U"≥∞ÿ<å =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ P"≥∞ KÕ¿ãk â◊√^Œú `«Ñ¨C.— 31. P"≥∞ "åi @Hõ¯i
=∂@Å∞ qx (`«@∞ìHÀÖËHõáÈ~ÚOk), "åix Ñ≤Å∞=#OÑ≤Ok. "åi HÀãÖ
F ã¨^Œ<åxfl U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. "åiÖ’ „Ñü XHõ¯iH© XHÀ¯ HõuÎ WzÛOk.
(ãïQÍæ "å~°∞ ÑÖ_»∞¡ HÀã¨∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞) Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞ L^ÕÌtOz, '"åi
=ÚO^Œ∞‰õΩ ~å— Jx P*Ï˝Ñ≤OzOk. P „ã‘ÎÅ∞ J`«xx K«∂_»QÍ<Õ Pâ◊Û~°º
K«H˜`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "åà◊√¡ `«=∞ KÕ`«∞Å#∞ HÀ¿ãã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. 'Ç¨ëêeÖÏ¡ÇπÏ!
W`«#∞ =∞x+≤ HÍ_»∞, W`«<=≥ ~À Q˘Ñ¨Ê ^≥=· ^Œ∂`Õ— J#™êQÍ~°∞. 32. JÑ¨C_»∞
(Jr*ò ÉèÏ~°º) WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk : 'J`«<Õ W`«#∞. g∞~°O`å <å QÆ∞iOz
U"Õ"À K≥Ñ¨C‰õΩO@∞#flk W`«x QÆ∞iOKÕ. <Õx`«xfl "≥∂Ç≤ÏOK«\ÏxH˜
„Ñ¨Ü«∞uflOz# ãÖQÆu x["Õ∞. HÍx W`«#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. W`«#∞
QÆ#Hõ <Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ #_»∞K«∞HÀHõáÈ`Õ, `«Ñ¨Ê‰õΩO_® K≥~°™êÅ áêÖˇ·,
J==∂x`«∞_»=Ù`å_»∞.— 33. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ „áêi÷OKå_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂!
<å‰õΩ P HÍ~åQÍ~°"Õ∞ q∞#fl, gà◊√§ Ñ≤eKÕ áê_»∞ Ñ¨xH˜ áêÅÊ_»@O Hõ<åfl.
h=Ù QÆ#Hõ gà◊¡ ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ <å #∞O_ç `˘ÅyOK«HõáÈ`Õ, <Õ#∞ gà◊¡
=ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ<Õ „Ñ¨=∂^Œ=ÚOk. (J^Õ [iy`Õ) <Õ#∞ J*Ï˝#∞Ö’¡
XHõ_ç<≥·áÈ`å#∞.— 34. J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«x „áê~°÷##∞ P"≥∂kOKå_»∞.
"åà◊¡ =∂Ü≥∂áêÜ«∂xfl J`«#∞flO_ç `˘ÅyOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
("≥Ú~°Å#∞) PÅHÕKÕ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
35. x^Œ~≈° <åÅxflO\˜h K«∂ã≤# `«~åfi`« H˘O`«HÍÅO áê@∞ J`«xx
HÍ~åQÍ~°OÖ’ LOK«@"Õ∞ #Ü«∞=∞x "åiH˜ (JkèHÍ~°∞Å‰õΩ) JxÑ≤OzOk.
36. HÍ~åQÍ~åxH˜ J`«x`À áê>Ë =∞~À W^Œ~Ì ∞° Ü«Ú=‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® =KåÛ~°∞.
"åiÖ’ XHõ`«#∞ (XHõ<å_»∞), '<Õ#∞ ™ê~å~Ú Ñ≤O_»∞`«∞#fl@∞¡ HõÅQÆ<åfl#∞—
J<åfl_»∞. Ô~O_»= =ºH˜Î, '<Õ#∞ <å `«ÅÃÑ· ~˘>ˇìÅ∞ "≥∂ã¨∞Î#fl@∞¡ HõÅÖ’
K«∂âß#∞. "å\˜x Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ uO@∞<åfl~Ú—. '=∂‰õΩ D HõÅÅ ÉèÏ"å~°÷O
K≥Ñ¨ÊO_ç. K«∂ã¨∞ÎO>Ë g∞~°∞ Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨µxÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°—x ("åi^ŒÌ~°∂)
JÉèíºi÷OKå~°∞.
37. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'WHõ¯_» g∞‰õΩ W=fi|_Õ Éè’[#O
~åHõ =ÚO^Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ D HõÅÅ xQÆ∂_è®~°÷O K≥|∞`å#∞. Wk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
<å‰õΩ „Ñ¨™êkOz# *Ï˝# ãÖÑ¨^ŒÖ’xk. "åã¨Î"åxH˜ <Õ#∞ x[ ^≥·"åxfl
qâ◊ fi ã≤ O K« x "åi, Ñ¨ ~ ° Ö ’HÍxfl u~° ã ¨ ¯ iOKÕ " åi r=# q^è • <åxfl
Ñï`«ºlOKå#∞. 38. <Õ#∞ <å ÃÑ^ŒÅÌ ~Ú# W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, WãπÇ¨ Mò, Ü«∂Y∂ÉòÅ
q^è•<åxfl J#∞ãïOKå#∞. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ "Õ\ ˜#~Ú<åã¨ˆ~
HõeÊOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯ =∞#‰õΩ ÖË^Œ∞. =∞#ÃÑ·<å, ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅÃÑ·<å QÆÅ
^≥·"å#∞„QÆÇ¨Ïq∞k. HÍx [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ$`«A˝Å∞QÍ =∞ã¨Å∞HÀ~°∞.
39. 'F <å HÍ~åQÍ~° ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÖÏ~å! qaè#fl P~å^èŒº ^≥·"åÅ∞ LO_»@O
=∞Oz^•? ÖËHõ u~°∞QÆ∞ÖËx JkèHÍi J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ LO_»@O
=∞Oz^• (g∞ˆ~ K≥Ñ¨ÊO_ç)? 40. PÜ«∞##∞ HÍ^Œx g∞~°∞ "Õ\ ˜#~Ú`Õ
Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~À, Jq H˘xfl ¿Ñ~°∞¡ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù – Jq ‰õÄ_® g∞~°∂,
g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl"Õ. ^Õ=Ù_»∞ "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# U
„Ñ¨=∂}Ïhfl J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞ÖË^Œ∞. ÑïáêÅ<åkèHÍ~°O XHõ¯ P ^≥·"åxˆH
K≥O^Œ∞`«∞Ok. `«##∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih P~åkèOK«~å^Œ#fl^Õ PÜ«∞# P^Õâ◊O.
W^Õ ã¨~°~Ú#, ã≤÷~°=∞~Ú# ^èŒ~°‡O. HÍx J<Õ‰õΩÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl
`≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 249
41. <å K≥~°™êÅ ã¨Ç¨Ï"åã¨∞ÖÏ~å! g∞Ö’x XHõ_»∞ `«# ^˘~°QÍiH˜

(K«„Hõ=iÎH)˜ ™ê~å „`åy™êÎ_∞» . =∞~˘HõiH˜ tÅ∞= "ÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. `«~∞° "å`«
Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ J`«x `«Å#∞ á⁄_çz uO\Ï~Ú. g∞~°∞ J_çy# =º=Ç¨~°OÃÑ·
f~°∞Ê W^Õ.— 42. "åi~°∞=ÙiÖ’ q=ÚH˜Î á⁄O^Œ∞`å_»x ÉèÏqOz#
=ºH˜Î#∞^ÕÌtOz Ü«¸ã¨∞Ñ¶π, 'h ^˘~°QÍi =^ŒÌ <å QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOK«∞—
J<åfl_»∞. HÍx Ã+·`å<£ J`«xfl `«# ^˘~°QÍi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ¨™êÎ=#
fã¨∞‰õΩ~å‰õΩO_® =∞~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ Ö’#∞KÕâß_»∞. JO^Œ∞=Å¡ J`«#∞ UO_»¡ `«~|° _ç
HÍ~åQÍ~°OÖ’<Õ LO_çáÈÜ«∂_»∞.
43. K«„Hõ=iÎ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : '<Õ<˘Hõ HõÅ QÆ<åfl#∞. U_»∞ |eã≤#
P=ÙÅ∞<åfl~Ú. "å\˜x U_»∞ |Hõ¯zH˜¯# P=ÙÅ∞ ux"Õã¨∞Î<åfl~Ú. U_»∞
^è•#ºÑ¨Ù "≥#∞flÅ∞ Ñ¨K«ÛQÍ LO_»QÍ, =∞~À U_»∞ ^è•#ºÑ¨Ù "≥#∞flÅ∞
ZO_çáÈÜ«∂~Ú. ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ÖÏ~å! g∞~°∞ HõÅÅ ÉèÏ"å#fiÜ«∞O `≥eã≤#
"å~°~Ú`Õ, <Õ#∞ Hõ#fl HõÅ‰õΩ ÉèÏ"å~°÷O Uq∞\’ K≥Ñ¨ÊO_ç!— 44. 'Wk
TÇ¨`«‡Hõ=∞~Ú# HõÅ =∂„`«"∞Õ . WÖÏO\˜ HõÅÅ ÉèÏ"å~°O÷ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞—
Jx "å~°<åfl~°∞.
45. JÑ¨C_»∞ P W^ŒÌ~°∞ Mˇ·nÅÖ’ (*ˇ·Å∞) #∞O_ç q_»∞^ŒÅ J~Ú#
=ºH˜HÎ ,˜ ã¨∞n~°H… ÍÅO `«~åfi`« (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π q+¨Ü∞« O) QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛOk. "≥O@<Õ
J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ g∞‰õΩ nx ÉèÏ"å~°÷O `≥Å∞Ñ¨Ù`å#∞. HÍã¨Î ##∞fl
(Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =^ŒÌ‰õΩ) "≥à◊§x=fiO_ç.—
46. 'Ü«¸ã¨∞Ñ¶π, ã¨`«ºãÖ^èŒ∞_®! HÍã¨Î <å‰õΩ D ã¨fiÑ¨fl ™ê~åOâ◊O
q=iOK«"å! U_»∞ |eã≤# P=ÙÅ∞<åfl~Ú. "å\˜x U_»∞ |Hõ¯zH˜¯# P=ÙÅ∞
ÉèHí ã∆˜ ∞¨ <Î åfl~Ú. U_»∞ ^è•#ºÑ¨Ù "≥#∞flÅ∞ Ñ¨KÛ« QÍ LO>Ë, =∞~À U_»∞ ZO_çáÈ~Ú
L<åfl~Ú. (h=Ù QÆ#Hõ nx J#fiÜ«∞O `≥eÑ≤`Õ) <Õ#∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊`å#∞
– `«^•fi~å "å~°∞ q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
47. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π q=iOKå_»∞ : 'g∞~°∞ U_ÕO_»¡áê@∞ x~åÑ¶¨∂@OQÍ
¿ã^ŒºO KÕ™êÎ~°∞. ÑÖ@ HÀã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ g∞~°∞ u#\ÏxH˜ J=ã¨~°=∞~Ú#
H˘O`« ^è•#ºO fã¨∞‰õΩx, q∞ye#^ŒO`å HõO‰õΩÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ Éèí„^ŒÑ¨~°K«O_ç.
48. P `«~åfiu U_ÕO_»∞¡ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤QÍ LO\Ï~Ú. P ^Œ∞iƒùHõ∆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
g∞~°∞ WÑ¨C_»∞ xÅfiKÕã∞¨ ‰õΩ#fl ^è•<åº#flO`å u<Õ™êÎ~∞° . H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ q∞ye<å
Jk g∞~°∞ Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞‰õΩ#fl^Õ J~Ú LO@∞Ok. 49. J@∞ Ñ≤=∞‡@ XHõ
ãÖ=`«û~°O =ã¨∞ÎOk – P U_»∞ „Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ =~å¬Å∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ
‰õΩ~°∞™êÎ~Ú. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ („^•Hõ∆) ~°ãÖ Ñ≤O_»∞`å~°∞.—
50. 'J`«xx <å =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~°O_ç— Jx K«„Hõ=iÎ P^ÕtOKå_»∞.
~å[^Œ∂`« Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '#∞=Ùfi h
^˘~°QÍi =^ŒÌˆH uiy "≥à◊√¡. `«=∞ KÕ`«∞Å∞ HÀã¨∞‰õΩ#fl =x`«Å =º=Ç¨~°O
QÆ∞iOz qKåiOK«=∞x K≥Ñ¨C. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ "åi ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ
QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.— 51. K«„Hõ=iÎ "åix (P „ã‘ÎÅ#∞) qKåiã¨∂Î,
'g∞~°∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞ HõqfiOK«\ÏxH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOz#Ñ¨Ù_»∞ Jã¨ÖËO [iyOk?—
Jx J_»QÍæ, ^•xH˜ "å~°O`å, 'Ç¨ëêeÖÏ¡ÇπÏ! "Õ∞=∞`«xÖ’ U ^Àëêhfl
K«∂_»ÖË^Œ∞— J<åfl~°∞. JrA ÉèÏ~°º WÖÏ JOk : 'WÑ¨C_»∞ x[O
|Ü«∞@Ñ¨_çOk. J`«xfl q=â◊√_çfl KÕÜ«∞\ÏxH˜ Ü«∞uflOzOk <Õ<Õ.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ ã¨`«º=O`«∞_»∞.—
52. (Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞) '<ÕxÖÏ qKå~°} [~°Ñ¨=∞x
ZO^Œ∞Hõ<åfl#O>Ë† (Jr*ò) Ñ¨~ÀHõ∆OÖ’ <Õ#∞ ZÖÏO\˜ #=∞‡Hõ„^ÀÇ¨xH˜
áêÅÊ_»ÖË^Œ#fl ãÖQÆu `≥eã≤~å"åe. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ™êfiq∞ „^ÀÇ¨ÏO
`«ÅÃÑ>Ëì"åi Z`«∞ÎQÆ_»Å#∞ ™êQÆhÜ«∞_»∞. (13) 53. <Õ#∞ <å =∞#ã¨∞
Ñ¨q„`«`«#∞ QÆ∞iOz Kå@∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. =∞#Ãã·`Õ K≥_»∞Å∞ KÕÜ«∞=∞<Õ
„¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î LO@∞Ok. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ~°∞}Õz# "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ nx #∞O_ç
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.—
54. K«„Hõ=iÎ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'J`«xx <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~°O_ç.
<Õ#`«xx <å PO`«~O° yHõ ã¨ÅÇ¨^•~°∞QÍ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï#∞.— Ü«¸ã¨∞Ñ¶π
J`«x`À ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅ∞ [iÑ≤# Ñ≤=∞‡@ K«„Hõ=iÎ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'D
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 251
~ÀA #∞O_ç g∞~°∞ =∂ =^ŒÌ P^Œ~°}©Ü«ÚÅ∞QÍ, PO`«~°OyHõ HÍ~°º^Œi≈QÍ

LO\Ï~°∞.— 55. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : '##∞fl D ~å[ºOÖ’x X#~°∞ÅÃÑ·
Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩxQÍ xÜ«∞q∞OK«O_ç. <Õ#∞ "å\˜x HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï#∞. P
Ñï*Ï˝#O <å‰õΩOk.— 56. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ñ¶π‰õΩ ~å[ºOÖ’
JkèHÍ~°O „Ñ¨™êkOKå=Ú. ~å[ºOÖ’ `å#∞ HÀi# KÀ@ LO_Õ ™œHõ~°ºO
HõeÊOKå=Ú. D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú HÀi# "åiH˜ =∂ HÍ~°∞}ºÉèÏQÆºO W™êÎ=Ú.
ã¨[˚#∞Å „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú =$^è• KÕÜ«∞=Ú. 57. qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ
"≥·Yix J=ÅOaOz# "åiH˜ ÅaèOKÕ Ñ¨~°Ö’Hõ „ÑüÑ¶¨ÅO WO`«Hõ<åfl
„âı+¨ª"≥∞ÿ#k. 58. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ™È^Œ~°∞Å∞ DlÑ¨Ùì =zÛ, J`«x Z^Œ∞@
Ç¨[~°Ü«∂º~°∞. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π "åà◊§#∞ QÆ∞~°∞ÎÑ¨\Ïì_»∞. HÍx "å~°∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π#∞
QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ìÖË^Œ∞. 59. J`«#∞ "åi ™ê=∂#∞#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°z# `«~°∞"å`«,
'(=∞~À™êi =KÕÛ@Ñ¨C_»∞) g∞ ã¨=u ™È^Œ~°∞}˜‚ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ~°O_ç. <Õ#∞
U q^èŒOQÍ ^è•#ºO (Ñ¨ÓiÎQÍ) H˘ez Wã¨∞Î<åfl<À, Ju^äŒ∞Å‰õΩ ZÖÏ =∞~åº^Œ
KÕã¨∞Î<åfl<À g∞~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? 60. g∞~°∞ QÆ#Hõ J`«xx fã¨∞‰õΩ
~åHõáÈ`Õ, <å ^ŒQÆæ~° g∞‰õΩ ^è•#ºO ÅaèOK«^Œ∞. Jã¨Å∞ g∞~°∞ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ
~å#=ã¨~°O ÖË^Œ∞— J<åfl_»∞. 61. ^•xH˜ "å~°∞, 'D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ "Õ∞=Ú
J`«x `«O„_çx XÑ≤ÊOK«\ÏxH˜ Hõ$+≤ KÕ™êÎ=Ú. ZÖÏQÆ~Ú<å "Õ∞=Ú D Ñ¨x
KÕÜ«∂eûO^Õ— J<åfl~°∞.
62. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π `«# HÍ~°ºHõ~°ÎÅ#∞^ÕÌtºOz, '"åà◊§ ^èŒ<åxfl "åà◊¡
™ê=∂#∞Ö’<Õ ÃÑ>ËìÜ«∞O_ç. "å~°∞ `«=∞ WO\˜H˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ ^•xx
QÆ=∞xOz, |Ç¨ïâß =∞m¡ uiy ~å=K«∞Û— J<åfl_»∞. 63. "å~°∞ `«=∞
`«O„_ç =^ŒÌ‰õΩ uiy =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, '<å#flQÍ~°∂! WHõg∞^Œ@ =∞#‰õΩ ^è•#ºO
W=fi@OÃÑ· POHõ∆ qkèOK«|_çOk. "Õ∞=Ú ^è•#ºO `≥K«∞ÛHÀ"åÅO>Ë =∂
`«=Ú‡}˜‚ (a<£ Ü«∂g∞<£#∞) g∞~°∞ =∂ "≥O@ ÑÖÑ¨Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. J`«xH˜
~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ "Õ∞=Ú<åfl=Ú Hõ^•!— J<åfl~°∞. 64. Ü«∂Y∂Éò WÖÏ K≥áêÊ_»∞:
'Ö’QÆ_» W`«x ™È^Œ~°∞x =º=Ç¨~°OÖ’ q∞=∞‡efl #q∞‡#>Ë¡ W`«x
=º=Ç¨~°OÖ’ ‰õÄ_® q∞=∞‡efl #=∞‡=∞O\Ï~å? Jã¨Å∞ ^Õ=Ù_Õ ã¨~Àfi`«Î=∞
~°Hõ∆‰õΩ_»∞. PÜ«∞<Õ JO^Œih q∞Oz# Hõ~°∞}ÏHõ~°∞_»∞.—
65. "å~°∞ `«=∞ ™ê=∂#∞#∞ qÑ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞, `«=∞ ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_®
"åÑ¨ã¨∞ KÕÜ«∞|_ç# ãÖQÆux QÆ=∞xOKå~°∞. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '<å<åfl!
=∞#‰õΩ WOˆHO HÍ"åe? =∞# ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ uiy WKÕÛÜ«∞|_çOk.
WÑ¨C_»∞ =∞m¡ "≥o§ =∞# WO\˜"å~°Å‰õΩ HÍ=Åã≤# PÇ¨~° ^è•<åºxfl
`≥K«∞Û‰õΩO\ÏO. =∂ `«=Ú‡}˜‚ *Ï„QÆ`«ÎQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\ÏO. XHõ XO>ˇ |~°∞=Ù
^è•#ºO J^Œ#OQÍ ‰õÄ_® `≥K«∞Û‰õΩO\ÏO. WÑ¨C_»∞ `≥zÛ# ^è•#ºO `«‰õΩ¯"Õ.—
66. Ü«∂Y∂Éò WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°`«xfl ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ
=™êÎ=∞x ^≥·=™êH˜∆QÍ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞#O`« =~°‰õÄ <Õx`«xfl g∞`À ÑÖÑ¨#∞.
g∞~°O`å =Ú@ì_çOK«|_ç`Õ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O.— "å~°O`å `«O„_ç ã¨=∞Hõ∆OÖ’
QÆ\ ˜ìQÍ =∂\˜zÛ#Ñ¨Ù_»∞ J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '=∞#O P_ç# =∂@#∞ ^Õ=Ù_»∞
HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞.—
67. Ü«∂Y∂Éò WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å ‰õΩ=∂~°∞ÖÏ~å! g∞~°O`å XˆH
=ÚY^•fi~°O QÆ∞O_® (DlÑ¨Ùì #QÆ~°OÖ’) „Ñ¨"ÕtOK«HõO_ç. "Õˆ~fi~°∞ ^•fi~åÅ
QÆ∞O_® "≥à◊§O_ç. <Õ#∞ q∞=∞‡efl ^≥·= x~°‚Ü«∞O #∞O_ç U q^èŒOQÍ#∂
~°H˜∆OK«ÖË#∞. ^≥·"å^Õâ◊O =∂„`«"Õ∞ K≥Å∞¡ÉÏ@∞ J=Ù`«∞Ok. <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl
#=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. #=Ú‡‰õΩ<Õ "å~°O`å PÜ«∞<Õfl #=Ú‡HÀ"åe.— 68. "å~°∞
`«=∞ `«O„_ç ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ<Õ (DlÑ¨Ùì ~å[ºOÖ’) „Ñ¨"ÕtOKå~°∞.
^Õ=Ù_»∞ x~°~‚ ÚOz# ^•x #∞O_ç J`«#∞ "åix U q^èOŒ QÍ#∂ ~°HO∆˜ K«Ö_Ë ∞» .
HÍHõáÈ`Õ Ü«∂Y∂Éò `«# PO`«~º° OÖ’ ~ˆ HÔ uÎ# XHõ =∂@#∞ =ºHõÑÎ i¨ Kå_»O`Õ.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# *Ï˝#O`À *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»Ü∂« º_»∞.
J~Ú`Õ KåÖÏ=∞Ok (D Ñ¨~°=∂~å÷xfl) `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
69. "å~°O`å Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, Ü«¸ã¨∞Ñ¶π `«#
™È^Œ~°∞}˜‚ (a<£ Ü«∂g∞<£#∞) `«# ^ŒQÆæˆ~ LOK«∞‰õΩx, '<Õ#∞ h ™È^Œ~°∞}˜‚.
HÍ|\˜ì WÑ¨Ê\˜ =~°‰õÄ "å~°∞ KÕã¨∂Î =zÛ# ^•xÃÑ· ^Œ∞ódOK«‰õΩ— J<åfl_»∞.
70. =∞i "åi ™ê=∂#∞#∞ ã≤ÔúŒ KÕã#≤ g∞^Œ@, `«# ™È^Œ~∞° x ™ê=∂#∞Ö’
h~°∞ „`åˆQ y<≥fl#∞ ÃÑ\˜ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« „Ñ¨Hõ\ ÕKÕ"å_˘Hõ_»∞, 'F a_®~°∞
[#∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^˘OQÆÅ∞— Jx „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞. 71. "å~°∞ "åà◊§ "≥·Ñ¨Ù
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 253
uiy, 'WO`«H© g∞ =ã¨∞Î=Ù U=∞~Ú<å áÈ~ÚO^•?— Jx J_çQÍ~°∞.

72. '=∂ ~å[ H˘Å=∂#O XHõ\ ˜ HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. ^•xx `≥zÛ WzÛ#
"åiH˜ XHõ XO>ˇ |~°∞=Ù ^è•#ºO |Ç¨ï=∂#OQÍ Åaèã¨∞ÎOk. P ÉÏ^èŒº`«
<åk— Jx P =ºH˜Î K≥áêÊ_»∞. 73. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ :
'^≥·=™êH˜∆! g∞‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ – "Õ∞=Ú D ~å[ºOÖ’ J~åK«HõO ã¨$+≤ìOK«\ÏxH˜
~åÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú ^˘OQÆÅO ‰õÄ_® HÍ=Ú.— 74. 'XHõ"Õà◊ g∞~°∞ J|^ŒúO
K≥|∞`«∞<åfl~°x ~°∞A=~Ú`Õ, ^˘OQÆ`«#O KÕã≤# "å_çH˜ tHõ∆ Uq∞\˜?— Jx
(~å[ Éèí@∞Å∞) „Ñ¨tflOKå~°∞. 75. 'Z=_ç ãÖzÖ’ P H˘Å=∂#O
^˘~°∞‰õΩ`«∞O^À J`«xHˆ P tHõ∆ Ñ¨_®e. "Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ WÖÏˆQ tH˜™∆ êÎ=Ú—
Jx "å~°<åfl~°∞. 76. JÑ¨C_»∞ J`«#∞ `«# `«=Ú‡x ™ê=∂#∞ ™È^•
KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Œ∞, "åi ãÖK«∞Å#∞ ™È^• KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. PYiH˜
`«# `«=Ú‡x ™ê=∂#∞Ö’ #∞O_ç P H˘Å=∂<åxfl |Ü«∞\˜H˜ fâß_»∞. D
q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Ü«¸ã¨∞Ñ¶π‰õΩ LáêÜ«∂xfl ã¨∂zOKå=Ú. J#º^è• J`«#∞
JHõ¯_ç ~å[^èŒ~°‡O (âßã¨#O) „Ñ¨HÍ~°O `«# `«=Ú‡}˜‚ `«# =^ŒÌ PÑ¨ÙHÀÖË_»∞
– ^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ `«Ñ¨Ê! (D q^èŒOQÍ) "Õ∞=Ú `«Åz# "åi JO`«ã¨∞ÎÅ#∞
ÃÑOK«∞`å=Ú. *Ï˝#∞ÅO^Œih q∞Oz# *Ï˝x XHõ_»∞<åfl_»∞ ã¨∞=∂!
77. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'XHõ"Õà◊ W`«#∞ ^˘OQÆ`«#O KÕã≤<å
Pâ◊Û~°ºáÈ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Ö’QÆ_» W`«x J#fl ‰õÄ_® ^˘OQÆ`«<åxH˜
áêÅÊ_ç#"å_Õ.— "åi D =∂@#∞ qx Ü«¸ã¨∞Ñ¶π Ö’Ö’Ñ¨ÖË ÉÏ^èŒ#∞
kQÆ„q∞OQÍ_»∞. ^•xx =ºHõÎÑ¨~°K«ÖË^Œ∞. =∞#ã¨∞Ö’<Õ WÖÏ J(#∞‰õΩ)<åfl_»∞:
'ZO`«QÍ kQÆ*ÏiáÈÜ«∂~°∞ g∞~°∞! g∞~°∞ HõeÊOz K≥|∞`«∞#fl =∂@Å∞
^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH.— 78. `«~°∞"å`« "åiÖÏ JÉèíºi÷OKå~°∞ : 'F Jr*ò! W`«x
`«O„_ç KåÖÏ =Úãë"å_»∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ W`«x ™ê÷#OÖ’ =∂Ö’
Z=i#~Ú<å PÑ¨ÙHÀO_ç (W`«xfl =∂„`«O q_çzÃÑ@ìO_ç). =∂‰õΩ `«=∞~°∞
=∞Ç¨ Ñ¨Ù~°∞+¨µxÖÏ HÍ#=ã¨∞<Î åfl~°∞.— 79. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : 'JÖÏ¡ÇÏπ
â◊~°}∞! =∞~À =ºH˜Îx "Õ∞"≥∞ÖÏ PÑ¨ÙHÀQÆÅO? Z=i =^ŒÌ =∂ =ã¨∞Î=Ù
^˘iHÕ^À, J`«xflQÍHõ =∞~˘Hõix x~°ƒOkèOz#@¡~Ú`Õ "Õ∞=Ú J<åºÜ«∂xH˜
X_çQÆ\ ˜ì# "å~°=Ù`å=Ú.—
80. "ås =º=Ç¨~°OÖ’ ã¨~°fiq^è•ÖÏ x~åâ◊‰õΩ Ö’#~Ú#Ñ¨Ù_»∞,
JHõ¯_ç #∞O_ç "Õ~Ô · Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ãÖ„ÑüOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. "å~°O^ŒiÖ’H© ÃÑ^Œ"Ì å_»∞,
'g∞ `«O„_ç g∞KÕ`« ^Õ=Ùx ¿Ñ~°∞`À QÆ\ ˜ìQÍ „Ñ¨=∂}O KÕ~ÚOz# q+¨Ü«∞O
g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^•? QÆÒ« Ö’ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =º=Ç¨~°OÖ’ g∞~°∞ áêÅÊ_ç# ^Œ∞~°O`«O
‰õÄ_® g∞ÔH~°∞ˆH. HÍ|\˜ì <å#flQÍ~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ J#∞=∞ux „Ñ¨^•#O
KÕÜ«∞#O`« =~°‰õÄ ÖË^• ^Õ=Ù_Õ <å QÆ∞iOz U^Œ~Ú<å x~°‚Ü«∞O KÕÜ«∞#O`«
=~°‰õΩ <Õh Éèí∂ÉèÏQÆO #∞O_ç ~å#∞QÍHõ ~å#∞. PÜ«∞# JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê
f~°Êi. 81. g∞~°∞ <å#flQÍi =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ PÜ«∞#`À WÖÏ K≥Ñ¨ÊO_ç : 'F
<å<åfl! g∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ^˘OQÆ`«#O KÕâß_»∞. =∂‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞
g∞`À K≥|∞`«∞<åfl=Ú. ~°Ç¨Ïã¨º q+¨Ü«∂Å‰õΩ "Õ∞=Ú Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩÅO HÍ=Ú
Hõ^•! 82. HÍ"åÅO>Ë "Õ∞=Ú q_çk KÕã≤# P #QÆ~° „Ñ¨[Å#∞ J_çy
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. "Õ∞=Ú Hõeã≤=zÛ# a_®~°∞ [#∞Å#∞ ‰õÄ_® ^Œ~åºÑ¨ÙÎ
KÕã¨∞HÀO_ç. "Õ∞=Ú x[O K≥|∞`«∞<åfl=Ú.—
83. `«O„_ç WÖÏ J<åfl_»∞ : 'ÖË^Œ∞. g∞~°∞ g∞ =∞<ÀHõeÊ`« q+¨Ü«∞O
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. ã¨~ˆ HÍx=fiO_ç. <Õ#∞ L`«=Î ∞suÖ’ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ#∞. JÖÏ¡ÇÏπ
"å~°O^Œih <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»x Ptã¨∞Î<åfl#∞. PÜ«∞# Jhfl
`≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.— 84. `«~°∞"å`« J`«#∞ "å~°O^Œi #∞O_ô
=ÚYO „uÑ¨C‰õΩx, 'JÜ≥∂º, Ü«¸ã¨∞Ñ¶π!— J<åfl_»∞. ^Œ∞óYO`À J`«x Hõà◊√¡
`≥Å¡QÍ áêeáÈÜ«∂~Ú. ÉÏ^èŒ#∞ Ö’Ö’Ñ¨ÖË kQÆ„q∞OQÆ∞`«∂ LO_çáÈÜ«∂_»∞.
85. (H˘_»∞‰õΩÅ∞) K≥¿ÑÊ"å~°∞ : '^Õ=Ùx `À_»∞! g∞~°∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π<Õ
QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞‰õΩO@∂, Hõ$tOzáÈÜÕ∞ÖÏ ÖË^• „áê}ÏÅ∞ HÀÖ’ÊÜÕ∞ÖÏ L<åfl~°∞.—
86. ^•xHõ`«#∞, '<Õ#∞ <å ^Œ∞óMÏxfl, <å P"Õ^Œ##∞ ˆH=ÅO ^≥·"åxˆH
x"ÕkOK«∞‰õΩO\Ï#∞. ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å∞ <å‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. 87. <å ‰õΩ=∂~°∞ÖÏ~å! "≥o§ Ü«¸ã¨∞Ñ¶#π ∞ QÆ∞iOz, J`«x ™È^Œ~∞° x
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 255
QÆ∞iOz P~å fÜ«∞O_ç. ^≥·=HÍ~°∞}ºO Ñ¨@¡ x~åâ◊ K≥O^ŒHõO_ç. ã¨`«º u~°

™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ PÜ«∞# HÍ~°∞}ºO Ñ¨@¡ x~åâ◊‰õΩ Ö’#=Ù`å~°∞— J<åfl_»∞.
88. `«~°∞"å`« "å~°O`å Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ WÖÏ q[˝Ñ≤Î
KÕâß~°∞ : 'F Jr*ò! "Õ∞=¸, =∂ ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ=Ú, JO`å HõëêìÅ
áêÅÜ«∂º=Ú. H˘kÌáê\˜ "≥Ú`åÎxfl =∂„`«"∞Õ `≥KåÛ=Ú. =∂‰õΩ Ñ¨ÓiÎ ^è•#ºO
H˘Å=O_ç. =∂‰õΩ ^èŒ~°‡O ‰õÄ_® KÕÜ«∞O_ç. ^Õ=Ù_»∞ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã"åiH˜
=∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.— 89. J`«xÖÏ J_çQÍ_»∞ : 'g∞~°∞
J*Ï˝# ã≤÷uÖ’ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π Ñ¨@¡, J`«x `«=Ú‡x Ñ¨@¡ ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKå~À
`≥Å∞™ê?— 90. ^•xH˜ "å~°∞ LeH˜¯Ñ¨_ç, 'Uq∞\˜, x[OQÍ #∞"Õfi
Ü«¸ã¨∞Ñ¶Ù¨ "å?— J<åfl~°∞. 'J=Ù#∞. <Õ<Õ Ü«¸ã¨∞Ñ¶#π ∞. W`«<"Õ ∂≥ <å `«=Ú‡_»∞.
^Õ=Ù_»∞ =∞=∞‡efl Hõ\ÏH˜∆OKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=_»∞ ^≥·=cèu`À =∞ã¨Å∞
‰õΩO\Ï_À, F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ_À – JÖÏO\˜ ã¨^Œfi~°Î#∞Å „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl ^Õ=Ù_»∞
=$^è• áÈx=fi_»∞— Jx J`«#∞ K≥áêÊ_»∞.
91. '^Õ=Ùx `À_»∞! ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ =∂ÃÑ· B#fl`åºxfl "˘ã¨QÍ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ JÑ¨~å^èŒ∞Å=Ú— Jx ™È^Œ~°∞Å∞ XÑ¨C‰õΩ<åfl~°∞.
92. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : 'D ~ÀA g∞ÃÑ· ZÖÏO\˜ xO^•~ÀÑ¨}
ÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞QÍHõ! PÜ«∞# JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 93. g∞~°∞ <å D K˘HÍ¯#∞ fã¨∞ÔHo§, <å#flQÍi
=ÚMÏ~°qO^ŒOÃÑ· "ÕÜ«∞O_ç. PÜ«∞#‰õΩ K«∂Ñ¨Ù uiy =ã¨∞ÎOk. g∞~°∞
ã¨Ñï"å~° ã¨"Õ∞`«OQÍ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛÜ«∞O_ç.—
94. W@∞ a_®~°∞ (DlÑ¨Ùì #∞O_ç) |Ü«∞Å∞^Õ~°@"Õ∞ PÅã¨ºO,
J@∞ (Hõ<£P<£Ö’ L#fl) `«O„_ç WÖÏ J#™êQÍ_»∞ : 'D =Úã¨ÖÏ_çH˜ =∞u
K«eOzO^Œx g∞~°∞ J#∞HÀ#O>Ë XHõ =∂@O\Ï#∞. <Õ#∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π
Ñï=∞àÏxfl P„Ñ¶¨∂}˜ã¨∞Î<åfl#∞—. 95. '^Õ=Ùx `À_»∞! WÑ¨Ê\˜H© g∞~°∞ P
áê`« „Éèí=∞Å =ÅÜ«∞OÖ’<Õ Ñ¨_ç L<åfl~°∞— Jx JHõ¯_»∞#fl "å~°<åfl~°∞.
96. `«~°∞"å`« â◊√Éèí"å~°Î JOkOKÕ =ºH˜Î ~åQÍ<Õ, P K˘HÍ¯#∞ Ü«∂Y∂Éò
=ÚYO g∞^Œ "Õâß_»∞. JO`Õ! J`«x HõO\˜K«∂Ñ¨Ù uiy =KÕÛã≤Ok. J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : 'g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∂Å∞ <å‰õΩ ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# `≥Å∞™êÎÜ«∞x
<Õ#∞ g∞`À J#ÖË^•?— 97. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ™È^Œ~°∞Å∞ WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞:
'<å<åfl! =∂ áêáêÅ Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · „áêi÷OK«O_ç. Jã¨Å∞ "Õ∞"Õ∞ JÑ¨~å^è∞Œ Å=Ú.—
98. 'g∞ Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · <Õ#∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ `«ÑÊ¨ Hõ "Õ_∞» ‰õΩO\Ï#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# ZO`«QÍ<À Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.—
99. "å~°O`å Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, Ü«¸ã¨∞Ñ¶π `«#
`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ `«# ã¨g∞ÑÖÖ’ ‰õÄ~ÀÛÉˇ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. 'DlÑ¨ÙìÖ’
„Ñ¨"ÕtOK«O_ç. ^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ g∞~°∞ WHõ¯_» ã¨∞YâßO`«∞Å`À LO_»QÆÅ~°∞—
J<åfl_» ∞ . 100. J`« # ∞ `« # `« e ¡ ^ Œ O „_» ∞ Å#∞ L#fl`« Ñ‘ ~ î å ÅÃÑ·
‰õÄ~ÀÛÉˇ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ~°∂ J`«x Q“~°"å~°÷O q#„=∞`«`À Jaè"å^ŒO
KÕâß~°∞. JÑ¨C_»∞ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å#flQÍ~°∂! <Õ#∞ Ö’QÆ_»
Hõ#fl HõÅ‰õΩ ÉèÏ"å~°÷O W^Õ. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù nxx x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞. ##∞fl
K≥~°™êÅ #∞O_ç q_»∞^ŒÅ KÕã≤ PÜ«∞# <å‰õΩ =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~°O KÕâß_»∞. <å‰õÄ
– <å J#fl^Œ=Ú‡Å‰õΩ =∞^èŒº Ã+·`å<£ zK«∞ÛÃÑ\˜ì# g∞^Œ@, PÜ«∞# q∞=∞‡efl
Ñ¨Öã¡ˇ =‘ ∞ #∞O_ç WHõ¯_»‰Ωõ fã¨∞‰õΩ=zÛ =∞#O^Œih UHõO KÕâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù `å#∞ KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩ#fl ^•xx Q˘Ñ¨Ê LáêÜ«∞O`À – Ü«ÚH˜Î`À
– KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞# *Ï˝# ^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
101. 'F <å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <å‰õΩ ÑïáêÅ<åkèHÍ~°OÖ’ ÉèÏQÆO
WKåÛ=Ù. <å‰õΩ q+¨Ü∂« Å#∞ J#fi~ÚOKÕ q^Œº#∞ <Õ~åÊ=Ù. F Éè∂í =∂ºHÍâßÅ
ã¨$+≤Hì ~õ åÎ! h"Õ <å ~°H‰∆õ Ωõ _»=Ù – WÇ¨ÏOÖ’#∂, Ñ¨~O° Ö’#∂! h‰õΩ q^èÜ Õ Ú« _»<·≥
(=Úã≤¡=Ú<≥·) L#fl ã≤÷uÖ’<Õ <å‰õΩ =∞~°}"≥Úã¨QÆ∞. WOHÍ ##∞fl ã¨[˚#∞ÅÖ’
KÕ~°∞ÛHÀ.
102. (F „Ñ¨=HÍÎ!) Wk JQÀK«~° ã¨=∂Kå~åÅÖ’xk. nxx "Õ∞=Ú
h‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ~°∂ÑÖÖ’ `≥eÜ«∞Ñ¨~∞° ã¨∞<Î åfl=Ú. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ™È^Œ~∞° Å∞
‰õÄ_»|Å∞‰õΩ¯x, ‰õΩ„@Å∞ Ñ¨#∞fl`«∞#flÑ¨C_»∞ h=Ù JHõ¯_» ÖË=Ù Hõ^•!
12. Ü«¸ã¨∞Ñ¶π 257
103. h=Ù ZO`«QÍ Ñï`«Ñ≤Oz<å J<Õ‰õΩÅ∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞.

104. WO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ h=Ù "åi #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl J_»QÆ@O
ÖË^Œ∞. Wk ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅ‰õΩ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
105. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. "å\˜ g∞^Œ∞QÍ
[#∞Å∞ ™êyáÈ`«∂ LO\Ï~°∞. HÍx "å\˜x QÆ∞iOz Jã¨ûÅ∞ Ñ¨\ ì̃OK«∞HÀ~°∞.
106. [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok ^≥·"åxfl qâ◊fiã≤ã¨∂Î<Õ PÜ«∞#‰õΩ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ W`«~°∞Å#∞ xÅÉˇ_»∞`«∞<åfl~°∞. 107. Uq∞\˜, ^≥·=tHõ∆Ö’
ÉèÏQÆOQÍ U^Œ~Ú<å qÑ¨`«∞Î `«=∞ÃÑ· =zÛÑ¨_»^Œh ÖË^• `å=Ú `≥eÜ«∞x
ã≤÷uÖ’ L#flÑ¨C_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ „Ñ¨à◊Ü«∞O ~å^Œx "å~°∞ nè=∂QÍ L<åfl~å?
108. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'Wk <å =∂~°æO. <å ^•~°≈xHõ`« P^è•~°OQÍ <Õ#∞
^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl#∞. <å "≥O@ L#fl ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ ‰õÄ_® (J^Õ
KÕã∞¨ <Î åfl~°∞). ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞_»∞, |Ç¨ï^≥"· å~å^è#Œ KÕ¿ã"åi`À <åÔH\˜ì
ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞.—
109. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú qq^èŒ [<å"å™êÅ #∞O_ç
ÑÖÑ≤# „Ñ¨=HõÎÅO`å =∂#=ÙÖË. "Õ∞=Ú "åi =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜)
ÑÖ¿Ñ"å~°=Ú. Uq∞\˜, "å~°∞ ^èŒ~°}˜Ö’ ãÖK«iOz, `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ
Ñ¨~°º=™ê#O U=∞~ÚO^À QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? J~Ú`Õ ^≥·"åxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åiH˜ Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù ZO`À „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. g∞~°∞ P =∂„`«O J~°÷O
KÕã¨∞HÀÖË~å? 110. Hõ_»‰õΩ „Ñ¨=HõÎÅ∞ xã¨Ê $Ç¨Ï‰õΩ Ö’#~Ú, `«=∞`À J|^ŒúO
Ñ¨ÅHõ|_çO^Œx "å~°∞ `«ÅáÈã≤#Ñ¨Ù_»∞, (J#∂Ç¨ÏºOQÍ) =∂ ã¨Ç¨ Ü«∞O "åiH˜
JOkOk. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú `«Åz# "åiH˜ q=ÚH˜Î ÅaèOzOk. JÑ¨~å^èŒ
[#∞Å #∞O_ç =∂ tHõ∆ `˘ÅyáÈ=@O JãÖÉèí=O.
111. gi QÍ^èŒÅÖ’ qA˝Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}áê~î°O LOk. W^Õ^À
HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ Wk (Y∞~üP<£) `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl
"å\˜H˜ „^è∞Œ gHõ~} ° . „Ñü q+¨Ü∂« xH˜ ‰õÄÅOHõ+=¨ ∞~Ú# q=~°}† qâ◊fiã≤OKÕ
[#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O, HÍ~°∞}ºO.
13. J„~å^£ (L~°∞=Ú)
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ g∞"£∞ ~å. Wq ^≥·=„QÆO^äŒ "åHÍºÅ∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù

`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç hÃÑ·# J=`«iOz#^ŒO`å ã¨`«ºO. HÍx KåÖÏ=∞Ok #=∞‡~°∞.
2. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ PHÍâßÅ#∞ g∞‰õΩ HõxÑ≤OKÕ ã¨ÎOÉèÏÅ∞ ÖË‰õΩO_® JO`Õã≤
Z`«∞Î# xeÑ≤ LOz#"å_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# `«# JkèHÍ~° Ñ‘~îåxfl
JÅOHõiOKå_»∞. PÜ«∞<Õ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ âßã¨#x|^Œú`« Hõey LO_ÕÖÏ
KÕâß_»∞ – „Ñün XHÀ¯ x~å÷i`« "Õà◊ „Ñ¨HÍ~°O #_»∞™ÈÎOk. ^Õ=Ù_Õ ã¨=∞ã¨Î
=º=Ç¨~åÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# `«# ã¨∂K«#Å#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
q_»=∞~°z K≥|∞`«∞<åfl_»∞ – g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=@OÃÑ·
^Œ$_è»#=∞‡HõO Hõey LO_®Åx.
3. PÜ«∞<Õ Éè∂í q∞x ã¨∞qâßÅOQÍ Ñ¨~K° å_»∞. JO^Œ∞Ö’ Ñ¨~fi° `åÅ#∞
<≥ÅH˘ÖÏÊ_»∞. #n#^•Å#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß_»∞. Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ
[`«Å#∞ JO^Œ∞Ö’ ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞# ~å„ux Ñ¨QÆ\ ˜ÃÑ· HõÑ≤Ê"Õ™êÎ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ zO`«# KÕ¿ã "åiH˜ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
4. Éèí∂q∞Ö’ ‰õÄ_® ^ŒQÆæ~° ^ŒQÆæ~°QÍ<Õ Ñ¨Å∞ ˆH∆„`åÅ∞<åfl~Ú. „^•Hõ∆
`À@Å∞, ÑÖ@ á⁄ÖÏÅ∞<åfl~Ú. Y~°∂~˚ ° K≥@∞¡<åfl~Ú. "å\˜Ö’ H˘xfl XO\˜QÍ
LO>Ë, =∞iH˘xfl [`«QÍ L<åfl~Ú. "å@xflO\˜H© ã¨~°Ñ¶¨~å JÜÕ∞º h~°∞
XHõ¯>Ë. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú "å\˜Ö’ XHõ^•xH˜ =∞~À ^•xÃÑ· „áê^è•#º`«#∞
Wã¨∞Î<åfl=Ú. Ü≥∂K«# KÕ¿ã"åiH˜ WO^Œ∞Ö’ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
5. XHõ"àÕ ◊ h=Ù Pâ◊Û~°ºÑ¨_"Õ å_»"`·≥ ,Õ "åi (Jqâßfiã¨∞Å) D Ñ¨Å∞‰õΩ
x#∞fl Pâ◊Û~°ºÑ¨~°Kåe. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : "Õ∞=Ú (=∞~°}Õz) =∞\˜ìQÍ
=∂i# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® =∞m¡ ãïH˘`«ÎQÍ ã¨$+≤ìOK«|_»`å=∂? –
JÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ x~åHõiOz#"å~°∞. JÖÏO\˜"åi "≥∞_»ÅÖ’<Õ
13. J„~å^£ 259
HõO~î°áêâßÅ∞ Ñ¨_Õq. "åˆ~ #~°HÍyfl"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO

LO\Ï~°∞.
6. "å~°∞ "Õ∞Å∞‰õΩ =ÚO^Õ H©_»∞ H˘~°‰õΩ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.
"åã¨Î"åxH˜ giH˜ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® WÖÏO\˜ ^Œ$ëêìO`åÅ∞ QÆ_»z L<åfl~Ú.
„Ñ¨[Å∞ ^Œ∞~å‡~åæÅ‰õΩ X_çQ\Æ #ì˜ Ñ¨Ê\˜H© h „Ñ¨É∞íè =Ù Hõq∆ ∞OKÕ"å_Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù tH˜∆OK«@OÖ’ ‰õÄ_® KåÖÏ Hõiî#∞_Õ.
7. ã¨`«º u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_ç#"å~°∞, 'W`«xÃÑ· W`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞?— Jx JO@∞<åfl~°∞.
(„Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù ™ê=^è•#ÑïKÕ"å_»=Ù =∂„`«"Õ∞. „Ñü *ÏuH© XHõ
=∂~°æ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ L<åfl_»∞.
8. „Ñü „ã‘Î QÆ~°ƒùOÖ’ U=ÚO^À ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. QÆ~åƒùÅÖ’ ÃÑiˆQ
`«iˆQ "å\˜x ‰õÄ_® PÜ«∞# Z~°∞QÆ∞. PÜ«∞# =^ŒÌ „Ñü ^•xH© XHõ
Ñï=∂}O x~å÷i`«"∞≥ ÿ LOk. 9. PÜ«∞# QÀÑ¨ºOQÍ L#fl^•xh, |Ç≤Ï~°`æ "« ∞≥ ÿ
L#fl^•xh Ziy#"å_»∞† JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"å_»∞, =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞.
10. g∞Ö’ Z=~°~Ú<å `«# =∂@#∞ "≥∞Å¡QÍ ÑëH˜<å, aQÆæ~°QÍ ÑëH˜<å,
~å„u pHõ\ ˜Ö’ ^•y#^Œ~Ú<å, Ñ¨QÆ\ ˜ "≥Å∞QÆ∞Ö’ #_çKÕ^Œ~Ú<å – ^≥·"åxH˜
Jhfl ã¨=∂#"Õ∞.
11. „Ñü =ºH˜ÎH˜ =ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ J`«x HÍ=e"åà◊√§ L<åfl~°∞.
"å~°∞ ^≥·"å^Õâß#∞™ê~°O J`«xfl HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï~°∞. U *Ïu J~Ú<å
– =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ – `«##∞ `å#∞ =∂~°∞ÛHÀ#O`« =~°‰õÄ ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_®
^•x ã≤÷ux =∂~°Û_»∞. ^Õ=Ù_»∞ U *Ïu "åi#~Ú<å U^Õx XHõ qÑ¨`«∞Î‰õΩ
Ö’#∞ KÕÜ∞« ^Œe¿ã,Î Jk "åiÃÑ· #∞O_ç `˘ÅyáÈÜÕ∞ „Ñ¨ãHˆ¨ Î LO_»^∞Œ . ^≥"· åxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ "åiH˜ `À_»Ê_Õ"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ LO_»_»∞.
12. PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆ#∞ K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞ – ^•x=Å¡
g∞Ö’ ÉèíÜ«∞O HõÅQÆ@O`Àáê@∞ Pâ◊Å∞ ‰õÄ_® zQÆ∞i™êÎ~Ú. =∞~åÜ«∞<Õ
h\˜`À xO_ç# |~°∞"≥·# "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ ÖËÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞. 13. L~°∞=ÚÅ QÆ~°˚#
ã¨~Ú`«O PÜ«∞# ™ÈÎ„`«O`À ã¨Ç¨ PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`ÀOk.
^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞O`À (=}∞‰õΩ`«∂ PÜ«∞xfl H©iÎã¨∂Î
LO\Ï~°∞). PÜ«∞# Ñ≤_»∞QÆ∞Å#∞ ÑÖÑ≤™êÎ_»∞. "å\˜x `å#∞ HÀi# "åiÃÑ·
Ñ¨_"» ãÕ ∞¨ OÎ \Ï_»∞. "å~°∞ ^Õ=Ùx q+¨Ü∞« OÖ’ [QÆ_=» ∂_»∞`«∞<åfl~°∞. "åã¨"Î åxH˜
PÜ«∞# Ñ¨@∞ì KåÖÏ QÆ\ ˜ìk.
14. PÜ«∞xfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@"Õ∞ ã¨`«ºO. PÜ«∞xfl HÍ^Œx [#∞Å∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞#fl "å~°O`å "åi "≥Ú~°#∞ PÅHÕK«ÖË~°∞. "åix
"≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ=@O J<Õk XHõ =ºH˜Î hà◊§ "≥·Ñ¨Ù `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞bfl KåÑ≤,
Jq `«# <À\˜ ^•HÍ ~å"åÅx PtOK«@O =O\˜^Õ. Jk J`«x <À\˜^•HÍ
~å<Õ ~å^Œ∞. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å "≥Ú~°Åhfl x~°~°÷Hõ"≥∞ÿ#"Õ.
15. PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl=hfl – `«=∞‰õΩ W+¨ìO L<åfl,
W+¨ìO ÖËHõáÈ~Ú<å ^≥·"åxˆH ™êëêìOQÆÑ¨_»∞`«∞<åfl~Ú. "å\˜ h_»Å∞ ‰õÄ_®
L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O PÜ«∞#‰õΩ „Ñ¨}q∞Å∞¡`«∞<åfl~Ú. 16. 'PHÍâßÅ‰õΩ,
Éèí∂q∞H˜ „Ñ¨Éèí∞=Ù Z=~°∞?— Jx "åix J_»∞QÆ∞. 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞— Jx K≥Ñ¨C.
'J~Ú##∂ g∞~°∞ PÜ«∞##∞ HÍ^Œx, `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ã¨~Ú`«O ÖÏÉèíOQÍh,
#+¨ìOQÍh KÕ‰õÄ~°∞ÛHÀÖËx "å\˜x g∞ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~å?—
Jx "åix xÅnã≤ J_»∞QÆ∞. WÖÏ J_»∞QÆ∞ : 'Uq∞\˜, JO^è∞Œ _»∞ – HõO\˜K∂« Ñ¨Ù
L#fl"å_»∂ ã¨=∂#∞Å∞ HÍQÆÅ~å? ÖË^• HÍ~°∞ pHõ@∂¡ – HÍOuˆ~YÅ∞
ã¨=∂#O HÍQÆÅ"å? "å~°∞ ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅÉˇ@∞ì‰õΩ#fl"å~°∞
^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤ìOz# q^èŒOQÍ U^Œ<åfl ã¨$+≤ìOKå~å? P `«~°∞"å`« Ñ¨Ù@∞ìHõ
q+¨Ü«∞OÖ’ "åiH˜ ãÖ^ÕÇ¨ÏO QÍx HõeyO^•?— "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
JxflO\˜h ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. PÜ«∞# XHõ¯_Õ, ZÅ¡iÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx PkèHõº`«
HõÅ"å_»∞.—
17. PÜ«∞<Õ PHÍâ◊O #∞O_ç hà◊§#∞ ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. P `«~°∞"å`«
HÍÅ∞=Å∞, U~°∞Å∞ `«=∞ `«=∞ Ñï=∂}Ïxfl|\˜ì (h\˜x „QÆÇ≤ÏOz)
„Ñ¨=Ç≤ÏOKå~Ú. J@∞Ñ≤=∞‡@ L^èŒ$`«=∞~Ú# =~°^Œ h\˜ÃÑ· #∞~°∞QÆ∞
13. J„~å^£ 261
¿Ñ~°∞‰õΩOk. [#∞Å∞ PÉèí~°}ÏÅ#∞ ÖË^• Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù Ñ¨x=Ú@¡#∞ `«Ü«∂~°∞

KÕÜ«∞\ÏxH˜ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JyflÖ’ HÍeÛ#Ñ¨Ù_»∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ #∞~°∞QÆ∞ ÃÑ·H˜
=ã¨∞OÎ k. D q^èOŒ QÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`åºã¨`åºÅ LÑ¨=∂<åxfl qâ◊nHõiã¨∞<Î åfl_»∞.
"≥Ú`åÎxH˜ #∞~°∞QÆ∞ JO`å PqÔ~·áÈ`«∞Ok. „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïàÏºxH˜ Ñ¨xH˜=KÕÛ
=ã¨∞Î=Ù =∂„`«O ^èŒi„uÃÑ· q∞ye LO@∞Ok. W^Õq^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞
L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ Wã¨∞Î<åfl_»∞.
18. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#‰õΩ ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ ã¨ÊOkOz# "åiH˜
â◊√ÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú`Õ PÜ«∞# Ñ≤Å∞Ñ¨Ù‰õΩ #HÍ~å`«‡HõOQÍ
ã¨ÊOkOKå~À, "åi =^ŒÌ Éèí∂q∞Ö’ L#fl ãÖÑ¨^ŒO`å L<åfl, ^•O`Àáê@∞
^•xH˜ ã¨=∂#OQÍ =∞i JO`« L<åfl, ^•#flO`«\ ˜h "å~°∞ ÑïÇ¨~°OQÍ
ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åfl (KåÅ^Œ∞). "åi ÖˇHõ¯ |Ç¨ï Hõiî#OQÍ LO@∞Ok. "åi
x"åã¨ ã¨÷ÅO #~°Hõ"Õ∞. Jk =∂ K≥_»¤ x"åãÖ.
19. h „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # hÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ü
Ë ∞« |_ç#^ŒO`å ã¨`º« =∞x
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î QÆ∞_ç"¤ åx`À ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®? qA˝Ö#·ˇ "åˆ~ LÑ¨^âÕ ßxfl
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
20. ("åÔ~ÖÏO\˜"å~°O>Ë) "å~°∞ ^Õ=Ùx`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl
<≥~°"Õ~°∞™êÎ~°∞. "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_»~°∞. 21. ^Õ=Ù_»∞ HõÅÑ¨=∞x
P*Ï˝Ñ≤Oz# ãÖ|O^è•Å#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù`å~°∞. WOHÍ "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO\Ï~°∞. Hõi#î OQÍ ÖˇH¯õ fã¨∞HÀ|_»∞`«∞O^Õ"∂≥ #x cèuÅ∞¡`∂«
LO\Ï~°∞. 22. WOHÍ – "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨ã¨#fl`« xq∞`«ÎO F~°∞Ê
=Ç≤Ï™êÎ~°∞. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞. "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# r=<ÀáêkèÖ’
#∞O_ç QÀÑ¨ºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞ÛKÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. K≥_∞» #∞ =∞Oz`À
x~°∂‡e™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ "åi HÀã¨"Õ∞ Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù. 23. âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#
L^•º#=<åÅ∞, "å\˜Ö’ "å~°∞ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞. "åi `å`«=Ú`åÎ`«Å∞, "åi
ÉèÏ~°ºÅ∞, "åi ãÖ`å#OÖ’ Z=Ô~=~°∞ ã¨^fiŒ ~°#Î ∞Ö’ "å~°∞ ‰õÄ_® "åi`Àáê>Ë
LO\Ï~°∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ Jxfl ^•fi~åÅ #∞O_ç "åi =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞.
24. WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'g∞~°∞ =Ç≤ÏOz# ã¨Ç¨Ï<åxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ g∞‰õΩ
âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! ZO`« =∞Ozk D Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù!—
25. WHõáÈ`Õ Z=~°∞ ^Õ=Ùx „Ñ¨=∂}Ïxfl ^Œ$_è»Ñ¨~°z# g∞^Œ@
ÉèíOQÆÑ¨~°∞™êÎ~À, ^Õ=Ù_»∞ HõÅ∞Ñ¨=∞x P*Ï˝Ñ≤Oz# "å\˜x (|O^èŒ∞`«fi
ãÖ|O^è•Å#∞) „`≥OK«∞`å~À, Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ã¨$+≤ì™êÎ~À JÖÏO\˜ "å~°∞
JaèâßáêxH˜ áê„`«∞Å∞. "åiH˜ (Ñ¨~°Ö’HõOÖ’) Ju K≥_»¤ <≥Å=Ù LO@∞Ok.
26. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ r=<Àáêkèx W`ÀkèHOõ QÍ W™êÎ_∞» ,
`å#∞ HÀi# "åiH˜ ‰õΩk™êÎ_»∞. "å~°∞ „áêÑÖzHõ rq`«OÃÑ·<Õ ãÖ|~°Ñ¨_»∞
`«∞<åfl~°∞. "åã¨"Î åxH˜ „áêÑÖzHõ rq`«O Ñ¨~Ö° ’HõO =ÚO^Œ∞ J`«ºÅÊ=∞~Ú#
™ê=∞„y `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞.
27. u~°ã¨¯iOz# "å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'W`«xÃÑ· W`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç U^Œ~Ú<å ã¨∂K«# ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞?— (F „Ñ¨=HÍÎ!)
WÖÏ J#∞ : '^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åix JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ì™êÎ_»∞. ãÖHõÅÊ
â◊√kú`À `«# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÖË"åiˆH PÜ«∞# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞.—
28. qâ◊fiã≤Oz# "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ^≥·=ã¨‡~°} =Å¡ ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨_»`å~Ú.
q#O_ç! ^≥=· ã¨‡~°}=Å¡ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å‰õΩ <≥=∞‡k „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. 29. Z=~°~Ú`Õ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À "åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î, =∞Oz x"åã¨™ê÷#O
LO@∞Ok.
30. W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú x#∞fl XHõ ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’ ÑÖáê=Ú –
"Õ∞=Ú h"≥·Ñ¨Ù ÑÖÑ≤# ãÖ^Õâßxfl h=Ù "åiH˜ qxÑ≤OK«\ÏxH˜. x*ÏxH˜
^•xH˜ Ñ¨ Ó~° fi O ‰õ Ä _® Z<Àfl ã¨ = Ú^•Ü« ∂Å∞ QÆ u OKå~Ú. "å~°∞
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»~Ú# ^≥·"åxfl u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'PÜ«∞<Õ
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. <Õ#∞ PÜ«∞<Õfl
#=Ú‡‰õΩ<åfl#∞. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk.—
31. XHõ"Õà◊ Y∞~üP<£ J=`«iOz ^•x XuÎ_ç =Å¡ Ñ¨~°fi`åÅ∞
K«eOz<å ÖË^• Éèí∂q∞ `«∞<å`«∞#HõÅ~ÚáÈ~Ú<å ÖË^• =∞$`«∞Å∞
13. J„~å^£ 263
=∂\Ï¡_»™êy<å (u~°™ê¯~°∞Å∞ #=∞‡É’~°∞). "åã¨Î"åxH˜ JkèHÍ~°=∞O`å

^≥·"ånè#"≥∞ÿ LOk. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë =∂#=ÙÅO^ŒiH© ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ¨QÆÅ_»∞. qâßfiã¨∞Å∞ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ\ÏxH˜ Wk KåÅ^•? ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· – "åi KÕ+¨ìÅ HÍ~°}OQÍ U^À XHõ qÑ¨`«∞Î =zÛÑ¨_»∞`«∂<Õ
LO@∞Ok. ÖË^• "åi "å_»‰õΩ Ñ¨g∞ÑÖÖ’<Õ Jk J=`«iã¨∂Î LO@∞Ok.
^Õ=Ùx "åQÍÌ#O ãÖÉèíqOKÕ=~°‰õÄ Ñïã≤÷u WÖÏˆQ LO@∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕÜ«∞_»∞. 32. („Ñ¨=HÍÎ!) h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
‰õÄ_® ZO`À=∞Ok „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑïÇ¨Ïã≤OK«@O [iyOk. <Õ#∞ u~°™ê¯~°∞
Å‰õΩ `«y#O`« =º=kè WKåÛ#∞. `«~∞° "å`« "åix (J=∂O`«O) Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl#∞.
=∞Ô~·`Õ <å tHõ∆ ZÖÏ LOk?
33. Uq∞\˜, „Ñü =ºH˜Î #∞O_ç, J`«#∞ ã¨=Úáêi˚Oz# ^•x ÖˇHõ¯
fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∂#∞ (U q+¨Ü«∞OÃÑ·# ‰õÄ_® U=∂„`«O JkèHÍ~°O ÖËx"å_»∂
ã¨=∂#∞Å=Ù`å~å?) „Ñ¨[Å∞ ^≥·"åxH˜ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
(„Ñ¨=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞ : 'HÍã¨Î "åi ¿Ñˆ~¡q∞\’ K≥Ñ¨ÊO_ç! Uq∞\˜, Éèí∞qÖ’
^Õ=Ù_≥~°∞QÆx ã¨=∂Kå~åxfl g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~å? ÖËHõ g∞~°∞
ÃÑ·ÃÑ· =∂@ÅO@∞<åfl~å? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ "åi
=OK«# JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ KÕÜ«∞|_çOk. "å~°∞ ã¨<å‡~°æO #∞O_ç xÅ∞=iOK«
|_®¤~∞° . ^Õ=Ù_»∞ JÑ¨=∂~åæ# =^Œe"Õã#≤ "åiH˜ Z=~°∂ ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ñ¨Ö~Ë ∞° .
34. "åiH˜ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’#∂ tHõ∆ `«ÑÊ¨ ^Œ∞. Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ qkèOK«|_Õ
tHõ∆ =∞s f„=OQÍ LO@∞Ok. "åix ^≥·=tHõ∆ #∞O_ç HÍáê_Õ "å_≥=_»∂
LO_»_»∞.
35. ÉèÜí ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ∞« |_ç# ã¨fi~°Ñæ Ù¨ LÑ¨=∂#O
Z@∞=O\˜ÔŒ >Ë, ^•x „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. ^•x ÑÖ_»∞¡
ã¨^• LO\Ï~Ú. ^•x h_» âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k. ^≥·=cèu HõÅ"åiH˜ ÅaèOKÕ
JOu=∞ Ñï}Ï=∞O Wk. WHõ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å JOu=∞ Ñï}Ï=∞O
#~°HÍˆQfl. 36. Z=iHõ~Ú`Õ "Õ∞=Ú „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOz L<åfl"≥∂, "å~°∞
hÃÑ· J=`«iOz# ^•xÑ¨@¡ ãÖ`À+ÖQÍ L<åfl~°∞. "åiÖ’ H˘xfl
‰õÄ@=ÚÅ‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ JO^Œ∞Ö’x H˘xfl ÉèÏQÍÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞.
"åi`À J#∞ : 'JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèOKåÅx, PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞
Hõ e ÊOK« ~ å^Œ x <Õ # ∞ P*Ï˝ Ñ ≤ O K« | _®¤ # ∞. <Õ # ∞ PÜ« ∞ # "≥ · Ñ ¨ Ù #ˆ H
PÇ¨fixã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞ =∞~°eáÈ=Åã≤Ok ‰õÄ_® PÜ«∞# =^ŒÌˆH.—
37. W^Õ q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú nxx (Y∞~üP<£#∞) XHõ âßã¨# ™ê÷~ÚÖ’, J~°c
ÉèÏ+¨Ö’ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. h =^ŒÌ‰õΩ (ã¨`«º) *Ï˝#O =KÕÛã≤# Ñ≤=∞‡@
‰õÄ_® XHõ"Õà◊ h=Ù "åi PHÍOHõ∆Å#∞ J#∞ãïOKå=O>Ë, ^Õ=ÙxH˜ „ÑüQÍ
h‰õΩ `À_»Ê_Õ"å_»∞QÍh, ~°H˜∆OKÕ"å_»∞QÍh Z=_»∂ LO_»_»∞.
38. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ZO`À=∞Ok ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å#∞ ÑÖÑ≤
L<åfl=Ú. "Õ∞=Ú "åiH˜ PÅ∞a_»¤Å#∞ ‰õÄ_® "˘ã¨QÍ=Ú. ^Õ=Ùx P#u
ÖË‰õΩO_® U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞ fã¨∞‰õΩ~å=@=∞<Õk „Ñ¨=HõÎ =Å¡ HÍx Ñ¨x.
„Ñü "åQÍÌ#O edOK«|_ç LOk. 39. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# ^•xx
K≥iÑ≤"Õ™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# ^•xx LO_»x™êÎ_»∞. =∂`«$„QÆO^äŒO PÜ«∞#
=^ŒÌ<Õ L#flk.
40. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕã≤ L#fl ^•xÖ’
H˘O`«ÉèÏQÍxfl "Õ∞=Ú h‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å ÖË^• "Õ∞=Ú h‰õΩ =∞~°}"≥Úãÿ<å,
(ãÖ^Õâßxfl) KÕ~°"ÕÜ«∞@O =~°ˆH h Ñ¨x. ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=@O =∂ Ñ¨x.
41. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú ("åi) ~å[ºÉèÏQÍxfl ^•x Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô
‰õΩkOK«∞‰õΩO@∂ ~å=\Ïxfl "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? ^Õ=Ù_Õ f~°Êi.
PÜ«∞# f~°∞Ê#∞ (P[˝#∞) `˘ÅyOK«@O Z=i `«~O° HÍ^Œ∞. PÜ«∞# j„Ñ¶∞¨ OQÍ
ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 42. "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ "Õâß~°∞.
J~Ú`Õ Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl ^≥·"ånè#"≥∞ÿ L<åfl~Ú. „Ñü XHõ¯_»∂ U"Õ∞q∞
ãÖáêkOK«∞‰õΩO@∞<åfl_À PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù Jã¨Å∞ Z=i
HÀãÖ LO^À ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
43. 'h=Ù ^Õ=Ùx `«~Ñ° Ù¨¶ # ÑÖÑ¨|_ç# "å_»=Ù HÍ=Ù— Jx u~°™ê¯~°∞Å∞
JO@∞<åfl~°∞. "åi`À J#∞ : 'g∞‰õÄ – <å‰õÄ =∞^èŒº ™êH˜∆QÍ ^Õ=Ù_Õ
KåÅ∞. „QÆO^äŒ*Ï˝#O HõÅ"åx ™êHõ∆ ºO ‰õÄ_® ãïáÈ`«∞Ok.
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ 265
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ ~å. Wk XHõ „QÆO^äŒO. nxx "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù

J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú – `«^•fi~å h=Ù [#∞Å#∞ Hõ\ ˜Hõ pHõ@¡ #∞O_ç "≥eH˜
fã≤ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ `≥™êÎ=x! "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù P*Ï˝#∞™ê~°O â◊H˜Î=∂#∞º_»∞,
ã¨Î=hÜ«Ú_»∞ J~Ú# ^≥·==∂~åæxH˜ `≥™êÎ=x!! 2. P ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ!
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞#^Õ. u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ F Hõiî#=∞~Ú#
tHõ∆ Ü≥ÚHõ¯ q<åâ◊O MÏÜ«∞O. 3. "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HõO Hõ<åfl „áêÑÖzHõ rq`«O
ÃÑ·<Õ "≥∂AÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. ^≥·==∂~°æO #∞O_ç ([#∞Å#∞) PÑ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
JO^Œ∞Ö’ =„Hõ`«#∞ "≥uH˜Ñ¨@∞ì‰õΩ<Õ `åÑ¨„`«Ü«∞OÖ’ L<åfl~°∞. "å~°∞ ^•i
`«Ñ≤Ê |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
4. "Õ∞=Ú U „Ñ¨=Hõ#Î ∞ ÑÖÑ≤<å, J`«x *Ïu"å~°∞ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ+¨Ö’<Õ
(ãÖÉèÏ+≤OKÕ"åxQÍ) ÑÖáê=Ú – J`«#∞ q+¨Ü«∂xfl "åiH˜ q_»=∞~°z
K≥áêÊÅx. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ `«Åz# "åix JÑ¨=∂~åæ#
=^ŒeÃÑ_»`å_»∞, `å#∞ `«Åz# "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞#
â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
5. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ WzÛ ÑÖáê=Ú. 'h *Ïu
"åix JO^èŒHÍ~åÅ #∞O_ç "≥eH˜fã≤ "≥Å∞QÆ∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~å. ^Õ=Ùx
(=∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~åÅ) k<åÅ#∞ "åiH˜ *Ï˝Ñ¨HõO K≥~Úº— Jx J`«xx
P^ÕtOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å\˜Ö’ ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÅ‰õΩ, Hõ$`«A˝Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
6. =¸™ê `«# *Ïu"åi`À D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ê\˜ ãÖ^Œ~°ƒùO
‰õÄ_® z~°ã¨‡~°}©Ü«∞"Õ∞. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞ÃÑ·# QÆÅ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨Å#∞
<≥=∞~°∞"Õã∞¨ HÀO_ç. PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ñ¶~≤ “<£ [#∞Å K≥~° #∞O_ç q_çÑO≤ Kå_»∞.
"å~°∞ q∞=∞‡efl f„=OQÍ "ÕkèOKÕ"å~°∞. g∞ H˘_»∞‰õΩÅ#∞ K«O¿Ñã≤, g∞
„ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O „|uH˜ LO_»xKÕÛ"å~°∞. WO^Œ∞Ö’ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
g∞‰õΩ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤ Ñ¨sHõ∆ LO_çOk.— 7. JÑ¨C_»∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù q∞=∞‡efl D
q^èŒOQÍ ™ê=^è•#Ñ¨~°Kå_»∞ : 'g∞~°∞ QÆ#Hõ Hõ$`«A˝Å∞QÍ ~å}˜¿ãÎ <Õ#∞ g∞‰õΩ
=∞iO`« JkèHOõ QÍ J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ#∞. Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«#∞ Hõ#|iKå~À, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
<å tHõ∆ KåÖÏ Hõiî#=∞~Ú#^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç.— 8. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞:
'XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ u~°ã¯¨ iOz<å, Éè∂í =∞O_»ÅOÖ’ L#fl"å~°O`å u~°™ê¯~°∞Å∞QÍ
=∂iáÈ~Ú<å (^≥·"åxH˜ "å\˜ÖË¡ #+¨ìO Ug∞ LO_»^Œ∞), ^Õ=Ù_»∞ x~°¿ÑH∆Í
Ñ¨~°∞_»∞, ã¨Î=hÜ«Ú_»∞.—
9. Uq∞\˜, g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_z» # "åi ã¨=∂Kå~°O g∞‰õΩ KÕ~Ö° ^Ë •?
JO>Ë, #∂ÇπÏ, P^£, ã¨=¸^£ *Ï`«∞Å"åi, "åi `«~°∞"å`« =zÛ# "åi
ã¨=∂Kå~°O? "åà◊§ QÆ∞iOz ^≥·"åxH˜ `«Ñ¨Ê Z=iH© `≥b^Œ∞. "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞
"åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞
KÕ`«∞Å#∞ `«=∞ <Àà◊§ÃÑ· ÃÑ@∞ì‰õΩx WÖÏ J<åfl~°∞ : 'g∞‰õΩ WzÛ ÑÖÑ¨|_ç#
^•xx "Õ∞=Ú XÑ¨CHÀ=Ú. g∞~°∞ ^Õx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À
^•xH˜ ãÖ|OkèOz "Õ∞=Ú f„==∞~Ú# ãÖ^ÕÇ¨xH˜ Ö’#Ü«∂º=Ú.—
10. ã¨=∂^è•#OQÍ "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜,
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ‰õΩ LxH˜x „Ñ¨™êkOz# ^Õ=Ùx QÆ∞iOKÕ g∞‰õΩ ãÖ^ÕÇ¨ÏO
HõeyO^•? g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞Oz, XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ g∞‰õΩ
=º=kèxKÕÛO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# q∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl_»∞.— ^•xH˜ "åiÖÏ
„Ñüã¨ÊOkOKå~°∞ : 'g∞~°∂ =∂ÖÏO\˜ =∂#=ÙÖË. JO`«‰õΩ q∞Oz =∞ˆ~g∞
HÍ^Œ∞. =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ Ñ¨Ólã¨∂Î =zÛ# "å\˜ #∞O_ç g∞~°∞ =∞=∞‡efl
PáêÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? JÖÏÔQ·`Õ U^Œ~Ú<å ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}O
fã¨∞‰õΩ~°O_ç.—
11. "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞ "åiH˜ WÖÏ K≥áêÊ~°∞ : 'J=Ù#∞. "Õ∞=Ú ‰õÄ_®
g∞ÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÅ"Õ∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi#
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ 267
"åix „Ñ¨`ÕºHõOQÍ J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ^≥·"å[˝ HÍ#O`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú g∞

=^Œ‰Ì Ωõ U „Ñ¨=∂}Ïhfl `ÕÖ=Ë Ú. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ Z\˜ì Ñïã≤u÷ Ö’#∂ ^≥"· å<Õfl
#=Ú‡HÀ"åe. 12. =∞#O ^≥·"åxfl ZO^Œ∞‰õΩ #=Ú‡HÀ‰õÄ_»^Œ∞? "åã¨Î"åxH˜
PÜ«∞<Õ =∞#‰õΩ =∞# ^•~°∞Å#∞ K«∂áê_»∞. WHõ g∞~°∞ QÆ#Hõ =∞=∞‡efl
ÉÏkè¿ãÎ, "Õ∞=Ú F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ=Ú. #=Ú‡‰õΩ<Õ"å~°∞ ã¨^• ^≥·"å<Õfl
#=Ú‡HÀ"åe.—
13. u~°ã¨¯iOz#"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨=HõÎÅ`À WÖÏ J<åfl~°∞ : 'g∞~°∞
=∂ r=# „ã¨=OuÖ’H˜ uiy=¿ãÎ ãï. ÖË‰õΩO>Ë "Õ∞=Ú =∂ Éèí∂ÉèÏQÆO
(~å[ºO) #∞O_ç "≥à◊§Q˘_®Î=Ú.— JÑ¨C_»∞ „Ñ¨=HõÎÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiH˜ '=Ç‘Ï—
ÑÖÑ¨Ù`«∂, '"Õ∞=Ú D ^Œ∞~å‡~°∞æefl JO`«"≥ÚOk™êÎ=Ú. 14. "åi
`«^Œ#O`«~°O q∞=∞‡efl D ^èŒi„uÃÑ· =ã≤OÑ¨*Ë™êÎ=Ú. <å Z^Œ∞@ xÅ|_ç
ã¨=∂^è•#O WK«∞ÛHÀ=Åã≤ LO^Œx ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ "åxH˜, <å ÃÇÏK«ÛiHõ‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åxH˜ ÅaèOKÕ |Ç¨ï=∂#q∞k.—
15. "å~°∞ f~°∞Ê#∞ HÀ~å~°∞. JÑ¨C_»∞ „Ñü `«Åa~°∞ã¨∞, Ç¨Ï~î°=Ú
KÕ¿ã"å_»∞ Ñ¨~åÉèí=O áêÅÜ«∂º_»∞. 16. J`«xH˜ =ÚO^Œ∞ #~°HõO LOk.
„`åˆQO^Œ∞‰õΩ J`«xH˜ p=Ú <≥`«∞Î~°∞ =O\˜ áêhÜ«∞O W=fi|_»∞`«∞Ok.
17. ^•xx J`«#∞ Ju Hõ+¨ìg∞‡^Œ XH˘¯Hõ¯ QÆ∞Hõ¯ Q˘O`«∞Ö’ kOÑ¨Ù`å_»∞.
#Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô J`«xÃÑ· =∞$`«∞º=Ù „Hõ=Ú‡‰õΩx LO@∞Ok. HÍx J`«#∞
Kå=_»∞. J`«x =ÚO^Œ∞ =∞iO`« Hõiî# Ü«∂`«# ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok.
18. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°ã¯¨ iOKå~À, "åi Hõ~‡° Å#∞ `«∞á¶ê#∞ =zÛ#
<å_»∞ ÃÑ#∞QÍe ZQÆ∞~°"Õã≤# |∂_ç^Œ`À áÈÅÛ=K«∞Û. "å~°∞ `å=Ú
ãÖáêkOz# ^•xÖ’ #∞O_ç ^Õxh á⁄O^ŒÖËHõáÈÜ«∂~°∞. |Ç¨ï^Œ∂~°Ñ¨Ù
JÑ¨=∂~°æO JO>Ë W^Õ. 19. Uq∞\©, ^Õ=Ù_»∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ZO`À
ã¨„Hõ=∞OQÍ, ã¨*Ï=ÙQÍ ã¨$+≤ìOK«\Ïxfl h=Ù K«∂_»@O ÖË^•? PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl `˘ÅyOz, =∞~À q#∂`«fl ã¨$+≤ìx fã¨∞‰õΩ ~åQÆÅ_»∞.
20. D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞@O ^≥·"åxH˜ U=∂„`«O Hõ+¨ì`«~°O HÍ^Œ∞.
21. JO^Œ~°∂ ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°∞ Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. |ÅÇ‘Ï#∞
Å~Ú#"å~°∞ ÃÑ^ŒÌiHÍxfl Kå@∞‰õΩ<Õ "åi#∞^ÕÌtOz WÖÏ JO\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú
(WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’) g∞ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞QÍ L<åfl=Ú Hõ^•! =∞Ô~·`Õ WÑ¨C_»∞
g∞~°∞ ^≥=· tHõÖ∆ ’ U HÍã¨~Î Ú<å =∂ #∞O_ç `˘ÅyOK«QÅÆ ~å?— ã¨=∂^è•#OQÍ
P |_® ÉÏ|∞Å∞ JO\Ï~°∞ : '^Õ=Ù_»∞ =∂ˆH^Œ<åfl |Ü«∞@Ñ¨_Õ =∂~°æO
K«∂Ñ≤ LO>Ë, "Õ∞=Ú ‰õÄ_® g∞‰õΩ =∂~°æO K«∂¿Ñ"å~°O. WÑ¨C_»∞ =∞#O
PO^Àà◊# K≥Ok<å, FÑ≤Hõ Ñ¨\ ˜ì<å – =∞#‰õΩ XHõ¯>Ë. =∞#‰õΩ WÑ¨C_»∞
q=ÚH˜Î á⁄O^Õ =∂~°æ"Õ∞n ÖË^Œ∞.—
22. =º=Ç¨~°OÃÑ· f~°∞Ê [iy# Ñ≤=∞‡@ Ã+·`å<£ WÖÏ JO\Ï_»∞ :
'^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ#O x[=∞~Ú#k. <Õ#∞ =∂„`«O g∞‰õΩ KÕã≤#
"åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒOú QÍ „Ñ¨=iÎOKå#∞. Jã¨Å∞ <å‰õΩ g∞ÃÑ#· ZÖÏO\˜ J^Œ∞Ñ¨Ù
J[=∂~Ú+‘ ÖË‰õΩO_çOk. HÍHõáÈ`Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WKåÛ#∞. g∞~°∞
<å =∂@Ö’¡ Ñ¨_áç ÈÜ«∂~°∞. HÍ|\˜ì (WÑ¨C_»∞) ##∞fl xOkOK«HOõ _ç. q∞=∞‡efl
g∞ˆ~ xOkOK«∞HÀO_ç. <Õ#∂ g∞‰õΩ ™êÜ«∞O KÕÜ∞« ÖË#∞. g∞~°∂ <å‰õΩ ™êÜ«∞O
KÕÜ«∞ÖË~°∞. g∞~°∞ WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ##∞fl ^≥·=`«fiOÖ’ ÉèÏQÆã¨∞÷xQÍ xÅÉˇ\Ïì
~°#fl q+¨Ü«∞O`À <åÔH\˜ì ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞— – xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
23. qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~}° KÕã#≤ "å~°∞ =∂„`«O, kQÆ∞=# HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*ËÜ«∞|_»`å~°∞. "å\˜Ö’ "å~°∞ `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâß#∞™ê~°O ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
'ã¨ÖÏ"£∞— KÕã¨∞‰õΩO@∂ ã¨=∂"Õâ◊=∞=Ù`«∞O\Ï~°∞.
24. ^Õ=Ù_»∞ 'Hõe=∞Ü≥∞ `«~ÚºÉÏ— (ã¨^ŒfiK«#O)#∞ ^ÕO`À áÈÖÏÛ_À
g∞~°∞ K«∂_»ÖË^•? J^˘Hõ Ñ¨q„`« =$Hõ∆O ("Õ∞Å∞*Ïu =$Hõ∆O) =O\˜k. ^•x
"Õ~°∞ Éèí∂q∞Ö’Ñ¨Å ÉÏQÍ áê^Œ∞‰õΩx LOk. ^•x H˘=∞‡Å∞ JO|~åxfl
K«∞Oaã¨∞Î<åfl~Ú. 25. Jk ZÅ¡"Õà◊ÖÏ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝`À Ñ¶¨ÖÏÅxã¨∞ÎOk.
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ 269
[#∞Å∞ LÑ¨^Õâ◊O „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅO^Œ∞Å‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ D q^èŒOQÍ LÑ¨=∂<åÅ∞

Wã¨∞ÎO\Ï_»∞. 26. Hõe=∞Ü≥∞ Yc™ê (^Œ∞+¨ì =K«#O) LÑ¨=∂#O ^Œ∞+¨ì*Ïu
=$Hõ∆O =O\˜k. Jk Éèí∂q∞ LÑï`«ÅO #∞O_Õ ÃÑiH˜ "≥Ü«∞º|_»∞`«∞Ok.
^•xH˜ ã≤÷~°`«fiO JO@∂ LO_»^Œ∞.
27. ^Õ=Ù_»∞ qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ ã≤~÷ =° ∞~Ú# "å‰õΩ¯ ^•fi~å „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ xÅHõ_»#∞ W™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å#∞
=∂„`«O =∂~°„æ Éè+í µ¨ eì fl KÕ™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ `«Åz# ^•xx KÕã≤ f~°∞`å_»∞.
28. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì# "åix,
`«=∞ *Ïu "åix q<åâ◊Hõ~° ‰õΩÇ¨Ï~°O – #~°HõO – Ö’H˜ <≥\ ˜ì"Õã≤# "åix
h=Ù K«∂_»ÖË^•? 29. "å~°∞ #~°HõOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞. Jk ZO`« ^Œ∞~°ƒù~°
=∞~Ú# x"åã¨ ã¨÷ÅO? 30. "å~°∞ [#∞Å#∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤ÊOKÕ
L^ÕÌâ◊O`À ^≥·"åxH˜ áÈ\©QÍ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ xÅÉˇ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'H˘O`«HÍÅO áê@∞ ÅaÌ á⁄O^ŒO_ç. z=~°‰õΩ g∞ x"åãÖ #~°Hõ"Õ∞.—
31. („Ñ¨=HÍÎ!) „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å∞ [~°QÆx, ¿ãflÇ¨Ï|O^èŒO ã¨~Ú`«O
LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x P k#O ~åHõ=ÚO^Õ #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«=∞x, "Õ∞=Ú
"åiH˜ „Ñ¨™êkOz# r=<ÀáêkèÖ’ #∞O_ç QÀÑ¨ºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂
Y~°∞ÛÃÑ@ì=∞x qâ◊fiã≤Oz# <å ^•ã¨∞Å‰õΩ K≥¿ÑÊÜü∞.
32. JÖÏ¡ÇÏπ – PÜ«∞<Õ PHÍâßÅ#∂ Éè∂í q∞h ã¨$+≤Oì Kå_»∞. PHÍâ◊O
#∞O_ç =~°¬Ñ¨Ù h\˜x ‰õΩiÑ≤Oz, `«^•fi~å g∞ HÀãÖ r=<ÀáêkèQÍ ÑÖ_»∞¡
Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ L`«Ê#flO KÕâß_»∞. <ÒHõ#∞ g∞ xÜ«∞O„`«}Ö’ LOKå_»∞ – PÜ«∞#
P^ÕâO◊ `À Jk ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #_»"åÅx. WOHÍ #n#^•Å#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#
g∞‰õΩ =â◊ÑïKå_»∞. 33. PÜ«∞# ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ g∞ xÜ«∞O„`«}Ö’
LOKå_»∞. Jq x~°O`«~°O – XHõ xÜ«∞=∂#∞™ê~°O – Ñï„Éèíq∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
PÜ«∞<Õ ˆ~~ÚO|=à◊§#∞ ‰õÄ_® g∞ ™êfinè#OÖ’ LOKå_»∞. 34. WOHÍ
g∞~°∞ J_çy# „Ñün PÜ«∞# g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOKå_»∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å#∞ ÖˇH¯˜ OK«QÀi`Õ ÖˇH¯˜ OK«Ö~Ë ∞° . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ =∞Ç¨
J<åºÜ«∞Ñ¨~°∞_»∞, KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ"å_»∞.
35. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ „áêi÷Oz#Ñ¨Ê\˜ P ãÖ^Œ~åƒùxfl ‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO
KÕã¨∞HÀO_ç – '<å „Ñ¨Éèí∂! nxx (=∞HÍ¯#∞) âßOu #QÆ~°OQÍ K≥~Úº.
##∂fl, <å ãÖ`å<åxfl q„QÆÇ¨~å^èŒ# #∞O_ç HÍáê_»∞. 36. <å „Ñ¨Éèí∂! D
q„QÆÇ¨Å∞ ZO^Œi<À JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOKå~Ú. Hõ#∞Hõ ##∞fl J#∞ãïOz#
"å_Õ <å "å_»∞. =∞Ô~=~°~Ú<å <å =∂@ q#HõáÈ`Õ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù
Hõ∆q∞OKÕ"å_»=Ù, HõxHõiOKÕ"å_»=Ù.
37. '=∂ „Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞ <å ãÖ`å<åxfl F |O[~°∞ Ö’Ü«∞Ö’, h
Ñ¨q„`« QÆ$Ç¨ÏO =^ŒÌ =ã≤OÑ¨*Ëâß#∞. F =∂ „Ñ¨Éèí∂! "å~°∞ #=∂*ò#∞
™ê÷Ñ≤OKåÅ<Õ WÖÏ KÕâß#∞. HÍ|\˜ì h=Ù „Ñ¨[Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ "åi "≥·Ñ¨Ù
"≥ÚˆQæÖÏ K≥~Úº. "åiH˜ r=<ÀáêkèQÍ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ „Ñ¨™êkOK«∞ –
`«^•fi~å "å~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ =∞ã¨Å∞HÀ=K«∞Û.
38. '„Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú ^•KÕn, =ºHõÎÑïKÕn – JO`å h‰õΩ Z~°∞ˆH.
Éèí∂q∞Ö’QÍh, PHÍâ◊OÖ’QÍh ^Õ=Ùx #∞O_ç U =ã¨∞Î=Ó ^•yÖË^Œ∞.
39. "å~°÷HõºOÖ’ <å‰õΩ W™ê‡~¸Öò, WãπÇ¨MòÅ#∞ „Ñ¨™êkOz# ^≥·"åxH˜
Hõ$`«[˝`«Å∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥Ú~°#∞ PÅHÕKÕ"å_»∞. 40. F <å
„Ñ¨Éèí∂! ##∞fl #=∂*ò ™ê÷Ñ≤OKÕ"åxQÍ K≥~Úº. <å ãÖ`å<åxH˜ ‰õÄ_®
(D ã¨^Œ∞ƒkúx "˘ã¨QÆ∞). „Ñ¨Éèí∂! <å „áê~°÷##∞ P"≥∂kOK«∞. 41. <å
„Ñ¨Éèí∂! ##∞fl, <å `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, ã¨=∞ã¨Î qâßfiã¨∞Å#∞ [=∂|OnÅ∞
<≥ÅH˘<Õ ~ÀA# Hõ∆q∞OK«∞.—
42. („Ñ¨=HÍÎ!) D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ KÕ+¨ìÅ Ñ¨@¡ ^Õ=Ù_»∞ JÅã¨`åfixH˜
Ö’<≥· L<åfl_»x J#∞HÀ‰õΩ. PÜ«∞# "åiH˜ P ~ÀA =~°‰õΩ =º=kèx
14. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ 271
Wã¨∞Î<åfl_»∞. P<å\˜ Ñïã≤÷u WÖÏ LO@∞Ok : Hõ#∞QÆ∞_»∞¡ `ÕeáÈ`«∞O\Ï~Ú.

43. "å~°∞ `«ÅÅ∞ ÃÑ·ÔHuÎ ÅÔQ`«∞Î`«∂ LO\Ï~°∞. "åi K«∂Ñ¨ÙÅ∞ "åi "≥·Ñ¨Ù
uiy ~å=Ù. "åi QÆ∞O_≥Å∞ JkiÑ¨_»∞`«∞O\Ï~Ú.
44. („Ñ¨=HÍÎ!) tHõ∆ =zÛÑ¨_Õ k#O QÆ∞iOz h=Ù „Ñ¨[Å#∞
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ@∞ì. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞, '„Ñ¨É∂íè ! =∂‰õΩ =∞iHÍãÎ̈ QÆ_∞» =Ù#∞
W¿ãÎ, "Õ∞=Ú h Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ JO^Œ∞‰õΩx, h „Ñ¨=HõÎÅ#∞ J#∞ãï™êÎ=Ú—
J#O\Ï~°∞. Uq∞\˜, WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ X@∞ì"Õã¨∞‰õΩx, =∂‰õΩ Ñ¨`«#=∞<Õ^Õ
ÖË^Œx K≥Ñ≤Ê#k g∞~°∞ HÍ^•? 45. `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl
"åi „Ñ¨^ÕâßÅÖ’<Õ g∞~°∞ x=ã≤Oz L<åfl~°∞. "Õ∞=Ú "åiÑ¨@¡ ZÖÏ
=º=Ç¨ÏiOKå"≥∂ ‰õÄ_® g∞‰õΩ `≥eã≤#^Õ. L^•Ç¨Ï~°}Å`À ã¨Ç¨ g∞‰õΩ
É’^èŒÑ¨~°z L<åfl=Ú.— 46. "å~°∞ `«=∞ ‰õΩ„@Åhfl Ñ¨<åfl~°∞. "åi ‰õΩ„@Åhfl
^Õ=Ùx =ÚO^Œ∞<åfl~Ú. x*ÏxH˜ "åi ‰õΩ„@Å∞ ZO`« ^Œ$_è»"≥∞ÿ#=O>Ë "å\˜
`åH˜_çH˜ H˘O_»Å∞ ã¨~Ú`«O K«eOzáÈQÆÅ=Ù.
47. Hõ#∞Hõ h=Ù, ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åxH˜
q~°∞^ŒúOQÍ KÕ™êÎ_Õ"≥∂##fl J#∞=∂<åxH˜ Ö’#=‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
â◊H˜Î=∂#∞º_»∞, „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞ÛHÀQÆÅ"å_»∞. 48. U ~ÀA# D Éèí∂q∞
=∞~À Éèí∂q∞`À =∂iÛ"ÕÜ«∞|_»∞`«∞O^À, PHÍâ◊O ã¨~Ú`«O =∂iÛ"ÕÜ«∞
|_»∞`«∞O^À, JÑ¨C_»O^Œ~°∂ u~°∞QÆ∞ÖËx UˆHâ◊fi~°∞x =ÚO^Œ∞ Ç¨[~°=Ù`å~°∞.
49. P ~ÀA JÑ¨~å^è∞Œ Å∞ ãÖHÔ à◊§`À |OkèOÑ¨|_ç LO_»@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù.
50. "åi ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ `å~°∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÖˇ· LO\Ï~Ú. "åi =ÚMÏÅÃÑ· Jyfl
JÅ∞=Ú‰õΩx LO@∞Ok. 51. ^Õ=Ù_»∞ „Ñü =ºH˜ÎH©, J`«#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x
„ÑüÑ¶Å¨ O W=fi\ÏxˆH (D =º=ã¨÷ U~°Ê~°K|« _»∞`«∞Ok). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
KåÖÏ j„Ñ¶¨∞OQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 52. Wk „Ñ¨[Å‰õΩ XHõ „Ñ¨Hõ@# –
"åix ™ê=^è•#Ñ¨~°KåÅ#fl^Õ nx „Ñ¨^è•# L^ÕÌâ◊ºO. PÜ«∞# XHõ¯_Õ x[
P~å^èŒº^≥·==∞x "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl^Õ nx ÅHõ∆ ºO. qA˝Öˇ·#"å~°∞
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKåÅ#fl^Õ nx Ñ¨~°=∂~°÷O.
15. JÖò Ç≤Ï„*ò (~åà◊§ ã‘=∞)
1. JeÑ¶π ÖÏ"£∞ ~å. Wk ^≥·= „QÆO^äŒO, ã¨∞É’^èŒHõ=∞~Ú# Y∞~üP<£
ã¨∂‰õΩÎÅ∞. (14) 2. `å=Ú ^≥·=q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«ÖXyæ LO>Ë ÉÏ=ÙO_Õ^Õ!
Jx u~°™ê¯~°∞Å∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O `«Ñ¨ÊHõ =ã¨∞ÎOk. 3. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù
"åà◊§#∞ uO@∂, „`åQÆ∞`«∂, =∞*Ï KÕã¨∂Î LO_ÕÖÏ, |∂@HõÑ¨Ù Pâ◊Å∞
"åix Ñ¨~°^è•º<åxH˜ Ö’#∞KÕ¿ãÖÏ =^ŒeÃÑ@∞ì. P#Hõ "åiˆH `≥eã≤=ã¨∞ÎOk.
4. "Õ∞=Ú U [<å"å™êxfl `«∞^Œ=Ú\˜ìOz<å ^•xHÀãÖ XHõ x~å÷i`«
ã¨=∞Ü«∞O ~åã≤ÃÑ@ì|_ç LO_Õk. 5. U ã¨=Ú^•Ü«∞=∞~Ú<å `«# x~å÷i`«
ã¨=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞QÍh, "≥#H˜¯QÍh <≥@ì|_»^Œ∞.
6. "å~°∞ (Jqâßfiã¨∞Å∞) WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : '*Ï˝Ñ≤Hõ J=`«iOz#
"å_®! x[OQÍ<Õ h=Ù Ñ≤zÛ"å_çq. 7. XHõ"Õà◊ h=Ù K≥|∞`«∞#flk x["Õ∞
J~Ú=ÙO>Ë =∂ =^ŒÌ‰õΩ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å=Ù?—
8. =º=Ç¨~åxfl `ÕÖÛË Ñ¨HO∆õ Ö’<Õ "Õ∞=Ú ^≥=· ^Œ∂`«Å#∞ kOÑ¨Ù`å=Ú. JÑ¨C_»∞
„Ñ¨[Å‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=fi|_»^Œ∞.
9. D *Ï˝Ñ≤Hõ (Y∞~üP<£)#∞ "Õ∞"Õ∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. "Õ∞"Õ∞ ^•x
~°Hõ∆‰õΩÅO.
10. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# =~åæÅÖ’ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞
ÑÖÑ≤ L<åfl=Ú. 11. "åi =^ŒÌ‰õΩ U „Ñ¨=HõÎ =zÛ<å "å~°`«xx ÑïÇ¨Ïã≤OK«
‰õΩO_® =^ŒeÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . 12. W^Õq^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú D (ÑïÇ¨Ïã≤OKÕ ^èÀ~°}x˜ )
JÑ¨~å^è∞Œ Å =∞<ÀˆH„∆ `«OÖ’ *ÁÑ≤ÊOKå=Ú. 13. WHõ "å~°∞ nxx qâ◊fiã≤OK«~∞° .
"åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ #∞O_Õ Wk P#"å~ÚfQÍ =™ÈÎOk. 14. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú
"åi HÀãÖ PHÍâ◊ ^•fi~°"Õ∞^Œ~Ú<å `≥~°z<å, ^•xx "å~°∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz<å
ã¨ˆ~ ("å~°∞ qâ◊fiã≤OK«É’~°∞). 15. '=∂ÃÑ· U^À HõxHõ@∞ì KÕÜ«∞|_çOk.
ÃÑ·QÍ =∂‰õΩ KÕ`«|_ç KÕÜ«∞|_çOk— Jx JO\Ï~°∞.
15. JÖò Ç≤Ï„*ò 273
16. "Õ∞=Ú QÆQÆ# ã‘=∞Ö’ |∞~°∞AÅ∞ xi‡OKå=Ú. gH˜∆OKÕ"åi

H˘~°‰õΩ "å\˜x ÉÏQÍ =Ú™êÎ|∞ KÕâß=Ú. 17. âßÑ¨„QÆã¨∞Î_»~Ú# „Ñü
Ã+·`å#∞ ÉÏi #∞O_ç "å\˜x ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOKå=Ú. 18. XHõ"Õà◊
Kå@∞=∂@∞QÍ U^Œ~Ú<å q#\ÏxH˜ Ü«∞ufl¿ãÎ XHõ *’ºu~°‡Ü«∞=∞~Ú#
*ÏfiÅ "å}˜‚ "≥O\Ï_»∞`«∞Ok.
19. "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x ã¨∞qâßÅOQÍ ÑïKå=Ú. JO^Œ∞Ö’
Ñ¨~°fi`åÅ#∞ „Ñü+≤ªOKå=Ú. WOHÍ JO^Œ∞Ö’ Jxfl ~°HÍÅ =$Hõ∆~åâ◊√efl
ã¨Ô~·# x+¨ÊuÎÖ’ "≥ÚÅÔHuÎOKå=Ú. 20. WOHÍ "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’ g∞ H˘~°‰õΩ
Pi÷Hõ X#~°∞Å#∞ á⁄O^Œ∞ÑïKå=Ú. WOHÍ, g∞~°∞ r=<Àáêkèx ã¨=∞‰õÄ~°Ûx
"å\˜H˜ ‰õÄ_®.
21. ~åâ◊√ÅH˘nÌ Y*Ï<åÅ∞QÍ ÖËx U =ã¨∞Î=Ó =∂ =^ŒÌ ÖË^Œ∞.
"Õ∞=Ú ^•xx XHõ xs‚`« Ñï=∂}OÖ’<Õ kOÑ¨Ù`å=Ú. 22. "Õ∞"Õ∞ QÍÅ∞Å#∞
Ñ¶¨Å=O`«OQÍ KÕã≤ #_çÑ≤™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç =~°¬O
‰õΩiÑ≤™êÎ=Ú. =∞i P h\˜`À q∞=∞‡efl `«_»∞Ñ¨Ù`å=Ú. D [Åxkèx
á⁄O^Œ@O g∞ =Å¡ HÍx Ñ¨x.
23. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ „|uH˜™êÎ=Ú, "Õ∞"Õ∞ =∞~°}q∞™êÎ=Ú. q∞ye
LO_Õk ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞. 24. g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "å~°∂ =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
g∞ `«~°∞"å`« ~åÉ’ÜÕ∞ "å~°∞ ‰õÄ_® =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 25. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞
„Ñ¨É∞íè =Ù "å~°O^Œih ã¨g∞Hõi™êÎ_∞» . PÜ«∞# q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞, *Ï˝#^è#Œ ∞_»∞.
26. "Õ∞=Ú =∞x+≤x <å#Éˇ\ ˜ì# =∞\˜ì Ü≥ÚHõ¯ ZO_ç# QÍ~°`À
ã¨$+≤ìOKå=Ú. 27. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ l#∞flÅ#∞ "Õ∞=Ú Jyfl*ÏfiÅ`À
ã¨$lOKå=Ú.
28. h „Ñ¨É∞íè =Ù `«# ^Œ∂`«Å`À WÖÏ K≥ÑÊ≤ #Ñ¨Ê\˜ q+¨Ü∞« O (*Ï˝ÑH¨ Oõ
KÕã¨∞HÀO_ç) : '<Õ#∞ =∂#=Ù}˜‚ <åxÛ# =∞\˜ìx ZO_»Éˇ\ ˜ì, ^•x QÍ~°`À
ã¨$lOK«É’`«∞<åfl#∞. 29. <Õ#`«xH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚ ã¨fi~°∂Ñ¨q∞zÛ, JO^Œ∞Ö’ <å
P`«‡#∞ Tk#Ñ¨C_»∞, g∞~°O`å J`«x =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆÑ¨_®e.—
30. ^≥·=^Œ∂`«ÅO^Œ~°∂ ™êëêìOQÆÑ¨_®¤~°∞. 31. XHõ¯ Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê! "å_»∞
™êëêìOQÆÑ¨_Õ"åi ã¨~°ã¨# KÕ~°\ÏxH˜ x~åHõiOKå_»∞. 32. 'F Wc¡ãπ!
hˆH=∞~ÚOk? #∞=Ùfi ™êëêìOQÆÑ¨_Õ "åiÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ KÕ~°ÖË^Œ∞?— Jx
^Õ=Ù_»_çy`Õ, 33. Wc¡ã¨∞ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'h=Ù ‰õΩo§# =∞\˜ìx ZO_»Éˇ\ ˜ì
^•x QÍ~°`À KÕã≤# =∞x+≤ =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆÑ¨_»@O <å‰õΩ `«QÆ^Œ∞.—
34. ^Õ=Ù_»<åfl_»∞ : 'JÖÏÔQ·`Õ áÈ WHõ¯}∞‚Oz. ZO^Œ∞HõO>Ë #∞=Ùfi
^èŒ∂`«¯iOK«|_®¤=Ù. 35. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ hÃÑ· f~°∞Êk#O =~°‰õÄ âßÑÖ
LO@∞Ok.— 36. Wc¡ãπ WÖÏ q[˝Ñ≤Î KÕâß_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! JO^Œ~°∂ uiy
ÖËÑ¨|_Õ k#O =~°‰õÄ <å‰õΩ QÆ_»∞=Ù W=Ùfi.— 37. ^Õ=Ù_çÖÏ J<åfl_»∞ : 'h‰õΩ
QÆ_»∞=Ù W=fi|_çOk. 38. P x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞ÜÕ∞º k#O
=~°‰õÄ.—
39. Wc¡ãπ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'h=Ù ##∞fl =∂~°æ„Éèí+ì̈`«‰õΩ Ö’#∞KÕã≤#>Ë¡
<Õ#∞ Éèí∞qÖ’ =∞#∞+¨µÅ H˘~°‰õΩ (J^èŒ~°‡"≥∞ÿ# "å\˜x) JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ
z„fHõiOz ^•i `«Ñ≤Ê™êÎ#∞ – 40. "åiÖ’ h=Ù „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩ#fl h
^•ã¨∞Å#∞ `«Ñ¨Ê!—
41. ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : '<å =~°‰Äõ KÕ~ˆ Û ~°∞A=∂~°Oæ =∂„`«O
W^Õ. 42. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ xHÍ~°û~Ú# <å ^•ã¨∞ÅÃÑ· h ÃÑ`«Î#O #_»=^Œ∞. h
J_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`ÕÎ =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å g∞^Õ h ÃÑ`«Î#O #_»∞ã¨∞ÎOk.
43. g~°O^ŒiH© #~°Hõ "åQÍÌ#O KÕÜ∞« |_»∞`ÀOk. 44. ^•xH˜ U_»∞ ^•fi~åÅ∞
L<åfl~Ú. „Ñü ^•fi~åxH˜ "åiÖ’x "Õˆ~fi~°∞ qÉèÏQÍÅ∞ „Ñ¨`ÕºHÕK«@O
[iyOk.—
45. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ L^•º#=<åÅ, h\˜
K≥Å=∞Å =∞^èŒº# LO\Ï~°∞. 46. 'ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ, x~°ƒùÜ«∞OQÍ g\˜Ö’
„Ñ¨"ÕtOK«O_ç— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok). 47. "åi PO`«~åºÅÖ’ U
HÍã¨Î HõÅ‡+Ö L<åfl "Õ∞=Ú ^•xx `˘Åy™êÎ=Ú. JO^Œ~°∂ J#fl^Œ=Ú‡ÖÏ¡
15. JÖò Ç≤Ï„*ò 275
LO\Ï~°∞ – Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ Ñ‘~îåÅÃÑ· Pã‘ã¨∞Öˇ·! 48. "åiH˜ JHõ¯_» U

ÉÏ^è• LO_»^Œ∞. JHõ¯}∞‚Oz "åix fã≤"≥Ü«∞º@O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞.
49. („Ñ¨=HÍÎ!) <å ^•ã¨∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«∞ : '<Õ#∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»#∞.
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»#∞. 50. <å tHõ∆ ‰õÄ_® =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tˆH∆.—
51. giH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ Ju^äŒ∞Å ãÖQÆu ‰õÄ_® `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«∞.
52. "å~°∞ J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, J`«xH˜ ã¨ÖÏ"£∞ KÕâß~°∞. 'g∞ =Å¡
=∂ÔHO^Œ∞HÀ ÉèíÜ«∞"Õ∞™ÈÎOk— Jx W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ J<åfl_»∞. 53. 'ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ.
"Õ∞=Ú h‰õΩ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»~Ú# XHõ ÉÏÅ∞x â◊√Éèí"å~°Î Wã¨∞Î<åfl=Ú— Jx
"å~°<åfl~°∞. 54. ^•xH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, 'Uq∞\˜, D =Úãë`«#OÖ’ g∞~°∞
<å‰õΩ ãÖ`å#O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl~å? g∞iKÕÛ
â◊√Éèí"å~°Î Z@∞=O\˜^À (PÖ’zOKå~å)?— 55. ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ :
'"Õ∞=Ú h‰õΩ ã¨`«º|^Œú"≥∞ÿ# â◊√Éèí"å~°Î<Õ JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù x~åâ◊
K≥Ok# "åiÖ’ KÕ~°‰õΩ.— 56. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : '`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
HÍ~°∞}ºO Ñ¨@¡ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=~°∂ x~åâ◊ K≥O^Œ~°∞.—
57. '^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ÑÖÑ¨|_ç# ^Œ∂`«ÖÏ~å! WO`«H© g∞~°∞ U Ñ¨x
g∞^Œ =zÛ#@∞ì?— Jx J`«#∞ J_»QÆQÍ, 58. "åiÖÏ q=iOKå~°∞ :
'"Õ∞"≥ÚHõ JÑ¨~å^èŒ [#O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖÑ¨|_®¤=Ú. 59. J~Ú`Õ Å∂`ü
Ñï"å~° ã¨Éèí∞ºÅ#∞ =∂„`«O "Õ∞=Ú HÍáê_»`å=Ú 60 – XHõ¯ J`«x
J~å÷Oyx `«Ñ¨Ê. Pq_» JÑ¨~å^èŒ [#∞Å‰õΩ JO_»QÍ xÅ∞ã¨∞ÎO^Œx "Õ∞=Ú
JOK«<å "Õã¨∞Î<åfl=Ú.
61. `«~°∞"å`« P ^≥·=^Œ∂`«Å∞ Å∂`ü ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ
=zÛ#Ñ¨Ù_»∞, 62 'g∞~°∞ =∂‰õΩ JÑïz`« =º‰õΩÎÖÏ¡ HõxÑ≤ã¨∞Î<åflˆ~— Jx
"å~°∞ ãÖ^ÕÇ¨ÏÑ¨_»QÍ, 63. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'ÖË^Œ∞. g~°∞ ^Õx QÆ∞iOz
J#∞=∂xã¨∞Î<åfl~À ^•x<Õ "Õ∞=Ú g∞ =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú. 64. "Õ∞=Ú
g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO`À<Õ =KåÛ=Ú. "Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk x[O. 65. HÍ|\˜ì HÍã¨Î
~å„u LO_»QÍ<Õ h WO\˜"åi`À ã¨Ç¨ "≥o§áÈ. h=Ù "åi "≥#∞Hõ #_»"åe.
g∞Ö’ Z=fi~°∂ "≥#H˜¯ uiy K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞. q∞=∞‡efl P^ÕtOz# KÀ\˜ˆH
"≥à◊§O_ç. 66. '`≥Å¡"åˆ~ãïHõÖÏ¡ "åà◊§ "Õ~°∞ `≥yáÈ`«∞O^Œ—x "Õ∞=Ú Å∂`ü‰õΩ
ã¨∂zOKå=Ú.
67. JO`«Ö’<Õ P Ñ¨@ì}"åã¨∞Å∞ ãÖ|~°Ñ¨_»∞`«∂ =KåÛ~°∞.
68. 'g~°∞ <å Ju^äŒ∞Å∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ <å Ñ¨~°∞=Ù fÜ«∞HõO_ç.
69. 'g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. ##∞fl J==∂#Ñ¨~°K«HõO_ç— Jx
Å∂`ü „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞. 70. ^•xH˜ "å~°∞, 'Uq∞\˜, Ö’‰õΩÅO^Œi |~°∞=Ù
ÉÏ^èŒº`«efl hg∞^Œ "Õã¨∞HÀ=^ŒÌx "Õ∞=Ú h‰õΩ K≥áêÊ=∂? ÖË^•?— Jx
=∞O^ŒeOKå~°∞. 71. Å∂`ü WÖÏ #K«Û*ˇáêÊ_»∞ : 'g∞ˆ~^Œ<åfl KÕÜ«∞^ŒÅK«∞
‰õΩO>Ë, WkQÀ, <å ‰õÄ`«∞à◊√§ L<åfl~°∞.—
72. („Ñ¨=HÍÎ!) h „áê}O g∞^Œ X@∞ì! P ã¨=∞Ü«∂# "å~°∞ `«=∞
ÔH·Ñ¨ÙÖ’ `ÕeáÈ`«∂ L<åfl~°∞. 73. JO^Œ∞ˆH á⁄^Œ∞Ì á⁄_»=QÍ<Õ "åix XHõ
ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# QÆ~°˚# J=∂O`«O Hõ|oOzOk. 74. JO`Õ. "Õ∞=Ú P
|ã‘Îx `«Å¡„HÕ^Œ∞Å∞ KÕã≤"Õâß=Ú. "åiÃÑ· HõOHõ~°~åà◊§ "å# ‰õΩiÑ≤OKå=Ú.
75. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q+¨Ü«∂xfl ÑïHÕKÕ"åiH˜ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#
Å∞<åfl~Ú. 76. „Ñ¨[Å∞ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKÕ ~°Ç¨Ï^•iÖ’<Õ P Ñ¨@ì}O
LOk. 77. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D =$`åÎO`«OÖ’ qâ◊fiã≤OKÕ"åiH˜ QÆ∞}áê~î°
ã¨∂K«# LOk.
78. 'J~ÚHÍ— "å~°∞ ‰õÄ_® YzÛ`«OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÖË. 79. JO^Œ∞ˆH
"Õ∞=Ú "åiÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. D Ô~O_»∞ |ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® „Ñ¨^è•#
~°Ç¨Ï^•i g∞^Õ L<åfl~Ú. 80. ~åà◊¡ã‘=∞ "å~°∞ (JãπÇ¨|∞Öò Ç≤Ï„*ò) ‰õÄ_®
„Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 81. "Õ∞=Ú "åiH˜ =∂
ã¨∂K«#Å#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å\˜Ñ¨@¡ "å~°∞ q=ÚY`«
15. JÖò Ç≤Ï„*ò 277
„Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. 82. "å~°∞ Ñ¨~°fi`åÅ#∞ `˘Åz, "å\˜Ö’ x"åã¨ QÆ$Ç¨Å#∞

xi‡OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ – ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»=K«Ûx ÉèÏqOz. 83. J~Ú`Õ
"åix „Ñ¨ÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∂# XHõ q™ÈÊù@#O =Ú@ì_çOzOk. 84. JÑ¨C_»∞
"å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz#^Õn "åiH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»ÖË^Œ∞.
85. "Õ∞=Ú Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl "å\˜x
ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ ã¨$+≤ìOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „Ñ¨à◊Ü«∞O ãÖÉèíqOK«#∞#flk.
Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åix L`«Î=∞ suÖ’ =∞xflã¨∂Î LO_»∞.
86. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨~°fiã¨$+≤ìH˜ Hõ~°Î, ã¨~°fi*Ï˝x.
87. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«=∞=Ù`«∂ LO_Õ ã¨ÑÎ¨ ã¨∂‰õΩÅÎ #∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú. WOHÍ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«=∞~Ú# Y∞~üP<£#∞ ‰õÄ_® "˘ã¨QÍ=Ú.
88. giÖ’ qaè#fl [#∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú WzÛ L#fl „áêÑÖzHõ ãÖÑ¨^Œ "≥·Ñ¨Ù
h=Ù Hõ<≥fluÎ ‰õÄ_® K«∂_»‰õΩ. "åi Ñïã≤÷uÃÑ· P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩ. qâ◊fiã≤Oz#
"åi "≥Ñ· Ù¨ h "å`«ûÅº Éèií `«=∞~Ú# ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ =OK«∞. 89. D q^èOŒ QÍ
J#∞ : '<Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ ™ê=^è•#ÑïKÕ"å_»#∞.— 90. qÉèí[#HÍ~°∞ÅÃÑ·
‰õÄ_® "Õ∞=Ú W^Õq^èŒOQÍ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 91. "å~°∞ `«=∞ Y∞~üP<£#∞
=ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕã≤"Õã≤#"å~°∞. 92. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞! "Õ∞=Ú
"å~°O^Œih `«Ñ¨ÊHõ „Ñ¨tfl™êÎ=Ú – 93 – "å~°∞ "≥ÅQÆÉˇ\ ì̃# ^•xx QÆ∞iOz!
94. HÍ|\˜ì h‰õΩ P^ÕtOK«|_ç# ^•xx h=Ù "åiH˜ q_»=∞~°z
K≥Ñ¨C. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ#∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ. 95. h `«~°Ñ¶¨Ù# ÑïÇ¨Ïã≤OKÕ
"åi Ñ¨x Ñ¨@ì_®xH˜ "Õ∞=Ú KåÅ∞. 96. JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ W`«~°∞efl
‰õÄ_® ^≥·"åÅ∞QÍ KÕ~°∞Û‰õΩO@∞#fl"å~°∞ J#u HÍÅOÖ’<Õ (Ü«∞^•~°÷O)
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 97. "å~°∞ K≥¿ÑÊ =∂@Å‰õΩ h =∞#ã¨∞ <˘K«∞Û‰õΩO@∞O^Œ#fl
ãÖQÆu =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 98. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨Éèí∞=Ù ™ÈÎ„`«O`À ã¨Ç¨ PÜ«∞#
Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. „Ñ¨}q∞ÖË¡"åiÖ’ KÕiáÈ. 99. xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k h
=^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ=~°‰õÄ h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ¿ãqã¨∂Î LO_»∞.
16. J<£ #ÇπÏ¡ (`Õ<≥\©QÆ)
1. ^≥=· x~°Ü
‚ ∞« O =KÕÛã≤Ok. HÍ|\˜ì ^•xHÀãÖ PQÆ=∞O KÕÜ∞« HõO_ç.
PÜ«∞# Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ (+≤~ü¯‰õΩ)
Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞. 2. PÜ«∞# `«# ^Œ∂`«Å#∞ `«# P[˝ Ü≥ÚHõ¯ 'P`«‡—`À
áê>Ë, `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åiÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ë™êÎ_»∞ (WÖÏ
ã¨∂z™êÎ_»∞) '<Õ#∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ ^•™êºxH˜ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞
<å‰õΩ =∂„`«"∞Õ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç— Jx [#∞Å#∞ ™ê=^è•#Ñ¨~K° O« _ç.— 3. PÜ«∞#
PHÍâßÅ#∞, Éèí∂q∞x ã¨`«º|^ŒúOQÍ ã¨$+≤ìOKå_»∞. "å~°∞ HõeÊOKÕ +≤~ü¯
(ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ)‰õΩ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞.
4. PÜ«∞# =∞x+≤x XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ (g~°ºÑ¨Ù) aO^Œ∞=Ù`À Ñ¨Ù\ì̃OKå_»∞.
J~Ú`Õ "å_»∞ K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ Ñ¨zÛ `«QÆ=ÙÅ=∂iQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞.
5. PÜ«∞<Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤ìOKå_»∞. "å\˜Ö’ g∞‰õΩ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∂
L<åfl~Ú, PÇ¨~°=¸ LOk, W`«~°„`å „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú.
"å\˜Ö’ H˘xflO\˜x g∞~°∞ uO\Ï~°∞ ‰õÄ_®. 6. ™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∂# g∞~°∞
"å\˜x "Õ∞Ñ¨Ù‰õΩx =ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞#∂, „á⁄^Œ∞Ì<Õfl g∞~°∞ "å\˜x `ÀÅ∞‰õΩ
áÈ`«∞#flÑ¨C_»∞#∂ g∞ H˘~°‰õΩ ™œO^Œ~°ºO (Hõà◊) L\˜ìÑ¨_»∞`«∂ LO@∞Ok.
7. g∞Ô~O`À „Ñ¨Ü∂« ã¨‰Ωõ F~°∞Û‰õΩO>Ë<QÕ Íx KÕ~∞° HÀÖËx ã¨∞^Œ∂~° „áêO`åÅ‰õΩ
Jq g∞ |~°∞=ÙÅ#∞ "≥∂ã¨∞‰õΩxáÈ`«∞O\Ï~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
"å`«ûÅºO HõÅ"å_»∞, Hõ~°∞}Ï™êQÆ~°∞_»∞. 8. PÜ«∞<Õ JâßfiÅ#∞, HõOK«~°
QÍ_ç^ŒÅ#∞, QÍ_ç^ŒÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞ – g∞~°∞ "å\˜ÃÑ· ™êfis KÕ™êÎ~°x. Jq
g∞‰õΩ â’Éèí#∞ ‰õÄ_® W™êÎ~Ú. WOHÍ, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x Z<Àfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
PÜ«∞# ã¨$lã¨∞Î<åfl_»∞.
9. ^Õ=Ùx =~°‰õΩ KÕˆ~^Õ ã¨<å‡~°æO. H˘xfl =∂~åæÅ∞ =OHõ~°\ ÕHõ~°QÍ
16. J<£ #ÇπÏ¡ 279
‰õÄ_® LO\Ï~Ú. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ JO^ŒiH© =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO

=Ç≤ÏOKÕ"å_Õ.
10. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ xOy #∞O_ç h\˜x ‰õΩiÑ≤OKå_»∞ –
^•xx g∞~°∂ „`åQÆ∞`å~°∞. `«^•fi~å "≥ÚÅÔH`ÕÎ Ñ¨zÛHõ#∞ g∞~°∞ g∞ Ñ¨â√◊ =ÙÅ‰õΩ
"Õ∞Ñ¨Ù`å~°∞. 11. ^•O`À<Õ PÜ«∞# g∞ H˘~°‰õΩ ÑÖ@Å#∞ ÑÖ_ç™êÎ_»∞.
Pe"£, Y~°∂˚~°O, „^•Hõ∆, WOHÍ ~°Hõ~°HÍÅ ÑÖ_»¡#∞ ÑÖ_ç™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WO^Œ∞Ö’ Ü≥∂K«# KÕ¿ã [#∞Å‰õΩ ã¨∂K«# LOk.
12. PÜ«∞<Õ ˆ~~ÚO|=à◊§#∂, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ g∞ ¿ã=Ö’
xÜ«ÚHõÎO KÕâß_»∞. #Hõ∆„`åÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# P[˝‰õΩ |^Œú"≥∞ÿ L<åfl~Ú.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q"ÕK«# QÆÅ [#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
13. WOHÍ <ÕÅÖ’ g∞ H˘~°‰õΩ qq^èŒ ~°HÍÅ (~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å) =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
"åºÑ≤OÑ¨*Ëâß_»∞. QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ [#∞Å‰õΩ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk.
14. ã¨=Ú„^•xfl g∞ ¿ã=Ö’ x=∞QÆflO KÕã≤#"å_»∞ PÜ«∞<Õ – g∞~°∞
JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç (fã≤#) `å*Ï =∂OãÖ u#\ÏxH˜! g∞~°∞ `˘_çˆQ
PÉèí~°}ÏÅ#∞ JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç "≥eH˜ fÜ«∞\ÏxH˜!! WOHÍ g∞~°∞ F_»Å#∞
K«∂ã¨∞ÎO\Ï~°∞. Jq ^•xx pÅ∞Û‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ`å~Ú –
g∞~°∞ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤OKåÅx, WOHÍ g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ
=∞ã¨Å∞HÀ"åÅhx.
15. Éèí∂q∞ q∞=∞‡efl fã¨∞‰õΩx J@∂ W@∂ ^˘i¡áÈ‰õΩO_®
LO_ÕO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# JO^Œ∞Ö’ Ñ¨~fi° `åÅ#∞ „Ñü+≤Oª Kå_»∞. g∞~°∞ =∂~°xæ ~ˆ âÌ #◊
á⁄O^Õ xq∞`«ÎO PÜ«∞# Éèí∂q∞Ö’ HÍÅ∞=Å#∞, „`À=Å#∞ U~°ÊiKå_»∞.
16. WOHÍ Z<Àfl W`«~° zÇ¨flÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. #Hõ∆„`åÅ ^•fi~å ‰õÄ_®
„Ñ¨[Å∞ =∂~°æO Hõ#∞Q˘O\Ï~°∞.
17. =∞Ô~·`Õ ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞ Ug∞ ã¨$+≤ìOK«ÖËx"åx`À ã¨=∂#∞_»=Ù
`å_®? Uq∞\˜, g∞~°∞ PÖ’zOK«~å? 18. g∞~°∞ QÆ#Hõ ^Õ=Ùx
=~°„Ñ¨™ê^•Å#∞ ÖˇH˜¯OK«^Œe¿ãÎ, g∞~°∞ ÖˇH˜¯OK«ÖË~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 19. g∞~°∞ QÆ∞@∞ìQÍ
LOKÕg, |Ü«∞@ÃÑ>Ëìg – Jhfl ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
20. x[^≥·"åxfl HÍ^Œx [#∞Å∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õq U =ã¨∞Î=Ù#∂
ã¨$+≤ìOK«ÖË=Ù. Jq ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤ìOK«|_ç#q. 21. Jq xs˚="≥∞ÿ#q.
"å\˜Ö’ „áê}O ÖË^Œ∞. "å\˜x ZÑ¨C_»∞ uiy ÖËÑ¨@O [~°∞QÆ∞`«∞O^À
Y∞^Œ∞ÌQÍ "å\˜ˆH `≥b^Œ∞. 22. g∞ ^Õ=Ù_»∞ XˆH ^Õ=Ù_»∞. HÍx Ñ¨~°Ö’HÍxfl
qâ◊fiã≤OK«x Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ nxx u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~Ú. "å~°∞ QÆ~åfixfl
„Ñ¨^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞. 23. "å~°∞ QÀÑ¨ºOQÍ LOKÕk, "≥Å¡_çOKÕk – xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=ÙxH˜ Z~°∞ˆH. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# QÆifi+¨µìÅ#∞ „¿Ñq∞OK«_»∞.
24. 'g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù J=`«iOÑ¨*Ëã≤#k Uq∞\˜?— Jx "åix
(ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞) J_çy`Õ, 'Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞— Jx "å~°O\Ï~°∞.
25. D q^èOŒ QÍ ÑëH˜ "å~°∞ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å# `«=∞ |~°∞=ÙÅ#∞ "≥∂Ü«∞@O`À
áê@∞, J*Ï˝#O`À `å=Ú =∂~°æqÇ‘Ï#∞efl KÕã≤# "åi |~°∞=ÙÅ#∞ ‰õÄ_®
"≥∂Ü«∞Eã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç! "å~°∞ "≥∂¿ã P |~°∞=Ù KåÖÏ K≥_»¤k.
26. "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "å~°∞ ‰õÄ_® Ñ¨Å∞ ‰õΩ„@Å∞ Ñ¨<åfl~°∞.
J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ "åi ‰õΩ„@Å Hõ@ì_®Å#∞ Ñ¨Ù<å^Œ∞Å`À ã¨Ç¨ ÃÑà◊§yOKå_»∞.
"å\˜ HõÑ¨CÅ∞ ÃÑ· #∞Oz ‰õÄe "åi <≥uÎg∞^Œ<Õ Ñ¨_®¤~Ú. "å~°∞ TÇ≤ÏOK«
â◊HõºO HÍx "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç tHõ∆ "åiÃÑ· =zÛÑ¨_çOk. 27. =∞i „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#
‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞ "åix Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞ KÕ™êÎ_»∞. WÖÏ J_»∞QÆ∞`å_»∞ :
'g∞~°∞ xÅÉˇ@∞ì‰õΩ#fl <å ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ZHõ¯_»∞<åfl~°∞? "åiHÀãÖ g∞~°∞
^≥|ƒÖÏ_Õ"å~°∞ Hõ^•!— JÑ¨C_»∞ *Ï˝#"≥Úã¨QÆ|_ç# "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'D
~ÀA ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ Ñ¨~åÉèí=O, Ü«∂`«# `«Ñ¨Ê^Œ∞.—
28. "å~°∞ (u~°™ê¯~°∞Å∞) `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩx
L#fl ã≤÷uÖ’ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi P`«‡Å#∞ =â◊Ñ¨~°K«∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞, "å~°∞
Ñ¨ÓiÎQÍ P`«‡ ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞‰õΩx, '"Õ∞=Ú U `«Ñ¨ÓÊ KÕÜ«∞ÖË^Œ—x JO\Ï~°∞.
16. J<£ #ÇπÏ¡ 281
'KÕÜ«∞HõáÈ=@"Õ∞q∞\˜? g∞~°∞ KÕã≤#^ŒO`å ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 29. WHõ #~°Hõ

^•fi~åÅÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç. ã¨^• JO^Œ∞Ö’<Õ LO_»O_ç.— QÆifi+¨µÅì ‰õΩ ÅaèOz#
x"åã¨ ™ê÷#O ZO`« K≥_»¤k!
30. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ "åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù UO J=`«iOÑ¨
*Ëâß_»∞?— Jx J_çy#Ñ¨Ù_»∞, '"Õ∞Öˇ·# ^•xx— Jx "å~°<åfl~°∞. Z=~°~Ú`Õ
=∞Oz KÕâß~À "åiH˜ D Ö’HõOÖ’ =∞Oz [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ¨~Ö° ’Hõ xÅÜ«∞O
=∞iO`« „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å‰õΩ ÅaèOKÕ D xÅÜ«∞O ZO`« K«Hõ¯xk!
31. HõÅHÍÅO LO_»\ÏxH˜ "å~°∞ „Ñ¨"ÕtOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. JHõ¯_» "å~°∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ "åiH˜ „áêÑ¨Î=∞=Ù`«∞Ok.
ÉèHí ÑÎ˜ ~¨ ∞° Å‰õΩ ^Õ=Ù_çKÛÕ „ÑüÑ¶Å¨ O WÖÏˆQ LO@∞Ok. 32. "å~°∞ Ñïâ◊√^Œ∞Åú ∞QÍ
L#fl ã≤÷uÖ’ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi P`«‡Å#∞ =â◊Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞
WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ
|^Œ∞Å∞QÍ ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç.—
33. Uq∞\˜, `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ =™êÎ~°<À ÖË^• h „Ñ¨Éèí∞=Ù
L`«Î~°∞fi ~å"åÅ<À "å~°∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å? gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_®
WÖÏˆQ KÕâß~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. "å~°∞ `«=∞‰õΩ
`å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. 34. "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ‰õΩQÍ#∞ "åiH˜
`«y# âßã≤Î [iyOk. "å~°∞ ZQÆ`åo KÕã¨∂Î =zÛ#^Õ "åix Hõ|oOzOk.
35. +≤~°∞¯‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì# "å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : '^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ
HÀ~°∞‰õΩx LO>Ë "Õ∞=ÚQÍh, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞QÍh PÜ«∞xfl `«Ñ¨Ê ^Õxh
Ñ¨ÓlOKÕ"å~°O HÍ=Ú. PÜ«∞# (P[˝)#∞ HÍ^Œx "Õ∞=Ú ^Õxh x+≤^ŒúO
(Ç¨Ï~å"£∞)QÍ ÑïQÆ}ÕKÕ"å~°O HÍ=Ú.— gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ x~åfiHõO ‰õÄ_®
WÖÏˆQ LO_Õk. „Ñ¨=HõÎÅ ÉÏ^èŒº`«ÖÏ¡ q+¨Ü«∂xfl ã¨∞ã¨Ê+¨ìOQÍ KÕ~°"ÕÜ«∞@O
`«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
36. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’#∂ XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞
ÑÖáê=Ú. '^≥·=^•ã¨º"Õ∞ KÕÜ«∞O_ç. `åQÆ∂`ü‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç— (Jx
„Ñ¨=HõÎ ^•fi~å „Ñ¨Hõ@# KÕ~ÚOKå=Ú). `«~°∞"å`« "åiÖ’ H˘O^ŒiH˜ ^Õ=Ù_»∞
ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨QÍ, =∞i H˘O^Œ~°∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìÅx `ÕeOk. Hõ#∞Hõ Éèí∞qÖ’
ãÖK«iOz, ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åi Ñ¨~°º=™ê#O U=∞~ÚO^À
QÆ=∞xOK«O_ç! 37. („Ñ¨=HÍÎ!) XHõ"Õà◊ "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO ÅaèOKåÅx
h=Ù f„=OQÍ HÍOH˜∆Oz<å, ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O `å#∞ JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOz#
"åxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞. "åiH˜ `À_»Ê_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® Z=fi~°∂
LO_»~°∞.
38. g~°∞ ^Õ=Ùx g∞^Œ X>Ëìã≤ K≥|∞`«∞O\Ï~°∞ – KåÖÏ QÆ\ ˜ìQÍ
„Ñ¨=∂}O KÕã≤, 'K«xáÈ~Ú# "åxx ^Õ=Ù_»∞ uiy ÖËÑ¨_»∞— Jx
JO@∞O\Ï~°∞. ZO^Œ∞‰õΩ ÖËÑ¨_»∞? ^Õ=Ù_»∞ D "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°Û@O `«#
H˘~°‰õΩ J=â◊ºO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx KåÖÏ =∞Ok `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
39 – "å~°∞ qÉèË^ŒOÖ’ Ñ¨_ç L#fl q+¨Ü«∂xfl "åi =ÚO^Õ qÑ¨Ê\ÏxH˜,
`å=Ú J|nú‰õΩÅO J#fl ãÖQÆu u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ `≥eã≤~å=\ÏxH˜ (D
Ñ¨Ù#~°∞`å÷#O Jx"å~°ºO). 40. "Õ∞=Ú ^Õx#~Ú<å KÕÜ«∞ ãÖHõeÊOK«∞
‰õΩ#flÑ¨C_»∞, ^•xx 'J~ÚáÈ— J#O\Ï=Ú. Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.
41. Z=~°~Ú`Õ ^Ò~°˚<åºÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOz# `«~°∞"å`« ^≥·==∂~°æOÖ’
`«=∞ ã¨fiã¨÷ÖÏÅ#∞ q_çzáÈÜ«∂~À (Ç≤Ï„[`ü KÕâß~À) "Õ∞=Ú "åiH˜
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’<Õ `«Ñ¨ÊHõ =∞Oz x"åã¨ ã¨÷ÖÏÅ#∞ W™êÎ=Ú. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
"åiH˜ „áêÑ≤ÎOKÕ „ÑüÑ¶¨ÅO =∞iO`« Q˘Ñ¨Êk. D q+¨Ü«∂xfl "å~°∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 42. "å~°∞ (P `åºQÆ^èŒ#∞Å∞) x„QÆÇ¨ÏO
áê\ÕKÕ"å~°∞, JxflO\˜H© `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂¿Ñ"å~°∞.
43. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® =∞#∞+¨µÅ<Õ „Ñ¨=HõÎÅ∞QÍ
KÕã≤ ÑÖáê=Ú. "åi =^ŒÌ‰õΩ "Õ∞=Ú ãÖ^Õâßxfl (=Ç‘Ïx) ÑÖ¿Ñ"å~°=Ú.
XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ `≥bHõáÈ`Õ *Ï˝Ñ≤Hõ („QÆO^äŒO) HõeyL#fl "åix J_çy
`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 44. "Õ∞=Ú "åix (P „Ñ¨=HõÎÅ#∞) ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
x^Œ~°≈<åÅ`À, „QÆO^ä•Å`À ã¨Ç¨ ÑÖáê=Ú. JÖÏˆQ "Õ∞=Ú hÃÑ·# ‰õÄ_®
16. J<£ #ÇπÏ¡ 283
*Ï˝Ñ≤Hõ (Y∞~üP<£)#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú – "Õ∞=Ú =∂#=ÙÅ HÀãÖ ÑÖÑ≤#

^•xx h=Ù "åiH˜ qÑ¨ÙbHõiOK«\ÏxH˜, `«^•fi~å "å~°∞ PÖ’zOK«\ÏxH˜.
45. Uq∞\˜, ‰õΩ`«O„`åÅ∞ Ñ¨<Õfl"å~°∞, ^Õ=Ù_»∞ `«=∞#∞ Éèí∂q∞Ö’
‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜÕ∞ÖÏ KÕ™êÎ_Õ"≥∂#x ÖË^• `å=Ú TÇ≤ÏOK«#~Ú<åÖËx KÀ@∞
#∞O_ç `«=∞ÃÑ· tHõ∆ =zÛÑ¨_»∞`«∞O^Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@O ÖË^•? 46. ÖË^•
`å=Ú u~°∞QÍ_»∞`«∞O_»QÍ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í Ñ¨@∞ì‰Ωõ <åfl, "å~°∞ PÜ«∞xfl q=â◊√}˜‚
KÕÜ«∞ÖË~°∞. 47. ÖË^• "åix ÉèíÜ≥∂`åÊ`åxH˜ Ö’#∞KÕã≤ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl "åˆ~g∞
KÕã¨∞HÀÖË~°∞. J~Ú`Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù "å`«ûÅºO HõÅ"å_»∞, HõxHõ~°O HõÅ"å_»∞.
48. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ U =ã¨∞Î=Ù#∞ ã¨$+≤ìOz<å "å\˜ h_»Å∞ ‰õΩ_ç
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "åÅ\Ïxfl, Jq ^≥·"åxH˜ „Ñ¨}q∞Å¡\Ïxfl "å~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? J=hfl PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’ `«=∞ n<å=ã¨#÷ ∞, J}‰õΩ=#∞
Kå@∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. 49. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ ãÖK«iOKÕ
r=~åâ◊√Åhfl x[^≥·"åxˆH „Ñ¨}q∞Å∞¡`«∞<åfl~Ú. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_®
(™êëêìOQÆÑ_¨ ∞» `«∞<åfl~°∞). "å~°∞ ZO`«=∂„`«O QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨îŒ ≈OK«~∞° .
50. "å~°∞ `«=∞ÃÑ· #∞#fl „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨@¡ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞.
`«=∞‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# ^•x<Õ KÕ™êÎ~°∞.
51. ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'W^Œ~Ì ∞° P~å^èºŒ ^≥"· åÅ#∞ KÕã∞¨ HÀHõO_ç.
P~å^èŒº ^≥·=O XHõ¯_Õ. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <åˆH ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.— 52. Éèí∂=∂ºHÍ
âßÅÖ’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. ã¨~°fi^• PÜ«∞# P*Ï˝áêÅ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
=∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ P x[^≥·"åxfl HÍ^Œx "ÕÔ~=iHÀ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~å?
53. g∞ ^ŒQÆæ~° U J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÆº=Ú<åfl Jk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
ÅaèOz#^Õ. =∞i g∞‰õΩ U Hõ+¨ìO Hõey<å g∞~°∞ PÜ«∞#ˆH q#fláêÅ∞
KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. 54. `«~∞° "å`« PÜ«∞# P Hõëêìxfl g∞ #∞O_ç `˘ÅyOz#Ñ¨Ù_»∞,
g∞Ö’x XHõ =~°æO "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞.
55. P q^èŒOQÍ "å~°∞ "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# =~åÅ Ñ¨@¡ Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ=Ù`å~°∞.
ã¨~ˆ , H˘<åflà◊§áê@∞ =∞*ÏÅ∞ A„~°∞HÀO_ç. Ju`«fi~°Ö’ g∞ˆ~ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
56. WOHÍ, "å~°∞ "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ #∞O_ç XHõ ÉèÏQÍxfl
`«=∞ˆH=∂„`«O `≥eÜ«∞x "åiH˜ (|∂@HõÑ¨Ù ^≥·"åÅ‰õΩ) ˆH\Ï~Úã¨∞Î<åfl~°∞.
^≥·=™êH˜∆! g∞~°∞ HõeÊã¨∞Î#fl Jã¨`«ºOÃÑ· q∞=∞‡efl `«Ñ¨Ê‰õΩO_® „Ñ¨tflOK«@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok.
57. "å~°∞ ^Õ=Ùx H˘~°‰õΩ ‰õÄ`«∞à◊§#∞ Páêkã¨∞Î<åfl~°∞. nx #∞O_ç
PÜ«∞# Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. HÍx "å~°∞ `«=∞ HÀãÖ =∂„`«O `«=∞ =∞#ã¨∞
"≥∞zÛ# ^•xx „ÑüáêkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 58. "åiÖ’ Z=iHõ~Ú<å
P_»Ñ≤Å¡ Ñ¨Ù\˜ìO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤¿ãÎ, J`«x =ÚYO #Å¡QÍ =∂iáÈ
`«∞Ok. ^•xx ri‚OK«∞HÀÖËHõ Ö’Ö’Ñ¨ÖË ‰õΩq∞eáÈ`«∞O\Ï_»∞. 59. `«#‰õΩ
W=fi|_ç# â◊√Éèí"å~°Î#∞ <å"≥∂+‘QÍ ÉèÏqOz, [#∞Å #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ
u~°∞QÆ∞`«∞O\Ï_»∞. D J==∂<åxfl Éèíiã¨∂Î P"≥∞#∞ LO_»x"åfiÖÏ ÖËHõ
=∞\˜ìÖ’ Ñ¨Ó_çÛÃÑ\ÏìÖÏ? Jx ã¨`«=∞`«=∞=Ù`«∞O\Ï_»∞. "å~°∞ ÔQ·H˘O@∞#fl
D x~°‚Ü«∞O ZO`« hK«=∞~Ú#k!? 60. Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡x "åiH˜ Wk
|Ç¨ïK≥_»¤ LÑ¨=∂#O. ^Õ=Ùx H˘~°ÔH·`Õ J`«∞º#fl`«=∞~Ú# LÑ¨=∂<å
Å∞<åfl~Ú. PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
61. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ [#∞Å J`åºKå~°OÃÑ· `«Hõ∆}O xÅnÜ«∞@O
"≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ ^èŒ~°}˜ÃÑ· U „áê}˜h =^ŒÅHõáÈ=K«∞Û. J~Ú`Õ PÜ«∞# XHõ
xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ [#∞Å‰õΩ q_»∞Ñ¨Ù Wã¨∞ÎO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« "åi
xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ XHõ¯ Ñ¶¨∞_çÜ«∞HÍÅO ‰õÄ_®
J@∂ W@∂ HÍÖË~°∞.
62. "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∞O H˘~°‰õΩ W+¨ìÑ¨_»x ^•xx ^Õ=Ùx H˘~°‰õΩ
„Ñüáêk™êÎ~∞° . `«=∞‰õΩ =∞Oz =∂„`«"∞Õ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx "åi <Àà◊√¡ J|^ŒOú
K≥|∞`«∞O\Ï~Ú. "åiH˜ #~°HõO `«^äŒºO J#@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ P™ê¯~°"Õ∞
ÖË^Œ∞. "å~°∞ J=â◊ºOQÍ ^•xH˜ PÇ¨ïu J=Ù`å~°∞.
16. J<£ #ÇπÏ¡ 285
63. ^Õ=Ùx `À_»∞! (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®

J<ÕHõ *Ï`«∞Å "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖÑ≤ L<åfl=Ú. =∞Ô~·`Õ Ã+·`å<£ "åi
KÕ+¨ìÅ#∞ "åiH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ z„fHõiOKå_»∞. JO^Œ∞ˆH "å_Õ <Õ\ ˜H© "åi
ã¨Ç¨Ï"åã≤QÍ L<åfl_»∞. "åiH˜ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ MÏÜ«∞O. 64. "å~°∞
qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂ÅÖ’x "åã¨ÎqHõ`«#∞ h=Ù "åiH˜ qÑ¨ÙbHõiOKåÅx
"Õ∞=Ú D „QÆO^ä•xfl hÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. Jk qâ◊fiã≤OKÕ [#∞Å‰õΩ
=∂~°æ^Œi≈x, HÍ~°∞}º"åÇ≤Ïx.
65. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ PHÍâ◊O #∞O_ç h\˜x ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. `«^•fi~å
Éèí∂q∞x, Jk =∞$u K≥Ok# g∞^Œ@ „|uHÕKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’
q#QÆÅ "åiH˜ ã¨∂K«# LOk.
66. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ H˘~°‰õΩ Ñ¨â◊√=ÙÖ’¡#∂ QÆ∞}áê~î°O LOk.
"Õ∞=Ú "å\˜ Hõ_»∞Ñ¨ÙÅÖ’x ¿Ñ_»‰õΩ – ~°HÍÎxH˜ =∞^èŒº #∞O_ç g∞‰õΩ
ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# áêÅ∞ „`åÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. „`åˆQ"åiH˜ Jk ZO`À Hõ=∞‡xk.
67. Y~°∂˚~åÅ∞, „^•Hõ∆ÑÖ_»¡ ^•fi~å ‰õÄ_®! g∞~°∞ "å\˜ ^•fi~å
=∞`«∞Î áêhÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ™êfik+¨ì=∞~Ú# PÇ¨~°
Ñ¨^•~å÷Å∞ ‰õÄ_®! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qA˝Å~Ú# "åiH˜ ã¨∂K«# LOk.
68. h „Ñ¨É∞íè =Ù `Õ<\≥ Q© ‰Æ Ωõ D q^èOŒ QÍ '=Ç‘Ï— ÑÖáê_»∞ : 'H˘O_»ÅÖ’,
K≥@¡Ö’, `«_çÔHÅ∞ Hõ@ì|_ç L#fl ã¨÷ÖÏÅÖ’ h `«∞>ˇìÅ#∞ xi‡OK«∞HÀ.
69. `«~°∞"å`« Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»¡ ~°™êxfl Ñ‘Å∞Û. h „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∞QÆ=∞O
KÕã≤# =∂~åæÅÖ’ ™êyáÈ.— ^•x Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ #∞O_ç áê#HõO XHõ\ ˜ "≥Å∞=_»∞
`«∞Ok. ^•x ~°OQÆ∞Å∞ ‰õÄ_® qaè#flOQÍ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨[Å
H˘~°‰õΩ "åºkèx"å~°} LOk. zO`«# KÕ¿ã [#∞Å‰õΩ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«#
LOk.
70. ^Õ=Ù_Õ q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ =∞~°}
"≥Úã¨QÆ∞`å_»∞. g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ J`«ºO`« xHõ$+¨ì=∞~Ú# =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ
KÕ~Û° |_»`å~°∞. `≥eã≤ ‰õÄ_® Ug∞ `≥eÜ«∞x "å~°∞QÍ LO\Ï~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞, ã¨~°fiO KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.
71. ^Õ=Ù_»∞ g∞Ö’ H˘O^ŒiH˜ =∞i H˘O^ŒiÃÑ· r=<Àáêkè q+¨Ü∞« OÖ’
PkèHõº`«#∞ WKåÛ_»∞. Z=iHõ~Ú`Õ D PkèHõº`« W=fi|_çO^À, "å~°∞ `«=∞
Láêkèx `«=∞ ™êfinè#OÖ’ L#fl ÉÏxã¨Å‰õΩ, "åà◊√¡ ‰õÄ_® `«=∞`À
ã¨=∂#∞ÅÜÕ∞ºÖÏ ÑÖz W=fi~°∞ Hõ^•! =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ "å~°∞ ^≥·"å#∞
„QÆÇ¨Å#∞ JOwHõiOKÕO^Œ∞ˆH "≥#∞HÍ_»∞`«∞<åfl~å?
72. ^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ ÉèÏ~°ºÅ#∞ KÕâß_»∞.
g∞ ÉèÏ~°ºÅ ^•fi~å g∞‰õΩ H˘_»∞‰õΩÅ#∞, =∞#=à◊§#∞ ã¨$lOKå_»∞. u#\ÏxH˜
g∞‰õΩ Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# PÇ¨~åxfl „Ñ¨™êkOKå_»∞. =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g~°∞
q∞^äŒº<Õ #=Ú‡‰õΩO@∞<åfl~å? ^Õ=Ùx =~°„Ñ¨™ê^•Å<Õ HÍ^ŒO@∞<åfl~å?
73. "å~°∞ x[^≥·"åxfl HÍ^Œx `«=∞‰õΩ PHÍâßÅ #∞O_çQÍh, Éèí∂q∞#∞O_ç
QÍh U q^èŒ=∞~Ú# r=<Àáêkèx ã¨=∞‰õÄ~°ÛÖËx, ZÖÏO\˜ J^Œ∞Ñ¨Ù
J[=∂~Ú+‘ ÖËx "å\˜x Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. 74. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^Õ=Ùx H˘~°‰õΩ
LÑ¨=∂<åÅ#∞ W=fiHõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·"åxH˜ JO`å `≥Å∞ã¨∞. g∞‰õΩ
`≥b^Œ∞.
75. ^Õ=Ù_»∞ W`«~°∞Å Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl XHõ Hõ@∞ìÉÏxã¨
^Œ$ëêìO`«O Wã¨∞Î<åfl_»∞. J`«xH˜ U JkèHÍ~°=¸ ÖË^Œ∞. HÍQÍ† =∞~À =ºH˜ÎH˜
"Õ∞=Ú =∂ =^ŒÌ #∞O_ç =∞Oz r=<Àáêkèx WzÛ L<åfl=Ú. J`«#∞
JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç QÀÑ¨ºOQÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞.
"åi~°∞=Ù~°∂ ã¨=∂#∞ÖË<å? ã¨~°fi™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏˆH â’ÉèÏÜ«∞=∂#O.
J~Ú`Õ "åiÖ’ J`«ºkè‰õΩÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.
76. ^Õ=Ù_»∞ W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ =∞~À LÑ¨=∂#O ‰õÄ_® q=iã¨∞<Î åfl_»∞:
"åi^ŒÌiÖ’ XHõ_»∞ =¸QÆ"å_»∞. ^ÕxH© Ñ¨xH˜~åx"å_»∞. `«# Ü«∞[=∂xH˜
ÉèÏ~°OQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞. Ü«∞[=∂x J`«xx ZHõ¯_çH˜ ÑÖÑ≤Oz<å, U
Ñ¨xh K«Hõ¯Éˇ@∞ì‰õΩx~å_»∞. Ô~O_»= =ºH˜Î <åºÜ«∞O K≥Ü«∞º=∞x P^Õt™êÎ_»∞.
J`«#∞ ~°∞A=∂~åæ# ‰õÄ_® L<åfl_»∞. K≥Ñ¨ÊO_ç! J`«#∞ (=¸QÆ"å_»∞),
W`«x`À ã¨=∂#∞_»=QÆÅ_®?
77. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x ã¨=∞ã¨Î xQÆ∂_è» q+¨Ü«∂Å *Ï˝#O ^≥·"åxˆH
16. J<£ #ÇπÏ¡ 287
„Ñ¨`ÕºHõO. „Ñ¨à◊Ü«∞ =º=Ç¨~°O Hõ#∞Ô~Ñ¨Ê "åeÛ#O`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÖË^•

JO`«H<õ åfl "ÕQOÆ QÍ<Õ ãÖÉèqí OK«=K«∞Û. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ∞« QÆÅ
ã¨=∞~°∞÷_»∞.
78. ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl g∞ =∂`«$QÆ~åƒùÅ #∞O_ç "≥eH˜ fâß_»∞.
g∞ˆHg∞ `≥eÜ«∞x Ñïã≤÷u Jk. PÜ«∞# g∞‰õΩ K≥=ÙÅ∞, Hõà◊√§, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl
WKåÛ_»∞ – g∞~°∞ Hõ$`«[˝`åÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x.
79. Uq∞\˜, QÆQÆ#ã‘=∞Ö’ xÜ«∞O„uOK«|_ç L#fl Ñ¨‰õ∆ΩÅ#∞ "å~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«"Õ∞ "å\˜x P ã≤÷uÖ’ xeÑ≤ LOKå_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤OKÕ [#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 80. ^Õ=Ù_»∞
g∞ H˘~°‰õΩ g∞ x"åã¨ QÆ$Ç¨Å#∞ „Ñ¨âßO`« xÅÜ«∂Å∞QÍ KÕâß_»∞. g∞
HÀãÖ [O`«∞=ÙÅ K«~å‡Å#∞ QÆ∞_®~åÅ∞QÍ KÕâß_»∞. Jq g∞‰õΩ „Ñ¨Ü∂« }"≥∞#ÿ
<å_»∂, |ã¨KÕã≤# <å_»∞ ‰õÄ_® KåÖÏ `ÕeHõ (™œHõ~°ºO)QÍ LO\Ï~Ú.
"å\˜ EÅ∞`À#∂, Lxfl`À#∂, "≥O„@∞HõÅ`À#∂ QÆ$Ç¨Ï =ã¨∞Î=ÙÅ∞,
„Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ H˘O`«HÍÅO áê@∞ Ñ¨xH˜=KÕÛÖÏ KÕâß_»∞.
81. ^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ `å#∞ ã¨$+≤ìOz# =ã¨∞Î=ÙÅ`À h_»#∞
HõeÊOKå_»∞. Ñ¨~°fi`åÅÖ’ g∞~°∞ P„â◊Ü«∞O á⁄O^Õ KÀ@∞ HõeÊOKå_»∞.
q∞=∞‡efl "Õ_ç #∞O_ç HÍáê_Õ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞, áÈ~å@ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q∞=∞‡efl
~°H˜∆OKÕ Hõ=KåÅ#∞ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. D q^èŒOQÍ PÜ«∞# – g∞~°∞ q^èÕÜ«∞`å
Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x – g∞ÃÑ· `«# =~°„Ñ¨™ê^•Å#∞ ÑïÑ¨Ó~°‚O
QÍqã¨∞Î<åfl_»∞.
82. WHõ "å~°∞ QÆ#Hõ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ, h Hõ~°Î=º=∞ÖÏ¡ q+¨Ü«∂xfl
ã¨Ê+Öì QÍ JO^Œ*ÜË ∞« @O =~°Hˆ . 83. "å~°∞ ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ xfl QÆ∞iÎOz# g∞^Œ@
‰õÄ_® ^•xx u~°ã¨¯i™êÎ~°∞. "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ LÑ¨HÍ~åÅ#∞ =∞iKÕ"åˆ~.
84. P ~ÀA# "Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞O #∞O_ç XHõ ™êH˜∆x
ÖËÑ¨Ù`å=Ú. `«~°∞"å`« Jqâßfiã¨∞Å‰õΩ ãÖ*Ï~Ú+‘ WK«∞Û‰õΩ<Õ J#∞=∞uQÍh,
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_Õ J=HÍâ◊O QÍh W=fi|_»^Œ∞. 85. ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞ tHõ∆#∞
K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, P tHõ∆ "åi H˘~°‰õΩ ã¨_»eOK«@OQÍh, "åiH˜ QÆ_»∞=Ù
W=fi@O QÍh [~°QÆ^Œ∞.
86. |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅ∞, `å=Ú xÅÉˇ@∞ì‰õΩ#fl ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞
K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞, '=∞Ç¨„Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú x#∞fl =kÖËã≤ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ gˆ~— J#O\Ï~°∞. JÑ¨C_»∞ P ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ "åi "å^Œ##∞
uÑ≤ÊH˘_»∞`«∂, 'g∞~°∞ K≥¿ÑÊk J|^ŒúO— JO\Ï~°∞. 87. P ~ÀA "å~°∞ ^≥·=
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ÖÁOyáÈ`å~°∞. "åi JÉèí∂`« HõÅÊ#Åhfl "åi #∞O_ç =∞@∞
=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~Ú. 88. Z=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_®¤~À, [#∞Å#∞
^≥·==∂~°æO #∞O_ç J_»∞¤‰õΩ<åfl~À, "å~°∞ ˆ~ÔHuÎOz# HõÖ’¡ÖÏxH˜ âßã≤ÎQÍ
"Õ∞=Ú "åiH˜ Ü«∂`«#ÃÑ· Ü«∂`«##∞ qkè™êÎ=Ú. 89. U ~ÀA# "Õ∞=Ú
„Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’#∂ – ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ #∞O_Õ XHõ ™êH˜∆x
xÅÉˇ_»`å"≥∂, JÑ¨C_»∞ x#∞fl "åiÃÑ· ™êH˜∆QÍ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú
hÃÑ· „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú – „Ñü q+¨Ü«∂hfl ‰õ∆Ω}‚OQÍ qâ◊nHõiO
K«\ÏxH˜. Jk P*Ï˝áêÅ# KÕ¿ã"åiH˜ =∂~°æ^Œi≈x, HÍ~°∞}º „Ñ¨^•~Úx,
â◊√Éèí"å~åÎ"åÇ≤Ïx.
90. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ <åºÜ«∞O K≥Ü«∞º=∞x, "Õ∞Å∞ K≥Ü«∞º=∞x,
|O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ ("åi Ç¨Ï‰õΩ¯#∞) W=fi=∞x P*Ï˝Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞. WOHÍ – ^Õ=Ù_»∞
hu ÉÏÇ¨Ïº`« #∞O_ç, K≥_»∞Å #∞O_ç, ^Ò~°̊#ºO #∞O_ç PÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞
g∞‰õΩ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã¨∞Î<åfl_»∞ – g∞~°∞ LÑ¨^Õâ◊O „QÆÇ≤Ï™êÎ~°x.
91. g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O X_»O|_çHõ KÕã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ ^Õ=Ùx`À KÕã≤#
ÉÏã¨#∞ <≥~°"Õ~°ÛO_ç. „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ ^Œ$_è»Ñ¨~°z# g∞^Œ@ ÉèíOQÆÑ¨~°K«HõO_ç.
g∞~°∞ ^≥·"åxfl g∞ÃÑ· ÉÏ^èŒ∞ºxQÍ (*Ïg∞#∞QÍ) ‰õÄ_® KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕã¨∞Î#fl^ŒO`å ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH. 92. ZO`À „â◊=∞`À
`å#∞ =_çH˜# #∂Å∞#∞ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ „`≥Oz"Õã≤#
„ã‘Î =∂kiQÍ J~ÚáÈHõO_ç. g∞Ö’x XHõ =~°æO "å~°∞ =∞~À=~°æO "åix
16. J<£ #ÇπÏ¡ 289
q∞OzáÈ"åÅx, g∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° HõÅÇ¨Å‰õΩ ™ê^èŒ#OQÍ

KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë nx =¸Å=ÚQÍ ^Õ=Ù_»∞
q∞=∞‡efl Ñ¨sH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# PÜ«∞#, g∞~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl
q+¨Ü«∂Ö’¡x "åã¨ÎqHõ`«#∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕ™êÎ_»∞.
93. ^Õ=Ù_»∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞ JO^Œih XˆH ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ KÕã≤
LO_Õ"å_»∞. HÍx PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix =∂~°æqÇ‘Ï#∞efl KÕ™êÎ_»∞.
`å#∞ HÀi# "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. g∞~°∞ KÕã≤# ^•x QÆ∞iOz
g∞~°∞ `«Ñ¨ÊHõ „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞.
94. g∞~°∞ g∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° "≥∂™êxH˜ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞
HÀHõO_ç. J#º^è• xÅ^˘‰õΩ¯‰õΩ#fl J_»∞QÆ∞Å∞ HÍ™êÎ *ÏiáÈÜÕ∞ „Ñ¨=∂^ŒO
LOk. `«~°∞"å`« g∞~°∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç [#∞Å#∞ PÑ≤#O^Œ∞‰õΩ tHõ∆#∂
K«qK«∂_»=K«∞Û. g∞ áêe@ Wk ÃÑ^ŒÌ tHõ∆ J~Ú LO@∞Ok. 95. ^≥·"åxH˜
KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl H˘kÌáê\˜ =¸ÖÏºxH˜ J=Ú‡HÀHõO_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ, ^Õ=Ùx =^ŒÌ L#fl^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k.
96. g∞ =^ŒÌ L#fl^ŒO`å J~ÚáÈ`«∞Ok. ^Õ=Ùx =^ŒÌ L#fl^Õ q∞ye
LO@∞Ok. Fiq∞QÆÅ "åiH˜ "Õ∞=Ú, "åi ã¨^•K«~°}‰õΩ QÍ#∞ `«Ñ¨ÊHõ
=∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ=Ú. 97. U =ºH˜Î ã¨`å¯~°ºO KÕã≤<å – J`«#∞
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»~Ú<å, „ã‘Î J~Ú<å – J`«#∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz LO>Ë, "Õ∞=∞`«xH˜
r=<åxfl – Ñ¨q„`« r=xx – „Ñ¨™êk™êÎ=Ú. "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ
QÍ#∞ "Õ∞=Ú "åiH˜ J`«∞º`«Î=∞ „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ=Ú.
98. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}ÏxH˜ LÑ¨„Hõq∞Oz#Ñ¨Ù_»∞,
âßÑ¨„QÆã∞¨ _Î ~» Ú# Ã+`· å<£ ÉÏi #∞O_ç ^Õ=Ùx â◊~}
° ∞ "Õ_∞» HÀ. 99. qâ◊fiã≤Oz,
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤# "åiÃÑ· "å_ç *’~°∞ (ÃÑ`«Î#O) ™êQÆ^Œ∞.
100. "å_ç`À ™ê"åãÖ KÕã≤, ^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=Úefl HõeÊOKÕ "åiÃÑ·
=∂„`«"Õ∞ "å_ç *’~°∞ ™êQÆ∞`«∞Ok.
101. "Õ∞=Ú XHõ ã¨∂H˜Î ™ê÷#OÖ’ =∞~À ã¨∂H˜Îx =∂iÛ#Ñ¨Ù_»∞ –
`å#∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤O^Õq∞\’ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 'h=Ù ã¨fiÜ«∞OQÍ
nxx (D Y∞~üP<£#∞) HõeÊOz `≥KåÛ=Ù— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok `≥eÜ«∞x"å~°∞. 102. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'nxx ''Ñïâ◊√^•ú`«‡—— g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`«ºã¨"Õ∞`«OQÍ
J=`«iOÑ¨*ãË O≤ k – `«^•fi~å Jk qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ ã≤~÷ `° åfixfl W=fi\ÏxH˜,
WOHÍ Jk q^èÕÜ«ÚÅ~Ú# "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈HõO, â◊√Éèí"å~°Î HÍQÆÅQÆ\ÏxH˜.—
103. 'XHÍ<˘Hõ =∞x+≤ W`«xH˜ <Õ~°∞Ê`«∞<åfl_»—x "å~°∞ K≥|∞`«∞#fl
ãÖQÆu =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. U =ºH˜xÎ "å~°∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~À J`«#∞ J~°ÉƒË `«~∞° _»∞
(J[g∞), J~°c ÉèÏ+¨ ~åx"å_»∞. HÍQÍ† D Y∞~üP<£ ã¨fiK«Û=ù ∞~Ú# J~°cÖ’
LOk. 104. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ^≥·=ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ qâ◊fiã≤OK«~À, "åiH˜
^Õ=Ù_»∞ Z#fl\˜H© ã¨<å‡~°Oæ K«∂Ñ¨_∞» . "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~=° ∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
105. ^≥·=ã¨∂‰õΩÎÅÃÑ· #=∞‡HõO ÖËx "å~°∞ =∂„`«"Õ∞ J|^•úÅ#∞ HõeÊ™êÎ~°∞.
JÖÏO\˜"åˆ~ Jã¨Å∞ J|^•úÅHÀ~°∞Å∞.
106. qâ◊fiã≤Oz# Ñ≤^ŒÑ¨ ^≥·"åxfl u~°ã¨¯iOz# =ºHÎ̃ – |ÖÏ`å¯~°O
=Å¡ Z=~°~Ú<å Jqâßfiã¨ "å‰õΩ¯ ÑëH˜`Õ, P Hõ∆}OÖ’ J`«x =∞#™êûH˜∆
qâßfiãÖÃÑ· ã≤÷~°OQÍ L#fl@¡~Ú`Õ (J`«#∞ Hõ∆O`«=Ùº_Õ) – HÍx U =ºH˜Î
J~Ú<å =∞#™ê~å u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ_ç`Õ JÖÏO\˜ "åiÃÑ· ^≥·"å„QÆÇ¨ÏO
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_∞» `«∞Ok. "åiH˜ Ñ¶∞¨ ’~° Ü«∂`«# `«ÑÊ¨ ^Œ∞. 107. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ Ñ¨~Ö° ’Hõ rq`«OÃÑ· „áêÑÖzHõ rq`å<Õfl W+¨Ñì _¨ ®¤~∞° . ^Õ=Ù_»∞ u~°™ê¯~°
[#∞Å‰õΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞. 108. "åÔ~ÖÏO\˜"å~°O>Ë, ^Õ=Ù_»∞ "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ·, "åi K≥=ÙÅÃÑ·, "åi Hõà◊§ÃÑ· =Ú„^Œ"Õ¿ãâß_»∞. "å~°∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
Ñ¨~°^è•º<åxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞. 109. YzÛ`«OQÍ "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
#+¨ìáÈ~Ú# "åiÖ’ LO\Ï~°∞.
110. =∞Ô~=~°~Ú`Õ Hõiî# Ñ¨sHõ∆‰õΩ Ö’#~Ú# `«~°∞"å`« =Åã¨
áÈÜ«∂~°∞ (Ç≤Ï„[`ü KÕâß~À), `«~°∞"å`« x~°O`«~° áÈ~å@O ™êyOKå~À,
ã¨ÇÏ¨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ#∞ Hõ#|iKå~À JÖÏO\˜ "åix – D q+¨Ü∂« ÅxflO\˜
16. J<£ #ÇπÏ¡ 291
`«~åfi`« – h „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 111. P ~ÀA „Ñü

=ºH©Î `«# `«~°Ñ¶¨Ù<Õ "åkã¨∂Î =™êÎ_»∞. „Ñü =ºH˜ÎH© J`«#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^•x
„ÑüÑ¶¨ÅO Ñ¨ÓiÎQÍ W=fi|_»∞`«∞Ok. "åiH˜ ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
112. ^Õ=Ù_»∞ XHõ Ñ¨@ì}"åã¨∞Å ^Œ$ëêìO`«O q=iã¨∞Î<åfl_»∞. "å~°∞
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ, xtÛO`«QÍ rq`«O QÆ_ç¿Ñ"å~°∞. "åiH˜ "åi r=<Àáêkè
#Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ ÅaèOKÕk. HÍx P Ñ¨@ì} „Ñ¨[Å∞ ^Õ=Ùx
=~°„Ñ¨™ê^•Å Ñ¨@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`«‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞. JO^Œ∞ˆH ^Õ=Ù_»∞ "åi
ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ "åiH˜ PHõe, ÉèÜ í ∂« O^Àà◊#Å ~°∞z K«∂Ñ≤OKå_»∞.
113. "åi=^ŒÌ‰õΩ XHõ „Ñ¨=HõÎ – Y∞^Œ∞ÌQÍ "åiÖ’ #∞O_Õ – =KåÛ_»∞. HÍx
"å~°`«xfl Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõiOKå~°∞. =∞i "å~°∞ ^Œ∞~å‡~°æOÖ’ K≥Åˆ~y
áÈ`«∞#flÑ¨C_»∞ tHõ∆ "åix JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Hõ|oOzOk.
114. g∞~°∞ x[OQÍ ^≥·"åxfl P~åkèOKÕ"åˆ~ J~Ú`Õ, ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
„Ñ¨™êkOz# ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«=∞~Ú#, Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å#∞
u#O_ç. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨Å Ñ¨@¡ Hõ$`«A˝Öˇ· LO_»O_ç. 115. PÜ«∞# g∞ H˘~°‰õΩ
x¿+kèOz#q U=~Ú<å LO>Ë Jq Wq : =∞$`« [O`«∞=Ù, ~°HõÎO,
ÑÖk=∂OãÖ, ^≥·"Õ`«~° ¿Ñ~°∞ ÑëH˜ HÀÜ«∞|_ç# [O`«∞=Ù. =∞Ô~=~°~Ú<å
QÆ`«ºO`«~°O ÖËx Ñïã≤÷uÖ’ (PHõe ÉÏ^èŒ‰õΩ `åà◊ÖËHõ) – J~Ú+¨ìOQÍ,
Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞~°‰õΩO_® – H˘kÌQÍ uO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
*Ïe K«∂¿Ñ"å_»∞.
116. g∞ <Àà◊√§ HõeÊOz# J|^•úÅ P^è•~°OQÍ, 'W^Õ"∂≥ Ç¨ÏÖÏÖò,
Wk =∂„`«O Ç¨Ï~å"£∞— JO@∂ ^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ PáêkOK«HõO_ç.
^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºÅ#∞ JO@QÆ>Ëì"å~°∞ Hõ$`å~°∞÷Å∞ HÍÖË~°∞. 117. "å~°∞
H˘kÌáê\˜ ÅaÌx á⁄O^Œ=K«∞Û. HÍx "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ `«^äŒºO.
118. Ö’QÆ_» "Õ∞=Ú h‰õΩ `≥eÑ≤ L#fl H˘xfl PÇ¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
Ü«¸^Œ∞Å H˘~°‰Ωõ x¿+kèOKå=Ú. "Õ∞=Ú "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
ÃÑ·QÍ "åˆ~ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
119. =∞Ô~=~°~Ú<å J*Ï˝#O HÍ~°}OQÍ K≥_»∞ KÕã≤, Ñ≤^ŒÑ¨
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, ã‘fiÜ«∞ ãÖã¨¯~°} KÕã¨∞‰õΩO>Ë h „Ñ¨Éèí∞=Ù D Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ
`«~°∞"å`« "åix Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ^ŒÜ«∞K«∂¿Ñ"å_»∞.
120. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ ã¨=Ú^•Ü«∞O =O\˜"å_»∞.
^Õ=Ùx Ü≥∞_»Å q^èÕÜ«∞`« QÆÅ"å_»∞† PÜ«∞#Ü«∞O^Õ =∞#ã¨∞#∞ ÅQÆflO
KÕã≤#"å_»∞. J`«#∞ |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’x "å_»∞ HÍ_»∞.
121. ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ Å‰õΩ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ"å_»∞† ^Õ=Ù_»`x« x „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù J`«xH˜ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞.
122. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ‰õÄ_® "Õ∞=∞`«xH˜ "Õ∞Å∞ KÕâß=Ú. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_®
J`«#∞ ã¨[˚#∞Å ã¨~°ã¨# LO\Ï_»∞. 123. P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú (F
=ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) h =^ŒÌ‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï)x ÑÖÑ¨Ù`«∂, 'UHÍ„QÆz`«∞Î_»~Ú#
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ q^è•<åxfl J#∞ãïOK«∞. J`«#∞ +≤~ü¯ KÕ¿ã "åiÖ’ KÕ~°ÖË^Œ∞—
Jx `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú.
124. â◊x"å~°O q+¨Ü«∞OÖ’ qÉèËkOK«∞‰õΩ#fl "åiÃÑ·<Õ Jk
~°∞^ŒÌ|_çOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù, "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞"≥∞ÿ
"åi =∞^èŒº# f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞.
125. h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ q"ÕHõO`À, K«Hõ¯x LÑ¨^Õâ◊O`À
Ñ≤Å∞=Ù. J`«∞º`«Î=∞ suÖ’ "åi`À "åkOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
`«# =∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤ÊáÈ~Ú#"å_≥=_À `≥Å∞ã¨∞. ã¨<å‡~°æOÃÑ· #_çKÕ
"åÔ~=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
126. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞ÛHÀ^Œe¿ãÎ g∞‰õΩ [iy#
J<åºÜ«∂xH˜ ã¨=∂#OQÍ =∂„`«"Õ∞ f~°∞ÛHÀ"åe. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ F~°∞Ê
=Ç≤Ï¿ãÎ, F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ"åi áêe@ Jk ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. 127. (F
=ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. ^Õ=Ù_çzÛ# ã¨^Œ∞ƒkú =Å¡<Õ h‰õΩ D Fiq∞
JaƒOk ã¨∞=∂! "åi ã≤÷uÃÑ· P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩ. "åi ‰õΩ`«O„`åÅ‰õΩQÍ#∞
=∞#™êÎÑO¨ K≥O^Œ‰Ωõ . 128. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ^≥=· cèuÑ¨~∞° Å‰õΩ, ã¨^fiŒ ~°#Î ∞
Å‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞.
17. JÖò W„™ê 293
17. JÖò W„™ê (~å„u „Ñ¨Ü«∂}O)

(15) 1. XHõ ~å„u ã¨=∞Ü«∂# `«# ^•ã¨∞}˜‚ =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞

(Ñ¨q„`« HÍÉÏ QÆ$Ç¨ÏO) #∞O_ç ^Œ∂~å# L#fl =∞ã≤˚^£ (=∞ã≤˚^≥ JHÍû) =~°‰õΩ
fã¨∞‰õΩ "≥o§#"å_»∞ Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. ^•x Ñïã¨~åÅ#∞ "Õ∞=Ú â◊√Éè=í O`«O
KÕâß=Ú – "Õ∞=∞`«xH˜ =∂ ã¨∂K«#Å∞ H˘xflO\˜x K«∂Ñ¨\ÏxH˜! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# q<Õ"å_»∞, K«∂¿ã"å_»∞.
2. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^ä•xfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. ^•xx W„™ê~¸Öò
ãÖ`«uH˜ =∂~°æ^Œi≈xQÍ KÕâß=Ú. ##∞fl `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih HÍ~°º ™ê^èŒ‰õΩxQÍ
KÕã¨∞HÀ~å^Œx (`åH©^Œ∞ KÕâß=Ú). 3. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ`À áê@∞ F_»Ö’H˜
ZH˜¯Oz# "åi ãÖ`å#"Õ∞ g∞~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #∂ÇπÏ Hõ$`«[`˝ å jÅ∞_»~Ú#
^•ã¨∞_»∞.
4. 'g∞~°∞ (ã≤iÜ«∂) Éè∂í ÉèÏQÆOÖ’ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ q^èfiŒ OãÖ ã¨$+≤™ì êÎ~x° ,
J_»∂¤ PÑ¨Ó ÖË‰õΩO_® K≥Åˆ~yáÈ`å~°—x "Õ∞=Ú =ÚO^Œã¨∞ÎQÍ<Õ W„™ê~¸Öò
ãÖ`«u"åiH˜ „QÆO^äŒOÖ’ ™ê=^è•#Ñ¨~åÛ=Ú. 5. =∞i "å\˜Ö’ `˘e "åQÍÌ#
ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, Ü«Ú^ŒúHÍ=Ú‰õΩÅ~Ú# =∂ ^•ã¨∞Å#∞ g∞ÃÑ·H˜
=kÖÏ=Ú. "å~°∞ g∞ WO_»¡Ö’ *Á~°|_ç (q^èŒfiOã¨HÍO_» ã¨$+≤ìOz)<å~°∞. P
"åQÍÌ#O P q^èŒOQÍ Ñ¨Ó~°Î~ÚOk. 6. P `«~°∞"å`« g∞ =O`«∞#∞ "åiÃÑ·H˜
=∞o§OKå=Ú. ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ`À, ãÖ`å# ÉèÏQÆºO`À g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®¤=Ú.
g∞ ãÖMÏº|ÖÏxfl JkèHõO KÕâß=Ú.
7. XHõ"Õà◊ g∞ˆ~^Œ<åfl =∞Oz KÕã¨∞‰õΩO>Ë Jk g∞ ã¨fiÜ«∂xˆH
=∞Oz^Œ=Ù`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ g∞ˆ~^Œ<åfl K≥_∞» KÕ¿ãÎ Jk ‰õÄ_® g∞ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
`«~°∞"å`« Ô~O_»= "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞, g∞ =ÚMÏÅ#∞
qHõ$`«O KÕÜ«∞\ÏxH˜, "≥Ú^Œ\ ˜™êi =∞ã≤˚^£ (Éˇ·`«∞Öò =∞H˜Ìãπ)Ö’ *Á~°|_ç#>Ë¡
"å~°∞ =∞~À™êi *Á~°|_»\ÏxH˜, `«=∞‰õΩ KÕlH˜¯# „Ñü ^•xh ^èŒfiOãÖ
KÕÜ«∞\ÏxH˜ "Õ∞=Ú =∞iO`«=∞Okx g∞ÃÑ·H˜ xÜ≥∂yOKå=Ú.
8. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© (g∞~°∞ QÆ#Hõ ~°∞A=~°Î#∞Å~Ú#@¡~Ú`Õ) g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
g∞ÃÑ· ‰õ~°∞}ÕK«@O JãÖÉèí=O Ug∞ HÍ^Œ∞. HÍx g∞~°∞ =∞m¡ J^Õ ^èÀ~°}˜x
J=ÅOa¿ãÎ, =∂ K«~°º ‰õÄ_® Ñ¨Ù#~å=$`«O J=Ù`«∞Ok. "Õ∞=Ú #~°HÍxfl
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ |OnMÏ<åQÍ KÕâß=Ú.
9. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D Y∞~üP<£ ã¨=º=∞~Ú# =∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok.
ã¨^•K«~°} KÕ¿ã qâßfiã¨∞Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎO^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞
Wã¨∞ÎOk. 10. =∞Ô~=~°~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡~À "åi HÀãÖ "Õ∞=Ú
ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«##∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ ÃÑ\Ïì=Ú.
11. =∂#=Ù_»∞ "Õ∞Å∞#∞ Ji÷OK«=Åã≤# suÖ’ H©_»∞#∞ Ji÷™êÎ_»∞
(qz„`«O Hõ^Œ∂!). x[OQÍ<Õ =∂#=ÙxH˜ =∞Ç¨ `˘O^Œ~°! 12. "Õ∞=Ú
ˆ~~ÚO|=à◊§#∞ Ô~O_»∞ ã¨∂K«#Å∞QÍ KÕâß=Ú. =∞i "Õ∞=Ú ~å„u ã¨∂K«##∞
=∞@∞=∂Ü«∞O KÕâß=Ú, Ñ¨QÆ\ ˜ ã¨∂K«##∞ ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ KÕâß=Ú –
`«^•fi~å g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤OK«\ÏxH˜! ãÖ=`«û~åÅ#∞
ÖˇH˜¯OK«\ÏxH˜!! HÍÅQÆ}# KÕÜ«∞\ÏxH˜!!! "Õ∞=Ú „Ñü ^•xx ‰õ∆Ω}‚OQÍ
q=iOKå=Ú.
13. "Õ∞=Ú „Ñü =∞x+≤ qkè q^è•<åxfl J`«x "≥∞_»Ö’<Õ „"ÕÖÏ_»
nâß=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å# J`«xH˜ ãÖ|OkèOz# XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl
|Ü«∞\˜H˜ f™êÎ=Ú. ^•xx J`«#∞ `≥~°z# Ñ¨Ùã¨ÎHõOQÍ á⁄O^Œ∞`å_»∞.
14. 'K«^Œ∞=ÙHÀ h Ñ¨Ùã¨ÎHÍxfl. D ~ÀA h ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ #∞"Õfi
ãïáÈ`å=Ù— (Jx J`«x`À J#|_»∞`«∞Ok). 15. ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOKÕ
=ºH˜Î `«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°ˆH J=ÅOa™êÎ_»∞. JÑ¨=∂~åæ# áÈÜÕ∞"å_»∞ `«#
#ëêìxˆH JÑ¨=∂~åæ# áÈ`å_»∞. |~°∞=Ù#∞ "≥∂¿ã"å_≥=_»∂ =∞~˘Hõi
|~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞. "Õ∞=Ú U „Ñ¨=HõÎ#~Ú<å ÑÖÑ¨#O`« =~°‰õÄ (Z=ih)
tH˜∆OK«É’=Ú.
17. JÖò W„™ê 295
16. "Õ∞=Ú U [<å"å™ê#fl~Ú<å ãÖÇ¨ÏiOK«^ÅŒ z#Ñ¨Ù_»∞ JHõ¯_ç

ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ (`˘Å∞`«) P^ÕâßÅ∞ ÑÖÑ¨Ù`å=Ú. "å\˜x "å~°∞ x~°¡Hõ∆ ºO
KÕã≤#Ñ¨Ù_»∞, "åiÃÑ· K«~°º Jx"å~°º=∞x ~°∂_èô J=Ù`«∞Ok. P `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú P [<å"å™êxfl ã¨~°fi<åâ◊#O KÕã≤"Õ™êÎ=Ú. 17. #∂ÇπÏ `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú Z<Àfl `«~åÅ#∞ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. `«# ^•ã¨∞Å áêáêÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜, K«∂ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ h „Ñ¨Éèí∞=Ù (XHõ¯_Õ) KåÅ∞.
18. Z=_»~Ú`Õ `˘O^Œ~Q° Í ÅaèOKÕ ^•xx („Ñ¨ÑO¨ Kåxfl) HÍOH˜™∆ êÎ_À
J`«xH˜ "Õ∞=Ú JO^Œ∞Ö’ #∞O_Õ WKÕÛ™êÎ=Ú – "Õ∞=Ú HÀi# "åiH˜
HÀi#O`«QÍ W™êÎ=Ú. `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú J`«x HÀãÖ #~°HÍxfl x~å÷i™êÎ=Ú.
J`«#∞ Ç‘Ï#∞_≥·, ^Œ∂+≤`«∞_≥· JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨"Õt™êÎ_»∞. 19. =∞Ô~=~°~Ú`Õ
Ñ¨~°Ö’HÍxfl HÀ~°∞‰õΩ<åfl_À, ^•x H˘~°‰õΩ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=Åã≤# q^èŒOQÍ
KÕâß_À, J`«#∞ QÆ#Hõ qâßfiã≤ J~Ú=ÙO>Ë – JÖÏO\˜ "åi ™ê^èŒ#
P"≥∂kOK«|_»∞`«∞Ok.
20. "Õ∞=Ú "åiH©, giH© – „Ñü XHõ¯iH© h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨™êkOz#
^•xÖ’ #∞O_ç Wã¨∞Î<åfl=Ú. h „Ñ¨Éèí∞=Ù =~°„Ñ¨™ê^ŒO U XHõ¯i #∞O_ô
PÑ¨|_»ÖË^Œ∞. 21. K«∂_»O_ç! "Õ∞=Ú "åiÖ’x XHõiH˜ =∞~˘HõiÃÑ· ZÖÏO\˜
PkèHºõ `«#∞ WKåÛ"≥∂! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¨~Ö° ’HõO JO`«ã∞¨ ÅÎ ^Œ$ëêì ºQÍh, PkèHºõ `«
s`åºQÍh WO`«Hõ<åfl Q˘Ñ¨Êk.
22. h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ "Õ~˘Hõix P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞HÀ‰õΩ.
J#º^è• h=Ù ^Œ∂+≤`«∞_»"≥·, Jâ◊‰õΩÎ_»"≥· LO_çáÈ`å=Ù. 23. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
x~°‚Ü«∞O KÕ¿ãâß_»∞ : g∞~°∞ PÜ«∞##∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih P~åkèOK«‰õÄ_»^Œ∞.
`«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å L`«Î=∞ suÖ’ =º=Ç¨ÏiOK«O_ç. XHõ"Õà◊ "åiÖ’ U
XHõ¯~°∞QÍh, W^Œ~Ì ∞° QÍh h =ÚO^Œ~ˆ =$^•úáêºxH˜ KÕ~∞° ‰õΩO>Ë, "åix qã¨∞QÍæ
'pè pè— J#‰õΩ. Hõã¨∞~°∞HÀ‰õΩ. "åix Q“~°"å^Œ~°}Å`À Ñ¨ÅHõiOK«∞.
24. "åi =ÚO^Œ∞ q#„=∞`«`À, =∞$^Œ∞=Ù`À h ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ J}zÃÑ@∞ìHÀ.
D q^èŒOQÍ "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_»∞ : '„Ñ¨Éèí∂! gi~°∞=Ù~°∂ ##∞fl Ñ¨ã≤`«#OÖ’
„¿Ñ=∞`À ™êH˜#@∞¡QÍ<Õ giÃÑ· ^ŒÜ∞« EÑ¨Ù.— 25. g∞ PO`«~åºÅÖ’ U=ÚO^À
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ ã¨^Œfi~°Î#∞Å∞QÍ LO>Ë, PÜ«∞#
Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ K≥O^Õ "åi Ü≥∞_»Å Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞.
26. |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ "åi Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ W=Ùfi. c^Œ"åxH˜, ÉÏ@™êiH˜
‰õÄ_®#∞. ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕÜ∞« ‰õΩ. 27. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞ÉÏ~å Y~°∞Û KÕ¿ã"å~°∞
Ã+·`å<£ ™È^Œ~°∞Å∞. WHõ Ã+·`å<£ q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, "å_»∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù
LÑ¨HÍ~åxfl =∞~°z#"å_»∞. 28. h=Ù Ptã¨∞Î#fl ^≥·=HÍ~°∞}ºO H˘~°‰õΩ h=Ù
QÆ#Hõ xsH˜∆ã¨∂Î L#fl@¡~Ú`Õ, J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ h=Ù "åix (c^Œ™ê^ŒÅ#∞,
J=ã¨~å~°∞÷Å#∞) ^•@"ÕÜ«∞=Åã≤ =¿ãÎ, =∞$^Œ∞=ÙQÍ<Õ áÈ~Ú ~°=∞‡x K≥Ñ¨C.
29. h KÕux "≥∞_»‰õΩ Hõ\ ˜ì LOK«∞HÀ‰õΩ. JÖÏ Jx ^•xx =∞s
qK«ÛÅq_çQÍ ‰õÄ_® =^ŒeÃÑ@ì‰õΩ. (Wq Ô~O_»∂ J"åOKè«hÜ«∞ ^èÀ~°}∞ÖË).
nx=Å¡ h=Ù xO^ŒÅáêÅ=Ù`å=Ù. xã¨ûÇ¨Ü«∞ ã≤÷uH˜ Ö’#=Ù`å=Ù.
30. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `å#∞ HÀi# "åiH˜ W`ÀkèHõOQÍ Láêkèx
W™êÎ_∞» . `å#∞ HÀi# "åiH˜ ‰õΩk™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å#∞
QÆ∞iOz ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞, JO`å QÆ=∞xã¨∞Î#fl"å_»∞.
31. g∞ ãÖ`å<åxfl ^•i„^Œº ÉèíÜ«∞O`À Ç¨Ï`«=∂~°ÛHõO_ç. "Õ∞=Ú
"åiH© Láêkèx Wã¨∞Î<åfl=Ú, g∞‰õÄ#∞. =Ú=∂‡\˜H© "åi Ç¨Ï`«º
=∞Ç¨Ñ¨~å^èŒO. 32. =ºaèKå~°O ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® áÈHõO_ç. J^˘Hõ
ã≤QÆ∞æ=∂e# KÕ+¨ì. |Ç¨ïK≥_»¤ =∂~°æO.
33. ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨q„`«O QÍqOz# (x¿+kèOz#) U „áê}˜h K«OÑ¨HOõ _ç
– ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ `«Ñ¨Ê! Z=~°~Ú<å J<åºÜ«∞OQÍ Ç¨Ï`«º KÕÜ«∞|_ç`Õ, "Õ∞=Ú
J`«x "å~°ã¨∞xH˜ („Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<Õ) JkèHÍ~°O WKåÛ=Ú. J~Ú`Õ
J`«#∞ Ç¨Ï`«º („Ñ¨fHÍ~°O – d™êãπ HÀˆ~) q+¨Ü«∞OÖ’ Ç¨Ï^Œ∞Ì g∞~°‰õÄ_»^Œ∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œ*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
17. JÖò W„™ê 297
34. g∞~°∞ J<å^èŒ ™⁄=Ú‡#∞ ã¨g∞Ñ≤OK«HõO_ç – L`«Î=∞ suÖ’

`«ÑÊ¨ ! "å~°∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩ<Õ =~°‰Ωõ ("åi ™⁄=Ú‡#∞ HÍáê_»O_ç).
"åQÍÌ<åxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åQÍÌ#O q+¨Ü«∞OÖ’
„Ñ¨tflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 35. H˘ez Wã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ Ñ¨ÓiÎQÍ H˘ez
W=fiO_ç. `«∂z Wã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ ã¨~~° Ú# „`åã¨∞`À `«∂Ü«∞O_ç. W^Õ "Õ∞Öˇ#· k.
Ñï}Ï=∞ ã¨fi~°∂ÑÖ ^Œ$ëêì º ‰õÄ_® ZO`À =∞Ozk.
36. h‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O "≥O@Ñ¨_»‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ K≥=ÙÅ∞,
Hõà√◊ §, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O – g@xflO\˜ QÆ∞iOz =∞x+≤x „Ñ¨tflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
37. <ÕÅÃÑ· x‰õΩ¯`«∂ #_»=‰õΩ. h=Ù <ÕÅ#∞ pÅÛ#∂ÖË=Ù, Ñ¨~°fi`åÅ Z`«∞Î‰õΩ
Z^ŒQÆ#∂ ÖË=Ù. 38. D ^Œ∞+¨ìKÕ+¨ìÅhfl h „Ñ¨Éèí∞=Ù ^Œ$+≤ìÖ’ Jã¨Ç¨ÏºHõ~°
=∞~Ú#"Õ.
39. W=hfl q[˝`å q"ÕK«#Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∂Å∞. g\˜x h
„Ñ¨Éèí∞=Ù k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å h‰õΩ `≥eÜ«∞ÑïKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞
=∞~À P~å^èŒº ^≥·"åxfl KÕ~°∞ÛHÀ‰õΩ. JÖÏ KÕâß=O>Ë h=Ù ^Œ∂+≤`«∞_»"≥·,
â◊√ÉèÏÅ‰õΩ ^Œ∂~°"≥∞ÿ #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞|_»`å=Ù.
40. Uq∞\˜, g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ HÀãÖ ‰õΩ=∂~°∞efl ZOÑ≤Hõ KÕã≤, `«#
HÀã¨"Õ∞"≥∂ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ‰õÄ`«∞à◊√§QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_®? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞
ÑëˆH D =∂@ ^•~°∞}"≥∞ÿ#k. 41. "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£Ö’ q+¨Ü«∂xfl
Ñ¨Å∞ q^è•Å∞QÍ qâ◊nHõiOKå=Ú – `«^•fi~å "å~°∞ QÆ∞}áê~îO° „QÆÇÏ≤ ™êÎ~x° .
HÍx "åi Ñ¨ÖÏÜ«∞#"å^ŒO =∞iO`« Z‰õΩ¯"Õ J=Ù`ÀOk. 42. "åi`À
J#∞ : "å~°∞ K≥|∞`«∞#fl@∞¡QÍ ^Õ=Ùx`À =∞Ô~O^Œ~À ^Õ=Ùà◊√¡ ‰õÄ_® LO_ç
LO>Ë, "å~°∞ ã≤OÇ¨ã¨<ånèâ√◊ x =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~ˆ =∂~åæxfl D áê\˜H˜ Hõ#∞Q˘<Õ"åˆ~.
43. "å~°∞ ÑëˆH D =∂@Å #∞O_ç ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞,
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞. 44. ã¨áêÎHÍâßÅ∞, Éèí∂q∞, WOHÍ "å\˜Ö’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO
PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∞<åfl~Ú. ã¨$+≤ì`åÅÖ’ PÜ«∞# ™ÈÎ„`«O`À
áê@∞, PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ âß¡Ñ¶≤∞OK«x =ã¨∞Î=O@∂ Un ÖË^Œ∞. HÍx g∞~°∞
"å\˜ H©~°Î##∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# <≥=∞‡^Œã¨∞Î_»∞,
Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞.
45. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú
h‰õÄ – Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡x "åiH© =∞^èŒº XHõ JQÀK«~° `≥~°#∞ J_»∞¤QÍ
U~°Ê~°∞™êÎ=Ú. 46. "å~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® "Õ∞=Ú "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ·
`≥~° "Õ¿ã™êÎ=Ú. "åi K≥=ÙÅ#∞ "≥Ú^Œ∞ÉÌ Ï~°*™Ë êÎ=Ú. h=Ù Y∞~üP<£Ö’ XHõ¯_≥#·
h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „Ñ¨ã¨∞ÎuOz#Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞ F~°fiÖËx`«#O`À "≥#∞flK«∂Ñ¨Ù`å~°∞.
47. "å~°∞ h "≥·Ñ¨Ù K≥qÜ≥Úyæ qO@∞#flÑ¨C_»∞, ZO^Œ∞‰õΩ qO\Ï~À
=∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O =∞O`«<åÅ∞ ™êyOz#Ñ¨Ù_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ
JÖÏ KÕ™êÎ~À ‰õÄ_® =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°O`å KÕ`«|_çH˜ Ö’<≥·L#fl =∞x+≤x
J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°x D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ K≥|∞`«∞<åfl~°∞. 48. K«∂âß"å! "å~°∞ h
QÆ∞iOz ZÖÏO\˜ ^Œ$ëêìO`åÅ∞ Wã¨∞<Î åfl~À! "å~°ãÅ¨ ∞ =∂~°„æ Éè+í µ¨ Öì á·ˇ ÈÜ«∂~°∞.
WHõ "å~°∞ ^•iH˜ ~å=@=∞<Õk ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞.
49. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú Z=ÚHõÅ∞QÍ, ~ˆ }∞=ÙÅ∞QÍ
=∂iáÈ~Ú# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú =∞m¡ q#∂`«flOQÍ ã¨$+≤ìOK«|_»`å=∂?—
50. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ ~åà◊§~ÚáÈ~Ú<å, W#∞=∞~Ú áÈ~Ú<å
51. ÖË^• g∞ TÇ¨[QÆ`«∞ÎÖ’ L#fl JO`«Hõ<åfl QÆ\ ˜ì =ã¨∞Î=ÙQÍ =∂i<å
(g∞~°∞ uiy ÖËÑ¨|_»@O =∂„`«O `«^äŒºO).— '=∞=∞‡efl uiy „|uHÕKÕ
"å_≥=_»∞?— Jx ‰õÄ_® "å~°_∞» QÆ∞`å~°∞. 'q∞=∞‡efl `˘e™êi ã¨$+≤Oì z#"å_Õ—
Jx "åiH˜ K≥Ñ¨C. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ `«ÅÅ∂Ñ¨Ù`«∂, 'WO`«H© Jk ZÑ¨C_»∞
ãÖÉèíqã¨∞ÎO^À?— JO\Ï~°∞. "åiH˜ ã¨=∂^è•#O W=Ùfi : 'P Ñ¶¨∞_çÜ«∞ Ju
ã¨g∞ÑÖÖ’ L<åfl Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. 52. P ~ÀA ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Ñ≤Å=
QÍ<Õ, g∞~°∞ PÜ«∞# ™ÈÎ„`«O KÕã¨∂Î =™êÎ~°∞. KåÖÏ H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞O =∂„`«"Õ∞
(„Ñ¨ÑÖK«OÖ’) L#fl@∞¡ g∞~°∞ `«ÅáÈ™êÎ~°∞.—
53. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù <å ^•ã¨∞Å`À K≥Ñ¨C† UO K≥Ñ≤Ê<å =∞Oz=∂>Ë
17. JÖò W„™ê 299
K≥áêÊÅx. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+`· å<£ "åi =∞^èºŒ HõÅ`«Å∞ ~ˆ Ñ¨Ù`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

Ã+·`å<£ =∞x+≤H˜ |^Œú q~Àkè.
54. g∞ QÆ∞iOz g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl Hõ~°∞}ÕK«#∂=K«∞Û ÖË^• PÜ«∞# HÀi`Õ q∞=∞‡efl
tH˜∆OK«#∂=K«∞Û. "Õ∞=Ú x#∞fl "åiÃÑ·# HÍ=e"åxQÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞
Hõ^•! 55. h „Ñ¨Éèí∞=Ù Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl "åi QÆ∞iOz ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.
"Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ =∞i H˘O^ŒiÃÑ· PkèHõº`«#∞ WKåÛ=Ú. WOHÍ
"Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ [|∂~°∞ („QÆO^äŒO) "˘ã¨QÍ=Ú.
56. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ P x[^≥·"åxfl HÍ^Œx Z=Ô~=ix P~å^èŒº
^≥·"åÅ∞QÍ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~À "åix Ñ≤ez K«∂_»O_ç! "å~°∞ g∞ #∞O_ç
U^Œ~Ú<å QÆO_®xfl `˘ÅyOK«@O QÍh, ^•xx =∂~°Û@O QÍh KÕÜ«∞ÖË~°∞.
57. g~°∞ Z=ix "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~À, "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
™êg∞áêºxfl J<Õfi+≤ã¨∞Î<åfl~°∞ – "åiÖ’ Z=~°∞ Z‰õΩ¯= („Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ)
ã¨g∞ÑÖÖ’ L<åfl~å! Jx K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}Ïºxfl
Ptã¨∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# tHõ∆‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
tHõ∆ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤#^Õ.
58. „Ñ¨à◊Ü«∞k<åxH˜ =ÚO^Õ "Õ∞=Ú JO`«"≥ÚOkOK«x ÖË^• Hõiî#
tHõ∆‰õΩ QÆ∞iK≥Ü«∞º‰õΩO_® LO_»x [<å"åãÖ Un LO_»^Œ∞. D q+¨Ü«∞O
„QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· LOk.
59. ã¨∂K«#Å∞ ÑÖÑ¨‰õΩO_® q∞=∞‡efl "åiOz# q+¨Ü«∞O XHõ¯>Ë
– J^Õq∞@O>Ë Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ "å\˜x Jã¨`«º=∞x „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. "Õ∞=Ú
ã¨=¸^Œ∞ *Ïu "åiH˜ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#QÍ P_» XO>ˇ#∞ WKåÛ=Ú.
HÍx "å~°∞ ^•xÃÑ· JÑ¶∂¨ ~Ú`åºxH˜ áêÅÊ_®¤~∞° . "Õ∞=Ú ã¨∂K«#Å#∞ ÑÖ¿Ñk
ÃÇÏK«ÛiHõQÍ =∂„`«"Õ∞.
60. '(„Ñ¨=HÍÎ!) h „Ñ¨Éèí∞=Ù [#∞Å#∞ K«∞@∞ì=Ú\˜ì L<åfl_»x "Õ∞=Ú
h`À K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ê\˜ q+¨Ü«∞O (=∞##O KÕã¨∞HÀ), WOHÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ K«∂Ñ≤#
P ^Œ$â◊ºO, ˆH=ÅO „Ñ¨[Å#∞ Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxˆH. Y∞~üP<£Ö’ â◊Ñ≤OK«|_ç# P
=$Hõ∆ =º=Ç¨~°O ‰õÄ_® JO`Õ. "Õ∞=Ú "åix ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î<Õ áÈ`«∞<åfl=Ú.
HÍx ~å#∞ ~å#∞ "åi `«Åa~°∞ã¨∞`«#O =∞iO`« JkèHõ=∞=Ù`ÀOk.
61. 'P^Œ"£∞‰õΩ „Ñ¨}q∞Å¡O_ç— Jx "Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«Å`À J#flÑ¨C_»∞
"å~°O`å „Ñ¨}q∞ÖÏ¡~°∞. HÍx Wc¡ãπ =∂„`«O x~åHõiOKå_»∞. 'h=Ù =∞\˜ì`À
Ñ¨Ù\˜ìOz# "å_çH˜ <Õ#∞ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O KÕÜ«∂ÖÏ?— J<åfl_»∞.
62. "å_çÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'K«∂_»∞! U =ºH˜HÎ ~õ Ú`Õ h=Ù <åÃÑ· Q“~°="≥Úã¨QÍ"À,
J`«x =º=Ç¨~°OÖ’ h=Ù <å‰õΩ „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ QÆ_»∞=Ù W¿ãÎ
H˘kÌ=∞Okx `«Ñ¨Ê W`«x ãÖ`å#=∞O`«\ ˜h <Õ#∞ Hõ|o™êÎ#∞.—
63. ^Õ=Ù_çÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'áÈ. "åiÖ’ Z=~°∞ x#∞fl
J#∞ãïOz<å, #~°HõO g∞ JO^ŒiHÀãÖ ãÖÑ¨Ó~°‚ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ LO@∞Ok.
64. "åiÖ’ Z=Ô~=iÃÑ· h *’~°∞ ™êQÆ∞`«∞O^À, h Ñ≤Å∞Ñ¨Ù`À "åi J_»∞QÆ∞Å∞
`«_»|_ÕÖÏ KÕã¨∞HÀ. h Jâ◊fi^Œà◊O`À, Ñ¨^•u ^Œà◊O`À "åiÃÑ· ^ŒO_»Ü«∂„`«
K≥~Úº. "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅÖ’, "åi ãÖ`å#OÖ’ ÉèÏQÆ™êfiq∞q J=Ùfi.
"åiH˜ "åQÍÌ<åÅ∞ KÕã¨∞HÀ. Ã+·`å<£ "åQÍÌ<åÅ∞ "≥∂ãÖ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù.
65. xHÍ~°û~Ú# <å ^•ã¨∞ÅÃÑ· =∂„`«O h ÃÑ`«Î#O ™êQÆ^Œ∞. HÍ~°ºO
K«Hõ¯Éˇ@ì_®xH˜ h „Ñ¨Éèí∞=Ù XHõ¯_Õ KåÅ∞.—
66. g∞ HÀãÖ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ F_»efl #_ç¿Ñ"å_Õ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù –
g∞~°∞ PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨ xfl J<Õfi+≤OKåÅx. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# g∞ Ü≥∞_»Å
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. 67. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ g∞ÃÑ· U^Œ<åfl qÑ¨`«∞Î
=zÛÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞, ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "å@xflO\˜h g∞~°∞
=∞~°záÈ`å~°∞. =∞i PÜ«∞# q∞=∞‡efl ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ f~åxH˜ KÕ~°ÛQÍ<Õ
g∞~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ¨Ù`å~°∞. ZO`«~Ú<å =∂#=Ù_»∞ =∞Ç¨ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞.
68. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl <ÕÅ"≥·Ñ¨Ù fã¨∞‰õΩ=zÛ# g∞^Œ@
17. JÖò W„™ê 301
Éèí∂q∞Ö’ ‰õÄiÛ"ÕÜ«∞@O QÆ∞iOz, g∞ÃÑ· ~åà◊√¡ ‰õΩiÑ≤OKÕ ÃÑ#∞QÍex

ÑÖÑ¨@O QÆ∞iOz g∞~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ L<åfl~å? JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ U ~°Hõ∆‰õΩ}©‚
á⁄O^ŒÖË~°∞. 69. ÖË^• PÜ«∞# q∞=∞‡efl =∞~À™êi ã¨=Ú„^ŒOÖ’xH˜
fã¨∞‰õΩ"≥o§, g∞ÃÑ· ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# `«∞á¶ê#∞ QÍex ÑÖÑ≤, g∞ u~°™ê¯~°
"≥·Yi =¸ÅOQÍ q∞=∞‡efl =ÚOz "ÕÜ«∞@OÃÑ· g∞~°∞ xtÛO`«QÍ L<åfl~å?
JÑ¨C_»∞ g∞ `«~°Ñ¶¨Ù# =∞=Ú‡ "≥O\Ï_Õ "åÔ~=ih g∞~°∞ Hõ#∞Q˘#ÖË~°∞.
70. "Õ∞=Ú P^ŒO ãÖ`«uH˜ Q“~°=O WKåÛ=Ú. "Õ∞=Ú <ÕÅÃÑ·<å,
h\˜Ö’#∂ Ñ¨Ü«∞xOKÕ "åÇ¨Ï<åÅ#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. WOHÍ "åiH˜
Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ r=<ÀáêkèQÍ ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú
"åiH˜ =∂ ã¨$+≤ì`åÖˇxflO\˜ÃÑ·#<À „áê^è•#º`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú.
71. P ~ÀA "Õ∞=Ú „Ñü =∂#= ã¨=Ú^•Ü«∂xfl, ^•x
<åÜ«∞‰õΩx`À ã¨Ç¨ Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. JÑ¨C_»∞ Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O ‰õΩ_çKÕuH˜
W=fi|_ç#"å~°∞, `«=∞ Hõ~°‡Å Ñ¨„`åxfl K«^Œ∞=Ù‰õΩO\Ï~°∞. "åiÑ¨@¡
ÖËâ◊=∞~Ú<å J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. 72. D Ö’HõOÖ’ QÆ∞_ç¤"åxQÍ
=º=Ç¨ÏiOz#"å_»∞, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® QÆ∞_ç¤"å_»∞QÍ<Õ LO\Ï_»∞. J`«#∞
=∂~åæxH˜ |Ç¨ï ^Œ∂~å# Ñ¨_ç LO\Ï_»∞.
73. („Ñ¨=HÍÎ!) x#∞fl LÑ¨„^Œ"åxH˜ Ö’#∞KÕã≤, "Õ∞=Ú h =^ŒÌ‰õΩ
ÑÖÑ≤# k=º"å}˜ #∞O_ç x#∞fl =∞~°ÅÛ\ÏxH˜, `«^•fi~å h JO`«@ h=Ù
=∂ "≥·Ñ¨Ù =∞ˆ~^Œ~Ú<å `«Ñ¨C_»∞ =∂@#∞ HõeÊOKåÅx "å~°∞ ã¨~°fiq^è•ÖÏ
„Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. h=Ù QÆ#Hõ JÖÏKÕã≤ LO>Ë, "å~°∞ x#∞fl h q∞„`«∞xQÍ
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åˆ~. 74. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ h‰õΩ ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ#∞ „Ñ¨™êkOz
LO_»HõáÈ`Õ, h=Ù "åi "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ZO`À H˘O`« "≥ÚyæáÈÜÕ∞"å_ç"Õ.
75. J^Õ QÆ#Hõ [iy=ÙO>Ë, "Õ∞=Ú h‰õΩ r=#‡~°}ÏÅ Ô~O_çO\˜ (Ô~\˜ìOÑ¨Ù)
tHõ∆#∞ qkèOKÕ"å~°=Ú. P `«~°∞"å`« h=Ù =∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U ã¨Ç¨Ü«∞
‰õΩ_çh á⁄O^ŒQÆeˆQ"å_»=Ù HÍ=Ù.
76. gà◊√¡ D Éèí∂ÉèÏQÆO #∞O_ç x#∞fl "≥à◊§Q˘>Ëì L^ÕÌâ◊O`À x#∞fl
xÅ^˘‰õΩ¯HÀ‰õΩO_® KÕÜ«∞^ŒeKå~°∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’
Hõ$`«Hõ$`«∞ºÖˇ· LO>Ë, h `«~°∞"å`« "å~°∞ ‰õÄ_® |Ç¨ïH˘kÌ HÍÅ"Õ∞ (D
QÆ_»¤ÃÑ·) xÅ∞=QÆeˆQ"åà◊√§. 77. Wn =∂ q^è•#O. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
ÑÖÑ≤# „Ñ¨=HõÎÅO^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ WÖÏˆQ [iyOk. h=Ù =∂ q^è•#OÖ’
ZÖÏO\˜ Ñï=~°Î##∂ HÍ#ÖË=Ù.
78. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞ – á⁄^Œ∞Ì"åe#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç ~å„u pHõ\ ˜
„Hõ=Ú‡‰õΩ<Õ=~°‰Ωõ . =ÚYºOQÍ „áê`«óHÍÅ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
„áê`«óHÍÅ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O ™êHõ∆ ºOQÍ LO@∞Ok.
79. ~å„u"Õà◊ `«Ç¨ÏA˚^£#∞ PK«iOK«∞. Wk h H˘~°‰õΩ J^Œ#O. h
„Ñ¨Éèí∞=Ù x#∞fl J`«∞º#fl`«=∞~Ú# – „Ñ¨â◊O™ê`«‡Hõ – ™ê÷#OÃÑ· xÅÉˇ>Ëì
J=HÍâ◊O ZO`≥·<å LOk.
80. WÖÏ „áêi÷OK«∞ : '„Ñ¨Éèí∂! ##∞fl ZHõ¯_çH˜ KÕiÛ<å ã¨`«ºO`À<Õ
KÕ~°∞Û. ZHõ¯_ç #∞Oz fã≤<å ã¨`«ºO`À<Õ u~Úº. WOHÍ <å‰õΩ h =^ŒÌ
#∞O_ç ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO_Õ â◊H˜Îx „Ñ¨™êkOK«∞. 81. WÖÏ J#∞ : 'ã¨`«ºO
=KÕÛã≤Ok. Jã¨`º« O ã¨=∞ã≤áÈ~ÚOk. Jã¨`º« O ZÖÏQÆ∂ ã¨=∞ã≤áÈ=Åã≤O^Õ.—
82. WOHÍ – "Õ∞=Ú Y∞~üP<£Ö’ #∞O_ç J=`«iOÑ¨*¿Ë ãk qâßfiã¨∞Å
H˘~°‰Ωõ P~ÀQÆº „Ñ¨^•~Úx, HÍ~°∞}º"åÇ≤Ïx. J~Ú`Õ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ nx^•fi~å
#+¨ìO HõÅQÆ@O `«Ñ¨Ê =∞Ô~O^Œ∞Ö’#∂ =$kú [~°QÆ^Œ∞.
83. "Õ∞=Ú =∂#=Ù}˜‚ Hõ\ÏH˜∆Oz#Ñ¨Ù_»∞ J`«#∞ =∂ #∞O_ç =ÚYO
„uÑ¨C‰õΩO\Ï_»∞. "≥#∞uiyáÈ`å_»∞. =∞i `«#ˆH^Œ~Ú<å K≥_»∞ [iy#Ñ¨Ù_»∞
=∂„`«O xã¨Ê $Ç¨Ï‰õΩ Ö’#=Ù`å_»∞. 84. WÖÏ K≥Ñ¨C : '„Ñü XHõ¯_»∂ `«#
Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O PK«iã¨∂Î áÈ`«∞<åfl_»∞. =∞~°~Ú`Õ Z=_»∞ Z‰õΩ¯=QÍ ã¨Ô~·#
ÉÏ@Ö’ L<åfl_»<Õk h „Ñ¨Éèí∞=ÙˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.—
85. "å~°∞ x#∞fl 'P`«‡— QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C :
17. JÖò W„™ê 303
'P`«‡ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝`À<Õ LOk. g∞‰õΩ W=fi|_ç# *Ï˝#O |Ç¨ï ã¨fiÅÊO.—
86. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å
h‰õΩ „Ñ¨™êkOz#^ŒO`å uiy =â◊Ñ~¨ K° ∞« HÀQÆÅO. `«~∞° "å`« h=Ù ^•xHÀãÖ
=∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}©‚ á⁄O^ŒÖË=Ù. 87. J~Ú`Õ W^ŒO`å
ˆH=ÅO h „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ$Ñ¨=Å¡<Õ ÅaèOzOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ hÃÑ·# QÆÅ PÜ«∞#
J#∞„QÆÇ¨ÏO KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. 88. WÖÏ K≥Ñ¨C : '=∂#=ÙÅ∞, l#∞flÅ∞
UHõ"∞≥ ÿ W@∞=O\˜ Y∞~üP<£#∞ fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOz<å, W@∞=O\˜
^•xx `ÕÖË~°∞. "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞‰õΩ<åfl Wk "åi =Å¡ HÍ^Œ∞.—
89. "Õ∞=Ú „Ñ¨[Å H˘~°‰Ωõ D Y∞~üP#∞Ö’ Jxfl ~°HÍÅ q+¨Ü∂« Å#∞
Ñ¨Å∞ q^è•Å∞QÍ q=iOKå=Ú. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© KåÖÏ=∞Ok u~°™ê¯~°
"≥·YiÃÑ·<Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞. 90. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'h=Ù <ÕÅ #∞O_ç =∂
H˘~°‰õΩ XHõ K≥Å=∞#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«∞#O`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú x#∞fl
#=∞‡É’=Ú. 91. áÈh, h ^ŒQÆæ~° Y~°∂˚~°O, „^•Hõ∆`À@ J~Ú<å LO_®e.
=∞i h=Ù P `À@ =∞^èŒºÖ’ J<ÕHõ Ñ≤Å¡HÍÅ∞=Å#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«∂e.
92. ÖË^• h=Ù K≥|∞`«∂ =ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ, PHÍâßxfl `«∞Oz =∂g∞^Œ =ÚHõ¯Å∞
Ñ¨_»"≥~Úº. ÖË^• ^Õ=Ù}˜‚, ^≥·=^Œ∂`«efl kOz =∂ Z^Œ∞@ xÅÉˇ@∞ì.
93. ÖË^• h =^ŒÌ U^Œ~Ú<å ã¨fi~°‚QÆ$Ç¨ÏO LO_®e ÖË^• h=Ù PHÍâßxH˜
ZH˜¯áÈ"åe. J~Ú<åã¨ˆ~ JHõ¯_ç #∞O_ç "Õ∞=Ú K«^Œ=QÆeˆQ XHõ „QÆO^äŒ
~å*Ïxfl h=Ù kOK«#O`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú h P~ÀÇ¨Ï}#∞ JOwHõiOK«=Ú.—
(„Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : '<å „Ñ¨É∞íè =Ù Ñïâ◊√^Œ∞_ú ∞» . <Õ#∞ XHõ =∂#==∂„`«∞}˜,‚
„Ñ¨=HõÎ#∞ =∂„`«"Õ∞.—
94. [#∞Å =^ŒÌ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, ^•xx
qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_® "åiH˜ J=~À^èŒOQÍ xez# q+¨Ü«∞O XHõ¯>Ë –
J^Õq∞@O>Ë, 'Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ XHõ =∂#==∂„`«∞}˜‚ „Ñ¨=HõÎQÍ „Ñ¨ÉèíqOÑ¨
*Ëâß_®?— Jx "å~°∞ J#@"Õ∞. 95. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'XHõ"Õà◊ ^≥·=^Œ∂`«Å∞
Éèí∂g∞‡^Œ Ç¨~ÚQÍ ãÖK«iã¨∂Î LO_»QÆeˆQ@@¡~Ú`Õ, "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç
^≥·=^Œ∂`«Å<Õ „Ñ¨=HõÎÅ∞QÍ kO¿Ñ"å~°=Ú.— 96. WÖÏ J#∞ : 'g∞‰õÄ –
<å‰õÄ =∞^èŒº ™êHõ∆ ºOQÍ ^Õ=Ù_Õ KåÅ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å
ã≤÷ux ÉÏQÍ Ziy#"å_»∞, JO`å QÆ=∞xã¨∂Î L#fl"å_»∞.
97. ^Õ=Ù_»∞ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOz#"å_Õ ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^Œ∞`å_»∞.
PÜ«∞# Z=ix JÑ¨=∂~åæ# =^ŒeÃÑ_»`å_À, h=Ù "åi H˘~°‰õΩ ^Õ=Ù_»∞
`«ÑÊ¨ =∞~À ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_çx á⁄O^ŒÖ=Ë Ù. "Õ∞=Ú JÖÏO\˜ "åix „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å#
É’~å¡Ñ¨_»"Õã≤ QÆ∞_ç¤"å~°∞QÍ, =¸QÆ"å~°∞QÍ, K≥q\˜"å~°∞QÍ ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú.
"åi x"åãÖ #~°HõO J=Ù`«∞Ok. ^•x =∞O@ `«yæ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ "Õ∞=Ú ^•xx
=∞iO`« L^èŒ$`«O KÕ™êÎ=Ú. 98. Wn "åi „ÑüÑ¶¨ÅO. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞
=∂ ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. '"Õ∞=Ú Z=ÚHõÅ∞QÍ, =∞\˜ìQÍ
J~ÚáÈ~Ú# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú ãïH˘`«Î ã¨$+≤ìQÍ ÖËÑ¨|_»`å=∂?— Jx
J<Õ"å~°∞.
99. Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# ^Õ=Ù_»∞ `«=∞ÖÏO\˜
"åix ‰õÄ_® Ñ¨Ù\˜ìOKÕ ^ŒHõ∆`« `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Hõey LO\Ï_»#fl q+¨Ü«∞O
"åiH˜ `«@ìÖË^•? PÜ«∞# "åi H˘~°‰õΩ XHõ ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOz ÃÑ\Ïì_»∞.
JO^Œ∞Ö’ ZO`«=∂„`«O ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ nxx ã¨~Ú`«O ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞
u~°ã¨¯iOK«‰õΩO_® LO_»ÖË^Œ∞.
100. "åiH˜ K≥ÑC¨ : XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù HÍ~°∞}º Y*Ï<åÅ‰õΩ
JkèÑ¨`«∞Öˇ· LO>Ë, Jq Y~°Û~ÚáÈ`åÜÕ∞"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O`À `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
g∞ KÕux PÑ≤ LOKÕ"å~°∞. x[OQÍ<Õ =∂#=Ù_»∞ =∞Ç¨ ãÖ‰õΩz`« ã¨fiÉèÏq.
101. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# `˘q∞‡k ã¨∂K«#Å∞ WKåÛ=Ú.
^•x QÆ∞iOz #∞"Õfi |h W„™ê~¸Öòx J_»∞QÆ∞. J`«#∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ
=zÛ#Ñ¨C_»∞ Ñ¶≤~“<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : '=¸™ê! x<≥fl=~À KÕ`«|_ç KÕã≤
LO\Ï~°x <å J#∞=∂#O.— 102. =¸™ê ã¨=∂^è•#O WKåÛ_»∞ : 'D
ã¨∂K«#Å#∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂„`«"Õ∞ kOáê_»#fl q+¨Ü«∞O h‰õΩ
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞ – Hõà◊√¡ `≥iÑ≤OK«\ÏxH˜! WHõ h q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ F Ñ¶≤~“<£!
h‰õΩ q<åâ◊O `«Ñ¨Ê^Œx <å J#∞=∂#O.— 103. `«~°∞"å`« Ñ¶≤~“<£ "åix
17. JÖò W„™ê 305
P Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’<Õ xÅ∞= h_» ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∂Åx J#∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú

"å_çh, "å_ç "≥O@ L#fl "å~°O^Œih =ÚOz"Õâß=Ú. 104. =∞i "Õ∞=Ú
W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ`À WÖÏ J<åfl=Ú : 'g∞~°∞ D QÆ_»¤ÃÑ· x=ã≤OK«O_ç.
`«~∞° "å`« Ñ¨~Ö° ’HõÑÙ¨ "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù_»∞, "Õ∞=Ú g∞ JO^Œih
XˆH KÀ@ ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú!—
105. "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ ã¨`«º|^ŒúOQÍ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú.
ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ Jk J=`«iOzOk. "Õ∞=Ú x#∞fl â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ
"åxQÍ, ™ê=^è•#ÑïKÕ "åxQÍ =∂„`«"Õ∞ KÕã≤ ÑÖáê=Ú. 106. "Õ∞=Ú
Y∞~üP<£#∞ H˘kÌH˘kÌQÍ J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú – `«^•fi~å h=Ù [#∞Å =ÚO^Œ∞
xOáêkQÍ qxÑ≤OKåÅx! WOHÍ "Õ∞=Ú ^•xx JOK≥Å"åsQÍ J=`«iOÑ¨
*Ëâß=Ú.
107. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ nxx qâ◊fiã≤Oz<å, qâ◊fiã≤OK«Hõ
áÈ~Ú<å, nxH˜ Ñ¨Ó~°fiO *Ï˝#O "˘ã¨QÆ|_ç#"åi =ÚO^Œ∞ Wk
ÑïOî K«|_ç#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞ =ÚMÏÅ#∞ <ÕÅ‰õΩ PxOz ™êëêìOQÆÑ_¨ `» å~°∞.
108. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂
„Ñ¨Éèí∞=Ù "åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok.— 109. "å~°∞ =ÚMÏÅ#∞ <ÕÅHÍxOz,
~Àkã¨∂Î Ñ¨_çáÈ`å~°∞. "åiÖ’x q#„=∞`«#∞ Y∞~üP<£ =∞iO`« JkèHõO
KÕã¨∞ÎOk.
110. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'JÖÏ¡ÇπÏ Jx Ñ≤ez<å, ~°Ç¨‡<£ Jx Ñ≤ez<å
– U ¿Ñ~°∞`À Ñ≤ez<å J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ¿Ñ~°¡hfl PÜ«∞#"Õ. h=Ù h #=∂*òx
=∞s aQÆæ~°QÍ#∂ KÕÜ«∞‰õΩ, =∞s "≥∞Å¡QÍ ‰õÄ_® KÕÜ«∞‰õΩ. D Ô~O\˜H©
=∞^èºŒ ã¨÷ q^è•<åxfl J=ÅOaOK«∞. 111. WOHÍ WÖÏ Ñ¨Å∞‰õΩ : '„Ñ¨âO◊ ã¨Åhfl
P ^≥·"åxˆH â’aè™êÎ~Ú. PÜ«∞# Z=ih ãÖ`å#OQÍ KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞.
~å[iHõOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ Z=~°∂ ÖË~°∞. XHõi ã¨Ç¨Ü«∞OÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ \» ÏxH˜ PÜ«∞# Jâ◊‰Ωõ _Î gÕ ∞ HÍ_»∞. Hõ#∞Hõ h=Ù PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl
Ñ¶¨∞#OQÍ H©iÎOK«∞.—
18. JÖò HõÇπÏÊù (QÆ∞Ç¨Ï)
1. ™ÈÎ„`«O ^≥·"åxˆH â’ÉèÏÜ«∞=∂#O. PÜ«∞<Õ `«# ^•ã¨∞xÃÑ·
„QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ =„Hõ`«#∂ LOK«ÖË^Œ∞.
2. xiÌ+¨ì"≥∞ÿ#kQÍ LOKå_»∞ – ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç Hõiî# tHõ∆ LO^Œx
ÃÇÏK«ÛiOKåÅx, ã¨^•K«~°} KÕ¿ã qâßfiã¨∞Å‰õΩ L`«Î=∞ „ÑüÑ¶¨ÅO LO^Œ#fl
â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OKåÅhx! 3. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO LO\Ï~°∞.
4. ^Õ=Ù_»∞ Z=i<À H˘_»∞‰õΩQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»x ÑëHˆ "åix ÃÇÏK«ÛiOKåÅx.
5. ^•x QÆ∞iOz "åiH˜ QÍh, "åi `å`«=Ú`åÎ`«Å‰õΩ QÍh Jã¨ÖËg∞
`≥eÜ«∞^Œ∞. "åi <À@ "≥Å∞=_Õ D =∂@ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ#k. "å~°∞ K≥¿ÑÊk
J|^ŒúO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
6. („Ñ¨=HÍÎ!) XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ D q+¨Ü∂« xfl qâ◊fiã≤OK«Háõ È`Õ, |Ç¨ïâß
h=Ù "åi "≥#HÍÅ P"Õ^Œ#`À h „áê}ÏÅ<Õ ^è•~°É’¿ãÖÏ L<åfl=Ù.
7. „Ñ¨[ÅÖ’ Z=~°∞ ã¨^•K«~°} KÕ™êÎ~À Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜ "Õ∞=Ú Éèí∞qÖ’
L#fl ^•x#O`«\ ˜h Éèí∂q∞H˜ JÅOHõ~°}QÍ KÕâß=Ú. 8. Hõ_»‰õΩ "Õ∞=Ú
Éèí∂q∞ÃÑ· L#fl "å\˜#xflO\˜h XHõ K«^Œ∞<≥·# "≥∞ÿ^•#OQÍ KÕ¿ã™êÎ=Ú.
9. Uq∞\˜, h=Ù QÆ∞Ç¨Ï"åix, tÖÏÑ¶¨ÅHõO "åix =∂ â◊H˜Î
ã¨∂K«#ÅÖ’ =∞Ç¨ qO`« ã¨∂K«#QÍ ÉèÏqã¨∞<Î åfl"å? 10. P #= Ü«Ú=‰õΩÅ∞
QÆ∞Ç¨ÏÖ’ `«Å^•K«∞‰õΩx, '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂‰õΩ h =^ŒÌ #∞O_ç HÍ~°∞}Ïºxfl
„Ñ¨™êkOK«∞. =∂ =º=Ç¨~åxfl K«Hõ¯|~°K«∞— Jx „áêi÷Oz#Ñ¨Ù_»∞,
11. "Õ∞=Ú QÆ∞Ç¨ÏÖ’ UO_»¡ `«~|° _ç "åi Hõ~Ñ‚° Ù¨ \ÏÅÃÑ· *’H˘\˜ì x„^ŒÑÙ¨ KåÛ=Ú.
12. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åix ÖËáê=Ú – P W~°∞=~åæÅÖ’ Z=~°∞ `å=Ú
QÆ_çÑ≤# QÆ_»∞=Ù#∞ ãïQÍæ ÖˇH˜¯™êÎ~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•=∞x.
13. "åi Jã¨Å∞ QÍ^èŒ#∞ "Õ∞=Ú h‰õΩ qxÑ≤™êÎ=Ú – H˘O^Œ~°∞
Ü«Ú=‰õΩÅ∞ "å~°∞† `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞. "åi =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`åfixfl
18. JÖò HõÇπÏÊù 307
"Õ∞=Ú =$kúÑïKå=Ú. 14. "Õ∞=Ú "åi =∞#ã¨∞Å#∞ ‰õΩ^Œ∞@ÑïKå=Ú.

"å~°∞ ÖËz xÅ|_ç#Ñ¨Ù_»∞ WÖÏ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞ : 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „Ñ¨Éèí∞"Õ
=∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù. "Õ∞=Ú PÜ«∞xfl `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·"åxfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õk
ÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ "Õ∞=∞ÖÏ KÕ¿ãÎ ZO`À Jã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ# =∂@#∞ ÑëH˜#
"å~°=∞=Ù`å=Ú. 15. =∞# *Ïu "å~°∞ PÜ«∞##∞ HÍ^Œx "Õi`«~°∞Å#∞
P~å^èŒº ^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏO@Ñ¨C_»∞ "å~°∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
„Ñ¨=∂}Ïxfl ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å~°∞? JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· J|^•úxfl HõeÊOKÕ "åxHõO>Ë
Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞?
16. g∞~°∞ "åi#∞O_ô, ^≥·"åxfl HÍ^Œx "å~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ "å\˜ #∞O_ô
ZÖÏQÆ∂ `≥QÆ„`≥OÑ¨ÙÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ HÍ|\˜ì, Ñ¨^ŒO_ç QÆ∞Ç¨ÏÖ’ P„â◊Ü«∞O
á⁄O^Œ∞^•O. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ÃÑ· `«# HÍ~°∞}Ïºxfl qã¨ÎiÅ¡*Ë™êÎ_»∞. g∞
HÍ~åºK«~°} H˘~°‰õΩ HÍ=Åã≤# ™œHõ~åºÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_»∞.—
17. ã¨∂~°∞º_»∞ L^Œ~ÚOz#Ñ¨Ù_»∞ "åi QÆ∞Ç¨Ï‰õΩ ‰õΩ_ç „Ñ¨Hõ¯#∞O_ç
ÃÑ·ÔH‰õΩ¯`«∞#fl@∞¡, Jã¨Îq∞OKÕ@Ñ¨C_»∞ "åi Z_»=∞ „Ñ¨Hõ¯#∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ
áÈ`«∞#fl@∞¡ h=Ù K«∂™êÎ=Ù. "å~°∞ =∂„`«O QÆ∞Ç¨ÏÖ’x qâßÅ ã¨÷ÅOÖ’
(x„kã¨∂Î) L<åfl~°∞. Wk ^≥·= ã¨∂K«#ÅÖ’xk. ^Õ=Ù_»∞ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
=Ç≤ÏOz# "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ ã¨<å‡~°æO Åaèã¨∞ÎOk. PÜ«∞# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ
Ö’#∞KÕã≤# "åxH˜ ^•i K«∂¿Ñ U ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}©‚ h=Ù á⁄O^ŒÖË=Ù.
18. h=Ù "åix K«∂¿ãÎ, "å~°∞ "Õ∞ÖÁ¯x L<åfl~°x ÉèÏq™êÎ=Ù.
x*ÏxH˜ "å~°∞ x„^ŒÖ’<Õ L<åfl~°∞. "Õ∞=Ú "åix ‰õΩ_ç „Ñ¨Hõ¯‰õΩ, Z_»=∞
„Ñ¨Hõ¯‰õΩ uiy Ñ¨_»∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕâß=Ú. "åi ‰õΩHõ¯ QÆ∞Ç¨Ï =ÚY^•fi~°O =^ŒÌ
=ÚO^Œ∞ HÍà◊√§ KåÑ≤ ‰õÄ~°∞Ûx LO_Õk. XHõ"Õà◊ h=Ù "åix `˘Oy
K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ, "≥#∞uiy áêiáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ ã≤^Œú=∞ÜÕ∞º"å_çq. "åiÑ¨@¡
hÖ’ ÉèíÜ≥∂`åÊ`«O U~°Ê_Õk.
19. J^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åix "Õ∞ÖÁ¯eáê=Ú – "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
‰õΩâ◊Å „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õã¨∞HÀ"åÅx. "åiÖ’ J_çˆQ"å_˘Hõ_»∞, 'g∞~°∞ ZO`«¿ãÑ¨Ù
WHõ¯_» LO_ç LO\Ï~°∞?— Jx J_çQÍ_»∞. '=∞#O =∞Ç¨ JO>Ë XHõ ~À*’
ÖË^• XHõ ~ÀAHõ<åfl `«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞"≥∂ q_çkKÕã≤ LO\ÏO— Jx "å~°∞
K≥áêÊ~°∞. `«~∞° "å`« "åàı¡ WÖÏ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl~°∞ : 'g∞iHõ¯_» ZO`«¿ãÑ¨Ù L<åfl~°#fl
q+¨Ü«∞O ^≥·"åxˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. Jk ã¨ˆ~QÍx, =∞#Ö’ Z=i#~Ú<å D
"≥O_ç <å}ˇO WzÛ Ñ¨@ì}ÏxH˜ ÑÖÑ≤OK«O_ç. J`«#∞ "≥o§, Ñïâ◊√„Éèí=∞~Ú#
(Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#) Éè’[#O ZHõ¯_» ^˘~°∞‰õΩ`«∞O^À K«∂ã≤, JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç
g∞ HÀãÖ Éè’[#O H˘#∞‰õΩ¯=™êÎ_∞» . J`«#∞ KåHõKH« ºõ OQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe.
g∞iHõ¯_» L#fl ãÖQÆu Z=iH© `≥eÜ«∞x=fi‰õÄ_»^Œ∞. 20. XHõ"Õà◊
"åà◊§‰õΩ g∞ PK«∂H© `≥eã≤O^ŒO>Ë, q∞=∞‡efl ~åà◊§`À H˘\˜ì K«O¿Ñ™êÎ~°∞
ÖË^• q∞=∞‡efl `«=∞ r=# „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. J^Õ QÆ#Hõ
[iyO^ŒO>Ë g∞Ô~#fl\˜H© Hõ$`å~°∞÷Å∞ HÍÖË~°∞.
21. D q^èŒOQÍ ^≥·= "åQÍÌ#O ã¨`«º=∞x, „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞
q+¨Ü«∞OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ `å"ÕÖË^Œx [#∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx, "Õ∞=Ú "åi
QÆ∞iOz P „Ñ¨[Å‰õΩ `≥eÜ«∞ÑïKå=Ú. JÑ¨C_»∞ [#∞Å∞ "åi QÆ∞iOz
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O Ñ¶∞¨ ~°¬}Ñ¨_®¤~∞° . '"åi QÆ∞Ç¨ÏÃÑ· F Hõ@_ì O» xi‡OK«O_ç— Jx H˘O^Œ~∞°
ã¨∂zOKå~°∞. "åi QÆ∞iOz "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åi =º=Ç¨
~°OÖ’ ÃÑK· ~Õ ÚQÍ L#fl"å~°∞ '"Õ∞=Ú "åi QÆ∞Ç¨ÏÃÑ· XHõ P~å^è<Œ åÅÜ«∞O
xi‡™êÎ=Ú— J<åfl~°∞.
22. '"å~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞, <åÅæ=k "åi ‰õΩHõ¯— Jx H˘O^Œ~°O\Ï~°∞.
'"å~°∞ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞, P~°=k "åi ‰õΩHõ¯— Jx =∞i H˘O^Œ~O° \Ï~°∞. "åi=hfl
x~å^è•~° „¿ÑÖÏÑ¨#ÖË. '"å~°∞ U_»∞QÆ∞~°∞. Zxq∞^Œ=k "åi ‰õΩHõ¯— Jx
H˘O^Œ~°O\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '"åÔ~O`«=∞Ok J#flk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. H˘kÌ=∞OkH˜ =∂„`«"Õ∞ "åi QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞.—
Hõ#∞Hõ h=Ù ã¨∂÷ÅOQÍ `«Ñ¨Ê P q+¨Ü«∞OÖ’ (Ö’`«∞QÍ) "åkOK«‰õΩ. QÆ∞Ç¨Ï
"åi QÆ∞iOz Jã¨Å∞ gà◊§#∞ qKåiOK«‰õΩ.
23. U Ñ¨x q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å 'Wk ˆ~Ñ¨Ù KÕ™êÎ#∞— Jx J#‰õΩ.

24. '^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ KÕ™êÎ#∞— (Jx J#∞). h=Ù =∞~°záÈ~Ú#Ñ¨C_»ÖÏ¡
h „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ ã¨‡iOK«∞HÀ. '<å „Ñ¨É∞íè =Ù <å‰õΩ "Õ∞Å∞‰õΩ ãÖ|OkèOz WO`«H<õ åfl
^ŒQÆæi =∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»x Ptã¨∞Î<åfl#∞— Jx K≥Ñ¨C.
25. "å~°∞ P QÆ∞Ç¨ÏÖ’ =¸_»∞ =O^ŒÅ ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_çáê~°∞.
(H˘O`«=∞Ok ÖˇH¯õ „Ñ¨HÍ~°O) =∞~À `˘q∞‡^Õà√◊ § Z‰õΩ¯=Ü«∂º~Ú. 26. "åi`À
J#∞ : "å~°∞ QÆ_çÑ≤# HÍÅO YzÛ`«OQÍ ZO`« J#flk ^≥·"åxˆH `≥Å∞ã¨∞.
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl JQÀK«~° q+¨Ü«∂Åhfl PÜ«∞# *Ï˝#ÑïkèÖ’
L<åfl~Ú. ZO`« K«Hõ¯x "å_»∞ P K«∂¿ã"å_»∞! P q<Õ"å_»∞! ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê
"åi ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_≥=_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# `«# qK«Hõ∆}ÏkèHÍ~°OÖ’ Z=ih
ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ KÕ~°∞ÛHÀ_»∞.
27. („Ñ¨=HÍÎ!) h „Ñ¨É∞íè =Ù „QÆO^äOŒ Ö’ #∞O_ç hÃÑ· '=Ç‘Ï—QÍ ÑÖÑ¨|_Õ
^•xx h=Ù "åiH˜ qxÑ≤OK«∞. ^≥·= =K«<åÅ#∞ =∂~°Û@O Z=i `«~°O
HÍ^Œ∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞ˆ~ P„â◊Ü«∂hfl h=Ù á⁄O^ŒÖË=Ù. 28. L^ŒÜ«∞O,
™êÜ«∞O„`«O `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „áêi÷ã¨∂Î, PÜ«∞# „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ JaèÅ+≤ã¨∞Î#fl
"åi ã¨Ç¨ÏK«~°ºO`À<Õ h =∞#ã¨∞#∞ ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨~°K«∞HÀ. „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù
`«à◊√‰õΩÉˇà◊√‰õΩÅ HÀãÖ, h ^Œ$+≤ìx "åi #∞O_ç =∞~°Å∞ÛHÀ‰õΩ. Z=_ç
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl "Õ∞=Ú =∂ ã¨‡~°}Ñ¨@¡ Ñ¨~°^è•º<åxH˜ Ö’#∞KÕâß"≥∂ "å_ç
J_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«Î‰õΩ. "å_»∞ `«# =∞<À"åOKè«Å "≥#∞Hõ Ñ¨~°∞ÔQ_»∞
`«∞<åfl_»∞. "å_ç =º=Ç¨~°O Ç¨Ï^Œ∞Ì g∞i áÈ~ÚOk.
29. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'Wk g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù #∞O_ç (=zÛ#) ã¨`«ºO. Hõ#∞Hõ
W+¨ì=Ú#fl "å~°∞ nxx qâ◊fiã≤OK«=K«∞Û. W+¨ìOÖËx "å~°∞ x~åHõiOK«=K«∞Û.
"Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞æÅ HÀãÖ Jyflx ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. ^•x H©ÅÅ∞ "åix
=Ú@ì_ç™êÎ~Ú. "å~°∞ hà◊§ HÀãÖ JÉèíºi÷Oz#Ñ¨Ù_»∞, #∂<≥ =∞_ç¤ÖÏ LO_Õ
h\˜`À "åi HÀiHõ f~°Û|_»∞`«∞Ok. Jk "åi =ÚMÏÅ#∞ =∂_çÛ"Õã¨∞ÎOk.
ZO`« K≥_»¤ h~°∞ Jk! ZO`« ^Œ∞~°ƒù~°=∞~Ú# q„âßOu ã¨÷Å=∞k!!
30. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À JÖÏO\˜
ã¨^•Kå~°∞Å „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl "Õ∞=Ú =$^è• HÍx=fi=Ú, 31. JÖÏO\˜ "åiH˜
HõÅHÍÅO LO_Õ ã¨fi~°æ=<åÅ∞O\Ï~Ú. "å\˜ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î
LO\Ï~Ú. JHõ¯_» "åiH˜ ã¨fi~°‚ HõOHõ}ÏÅ∞ `˘_çyOK«|_»`å~Ú. JHõ¯_»
"å~°∞ ÖÏ=}º"≥∞ÿ# Ñ¨@∞ì=„™êÎÅ∞, ^Œà◊ãïQÍ LO_Õ ã¨∞u"≥∞`«Îx P‰õΩÑ¨K«Ûx
Ñ¨@∞ì=„™êÎÅ∞ ^èŒiOz LO\Ï~°∞. Z`«Î~Ú# Pã¨<åÅ g∞^Œ kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx
^Œ~å˚QÍ Pã‘#∞Öˇ· LO\Ï~°∞. ZO`« K«Hõ¯x q„âßOu ã¨÷Å=∞k!
32. („Ñ¨=HÍÎ!) "åi =ÚO^Œ∞ XHõ LÑ¨=∂#O ã¨=∞iÊOK«∞. W^ŒÌ~°∞
=º‰õΩÎÅ∞O_Õ"å~°∞. "åiÖ’ XHõiH˜ "Õ∞=Ú Ô~O_»∞ „^•Hõ∆ `À@Å∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú. "å\˜ K«∞@∂ì Y~°∂˚~° K≥@¡ HõOK≥#∞ ã¨$+≤ìOKå=Ú. P
Ô~O_çO\˜ =∞^èŒº# ¿ã^ŒºÑ¨Ù Éèí∂q∞x ‰õÄ_® LOKå=Ú. 33. Ô~O_»∞ `À@Å∂
ÉÏQÍ ÑÖ_®~Ú. JO^Œ∞Ö’ U Ö’@∂ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. P Ô~O_»∞ `À@Å =∞^èŒº
"Õ∞=Ú XHõ HÍÅ∞=#∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß=Ú. 34. Ñ¶¨Å™êÜ«∞O ÉÏQÍ
ÅaèOz#Ñ¨Ù_»∞ J`«#∞ `«# ã¨Ç¨Ï"åã≤`À =∂\Ï¡_»∞`«∂, 'ã≤iãÖÑ¨^ŒÅÖ’
<Õ#∞ x#∞fl q∞Oz#"å_»#∞. =∞Ok =∂~°ƒÅO (ãÖ`å#O) ^Œ$ëêì º ‰õÄ_®
<Õ<Õ |Å=O`«∞_»#∞— J<åfl_»∞. 35. J`«#∞ `«# `À@Ö’ „Ñ¨"ÕtOKå_»∞.
`«# P`«‡ÃÑ· J<åºÜ«∂xH˜ X_çQ_Æ ∞» `«∂ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Wk U <å\˜H~õ Ú<å
<åâ◊#=∞=Ù`«∞O^Œx <Õ##∞HÀ#∞. 36. „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞ <≥ÅH˘O@∞O^Œ#fl
Pâ◊OHõ ‰õÄ_® <å‰õΩ ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ <Õ#∞ <å „Ñ¨É∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ =∞~°eOK«|_ç
#Ñ¨Ê\˜H©, WO`«Hõ<åfl =∞Oz ™ê÷#"Õ∞ <å‰õΩ Åaèã¨∞ÎOk.—
37. J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ J`«x`À ãÖÉèÏ+≤ã¨∂Î WÖÏ J<åfl_»∞ :
'(q∞„`«=∂!) x#∞fl =∞\˜ì`À KÕã≤, `«~°∞"å`« h\˜ aO^Œ∞=Ù`À ã¨$+≤ìOz,
^Œiq∞ÖÏ x#∞fl F ãÖÑ¨Ó~°‚ =∂#=ÙxQÍ =∞Åz# "åx<Õ „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û
`«∞<åfl"å? 38. HÍx, <å „Ñ¨Éèí∞"≥·`Õ P JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. <Õ#∞ =∞@∞‰õΩ <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih HõeÊOK«É’#∞. 39. h=Ù h `À@Ö’xH˜
„Ñ¨"ÕtOz#Ñ¨Ù_»∞, ''^Õ=Ù_»∞ `«Åz#^Õ J=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# (z`«ÎO) ÖË‰õΩO_®
Z=iÖ’#∂ U â◊H©Î LO_»^Œ∞—— Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#ÖË^Œ∞? ãÖÑ¨^ŒÖ’#∂,

ãÖ`å#OÖ’#∂ <Õ#∞ hHõ<åfl JÅ∞Ê_ç#x h=Ù ÉèÏqã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ,
40. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ, h `À@Hõ<åfl =∞Oz `À@#∞ „Ñ¨™êk™êÎ_»x Ptã¨∞Î
<åfl#∞. h `À@ÃÑ· PHÍâ◊O #∞O_ç U^Œ~Ú<å PÑ¨^Œ#∞ ÑÖÑ≤OK«=K«∞Û.
`«`å¯~°}OQÍ Jk K«^Œ∞<≥·# "≥∞ÿ^•#OQÍ =∂iáÈ#∂=K«∞Û. 41. ÖË^•
JO^Œ∞Ö’x h~°∞ WOH˜áÈ=K«∞Û. ^•xx h=Ù U q^èOŒ QÍ#∂ uiy á⁄O^ŒÖHË õ
áÈ=K«∞Û.—
42. J`«x ÑÖ@ÃÑ· "≥·Ñ¨s`«ºO ~å<Õ =zÛOk. ^•xÃÑ· J`«#∞
ÃÑ\˜ì# ÃÑ@∞ì|_ç Ñ¨@¡ KÕ`«∞Å∞ #∞Å∞=Ú‰õΩO@∂ LO_çáÈÜ«∂_»∞. P `À@
^•x `«_çÔHÅ g∞^Œ ‰õΩÑ¨Ê‰õÄe áÈ~ÚOk. JÑ¨C_»∞ J`«xÖÏ J<åfl_»∞ :
'JÜ≥∂º! <Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ HõeÊOK«‰õΩO_® LO>Ë ZO`«
ÉÏQÆ∞O_Õk!— 43. ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨Ê J`«xx P^Œ∞‰õΩ<Õ [@∞ì Un J`«x =^ŒÌ
ÖËHõáÈ~ÚOk. J`«#∞ ‰õÄ_® ã¨fiÜ«∞OQÍ ^•xx „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
44. WHõ¯_» JkèHÍ~°=∞O`å ã¨`«º=O`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. PÜ«∞# J`«∞º`«Î=∞
„ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ"å_»∞, J`«∞º`«Î=∞ Ñï}Ï=∞O HõÅ"å_»∞.
45. "åiH˜ „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù LÑ¨=∂<åxfl qxÑ≤OK«∞. Jk
"Õ∞=Ú xOy #∞O_ç ‰õΩiÑ≤Oz# =~°¬Ñ¨Ù h~°∞ ÖÏO\˜k. ^•O`À Éèí∂q∞ÃÑ·
^Œ@Oì QÍ Ñ¨zÛHõ "≥ÚÅÔHuÎOk. `«~∞° "å`« Jk á⁄@∞ìá⁄@∞ìQÍ =∂iáÈ~ÚOk.
^•xx QÍÅ∞Å∞ ZQÆˆ~ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „Ñü^•xÃÑ· u~°∞QÆ∞ÖËx
JkèHÍ~°=ÚOk. 46. D ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, ãÖ`å#O „áêÑÖzHõ rq`åxH˜
JÅOHÍ~°„áêÜ«∞"Õ∞. q∞ye LO_Õ ã¨`å¯~åºÖË h „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨xflkèÖ’ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ O
^Œ$ëêì º "Õ∞Öˇ·#q.
47. U ~ÀA# "Õ∞=Ú Ñ¨~°fi`åÅ#∞ #_çÑ≤™êÎ"≥∂, JÑ¨C_»∞ h=Ù
Éè∂í q∞x K«^∞Œ <≥#· "≥∞^ÿ •#OQÍ K«∂™êÎ=Ù. "Õ∞=Ú "å~°O^Œih ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú.
`«~°∞"å`« "åiÖ’ U XHõ¯ih "Õ∞=Ú =^ŒeÃÑ@ì=Ú. 48. [#∞ÅO`å h
„Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ÉÏ~°∞Å∞ fi xÅ|_ç LO\Ï~°∞. '"Õ∞=Ú "≥Ú^Œ\ ˜™êi
q∞=∞‡efl Ñ¨Ù\˜ìOz#@∞¡QÍ<Õ, g∞~°∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛâß~°∞. g∞ H˘~°‰õΩ
"åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞"Õ∞n x~å÷iOK«ÖË^Œx g∞~°∞ `«ÅáÈâß~°∞— (Jx ÃãÅgÜ«∞
|_»∞`«∞Ok).
49. ^Œ„ã¨ÎO ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok. JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ JO^Œ∞Ö’ L#fl
^•xx K«∂ã¨∞‰õΩx cèuÅ¡@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'JÜ≥∂º!
=∂ ^Ò~åƒùQÆºO. Z@∞=O\˜ Ñ¨Ùã¨ÎHõO Wk! Wk U z#fl q+¨Ü«∂xfl QÍh,
ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü∂« xfl QÍh #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∞« ‰õΩO_® =^ŒÖ^¡Ë !Õ — `å=Ú KÕã∞¨ ‰õΩ#fl^ŒO`å
`«=∞ Z^Œ∞>Ë LO_»@O "å~°∞ QÆ=∞x™êÎ~∞° . h „Ñ¨É∞íè =Ù U XHõ¯_çH© J<åºÜ«∞O
KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.
50. 'P^Œ"£∞‰õΩ „Ñ¨}q∞Å¡O_ç— Jx "Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ Ñ¨Ù~°=∂
~ÚOz#Ñ¨Ù_»∞, "å~°O`å „Ñ¨}q∞ÖÏ¡~°∞. HÍx Wc¡ã¨∞ =∂„`«O „Ñ¨}q∞Å¡ÖË^Œ∞.
"å_»∞ l#∞flÅ HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞. "≥Ú`åÎxH˜ "å_»∞ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù P^Õâßxfl
ZkiOKå_»∞. =∞Ô~·`Õ WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ "å}©‚, "å_ç ãÖ`å<åxfl g∞
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~å? "åã¨Î"åxH˜ "å~°O`å g∞ |^Œú â◊„`«∞=ÙÖË.
D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ |Ç¨ï K≥_»¤ „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
51. <Õ#∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiH˜
Hõ|∞~°OÑ¨Ö^Ë ∞Œ . ã¨fiÜ«∞OQÍ "åix ã¨$+≤ãì ∞¨ #Î fl "Õà◊ ‰õÄ_® Ñ≤Å∞=ÖË^∞Œ . ÃÑ_»^•i
Ñ¨\ ˜ìOKÕ "åix ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@O <å q^è•#O HÍ^Œ∞.
52. P ~ÀA# PÜ«∞# "åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞~°∞ <å ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ
ÉèÏqOz# "åix Ñ≤Å=O_ç— Jx P*Ï˝ÑO≤ z#Ñ¨Ù_»∞, g~°∞ "åix Ñ≤Å∞™êÎ~∞° .
HÍx "å~°∞ giH˜ U ã¨=∂^è•#=¸ W=fi~°∞. "Õ∞=Ú "åi=∞^èŒº (â◊„`«∞`«fiÑ¨Ù)
J_»¤OH˜x U~°Ê~°∞™êÎ=Ú. 53. JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ P ~ÀA Jyflx K«∂ã¨∞‰õΩx,
`å=Ú JO^Œ∞Ö’ Ñ¨_»É’`«∞<åfl=∞x J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•x #∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ =∂~°æ"Õ∞n "åiH˜ HÍ#~å^Œ∞.
54. "Õ∞=Ú D Y∞~üP#∞Ö’ [#∞Å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO H˘~°‰õΩ Jxfl
~°HÍÅ LÑ¨=∂<åÅ#∞ q=iOKå=Ú. HÍx =∂#=Ù_»∞ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯=
`«QÆ=ÙÅ=∂i.
55. „Ñ¨[Å =^ŒÌ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =KÕÛã≤# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "å~°∞

qâ◊fiã≤OK«‰õΩO_®, `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· "Õ_»∞HÀ‰õΩO_® "åiH˜
J=~À^èŒOQÍ =∂i# q+¨Ü«∞"Õ∞q∞\˜? `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Ñ¨@¡ [iy#^Õ
`«=∞‰õÄ [~°QÍÅx ÖË^• tHõ∆ `«=∞ Z^Œ∞>Ë =zÛ xÅ"åÅx "å~°∞ xsHÕ∆ K«@O
`«Ñ¨Ê!
56. „Ñ¨=HõÎÅ#∞ "Õ∞=Ú ˆH=ÅO â◊√Éèí"å~°ÎÅ∞ qxÑ≤OKÕ"å~°∞QÍ,
ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"å~°∞QÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù`å=Ú. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«O q∞^ä•º
q+¨Ü∂« Å#∞ Pã¨~åQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx q`«O_» "å^Œ# KÕ™êÎ~∞° – `«^•fi~å ã¨`åºxfl
ÖÁOQÆnã¨∞HÀ"åÅ#flk "åi Jaè=∞`«O J~Ú LO@∞Ok. "å~°∞ <å
ã¨∂K«#Å#∞, "åiH˜ KÕÜ«∞|_ç# ÃÇÏK«ÛiHõefl "ÕàÏHÀà◊OQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
57. XHõ =ºH˜ÎH˜, J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#Å P^è•~°OQÍ Ç≤Ï`«É’^èŒ
KÕã≤#Ñ¨Ê\˜H©, q=ÚY`« K«∂Ñ≤, `«# KÕ`«∞ÖÏ~å KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡#∞ =∞~°z
áÈ~Ú# "åxHõ<åfl ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» Z=_»∞O\Ï_»∞? "Õ∞=Ú "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÃÑ#·
=Úã¨∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ãâß=Ú. WHõ "å~°∞ ^•xx (Y∞~üP<£#∞) J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞.
"åi K≥=ÙÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏiáÈÜ«∂~Ú. h=Ù "åix ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù Ñ≤ez
#Ñ¨Ê\˜H©, "å~°∞ WHõ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^Œ~°∞.
58. h „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∞QÆÅ"å_»∞. PÜ«∞# QÆ#Hõ, "åi
ã¨=Úáê~°˚#ÃÑ· xÅnÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ, `«Hõ∆}O "åiÃÑ· tHõ∆#∞ ÑÖÑ≤
LO_Õ"å_»∞. J~Ú`Õ "åi HÀãÖ F ã¨=∞Ü«∞O x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk. ^•#∞flO_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩáÈÜÕ∞ KÀ>Ën "å~°∞ Hõ#∞Q˘#ÖË~°∞. 59. Wg P [<å"å™êÅ∞!
"å~°∞ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú "åix JO`«"≥ÚOkOKå=Ú.
"Õ∞=Ú "åix `«∞^Œ=Ú\˜ìOKÕ ã¨=∞Ü«∞O ‰õÄ_® x~å÷iOz ÃÑ\Ïì=Ú.
60. =¸™ê `«# t+¨µºx`À D q^èŒOQÍ J#flÑ¨Ê\˜ ãÖQÆu (‰õÄ_®
z~°ã¨‡~°}©Ü«∞"Õ∞) : '<Õ#∞ Ô~O_»∞ ™êQÆ~åÅ ãÖQÆ=∂xH˜ KÕ~°∞HÀ#O`« =~°‰õÄ
#_»∞ã¨∂Î<Õ LO\Ï#∞ ÖË^• UO_»¡ `«~°|_ç „Ñ¨Ü«∂}ÕK«=Åã≤ =zÛ<å
„Ñ¨Ü∂« }O PÑ¨#∞. 61. J~Ú`Õ "å~°∞ ™êQÆ~° ãÖQÆ=∞ ã¨Ö÷ ÏxH˜ KÕ~∞° ‰õΩ<Õãi¨ H˜
`«=∞ KÕÑ¨ ãÖQÆu =∞iKÕáÈÜ«∂~°∞. P KÕÑ¨ =∂„`«O "≥∞Å¡QÍ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜
^•i KÕã¨∞‰õΩOk. 62. "åi~°∞=Ù~°∂ =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ~Ú# `«~°∞"å`«, =¸™ê
`«# t+¨µºx L^ÕÌtOz, '=∞# Éè’[#O fã¨∞‰õΩ ~å. D „Ñ¨Ü«∂}OÖ’
=∞#O ÉÏQÍ JÅã≤áÈÜ«∂O— J<åfl_»∞.
63. t+¨µº_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''K«∂âß~å! ZO`« Ñ¨#~ÚO^À!
=∞#O P |O_»~å~Ú ^ŒQ~æÆ ° Py#Ñ¨Ù_»∞, <Õ#∞ KÕÑ¨ ãÖQÆu =∞~°záÈÜ«∂#∞.
D ãÖQÆu K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® Ã+·`å<£ ##∞fl =∞~°Ñ¨Ù#‰õΩ QÆ∞iKÕâß_»∞. KÕÑ¨ Hõ_»∞
qz„`«OQÍ ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩOk.— 64. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ :
'JÔ~Ô~! =∞#O "≥`«∞‰õΩ`«∞#fl „Ñ¨^Õâ◊O J^Õ Hõ^•!— WHõ "åi^ŒÌ~°∂ `«=∞
J_»∞QÆ∞*Ï_»Å P^è•~°OQÍ "≥#H˜¯ uiy =KåÛ~°∞. 65. JHõ¯_» "å~°∞ =∂
^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ ^•ã¨∞}˜‚ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. "Õ∞=∞`«xH˜ =∂ HÍ~°∞}ºO #∞O_ç
„Ñ¨`ÕºHõOQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOz L<åfl=Ú. =∂ =^ŒÌ #∞O_ç XHõ „Ñ¨`ÕºHõ q^Œº#∞
J`«xH˜ <Õ~åÊ=Ú.
66. =¸™ê J`«x`À, 'g∞‰õΩ <Õ~°Ê|_ç# q^Œº#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç
<Õ~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ H˘O`«HÍÅO áê@∞ g∞ ã¨Ç¨ÏK«~°ºOÖ’ LO_»x™êÎ~å?—
J<åfl_»∞. 67. 'g∞~°∞ <å "≥O@ LO_ç F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«ÖË~°∞. 68. J~Ú<å
g∞ *Ï˝# ÑïkèÖ’ ÖËx ^•xÃÑ· g∞Ô~ÖÏ F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«QÆÅ~°∞?— Jx PÜ«∞#
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. 69. ^•xH˜ =¸™ê, '^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ `«=∞~°∞ ##∞fl
ã¨Ç¨Ï#jÅ∞xQÍ á⁄O^Œ∞`å~°∞. U q+¨Ü«∞OÖ’#∂ <Õ#∞ g∞ =∂@#∞
ZkiOK«#∞— Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. 70. 'g∞~°∞ <å "≥O@ ~å^Œe¿ãÎ
XHõ +¨~°`«∞! <Õ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ q=iOK«#O`« =~°‰õÄ U q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz
‰õÄ_® ##∞fl J_»QÆ‰õÄ_»^Œ∞— Jx P ã¨[˚#∞_»∞ K≥áêÊ_»∞.
71. "åi~°∞=Ù~°∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂~°∞. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ XHõ
Ñ¨_»=Ö’ ZH˜¯#Ñ¨Ù_»∞, P =ºH˜Î Ñ¨_»=Ö’ ~°O„^èŒO "Õâß_»∞. =¸™ê WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ D Ñ¨_»=Ö’ „Ñ¨Ü«∂}ÕKÕ "å~°O^Œih
=ÚOz"ÕÜ«∞\ÏxˆH<å WO^Œ∞Ö’ ~°O„^èŒO "Õâß~°∞? U=∞~Ú<å g∞~°∞ KÕã≤#
D Ñ¨x ^•~°∞}"≥∞ÿ#k.— 72. 'g∞~°∞ <å "≥O@ LO_ç FÑ≤Hõ Ñ¨@ìÖË~°x

=ÚO^Õ J<åfl<å!— Jx P =ºH˜Î K≥áêÊ_»∞. 73. ^•xH˜ =¸™ê, '<å
=∞~°∞Ñ¨ÙÃÑ· ##∞fl xÅnÜ«∞HõO_ç. <å =º=Ç¨~°OÖ’ Hõiî#OQÍ =º=Ç¨ÏiO
K«HõO_ç— Jx „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞. 74. `«~°∞"å`« "å~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ Hõeã≤
=ÚO^Œ∞‰õΩ #_çKå~°∞. z=~°‰õΩ "åiH˜ XHõ ‰õΩ„~°"å_»∞ Z^Œ∞~°∞Ñ¨_®¤_»∞. P
=ºH˜Î P ‰õΩ„~°"å}˜‚ K«O¿Ñâß_»∞. =¸™ê LO_»|@ìÖHË ,õ 'g∞~°∞ XHõ J=∂Ü«∞Hõ
„áê}Ïxfl |eQ˘<åflˆ~q∞\˜? P JÉÏƒ~Ú Z=ih K«OÑ¨ÖË^Œ∞ Hõ^•!
U=∞~Ú<å g∞ D x~åfiHõO JãÖ|^Œú"≥∞ÿ#k— J<åfl_»∞. (16) 75. P
^•ã¨∞_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å "≥O@ LO_ç ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«@O g∞=Å¡
HÍ^Œx <Õ#∞ g∞`À =ÚO^Õ K≥Ñ¨ÊÖË^•!?— 76. =¸™ê WÖÏ „|u=∂ÖÏ_»∞:
'WHõg∞^Œ@ QÆ#Hõ <Õ#∞ q∞=∞‡efl U q+¨Ü«∞O QÆ∞iOK«~Ú<å „Ñ¨tfl¿ãÎ ##∞fl
g∞ "≥O@ LOK«HõO_ç. <å ãÖ*Ï~Ú+‘Å‰õΩ ãÖ|OkèOz WHõ g∞~°∞ PYi
Ç¨Ï^Œ∞Ì‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#fl>Ë¡.— 77. ^Œiq∞ÖÏ "åi^ŒÌ~°∂ #_»Hõ ™êyOKå~°∞. Hõ_»‰õΩ
"å~°∞ XHõ TiH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, `«=∞‰õΩ Éè’[#O ã¨=∞‰õÄ~°Û=∞x JHõ¯_ç
™ê÷x‰õΩÅ#∞ HÀ~å~°∞. HÍx "åiH˜ Pu^äŒºO W=fi\ÏxH˜ JHõ¯_ç "å~°∞
x~åHõiOKå~°∞. `«~°∞"å`« JHõ¯_» "åiH˜ ‰õÄeáÈ=\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ L#fl
XHõ QÀ_» HõxÑ≤OzOk. P =ºH˜Î P QÀ_»‰õΩ =∞~°=∞‡`«∞Î KÕã≤ xÅÉˇ\Ïì_»∞.
'`«=∞~°∞ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë D Ñ¨xH˜QÍ#∞ „ÑüÑ¶¨ÅO fã¨∞HÀ=K«∞ÛHõ^•!— Jx
=¸™ê J`«xH˜ ã¨∂zOKå_»∞. 78. P =ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞ : 'WHõ g∞‰õÄ
– <å‰õÄ =∞^èŒº "Õ~åÊ@∞ [iyáÈ~ÚOk. g∞~°∞ FÑ≤Hõ Ñ¨@ìÖËHõáÈ~Ú# P
(=¸_»∞) q+¨Ü«∂Ö’¡x "åã¨ÎqHõ`«#∞ <Õ#∞ g∞‰õΩ q=i™êÎ#∞.
79. Ñ¨_»= q+¨Ü«∂xH˜=¿ãÎ, Jk ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Ñ¨x KÕã¨∞‰õΩ<Õ
H˘O`«=∞Ok x~°∞¿Ñ^ŒÅk. <Õ#∞ P Ñ¨_»=Ö’ Ö’ÑÖ U~°Ê~°K«^ŒeKå#∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë Z^Œ~° XHõ ~åA L<åfl_»∞. J`«#∞ HõxÑ≤Oz# „Ñü Ñ¨_»=#∂
|Å=O`«OQÍ ÖÏ‰õΩ¯O\Ï_»∞.
80. WHõ JÉÏƒ~Ú =º=Ç¨~°=∞O\Ï~å, J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
qâ◊fiã¨hÜ«ÚÅ∞. P JÉÏƒ~Ú ÃÑ^ŒÌ"å_≥·, `«# `«Åa~°∞ã¨∞`«#O`À, u~°™ê¯~°
^èÀ~°}˜`À "åix "Õkè™êÎ_»x =∂‰õΩ ÉèíÜ«∞"Õ∞ã≤Ok. 81. JO^Œ∞ˆH "åi
„Ñ¨Éèí∞=Ù "åiH˜, J`«x ™ê÷#OÖ’ J`«xHõ<åfl Ñïâ◊√^Œ∞ú_»~Ú#, =∞$^Œ∞
ã¨fiÉèÏ=Ù_≥·# ãÖ`å<åxfl „Ñ¨™êkOKåÅx "Õ∞=Ú JaèÅ+≤OKå=Ú.
82. WHõáÈ`Õ P QÀ_» ãÖQÆu† Jk P |ã‘ÎÖ’x W^ŒÌ~°∞ J<å^äŒ
ÉÏÅ∞~°k. P QÀ_» „HÕ^Œ, P Ñ≤Å¡Å Y*Ï<å xH˜∆Ñ¨Î"≥∞ÿ LOk. P J<å^äŒÅ
`«O„_Õ"≥∂ ã¨[˚#∞_»∞. P Ñ¨ã≤"åo§^ŒÌ~°∂ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕi# g∞^Œ@,
`«=∞ xkèx fã¨∞HÀ"åÅx g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. W^ŒO`å g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
^ŒÜ«∂#∞„QÆÇ¨ÏO`À<Õ [iyOk. <Õ#∞ nxx <å ã¨fiO`« Jaè„áêÜ«∞O`À
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. Wn g∞~°∞ ãÖÜ«∞=∞#O áê\ÕK«ÖËHõáÈ~Ú# q+¨Ü«∂ÅÖ’x
"åã¨ÎqHõ`«!—
83. "å~°∞ x#∞fl AÖòY~ü<≥·<£ QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C:
'<Õ#∞ J`«x QÆ∞iOz H˘O`« ã¨=∂Kå~°O g∞‰õΩ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞.—
84. "Õ∞=∞`«xH˜ Éèí∞qÖ’ ~å*ÏºkèHÍ~°O „Ñ¨™êkOKå=Ú. Jxfl ~°HÍÅ
™ê^èŒ<åãÖÑüÎx J`«xH˜ ã¨=∞‰õÄ~åÛ=Ú.
85. J`«#∞ XHõ ^•iQÆ∞O_® ™êyáÈÜ«∂_»∞. 86. Hõ_»‰õΩ J`«#∞
ã¨∂~°∞º_»∞ Jã¨Îq∞OKÕ ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. ã¨∂~°∞º_»∞ |∞~°^Œ h\˜Ö’
=ÚxˆQ ^Œ$âßºxfl J`«#∞ uÅHÕKå_»∞. JHõ¯_Õ J`«xH˜ F *Ïu"å~°∞
`å~°ãÑ¨ _¨ ®¤~∞° . "Õ∞q∞ÖÏ ÃãÅqKåÛ=Ú : 'AÖòY~ü<<·≥ !£ gix tHÕ∆ K«^ÅŒ z<å
ÖËHõ gi Ü≥∞_»Å ã¨^Œfi º=Ç¨~°O KÕÜ«∞^ŒÅz<å Jk h W+¨ìO.— 87. ^•xH˜
J`«#∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'giÖ’ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ>Ëì "åxx "Õ∞=Ú
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® tH˜∆™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ =∞~°ÅÛ
|_ç#Ñ¨Ù_»∞, PÜ«∞# J`«xx =∞iO`« Hõi#î OQÍ tH˜™∆ êÎ_∞» . 88. =∞Ô~=~°~Ú`Õ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕ™êÎ_À J`«x H˘~°‰õΩ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
"Õ∞=Ú ‰õÄ_® J`«x Ñ¨@¡ ã¨_»eOÑ¨ÙÅ "≥·Yi<Õ J=ÅOa™êÎ=Ú.—
89. `«~°∞"å`« J`«#∞ =∞~À kâ◊Ö’ ™êyáÈÜ«∂_»∞. 90. z=~°‰õΩ

J`«#∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O [iˆQ „Ñ¨^ÕâßxH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, ã¨∂~°∞º_»∞ XHõ
*ÏuÃÑ· L^Œ~ÚOK«@O K«∂âß_»∞. "åiH˜ ã¨∂~°º~°t‡ #∞O_ç HÍáê_»∞‰õΩ<Õ
Z@∞=O\˜ U~åÊ@∞#∂ "Õ∞=Ú KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. 91. Wn ãÖQÆu! J~Ú`Õ
AÖòY~ü<≥·<£ ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ "Õ∞=Ú ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú.
92. `«~°∞"å`« J`«#∞ =∞~À *ˇ·„`«Ü«∂„`«‰õΩ ã≤^Œú=∞Ü«∂º_»∞.
93. Hõ_»‰õΩ J`«#∞ Ô~O_»∞ Ñ¨~°fi`åÅ =∞^èŒº ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, JHõ¯_»
J`«xH˜ F (yi[#) *Ïu HõxÑ≤OzOk. U =∂@#∂ Jk J~°÷O
KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ`ÀOk. 94. "åiÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ : 'F AÅö~ü<≥·<£!
Ü«∂E*ò =∂E*òÅ∞ =∂ ~å[ºOÖ’ HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~°∞. HÍ|\˜ì
"Õ∞=Ú h‰õΩ ZO`ÀH˘O`« `«ÇπÏã‘Å∞ Hõ>Ëì =∂@~Ú`Õ h=Ù "åiH© – =∂‰õÄ
=∞^èŒº XHõ J_»∞¤QÀ_» xi‡OK«QÆÅ"å?—
95. ã¨=∂^è•#OQÍ AÅö~ü<≥·<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ
„Ñ¨™êkOz#^Õ KåÖÏ Z‰õΩ¯=. g∞~°∞ „â◊=∞^•#O ^•fi~å <å‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»O_ç KåÅ∞. <Õ#∞ g∞‰õÄ – "åiH© =∞^èŒº XHõ QÀ_» xi‡™êÎ#∞.
96. g∞~°∞ W#∞Ñ¨ Ñ¨ÅHõÅ∞ `≥zÛ <åH˜=fiO_ç.— z=~°‰õΩ J`«#∞ Ô~O_»∞
H˘O_»Å =∞^èŒº QÆÅ ãÖ^Œ∞#∞ Ñ¨ÓiOz#Ñ¨Ù_»∞, [#∞Å#∞^ÕÌtOz, xÑ¨C
=∞O_çOK«O_»x P*Ï˝ÑO≤ Kå_»∞. Jyfl ÉÏQÍ =∞O_ç# `«~∞° "å`«, 'WHõ WÑ¨C_»∞
Hõiy# ~åyx fã¨∞‰õΩ~°O_ç. nxg∞^Œ áÈ™êÎ#∞— J<åfl_»∞. 97. WHõ Ü«∂E*ò
=∂E*òÅ∞ P QÀ_» ZHõ¯#∂ÖË~°∞. ^•xH˜ ~°O„^èŒO "ÕÜ«∞#∂ÖË~°∞.
98. AÖòY~ü<≥·<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Wk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}ºO. J~Ú`Õ <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞, PÜ«∞# nxx <ÕÅ=∞@ìO
KÕ¿ã™êÎ_»∞. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "åQÍÌ#O ã¨`«ºO.—
99. P<å_»∞ "Õ∞=Ú [#∞Å#∞ q_çzÃÑ_»`å=Ú. "å~°∞ JÅÅ
=∂kiQÍ XHõiOH˘HõiÖ’ K˘K«∞Û‰õΩáÈ`å~°∞. â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞Ok. JO`Õ,
"Õ∞=Ú "å~°O^Œih XHõKÀ@ „áÈQÆ∞KÕ™êÎ=Ú. 100. P ~ÀA "Õ∞=Ú #~°HÍxfl
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. 101. =∂ LÑ¨^Õâ◊O
q+¨Ü«∞OÖ’ "åi Hõà◊¡ÃÑ· á⁄~°Å∞ „Hõ=Ú‡‰õΩx LO_Õq. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ Ug∞
q#\ÏxH˜ ã≤^ŒúÑ¨_Õ"å~°∞ HÍ~°∞.
102. Uq∞\˜, u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞, ##∞fl HÍ^Œx, <å
^•ã¨∞Å#∞ `«=∞ ãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? "Õ∞=Ú
u~°™ê¯~°∞Å Pu^ä•ºxH˜ #~°HÍxfl ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú.
103. („Ñ¨=HÍÎ!) "åi`À J#∞ : '`«=∞ PK«~}° Å ^Œ$ëêì º JO^ŒiHõ<åfl
Z‰õΩ¯= #+¨ìOÖ’ L#fl"åÔ~=~À <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å? 104. „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’ `«=∞ Hõ$+≤ JO`å =$^è• J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, `å=Ú KåÖÏ =∞Oz
Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl=∞x `«ÅáÈã¨∞Î#fl"å~°∞. 105. WÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨∂K«#Å#∞, PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞HÀ=\Ïxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"å~°∞. Hõ#∞Hõ "å~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å =º~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "Õ∞=Ú "å\˜H˜ ("åi
Hõ~°‡Å‰õΩ) ZÖÏO\˜ |~°∞=Ù#∞ Xã¨QÆ=Ú. 106. #~°Hõ"Õ∞ "åi „ÑüÑ¶¨ÅO.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOKå~°∞. <å ã¨∂K«#Å#∞, <å
ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å#∞ "ÕàÏHÀà◊O KÕâß~°∞.
107. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤OKå~À, ã¨^•K«~°} KÕâß~À,
"åi Pu^ä•ºxH˜ 'Ñ¶~≤ ^ü Òãπ— =<åÅ∞ LO\Ï~Ú. 108. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO
LO\Ï~°∞. "å~°Hõ¯_ç #∞O_ç "≥à◊§\ÏxH˜ ã¨∞`«~å=¸ W+¨ìÑ¨_»~°∞.
109. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : '<å „Ñ¨É∞íè =Ù x^Œ~≈° <åÅ∞ „"åÜ«∞\ÏxH˜
ã¨=Ú„^ŒO ã≤~åQÍ =∂i<å, ã¨=Ú„^ŒO WOH˜áÈ`«∞O^ÕQÍx <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
=∂@Å∞ =∂„`«O `«~°QÆ=Ù. XHõ"Õà◊ J@∞=O\˜^Õ, JO`Õ ã≤~å#∞ "Õ∞=Ú
`≥zÛ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ HõeÑ≤<å Jn ãïáÈ^Œ∞.—
110. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<Õ#∂ g∞ÖÏO\˜ XHõ =∂#==∂„`«∞}Ë‚.
HÍHõáÈ`Õ <å‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ÑÖÑ¨|_»∞`«∞Ok. g∞ P~å^èŒº^≥·=O XˆH
P~å^èŒº^≥·=O. Hõ#∞Hõ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù`À ã¨=∂"Õâ◊=∞"åfiÅx PtOKÕ"å_»∞
ã¨^•K«~°} KÕÜ«∂e. `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù ^•ã¨ºOÖ’ "ÕÔ~=ih ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ
KÕ~°Û~å^Œ∞.—
19. =∞~°º"£∞ 319
19. =∞~°º"£∞
1. HÍÑ¶π – Ç¨ – Ü«∂ – S<£ – ™ê^£. 2. Wk `«# ^•ã¨∞_»QÆ∞

[HõiÜ«∂ºÃÑ· h „Ñ¨Éèí∞=Ù ^ŒÜ«∞K«∂Ñ≤#Ñ¨Ê\˜ „Ñ¨™êÎ=#. 3. JÑ¨C_»`«#∞ `«#
„Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "≥∞Å¡x ã¨fi~°O`À "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞ :
4. [HõiÜ«∂º WÖÏ JÉèíºi÷OK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å Z=ÚHõÅ∞
ã¨~Ú`«O L_çyáÈÜ«∂~Ú. "å~°÷HõºO =Å¡ <å `«Å ÑÖ_çáÈ`ÀOk. „Ñ¨Éèí∂!
x#∞fl „áêi÷Oz <Õ<≥#fl_»∂ qÑ¶¨Å∞}˜‚ HÍÖË^Œ∞. 5. <Õ#∞ <å `«^Œ#O`«~°O <å
|O^èŒ∞=ÙÅ (PQÆ_®Å) QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞. <å ÉèÏ~°ºÜÕ∞"≥∂
=O^èŒ∞º~åÅ∞. Hõ#∞Hõ (F ™êfig∞!) <å‰õΩ h =^ŒÌ #∞O_ç XHõ "å~°ã¨∞}˜‚
J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. 6. J`«#∞ <å ™ê÷<åxfl ÉèísÎ KÕÜ«∞QÆÅQÍe. Ü«∂Y∂Éò
ãÖ`«uH© "å~°ã¨∞_»∞ HÍQÆÅQÍe. <å „Ñ¨Éèí∂! J`«xfl h „Ñ≤Ü«∞`«=ÚxQÍ
KÕã¨∞HÀ.—
7. (D q^èŒOQÍ ã¨=∂^è•#O W=fi|_çOk) 'F [HõiÜ«∂º! "Õ∞=Ú
h‰õΩ XHõ JÉÏƒ~Ú (Ñ¨Ù_»`å_»x) â◊√Éèí"å~°Î#∞ Wã¨∞Î<åfl=Ú. J`«x ¿Ñ~°∞
Ü«∞Ç¨º. Ö’QÆ_» "Õ∞=Ú D ¿Ñ~°∞QÆÅ "åÔ~=ih KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.— 8. J`«xÖÏ
q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å‰õΩ JÉÏƒ~Ú Ñ¨Ù@ì_»"Õ∞q∞\˜? <å ÉèÏ~°ºÜÕ∞"≥∂
Q˘„_®Å∞, <Õ<Õ"≥∂ =$^•úÑ¨ºÑ¨Ù z=i JOK«∞Å‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<åfl<åÜ≥∞.—
9. 'JÖÏˆQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok— Jx ã¨=∂^è•#O ÅaèOzOk. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
WÖÏ ÃãÅqã¨∞Î<åfl_»∞ : 'Wk <åÔHO`À ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ñ¨x. <ÕxO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
x#∞fl ã¨$lOz L<åfl#∞. x*ÏxH˜ JÑ¨C_»∞ hHõO@∂ XHõ LxˆH ÖË^Œ∞.—
10. [HõiÜ«∂º WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ U^Œ~Ú<å
XHõ ã¨∂K«##∞ x~å÷iOK«∞.— ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'h‰õΩ ã¨∂K«# Uq∞@O>Ë, h=Ù
P~ÀQÆº=O`«∞_çQÍ LO_ç ‰õÄ_® =¸_»∞ ˆ~~ÚO|=à◊§ =~°‰õÄ [#∞Å`À
=∂\Ï¡_»ÖË=Ù.— 11. `«~°∞"å`« [HõiÜ«∂º „áê~°÷<å QÆk #∞O_ç "≥_»e, [#∞Å
ã¨=∞Hõ∆OÖ’H˜ =KåÛ_»∞. L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O ^Õ=Ùx Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂
_»O_ç Jx Ãã·QÆ`À<Õ "åiH˜ É’kèOKå_»∞.
12. 'F Ü«∞Ç¨º! „QÆO^ä•xfl QÆ\ Qì̃ Í Ñ¨@∞ìHÀ.— "Õ∞=∞`«xH˜ ÉÏÅºOÖ’<Õ
^èŒ~å‡=QÍÇ¨Ï##∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú. 13. WOHÍ, =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# J`«xH˜
=∞$^Œ∞ =∞#ã¨∞û#∞, Ñïâ◊√^Œ`ú #« ∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J`«#∞ =∞Ç¨ ™êufi‰õΩ_»∞.
14. `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å ¿ã= KÕ¿ã"å_»∞. J`«#∞ á⁄QÆ~°∞É’`«∞QÍh, kèHÍ¯~°
ã¨fiÉèÏqQÍh HÍ_»∞. 15. J`«#∞ Ñ¨Ù\˜ì# ~ÀE, J`«#∞ =∞~°}ÕKÕ ~ÀE,
J`«#∞ uiy „|uHÕz ÖËÑ¨|_Õ ~ÀE J`«xH˜ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
16. („Ñ¨=HÍÎ!) „QÆO^äOŒ Ö’x =∞~°º"£∞ =$`åÎO`åxfl ‰õÄ_® „Ñ¨™êÎqOK«∞.
JÑ¨C_®"≥∞ `«# "åi #∞O_ç "ÕÔ~· `«∂~°∞Ê "≥·Ñ¨Ù# L#fl ã¨÷ÅOÖ’H˜
"≥o§áÈ~ÚOk. 17. `«~°∞"å`« P"≥∞ "åiH˜ Kå@∞QÍ `≥~° Hõ@∞ì‰õΩOk.
JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú P"≥∞ =^Œ‰Ì Ωõ =∂ ^Œ∂`«#∞ ÑÖáê=Ú. J`«_∞» P"≥∞ ã¨=∞HõO∆ Ö’
ãÖÑ¨Ó~°‚ =∂#"åHÍ~°OÖ’ „Ñ¨`«ºHõ∆=∞Ü«∂º_»∞. 18. =∞~°º"£∞ WÖÏ JOk :
'#∞=Ùfi U=∂„`«O ^≥·=cèuQÆÅ "å_»"≥·<å, <Õ#∞ h ÉÏi #∞O_ç Hõ~°∞}Ï
=∞Ü«Ú_»~Ú# ^Õ=Ùx â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞.— 19. J`«xÖÏ J<åfl_»∞: '<Õ#∞
h „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ÑÖÑ¨|_ç# "å_»#=∂‡! hH˘Hõ Ñïâ◊√^Œ∞_ú ~» Ú# ÉÏÅ∞_çx
W=fi\ÏxH˜ (ÑÖÑ¨|_®¤#∞)—. 20. =∞~°º"£∞ WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk : '<å‰õΩ ÉÏÅ∞_»∞
HõÅQÆ@"Õ∞q∞\˜? ##∞fl U Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∂ `åHõ#~Ú<å ÖË^Œ∞ Hõ^•! <Õ#∞ K≥_»∞
#_»`« QÆÅ „ã‘Îh HÍ<Õ!?— 21. ^≥·=^Œ∂`« K≥áêÊ_»∞ : 'WÖÏˆQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Wk `«#‰õΩ KåÖÏ `ÕeHõ Jx h „Ñ¨Éèí∞=Ù ÃãÅqã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ∞=∞`«xx
„Ñ¨[Å H˘~°‰Ωõ ã¨∂K«#QÍ, =∂ `«~Ñ° Ù¨¶ # HÍ~°∞}ºOQÍ KÕÜ∞« ^ŒeKå=Ú. W^˘Hõ
x~å÷i`« q+¨Ü«∞O.—
22. `«~°∞"å`« =∞~°º"£∞ QÆ~°ƒù=u J~ÚOk. ^•xx "≥∂ã¨∞‰õΩO@∂
F ^Œ∂~° „Ñ¨^ÕâßxH˜ "≥o§áÈ~ÚOk. 23. `«~°∞"å`« Ñ¨Ùi\˜ <˘Ñ¨CÅ∞ P"≥∞#∞
F Y~°∂˚~° K≥@∞ì =^ŒÌ‰õΩ KÕ~åÛ~Ú. '<Õ#∞ nxH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ K«zÛáÈ~Ú LO>Ë
ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! <Õ<˘Hõ =∞~°∞Ñ¨Ù‰õΩ QÆ∞~°~Ú# =ã¨∞=Î Ù<≥`· Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!—
JO@∂ qÅÑ≤OzOk.
19. =∞~°º"£∞ 321
24. ^≥·=^Œ∂`« =∞~°º"£∞#∞ P"≥∞ kQÆ∞= "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç Ñ≤Å∞ã¨∂Î WÖÏ

J<åfl_»∞ : '^Œ∞ódOK«‰Ωõ . h „Ñ¨É∞íè =Ù h‰õΩ kQÆ∞=# XHõ K≥Å=∞#∞ ã¨$lOKå_»∞.
25. h=Ù Y~°∂˚~°Ñ¨Ù HÍO_®xfl h "≥·Ñ¨Ù TÑ¨Ù. hÃÑ·# ÑÖ_ç# Y~°∂˚~°
ÑÖ_»∞¡ ~åÖÏÎ~Ú. 26. WHõ h=Ù u#∞. „`åQÆ∞. h Hõ#∞flÅ#∞ K«Å¡|~°K«∞HÀ.
U =∞x+≤ J~Ú<å h‰õΩ Hõ#|_ç`Õ, '<Õ#∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxÔH· LÑ¨"åã¨„=`«O
áê\˜ã¨∞Î<åfl#∞. D ~ÀA <Õ#∞ Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_»#∞— Jx K≥Ñ¨C.
27. `«~°∞"å`« P"≥∞ P tâ◊√=Ù#∞ Z`«∞Î‰õΩx `«# *Ïu [#∞Å
=^ŒÌ‰õΩ =zÛOk. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F =∞~°º"£∞! #∞=Ùfi F ÃÑ^ŒÌ `«∞á¶ê#∞<Õ
ã¨$+≤ìOKå=Ù. 28. F Ç¨~°∂<£ ™È^Œs! h `«O„_ç U K≥_»∞‰õÄ áêÅÊ_»ÖË^Œ∞.
h `«e¡ ‰õÄ_® K≥_»∞ #_»`« QÆÅk HÍ^Õ!—
29. `«~°∞"å`« =∞~°º"£∞ P Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡"åx "≥·Ñ¨Ù Ãã·QÆ KÕã≤Ok. 'X_çÖ’
L#fl D Ñ¨ã≤HõO^Œ∞`À "Õ∞"≥∞ÖÏ =∂\Ï¡_»QÆÅO?— Jx "å~°<åfl~°∞.
30. (Ñ≤Å¡"å_»∞) ÑëHÍ_»∞ : '<Õ#∞ ^≥·=^•ã¨∞_»#∞. PÜ«∞# <å‰õΩ „QÆO^äŒO
"˘ã¨QÍ_»∞. ##∞fl „Ñ¨=HõÎQÍ KÕâß_»∞. 31. <Õ<≥Hõ¯_» L<åflã¨ˆ~ ##∞fl
â◊√Éèí=O`«∞xQÍ KÕâß_»∞. <Õ#∞ rqOz L#flO`« HÍÅO #=∂*ò KÕÜ«∞=∞x,
[HÍ`ü Wã¨∂Î LO_»=∞x <å‰õΩ `åH©^∞Œ KÕâß_»∞. 32. ##∞fl <å `«e¡ ¿ã=‰õΩxQÍ
KÕâß_»∞. ##∞fl ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞xQÍ#∂, Hõ~°¯â◊√xQÍ#∂ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. 33. <Õ#∞
Ñ¨Ù\˜ì# ~ÀA#, <Õ#∞ =∞~°}ÕKÕ ~ÀA#, <Õ#∞ „|uHÕz ÖËÑ¨|_Õ ~ÀA#
<å‰õΩ âßOu X#QÆ∂_»∞`«∞Ok!—
34. WkQÀ, W`«<Õ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»Q∞Æ D™ê. „Ñ¨[Å∞ q"å^•xH˜
(ãÖkQÍúxH˜) Ö’<≥· L#fl ã¨`«º"å‰õΩ¯ W^Õ. 35. Z=i#~Ú<å H˘_»∞‰õΩQÍ
KÕã¨∞HÀ=@O J<Õk JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ZO`«=∂„`«O â’aèOK«^Œ∞. PÜ«∞# Ñ¨~°=∞
Ñ¨q„`«∞_»∞. PÜ«∞# U Ñ¨x#~Ú<å KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞
'J~ÚáÈ— J#O\Ï_»∞. JO`Õ, Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.
36. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ <å‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ. g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"Õ. Hõ#∞Hõ
g∞~°∞ PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO. 37. `«~°∞"å`« "åi
‰õÄ@=ÚÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ u~°ã¨¯iOz# "åiH˜
XHõ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤k#O Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞ q<åâ◊O `«Ñ¨Ê^Œ∞. 38. "å~°∞ =∂
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[Ô~·# ~ÀA "å~°∞ ÉÏQÍ qO@∂ LO\Ï~°∞. ÉÏQÍ K«∂ã¨∂Î
LO\Ï~°∞. HÍx <Õ_»∞ D ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’<≥·
L<åfl~°∞.
39. („Ñ¨=HÍÎ!) ã≤QÆ∞æ`À ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞ P ~ÀA#∞ QÆ∞iOz giH˜
ÉèíÜ«∞ÃÑ@∞ì. JÑ¨C_»∞ =º=Ç¨~°O `ÕeÛ"ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. „Ñ¨ã¨∞Î`«O "å~°∞
Ñ¨~°^è•º#OÖ’ Ñ¨_ç L<åfl~°∞. "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ ÖË~°∞.
40. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ Éèí∞qH˜, Éèí∞qÃÑ· x=ã≤OKÕ "å~°O^ŒiH© "å~°ã¨∞
Å=Ù`å=Ú. [#∞Å∞ =∂ =^ŒÌˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
41. WOHÍ D „QÆO^äŒOÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞#∞ QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOK«∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ ã¨`«º=O`«∞_»∞, „Ñ¨=HõÎ. 42. J`«#∞ `«# `«O„_ç`À
WÖÏ J#flÑ¨C_»∞ ([iyO^Õq∞\˜?) : 'F <å<åfl! g∞~°∞ q#ÖËx, Hõ#ÖËx,
g∞‰õΩ U q^èŒOQÍ#∂ `À_»Ê_»ÖËx "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞?
43. <å<åfl! g∞ =^ŒÌ ÖËx *Ï˝#O <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛOk. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <å
=∂@ q#O_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ ã¨Ô~·# =∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`å#∞. 44. <å `«O„_ô!
Ã+·`å<£#∞ Ñ¨ÓlOK«HõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+·`å<£ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# ^Õ=ÙxH˜
Jq^èÕÜ«Ú_»∞. 45. F <å<åfl! Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# ^Õ=Ùx tHõ∆ U^Œ~Ú<å
q∞=∞‡efl Hõ|oã¨∞ÎO^Õ"≥∂#x, g∞~°∞ Ã+·`å<£ ™ê"åã≤QÍ =∂iáÈ`åˆ~"≥∂#x
<å‰õΩ ÉèíÜ«∞OQÍ LOk.—
46. `«O„_ç WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, #∞=Ùfi <å ^Õ=`«Å Ñ¨@¡<Õ
q=ÚY`« K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl"å W„ÉÏÇ‘Ï"£∞! #∞=Ùfi QÆ#Hõ h ^èÀ~°}˜x
=∂#∞HÀHõáÈ`Õ, x#∞fl ~åà◊§`À H˘\˜ì K«O¿Ñ™êÎ#∞. #∞=Ùfi ##∞fl âßâ◊fi`«OQÍ
q_çzáÈ.— 47. (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞) WÖÏ J<åfl_»∞ : '(ã¨ˆ~ <å<åfl!) g∞‰õΩ ã¨ÖÏ"£∞.
<Õ#∞ g∞ =∞xflOÑ¨ÙÔH· <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩO\Ï#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
<åÃÑ· *Ïe HõÅ"å_»∞. 48. <Õ#∞ q∞=∞‡bfl, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ "åix ‰õÄ_® q_çzáÈ`«∞<åfl#∞. <Õ#∞ =∞@∞‰õΩ <å „Ñ¨É∞íè =Ù<Õ
"Õ_»∞‰õΩO\Ï#∞. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩx x+¨ÊùÅ∞}˜‚ HÍÉ’#x <Õ#∞
Ptã¨∞Î<åfl#∞.—
19. =∞~°º"£∞ 323
49. P q^èŒOQÍ J`«#∞ P [#∞Å #∞O_ç "ÕÔ~·áÈÜ«∂_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞

HÍ^Œx "å~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ "å@xflO\˜ #∞O_ç ‰õÄ_® J`«#∞ `≥QÆ„`≥OÑ¨ÙÅ∞
KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω <åfl_» ∞ . JÑ¨ C _» ∞ "Õ ∞ =∞`« x H˜ Wãπ Ç ¨  Mò , Ü« ∂ Y∂|∞Å#∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú. "åiÖ’ „Ñü XHõ¯ih "Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎQÍ KÕâß=Ú.
50. "åiH˜ =∂ HÍ~°∞}º ÉèÏQÍxfl WKåÛ=Ú. "åi ¿Ñ~°∞ „Ñü+¨ªÅ#∞
W#∞=∞_çOÑ¨*Ëâß=Ú. "åix L#fluH˜ KÕ~åÛ=Ú.
51. WOHÍ D „QÆO^äŒOÖ’ =¸™ê q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® „Ñ¨™êÎqOK«∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ Z#∞flHÀ|_ç#"å_»∞. ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞_»∞,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ. 52. "Õ∞=∞`«xx `«∂~°∞ Ñ¨~°fi`«O ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç Ñ≤eKå=Ú.
J`«x`À ~°Ç¨Ïã¨º ãÖÉèÏ+¨} [i¿Ñ xq∞`«ÎO ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú.
53. WOHÍ – =∂ HÍ~°∞}ºO`À "Õ∞=∞`«x ™È^Œ~°∞_»∞ Ç¨~°∂<£#∞ ‰õÄ_®
„Ñ¨=HõÎQÍ KÕã≤ J`«xH˜ `À_»∞QÍ WKåÛ=Ú.
54. WOHÍ D „QÆO^äŒOÖ’ W™ê‡~¸Öò q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_®
„Ñ¨™êÎqOK«∞. J`«#∞ "åQÍÌ#áêÅ#Ö’ ã¨`«ºãÖ^èŒ∞_»∞. ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞_»∞,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ. 55. J`«_»∞ `«# "åiH˜ #=∂*ò, [HÍ`üÅ QÆ∞iOz P^ÕtOKÕ
"å_»∞. `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`À „Ñ≤Ü«∞`«=Ú_»∞QÍ LO_Õ"å_»∞.
56. WOHÍ – „QÆO^äŒOÖ’ W„nãπ QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ñ¨™êÎqOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
J`«#∞ ã¨`«º=O`«∞_»∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ. 57. "Õ∞=∞`«xx J`«∞º#fl`« ™ê÷~ÚH˜
KÕ~åÛ=Ú.
58. "å~°O`å JÖÏ¡ÇπÏ J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºxH˜ <ÀK«∞‰õΩ#fl „Ñ¨=HõÎÅ∞.
"å~°∞ P^Œ"£∞ ãÖ`«uÖ’x"å~°∞, #∂Ç¨ï`À áê@∞ "Õ∞=Ú F_»Ö’ ZH˜¯Oz#
"åi ãÖ`«uH˜ K≥Ok#"å~°∞. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, W„™ê~¸Öò (Ü«∂Y∂|∞)
ãÖ`«uÖ’x "å~°∞. WOHÍ "Õ∞=Ú ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤, ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞
‰õÄ_® L<åfl~°∞. "åi =ÚO^Œ∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»~Ú# ^≥·="å‰õΩ¯Å∞
qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ ™êëêìOQÆÑ¨_ç, qÅÑ≤™êÎ~°∞.
59. P `«~°∞"å`« gi ™ê÷#OÖ’ Jã¨=∞~°∞÷Å~Ú# "å~°∞ =zÛ
#=∂AÅ#∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. HÀÔ~¯Å "≥#∞HõÑ¨_®¤~°∞. Hõ#∞Hõ J#u HÍÅOÖ’<Õ
"å~°∞ `«=∞ K≥_»∞QÆ∞#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 60. J~Ú`Õ Z=~°∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç,
qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕâß~À – JÖÏO\˜"åˆ~ ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞.
"åi Ç¨Ï‰õΩ¯ U HÍã¨Î ‰õÄ_® HÍ*ËÜ«∞|_»^Œ∞.
61. "åi H˘~°‰õΩ âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ ã¨fi~°æ=<åÅ∞O\Ï~Ú. "å\˜x
QÆ∞iOz Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞ `«# ^•ã¨∞Å`À QÀÑ¨ºOQÍ "åQÍÌ#O KÕã≤ L<åfl_»∞.
P "åQÍÌ#O YzÛ`«OQÍ <≥~"° ~Õ ∞° `«∞Ok. 62. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ ã¨ÖÏO (âßOu)
Ñ¨Å∞‰õΩ `«Ñ¨Ê =º~°÷=∞~Ú# =∂@Å∞ Ug∞ q#~°∞. "åi r=<Àáêkè "åiH˜
L^ŒÜ∞« O ™êÜ«∞O„`«O Åaèã∂¨ Î LO@∞Ok. 63. Wn P ã¨fi~°Oæ . =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’
^≥·=cèu HõÅ"åix "Õ∞=Ú ^•xH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕ™êÎ=Ú.
64. '(^≥·=^Œ∂`«ÅO J~Ú#) "Õ∞=Ú h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâ◊O ÖË‰õΩO_®
ky~å=Ú. =∂ =ÚO^Œ∞#fl^Œ~Ú<å, =∂ "≥#∞Hõ L#fl^Œ~Ú<å, "å\˜
=∞^èŒº#∞#fl^Œ~Ú<å – JO`å PÜ«∞#^Õ. h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞~°záÈÜÕ∞"å_»∞
HÍ_»∞ ã¨∞=∂! 65. PHÍâßÅ‰õΩ, Éèí∂q∞H˜, "å\˜ =∞^èŒº #∞#fl ã¨=∞™êÎxH˜
PÜ«∞<Õ „Ñ¨Éèí∞=Ù. Hõ#∞Hõ h=Ù PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«∞. PÜ«∞# ^•ã¨ºOÃÑ·<Õ
ã≤÷~°OQÍ LO_»∞. h‰õΩ `≥eã≤#O`« =~°‰õΩ PÜ«∞# QÆ∞}qâıëêÅ∞ QÆÅ"å_»∞
=∞Ô~=_»~Ú<å L<åfl_®?
66. '<Õ#∞ =∞~°}O˜ z# Ñ≤^ÑŒ ¨ =∞m¡ „|uHÕz "≥eH˜ fÜ«∞|_»`å<å?—
Jx =∞x+≤ JO@∞<åfl_»∞. 67. Uq∞\˜, J`«#∞ Jã¨Å∞ Ug∞ ÖË#Ñ¨C_Õ,
J`«xfl Ñ¨Ù\˜ìOKå=∞#fl ãÖQÆu =∞x+≤H˜ QÆ∞~°∞Î‰õΩ ~å=@O ÖË^•?
68. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞! "Õ∞=Ú "åih, Ã+·`å#∞Å#∞ ‰õÄ_®
ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« "åix #~°HõO K«∞@∂ì, "≥∂HÍà◊§ g∞^Œ Ñ¨_ç L#fl
ã≤÷uÖ’ Ç¨[~°∞Ñ¨~°∞™êÎ=Ú.
69. Ñ≤^ŒÑ¨ "Õ∞=Ú „Ñü =~°æOÖ’ #∞Oz, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ JO^ŒiHõ<åfl JkèHõOQÍ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O „Ñ¨^Œi≈Oz# "åix
"Õ~°∞ KÕ™êÎ=Ú. 70. #~°HÍxH˜ PÇ¨ïu J=\ÏxH˜ Z‰õΩ¯= áê„`«∞Öˇ=~À
=∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 71. g∞Ö’ ^•x QÆ∞O_® (#~°HõO g∞^Œ∞QÍ)
™êyáÈx"å~°∞ Z=fi~°∂ LO_»~°∞. nxx <≥~°"Õ~°Û=Åã≤# ÉÏ^èŒº`«#∞ h
19. =∞~°º"£∞ 325
„Ñ¨É∞íè =Ù J=â◊ºOQÍ Y~å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. 72. `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
HõÅ"åix HÍáê_»∞‰õΩO\Ï=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ =∂„`«O JO^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_ç
LO_ÕÖÏ =^Œe"Õ™êÎ=Ú.
73. "åiH˜ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ∞ qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å∞ qâ◊fiã≤Oz# "åi`À 'WO`«H© D LÉèíÜ«∞ =~åæÅÖ’ U =~°æO
"≥∞~°∞ÔQ·# ã≤÷uÖ’ LOk? Z=i ã¨=∂"Õâ◊O ÉÏ=ÙOk?— J#O\Ï~°∞.
74. "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú Z<Àfl *Ï`«∞Å#∞ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. Jq
gà◊§Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ™ê^èŒ#ãÖÑüÎ HõÅq. gà◊§Hõ<åfl Z‰õΩ¯= P~åƒù@O HõÅq.
75. "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L#fl"åxH˜ Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞
=^Œ∞Å∞ Wã¨∂Î áÈ`å_»∞. z=~°‰õΩ "å~°∞ `«=∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_Õ ^•xx
– tHõ∆<À ÖË^• „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞<À – K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ Z=i ã≤÷u
Hõ_»∞Ç‘Ï#=∞~Ú#^À, Z=i =Ú~îå |ÅÇ‘Ï#=∞~Ú#^À `≥eã≤ =ã¨∞ÎOk.—
76. (`«kƒù#flOQÍ) ã¨<å‡~åæxH˜ =zÛ#"åi =∂~°æ^Œ~°≈#OÖ’ ^Õ=Ù_»∞
ã¨=∞$kúx „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. q∞ye LO_Õ ã¨^•K«~°}ÖË h „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨xflkèÖ’ –
„ÑüÑ¶Å¨ O ^Œ$ëêì º – "Õ∞Öˇ#· q. Ñï}Ï=∞O s`åº ‰õÄ_® J"Õ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ q.
77. („Ñ¨=HÍÎ!) =∂ ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOz# P =ºH˜Îx h=Ù
K«∂âß"å? ÃÑ·QÍ "å_»∞, '<å‰õΩ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, ãÖ`å#O `«Ñ¨ÊHõ
W=fi|_»`å~Ú— Jx q∞ug∞i# nè=∂`À K≥|∞`«∞<åfl_»∞. 78. Uq∞\˜,
"å_»∞QÍx JQÀK«~åÖ’¡H˜ `˘Oy K«∂âß_®? ÖË^• "å_»∞ Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»~Ú#
^Õ=Ùx =^ŒÌ #∞O_ç U^Œ~Ú<å Ç¨g∞ á⁄O^•_®? 79. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞.
"å_»∞ ÉÁOˆH^ŒO`å "Õ∞=Ú „"åã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. "å_ç tHõ∆#∞ =∞iO`«QÍ
ÃÑOK«∞`å=Ú. 80. "å_»∞ U U =ã¨∞Î=ÙÅ QÆ∞iOz ^•"å KÕã¨∞Î<åfl_À
"å\˜H˜ "Õ∞=Ú "å~°ã¨∞Å=∞=Ù`å=Ú. "å_»∞ =∂„`«O XO@iQÍ<Õ =∂
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°=Ù`å_»∞.
81. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx W`«~°∞Å#∞ – `«=∞‰õΩ JO_»QÍ
xÅ∞™êÎ~x° ÉèÏqOz, P~å^è∞Œ ºÅ∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. 82. JãÖÉè=í O! "å~°O`å
gà◊§ Ñ¨Ó*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ#∞ „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`å~°∞. giH˜ =ºuˆ~‰õΩÅ∞ J~ÚáÈ
`å~°∞.
83. "Õ∞=Ú ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· Ã+·`å#∞Å#∞ =^ŒeÃÑ\ì_®xfl h=Ù
QÆ=∞xOK«ÖË^•? Jq "åix (J^ÕÑ¨xQÍ) Lã≤Q˘Å∞Ê`«∞<åfl~Ú. 84. Hõ#∞Hõ
h=Ù "åi q+¨Ü∞« OÖ’ `˘O^Œ~Ã° Ñ@ì‰Ωõ . "Õ∞=Ú "åi QÆ_∞» =Ù#∞ ÖˇH¯˜ ã¨∞<Î åfl=Ú.
85. P ~ÀA "Õ∞=Ú ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åix Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
Ju^äŒ∞Å∞QÍ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°∞™êÎ=Ú. 86. JÑ¨~å^èŒ∞Å#∞ =∂„`«O ^ŒÑ≤ÊHõQ˘#fl
ã≤÷uÖ’ #~°HõO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ `ÀÅ∞‰õΩáÈ`å=Ú. 87. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx =^ŒÌ
J#∞=∞u á⁄Ok#"åxH˜ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O LO_»^Œ∞.
88. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ (J~Ú# ^Õ=Ù_»∞) Z=i<À ‰õΩ=∂~°∞xQÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»x "å~°O@∞<åfl~°∞. 89. g∞~°∞ HõeÊOz `≥zÛ# D =∂@
=∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú#k. 90. D Ñ¶¨∞’~åxH˜ QÍ#∞ `«fi~°Ö’<Õ q∞#∞fl qiy
g∞^ŒÑ¨_»=K«∞Û. Éèí∂q∞ „|^ŒÌÖˇ·áÈ=K«∞Û. Ñ¨~°fi`åÅ∞ Ñÿe „HÕ^ŒÑ¨_çáÈ=K«∞Û.
91. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ [#∞Å∞ H˘_»∞‰õΩ#∞ JO@QÆ_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∞O
J@∞=O\˜k =∞i! 92. Z=i#~Ú<å H˘_»∞‰õΩQÍ KÕã¨∞HÀ=@O J<Õk
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx ™ê÷~ÚH˜ ZO`«=∂„`«O â’aèOK«^Œ∞.
93. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl "åÔ~=~°~Ú<å Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx
ã¨xflkèÖ’ ^•ã¨∞Å∞QÍ Ç¨[~°∞HÍ#∞#fl "åˆ~. 94. PÜ«∞# =^ŒÌ "å~°O^Œi
[=∂|OnÅ∞ L<åfl~Ú. PÜ«∞# "å~°O^Œih ÉÏQÍ ÖˇHõ¯ÃÑ\˜ì LOKå_»∞.
95. "åiÖ’x „Ñü XHõ¯_»∂ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# PÜ«∞# ã¨=∞Hõ∆OÖ’ XO@iQÍ<Õ
=™êÎ_»∞. 96. J~Ú`Õ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À "åi Ü≥∞_»Å
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ „¿Ñ=∞#∞ [xOÑ¨*Ë™êÎ_»∞.
97. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞ h ÉèÏ+¨Ö’ ZO^Œ∞‰õΩ
ã¨∞ÅÉèí`«~°O KÕâß=∞O>Ë† h=Ù ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKå
Åx! q`«O_»"å^Œ# KÕ¿ã [#∞Å#∞ ÃÇÏK«ÛiOKåÅx!! 98. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO
"Õ∞=Ú Z<Àfl *Ï`«∞Å#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú. "åiÖ’ Z=i#~Ú<å h=Ù
K«∂ã¨∞Î<åfl"å? ÖË^• "åi ã¨=fi_ç U^Œ~Ú<å qO@∞<åfl"å?
20. `åÇ¨ 327
20. `åÇ¨
1. `å – Ç¨. 2. "Õ∞g∞ Y∞~üP<£x h=Ù HõëêìÖ’¡ Ñ¨_çáÈ"åÅx

J=`«iOÑ¨*ˇÜ«∞ºÖË^Œ∞. 3. ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ "åxH˜ LÑ¨^Õâ◊OQÍ =∂„`«"Õ∞ (nxx
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú). 4. Éèí∂q∞x, Z`«Î~Ú# PHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz# "åx
`«~°Ñ¶¨Ù# Wk J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_çOk. 5. P Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞
qâ◊fi JkèHÍ~° Ñ‘~î°O (J~ü¬)ÃÑ· Pã‘#∞_≥· L<åfl_»∞. 6. PHÍâßÅÖ’ L#flk,
Éèí∂q∞Ö’ L#flk, P Ô~O_çO\˜ =∞^èŒº# L#flk, Éèí∂q∞ J_»∞QÆ∞# L#flk –
JO`å PÜ«∞#^Õ.
7. h=Ù h =∂@#∞ aQÆæ~°QÍ ÑëH˜<å ã¨ˆ~. PÜ«∞<≥·`Õ "≥∞e¡QÍ
K≥ÑÊ≤ <å, JO`«H<õ åfl QÆ∞@∞ìQÍ K≥ÑÊ≤ <å `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 8. PÜ«∞# JÖÏ¡ÇÏπ !
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË<ÕÖË_»∞. Ju ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ¿Ñ~°¡hfl
PÜ«∞#"Õ.
9. =¸™ê ã¨=∂Kå~°O QÍx h‰õΩ JOkO^•? 10. J`«#∞ XHõ
=∞O@#∞ K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞ `«# WO\˜"åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'PQÆO_ç! <Õ<˘Hõ
Jyfl *ÏfiÅ#∞ K«∂âß#∞. |Ç¨ïâß <Õ#∞ g∞ HÀãÖ XHõ xÑ¨C Hõ}˜Hõ#∞
fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ<Õ"≥∂! ÖË^• P =∞O@ ^ŒQÆæ~° <Õ#∞ =∂~°æO Hõ#∞Q˘#QÆÅ<Õ"≥∂!—
11. `«~°∞"å`« J`«#Hõ¯_çH˜ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù q#|_çOk : 'F
=¸™ê! 12. <Õ<Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞. WHõ h áê^Œ~°Hõ∆Å∞ q_»∞=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë
hqÑ¨C_»∞ '`«∞"å— J<Õ Ñ¨q„`« Ö’Ü«∞Ö’ L<åfl=Ù. 13. <Õ#∞ x#∞fl
Z#∞fl‰õΩ<åfl#∞. Hõ#∞Hõ h‰õΩ '=Ç‘Ï—QÍ JO^Œ*ËÜ«∞|_Õ^ŒO`å q#∞.
14. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞. <Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. Hõ#∞Hõ
h=Ù #<Õfl P~åkèOKåe. <å *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷O #=∂*ò#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞. 15. „Ñ¨à◊Ü«∞
Ñ¶¨∞_çÜ«∞ `«Ñ¨ÊHõ ~å#∞#flk. <Õ#∞ ^•xx QÀÑ¨ºOQÍ LOK«^ŒeKå#∞ – „Ñü
=ºH˜ÎH© `å#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO ÅaèOKåÅx! 16. Hõ#∞Hõ nxx
#=∞‡‰õΩO_®, ˆH=ÅO `«# HÀÔ~¯Å#∞ J#∞ãïOKÕ"å_»∞ x#∞fl D q+¨Ü«∞O
Ñ¨@¡ Ñ¨~°^è•º<åxH˜ Ö’#∞KÕÜ«∞~å^Œ∞. J#º^è• h=Ù q<åâßxH˜ QÆ∞~°=Ù`å=Ù.—
17. 'WO`«H© h KÕuÖ’ L#fl^Õq∞\˜ F =¸™ê?— 18. 'Wk <å
KÕuHõ„~°. nxx <Õ#∞ T`«OQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï#∞. nO`À <å "Õ∞HõÅ H˘~°‰õΩ
P‰õΩÅ∞ ~åÅ∞Û`å#∞. nxx W`«~°„`å Ñ¨#∞Å HÀãÖ ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂yOK«∞
‰õΩO\Ï#∞— Jx J`«#∞ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. 19. D q^èŒOQÍ
ÃãÅgÜ«∞|_çOk : '=¸™ê! ^•xx „HÕ^Œ Ñ¨_»"≥~Úº.— 20. J`«#∞ ^•xx
Ñ¨_»"≥Ü«∞ºQÍ<Õ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ J^˘Hõ Ñ¨~°∞ÔQ`ÕÎ áê=Ú J~ÚáÈ~ÚOk.
21. '^•xx Ñ¨@∞ìHÀ. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. "Õ∞=Ú ^•xx ^•x Ñ¨Ó~°fiã≤÷uH˜
KÕ~°∞™êÎ=Ú— Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk.
22. WHõ h K≥~Úº h K«OHõÖ’ XuÎÑ¨@∞ìHÀ. Jk ZÖÏO\˜ Ö’ÑÖ
ÖË‰õΩO_® "≥∞~°∞ã¨∂Î |Ü«∞\˜H˜ =ã¨∞ÎOk. Wk (h‰õΩ W=fi|_ç#) Ô~O_»=
=∞Ç≤Ï=∞. 23. =∂ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#ÅÖ’ H˘xflO\˜x h‰õΩ K«∂áêÅx (D
q^èŒOQÍ KÕâß=Ú). 24. h=Ù Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√§. J`«#∞ =∞s |i`≥yOz
áÈÜ«∂_»∞.—
25. =¸™ê WÖÏ JÉèíºi÷OKå_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å PO`«~åºxfl
qáêÊ~°*ˇ~Úº. 26. <å HÍ~åºxfl <å‰õΩ ã¨∞ÅÉèí`«~°O K≥~Úº. 27. <å
<åÅ∞Hõ =Ú_çx qÑ¨C – 28 – `«^•fi~å [#∞Å∞ <Õ#∞ K≥¿ÑÊk J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜. 29. <å ‰õΩ@∞O|O #∞Oz <å H˘~°‰õΩ XHõ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}˜‚
xÜ«∞q∞OK«∞. 30. <å ™È^Œ~°∞_≥·# Ç¨~°∂<£#∞ (xÜ«∞q∞OK«∞). 31. J`«xfl
<å "≥#∞fl^Œ#∞flQÍ LOK«∞. 32. <å HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}Ö’ J`«xfl ÉèÏQÆã¨∞÷xQÍ
K≥~Úº – 33 – `«^•fi~å "Õ∞q∞^ŒÌ~°O J`«ºkèHõOQÍ h Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»\ÏxH˜! 34. W`ÀkèHõOQÍ x#∞fl ã¨‡iã¨∂Î LO_»\ÏxH˜!!
35. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù =∞=∞‡efl QÆ=∞xã¨∂Î<Õ LO\Ï=Ù.— 36. ÃãÅgÜ«∞
|_çOk : 'h=Ù J_çy#=hfl h‰õΩ W=fi|_®¤~Ú =¸™ê!—
20. `åÇ¨ 329
37. '"Õ∞=Ú h‰õΩ =∞~À LÑ¨HÍ~°O ‰õÄ_® KÕã≤ L<åfl=Ú.

38. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú h =∂`«$„jH˜ ÑÖÑ¨=Åã≤# ãÖˆH`åxfl (=Ç‘Ïx)
ÑÖáê=Ú. 39. J^Õq∞@O>Ë† D Ñ¨ã≤"å}˜‚ F ÃÑ>ˇìÖ’ ÃÑ\˜ì, ^•xx
#kÖ’ =^ŒeÃÑ@∞ì. #k ^•xx X_»∞¤‰õΩ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. ^•xx XHõ =ºH˜Î
fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. J`«#∞ <å‰õÄ â◊„`«∞"Õ, P ÉÏÅ∞xH© â◊„`«∞"Õ (Jx
ã¨∂zOKå=Ú).— JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ <å `«~°Ñ¶¨Ù# hÃÑ· „Ñ¨`ÕºHõOQÍ XHõ „¿Ñ=∞#∞
‰õΩiÑ≤OKå#∞ – h=Ù <å Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’ ÃÑOK«|_»\ÏxH˜. 40. =∞~À"≥·Ñ¨Ù h
ã¨Ç¨ÏŸ^Œi #_»∞K«∞‰õΩO@∂ =zÛ, 'D Ñ≤Å¡"å}˜‚ K«Hõ¯QÍ ™êˆH XHÍ"≥∞ LOk.
P"≥∞ PK«∂H© <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å!— JOk. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú x#∞fl h
`«e¡ =^ŒÌ‰õΩ KÕ~åÛ=Ú – `«^•fi~å P"≥∞ Hõà◊§‰õΩ K«Å∞= ÅaèOKåÅx, P"≥∞
^Œ∞ódOK«‰õΩO_® LO_®Åhx. h=Ù XHõ =ºH˜Îx Ç¨Ï`«=∂~åÛ=Ù. `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú P ^Œ∞óMÏ"Õ^Œ# #∞O_ç ‰õÄ_® h‰õΩ q=ÚH˜Îx HõeyOKå=Ú. "Õ∞=Ú
x#∞fl ÉÏQÍ Ñ¨sH˜∆OKå=Ú. P `«~°∞"å`« h=Ù J<ÕHõ ãÖ=`«û~åÅ áê@∞
=∞^Œº<£"åã¨∞Å =∞^èŒº QÆ_çáê=Ù. =∞i hqÑ¨C_»∞ x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∂xH˜
WÖÏ =KåÛ=Ù =¸™ê.
41. <Õ#∞ x#∞fl <å HÍ~°ºO HÀãÖ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ<åfl#∞.
42. #∞=Ófi, h ™È^Œ~°∞_»∂ <å ã¨∂K«#Å#∞ fã¨∞‰õΩx "≥à◊§O_ç. <å ã¨‡~°}
q+¨Ü∞« OÖ’ =∞@∞‰õΩ |^ŒHÌ Oõ `«Q^Æ ∞Œ . 43. g∞i^Œ~Ì ∂° Ñ¶~≤ “#∞ =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§◊ O_ç.
J`«#∞ =∞s Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i áÈÜ«∂_»∞. 44. J~Ú`Õ J`«x`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ
=∂\Ï¡ _ ®e. |Ç¨ ï âß J`« # ∞ LÑ¨ ^ Õ â ßxfl „QÆ Ç ≤ Ï OK« = K« ∞ Û ÖË ^ •
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û.—
45. "åi~°∞=Ù~°∂ WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! J`«#∞
=∂ÃÑ· "ÕkèOÑ¨ÙÅ‰õΩ ã≤^Œú=∞=Ù`å_Õ"≥∂ ÖËHõ =∂ÃÑ· JÑ¶¨∂~Ú`åºxH˜
áêÅÊ_»`å_Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞OQÍ LOk.— 46. ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'g∞ˆ~g∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl#∞. JO`å qO@∂ L<åfl#∞.
K«∂ã¨∂Î L<åfl#∞. 47. Hõ#∞Hõ g∞i~°∞=Ù~°∂ J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ J#O_ç :
'"Õ∞q∞^Œ~Ì O° h „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # ÑÖÑ¨|_ç# "å~°=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù W„™ê~¸Öò
ãÖ`«u "åix =∂`Àáê>Ë "≥à◊§x=Ùfi. "åix "ÕkèOK«‰õΩ. "Õ∞=Ú h „Ñ¨Éèí∞=Ù
=^Œ Ì #∞O_ç XHõ ã¨ ∂ K« # #∞ ‰õ Ä _® fã¨ ∞ ‰õ Ω =KåÛ=Ú. ã¨ < å‡~åæ x fl
J#∞ãïOKÕ"åxH˜ âßOu HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. 48. nxx Jã¨`º« OQÍ z„fHõiOz,
"≥#∞uiyáÈ~Ú# "åxH˜ Ü«∂`«# `«Ñ¨Ê^Œx =∂‰õΩ k=º"å}˜ ^•fi~å
`≥Å∞Ñ¨|_çOk.—
49. 'WO`«H© g∞i~°∞=Ùi „Ñ¨Éèí∞=Ù Z=_»Ü«∂º =¸™ê?— Jx Ñ¶≤~“<£
J_»QÍæ, 50. '„Ñü =ã¨∞Î=Ù‰õÄ ^•x ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ#∞ „Ñ¨™êkOz#"å_»∞,
`«~°∞"å`« ^•xH˜ =∂~°æO K«∂Ñ≤#"å_Õ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx =¸™ê
ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞. 51. '=∞~°~Ú`Õ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# `«~åÅ ãÖQÆ`qÕ ∞\˜?—
Jx Ñ¶~≤ “<£ "≥∞eHõÃÑ@ìQÍ, 52. '"åiH˜ ãÖ|OkèOz# Ñï*Ï˝#O <å „Ñ¨É∞íè =Ù
=^ŒÌ XHõ „QÆO^äOŒ Ö’ LOk. <å „Ñ¨É∞íè =Ù á⁄~°|_»@OQÍh, =∞~°záÈ=@OQÍh
[~°QÆ^Œ∞— Jx =¸™ê qâ◊^ŒÑïKå_»∞.
53. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ <ÕÅ#∞ Ñ¨~°∞Ñ¨ÙQÍ KÕâß_»∞. JO^Œ∞Ö’ g∞
H˘~°‰Ωõ ^•~°∞Å#∞ U~°ÊiKå_»∞. PHÍâ◊O #∞O_ç h~°∞ ‰õΩiÑ≤OKå_»∞. `«~∞° "å`«
"Õ∞=Ú ^•x^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ =$Hõ∆*ÏÅ#∞ (ÑÖ@Å#∞) L`«Ê#flO KÕâß=Ú.
54. g∞~°∂ u#O_ç, g∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® "Õ∞ÑÖ_ç. WO^Œ∞Ö’ qA˝Å~Ú#
"åiH˜ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
55. WO^Œ∞Ö’ #∞O_Õ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOKå=Ú. WO^Œ∞Ö’xˆH
q∞=∞‡efl KÕ~∞° ™êÎ=Ú. WO^Œ∞Ö’ #∞O_Õ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl =∞m¡ "≥eH˜ f™êÎ=Ú.
56. "Õ∞=Ú Ñ¶≤~“<£‰õΩ =∂ ã¨∂K«#ÅxflO\˜h K«∂Ñ≤OKå=Ú. HÍx
J`«#∞ "å\˜x Jã¨`«º=∞O@∂ H˘\˜ì"Õâß_»∞. #=∞‡ x~åHõiOKå_»∞.
57. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : 'h=Ù h `åO„uHõ â◊H˜Î`À =∂ ~å[ºO #∞O_ç
=∞=∞‡ÖËfl "≥à§◊ Q˘@ì_®xH˜ =KåÛ"å =¸™ê!? 58. JÖÏQÆ~Ú`Õ h‰õΩ áÈ\©QÍ
"Õ∞=Ú ‰õÄ_® J@∞=O\˜ =∂Ü«∂*ÏÖÏ<Õfl fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. Hõ#∞Hõ #∞=Ùfi
20. `åÇ¨ 331
=∂‰õÄ – h‰õÄ =∞^èŒº "åQÍÌ# (áÈ\©) ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOK«∞. "Õ∞=Ú

^•xx ^•@"ÕÜ«∞=Ú. h=Ù ‰õÄ_® ^•@"ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. D áÈ\© |Ç≤Ï~°OQÆ
„Ñ¨^Õâ◊OÖ’ [~°QÍe.—
59. =¸™ê J<åfl_»∞ : 'L`«û= k#O g∞ "åQÍÌ# k#OQÍ
x~°‚~ÚOK«|_çOk. á⁄^≥ÌˆH¯=~°‰õÄ [# ã¨g∞Hõ~°} [~°QÍe.— 60. Ñ¶≤~“<£
JHõ¯_ç #∞O_ç =∞~°e, `«# Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩx (áÈ\©H˜) uiy
=KåÛ_»∞. 61. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞ áê_»∞QÍ#∞. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Jã¨`åºxfl
PáêkOK«HõO_ç. PÜ«∞# U^Œ~Ú<å PÑ¨^Œ ^•fi~å q∞=∞‡efl ã¨~°fi<åâ◊#O
KÕã≤"Õ™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· J|^•úxfl HõeÊOz# "å_≥=_»~Ú<åã¨ˆ~, "å_»∞
Hõ$`å~°∞÷_»∞ HÍÖË_»∞.—
62. `«~°∞"å`« D =º=Ç¨~°OÖ’ "åi =∞^èŒº (=∂O„u‰õΩÅ =∞^èŒº)
qÉèË^ŒO =zÛOk. "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ∞ [iáê~°∞. 63.
z=~°‰õΩ WÖÏ K≥áêÊ~°∞ : 'gi^ŒÌ~°∂ YzÛ`«OQÍ =∂O„u‰õΩÖË. "å~°∞ `«=∞
=∞O„`«|ÅO`À q∞=∞‡efl ~å[ºO #∞O_ç "≥à◊§Q˘\ÏìÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
P^Œ~≈° „áêÜ«∞=∞~Ú# g∞ q^è•<åxfl x~°∂‡eOK«QÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. 64. JO^Œ∞Hˆ
g∞ Z`«∞QÎ _Æ Å» xflO\˜h ‰õÄ_»Q@Æ ∞ìHÀO_ç. Ñ≤^ÑŒ ¨ JO^Œ~∂° HõÅã≤H@õ ∞ìQÍ ~°O_ç.
D ~ÀA PkèHõº`« á⁄Ok#"å_ç^Õ q[Ü«∞O.—
65. '=¸™ê! #∞=fi~Ú<å "≥~Úº ÖË^• "Õ∞=∞~Ú<å "Õ™êÎ=Ú— Jx
=∂O„u‰õΩÅ∞ ã¨"åÅ∞ qã¨~°QÍ, 66. '=ÚO^Œ∞ g∞ˆ~ "≥Ü«∞ºO_ç— Jx =¸™ê
K≥áêÊ_»∞. JO`Õ. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "åi „`åà◊√§, "åi ÖÏsîÅ∞ "åi =∞O„`«|ÅO
KÕ`« Ñ¨~∞° QÔ `«∞`Î ∞« #fl@∞¡ HõxÑ≤OKå~Ú J`«xH˜. 67. =¸™ê `«# =∞#ã¨∞Ö’<Õ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_áç ÈÜ«∂_»∞. 68. "Õ∞q∞ÖÏ J<åfl=Ú : 'h=Ù ÉèÜ í ∞« Ñ¨_‰» Ωõ . YzÛ`«OQÍ
h^Õ ÃÑ·KÕ~Ú J=Ù`«∞Ok. 69. h ‰õΩ_ç KÕuÖ’ L#fl^•xx Ñ¨_»"≥~Úº. "åi
HÍÅÊxHõ q^Œº#∞ Jk W>Ëì „q∞Oy"Õã¨∞ÎOk. "å~°∞ HõeÊOz#^ŒO`å
=∂O„u‰õΩx "≥∂ãÖ =∂„`«"∞Õ . =∂O„u‰õΩ_»∞ Z#fl\˜H© ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»∞ HÍÖË_∞»
– J`«<≥ÖÏ (P~åƒù@OQÍ) =zÛ<å ã¨ˆ~!— 70. =∂O„u‰õΩÅ∞
™êëêìOQÆÑ_¨ áç ÈÜ«∂~°∞. '"Õ∞=Ú Ç¨~°∂<£, =¸™êÅ „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú—
Jx ZÅ∞ÔQuÎ „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞.
71. Ñ¶≤~“<£ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, <Õ#∞ g∞‰õΩ P#u W=fiHõ=ÚO^Õ
g∞~°`«xfl qâ◊fiã≤OKå~å? WÑ¨C_»~°÷=∞~ÚOk. W`«<Õ g∞‰õΩ =∞O„`«q^Œº#∞
<ÕiÊ# g∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞. WHõ K«∂ã¨∞HÀO_ç. <Õ#∞ g∞ HÍà◊√§KÕ`∞« efl Z^Œ∞~Ô ^Œ∞~°∞
„Ñ¨Hõ¯Å #∞Oz #iH˜™êÎ#∞. Y~°∂˚~°Ñ¨Ù ^Œ∞OQÆÅÃÑ· g∞‰õΩ tÅ∞= "Õ~Ú™êÎ#∞.
JÑ¨C_»∞ QÍx g∞‰õΩ `≥eã≤~å^Œ∞ – =∂ W^ŒÌiÖ’ Z=i tHõ∆ Z‰õΩ¯=
Hõiî#"≥∞ÿ#^À! n~°…HÍeHõ"≥∞ÿ#^À!!—
72. =∂O„u‰õΩÅ∞ WÖÏ ÑëHÍ~°∞ : '=∂ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# x^Œ~≈° <åÅÃÑ,·
=∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOz# "åxÃÑ· h‰õΩ „áê^è•#º`« W=fi@O J<Õk [~°QÆx Ñ¨x.
h‰õΩ KÕ`«#~ÚOk KÕã¨∞HÀ. #∞"ÕfiO KÕã¨∞‰õΩ<åfl D „áêÑÖzHõ rq`«O
=~°ˆH KÕã¨∞HÀQÆÅ=Ù. 73. "Õ∞=Ú =∞@∞‰õΩ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú
– PÜ«∞# =∂ `«Ñ¨CÅ#∞ Hõ∆q∞OKåÅx, h=Ù =∂KÕ`« |Å=O`«OQÍ
KÕ~ÚOz# `åO„uHõ q^ŒºÅ#∞ ‰õÄ_® Hõ∆q∞OKåÅx. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ „âı+¨µª_»∞.
q∞ye LO_Õ"å_»∞ (x`«∞º_»∞).—
74. JÑ¨~åkèQÍ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°ÜÕ∞º"åxH˜ #~°Hõ"Õ∞
QÆu. JO^Œ∞Ö’ J`«#∞ Kå=_»∞, „|`«Hõ_»∞. 75. =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨xflkèÖ’ qâßfiã≤QÍ Ç¨[~°=Ù`å_À, ã¨^•K«~°} ‰õÄ_® KÕã≤ LO\Ï_À –
JÖÏO\˜ "åiH˜ L#fl`« ™ê÷<åÅ∞ LO\Ï~Ú. 76. "åiH˘~°‰õΩ z~°HÍÅO
LO_Õ L^•º#=<åÅ∞O\Ï~Ú. "å\˜ „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ áê~°∞`«∂
LO\Ï~Ú. "å\˜Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. Ñïâ◊√^Œú`«#∞ J=ÅOaOKÕ
=ºH˜ÎH˜ ÅaèOKÕ „ÑüÑ¶¨Åq∞k.
77. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ k=º"å}˜ ^•fi~å ãÖHˆ `«O ÑÖáê=Ú. ~å„uH˜
~å„`Õ <å ^•ã¨∞Å#∞ fã¨∞‰õΩx |Ü«∞Å∞^Õ~°∞. "åi HÀãÖ ã¨=Ú„^ŒOÖ’
á⁄_ç ^•i U~°Ê~°K«∞HÀ. Z=~°~Ú<å "≥O|_ç™êÎˆ~"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ.
=∞ˆ~q^èŒ=∞~Ú# ÉèíÜ«∂O^Àà◊# ‰õÄ_® K≥O^Œ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 78. `«~°∞"å`«
20. `åÇ¨ 333
Ñ¶≤~“<£ `«# Ãã·x‰õΩÅ`À "åix "≥O|_çOKå_»∞. J~Ú`Õ ã¨=Ú„^Œ [ÅO

"åà◊§#∞ „Hõ=Ú‡HÀ=Åã≤# q^èŒOQÍ<Õ „Hõ=Ú‡‰õΩOk. 79. Ñ¶≤~“<£ `«# *Ïux
ÃÑ_»„`À= Ñ¨\ ˜ìOKå_»∞. ã¨~°~Ú# ^•i K«∂Ñ¨ÖË^Œ∞.
80. F W„™ê~¸Å∞ ãÖ`«u "å~°ÖÏ~å! "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl g∞ â◊„`«∞=Ù
ÉÏi #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOKå=Ú. `«∂~°∞ (Ñ¨~°fi`«O) ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù# g∞~°∞
Ç¨[~°=@O QÆ∞iOz ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOKå=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú g∞ÃÑ·#
=∞<£fl ã¨ÖÏfiÅ#∞ kOáê=Ú. 81. "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#
PÇ¨~åxfl u#O_ç. D q+¨Ü∞« OÖ’ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O „Ñ¨îŒ ≈OK«HOõ _ç. J#º^è•
g∞ÃÑ· <å P„QÆÇ¨ÏO q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞`«∞Ok. <å P„QÆÇ¨ÏO Z=iÃÑ·# Ñ¨_ç<å
J`«#∞ <åâ◊#"≥∞ÿ#>Ë¡. 82. J~Ú`Õ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°}
KÕã≤, ã¨<å‡~°æOÃÑ· ã≤÷~°OQÍ L#fl "åx áêe@ =∂„`«O <Õ#∞ Jq∞`«
Hõ∆=∂jÅ∞_»#∞.
83. 'h=Ù h *Ïu "åix =^Œe, WO`« j„Ñ¶¨∞OQÍ ~å=\ÏxH˜
x#∞fl Ñ¨ÙiH˘eÊ# q+¨Ü∞« "Õ∞q∞\˜ F =¸™ê— (Jx ^Õ=Ù_»∞ `«∂~°∞ Ñ¨~fi° `«OÃÑ·
J_çy#Ñ¨C_»∞) 84. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : '"åà◊¥§ <å "≥#ˆH =ã¨∞Î<åfl~°∞.
WHõ <å q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, F „Ñ¨Éèí∂! h=Ù „Ñ¨ã¨#∞fl_»=Ù HÍ"åÅx <Õ#∞
`˘O^Œ~°QÍ =KÕÛâß#∞.— 85. ÃãÅqKåÛ_»∞ : '"Õ∞=Ú h *Ïu "åix, h
"≥#∞Hõ XHõ Ñ¨sHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕâß=Ú. "åà◊§#∞ ™êq∞s „Éèí+¨µì Ñ¨\ ˜ìOKå_»∞.—
86. `«~°∞"å`« =¸™ê P„QÆÇ¨ÏŸ^Œ„QÆ∞_≥·, ^Œ∞óY=^Œ#∞_≥· `«# *Ïu
"åi "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÖÏ_»∞. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu [#∞ÖÏ~å! Uq∞\˜,
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞‰õΩ XHõ =∞Oz "åQÍÌ#O KÕÜ«∞ÖË^•? Uq∞\˜, g∞ÃÑ· =∞s
JO`« Z‰õΩ¯= HÍÅO QÆ_»zO^•? ÖË^• g∞~°∞ g∞ÃÑ·# g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P„QÆÇ¨<Õfl
H˘x`≥K«∞ÛHÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~å? JO^Œ∞ˆH <å`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl ÉèíOQÆÑï
Kå~å?—
87. "åiÖÏ ãÖ*Ï~Ú+‘ WKåÛ~°∞ : '"Õ∞=Ú h‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl
=∂ JO`«@ "Õ∞=ÚQÍ ÉèíOQÆÑ¨~°K«ÖË^Œ∞. [#∞Å PÉèí~°}ÏÅ (#QÆÅ) ÉèÏ~°O
=∂ KÕ`« "≥∂~ÚOK«@O [iyOk. "Õ∞=Ú "å\˜x fã≤ áê~°"Õâß=Ú. P
q^èŒOQÍ ™êq∞s "å\˜x "å_»∞‰õΩ<åfl_»∞. 88. `«~°∞"å`« J`«#∞ "åiHÀãÖ
P=Ù^Œ∂_» ÉÁ=∞‡#∞ KÕã≤ `≥KåÛ_»∞. J^˘Hõ q„QÆÇ¨ÏO, JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç
Z^Œ∞ÌÖÏO\˜ ^èŒfix =KÕÛk. `«~°∞"å`« "å~°O`å WÖÏ J<åfl~°∞ : 'W^Õ g∞
P~å^èŒº ^≥·=O. =¸™ê ^≥·=O ‰õÄ_® W^Õ. HÍHõáÈ`Õ =¸™ê nxx
=∞~°záÈÜ«∂_»∞.— 89. Uq∞\˜, Jk U =∂@‰õÄ ã¨=∂^è•#O W=fi@OÖË^xŒ ,
"åiÔHÖÏO\˜ #+¨ìOQÍh, ÖÏÉèíOQÍh KÕÜ«∞*ÏÅ^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl "å~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?
90. x*ÏxH˜ Ç¨~°∂<£ "åi`À =ÚO^Õ K≥áêÊ_»∞ : '<å *Ïu
"å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ D P=Ù^Œ∂_» =¸ÅOQÍ „Éèí=∞Å =ÅÜ«∞OÖ’
z‰õΩ¯‰õΩ<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ g∞ „Ñ¨Éèí∞"≥·`Õ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_≥·# ^Õ=Ù_Õ. Hõ#∞Hõ
g∞~°∞ ##∞fl J#∞ãïOK«O_ç. <Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ q#O_ç.— 91. ^•xH˜ "åiÖÏ
J<åfl~°∞ : '=¸™ê =∂ ^ŒQÆæ~°‰õΩ uiy ~å#O`« =~°‰õÄ "Õ∞=Ú nx<Õ
Ñ¨Ólã¨∂Î LO\Ï=Ú.—
92. =¸™ê (`«# ™È^Œ~°∞x`À) WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F Ç¨~°∂<£!
"å~°∞ ÃÑ_»^•i Ñ¨\ ˜ì# ãÖQÆux h=Ù QÆ=∞xOz#Ñ¨Ù_»∞, 93. <å q^è•<åxfl
J#∞ãïOK«‰õΩO_® x#∞fl U q+¨Ü«∞O J_»∞¤‰õΩOk? Uq∞\˜, #∞=Ùfi ‰õÄ_®
<å P[˝#∞ ZkiOKå"å?— 94. Ç¨~°∂<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å =∂`å
Ñ¨Ù„`«∞_®! <å QÆ_®¤xfl Ñ¨@∞ìHÀ‰õΩ. <å `«Å A`«∞Î Ñ¨\ ˜ì D_»fi‰õΩ. ''|h
W„™ê~¸ÖòÖ’ h=Ù peHõ `≥KåÛ"£. <å =∂@#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖË^Œ——x h=Ù
xÅn™êÎ"Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O`À<Õ WÖÏ „Ñ¨=iÎOKå#∞.—
95. =¸™ê J_çQÍ_»∞ : '=∞i h ãÖQÆ`Õq∞\˜ F
™êq∞i?— 96. J`«xÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ – 'W`«~°∞Å‰õΩ HõxÑ≤OK«xk
<å‰õΩ HÍ#=zÛOk. JO^Œ∞KÕ`« <Õ#∞ ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞x áê^Œ zÇ¨flÅ #∞O_ç
QÆ∞ÃÑÊ_»∞ =∞#∞fl fã¨∞‰õΩx, ^•xx JO^Œ∞Ö’ Ñ¨_»"Õâß#∞. <å JO`«~å`«‡
‰õÄ_® ##∞fl JÖÏˆQ „Ñ¨É’kèOzOk.— 97. =¸™ê J<åfl_»∞ : 'áÈ WHõ¯}∞‚Oz.
20. `åÇ¨ 335
WHõ rq`åO`«O h‰õΩ âßã≤Î Uq∞@O>Ë, ''##∞fl =Ú@∞ìHÀ=^Œ∞Ì—— JO@∂

LO\Ï"£. h H˘~°‰Ωõ =∞~À "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O LOk. Jk Z\˜ì Ñïã≤u÷ Ö’#∂
h #∞O_ç `˘ÅyáÈ^Œ∞. WHõ #∞=Ùfi U ^Õ=Ù}˜‚ JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl"À,
^•xH˜ Ñ¨>Ëì QÆ`Õq∞\’ K«∂_»∞. "Õ∞=Ú ^•xx HÍeÛ"Õ™êÎ=Ú. `«~°∞"å`«
^•xx ã¨=Ú„^ŒOÖ’ áêˆ~™êÎ=Ú.— 98. g∞ P~å^èŒº ^≥·="≥∞ÿ`Õ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞.
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞# *Ï˝#O JxflO\˜h Ñï"Õ+≤ªOz
LOk.
99. („Ñ¨=HÍÎ!) D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "åi
ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ =∂ =^ŒÌ #∞O_ç XHõ
LÑ¨^Õâßxfl (*Ï˝Ñ≤Hõ#∞) „Ñ¨™êkOKå=Ú. 100. nxÑ¨@¡ q=ÚY`« K«∂Ñ≤#
"å_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ÉèíiOK«ÖËx ÉèÏ~åxfl "≥∂™êÎ_»∞. 101. "å~°O^Œ∞Ö’
ã¨^• Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. P |~°∞=Ù „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k<å# "åi áêe@ Hõ_∞» ^Œ∞~°ƒ~ù O° QÍ
LO@∞Ok. 102. P ~ÀA â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞Ok. JÑ¨~å^èŒ∞Å#∞ "Õ∞=Ú
P<å_»∞ ã¨g∞HõiOz#Ñ¨Ù_»∞, ÉèíÜ«∞O`À "åi Hõà◊√¡ he~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú.
103. "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O "≥∞Å¡QÍ K≥Ñ¨C‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞† ˆH=ÅO Ñ¨k
~ÀAÅ∞ („Ñ¨ÑÖK«OÖ’) QÆ_çÑ≤ LO\Ï=∞x. 104. "å~°∞ K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ^Õq∞\’
=∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "åiÖ’ JO^ŒiHõ<åfl Z‰õΩ¯= `≥eã≤#"å_»∞, 'g∞~°∞
ˆH=ÅO XHõ¯ ~À*Ë QÆ_çáê~°∞— J#O\Ï_»∞.
105. "å~°∞ x#∞fl Ñ¨~°fi`åÅ QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C:
'<å „Ñ¨Éèí∞=Ù "å\˜x ^èŒ∂oQÍ KÕã≤ ZQÆ∞~°"Õ™êÎ_»∞. 106. `«~°∞"å`« Éèí∂q∞x
K«^∞Œ <≥#· "≥∞^ÿ •#OQÍ KÕ¿ã™êÎ_∞» . 107. JO^Œ∞Ö’ g∞~°∞ ZÖÏO\˜ =OHõ~#° ∞,
"≥∞~°Hõ#∞ K«∂_»~°∞. 108. P ~ÀA JO^Œ~°∂ Ñ≤eKÕ"åxx J#∞ãï™êÎ~°∞.
P J#∞ã¨~°}Ö’ U=∂„`«O ÃÑ_»ãï`«#O LO_»^Œ∞. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ JO^Œi HõO~î°ã¨fi~åÅ∞ J}QÍi LO\Ï~Ú. "≥∞Å¡x ã¨=fi_ç `«Ñ¨Ê
Un h=Ù q#ÖË=Ù.
109. P ~ÀA ã≤á¶ê~°ã¨∞ ZÖÏO\˜ ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°Û^Œ∞ –
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ J~Ú# ^Õ=Ù_»∞ Z=iHõ~Ú<å P#ux WzÛ, J`«x
ãÖ*Ï~Ú+‘x W+¨Ñì _¨ `ç Õ `«ÑÊ¨ ! 110. PÜ«∞# JO^Œi Ñ¨Ó~Àfi`«~Î ° ã≤u÷ QÆ`∞« Å#∞
QÆ∞iOz `≥eã≤#"å_»∞. "åi Ñï*Ï˝#O PÜ«∞# *Ï˝#qâıëêÅ#∞ QÆ∞iOz,
TÇ≤ÏOK«*ÏÅ^Œ∞. 111. JÑ¨C_»∞ JO^Œi =ÚMÏÅ∞ P x`«º ã¨r=Ùx,
Ö’Hõ =¸ÖÏ^è•i J~Ú# "åx ã¨=∞Hõ∆OÖ’ q#Ü«∞O`À „HÕkH˜ "åe
LO\Ï~Ú. J<åºÜ«∞ ÉèÏ~åxfl "≥∂ã¨∞‰õΩ=zÛ#"å_»∞ qÑ¶¨Å∞_»=Ù`å_»∞.
112. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ã¨^•K«~°} KÕâß_À, J`«#∞ qâßfiã≤ ‰õÄ_® J~Ú#@¡
~Ú`Õ, J`«xH˜ J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^ŒxQÍh, Ö’@∞ [~°∞QÆ∞`«∞O^Õ"∂≥ ##fl
ÉèíÜ«∞OQÍh JHõ¯~° ÖË^Œ∞.
113. („Ñ¨=HÍÎ!) W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ J~°cÖ’
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. WO^Œ∞Ö’ "Õ∞=Ú Ñ¨Å∞ ~°HÍÅ ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ KÕâß=Ú
– `«^•fi~å [#∞Å∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ "≥·Yix J=ÅOa™êÎ~°x ÖË^• "åi
JO`«~°OQÍÅÖ’ PÖ’K«<å`«‡Hõ=∞~Ú# q+¨Ü«∞O <å\ÏÅx! 114. Hõ#∞Hõ
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞† ã≤ã¨Å~Ú# ™ê„=∂@∞ì. h‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# =Ç‘Ï
(k=º"å}˜) Ñ¨ÓiÎQÍ JO^Œ#O`«=~°‰õÄ h=Ù =∂„`«O Y∞~üP<£#∞
„QÆÇ≤ÏOK«@OÖ’ `˘O^Œ~°Ñ¨_»‰õΩ. '„Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ =∞iO`« *Ï˝<åxfl "˘ã¨QÆ∞—
Jx „áêi÷OK«∞.
115. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù "Õ∞=Ú P^Œ"£∞‰õΩ XHõ P^Õâ◊O WzÛ
L<åfl=Ú. HÍx J`«#∞ =∞~°záÈÜ«∂_»∞. J`«xÖ’ =∂‰õΩ ãÖHõÅÊx~°u
HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . 116. 'P^Œ"∞£ ‰õΩ ™êëêìOQÆÑ_¨ O» _ç— Jx "Õ∞=Ú ^≥=· ^Œ∂`«Å`À
J#flÑ¨C_»∞, "å~°O`å ™êëêìOQÆÑ¨_®¤~°∞ – XHõ¯ Wc¡ã¨∞ `«Ñ¨Ê! "å_»∞ =∂„`«O
ZkiOKå_»∞. 117. =∞i "Õ∞=Ú WÖÏ J<åfl=Ú : 'F P^Œ"£∞! YzÛ`«OQÍ
g_»∞ h‰õÄ, h ÉèÏ~°º‰õÄ |^Œúq~Àkè. "å_»∞ q∞=∞‡efl ã¨fi~°æO #∞O_ç fã≤"Õ~Ú
™êÎ_Õ"≥∂ *Ï„QÆ`«Î! J^Õ QÆ#Hõ [iy`Õ h=Ù HõëêìÅáêÅ=Ù`å=Ù.
20. `åÇ¨ 337
118. WHõ¯_» =∂„`«O h‰õΩ (U Ö’@∂ LO_»^Œ∞). h‰õΩ PHõe

ÉÏ^è• LO_»^Œ∞, h=Ù #QÆflOQÍ#∂ LO_»=Ù. 119. WHõ¯_» h‰õΩ ^•Ç¨ÏO
"ÕÜ∞« ^Œ∞. h‰õΩ ZO_» ‰õÄ_® `«QÅÆ ^Œ∞.— 120. HÍx Ã+`· å<£ "åix HõqfiOKå_»∞.
'F P^Œ"£∞! <Õ#∞ h‰õΩ J=∞~°rq`åxfl, Z#fl\˜H© |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_»x ~å[iHÍxfl
WKÕÛ =$Hõ∆"Õ∞^À K«∂Ñ¨<å!?— J<åfl_»∞. 121. JO`Õ. "åi^ŒÌ~°∂ P K≥@∞ì
ÑÖ_»∞#∞ u<Õâß~°∞. `«`«Êùe`«OQÍ "åi~°∞=Ùi =∞~°‡™ê÷<åÅ∞ XO_˘Hõi
=ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï~°`æ O« J~ÚáÈÜ«∂~Ú. W~°∞=Ù~°∂ ã¨fi~°Oæ Ö’x P‰õΩÅ`À `«=∞#∞
HõÑ¨CHÀ™êQÍ~°∞. (P q^èŒOQÍ) P^Œ"£∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞Oz,
JÑ¨=∂~°Oæ Ñ¨\Ïì_∞» . 122. P `«~∞° "å`« J`«x „Ñ¨É∞íè =Ù J`«xfl Hõ\ÏHÕ∆ Kå_»∞.
J`«x Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOz, =∂~°æxˆ~Ìâ◊# KÕâß_»∞.
123. `«~°∞"å`« WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : ''g∞i^ŒÌ~°∂ WHõ¯}∞‚Oz
kyáÈO_ç. g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O (=∂#=Ù_»∞–Ã+·`å<£) â◊„`«∞=ÙÅ∞QÍ LO\Ï~°∞.
WHõ g∞^Œ@ <å `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç g∞ =^ŒÌ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =¿ãÎ, <å
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl J#∞ãïOKÕ"å_»∞ ^•i `«Ñ¨Ê_»∞, HõëêìÖ’¡ Ñ¨_»_»∞.
124. =∞Ô~=_»~Ú`Õ <å Ç≤Ï`«É’^èÑŒ @¨ ¡ q=ÚY`« K«∂Ñ¨Ù`å_À, J`«x „|`«∞‰õΩ
^Œ∞~°ƒù~°O J=Ù`«∞Ok. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "Õ∞=∞`«xfl QÆ∞_ç¤"åxQÍ ÖËÑ¨Ù`å=Ú.
125. J`«#∞ '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù ##∞fl QÆ∞_ç¤"åxQÍ ÖËáê"Õq∞\˜? <å‰õΩ
K«∂Ñ¨Ù LO_Õk Hõ^•!— JO\Ï_»∞. 126. ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok : 'WÖÏˆQ h
=^ŒÌ‰õΩ =∂ ã¨∂K«#Å∞ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ h=Ù "å\˜x Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. JÖÏˆQ
D<å_»∞ x#∞fl Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=@O [~°QÆ^Œ∞. 127. Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞iáÈÜÕ∞"åiH˜,
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#Å#∞ #=∞‡x"åiH˜ "Õ∞=Ú WÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞
W™êÎ=Ú. Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ WO`«Hõ<åfl Hõiî#=∞~Ú#k, q∞ye LO_Õk.
128. Uq∞\˜, [#∞Å‰õΩ nx^•fi~å ‰õÄ_® q+¨Ü∞« O J~°O÷ HÍÖË^•?
giH˜ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú Z<Àfl `«~åÅ#∞ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. gà◊√¡ „Ñ¨ã¨∞Î`«O
P |ã‘ÎÅÖ’ ãÖK«iã¨∂Î L<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q[˝`« QÆÅ "åiH˜
Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 129. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# =ÚO^Œ∞QÍ<Õ XHõ
q+¨Ü«∞O Y~åÔ~· LO_»HõáÈ`Õ, XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù W=fi|_»‰õΩO_® LO>Ë D
áê\˜H˜ gà◊§ =º=Ç¨~°O `ÕeÛ"ÕÜ«∞|_Õk. 130. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞
K≥¿ÑÊ=∂@ÅÃÑ· F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. h „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ ã¨∞uÎ OK«@O`Àáê@∞, PÜ«∞#
Ñ¨q„`«`#« ∞ ‰õÄ_® H©iOÎ K«∞ – ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« xH˜ =ÚO^Œ∞, ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∂xH˜
=ÚO^Œ∞. ~å„u"Õà◊Ö’¡, Ñ¨QÆ\ ˜ JOK«∞ÅÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LO_»∞, `«^•fi~å h‰õΩ `«$Ñ≤Î ÅaèOK«=K«∞Û.
131. "åiÖ’ H˘xfl =~åæÅ "åiH˜ "Õ∞=Ú WzÛ L#fl „áêÑÖzHõ
rq`« "≥·Éèí"åÅ "≥·Ñ¨Ù Hõ<≥fluÎ ‰õÄ_® K«∂_»‰õΩ. "åix Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxˆH "Õ∞=Ú
J=hfl "åiH˜ WKåÛ=Ú. x*ÏxH˜ h „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ r=<Àáêkè =∂„`«"Õ∞
„âı+¨ª=∞~Ú#k, q∞ye LO_Õk. 132. h WO\˜"å~°Å‰õΩ #=∂*ò QÆ∞iOz
P*Ï˝Ñ≤OK«∞. h=Ù ã¨~Ú`«O ^•xH˜ Hõ@∞ì|_ç LO_»∞. "Õ∞=Ú h #∞O_ç
ZÖÏO\˜ Láêkèh J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. Láêkè#~Ú`Õ "Õ∞"Õ∞ h‰õΩ Wã¨∞Î<åfl=Ú.
ã¨`«Êi}Ï=∞O ÉèíH˜ÎQÆÅ "åi^Õ.
133. 'DÜ«∞#QÍ~°∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ #∞O_ç U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞
ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~å_»∞?— Jx (Jqâßfiã¨) [#∞ÅO@∞<åfl~°∞. Uq∞\˜,
Ñ¨Ó~°fi„QÆO^ä•ÅÖ’ L#fl x^Œ~°≈#O "åiH˜ KÕ~°ÖË^•? 134. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú
"åix, ^•xH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ U^Œ~Ú<å qÑ¨`∞« Î ^•fi~å JO`«"Ú≥ OkOz#@¡~Ú`Õ,
'=∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù =∂ =^ŒÌ‰õΩ XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞? "Õ∞=Ú
J==∂<åxH˜, Ñ¨~åÉè"í åxH˜ Ö’#∞HÍHõ =Ú#∞¿Ñ h ã¨∂K«#Å#∞ J#∞ãïOKÕ
"å~°O Hõ^•!— Jx J<Õ"å~°∞. 135. "åi`À J#∞ : 'JO^Œ~∂° xsH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl~°∞.
g∞~°∞ ‰õÄ_® xsH˜∆OK«O_ç. ã¨<å‡~åæ# L#fl^≥=~À, =∞Ô~=~°∞ QÆ=∂ºxH˜
KÕ~°∞‰õΩ<åfl~À =Ú#∞‡O^Œ∞ g∞ˆ~ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.—
21. JÖò JOaÜ«∂ 339
21. JÖò JOaÜ«∂ (^≥·= „Ñ¨=HõÎÅ∞)

(17) 1. „Ñ¨[Å‰õΩ "åi ÖˇHõ¯Å ã¨=∞Ü«∞O ^ŒQÆæ~°Ñ¨_çOk.

"åˆ~"≥∂ Ñ¨~°^è•º#OÖ’ Ñ¨_ç q=ÚY`« K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. 2. "åi=^ŒÌ‰õΩ "åi
„Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç U ãïH˘`«Î Ç≤Ï`«É’^èŒ =zÛ<å, ^•xfl "å~°∞ Pëê=∂+‘
QÍ<Õ PÅH˜™êÎ~°∞. 3. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ U=∞~°∞áê@∞Ö’ Ñ¨_ç L<åfl~Ú.
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ã¨=∂Ö’K«# [~°∞Ñ¨Ù`«∂, 'J=Ù#∂, W`«#∂ g∞ÖÏO\˜
XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞ HÍ_®? =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ HõàÏ§~å K«∂ã¨∂Î<Õ
J`«x =∂Ü«∂*ÏÅOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ W~°∞‰õΩ¯áÈ`«∞<åfl~°∞?— Jx JO@∞<åfl~°∞.
4. „Ñ¨=HõÎ K≥áêÊ_»∞ : 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ Ñ¨ÅHõ|_ç# „Ñü =∂\Ï <å
„Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# JO`å PÅHÕKÕ"å_»∞, Jhfl Ziy#"å_»∞.—
5. ÃÑ·QÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'W=hfl K≥^Œi# HõÅÅ∞. ÃÑ·QÍ g\˜x
W`«QÍ_»∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. WOHÍ K≥áêÊÅO>Ë W`«<˘Hõ HõqÑ¨ÙOQÆ=Ù_»∞.
(W`«#∞ x[OQÍ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ J~Ú#@¡~Ú`Õ) "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨=HõÎÅ∞ ã¨∂K«#Å`À
ã¨Ç¨ ÑÖÑ¨|_ç#>Ë¡ W`«#∞ ‰õÄ_® =∂ =^ŒÌ‰õΩ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞
fã¨∞‰õΩ~å"åe.— 6. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú U |ã‘Î [#∞Å#∞ `«∞^Œ=Ú\Õì z<å,
"å~°∞ qâ◊fiã≤OK«<Õ ÖË^Œ∞. WÑ¨C_»∞ gà◊√§ =∂„`«O qâ◊fiã≤™êÎ~å?
7. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® "Õ∞=Ú =∂#=ÙÅ<Õ „Ñ¨=HõÎÅ∞QÍ KÕã≤
ÑÖáê=Ú. "Õ∞=Ú "åi =^ŒÌ‰õΩ '=Ç‘Ï— (k=º"å}˜) ÑÖ¿Ñ"å~°=Ú. g∞‰õΩ
`≥bHõáÈ`Õ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅ#∞ J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. 8. "Õ∞=Ú P „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ
J#flO u#HõáÈ~Ú<å `«@∞ìHÀQÆeˆQ â◊s~åÅ#∞ W=fiÖË^Œ∞. "å~°∞ (D
Ö’HõOÖ’) âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. 9. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åiH˜
KÕã#≤ "åQÍÌ<åÅxflO\˜h <≥~"° ~Õ åÛ=Ú. "åih, "åi`À áê@∞ "Õ∞=Ú HÀi#
"å~°O^Œih HÍáê_»∞‰õΩ<åfl=Ú. |i`≥yOz# "åix =∂„`«O `«∞^Œ=Ú\˜ìO
Kå=Ú.
10. "Õ∞=Ú g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ XHõ „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú.
JO^Œ∞Ö’ g∞ „Ñ¨™êÎ=<Õ LOk. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~å?
11. ^Œ∞~åQÆ`åÅ‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì# Z<Àfl [<å"å™êÅ#∞ "Õ∞=Ú #eÑ≤"Õâß=Ú.
"åi `«~°∞"å`« "Õ~˘Hõ *Ïux „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëâß=Ú. 12. "å~°∞ =∂ PÑ¨^Œ
~å=\Ïxfl Ñ¨ã≤QÆ@ìQÍ<Õ JHõ¯_ç #∞O_ç Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOKÕO^Œ∞‰õΩ
Ü«∞uflOKå~°∞. 13. 'áêiáÈHõO_ç. g∞ qÖÏã¨ ™ê=∞„y "≥·Ñ¨Ù#ˆH, g∞ WO_»¡
"≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅO_ç – q∞=∞‡efl xÅnã≤ J_»QÆ=Åã≤ LOk.— 14. JÑ¨C_»∞
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'JÜ≥∂º! =∂ ^Ò~åƒùQÆºO! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞
^Œ∞~å‡~°∞æÅ=Ú—. 15. "å~°ÖÏ J~°∞ã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. Hõ_»‰õΩ "Õ∞=Ú "åix
HÀ`« HÀã≤# KÕ#∞ =∂kiQÍ, PiáÈ~Ú# Jyfl =∂kiQÍ KÕ¿ãâß=Ú.
16. "Õ∞=Ú Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl "å\˜x U^À
„H©_»QÍ ã¨$+≤ìOK«ÖË^Œ∞. 17. XHõ"Õà◊ "Õ∞"Õ∞^Œ<åfl „H©_»<Õ KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO>Ë,
J^˘Hõ¯>Ë =∂ L^ÕÌâ◊"≥∞ÿ LO>Ë =∂ =^ŒÌ #∞#fl ^•O`À<Õ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°O.
18. ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú ã¨`åºxfl Jã¨`«ºOÃÑ· qã≤iH˘_»`å=Ú. Jk ^•x =∂_»∞
|^ŒÌÅQ˘_»∞`«∞Ok. K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ Jã¨`«ºO x„+¨¯q∞ã¨∞ÎOk. WHõáÈ`Õ
g∞~°∞ HõeÊã¨∞Î#fl q+¨Ü«∂Å‰õΩQÍ#∞ g∞‰õΩ =¸_»@O MÏÜ«∞O.
19. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl PÜ«∞#"Õ. PÜ«∞# =^ŒÌ #∞#fl"å~°∞
(^≥·=^Œ∂`«Å∞) PÜ«∞# ^•ã¨ºO Ñ¨@¡ `«Åa~°∞ã¨∞`«#=¸ „Ñ¨^Œi≈OK«~°∞.
|^ŒÌHõ=¸ =Ç≤ÏOK«~°∞. 20. "å~°∞ JÇ¨ÏŸ~å„`«∞Å∞ PÜ«∞xfl ã¨‡i™êÎ~°∞.
"å~°∞ JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx"å~°∞.
21. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∞qÖ’ #∞O_ç Z=i#~Ú`Õ P~å^èŒº ^≥·"åÅ∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À, "å~°∞QÍx Z=i#~Ú<å „|uH˜™êÎ~å? 22. XHõ"Õà◊ D
21. JÖò JOaÜ«∂ 341
Ô~O_çO\˜Ö’ (Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’) JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê "Õi`«~° ^Õ=Ùà◊√§ LO_ç

LO>Ë ã¨~°fi„`å JÅ¡HõÖ’¡ÅO [iy LO_Õk. Hõ#∞Hõ ã≤OÇ¨ã¨<åkèÑü J~Ú#
JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ HõeÊOKÕ =∂@Å‰õΩ Jf`«∞_»∞, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞. 23. PÜ«∞#
UO KÕã≤<å „Ñ¨tflOK«|_»_»∞. HÍx "å~°∞ =∂„`«O „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞.
24. Uq∞\˜, "å~°∞ x[^≥·"åxfl =^Œe "Õi`«~° ^Õ=Ùà◊§#∞ KÕã¨∞‰õΩ
<åfl~å? („Ñ¨=HÍÎ!) gix J_»∞QÆ∞ : '^•xH˜ ãÖ|OkèOz# P^è•~°O fã¨∞‰õΩ
~°O_ç. <å "≥O@#∞#fl "åi q+¨Ü«∞=¸ W^Õ. <å Ñ¨Ósfi‰õΩÅ q+¨Ü«∞O
‰õÄ_® W^Õ. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ ã¨`åºxfl Z~°∞QÆ~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞
q=ÚY∞ÅÜ«∂º~°∞. 25. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO U „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖÑ≤<å, '<Õ#∞
`«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº^≥·=O ÖË_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°O`å #<Õfl P~åkèOK«O_ç— J<Õ
ãÖ^Õâßxfl (=Ç‘Ï) WzÛ ÑÖáê=Ú.
26. 'Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ ãÖ`å<åxfl KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞— Jx "å~°O@∞
<åfl~°∞. nxH˜ PÜ«∞# (Jf`«∞_»∞), Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞, ÃÑ·QÍ "å~°O`å
(^≥·=^Œ∂`«ÅO`å) Q“~°=hÜ«ÚÅ~Ú# ^≥·=^•ã¨∞Å∞. 27. "å~°∞ PÜ«∞#
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ =ÚO^ŒO["Õã≤ =∂\Ï¡_»~°∞. PÜ«∞# P^Õâß#∞™ê~°"Õ∞ "å~°∞
=∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. 28. "åiH˜ =ÚO^Œ∞ U=Ú#fl^À, "åiH˜ "≥#∞Hõ U=Ú#fl^À
‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ Z~°∞ˆH. ^Õ=Ù_»∞ Z=i q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å ã≤á¶ê~°ã¨∞
q#_®xH˜ ã¨=∞‡u¿ãÎ<Õ `«Ñ¨Ê, "å~°∞ Z=i HÀã¨=¸ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞~°∞.
"å~°∞ PÜ«∞# ÉèíÜ«∞O =Å¡ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Öˇ· LO\Ï~°∞. 29. "åiÖ’ (^≥·=
^Œ∂`«ÅÖ’) Z=~°~Ú<åã¨ˆ~, 'PÜ«∞# QÍHõ <Õ#∂ ^≥·"å<Õfl— Jx JO>Ë,
JÖÏO\˜ "åxx "Õ∞=Ú #~°Hõ Ü«∂`«#‰õΩ QÆ∞iKÕ™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞
WÖÏˆQ tH˜∆™êÎ=Ú.
30. Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ Ô~O_»∂ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú LO_»QÍ
"Õ∞=Ú "å\˜x `≥~°z# "≥·<åxfl ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ QÆ=∞xOK«~å? "Õ∞=Ú
h\˜ ^•fi~å „Ñü r= Ñ¨^•~å÷xfl KÕâß=Ú. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ #=∞‡~å?
31. "Õ∞=Ú Éè∂í q∞Ö’ Ñ¨~fi° `åÅ#∞ „Ñü+≤Oª Kå=Ú – "åix fã¨∞‰õΩx
Jk XiyáÈ‰õ Ω O_® LO_®Åx. WOHÍ "Õ ∞ =∞O^Œ ∞ Ö’ qâßÅ"≥ ∞ ÿ #
~°Ç¨Ï^•~°∞Å#∞ U~°Ê~°Kå=Ú – [#∞Å∞ `«=∞ =∂~°æO Hõ#∞Q˘<åÅx.
32. WOHÍ "Õ∞=Ú PHÍâßxfl XHõ ã¨∞~°H˜∆`«=∞~Ú# HõÑ¨CQÍ KÕâß=Ú.
HÍQÍ† gˆ~"≥∂ ^•x ã¨∂K«#Å Ñ¨@¡ ^è•ºã¨ Hõ#|~°K«@O ÖË^Œ∞. 33. WOHÍ
– PÜ«∞<Õ ˆ~~ÚO|=à◊§#∞, ã¨∂~°º K«O„^Œ∞Å#∞ xi‡OKå_»∞. J=hfl XHÀ¯
HõHõ∆ ºÖ’ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ L<åfl~Ú.
34. („Ñ¨=HÍÎ!) h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® "Õ∞=Ú U =∂#= =∂„`«∞xH©
âßâ◊fi`« rq`«O „Ñ¨™êkOK«ÖË^Œ∞. =∞Ô~·`Õ h=Ù =∞~°}˜¿ãÎ, "å~°∞ =∂„`«O
âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~å? 35. „Ñü „áê}© =∞$`«∞º=Ù ~°∞z K«∂_»=Åã≤O^Õ.
"Õ∞=Ú q∞=∞‡efl =∞Op K≥_∞» Å ã≤u÷ QÆ`∞« Å‰õΩ Ö’#∞KÕã≤ Ñ¨sH˜ã∆ ∂¨ Î LO\Ï=Ú.
Hõ_»‰õΩ g∞~°O`å =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eOK«|_»`å~°∞.
36. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ x#∞fl K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞, "å~°O`å x#∞fl
#=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 'g∞ P~å^èŒº ^≥·"åÅ#∞ QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOKÕk
DÜ«∞#QÍˆ~<å?— JO\Ï~°∞. =∞i K«∂_»É’`Õ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx ãÖã¨‡~°}#∞
u~°ã¨¯iã¨∞Î#flk ã¨fiÜ«∞OQÍ "åˆ~.
37. =∂#=Ù_»∞ `˘O^Œ~°áê@∞ rqQÍ ã¨$+≤ìOK«|_®¤_»∞. <Õ#∞
j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ g∞‰õΩ <å ã¨∂K«#Å#∞ K«∂ÃÑ_»`å#∞. Hõ#∞Hõ ##∞fl `˘O^Œ~°
ÃÑ@ì=^Œ∞Ì. 38. g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ D "åQÍÌ#O ZÑ¨C_»∞
<≥~°"Õ~°∞`«∞Ok?— Jx D [#∞Å∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. 39. JÜ≥∂º, D ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ P ã¨=∞Ü«∞O QÆ∞iOz `≥eã≤ LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! JÑ¨C_»∞
"å~°∞ Jyflx `«=∞ =ÚO^Œ∞ #∞O_çQÍh, `«=∞ "≥#∞Hõ #∞O_çQÍh PÑ¨ÖË~°∞.
"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® JO^Œ^Œ∞. 40. ÃÑ·QÍ Jk J=∂O`«O "åiÃÑ·
21. JÖò JOaÜ«∂ 343
=zÛÑ¨_∞» `«∞Ok. Jk "åix `Õ~∞° HÀ‰õΩO_® KÕã∞¨ OÎ k. `«~∞° "å`« "å~°∞ ^•xx
„ÑüÑ¶¨∞\ÕK«#∂ÖË~°∞. "åiH˜ =º=kè ‰õÄ_® W=fi|_»^Œ∞. 41. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
‰õÄ_® ^≥=· „Ñ¨=HõÅÎ #∞ ÑïÇ¨Ïã≤OK«@O [iyOk. J~Ú`Õ "åiÖ’ Z=~°~Ú`Õ
ÑïÇ¨Ïã≤OKå~À, "å~°∞ `å=Ú ÑïÇ¨Ïã≤Oz# ^•x LK«∞ÛÖ’<Õ Ñ¨_áç ÈÜ«∂~°∞.
42. "åix J_»∞QÆ∞ : '(K≥Ñ¨ÊO_ç!) ‰õ~°∞}Ï=∞Ü«Úx Ñ¨@∞ì #∞O_ç
Ñ¨QÆÅ∂ ˆ~~Ú q∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«QÆÅ "å_≥=_»∞? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,
"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ãÖã¨‡~°} #∞O_ç q=ÚY∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞. 43. Uq∞\˜,
=∂‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ giH˜ JO_»QÍ xÅ|_Õ ^≥·"åÅ∞ U=∞~Ú<å L<åflÜ«∂?
Jq Y∞^Œ∞ÌQÍ `«=∞#∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ â◊H˜Îx HõeyÖË=Ù. =∂‰õΩ „ÑüQÍ "åiH˜
™êÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ ÖË_»∞.
44. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "Õ∞=Ú "åiH˜, "åi `å`«=Ú`åÎ`«
Å‰õΩ „áêÑÖzHõ ãÖÑüÎx Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ WKåÛ=Ú. Hõ_»‰õΩ P ã≤÷uÖ’<Õ
"åi ã¨∞n~°… HÍÅO QÆ_»záÈ~ÚOk. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x ^•x
kâ◊ÅxflO\˜ #∞O_ç ‰õΩkOK«∞‰õΩO@∂ ~å=\Ïxfl "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?
WO`« [iy<å gàı§ „áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ~°@<å?
45. "åi`À K≥Ñ¨C : '<Õ<≥·`Õ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) P^è•~°OQÍ q∞=∞‡efl
™ê=^è•#Ñ¨~°KÕ "å_»#∞ =∂„`«"Õ∞.— |kè~°∞Å#∞ ZO`«QÍ ™ê=^è•#Ñ¨~°z<å
"å~°∞ P Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ q#~°∞. 46. XHõ"Õà◊ h „Ñ¨Éèí∞=Ù tHõ∆ "åiH˜ U=∂„`«O
™ÈH˜<å, "≥O@<Õ ÃÑ_»ÉÁ|ƒÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂, 'JÜ≥∂º =∂ áê_»∞QÍ#∞. x[OQÍ
"Õ∞"Õ∞ ^Œ∞~°fi~°Î#∞ÅO— JO\Ï~°∞.
47. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "Õ∞=Ú <åºÜ«∞OQÍ `«∂KÕ „`åã¨∞#∞ ÃÑ_»`å=Ú.
U „áê}˜H© P=yO[O`« J<åºÜ«∞O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ Z=i PK«~°}
J~Ú<å P=yO[‰õΩ ã¨=∂#OQÍ L<åfl ^•xx "Õ∞=Ú ã¨=∞iÊ™êÎ=Ú.
ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "Õ∞"Õ∞ KåÅ∞.
48. "Õ∞=Ú =¸™ê Ç¨~°∂#∞Å‰õΩ w@∞~å~Úx, *’ºux, *Ï˝Ñ≤Hõ
(Ç≤Ï`«É’^èŒ)#∞ „Ñ¨™êkOz L<åfl=Ú – ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å („âıÜ«∞O) H˘~°‰õΩ.
49. "å~°∞ K«∂_»‰Ωõ O_®<Õ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_`» å~°∞. „Ñ¨àÜ
◊ ∞« Ñ¶∞¨ _çÜ∞« #∞
`«ÅK«∞‰õΩx cèuÅ∞¡`å~°∞. 50. W^˘Hõ â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# *Ï˝Ñ≤Hõ. nxx "Õ∞=Ú
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. =∞Ô~·`Õ nxx g∞~°∞ x~åHõiã¨∞Î<åfl~å?
51. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ J`«x Ñ¨^äŒ xˆ~Ìâ◊O
KÕâß=Ú. J`«x QÆ∞iOz =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 52. J`«#∞ `«# `«O„_ç`À,
`«# *Ïu"åi`À, 'WO`«H© g∞~°∞ H˘Å∞ã¨∂Î ‰õÄ~°∞Û#fl D q„QÆÇ¨ Å "åã¨qÎ Hõ`«
Uq∞\˜?— Jx J_çy#Ñ¨C_»∞, 53. '=∂ `«O„_ô, `å`«Å∞ g\˜x Ñ¨Ólã¨∂Î
LO_»@O "Õ∞=Ú QÆ=∞xOKå=Ú— Jx "å~°<åfl~°∞. 54. 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞
`«O„_ô `å`«Å∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiOÖ’ Ñ¨_ç L<åfl~°—x W„ÉÏÇ‘Ï"£∞
K≥Ñ¨ÊQÍ,
55. 'h=Ù =∂ =^Œ‰Ì Ωõ U^Œ~Ú<å ã¨`º« O `≥KåÛ"å? ÖËHõ "ÕàÏHÀà◊OQÍ
=∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl"å?— Jx "å~°∞ J_çQÍ~°∞. 56. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ J<åfl_»∞:
'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞"≥·# "å_Õ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. "å\˜x ã¨$+≤ìOz#k ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ. D "Õ∞~°‰õΩ ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ "åiÖ’ <Õ#∂ XHõ}˜‚. 57. ^≥·=™êH˜∆!
g∞~°∞ uiy "≥àÏ§Hõ, g∞ q„QÆÇ¨Å ãÖQÆu K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞.— 58. JO`Õ,
"å\˜x J`«#∞ `«∞<å`«∞#HõÅ∞ KÕ¿ãâß_»∞. "å\˜Ö’ XHõ ÃÑ^ŒÌ q„QÆÇ¨ÏO
*’eH˜ =∂„`«O áÈÖË^Œ∞ – "å~°O`å ^•x "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖÏÅx!
59. ("å~°O`å =zÛ WÖÏ) J<åfl~°∞ : '=∂ ^Õ=Ùà◊§ Ñ¨@¡ JÑ¨Kå~åxH˜
áêÅÊ_ç#^≥=~°∞? "å_≥=_À Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_Õ J~Ú LO\Ï_»∞.—
60. H˘O`«=∞Ok WÖÏ K≥áêÊ~°∞ : 'W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ J#|_Õ XHõ #= Ü«Ú=‰õΩ_»∞
g\˜x QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOK«@O "Õ∞=Ú q<åfl=Ú.— 61. "å~°<åfl~°∞ : 'J`«xfl
[#∞ÅO^Œi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«O_ç – "åà◊¥§ K«∂™êÎ~°∞.— 62. 'F
21. JÖò JOaÜ«∂ 345
W„ÉÏÇ‘Ï"£∞! =∂ ^Õ=Ùà◊§ Ñ¨@¡ D q^èŒOQÍ „Ñ¨=iÎOz#k #∞"Õfi<å!?— Jx

"å~°∞ J_çy#Ñ¨C_»∞, 63. 'PÇ¨! gà◊§ D ÃÑ^•ÌÜ«∞<Õ WÖÏ KÕâß_»∞. Jq
K≥Ñ¨ÊQÆey`Õ, "å\˜<Õ J_çyK«∂_»O_ç— J<åfl_»∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞.
64. `«~°∞"å`« "å~°∞ Ö’Ö’Ñ¨ÖË PÖ’zOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•x g∞^Œ@
Ñ¨~°ã¨Ê~°O WÖÏ K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞ : 'x*ÏxH˜ g∞ˆ~ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞—. 65. ^Œiq∞ÖÏ
`«=∞ `«ÅÅ∞ =OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. 'W„ÉÏÇ‘Ï"£∞! Wq =∂\Ï¡_»ÖË=#fl q+¨Ü«∞O
h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ Hõ^•!— J<åfl~°∞. 66. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : 'Uq∞\˜,
g∞~°∞ x[^≥·"åxfl =^Œe g∞‰õΩ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh HõeyOK«ÖËx "å\˜x
Ñ¨Ól™êÎ~å? 67. ^äŒ∂`å¯~°O g∞ÃÑ·<å, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ
"å\˜ÃÑ·<å. g∞~°∞ P =∂„`«O „QÆÇ≤ÏOK«~å?—
68. "å~°O`å WÖÏ J<åfl~°∞ : 'W`«xfl JyflH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞O_ç.
g∞ˆ~^Œ<åfl KÕÜ∂« Å<Õ J#∞‰õΩO>Ë g∞ ^Õ=Ùà◊§‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ xÅ|_»O_ç.—
69. "Õ∞q∞ÖÏ ÃãÅqKåÛ=Ú – 'F Jwfl! W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ Ü≥∞_»Å K«Å¡QÍ,
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ =∂iáÈ—. 70 "å~°∞ J`«xH˜ JÑ¨HÍ~°O `«ÅÃÑ\Ïì~°∞. J~Ú`Õ
"Õ∞=Ú "åà◊§ „Ñ¨Ü«∞`åflxfl ==Ú‡ KÕâß=Ú.
71. "Õ∞=Ú J`«hfl, Å∂`ü#∂ HÍáê_ç, Ö’Hõ"åã¨∞Å áêe@
â◊√Éèí„Ñ¨^ŒO QÍqOz# Éèí∂ÉèÏQÆO "≥·Ñ¨Ù "åi~°∞=Ùih ÑÖáê=Ú.
72. "Õ∞=∞`«xH˜ WãπÇ¨ Mò#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J^Œ#OQÍ Ü«∂Y∂Éò#∞ ‰õÄ_®
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú. "å~°O^Œih "Õ∞=Ú ã¨[˚#∞Å∞QÍ KÕâß=Ú. 73. "Õ∞=Ú
"åix ¿ÑëêfiÅ∞ (<åÜ«∞‰õΩÅ∞) QÍ KÕâß=Ú. =∂ P^Õâß#∞™ê~°O "å~°∞
([#∞Å‰õΩ) =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ"å~°∞. "Õ∞=Ú "åiH˜ ã¨`å¯~åºÅ∞
KÕÜ∞« =∞x, #=∂A#∞ ™ê÷ÑO≤ K«=∞x, [HÍ`ü K≥eO¡ K«=∞x P^ÕâO◊ ÑÖáê=Ú.
"å~°O`å =∂ P~å^èŒ#‰õΩ Hõ@∞ì|_ç#"å~°∞.
74. Å∂`ü‰Ωõ "Õ∞=Ú Ü«ÚH˜xÎ , *Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. áê_»∞Ñ¨#∞Å∞
KÕ¿ã |ã‘Î"åã¨∞Å #∞O_ç J`«xH˜ q"≥∂K«#O HõeÊOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å~°∞ Ñ¨~°=∞ hK«∞Å∞, Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å∞. 75. "Õ∞=∞`«xx =∂ HÍ~°∞}ºOÖ’
KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ ã¨[˚#∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞.
76. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ #∂ÇπÏ =∞=Ú‡ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ #flÑ¨C_»∞, "Õ∞=∞`«x
„áê~°÷##∞ P"≥∂kOKå=Ú. "Õ∞=Ú J`«xh, J`«x Ñï"å~° [#∞Å#∞ Ñ¶¨∞’~°
Hõe #∞O_ç HÍáê_®=Ú. 77. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz#
[#∞Å‰õΩ „ÑüQÍ "Õ∞=∞`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®¤=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ =∞Ç¨
^Œ∞+¨ì[#∞Å∞. JO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú "å~°O^Œih =ÚOz"Õâß=Ú.
78. ^•=Ó^Œ∞, ã¨∞Öˇ·=∂#∞Å∞ XHõ KÕ#∞ "åº[ºOÃÑ· f~°∞Ê Wã¨∂Î
L#flÑ¨C_»∞ ("åiH˜ "Õ∞=Ú `À_»Ê_®¤=Ú), P KÕ#∞Ö’ H˘O^Œi "Õ∞HõÅ∞ ~å„u"Õà◊
Ñ¨_®¤~Ú. JÑ¨C_»∞ "åi f~°∞Ê#∞ "Õ∞=Ú K«∂ã¨∂Î L<åfl=Ú. 79. "Õ∞=Ú
ã¨∞Öˇ·=∂#∞‰õΩ q+¨Ü«∂=QÍÇ¨Ï##∞ WKåÛ=Ú. P =∂@H˘¿ãÎ "Õ∞=Ú
"åi~°∞=ÙiH˜ ‰õÄ_® Ü«ÚH˜Îh, *Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú
Ñ¨~°fi`åÅ∞, Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ‰õÄ_® ^•=Ó^Œ∞ ™êfinè#OÖ’ LO_ÕÖÏ KÕâß=Ú. Jq
J`«x`À Hõeã≤ (^Õ=Ùx) Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_Õq. W^ŒO`å "Õ∞"Õ∞ KÕâß=Ú.
80. WOHÍ "Õ∞=∞`«xH˜ – g∞ H˘~°‰õΩ Ü«Ú^Œú Hõ=K«O xi‡OKÕ q^Œº#∞
<Õ~åÊ=Ú – `«^•fi~å Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’ q∞=∞‡efl ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOK«\ÏxH˜.
=∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ Hõ$`«A˝ÅÜ«∂º~å?
81. WOHÍ "Õ ∞ =Ú ã¨ ∞ Öˇ · = ∂<£ ‰ õ Ω "Õ Q Æ O QÍ gKÕ QÍÅ∞Å#∞
Ö’|iKå=Ú. Jq J`«x P^Õâß#∞™ê~°O "Õ∞=Ú â◊√ÉèÏÅ∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z#
Éèí∂ÉèÏQÆO "≥·Ñ¨Ù Ñ¨Ü«∞xOKÕq. „Ñün =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 82. Ã+·`å#∞ÅÖ’
‰õÄ_® H˘O^Œix "Õ∞=Ú J`«x J^Œ∞áê[˝ÅÖ’ LOKå=Ú. Jq J`«x
21. JÖò JOaÜ«∂ 347
HÀãÖ h@ =ÚxˆQq. Jk QÍ‰õΩO_® "Õi`«~° Ñ¨#∞Å∞ ‰õÄ_® KÕã≤ÃÑ>Ëìq.

"å\˜x "Õ∞=Ú xÜ«∞O„uã¨∂Î LO_Õ"å~°=Ú.
83. JÜ«¸º|∞ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ #flÑ¨C_»∞ (‰õÄ_® "Õ∞=Ú
J`«xH˜ `À_»Ê_®¤=Ú) – J`«xÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å‰õΩ "åºkè ™ÈHÕk.
h=Ù Hõ~°∞}ÕKÕ"å~°O^ŒiÖ’H© JkèHõOQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_çq.— 84. "Õ∞=Ú
J`«x „áê~°#÷ #∞ P"≥∂kOKå=Ú. J`«x ÉÏ^è#Œ ∞ ([|∞ƒ#∞) ^Œ∂~°O KÕâß=Ú.
"Õ∞=∞`«xH˜ J`«x Ñï"å~°=∞O`«\ ˜h (uiy) „Ñ¨™êkOKå=Ú. ^•O`Àáê@∞
=∞i JO`« JkèHOõ QÍ ‰õÄ_® J#∞„QÆÇÏ≤ OKå=Ú. P~å^è<Œ å `«`Ê« ~°`« QÆÅ"åiH˜
=∂ `«~°Ñ¶¨Ù# HÍ~°∞}ºOQÍ, Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊OQÍ!
85. W™ê‡~¸Öò, W„nãπ, AÖòHÑ˜ ¡π¶ (Å#∞ ‰õÄ_® *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀO_ç).
g~°O`å ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÖË. 86. "Õ∞=Ú g~°O^Œih =∂ HÍ~°∞}ºOÖ’
KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°O`å ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞.
87. KÕÑ¨"åxH˜ ‰õÄ_® (Ü«¸#∞ãπ‰õΩ ‰õÄ_® `À_»Ê_®¤=Ú). P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«#∞ `«# *Ïu "åiÃÑ· H˜#∞Hõ =Ç≤ÏOz, "≥o§áÈÜ«∂_»∞.
"Õ∞=Ú Ñ¨@∞ìHÀÉ’=∞x J`«#∞ `«ÅáÈâß_»∞. `«~°∞"å`« J`«#∞ QÍ_è®O^èŒ
HÍ~°OÖ’ #∞O_ç WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : 'h=Ù `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O
ÖË<ÕÖË_»∞. h=Ù Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»=Ù. =Ú=∂‡\˜H© <Õ<Õ ^À+≤x.— 88. =∞i
"Õ∞=∞`«x „áê~°÷##∞ ã‘fiHõiOKå=Ú. P"Õ^Œ# #∞O_ç J`«xH˜ q=ÚH˜Îx
„Ñ¨™êkOKå=Ú. qâßfiã¨∞Å#∞ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ P^Œ∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú.
89. [HõiÜ«∂º‰õΩ ‰õÄ_® (`À_»Ê_®¤=Ú). '<å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl
XO@i"åxQÍ =^ŒÅ‰õΩ. h"Õ Jã¨Å∞ J`«∞º`«Î=∞ "å~°ã¨∞_»=Ù— Jx J`«#∞
`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ_»∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, 90. "Õ∞=Ú J`«x "Õ_»∞HÀÅ∞#∞
JOwHõiOz, J`«xH˜ Ü«∞Ç¨º#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J`«x H˘~°‰õΩ J`«x
ÉèÏ~°º#∞ ÉÏQÆ∞KÕâß=Ú. "å~°∞ ã¨`å¯~åºÅÖ’ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞"å~°∞. Pâ◊`À#∂,
cèu`À#∂ =∞=∞‡efl „áêi÷OKÕ"å~°∞. =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ `«=∞ J}‰õΩ=#∞
Jaè=ºHõÎO KÕ¿ã"å~°∞.
91. `«# jÖÏxfl HÍáê_»∞‰õΩ#fl P =∂#h=∞}˜ (H˜ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú
P^Œ~°∞=ÙQÍ xeKå=Ú), "Õ∞=Ú P"≥∞Ö’H˜ =∂ P`«‡#∞ T^•=Ú. WOHÍ
P"≥∞#∞, P"≥∞ Ñ¨Ù„`«~`° åflxfl „Ñ¨ÑO¨ K«"åã¨∞Å H˘~°‰Ωõ XHõ ã¨∂K«#QÍ KÕâß=Ú.
92. Ü«∞^•~å÷xH˜ g∞ D ã¨=Ú^•Ü«∞O XˆH ã¨=Ú^•Ü«∞O. <Õ<Õ
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ #<Õfl P~åkèOK«O_ç. 93. "å~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl
`«=∞Ö’<Õ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ~°∂ =∂ =^ŒÌ‰õΩ
~å=Åã≤#"åˆ~. 94. Hõ#∞Hõ ã¨^•K«~°} KÕã≤# =ºH˜Î, J`«#∞ QÆ#Hõ qâßfiã≤
("≥∂q∞<£) J~Ú=ÙO>Ë, J`«x Hõ$+≤H˜ qÅ∞= W=fiHõáÈ=@O JO@∂
LO_»^Œ∞. "Õ∞=Ú ^•xx „"åã≤ÃÑ_»∞`«∞<åfl=Ú.
95. U |ã‘Î"åi#~Ú<å "Õ∞=Ú `«∞^Œ=Ú\˜ìOKåÅx x~å÷iOKå
=∞O>Ë, WHõ "å~°∞ ~°∞A=~°Î#∞Å=fi@=∞<Õk JãÖÉèí=O. 96. z=~°‰õΩ
Ü«∂E*ò =∂E*òÅ∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_ç#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ „Ñü Z`«Î~Ú#
„Ñ¨^Õâ◊O #∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_»`å~°∞. 97. ã¨`«º "åQÍÌ#O ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞,
JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ u~°™ê¯~°∞Å Hõ#∞QÆ∞_»∞¡ `ÕeáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. ("åiÖÏ
JO\Ï~°∞) : 'JÜ≥∂º! =∂ ^Ò~åƒùQÆºO. "Õ∞=Ú nx QÆ∞iOz Ñ¨~°^è•º#OÖ’
Ñ¨_ç L<åflO. ÃÑ·QÍ "Õ∞"Õ∞ ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å=Ú.—
98. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∂, ^≥·"åxfl HÍ^Œx g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞ –
JO^Œ~°∂ #~°HÍxH˜ WO^èŒ#"Õ∞. g∞~°O`å JO^Œ∞Ö’H˜ áÈ=Åã≤# "åˆ~.
99. "å~°∞ x[OQÍ<Õ ^≥·"åÖˇ· LO>Ë "å~°∞ ^•xH˜ PÇ¨ïu JÜÕ∞º"åˆ~
HÍ^Œ∞. WHõ "å~°O^Œ~°∂ JO^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨_ç LO_®eûO^Õ.
100. "å~°O^Œ∞Ö’ J~°∞ã¨∂Î LO\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ "åiH˜ Ug∞ qxÑ≤OK«^Œ∞.
21. JÖò JOaÜ«∂ 349
101. WHõ Z=iHõ~Ú`Õ "Õ∞Å∞ [~°QÍÅx =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# =ÚO^Œ∞QÍ<Õ

x~°‚Ü«∞"≥∞ÿ áÈ~ÚO^À, "å~°∞ nxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LOK«|_»`å~°∞. 102. "å~°∞
nx (#~°HõO) z~°∞ ã¨=fi_ç ‰õÄ_® q#~°∞. "å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞ "≥∞zÛ#
=ã¨∞Î=ÙÅ =∞^èŒº HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. 103. HõÅ=~°O ã¨$+≤ìOKÕ Ñ¶¨∞_çÜ«∞
‰õÄ_® "åix P"Õ^Œ#‰õΩ Ö’#∞ KÕÜ«∞^Œ∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åix ™êfiQÆuã¨∂Î,
'W^Õ g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# P ~ÀA— JO\Ï~°∞.
104. P ~ÀA "Õ∞=Ú Ñ¨„`åÅ Q˘@ìOÖ’ Ñ¨Ù@Å∞ K«∞\˜ì#@∞¡QÍ
PHÍâßxfl K«∞\˜ìÃÑ_»`å=Ú. `˘Å∞`« "Õ∞=Ú ã¨$+≤ìx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì#>Ë¡ ^•xx
Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕ™êÎ=Ú. D "åQÍÌ<åxfl <≥~°"Õ~°Û=Åã≤# ÉÏ^èŒº`« =∂ÃÑ·#
LOk. ^•xx "Õ∞=Ú Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ KÕã≤f~åÎ=Ú. 105. [|∂~üÖ’
"Õ∞=Ú Ç≤Ï`«É’^èŒ J#O`«~°O „"åã≤ÃÑ\Ïì=Ú – ã¨[˚#∞Å~Ú# =∂ ^•ã¨∞ÖË
Éèí∂q∞H˜ "å~°ã¨∞Å=Ù`å~°x. 106. ^≥·=^•ã¨º ÉèÏ=O `˘}˜H˜ã¨ÖÏ_Õ [#∞Å‰õΩ
WO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê ã¨=∂Kå~°O LOk.
107. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú x#∞fl Ö’Hõ"åã¨∞Å HÀãÖ HÍ~°∞}ºOQÍ
KÕã≤ ÑÖáê=Ú. 108. "åi`À WÖÏ J#∞ : '<å =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛ ãÖ^Õâ◊O
(=Ç‘Ï) Uq∞@O>Ë† g∞ P~å^èŒº^≥·=O XˆH ^≥·=O. WHõ#~Ú<å g∞~°∞
q^èÕÜ«ÚÅ=Ù`å~å?— 109. XHõ"Õà◊ "å~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ WÖÏ K≥¿ÑÊÜü∞:
'<Õ#~Ú`Õ q∞=∞‡efl KåÖÏ ã¨Ê+Öì QÍ ™ê=^è•#ÑïKå#∞. WHõ g∞`À "åQÍÌ#O
KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∞O ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ LO^À ÖËHõ ^Œ∂~å# LO^À
<Õ<≥~°∞QÆ#∞. 110. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# |Ç≤Ï~°æ`«=∞~Ú# =∂@#∂ Z~°∞QÆ∞,
g∞~°∞ QÀÑ¨ºOQÍ LOKÕ =∂@#∂ Z~°∞QÆ∞. 111. |Ç¨ïâß Jk g∞ áêe@
Ñ¨sHõ∆ HÍ=K«∞Û, ÅaÌ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ W=fi|_ç# =º=nè HÍ=K«∞Û – <åÔH·`Õ
`≥eÜ«∞^Œ∞.— 112. (PYiH˜ „Ñ¨=HõÎ) WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : 'F <å
„Ñ¨Éèí∂! ã¨`«º (^èŒ~°‡) |^ŒúOQÍ f~°∞Ê K≥~Úº. =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞.
g∞~°∞ HõeÊOKÕ =∂@Å‰õΩ „ÑüQÍ "Õ∞=Ú PÜ«∞# ã¨Ç¨ Ü«∂<Õfl Ji÷ã∞¨ <Î åfl=Ú.—
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ (Ç¨Ï*ò˚ Ü«∂„`«)
1. F =∂#=ÙÖÏ~å! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

„Ñ¨à◊Ü«∞ „Ñ¨HõOÑ¨#O =∞Ç¨ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k. 2. P ~ÀA g∞~°∞ K«∂™êÎ~°∞
– áêeKÕÛ „Ñü `«b¡ áêÅ∞ „`åˆQ Ñ¨ã≤a_»¤#∞ =∞~°záÈ`«∞Ok. QÆ~°ƒù=u `«#
QÆ~åƒùxfl Ñ¨_»"Õã¨∞ÎOk. „Ñ¨[Å∞ h‰õΩ "≥∞ÿHõOÖ’ L#fl@∞¡ HõxÑ≤™êÎ~°∞. x*ÏxH˜
"å~°∞ "≥∞ÿHõOÖ’ LO_»~°∞. HÍx ^≥·= tˆH∆ JO`« f„=OQÍ LO@∞Ok.
3. [#∞ÅÖ’x XHõ_»∞ q+¨Ü«∞ Ñï*Ï˝#O ÖË‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H© ^Õ=Ùx q+¨Ü«∞OÖ’
"å^Œ∞ÖÏ_»`å_»∞. "å_»∞ `«Åa~°∞ã¨∞ J~Ú# „Ñü Ã+·`å#∞#∞ J#∞ãï™êÎ_»∞.
4. "å_ç QÆ∞iOz U=∞x „"åã≤ÃÑ@ì|_çO^ŒO>Ë† "å}˜‚ Z=_»∞ ™ê"åã≤QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl, "å_»`«xx =∂~°æqÇ‘Ï#∞}˜‚ KÕ¿ã™êÎ_»∞. J`«xH˜ #~°Hõ Ü«∂`«#
"≥·Ñ¨Ù ^•i K«∂Ñ¨Ù`å_»∞.
5. =∂#=ÙÖÏ~å! uiy „|uHÕK«|_Õ q+¨Ü«∞OÖ’ g∞‰õΩ U^Œ<åfl
ãÖâ◊Ü«∞O LO>Ë, (XHõ q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç!) "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl =∞\˜ì`À
Ñ¨Ù\˜ìOKå=Ú. `«~°∞"å`« g~°º aO^Œ∞=Ù`À, P `«~°∞"å`« Ñ¶¨∞hÉèíqOz#
~°HõÎO`À, J@∞Ñ≤=∞‡@ =∂Oã¨Ñ¨Ù =Ú^ŒÌ`À – ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì‰õΩ#fln,
~°∂Ñ¨~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#n#∞ – g∞‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞^•Ì=∞x. =∞i "Õ∞=Ú
HÀi# ^•xx, XHõ x~å÷i`« QÆ_»∞=Ù =~°‰õΩ =∂`«$QÆ~åƒùÅÖ’ PÑ≤
LOK«∞`«∞<åfl=Ú. ^Œiq∞ÖÏ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl tâ◊√=Ù ~°∂ÑÖÖ’ |Ü«∞\˜H˜
`≥ã¨∞Î<åfl=Ú – =∞i g∞~°∞ Ñ¨ÓiÎ Ü«∞ø=<åxH˜ KÕ~°∞HÀ"åÅx. g∞Ö’x
XHõ~°∞ (=$^•úáêºxH˜) =ÚO^Õ =∞~°}˜™êÎ~°∞. =∞~˘Hõ~°∞ =∞s =$^•úáêºxH˜
KÕ~°Û|_»`å~°∞ – `≥eã≤# g∞^Œ@ ‰õÄ_® Ug∞ `≥eÜ«∞x "å~°=Ù`å~°∞. Éèí∂q∞
ZO_çáÈ~Ú LO_»@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ^•xÃÑ· h~°∞
‰õΩiÑ≤OK«QÍ<Õ Jk Ñ¨ÙÅH˜ã∞¨ OÎ k. LaH˜ =ã¨∞OÎ k. ~°H~õ H° ÍÅ PÇ¨^¡ HŒ ~õ =° ∞~Ú#
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ 351
"≥ÚHõ¯Å#∞ "≥ÚÅÔHuÎã¨∞ÎOk. 6. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞O^ŒO>Ë ^Õ=Ù_Õ

ã¨`«ºO QÆ#Hõ! PÜ«∞# „áê}O ÖËx "å\˜Ö’ „áê}O áÈ™êÎ_»∞ QÆ#Hõ!! PÜ«∞#
„Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 7. WOHÍ Uq∞@O>Ë, „Ñ¨à◊Ü«∞O =ã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ `å"ÕÖË^Œ∞. ^Õ=Ù_»∞ QÀsÅÖ’ L#fl"åix ÖËÑ¨Ù`å_»∞.
8. *Ï˝#O`À, =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O`À, *’ºu~°‡Ü«∞"≥∞#ÿ „QÆO^äOŒ `À xq∞`«OÎ
ÖË‰õΩO_®<Õ ^Õ=Ùx q+¨Ü«∞OÖ’ q`«O_»"å^Œ#‰õΩ kˆQ"å_»∞ ‰õÄ_® „Ñ¨*Ï
ÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’ L<åfl_»∞. 9. QÆ~°fiO`À „Ñ¨Hõ¯‰õΩ u~°∞QÆ∞`«∂ ... ^≥·==∂~°æO
#∞O_ç ([#∞Å#∞) `«Ñ≤ÊOKåÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. "å_çH˜ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂
Ñ¨~åÉè=í O `«ÑÊ¨ ^Œ∞. Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’#~Ú`Õ "Õ∞=∞`«xH˜ ^ŒÇÏ≤ OKÕ Jyfl Ü«∂`«##∞
~°∞z K«∂Ñ≤™êÎ=Ú. 10. Wk h KÕ`«∞Å∞ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl ^•x Ñ¶ë`«O.
^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O `«# ^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.
11. [#∞ÅÖ’ WOH˘Hõ_ç Ñïã≤÷u Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, J`«#∞ X_»∞¤#
LO_ç ^≥·"å~å^èŒ# KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞. `«#‰õΩ ÖÏÉèíO Hõey`Õ P~å^èŒ# q+¨Ü«∞OÖ’
ã≤÷~°OQÍ LO\Ï_»∞. U^Œ~Ú<å Ñ¨sHõ∆ Z^Œ∞~°~Ú`Õ =∂„`«O "≥#H˜¯
=∞~°eáÈ`å_»∞. J`«#∞ „Ñ¨ÑÖKåhfl HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞, Ñ¨~°Ö’HÍxfl ‰õÄ_®.
W^Õ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# #+¨ì=∞O>Ë.
12. J`«#∞ ^≥·"åxfl HÍ^Œx `«#‰õΩ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh
HõeyOK«ÖËx "å\˜x "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl_»∞. =∂~°æ„Éèí+¨ì`åfixH˜ Ñ¨~åHÍ+¨ª
JO>Ë W^Õ. 13. J`«#∞ Z@∞=O\˜ ^•xx "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl_»O>Ë
^•x #+Öì , ^•x ÖÏÉèOí Hõ<åfl =ÚO^Õ "å\˜Å∞¡`∞« Ok. J`«x D ãÖ~°H‰∆õ Ωõ _»∞
ZO`« K≥_»¤"å_»∞! J`«x ™ê"åã≤ ZO`« K≥_»¤"å_»∞!! 14. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕã≤# "åix „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ HÀi# ^•xx KÕã≤
f~åÎ_»∞.
15. U =ºH˜Î J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ `«#‰õΩ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’QÍh, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
QÍh ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨__» x» `«ÅáÈ™êÎ_À, J`«#∞ XHõ „`å_»∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À PHÍâßxH˜
ZHÍ¯e. P `«~°∞"å`« ^•xx HÀã≤"ÕÜ«∂e. D LáêÜ«∞O ^•fi~å#~Ú<å
J`«x P„QÆÇ¨ÏO K«ÖÏ¡~°∞`«∞O^Õ"≥∂ K«∂ã¨∞HÀ"åe. 16. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú
Y∞~üP<£#∞ KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å`À J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»∞.
17. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤OKå~À, =∞Ô~=~°~Ú`Õ
Ü«¸^Œ`åfixfl J=ÅOaOKå~À, ™êa~¸Å∞QÍ, „ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞QÍ, =∞Eã‘Å∞QÍ
L<åfl~À, WOHÍ Z=~°~Ú`Õ |Ç¨ï^≥"· å~å^è#Œ #∞ J#∞ãïOKå~À – "å~°O^Œi
=∞^èŒº ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñü^•xH©
™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.
18. Uq∞\©, PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl=hfl ^≥·= ã¨=∞Hõ∆OÖ’
™êëêìOQÆÑ¨_»\Ïxfl h=Ù K«∂_»@O ÖË^•? WOHÍ ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞,
#Hõ∆„`åÅ∞, Ñ¨~°fi`åÅ∞, =$H∆ÍÅ∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ∞, =∞Ô~O`À=∞Ok =∞#∞+¨µÅ∞
‰õÄ_® (™êëêìOQÆÑ_¨ @» O [~°∞QÆ∞`ÀOk). =∞Ô~O^ŒiÃÑ<· À tHõ∆ ~°∂_èô J~ÚOk.
^Õ=Ù_Õ J==∂xOz# "åxH˜ Q“~°=q∞KÕÛ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ KÕ™êÎ_»∞.
19. Wg P W~°∞=~åæÅ∞ (qâßfiã¨∞Å∞ – Jqâßfiã¨∞Å∞), Jq `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù =º=Ç¨~åxfl fã¨∞‰õΩx Ñ¶¨∞~°¬}‰õΩ kQÍ~Ú. Hõ#∞Hõ ã¨`åºxfl
u~°ã¨¯iOz# "åi H˘~°‰õΩ Jyfl =„™êÎÅ∞ ‰õΩ\˜ìOK«|_»`å~Ú. "åi `«ÅÅ
g∞^Œ #∞Oz =∞iˆQ h~°∞ ‰õΩ=∞‡iOK«|_»∞`«∞Ok. 20. ^•O`À "åi
Hõ_»∞Ñ¨ÙÅÖ’ L#flq ã¨~Ú`«O HõiyáÈ`å~Ú† K«~å‡Å∞ ‰õÄ_®. 21. JHõ¯_»
"åi H˘~°‰õΩ W#∞Ñ¨ ã¨∞`«∞ÎÅ∞ LO\Ï~Ú. 22. "åÔ~Ñ¨C_»∞ ^Œ∞óMÏ"Õ^Œ#`À
JHõ¯_ç #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_»^Œez<å, =∞m¡ JO^Œ∞Ö’xˆH <≥\ ˜ì"ÕÜ«∞|_»`å~°∞.
'HÍÖË Ü«∂`«##∞ ~°∞z K«∂ã¨∂Î LO_»O_ç— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok).
23. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕâß~À ^Õ=Ù_»∞
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ 353
"åiH˜, kQÆ∞= HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊ™êÎ_»∞.

JHõ¯_» "å~°∞ ã¨fi~°‚ HõOHõ}ÏÅ∞, =Ú`åºÅ`À ã¨`«¯iOK«|_»`å~°∞. "å~°∞
^èŒiOKÕ =„™êÎÅ∞ Ñ¨@∞ì =„™êÎÖˇ· LO\Ï~Ú. 24. WOHÍ "åiH˜ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#
=∂@Å∞ ÑëˆH ã¨∂K«#e=fi|_®¤~Ú. ã¨Î=hÜ«Ú_»~Ú# ^Õ=Ùx =∂~°æO
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ "åiH˜ ^Œ~°≈Hõ`«fiO ÅaèOz LO@∞Ok.
25. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ì̃, ^≥·==∂~°æO
#∞O_ç, =∂#=ÙÅO^Œi HÀãÖ "Õ∞=Ú xi‡Oz# =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ (Ñ¨q„`«
HÍÉÏ QÆ$Ç¨ÏO) – JO^Œ∞Ö’ ™ê÷xHõ áœ~°∞Å∞, |Ü«∞\˜ #∞O_ç =KÕÛ"å~°∞
ã¨=∂#∞ÖË – #∞O_ç ‰õÄ_® J_»∞¤‰õΩO@∞<åfl~À, WOHÍ Z=~°~Ú`Õ JO^Œ∞Ö’
J^èŒ~°‡OQÍ ^Ò~°̊#ºO`À ‰õÄ_ç# q^è•<åxfl J=ÅOaã¨∞Î<åfl~À, "åiH˜ "Õ∞=Ú
ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ K«qK«∂Ñ≤™êÎ=Ú.
26. "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ HÍÉÏ QÆ$Ç¨Ï ã¨÷ÖÏxfl K«∂Ñ≤#Ñ¨Ù_»∞ (KÕã≤#
`åH©^Œ∞ Wk) : '<å‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih ZOK«~å^Œ∞. <å QÆ$Ç¨xfl
„Ñ¨^HŒ }∆˜ KÕ¿ã"åi H˘~°‰Ωõ , xÅ|_Õ "åi H˘~°‰Ωõ , =OˆQ "åi H˘~°‰Ωõ , „Ñ¨}q∞ÖË¡
"åiH˘~°‰õΩ Ñ¨q„`«O (Ñïâ◊√^ŒúO)QÍ LOKåe.
27. WOHÍ – Ç¨Ï*ò˚ Ü«∂„`«ÔH· „Ñ¨[Å =∞^èŒº „Ñ¨Hõ@# K≥~Úº. "å~°∞
áê^ŒÜ«∂„`« ^•fi~å#∂, |Hõ¯zH˜¯# XO>ˇÅÃÑ· ™êfis J~Ú, ^Œ∂~° f~åÅ
#∞O_ç h =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞. 28 – `«^•fi~å "å~°∞ `«=∞‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[#O
HõeyOKÕ ã¨÷ÖÏÅ‰õΩ KÕ~°\ÏxH˜! x~å÷i`«"≥∞ÿ L#fl H˘xfl k<åÅÖ’ ^Õ=Ù_»∞
„Ñ¨™êkOz# [O`«∞=ÙÅÃÑ· PÜ«∞# <å=∞O ã¨‡iOK«\ÏxH˜!! `«~∞° "å`« "å\˜x
g∞~°∂ u#O_ç. HõëêìÖ’¡ L#fl "åiH© uxÑ≤OK«O_ç. 29. J#O`«~°O "å~°∞
`«=∞ =ÚiH˜x ^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀ"åe. `«=∞ "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ <≥~°"Õ~°∞ÛHÀ"åe.
WOHÍ P „áêp# QÆ$Ç¨ÏO (Éˇ·`«∞ÖÏ¡ÇπÏ) „Ñ¨^ŒH˜∆} KÕã¨∞HÀ"åe.
30. Wk Ñ¨ÓiÎ~ÚOk. Z=_»~Ú<å ^Õ=Ùx x¿+^è•[˝Å#∞ Q“~°q¿ãÎ
Jk, J`«x áêe@ J`«x „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨xflkèÖ’ ZO`À â◊√ÉèOí QÍ Ñï}q∞ã¨∞OÎ k.
g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_ç# Ñ¨â√◊ =ÙÅ∞ `«ÑÊ¨ q∞ye#=hfl g∞‰õΩ ^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O
(Ç¨ÏÖÏÖò) KÕÜ«∞|_®¤~Ú. HÍ|\˜ì g∞~°∞ q„QÆÇ¨Å =∂e<åºxH˜ ^Œ∂~°OQÍ
LO_»O_ç. "åã¨Î= q~°∞^Œú=∞~Ú# =∂@Å‰õΩ ‰õÄ_® ^Œ∂~°OQÍ LO_»O_ç.
31. UHÍ„QÆ`«`À ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅO_ç. PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=Ú
Å∞QÍ Z=ih (^Õxh) HõeÊOK«HõO_ç. ^≥·"åxH˜ ™ê\˜ HõeÊOKÕ"å_»∞ XHõ
q^èŒOQÍ PHÍâ◊O #∞O_ç „HÕ^ŒÑ¨_çáÈ~Ú# "åx`À ã¨=∂#O. WÑ¨C_»`«xfl
„QÆ^ŒÌÖˇ·<å `«#∞fl‰õΩáÈ`å~Ú ÖË^• QÍÅ∞Öˇ·<å J`«xfl ZQÆˆ~ã¨∞‰õΩáÈ~Ú
^Œ∂~°ã¨÷ÅOÖ’ Ñ¨_»"Õ™êÎ~Ú.
32. D q+¨Ü«∞O Ñ¨Ó~°Î~ÚOk. WHõ Z=_»~Ú<å ^≥·= zÇ¨flÅ#∞
Q“~°qã¨∞Î<åfl_»O>Ë, YzÛ`«OQÍ Jk Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ L#fl ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ
^Œ~Ê° }"Õ∞. 33. g∞~°∞ "å\˜ ^•fi~å XHõ xÜ«∞q∞`« HÍÅO =~°‰Ωõ ÅaÌá⁄O^•e.
`«~∞° "å`« "å\˜x Y∞~åƒh xq∞`«OÎ „áêp# QÆ$Ç¨ÏO "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ `ÀÅ∞‰õΩáÈ"åe.
34. "Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∂xH˜ Y∞~åƒh W=fi\Ïxfl x~å÷iOz
L<åfl=Ú – `«^•fi~å "å~°∞ ^≥·= „Ñ¨™êk`«=∞~Ú# Ñ¨â◊√=ÙÅÃÑ· ^≥·=<å=∞O
ã¨‡iOKåÅx! =∞i g∞ P~å^èŒº ^Õ=Ù_»∞ XˆH ^Õ=Ù_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ PÜ«∞#ˆH
JOH˜`«=∞=O_ç. („Ñ¨=HÍÎ!) q#Ü«∞ q#„=∞`«Å∞ QÆÅ"åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î#∞
qxÑ≤OK«∞. 35. "åi Ñïã≤÷u Z@∞=O\˜^ŒO>Ë† ^≥·=„Ñ¨™êÎ=# ~åQÍ<Õ
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ÉèíÜ«∞O`À HõOÑ≤™êÎ~Ú. `«=∞ÃÑ· U PÑ¨^Œ =zÛ<å "å~°∞
ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤Ï™êÎ~°∞. #=∂A =º=ã¨÷‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï~°∞. "Õ∞=Ú "åiH˜
„Ñ¨™êkOz# LáêkèÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕã¨∂Î LO\Ï~°∞.
36. WOHÍ Y∞~åƒh XO>ˇÅ#∞ "Õ∞=Ú g∞ HÀãÖ ^≥·= zÇ¨flÅ∞QÍ
KÕâß=Ú. "å\˜Ö’ g∞‰õΩ "Õ∞Å∞#flk. Hõ#∞Hõ "å\˜x xÅÉˇ\ ˜ì, "å\˜ÃÑ·
^≥·=<å=∞O ã¨‡iOK«O_ç. Jq „Ñ¨Hõ¯‰õΩ Xiy#g∞^Œ@ "å\˜x g∞~°∂ u#O_ç.
<À~°∞ qÑ≤Ê J_»QÆx, J=ã¨~å~°∞÷Å‰õÄ, J_çˆQ"åiH˜ ‰õÄ_® uxÑ≤OK«O_ç.
D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú D [O`«∞=ÙÅ#∞ g∞‰õΩ ™êfinè#Ñ¨~åÛ=Ú – g∞~°∞
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ 355
Hõ$`«A˝Å=Ù`å~°x! 37. ^Õ=ÙxH˜ "å\˜ =∂OãÖ QÍh, "å\˜ ~°HõÎOQÍh

KÕ~°^Œ∞. g∞ ÉèíH˜Î =∂„`«"Õ∞ ^≥·"åxH˜ KÕ~°∞`«∞Ok. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ "å\˜x
g∞ Jnè#OÖ’ LOKå_»∞ – `«^•fi~å g∞~°∞ ^Õ=Ùx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixH˜ QÍ#∞
PÜ«∞# Ñ¶¨∞#`«#∞ H©iÎOKåÅx! („Ñ¨=HÍÎ!) ãÖHõÅÊâ◊√kú`À ã¨`å¯~°ºO KÕ¿ã
"åiH˜ â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞.
38. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ JO_»QÍ xÅ∞™êÎ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ #=∞‡Hõ „^ÀÇ¨ïÅ#∞, "Õ∞Å∞#∞ =∞~°z# "åix W+¨Ñì _¨ _» ∞» .
39. HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi# "åi`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞\ÏxH˜ J#∞=∞u
„Ñ¨^•#O KÕÜ«∞|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åiÃÑ· AÅ∞O [iyOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 40. "å~°∞ `«=∞ WO_»¡
#∞O_ç JHÍ~°}OQÍ "≥à◊¡Q˘@ì|_®¤~°∞ – ˆH=ÅO 'JÖÏ¡ÇπÏ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx
J#flO`«=∂„`åxˆH! ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ „Ñ¨[ÅÖ’ H˘O^Œix =∞iH˘O^Œi ^•fi~å
`˘Åyã¨∂Î LO_»HõáÈ`Õ P„â◊=∂Å∞, K«sÛÅ∞, „áê~°÷<åÅÜ«∂Å∞, JÖÏ¡ÇπÏ
<å=∞O J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iOK«|_Õ =∞ã≤˚^Œ∞Å∞ <ÕÅ=∞@ìO KÕÜ«∞|_Õ"Õ. `«#‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨ÊHõ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
|Åâße, u~°∞QÆ∞ÖËx PkèHõºO HõÅ"å_»∞.
41. "åÔ~ÖÏO\˜ "å~°O>Ë, "Õ∞=Ú QÆ#Hõ "åiH˜ Éèí∞qÖ’ ã¨∞ã≤÷~°`«#∞
„Ñ¨™êk¿ãÎ "å~°∞ #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞. [HÍ`ü#∞ K≥e¡™êÎ~°∞. =∞Ozx
K≥Ü«∞º=∞x P^Õt™êÎ~°∞. K≥_»∞ #∞O_ç "åi™êÎ~°∞. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ
Ñï}Ï=∞O ^≥·"ånè#"≥∞ÿ LOk.
42. XHõ"Õà◊ "å~°∞ x#∞fl Jã¨`«º"åk=O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#@¡~Ú`Õ
"åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO #∂ÇπÏ, P^£, ã¨=¸^£ *Ï`«∞Å "å~°∞ ‰õÄ_® „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#"åˆ~.
43. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ *Ïu"å~°∞, Å∂`ü *Ïu"å~°∞ 44. =∞^£Ü«∞<£ "åã¨∞Å∞
‰õÄ_® kèHõ¯iOKå~°∞. =¸™ê ‰õÄ_® Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõiOK«|_®¤_»∞.
=∞i <Õ#∞ u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ H˘O`« q_»∞Ñ¨Ù WKåÛ#∞. `«~°∞"å`« <Õ#∞ "åix
Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl#∞. =∞i <å Ñ¨@∞ì ZO`« Hõiî#OQÍ LOk!?
45. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú Z<Àfl [#Ñ¨^•Å#∞ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jq ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQ\Æ Ïì~Ú. WÑ¨C_»∞ P |ã‘ÅÎ ∞ `«=∞ HõÑC¨ ÅÃÑ·
`«Å¡„HÕ^Œ∞Å∞QÍ Ñ¨_ç L<åfl~Ú. Z<Àfl ÉÏ=ÙÅ∞ áê_»∞|_ç L<åfl~Ú. =∞Ô~<Àfl
"Õ∞_»Å∞ x~å‡#∞+¨ºOQÍ L<åfl~Ú. 46. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∞qÖ’
ãÖK«iOK«Ö^Ë •? (XHõ"àÕ ◊ ãÖK«iOz, ÑïjeOz LO>Ë) "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞
"å\˜x „QÆÇÏ≤ OK«QeÆ Qˆ q. ÖË^• "åi K≥=ÙÅ∞ `«^•fi~å q#QÆeQˆ q. ZO^Œ∞HõO>Ë
Hõà◊√¡ QÆ∞_ç¤"≥· LO_»=Ù. J~Ú`Õ ~˘=Ú‡ÅÖ’ L#fl Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ QÆ∞_ç¤"≥·
LO\Ï~Ú.
47. "å~°∞ x#∞fl tHõ∆ HÀãÖ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. ^Õ=Ù_»∞ Z\˜ì
Ñïã≤÷uÖ’#∂ `«# "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕÜ«∞_»∞. J~Ú`Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
^Œ$+≤ìÖ’ XHõ ~À[O>Ë g∞ ÖˇHõ¯ „Ñ¨HÍ~°O "≥ÜÕ∞ºO_»¡‰õΩ ã¨=∂#O. 48. Z<Àfl
[<å"å™êÅ‰õΩ <Õ#∞ =^Œ∞Å∞ WKåÛ#∞. Jq ^Ò~°˚#ºO KÕ¿ãq. `«~°∞"å`«
<Õ#∞ "å\˜x Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl#∞. =∞~°e~å=Åã≤Ok =∂„`«O <å =^ŒÌˆH.
49. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '„Ñ¨[ÖÏ~å! <Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"å_»#∞
=∂„`«"Õ∞.— 50. HÍ|\˜ì qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åiH˜ Hõ∆=∂Ñ¨}
LOk, Q“~°=„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# r=<Àáêkè LOk. 51. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂
ã¨∂K«#Å#∞ Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚¿ãO^Œ∞‰õΩ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∞Î<åfl~À, JÖÏO\˜"åˆ~
#~°Hõ"åã¨∞Å∞.
52. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO U ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞}˜‚, U
„Ñ¨=Hõ#Î ∞ ÑÖÑ≤<å, J`«#∞ U^Œ<åfl ÑïOî z#Ñ¨C_»ÖÏ¡ Ã+`· å<£ J`«x Ñ¨~#°î OÖ’
U^À XHõ\ ˜ HõÅ∞+≤`«O KÕ¿ã"å_»∞. `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ Ã+·`å<£ HÍÅ∞ëêºxfl
K≥iÑ≤"Õ¿ã"å_»∞. P `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ `«# ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ ^Œ$_è»ÑïKÕ"å_»∞.
^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 53. Z=i Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO
LO^À, =∞Ô~=i Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ Hõi#î OQÍ L<åflÜ≥∂ "åix Ã+`· å<£ HõÅ∞+≤Ò«
KÕã≤# ^•x ^•fi~å Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜ WÖÏ [iyOk. ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# "å~°∞
=ºuˆ~Hõ`«Ö’ |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞. 54. *Ï˝#O "˘ã¨QÆ|_ç#"å~°∞,
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ 357
Wk h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç LO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ^•xx

qâ◊fiã≤OKåÅx! "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ PÜ«∞# ã¨=∞HõO∆ Ö’ "≥∞`«|Î _®Åx!! ^Õ=Ù_»∞
qâ◊fiã≤OKÕ "åiH˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ~°∞A=∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»∞.
55. u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞ ZÅ¡HÍÅO ^•x q+¨Ü«∞OÖ’ ãÖâ◊Ü«∞OÖ’<Õ
Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. Hõ_‰» Ωõ "åiÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í „Ñ¨àÜ
◊ ∞« Ñ¶∞¨ _çÜ∞« =zÛÑ¨_∞» `«∞Ok.
ÖË^• XHõ ^Œ∞iÌ#Ñ¨Ù tHõ∆ =zÛÑ¨_»∞`«∞Ok. 56. P ~ÀA ã¨~°fi ã¨`åÎkèHÍ~°O
^Õ=Ùx^Õ J~Ú LO@∞Ok. PÜ«∞# "åi =∞^èŒº f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. Hõ#∞Hõ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤#"å~°∞ J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºÅ`À xO_ç# ã¨fi~°æ
=<åÅÖ’ LO\Ï~°∞. 57. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_ç, =∂ ã¨∂‰õΩÅÎ
(ã¨∂K«#Å)#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOKå~À "åiH˜ J==∂#Éèíi`«"≥∞ÿ# tHõ∆
LO@∞Ok.
58. =∞Ô~=~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ã¨fiã¨÷ÖÏÅ#∞ =^ŒeÃÑ\Ïì~À,
`«~°∞"å`« K«OÑ¨|_®¤~À ÖË^• K«xáÈÜ«∂~À – "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ J=â◊ºOQÍ
J`«∞º`«=Î ∞=∞~Ú# Láêkèx „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ
Láêkè „Ñ¨^•`«. 59. "å~°∞ W+¨ìÑ¨_Õ KÀ\˜H˜ PÜ«∞# "åix KÕ~°∞™êÎ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fi*Ï˝x, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
60. Wk J~ÚáÈ~ÚOk. `«##∞ ÉÏkèOz# ^•xH˜ `«y#@∞¡QÍ
„Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ#fl =ºH˜ÎÃÑ· =∞m¡ J`åºKå~°O [iy`Õ ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜
`«Ñ¨ÊHõ `À_»Ê_»`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞xflOz =^ŒeÃÑ>Ëì"å_»∞,
Hõ∆=∂aèHõ∆ ÃÑ>Ëì"å_»∞.
61. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_»∞ ~å„ux Ñ¨Q\Æ Ö˜ ’xH˜ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*™Ë êÎ_∞» .
Ñ¨Q\Æ x˜ ~å„uÖ’xH˜ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*™Ë êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~fi° O q<Õ"å_»∞,
ã¨~°fiO K«∂ã¨∞Î#fl"å_»∞. 62. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=Ù_Õ ã¨`«ºO QÆ#Hõ, ^≥·"åxfl
=^Œe "å~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ=hfl Jã¨`«ºO QÆ#Hõ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_Õ
ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞, JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"å_»∞.
63. ^Õ=Ù_»∞ PHÍâ◊O #∞O_ç h\˜x ‰õΩiÑ≤OK«\Ïxfl g∞~°∞ K«∂_»@O
ÖË^•? `«~°∞"å`« Éèí∂q∞ ã¨ã¨ºâßº=∞ÅO J~ÚOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
ã¨∞xt`« ^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞. Jhfl Ziy#"å_»∞. 64. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’
L#fl^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞, ã¨∞ÎuOK«
^Œy#"å_»∞.
65. Éèí∂q∞Ö’ L#fl =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ U q^èŒOQÍ g∞‰õΩ
LÑ¨Ü«ÚHõÎOQÍ KÕâß_À g∞~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? F_»#∞ ‰õÄ_®! Jn
PÜ«∞# P^Õâß#∞™ê~°"Õ∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #_»∞ã¨∞ÎOk. WOHÍ PÜ«∞<Õ xOyx
<ÕÅÃÑ· Ñ¨_çáÈ‰õΩO_® xeÑ≤ LOKå_»∞ – J~Ú`Õ PÜ«∞# P[˝ J~Ú#Ñ¨C_»∞
Jk xÅ=^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨[Å Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞ ã¨fiÉèÏq,
Hõ~°∞}ÏHõ~°∞_»∞. 66. g∞‰õΩ r=# ^•#O WzÛ# "å_®Ü«∞<Õ. `«~°∞"å`«
PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ =∞~°}"≥Úã¨QÆ∞`å_»∞. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl uiy „|uH˜™êÎ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ"å_»∞.
67. "Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∂xH© XHõ sux x~å÷iOKå=Ú. "å~°∞
^•xx J=ÅOaOKÕ"å~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞ D =º=Ç¨~°OÖ’ h`À `«QÍ^•
Ñ¨_»‰õÄ_»^Œ∞. h=Ù =∂„`«O h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h=Ù ã¨Ô~·# =∂~åæ# L<åfl=Ù. 68. XHõ"Õà◊ "å~°∞ h`À Q˘_»=Ñ¨_ç`Õ "åiH˜
K≥¿ÑÊÜü∞ : 'g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. 69. ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#
g∞~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· g∞ =∞^èŒº f~°∞Ê W™êÎ_»∞.— 70. Uq∞\˜,
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’x „Ñü =ã¨∞Î=Ù QÆ∞iOz ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞ J#fl ãÖQÆu
h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? ã¨=∞ã¨ÎO XHõ „QÆO^äŒOÖ’ LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk ^≥·"åxH˜
KåÖÏ `ÕeHõ.
71. "å~°∞ x[^≥·"åxfl HÍ^Œx, PÜ«∞# U „Ñ¨=∂}Ïhfl
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞x "å\˜x Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. áÈh, "å\˜ QÆ∞iOz "åi=^ŒÌ
U^Œ<åfl *Ï˝<å^è•~°O LO^• JO>Ë Jn ÖË^•Ü≥∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. 72. "åiH˜ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞
K«kq qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å =ÚMÏÅÃÑ· h‰õΩ Jã¨Ç¨Ï#
ã¨∂K«#Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ qxÑ≤OKÕ"åiÃÑ· "å~°∞
22. JÖò Ç¨Ï*ò˚ 359
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_\» ÏxH˜ ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl~å! JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ :

'nxHõ<åfl Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# q+¨Ü«∞"Õ∞q∞\’ <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å? J^Õ Jyfl.
u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ ^•x QÆ∞iOz "åQÍÌ#O KÕã≤ L<åfl_»∞. J^≥O`À
K≥_»¤ QÆ=∞º™ê÷#O.
73. „Ñ¨[ÖÏ~å! XHõ LÑ¨=∂#O W=fi|_»∞`ÀOk. „â◊^QúŒ Í q#O_ç.
g∞~°∞ ^≥·"åxfl HÍ^Œx Z=ix "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~À "å~°O`å UHõ"≥∞ÿ
XHõ DQÆ#~Ú<å ã¨$+≤ìOK«ÖË~°∞. XHõ"Õà◊ DQÆ "åi #∞O_ç ^Õx#~Ú<å
ÖÏ‰õΩ¯áÈ`Õ, "å~°∞ P =ã¨∞=Î Ù#∞ ^•x #∞O_ç q_çÑO≤ K«∞HÀ#∂ÖË~∞° . ã¨Ç¨ Ü«∞O
Ji÷OKÕ"å~°∂ |ÅÇ‘Ï#∞ÖË, ã¨Ç¨Ü«∞O Ji÷OK«|_Õ"å~°∞ ‰õÄ_® |ÅÇ‘Ï#∞ÖË.
74. "å~°∞ ^Õ=Ùx qÅ∞=#∞ QÆ∞iÎOK«=Åã≤# q^èŒOQÍ QÆ∞iÎOK«ÖË^Œ∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨|Å∞_»∞, PkèÑ¨`«ºO HõÅ"å_»∞. 75. ^Õ=Ù_»∞
^≥·=^Œ∂`«ÅÖ’ #∞O_ç, =∂#=ÙÅÖ’ #∞O_ç ‰õÄ_® `«# ãÖ^Õâ◊ "åÇ¨Ï‰õΩÅ#∞
Z#∞fl‰õΩO\Ï_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»∞, JO`å
QÆ=∞xOKÕ"å_»∂#∞. 76. "åiH˜ =ÚO^Œ∞ U=Ú#fl^À, "åi "≥#∞Hõ U=ÚO^À
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~Ú.
77. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ~°∞‰õÄ ã¨*ÏÌÅ∞ KÕÜ«∞O_ç. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
P~åkèOK«O_ç. "Õ∞Å∞`À ‰õÄ_ç# Ñ¨#∞Å∞ KÕã¨∂Î LO_»O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞
™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Õ J=HÍâ◊O LOk. 78. ^≥·==∂~°æOÖ’ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=Åã≤#
q^èŒOQÍ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞O_ç. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl (`«# HÍ~°ºO H˘~°‰õΩ)
Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. ^è~Œ å‡=ÅO|# q+¨Ü∞« OÖ’ PÜ«∞# q∞=∞‡efl U q^èOŒ QÍ#∂
W|ƒO^Œ∞Å áêÖË˚Ü«∞ÖË^Œ∞. g∞ Ñ≤`å=∞Ç¨ï_≥·# W„ÉÏÇ‘ÏO ^èŒ~°‡O (ÃÑ·
xÅ|_»O_ç), PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ '=Úã≤¡OÅ∞ (q^èÕÜ«ÚÅ∞)— Jx <å=∞Hõ~°}O
KÕâß_»∞. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∂, D Y∞~üP<£Ö’ ‰õÄ_® (g∞ ¿Ñ~°∞ W^Õ) –
`«^•fi~å „Ñ¨=HõÎ g∞ÃÑ· ™êH˜∆QÍ LO_®Åx! g∞ˆ~"≥∂ =∂#"åoH˜ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
LO_®Åx!! JO^Œ∞ˆH #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. [HÍ`ü#∞ Wã¨∂Î LO_»O_ç.
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ^Œ$_è»OQÍ P„â◊~ÚOK«O_ç. PÜ«∞<Õ g∞ Ü«∞[=∂x. ZO`« =∞Oz
Ü«∞[=∂x! ZO`« =∞Oz ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞!!
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ (qâßfiã¨∞Å∞)
(18) 1. xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Å
Ü«∂º~°∞. 2. "å~°∞ `«=∞ #=∂AÅÖ’ J}‰õΩ= Hõey LO\Ï~°∞.
3. WOHÍ, "å~°∞ =º~°÷ q+¨Ü«∂Å Ñ¨@¡ J<åã¨HõÎ`« K«∂Ñ¨Ù`å~°∞. 4. WOHÍ,
"å~°∞ [HÍ`ü K≥e¡ã¨∂Î LO\Ï~°∞. 5. WOHÍ, "å~°∞ `«=∞ =∞~°‡™ê÷<åÅ#∞
HÍáê_»∞‰õΩ<Õ "åÔ~· LO\Ï~°∞. 6. HÍx `«=∞ J~å÷OQÆ∞Å #∞O_ç, (+¨sÜ«∞`«∞
„Ñ¨ H Í~° O ) `« = ∞ Ü« ∂ [=∂#ºOÖ’H˜ =zÛ# =x`« Å #∞O_ç
HÍáê_»∞HÀHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. 7. J~Ú`Õ Z=~°~Ú<å
WO`«‰Ωõ q∞Oz ‰õÄ_® Pt¿ãÎ – JÖÏO\˜"åˆ~ J=^è∞Œ Å∞ g∞i# "å~°=Ù`å~°∞.
8. WOHÍ, "å~°∞ `«=∞ JÑ¨ÊyO`«Å, "åQÍÌ<åÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Hõ_»∞
J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. 9. WOHÍ, "å~°∞ `«=∞ #=∂AÅ#∞
HÍáê_»∞‰õΩO\Ï~°∞. 10 – WÖÏO\˜ "åˆ~ "å~°ã¨∞Å∞ HÍ#∞<åfl~°∞. 11.
"å~°∞ Ñ¶≤~ü^Òãπ (J<Õ ã¨fi~°æ=<åÅ) "å~°ã¨`«fiO á⁄O^Œ∞`å~°∞. "å~°O^Œ∞Ö’
ã¨^• LO\Ï~°∞.
12. "Õ∞=Ú =∂#=Ù}˜‚ =∞\˜ì ™ê~°O`À ã¨$+≤ìOKå=Ú. 13. `«~°∞"å`«
"Õ∞=∞`«xfl h\˜ (g~°º) aO^Œ∞=Ù ~°∂ÑÖÖ’ XHõ ã¨∞~°H`∆˜ « ™ê÷#OÖ’ LOKå=Ú.
14. `«~°∞"å`« "Õ∞=∂ h\˜ aO^Œ∞=Ù#∞ (XO\˜x JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ)
lQÆ@ Ñ¨^•~°÷OQÍ KÕâß=Ú. `«~°∞"å`« ^•xx =∂Oã¨Ñ¨Ù =Ú^ŒÌQÍ KÕâß=Ú.
`«~°∞"å`« P =∂Oã¨Ñ¨Ù =Ú^ŒÌÖ’ Z=ÚHõÅ#∞ ã¨$lOKå=Ú. ^Œiq∞ÖÏ P
Z=ÚHõÅÃÑ· =∂OãÖ ZH˜¯OKå=Ú. PÃÑ·# "Õ∞=Ú ^•xx ãïH˘`«Î ã¨$+≤ìQÍ
Pq+¨¯iOKå=Ú. Hõ#∞Hõ JÖÏ¡ÇπÏ ZO`À â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#"å_»∞. J`«∞º`«Î=∞
ã¨$+≤ìHõ~°Î. 15. P `«~°∞"å`« g∞~°∞ `«Ñ¨ÊHõ =∞~°}ÕK«=Åã≤ LOk.
16. Ñ≤=∞‡@ g∞~°∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# J=â◊ºOQÍ ÖËÑ¨|_»`å~°∞.
17. "Õ∞=Ú g∞ÃÑ·# U_»∞ QÆQÆ# =∂~åæÅ∞ (ã¨áêÎHÍâßÅ∞)
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ 361
xi‡OKå=Ú. "Õ∞=Ú ã¨$+≤ì`åÅ q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨=∞`«Î`«‰õΩ Ö’#=ÖË^Œ∞.

18. "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç XHõ ÖˇH¯õ „Ñ¨HÍ~°O =~°¬ÑÙ¨ h\˜x ‰õΩiÑ≤OKå=Ú.
`«~∞° "å`« "Õ∞=Ú ^•xx Éè∂í q∞Ö’ xeÑ≤ LOKå=Ú. ^•xx "≥#H˜¯ fã¨∞‰õΩ<Õ
™ê=∞~°÷ºO ‰õÄ_® =∂‰õΩOk. 19. `«~°∞"å`« ^•x`À "Õ∞=Ú g∞ HÀãÖ
Y~°∂˚~° `À@Å#∞, „^•Hõ∆`À@Å#∞ ÑÖ_çOKå=Ú. g∞ H˘~°‰õΩ "å\˜Ö’ ÑÖ_»∞¡
Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ L<åfl~Ú. "å\˜x g∞~°∞ uO@∞<åfl~°∞. 20. ã≤<åÜü∞ Ñ¨~°fi`«
„âı}˜ #∞O_ç "≥eH˜=KÕÛ =$H∆Íxfl ‰õÄ_® "Õ∞"Õ∞ ã¨$+≤ìOKå=Ú. Jk #∂<≥#∞
fã¨∞‰õΩx "≥ÚÅÔH`«∞Î`«∞Ok. u<Õ"åiH˜ ‰õÄ~°QÍ ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok.
21. g∞ H˘~°‰õΩ Ñ¨â◊√=ÙÅÖ’#∂ QÆ∞}áê~î°O LOk. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ "å\˜
Hõ_»∞Ñ¨ÙÅÖ’ L#fl Ñ¨^•~°÷O #∞O_ç „`åÑ¨Ù`«∞<åfl=Ú. g∞ H˘~°‰õΩ "å\˜Ö’
=∞Ô~<Àfl „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. g∞~°∞ "å\˜x uO\Ï~°∞ ‰õÄ_®#∞.
22. g∞~°∞ "å\˜ÃÑ· ™êfis KÕ™êÎ~°∞. F_»ÅÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~°∞.
23. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞ J`«x *Ïu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖáê=Ú. J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : '<å *Ïu [#∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·"å~å^èŒ# KÕÜ«∞O_ç. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
g∞‰õΩ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. Uq∞\˜, g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å?— 24. J`«x
*ÏuÖ’ u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì# ã¨~åÌ~°∞Å∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'DÜ«∞<å
g∞ÖÏO\˜ XHõ =∞x¿+ Hõ^•! DÜ«∞# g∞ÃÑ· ÃÑ`«ÎO^•~°∞QÍ K≥ÖÏ=∞}©
HÍ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ÑÖÑ≤
LO_Õ"å_»∞. "Õ∞q∞ÖÏO\˜ q+¨Ü«∂xfl =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ ^•fi~å Z#fl_»∂
q#ÖË^Œ∞. 25. W`«<˘Hõ Ñ≤zÛÑ¨\ ˜ì# =ºH˜Î. HÍ|\˜ì H˘<åflà◊§áê@∞ W`«x
q+¨Ü«∞OÖ’ xsH˜∆OK«O_ç.—
26. #∂ÇπÏ WÖÏ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <å‰õΩ
`À_»Ê_»∞. gà◊√¡ ##∞fl Jã¨`«º"åk— Jx kèHõ¯iOKå~°∞. 27. JO^Œ∞=Å¡
"Õ∞=∞`«xH˜ =Ç‘Ï ÑÖáê=Ú – ''h=Ù <å Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’ =∂ xˆ~Ìâß#∞™ê~°O
F_» xi‡OK«∞HÀ. =∞i =∂ P[˝ =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, Éèí∂q∞Ö’ #∞O_ç h~°∞
ÃÑÅ∞¡aH˜#Ñ¨C_»∞, Jxfl ~°HÍÅ [O`«∞=ÙÖ’¡ #∞Oz XHÀ¯ [`« K˘Ñ¨C#
fã¨∞‰õΩx (F_»Ö’) Ñ¨Ü∞« #O ™êyOK«∞. h WO\˜ "å~°Å#∞ ‰õÄ_® ZH˜¯OK«∞HÀ.
J~Ú`Õ "åiÖ’ Z=i QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~°‚Ü«∞"≥∞ÿáÈ~ÚO^À "åix
=kÖËÜü∞. J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åix QÆ∞iOz =∂„`«O <å`À
=∂\Ï¡_»‰õΩ. YzÛ`«OQÍ "å~°∞ =ÚxyáÈÜÕ∞"åˆ~!
28. #∞=Ófi, h "≥O@ L#fl"å~°O`å F_»Ö’ ZH˜¯# g∞^Œ@ WÖÏ
„áêi÷OK«∞ : '^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å ÉÏi #∞O_ç =∞=∞‡efl ~°H˜∆Oz# ^≥·"åxˆH
Hõ$`«[˝`«Å∞.— 29. WOHÍ WÖÏ "Õ_»∞HÀ : '<å „Ñ¨Éèí∂! â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# suÖ’
##∞fl kOK«∞. h"Õ J`«∞º`«=Î ∞OQÍ kOKÕ"å_»=Ù.—— 30. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú ^•ã¨∞Å#∞ Ñ¨sH˜∆ã¨∂Î LO\Ï=Ú.
31. "åi `«^Œ#O`«~°O "Õ∞=Ú =∞~À `«~åxfl „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëâß=Ú.
`«~°∞"å`« "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’ #∞O_Õ XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖáê=Ú.
(J`«x ãÖ^Õâ◊O ‰õÄ_® W^Õ), 'g∞~°∞ g∞ x[ ^≥·"å<Õfl ¿ãqOK«O_ç. PÜ«∞#
`«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. Uq∞, g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å?—
33. (ã¨=∂^è•#OQÍ) u~°™ê¯~°∞Å∞, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ã¨=∂"Õâ◊=∞=\Ïxfl
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"å~°∞, „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’ "Õ∞=Ú ã¨∞Y qÖÏ™êÅ#∞
„Ñ¨™êkOz#@∞=O\˜ J`«x *Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ WÖÏ J<åfl~°∞ : 'W`«#∂
g∞ÖÏO\˜ F ™ê=∂#º =∂#=Ù_Õ. g∞~°∞ u<Õ^Õ W`«#∂ uO@∞<åfl_»∞.
g∞~°∞ „`åˆQ^Õ W`«#∂ „`åQÆ∞`«∞<åfl_»∞. 34. g∞ÖÏO\˜ XHõ =∞x+≤ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ
g∞~°∞ QÆ#Hõ =∞ã¨Å∞‰õΩ<åfl~°O>Ë, g∞~°∞ #+¨ìáÈ=@O MÏÜ«∞O.—
35. Uq∞\˜, g∞~°∞ =∞~°}Õz, =∞\ì̃QÍ, Z=ÚHõÅ∞QÍ =∂iáÈ~Ú#
g∞^Œ@ ‰õÄ_®, =∞m¡ g∞~°∞ "≥eH˜ fÜ«∞|_»`å~°x D =ºH˜Î JO@∞<åfl_®?
36. JãÖÉè=í O. g∞‰õΩ KÕÜ∞« |_Õ D "åQÍÌ#O <≥~"° ~Õ @
° =∞<Õk JãÖÉè=í O.
37. rq`«=∞O>Ë „Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú#fl D „áêÑÖzHõ rq`«"Õ∞. =∞#O WHõ¯_Õ
K«™êÎ=Ú, WHõ¯_Õ „|`«∞‰õΩ`å=Ú. =∞#O =∞m¡ uiy ÖËÑ¨|_»@O J<Õk
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ 363
LO_»^Œ∞. 38. WHõ D =ºH˜Î q+¨Ü«∂xH˜=¿ãÎ, W`«#∞ ^≥·"åxH˜ Jã¨`åºxfl

Páêkã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ∞=Ú W`«xfl #=∞‡É’=Ú.—
39. „Ñ¨=HõÎ WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! gà◊§ kèHÍ¯~° "≥·YiH˜
„ÑüQÍ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞.— 40. ÃãÅgÜ«∞|_çOk : '`«=∞ "≥·YiÃÑ· gà◊√§
ÉÏ^èŒÑ¨_Õ ã¨=∞Ü«∞O j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ =ã¨∞ÎOk.— 41. Z@ìˆHÅ‰õΩ ã¨`«º|^ŒúOQÍ<Õ
"åix XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# ˆHHõ Hõ|oOzOk. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åà◊§#∞
K≥`åÎK≥^•~°OQÍ KÕ¿ãâß=Ú. ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å∞ ^Œ∂~°=∞=ÙQÍHõ!
42. =∞i "åi J#O`«~°O "Õ∞=Ú Z<Àfl `«~åÅ#∞ Ñ¨Ù\˜ìOKå=Ú.
43. U ã¨=Ú^•Ü«∞O ‰õÄ_® `«# "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ
áÈ=@OQÍh, ^•xH˜ "≥#∞Hõ LO_»@O QÍh [~°QÆÖË^Œ∞. 44. `«~°∞"å`«
"Õ∞=Ú x~åÑ¶∂¨ @OQÍ =∂ „Ñ¨=HõÅÎ #∞ ÑÖáê=Ú. ZÑ¨C_»∞, U ã¨=Ú^•Ü«∞O
=^ŒÌ‰õΩ ^•x „Ñ¨=HõÎ =zÛ<å, "å~°∞ J`«xx J|nú‰õΩ_»O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞.
JO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú XHõi `«~°∞"å`« XHõix `«∞^Œ=Ú\˜ìOz, "åix '[iy#
Hõ^äŒÅ∞—QÍ KÕã≤"Õâß=Ú. Hõ#∞Hõ #q∞‡#_»∞K«∞HÀx [#∞Å∞ ^Œ∂~°=∞=ÙQÍHõ!
45. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =¸™ê#∞, J`«x ™È^Œ~°∞_≥·# Ç¨~°∂#∞#∞
ÑÖáê=Ú – =∂ ã¨∂K«#Å`À, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}O`À ã¨Ç¨!
46. Ñ¶≤~“<£ =∞iÜ«Ú J`«x P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞Å =^ŒÌ‰õΩ (ÑÖáê=Ú). HÍx
"å~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. Jã¨ÖË "å~°∞ QÆifi+¨µªÅ∞. 47. "åiÖÏ
J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, =∂ ÖÏO\˜ W^ŒÌ~°∞ =∂#==∂„`«∞Å#∞ "Õ∞=Ú #q∞‡
#_»∞K«∞HÀ"åÖÏ? "åã¨Î"åxH˜ gà◊§ *Ïu"å~°∞ =∂ =^ŒÌ Hõ@∞ìÉÏxã¨Å∞QÍ
L<åfl~°∞.— 48. P q^èŒOQÍ "å~°∞ "åi~°∞=Ùih J|nú‰õΩÅ∞QÍ z„fHõiOz,
`«~°∞"å`« JO`«"≥ÚOkOK«|_®¤~°∞. 49. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äŒO
„Ñ¨™êkOKå=Ú – `«^•fi~å "å~°∞ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^•Åx!
50. "Õ∞=Ú =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞}˜‚, J`«x `«e¡x XHõ ã¨∂K«#QÍ
KÕâß=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú "åi^ŒÌiH© F Z`«Î~Ú# „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ x"åãÖ
HõeÊOKå=Ú. J^≥O`À „Ñ¨âßO`« ã¨÷ÅO. JHõ¯_» h\˜ T@ XHõ\ ˜ LO_Õk.
51. F „Ñ¨=HõÖÎ Ï~å! Ñïâ◊√^Œ=ú ∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ u#O_ç. ã¨^•K«~}°
KÕÜ«∞O_ç. g∞~°∞ PK«iOKÕ^ŒO`å =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 52. g∞ D ^èŒ~°‡O XˆH
^èŒ~°‡O. <Õ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ <å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
53. `«~°∞"å`« [#∞Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O (qÉèËkOK«∞‰õΩx) `«=∞ ^èŒ~å‡xfl
=ÚHõ¯K≥Hõ¯Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. `«~°∞"å`« „Ñü =~°æO "å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ
L#fl^•xÃÑ·<Õfl ãÖ`«∞+¨µìÅÜ«∂º~°∞. 54. HÍ|\˜ì "åix "åi „Éèí=∞Ö’<Õ
H˘O`«HÍÅO áê@∞ Ñ¨_ç LO_»x=Ùfi. 55. WO`«H© "åˆ~=∞#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?
"Õ∞=Ú "åiH˜ qiqQÍ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ#∞, ãÖ`å<åxfl Wã¨∞ÎO_»@O K«∂ã≤,
56. "Õ∞=Ú "åiH˜ ÅaÌ KÕ‰õÄ~°∞™êÎ=∞x "å~°∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å? Jã¨Å∞
"å~°∞ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ ~°HõO HÍ^Œ∞.
57. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨@¡ QÆÅ ÉèíÜ«∞O`À
cèuÅ∞¡`«∂ LO\Ï~À, 58 =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨∂K«#Å#∞
#=Ú‡`å~À, 59 =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ Z=ih
KÕ~°Û‰õΩO_® LO\Ï~À, 60 WOHÍ (^≥·==∂~°æOÖ’) W=fiQÆey#k Wã¨∂Î
‰õÄ_®, `å=Ú `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ‰õΩ =∞~°e áÈ=Åã≤ LO^Œ<Õ PÖ’K«#`À
Z=i Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ =}∞‰õΩ`«∂ LO\ÏÜ≥∂ 61 – WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨`å¯~åºÅ
=∂~°æOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞"å~°∞. "å~°∞ "å\˜x x~°fiiÎOK«@OÖ’
JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ LO\Ï~°∞. 62. "Õ∞=Ú Z=iÃÑ·# ‰õÄ_® J`«x
â◊H˜ÎH˜ q∞Oz# |~°∞=Ù#∞ "ÕÜ«∞=Ú. =∂ =^ŒÌ ã¨`«ºO ÑëˆH „QÆO^äŒ"≥ÚHõ\ ˜
LOk. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ^Œ∞.
63. ÃÑ·QÍ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÖË ^•xÑ¨@¡ J*Ï„QÆ`«Î‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~Ú.
WqQÍHõ "å~°∞ KÕ¿ã =∞iH˘xfl ^Œ∞âıÛ+¨ìÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. 64. z=~°‰õΩ
"Õ∞=Ú "åiÖ’x „j=∞O`«∞Å#∞ tH˜∆OK«\ÏxH˜ Ñ¨@∞ì‰õΩ#flÑ¨C_»∞, "å~°∞
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ 365
P~°Î<å^•Å∞ KÕ™êÎ~°∞. 65. 'D ~ÀA Ñ¶≤~åº^Œ∞ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O

ÖË^Œ∞. WÑ¨C_»∞ =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# g∞ÔHÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞O ÅaèOK«^Œ∞. 66. g∞‰õΩ
<å =K«<åÅ∞ qxÑ≤OK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞ gÑ¨Ù „uÑ¨C‰õΩx áêiáÈÜÕ∞"å~°∞.
67. "å\˜Ñ¨@¡ QÆ~°fiO „Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î! Hõ^äŒ K≥¿ÑÊ"åxx q_çzáÈ~Ú#@∞¡QÍ!!—
68. =∞~°~Ú`Õ "å~°∞ D "å‰õΩ¯ÃÑ· Ü≥∂K«# KÕÜ«∞ÖË^•? ÖËHõ `«=∞
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ ~åx q+¨Ü«∞O "åi=^ŒÌ‰õΩ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ `«@Ñ¨\Ï
~Úã¨∞Î<åfl~å? 69. ÖËHõ `«=∞ „Ñ¨=HõÎ#∞ QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ìHõáÈ=@O KÕ`« "å~°`«xfl
`«$}©Hiõ ã¨∞<Î åfl~å? 70. ÖËHõ J`«xH˜ L<å‡^ŒO P=Ç≤ÏOzO^Œx JO@∞<åfl~å?
"åã¨Î"åxH˜ J`«#∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞. HÍx "åiÖ’
J<Õ‰õΩÅ‰õΩ ã¨`«º=∞O>Ë<Õ y@ì^Œ∞. 71. ã¨`«º"Õ∞ QÆ#Hõ "åi =∞<À~°^ä•xfl
D_Õˆ~Ûq^èŒOQÍ LO>Ë Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞, "å\˜ =∞^èŒº #∞#fl=hfl
qzÛù#fl"≥∞ÿáÈÜÕ∞q. "Õ∞"≥∞ÿ`Õ "åi =^ŒÌ‰õΩ "åi *Ï˝Ñ≤Hõ (LÑ¨^Õâ◊=Ú)#∞
ÑÖáê=Ú. HÍx "å~°∞ =∂„`«O `«=∞ *Ï˝Ñ≤Hõ Ñ¨@¡ q=ÚY∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
72. („Ñ¨=HÍÎ!) #∞"Õfi"≥∞ÿ<å "åi #∞O_ç áêi`À+≤HõO J_»∞QÆ∞
`«∞<åfl"å? h „Ñ¨Éèí∞=Ù WKÕÛ áêi`À+≤Hõ"Õ∞ h H˘~°‰õΩ ZO`À "Õ∞Öˇ·#k.
PÜ«∞# J`«∞º`«=Î ∞ Láêkè „Ñ¨^•`«. 73. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù "åix ~°∞A=∂~°Oæ
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl=Ù. 74. J~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HõOÃÑ· qâßfiãÖ ÖËx"å~°∞
=∂~°æO #∞O_ç "≥·^˘ÅyáÈÜ«∂~°∞.
75. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú "åiÃÑ· *Ïe K«∂Ñ≤<å, "åiH˜ HõeˆQ ÉÏ^èŒÅ#∞
^Œ∂~°O KÕã≤<åã¨ˆ~ "å~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#∞Öˇ· `«=∞ `«Åa~°∞ã¨∞`«#OÖ’ =Úxy
LO\Ï~°∞. 76. "Õ∞=Ú "åix tH˜∆OKÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. J~Ú<å
"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =ÚO^Œ∞ ÖÁOQÆ@OQÍh, `«=∞ Jâ◊HõÎ`«#∞ Jaè=ºHõÎO
KÕÜ«∞@OQÍh [~°QÆÖË^Œ∞. 77. z=iH˜ "Õ∞=Ú "åiÃÑ· Hõiî# tH∆Í ^•fi~åxfl
`≥~°z"Õã≤#Ñ¨Ù_»∞ k„QÍƒùOuH˜ Ö’#=Ù`å~°∞.
78. PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ K≥=ÙÅ∞, Hõà◊√§, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ WzÛ#"å_»∞.
J~Ú<å g∞~°∞ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õk |Ç¨ï `«‰Ωõ ¯=. 79. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl
J=xÖ’ "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß_»∞. Z@ìˆHÅ‰õΩ g∞~°∞ PÜ«∞# =^ŒÌˆH ã¨g∞HõiOK«
|_»`å~°∞. 80. r=#‡~°}ÏÅ „Ñ¨^•`« ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. ˆ~~ÚO|=à◊§Ö’
=KÕÛ =∂~°∞Ê ‰õÄ_® PÜ«∞# Jnè#OÖ’<Õ LOk. =∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ~å?
81. JO`«KÕã‘ g~°∞ `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê#=∂>Ë K≥áêÊ~°∞.
82. WÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú K«zÛ, =∞>ˇÿì, Z=ÚHõÖˇ·<åHõ ‰õÄ_®
=∞m¡ ÖËÑ|¨ _»`å=∂? 83. WÖÏO\˜ "åQÍÌ#"Õ∞ =∂‰õÄ, =∂ `å`«=Ú`åÎ`Å« ‰õΩ
‰õÄ_® KÕÜ«∞|_çOk. Wq áê`«HÍÅÑ¨Ù Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù.—
84. („Ñ¨=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞ : 'D Éè∂í q∞, JO^Œ∞Ö’ L#fl ã¨=∞ãÖÎ
Z=i^À g∞‰õΩ `≥e¿ãÎ (K≥Ñ¨ÊO_ç)? 85. 'JÖÏ¡ÇπÏ^Õ— Jx "å~°O\Ï~°∞.
'=∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ PÖ’zOK«~å?— Jx J_»∞QÆ∞. 86. "åix WÖÏ J_»∞QÆ∞:
'ã¨áêÎHÍâßÅ‰õΩ Ü«∞[=∂x Z=~°∞? =∞Ç¨ÏŸ#fl`«"≥∞ÿ# JkèHÍ~° Ñ‘~îåxH˜
(J~ü¬‰õΩ) JkèÑü Z=~°∞?— 87. 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. '=∞~°ÖÏO
@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À ZO^Œ∞‰õΩ =º=Ç¨ÏiOK«~°∞?— Jx "åix
xÅnã≤ J_»∞QÆ∞. 88. WÖÏ J_»∞QÆ∞ : '„Ñü =ã¨∞Î=Ù‰õΩ ãÖ|OkèOz#
JkèHÍ~°O Ç¨Ïã¨ÎQÆ`«"≥∞ÿ L#fl "å_≥=_»∞? â◊~°}∞ WKÕÛ"å_≥=_»∞? Z=iH˜
=ºuˆ~HõOQÍ ZÖÏO\˜ â◊~°}∞ ÅaèOK«^À PÜ«∞# Z=~°∞? g∞‰õΩ `≥e¿ãÎ
K≥Ñ¨ÊO_ç?— 89. 'W=hfl JÖÏ¡ÇπÏˆH ã¨fiO`«O— Jx "å~°O\Ï~°∞. "åi`À
K≥ÑC¨ :'=∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ Z@∞"≥Ñ· Ù¨ #∞O_ç =jHõ~}° ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl~°∞?—
90. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú "åi=^ŒÌ‰õΩ ã¨`åºxfl fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú. HÍx
"åˆ~ Jã¨Å∞ J|^•úÅHÀ~°∞Å∞. 91. JÖÏ¡ÇπÏ Z=ih ‰õΩ=∂~°∞xQÍ
KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞. PÜ«∞#`À áê@∞ =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ‰õÄ_® ÖË_»∞. XHõ"Õà◊
JÖÏO\˜^Õ^Œ~Ú<å LO_ç LO>Ë „Ñü ^Õ=Ù_»∂ `å#∞ ã¨$+≤ìOz# "å\˜x
fã¨∞‰õΩx "ÕÔ~·áÈÜÕ∞"å_»∞. PkèÑ¨`«ºO HÀãÖ XHõ_çOH˘Hõ_çÃÑ· ^ŒO_≥uÎ
23. JÖò =¸—q∞#∂<£ 367
=KÕÛ"å_»∞. "å~°∞ HõeÊOKÕ "å\˜H˜ JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞.

92. PÜ«∞# xQÆ∂_è»"≥∞ÿ L#fl ^•xx, |Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ L#fl^•xh Ziy#"å_»∞.
"å~°∞ HõeÊOKÕ ™ê\˜ (+≤~ü¯)H˜ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞, KåÖÏ L#fl`«∞_»∞.
93. („Ñ¨=HÍÎ!) WÖÏ Ji÷OK«∞ : '<å „Ñ¨É∂íè ! giH˜ (ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ)
KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl "åQÍÌ<åxfl h=Ù <å‰õΩ QÆ#Hõ K«∂Ñ≤`Õ, 94. F „Ñ¨Éèí∂!
##∞fl ^Œ∞~å‡~°æ [#∞ÅÖ’ =∂„`«O KÕ~°Û‰õΩ.— 95. ^Õx QÆ∞iOz "Õ∞=Ú
"åiH˜ "åQÍÌ#O KÕã¨∞Î<åfl"≥∂, ^•xx "Õ∞=Ú h‰õΩ K«∂Ñ¨QÆÅ ã¨=∞~°∞÷ÅO.
96. h=Ù K≥_»∞#∞ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# suÖ’ ^Œ∂~°O K≥~Úº. "å~°∞
HõeÊOKÕ^ŒO`å =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. 97. WÖÏ J#∞ : 'F <å „Ñ¨Éèí∂!
ÃÑ·âßzHõ â◊‰õΩÎÅ ^Œ∞„¿+Ê~°}Å #∞O_ç <Õ#∞ h â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞.
98. <å „Ñ¨É∂íè ! Jq <å ^Œi KÕ~@° O #∞O_ç ‰õÄ_® h â◊~}° ∞ HÀ~°∞`«∞<åfl#∞.—
99. Hõ_‰» Ωõ "åiÖ’ Z=iHõ~Ú<å =∞~°}O Pã¨#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù_»∞, J`«xÖÏ
JO\Ï_»∞ : 'F „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl "åÑ¨ã¨∞ ÑÖÑ≤OK«∞. 100 – <Õ#∞ =^Œe
=zÛ# "å\˜^•fi~å U=∞~Ú<å ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜.— JãÖÉèí=O.
Jk J`«#∞ ÑëˆH XHõ (=\˜ì) =∂@ =∂„`«"Õ∞. "å~°∞ uiy ÖËÑ¨|_Õ ~ÀA
=~°‰õÄ "åi =ÚO^Œ~° XHõ J_»∞¤ `≥~° LO@∞Ok. 101. ZÑ¨C_»~Ú`Õ
â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞O^À, P ~ÀA "åi =∞^èºŒ ZÖÏO\˜ |O^è∞Œ `«fiO LO_»^∞Œ .
XO_˘Hõi (=∞Op K≥|ƒ~°Å#∞) qKåiOK«@O ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞. 102. Z=i
„`åã¨∞ Ñ¨à§‹ O |~°∞=ÙQÍ LO@∞O^À – JÖÏO\˜ "åˆ~ ™êÑ¶Å¨ ºO á⁄O^Œ∞`å~°∞.
103. =∞Ô~=i „`åã¨∞ Ñ¨à‹§O `ÕeHõQÍ LO@∞O^À – JÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞
ã¨fiÜ«∂xH˜ #+¨ìO KÕã¨∞‰õΩ#fl "å~°=Ù`å~°∞. "å~°∞ #~°HõOÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ
LO\Ï~°∞. 104. "åi =ÚMÏÅ#∞ Jyfl =∂_çÛ"Õã∂¨ Î LO@∞Ok. "å~°O^Œ∞Ö’
JO^ŒqHÍ~°∞Å=Ù`«∞O\Ï~°∞.
105. 'Uq∞\˜, <å =K«<åÅ∞ g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_»ÖË^•?
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© g∞~°∞ "å\˜x Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"å~°∞.—
106. "å~°O\Ï~°∞ : '=∞Ç¨„Ñ¨É∂íè ! =∂ ^Ò~åƒùQºÆ O =∞=∞‡efl P=Ç≤ÏOzOk.
"Õ∞=Ú „Éèí+¨µìÑ¨\ ˜ì# [#OQÍ LO_çáÈÜ«∂O. 107. =∂ „Ñ¨Éèí∂! =∞=∞‡efl
n#∞flO_ç |Ü«∞\˜H˜ u~Úº. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú =∞m¡ JÖÏˆQ KÕ¿ãÎ, =Ú=∂‡\˜H©
"Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞æÅ"Õ∞ J=Ù`å=Ú.— 108. ^Õ=Ù_»O\Ï_»∞ : '^Œ∂~°=∞=O_ç.
WO^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_ç LO_»O_ç. <å`À =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì.—
109. <å ^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ =~°æO "å~°∞ WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<Õ"å~°∞ : '=∂
„Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù =∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞. =∂ÃÑ·
^ŒÜ«∞EÑ¨Ù. h=Ù ^ŒÜ«∞E¿Ñ "åiÖ’ÔHÖÏ¡ J`«∞º`«Î=Ú_»=Ù.— 110. HÍx
g∞~°∞ =∂„`«O "åix #=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Jã¨Î=∂#O g∞~°∞ "åi
"≥O@Ñ¨_ç =∞=∞‡ÖËfl =∞~°zá⁄Ü«∂º~°∞. J~Ú<å g∞~°∞ "ÕàÏHÀà◊OÖ’<Õ Ñ¨_ç
L<åfl~°∞. 111. D ~ÀA <Õ#∞ "åiH˜, "åi ãÖÜ«∞=∞<åxH˜ QÍ#∞ `«y#
„ÑüÑ¶¨ÅO WKåÛ#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åˆ~ q*Ë`«Å∞.
112. D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok : 'ã¨ˆ~QÍx, g∞~°∞ Éèí∞qÃÑ·
Z<ÕflO_»∞¡ LO_ç LO\Ï~°∞?— 113. "å~°O\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú XHõ ~À*’ ÖËHõ
XHõ ~ÀAHõ<åfl `«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞"≥∂ LO_ç LO\ÏO. HÍ"åÅO>Ë
ÖˇHõ¯ÃÑ>Ëì"åix J_»QÆO_ç.— 114. ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok : 'g∞~°∞ `«‰õΩ¯=
ã¨=∞Ü«∞"Õ∞ L<åfl~°∞. D q+¨Ü«∂xfl g∞~°∞ (=ÚO^Õ) `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`«
ÉÏQÆ∞O_Õk!—
115. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ÅHõ∆ º~°Ç≤Ï`«OQÍ (Pëê=∂+‘QÍ)
Ñ¨Ù\˜ìOKå=∞x, =∂ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e~å=@=∞<Õk [~°QÆ^Œx g∞~°∞
ÉèÏqOKå~å? 116. =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ. x[™ê~°fiÉè∫=Ú_»∞. PÜ«∞#
`«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË<Õ ÖË_»∞. Q“~°= Ñ‘~îåxH˜ JkèÑü PÜ«∞#.
117. Z=_»~Ú<å, `«# =^ŒÌ U P^è•~°=¸ ÖËHõáÈ~Ú<åã¨ˆ~ JÖÏ¡ÇπÏ`À
áê@∞ "Õ~˘Hõ ^≥·"åxfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë, J`«x ÖˇHõ¯ J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ
LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ Hõ$`å~°∞÷Å∞ HÍÖË~°∞. 118. („Ñ¨=HÍÎ!)
D q^èŒOQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ : 'F <å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl Hõ∆q∞OK«∞. ##∞fl Hõ~°∞}ÕK«∞.
h=Ù J`«∞º`«Î=∞OQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»=Ù.—
24. J<£ #∂~ü 369
24. J<£ #∂~ü (HÍOu)

1. "Õ∞=Ú J=`«iOÑ¨*Ëã≤# XHõ ã¨∂~å Wk. nxx "Õ∞"Õ∞
qkèOKå=Ú. WO^Œ∞Ö’ "Õ∞=Ú ã¨∞ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# PÜ«∞`«∞Å#∞ (P^ÕâßÅ#∞)
J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú – g∞~°∞ "å\˜x *Ï˝ÑH¨ =õ ÚOK«∞‰õΩO\Ï~°x! 2. =ºaèKåi}˜
J~Ú# „ã‘Î, =ºaèKåi J~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ – W^ŒÌiÖ’ „Ñü XHõ¯iH© #∂ˆ~ã≤
H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞ H˘@ìO_ç. g∞~°∞ ^Õ=Ùx Ü«∞O^Œ∞, JOu=∞ k#=Ú#O^Œ∞
qâßfiãÖ QÆÅ "åˆ~ J~Ú`Õ ^≥·=^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’ (^≥·"å[˝#∞ J=∞Å∞ÑïKÕ
q+¨Ü«∞OÖ’) HõxHõ~°O Ñ¨xH˜~å^Œ∞. "åi~°∞=Ùih tH˜∆OKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
=Úã≤¡OÅÖ’x XHõ =~°æO JHõ¯_» LO_®e. 3. =ºaèKåi J~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞
=ºaèKåi}˜ J~Ú# „ã‘Îx ÖË^• =Ú„+≤‰õΩ¯ =x`«#∞ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõix
q"åÇ¨Ï=∂_»ÖË_»∞. J^Õq^èŒOQÍ =ºaèKå~°O KÕ¿ã „ã‘Î =ºaèKåi J~Ú#
=∞QÆ"å_çx ÖË^• =Ú„+≤‰õΩ¯ =∞QÆ"å_çx =∂„`«"Õ∞ =∞#∞"å_»QÆÅ^Œ∞. Wk
qâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ x¿+kèOK«|_çOk.
4. Z=~°~Ú<å jÅ=`«∞Öˇ#· =∞Ç≤Ïà◊ÅÃÑ· JÑ¨xO^Œ#∞ "≥∂Ñ≤, (^•xH˜
ãÖ|OkèOz#) #Å∞QÆ∞~°∞ ™ê‰õΩ∆ efl `ÕÖHË áõ È`Õ, "åiH˜ Z#Éè̌· H˘~°_® ^≥|ƒÅ∞
H˘@ìO_ç. "åi ™êH∆Íºxfl Z#fl\˜H© ã‘fiHõiOK«HOõ _ç.WÖÏO\˜"åˆ~ Jq^èÜ Õ Ú« Å∞.
5. J~Ú`Õ nx `«~°∞"å`« Z=~°~Ú<å Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, `«=∞ „Ñ¨=~°Î##∞
ãïk^Œ∞Ì‰õΩO>Ë xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
6. Z=~°~Ú<å `«=∞ ÉèÏ~°ºÅÃÑ· JÑ¨xO^Œ#∞ "≥∂Ñ≤, ^•xH˜
ãÖ|OkèOz J`«x ^ŒQÆæ~° ã¨fiÜ«∞OQÍ `å#∞ `«Ñ¨Ê =∞Ô~=~°∂ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ
ÖË#Ñ¨Ù_»∞, P =ºH˜Î ™êHõ∆ ºq∞=fi=Åã≤# Ñ¨ûúŒ Uq∞@O>Ë† J`«#∞ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡
^Õ=Ùx g∞^Œ „Ñ¨=∂}O KÕã≤, `å#∞ x[O K≥|∞`«∞<åfl#x J<åe.
7. J~Ú^Œ=™êi – `å#∞ K≥¿ÑÊk J|^Œú"≥∞ÿ#@¡~Ú`Õ `«#ÃÑ· ^Õ=Ùx âßÑÖ
Ñ¨_∞» QÍHõ! J<åe. 8. WHõ P „ã‘Î #∞Oz tHõ∆ `˘ÅyáÈÜÕ∞ =∂~°Oæ Uq∞@O>Ë†
P"≥∞ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ ^Õ=Ùx g∞^Œ „Ñ¨=∂}O KÕã≤, J`«#∞ J|^ŒúO
K≥|∞`«∞<åfl_»x J<åe. 9. J~Ú^Œ=™êi, J`«#∞ QÆ#Hõ `«# P~ÀÑ¨}Ö’
ã¨`«º=O`«∞_≥·#@¡~Ú`Õ, `«#ÃÑ· ^Õ=Ùx P„QÆÇ¨ÏO q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»∞QÍHõ! J<åe.
10. g∞ÃÑ·<Õ QÆ#Hõ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO, PÜ«∞# ^ŒÜ«∞ ÖË‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ (g∞~°∞
W~°∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞"åˆ~). ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»∞, q"ÕHõ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
11. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D JÑ¨xO^Œ#∞ "≥∂Ñ≤#k ‰õÄ_® g∞Ö’x XHõ
=Ú~îåÜÕ∞. g∞~°∞ nxx g∞ áêe@ H©_»∞QÍ `«ÅáÈÜ«∞HõO_ç. ÃÑ·QÍ Wk g∞
áêe@ „âıÜ«∞ã¨¯~°"≥∞ÿ#k. "åiÖ’ „Ñü XHõ¯iH©, "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz#
áêÑ¨ Ñ¶¨ÅO Åaèã¨∞ÎOk. "åiÖ’ ÃÑ^ŒÌ "å\Ï á⁄Ok#"å_çH˜ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# tHõ∆
Ñ¨_»∞`«∞Ok.
12. g∞~°∞ nx QÆ∞iOz q#flÑ¨C_»∞ =Úã≤¡=ÚÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞,
=Úã≤¡=ÚÖˇ·# „ã‘ÎÅ∞ XO_˘Hõi QÆ∞iOz ã¨^Œaè„áêÜ«∞O`À, 'Wk Ñ¨zÛ
JÉèÏO_»"∞Õ — Jx ZO^Œ∞‰õΩ J#ÖË^∞Œ ? 13. P =º=Ç¨~°OÃÑ· "å~°∞ #Å∞QÆ∞~°∞
™ê‰õ∆Ωefl ZO^Œ∞‰õΩ `ÕÖË^Œ∞? "å~°∞ ™ê‰õ∆Ωefl `ÕÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞ – "åˆ~ ^≥·=
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ J|^•úÅHÀ~°∞ÅÜ«∂º~°∞.
14. WÇ¨ÏÑ¨~åÅÖ’ g∞ÃÑ·# ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO, PÜ«∞# ^ŒÜ«∞ ÖË‰õΩO_ç
#@¡~Ú`Õ, U =∂Ü«∞=∂@Ö’¡ g∞~°∞ Ñ¨_çáÈÜ«∂~À ^•xH˜QÍ#∞ g∞ÃÑ· ÃÑ^ŒÌ
PÑ¨^Õ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_Õk. 15. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ ^•xx g∞ <À\˜=∂@QÍ
"åºÑ≤OÑ¨*Ëâß~°∞. g∞‰õΩ U=∂„`«O `≥eÜ«∞x ^•xx g∞ <À\˜`À zÅ∞=Å∞
Ñ¨Å∞=Å∞QÍ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl~°∞. g∞~°∞ ^•xx KåÖÏ z#fl q+¨Ü∞« O J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
HÍx ^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ Jk KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü«∞O. 16. g∞~°∞ ^•xx QÆ∞iOz
q#flÑ¨C_»∞, 'WÖÏO\˜ =∂@ <À\˜`À K≥Ñ¨Ê@O =∞#‰õΩ ZO`«=∂„`«O
â’aèOK«^Œ∞. (^Õ"å!) h=Ù Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»=Ù. W^≥·`Õ ÃÑ^ŒÌ JÉèÏO_»"Õ∞— Jx
ZO^Œ∞‰õΩ J#ÖË^Œ∞? 17. g∞~°∞ qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ WHõ g∞^Œ@ Z#fl_»∂
WÖÏ KÕÜ«∞~å^Œx ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. 18. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
24. J<£ #∂~ü 371
`«# P^ÕâßÅ#∞ qâ◊^ŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∞Ç¨ *Ï˝x, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.

19. Z=~°~Ú`Õ =Úã≤=¡ ÚÅÖ’ huÉÏÇ¨Ïº`« ã¨~fi° ™ê=∂#ºO HÍ"åÅx
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~À, "åiH˜ WÇ¨ÏÑ¨~åÅÖ’ =º^è•Éèií `«=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
^≥·"åxH˜ JO`å `≥Å∞ã¨∞, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. 20. g∞ÃÑ·# ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO,
PÜ«∞# Hõ$Ñ¨ ÖË‰õΩO_ç#@¡~Ú`Õ (Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# #+¨ì"Õ∞ [iyáÈÜÕ∞k). J~Ú`Õ
^Õ=Ù_»∞ =∞$^Œ∞=ÙQÍ =º=Ç¨ÏiOKÕ"å_»∞, HõxHõ~°O HõÅ"å_»∂#∞.
21. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Ã+·`å<£ áê^Œ zÇ¨flÅÖ’ #_»=HõO_ç.
Z=_»∞ Ã+·`å<£ áê^Œ zÇ¨flÅ#∞ J#∞ãï™êÎ_À, J`«xx Ã+·`å<£ huÉÏÇ¨Ïº`«
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, K≥_»∞ Ñ¨x "≥·Ñ¨Ù#ˆH Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê`å_»∞. g∞ÃÑ·<Õ QÆ#Hõ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO,
PÜ«∞# Hõ$Ñ¨ ÖË‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ, g∞Ö’ U XHõ¯_»∂ Ñ¨q„`«∞_»∞QÍ q∞ye
LO_Õ"å_»∞ HÍ_»∞. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi#"åix Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°∞™êÎ_»∞.
^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞.
22. g∞Ö’x ãÖÑ¨#∞flÅ∞, Pã‘ÎJO`«ã¨∞ÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ `«=∞ |O^èŒ∞=Ù
Å‰õΩ, x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, ^≥·==∂~°æOÖ’ =Åã¨áÈ~Ú# "åiH˜ 'W=fiÉ’=Ú (Pi÷Hõ
™êÜ«∞O KÕÜ«∞=Ú)— Jx X>Ëìã¨∞HÀ~å^Œ∞. ÃÑ·QÍ "åix Hõ∆q∞OKåe. "åiÑ¨@¡
ã¨_e» OÑ¨ÙÅ "≥Y· ix J=ÅOaOKåe. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ q∞=∞‡efl Hõq∆ ∞OK«\Ïxfl
g∞~°∞ W+¨ìÑ¨_»~å? ^Õ=Ù_»∞ =∂„`«O Hõ∆=∂je, ^ŒÜ«∂je.
23. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ jÅ=`«∞Å∞, JÉèíOâ◊√ÉèíO `≥eÜ«∞x
Ju=Å∞, qâ◊fiã≤Oz# =x`«ÅÃÑ· JÉèÏO_»O "≥∂Ñ¨Ù`å~À "å~°∞ „Ñ¨ÑÖK«O
Ö’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ â◊Ñ≤OK«|_®¤~°∞. "åiH˜ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# Ü«∂`«#
HõÅ^Œ∞. 24. P ~ÀA "åi <Àà◊√§ "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~Ú.
"åi KÕ`«∞Å∞, "åi HÍà◊√§ ã¨~Ú`«O "å~°∞ KÕã≤# Ñ¨#∞Å#∞ QÆ∞iOz
K≥|∞`å~Ú. 25. P ~ÀA ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ `«y# „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ_»∞ –
^Õ=Ù_Õ ã¨`«º=∞x, QÆ∞@∞ì#∞ q¿ÑÊ"å_»x "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
26. K≥_çáÈ~Ú# P_»"å~°∞ K≥_çáÈ~Ú# =∞QÆ"åiH˜ `«y#"å~°∞.
K≥_çáÈ~Ú# =∞QÆ"å~°∞ K≥_çáÈ~Ú# P_» "åiH˜ `«y#"å~°∞. Ñ¨q„`« „ã‘ÎÅ∞
Ñ¨q„`« Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ `«y#"å~°∞, Ñ¨q„`« Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ Ñ¨q„`« „ã‘ÅÎ ‰õΩ `«y#"å~°∞.
"å~°∞ (HõÑ¨@∞Å∞) ÑëˆH =∂@Å`À giÔHÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. giH˜
=∞xflOÑ¨Ù LOk. Q“~°=„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# Láêkè LOk.
27. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’H˜ `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å
WO_»¡Ö’H˜ – "åi J#∞=∞u á⁄O^Œ#O`«=~°‰õÄ, P WO\˜"åiH˜ 'ã¨ÖÏ"£∞—
KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ – „Ñ¨"ÕtOK«HõO_ç. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k. nxx
g∞~°∞ QÆ∞~°∞OÎ K«∞‰õΩO\Ï~°x PtOK«|_»∞`ÀOk. 28. XHõ"àÕ ◊ g∞HõH¯õ _» Z=~°∂
HõxÑ≤OK«HõáÈ`Õ g∞‰õΩ J#∞=∞u ÅaèOK«#O`« =~°‰õÄ JO^Œ∞Ö’xH˜ (P
WO\˜Ö’xH˜) "≥à◊§=^Œ∞Ì. uiy "≥à◊§=∞x XHõ"Õà◊ g∞`À J#|_ç`Õ
(ãÖ™ê¯~°=O`«∞Å =∂kiQÍ) uiy "≥o§áÈO_ç. J^Õ g∞ H˘~°‰õΩ
„âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. 29. Z=~°∂
x=ã≤OK«x WO_»Ö¡ ’ – g∞‰õΩ K≥Ok# LÑ¨Ü∂≥ QÆH~õ =° ∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù U^Œ~Ú<å
JHõ¯_» L#flÑ¨C_»∞ – „Ñ¨"tÕ OK«@OÖ’ `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . g∞~°∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° kÕ , ^•KÕk
JO`å ^Õ=ÙxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
30. („Ñ¨=HÍÎ!) qâ◊fiã≤Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ`À, "å~°∞ `«=∞ ^Œ$+≤ìx HÍã¨Î
„HÕkH˜ LOK«=∞x, `«=∞ =∞~°‡™ê÷<åÅ#∞ ~°H˜∆OK«∞HÀ=∞x K≥Ñ¨C. W^Õ
"åiH˘~°‰Ωõ Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ k. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^≥"· åxH˜ `≥Å∞ã¨∞.
31. („Ñ¨=HÍÎ!) qâ◊fiã≤Oz# =x`«Å`À ‰õÄ_® – "å~°∞ `«=∞
K«∂Ñ¨ÙÅ#∞ HÍã¨Î „HÕkH˜ LOKåÅx, `«=∞ =∞~°‡ ™ê÷<åÅ#∞ HÍáê_»∞HÀ"åÅx,
|Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ LO_Õk `«Ñ¨Ê, `«=∞ JÅOHõ~°}#∞ |Ç≤Ï~°æ`«O K≥Ü«∞º~å^Œx,
`«=∞ "À}©x `«=∞ =Hõ∆ã¨÷ÅOÃÑ· HõÑ≤Ê LOKåÅx, `«=∞ JO^ŒK«O^•Å#∞
`«=∞ Éèí~°ÎÅ∞ ÖË^• `«=∞ `«O„_»∞Å∞ ÖË^• `«=∞ Éèí~°ÎÅ `«O„_»∞Å∞ ÖË^• `«=∞
‰õΩ=∂~°∞Å∞ ÖË^• `«=∞ Éèí~°ÎÅ ‰õΩ=∂~°∞Å∞ ÖË^• `«=∞ ™È^Œ~°∞Å∞ ÖË^• `«=∞
™È^Œ~°∞Å ‰õΩ=∂~°∞Å∞ ÖË^• `«=∞ JHÍ¯K≥Öˇ¡à◊§ H˘_»∞‰õΩÅ∞ ÖË^• `«=∞`À\˜
„ã‘ÅÎ ∞ ÖË^• `«=∞ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ L#fl ÉÏxã¨ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ÖË^• W`«~„° `å
24. J<£ #∂~ü 373
L^ÕâÌ ßÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® `«=∞‰õΩ Ö’|_ç LO@∞#fl Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ÖË^• „ã‘ÅÎ QÆ∞Ñ¨*Î Ï˝#O
QÆ∞iOz WOHÍ Ug∞ `≥eÜ«∞x ÉÏÅ∞~°∞ – g~°∞ `«Ñ¨Ê "Õi`«~°∞Å =ÚO^Œ∞
|Ç≤Ï~°æ`«O KÕÜ«∞~å^Œx K≥Ñ¨C. QÀÑ¨ºOQÍ L#fl `«=∞ ã≤OQÍ~°O QÆ∞iOz
W`«~°∞Å‰õΩ `≥eã≤áÈÜÕ∞q^èŒOQÍ "å~°∞ `«=∞ HÍà◊§#∞ <ÕÅÃÑ· H˘_»∞`«∂
#_»=~å^Œx ‰õÄ_® K≥ÑC¨ . F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°O`å HõÅã≤ ^Õ=Ùx "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ÉèÏ=O`À =∞~°ÅO_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ=K«∞Û.
32. g∞Ö’ Jq"åÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ L#fl "åi q"åÇ¨ÏO [iÑ≤OK«O_ç.
WOHÍ g∞ ÉÏxã¨ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅÖ’, ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅÖ’ q"åÇ¨xH˜ Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·#
"åi q"åÇ¨ÏO ‰õÄ_® [iÑ≤OK«O_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ¿Ñ^Œ"åÔ~· LO>Ë, ^Õ=Ù_»∞
`«# J#∞„QÆÇÏ¨ O`À "åix ^è#Œ =O`«∞efl KÕ™êÎ_∞» . ^Õ=Ù_»∞ qâßÅ ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. 33. xHÍÇπÏ KÕã¨∞‰õΩ<Õ ™ÈÎ=∞`«ÖËx"å~°∞, ^Õ=Ù_»∞ `«#
J#∞„QÆÇ¨ÏO`À "åiH˜ Hõeq∞x „Ñ¨™êkOKÕ =~°‰õÄ WO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨xfl
JÅ=~°K«∞HÀ"åe. g∞ ÉÏxã¨ÅÖ’ Z=~°~Ú<å (g∞‰õΩ xs‚`« ^èŒ#O WzÛ
ÖË^• g∞ ¿ã=Å∞ KÕã≤) g∞`À q_»∞^ŒÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ed`« Ñ¨Ó~°fiHõ
XÑ¨ÊO^ŒO (=ÚHÍ`«|`ü) KÕã¨∞HÀ^Œe¿ãÎ – "åiÖ’ g∞‰õΩ P ^ŒHõ∆`«
HõxÑ≤Oz#@¡~Ú`Õ – "åiH˜ „"å`«Ñ¨„`«O „"åã≤ W=fiO_ç. ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ
„Ñ¨™êkOz# ^èŒ#OÖ’ #∞O_ç "åiH© H˘O`« W=fiO_ç. g∞ ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ∞
™œjÅº=`«∞Å∞QÍ LO_»^ŒÅz#Ñ¨Ù_»∞, "åix Ñ¨_»∞Ñ¨Ù=$uÎÔH· |Å=O`«
ÃÑ@ìHõO_ç. ˆH=ÅO g∞ „áêÑÖzHõ ã¨fiÖÏÉèÏÅ HÀãÖ "åà◊§ÃÑ· XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ
~å=@O ^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ Z=~°~Ú<å "åix (D `å~°∞Ê_»∞ KÕ+¨ìÔH·)
|Å=O`«O KÕ¿ãÎ, D |ÖÏ`å¯~°O `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ (P JÉèÏy#∞Å#∞)
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞. 34. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# "åi
LÑ¨=∂<åÅ#∞ ‰õÄ_® WKåÛ=Ú. ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ "åiH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ ‰õÄ_®
KÕâß=Ú.
35. JÖÏ¡ÇÏπ PHÍâßÅ‰õΩ, Éè∂í q∞H˜ HÍOu. PÜ«∞# HÍOux QÆ∂\˜Ö’
L#fl nÑÖ`À áÈÅÛ=K«∞Û. P nÑÖ XHõ QÍA zg∞flÖ’ LOk. P QÍA
L[fiÅ=∞~Ú# #Hõ∆„`«O =∂kiQÍ LOk. J^˘Hõ â◊√Éèí=O`«"≥∞ÿ# *ˇ·`«∂<£
=$Hõ∆Ñ¨Ù #∂<≥`À "≥eyOK«|_»∞`ÀOk. Jk `«∂~°∞Ê‰õΩQÍh, Ñ¨_»=∞~°‰õΩ QÍh
K≥Ok#k HÍ^Œ∞. ^•x #∂<≥ Jyæ ÖË‰õΩO_®<Õ – ^•#O`«@ J^Õ –
„Ñ¨[fiÅ=∞=Ù`«∞Ok. HÍOuÃÑ· HÍOu! JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åiH˜ `«#
HÍOu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ [#∞Å H˘~°‰õΩ
L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ Wã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „Ñün ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞.
36. U QÆ$Ç¨Å B#fl`åºxfl ÃÑOKåÅx, "Õ\ ˜Ö’ `«# <å=∞ ã¨‡~°}
[~°QÍÅx JÖÏ¡ÇπÏ P^ÕtOKå_À "å\˜Ö’ ("å~°∞) L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ ^è•ºxã¨∂Î LO\Ï~°∞. 37. "åix "åi =~°ÎHõOQÍh,
„HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å∞QÍh ^≥·=<å=∞ã¨‡~°} #∞O_ç U=∂~°ÛÖË=Ù. #=∂A#∞
™ê÷Ñ≤OK«@O #∞O_ç, [HÍ`ü#∞ K≥e¡OK«@O #∞O_ç ‰õÄ_® Jq qã¨‡~°}‰õΩ
QÆ∞iK≥Ü«∞ºÖË=Ù. U ~ÀA# Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞, Hõ#∞QÆ∞_»∞¡ `«Å„HÕ^Œ∞Öˇ·áÈ`åÜ≥∂
^•xH˜ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. 38. "åi =∞Oz Ñ¨#∞Å‰õΩ QÍ#∞
^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO W=fi\ÏxH˜! `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À "åiH˜
=∞iO`«QÍ "˘ã¨QÆ\ÏxH˜!! ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ ÖˇHõ¯ÖË#O`« Láêkèx
W™êÎ_»∞.
39. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°ã¨¯iOKå~À "åi Hõ~°‡Å∞ K«^Œ∞<≥·# „Ñ¨^Õâ◊OÖ’
xQÆxQÆÖÏ_Õ XÜ«∂ã≤ã¨∞û ÖÏO\˜q. ^ŒÑ≤ÊHõ Q˘#fl"å_»∞ K«∂ã≤ ^•xx h~°∞QÍ
ÉèÏq™êÎ_»∞. f~å ^•xx ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ JHõ¯_» Ug∞ LO_»^Œ∞. J`«#Hõ¯_»
^≥·"åxfl Hõ#∞Q˘O\Ï_»∞. PÜ«∞# JHõ¯_çHõHõ¯_Õ J`«x ÖˇHõ¯#∞ `ÕeÛ"Õ™êÎ_»∞.
ÖˇH¯õ `ÕÅÛ@OÖ’ ^Õ=Ù_»∞ =_çQÅÆ "å_»∞. 40. ÖË^• ("åi Hõ~‡° Å LÑ¨=∂#O)
Ö’`≥·# ã¨=Ú„^ŒOÖ’x pHõ@¡ =O\˜k. ÔH~°@OÃÑ· ÔH~°@O Zyã≤Ñ¨_»∞`ÀOk!
ÃÑ·#∞O_ç HÍ~°∞ =∞|∞ƒÅ∞ „Hõ=Ú‡‰õΩx L<åfl~Ú. LÑï`«ÅOÖ’ J<ÕHõ pHõ@∞¡
JÅ∞=Ú‰õΩ<åfl~Ú. XHõ"Õà◊ Z=~°~Ú<å `«# KÕux |Ü«∞\˜H˜ f¿ãÎ, ^•xfl
‰õÄ_® J`«#∞ K«∂_»ÖËx Ñïã≤÷u! ^Õ=Ù_»∞ Z=iH˜ "≥Å∞QÆ∞#∞ W=fi_À J`«xH˜
"≥Å∞QÆ#fl^Õ LO_»^Œ∞.
24. J<£ #∂~ü 375
41. Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙÅ∞, Ô~Hõ¯Å∞

Kåz qÇ¨Ïiã¨∞Î#fl Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∞O_»\Ïxfl
h=Ù K«∂_»@O ÖË^•? "å\˜Ö’ „Ñü^•xH© `«# #=∂*ò QÆ∞iOp, `«#
H©~#Î° QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞. Jq KÕ¿ã^ŒO`å ^≥"· åxH˜ Z~°∞Hˆ . 42. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ
~å[iHõO ^≥·"åx^Õ. ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞# =^ŒÌˆH =∞~°eáÈ=Åã≤ LOk.
43. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ "Õ∞Ñ¶¨∞ =∂eHõÅ#∞ #_çÑ≤OK«\Ïxfl g∞~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? =∞i PÜ«∞<Õ "å\˜x Ñ¨~°ã¨Ê~°O J#∞ãÖ^è•#O
KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. `«~∞° "å`« "å\˜x XHõ^•xÃÑ· XHõ\Q˜ Í ¿Ñ~°∞Û`«∞<åfl_»∞. `«~∞° "å`«
"å\˜ =∞^èºŒ Ö’ #∞O_ç =~°¬O ‰õΩ~°=@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. =∞i PÜ«∞<Õ PHÍâ◊O
#∞O_ç, Ñ¨~°fi`åÅ (ÖÏO\˜ "Õ∞Ñ¶¨∂Å) #∞O_ç =_»QÆà◊¡ "å# ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞.
"å\˜x `å#∞ HÀi#"åiÃÑ· Ñ¨_»"Õ™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åi #∞O_ç "å\˜x
`˘Åy™êÎ_»∞. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆ K«∂Ñ¨ÙÅ#∞ ZQÆˆ~ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#>Ëì
LO@∞Ok. 44. ^Õ=Ù_»∞ ˆ~~ÚO|=à◊§#∞ =∂~°∞ã¨∂Î LO\Ï_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WO^Œ∞Ö’ Hõà◊√¡#fl"åiH˜ QÆ∞}áê~î° ã¨∂K«# LOk.
45. ^Õ=Ù_»∞ „Ñü r==Ú#fl ^•xx h\˜`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. =∞i
"å\˜Ö’ H˘xfl `«=∞ á⁄@ì P^è•~°OQÍ „áê‰õΩ`«∞O_»QÍ, =∞i H˘xfl Ô~O_»∞
HÍà◊§ÃÑ· ãÖK«iã¨∞Î<åfl~Ú. WOHÍ H˘xfl <åÅ∞QÆ∞ HÍà◊§ÃÑ· #_»∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# ^•xx ã¨$+≤™ì êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ „Ñün KÕÜ∞« QÆÅ
ã¨=∞~°∞÷_»∞. 46. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú ã¨Ê+¨ìOQÍ qâ◊nHõiOKÕ =K«<åÅ#∞
(PÜ«∞`«∞Å#∞) J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú. ^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi# "åiH˜ ~°∞A=∂~°Oæ
"≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞.
47. '"Õ∞=Ú ^≥·"åxfl, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú
q^èÕÜ«∞`« K«∂áê=Ú— Jx "å~°∞ (HõÑ¨@∞Å∞) JO@∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ P#Hõ
"åiÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞ "≥#∞uiyáÈ`å~°∞. JÖÏO\˜"å~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞.
48. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "åi=∞^èŒº f~°∞Ê WKÕÛ xq∞`«ÎO "åix ^Õ=Ù_»∞ =∞iÜ«Ú
^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞, "åiÖ’x XHõ =~°æO "å~°∞ q=ÚY∞Öˇ·
áÈ`å~°∞. 49. XHõ"Õà◊ "åiH˜ Ç¨Ï‰õΩ¯ Åaèã¨∞ÎO^Œ#∞‰õΩO>Ë, "å~°`«x "≥·Ñ¨Ù
Hõ_∞» q#Ü«∞O`À =™êÎ~∞° . 50. Uq∞\˜, "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ ~ÀQÆO LO^•?
ÖËHõ "å~°∞ ãÖâ◊Ü∞« OÖ’ Ñ¨_ç H˘@∞ìq∞\Ïì_∞» `«∞<åfl~å? ÖËHõ ^Õ=Ù_»∞, ^≥=· „Ñ¨=HõÎ
`«=∞‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ™êÎ~x° ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∞<åfl~å? Ü«∞^•~å÷xH˜ "åˆ~ J<åºÜ«∞
Ñ¨~°∞Å∞.
51. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz#"åi =∂@ ZÖÏ LO@∞O^ŒO>Ë†
^≥·=„Ñ¨=HõÎ "åi q"å^•ÅÃÑ· <åºÜ«∞x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘<Õ xq∞`«ÎO, "åix ^≥·=O
=∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ~°O_ç Jx Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ '"Õ∞=Ú
q<åfl=Ú, t~°™ê=Ç≤ÏOKå=Ú— Jx JO\Ï~°∞. JÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Õ"å~°Å∞. 52. Z=_»∞ ^Õ=ÙxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨Ù`å_À,
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂, PÜ«∞# P„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO\Ï_À –
WÖÏO\˜"åˆ~ q*Ë`«Å∞.
53. h=Ù QÆ#Hõ "åiH˜ P*Ï˝Ñ≤¿ãÎ (WO_»¡ #∞O_ç) |Ü«∞Å∞^Õ~°\ÏxH˜
ã≤ÔúŒ QÍ L<åfl=∞x "å~°∞ ^Õ=ÙxÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕ™êÎ~∞° . KåÖÏ QÆ\ì˜ „Ñ¨=∂}"Õ∞
KÕ™êÎ~∞° . "åiH˜ K≥ÑC¨ : '„Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕÜ∞« HõO_ç. xÜ«∞=∂#∞™ê~°O q^èÜ Õ ∞« `«
K«∂Ñ¨@O =ÚYºO. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å ^Õ=ÙxH˜ `≥Å∞ã¨∞.— 54. "åi`À
J#∞: ^≥"· åxH˜ q^èÜ Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç. ^≥=· „Ñ¨=HõÎ Ñ¨@¡ q^èÜ Õ ∞« `åÉèÏ=O`À
=∞ã¨Å∞HÀO_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ =∞~°eáÈ`Õ „Ñ¨=HõÎÃÑ· "ÕÜ«∞|_ç# HÍ~°ºÉèÏ~°O
=~°ˆH J`«#∞ ÉÏ^èŒ∞º_»∞. g∞ÃÑ· L#fl HÍ~°ºÉèÏ~åxH˜ g∞~°∞ ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞. g∞~°∞
J`«xH˜ q^èÕÜ«ÚÖˇ· L#flÑ¨C_Õ g∞‰õΩ ã¨<å‡~°æO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. ãÖ^Õâßxfl
ã¨Ê+¨ìOQÍ KÕ~°"ÕÜ«∞@O =~°ˆH ^≥·=„Ñ¨=HõÎ ÉÏ^èŒº`«.
55. g∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOz# "åiH˜ ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ#O
KÕâß_»∞ – "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ Éèí∞qÖ’ JkèHÍ~°O WzÛ#>Ë¡ "åiH˜ ‰õÄ_®
JkèHÍ~°O W™êÎ#x, `å#∞ "åi HÀãÖ "åi r=# ^è~Œ å‡xfl ã≤~÷ Ñ° ~¨ ∞° ™êÎ#x,
"å~°∞ Z^Œ∞~˘¯O@∞#fl ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å#∞, `«~°∞"å`« âßOuÉèí„^Œ`«Å∞QÍ
Ñï=~°Î#O KÕ™êÎ#x ("åQÍÌ#O KÕâß_»∞). "å~°∞ ˆH=ÅO #<Õfl P~åkè™êÎ~°∞.
^Õxh <å‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOK«~°∞. nx g∞^Œ@ ‰õÄ_® Z=~°~Ú<å u~°™ê¯~°
"≥·YiH˜ X_çQÆ_ç`Õ – JÖÏO\˜ "åˆ~ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞.
24. J<£ #∂~ü 377
56. #=∂*ò#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. [HÍ`ü K≥e¡OK«O_ç. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ

q^èÕÜ«∞`« Hõ#|~°K«O_ç – g∞~°∞ Hõ~°∞}ÕK«|_Õ J=HÍâ◊O LOk.
57. u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz# "å~°∞ ~å[ºOÖ’ (Éèí∞qÖ’) K≥Åˆ~y,
=∞=∞‡efl ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩO\Ï~°x `«ÅáÈÜ«∞‰õΩ. #~°HÍˆQfl "åi x"åã¨ ã¨÷ÅO.
Jk J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# QÆ=∞º™ê÷#O.
58. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞ ÉÏxã¨ „ã‘ÎÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, „áê[˝`«‰õΩ
KÕ~°x g∞ Ñ≤Å¡Å∞ =¸_»∞ "Õà◊Ö’¡ g∞ J#∞=∞ux fã¨∞‰õΩx =∞s (Ö’xH˜)
~å"åe – (1) L^ŒÜ«∞O (Ñ¶¨„*ò) #=∂*ò‰õΩ =ÚO^Œ∞, (2) =∞^è•ºÇ¨ÏflO
g∞~°∞ g∞ |@ìÅ∞ q_çz L#flÑ¨C_»∞ (q„âßOu fã¨∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞),
(3) Wëê (~å„u) #=∂A `«~°∞"å`«. D =¸_»∞ "Õà◊Å∞ g∞ UHÍO`«
(Ñ¨~°^•Ö’ LO_»=Åã≤#) "Õà◊Å∞. D =¸_»∞ "Õà◊Å∞ q∞#Ç¨ "åiÃÑ·#
QÍh, g∞ÃÑ·# QÍh ZÖÏO\˜ POHõ∆Å∞ ÖË=Ù. g∞Ö’ XHõ~°∞ WOH˘Hõi ^ŒQÆæ~°‰õΩ
Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ =ã¨∂ÎáÈ`«∂ LO_»=Åã≤#"åˆ~. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞ H˘~°‰õΩ
`«# P^ÕâßÅ#∞ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨=∞ã¨ÎO `≥eã≤#"å_»∞,
Ü«ÚH˜ÎÑ¨~°∞_»∞. 59. =∞i g∞ Ñ≤Å¡Å∞ „áê[˝`«‰õΩ KÕi# g∞^Œ@ "å~°∞ ‰õÄ_®,
`«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ J#∞=∞u á⁄Ok#>Ë¡ J#∞=∞u á⁄Ok ~å"åe. W^Õq^èOŒ QÍ
^Õ=Ù_»∞ `«# P[˝Å#∞ g∞‰õΩ qÑ¨ÙbHõiã¨∞Î<åfl_»∞. ^Õ=Ù_»∞ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
q"ÕHõ^èŒ#∞_»∞. 60. ÃÑo§ g∞^Œ Pâ◊ =^Œ∞Å∞‰õΩ#fl =$^Œú „ã‘ÎÅ∞ `«=∞ XO\˜ÃÑ·x
^Œ∞Ñ¨Ê@¡#∞ (|∞~°MÏÅ#∞) f¿ãã≤<å Ñ¶¨~°"åÖË^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ `«=∞ JO^•ÅO
Hõ~°}#∞ „Ñ¨^Œi≈OKÕ L^ÕÌâ◊O "åiÖ’ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ ‰õÄ_®
*Ï„QÆ`ÑÎ« _¨ `ç Õ Jk "åiˆH "Õ∞Å∞. ^Õ=Ù_»∞ JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
61. QÆ∞_ç¤"åxÃÑ·QÍh, ‰õΩO\˜"åxÃÑ·QÍh, ~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎxÃÑ· QÍh,
Y∞^Œ∞ÌQÍ g∞ÃÑ·#QÍh – g∞~°∞ g∞ WO_»¡Ö’ #∞Oz J~Ú<å, ÖË^• g∞
`«O„_ô`å`«Å WO_»¡ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞ `«Å∞¡Å WO_»¡ #∞Oz J~Ú<å
ÖË^• g∞ J#fl^Œ=Ú‡Å WO_»¡ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞ JHÍ¯K≥Öˇ¡à◊§ Wà◊§
#∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞ Ñ≤#`«O„_»∞Å Wà◊§ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞
"Õ∞#`«ÎÅ Wà◊§ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞ "Õ∞#=∂=∞Å Wà◊§ #∞Oz J~Ú<å
ÖË^• g∞ Ñ≤#`«Å∞¡Å Wà◊§ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• `åà◊ÑÙ¨ K≥=ÙÅ∞ g∞ Jnè#OÖ’
L#fl Wà◊§ #∞Oz J~Ú<å ÖË^• g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å Wà◊§#∞Oz J~Ú<å –
U=∞~Ú<å (PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å∞) fã¨∞‰õΩx uO>Ë JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ PˆHÑ∆ } ¨ Ï
ÖË^Œ∞. g∞~°O`å HõÅã≤ u<åfl, "Õˆ~fi~°∞QÍ u<åfl JO^Œ∞Ö’ JÉèíºO`«~°O Ug∞
ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ WO_»¡Ö’ „Ñ¨"ÕtOKÕ@Ñ¨C_»∞ =∂„`«O g∞ "åiH˜ ã¨ÖÏO
KÕÜ«∞O_ç. Wk ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# x~å÷iOK«|_ç# â◊√ÉèíHõ~°=∞~Ú#, Ñ¨q„`«
=∞~Ú# „áê~°÷#. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ `«# P[˝Å#∞ q_»=∞~°z
K≥|∞`«∞<åfl_»∞ – g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°x.
62. ^Õ=ÙxÃÑ·, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÃÑ· ^Œ$_è» qâßfiãÖ Hõey L#fl"åˆ~
ã≤ã¨Å~Ú# qâßfiã¨∞Å∞. "å~°∞ U^Œ~Ú<å ™ê=¸Ç≤ÏHõ HÍ~°ºO ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ
^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥O@ L#flÑ¨C_»∞, PÜ«∞# J#∞=∞u á⁄O^Œ#O`«=~°‰õÄ
"åÔ~Hõ¯_çH© "≥à◊§‰õÄ_»^Œ∞. („Ñ¨=HÍÎ!) h #∞O_ç J#∞=∞u á⁄O^Õ"åˆ~ x*ÏxH˜
^≥"· åxfl, ^≥=· „Ñ¨=Hõ#Î ∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°Å∞. HÍ|\˜ì "å~°∞ ZÑ¨C_»~Ú<å U^Œ<åfl
`«=∞ Ñ¨xÃÑ· h #∞O_ç ÃãÅ=Ù HÀi`Õ, "åiÖ’ h=Ù HÀi# "åiH˜ ÃãÅ=Ù
Wã¨∂Î LO_»∞. WOHÍ "åi Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· ^Õ=Ù}˜‚ „áêi÷ã¨∂Î LO_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_»∞.
63. (qâßfiã¨∞ÖÏ~å!) g∞~°∞ „Ñ¨=HõÎ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞, g∞~°∞ XO_˘Hõix
Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<Õ ™ê^è•~°} Ñ≤Å∞Ñ¨ÙQÍ ÉèÏqOK«HõO_ç. g∞Ö’ XHõi Kå@∞#
=∞~˘Hõ~°∞ #‰õΩ¯`«∂ (ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç) "≥∞Å¡QÍ *Ï~°∞‰õΩ<Õ "åi QÆ∞iOz
^≥·"åxH˜ `≥Å∞ã¨∞. HÍ|\˜ì „Ñ¨=HõÎ P[˝‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ „Ñ¨=iÎã¨∞Î#fl"å~°∞ `å=Ú
U^Œ<åfl LÑ¨„^Œ=OÖ’ z‰õΩ¯‰õΩO\Ï"Õ∞"≥∂#x ÖË^• =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆
U^Œ<åfl `«=∞#∞ K«∞@∞ì‰Ωõ O@∞O^Õ"∂≥ #x ÉèÜ í ∞« Ñ¨_®e. 64. QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å ^Õ=Ùx^Õ. g∞ˆ~ã≤÷uÖ’ L#fln
PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ~°∂ PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ ~°Ñ≤ÊOK«|_ç# ~ÀA,
"å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å PÜ«∞# "åiH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ „Ñün
‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eã≤#"å_»∞.
25. JÖò Ñ¶¨Ù~üMÏ<£ 379
25. JÖò Ñ¶¨Ù~üMÏ<£ (w@∞~å~Ú)

1. Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^Œih ™ê=^è•#ÑïKÕkQÍ LO_Õ@O^Œ∞‰õΩ `«#

^•ã¨∞xÃÑ· w@∞~å~Ú (Y∞~üP<£)x J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^Õ=Ù_»∞ ZO`À
â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞. 2. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# Z=ih
‰õΩ=∂~°∞xQÍ KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ . PÜ«∞# ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞
‰õÄ_® Z=_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∂ ã¨$+≤ìOK«@O`À áê@∞, ^•x
qkè q^è•<åxfl x~å÷iOKå_»∞. 3. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© [#∞Å∞ x[^≥·"åxfl =^Œe,
^Õxh ã¨$+≤ìOK«ÖËx "åix, ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨$+≤ìOK«|_ç# "åix `«=∞ P~å^èŒº
^≥·"åÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ ‰õÄ_® U^Œ~Ú<å
ÖÏÉèOí QÍh, #+Öì QÍh KÕ‰Äõ ~°∞Û‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O HõeyÖË~∞° . XHõi r=#‡~°}Ï
Å#∞ âßã≤OKÕ JkèHÍ~°O QÍh, =∞~°}Ï#O`«~°O uiy „|uHÕKÕ JkèHÍ~°O
QÍh "åiH˜ ÖË^Œ∞.
4. 'Wk J`«#∞ HõeÊOK«∞‰õΩ#fl J|^ŒúO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. D
=º=Ç¨~°OÖ’ =∞i H˘O`«=∞Ok ‰õÄ_® W`«xH˜ `À_»Ê_®¤~∞° — Jx u~°™ê¯~°∞Å∞
K≥|∞`«∞<åfl~°∞. P q^èŒOQÍ gà◊√¡ J<åºÜ«∂xH˜, J|^•úxH˜ X_çQÆ\Ïì~°∞.
5. "å~°∞ WOHÍ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'Wq Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞. g\˜x
W`«#∞ ãÖHõÅ#O KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Jq J`«xH˜ L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O
qxÑ≤OK«|_»∞`«∞<åfl~Ú.— 6. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ Ziy#"å_Õ nxx J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞, ^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.—
7. WOHÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'UO „Ñ¨=HõÎO_ô W`«#∞? W`«#∂
(JO^Œi=Öˇ<Õ) uO@∞<åfl_»∞, |*Ï~°¡Ö’ u~°∞QÍ_»∞`«∞<åfl_»∞. W`«x "≥O@
LO@∂ ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì xq∞`«ÎO W`«x =^ŒÌ‰õΩ F ^≥·=^Œ∂`« J~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ
ÑÖÑ¨|_»ÖË^Œ∞? 8. ÖË^• J`«x HÀãÖ F xkè ZO^Œ∞‰õΩ kOÑ¨|_»ÖË^Œ∞?
ÖË^• J`«x HÀãÖ F `À@~Ú<å LO>Ë ^•#∞flO_ç J`«#∞ uO@∂ LO_Õ"å_»∞
Hõ^•!— ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ D q^èŒOQÍ ‰õÄ_® „¿ÑÖÏ~°∞ : 'g∞~˘Hõ =∞O„`«„QÆã¨∞Î_≥·#
=∞x+≤x J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞.— 9. K«∂âß"å! "å~°∞ h QÆ∞iOz Z@∞=O\˜
LÑ¨=∂<åeã¨∞Î<åfl~À! Jã¨Å∞ "å~°∞ ^•i `«áêÊ~°∞. WHõ "å~°∞ ^•iH˜ ~å~°∞.
10. PÜ«∞# ZO`À â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞! PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë h‰õΩ
WO`«Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·# "å\˜<Õ W=fiQÆÅ_»∞. kQÆ∞=# HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ
L^•º#=<åÅ∞ W=fiQÆÅ_»∞. Z<Àfl "Õ∞_»Å∞, q∞^≥ÌÅ∞ HõeÊOK«QÆÅ_»∞.
11. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "å~°∞ „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞#∞ Jã¨`«ºOQÍ
H˘\˜"ì âÕ ß~°∞. „Ñ¨àÜ
◊ ∂« xfl „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# "åi HÀãÖ "Õ∞=Ú #~°HÍxfl ã≤^ÑúŒ ~¨ z°
LOKå=Ú. 12. Jk "åix ^Œ∂~°O #∞Oz K«∂_»QÍ<Õ P„QÆÇ¨ÏO`À
TyáÈ=@O, QÆi˚OK«@O "å~°∞ qO\Ï~°∞. 13. "å~°∞ |OkèOK«|_ç,
#~°HõOÖ’x XHõ W~°∞ÔH·# ã¨÷ÅOÖ’ qãï"ÕÜ«∞|_ç#Ñ¨Ù_»∞ Kå=Ù HÀãÖ
J~°∞™êÎ~°∞. 14. 'D ~ÀA XHõ¯ Kå=Ù HÀãÖ J~°=HõO_ç. J<ÕHõ Kå=ÙÅ
HÀãÖ J~°=O_ç— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok). 15. "åix J_»∞QÆ∞ :
'Wk ÉÏQÆ∞O^•? ÖËHõ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#
ã¨fi~°æ=∂? Jk "åi „ÑüÑ¶¨ÅO. "åi QÆ=∞º™ê÷#O.— 16. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞
HÀi#^ŒÖÏ¡ "åiH˜ Åaèã¨∞ÎOk. "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨^• LO\Ï~°∞. Wk h
„Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ·# L#fl XHõ ÉÏ^èŒº`«. ^•xx PÜ«∞# `«Ñ¨ÊHõ <≥~°"Õ~°∞™êÎ_»∞.
17. U ~ÀA# PÜ«∞# "åix ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°∞™êÎ_À, ^≥·"åxfl HÍ^Œx
"å~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ "å\˜x ‰õÄ_® „áÈQÆ∞KÕ™êÎ_À JÑ¨C_çÖÏ J_»∞QÆ∞`å_»∞ :
'g∞~°∞QÍx <å ^•ã¨∞Å#∞ JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOKå~å? ÖËHõ "å~°O`«@ "åˆ~
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\Ïì~å?— 18. "åiÖÏ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞ : 'h=Ù Ñ¨~°=∞
25. JÖò Ñ¶¨Ù~üMÏ<£ 381
Ñ¨q„`«∞_»=Ù. x#∞fl HÍ^Œx W`«~°∞Å#∞ =∂ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ=@O

=∂ÔHO`«=∂„`«O â’aèOK«^Œ∞. HÍx h=Ù giH˜, gi `å`«=Ú`åÎ`«Å‰õΩ
„áêÑÖzHõ ãÖÑüÎx Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ „Ñ¨™êkOKå=Ù. z=~°‰õΩ "å~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ<Õ
=∞~°záÈ~Ú, <åâ◊#=∞ÜÕ∞º [#OÖ’ KÕiáÈÜ«∂~°∞.— 19. (^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok) : g∞ =∂@ÅxflO\˜h "å~°∞ J|^ŒOú QÍ z„fHõiOKå~°∞.
Hõ#∞Hõ g∞iÑ¨C_»∞ tHõ∆#∞ ^•@"ÕÜ«∞ÖË~°∞. g∞HÕHõ U ã¨Ç¨Ü«∞=¸ JO^Œ^Œ∞.
g∞Ö’ J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì# „Ñü XHõ¯_çH© "Õ∞=Ú ÃÑ^ŒÌ tHõ∆<Õ ~°∞z
K«∂Ñ≤™êÎ=Ú.—
20. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ÑÖÑ≤# „Ñ¨=HõÎÅO`å J#flO
u<Õ"å~°∞. |*Ï~°∞ÅÖ’ ãÖK«iOKÕ"å~°∞. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl XHõiOH˘Hõi
H˘~°‰õΩ Ñ¨sHõ∆QÍ KÕâß=Ú. g∞~°∞ F~°∞Ê =Ç≤Ï™êÎ~å? g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù JO`å
QÆ=∞xã¨∞Î<åfl_»∞.
(19) 21. =∂`À ã¨=∂"Õâ◊O HÍ=Åã≤ LO^Œx PtOK«x
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : '=∂ÃÑ·# ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞? ÖË^•
"Õ∞"≥∞ÿ<å =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ZO^Œ∞‰õΩ K«∂_»ÖËHõáÈ`«∞<åfl=Ú?— "å~°∞ `«=∞Ö’
`å"Õ∞ KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê"å~°∞QÍ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°OÖ’ "å~°∞
q∞ug∞i áÈÜ«∂~°∞. 22. U ~ÀA "å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~À, P ~ÀA JÑ¨~å^èŒ∞Å‰õΩ ZÖÏO\˜ â◊√Éèí"å~åÎ LO_»^Œ∞.
'â◊~°}∞ â◊~°}∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. 23. =∞i "Õ∞=Ú "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl „Ñü
Hõ~‡° "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ "≥o§ ^•xx Zyˆ~ ^Œ∞=Ú‡^è∂Œ o =∂kiQÍ KÕ¿ã™êÎ=Ú.
24. ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ P ~ÀA J`«∞º`«Î=∞ x"åãÖÖ’ LO\Ï~°∞. "åi q„âßOu
xÅÜ«∞O |Ç¨ï K«Hõ¯QÍ LO@∞Ok.
25. U ~ÀA# PHÍâ◊O "Õ∞Ñ¶∂¨ Å`À ã¨Ç¨ peáÈ`«∞O^À, ^≥=· ^Œ∂`«Å∞
=~°∞ã¨QÍ kOÑ¨|_»`å~À, 26. P ~ÀA x[™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_≥#·
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ J~Ú LO@∞Ok. Jk ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å áêe@ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤
k#"≥∞ÿ LO@∞Ok. 27. P ~ÀA ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ `«# KÕ`«∞Å#∞ H˘~°∞‰õΩ¯O@∂
WÖÏ JO\Ï_»∞ : 'JÜ≥∂º! <Õ#∞ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ "≥O@ LO_ç, PÜ«∞# =∂~åæxfl
J=ÅOaOz LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 28. JÜ≥∂º <å ^Ò~åƒùQÆºO! <Õ#∞
Ñ¶¨ÖÏ<å =ºH˜Îx ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!
29. <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ LÑ¨^Õâ◊O (Y∞~üP<£) =zÛ# g∞^Œ@ ‰õÄ_® "å_»∞ ##∞fl
^•#∞flO_ç ÃÑ_»„`À= Ñ¨\ ˜ìOKå_»∞. ZO`«~Ú<å Ã+·`å<£ =∂#=Ùx áêe@
^ŒQÆ∞ÖÏƒrÜÕ∞.— 30. JÑ¨C_»∞ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ WÖÏ JO\Ï_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å
*Ïu"å~°∞ D Y∞~üP<£#∞ ÉÁuÎQÍ L¿ÑH˜∆OKå~°∞.— 31. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú
JÑ¨~å^èŒ∞ÅÖ’ #∞O_ç H˘O^Œix „Ñü ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q~À^èŒ∞Å∞QÍ KÕâß=Ú.
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«\ÏxH˜, ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»\ÏxH˜ h „Ñ¨Éèí∞=Ù (XHõ¯_Õ)
KåÅ∞.
32. 'DÜ«∞# QÍiÃÑ· Y∞~üP<£ Ñ¨ÓiÎQÍ – XˆH™êi – ZO^Œ∞‰õΩ
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_»ÖË^Œ∞?— Jx ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ JO\Ï~°∞. h =∞#ã¨∞#∞
‰õΩ^Œ∞@Ñ¨~°K«\ÏxˆH "Õ∞=Ú D q^èŒOQÍ KÕâß=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú nxx
H˘kÌH˘kÌQÍ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 33. („Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞ h ^ŒQÆæ~°‰õΩ ZO`«
qz„`«=∞~Ú# „Ñ¨â◊fl fã¨∞‰õΩ=zÛ<å, "Õ∞=Ú ^•xH˜ n>ˇÿ# ã¨=∂^è•<åxfl,
J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# q=~°}#∞ h‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ=Ú. 34. Z=~°~Ú`Õ
`«=∞ =ÚMÏÅ g∞^Œ (É’~å¡QÍ) #~°HõO "≥·Ñ¨Ù fã¨∞‰õΩáÈ|_»`å~À, "åi
x"åãÖ J`«ºO`« K≥_»¤ x"åã¨"≥∞ÿ LO@∞Ok. "å~°∞ ^•i `«Ñ≤Ê |Ç¨ï^Œ∂~°O
"≥o§áÈÜ«∂~°∞.
35. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äOŒ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J`«x ™È^Œ~∞° _»~Ú#
Ç¨~°∂<£#∞ J`«xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ KÕâß=Ú. 36. `«~°∞"å`« "åi^ŒÌih D
q^èOŒ QÍ P^ÕtOKå=Ú : 'g∞~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz#
25. JÖò Ñ¶¨Ù~üMÏ<£ 383
[#∞Å =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊§O_ç.— `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `«∞^Œ=Ú\˜ìO

Kå=Ú. 37. #∂ÇπÏ *Ïu "å~°∞ ‰õÄ_® =∂ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ J|nú‰õΩÅ∞ JO@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ =ÚOz"Õâß=Ú. [#∞Å H˘~°‰õΩ "åix
XHõ ã¨∂K«#QÍ KÕâß=Ú. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =º^è•Éèíi`«=∞~Ú#
tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. 38. P^£, ã¨=¸^£ "åih, ÉÏq "åih,
"åi =∞^èŒº# L#fl Z<Àfl ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞ (‰õÄ_® WÖÏˆQ JO`«"≥ÚO
kOKå=Ú). 39. "Õ∞=Ú "åiÖ’ „Ñü XHõ¯ih L^•Ç¨Ï~°}Å`À ã¨Ç¨
#K«Û*ˇáêÊ=Ú. `«~°∞"å`« "åiÖ’ „Ñü XHõ¯ih ã¨=¸ÅOQÍ `«∞_çz
ÃÑ>Ëìâß=Ú. 40. cèHõ~°OQÍ ~åà◊§ "å# ‰õΩiÑ≤OK«|_ç# |ã‘Î g∞^Œ∞QÍ "å~°∞
~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKå~°∞. =∞~°~Ú`Õ "å~°∞ ^•x ^Œ∞~°uæ x K«∂_»Ö^Ë •? Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Ñ¨Ù#~°∞`å÷#OÃÑ· "åiÔHÖÏO\˜ Pâ◊Å∞ ÖË=Ù.
41. "å~°∞ x#∞fl K«∂ã≤#Ñ¨C_»ÖÏ¡ P@Ñ¨\ ˜ìOKåÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞.
'^Õ=Ù_»∞ `«# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xQÍ KÕã≤#k DÜ«∞# QÍi<Õ<å!? 42. "Õ∞"Õ∞
QÆ#Hõ ã≤÷~°OQÍ LO_»HõáÈ`Õ Dáê\˜H˜ W`«#∞ =∞=∞‡efl =∂ ^Õ=Ùà◊§ #∞O_ç
^Œ∂~°O KÕã≤ LO_Õ"å_Õ— JO\Ï~°∞. tHõ∆#∞ HõàÏ§~å K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
JO^ŒiHõ<åfl =∂~°æqÇ‘Ï#∞Öˇ=~À J#uHÍÅOÖ’<Õ "åiH˜ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
43. („Ñ¨=HÍÎ!) `«# =∞<À"åOKèÅ« <Õ `«# P~å^èºŒ ^≥=· OQÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
=ºH˜Îx h=Ù K«∂âß"å? h=Ù J`«x ÉÏ^èŒº`« fã¨∞HÀQÆÅ"å? 44. áÈh
"åiÖ’ J<Õ‰Ωõ Å∞ qO\Ï~°x, J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°x h=Ù J#∞‰õΩO@∞<åfl"å?
"å~°∞ Ñ¨â◊√=ÙÖÏ¡O\˜"å~°∞. ÃÑ·QÍ "å\˜Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ ^•i `«Ñ≤Ê#"å~°∞.
45. Uq∞\˜, h=Ù h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx ™êiOK«ÖË^•, PÜ«∞#
U q^èŒOQÍ h_»#∞ qã¨ÎiÅ¡*Ëâß_À!? PÜ«∞<Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xx
xeÑ≤ LOKÕ¿ã"å_»∞. =∞i "Õ∞=Ú ã¨∂~°∞º}˜‚ ^•x „áê=∂}˜Hõ =∂~°æ^Œi≈QÍ
x~å÷iOKå=Ú. 46. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ^•xx „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ =∂ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
ÖÏ‰õΩ¯<åfl=Ú. 47. PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ ~å„ux `≥~°QÍ, x„^Œ#∞ q„âßOuQÍ,
Ñ¨QÆ\ ˜x „|uH˜ ÖËKÕ ã¨=∞Ü«∞OQÍ KÕâß_»∞. 48. `«# HÍ~°∞}ÏºxH˜ (=~å¬xH˜)
=ÚO^Œ∞ K«Å¡x QÍÅ∞Å#∞ â◊√Éèí"å~°ÎQÍ ÑÖ¿Ñ"å_»∞ PÜ«∞<Õ. =∞i "Õ∞=Ú
PHÍâ◊O #∞O_ç ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# h\˜x ‰õΩiÑ≤™êÎ=Ú. 49 – `«^•fi~å =∞$`«
Éèí∂q∞Ö’ „áê}O áÈÜ«∂Åx! =∂ ã¨$+≤ì`åÅÖ’x Z<Àfl [O`«∞=ÙÅ‰õΩ,
=∞Ô~O^Œ~À =∞#∞+¨µÅ‰õΩ h~°∞ „`åáêÅx !!
50. "Õ∞=Ú nxx (D Y∞~üP<£#∞) "åi =∞^èŒº Ñ¨Å∞ q^è•Å∞QÍ
qâ◊^ÑŒ i¨ Kå=Ú – "å~°∞ PÖ’zOKåÅx! J~Ú<åã¨~ˆ [#∞ÅÖ’ J`«ºkè‰Ωõ Å∞
Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ∞QÍ<Õ LO_çáÈ`å~°∞. 51. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú `«ÅK«∞‰õΩO>Ë „Ñü
[<å"åãÖÖ’#∂ ™ê=^è•#ÑïKÕ "åxx ÑÖÑ≤ LO_Õ"å~°=Ú. 52. Hõ#∞Hõ
h=Ù u~°™ê¯~°∞Å =∂@ q#‰õΩ. nx (Y∞~üP<£) =¸Å=ÚQÍ h=Ù "åix
âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ ZkiOK«∞.
53. Ô~O_»∞ [Å„Ñ¨"åÇ¨Å#∞ HõeÑ≤#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. W^Õ"≥∂
uÜ«∞ºxk, ^•Ç¨ÏO fˆ~Ûk. J^Õ"≥∂ LÑ¨ÊQÍ, KÕ^Œ∞QÍ LO_Õk. PÜ«∞#
"å\˜=∞^èŒº XHõ `≥~°#∞ LOKå_»∞ – Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# J_»∞¤QÀ_»ÖÏ! 54. WOHÍ
PÜ«∞<Õ =∂#=Ù}˜‚ h\˜`À ã¨$+≤Oì Kå_»∞. ^Œiq∞ÖÏ J`«xfl XHõ =OjÜ«ÚxQÍ
KÕâß_»∞. J`«Î"åi`À J`«xH˜ |O^èŒ∞`«fiO U~°ÊiKå_»∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù Q˘Ñ¨Ê
â◊H˜Î ™ê=∞~°÷ºO HõÅ"å_»∞.
55. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe `«=∞‰õΩ ÖÏÉèÏxflQÍh, #ëêìxflQÍh
HõeyOK«ÖËx "å\˜x Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ u~°™ê¯i J~Ú`Õ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ (Ã+·`å<£‰õΩ) `À_»Ê_Õ"å_Õ. 56. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú =∂„`«O x#∞fl
ˆH=ÅO â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, ÉèíÜ«∞ÃÑ>Ëì"åxQÍ KÕã≤ ÑÖáê=Ú.
57. "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞ : '<Õ#∞ D Ñ¨xH˜QÍ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl
25. JÖò Ñ¶¨Ù~üMÏ<£ 385
J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ HÀi# =ºH˜Î `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂~åæxfl J=ÅO

aOK«=K«∞Û.
58. =∞~°}=∞#fl^Õ ÖËx x`«º ã¨r=Ù_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O
"≥∂Ñ¨Ù. ™ÈÎ„`«O`À ã¨Ç¨ PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. `«# ^•ã¨∞Å
áêáêÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∂ LO_»\ÏxH˜ PÜ«∞# XHõ¯_Õ KåÅ∞. 59. PÜ«∞<Õ
PHÍâßÅ#∂, Éèí∂q∞h, "å\˜ =∞^èŒº L#fl "å@xflO\˜h P~°∞ k<åÅÖ’
ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# áêÅ<å Ñ‘~î°O (J~ü¬)ÃÑ· ã≤÷~°Ñ¨_®¤_»∞. Jáê~°
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. PÜ«∞# Ñ¶¨∞#`«fiO QÆ∞iOz `≥eã≤# =ºH˜Îx J_»∞QÆ∞.
60. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ „Ñ¨}q∞Å¡=∞x "åi`À K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞, WO`«H© Hõ~°∞}Ï
=∞Ü«Ú_»O>Ë Uq∞\˜? h=Ù =∂`À J#fl "åiHõÖÏ¡ "Õ∞=Ú ™êëêìOQÆÑ_¨ ®ÖÏ?—
Jx "å~°O\Ï~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ =∞iO`«QÍ ÉˇkiáÈ`å~°∞.
61. PHÍâßÅÖ’ |∞~°∞AÅ#∞ xi‡Oz, JO^Œ∞Ö’ =∞O_Õ náêxfl
(ã¨∂~°∞º}˜‚), ^ÕnÑ¨º=∂#=∞~Ú# K«O„^Œ∞}˜‚ KÕã≤#"å_»∞ ZO`À â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞.
62. =∞i PÜ«∞<Õ ~ˆ ~ÚO|=à◊§#∞ XHõ^•x "≥O|_ç XHõ\ ˜ =KÕÛÖÏ KÕâß_»∞.
QÆ∞}áê~î°O „QÆÇ≤ÏOKÕ"åx HÀãÖ, Hõ$`«A˝_»∞QÍ "≥∞eˆQ"åx HÀãÖ Wk
(x^Œ~°≈#OQÍ) LOk.
63. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx ^•ã¨∞Å∞ <ÕÅÃÑ· q#„=ÚÖˇ· #_»∞™êÎ~°∞.
=¸~°∞Åö ∞ `«=∞`À "å^Œ#‰õΩ ky#Ñ¨C_»∞, 'g∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!— JO@∂
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ`å~°∞. 64. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨xflkèÖ’ „Ñ¨}q∞Å∞¡`«∂,
xÅ|_»∞`«∂ ~å„`«∞Å∞ QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞O\Ï~°∞. 65. "åiÖÏ "Õ_∞» ‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞:
'=∂ „Ñ¨Éèí∂! #~°Hõ Ü«∂`«##∞ =∂ #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ LOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^•x Ü«∂`«# ã¨~°fi<åâ◊<åxH˜ `å~å¯}O. 66. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk =∂ K≥_»¤
™ê÷=~°O, Ju K≥_»¤ ã¨÷ÅO.— 67. "å~°∞ Y~°∞ÛÃÑ_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ ^Œ∞ÉÏ~å
Y~°∞Û KÕÜ«∞@OQÍh, Ñ≤ã≤<å~°∞Å∞QÍ =º=Ç¨ÏiOK«@O QÍh KÕÜ«∞~°∞. "åi
Y~°∞Û P Ô~O\˜H© =∞^èŒº ã¨=∞`ÒÅºOÖ’ LO@∞Ok.
68. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À ^Õ=Ù}˜‚ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
x¿+kèOz# (Ñ¨q„`«O QÍqOz#) U „áê}˜h "å~°∞ – ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ `«Ñ¨Ê –
K«OÑ¨~°∞. "å~°∞ J„Hõ=∞ ãÖ|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ~°∞. WÖÏO\˜ Ñ¨#∞Å‰õΩ
áêÅÊ_ç#"å_»∞ tH∆Í~°∞›_=» Ù`å_»∞. 69. „Ñ¨àÜ◊ ∞« k<å# J`«x tHõ∆ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂
áÈ`«∞Ok. "å_»Hõ¯_» ZÅ¡HÍÅO J==∂x`«∞_≥· LO\Ï_»∞. 70. J~Ú`Õ (D
áêáêÅ `«~åfi`«) Z=_»∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕ™êÎ_À – JÖÏO\˜ "åi
K≥_»∞Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`å¯~åºÅ∞QÍ Ñï=~°Î#O KÕ™êÎ_»∞. ^Õ=Ù_»∞ Hõ∆=∂QÆ∞}O
HõÅ"å_»∞, Hõ~∞° }Ï™êQÆ~∞° _»∞. 71. WOHÍ – U =ºH˜Î Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ ,ç ã¨^•K«~}°
KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_À J`«#∞ "åã¨Î"åxH˜ ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÖÏ_»∞.
72. WOHÍ "å~°∞ (Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx x["≥∞ÿ# ^•ã¨∞Å∞) Jã¨`åºxH˜
™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ LO_»~°∞. ZÑ¨C_»~Ú<å, U^Œ~Ú<å Ñ¨xH˜=∂e# q+¨Ü«∞O
g∞^Œ∞QÍ ™êyáÈ=Åã≤=¿ãÎ Ç¨ïO^•QÍ ™êyáÈ`å~°∞. 73. "åiH˜ "åi
„Ñ¨Éèí∞=Ù P^ÕâßÅ (PÜ«∞`«∞Å) P^è•~°OQÍ É’^èŒÑ¨~°z#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ "å\˜
Ñ¨@¡ K≥q\˜"å~°∞QÍ, QÆ∞_ç"¤ å~°∞QÍ =º=Ç¨ÏiOK«~∞° . 74. "åiÖÏ „áêi÷™êÎ~∞° :
'=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂ PÅ∞a_»¤Å ^•fi~å =∂ Hõà◊¡‰õΩ K«Å∞=#∞ „Ñ¨™êkOK«∞.
=∞=Ú‡ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å <åÜ«∞‰õΩxQÍ K≥~Úº.—
75. WÖÏO\˜"åiH˜ (ã¨fi~°æOÖ’) L`«¯ $+¨ì=∞~Ú# x"åã¨ ã¨÷ÖÏÅ∞
Åaè™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOKå~°∞. JHõ¯_» "åiH˜ ã¨ÖÏ"£∞,
^Œ∞PÅ`À ™êfiQÆ`«O Åaèã¨∞ÎOk. 76. "å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞.
q_çk KÕ¿ã P ã¨Å÷ O ZO`« K«H¯õ xk! x"åã¨=ÚO_Õ P ã¨Å÷ O ZO`« ~°=∞}©Ü∞«
"≥∞ÿ#k!! 77. "åi`À J#∞ : 'g∞~°∞ QÆ#Hõ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ „áêi÷OK«HõáÈ`Õ
(áÈx=fiO_ç), PÜ«∞# q∞=∞‡efl ÅHõ∆ ºÃÑ@ì_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞Ô~ÖÏQÆ∂
ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# tHõ∆ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ q∞=∞‡efl
K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok.
26. J+π +¨µJ~å 387
26. J+π +¨µJ~å (Hõ=ÙÅ∞)

1. `å – ã‘<£ – g∞"£∞. 2. Wq ã¨∞ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒ =K«<åÅ∞.
3. („Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«@O ÖË^Œ#fl ÉÏ^èŒ`À h=Ù h „áê}ÏÅˆH
=ÚÑ¨C H˘x`≥K«∞Û‰õΩ<ÕÖÏ L<åfl=Ù. 4. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë PHÍâ◊O
#∞O_ç "åiÃÑ· ã¨∂K«##∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤, ^•x =ÚO^Œ∞ "åi "≥∞_»Å∞
=OyáÈÜÕ∞ÖÏ KÕÜ«∞QÆÅO. 5. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx =^ŒÌ #∞O_ç U q#∂`«fl
LÑ¨^Õâ◊O =zÛ<å, ^•xÑ¨@¡ "å~°∞ q=ÚY`« K«∂Ñ¨‰õΩO_® LO_»@=∞<Õk
[~°QÆÖË^Œ∞. 6. ^•xx "å~°∞ Jã¨`«º=∞O@∂ H˘\˜ì"Õâß~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞
ZQÆ`åo KÕã¨∂Î LO_ç# ^•xÖ’x "åã¨Î="Õ∞q∞\’ "åiH˜ Ju `«fi~°Ö’<Õ
`≥eã≤áÈ`«∞Ok.
7. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∂q∞x K«∂_»ÖË^•? "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’ Uq^èŒOQÍ
~°H~õ H° ÍÅ L`«¯ $+ì̈=∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ã¨$+≤Oì z L<åfl"≥∂? 8. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk. J~Ú<åã¨ˆ~ "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ #=∞‡~°∞.
9. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù – PÜ«∞<Õ u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞, ^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.
10. h „Ñ¨Éèí∞=Ù =¸™ê#∞ Ñ≤ez, 'h=Ù ^Œ∞~å‡~°æ[#∞Å =^ŒÌ‰õΩ
"≥à◊√§. 11. Ñ¶≤~“<£ [#∞Å =^ŒÌ‰õΩ. Uq∞\˜, "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å?— Jx
K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞, 12. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! "å~°∞ ##∞fl
Jã¨`«º"åkQÍ Y~å~°∞ KÕ™êÎˆ~"≥∂#x <å‰õΩ ÉèíÜ«∞OQÍ LOk. 13. <å
PO`«~°ºO ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. <å <À~°∞ ãïQÍæ ÃÑQÆÅ^Œ∞. Hõ#∞Hõ h=Ù
Ç¨~°∂<£‰õΩ ãÖ^Õâ◊O ÑÖÑ≤OK«∞. 14. "åi `«~°Ñ¶¨Ù# <åÃÑ· XHõ <Õ~å~ÀÑ¨}
‰õÄ_® LOk. "å~°∞ ##∞fl K«O¿Ñ™êÎˆ~"≥∂#x <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.—
15. ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 'JÖÏ [~°QÆ<Õ~°^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞i~°∞=Ù~°∂
<å ã¨∂K«#Å`À ã¨Ç¨ "≥à◊§O_ç. "Õ∞=Ú g∞ "≥O@ LO_ç, JO`å qO@∂
LO\Ï=Ú. 16. HÍ|\˜ì g∞~°∞ÉèíÜ«ÚÅ∂ Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§, '"Õ∞=Ú
Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù# ÑÖÑ¨|_ç# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å=Ú. 17. HÍ|\˜ì h=Ù
W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åix =∂ "≥O@ áÈx=Ùfi— (Jx K≥Ñ¨ÊO_ç).
18. Ñ¶≤~“<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, ÉÏÅºOÖ’ "Õ∞=Ú x#∞fl =∂ =^ŒÌ<Õ
ÃÑOK«∞HÀÖË^•? h =Ü«∞ã¨∞Ö’x J<ÕHõ ãÖ=`«û~åÅ∞ h=Ù =∂ ^ŒQÆæˆ~
QÆ_áç ê=Ù. 19. P `«~åfi`« KÕãO≤ ^Õ^À KÕã"≤ à≥ Ï§=Ù. P q^èOŒ QÍ h=Ù "Õ∞Å∞#∞
=∞~°z# "åiÖ’ XHõ_ç=Ü«∂º=Ù.—
20. =¸™ê WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ : 'JÑ¨C_»∞ <å =Å¡ [iy#
á⁄~°áê@∞ Jk. 21. `«~°∞"å`« <Õ#∞ g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç g∞ #∞O_ç
áêiáÈÜ«∂#∞. P `«~°∞"å`« <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ q"ÕHÍxfl (Ü«ÚH˜Îx)
„Ñ¨™êkOz, ##∞fl `«# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. 22. WHõ h=Ù
<å‰õΩ KÕã≤# LÑ¨HÍ~°O JO\Ï"å, P =∂@H˘¿ãÎ h=Ù W„™ê~¸Öò ãÖ`«u
"åix Hõ@∞ìÉÏxã¨Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ù.—
23. 'WO`«H© ~°|∞ƒÖò PÅg∞<£ JO>Ë Uq∞\˜?— Jx „Ñ¨tflOKå_»∞
Ñ¶≤~“<£. 24. =¸™ê ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ : 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù. "å\˜
=∞^èŒº#∞#fl ã¨=∞™êÎxH© JkèÑü. g∞~°∞ #=∞‡QÆÅ "åÔ~·`Õ (W^Õ ã¨`«ºO).—
25. Ñ¶≤~“<£ `«# K«∞@∂ì L#fl "åi #∞^ÕÌtºOz, 'g∞~°∞ qO@∞<åfl~å?—
J<åfl_»∞. 26. 'PÜ«∞# g∞‰õÄ „Ñ¨É∞íè "Õ. g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÖˇ#· g∞ `å`«=Ú`åÎ`Å« ‰õΩ
‰õÄ_® „Ñ¨Éèí∞"Õ— Jx =¸™ê K≥áêÊ_»∞. 27. 'g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# g∞ D
„Ñ¨=HõÎ YzÛ`«OQÍ Ñ≤zÛ"å_Õ.— 28. =¸™ê J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ QÆ#Hõ q"ÕK«#
QÆÅ"å~°~Ú`Õ „áêHõÊtÛ=∂Å‰õΩ, "å\˜=∞^èŒº #∞#fl ã¨=∞™êÎxH© „Ñ¨Éèí∞=Ù
PÜ«∞<Õ.— 29. Ñ¶~≤ “<£ J<åfl_»∞ : 'K«∂_»∞! #∞=Ùfi ##∞fl HÍ^Œx "Õ~Ô =i#~Ú<å
P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl=O>Ë, x#∞fl K≥~°™êÅÖ’ Ñ¨_»"Õ™êÎ#∞.—
30. =¸™ê K≥áêÊ_»∞ : 'Uq∞\˜, <Õ#∞ U^Œ<åfl ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „Ñ¨=∂}Ïxfl
ã¨=∞iÊOz#Ñ¨Ê\˜H<© å?— 31. '#∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞`ÿ Õ J^Õq∞\’ ã¨=∞iÊOK«∞—
J<åfl_»∞ Ñ¶≤~“<£. 32. =¸™ê `«# KÕu Hõ„~°#∞ Ñ¨_»"≥Ü«∞ºQÍ<Õ J^˘Hõ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨~°ÊOQÍ =∂iáÈ~ÚOk. 33. WOHÍ J`«#∞ `«# KÕux
(K«OHõ #∞O_ç) ÖÏQÆQÍ<Õ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í gHõ‰∆ Ωõ Å‰õΩ Jk „Ñ¨HÍtã¨∞#Î fl@∞¡ HõxÑ≤O
26. J+π +¨µJ~å 389
zOk. 34. JÑ¨C_»∞ Ñ¶≤~“<£ `«# K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ¯Å L#fl „Ñ¨=ÚY∞Å#∞^ÕÌtOz,

'YzÛ`«OQÍ D =ºH˜Î Pi`Õi# =∂O„u‰õΩ_»∞. 35. W`«#∞ `«# =∂O„uHõ
|ÅO`À q∞=∞‡efl g∞ ~å[ºO #∞O_ç "≥à◊§Q˘\ÏìÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. WÑ¨C_ÕO
KÕÜ«∞=∞O\Ï~°∞?— J<åfl_»∞.
36. P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞Å∞ WÖÏ ã¨∂zOKå~°∞ : 'W`«xH©, W`«x
ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞xH˜ H˘O`« =º=kè W=fiO_ç. Ñ¨@ì}ÏÅxflO\˜H© "å~åÎÇ¨Ï~°∞Å#∞
ÑÖÑ≤OK«O_ç. 37. "å~°∞ xëê‚`«∞Öˇ·# =∂O„u‰õΩÅ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ=™êÎ~°∞.— 38. JO`Õ. =∂O„u‰õΩÅO`å XHÍ<˘Hõ k<å#, F xs‚`«
ã¨=∞Ü«∂# ã¨g∞HõiOK«|_®¤~∞° . 39. [#™ê=∂<åºxfl L^ÕtÌ ºOz, 'g∞~°O`å
ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ#>Ëì<å?— Jx J#|_çOk. 40. '=∂O„u‰õΩÅk ÃÑ·KÕ~Ú
J~Ú#@¡~Ú`Õ =∞#=∞O`å "åà◊§<Õ J#∞ãïOK«=Åã≤ LO@∞Ok— (Jx
‰õÄ_® „Ñ¨H\õ O˜ K«|_çOk). 41. =∂O„u‰õΩÅO`å ~åQÍ<Õ Ñ¶~≤ “<£`À J<åfl~°∞:
'"Õ∞=Ú ÔQe¿ãÎ =∂ˆH^Œ<åfl áêi`À+≤HõO LO@∞O^•?— 42. 'J=Ù#∞. J\˜ì
Ñïã≤÷uÖ’ g∞~°∞ =∂ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Ö’¡ LO\Ï~°∞— Jx Ç¨g∞ WKåÛ_»∞ Ñ¶≤~“<£.
43. 'g∞~°∞ Ñ¨_»"≥Ü«∞º^ŒÅK«∞‰õΩ#fl "å\˜x Ñ¨_»"ÕÜ«∞O_ç— J<åfl_»∞
=¸™ê P =∂O„u‰õΩÅ`À. 44. "å~°∞ `«=∞ „`åà◊§#∞, Hõ„~°Å#∞ „HÕ^ŒÑ_¨ "» ãÕ ,≤
'Ñ¶≤~“<£ Q“~°= =∞~åº^ŒÅ ™êH˜∆QÍ! q[Ü«∞O =∂^Õ— J<åfl~°∞. 45. `«~°∞"å`«
=¸™ê `«# KÕu Hõ„~°#∞ Ñ¨_»"ÕÜ«∞QÍ<Õ Jk "åi |∂@HõÑ¨Ù q<åº™êÅ
xflO\˜h „q∞OˆQã≤Ok. 46. ^•O`À P =∂O„u‰õΩÅO`å ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O
KÕâß~°∞. 47. WÖÏ J<åfl~°∞ : 'ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ "Õ∞=Ú
qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl=Ú. 48. – =¸™ê Ç¨~°∂#∞Å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞.—
49. Ñ¶≤~“<£ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, <å P#u á⁄O^ŒHõ=ÚO^Õ g∞~°`«xfl
#"Õ∞‡âß~å? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å_Õ g∞ JO^ŒiH© =∞O„`«`«O„`åÅ#∞ <ÕiÊ# g∞
QÆ∞~°∞=Ù. ã¨ˆ~. g∞H˜Ñ¨C_Õ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk, <Õ#∞ g∞‰õΩ XHõ "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç
KÕ`«∞efl, =∞~À "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç HÍà◊§#∂ #iH˜™êÎ#∞. `«~°∞"å`« g∞ JO^Œih
tÅ∞=ÃÑ·H˜ ZH˜¯™êÎ#∞.— 50. ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '=∞ˆ~g∞ Ñ¶¨~°"åÖË^Œ∞.
"Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨É∞íè =Ù =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ‰õΩO\Ï=Ú. 51. =∂ „Ñ¨É∞íè =Ù =∂ `«ÑC¨ Å#∞
Hõ∆q∞™êÎ_»x Ptã¨∞Î<åfl=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz# "åiÖ’
`˘e"å~°=Ú.—
52. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å `≥eÜ«∞ÑïKå=Ú:
'h=Ù ~å„uH˜ ~å„`Õ <å ^•ã¨∞Å#∞ fã¨∞‰õΩx "≥o§áÈ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞
"≥O|_çOK«|_»`å~°∞.— 53. Ñ¶~≤ “<£ Ñ¨@}ì ÏÅ‰õΩ `«# "å~åÎÇÏ¨ ~°∞Å#∞ ÑÖáê_»∞.
54. 'gà◊√§ K«∂¿ãÎ H˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞. 55. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© gà◊√§ =∞=∞‡efl
P„QÆÇÏ¨ Ÿ^Œ„QÆ∞efl KÕâß~°∞. 56. =∂ ^ŒàO◊ ÃÑ^ŒkÌ . Hõ_∞» J„Ñ¨=∞`«OÎ QÍ LO_Õk.
57. "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ `À@Å #∞O_ç, K≥Å=∞Å #∞O_ç "≥à◊§Q˘\Ïì=Ú.
58. HÀâßQÍ~åÅ #∞O_ç, L#fl`« ™ê÷<åÅ #∞O_ç L^•fiã¨# ÑëHÍ=Ú.—
59. WÖÏ [iyOk. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åix "å@xflO\˜H©
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß=Ú.
60. "å~°∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞ ã¨=∞Ü«∂# "åix "≥O|_çOKå~°∞.
61. `«~∞° "å`« P ~Ô O_»∞ ã¨=¸Ç¨Å∞ Z^Œ∞~Ô ^Œ∞~Ô #· Ñ¨Ù_»∞ =¸™ê ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Å∞,
'WHõ =∞#O Ñ¨@∞ì|_ç#>Ë—¡ J<åfl~°∞. 62. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'JãÖÉè=í O.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å „Ñ¨É∞íè =Ù <å‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞. PÜ«∞# <å‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O
KÕ™êÎ_»∞.— 63. =∞i "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ, 'h KÕu Hõ„~°`À ã¨=Ú„^ŒOÖ’ H˘@∞ì—
Jx =Ç‘Ï ÑÖáê=Ú. ^•O`À Jk Ô~O_»∞QÍ peáÈ~ÚOk. „Ñü ÉèÏQÆO F
=∞Ç¨ Ñ¨~°fi`«OÖÏ J~ÚáÈ~ÚOk. 64. =∞i "Õ∞=Ú Ô~O_»= ^ŒàÏxfl ‰õÄ_®
ã¨g∞áêxH˜ KÕ~åÛ=Ú. 65. "Õ∞=Ú =¸™ê#∞, J`«x "≥O@ L#fl "å~°O^Œih
HÍáê_®=Ú. 66. q∞QÆ`å "åà◊§#∞ (Ñ¶≤~“<£#∞, J`«x [#∞Å#∞) =ÚOz
"Õâß=Ú. 67. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk. HÍx "åiÖ’
KåÖÏ=∞Ok #=∞‡@O ÖË^Œ∞. 68. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞,
^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_»∞.
69. "åiH˜ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ã¨=∂Kå~åxfl ‰õÄ_® qxÑ≤OK«∞. 70. J`«#∞
`«# `«O„_çx, `«# *Ïu "åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕk "Õ\ ˜x?— Jx
J_çy#Ñ¨C_»∞, 71. '"Õ∞=Ú q„QÆÇ¨Å#∞ Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl=Ú. "Õ∞=Ú "å\˜
¿ã=ÅˆH Hõ@∞ì|_ç L<åfl=∞—x "å~°∞ K≥áêÊ~°∞. 72. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ J_çQÍ_»∞:
26. J+π +¨µJ~å 391
'Uq∞\˜, g∞~°∞ "å\˜x Ñ≤ez#Ñ¨C_»∞ Jq g∞ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ PÅH˜™êÎÜ«∂?

73. áÈh Jq g∞‰õΩ ÖÏÉèíOQÍh, #+¨ìOQÍh Hõey™êÎÜ«∂?— 74. "åiÖÏ
J<åfl~°∞ : 'J^Õ"≥∂QÍx, "Õ∞=Ú =∂ `«O„_ô `å`«Å#∞ D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞@O
K«∂âß=Ú.—
75. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ J_çQÍ_»∞ : 'g∞~°∞ Ñ¨Ólã¨∞Î#fl "å\˜x HõhãÖ
K«∂âß~å? 76. g∞~°~Ú<å, g∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å~Ú<å? 77. XHõ¯ ã¨HõÅ
Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«Ñ¨Ê W=hfl <å â◊„`«∞=ÙÖË. 78. PÜ«∞<Õ ##∞fl ã¨$+≤ìOz#
"å_»∞, =∞i PÜ«∞<Õ <å‰õΩ =∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl_»∞. 79. PÜ«∞<Õ <å‰õΩ
uxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞, „`åyã¨∞Î<åfl_»∞. 80. <å‰õΩ [|∞ƒKÕã≤#Ñ¨Ù_»∞ PÜ«∞<Õ <å‰õΩ
P~ÀQÍºxfl „Ñ¨™êkã¨∞Î<åfl_»∞. 81. PÜ«∞<Õ ##∞fl K«OÑ¨Ù`å_»∞, uiy ##∞fl
„|uH˜™êÎ_∞» . 82. „ÑüÑ¶Å¨ O ÅaèOKÕ k<å# PÜ«∞# <å `«ÑC¨ Å#∞ Hõq∆ ∞™êÎ_x»
<Õ#∞ Ptã¨∞Î<åfl#∞.
83. '<å „Ñ¨É∂íè ! <å‰õΩ Ü«ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOK«∞. WOHÍ ##∞fl ã¨[#˚ ∞ÅÖ’
KÕ~°∞Û. 84. ÉèÏq `«~åÅ "åiÖ’ ##∞fl ã¨pÛÅ∞xQÍ q∞yeÛ LOK«∞.
85. WOHÍ ##∞fl J#∞„QÆÇ¨Å`À xO_ç# ã¨fi~°æ=<åxH˜ "å~°ã¨∞ÅÜÕ∞º"åiÖ’
KÕ~∞° Û. 86. WOHÍ <å `«O„_çx Hõq∆ ∞OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ =∂~°„æ Éè+í µ¨ Åì Ö’
KÕ~å_»∞. 87. „Ñ¨[Å∞ uiy ÖËÑ¨|_Õ ~ÀA# ##∞fl J==∂#Ñ¨~°K«‰õΩ.
88. P ~ÀA ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞QÍh, ãÖ`å#OQÍh ^ÕxH© Ñ¨xH˜~å=Ù.
89.=∞Oz =∞#ã¨∞`À ^≥·=ã¨xflkèH˜ =zÛ#"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ ("≥∂Hõ∆O
á⁄O^Œ∞`å_»∞).
90. ã¨fi~°æO ^≥·=cèuÑ¨~°∞Å ã¨g∞áêxH˜ fã¨∞‰õΩ~å|_»∞`«∞Ok.
91. #~°HõO =∂~°æ„Éèí+¨µìÅ H˘~°‰õΩ „Ñ¨ã¨∞Êù@O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. 92. "åi`À
WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok : 'g∞~°∞ H˘eKÕ P ^≥·"åÅ∞ ZHõ¯_»? 93. JÖÏ¡ÇπÏ#∞
HÍ^Œx (g∞~°∞ Ñ¨ÓlOz# ^≥·"åÅ∞). Uq∞, Jq g∞ˆH=∞~Ú<å ™êÜ«∞O
KÕ™êÎÜ«∂? áÈh HõhãÖ `«=∞‰õΩ `å"≥∞ÿ<å ™êÜ«∞O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åÜ«∂?
94. `«~∞° "å`« "å~°∞#∂, =∂~°qæ Ç‘Ï#∞Å∞#∂ `«Å „HÕ^Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’
(#~°HOõ Ö’) Ñ¨_"» ÜÕ ∞« |_»`å~°∞. 95. Wc¡ã∞¨ Ããx· ‰õΩÅ∞#∂, "å~°O`å ‰õÄ_®.
96. "å~°O^Œ∞Ö’ Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈ\Ï¡_»∞‰õΩO@∂ WÖÏ K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï~°∞ :
97 '^Õ=Ùx`À_»∞! "Õ∞=Ú ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# JÑ¨=∂~°æOÖ’ Ñ¨_ç LO_Õ"å~°=Ú –
98. q∞=∞‡efl "Õ∞=Ú ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨=∂#OQÍ ZOz#Ñ¨Ù_»∞!
99. WkQÀ, =∞=∞‡efl ÃÑ_»^•i Ñ¨\ ˜ìOzOk D JÑ¨~å^èŒ∞ÖË. 100. =∂
H˘~°‰õΩ WHõ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å_»∞ QÍh 101. =∂ PÑ¨Îq∞„`«∞_»∞ QÍh Z=_»∂
ÖË_»∞.
102. JÜ≥∂º! =∂‰õΩ =∞~À™êi uiy"≥àı§ J=HÍâ◊O ^˘iH˜`Õ
ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! "Õ∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® qâ◊fiã≤™êÎ=Ú.— 103. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk. HÍx "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞.
104. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞Ç¨ â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je.
105. #∂ÇπÏ *Ïu "å~°∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞Å∞QÍ
z„fHõiOKå~°∞. 106. "åi ™È^Œ~°∞_≥·# #∂ÇπÏ "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ :
'g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å? 107. <Õ#∞ g∞ Ü≥∞_»Å #=∞‡^ŒQÆæ „Ñ¨=HõÎ#∞.
108. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å =∂@ q#O_ç.
109. nxH˜QÍ#∞ g∞ #∞O_ç <Õ#∞ ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl J_»QÆ@O ÖË^Œ∞.
<å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ùk.
110. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ^≥"· åxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. <å‰õΩ q^èÜ
Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç.—
111. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, h "≥#∞Hõ L#fl"å~°O`å ^Œo`« [#∞ÖË
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "Õ∞=Ú x#∞fl qâ◊fiã≤OKåeûO^Õ<å?— 112. ^•xH˜ ã¨=∂^è•
#OQÍ #∂ÇπÏ WÖÏ K≥áêÊ_»∞:'"åˆ~O KÕ¿ã"å~À <åˆHO `≥Å∞ã¨∞. 113. "åi
ÖˇHõ¯Å ÉÏ^èŒº`« <å „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ· LOk – g∞~°∞ QÆ#Hõ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆey`Õ.
114. <Õ#∞ =∞@∞‰õΩ qâ◊fiã≤Oz# "åix <å #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕã¨∞HÀÖË#∞.
115. <å =~°‰õΩ <Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ ™ê=^è•#Ñ¨~°KÕ"å_»#∞ =∂„`«"Õ∞.—
116. JÑ¨C_»∞ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'F #∂ÇπÏ! h=Ù h D Ñ¨xx
=∂#∞‰õΩO>Ë ãï. ÖË‰õΩO>Ë hÃÑ· ~åà◊√¡ ~°∞=fi@O MÏÜ«∞O.— 117. #∂ÇπÏ
WÖÏ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å *Ïu"å~°∞ ##∞fl „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞.
118. WHõ h=Ù <å‰õÄ – "åiH© =∞^èŒº f~°∞Ê K≥~Úº. <å‰õÄ, <å "≥O@
26. J+π +¨µJ~å 393
L#fl qâßfiã¨∞Å‰õÄ q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«∞.— 119. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú J`«xh,

xO_»∞ <ÒHõÖ’ L#fl J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∂ ~°H˜∆OKå=Ú. 120. P `«~°∞"å`«
q∞ye# "å~°O^Œih "Õ∞=Ú =ÚOz"Õâß=Ú. 121. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’
QÆ∞}áê~î° ã¨∂K«# LOk. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ #"Õ∞‡"å~°∞ HÍ~°∞.
122. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù – PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je.
123. P^£ *Ïu "å~°∞ ‰õÄ_® ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 124. JÑ¨C_»∞ "åi ™È^Œ~°∞_≥·# Ç¨˙^£ "åi`À WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å? 125. <Õ#∞ g∞ Ü≥∞_»Å XHõ
qâ◊fiã¨hÜ«Ú_»<≥·# „Ñ¨=HõÎ#∞. 126. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
<å =∂@ q#O_ç. 127. nxH˜ QÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl
J_»Q@Æ O ÖË^∞Œ . <å‰õΩ „ÑüÑ¶Å¨ O WKÕÛ ÉÏ^èºŒ `« Ö’ˆHâ◊fi~°∞xk. 128. Uq∞\˜,
g∞~°∞ „Ñü Z`«~Î Ú# ã¨Å÷ OÖ’ x~°~H÷° Oõ QÍ XHõ ™ê‡~°Hõ Hõ@_ì O» xi‡ã¨∞<Î åfl~å?
129. g∞~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ WHõ¯_Õ LO_çáÈ~Ú#@∞¡QÍ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Éèí=O`«∞Å∞
xi‡™êÎ~å? 130. g∞~°∞ Z=iÃÑ· K≥~Úº "Õã≤<å ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞Å =∂kiQÍ
K≥~Úº"Õ™êÎˆ~q∞\˜? 131. WHõ #∞OK«~Ú<å g∞~°∞ ^Õ=ÙxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
##∞fl J#∞ãïOK«O_ç. 132. g∞‰õΩ `≥eã≤# =∞Oz =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h g∞‰õΩ
"˘ãÿ, g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ç# "åx Ü≥∞_»Å ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_»O_ç.
133. PÜ«∞# g∞‰õΩ `À_»Ê_®¤_»∞ – Ñ¨â◊√=ÙÅ ^•fi~å, Ñ¨Ù„`« ãÖ`å#O
^•fi~å! 134. `À@Å ^•fi~å, K≥Å=∞Å ^•fi~å! 135. g∞ÃÑ·# q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_Õ
XHõ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤k#Ñ¨Ù tHõ∆ QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.—
136. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'h=Ù =∂‰õΩ É’^èŒÑ¨~°z<å,
É’^èŒÑ¨~°K«HõáÈ~Ú<å XHõ¯>Ë. 137. W^ŒO`å Ñ¨Ósfi‰õΩÅ áÈHõ_» =∂„`«"Õ∞.
138. =∂ÃÑ· tHõ∆ ~å^Œ∞ QÍHõ ~å^Œ∞. 139. P q^èŒOQÍ "å~°`«xx
Jã¨`º« "åkQÍ =Ú„^Œ"âÕ ß~°∞. `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú "åix JO`«"Ú≥ OkOKå=Ú.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk. J~Ú<å "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞
#q∞‡#_»∞K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ~°∞. 140. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù – PÜ«∞#
|ÖÏ_è»∞º_»∞, ^ŒÜ«∞QÆÅ"å_»∞.
141. ã¨=¸^Œ∞ "å~°∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂
u~°ã¨¯iOKå~°∞. 142. JÑ¨C_»∞ "åi ™È^Œ~°∞_≥·# ™êÖˇÇπÏ "åi`À WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ (^≥·"åxH˜) ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å!? 143. <Õ#∞ g∞ H˘~°‰õΩ XHõ
#=∞‡^ŒQæÆ „Ñ¨=Hõ#Î ∞. 144. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^Õ=ÙxH˜ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡
=∞ã¨Å∞HÀO_ç. 145. D HÍ~åºxH˜QÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜
„ÑüÑ¶¨ÖÏhfl J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« ã¨~°fiÖ’HÍÅ
„Ñ¨É∞íè =Ùk. 146. Uq∞\˜, g∞‰õΩ „áêÑ¨"Î ∞≥ ÿ L#fl D =ã¨∞=Î ÙÅ =∞^èºŒ xtÛO`«QÍ
q∞=∞‡efl =^ŒeÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? 147. D
`À@ÅÖ’, K≥Å=∞ÅÖ’!? 148. D ÑÖ@KÕÅÖ’, ~°ã¨Éèíi`«=∞~Ú# ÑÖ_»¡
ÔQÅÅ∞ L#fl Y~°∂˚~° K≥@¡ =∞^èŒº!? 149. g∞~°∞ Ñ¨~°fi`åÅ#∞ `˘ez,
q∞_çã≤Ñ¨_»∞`«∂ Éèí=<åÅ∞ xi‡ã¨∞Î<åfl~°∞. 150. WHõ#~Ú<å g∞~°∞ ^Õ=ÙxH˜
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å =∂@ q#O_ç. 151. Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞iáÈÜÕ∞"åi =∂@
q#HõO_ç. 152. "å~°∞ Éèí∞qÖ’ J~åK«HõO ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~°∞. k^Œ∞ÌÉÏ@∞‰õΩ
ZO`«=∂„`«O „Ñ¨Ü«∞uflOK«@O ÖË^Œ∞.—
153. ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'hÔH=~À KÕ`«|_ç KÕã≤#@∞ì<åfl~°∞.
154. h=Ù ‰õÄ_® =∂ÖÏO\˜ XHõ ™ê^è•~°} =∞x+≤"Õ. XHõ"Õà◊ h=Ù K≥¿ÑÊ^Õ
x["≥∞`ÿ Õ h=Ù U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞ fã¨∞‰õΩ~å.— 155. ™êÖˇÇÏπ WÖÏ J<åfl_»∞:
'WkQÀ P_» XO>ˇ! Wk h~°∞ „`åˆQ =O`«∞ XHõ\ ˜, XHõ x~å÷i`« k#O
=O`«∞ g∞k. 156. ^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À nx *’eH˜ áÈHõO_ç. J#º^è• XHõ
=∞Ç¨ (QÆ_»∞¤) k#Ñ¨Ù tHõ∆ q∞=∞‡efl K«∞@∞ì‰õΩO@∞Ok.— 157. JO`« K≥Ñ≤Ê<å
"å~°∞ P XO>ˇ#∞ K«O¿Ñâß~°∞. `«~°∞"å`« ÉÏ^èŒÑ¨_®¤~°∞. 158. JO^Œ∞=Å¡
tHõ∆ "åix Hõ|oOzOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ XHõ ã¨∂K«# LOk. J~Ú`Õ
"åiÖ’ Jkè‰õΩÅ∞ JOwHõiOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. 159. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
– PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je.
160. Å∂`ü *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞Å∞QÍ
z„fHõiOz, „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞. 161. JÑ¨C_»∞ "åi ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° _»∞ Å∂`ü "åi`À
WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å? 162. <Õ#∞ g∞ Ü≥∞_»Å #=∞‡Hõã¨∞Î}˜‚
26. J+π +¨µJ~å 395
J~Ú# „Ñ¨=Hõ#Î ∞. 163. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥"· åxH˜ ÉèÜí ∞« Ñ¨_O» _ç. <å‰õΩ q^èÜ
Õ ∞« `«
K«∂ÑÖ_ç. 164. D HÍ~°ºÉèÏ~åxH˜ QÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜
„ÑüÑ¶¨ÖÏhfl J¿ÑH˜∆OK«@O ÖË^Œ∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO "˘ã¨ˆQ ÉÏ^èŒº`« ã¨HõÅ
Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ùk. 165. g∞~°∞ „Ñ¨ÑÖK«"åã¨∞ÅÖ’x Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ =^ŒÌ‰õΩ
áÈ`åˆ~q∞\˜? 166. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ HÀãÖ Ñ¨Ù\˜ìOz# ÉèÏ~°ºÅ#∞
q_çzÃÑ_»`åˆ~q∞\˜? Jã¨Å∞ g∞~°∞ |i`≥yOz# [#OÖÏ L<åfl~°∞.—
167. "å~°<åfl~°∞ : 'F Å∂`ü! h=Ù QÆ#Hõ =∂#∞HÀHõáÈ`Õ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
WHõ¯}∞‚Oz "≥à◊§Q˘@ì|_»`å=Ù.— 168. Å∂`ü WÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ g∞
KÕ+¨ì#∞ U=yOK«∞‰õΩO@∞<åfl#∞. 169. <å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <å‰õÄ, <å Ñï"å~°
ã¨Éèí∞ºÅ‰õÄ D áê_»∞Ñ¨x #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«∞.— 170. JO^Œ∞ˆH
"Õ∞=Ú J`«xx, J`«x Ñï"å~°O [#∞ÅO^Œih HÍáê_®=Ú. 171. HÍx
XHõ¯ =Úã¨ÖÏq_» =∂„`«O LO_»=Åã≤# "åà◊§Ö’<Õ LO_çáÈ~ÚOk.
172. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú JHõ¯_»∞#fl "å~°O^Œih JO`«"≥ÚOkOKå=Ú.
173. P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú "åiÃÑ· XHõ "å# ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. =ÚO^Œ∞QÍ
ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_ç# "åiÃÑ· ‰õΩiÑ≤OK«|_ç# P "å# =∞Ç¨ K≥_»¤k.
174. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ XHõ ã¨∂K«# LOk. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞
F Ñ¨\Ïì# #"Õ∞‡ ~°HõO HÍ^Œ∞. 175. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù – u~°∞QÆ∞ÖËx
"å_»∞, *Ïe ã¨fiÉèÏ=Ù_»∂#∞.
176. JÜü∞Hõ "å~°∞ (=#"åã¨∞Å∞) ‰õÄ_® `«=∞ „Ñ¨=HõÎÅ#∞
Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 177. JÑ¨C_»∞ +¨µSÉò "åi`À WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_~ˆ» q∞\˜? 178. <Õ#∞ g∞ Ü≥∞_»Å qâ◊fiã¨hÜ«Ú_»<#·≥
„Ñ¨=HõÎ#∞. 179. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡
=∞ã¨Å∞HÀO_ç. 180. WO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ <Õ#∞ g∞#∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl
J_»QÆ#∞. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞=Ùk. 181. g∞~°∞
H˘Åz Wã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ Ñ¨ÓiÎQÍ H˘ez W=fiO_ç, #+Öì HõeyOK«HOõ _ç (`«yOæ z
W=fiHõO_ç). 182. ã¨Ô~·# „`åã¨∞`À `«∂Ü«∞O_ç. 183. „Ñ¨[Å‰õΩ "åi
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«yæOz W=fiHõO_ç. Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl ˆ~ÔHuÎOK«HõO_ç.
184. q∞=∞‡bfl, g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩefl ã¨$+≤ìOz# "åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.—
185. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'Jã¨Å∞ x<≥fl=~À KÕ`«|_ç
KÕâß~°∞. 186. h=Ù =∂ÖÏO\˜ XHõ =∂#==∂„`«∞_»=Ù =∂„`«"Õ∞. h=Ù
J|nú‰õΩ_»=Ù Jx =∂ J#∞=∂#O. 187. XHõ"Õà◊ h=Ù ã¨`«ºãÖ^èŒ∞_»"Õ
J~Ú`Õ PHÍâ◊O #∞O_ç =∂ÃÑ·# U^Œ<åfl `«∞#Hõ#∞ Ñ¨_»"≥~Úº.—
188. +¨µSÉò K≥áêÊ_»∞ : 'g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.—
189. P q^èŒOQÍ "å~°`«xx Jã¨`«º"åk JO@∂ kèHõ¯iOKå~°∞. `«~°∞"å`«
"åix "Õ∞Ñ¶¨∂=$`« k#Ñ¨Ù tHõ∆ Hõ|oOzOk. 190. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J^˘Hõ
=∞Ç¨ (QÆ_»∞¤) k#Ñ¨Ù tHõ∆! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«# LOk. J~Ú`Õ
"åiÖ’ Jkè‰õΩÅ∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. 191. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
=∞Ç¨â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je.
192. („Ñ¨=HÍÎ!) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
J=`«iOÑ¨*Ü ˇ ∞« º|_çOk. 193. nxx qâ◊fiã¨hÜ«Ú_≥#· ^≥=· ^Œ∂`« fã¨∞‰õΩx
J=`«iOKå_»∞. 194. h =∞<ÀÑ¶Å¨ HõOÃÑ!· h=Ù ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»=Ù HÍ"åÅx!
195. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# J~°c ÉèÏ+¨Ö’! 196. nx „Ñ¨™êÎ=# Ñ¨Ósfi‰õΩÅ
„QÆO^ä•ÅÖ’#∂ LOk. 197.W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ‰õΩ K≥Ok# ÑÖ_ç`∞« Å‰õΩ
ã¨~Ú`«O nx QÆ∞iOz `≥eã≤ LO_»@O "åiH˘Hõ ã¨∂K«#QÍ ãïáÈ^•?
198. XHõ"àÕ ◊ "Õ∞=Ú nxx (D Y∞~üP<£#∞) U J~°ÉƒË `«~∞° xÃÑ#· <À
J=`«iOÑ¨*Ëã≤ LO>Ë, 199. J`«#∞ "åiH˜ K«kq qxÑ≤Oz<å "å~°∞
^•xx #"Õ∞‡"å~°∞ HÍ~°∞. 200. D q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OK«HõáÈ=\Ïxfl
JÑ¨~å^èŒ∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ <å@∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕâß=Ú. 201. Hõiî# tHõ∆#∞
K«∂_»#O`« =~°‰õÄ g~°∞ qâ◊fiã≤OK«~°∞. 202. Jk "åiÃÑ· JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ
=zÛÑ¨_»∞`«∞Ok. ^•x QÆ∞iOz "åiH˜ `≥eã≤ LO_»^Œ∞. 203. '=∂‰õΩ
U=∞<åfl QÆ_»∞=Ù Åaèã¨∞ÎO^•?— Jx "å~°O\Ï~°∞.
204. Uq∞\˜, "å~°∞ =∂ tHõ∆ HÀãÖ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~å?
205. K«∂âß"å! XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú "åiH˜ (QÆ`«) H˘<ÕflO_»∞¡QÍ ÅaÌ á⁄O^Õ
J=HÍâ◊O HõeÊã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜H©, 206. "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç#k
26. J+π +¨µJ~å 397
"åiÃÑ· =zÛÑ¨_#ç Ñ¨C_»∞, 207. "å~°∞ á⁄Ok# ÅaÌ "åiˆHO Ñ¨xH˜ =ã¨∞OÎ k?
208. ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å~°∞ ÖË‰õΩO_® („Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖÑ¨‰õΩO_®) "Õ∞=Ú U
Ñ¨@ì}Ïxfl ‰õÄ_® `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«ÖË^Œ∞. 209. "åi *Ï˝Ñ¨HÍ~°÷O! "Õ∞=Ú
J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å~°O HÍ=Ú. 210. nxx (Y∞~üP<£#∞) Ã+`· å#∞Å∞ fã¨∞‰õΩx
J=`«iOK«Ö^Ë ∞Œ . 211. Jk "åiH˜ `«Q^Æ ∞Œ ‰õÄ_®. "å~åÑ¨xx KÕÜ∞« #∂ÖË~∞° .
212. ^•xx q#‰õΩO_® "å~°∞ xÅ∞=iOK«|_®¤~°∞.
213. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À P~å^èŒº
^≥·"åxfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩ. h=Ù QÆ#Hõ JÖÏ KÕâß=O>Ë tH∆Í~°∞›_»=Ù J=Ù`å=Ù.
214. h ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ ÉèíÜ«∞ÃÑ@∞ì. 215. qâ◊fiã≤Oz, h=Ù
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO@∞#fl"åi HÀãÖ "å`«ûÅºÉèíi`«=∞~Ú# h
ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ =OzÃÑ@∞ì. 216. XHõ"Õà◊ "å~°∞ h =∂@#∞ Zki¿ãÎ,
'g∞~°∞ KÕ¿ã"å\˜H˜ <Õ#∞ ÉÏ^èŒ∞º_»#∞ HÍ#∞— Jx "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞.
217. =∞Ç¨ â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je J~Ú# ^≥·"å<Õfl #=Ú‡HÀ. 218. h=Ù
ÖËz#Ñ¨C_»∞ PÜ«∞# x#∞fl QÆ=∞xã¨∂Î LO\Ï_»∞. 219. ™êëêìOQÆÑ_¨ Õ "åiÖ’
‰õÄ_® h Hõ^ŒeHõÅ#∞ HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï_»∞. 220. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞.
221. ^≥Ü«∂ºÅ∞ Z=_çÃÑ·# kQÆ∞`åÜ≥∂ <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å?
222. J|^•úÅHÀ~°∞, áêáê`«∞‡_≥·# „Ñü XHõ¯_çx Jq P=Ç≤Ï™êÎ~Ú.
223. qh q#x =∂@Å#∞ #∂iáÈ™êÎ~Ú. "åiÖ’ J`«ºkè‰Ωõ Å∞ J|nú‰Ωõ ÖË.
224. WHõ Hõ=ÙÅ q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, =∂~°æqÇ‘Ï#∞ÖË "åi "≥#∞Hõ #_»∞™êÎ~°∞.
225. Uq∞\˜, h=Ù K«∂_»@O ÖË^•, "å~°∞ „Ñü Ö’Ü«∞Ö’ ZÖÏ `«KåÛ_»∞
`«∞<åfl~À, 226. KÕÜ∞« x ^•xfl QÆ∞iOz ZÖÏ (Q˘Ñ¨ÊÅ∞) K≥ÑC¨ ‰õΩO@∞<åfl~À!?
227. J~Ú`Õ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß~À, ^≥·"åxfl J`«ºkèHõOQÍ
ã¨‡iOKå~À, `«=∞‰õΩ [iy# J<åºÜ«∞O "Õ∞~°Hˆ „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl~À,
"å~°∞ `«Ñ¨Ê, J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ>Ëì"åiH˜ `å=Ú U KÀ\˜H˜ KÕ~°Û|_»`å~À
`«fi~°Ö’<Õ `≥eã≤áÈ`«∞Ok.
27. J<£ #"£∞¡ (p=∞Å∞)
1. `å – ã‘<£. Wq Y∞~üP<£ =K«<åÅ∞, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^ä•xH˜

K≥Ok#q. 2. Wk qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° HõOQÍ, â◊√Éè"í å~°QÎ Í L#flk.
3. "å~°∞ #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞, [HÍ`üx™êÎ~°∞, Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=Ú‡`å~°∞.
4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡~À, "åi Hõ~°‡Å#∞ "Õ∞=Ú
"åiH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ KÕâß=Ú. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ^•i `«Ñ¨C`«∞<åfl~°∞.
5. WÖÏO\˜ "åiH˜ Ñ¶¨∞’~° tHõ∆ LO@∞Ok. "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ f„=OQÍ
#+¨ìáÈ`å~°∞. 6. („Ñ¨=HÍÎ!) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Y∞~üP<£ h‰õΩ =∞Ç¨ q"ÕH˜, =∞Ç¨
*Ï˝x J~Ú# "åx `«~°Ñ¶¨Ù# JO^Œ*ËÜ«∞|_»∞`ÀOk.
7. =¸™ê `«# WO\˜"åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ Jyflx K«∂âß#∞.
<Õ#Hõ¯_ç #∞O_ç U^Œ<åfl ã¨=∂Kå~°O fã¨∞‰õΩ=™êÎ#∞. ÖË^• g∞~°∞ K«e
HÍK«∞HÀ=\ÏxH˜ xÑ¨C Hõ}H˜ #õ ~Ú<å `≥™êÎ#∞. 8. f~å J`«#Hõ¯_çH˜ "≥à§◊ QÍ<Õ
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù q#=zÛOk : 'D JyflÖ’#∂, nx Ñïã¨~åÅÖ’#∂ L#fl"å_»∞
â◊√Éèí=O`«∞_»∞. WOHÍ ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞.—
9. 'F =¸™ê! <Õ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞. â◊H˜Îâßex, q"ÕK«<åjex.
10. h=Ù h KÕu Hõ„~°#∞ Ñ¨_»"≥~Úº.— J`«#∞ ^•xx (Ñ¨_»"Õã≤#Ñ¨Ù_»∞)
ã¨~°ÊOÖÏ Hõ^ŒÅ@O K«∂ã≤ "≥#∞uiQÍ_»∞, uiy K«∂_»#~Ú<å ÖË^Œ∞. 'F
=¸™ê! ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ¨=HõÎÅ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~°∞.
11. J<åºÜ«∂xH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å_Õ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å_»∞. J~Ú`Õ ^Œ∞~åQÆ`åxH˜
áêÅÊ_ç# g∞^Œ@ J`«#∞ QÆ#Hõ ^•xx ã¨`å¯~°ºOQÍ =∞ÅK«∞‰õΩO>Ë, <Õ#∞
Hõq∆ ∞OKÕ"å_»#∞, Hõ~∞° }ÕKÕ"å_»#∞. 12. h=Ù h KÕux h K«OHõÖ’ <˘H˜¯ÃÑ@∞ì.
Jk U Ö’Ñ¨=¸ ÖË‰õΩO_® `≥Å¡QÍ „Ñ¨HÍtã¨∂Î |Ü«∞\˜H˜ =ã¨∞ÎOk. D
Ô~O_çO\˜`À HõeÑ≤ `˘q∞‡k ã¨∂K«#Å∞† g\˜x fã¨∞‰õΩx Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ,
J`«x *Ïu"åi =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√§. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ Jq^èÕÜ«∞ [#∞Å∞.—
27. J<£ #"£∞¡ 399
13. J~Ú`Õ "åi =^ŒÌ‰õΩ =∂ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å∞ KÕi#Ñ¨C_»∞

"å~°∞, 'Wk Ñ¨zÛ =∂Ü«∂*ÏÅ"Õ∞— J<åfl~°∞. 14. Ü«∞^•~å÷xH˜ "åi
PO`«~åºÅ∞ "å\˜x (ã¨`«º=∞x) JOwHõiOz#Ñ¨Ê\˜H© J<åºÜ«∞O,
JÇ¨ÏOHÍ~°O HÍ~°}OQÍ "å~°∞ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. =∞i P HõÖ’¡Å [#‰õΩÅ
Ñï}Ï=∞O U"≥∞ÿO^À K«∂ã¨∞HÀ.
15. "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞ ã¨∞Öˇ·=∂#∞Å‰õΩ *Ï˝#"≥Úã¨QÍ=Ú. "åi^ŒÌ~°∂
WÖÏ J<åfl~°∞ : 'qâßfiã¨∞Öˇ·# `«# ^•ã¨∞ÖˇO^ŒiÃÑ·<À =∂‰õΩ PkèHõº`«#∞
„Ñ¨™êkOz# JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞.— 16. ã¨∞Öˇ·=∂<£ ^•=Ó^Œ∞‰õΩ
"å~°ã¨∞_»Ü«∂º_»∞. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '„Ñ¨[ÖÏ~å! =∂‰õΩ Ñ¨‰õ∆ΩÅ ÉèÏ+¨
<Õ~°Ê|_çOk. =∂‰õΩ „Ñün "˘ã¨QÆ|_çOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
J#∞„QÆÇ¨Ï"Õ∞.—
17. ã¨∞Öˇ=· ∂<£ HÀãÖ J`«x Ãã#· ºO ã¨g∞HõiOK«|_çOk – l#∞flÅ∞,
=∞#∞+¨µÅ∞, Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ („uq^èŒ ^ŒàÏÅ∞). `«~°∞"å`« "å\˜ Ñ¨\ÏÖÏÅ∞
fiÛk^Œ|Ì _®¤~Ú. 18. z=~°‰Ωõ "å~°∞ XHõ p=∞Å Ö’Ü«∞‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
XHõ p=∞ WÖÏ ™ê=^è•#Ñ¨~°zOk : 'F p=∞ÖÏ¡~å! g∞~°O`å g∞g∞
Ñ¨Ù@ìÅÖ’xH˜ ^Œ∂iáÈO_ç. |Ç¨ïâß ã¨∞Öˇ·=∂<£, J`«x ¿ã#Å∞ q∞=∞‡efl
#eÑ≤"ÕÜ«∞=K«∞Û. P q+¨Ü«∞O "åiH˜ `≥eÜ«∞Hõ#∂áÈ=K«∞Û.— 19. ^•x
=∂@‰õΩ ã¨∞Öˇ·=∂<£ (`˘Å∞`«) =∞O^ŒÇ¨ãÖ KÕã≤, (P `«~°∞"å`«) #"Õfiâß_»∞.
WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <åÃÑ·#, <å =∂`åÑ≤`«ÅÃÑ·# ‰õΩiÑ≤Oz#
J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºÅ‰õΩ QÍ#∞ h‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ ã¨^Œ∞ƒkúx
<å‰õΩ „Ñ¨™êkOK«∞. h‰õΩ W+¨ì=∞~Ú# ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOK«@OÖ’ <å‰õΩ
`À_®Ê@∞ #OkOK«∞. h ^ŒÜ∞« `À ##∞fl ã¨[#˚ ∞Å~Ú# h ^•ã¨∞ÅÖ’ KÕ~∞° ÛHÀ.—
20. ã¨∞Öˇ·=∂<£ `«# Ñ¨‰õ∆ΩÅ ã¨=¸Ç¨xfl `«xv KÕã≤#Ñ¨Ù_»∞, '<å‰õΩ
Ç¨ï^£ Ç¨ï^£ Ñ¨H∆˜ (=„_»Oy Ñ≤@)ì HõxÑ≤OK«@O ÖË^qÕ ∞\˜? 21. J^≥H¯õ _»~Ú<å
J^Œ$â◊º"≥∞ÿO^•? <Õ#∞ ^•xx Hõiî#OQÍ tH˜∆™êÎ#∞. ÖË^• ^•xx HÀã≤"Õ™êÎ#∞
ÖË^• Jk <å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ `«QÆ∞ ãÖ*Ï~Ú+‘#~Ú<å WK«∞ÛHÀ"åe— J<åfl_»∞.
22. Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O QÆ_»=‰õΩO_®<Õ Jk =zÛ WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩOk :
'g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O XHõ\ ˜ <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =KåÛ#∞. <Õ#∞ ã¨ÉÏ
(*Ïu) #∞O_ç XHõ qâ◊fiã¨hÜ«∞=∞~Ú# ã¨=∂Kå~°O "≥∂ã¨∞‰õΩ=KåÛ#∞.
23. "åix (ã¨ÉÏ *Ïu "åix) XHõ „ã‘Î Ñïáêeã¨∞#Î fl@∞¡ <Õ#∞ Hõ#∞Q˘<åfl#∞.
P"≥∞‰õΩ „Ñün "˘ã¨QÆ|_ç LOk. P"≥∞ ã≤OÇ¨ã¨#O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌk.
24. HÍx (Pâ◊Û~°ºHõ~°=∞~Ú# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë) P"≥∞, P"≥∞ *Ïu"å~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx ã¨∂~°∞ºxH˜ „Ñ¨}q∞Å¡@O <Õ#∞ QÆ=∞xOKå#∞. Ã+·`å<£
"åi Hõ~°‡Å#∞ "åiH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ KÕâß_»∞. `«~°∞"å`« "åà◊§#∞ ã¨<å‡~°æO
á⁄O^Œ‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^Œ@O ÖË^Œ∞.
25. P HÍ~°}OQÍ<Õ "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O K≥Ü«∞º@O
ÖË^Œ∞. PÜ«∞<Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ xH˜∆Ñ¨Î"≥∞ÿ L#fl "å\˜x "≥eH˜ f¿ã"å_»∞,
g∞~°∞ ^•KÕg, =ºHõÎÑïKÕq Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 26. JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞#
`«ÑÊ¨ =∞~À P~å^èºŒ ^≥=· O ÖË_∞» . =∞Ç¨ÏŸ#fl`«=∞~Ú# áêÅ<åÑ‘~åî xH˜ JkèÑu¨ .—
27. ã¨∞Öˇ=· ∂<£ J<åfl_»∞ : 'ã¨~ˆ . h=Ù K≥|∞`«∞#flk x["≥∂, J|^Œ"ú ∂≥
"Õ∞=Ú K«∂™êÎ=Ú. 28. <å D L`«~Î åxfl fã¨∞‰õΩáÈ~Ú, "åà◊§ "≥Ñ· Ù¨ Ñ¨_"» ~≥ Úº.
`«~°∞"å`« "åi #∞O_ç ^Œ∂~°O [~°∞QÆ∞. =∞i "åˆ~q^èŒOQÍ ã¨ÊOk™êÎ~À
QÆ=∞xOK«∞.— 29. ã¨ÉÏ ~å}˜ WÖÏ JOk : 'F P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞ÖÏ~å! <å
"≥·Ñ¨Ù F Q“~°=„Ñ¨^Œ=∞~Ú# L`«Î~°O "ÕÜ«∞|_çOk. 30. Jk ã¨∞Öˇ·=∂#∞
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =zÛOk. JkÖÏ LOk : Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ñ¨~°=∞
Hõ$áêjÅ∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ ¿Ñ~°∞`À „áê~°Oaèã¨∞Î<åfl#∞. 31. h=Ù <å‰õΩ „ÑüQÍ
`«Åa~°∞ã¨∞`«#O K«∂Ñ¨~å^Œ∞. q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O`À <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛÜ«∂e.—
32. ~å}˜ WÖÏ J#flk : '<å P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞ÖÏ~å! <å =º=Ç¨~°OÖ’
g∞~°∞ <å‰õΩ ã¨ÅÇ¨ W=fiO_ç. g∞~°∞ ÖË‰õΩO_® <Õ#∞ U x~°‚Ü«∞O ‰õÄ_®
ÔQ·H˘##∞ Hõ^•!— 33. "åiÖÏ K≥áêÊ~°∞ : '(J=∂‡!) =∞#O |ÖÏ_è»∞ºÅO.
QÆ\ ˜ì áÈ~å@Ñ¨\ ˜=∞ HõÅ"å~°O. WHõ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O g∞^Õ#=∂‡. g∞ˆ~=∞x
P*Ï˝Ñ≤™êÎ~À K«∂ã¨∞HÀO_ç!— 34. ~å}˜ WÖÏ JOk : '~åAÅ∞ U Ñ¨@ì}OÖ’
*Á~°|_ç<å JHõ¯_» q^èŒfiOãÖ ã¨$+≤ì™êÎ~°∞. JHõ¯_ç =∞~åº^Œã¨∞ÎÅ#∞ Ñ¨~åÉèí=O
27. J<£ #"£∞¡ 401
áêÖË˚™êÎ~°∞. gà◊¥§ J^Õ KÕÜ«∞=K«∞Û. 35. <Õ#∞ "åi "≥·Ñ¨Ù XHõ HÍ#∞Hõ#∞
ÑÖÑ≤™êÎ#∞. `«~°∞"å`« ^Œ∂`«Å∞ UO ã¨=∂^è•#O fã¨∞‰õΩ=™êÎ~À "Õz
K«∂™êÎ#∞.—
36. (~å}˜QÍi) ~åÜ«∞ÉÏi ã¨∞Öˇ·=∂<£ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ _»|∂ƒ ^Œã¨¯O`À =∂‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O
KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl~å? ^Õ=Ù_»∞ <å‰õΩ „Ñ¨™êkOz#k, g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
^•xHõ<åfl "Õ∞Öˇ·#k. HÍ|\˜ì g∞ HÍ#∞Hõ`À g∞ˆ~ ãÖ`À+¨Ñ¨_»O_ç.
37. #∞=Ùfi "åà◊§ ^ŒQÆæ~°ˆH uiy "≥à◊√§. "åà◊√§ „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«ÖËx Ãã·<åºÅ#∞
"Õ∞=Ú fã¨∞‰õΩx =™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú "åix Ñ¨~åÉèí"åxH˜ QÆ∞iKÕã≤ JHõ¯_ç
#∞O_ç "≥à◊§Q˘_®Î=Ú. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ J}QÍiáÈ`å~°∞.—
38. ã¨∞Öˇ·=∂<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ÖÏ~å! "å~°∞ q^èÕÜ«ÚÖˇ·
=∂ =^Œ‰Ì Ωõ ~åHõ=ÚO^Õ P"≥∞ ã≤OÇ¨ã¨<åxfl WHõ¯_»‰Ωõ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ "åÔ~=~°∞?—
39. l#∞flÅÖ’x F |e+¨µì_»∞, '`«=∞~°∞ `«=∞ ™ê÷#O #∞O_ç ÖË=Hõ =ÚO^Õ
<Õ#∞ ^•xx g∞ ã¨=∞HõO∆ Ö’ `≥zÛÃÑ_»`å#∞. Páê\˜ â◊HÎ˜ <å‰õΩOk. x*Ï~Úf
`«`«Ê~°`« QÆÅ"å}˜‚ ‰õÄ_®#∞— J<åfl_»∞. 40. JO`«Ö’ „QÆO^äŒ*Ï˝#O QÆÅ XHõ
=ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ Hõà◊√¡ =¸ã≤ `≥iKÕÖ’QÍ <Õ#∞ ^•xx g∞
=ÚO^Œ∞ `≥zÛÃÑ@ìQÆÅ#∞!— JO`Õ. P ã≤OÇ¨ã¨#O `«# Hõà‹§^Œ∞@ LO_»@O
K«∂ã≤ ã¨∞Öˇ·=∂<£ WÖÏ ÑëHÍ_»∞ : 'Wk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨ÏO. <Õ#∞
Hõ$`«A˝xQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï<À ÖËHõ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_çfl J=Ù`å<À Ñ¨sH˜∆OKÕO^Œ∞ˆH
WÖÏ [~°∞QÆ∞`ÀOk. Z=_»∞ Hõ$`«[˝`åÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ_À J`«#∞
`«# ("Õ∞Å∞) HÀã¨"Õ∞ Hõ$`«A˝_»∞QÍ LO\Ï_»∞. =∞Ô~=~°~Ú<å Hõ$`«Ñ¶¨ÚflxQÍ
=º=Ç¨Ïi¿ãÎ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞. Q˘Ñ¨Ê L^•`«∞Î_»∞.—
41. ã¨∞Öˇ·=∂<£ P^ÕtOKå_»∞ : 'P"≥∞ ã≤OÇ¨ã¨#O ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ#∞
=∂iÛ"ÕÜ∞« O_ç. P"≥∞ QÆ∞~°∞ÑÎ _¨ ∞» `«∞O^À ÖËHõ QÆ∞~°∞ÑÎ @
¨ xì "åiÖ’ KÕ~∞° `«∞O^À
K«∂^•ÌO.— 42. P"≥∞ ~åQÍ<Õ, 'g∞ ã≤OÇ¨ã¨#O WÖÏˆQ LO@∞O^•?— Jx
J#|_çOk. ^•xHÍ"≥∞, 'Wn JK«ÛO JÖÏˆQ LOk. =∂‰õΩ WO`«‰õΩ=ÚO^Õ
`≥eã≤=zÛOk. "Õ∞=Ú q^èÜ Õ Ú« ÅO (=Úã≤=¡ ÚÅO) JÜ«∂º=Ú— Jx K≥ÑÊ≤ Ok.
43. x[^≥"· åxfl =^Œe P"≥∞ "Õ\ #˜ ~Ú`Õ Ñ¨ÓlOKÕ^À Jq P"≥∞#∞ (ã¨<å‡~°Oæ
#∞O_ç) PÑ≤ LOKÕq. JO^Œ∞ˆH P"≥∞ Jqâßfiã¨ [#∞ÅÖ’ KÕi LO_Õk.
44. '„áê™ê^ŒO Ö’xH˜ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç— Jx P"≥∞`À J#|_çOk. P"≥∞
^•xx K«∂_»QÍ<Õ, Jk h\˜ H˘Å#∞ J#∞‰õΩOk. JO^Œ∞ˆH P"≥∞ `«#
=„™êÎxfl Ñ≤Hõ¯Å =~°‰õÄ qÑ≤ÊOk. 'Wk J^•ÌÅ "Õ∞_» =∂„`«"Õ∞— J<åfl_»∞
ã¨∞Öˇ·=∂<£. P"≥∞ WÖÏ JOk : '<å „Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞ P`«‡‰õΩ J<åºÜ«∞O
KÕã¨∞‰õΩO\˜x. WÑ¨C_»∞ <Õ#∞ ã¨∞Öˇ·=∂<£`À áê@∞ ã¨HõÅÖ’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
q^èÕÜ«Ú~åe#Ü«∂º#∞.—
45. "Õ∞=Ú ã¨=¸^£ "≥Ñ· Ù¨ , "åi ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° _≥#· ™êÖˇÇÏπ #∞ ÑÖáê=Ú
–'JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèOK«O_ç— J<Õ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù W=fi\ÏxH˜. J~Ú`Õ "å~°∞ Ô~O_»∞
=Ú~îåÅ∞QÍ peáÈ~Ú, Ñ¨~°ã¨Ê~°O ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ_»∞HÀ™êQÍ~°∞. 46. J`«xÖÏ
J<åfl_»∞ : '<å *Ïu"å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ "Õ∞Å∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ H©_»∞ H˘~°‰õΩ
ZO^Œ∞HÕ`« `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. g∞~°∞ Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· ^≥·"åxfl ZO^Œ∞‰õΩ
„áêi÷OK«~∞° ? „áêi÷¿ãÎ g∞~°∞ Hõ~∞° }ÕK«|_»=K«∞ÛHõ^•!— 47. "åiÖÏ ã¨=∂^è•#
q∞KåÛ~°∞ : '"Õ∞=Ú x#∂fl, h "≥O@ L#fl"åih ^Œi„^ŒÑ¨ÙQ˘@∞ìÅ∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î
<åfl=Ú.— ™êÖˇÇπÏ K≥áêÊ_»∞ : 'g∞ ^Œi„^ŒO ^≥·"ånè#"≥∞ÿ LOk. Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë, g∞~°∞ Ñ¨sH˜∆OK«|_»∞`«∞<åfl~°∞.—
48. P Ñ¨@ì}OÖ’ #= =Ú+¨¯~° =¸Hõ XHõ@∞O_Õk. Éèí∞qÖ’
HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤ìOK«@"Õ∞ "åi Ñ¨x. ãÖã¨¯~°} JO>Ë<Õ "åiH˜ y@ì^Œ∞.
49. "åà◊√¡ D q^èŒOQÍ ‰õÄ_»|Å∞‰õΩ¯<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú J`«xh, J`«x
ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å#∞ QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ HÍ‰õΩO_® Hõ_»`Õ~°∞™êÎO Jx X>Ëìã¨∞HÀO_ç.
`«~∞° "å`« J`«x ãÖ~°H‰∆õ Ωõ Å`À, J`«x WO\˜"å~°∞ K«OÑ¨|_ç#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=∞Hõ¯_»
ÖË=∞x K≥¿ÑÊ^•ÌO. "Õ∞=Ú K≥¿ÑÊk x[O Jx JO^•O.— 50. D q^èŒOQÍ
JHõ¯_» "å~˘Hõ Z`«∞ÎQÆ_»"Õ¿ãÎ, "Õ∞=Ú ‰õÄ_® XHõ Z`«∞ÎQÆ_» "Õâß=Ú. ^•x
"åã¨# ‰õÄ_® "åiH˜ ™ÈHõÖË^Œ∞. 51. WHõ K«∂_»O_ç "åi Z`«∞ÎQÆ_» ZÖÏ
Éˇ_çã≤H˘\˜ìO^À! "Õ∞=Ú "åà◊§#∂, "åi *Ïu#O`«\ ˜h `«∞_çzÃÑ>Ëìâß=Ú.
52. JkQÀ "åi x"åã¨ QÆ$Ç¨Å∞! "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ Jq
27. J<£ #"£∞¡ 403
x~å‡#∞+¨ºOQÍ Ñ¨_ç L<åfl~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ [#∞Å‰õΩ

QÆ∞}áê~î°O LOk. 53. WHõáÈ`Õ, "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À
=º=Ç¨ÏiOKÕ "åix HÍáê_®=Ú.
54. Å∂`ü `«# *Ïu"åi`À WÖÏ J#flÑ¨C_»∞ (UO [iyO^À
K«∂_»O_ç) : 'g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î<Õ huÉÏÇ¨Ïº"≥∞ÿ# Ñ¨xH˜ áêÅÊ_»`å~å?
55. J=fi! g∞~°∞ „ã‘ÎÅ#∞ =kÖËã≤, Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ`À g∞ HÍ=∞`åÑÖ K«ÖÏ¡~°∞Û
‰õΩO\Ï~å!? g∞~°∞ =∞s =¸~°∞öÅ∞QÍ „Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl~°∞. 56. JÑ¨C_»∞ J`«x
*Ïu"åi #∞O_ç D ã¨=∂^è•#O `«ÑÊ¨ =∞~˘Hõ\ ˜ ~åÖË^∞Œ : 'Å∂`ü WO\˜"åix
g∞ |ã‘Î #∞O_ç "≥à◊§Q˘@ìO_ç. gà◊√§ =∞Ç¨ Ñ¨q„`«∞Å∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù
`«∞<åfl~°∞.—
57. `«~∞° "å`« "Õ∞=Ú J`«xx, J`«x "≥O@ L#fl"åix ~°HO∆˜ Kå=Ú
– XHõ¯ J`«x J~å÷Oyx `«Ñ¨Ê! P"≥∞ "≥#Hõ LO_Õ"åi ã¨~°ã¨# KÕ~°∞`«∞O^Œx
"Õ∞=Ú =ÚO^Õ x~å÷iOKå=Ú. 58. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· „Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# "å#
‰õΩiÑ≤OKå=Ú. ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_ç# P =¸HõÃÑ· ‰õΩiÑ≤OK«|_ç# "å#
ZO`« Ñ¶¨∞’~°OQÍ Ñï}q∞OzO^À K«∂âß~°∞QÍ! 59. WÖÏ J#∞ : ™ÈÎ„`«O
JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ â’ÉèÏÜ«∞=∂#O. PÜ«∞# „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ Z#∞fl‰õΩ#fl ^•ã¨∞ÅÃÑ· âßOu
HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! K≥Ñ¨ÊO_ç, JÖÏ¡ÇπÏ "Õ∞ÖÏ? ÖËHõ "å~°∞ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ
ZOz#"å~å?
(20) 60. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#^≥=~°∞? g∞HÀãÖ
PHÍâ◊O #∞O_ç h\˜x ‰õΩiÑ≤Oz#^≥=~°∞? `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ^•x ^•fi~å
JO^Œ=Ú zO^Õ `À@efl L`«Ê#flO KÕâß=Ú. P `À@efl L`«Ê#flO
KÕÜ«∞@=∞#flk g∞ =Å¡ JÜÕ∞º Ñ¨xHÍ^Œ∞. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À
^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_®? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "å~°∞ =∞^èÕº=∂~°æO
Ñ¨@¡ q=ÚY`« K«∂¿Ñ [#∞Å∞. 61. K≥Ñ¨ÊO_ç, Éèí∂q∞x x"åã¨ Ü≥∂QÆºOQÍ
KÕã≤#^≥=~°∞? JO^Œ∞Ö’ #n#^•Å#∞ Z=~°∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëâß~°∞? ^•x
ã≤÷~°`«fiO HÀãÖ PÜ«∞<Õ Ñ¨~°fi`åÅ#∞ „Ñü+≤ªOKå_»∞. (Ô~O_»∞) ã¨=Ú„^•Å
=∞^èŒº J_»∞¤`≥~°#∞ "Õâß_»∞. =∞Ô~·`Õ, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_®
L<åfl_®? HÍx "åiÖ’x J<Õ‰õΩÅ∞ `≥eÜ«∞x"åˆ~.
62. n#∞_»∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞, J`«x "≥Ú~°#∞ PÅHÕz,
J`«x ÉÏ^èŒ#∞ ^Œ∂~°O KÕ¿ã"å_≥=_»∞? q∞=∞‡efl Éèí∞qH˜ "å~°ã¨∞efl
KÕã≤#^≥=~°∞? Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_®?
g∞Ô~·`Õ LÑ¨^Õâ◊O „QÆÇ≤ÏOKÕk |Ç¨ïã¨fiÅÊO. 63. <ÕÅÃÑ·<å, ã¨=Ú„^•ÅÖ’x
pHõ@¡Ö’#∂ g∞‰õΩ ^•i K«∂¿Ñk Z=~°∞? `«# HÍ~°∞}º[Å∞¡‰õΩ =ÚO^Œ∞
Ñ¨=<åÅ#∞ â◊√Éèíã¨∂K«HõOQÍ ÑÖ¿Ñk Z=~°∞? Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞
=∞~À ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_®? "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ‰õΩ (+≤~ü¯‰õΩ)
JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞, ZO`À L#fl`«∞_»∞. 64. ã¨$+≤ìx P~°OaèOz#^≥=~°∞?
^•xx =∞m§ Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕÜ«∞QÆÅ"å_≥=_»∞? Éèí∂=∂ºHÍâßÅ #∞O_ç
g∞‰õΩ r=<Àáêkèx ã¨=∞‰õÄˆ~Ûk Z=~°∞? Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À
^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_® L<åfl_®? "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ ã¨`«ºãÖ^èŒ∞ÖË J~Ú`Õ,
^•x „Ñ¨=∂}O fã¨∞‰õΩ~°O_ç.—
65. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ JQÀK«~° q+¨Ü∂« Å
*Ï˝#O HõÅ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=_»∂ ÖË_»∞. "åÔ~Ñ¨C_»∞ ÖËÑ¨|_»`å~°#fln
"åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.— 66. ÃÑ·QÍ Ñ¨~°Ö’HõO q+¨Ü«∞OÖ’ "åi Ñï*Ï˝#OÃÑ·
ã¨Î|ú`« P=iOzOk. Jã¨Å∞ D =º=Ç¨~°OÖ’ "å~°∞ ãÖâ◊Ü«∂xH˜
Ö’#Ü«∂º~°∞. ÖË^Œ∞ ... "å~°∞ JO^èŒ∞Öˇ· áÈÜ«∂~°∞. 67. u~°™ê¯~åxH˜
X_çQÆ\ ˜ì# "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=¸, =∂ `«O„_ô `å`«Å∞ =∞>ì~Ú
áÈÜ«∂Hõ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú Éèí∂q∞Ö’ #∞O_ç "≥eH˜ fÜ«∞|_»`å=∂?
68. D "åQÍÌ#O =∂‰õÄ KÕÜ∞« |_çOk. JO`«‰Ωõ =Ú#∞Ñ¨Ù =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ
‰õÄ_® KÕÜ«∞|_çOk. W=hfl „áêp# HÍÅÑ¨Ù Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞
HÍ=Ù.— 69. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'Éèí∂q∞Ö’ ãÖK«iOz, JÑ¨~å^èŒ∞Å‰õΩ Ñ¨\ ˜ì#
QÆ`Õq∞\’ K«∂_»O_ç.—
70. "åi ã≤÷uÃÑ· P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩ. "å~°∞ Ñ¨<Õfl Ñ¨<åflQÍÅ‰õΩ h
=∞#ã¨∞ <˘K«∞ÛHÀ~å^Œ∞ ã¨∞=∂! 71. 'g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ P "åQÍÌ#O
27. J<£ #"£∞¡ 405
ZÑ¨C_»∞ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok?— Jx "å~°∞ (=ºOQÆºOQÍ) JO\Ï~°∞. 72. "åi`À

J#∞ : '^Õx QÆ∞iOz g∞~°∞ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~À |Ç¨ïâß JO^Œ∞Ö’
ZO`À H˘O`« D áê\˜H˜ q∞=∞‡efl ã¨g∞Ñ≤Oz LO_»=K«∞Û.— 73. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïà◊ºO Ñ¨@¡ Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨Ïâße. HÍx "åiÖ’
J`«ºkè‰õΩÅ∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨ÙHÀ~°∞. 74. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi PO`«~åºÅ∞
^•z LOKÕg, |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ãg – Jhfl h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
75. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ ^•y=Ù#fl U =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® ã¨Ê+ì̈=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’
#"≥∂^Œ=‰õΩO_® ÖË^Œ∞.
76. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D Y∞~üP<£ W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅ∞
qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ Z<Àfl q+¨Ü«∂ÅÖ’x "åã¨ÎqHõ`«#∞ `Õ@`≥Å¡O KÕã¨∞Î#flk.
77. qâßfiã¨∞Å áêe@ Wk =∂~°æ^Œi≈x, HÍ~°∞}º"åÇ≤Ïx. 78. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«# P*Ï˝#∞™ê~°O "åi =∞^èŒº# f~°∞ÊKÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞#
=∞Ç¨â◊H˜Îâße, =∞Ç¨*Ï˝x. 79. HÍ|\˜ì h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ.
xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ h=Ù ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ^èŒ~°‡OÃÑ· L<åfl=Ù. 80. h=Ù =∞$`«∞Å‰õΩ
qxÑ≤OK«ÖË=Ù. "≥#∞uiyáÈÜÕ∞ |kè~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® h=Ù h Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞
qxÑ≤OK«ÖË=Ù. 81. JÖÏˆQ h=Ù JO^èŒ∞Å‰õΩ ‰õÄ_® =∂~°æ„Éèí+¨ì`« #∞O_ç
HÍáê_ç, ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨ÖË=Ù. =∂ =K«<åÅ#∞ #q∞‡, q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ"åiH˜
=∂„`«"Õ∞ h=Ù qxÑ≤OK«QÆÅ=Ù.
82. ("åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ) q+¨Ü∞« O "åiÃÑ· =zÛÑ¨_#ç Ñ¨Ù_»∞, "Õ∞=Ú
"åiHÀãÖ Éèí∂q∞ #∞O_ç XHõ '^•|ƒÇπÏ— (=∂#"Õ`«~° rq)x "≥eH˜f™êÎ=Ú.
Jk "åi`À =∂\Ï¡_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë [#∞Å∞ =∂ =K«<åÅ#∞
(ã¨∂K«#Å#∞) #"Õ∞‡"å~°∞ HÍ~°∞. 83. P ~ÀA "Õ∞=Ú „Ñü =∂#=
ã¨=Ú^•Ü«∞O #∞O_ç =∂ PÜ«∞`«∞Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz# XH˘¯Hõ¯
ã¨=¸Ç¨xfl ã¨g∞Hõi™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« "å~°∞ qq^èŒ „âı}∞Å∞QÍ
qÉèílOK«|_»`å~°∞. 84. Hõ_»‰õΩ "å~°O`å „áÈÔQ·# `«~°∞"å`«, 'g∞‰õΩ <å
PÜ«∞`«∞Å#∞ QÆ∞iOz Ñ¨ÓiÎQÍ `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, "å\˜x g∞~°∞
Jã¨`«ºOQÍ =Ú„^Œ "Õâß~°∞. J=Ù<å? ÖË^ŒO>Ë g∞~°∞ =∞ˆ~O KÕ¿ã"å~À
K≥Ñ¨ÊO_ç?— Jx ^Õ=Ù_»∞ J_»∞QÆ∞`å_»∞. 85. P q^èŒOQÍ "åiÃÑ· =∂@
Ñ¨Ó~°Î=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQÆ>Ëì"å~°∞. JO^Œ∞=Å¡
"å~°∞ <À~°∞ "≥∞^ŒÑ¨ÖË~°∞. 86. Uq∞\˜, „Ñ¨[Å∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩ<Õ xq∞`«ÎO
"Õ∞=Ú ~å„ux KÕÜ∞« \Ïxfl "å~°∞ K«∂_»Ö^Ë •? WOHÍ Ñ¨Q\Æ x˜ K«∂_»QeÆ Qˆ kQÍ
KÕâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤OKÕ [#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
87. â◊OYO T^Œ|_ç# ~ÀA# Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl
HõÅ=~°O K≥O^Œ∞`å~Ú – J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ HÀi# "åiH˜ =∂„`«O D HõÅ=~°O
LO_»^Œ∞. JO^Œ~°∂ PÜ«∞# =ÚO^Œ∞ xã¨ûÇ¨Ü«ÚÖˇ· Ç¨[~°=Ù`å~°∞.
88. h=Ù Ñ¨~°fi`åÅ#∞ K«∂ã≤ Jq ã≤÷~°OQÍ xÅ|_ç L<åflÜ«∞x J#∞‰õΩO
@∞<åfl=Ù. HÍx Jq ‰õÄ_® "Õ∞Ñ¶¨∞=∂eHõÖÏ¡ `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ LO\Ï~Ú.
Wk ^Õ=Ùx Ñ¨x`«#O. PÜ«∞# „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∂ ^Œ$_è»`«~°OQÍ KÕâß_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕã∞¨ #Î fl^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 89. Z=~°~Ú`Õ =∞Ozx
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_À J`«xH˜ JO`«HõO>Ë "Õ∞Öˇ·#^Õ „áêÑ¨Î=∞=Ù`«∞Ok. P ~ÀA
"å~°∞ HõÅ=~°O #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞. 90. =∞ˆ~ =ºH˜Î J~Ú`Õ
K≥_»∞#∞ `≥™êÎ_À – JÖÏO\˜"å~°∞ `«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ #~°HõOÖ’ Ñ¨_»"ÕÜ«∞
|_»`å~°∞. g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^Õ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ g∞‰õΩ Åaè™ÈÎOk (Jx "åi`À
J#|_»∞`«∞Ok).
91. („Ñ¨=HÍÎ! "åi`À J#∞) 'D (=∞HÍ¯) #QÆ~° „Ñ¨Éèí∞=Ù<Õ
P~åkèOKåÅx <å‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_çOk. PÜ«∞# nxx Ñ¨q„`« ˆH∆„`«OQÍ
KÕâß_»∞. „Ñün PÜ«∞#^Õ. <Õ#∞ q^èÕÜ«∞`« K«∂¿Ñ"åxQÍ LO_®Åx
P^ÕtOK«|_®¤#∞. 92. WOHÍ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O KÕã¨∂Î LO_®Åx
‰õÄ_® (P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞). Z=_»∞ ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOaOz<å J`«#∞
`«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°Hˆ J=ÅOa™êÎ_∞» . =∞Ô~=_»~Ú<å =∂~°qæ Ç‘Ï#∞_≥#· @¡~Ú`Õ,
'ÃÇÏK«ÛiOK«@O =~°ˆH <å ÉÏ^èŒº`«— Jx "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞. 93. WOHÍ WÖÏ
K≥Ñ¨C : 'ã¨~°fi™ÈÎ„`åÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH. PÜ«∞# `«# ã¨∂K«#Å#∞ g∞‰õΩ
K«∂Ñ≤#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞ "å\˜x QÆ∞~°∞ÎÑ¨_»`å~°∞. g∞~°∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞Å Ñ¨@¡ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨~°^è•º#OÖ’ ÖË_»∞.—
28. JÖò Yã¨ãπ 407
28. JÖò Yã¨ãπ (=$`åÎO`«O)

1. `å – ã‘<£ – g∞"£∞. 2. Wq ã¨∞ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒ =K«<åÅ∞.
3. qâ◊fiã≤Oz# [#∞Å HÀãÖ "Õ∞=Ú h‰õΩ =¸™ê, Ñ¶≤~“#∞Å ã¨=∂Kå~åxfl
Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. 4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¶≤~“<£ Éèí∞qÖ’ (DlÑ¨Ùì
~å[ºOÖ’) JÇ¨ÏOÉèÏqQÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞. J`«#∞ `«# áœ~°∞Å#∞ qq^èŒ
=~åæÅ∞QÍ =sæHõiOKå_»∞. "åiÖ’ XHõ =~åæxfl =∞s |ÅÇ‘Ï#=~°æOQÍ
=∂ˆ~Ûâß_»∞. J`«#∞ "åi =∞QÆÑ≤Å¡efl K«O¿Ñã≤, "åi „ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O
„|`«HõxKÕÛ"å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ HõÖ’¡Å [#‰õΩ_»∞QÍ LO_Õ"å_»∞.
5. Éèí∞qÖ’ J}z"Õ`«‰õΩ QÆ∞Ô~·# "åix Hõ\ÏH˜∆OKåÅx, "åix ¿ÑëêfiÅ∞QÍ,
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕÜ«∂Åx "Õ∞=Ú HÀ~°∞‰õΩ<åflO. 6. Éèí∞qÖ’ "åiH˜ JkèHÍ~°O
„Ñ¨™êkOKåÅx, Ñ¶≤~“#∞, Ç¨=∂<£ =∞iÜ«Ú "åi Ãã·x‰õΩÅ∞ ^Õx QÆ∞iOz
ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"å~À J^Õ "åiH˜ K«∂áêÅx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl=Ú.
7. "Õ∞=Ú =¸™ê `«e¡H˜ (=Ç‘Ï ^•fi~å) ã¨∂zOKå=Ú – 'P
Ñ¨ã≤"å_çH˜ áêÅ∞ „`åyOK«∞. =∞i h‰õΩ J`«x q+¨Ü«∞OÖ’ ZÑ¨C_»∞ ÉèíÜ«∞O
Hõey<å, J`«xx #kÖ’ q_çzÃÑ@∞ì. ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ, ^Œ∞ódOK«‰õΩ. "Õ∞=∞`«xfl
h =^ŒÌˆH KÕ~°∞™êÎ=Ú. J`«xx =∂ „Ñ¨=HõÎÅÖ’ XHõ_»∞QÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.—
8. `«~°∞"å`« Ñ¶≤~“<£ WO\˜"åˆ~ P Ñ¨ã≤"å}˜‚ Z`«∞Î‰õΩ<åfl~°∞ – J`«#∞ "åi
áêe@ â◊„`«∞=Ù, ^Œ∞óYHÍ~°‰õΩ_»∞ HÍ=\ÏxH˜! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¶≤~“<£, Ç¨=∂<£,
"åi Ãã·x‰õΩÅ∞ – JO^Œ~°∂ ^À+¨µÖË. 9. Ñ¶≤~“<£ ÉèÏ~°º WÖÏ J#flk :
'(U=∞O_ô!) D ÉÏ|∞ <å‰õÄ, g∞‰õÄ HõO\˜ K«Å∞=QÍ L<åfl_»∞ Hõ^ŒO_ô!
W`«xfl K«OÑ¨=^ŒÌO_ô. W`«#∞ =∞#‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[‰õΩ_»∞ HÍ=K«ÛO_ô ÖË^• =∞#O
W`«xfl ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«∞xQÍ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û, Pâ◊Û~°º"Õ∞=ÚOn!?— HÍx ("åˆ~O
KÕã¨∞Î<åfl~À) `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
10. =∞~À"≥·Ñ¨Ù =¸™ê `«e¡ =∞#ã¨∞ `«Å¡_çe¡áÈ`ÀOk. P"≥∞
qâßfiã¨∞~åeQÍ LO_ÕO^Œ∞‰õΩ "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ P"≥∞ =∞#ã¨∞#∞ ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨~°z
LO_»HõáÈ`Õ, P"≥∞ P =º=Ç¨~åxfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕ¿ã^Õ! 11. P"≥∞ P
Ñ≤Å¡"åx JHõ¯`À WÖÏ K≥Ñ≤ÊOk : '#∞=Ùfi W`«x "≥#HÍÖË "≥à◊√§.— JO^Œ∞=Å¡
P"≥∞ ^Œ∂~°O #∞O_Õ – JÑïz`«∞~åe =∂kiQÍ – QÆ=∞xã¨∂Î "≥o§Ok.
P ãÖQÆu "åà◊§‰õΩ `≥b^Œ∞. 12. "Õ∞=Ú =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ =¸™ê H˘~°‰õΩ
PÜ«∂Å áêÅ∞ x¿+kèOz L<åfl=Ú. P"≥∞ "åà◊§`À WÖÏ JOk : 'D
Ñ≤Å"¡ å}˜‚ JÖÏ¡~∞° =Ú^Œ∞QÌ Í ÃÑOKÕ, W`«x ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ JaèÅ+≤OKÕ WO\˜"åi
PK«∂H© <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å?— 13. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú =¸™ê#∞ J`«x
`«e¡ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÖÏÛ=Ú – `«^•fi~å P"≥∞ Hõà◊§‰õΩ K«Å∞= „áêÑ≤ÎOKåÅx!
P"≥∞ ^Œ∞ód`«∞~åÖˇ· LO_»‰õÄ_»^Œx!! WOHÍ ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O ã¨`«º=∞x P"≥∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx ("Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú). HÍx KåÖÏ=∞Ok (D Ñ¨~°=∂~å÷xfl)
`≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. 14. =¸™ê `«# Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~°∞‰õΩx, ÑïÑ¨Hõfi`«
á⁄Ok#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=∞`«xH˜ Ü«ÚH˜Îh, *Ï˝<åxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO Wã¨∂Î LO\Ï=Ú.
15. #QÆ~°"åã¨∞Å∞ P^Œ=∞~°z (x„kã¨∂Î) L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«#∞
#QÆ~°OÖ’xH˜ =KåÛ_»∞. JHõ¯_» W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ Ñ¶¨∞~°¬}Ñ¨_»@O J`«xH˜
HõxÑ≤OzOk. "åiÖ’ XHõ`«#∞ `«# *ÏuH˜ K≥Ok#"å_≥·`Õ, Ô~O_»=`«#∞
â◊„`«∞=~åæxH˜ K≥Ok#"å_»∞. `«# â◊„`«∞=~åæxH˜ K≥Ok# =ºH˜ÎH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
P =ºH˜Î ã¨Ç¨Ü«∞O Ji÷OKå_»∞. JO`Õ. =¸™ê J`«xfl XHõ¯ QÆ∞^Œ∞Ì QÆ∞^•Ì_»∞.
^•O`À J`«x Hõ^äŒ =Úyã≤Ok. JÑ¨C_»∞ =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Wk
Ã+`· å<£ „¿Ñi`« KÕ¿+.ì =Ú=∂‡\˜H© "å_»∞ |^Œú q~Àkè. ã¨Ê+Öì QÍ =∂~°„æ Éè+í `ì¨ ‰« Ωõ
Ö’#∞ KÕ¿ã"å_»∞.— 16. J`«xÖÏ „áêi÷OKå_»∞: '<å „Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞ <å P`«‡‰õΩ
J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl#∞. Hõ#∞Hõ ##∞fl Hõ∆q∞OK«∞.— JO^Œ∞=Å¡ ^Õ=Ù_»`«xx
Hõ∆q∞OKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 17. JÑ¨C_»∞ =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù
##∞fl Hõ\ÏH˜∆Oz#>Ë¡, WHõ #∞O_ç <Õ#∞ U JÑ¨~åkèH© ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»#∞.—
18. `≥Å¡"å~åHõ J`«#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂<Õ ã¨=∂Kå~°O „QÆÇ≤Ïã¨∂Î

#QÆ~°OÖ’xH˜ "≥àÏ§_»∞. K«∂¿ãÎ, x#fl ã¨Ç¨Ü«∞O HÀãÖ `«##∞ Ñ≤ez# =ºˆHÎ
=∞m¡ D ~ÀA ã¨Ç¨Ü«∞O HÀãÖ ˆHHõ"Õâß_»∞. =¸™ê J`«xx L^ÕÌtOz,
'YzÛ`«OQÍ #∞=Ùfi ÃÑ_»^•i Ñ¨\Ïì=Ù— J<åfl_»∞. 19. P `«~°∞"å`« J`«#∞
`åq∞^ŒÌiH© â◊„`«∞=Ù J~Ú# =ºH˜Îx Ñ¨@∞ìHÀÉ’`«∞O_»QÍ, J`«xÖÏ J<åfl_»∞:
'=¸™ê! x#fl #∞=Ùfi XHõ =ºH˜Îx K«O¿Ñã≤#>Ë¡ ##∞fl ‰õÄ_® K«O¿ÑÜ«∞
^ŒeKå"å? K«∂ã¨∞ÎO>Ë #∞=Ùfi ~å[ºOÖ’ ^Ò~°˚#ºÑ¨~°∞x =∂kiQÍ L<åfl=Ù.
ãÖã¨¯~°ÎQÍ LO_®Å#fl JaèÖÏ+¨ hÖ’ U HÀâß<å HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞.—
20. JO`«Ö’ XHõ =ºH˜Î #QÆ~°O z=i #∞Oz Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î‰õΩO@∂ =zÛ, 'F
=¸™ê! P™ê÷ # „Ñ¨ = ÚY∞Å∞ x#∞fl =kè O K« \ ÏxH˜ ã¨ O „Ñ¨ u OÑ¨ Ù Å∞
[~°∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. HÍ|\˜ì #∞=Ùfi "≥O@<Õ WHõ¯}∞‚Oz "≥o§áÈ. <Õ#∞ h
„âıÜ≥∂aèÖÏ+≤QÍ K≥|∞`«∞<åfl#∞.— 21. ^•O`À =¸™ê ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂<Õ,
*Ï„QÆ`«ÎQÍ JHõ¯_ç #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_®¤_»∞. <å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å
#∞O_ç ~°H˜∆OK«∞— Jx „áêi÷OKå_»∞.
22. J`«#∞ =∞^£Ü«∞<£ "≥·Ñ¨Ù Jaè=ÚY"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ##∞fl
ã¨Ô~·# =∂~°æOÖ’<Õ fã¨∞‰õΩáÈ`å_»x Ptã¨∞Î<åfl#∞— J<åfl_»∞. 23. J`«#∞
=∞^£Ü«∞<£ [Åxkè =^ŒÌ‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ JHõ¯_» F [# ã¨=¸Ç¨ÏO (`«=∞
Ñ¨â◊√=ÙÅ =∞O^Œ‰õΩ) h~°∞ „`åyOK«@O K«∂âß_»∞. "åiH˜ Z_»OQÍ W^ŒÌ~°∞
„ã‘ÎÅ∞ `«=∞ "Õ∞HõÅ#∞ PÑ¨Ù‰õΩx xÅ|_ç LO_»@O HõxÑ≤OzOk. 'WO`«H©
g∞ ã¨=∞ã¨º Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ_»∞ =¸™ê P „ã‘ÎÅ#∞. 'D Ñ¨â◊√=ÙÅ
HÍÑ¨~°∞Å∞ `«=∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ `ÀÅ∞‰õΩáÈÜÕ∞ =~°‰õÄ "Õ∞=Ú =∂ "Õ∞HõÅ‰õΩ
h~°∞ „`åyOK«ÖË=Ú. =∂ <å#fl KåÖÏ =$^Œ∞ú_»∞— Jx P =x`«Å∞
q=iOKå~°∞. 24. JÑ¨C_»∞ =¸™ê "åi "Õ∞HõÅ‰õΩ h~°∞ „`åyOz, h_»#∞
P„â◊~ÚOz WÖÏ "Õ_»∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù <åÃÑ· U "Õ∞Å∞#∞
J=`«iOÑ¨*Ëã≤<å, <å‰õΩ ^•x J=ã¨~°O LOk.—
25. `«~°∞"å`« P W^ŒÌ~°∞ J=∂‡~ÚÅÖ’ XHÍ"≥∞ ã≤QÆ∞æÑ¨_»∞`«∂ =zÛ
WÖÏ J#flk : 'h=Ù =∂ ("Õ∞HõÅ)‰õΩ h~°∞ „`åÑ≤#O^Œ∞‰õΩ „ÑüÑ¶Å¨ O W=fi\ÏxH˜
=∂ <å#flQÍ~°∞ x#∞fl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞.— J`«#∞ P ÃÑ^ŒÌ =∞x+≤ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ
`«# =$`åÎO`«=∞O`å qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, 'ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. h=Ù ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å
#∞O_ç q=ÚH˜Î á⁄O^•=Ù— Jx F^•~åÛ_»∞. 26. "åi~°∞=ÙiÖ’ XHõ J=∂‡~Ú
WÖÏ JOk : '<å<åfl! W`«xfl L^ÀºyQÍ xÜ«∞q∞OK«∞HÀO_ç. g∞~°∞ Z=ix
r`«OÃÑ· ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl J`«#∞ |Å=O`«∞_»∞QÍ, qâ◊fiã¨hÜ«Ú_»∞QÍ LO>Ë
=∞Ozk.— 27. P ÃÑ^•ÌÜ«∞# WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å W^ŒÌ~°∞ ‰õÄ`«∞à◊§Ö’
XHÍ"≥∞#∞ hH˜zÛ q"åÇ¨ÏO KÕÜ«∞QÀ~°∞Î<åfl#∞. J~Ú`Õ XHõ +¨~°`«∞. h=Ù
<å ^ŒQÆæ~° Zxq∞^Õà◊√§ L^ÀºyQÍ LO_®e. XHõ"Õà◊ h=Ù Ñ¨^ÕO_»∞¡ Ñ¨ÓiÎ
KÕÜ«∞QÆey`Õ Jk h `«~°Ñ¶¨Ù# ("Õ∞Å∞ J=Ù`«∞Ok). x#∞fl Hõ+¨ìÃÑ\ÏìÅ#fl
L^ÕÌâ◊O <å‰õΩ ÖË^Œ∞. ^≥·=z`«Î=∞~Ú`Õ h=Ù ##∞fl ã¨[˚#∞xQÍ á⁄O^ŒQÆÅ=Ù.—
28. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞‰õÄ–<å‰õÄ =∞^èºŒ D XÑ¨ÊO^ŒO ‰õΩki#>Ë.¡
D Ô~O_»∞ QÆ_»∞=ÙÅÖ’ U XHõ¯ ^•xx <Õ#∞ Ñ¨ÓiÎKÕã≤<å, <åÃÑ· ZÖÏO\˜
|Å=O`«O LO_»‰õÄ_»^Œ∞. =∞#O K≥Ñ¨C‰õΩ#fl =∂@Å‰õΩ ^Õ=Ù_Õ ™êH˜∆.—
29. `«~°∞"å`« =¸™ê QÆ_»∞=Ù#∞ Ñ¨ÓiÎKÕã≤, `«# WO\˜"åi`À
Ñ¨Ü«∞#=∞=Ù`«∞O_»QÍ, J`«#∞ `«∂~°∞ (Ñ¨~°fi`«O) "≥·Ñ¨Ù# Jyflx K«∂âß_»∞.
J`«#∞ `«# WO\˜"åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞iHõ¯_Õ LO_»O_ç. <Õ#∞
Jyflx K«∂âß#∞. |Ç¨ïâß <Õ#Hõ¯_ç #∞O_ç U^Œ<åfl ã¨=∂Kå~°O ~å|@ì=K«∞Û
ÖË^• g∞~°∞ K«e HÍK«∞HÀ=\ÏxH˜ xÑ¨C Hõ}˜Hõ#~Ú<å `Õ=K«∞Û.— 30. =∞i
J`«#Hõ¯_çH˜ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ, Ö’Ü«∞ ‰õΩ_ç JOK«∞ #∞O_ç, â◊√Éèí=O`«"≥∞ÿ#
„Ñ¨^âÕ O◊ Ö’x XHõ =$HõO∆ #∞O_ç Ñ≤Å∞=|_çOk : 'F =¸™ê! <Õ<Õ ã¨~fi° Ö’HÍÅ
„Ñ¨É∞íè "≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞. 31. h KÕu Hõ„~°#∞ Ñ¨_"» ~≥ Úº.— J^˘Hõ ã¨~Ê° O =∂kiQÍ
„áêHõ@O K«∂ã≤, J`«#∞ "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ™êQÍ_»∞. uiy K«∂_»#~Ú<å
ÖË^Œ∞. 'F =¸™ê, =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å! ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ. h=Ù ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ L<åfl=Ù.
32. h KÕux K«OHõÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ. Jk U ^À+Ö ÖË‰õΩO_®<Õ „Ñ¨HÍtã¨∂Î
|Ü«∞\˜H˜ =ã¨∞ÎOk. WOHÍ ÉèíÜ«∞O (ÖË‰õΩO_® LO_»@O) HÀãÖ h Éèí∞*Ïxfl
h "≥·Ñ¨Ù J^Œ∞=ÚHÀ. Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ, J`«x P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞Å =^ŒÌ‰õΩ

"≥à◊§\ÏxH˜ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# h‰õΩ W=fi|_ç# Ô~O_»∞ „Ñ¨=∂} xHõëêeq.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å∞QÍ L<åfl~°∞.
33. =¸™ê WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : 'F <å „Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞
"åiÖ’ XHõ =ºH˜Îx K«OÑ≤ L<åfl#∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ ##∞fl K«O¿Ñ™êÎˆ~"≥∂#x
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∞<åfl#∞. 34. <å ™È^Œ~∞° _≥#· Ç¨~°∂<£ <åHõ<åfl =∞Oz "åHõÊ\˜=∞
HõÅ"å_»∞. HÍ|\˜ì ##∞fl „^èŒ∞gHõiOKÕ xq∞`«ÎO h=Ù J`«xx <å
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩxQÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù. "å~°∞ ##∞fl Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõi™êÎ̂~"≥∂##fl
ÉèíÜ«∞O LOk.— 35. ÃãÅqKåÛ_»∞ : '"Õ∞=Ú h ™È^Œ~°∞x ^•fi~å h
ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ |ÅÑ¨~°∞™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú g∞i^ŒÌiH© PkèHõº`«#∞ „Ñ¨™êk™êÎ=Ú.
"å~°∞ g∞ *’eH˜ ~å~°∞. =∂ ã¨∂K«#Å P^è•~°OQÍ g∞i~°∞=Ù~°∂, g∞
J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ =∂„`«"Õ∞ „áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ~°∞.—
36. `«~°∞"å`« =¸™ê =∂ ã¨∂K«#Å#∞ fã¨∞‰õΩx "åi ^ŒQÆæ~°‰õΩ
"≥o§#Ñ¨Ù_»∞, 'W^˘Hõ HÍÅÊxHõ =∂Ü«∂*ÏÅOÖÏ LOk. WÖÏO\˜ q+¨Ü∞« "Õ∞n
"Õ∞=Ú Ñ¨Ósfi‰õΩÖˇ·# =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å ^•fi~å q#ÖË^Œ∞— Jx "å~°<åfl~°∞.
37. =¸™ê WÖÏ J<åfl_»∞ : '`«# `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`åfixfl fã¨∞‰õΩx
=zÛ# "åx QÆ∞iOz, Ñ¨~°Ö’Hõ xÅÜ«∞O á⁄O^Õ"åx QÆ∞iOz <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^ŒÖË~°∞.— 38. Ñ¶≤~“<£
J<åfl_»∞ : 'F P™ê÷# „Ñ¨=ÚY∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ <Õ#∞ `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞
L<åfl_»#fl ãÖQÆu <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. F Ç¨=∂<£! <å HÀãÖ =∞\˜ìx
HÍÅ∞Û. `«~°∞"å`« <å HÀãÖ F PHÍâ◊Ç¨Ï~°‡ºO xi‡OK«∞ – `«^•fi~å <Õ#∞
=¸™ê ^Õ=Ù}˜‚ `˘OyK«∂_»QÆÅ<Õ"≥∂! <Õ<≥·`Õ W`«xfl XHõ Jã¨`«º"åkQÍ
`«ÅáÈ ã¨∞Î<åfl#∞.—
39. J`«#∂, J`«x ã≤áê~ÚÅ∞ ~å[ºOÖ’ JHÍ~°}OQÍ QÆ~åfiÇ¨ÏO
HÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. "å~°∞ =∂ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e ~å=@O [~°QÆ^Œx
ÉèÏqOKÕ"å~°∞. 40. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú J`«xh, J`«x ¿ã#Å#∞
Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. `«~°∞"å`« "åà◊§#∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ qãï"Õâß=Ú. K«∂âß"å!
^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ U QÆu Ñ¨\ ˜ìO^À! 41. "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ #~°HÍyfl "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
Ñ≤eKÕ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ KÕâß=Ú. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "åiÔHÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞O
JO^Œ^Œ∞. 42. "Õ∞=Ú D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ‰õÄ_® "åi "≥#∞Hõ JaèâßÑÖ
`«yeOKå=Ú. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "å~°∞ ^Œ∞~°ƒù~° ã≤÷uÖ’ LO\Ï~°∞.
43. Ñ¨Ó~°fi `«~åÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOz# g∞^Œ@ "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ
„QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOKå=Ú – =∂#=ÙÅ‰õΩ "≥Å∞QÆ∞QÍ, =∂~°æ^Œi≈xQÍ, HÍ~°∞}º
„Ñ¨^•~ÚxQÍ. `«^•fi~å "å~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°x!
44. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ P^ÕâßÅ∞ WzÛ#Ñ¨Ù_»∞ h=Ù
`«∂~°∞ Ñ¨~°fi`«O Ñ¨tÛ=∞ kâ◊Ö’#∂ ÖË=Ù. h=Ù ^•x ™ê‰õ∆ΩÅÖ’ ‰õÄ_®
ÖË=Ù. 45. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú Z<Àfl `«~åÅ#∞ „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëâß=Ú. "åiÃÑ·
‰õÄ_® F ã¨∞n~°… HÍÅO QÆ_»záÈ~ÚOk. =∞^£Ü«∞<£ "åiH˜ =∂ =K«<åÅ#∞
K«kq qxÑ≤OK«\ÏxH˜ h=Ù "åi =∞^èŒº# ‰õÄ_® x=ã≤OK«ÖË^Œ∞ Hõ^•! HÍx
"Õ∞=Ú =∂„`«O =∂ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖ¿Ñ"å~°"Õ∞. 46. "Õ∞=Ú =¸™ê#∞
Ñ≤ez#Ñ¨Ù_»∞ h=Ù `«∂~°∞ (Ñ¨~°fi`«O) JOK«∞# ‰õÄ_® ÖË=Ù. J~Ú`Õ Wk h
„Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # "˘ã¨Q|Æ _ç# HÍ#∞Hõ – `«^•fi~å h=Ù, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ÃÇÏK«ÛiHõ
KÕ¿ã"å_≥=_»∂ ~åx *Ïu "åix ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜! `«^•fi~å "å~°∞
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°x!
47. "åiÃÑ· "åi ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ U^Œ~Ú<å qÑ¨`«∞Î
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞, '=∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù =∂ "≥·Ñ¨Ù XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ
ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞? ÑÖÑ≤ LO>Ë, "Õ∞=Ú h ã¨∂K«#Å#∞ J#∞ãïOz LO_Õ"å~°O
Hõ^•! "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz LO_Õ"å~°O Hõ^•!— J<Õ Ñïã≤u÷ ~å‰õΩO_® LO_Õ@@¡
~Ú`Õ ("Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖ¿Ñ"å~°O HÍ=Ú). 48. `«~°∞"å`« "åi =^ŒÌ‰õΩ
=∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`«ºO =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '=¸™ê‰õΩ
ÅaèOz#@∞=O\˜^Õ W`«xH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ÅaèOK«ÖË^Œ∞?— Uq∞\˜, Ñ¨Ó~°fiO
=¸™ê‰õΩ W=fi|_ç# ^•xx JÑ¨Ê\˜"å~°∞ u~°ã¨¯iOK«ÖË^•? "åiÖÏ
J<åfl~°∞ : 'LÉèÜ í Ú« Å∂ (=¸™ê, =ÚÇ¨Ï=∞‡^£) =∂O„u‰õΩÖË. "å~°∞ XO_˘Hõi

ã¨=∞~°÷‰õΩÅ∞QÍ L<åfl~°∞.— WOHÍ WÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú W~°∞=Ùih
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ú.—
49. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'XHõ"Õà◊ g∞~°∞ K≥|∞`«∞#flk x["Õ∞ J~Ú`Õ
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ D Ô~O_çO\˜Hõ<åfl L`«Î=∞=∞~Ú# „QÆO^ä•xfl
fã¨∞‰õΩx ~°O_ç† <Õ#∞ ^•xx J#∞ãï™êÎ#∞.— 50. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ h ã¨"åÅ∞#∞
ã‘fiHõiOK«Háõ È`Õ, "å~°∞ Hˆ =ÅO `«=∞ HÀÔ~¯Å#∞ J#∞ãïOKÕ"å~°x `≥Å∞ã¨∞HÀ.
^Õ=Ùx =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl HÍ^Œx `«# =∞<À"åOKè«Å "≥#∞Hõ #_çKÕ "å_çHõO>Ë
Z‰õΩ¯= =∂~°æqÇ‘Ï#∞_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? Z\ì̃ Ñïã≤÷uÖ’#∂ ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°æ
[#∞Å‰õΩ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞. 51. "Õ∞=Ú "åiH˜ =∂ "å‰õΩ¯#∞ x~°O`«~°O
JO^Œ*Ëâß=Ú – "å~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKåÅx.
52. "Õ∞=Ú Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°∞ nxx (Y∞~üP<£#∞)
qâ◊fiã≤™êÎ~°∞. 53. "åiH˜ Jk (Y∞~üP<£) qxÑ≤OK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞ "åiÖÏ
JO\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú nxx qâ◊fiã≤OKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç =zÛ# ã¨`º« O. "Õ∞"≥∞`ÿ Õ =ÚO^Œ∞#∞OKÕ nxx qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åfl=Ú.
54. "å~°∞ =Ç≤ÏOz# ã¨Ç¨Ï<åxH˜QÍ#∞ "åiH˜ Ô~O_çO`«Å „ÑüÑ¶¨ÅO
W=fi|_»∞`«∞Ok. "å~°∞ K≥_»∞#∞ =∞Oz ^•fi~å x~°∂‡e™êÎ~°∞. "Õ∞=Ú "åiH˜
„Ñ¨™êkOz# LáêkèÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. 55. "åÔ~Ñ¨C_»~Ú<å,
U^Œ~Ú<å =º~°÷ q+¨Ü«∞O q#flÑ¨C_»∞ "å~°∞ ^•xÑ¨@¡ J<åã¨HõÎ`« Hõ#|~°∞ã¨∂Î
WÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ Hõ~°‡Å∞ =∂‰õΩ. g∞ Hõ~°‡Å∞ g∞‰õΩ. g∞HÀ ã¨ÖÏO.
"Õ∞=Ú J*Ï˝#∞Å`À "åkOK«^ŒÅK«∞HÀÖË^Œ∞.— 56. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù HÀi#
"åiHõÖÏ¡ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨ÖË=Ù. ^Õ=Ù_»∞, `å#∞ HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^ŒQÆÅ"åÔ~=~À PÜ«∞#ˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
57. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '"Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ h "≥O@ LO_ç ã¨<å‡~åæxfl
J=ÅOa¿ãÎ, "Õ∞=Ú =∂ Éèí∂ÉèÏQÆO #∞O_ç `«iq∞"ÕÜ«∞|_»`åO. Uq∞\˜,
"Õ∞=Ú "åiH˜ âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ QÆÅ Ñ¨q„`« ã¨÷ÅO (=∞HÍ¯)Ö’ KÀ@∞
HõeÊOK«ÖË^•? JHõ¯_» "åiH˜ Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»∞¡ r=<ÀáêkèQÍ =∂ `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç ã¨=∞‰õÄ~°Û|_»∞`«∞<åfl~Ú. HÍx "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ `≥eÜ«∞x"åˆ~.
58. `«=∞ Pi÷Hõ X#~°∞ÅÃÑ· q∞_çã≤Ñ¨_ç# Z<Àfl |ã‘ÎÅ#∞ "Õ∞=Ú
JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. JqQÀ, J"Õ "åi x"å™êÅ∞. "åi `«^Œ#O`«~°O
"å\˜Ö’ x=ã≤Oz#"å~°∞ |Ç¨ïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞. "Õ∞"Õ∞ "å\˜H˜
"å~°ã¨∞Å=∞Ü«∂º=Ú. 59. `«# =K«<åÅ#∞ K«kq qxÑ≤OKÕ „Ñ¨=HõÎ#∞
=ÚYº Ñ¨@ì}OÖ’ ÑÖÑ¨#O`« =~°‰õÄ, h „Ñ¨Éèí∞=Ù JHõ¯_ç [<å"å™êÅ#∞
(JHÍ~°}OQÍ) <åâ◊#O KÕÜ«∞_»∞. "Õ∞=Ú [<å"å™êÅ#∞, JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞
^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·áÈ`Õ<Õ `«Ñ¨Ê <åâ◊#O KÕ¿ã"å~°O HÍ=Ú.
60. g∞‰õΩ Uk W=fi|_ç<å Jk „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù ™ê=∞„y,
^•x `«à◊√‰õΩÉˇà◊√‰õΩ =∂„`«"Õ∞. ^Õ=Ùx =^ŒÌ L#flk =∂„`«"Õ∞ "Õ∞Öˇ·#k,
q∞ye LO_Õk. =∞Ô~·`Õ g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~å? 61. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú
KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl á⁄Ok# =ºH˜Î, "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# „áêÑÖzHõ Éè’QÆ
ÉèÏQÍºÅ#∞ á⁄Ok# g∞^Œ@ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# (JÑ¨~åkèQÍ) Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_Õ
=ºH˜Î`À ã¨=∂#∞_»∞ HÍQÆÅ_®?
62. P ~ÀA ^Õ=Ù_»∞ "åix Ñ≤ez J_»∞QÆ∞`å_»∞ : 'g∞~°∞ <å
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ K≥Ñ¨C‰õΩ#fl "åÔ~Hõ¯_»∞<åfl~°∞?— 63. Z=Ô~=iH˜ D „Ñ¨â◊fl
=iÎã∞¨ OÎ ^À "å~°O`å WÖÏ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° : '=∂ „Ñ¨É∂íè ! "Õ∞=Ú ÃÑ_»^•i
Ñ¨\ ˜ìOz#k gà◊§<Õ. "Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ ^•i `«Ñ≤Ê#@∞¡QÍ<Õ gà◊§#∞ ‰õÄ_®
"Õ∞=Ú ^•i `«Ñ≤ÊOKå=Ú. WHõ "åi`À =∂ÔHÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œx
K≥|∞`«∞<åfl=Ú. gà◊√¡ =∞=∞‡efl P~åkèOKÕ"å~°∞ HÍ~°∞.—
64. "åi`À J#|_»∞`«∞Ok : 'ã¨ˆ~, g∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞
Ñ≤Å∞K«∞HÀO_ç.— JÑ¨C_»∞ "å~°∞ "åà◊§#∞ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. HÍx "åà◊√§ "åiH˜
ã¨=∂^è•#O W=fi~°∞. "å~°∞ tHõ∆#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ ã¨<å‡~°æO
J=ÅOaOz LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 65. P ~ÀA ^Õ=Ù_»∞ "åix Ñ≤ez,
'WO`«H© g∞~°∞ ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å‰õΩ U=∞x ã¨=∂^è•#q∞KåÛ~°∞?— Jx

J_çy#Ñ¨C_»∞, 66. P ~ÀA "åi ãÖ*Ï~Ú+‘Åhfl Hõ#|_»‰Ωõ O_® áÈ`å~Ú.
JO^Œ∞KÕ`« "å~°∞ XO_˘Hõix ‰õÄ_® Ug∞ „Ñ¨tflOK«∞HÀÖË~°∞. 67. J~Ú`Õ
Z=_»∞ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç, qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕâß_À J`«_»∞ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Õ "åiÖ’ LO\Ï_»x PtOK«=K«∞Û.
68. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `å#∞ HÀi# ^•xx ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. `å#∞ W+¨ìÑ¨_ç#
"åix Z#∞fl‰õΩO\Ï_»∞. ZOÑ≤Hõ JkèHÍ~°O "åi KÕ`«∞Ö’¡ ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ¨~=° ∞Ñ¨q„`«∞_»∞, "å~°∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxH˜ Jf`«∞_»∞, =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞.
69. "åi PO`«~åºÅ∞ ^•zÃÑ>Ëìn, "≥Å¡_çOKÕn h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
70. PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞.
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ PÜ«∞<Õ ã¨∞ÎuOÑ¨^Œy#"å_»∞. x~°‚Ü«∂kè
HÍ~°O PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH g∞~°∞ =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
71. "åix J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç! XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ „Ñ¨à◊Ü«∞k#O
=~°‰õÄ g∞ÃÑ·# x`«ºO ~å„ux qkè¿ãÎ, JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê g∞ H˘~°‰õΩ "≥Å∞`«∞~°∞#∞
`ÕQÆÅ ^Õ=Ù_»∞ Z=_»∞? =∞Ô~·`Õ g∞~°∞ q#ˆ~q∞\˜?— 72. WÖÏ J_»∞QÆ∞ :
'K≥Ñ¨ÊO_ç! XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ g∞ÃÑ·# Ñ¨QÆ\ ˜<Õ qkèOz
#@¡~Ú`Õ, JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê g∞ HÀãÖ, g∞~°∞ q„âßOux á⁄O^Œ\ÏxH˜ –
~å„ux fã¨∞‰õΩ=KÕÛ ^Õ=Ù_≥=~°∞? Uq∞\˜, g∞~°∞ QÆ=∞xOK«~å?—
73. PÜ«∞<Õ `«# Hõ$Ñ¨`À g∞ HÀãÖ ˆ~~ÚO|=à◊¡#∞ xi‡OKå_»∞ –
`«^•fi~å g∞~°∞ JO^Œ∞Ö’ q„âßOu <˘O^•Åx! g∞~°∞ PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨xfl
J<Õfi+≤OKåÅx! WOHÍ g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞ HÍ"åÅx!
74. P ~ÀA ^Õ=Ù_»∞ "åix Ñ≤ez, 'g∞~°∞ Z=Ô~=ix <å
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~À "åÔ~Hõ¯_»?— Jx J_»∞QÆ∞`å_»∞. 75. =∞i
"Õ∞=Ú „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞OÖ’ #∞O_ç XHÀ¯ ™êH˜∆x fã¨∞‰õΩ=™êÎ=Ú. `«~°∞"å`«
[#∞Å#∞^ÕÌtºOz, 'g∞ „Ñ¨=∂}Ïxfl fã¨∞‰õΩx ~°O_ç— JO\Ï=Ú. JÑ¨C_»∞
"åiH˜ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk, ã¨`«ºO JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù# =∂„`«"Õ∞ LO^Œx. "å~°∞
HõeÊOK«∞‰õΩ#fl=hfl "åi #∞O_ç =∞@∞=∂Ü«∞=∞=Ù`å~Ú.
76. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ MÏ~°∂<£ =¸™ê *ÏuH˜ K≥Ok#"å_Õ. HÍx "å_»∞
`«# "åiÃÑ·<Õ ^Ò~°˚#ºO KÕÜ«∞™êQÍ_»∞. "Õ∞=Ú "å_çH˜ Jáê~°=∞~Ú# xkè
xˆH∆áêÅ#∞ "˘ã¨QÍ=Ú. "å\˜ cQÍÅ#∞ Z`«Î\ÏxH˜ |e+¨µìÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÖË
JÅã≤áÈÜÕ∞"å~°∞. J`«x *Ïu"å~°∞ J`«xx L^ÕÌtOz WÖÏ J<åfl~°∞ :
'q∞_çãÑ≤ _¨ ‰» Ωõ . q∞_çãÑ≤ _¨ Õ "åix ^Õ=Ù_»∞ Z#fl\˜H© „¿Ñq∞OK«_∞» . 77. ^Õ=Ù_»∞
h‰õΩ „Ñ¨™êkOz# ^•x`À Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù#∞ PtOK«∞. h „áêÑÖzHõ
"å\Ï#∞ ‰õÄ_® qã¨‡iOK«‰õΩ. ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ "Õ∞Å∞ KÕã≤#>Ë¡ h=Ù ‰õÄ_®
„Ñ¨[Å‰õΩ "Õ∞Å∞ K≥~Úº. Éèí∞qÖ’ J~åK«HÍxfl, J=º=ã¨÷#∞ PtOK«‰õΩ.
J~åK«HõO ã¨$+≤ìOKÕ"åix ^Õ=Ù_»∞ ã¨∞`«~å=¸ W+¨ìÑ¨_»_»∞.—
78. MÏ~°∂<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'D ãÖÑ¨^Œ JO`å <å =^ŒÌ L#fl
*Ï˝#O („ÑüÉè)í P^è•~°OQÍ „áêÑ¨=Î ∞~ÚOk.— Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ Ñ¨Ó~°fiO
Z<Àfl `«~åÅ "åix, J`«xHõO>Ë Z‰õΩ¯= |Å=O`«∞Å#∞, =∞On=∂~°ƒÅO
HõÅ"åix <åâ◊#O KÕâß_»#fl q+¨Ü«∂xfl J`«#∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖË^•?
JÑ¨~å^èŒ∞Å#∞ "åi áêáêÅ QÆ∞iOz „Ñ¨tflOK«@O [~°QÆ^Œ∞.
79. "å_»∞ (XHõ™êi) `«# *Ïu "åi =∞^èŒº# ã¨=∞ã¨Î Ç¨ÏOQÆ∞Å`À
– Tˆ~yOÑ¨ÙQÍ – =KåÛ_»∞. Jk K«∂ã≤ „áêÑÖzHõ rq`«OÃÑ· "≥∂AÑ¨_Õ
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'MÏ~°∂<£‰õΩ „Ñ¨™êkOK«|_ç#^Õ =∂‰õÄ ÅaèOz LO>Ë
ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! x[OQÍ<Õ J`«_»∞ Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞.— 80. *Ï˝#
ãÖÑ¨^Œ "˘ã¨QÆ|_ç# "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'g∞ áê_»∞QÍ#∞! qâ◊fiã≤Oz,
ã¨^•K«~}° KÕ¿ã "åxH˜ ^≥=· „Ñ¨™êk`« Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ "Õ∞ ZO`À "Õ∞Öˇ#· k. D ÉèÏQÆºO
ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÅ‰õΩ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© „áêÑ≤ÎOK«^Œ∞.—
81. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú J`«xh, J`«x x"åã¨ QÆ$Ç¨hfl Éèí∂q∞Ö’
‰õÄiÛ"Õâß=Ú. JÑ¨C_»∞ ^≥"· åxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ J`«xx P^Œ∞‰õΩ<Õ ã¨=¸Ç¨ÏO
Un =ÚO^Œ∞H˘zÛ xÅ|_»ÖË^Œ∞. J`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ‰õÄ_® „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«

ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. 82. x#fl\˜ =~°‰õÄ J`«xÖÏO\˜ ãÖÑ¨#∞fl_»∞ HÍ"åÅx
HÍOH˜∆OKÕ"å~°∞ (<Õ_»∞) WÖÏ K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞ : 'qKå~°Hõ~°O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åi r=<Àáêkèx qHõã≤OÑ¨*Ë™êÎ_»∞.
`å#∞ HÀi# "åi Láêkèx ‰õΩk™êÎ_»∞. XHõ"Õà◊ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨Ï"Õ∞ QÆ#Hõ
=∂ÃÑ· ÖË‰Ωõ O>Ë =∞=∞‡efl ‰õÄ_® <ÕÅÖ’ J}QÆ„^˘H˜¯ LO_Õ"å_Õ. â’K«hÜ«∞O!
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ~°∞.
83. "Õ∞=Ú D Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù#∞ Éèí∞qÖ’ |_®~Úx „Ñ¨^Œi≈OK«
‰õΩO_®, HõÖ’¡ÅO ã¨$+≤Oì K«‰Ωõ O_® LO_Õ"åi HÀã¨"∞Õ ã≤ÔúŒ KÕâß=Ú. JOu=∞
Ñï}Ï=∞O ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åi^Õ ã¨∞=∂! 84. =∞Ozx fã¨∞‰õΩx =zÛ#
"åxH˜ ^•xHõ<åfl "Õ∞Öˇ#· ^Õ Åaèã∞¨ OÎ k. =∞Ô~=~°~Ú`Õ K≥_∞» #∞ fã¨∞‰õΩ=™êÎ_À,
"å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl K≥_»∞‰õΩ `«QÆæ „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞ (tHõ∆) "åiH˜ Åaèã¨∞ÎOk.
85. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ hÃÑ· Y∞~üP<£#∞ qkèOz#"å_»∞,
x#∞fl J`«∞º`«Î=∞ ™ê÷<åxH˜ KÕ~°∞™êÎ_»∞. "åi`À J#∞ : '=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixfl
fã¨∞‰õΩ =zÛ# "åÔ~=~À <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
=∂~°æ„Éèí+¨ì`åfixH˜ Ö’<≥· L#fl^≥=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.— 86. hÃÑ·
„QÆO^äŒO J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_»∞`«∞O^Œx h=Ù ‰õÄ_® PtOK«ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ
Hˆ =ÅO h „Ñ¨É∞íè =Ù Hõ$Ñ¨=Å¡<Õ WÖÏ [iyOk. Hõ#∞Hõ h=Ù ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»‰õΩ. 87. ^≥·= =K«<åÅ∞ h =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# `«~°∞"å`«, "å~°∞
(ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞) x#∞fl "å\˜ #∞O_ç x~ÀkèOK«‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂! h=Ù
=∂„`«O h „Ñ¨É∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO_»∞. |Ç¨ï^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ ÅÖ’ KÕ~‰° Ωõ .
88. JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ "Õi`«~° ^≥·"åxfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩ. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
=∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË<ÕÖË_»∞. „Ñün JO`«=∞ÜÕ∞º^Õ – XHõ¯ PÜ«∞# Jã≤÷`«fiO
`«Ñ¨Ê! x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O PÜ«∞#^Õ. g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°eáÈ=Åã≤
LOk.
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü (™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞)
1. JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. Uq∞\˜, '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú—

Jx ÑëH˜#O`«=∂„`åxˆH `å=Ú =^Œe"ÕÜ«∞|_»`å=∞x, `«=∞#∞ Ñ¨sH˜∆O
K«@O [~°QÆ^Œx „Ñ¨[Å∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl~å? 3. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú "åi Ñ¨Ósfi‰õΩ
Å#∞ ‰õÄ_® Ñ¨sH˜∆OKå=Ú. "åiÖ’ ã¨pÛÅ∞~°∞ Z=~À ^Õ=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞
‰õΩO\Ï_»∞. J|nú‰õΩÅ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
4. Uq∞\˜, ^Œ∞ëê¯~åºÅ‰õΩ áêÅÊ_Õ "å~°∞ =∂ Ñ¨@∞ì#∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞HÀQÆÅ=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? "åi D x~°‚Ü«∞O KåÖÏ K≥_»¤k.
5. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åÅx PtOKÕ =ºH˜Î Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ – JÖÏ¡ÇπÏ
"åQÍÌ#O J=â◊ºOQÍ ~å#∞#flk. PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl
`≥eã≤#"å_»∞. 6. ™ê^èŒ# KÕ¿ã =ºH˜Î Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ `«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°ˆH
™ê^èŒ# KÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ Ö’Hõ"åã¨∞Å JHõ¯~° ÖËx"å_»∞.
7. Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ~À "Õ∞=Ú "åi K≥_»∞QÆ∞Å#∞
"åi #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ™êÎ=Ú. "å~°∞ KÕã≤# =∞Oz Ñ¨#∞Å‰õΩQÍ#∞ "åiH˜
=∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ=Ú.
8. `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å L`«Î=∞OQÍ "≥∞ÅQÆ=∞x "Õ∞=Ú
=∂#=ÙxH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú. HÍx h‰õΩ `≥eÜ«∞x "å\˜x <å‰õΩ
ÉèÏQÆ™êfi=∞ºOQÍ HõeÊOK«=∞x "å~°∞ hÃÑ· XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ =∞@∞‰õΩ h=Ù
"åiH˜ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. g∞~°O`å <å =^ŒÌ‰õΩ =∞~°e
~å=Åã≤#"åˆ~. g∞~°∞ KÕã≤#^ŒO`å JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ#∞.
9. WHõ Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKå~À – "åix "Õ∞=Ú
ã¨^Œfi~°Î#∞ÅÖ’ KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï=Ú.
10. [#∞ÅÖ’x XHõ_»∞ '"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú— Jx
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü 419
„Ñ¨Hõ\ ˜™êÎ_»∞. `«~°∞"å`« ^≥·==∂~°æOÖ’ J`«#∞ ÉÏkèOK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞, „Ñ¨[Å

`«~Ñ° Ù¨¶ # [iy# "ÕkOè Ñ¨ÙÅ#∞ '^Õ=Ù_»∞ qkèOz# tHõ—∆ QÍ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.
XHõ"Õà◊ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç U^Œ<åfl ã¨Ç¨Ü«∞O =¿ãÎ '"Õ∞=Ú g∞`À<Õ
L<åflO HõÔŒ _ô!— J#O\Ï~°∞. Ö’Hõ"åã¨∞Å PO`«~åºÅÖ’ U=ÚO^À ^≥"· åxH˜
`≥eÜ«∞^• Uq∞\˜? 11. ã≤ã¨Å~Ú# qâßfiã¨∞Öˇ=~À ^Õ=Ù_»∞ `«Ñ¨ÊHõ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. HõÑ¨@ qâßfiã¨∞Öˇ=~À ‰õÄ_® PÜ«∞# J=â◊ºOQÍ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
12. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ qâ◊fiã≤Oz# "åi`À, 'g∞~°∞ =∂ =∂~åæ#
#_»=O_ç. g∞ áêÑ¨ÉèÏ~°=∞O`å "Õ∞"Õ∞ "≥∂™êÎ=Ú— J#O\Ï~°∞. "å~°∞ gi
áêáêÅÖ’ U HÍã¨Î ‰õÄ_® "≥∂Ü«∞~°∞. =Ú=∂‡\˜H© "å~°∞ J|^•úÅHÀ~°∞Å∞.
13. "å~°∞ `«=∞ |~°∞=ÙÅ#∞ qkèQÍ "≥∂™êÎ~°∞. `«=∞ |~°∞=ÙÅ`À áê@∞
=∞iH˘xfl |~°∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® "åiÃÑ· Ñ¨_»`å~Ú. "å~°∞ HõeÊOKÕ Jã¨`åºÅ#∞
QÆ∞iOz „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "å~°∞ „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞.
14. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞ J`«x *Ïu "åi "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖáê=Ú. J`«#∞
"åi =∞^èŒº U|k `«‰õΩ¯= "≥ÜÕ∞ºO_»∞¡ L<åfl_»∞. `«~°∞"å`« "åix ÃÑ#∞
`«∞á¶ê#∞ =Ú@ì_çOzOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ· LO_Õ"å~°∞.
15. P `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞, F_»Ö’x "åix ~°H˜∆OKå=Ú. "Õ∞=Ú
D ãÖÑ¶¨∞@##∞ „Ñ¨ÑÖK«"åã¨∞Å HÀãÖ XHõ ã¨∂K«#QÍ KÕâß=Ú.
16. W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#∞ ‰õÄ_® (ÑÖáê=Ú). J`«#∞ `«# *Ïu"åi`À
WÖÏ J<åfl_»∞ : 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞#ˆH ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. g∞~°∞
QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. 17. g∞~°∞
x[^≥·="≥∞ÿ# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe q„QÆÇ¨Å#∞ Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞. J|^•úÅ#∞
HõeÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx g∞~°∞ "Õ\ #˜ ~Ú`Õ P~åkèã∞¨ <Î åfl~À,
g∞‰õΩ r=<Àáêkèx HõeÊOKÕ JkèHÍ~°O "å\˜H˜ ÖË^Œ∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
=^ŒÌ<Õ g∞ Láêkèx J<Õfi+≤OK«O_ç. PÜ«∞<Õfl ¿ãqOK«O_ç. PÜ«∞#ˆH Hõ$`«A˝Öˇ·
LO_»O_ç. PÜ«∞# =^ŒÌˆH g∞~°∞ =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞. 18. XHõ"Õà◊ g∞~°∞
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#@¡~Ú`Õ, g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# *Ï`«∞Å∞ ‰õÄ_® „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ
L<åfl~Ú. ãÖ^Õâßxfl ã¨Ê+ì̈OQÍ JO^Œ*ËÜ«∞@O `«Ñ¨Ê =∞~À ÉÏ^èŒº`« „Ñ¨=HõÎÃÑ·
ÖË^Œ∞.—
19. ^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤ìx U q^èŒOQÍ "≥Ú^ŒÖˇ_»∞`«∞<åfl_À "å~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? `«~°∞"å`« PÜ«∞<Õ ^•xx Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕ™êÎ_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk ^≥·"åxH˜ KåÖÏ `ÕeHõ. 20. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ Éèí∞qÖ’
ãÖK«iOz, ^Õ=Ù_»∞ U q^èŒOQÍ ã¨$+≤ìx "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_À K«∂_»O_ç. `«~°∞"å`«
PÜ«∞<Õ ^•xH˜ Ñ¨Ù#~°∞r˚=<åxfl „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ „Ñün
KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 21. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix ^ŒO_ç™êÎ_»∞. `å#∞
HÀi# "åiÃÑ· ^ŒÜ∞« EÑ¨Ù`å_»∞. PÜ«∞# "≥Ñ· Ù¨ #ˆH g∞~°O`å =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
22. g∞~°∞ Éèí∂q∞Ö’ QÍh, PHÍâ◊OÖ’QÍh (^Õ=Ù}˜‚) Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∞ÖË~°∞.
g∞‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩ_»∞ QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ QÍh ÖË_»∞.—
23. Z=~°~Ú`Õ ^≥·= ã¨∂K«#Å#∞, PÜ«∞#`À HÍÉ’ÜÕ∞ ã¨=∂"Õâßxfl
YO_çOKå~À – JÖÏO\˜"åˆ~ <å HÍ~°∞}ÏºxH˜ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º~°∞. "åiH˜
ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# Ü«∂`«# LO@∞Ok.
24. =∞i J`«x *Ïu"åi ã¨=∂^è•#O Wk `«ÑÊ¨ =∞~˘Hõ\ ˜ HÍÖË^∞Œ .
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'W`«xfl K«O¿ÑÜ«∞O_ç ÖË^• W`«xfl HÍeÛ"ÕÜ«∞O_ç.—
JÑ¨C_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xfl Jyfl #∞O_ç ~°H˜∆OKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’
qâßfiã¨ =∂^èŒ∞~åºxfl P™êfikOz# [#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
25. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx U
q„QÆÇ¨Å<≥·`Õ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À, Jk g∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° „áêÑÖzHõ ãÖ|O^è•Å
HÍ~°}OQÍ<Õ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# g∞~°∞ XHõiOH˘Hõix
YO_ç™êÎ~°∞. XO_˘Hõix â◊Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Jyfl g∞ x"åã¨=∞=Ù`«∞Ok.
JHõ¯_» g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞.— 26. `«~°∞"å`« Å∂`ü XHõ¯_Õ
J`«xfl #=∂‡_»∞. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ „Ñ¨™ê÷#O
(Ç≤Ï„[`ü) KÕ™êÎ#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.—
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü 421
27. "Õ∞=∞`«xH˜ (W„ÉÏÇ‘Ï=Ú‰õΩ) WãπÇ¨ Mò, Ü«∂Y∂|∞Å#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.

J`«x ãÖ`«uÖ’ „Ñ¨=HõÎ Ñ¨^Œqx, „QÆO^ä•xfl LOKå=Ú. "Õ∞=∞`«xH˜
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#~Ú`Õ
J`«#∞ ã¨[˚#∞Å ã¨~°ã¨# LO\Ï_»∞.
28. Å∂`ü#∞ ‰õÄ_® ("Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎQÍ ÑÖáê=Ú). JÑ¨C_»`«#∞
`«# *Ïu "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „Ñ¨ÑÖK«"åã¨∞Öˇ=~°∂
KÕÜ«∞x ã≤QÆ∞æ=∂e# Ñ¨xx g∞~°∞ KÕã¨∞Î<åflˆ~q∞\˜? 29. Uq∞\˜, g∞~°∞
(Öˇ·OyHõ ^Œ=∞#O HÀãÖ) Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ =^ŒÌ‰õΩ áÈ`å~å? ^•ix =¸¿ã™êÎ~å?
g∞~°∞ g∞ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡<Õ Jã¨ÉèíºHõ~°"≥∞ÿ# Ñ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ~å?— nxH˜
ã¨=∂^è•#OQÍ J`«x *Ïu"åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'h=Ù ã¨`«º=O`«∞_»"Õ J~Ú`Õ
=∂ÃÑ·H˜ ^≥·=tHõ∆#∞ fã¨∞‰õΩ ~å.— 30. Å∂`ü WÖÏ „áêi÷OKå_»∞ : '<å
„Ñ¨Éèí∂! D qzÛù#flHÍ~°∞Å‰õΩ „ÑüQÍ <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞.—
31. "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# ^Œ∂`«Å∞ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ =^Œ‰Ì Ωõ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ fã¨∞‰õΩx
"≥o§#Ñ¨Ù_»∞, '"Õ∞=Ú P Ñ¨@ì}"åã¨∞efl <åâ◊#O KÕÜ«∞É’`«∞<åfl=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë JHõ¯_ç "å~°∞ Ñ¨~=° ∞ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞QÍ `«Ü∂« ~°Ü∂« º~°∞— Jx K≥áêÊ~°∞.
32. 'HÍx JHõ¯_» Å∂`ü L<åfl_»∞ Hõ^•!— Jx W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ãÖ^ÕÇ¨ÏÑ¨_»QÍ,
"åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'JHõ¯_» L#fl^≥=~À =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "Õ∞=Ú J`«xx,
J`«x WO\˜"å~°Å#∞ HÍáê_»∞‰õΩO\Ï=Ú. HÍx J`«x ÉèÏ~°º=∂„`«O "≥#∞Hõ
LO_çáÈÜÕ∞ "åi`À KÕ~°∞`«∞Ok.— 33. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# ^Œ∂`«Å∞
Å∂`ü =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ#flÑ¨C_»∞, "åiÑ¨@¡ J`«#∞ f„=OQÍ PO^Àà◊# K≥O^•_»∞.
JO`«~°‡^äŒ#O K≥O^•_»∞. ^•xH˜ "å~°∞, h=Ù ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=Åã≤#,
^Œ∞ódOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú x#∂fl, h Ñï"å~åhfl ~°H˜∆™êÎ=Ú.
HÍx h ÉèÏ~°º =∂„`«O "≥#∞Hõ LO_Õ"åi ÑÖK«# KÕ~°∞`«∞Ok. 34. "Õ∞=Ú
D |ã‘Î"åã¨∞ÅÃÑ· "åi áêÑ≤+≤ì Ñ¨#∞Å‰õΩ âßã≤ÎQÍ PHÍâ◊O #∞O_ç tHõ∆#∞
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞É’`«∞<åfl=Ú— Jx ã¨=Ú^•~ÚOKå~°∞. 35. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú
P |ã‘ÖÎ ’x H˘xfl ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ#∞ q"ÕK#« QÆÅ [#∞Å‰õΩ QÆ∞}áê~î°
ã¨∂K«#QÍ =^ŒeÃÑ\Ïì=Ú.
36. =∞^£Ü∞« <£ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ "åi ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° _≥#· +¨µSÉò#∞ (ÑÖáê=Ú).
J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : 'F <å *Ïu"å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P~åkèOK«O_ç.
JOu=∞ k<åhfl PtOK«O_ç. Éèí∞qÖ’ HõÖ’¡ÖÏxfl "åºÑ≤OÑ¨*ËÜ«∞HõO_ç.—
37. HÍx "å~°`«xfl Jã¨`«º"åk JO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. JO`Õ. "åix
Éèí∂HõOÑÖ Hõ|oOzOk. ^•O`À "å~°∞ `«=∞ x"åã¨ QÆ$Ç¨ÅÖ’ `«Å„HÕ^Œ∞
Å∞QÍ Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞.
38. P^£, ã¨=¸^£ "åi =º=Ç¨~°O ‰õÄ_® WO`Õ. "åi x"åã¨
QÆ$Ç¨Å∞ "åi Ñïã≤÷uH˜ ™êH©∆Éèí∂`«OQÍ L<åfl~Ú. "åi Hõ~°‡Å#∞ Ã+·`å<£
"åiH˜ JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ z„fHõiOKå_»∞. "å~°∞ =∞Ç¨*ÏQÆ~∂° ‰õΩÖË J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
"å_»∞ (Ã+·`å<£) "åà◊§#∞ ã¨<å‡~åæ# áÈ‰õΩO_® J_»∞¤‰õΩ<åfl_»∞.
39. MÏ~°∂<£, Ñ¶≤~“<£, Ç¨=∂<£Å‰õΩ ‰õÄ_® (J^Õ QÆu Ñ¨\ ˜ìOk).
"åi =^ŒÌ‰õΩ =¸™ê KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ_»∞.
HÍx "å~°∞ ~å[ºOÖ’ QÆifi+¨µÅì ∞QÍ „Ñ¨=iÎOKå~°∞. "å~°∞ ZO`«QÍ q„~°gy<å
=∂ #∞O_ç áêiáÈÖË~°∞. 40. "Õ∞=Ú "åiÖ’ „Ñü XHõ¯ih "åi áêáêÅ
=¸ÅOQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. `«~°∞"å`« "åiÖ’ H˘O^ŒiÃÑ· ~åà◊√¡ ‰õΩiÑ≤OKÕ
QÍex ÑÖáê=Ú. "åiÖ’ =∞i H˘O^Œix ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ QÆ~#˚° Hõ|oOzOk.
"åiÖ’ WOHÍ H˘O^Œix "Õ∞=Ú Éè∂í q∞Ö’ ‰õÄiÛ"Õâß=Ú. "åiÖ’ H˘O^Œix
"Õ∞=Ú =ÚOz"Õâß=Ú. ^Õ=Ù_»∞ "åiH˜ ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞
HÍ_»∞. HÍx "å~°∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
41. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe W`«~°∞Å#∞ ãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl "åi
^Œ$ëêìO`«O ™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞ =O\˜k. Jk XHõ QÆ∂_»∞ (WÅ∞¡) Hõ@∞ì‰õΩOk.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ QÆ∂à◊§xflO\˜HõO>Ë |ÅÇ‘Ï#=∞~Ú# QÆ∂_»∞ ™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞ QÆ∂_Õ
– „Ñ¨[Å∞ D q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 42. "å~°∞
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü 423
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "å@xflO\˜x QÆ∞iOz PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.

PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞, q"ÕHãõ O¨ Ñ¨#∞fl_»∞. 43. Wg H˘xfl LÑ¨=∂<åÅ∞.
g\˜x "Õ∞=Ú „Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ q=iã¨∂Î L<åfl=Ú. *Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ∞ =∂„`«"Õ∞
g\˜x „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. 44. JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨`«º|^ŒúOQÍ
ã¨$+≤ìOKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ ã¨∂K«# LOk.
(21) 45. („Ñ¨=HÍÎ!) h‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å ÑÖÑ¨|_ç#
„QÆO^ä•xfl áê~åÜ«∞}O KÕã¨∂Î LO_»∞. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
#=∂*ò hu ÉÏÇ¨Ïº`« #∞O_ç, K≥_»∞ Ñ¨#∞Å #∞O_ç PÑ¨Ù`«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ
(<å=∞) ã¨‡~°} KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü«∞O. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
46. „QÆO^äOŒ HõÅ „Ñ¨[Å`À L`«=Î ∞suÖ’ `«ÑÊ¨ "åkOK«HOõ _ç. J~Ú`Õ
"åiÖ’x J<åºÜ«∞Ñ¨~°∞Å`À "åkOK«@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. WÖÏ J#O_ç :
'=∂ "≥·Ñ¨Ù J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# ^•xx, g∞ "≥·Ñ¨Ù ÑÖÑ¨|_ç# ^•xx
‰õÄ_® "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú. g∞ P~å^èŒº ^≥·=O, =∂ P~å^èŒº ^≥·=O
XHõ¯_Õ. "Õ∞=Ú PÜ«∞# q^èÕÜ«∞`«ˆH Hõ@∞ì|_ç#"å~°=Ú.—
47. W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú.
Hõ#∞Hõ (Ñ¨Ó~°fiO) "Õ∞=Ú „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°∞ nxx qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.
"åiÖ’ (|Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÅÖ’) #∞O_ç ‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok qâ◊fiã≤™êÎ~°∞.
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ YO_ç™êÎ~°∞. 48. WO`«‰õΩ
=ÚO^Œ∞ h=Ù U „QÆO^ä•hfl K«kq#"å_»=Ù HÍ=Ù. h KÕ`ÀÎ h=Ù U „QÆO^ä•hfl
„"åÜ«∞@O ‰õÄ_® [~°QÆÖË^Œ∞. J^Õ QÆ#Hõ J~Ú=ÙO>Ë q∞^ä•º"å^Œ∞Å∞
ãÖ^ÕÇ¨xH˜ Ö’#ÜÕ∞º"å~°∞. 49. Ü«∞^•~å÷xH˜ Wq ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂‰õΩÎÅ∞.
*Ï˝#"≥Úã¨QÆ|_ç# "åi PO`«~åºÅÖ’ Wq Ñ¨kÅOQÍ L<åfl~Ú.
J<åºÜ«∞Ñ¨~°∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ YO_ç™êÎ~°∞.
50. 'W`«xÃÑ· W`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨∂K«#Å∞ (=∞Ç≤Ï=∞Å∞)
ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«=Ù?— Jx "å~°∞ JO\Ï~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'ã¨∂K«#Å∞
^Õ=Ùx =^ŒÌ L<åfl~Ú. <Õ#∞ q∞=∞‡efl ã¨Ê+Öì QÍ ™ê=^è•#ÑïKÕ"å}˜‚ =∂„`«"∞Õ .—
51. "Õ∞=Ú hÃÑ· „QÆO^ä•xfl J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú. Jk "åiH˜ K«kq qxÑ≤OK«
|_»∞`ÀOk. Wk "åiH˜ KåÅ^• Uq∞? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ #q∞‡ #_»∞K«∞
‰õΩ<Õ [#∞Å‰õΩ HÍ~°∞}ºO, LÑ¨^Õâ◊O L<åfl~Ú. 52. WÖÏ K≥Ñ¨C :
'<å‰õÄ–g∞‰õÄ =∞^èºŒ ™êH˜Q∆ Í ^Õ=Ù_Õ KåÅ∞. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ãÖÎ
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. Z=~°~Ú`Õ Jã¨`åºxfl #q∞‡, x[^≥"· åxfl `«$}©Hiõ OKå~À
– JÖÏO\˜"åˆ~ #+¨ìáÈ~Ú#"å~°∞.
53. "å~°∞ x#∞fl tHõ∆ HÀãÖ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. ^•xH˘Hõ
ã¨=∞Ü«∞=∞O@∂ x~å÷iOK«|_ç LO_»Háõ È`Õ, "åiÃÑ· tHõ∆ =zÛÑ¨_^Õ .Õ
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk "åiÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í – `≥eÜ«∞x ã≤u÷ Ö’ – =zÛÑ¨_∞» `«∞Ok.
54. tHõ∆ HÀãÖ "å~°∞ x#∞fl `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. #~°HõO u~°™ê¯~°∞Å#∞
=Ú@ì_çOz L#flk. 55. P ~ÀA tHõ∆ "åiÃÑ· #∞O_ç, "åi HÍà◊§ „HÕk
#∞O_ç "åix P„Hõq∞OK«∞‰õΩx, 'g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x ~°∞z K«∂_»O_ç— Jx
JO@∞Ok.
56. qâ◊fiã≤Oz# <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å Éèí∂q∞ ZO`À
qâßÅ"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì g∞~°∞ #<Õfl P~åkèOK«O_ç. 57. „Ñü „áê}© =∞$`«∞º=Ù
~°∞z K«∂_»=Åã≤O^Õ. Hõ_»‰õΩ g∞~°∞ =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
58. Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKå~À, "åiH˜ "Õ∞=Ú ã¨fi~°æOÖ’x
Z`«Î~Ú# "Õ∞_»ÅÖ’ KÀ@∞ HõeÊ™êÎ=Ú. "å\˜ „HÕ^Œ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ áê~°∞`«∂
LO\Ï~Ú. "å~°O^Œ∞Ö’ HõÅHÍÅO LO\Ï~°∞. ã¨^•K«~°} KÕã≤# "åiH˜
ÅaèOz# „ÑüÑ¶¨ÅO ZO`« K«Hõ¯xk! 59. "å~°∞ ãÖÜ«∞=∞#O áê\Õz#
"å~°∞. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ·<Õfl ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤#"å~°∞. 60. (<ÕÅÃÑ· L#fl) Z<Àfl
„áê}∞Å∞ `«=∞ r=<Àáêkèx "≥∂ã¨∞‰õΩO@∂ u~°∞QÆ=Ù. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ "å\˜H˜
Láêkèx W™êÎ_»∞, g∞‰õΩ ‰õÄ_®. PÜ«∞# ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO
`≥eã≤#"å_»∞.
61. 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#^≥=~°∞? ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞
xÜ«∞O„`«}Ö’ LOz#^≥=~°∞?— Jx h=Ù QÆ#Hõ "åix J_çy`Õ 'JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞—
29. JÖò J<£Hõ|∂`ü 425
Jx "å~°O\Ï~°∞. =∞i "å~°∞ Z@∞ #∞O_ç =∞~°ÅÛ|_»∞`«∞<åfl~°∞?

62. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åi Láêkèx qã¨Î $`«
Ñ¨~°∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi#"åi (Láêkè)x ‰õΩk™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
„Ñü^•x QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eã≤#"å_»∞. 63. 'xOy #∞O_ç =~°¬Ñ¨Ù h\˜x
‰õΩiÑ≤Oz, <ÕÅ =∞$u K≥Ok# g∞^Œ@ ^•xH˜ „áê}O áÈã≤#^≥=~°∞?— Jx
h=Ù QÆ#Hõ "åix J_çy`Õ, 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. "åi`À J#∞ :
'ã¨~°fi™ÈÎ„`åÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH.— J~Ú`Õ "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~°∞.
64. D „áêÑÖzHõ rq`«O F HÍÅˆH∆ÑÖ, F P@ =ã¨∞Î=Ù `«Ñ¨Ê
=∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ Ñ¨~°Ö’Hõ xÅÜ«∞"Õ∞ ã≤ã¨Öˇ·# r=# ã¨÷ÅO. D
q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 65. "å~°∞ F_»Ö’
„Ñ¨Ü«∂}"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, ^èŒ~å‡xfl ˆH=ÅO PÜ«∞#ˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx, JÖÏ¡ÇπÏ#∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# "åix ~°H˜∆Oz f~åxH˜ KÕ~°ÛQÍ<Õ,
"å~°∞ +≤~ü¯ KÕÜ«∞@O (^≥·"åxH˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«@O) "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞.
66 – =∂ =~°„Ñ¨™ê^•Å Ñ¨@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì, Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°
=∞~Ú# ã¨∞Y™œMÏºÅ#∞ A„~°∞‰õΩO^•=∞x! Hõ#∞Hõ "åiH˜ Ju `«fi~°Ö’<Õ
`≥eã≤=ã¨∞ÎOk.
67. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú „Ñ¨âßO`«"≥∞ÿ# (ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ#) Ñ¨q„`« P~å^èŒ<å
ÅÜ«∞O xi‡OK«\Ïxfl "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? `«=∞ Ñïã¨~åÅÖ’ L#fl
[#∞Å∞ U q^èŒOQÍ `«#∞fl‰õΩáÈ|_»∞`«∞<åfl~À "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ q∞^äŒº#∞ #=Ú‡‰õΩx, ^≥·"å#∞„QÆÇ¨Å Ñ¨@¡ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å
"≥·Yi<Õ J=ÅOa™êÎ~å? 68. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ Jã¨`åºxfl PáêkOKÕ "åxHõ<åfl
ÖË^• `«# =^ŒÌ‰õΩ ã¨`«ºO =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ^•xx Jã¨`«º=∞O@∂ YO_çOKÕ
"åxHõ<åfl Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? WÖÏO\˜ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å
x"åã¨ ã¨Å÷ O #~°HOõ HÍ^•? 69. Z=~°~Ú`Õ =∂ H˘~°‰Ωõ ÉÏ^èÅŒ ∞ Éèií ™êÎ~À,
"åiH˜ "Õ∞=Ú '=∂~åæÅ∞— K«∂Ñ¨Ù`«∂áÈ`å=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨[˚#∞Å‰õΩ `À_»∞QÍ LO\Ï_»∞.
30. J~ü ~°∂"£∞ (~À=∞#∞Å∞)
1. JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. ~À=∞#∞Å∞ F_çáÈÜ«∂~°∞ –
3 – `«=∞ ã¨g∞Ñ¨ Éè∂í ÉèÏQÆOÖ’. "å~°∞ D F@q∞ `«~∞° "å`« J#u HÍÅOÖ’<Õ
q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞. 4. H˘<ÕflO_»¡Ö’¿Ñ. ^•xHõO>Ë =ÚO^Œ~Ú<å, `«~°∞"å`«
J~Ú<å – JO`å ^≥·"ånè#"≥∞ÿ LOk. P ~ÀA qâßfiã¨∞Å∞ ãÖ`À+≤™êÎ~°∞.
5. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨Ü«∞O`À! PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞.
PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Îâße, ^ŒÜ«∂je. 6. JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#q∞k. JÖÏ¡ÇπÏ `«#
"åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕÜ«∞_»∞. HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. 7. "åiH˜
„áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù ÃÑ· "≥∞~°∞QÆ∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HõO
q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨=∞`«Î`«‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
8. Uq∞\˜, "å~°∞ HõhãÖ P`å‡=Ö’Hõ#=∞~Ú<å KÕã¨∞HÀÖË^•?
^Õ=Ù_»∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl ^•#flO`«\ ˜h ã¨`«º|^ŒúOQÍ
ã¨$+≤ìOKå_»∞. Jn F xs‚`« =º=kè HÀã¨"Õ∞! [#∞ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù`À J==Åã≤ L#fl ã¨=∂"Õâßxfl u~°ã¨¯i™êÎ~°∞. 9. Uq∞\˜, "å~°∞
Éèí∂q∞Ö’ ãÖK«iOz, `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ K«∂_»ÖË^•?
K«∂_»É’`Õ "åà◊√§ giHõ<åfl Z‰õΩ¯= |Å=O`«∞ÖË. "å~°∞ Éèí∂q∞x ^Œ∞xfl,
giHõ<åfl ÉÏQÍ ¿ã^ŒºO KÕâß~°∞ (x~å‡}ÏÅ∞ KÕâß~°∞). "åi =^ŒÌ‰õΩ "åi
„Ñ¨=HõÅÎ ∞ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# x^Œ~≈° <åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ "åiÔHÖÏO\˜
J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. HÍx "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«=∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. 10. `«~∞° "å`« ^Œ∞~åQÆ`åÅ‰õΩ áêÅÊ_ç# "åiH˜ ^Œ∞~°`æ Õ Ñ¨\Oì˜ k.
ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ^≥·=ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. "å\˜x
ÑïÇ¨Ïã≤OKÕ"å~°∞.
11. ã¨$+≤ìx P~°OaèOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. =∞i PÜ«∞<Õ ^•xx
=∞e™êi ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. =∞i g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
12. „Ñ¨à◊Ü«∞O ãÖÉèíqOz# <å_»∞ JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ JK≥Û~°∞"˘O^Œ∞`å~°∞.
30. J~ü ~°∂"£∞ 427
13. "åi ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÖ’ U XHõ¯~°∂ "åi H˘~°‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞~°∞.

"å~°∞ ã¨~Ú`«O `«=∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ YO_ç™êÎ~∞° . 14. U ~ÀA# „Ñ¨àÜ ◊ ∞« O
<≥ÅH˘O@∞O^À P<å_»∞ "å~°∞ qq^èŒ |$O^•Å∞QÍ q_çáÈ`å~°∞. 15. Hõ#∞Hõ
qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ ÖÏK«iOz#"å~°∞ L^•º#=#OÖ’ FÅÖÏ_»∞`«∂
LO\Ï~°∞. 16. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOKå~À, =∂
ã¨∂K«#Å#∞, Ñ¨~°Ö’Hõ ã¨=∂"Õâßxfl Jã¨`«º=∞O@∂ H˘\˜ì"Õâß~À –
JÖÏO\˜"å~°O`å Ü«∂`«#Ö’ z‰õΩ¯|_ç LO\Ï~°∞. 17. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ãÖ^è•º
ã¨=∞Ü«∂xH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, `≥Å¡"åiÛ#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨q„`«∞_»~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ#∞
ã¨‡iOK«O_ç. 18. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ ™ÈÎ„`«O PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok –
™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∞"≥∞ÿ##∂, q∞@ì=∞^è•ºÇ¨Ïfl"≥∞ÿ##∂.
19. PÜ«∞# „áê}=Ú#fl ^•xx „áê}O ÖËx ^•x #∞O_ç "≥eH˜
f™êÎ_∞» . „áê}O ÖËx^•xx „áê}=Ú#fl ^•x #∞O_ç "≥eH˜ f™êÎ_∞» . PÜ«∞<Õ
Éèí∂q∞x =∞$uK≥Ok# g∞^Œ@ „|uH˜™êÎ_»∞. JÖÏˆQ g∞~°∞ ‰õÄ_® "≥eH˜
fÜ«∞|_»`å~°∞. 20. PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ>Ëq∞@O>Ë† PÜ«∞# q∞=∞‡efl
=∞\˜ì`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. P `«~°∞"å`« g∞~°∞ =∞#∞+¨µÖˇ· ã¨~°fi„`å "åºÑ≤OKå~°∞.
21. PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’<Õ XHõ>Ëq∞@O>Ë† PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ *Ïu
#∞O_Õ g∞ HÀãÖ g∞ [O@Å#∞ (ÉèÏ~°ºÅ#∞) ã¨$+≤ìOKå_»∞ – "åi ^•fi~å
g∞~°∞ ã¨∞YÑ¨_®Åx. WOHÍ PÜ«∞# g∞ =∞^èŒº „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞,
^ŒÜ«∂„~°Ì`«#∞ á⁄O^Œ∞ÑïKå_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ PÖ’zOKÕ [#∞Å‰õΩ
Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
22. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì, g∞ ÉèÏ+¨Ö’¡, ~°OQÆ∞Ö’¡ L#fl "≥·q^èŒºO
‰õÄ_® PÜ«∞# (â◊H˜Î) ã¨∂K«#ÅÖ’x"Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g\˜Ö’ *Ï˝# ^èŒ#∞Å‰õΩ
J<ÕHõ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 23. g∞~°∞ ~å„u "Õà◊Ö’¡ x„kOK«@O, Ñ¨QÆ\ ˜
"Õà◊Ö’¡ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤OK«@O ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’
JO`«~åƒùQÆ"Õ∞. WO^Œ∞Ö’ q#QÆeˆQ [#∞Å‰õΩ J<ÕHõ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
24. WOHÍ PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ>Ëq∞@O>Ë† PÜ«∞# g∞‰õΩ "≥∞~°∞Ñ¨Ù#∞
K«∂Ñ≤™êÎ_»∞ – XHÕ`« ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∂, XHÕ`« Pâ◊ÃÑ_»∞`«∂! WOHÍ –
PÜ«∞# PHÍâ◊O #∞O_ç =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz, `«^•fi~å Éè∂í q∞x Jk =∞$uK≥Ok#
g∞^Œ@ „|uH˜™êÎ_»∞, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ q"ÕK«##∞ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ
[#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
25. PÜ«∞# â◊H˜Î ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ>Ëq∞@O>Ë† PÜ«∞# P^Õâ◊OÃÑ·<Õ
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ <≥ÅH˘x L<åfl~Ú. =∞i PÜ«∞# q∞=∞‡efl XHõ¯QÍ<˘Hõ¯
Ñ≤Å∞Ñ¨Ù Ñ≤Å∞=QÍ<Õ g∞~°O`å Éèí∂q∞Ö’ #∞O_ç "≥eH˜=™êÎ~°∞.
26. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å PÜ«∞#^Õ. Jhfl PÜ«∞#ˆH P*Ï˝|^Œú"≥∞ÿ
L<åfl~Ú. 27. PÜ«∞<Õ `˘e™êi ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. =∞e™êi ã¨$+≤ìOKÕk ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ. Wk PÜ«∞#‰õΩ =∞iO`« ã¨∞ÅÉèíO. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ PÜ«∞#
QÆ∞}QÆ}ÏÅ ^Œ~°Ê"Õ∞ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«O. PÜ«∞# =∞Ç¨ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞.
28. PÜ«∞# g∞ HÀãÖ ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ L^•Ç¨Ï~°}
Wã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# ãÖÑ¨^ŒÖ’ g∞ ÉÏxã¨Öˇ=~°~Ú<å
g∞‰õΩ ã¨=∂# ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ L<åfl~å? g∞~°∞ g∞ "åiH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_#ç @∞¡QÍ,
"åiH˜ ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» `«∞<åfl~å? D q^èOŒ QÍ "Õ∞=Ú |∞kúH˜ Ñ¨^∞Œ #∞ÃÑ>Ëì [#∞Å‰õΩ
=∂ P^ÕâßÅ#∞ qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl=Ú. 29. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,
`«=∞ ã¨fiÜ«∂xH˜ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞ x~å^è•~°OQÍ `«=∞ HÀÔ~¯Å#∞
J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=Ù_Õ JÑ¨=∂~åæ# =^Œe"Õã≤# "å_çH˜ ã¨<å‡~°æO Z=~°∞
K«∂Ñ¨QÆÅ~°∞? "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ "å_≥=_»∂ LO_»_»∞.
30. Hõ#∞Hõ h=Ù UHÍ„QÆz`«ÎO`À ^≥·=^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù Jaè=ÚY∞_»"≥·
LO_»∞. ^Õ=Ù_»∞ =∂#=ÙÅ#∞ U ã¨fiÉèÏ=OÃÑ· Ñ¨Ù\˜ìOKå_À ^•xÃÑ·<Õ ã≤÷~°OQÍ
LO_®e. PÜ«∞# ã¨$+≤ìx =∂~°Û‰õÄ_»^Œ∞. W^Õ ã≤÷~°"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O. HÍx
KåÖÏ=∞Ok `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. 31. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°e, PÜ«∞#ˆH
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç. |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨‰õΩÅÖ’ KÕ~°HõO_ç.
32. "å~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl =ÚHõ¯K≥Hõ¯Å∞ KÕ¿ãâß~°∞. qaè#fl =~åæÅ∞QÍ
peáÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’ „Ñü =~°Oæ "å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ L#fl ^•x`À<Õ Ñ¨~=° tOz
áÈ`«∞<åfl~°∞.
30. J~ü ~°∂"£∞ 429
33. „Ñ¨[Å‰õΩ U^Œ~Ú<å Hõ+¨ìO =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù

"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ¨ÓiÎ „â◊^Œú`À =∞~°e PÜ«∞xfl „áêi÷™êÎ~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# `«#
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç "åiH˜ HÍ~°∞}ºO ~°∞zx K«∂Ñ≤#Ñ¨Ù_»∞, "åiÖ’x XHõ =~°æO
"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞Îefl HõeÊOK«@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~°∞. 34. "Õ∞=Ú
"åiH˜ „Ñ¨™êkOz# ^•xH˜ Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`«QÍ! ã¨~ˆ , H˘<åflà◊§áê@∞ ÅaÌ á⁄O^ŒO_ç.
`«fi~°Ö’<Õ g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 35. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· U^Œ<åfl „Ñ¨=∂}Ïxfl
kOáê=∂? ^≥·"åxH˜ ™ê\˜ HõeÊOK«=∞x JkQÍx ã¨=∞i÷™ÈÎO^•?
36. "Õ∞=Ú =∞#∞+¨µÅ‰õΩ HÍ~°∞}ºO ~°∞zx K«∂Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞
P#O^ŒO`À Laƒ `«aƒ|ƒ=Ù`å~°∞. XHõ"Õà◊ "åi ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ
"åiˆH^Œ<åfl ÉÏ^èŒ Hõey`Õ =∂„`«O x~åâ◊‰õΩ Ö’#=Ù`å~°∞. 37. Uq∞\˜,
^Õ=Ù_»∞ `å#∞ HÀi#"åiH˜ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ r=<Àáêkèx WzÛ, `å#∞ HÀi#
"åiH˜ `«yOæ K«\Ïxfl "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤OKÕ
[#∞Å‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 38. Hõ#∞Hõ h ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=Ù‰õΩ J`«x
Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ W=Ùfi. x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ, ÉÏ@™êiH˜ ‰õÄ_® (W"åfie). ^≥·= „Ñ¨ã¨#fl`«
á⁄O^ŒQÀˆ~"åiH˜ Wk ZO`À LÑ¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#k – JÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO
á⁄O^Œ∞`å~°∞. 39. „Ñ¨[Å ãÖÑ¨^ŒÖ’ KÕi ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl L^ÕÌâ◊ºO`À
g∞iKÕÛ =_ô,¤ ^Õ=Ùx ^Œ$+≤Öì ’ ZO`«=∂„`«O ÃÑ~°Q^Æ ∞Œ . J~Ú`Õ ^≥=· „Ñ¨ã#¨ fl`«#∞
á⁄O^Œ\ÏxH˜ g∞~°∞ *HÍ`ü WzÛ#@¡~Ú`Õ – JÖÏO\˜"åˆ~ ^≥·=ã¨xflkèÖ’
`«=∞ ãÖÑ¨^Œ#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ#fl "å~°=Ù`å~°∞.
40. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOKå_»∞. =∞i PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ r=<À
áêkèx WKåÛ_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ =∞~°}"≥Úã¨QÆ∞`å_»∞. PÃÑ·#
PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl „|uH˜™êÎ_»∞. =∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ ™ê\˜ HõeÊOKÕ "åiÖ’
Z=~°~Ú<å g\˜Ö’ U XHõ¯ Ñ¨#~Ú<å KÕÜ«∞QÆÅ~å? "å~°∞ HõeÊOKÕ
ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ (+≤~°∞¯) #∞O_ç PÜ«∞# Ñ¨q„`«∞_»∞, =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞.
41. [#∞Å∞ `«=∞ KÕ*`Ë ∞« ÖÏ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ^•x Ñ¶e¨ `«OQÍ <ÕÅÃÑ<· å, h\˜Ö’#∂
qzÛù#flO „Ñ¨|eáÈ~ÚOk – `«^•fi~å ^Õ=Ù_»∞ "åi H˘xfl KÕ+¨ìÅ ~°∞z
"åiH˜ K«∂Ñ≤OK«\ÏxH˜! |Ç¨ïâß "å~°∞ (P q^èŒOQÍ#~Ú<å) `«=∞ ^èÀ~°}˜x
=∂#∞‰õΩO\Ï~°x. 42. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'Éèí∞qÖ’ uiy, Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz#
"åiH˜ Ñ¨\ ˜ì# QÆ`Õq∞\’ HÍã¨Î K«∂_»O_ç. "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ |Ç¨ï^≥·"À
áêã¨‰õΩÖË.—
43. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç P ~ÀA ~åHõ=ÚO^Õ
h=Ù h =ÚMÏxfl ã¨Ô~·#, ã≤÷~°"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡O "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°Å∞ÛHÀ. Jk
`˘ÅyáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. P ~ÀA [#∞Å∞
K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞Ô~·áÈ`å~°∞. 44. Z=_»∞ u~°ã¨¯i™êÎ_À, J`«x u~°™ê¯~°O J`«x
g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú<å ã¨^•K«~°} KÕ¿ãÎ – "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∞O
HÀã¨"Õ∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 45 – qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOz# "åiH˜
^Õ=Ù_»∞ `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO`À =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO W=fi\ÏxH˜! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ W+¨ìÑ¨_»_»∞.
46. WOHÍ PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ>qË ∞@O>Ë† PÜ«∞# â◊√Éè"í å~°#Î ∞
JOkOKÕ xq∞`«ÎO K«Å¡x QÍÅ∞Å#∞ ÑÖÑ≤™êÎ_»∞ – g∞‰õΩ `«# HÍ~°∞}ºO
~°∞z K«∂Ñ≤OKåÅx! WOHÍ PÜ«∞# P*˝`À <ÒHõÅ∞ #_»"åÅx!! WOHÍ
g∞~°∞ PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤OKåÅx!!! WOHÍ g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ
Hõ$`«A˝Å∞QÍ LO_®Åx!!!! 47. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®
„Ñ¨=HõÎÅ#∞ "åi *Ï`«∞Å "≥·Ñ¨Ù ÑÖÑ≤OKå=Ú. "å~°∞ `«=∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. JÑ¨C_»∞ JÑ¨~å^è•xH˜
X_çQ\Æ #ì˜ "åiÃÑ· "Õ∞=Ú „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë qâ◊fiã≤Oz#
"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»=Åã≤# ÉÏ^èŒº`« =∂ÃÑ· LO_çOk.
48. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÍÅ∞Å#∞ ÑÖÑ≤™êÎ_»∞. Jq "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ ÃÑ·H˜
ÖËÑ¨Ù`å~Ú. `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜x `å#∞ HÀi# q^èŒOQÍ PHÍâ◊OÖ’
qã¨ÎiOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. "å\˜x XHõ^•xÃÑ· XHõ\ ˜QÍ ¿Ñ~°∞Û`å_»∞. ^Œiq∞ÖÏ P
"Õ∞Ñ¶¨∂Å #∞O_ç =~°¬O ‰õΩ~°=@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. =∞i `«# ^•ã¨∞ÅÖ’
`å#∞ `«Åz# "åiH˜ P =~°¬ÑÙ¨ h\˜x JOk™êÎ_∞» . ^•xH˜ "å~°∞ P#O^ŒO`À
Ñ¨~=° tOzáÈ`å~°∞. 49. P =~°¬O ‰õΩ~°=Hõ =ÚO^Œ∞ – P#O^•xH˜ =ÚO^Œ∞
– "å~°∞ x~åâß xã¨Ê $Ç¨ÏÅ‰õΩ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞. 50. =∞i h=Ù ^≥·=
30. J~ü ~°∂"£∞ 431
HÍ~°∞}º ã¨∂K«#ÅÃÑ· ^Œ$+≤ìx ™êiOK«∞ – PÜ«∞# U q^èŒOQÍ =∞$uK≥Ok#

g∞^Œ@ <ÕÅ#∞ „|uH˜™êÎ_À! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞<Õ =∞$`«∞Å#∞ „|uHÕK«
#∞<åfl_»∞. PÜ«∞# „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.
51. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú (`≥QÆ∞Å∞ ™ÈˆH) QÍex ÑÖÑ≤`Õ, `«=∞ ÑÖ@
KÕÅ∞ (`«=∞ Hõà◊¡ =ÚO^Œˆ~) Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«ÛQÍ "å_çáÈ=@O K«∂¿ãÎ, `«~°∞"å`«
"å~°∞ u~°™ê¯~åxH˜ X_çQ_Æ `» å~°∞. 52. Hõ#∞Hõ h=Ù =∞$`«∞Å‰õΩ qxÑ≤OK«Ö=Ë Ù.
gÑ¨Ù „uÑ¨C‰õΩx áÈ`«∞#fl K≥q\˜ "åiH˜ ‰õÄ_® h=Ù h =∂@#∞ qxÑ≤OK«Ö=Ë Ù.
53. h=Ù „QÆ∞_ç¤"åix ‰õÄ_®, "åi ÃÑ_»„`À= #∞O_ç ã¨<å‡~åæxH˜ `ÕÖË=Ù.
=∂ =K«<åÅ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ "åxH˜ =∂„`«"Õ∞ h=Ù qxÑ≤OK«QÆÅ=Ù. "å~°∞
=∂„`«"Õ∞ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨Ù`å~°∞.
54. JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ q∞=∞‡efl J`«ºO`« |ÅÇ‘Ï# ã≤u÷ #∞O_ç Ñ¨Ù\Õì Kå_»∞.
=∞i |ÅÇ‘Ï#`« `«~°∞"å`« |eq∞x "˘ã¨QÍ_»∞. D |ÅO `«~°∞"å`« =∞m¡
|ÅÇ‘Ï#`«#∞, =$^•úáêºxfl qkèOKå_»∞. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# ^•xx
ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. PÜ«∞# =∞Ç¨ *Ï˝x. ã¨~åfikèHÍi. 55. „Ñ¨à◊Ü«∞O <≥ÅH˘#fl
k<å#, JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ „Ñ¨=∂}O KÕã≤, `å=Ú XHõ QÆ_çÜ«∞HÍÅO Hõ<åfl
Z‰õΩ¯=¿ãÑ¨Ù („Ñ¨ÑÖK«OÖ’) LO_»ÖË^Œx JO\Ï~°∞. WÖÏ LO@∞Ok "å~°∞
=∞~°ÅÛ|_Õ "≥·#O. 56. J~Ú`Õ *Ï˝#^èŒ#O, qâßfiã¨ÉèÏQÆºO W=fi|_ç#
"åiÖÏ JO\Ï~° ∞ : '^≥ · = „QÆ O ^ä Œ O Ö’ (L#fl^•x „Ñ¨ H Í~° O ) g∞~° ∞
Ñ¨Ù#~°∞`å÷#k#O =~°‰õÄ L<åfl~°∞. W^Õ P Ñ¨Ù#~°∞`å÷#k#O. HÍx g∞~°∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍ~°∞.— 57. Hõ#∞Hõ P ~ÀA "åi ãÖ*Ï~Ú+‘ U q^èOŒ QÍ#∂
LÑ¨HõiOK«^Œ∞. Hõ∆=∂Ñ¨} HÀ~°∞HÀO_ç Jx "åi`À J#@=¸ [~°QÆ^Œ∞.
58. "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£Ö’ [#∞Å HÀãÖ Jxfl~°HÍÅ L^•Ç¨Ï~°}
Å#∞ q=iOKå=Ú. XHõ"Õà◊ h=Ù "åi=^ŒÌ‰õΩ U^Œ~Ú<å ã¨∂K«##∞
fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ 'g∞~°O`å q∞^ä•º"å^Œ∞ÖË— Jx ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÅO\Ï~°∞.
59. D q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ J*Ï˝#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· =Ú„^Œ "Õ¿ã™êÎ_»∞.
60. Hõ#∞Hõ h=Ù F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥=· "åQÍÌ#O ã¨`º« O. #=∞‡HõO
ÖËx"å~°∞ x#∞fl Jã¨Ç¨Ï<åxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞ ã¨∞=∂!
31. Å∞MÏ‡<£
1. JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. Wq q[˝`å Éèíi`«=∞~Ú# „QÆO^äŒ

=K«<åÅ∞. 3. ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ H˘~°‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈HõO, HÍ~°∞}ºO.
4. "å~°∞ (P ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞) #=∂A#∞ ™ê÷Ñ™≤ êÎ~∞° . [HÍ`ü K≥e™¡ êÎ~∞° .
Ñ¨~°Ö’HõOÃÑ· #=∞‡HõO Hõey LO\Ï~°∞. 5. WÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨<å‡~°æO á⁄O^Õ"å~°∞.
6. *Ï˝#O`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®<Õ, [#∞Å#∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«\ÏxH˜, ^•xx J=¿ÇÏà◊# KÕÜ«∞\ÏxH˜ =∞#ã¨∞#∞ K«eOÑ¨*Ë¿ã
q+¨Ü«∂Å#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_® „Ñ¨*ÏÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’ L<åfl_»∞.
WÖÏO\˜ "åiH˜ Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞KÕ¿ã tHõ∆ LO@∞Ok. 7. "å_çH˜ =∂
ã¨∂‰õΩÎÅ#∞ qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, "å_»∞ QÆ~°fiO`À `å#∞ q##>Ë¡, `«# K≥=ÙÅÖ’
K≥=Ù_»∞ L#fl>Ë¡ =ÚYO „uÑ¨C‰õΩO\Ï_»∞. Hõ#∞Hõ "å_çH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú#
tHõ∆ LO^Œ#fl â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OK«∞. 8. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~}°
KÕã≤# "åiH˜ J#∞„QÆÇ¨Å`À xO_ç# ã¨fi~°æ=<åÅ∞O\Ï~Ú. 9. "å~°O^Œ∞Ö’
âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. Wk ^Õ=Ùx QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O. PÜ«∞# â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
10. JÖÏ¡ÇπÏ PHÍâßÅ#∞ ã¨ÎOÉèÏÅ∞ ÖË‰õΩO_®<Õ xi‡OKå_»∞. g∞~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ nxx QÆ=∞xã¨∞<Î åfl~°∞. Éè∂í q∞ q∞=∞‡efl fã¨∞‰õΩx XiyáÈ‰õΩO_®
LO_»\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ JO^Œ∞Ö’ Ñ¨~°fi`åÅ#∞ „Ñü+≤ªOKå_»∞. WOHÍ JO^Œ∞Ö’
Jxfl ~°HÍÅ r=*ÏÖÏxfl "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß_»∞. WOHÍ "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç
h\˜x ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. `«~°∞"å`« Éèí∂q∞Ö’ Jxfl ~°HÍÅ "Õ∞Öˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
L`«Ê#flO KÕâß=Ú. 11. Wn ^Õ=Ùx ã¨$+≤ì! =∞Ô~·`Õ PÜ«∞# `«Ñ¨Ê q∞ye#
"å~°∞ ã¨$+≤Oì zO^Õq∞\’ HÍã¨Î <å‰õΩ K«∂Ñ≤OK«O_ç! Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
31. Å∞MÏ‡<£ 433
12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú Å∞MÏ‡<£‰õΩ q"ÕHÍxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú.

J`«xH˜ÖÏ É’kèOKå=Ú : '^≥·"åxH˜ Hõ$`«A˝_»"≥· LO_»∞. Hõ$`«A˝_≥· LO_Õ
„Ñü XHõ¯_»∂ `«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°ˆH Hõ$`«A˝_≥· LO\Ï_»∞. =∞Ô~=_»~Ú<å
KÕã≤# "Õ∞Å∞#∞ =∞i¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ JHõ¯~°ÖËx"å_»∞, ãÎ̈=hÜ«Ú_»∞.—
13. Å∞MÏ‡<£ `«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã≤#Ñ¨Ù_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å
=Ú^Œ∞ÅÌ ‰õΩ=∂~°∞_®! JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨ÇÏ¨ =~°∞eÎ fl HõeÊOK«‰Ωõ . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞Îefl xÅÉˇ@ì_»O (+≤~ü¯ KÕÜ«∞@O) Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú#
J<åºÜ«∞O.—
14. "Õ∞=Ú =∂#=ÙxH˜ J`«x `«e¡^ŒO„_»∞Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ `åH©^Œ∞
KÕâß=Ú. J`«x `«e¡ J`«xx Hõ+¨ìg∞‡^Œ Hõëêìxfl Éèíiã¨∂Î `«# QÆ~°ƒùOÖ’
"≥∂ã≤Ok. `«~∞° "å`« J`«x áêÅ∞ q_çÑO≤ K«\ÏxH˜ ~Ô O_Õà√◊ § Ñ¨\Oì˜ k. (JO^Œ∞Hˆ
WÖÏ J<åfl=Ú : F =∂#=Ù_®!) h=Ù <å‰õÄ, h `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ Hõ$`«A˝_»"≥·
LO_»∞. Hõ_»‰õΩ =∞~°e ~å=Åã≤Ok <å "≥·Ñ¨Ù#ˆH. 15. XHõ"Õà◊ "å~°∞,
h "≥~°∞QÆx "åix Z=i#~Ú<å <å‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOK«=∞x hÃÑ· XuÎ_ç `≥¿ãÎ
=∞@∞‰õΩ, h=Ù "åi =∂@ q##=ã¨~O° ÖË^∞Œ . „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ =∂„`«O "åiÑ¨@¡
ã¨^•ƒù=O`À "≥∞ÅQÍe. (^è•i‡HõOQÍ =∂„`«O) <å "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ~°∞A=~°Î#∞_≥·#
=ºH˜Î<Õ J#∞ãïOKåe. z=~°‰õΩ g∞~°O`å <å =^ŒÌˆH ~å=Åã≤ LOk.
g∞ˆ~"Õ∞q∞ KÕã¨∂Î LO_Õ"å~À JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨Ù`å#∞.
16. (Å∞MÏ‡<£ WOHÍ WÖÏ LÑ¨^ÕtOKå_»∞) '<å z\˜ì `«O„_ô! U
Hõ~°‡ J~Ú<åã¨ˆ~, Jk P=yO[O`« L<åfl – Jk U ~å~Ú „HÕ^Œ<À Ñ¨_ç
L<åfl, PHÍâßÅÖ’ L<åfl, ÖËHõ Éèí∂q∞Ö’ L<åfl – ^Õ=Ù_»∞ ^•xx
fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ ã¨∂Hõ∆ ‡^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞, ã¨~°fiO `≥eã≤
L#fl"å_»∞. 17. <å Hõ#fl`«O„_ô! #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞. =∞Oz Ñ¨#∞Å∞
K≥Ü∞« º=∞x É’kèã∂¨ Î LO_»∞. K≥_∞» Å #∞O_ç "åiOK«∞. h‰õΩ U Hõ+Oì¨ Hõey<å
F~°∞ÛHÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wq ™êÇ¨Ï™È¿Ñ`«=∞~Ú# Ñ¨#∞Å∞. 18. „Ñ¨[Å #∞O_ç
x~°¡Hõ∆ ºOQÍ =ÚYO „uÑ¨CHÀ‰õΩ. Éèí∞qÖ’ x‰õΩ¯`«∂ #_»=‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
^Õ=Ù_»∞ Jkiáê@∞ Ñ¨_"Õ åxx, QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨îŒ ≈OKÕ"å_çh W+¨Ñì _¨ _» ∞» .
19. h #_»HõÖ’ Ç¨ïO^•`«#O áê\ÕK«∞. h HõO~î°ã¨fi~°O =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°OQÍ
LO_ÕÖÏ *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»∞. ã¨fi~åÅxflO\˜Ö’H© J`«ºO`« K≥_»¤k QÍ_ç^Œ ã¨fi~°O.—
20. Uq∞\˜, Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl "å@xflO\˜h ^Õ=Ù_»∞ g∞
¿ã=Ö’ x=∞QÆflO KÕÜ«∞\Ïxfl g∞~°∞ QÆ=∞xOK«ÖË^•? PÜ«∞<Õ `«# =ºHõÎ,
J=ºHõÎ =~åÅxflO\˜h g∞ÃÑ· Ñ¨ÓiÎ KÕâß_»∞. *Ï˝#O`À, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO`À
xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®<Õ, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^ä•^è•~°O ÖË‰õΩO_®<Õ ^Õ=Ùx
q+¨Ü«∞OÖ’ `«~°˚# Éèí~°˚#‰õΩ kˆQ"å~°∞ ‰õÄ_® [#ÉÏÇ¨ïà◊ºOÖ’ L<åfl~°∞.
21. 'JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx g∞~°∞ J#∞ãïOK«O_ç— Jx "åi`À
J#flÑ¨C_»∞, 'ÖË^Œ∞, =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ áê\˜ã¨∂Î LO_»QÍ "Õ∞=Ú K«∂ã≤#
^•x<Õ "Õ∞=Ú J#∞ãï™êÎ=Ú— Jx "å~°O\Ï~°∞. Uq∞\˜, Ã+·`å<£ "åix
#~°HÍyfl Ü«∂`«# "≥·Ñ¨Ù Ñ≤ez#Ñ¨Ê\˜H©<å?
22. Z=_»~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Jaè=ÚY∞_≥·, ã¨^•K«~°} ‰õÄ_®
KÕ™êÎ_À J`«#∞ QÆ\ ˜ì „`å\˜x Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ JOu=∞
Ñ¶e¨ `«O JÖÏ¡ÇÏπ Jnè#OÖ’<Õ LOk. 23. („Ñ¨=HÍÎ!) Z=_»~Ú`Õ u~°™ê¯~åxH˜
áêÅÊ_®¤_À, J`«x u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ h=Ù ^Œ∞ódOK«=Å^Œ∞. "å~°O`å =∂
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ~å=Åã≤# "åˆ~. "åi x~åfiHÍ#flO`å "Õ∞=Ú "åiH˜ Z~°∞Hõ
Ñ¨~°∞™êÎ=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ PO`«~åºÖ’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O
Ziy#"å_»∞. 24. "Õ∞=Ú "åiH˜ H˘O`«HÍÅO áê@∞ ÅaÌ á⁄O^Œx™êÎO.
`«~°∞"å`« "åix Hõiî# tHõ∆ "≥·Ñ¨Ù ÖÏ‰õΩ¯áÈ`å=Ú.
25. 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ Z=~°∞ ã¨$+≤ìOKå~°∞?— Jx g∞~°∞ QÆ#Hõ
"åix J_çy`Õ 'JÖÏ¡ÇπÏ— Jx "å~°∞ J=â◊ºOQÍ JO\Ï~°∞. 'ã¨=∞ã¨Î
™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏˆH K≥O^Œ∞`å~Ú— Jx "åi`À J#∞. J~Ú`Õ "åiÖ’
J<Õ‰õΩÅ∞ `≥eÜ«∞x"å~°∞. 26. PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’ L#fl ã¨=∞ã¨ÎO
JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞, ã¨∞Îu™ÈÎ„`åÅ‰õΩ J~°∞›_»∞.
27. Éèí∂q∞Ö’ L#fl =$H∆ÍÅhfl HõÅ=ÚÅ∞QÍ =∂i<å, ã¨=Ú„^•Å∞ =∞~À
ã¨Ñ¨Î ã¨=Ú„^•Å`À Hõeã≤ ã≤~åQÍ =∂i<å – JÑ¨Ê\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∂Å∞
`«~°QÆ=Ù. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
31. Å∞MÏ‡<£ 435
28. g∞ JO^Œih Ñ¨Ù\˜ìOK«@O, (=∞~°}Ï#O`«~°O) uiy „|uHÕ

K«@O XHõ =∞x+≤x ã¨$+≤ìOK«@O =O\˜^Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ q<Õ"å_»∞,
K«∂¿ã"å_»∞. 29. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞ ~å„ux Ñ¨Q\Æ Ö˜ ’xH˜ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*Ü Ë ∞« \Ïxfl,
Ñ¨QÆ\ ˜x ~å„uÖ’xH˜ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*ËÜ«∞\Ïxfl h=Ù K«∂_»@O ÖË^•? WOHÍ
PÜ«∞# ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞efl HÍ~°º x|^Œ∞úefl KÕâß_»∞. „Ñü XHõ¯\© x~å÷i`«
ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ ™êyáÈ`«∂ LOk. WOHÍ Uq∞@O>Ë† g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
^Õ=Ùx ^Œ$+≤ìÖ’ LOk. 30. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë† JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ã¨`«ºO QÆ#Hõ!
PÜ«∞xfl HÍ^Œx "å~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ=hfl Jã¨`«ºO QÆ#Hõ! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞.
31. ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO =Å¡ F_»Å∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #_»=\Ïxfl h=Ù
K«∂_»@O ÖË^•? PÜ«∞# `«# ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ñ≤OK«\ÏxˆH (W^ŒO`å).
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ãÖÜ«∞=∞#O áê\ÕKÕ, Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ
„Ñü XHõ¯iH© ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 32. ã¨=Ú„^Œ ÔH~°\ÏÅ∞ "åi `«ÅÅÃÑ·
HÍ~°∞=∞|∞ƒÅ =∂kiQÍ „Hõ=Ú‡‰õΩ#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ `«=∞ ^èŒ~å‡xfl ˆH=ÅO
JÖÏ¡ÇπÏˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx PÜ«∞xfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞#
"åix ~°H˜∆Oz X_»∞¤‰õΩ KÕiÛ# g∞^Œ@, "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ (=∂„`«"Õ∞) ãïQÍæ
LO\Ï~°∞. "åQÍÌ# ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞, "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞
=∂ ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯i™êÎ~°∞.
33. „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. U `«O„_ô `«# H˘_»∞‰õΩ
`«~°Ñ¶¨Ù# |^Œ∞Å∞ (ÑïÇ¨~°O) WK«∞ÛHÀÖËx, U ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ‰õÄ_® `«#
`«O„_çH˜ U q^èOŒ QÍ#∂ LÑ¨ÜÚ« HõOÎ HÍx P k<åxH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_O» _ç.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "åQÍÌ#O ã¨`«º"≥∞ÿ#k. HÍ|\˜ì „áêÑÖzHõ rq`«O
q∞=∞‡efl "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«Û~å^Œ∞. P "≥∂ã¨QÍ_»∞ (Ã+`· å<£) ‰õÄ_® q∞=∞‡efl JÖÏ¡ÇÏπ
q+¨Ü«∞OÖ’ "≥∂ãÿOK«~å^Œ∞ ã¨∞=∂! 34. „Ñ¨à◊Ü«∞O ZÑ¨C_»∞ =ã¨∞ÎO^Œ<Õ
q+¨Ü«∞O JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞<Õ =~°¬O ‰õΩiÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞.
QÆ~åƒùâÜ◊ ∂« ÅÖ’ U=ÚO^À PÜ«∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞. `å#∞ ~ˆ Ñ¨Ù UO ãÖáêkã¨∞OÎ ^À
U „áê}© Z~°∞QÆ^Œ∞. `å#∞ U QÆ_»¤ÃÑ· =∞~°}ÕKÕn Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ã¨~°fi*Ï˝x, Jhfl Ziy#"å_»∞.
32. Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ (™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O)
1. JeÑ¶π – ÖÏ"£∞ – g∞"£∞. 2. ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# „QÆO^äŒq∞k. WO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞.
3. Uq∞\˜, D =ºH˜Î ã¨fiÜ«∞OQÍ nxx HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»x "å~°O@∞<åfl~å?
"åã¨Î"åxH˜ Wk h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç (=zÛ#) ã¨`«ºO – `«^•fi~å h=Ù,
h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ÃÇÏK«ÛiOKÕ "å_≥=_»∂ ~åx *Ïu "åix ™ê=^è•#Ñ¨~°KåÅx!
`«^•fi~å "å~°∞ ã¨<å‡~°æO á⁄O^•Åx!
4. JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞<Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl "å\˜x
ˆH=ÅO P~°∞ k<åÅÖ’ ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# `«# áêÅ<å Ñ‘~î°O
(J~ü¬)ÃÑ· ã≤÷~°Ñ¨_®¤_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ U ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ QÍh, =∞ˆ~
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"å_»∞ QÍh ÖË_»∞. =∞~°~Ú`Õ g∞~°∞ É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«~å?
5. PÜ«∞# xOy #∞O_ç <ÕÅ =~°‰Ωõ ã¨=∞ãÎ̈ =º=Ç¨~åÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl_»∞.
`«~°∞"å`« J=hfl XHÍ<˘Hõ ~ÀA# PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ =∞~°ÅÛ|_»`å~Ú. ^•x
(P ~ÀA) Ñï=∂}O g∞ ÖˇHõ¯ „Ñ¨HÍ~°O "≥ÜÕ∞ºO_»¡‰õΩ ã¨=∂#O. 6. PÜ«∞<Õ
QÀK«~° JQÀK«~° q+¨Ü«∂ÅxflO\˜h Ziy#"å_»∞ – Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. 7. PÜ«∞# Uk KÕã≤<å J`«∞º`«Î=∞OQÍ<Õ KÕâß_»∞.
PÜ«∞# =∂#= ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ =∞\˜ì`À "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. 8. P `«~°∞"å`«
J`«x ãÖ`«ux J`«ºO`« JÅÊ"≥∞ÿ# h\˜™ê~°O (ˆ~`«ã¨∞û)`À ™êyOKå_»∞.
9. Ñ≤^ÑŒ ¨ J`«x J=Ü«∞"åÅ#∞ fiÛk^•Ì_∞» . JO^Œ∞Ö’ `«# „áê}O áÈâß_»∞.
g∞ H˘~°‰Ωõ K≥=ÙÅ#∞, Hõà§◊ #∞, Ç¨Ï$^ŒÜ∂« hfl KÕâß_»∞. J~Ú<å g∞~°∞ Hõ$`«[`˝ Å« ∞
`≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õk `«‰õΩ¯"Õ.
10. 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∞\˜ìÖ’ Hõeã≤, =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ~Ú#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® "Õ∞=Ú ãïH˘`«ÎQÍ ã¨$+≤ìOK«|_»`å=∂?— Jx "å~°<åfl~°∞.
Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù`À [~°QÆÉ’ÜÕ∞ ã¨=∂"Õâßxfl
32. Jãπ ã¨*ò^ŒÇπÏ 437
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl~°∞. 11. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞ÃÑ· xÜ«∞q∞OK«|_ç# =∞$`«∞º^Œ∂`«

g∞ „áê}ÏÅ#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞. 12. D JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’
`«ÅÅ∞ =OK«∞‰õΩx LO_»@O h=Ù K«∂¿ãÎ ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! ("åsq^èŒOQÍ
q#flqOK«∞‰õΩO\Ï~°∞), '=∂ „Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú K«∂âß=Ú. "Õ∞=Ú q<åfl=Ú.
ã¨^•K«~°} KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =∞=∞‡efl uiy ÑÖÑ≤OK«∞. =∂H˜Ñ¨C_»∞ Ñ¨ÓiÎ
#=∞‡HõO HõeyOk.— 13. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë, „Ñü =ºH˜ÎH© J`«x
ã¨<å‡~åæxfl "˘ã¨ˆQ"å~°"Õ∞. J~Ú`Õ '<Õ#∞ #~°HÍxfl l#∞flÅ`À#∂,
=∂#=ÙÅ`À#∂ xOÑ¨Ù`å#∞— J#fl <å =∂@ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Y~åÔ~á· È~ÚOk.
14. HÍ|\˜ì WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ D<å\˜ D ã¨=∂^Õâßxfl qã¨‡iOz# ^•x
~°∞zx K«∂_»O_ç. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® q∞=∞‡efl qã¨‡iã¨∞Î<åfl=Ú. g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
^•xH˜ âßã≤ÎQÍ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç.
15. =∂ =K«<åÅ ^•fi~å É’^èŒÑ¨~°z#Ñ¨Ù_»∞, ã¨*ÏÌÖ’ Ñ¨_çáÈÜÕ∞"åˆ~
"åã¨Î"åxH˜ =∂ =K«<åÅ Ñ¨@¡ qâßfiãÖ HõÅ"å~°∞. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
ã¨∞ÎuOK«@O`À áê@∞, PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ âß¡Ñ¶≤∞™êÎ~°∞. "åiÖ’ QÆ~°fiO U
HÀâß<å LO_»^Œ∞. 16. "åi gÑ¨ÙÅ∞ "åi Ñ¨_»HõÅ #∞O_ç "ÕÔ~· LO\Ï~Ú.
"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ÉèíÜ«∞O`À#∂, Pâ◊`À#∂ „áêi÷ã¨∂Î LO\Ï~°∞. "Õ∞=Ú
"åiH˜ „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. 17. "å~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ, "åi Hõà◊¡‰õΩ K«Å∞=xKÕÛ Z@∞=O\˜
™ê=∞„yx "Õ∞=Ú ^•zÃÑ\Ïì"≥∂ Z=iH© `≥b^Œ∞.
18. =∞Ô~·`Õ qâ◊fiã≤Oz# =ºH˜Î Jq^èÕÜ«Ú_ç`À ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®?
"åi~°∞=Ù~°∂ ã¨∞`«~å=¸ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ*ÏÅ~°∞. 19. Z=~°~Ú`Õ
qâ◊fiã≤OKå~À, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKå~À, "å~°∞ q_çk KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ ã¨fi~°æ=<å
Å∞O\Ï~Ú–"å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨`¯« ~°‡Å‰õΩQÍ#∞ Pu^äºŒ OQÍ. 20. =∞Ô~=~°~Ú`Õ
Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ\Ïì~À "åi x"åã¨ ã¨÷ÅO #~°HõO J=Ù`«∞Ok. "å~°∞
^•x #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_»\ÏxH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOz#Ñ¨C_»ÖÏ¡, =∞m¡ JO^Œ∞Ö’xˆH
„`ÀÜ«∞|_»`å~°∞. 'g∞~°∞ „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∂ =zÛ# #~°HÍyfl Ü«∂`«##∞ ~°∞z
K«∂_»O_ç— Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok. 21. "Õ∞=Ú "åiH˜ P ÃÑ^ŒÌ tHõ∆‰õΩ
=ÚO^Œ∞ (H˘xfl) z#fl tHõ∆Å∞ ‰õÄ_® K«qK«∂Ñ≤™êÎ=Ú – `«^•fi~å#~Ú<å
"å~°∞ ^•iH˜ ~å"åÅx! 22. `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù =K«<åÅ P^è•~°OQÍ
É’^èŒÑ¨~°z#Ñ¨Ê\˜H˜hfl, "å\˜Ñ¨@¡ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜x Hõ#|iKÕ "å_çHõO>Ë
Ñ¨~°=∞ ^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? "Õ∞=Ú JÖÏO\˜ JÑ¨~å^èŒ∞ÅÃÑ· `«Ñ¨ÊHõ
„Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï=Ú.
23. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äOŒ "˘ãÿ L<åfl=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù J`«xx
HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ U=∂„`«O ãÖ^ÕÇÏ≤ OK«‰Ωõ . "Õ∞=Ú ^•xx (`Ò~å`«∞#∞)
W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åi HÀãÖ =∂~°æ^Œ~°≈HõOQÍ KÕâß=Ú. 24. WOHÍ
"å~°∞ x„QÆÇ¨ÏO K«∂Ñ≤#O`« HÍÅO "Õ∞=Ú "åiÖ’ H˘O^Œix ¿ÑëêfiÅ∞QÍ
KÕâß=Ú. "å~°∞ =∂ P^Õâß#∞™ê~°O „Ñ¨[Å‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ"å~°∞.
"å~°∞ =∂ =K«<åÅ Ñ¨@¡ ^Œ$_è» #=∞‡HõO Hõey LO_Õ"å~°∞. 25. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "åi =∞^èŒº "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ
q+¨Ü«∂ÅÃÑ· f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. 26. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO Z<Àfl
`«~åÅ#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOz# "≥·#O ‰õÄ_® "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈HõO HÍÖËHõ
áÈ~ÚO^•? K«∂_»É’`Õ "å~°∞ "åà◊§ [<å"å™êÅ g∞^Œ∞QÍ ~åHõáÈHõÅ∞
™êyã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. Uq∞\˜,
"å~°∞ q#@O ÖË^•?
27. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú |O[~°∞ Éèí∂q∞ "≥·Ñ¨Ù (=~°¬Ñ¨Ù) h\˜x
fã¨∞‰õΩáÈ=\Ïxfl g~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? =∞i "Õ∞=Ú ^•x ^•fi~å
ÑÖ@Å∞ ÑÖ_çã∞¨ <Î åfl=Ú. "å\˜x "åi Ñ¨â√◊ =ÙÅ∂ uO@∞<åfl~Ú, ã¨fiÜ«∞OQÍ
"å~°∞ ‰õÄ_® (uO@∞<åfl~°∞). =∞Ô~·`Õ "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? 28. 'g∞~°∞
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ, P f~°∞Ê ZÑ¨C_À K≥Ñ¨ÊO_ç?— Jx "å~°O@∞<åfl~°∞.
29. "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'f~°∞Ê k<å# qâ◊fiã≤OK«@O Jqâßfiã¨∞Å‰õΩ ZO`«=∂„`«O
LÑ¨HõiOK«^Œ∞. "åiH˜ =º=kè ‰õÄ_® W=fi|_»^Œ∞.— 30. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!)
"åix L¿ÑH˜∆OK«∞. xsH˜∆ã¨∂Î LO_»∞. "å~°∞ ‰õÄ_® xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞.
33. JÖò JÇπÏ*ÏÉò 439
33. JÖò JÇπÏ*ÏÉò (Ãã·xHõ ‰õÄ@=ÚÅ∞)

1. F „Ñ¨=HÍÎ! JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»∞. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å,
=OK«‰õΩÅ =∂@ q#‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 2. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç h‰õΩ '=Ç‘Ï—QÍ ÑÖÑ¨|_Õ ^•xx
J#∞ãïã¨∂Î LO_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ LOk.
3. JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ. HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩxQÍ JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ KåÅ∞.
4. ^Õ=Ù_»∞ U =∞x+≤ ~˘=Ú‡Ö’#∂ ~Ô O_»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å#∞ LOK«Ö^Ë ∞Œ .
JÖÏˆQ g∞~°∞ g∞ ÉèÏ~°ºÅÖ’ Z=i#~Ú<å 'h=Ù <å `«e¡ÖÏO\˜^•#=Ù—
Jx K≥Ñ≤Ê#O`« =∂„`å# P"≥∞#∞ g∞ `«e¡QÍ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. g∞ ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«∞Å#∞
‰õÄ_® PÜ«∞# g∞ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. W=hfl g∞~°∞ g∞ <À\˜`À
ÑëˆH =∂@ÖË. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºO Ñ¨Å∞‰õΩ`å_»∞. PÜ«∞# ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤™êÎ_»∞.
5. ^Œ`«Î Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ "åi `«O„_»∞Å ãÖ|O^èŒO`À<Õ Ñ≤Å=O_ç. J^Õ JÖÏ¡ÇπÏ
^Œ$+≤ìÖ’ Z‰õΩ¯= <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ#k. XHõ"Õà◊ g∞‰õΩ "åi `«O„_»∞Öˇ=~À
`≥bHõáÈ`Õ JÑ¨C_»∞ "å~°∞ g∞ ^è•i‡Hõ ™È^Œ~°∞Å∞, ã¨Ç¨Ï"åã¨∞Å∞ J=Ù`å~°∞.
U q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å g∞ =Å¡ =∞~°∞Ñ¨Ù (á⁄~°áê@∞) [iyáÈ`Õ, ^•xH˜
g∞~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. HÍx g∞~°∞ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ KÕ¿ãÎ QÆ#Hõ (^•xÃÑ·
xÅn`« `«Ñ¨Ê^Œ∞). JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
6. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ qâßfiã¨∞ÅÃÑ· QÆÅ Ç¨Ï‰õΩ¯ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi „áê}ÏÅ
Hõ<åfl Z‰õΩ¯"Õ. „Ñ¨=HõÎ ã¨f=∞}∞Å∞ "åiH˜ `«Å∞¡Å∞. WHõ ^≥=· „QÆO^ä•#∞™ê~°O
~°HõÎ ãÖ|Onè‰õΩÅ∞ (|O^èŒ∞=ÙÅ∞) ™ê^è•~°} qâßfiã¨∞ÅHõ<åfl, =ÚÇ¨l~°¡Hõ<åfl
Ñ¨~°ã¨Ê~°O Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ g∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å Ü≥∞_»Å
ã¨^Œfi º=Ç¨~°O U^Œ<åfl KÕÜ«∞^Œe¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. Wk „QÆO^äŒOÖ’
ed`«"≥∞ÿ LOk.
7. "Õ∞=Ú „Ñ¨=HõÎÅ #∞O_ç "åi "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ – h
#∞O_ç, #∂ÇπÏ #∞O_ç, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, =¸™êÅ #∞O_ç, WOHÍ =∞~°º"£∞
‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê #∞O_ç "åQÍÌ#O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ – "Õ∞=Ú "åi #∞O_ç
QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#"Õ∞ fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. 8 – JÖÏ¡ÇπÏ ã¨pÛÅ∞~°#∞ "åi ã¨pÛÅ`«
QÆ∞iOz „Ñ¨tflOKåÅx. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å HÀãÖ PÜ«∞# ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú#
tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.
9. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ÃÑ· QÆÅ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç.
(â◊„`«∞) ¿ã#Å∞ g∞ÃÑ· ^ŒO_≥uÎ =zÛ#Ñ¨C_»∞, "Õ∞=Ú "å\˜ÃÑ· F ÃÑ#∞QÍex
ÑÖáê=Ú. g∞‰õΩ HÍ#~åx Ãã·xHõ ^ŒàÏxfl ‰õÄ_® ÑÖáê=Ú. g∞~°∞
KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ K«∂¿ã"å_Õ. 10. "å~°∞ g∞ ÃÑ·H˜ g∞ ZQÆ∞= "≥·Ñ¨Ù
#∞O_ç, kQÆ∞= "≥·Ñ¨Ù #∞O_ô ^ŒO_≥uÎ =zÛ#Ñ¨C_»∞ (ÉèíÜ«∞O`À) g∞ Hõà◊√¡
uiyáÈÜ«∂~Ú. g∞ QÆ∞O_≥Å∞ Q˘O`«∞Å^•HÍ =KÕÛâß~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞iOz
P Hõ} ∆ OÖ’ g∞~°∞ ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ J#∞=∂xOK«™êQÍ~°∞. 11. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
qâßfiã¨∞Å∞ Ñ¨sH˜∆OK«|_®¤~°∞. f„=OQÍ ‰õΩkÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤~°∞.
12. JÑ¨C_»∞ HõÑ¨@∞Å∞, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞ WÖÏ
J<åfl~°∞ : '^Õ=Ù_»∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ =∞#`À KÕã≤# "åQÍÌ#O "≥∂ãÖ `«Ñ¨Ê
=∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞.— 13. "åiÖ’x XHõ =~°æO "åÔ~·`Õ, 'F Ü«∞„ã≤Éò (=∞n<å)
"åã¨∞ÖÏ~å! Wk g∞~°∞ PQÆ=Åã≤# KÀ@∞ HÍ^Œ∞. u~À#∞‡Y∞Å=fiO_ç— Jx
J#™êQÍ~°∞. WOH˘Hõ =~°æO "å~°∞ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ #∞O_ç ÃãÅ=Ù HÀ~°∞`«∂, '=∂
WO_»∞¡ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ ÖË=Ù— J<åfl~°∞. x*ÏxH˜ Jq ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ<Õ L<åfl~Ú.
HÍHõáÈ`Õ "å~°∞ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O z`«ÎyOKåÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. 14. XHõ"Õà◊ (=∞n<å)
#QÆ~°O #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô Z=~°~Ú<å K˘K«∞Û‰õΩ =zÛ, J~åK«HõO
ã¨$+≤ìOK«=∞x "åiH˜ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WzÛ LO>Ë, "å~°∞ U=∂„`«O `å`åû~°O
KÕÜ«∞‰õΩO_® X¿ÑÊã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. 15. `å=Ú "≥#∞fl K«∂Ñ¨É’=∞x Ö’QÆ_»
"å~°∞ ^≥·"åxH˜ =∂\˜zÛ L<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã≤# ÉÏã¨ QÆ∞iOz "å~°∞
J=â◊ºOQÍ „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞. 16. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ Kå=Ù #∞O_ç
ÖË^• K«OÑ¨|_»@O #∞O_ç ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç áêiáÈ`Õ, D áêiáÈ=@O g∞‰õΩ
ZO`«=∂„`«O LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . J\˜ì Ñïã≤u÷ Ö’ g∞‰õΩ Hˆ =ÅO H˘<åflà◊§áê@∞

ÖÏÉèíO á⁄O^Õ J=HÍâ◊"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.— 17. K≥Ñ¨ÊO_ç : 'XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ
g∞ˆH^Œ<åfl #+¨ìO HõÅ∞QÆ*Ë¿ãÎ ÖË^• PÜ«∞# g∞ÃÑ· ^ŒÜ«∞^Œe¿ãÎ PÜ«∞# Ñ¨@∞ì
#∞O_ç q∞=∞‡efl ~°H˜∆OK«QÆÅ "åÔ~=~°∞?— "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U
~°Hõ∆‰õΩ}©‚, =∞ˆ~ =∞^ŒÌ`«∞^•~°∞}©‚ á⁄O^ŒÖË~°∞.
18. g∞Ö’ (Ü«Ú^ŒúO #∞O_ç) W`«~°∞Å#∞ PÑ¨Ù`«∞#fl^≥=~À, `«=∞
™È^Œ~°∞Å#∞^ÕÌtOz, '=∂ ÑÖK«# KÕ~°O_ç— Jx K≥|∞`«∞#fl^≥=~À JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. "å~°∞ ZÑ¨C_ÀQÍx Hõ^Œ# ~°OQÍxH˜ Hõ^Œe ~å~°∞. 19. "å~°∞ g∞
Ü≥∞_»Å Ö’Éèí`«fiO „Ñ¨^Œi≈™êÎ~°∞. J~Ú`Õ ÉèíÜ«∂O^Àà◊#Å Ñïã≤÷u
Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, =∞~°} Ñ¶¨∞_çÜ«∞Å∞ ^•Ñ¨ÙiOz# =ºH˜Î Hõ#∞„QÆ∞_»∞¡
„uÑ≤Ê#@∞¡QÍ "å~°∞ h "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. `«~∞° "å`« PÑ¨`å¯ÅO
`˘ÅyáÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞ ^è<Œ åâ◊H˘nÌ `«=∞ Ñ¨^∞Œ #~Ú# <åÅ∞HõÅ`À "åHÍÛ`«∞~åºxfl
„Ñ¨^Œi≈ã¨∂Î h =^ŒÌ‰õΩ =™êÎ~°∞. Jã¨Å∞ "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«<Õ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH
JÖÏ¡ÇπÏ "åi Hõ~°‡Å#∞ =$^è• QÍqOKå_»∞. WÖÏ KÕÜ«∞@O JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
KåÖÏ `ÕeHõ. 20. Ããx· Hõ ‰õÄ@=ÚÅ∞ WOHÍ "≥à§◊ ÖË^xŒ "å~°#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
XHõ"Õà◊ P Ãã·xHõ ^ŒàÏÅ∞ =∞m¡ ^ŒO_≥uÎ =¿ãÎ, `å=Ú Ñ¨Öˇ¡@∂à◊§Ö’¡, JHõ¯_ç
Éˇ·`«∞Å =∞^èŒº# LO_ç, JHõ¯_ç #∞O_Õ g∞ ã¨=∂Kå~°O `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜
W+¨ìÑ¨_»`å~°∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ g∞`À L#flÑ¨Ê\˜H© Ü«Ú^ŒúOÖ’ J~°∞^Œ∞QÍ<Õ
áêÖÁæO\Ï~°∞.
21. g∞ H˘~°‰Ωõ ^≥=· „Ñ¨=HõÖÎ ’ J`«∞º`«=Î ∞ P^Œ~≈° O LOk – JÖÏ¡ÇÏπ #∞,
JOu=∞k<åxfl Ptã¨∂Î, JÖÏ¡ÇπÏ#∞ J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iOKÕ „Ñü XHõ¯x
H˘~°‰õΩ. 22. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ Ãã·xHõ ‰õÄ@=ÚÅ#∞ K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞ WÖÏ
J<åfl~°∞ : 'JÖÏ¡ÇÏπ , PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ =∞#`À "åQÍÌ#O KÕã#≤ k W^Õ. JÖÏ¡ÇÏπ ,
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ K≥Ñ≤ÊOk x[O.— Jk "åi qâßfi™êxfl, q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ"åxfl
=∞iO`« JkèHõO KÕã≤Ok. 23. JÖÏ¡ÇπÏ`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl x[O KÕã≤
K«∂Ñ≤#"å~°∞ ‰õÄ_® qâßfiã¨∞ÅÖ’ L<åfl~°∞. "åiÖ’ H˘O^Œ~∞° `«=∞ Hõ~"Î° åºxfl
<≥~°"Õ~°ÛQÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ (P ã¨∞=~å‚=HÍâ◊O) H˘~°‰õΩ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞.
"å~°∞ (`«=∞ Ñ¨@∞ì^ŒÅÖ’) U=∂„`«O =∂~°∞Ê ~åx=fiÖË^Œ∞. 24 – JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨pÛÅ∞~°‰õΩ "åi ã¨pÛÅ`å Ñ¨Ù~°™ê¯~°O W=fi\ÏxH˜, WOHÍ `å#∞ HÀi`Õ
HõÑ¨@∞Å#∞ ^ŒO_çOK«\ÏxH˜ ÖË^• "åi Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOK«\ÏxH˜!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.
25. ^Õ=Ù_»∞ ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å#∞ "åi P„QÆÇÏ¨ ã≤u÷ Ö’<Õ u~À#∞‡Y∞efl
KÕâß_»∞. "åi =∞<À~°ÔŒä Un D_Õ~Ö° ^Ë ∞Œ . qâßfiã¨∞Å `«~Ñ° Ù¨¶ # áÈ~å_»\ÏxH˜
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ãïáÈÜ«∂_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨ |Å∞_»∞, ã¨~åfikè‰õΩº_»∞.
26. ^ŒO_»Ü«∂„`« KÕã≤# "åi`À ‰õΩ=∞‡‰õΩ¯ J~Ú# „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅ#∞ ‰õÄ_®
JÖÏ¡ÇπÏ "åi HÀ@Å #∞O_ç „HÕkH˜ kOKÕâß_»∞. "åi QÆ∞O_≥Ö’¡ QÆ∞|∞Å∞
Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. (`«`«Êùe`«OQÍ<Õ) g∞~°∞ "åiÖ’x XHõ =~°æO "åix =kèOK«
™êQÍ~°∞, XHõ =~°æO "åix |OnÅ∞QÍ Ñ¨@∞ìHÀ™êQÍ~°∞. 27. PÜ«∞#
"åi Éèí∂=ÚÅ‰õΩ, "åi x"åã¨ QÆ$Ç¨Å‰õΩ, "åi ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ q∞=∞‡efl
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß_»∞. g∞~°∞ HÍÅ∞"≥∂Ñ¨x Éèí∂ÉèÏQÍxfl ‰õÄ_® (PÜ«∞#
g∞‰õΩ ™êfinè#ÑïKå_»∞). JÖÏ¡ÇπÏ U^Œ~Ú<å ã¨ˆ~ KÕÜ«∞QÆÅ ^ŒHõ∆`« HõÅ"å_»∞.
28. F „Ñ¨=HÍÎ! h ã¨f=∞}∞Å‰õΩ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∞ QÆ#Hõ „áêÑÖzHõ
rq`åxfl, ^•x HõàÏHÍO`«∞Å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ "åÔ~·`Õ ~°O_ç, <Õ#∞ g∞‰õΩ H˘O`«
™ê=∞„yx WzÛ L`«=Î ∞ suÖ’ ÃãÅ=Ù W™êÎ#∞. 29. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞,
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞, Ñ¨~°Ö’Hõ <≥Å=Ù#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl@¡~Ú`Õ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇÏπ g∞Ö’x ™œjÅº=`«∞Å HÀãÖ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl ã≤^ÑúŒ ~¨ z° LOKå_»∞.—
30. „Ñ¨=HõÎ ã¨f=∞}∞ÖÏ~å! g∞Ö’ Z=~°~Ú<å ã¨ˆ~ ã¨Ê+¨ìOQÍ hu=∂e#
Ñ¨xH˜ áêÅÊ_ç`Õ, P"≥∞‰õΩ Ô~O_çO`«Å ^ŒO_»# qkèOK«|_»∞`«∞Ok. WÖÏ
KÕÜ«∞@O JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ KåÖÏ `ÕeHõ.
(22) 31. =∞i g∞Ö’ Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ
q^èÕÜ«Ú~åÖˇ· LO_ç, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iã¨∞ÎO^À P"≥∞‰õΩ "Õ∞=Ú Ô~O_çO`«Å
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl W™êÎ=Ú. WOHÍ "Õ∞=∂"≥∞ HÀãÖ Q“~°=„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# Láêkèx
ã≤ÔúŒ KÕã≤ LOKå=Ú. 32. „Ñ¨=HõÎ ã¨f=∞}∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ™ê=∂#º =∞Ç≤Ïà◊Å

=O\˜"å~°∞ HÍ~°∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ ^≥·=cèu QÆÅ"åˆ~ J~Ú`Õ, ã¨∞u"≥∞`«Îx
â‹·eÖ’ =∂\Ï¡_»HõO_ç. `«`å¯~°}OQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ~ÀQÆO L#fl"å_»∞ ¿Ñ~åâ◊‰õΩ
Ö’#∞ HÍ=K«∞Û. JO^Œ∞ˆH =∂\Ï¡_ç`Õ xiÌ+¨ìOQÍ – x+¨¯~°¬QÍ – =∂\Ï¡_»O_ç.
33. g∞~°∞ g∞ WO\˜Ñ@¨ ∞ì<Õ Py LO_»O_ç. Ñ¨Ó~°fiO J*Ï˝# HÍÅOÖ’
=∂kiQÍ JÅOHõ~°}#∞ K«∂Ñ¨Ù`«∂ u~°QÆHõO_ç. #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OK«O_ç.
[HÍ`ü Wã¨∂Î LO_»O_ç. ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç. „Ñ¨=HõÎ
WO\˜"å~°Öˇ·# g∞ #∞O_ç HÍÅ∞ëêºxfl ^Œ∂~°O KÕÜ«∂Åx, q∞=∞‡efl
ã¨~°fiq^è•ÖÏ Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°KåÅx ^Õ=Ù_»∞ JaèÅ+≤ã¨∞Î<åfl_»∞. 34. g∞ WO_»¡Ö’¡
[iˆQ ^≥·==K«<åÅ áê~åÜ«∞}Ïxfl, q"ÕHõ=O`«"≥∞ÿ# É’^èŒ#Å#∞ *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚO
K«∞HÀO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂Hõ∆ ‡^Œ$+≤ìHõÅ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
35. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ q^èÕÜ«ÚÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O QÆÅ
„ã‘ÎÅ∞, qâßfiã¨∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎÅ∞, P*Ï˝áêÅ# KÕ¿ã
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – P[˝Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKÕ =x`«Å∞, ã¨pÛÅ∞Ô~·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ –
ã¨`«ºjÅ`« QÆÅ =∞Ç≤Ïà◊Å∞, ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – ã¨Ç¨Ï#=`«∞Öˇ·#
„ã‘ÎÅ∞, J}‰õΩ= QÆÅ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – J}‰õΩ= QÆÅ Ju=Å∞, ^•#^èŒ~å‡Å∞
KÕ¿ã Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ – ^•`«$QÆ∞}O QÆÅ =x`«Å∞, LÑ¨"å™êÅ∞O_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
– LÑ¨"å™êÅ∞O_Õ =∞QÆ∞=Å∞, `«=∞ =∞~°‡™ê÷<åÅ#∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
– HÍáê_»∞‰õΩ<Õ =∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞Å∞, JÖÏ¡ÇÏπ #∞ J`«ºkèHOõ QÍ ã¨‡iOKÕ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
– ã¨‡iOKÕ „ã‘ÎÅ∞ – gi H˘~°‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂Ñ¨}#∞, Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.
36. U^Õx =º=Ç¨~°OÖ’ ^≥·=O =∞iÜ«Ú ^≥·=„Ñ¨=HõÎ XHõ x~°‚Ü«∞O
ÔQ·H˘#flÑ¨C_»∞ qâßfiã≤ J~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µxH˜ QÍh, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎH˜ QÍh P
=º=Ç¨~°OÖ’ ã‘fiÜ«∞ x~°Ü ‚ ∞« O fã¨∞‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O q∞ye LO_»^∞Œ . XHõ"àÕ ◊
Z=~°~Ú<å ^≥·"åxfl, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ Zki¿ãÎ, J`«#∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
=∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiOÖ’ Ñ¨_çáÈ~Ú#>Ë¡.
37. („Ñ¨=HÍÎ! P ãÖ^Œ~åƒùxfl *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ) ^Õ=Ù_»∞ J#∞„QÆÇ≤ÏO
z#, h=Ù ã¨~Ú`«O J#∞„QÆÇ≤ÏOz# =ºH˜Î`À, 'h ÉèÏ~°º#∞ PÑ≤ LOK«∞HÀ.
^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞— Jx h=Ù #K«Û*ˇ|∞`«∂ LO_Õ"å_çq. ^Õ=Ù_»∞ |Ü«∞@
ÃÑ@ì^ŒÅz# q+¨Ü«∂xfl h=Ù h =∞#ã¨∞Ö’ ^•zÃÑ\Ïì=Ù. h=Ù [#∞Å‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO_Õ"å_çq. "åã¨"Î åxH˜ h ÉèÜ
í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ Z‰õΩ¯=
Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞_»∞. =∞i *ˇ·^£ P"≥∞`À `«# ÖÏOKè«<åÅxflO\˜h Ñ¨ÓiÎKÕã≤#
Ñ≤=∞‡@ (q_®‰õΩezÛ# g∞^Œ@), "Õ∞=Ú h`À P"≥∞ xHÍÇπÏ [iÑ≤OKå=Ú
– ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«∞Å∞ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ W+¨ìÑ¨Ó~°fiHõOQÍ q_®‰õΩezÛ# `«~°∞"å`«,
(q_®‰õΩÅ∞ á⁄Ok#) "åi ÉèÏ~°ºÅ#∞ q"åÇ¨Ï=∂_»@OÖ’ qâßfiã¨∞Å∞
ZÖÏO\˜ ãÖHÀKåxH˜ Ö’#∞ HÍ~å^Œx "Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú. JÖÏ¡ÇπÏ P[˝
J=∞Ö’¡H˜ ~å=Åã≤#^Õ.
38. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎ H˘~°‰õΩ x~å÷iOz# ^•xx PÜ«∞#
J=ÅOaOK«@OÖ’ PˆH∆Ñ¨}©Ü«∞O Ug∞ ÖË^Œ∞. Ö’QÆ_» QÆuOz# „Ñ¨=HõÎÅ
q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® ^Õ=Ùx ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞q∞^Õ. ^≥"· å[˝ u~°∞QÆ∞ÖËx^≥· LO@∞Ok.
39. "å~°O`å („Ñ¨=HõÎÅO`å) ^≥·= ãÖ^ÕâßÅ#∞ KÕ~°"Õ¿ã"å~°∞. PÜ«∞#‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"å~°∞ HÍ~°∞.
ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. 40. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ g∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅÖ’
Z=iH© `«O„_ç HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ J`«#∞ ^≥=· ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»∞. „Ñ¨=HõÅÎ Ñ¨~O° Ñ¨~#° ∞
Ñïã¨=∂Ñ¨ÎO KÕ¿ã z=i"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞.
41. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iOK«O_ç.
42. L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O PÜ«∞# Ñ¨q„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_»O_ç. 43. PÜ«∞<Õ
g∞ÃÑ· HÍ~°∞}Ïºxfl ÑÖÑ¨Ù`«∂ LO\Ï_»∞. PÜ«∞# ^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® (g∞ÃÑ·
HÍ~°∞}ºO ‰õΩ~°"åÅx ^≥·"åxfl „áêi÷ã¨∂Î LO\Ï~°∞) – `«^•fi~å q∞=∞‡efl
JO^èHŒ Í~åÅ #∞O_ç "≥eH˜fã≤ HÍOuˆ~YÅ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å"åÅx. PÜ«∞#
qâßfiã¨∞Å áêe@ Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞. 44. "å~°∞ PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#fl
k<å# 'ã¨ÖÏ"£∞—`À "åiH˜ ™êfiQÆ`«O Åaèã¨∞ÎOk. PÜ«∞# "åi HÀãÖ
Q“~°=„Ñ¨^Œ=∞~Ú# „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl ã≤^ŒúÑ¨~°z LOKå_»∞.
45. F „Ñ¨=HÍÎ! "Õ∞=Ú x#∞fl ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"åxQÍ, â◊√Éèí"å~°Î

qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"åxQÍ ÑÖáê=Ú – 46 – WOHÍ x#∞fl
^Õ=Ùx P[˝`À PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ≤eKÕ"åxQÍ, "≥eˆQ nÑÖQÍ (KÕâß=Ú).
47. qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨ÏO LO^Œ#fl
â◊√Éèí"å~°Î#∞ qxÑ≤OK«∞. 48. h=Ù ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å, HõÑ¨@∞Å =∂@ q#‰õΩ.
"åi "ÕkèOÑ¨ÙÅ#∞ L¿ÑH˜∆OK«∞. JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ. #=Ú‡HÀ=\ÏxH˜
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞.
49. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! qâ◊fiã≤Oz# =x`«Å#∞ g∞~°∞ q"åÇ¨Ï=∂_ç
#Ñ¨Ù_»∞, "åix =Ú@∞ìHÀHõ=ÚO^Õ "åiH˜ q_®‰õΩeKÕÛã≤#@¡~Ú`Õ, J\˜ì
Ñïã≤÷uÖ’ g∞~°∞ ÖˇH˜¯OKÕ QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) HÍÅO Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∞=∞x "åix
HÀˆ~ Ç¨Ï‰õΩ¯ g∞‰õΩ ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ "åiH˜ ZO`À H˘O`« áêi`À+≤HõOQÍ
WzÛ, L`«Î=∞ suÖ’ ÃãÅ=Ù W=fiO_ç.
50. F „Ñ¨=HÍÎ! h=Ù =∞Ç¨Ï~ü ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡Oz# h ã¨f=∞}∞Å#∞
"Õ∞=Ú h H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕâß=Ú. WOHÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ü«Ú^Œú„áêÑ≤ÎQÍ h
Ü«∂[=∂#ºOÖ’ WzÛ# „ã‘ÎÅ∞, WOHÍ `«=∞ ã¨fiã¨÷ÖÏÅ#∞ =^Œe h`À
áê@∞ =zÛ# (Ç≤Ï„[`ü KÕã≤#) h Ñ≤#`«O„_»∞Å ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, h "Õ∞#`«ÎÅ
‰õÄ`«∞à◊√§, h "Õ∞#=∂=∞Å ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞, h Ñ≤#`«Å∞¡Å Ñ¨Ù„uHõÅ∞ ‰õÄ_®
h‰õΩ Ç¨ÏÖÏÖò (^è~Œ ‡° ã¨=∞‡`«O) KÕâß=Ú. `«##∞ `å#∞ ^≥=· „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ (Ç≤ÏÉÏQÍ)
ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ qâßfiã¨∞~åÖˇ·# „ã‘Îx ‰õÄ_® Ç¨ÏÖÏÖò KÕâß=Ú. J~Ú`Õ
^≥·=„Ñ¨=HõÎ P"≥∞#∞ `«# q"åÇ¨Ï|O^èŒOÖ’ fã¨∞HÀ^Œe¿ãÎ<Õ D x|O^èŒ#
=iÎã∞¨ OÎ k. Wk „Ñ¨=Hõ"Î #·≥ h H˘Hõ¯xˆH „Ñ¨`ºÕ HõO. qâßfiã¨∞Å‰õΩ Wk =iÎOK«^∞Œ .
"åiH˜ (™ê=∂#º =Úã≤¡OÅ‰õΩ) "åi ÉèÏ~°ºÅ, "åi ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’
qkèOz# P^ÕâßÖËq∞\’ =∂‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞ – hÔHÖÏO\˜ W|ƒOn
HõÅ∞QÆ‰õΩO_® LO_Õ@O^Œ∞ˆH (h‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞ W=fi|_çOk).
JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
51. "åiÖ’ h=Ù HÀi# "åix ^Œ∂~°OQÍ LOK«=K«∞Û, h=Ù HÀi#
"åix h ^ŒQÆæ~° LOK«=K«∞Û. h=Ù ^Œ∂~°OQÍ LOz# "åiÖ’ Z=i#~Ú<å
h ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩ<åfl h=Ù xO^•~°∞›_»=Ù HÍ=Ù – `«^•fi~å "åi Hõà◊¡‰õΩ
K«Å∞= Åaèã¨∞ÎO^Œx, "å~°∞ P"Õ^Œ# K≥O^Œ‰õΩO_® LO\Ï~°x, h=Ù "åiH˜
Uq∞ WzÛ<å ^•O`À "å~°∞ ãÖ`À+¨Ñ¨_»`å~°x PtOK«|_»∞`«∞Ok. g∞
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ U=ÚO^À JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝# ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞. 52. g~°∞ `«Ñ¨Ê, W`«~° „ã‘ÎÅ∞ h‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. gi
™ê÷#OÖ’ "Õi`«~° „ã‘ÎÅ#∞ ^•OÑ¨`«ºOÖ’ fã¨∞HÀ=@O ‰õÄ_® h‰õΩ ã¨=∞‡`«O
HÍ^Œ∞ – "åi JO^ŒO h‰õΩ ZO`«QÍ #zÛ<åã¨~ˆ . J~Ú`Õ h Ü«∂[=∂#ºOÖ’
L#fl ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ =∞@∞‰õΩ D POHõ∆ =iÎOK«^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñü
^•xh Ñ¨~°º"ÕH˜∆ã¨∂Î L<åfl_»∞.
53. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! Éè’[<å~°÷O g∞‰õΩ P#u Åaè¿ãÎ `«Ñ¨Ê g∞~°∞
„Ñ¨=HõÎ WO_»¡Ö’xH˜ "≥à◊§HõO_ç – J^≥·<å Éè’[#O `«Ü«∂~°ÜÕ∞º =~°‰õÄ
xsH˜∆OKÕ q^èŒOQÍ HÍ^Œ∞. q∞=∞‡efl PÇ¨fixOz#Ñ¨Ù_Õ "≥à◊§O_ç. Éè’[<åÅ
=QÍ<Õ ÖËz "≥o§áÈO_ç. =∂@Ö’¡ Ñ¨_ç JHõ¯_Õ Éˇ·~îå~ÚOK«HõO_ç. nx=Å¡
„Ñ¨=HõÎ‰õΩ W|ƒOk HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "≥ÚQÆ=∂@O =Å¡ J`«#∞ g∞ˆHg∞ K≥Ñ¨Ê_»∞.
HÍx JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºO K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜ "≥ÚQÆ=∂@Ñ¨_»_»∞. g∞~°∞ „Ñ¨=HõÎ
ã¨f=∞}∞Å#∞ U^Œ~Ú<å =ã¨∞=Î Ù J_»Q=Æ Åã≤ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ `≥~° "≥#∞Hõ #∞Oz
J_»QÆO_ç. D Ñ¨^Œúu g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å, "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å Ñ¨q„`«`« HÀãÖ
ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ <˘Ñ≤ÊOK«@O g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞.
J`«x `«^Œ#O`«~°O J`«x ã¨f=∞}∞Å#∞ q"åÇ¨Ï=∂_»@O ‰õÄ_® g∞‰õΩ
^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ^Œ∞. Wk ^≥·=ã¨xflkèÖ’ KåÖÏ f„="≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O.
54. g∞~°∞ U q+¨Ü∂« #fl~Ú<å "≥Å_¡ Oç z<å ÖË^• ^•xx QÀÑ¨ºOQÍ LOz<å
– xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „Ñün `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
55. „Ñ¨=HõÎ ã¨f=∞}∞Å∞ `«=∞ `«O„_»∞Å =ÚO^Œ∞‰õΩ =¿ãÎ `«Ñ¨CÖË^Œ∞.
JÖÏˆQ "å~°∞ `«=∞ ‰õΩ=∂~°∞Å, `«=∞ ™È^Œ~°∞Å, `«=∞ ™È^Œ~°∞Å ‰õΩ=∂~°∞Å,
`«=∞ ™È^Œs=∞}∞Å ‰õΩ=∂~°∞Å =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ<å ^À+Ö ÖË^Œ∞. JÖÏˆQ

"å~°∞ `«=∞`À HõÅã≤"≥∞Åã≤ LO_Õ „ã‘ÎÅ ÖË^• ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ Z^Œ∞@ =zÛ<å
xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ „Ñü ^•xh HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl_»∞.
56. JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú ^≥·=^Œ∂`«Å∞ „Ñ¨=HõÎÃÑ· HÍ~°∞}Ïºxfl ÑÖÑ¨Ù
`«∞<åfl~°∞. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÃÑ· ^Œ∞~°∂^£, ã¨ÖÏ=ÚÅ∞
ÑÖÑÖ_ç. 57. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ ÉÏkèOKÕ "åiÃÑ· JÖÏ¡ÇπÏ
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’#∂, Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’#∂ â◊Ñ™≤ êÎ_∞» . "åiHÀãÖ J==∂#Hõ~=° ∞~Ú#
tHõ∆#∞ ã≤^ŒúÑ¨~°z LOKå_»∞. 58. Z=~°~Ú`Õ qâßfiã¨∞Å~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞,
qâßfiã¨∞Å~Ú# „ã‘ÎÅ#∞ JHÍ~°}OQÍ "Õkè™êÎ~À "å~°∞ JÑ¨xO^Œ#∞,
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# áêÑ¨ÉèÏ~åxfl "≥∂ã≤# "å~°=Ù`å~°∞.
59. F „Ñ¨=HÍÎ! h ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ, h ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ‰õΩ, qâßfiã¨∞Å‰õΩ K≥Ñ¨C†
"å~°∞ `«=∞ÃÑ· #∞Oz ^Œ∞Ñ¨Ê@¡#∞ „HÕkH˜ „"ÕÖÏ_Õq^èŒOQÍ HõÑ¨CHÀ=∞x.
`«^•fi~å "å~°∞ KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ (=∞~åº^Œã¨∞ÎÅ∞QÍ) QÆ∞iÎOK«|_»`å~°∞.
"ÕkOè Ñ¨ÙÅ‰õΩ QÆ∞iHÍ‰õΩO_® LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞, Hõ~∞° }ÕKÕ"å_»∞.
60. HõÑ¨@∞Å∞, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞, =∞n<åÖ’ `«Ñ¨C_»∞
"å~°ÎÅ#∞ "åºÑ≤OÑ¨*Ë¿ã"å~°∞ – g~°O`å `«=∞ (qzÛù#flHõ~°) ^èÀ~°}˜x
=∂#∞HÀHõáÈ`Õ, "Õ∞=Ú x#∞fl "åiÃÑ· K«~°ºfã¨∞‰õΩ<Õ "åxQÍ xÜ«∞q∞™êÎ=Ú.
P `«~°∞"å`« "å~°∞ =∞n<åÖ’ h`À |Ç¨ïH˘kÌ HÍÅO =∂„`«"Õ∞ ã¨Ç¨Ïr=#O
™êyOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. 61. âßÑ¨„QÆã¨∞ÎÖˇ·, ZHõ¯_» `å~°ã¨Ñ¨_ç`Õ JHõ¯_Õ
Ñ¨@∞ìHÀ|_»`å~°∞. Ñ¶∞¨ ’~°OQÍ K«OÑ¨|_»`å~°∞. 62. Wk ^Õ=Ùx ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O.
giH˜ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "åi q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® WÖÏˆQ [iyOk. ^Õ=Ùx
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖ’ h=Ù ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê#∂ Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù.
63. „Ñ¨[Å∞ x#∞fl „Ñ¨à◊Ü«∞O QÆ∞iOz J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'nx *Ï˝#O JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ =∂„`«"Õ∞ LOk. hˆHO `≥Å∞ã¨∞!? |Ç¨ïâß
P Ñ¶¨∞_çÜ«∞ ^ŒQÆæ~°Ñ¨_çO^Õ"≥∂!— 64. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞
HÍ~°∞}ÏºxH˜ ^Œ∂~°OQÍ qã≤ˆ~âß_»∞. "åi H˘~°‰õΩ ÉèíQÆÉèíQÆ=∞O_Õ Jyflx
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞. 65. "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨^• Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. "å~°∞ `«=∞
H˘~°‰õΩ U ~°Hõ∆‰õΩ}˜‚QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}˜‚ QÍh á⁄O^ŒÖË~°∞. 66. =ÚMÏÅ∞
xÑ¨CÅÃÑ· J@∂ W@∂ á⁄i¡OÑ¨|_ç#<å_»∞ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'JÜ≥∂º!
"Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤ LO>Ë, „Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«ÚÅO J~Ú
LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!— 67. WOHÍ D q^èŒOQÍ JO\Ï~°∞ : '=∞Ç¨„Ñ¨Éèí∂!
"Õ∞=Ú =∂ ã¨~åÌ~∞° Å∞, ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ #_»∞K«∞‰õΩ<åfl=Ú. "åˆ~"≥∂ =∞=∞‡efl
^•i `«Ñ≤ÊOKå~°∞. 68. =∂ „Ñ¨Éèí∂! "åiH˜ Ô~O_çO`«Å tHõ∆ qkèOK«∞. ÉèÏs
Z`«∞Î# "åix â◊Ñ≤OK«∞.—
69. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ =¸™ê#∞ "ÕkèOz#"åi =∂kiQÍ
J=HõO_ç. JÑ¨C_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ J#fl=∂@ #∞O_ç J`«xfl x+¨¯à◊O‰õΩxQÍ
x~°∂Ñ≤OKå_»∞. J`«#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ ZO`À P^Œ~°}©Ü«Ú_»∞.
70. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. ã¨∂\˜QÍ,
ã¨*Ï=ÙQÍ =∂\Ï¡_»O_ç. 71. PÜ«∞# g∞ PK«~°}Å#∞ K«Hõ¯k^Œ∞Ì`å_»∞. g∞
áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«Ú_»∞QÍ =∞ã¨Å∞
‰õΩ#fl =ºH˜Î Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÖÏºxfl á⁄O^•_»∞.
72. "Õ∞=Ú J=∂#`«∞ (JÑ¨ÊyO`«, #=∞‡HõO, ÉÏ^èŒº`«)#∞
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ =ÚO^Œ∞, Ñ¨~°fi`åÅ =ÚO^Œ∞ ÃÑ@ìQÍ, ^•xx "≥∂Ü«∞\ÏxH˜
Jq x~åHõiOKå~Ú. ^•xH˜ Jq ÉèíÜ«∞Ñ¨_çáÈÜ«∂~Ú. HÍx =∂#=Ù_»∞
=∂„`«O ^•xx (P |~°∞=Ù#∞) Z`«∞Î‰õΩ<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å_»∞ =∞Ç¨
"≥ÚO_çÑ¶¨∞@O, =∞Ç¨ =¸~°∞ö_»∞. 73. JÖÏ¡ÇπÏ HõÑ¨@∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞,
HõÑ@¨ ∞Öˇ#· „ã‘ÅÎ #∞, |Ç¨ï ^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ Å~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, |Ç¨ï^≥"· å~å^è#Œ
KÕ¿ã „ã‘ÅÎ #∞ ^ŒO_çOK«\ÏxH˜, qâßfiã¨∞Öˇ#· Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÅÎ #∞
Hõ∆q∞Oz, "åiÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅK«\ÏxH˜ (W^ŒO`å [iyOk). JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ
"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∂#∞.
34. ã¨ÉÏ 449
34. ã¨ÉÏ (¿+ÉÏ *Ïu)

1. „Ñ¨â◊Oã¨Å∞, á⁄QÆ_»ÎÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH. PHÍâßÅÖ’, Éèí∂q∞Ö’
L#fl ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞#^Õ. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’#∂ ™ÈÎ„`«O PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
PÜ«∞# q"ÕHõ=O`«∞_»∞, „Ñün `≥eã≤#"å_»∞. 2. Éèí∂q∞Ö’xH˜ "≥àı§n,
^•x #∞O_ç "≥eH˜=KÕÛn, PHÍâ◊O #∞O_ç kˆQn, JO^Œ∞Ö’xH˜ ZH˜¯"≥àı§n
– ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# Jáê~° Hõ$áêjÅ∞_»∞, Hõ∆=∂jÅ∞_»∞.
3. '=∂ÃÑ· „Ñ¨à◊Ü«∞O ~å^Œ∞— Jx ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ JO\Ï~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'ZO^Œ∞‰õΩ ~å^Œ∞? JQÀK«~åÅ *Ï˝x J~Ú# <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞QÍ!
Jk =zÛ f~°∞`«∞Ok. J}∞=O`« =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® PÜ«∞# #∞O_ç ^•y ÖË^Œ∞
– Jk PHÍâßÅÖ’ L<åflã¨ˆ~, Éèí∂q∞Ö’ L<åflã¨ˆ~. ^•xHõ<åfl z#fl^Œ~Ú<å,
^•xHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å – Jk XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· LOk.
4. qâ◊fiã≤Oz, =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕ¿ã "åiH˜ |Ç¨ï=∂#O W=fi\ÏxH˜ (D
U~åÊ@∞ [iyOk). WÖÏO\˜ "åi HÀã¨"Õ∞ Hõ∆=∂Ñ¨}, Q“~°= Láêkè
L<åfl~Ú. 5. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ÖÁOQÆnã¨∞HÀ"åÅx „Ñ¨Ü∞« uflO
Kå~À, "åiH˜ J`«ºO`« xHõ$+¨ì=∞~Ú#, ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
6. *Ï˝#O "˘ã¨QÆ|_ç#"å~°∞, h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç hÃÑ· J=`«iOÑ¨
*ËÜ∞« |_ç#k ã¨`º« =∞x, Jk â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞, ã¨=Î hÜ«Ú_»∞ J~Ú# ^≥=· =∂~°Oæ
"≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ïã¨∞ÎO^Œx „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
7. u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'g∞~°∞
(=∞~°}Õz) `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞ J~ÚáÈ~Ú# g∞^Œ@, =∞m¡ ãïH˘`«ÎQÍ
ã¨$+≤ìOK«|_»`å~°x `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞#fl =ºH˜Îx g∞‰õΩ K«∂Ñ¨=∞O\Ï~å? 8. Uq∞\˜,
J`«#∞ ^Õ=ÙxH˜ Jã¨`åºxfl Páêkã¨∞Î<åfl_®? ÖËHõ J`«xˆH=∞<åfl
Ñ≤zÛÑ¨\ ˜ìO^•?— Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, Ñ¨~°Ö’HõOÃÑ· #=∞‡HõO ÖËx"å~°∞
=∂„`«"Õ∞ tHõ∆‰õΩ, |Ç¨ï^Œ∂~°Ñ¨Ù =∂~°æqÇ‘Ï#`«‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞. 9. Uq∞\˜,
"å~°∞ `«=∞ =ÚO^Œ∂, `«=∞ "≥#∞HÍ L#fl Éèí∂=∂ºHÍâßÅ "≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx
™êiOK«@O ÖË^•? "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åix Éèí∂q∞Ö’
J}QÆ„^˘ˆH¯"å~°O. ÖË^• PHÍâ◊O #∞O_ç "åiÃÑ· `«∞#HõÅ∞ Ñ¨_»"Õ¿ã"å~°O.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ =∞~°e=KÕÛ „Ñü ^•ã¨∞xH© ã¨∂K«# LOk.
10. "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ =∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇ¨ÏO
„Ñ¨™êkOKå=Ú. 'F Ñ¨~°fi`åÖÏ¡~å! g∞~°∞ ‰õÄ_® J`«x`À KÕi =∂ ™ÈÎ„`«O
KÕÜ«∞O_ç.— Ñ¨‰õ∆ΩÅ‰õΩ ‰õÄ_® WÖÏˆQ P^ÕtOKå=Ú. WOHÍ "Õ∞=Ú W#∞=Ú#∞
J`«x HÀãÖ "≥∞`«Î|iKå=Ú. 11. 'á⁄_»"å\˜ Hõ=KåÅ#∞ xi‡OK«∞. "å\˜
H˘ÔH¯=ÚÅ#∞ YzÛ`«OQÍ *’_çOK«∞. ã¨^•K«~}° KÕã∂¨ Î LO_»∞. h=Ù KÕ¿ã^ŒO`å
<Õ#∞ K«∂ã¨∂Î L<åfl#∞— (Jx "Õ∞=Ú J`«xH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú).
12. WOHÍ – ã¨∞Öˇ·=∂#∞ HÀãÖ "Õ∞=Ú QÍex xÜ«∞O„`«}Ö’
LOKå=Ú. J`«x L^ŒÜ«∞ =∞lb <≥Å ~ÀAÅ „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜ ã¨=∂#OQÍ
LO_Õk. J`«x ™êÜ«∞O„`«Ñ¨Ù =∞lb XHõ <≥Å ~ÀAÅ „Ñ¨Ü«∂}ÏxH˜
ã¨=∂#OQÍ LO_Õk. WOHÍ "Õ∞=∞`«x HÀãÖ ~åy T@#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨
*Ëâß=Ú. J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù P*Ï˝#∞™ê~°O J`«x ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã
á⁄QÆ~°∞É’`«∞ l<åfl`«∞Å∞ J`«x =^ŒÌ LO_Õ"å~°∞. "åiÖ’ U XHõ¯_»∞ =∂
P[˝#∞ LÅ¡OÑ¶∞≤ Oz<å "Õ∞=Ú "å_çH˜ =∞O_Õ JyflÜ«∂`«##∞ K«qK«∂Ñ≤™êÎ=Ú.
13. "å~°∞ J`«xH˜, J`«#∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ KÕã≤ÃÑ>Ëì"å~°∞. „|Ç¨‡O_»"≥∞ÿ#
Éèí=<åÅ∞, „Ñü=∞Å∞, HÀ<Õ~°∞ÖÏ¡O\˜ qâßÅ"≥∞ÿ# Ñ¨àÏ§Å∞, XˆHKÀ@
ã≤÷~°Ñ¨~°K«|_ç# ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ^ÕyâßÅ∞ xi‡OKÕ"å~°∞. 'F ^•=Ó^Œ∞
WO\˜"å~°ÖÏ~å! Hõ$`«[`˝ åÑ¨Ó~°fiHõOQÍ PK«iOK«O_ç. <å ^•ã¨∞ÅÖ’ Hõ$`«AÖ˝ ·ˇ
LO_Õ"å~°∞ `«‰õΩ¯"Õ— Jx "Õ∞=Ú LÑ¨^ÕtOKå=Ú.
14. =∞i "Õ∞=Ú J`«xÃÑ· =∞~°} âßã¨<åxfl qkèOz#Ñ¨Ù_»∞, J`«x
KÕuHõ„~°#∞ uO@∂ L#fl K≥^ŒÑ¨Ù~°∞QÆ∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂ J`«x Kå=Ù Hõ|∞~°∞#∞
34. ã¨ÉÏ 451
`≥eÜ«∞Ñ¨~°K«ÖË^Œ∞. J`«#∞ (ã¨∞Öˇ·=∂<£) <ÕÅg∞^Œ Ñ¨_çáÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞, `«=∞ˆH

QÆ#Hõ JQÀK«~° q+¨Ü«∞*Ï˝#O LO_ç LO>Ë WO`«\ ˜ J==∂#Hõ~°=∞~Ú#
Ñïã≤÷u Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞ Jx l#∞flÅ‰õΩ `≥eã≤=zÛOk.
15. ã¨ÉÏ "åiH˜ "åi ã¨fiã¨÷ÅOÖ’<Õ XHõ ã¨∂K«# LO_Õk. "åi
‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù<å, Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù<å Ô~O_»∞ `À@Å∞! 'g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨™êkOz#
r=<Àáêkè #∞O_ç u#O_ç, PÜ«∞#‰õΩ Hõ$`«A˝Öˇ· LO_»O_ç— (Jx "åi`À
J<åfl=Ú). Ñ¨@}ì "Õ∞"≥∂ Ñ¨KÛ« `À~°}O ÖÏO\˜k! „Ñ¨É∞íè "Õ"∂≥ Hõ=∆ ∂™êQÆ~∞° _»∞!
16. HÍx "å~°∞ (ã¨`º« O Ñ¨@)¡ q=ÚY∞Å=@O =Å¡ "Õ∞=Ú "åiÃÑ· (P#Hõ@#ì ∞
„`≥OKÕ) L^èŒ$`«=∞~Ú# =~°^Œ#∞ ÑÖáê=Ú. "åi Ô~O_»∞ `À@Å#∞ =∞~À
Ô~O_»∞ `À@Å`À =∂iÛ"Õâß=Ú. "å\˜Ö’ =QÆ~°∞ Ñ¶¨ÖÏÅ∞, ~°≠Ï=ÙHõ K≥@∞¡,
ˆ~y =$H∆ÍÅ∞ LO_Õq. 17. "Õ∞Å∞#∞ =∞iKÕ "åi ^èÀ~°}˜H˜ QÍ#∞ "Õ∞q∞zÛ#
„ÑüÑ¶¨Åq∞k! Hõ$`«Ñ¶¨ÚflÅ‰õΩ "Õ∞q∞KÕÛ „ÑüÑ¶¨ÅO WÖÏˆQ LO@∞Ok =∞i!
18. "Õ∞=Ú "åiH© – "Õ∞=Ú â◊√Éèí=O`«O KÕã≤# |ã‘ÎÅ‰õΩ #_»∞=∞
=∞iH˘xfl [<å"å™êÅ#∞ ‰õÄ_® =ã≤OÑ¨*Ëâß=Ú. Jq ^•iÖ’ HÍ#=KÕÛq.
"å\˜ =∞^è Œ º # „Ñ¨ Ü « ∂ } =∞lbÅ#∞ ‰õ Ä _® "Õ ∞ =Ú `« Q Æ ∞ q^è Œ O QÍ
x~å÷iOKå=Ú. 'g∞~°∞ "å\˜ =∞^èºŒ ~ˆ ~ÚO|=à◊√§ xtÛO`«QÍ „Ñ¨Ü∂« }ÕK«O_ç—
(Jx "åiH˜ ã¨∂zOKå=Ú). 19. `«~°∞"å`« "å~°∞, '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂
„Ñ¨Ü«∂} =∞lbÅ =∞^èŒº ^Œ∂~åÅ#∞ ÃÑOK«∞— Jx "Õ_»∞‰õΩx `«=∞ P`«‡Å‰õΩ
J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åix „áêp# Hõ^äŒQÍ
=∂iÛ"Õâß=Ú. "åix Ñ¨ÓiÎQÍ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞ KÕã≤"Õâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WO^Œ∞Ö’ ã¨Ç¨Ï#ÉèÏ=O, Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O HõÅ „Ñü XHõ¯iH© Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#
Å∞<åfl~Ú.
20. Wc¡ã¨∞ "åiÃÑ· QÆÅ `«# J#∞=∂<åxfl x[O KÕã≤ K«∂áê_»∞.
x[ qâßfiã¨∞Å XHõ =~°æO `«Ñ¨Ê q∞ye# "å~°O`å "å}˜‚ J#∞ãïOKå~°∞.
21. "åã¨Î"åxH˜ Wc¡ã¨∞‰õΩ "åiÃÑ· ZÖÏO\˜ JkèHÍ~°O ÖË‰õΩO_çOk. J~Ú`Õ
Ñ¨~°Ö’HõOÃÑ· QÆ\ ˜ì qâßfiãÖ QÆÅ"åÔ~=~À, ãÖkQÆúOÖ’ Ñ¨_ç L#fl "åÔ~=~À
ÑïHÕz, "Õ~°∞Ñ¨~°K«\ÏxˆH ("Õ∞q∞ÖÏ KÕâß=Ú). h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∂
HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl_»∞.
22. "åiH˜ K≥Ñ¨C : JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞ P~å^èŒº ^≥·"åÅ∞QÍ
ÉèÏqã¨∞Î#fl "åix Ñ≤ez K«∂_»O_ç! PHÍâßÅÖ’QÍx, Éèí∂q∞Ö’ QÍh "åiH˜
~°=O`« JkèHÍ~°O ÖË^Œ∞. P Ô~O_çO\˜Ö’ "åiÔHÖÏO\˜ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ‰õÄ_®
ÖË^∞Œ . "åiÖ’ Z=_»∂ PÜ«∞#‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∞QÍ ‰õÄ_® ÖË_∞» . 23. PÜ«∞#
ã¨=Ú‡YOÖ’ – PÜ«∞# J#∞=∞uOz# "åx H˘~°‰õΩ `«Ñ¨Ê – "ÕÔ~=iH©
Z=i ã≤áê¶ ~°ã∂¨ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . z=~°‰Ωõ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’x PO^Àà◊#
`˘Åy# `«~°∞"å`«, 'g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù U=∞<åfl_»∞?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. 'ã¨`«ºO
K≥áêÊ_»∞— Jx "å~°O\Ï~°∞. PÜ«∞# ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞, JO^ŒiHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê"å_»∞.
24. 'g∞‰õΩ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ #∞O_ç r=<Àáêkèx ã¨=∞‰õÄ~ˆ Û^≥=~°∞?—
Jx "åix J_»∞QÆ∞. 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞— Jx "åiH˜ K≥Ñ¨C. "Õ∞=ÚQÍh, g∞~°∞QÍh
– Z=~À XHõ~°∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨<å‡~åæ# L<åfl=Ú. ÖË^• ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
=∂~°æ„Éèí+¨ì`«Ö’ Ñ¨_ç L<åfl=Ú. 25. WÖÏ J#∞ : '"Õ∞=Ú KÕã≤# `«Ñ¨CÅ‰õΩ
q∞=∞‡efl xÅnã≤ J_»QÆ@OQÍh, g∞~°∞ KÕ¿ã "å\˜x QÆ∞iOz =∞=∞‡efl
„Ñ¨tflOK«@O QÍh [~°QÆ^Œ∞.— 26. WÖÏ K≥Ñ¨C : '=∞# „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞#O^Œih
ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. `«~°∞"å`« =∞# =∞^èŒº <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ f~°∞Êx™êÎ_»∞.
PÜ«∞<Õ f~°Êi. Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.— 27. WÖÏ J_»∞QÆ∞ : 'g∞~°∞ PÜ«∞#‰õΩ
™ê\˜QÍ xÅÉˇ\ ˜ì# P ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ HÍã¨Î <å‰õΩ K«∂Ñ≤OK«O_ç. Z=~°∂
ÖË~°∞. "åã¨Î"åxH˜ PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ! â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.—
28. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú x#∞fl ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙÅ‰õΩ â◊√Éèí"å~°ÎxKÕÛ
"åxQÍ, ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"åxQÍ ÑÖáê=Ú. HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.
29. 'h=Ù K≥¿ÑÊk x["Õ∞ J~Ú`Õ P "åQÍÌ#O ZÑ¨C_»∞ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok?—
Jx "å~°O@∞<åfl~°∞. 30. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞HÀãÖ F „Ñ¨`ÕºHõ k#Ñ¨Ù
34. ã¨ÉÏ 453
"åQÍÌ#O LOk. ^•x #∞O_ç XHõ QÆ_çÜ«∞ "≥#H˜¯ [~°QÆ@O QÍh, =ÚO^Œ∞‰õΩ
áÈ=@OQÍh [~°QÆ^Œ∞.—
31. u~°™ê¯~°∞Å∞ JO\Ï~°∞ : '"Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞ QÍh, ^•xH˜
Ñ¨Ó~°fiO L#fl"å\˜x QÍh =Ú=∂‡\˜H© XÑ¨CHÀ=Ú.— D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_ç, Ñ¨~°ã¨Ê~°O xOkOK«∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞
h=Ù K«∂¿ãÎ ZO`« ÉÏQÆ∞O@∞Ok! |ÅÇ‘Ï# =~°æOQÍ ÑïQÆ}ÕK«|_ç#"å~°∞
ÃÑ^ŒÌÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}© J~Ú# "åi #∞^ÕÌtOz, 'g∞~°∞ QÆ#Hõ ÖË‰õΩO>Ë "Õ∞=Ú
`«Ñ¨ÊHõ qâ◊fiã≤OKÕ"å~°O— JO\Ï~°∞. 32. |_®ÉÏ|∞Å∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å`À WÖÏ
JO\Ï~°∞ : 'g∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞ ^•xx
J=ÅOaOK«‰Ωõ O_® "Õ∞"Õ∞=∞<åfl x~ÀkèOKå=∂? ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞ˆ~ <Õ~ã° ∞¨ ÅÎ ∞.—
33. JÑ¨C_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ |_®ÉÏ|∞Å`À JO\Ï~°∞ : 'ÖË^Œ∞. ˆ~~ÚO|=à◊√§
g∞~°∞ Ñ¨xfl# Ñ¨<åflQÍÖË =∂‰õΩ KÕ@∞QÍ Ñï}q∞OKå~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ#∞
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛÅx, PÜ«∞#‰õΩ ™ê\˜ HõeÊOKåÅx g∞~°∞ =∞=∞‡efl Ñ¨Ù~°=∂
~ÚOKÕ"å~°∞ Hõ^•!— tHõ∆#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ "å~°∞ `«=∞Ö’x Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl
|Ü«∞@Ñ¨_»‰õΩO_® ^•™êÎ~°∞. "Õ∞=Ú u~°™ê¯~°∞Å "≥∞_»ÅÖ’ W#∞Ñ¨ Ñ¨\ÏìÅ∞
"Õ™êÎ=Ú. "å~°∞ `å=Ú KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨ÖÏ<Õfl J#∞Éèíq™êÎ~°∞.
34. "Õ∞=Ú U |ã‘ÎÖ’xH˜ ÃÇÏK«ÛiOKÕ "åxx ÑÖÑ≤<å, JHõ¯_ç
„j=∞O`«∞Å∞, 'hH˜zÛ ÑÖÑ¨|_ç# ^•xx "Õ∞=Ú u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ú— J<Õ
K≥áêÊ~°∞. 35. "åiOHÍ WÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú ã≤iãÖÑ¨^ŒÅÖ’#∂,
ãÖ`å# ÉèÏQÆºOÖ’#∂ Jkè‰õΩÅO. HÍ|\˜ì tHõ∆ =∂‰õΩ =iÎOK«^Œ∞.— 36.
"åiH˜ K≥Ñ¨C : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù `å#∞ HÀi# "åiH˜ qã¨Î $`«OQÍ Láêkèx
W™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åiH˜ `«yæOz W™êÎ_»∞. HÍx KåÖÏ=∞Ok nxx
„QÆÇ≤ÏOK«~°∞.— 37. g∞ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞QÍh, g∞ ãÖ`å#O QÍh – JO`«ã¨∞Î
^Œ$ëêì º – q∞=∞‡efl =∂ ã¨g∞áêxH˜ KÕ~°Û@OÖ’ U q^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜~å=Ù.
J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕ¿ãÎ JÖÏO\˜ "åiH˜ "åi PK«~°}‰õΩ
Ô~O_çO`«Å „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok. "å~°∞ Z`«Î~Ú# =∞O@áêÅÃÑ· Ç¨~ÚQÍ
LO\Ï~°∞. 38. =∞Ô~=~°~Ú`Õ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞
KÕã¨∞Î<åfl~À – JÖÏO\˜"å~°∞ tHõ∆ HÀãÖ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì|_»`å~°∞. 39. WÖÏ
J#∞ : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åi r=<Àáêkèx
qã¨Î $`«Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åiH˜ ‰õΩk™êÎ_»∞. (PÜ«∞# =∂~°æOÖ’)
g∞~°∞ Uk Y~°∞ÛKÕã≤<å, ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO PÜ«∞# g∞‰õΩ W™êÎ_»∞. PÜ«∞#
J`«∞º`«Î=∞ Láêkè „Ñ¨^•`«.—
40. PÜ«∞# JO^Œih ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°z#<å_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å`À,
'Uq∞\˜, gà◊√§ q∞=∞‡efl P~åkèOKÕ"å~å?— Jx J_»∞QÆ∞`å_»∞. 41. JÑ¨C_»∞
"åiÖÏ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞ : 'h=Ù Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«∞_»=Ù. =∂ ãÖ|O^èŒO
h`À<ÕQÍx, "åà◊§`À HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ gà◊√§ l#∞flÅ#∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞. giÖ’
KåÖÏ=∞Ok "åà◊§<Õ (l#∞flÅ<Õ) #=Ú‡‰õΩ<åfl~°∞.— 42. (JÑ¨C_»∞ "åi`À
J#|_»∞`«∞Ok) D ~ÀA g∞Ö’ Z=~°∂ Z=iH© ZÖÏO\˜ ÖÏÉèíOQÍh,
#+¨ìOQÍh HõeyOK«ÖË~°∞. 'g∞~°∞ J|^Œú=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# #~°HÍyfl
Ü«∂`«##∞ WHõ ~°∞z K«∂_»O_ç— Jx "Õ∞=Ú ^Œ∞~å‡~°∞æÅ`À JO\Ï=Ú.
43. "åiH˜ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂ =K«<åÅ∞ qxÑ≤OK«|_ç#Ñ¨C_»∞,
"å~°∞ 'D =ºH˜Î q∞=∞‡efl g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ P~å^èŒº ^Õ=`«Å #∞O_ç
PáêÅ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞— J#O\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ 'W^˘Hõ HÍÅÊxHõ J|^ŒúO—
J<åfl~°∞. u~°™ê¯~°∞Å =ÚO^Œ∞ ã¨`«ºO =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ 'W^˘Hõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
=∞O„`«*ÏÅO =∂„`«"Õ∞— J<åfl~°∞. 44. "Õ∞=Ú "åiH˜ (=∞HÍ¯ "åã¨∞Å‰õΩ),
"å~°∞ K«^Œ=\ÏxH˜ „QÆO^ä•Å∞ W=fiÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO "åi =^ŒÌ‰õΩ
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã "åxx ‰õÄ_® ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞. 45. "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_®
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"åˆ~. "Õ∞=Ú "åiH˜ „Ñ¨™êkOz L#fl ^•xÖ’ Ñ¨^À=O`«∞‰õΩ
‰õÄ_® gà◊√§ KÕ~°∞HÀÖË^Œ∞. "å~°∞ <å „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞ÅO@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. "åiÃÑ· <å tHõ∆ ZÖÏ Ñ¨_çO^À K«∂âß=ÙQÍ!
34. ã¨ÉÏ 455
46. "åi`À J#∞ : '<Õ#∞ g∞‰õΩ XHõ LÑ¨^Õâ◊O KÕÜ«∞QÀ~åÎ#∞.

J^Õq∞@O>Ë, g∞~°∞ ^Õ=Ùx H˘~°‰Ωõ W^ŒiÌ ^Œ~Ì ∞° , XH˘¯Hõ¯~°∞ K˘Ñ¨C# xÅ|_»O_ç.
P `«~°∞"å`« PÖ’zOK«O_ç. g∞ D ã¨Ç¨ÏK«~°∞xH˜ Ñ≤pÛ ypÛ Ug∞ ÖË^Œ∞.
J`«<`·≥ Õ q∞=∞‡efl XHõ Hõi#î tHõ∆ =zÛÑ¨_H» õ =ÚO^Õ ™ê=^è•#Ñ¨~∞° ã¨∞<Î åfl_»∞.—
47. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'XHõ"Õà◊ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç „ÑüÑ¶¨ÅO U=∞<åfl J_çy
LO>Ë, ^•xx g∞ˆ~ LOK«∞HÀO_ç. <å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« JÖÏ¡ÇπÏÃÑ·
LOk. PÜ«∞# „Ñü q+¨Ü«∂xH© ™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.—
48. WÖÏ J#∞ : '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨`åºxfl (Jã¨`«ºOÃÑ·) ãÖkè™êÎ_»∞.
PÜ«∞# QÀÑ¨ºOQÍ L#fl "å\˜x Ziy#"å_»∞.— 49. D q^èŒOQÍ (‰õÄ_®)
J#∞ : 'ã¨`«ºO =KÕÛã≤Ok. Jã¨`«ºO P~°OaèOzOn Ug∞ ÖË^Œ∞, Jk
Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕ¿ãk ‰õÄ_® Ug∞ LO_»^Œ∞.— 50. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'XHõ"Õà◊
<Õ#∞ =∂~°æqÇ‘Ï#∞}˜‚ J~Ú LO>Ë <å =∂~°æqÇ‘Ï#`å áêÑÖ <å g∞^Õ
Ñ¨_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ <Õ#∞ ã¨<å‡~åæ# LO>Ë, Wk <å „Ñ¨Éèí∞=Ù <å‰õΩ =Ç‘Ï
(k=º"å}˜) ^•fi~å ÑÖÑ≤#^Õ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞. Ju
ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl"å_»∞.—
51. "å~°∞ HõÅ=~°O K≥Ok LO_»QÍ h=Ù K«∂_»QÆey`Õ
ZO`« ÉÏQÆ∞O@∞Ok! "å~°∞ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx áêiáÈÖË~°∞. Ju ã¨g∞ÑÖ
#∞O_Õ Ñ¨@∞ìHÀ|_»`å~°∞. 52. JÑ¨C_»∞ "å~°∞, '"Õ∞=Ú nxx (Y∞~üP<£#∞)
qâ◊fiã≤OKå=Ú— J#O\Ï~°∞. HÍx JO`«^Œ∂~°O #∞O_ç "å~°∞ PtOz#
^•xx ZÖÏ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞? 53. JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ "å~°∞ ^•xx
„`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞. K«∂_»‰Ωõ O_®<Õ, JÅ¡O`«^∂Œ ~å# LO_ç „¿ÑÖÏÑ¨#Å∞ KÕ¿ã"å~°∞.
54. "åiH© – "åi PHÍOHõÅ∆ ‰õΩ =∞^èºŒ J_»∞`¤ ~≥ ° "ÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok – QÆÒ« Ö’
"åiÖÏO\˜ "åi Ñ¨@¡ KÕÜ«∞|_ç#@∞¡QÍ<Õ! "å~°∞ ‰õÄ_® f„==∞~Ú#
ãÖkQÍúxH˜ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞.
35. á¶êu~ü (ã¨$+≤ìHõ~°Î)
1. ã¨~°fi™ÈÎ„`åÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏˆH â’aè™êÎ~Ú. (PÜ«∞#) PHÍâßÅ‰õΩ,
Éèí∂q∞H˜ LxH˜x „Ñ¨™êkOz#"å_»∞† ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ ãÖ^Õâ◊"åÇ¨Ï‰õΩÅ∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. "åiH˜ Ô~O_Õã≤, =¸_Õã≤, <åÅ∞ˆQã≤ Ô~Hõ¯Å∞O\Ï~Ú. ã¨$+≤ìÖ’
PÜ«∞# `å#∞ HÀi# ^•xx ÃÑOK«∞`å_»∞, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ „Ñün
KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 2. ^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ `≥iKÕ HÍ~°∞}Ïºxfl
xeÑ≤"Õ¿ã"å_≥=_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# ^•xx xeÑ≤"Õ¿ãÎ, ^•xx `≥iKÕ"å_»∞
‰õÄ_® Z=_»∂ ÖË_»∞. PÜ«∞# â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
3. „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ÃÑ· QÆÅ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl HÍã¨Î *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀO_ç.
JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê PHÍâ◊O #∞O_ç, Éèí∂q∞ #∞O_ç g∞‰õΩ r=<Àáêkèx WKÕÛ
ã¨$+≤Hì ~õ Î° Z=_»~Ú<å L<åfl_®? PÜ«∞# `«ÑÊ¨ "Õ~˘Hõ P~å^èºŒ ^≥=· O ÖË<ÖÕ _Ë ∞» .
=∞i g∞~°∞ Z@∞ #∞O_ç "≥∂ãÿOK«|_»∞`«∞<åfl~°∞? 4. („Ñ¨=HÍÎ!) XHõ"Õà◊
g~°∞ x#∞fl Jã¨`«º"åk JO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#@¡~Ú`Õ, h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_®
ZO^Œ~À „Ñ¨=HõÎÅ∞ D q^èŒOQÍ „`Àã≤Ñ¨ÙK«Û|_ç#"åˆ~. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞
Hõ_»‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~Ú.
5. „Ñ¨[ÖÏ~å! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ùx "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. HÍ|\˜ì
„áêÑÖzHõ rq`«O q∞=∞‡efl "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«Û~å^Œ∞. P =∞Ç¨ "≥∂ã¨QÍ_»∞ (Ã+`· å<£)
‰õÄ_® JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∞OÖ’ q∞=∞‡efl "≥∂ãÿOK«‰õÄ_»^Œ∞ ã¨∞=∂!
6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+·`å<£ g∞ â◊„`«∞=Ù. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ‰õÄ_® "å}˜‚ â◊„`«∞=ÙQÍ<Õ
ÑïQÆ}ÕK«O_ç. "å_»∞ `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ Ñ≤Å∞ã¨∞Î#flk, "åà◊§#∞
#~°HÍyfl"åã¨∞Å∞QÍ KÕÜ∞« \ÏxˆH. 7. u~°™ê¯~° "≥Y· ix J=ÅOaOz#"åiH˜
Hõiî# tHõ∆ LO@∞Ok. qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOz# "åiH˜ Hõ∆=∂Ñ¨}`À
áê@∞ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
8. Uq∞\˜, Z=~°~Ú<å XHõ =ºH˜HÎ ˜ J`«x ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ qQÍ
35. á¶êu~ü 457
K«∂Ñ≤OK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞, J`«#∞ ‰õÄ_® "å\˜x ã¨`«¯~°‡Å∞QÍ ÉèÏqOz#@¡~Ú`Õ

(JÖÏO\˜ =ºH˜Î ã¨<å‡~åæ# L#fl "åx`À ã¨=∂#∞_»=Ù`å_®?). JÖÏ¡ÇπÏ
`å#∞ HÀi#"åix JÑ¨=∂~åæ# =^Œe"Õ™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åiH˜
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. Hõ#∞Hõ h=Ù "åi QÆ∞iOz f„=OQÍ zOuOz,
h „áê}ÏÅ‰õΩ Ç¨x HõeyOK«∞HÀ‰õΩ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ KÕ¿ã ^•x QÆ∞iOz
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
9. QÍÅ∞Å#∞ ÑÖ¿Ñ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞. `«~°∞"å`« Jq "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞
ÖËÑÙ¨ `å~Ú. ^Œiq∞ÖÏ "Õ∞=Ú "å\˜x F =∞$`«„Ñ¨^âÕ O◊ "≥Ñ· Ù¨ fã¨∞‰õΩáÈ`å=Ú.
`«^•fi~å "Õ∞=Ú P Éèí∂q∞H˜, Jk =∞$u K≥Ok# Ñ≤^ŒÑ¨ r=O áÈ™êÎ=Ú.
W^Õq^èOŒ QÍ (=∞$`«∞Å#∞) uiy „|uHÕK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 10. Q“~°"åxfl
á⁄O^ŒQÀˆ~ "å_≥=_»~Ú<åã¨ˆ~ Q“~°==∞O`å JÖÏ¡ÇπÏˆH K≥O^Œ∞`«∞O^Œx
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Ñ¨q„`« =K«#O PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù ZQÆ„ÉÏ‰õΩ`«∞Ok. ã¨^•K«~°}
^•xx =∞iO`« L#fluH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. Z=~°~Ú`Õ ‰õΩ`«O„`åÅ`À á⁄^Œ∞ÌÑ¨ÙK«∞Û
`«∞<åfl~À "åiH˜ Hõi#î tHõ∆ LO@∞Ok. "åi ‰õΩ`«O„`åÅ∞ <å=∞~°∂áêÖË‰¡ Ωõ O_®
áÈ`å~Ú.
11. JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl =∞\˜ì`À Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« h\˜ (g~°º)
aO^Œ∞=Ù`À, P `«~∞° "å`« q∞=∞‡efl [O@Å∞QÍ KÕâß_»∞. PÜ«∞# *Ï˝#ÑïkèÖ’
ÖË‰õΩO_® U „ã‘Î QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ@O QÍh, „Ñ¨ã¨qOK«@OQÍh [~°QÆ^Œ∞.
n~å…Ü«Ú+¨µ á⁄Ok#"åx PÜ«Ú+¨µ ÃÑ~°QÆ@=∞~Ú<å, =∞~˘Hõi PÜ«Ú+¨µ
`«QÆæ@=∞~Ú<å – J^ŒO`å XHõ „QÆO^äŒOÖ’ #"≥∂^≥· LOk. WÖÏ KÕÜ«∞@O
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ KåÖÏ ã¨∞Å∞=Ù.
12. Ô~O_»∞ [Å^èŒ∞Å∂ ã¨=∂#O HÍ=Ù. W^Õ"≥∂ uÜ«∞ºxk, ^•Ç¨ÏO
fˆ~Ûk, „`åˆQO^Œ∞‰õΩ ZO`À PÇ¨¡^ŒHõ~°OQÍ LO@∞Ok. J^Õ"≥∂ LÑ¨ÊQÍ,
KÕ^Œ∞QÍ LOk. J~Ú`Õ g∞~°∞ P Ô~O_çO\˜ #∞O_ô `å*Ï =∂O™êxfl
uO@∞<åfl~°∞. g∞~°∞ ^èŒiOKÕ PÉèí~°}ÏÅ#∞ "≥eH˜fã¨∞Î<åfl~°∞. WOHÍ h=Ù
([ÖÏâ◊Ü«∂xfl) pÅ∞Û‰õΩxáÈÜÕ∞ F_»Å#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl=Ù – `«^•fi~å g∞~°∞
PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨xfl (Láêkèx) J<Õfi+≤OKåÅx! WOHÍ g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞
HÍ"åÅx!! 13. PÜ«∞# ~å„ux Ñ¨QÆ\ ˜Ö’xH˜ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. WOHÍ
PÜ«∞# Ñ¨QÆ\ ˜x ~å„uÖ’xH˜ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞. WOHÍ PÜ«∞#
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ HÍ~°ºx|^Œ∞úefl KÕâß_»∞ – „Ñün XHõ x~å÷i`« "Õà◊
##∞ãïOz #_»∞™ÈÎOk. D JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞<Õ ~å*ÏºkèHÍi.
PÜ«∞xfl HÍ^Œx g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞ Y~°∂˚~°Ñ¨Ù >ˇOHõÃÑ· LO_Õ á⁄~°‰õΩ
‰õÄ_® Ü«∞[=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. 14. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åix "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl
"å~°∞ g∞ "≥Ú~°#∞ PÅHÕK«ÖË~°∞. XHõ"Õà◊ PÅHÕz<å "å~°∞ g∞ Ñ¶≤~åº^Œ∞‰õΩ
ã¨ÊOkOK«ÖË~°∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# g∞~°∞ HõeÊOz# ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl
(+≤~ü¯#∞) „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`å~°∞. Jhfl `≥eã≤# "åx =∂kiQÍ Z=~°∂ h‰õΩ
`≥eÜ«∞Ñ¨~°K«ÖË~°∞.
15. „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞ JO^ŒiH© JÖÏ¡ÇπÏ J=ã¨~°O LOk. JÖÏ¡ÇπÏ
=∂„`«O Z=i J=ã¨~°=¸ ÖËx"å_»∞. ã¨∞ÎuOK«^Œy#"å_»∞. 16. PÜ«∞#
QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë q∞=∞‡efl `˘ÅyOz, =∞~À #∂`«# ã¨$+≤ìx `ÕQÆÅ_»∞.
17. Wk JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ U=∞O`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨xHÍ^Œ∞. 18. |~°∞=Ù#∞
"≥∂¿ã"å_≥=_»∂ W`«~°∞Å |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞. XHõ"Õà◊ (Z‰õΩ¯=) |~°∞=Ù#∞
"≥∂¿ã"å_»∞, `«# |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞\ÏxH˜ Z=i#~Ú<å Ñ≤ez<å, J`«#∞
U HÍã¨Î ‰õÄ_® ^•xx Z`«∞ÎHÀ_»∞ – J`«_»∞ ã¨g∞Ñ¨|O^èŒ∞=Ù J~Ú<åã¨ˆ~!
K«∂_»HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åix, #=∂A#∞
™ê÷Ñ≤OKÕ"åix =∂„`«"Õ∞ h=Ù ÉèíÜ«∞ÃÑ@ìQÆÅ=Ù. Ñïâ◊√^Œú`«#∞ J=ÅOaO
z#"å_»∞ `«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°ˆH Ñïâ◊√^Œú`«#∞ J=ÅOa™êÎ_»∞. =∞~°eáÈ
=Åã≤Ok =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù#ˆH.
19. QÆ∞_ç¤"å_»∞ – Hõà◊√§#fl"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. 20. pHõ\ ˜ –
"≥Å∞QÆ∞ (ã¨=∂#O HÍ*ÏÅ=Ù). 21. h_® – ZO_® XHõ\ ˜ HÍ=Ù.
22. ã¨r="≥∞ÿ#k – xs˚="≥∞ÿ#k ã¨=∂#O HÍÖË=Ù. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
`å#∞ HÀi# "åiH˜ qxÑ≤™êÎ_»∞. ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’ L#fl "åiH˜ h=Ù
35. á¶êu~ü 459
qxÑ≤OKÕ"å_»=Ù HÍÖË=Ù. 23. h=Ù ™ê=^è•#ÑïKÕ"å_»=Ù =∂„`«"Õ∞.

24. "Õ∞=Ú x#∞fl ã¨`«ºO`Àáê@∞ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, ÉèíÜ«∞É’^èŒ
KÕ¿ã"åxQÍ ÑÖáê=Ú. ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»∞ ~åx ã¨=∂[O JO@∂ Un
ÖË^∞Œ . 25. XHõ"àÕ ◊ g~°∞ x#∞fl Jã¨`º« "åk=O@∂ u~°ã¯¨ i¿ã,Î giH˜ Ñ¨Ó~°fiO
QÆuOz#"å~°∞ ‰õÄ_® D q^èŒOQÍ u~°ã¨¯iOz L<åfl~°∞. "åi =^ŒÌ‰õΩ "åi
„Ñ¨=HõÎÅ∞ ã¨Ê+ì̈=∞~Ú# =∂ x^Œ~°≈<åÅ#∞, ã¨Ç‘Ïá¶êÅ#∞, *’ºu~°‡Ü«∞=∞~Ú#
„QÆO^ä•xfl fã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. 26. P `«~°∞"å`Õ <Õ#∞ u~°™ê¯~°∞Å#∞
Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl#∞. =∞i <å tHõ∆ ZO`« f„=OQÍ Ñï}q∞OzO^À K«∂âß=ÙQÍ!
27. JÖÏ¡ÇπÏ PHÍâ◊O #∞O_ç (=~°¬Ñ¨Ù) h\˜x ‰õΩiÑ≤OK«\Ïxfl h=Ù
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? =∞i "Õ∞=Ú ^•x^•fi~å ~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å ÑÖ_»¡#∞
ÑÖ_çOKå=Ú. Ñ¨~°fi`åÅÖ’ ã¨~Ú`«O `≥Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù – qq^èŒ
ÉèÏQÍÅ∞<åfl~Ú. H˘xfl =∞s #Å¡QÍ L<åfl~Ú. 28. JÖÏˆQ =∞#∞+¨µÅÖ’#∂,
<ÕÅÃÑ· „áêˆH [O`«∞=ÙÅÖ’#∂, Ñ¨â√◊ =ÙÅÖ’#∂ qaè#fl ~°OQÆ∞Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=^•ã¨∞ÅÖ’ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞flÅ∞ =∂„`«"Õ∞ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»
`å~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞.
29. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ ^≥=· „QÆO^ä•xfl áê~åÜ«∞}O KÕã∞¨ <Î åfl~À,
#=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤ã¨∞Î<åfl~À, "Õ∞=Ú „Ñ¨™êkOz# LáêkèÖ’ #∞O_ç QÀÑ¨ºO
QÍ#∂, |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∂ Y~°∞ÛKÕã¨∞Î<åfl~À "å~°∞ Z#fl\˜H© #+¨ìO HõÅQÆx
=~°ÎHÍxfl Ptã¨∞Î<åfl~°∞. 30. JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ "åi Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO
"˘ã¨QÆ\ÏxH˜! PÜ«∞# `«# Hõ$Ñ¨`À "åiH˜ =∞iO`«QÍ „Ñ¨™êkOK«\ÏxH˜!!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, qÅ∞=xKÕÛ"å_»∞. 31. "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù
=Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å ÑÖÑ≤# D „QÆO^äŒO ã¨`«º"≥∞ÿ#k. ^•xH˜ Ñ¨Ó~°fiO
#∞O_ç L#fl „QÆO^ä•Å#∞ „^èŒ∞=ÑïKÕk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å
QÆ∞iOz Ñ¨ÓiÎ ã¨=∂Kå~°O `≥eã≤#"å_»∞, JO`å K«∂ã¨∞Î#fl"å_»∞.
32. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’ #∞O_ç "Õ∞=Ú Z#∞fl‰õΩ#fl
"åix „QÆO^ä•xH˜ "å~°ã¨∞efl KÕâß=Ú. J~Ú`Õ "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ `«=∞
P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°~Ú`Õ, =∞iH˘O^Œ~°∞ =∞^èÕº=∂~°æO
J=ÅOaOKÕ"å~°∞. "åiÖ’ WOH˘O^Œ~∞° ^Õ=Ù_çzÛ# ã¨^∞Œ ƒkú`À ã¨`å¯~åºÅÖ’
=ÚO^ŒO[ "Õ¿ã "å~°∞<åfl~°∞. W^Õ "åã¨Î"åxH˜ =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇ¨ÏO.
33. HõÅHÍÅO LO_Õ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ "å~°∞ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞. JHõ¯_» "å~°∞ ã¨fi~°‚
HõOHõ}ÏÅ`À, =Ú`åºÅ`À ã¨`¯« iOK«|_»`å~°∞. JHõ¯_» "å~°∞ ^èiŒ OKÕ =„™êÎÅ∞
Ñ¨@∞ì=„™êÎÖˇ· LO\Ï~Ú. 34. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ #∞O_ç ^Œ∞óMÏxfl
^Œ∂~°O KÕã#≤ ^≥"· åxH˜ Hõ$`«[`˝ Å« ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂ „Ñ¨É∞íè =Ù Hõq∆ ∞OKÕ"å_»∞,
ã¨`å¯~°Q∞Æ }O HõÅ"å_»∞. 35. `«# J#∞„QÆÇÏ¨ O`À PÜ«∞# =∞=∞‡efl HõÅHÍÅO
Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»∞`«∂ LO_Õ x"åã¨ QÆ$Ç¨ÏOÖ’ kOáê_»∞. WO^Œ∞Ö’ =∂ÔHÖÏO\˜
W|ƒOkQÍh, JÅã¨@QÍh LO_»^Œ∞.—
36. WHõáÈ`Õ, u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ X_çQ\Æ #ì˜ "å~°∞† "åi HÀãÖ #~°HÍyfl
LO@∞Ok. "åiÃÑ· =∞~°} âßã¨#O J=∞Å=@O QÍh, #~°HÍyfl Ü«∂`«##∞
"åi #∞O_ç U HÍã¨Î~Ú<å ã¨_»eOK«\OQÍh [~°QÆ^Œ∞. "Õ∞=Ú „Ñü
ã¨`«ºu~°™ê¯ih WÖÏˆQ ^ŒO_ç™êÎ=Ú. 37. "å~°∞, '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∞=∞‡efl
|Ü«∞\˜H˜ u~Úº. "Õ∞q∞O`«‰Ωõ =Ú#∞Ñ¨Ù KÕ¿ã Ñ¨#∞Å‰õΩ aè#flOQÍ =∞OzÑ¨#∞Å∞
KÕ™êÎ=Ú— JO@∂ P„HõO^Œ# KÕ™êÎ~∞° . (ã¨=∂^è•#OQÍ WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok),
'Uq∞\˜, J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ "å_çH˜ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ
HÍ=Åã≤#O`« =Ü«∞ã¨∞#∞ W=fiÖË^•? g∞ =^Œ‰Ì Ωõ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_®
=KåÛ_»∞ Hõ^•! Hõ#∞Hõ (tHõ#∆ ∞) ~°∞z K«∂_»O_ç. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Õ
"å_≥=_»∂ LO_»_»∞.—
38. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ PHÍâßÅÖ’, Éè∂í q∞Ö’ L#fl ~°ÇÏ¨ ™êºÅ#∞
Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# PO`«~åºÖ’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞.
39. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éèí∂q∞Ö’ =ã≤OÑ¨*Ëâß_»∞. HÍ|\˜ì Z=_»∞ x~åHõi
™êÎ_À, J`«x x~åHõ~°} J`«x g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ "åi
u~°ã¯¨ $u, "åi „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨=∞HõO∆ Ö’ J„Ñ¨ã#¨ fl`«Hˆ HÍ~°}Éè∂í `«O J=Ù`«∞Ok.
WOHÍ u~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ "åi u~°™ê¯~° "≥·Yi "åi #ëêìxfl =∂„`«"Õ∞
ÃÑOK«∞`«∞Ok.
40. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ g∞
35. á¶êu~ü 461
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ HÍã¨Î K«∂_»O_ç! "å~°∞ Éèí∞qÖ’ ã¨$+≤ìOz#^Õq∞\’ <å‰õΩ

K«∂Ñ≤™êÎ~å! áÈh, PHÍâßÅÖ’#~Ú<å "åiˆH^Œ<åfl ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO LO^•?
ÖË^• "Õ∞=Ú "åiH˜ U^Œ<åfl „QÆO^äŒO WzÛ L<åfl=∂? ^•xflQÍx "å~°∞
„Ñ¨=∂}OQÍ ã¨=∞iÊã¨∞Î<åfl~å?— ÃÑ·QÍ D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ XO_˘HõiH˜ ˆH=ÅO
"≥∂ã¨Ñ¨Ói`«=∞~Ú# "åQÍÌ<åÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 41. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ K«eOK«‰õΩO_® xeÑ≤ LOKå_»∞. XHõ"Õà◊
Jq QÆ#Hõ `«=∞ ™ê÷<åÅ #∞O_ç `˘ÅyáÈ`Õ, PÜ«∞# `«Ñ¨Ê "å\˜x xeÑ≤
LOKÕ"å_»∞ Z=_»∂ ÖË_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ã¨ÇÏ¨ #jÅ∞_»∞, Hõ=∆ ∂jÅ∞_»∞.
42. `«=∞ =^ŒÌˆH QÆ#Hõ ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ã"å_»∞ =¿ãÎ, `å=Ú "Õi`«~°
ã¨=Ú^•Ü«∂ÅHõ<åfl L`«Î=∞ suÖ’ ã¨<å‡~åæxfl J=ÖOa™êÎ=∞x gà◊√§
^Õ=ÙxÃÑ· QÆ\ ˜ì „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕã≤ =∞s K≥|∞`«∞O_Õ"å~°∞. HÍx P ÃÇÏK«ÛiHõ
KÕ¿ã"å_»∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "åi qã¨∞QÆ∞ =∞iO`« JkèHõ=∞~ÚOk.
43. Ö’HõOÖ’ `«=∞O`«\ "˜ å~°∞ ÖË~#° fl JÇ¨ÏOÉèÏ=O`À, ‰õΩ`«O„`åÅ`À "å~°∞
K≥Å~ˆ yáÈÜ«∂~°∞. "åã¨"Î åxH˜ ‰õΩ`«O„`åÅ áêÑÖ ‰õΩ`«O„`åÅ‰õΩ áêÅÊ_Õ"åi
ÃÑ·<Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. =∞~°~Ú`Õ "å~°∞ `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ q+¨Ü«∞OÖ’ [iy#^Õ
`«=∞‰õÄ [~°QÍÅx Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å? h=Ù ^≥·= ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖ’
ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê#∂ Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù. ^≥·= ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O (Ü«∞^è•ã≤÷u #∞O_ç)
`˘ÅQÆ@O ‰õÄ_® h=Ù HÍ#ÖË=Ù. 44. Uq∞\˜, "å~°∞ Éè∞í qÖ’ ãÖK«iOz,
`«=∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆuOz# "åi Ñ¨~°º=™ê#O U=∞~ÚO^À K«∂_»ÖË^•?
"åã¨"Î åxH˜ |ÅÑ¨~å„Hõ=∂Å ^Œ$ëêì º "å~°∞ gà◊§#∞ q∞Oz#"åˆ~. PHÍâßÅÖ’
QÍh, Éèí∂q∞Ö’QÍh L#fl^Õn JÖÏ¡ÇπÏ#∞ F_çOK«*ÏÅ^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# *Ï˝#^èŒ#∞_»∞, ã¨~°fiâ◊‰õΩÎ_»∞.
45. JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ QÆ#Hõ [#∞Å KÕ+Åì¨ ÃÑ· (JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ) xÅnÜ«∞@O
"≥Ú^ŒÖˇ_ç`Õ, Éèí∂g∞‡^Œ L#fl U „áê}˜h PÜ«∞# =^ŒeÃÑ\˜ì LO_Õ"å_»∞
HÍ_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# "åiH˜ XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù =~°‰õΩ q_»∞Ñ¨Ù WKåÛ_»∞.
"åi QÆ_»∞=Ù =ÚyÜ«∞QÍ<Õ, JÖÏ¡ÇπÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# ^•ã¨∞Å ãÖQÆu
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
36. Ü«∂ã‘<£
1. Ü«∂ – ã‘<.£ 2. q"ÕH=õ O`«"∞≥ #ÿ Y∞~üP<£ ™êH˜Q∆ Í! 3. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

h=Ù "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# „Ñ¨=HõÎÅÖ’x "å_»=Ù. 4. ~°∞A=∂~åæ# L<åfl=Ù.
5. Wk â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, Hõ$áêjÅ∞_»~Ú# ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOÑ¨
*ËÜ∞« |_çOk – 6 Z=i Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ KÕÜ∞« |_»Ö^Ë À P [#∞Å‰õΩ
h=Ù ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∂Åx. "å~°∞ JÅã¨`åfixH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
7. "åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ‰õΩ (tHõ∆ `«^äŒº=∞<Õ) q+¨Ü«∞O ~°∂_èô
J~ÚáÈ~ÚOk. Hõ#∞Hõ "åiHõ qâ◊fiã≤OK«~°∞. 8. "Õ∞=Ú "åi "≥∞_»ÅÖ’
W#∞Ñ¨ Ñ¨\ÏìÅ∞ "Õâß=Ú. Jq "åi QÆ_®¤Å =~°‰õÄ aQÆ∞ã¨∞‰õΩ<åfl~Ú.
JO^Œ∞ˆH "åi `«ÅÅ∞ „HÕkH˜ =OQÆ=Ù. 9. "Õ∞=Ú "åi =ÚO^Œ∞ XHõ
J_»∞¤#∂, "åi "≥#∞Hõ XHõ J_»∞¤#∂ ÃÑ\Ïì=Ú. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åix
HõÑ≤Ê"Õâß=Ú. JO^Œ∞ˆH "åiH˜ Ug∞ HÍ#~å^Œ∞. 10. h=Ù "åix
™ê=^è•#Ñ¨~°z<å, ™ê=^è•#Ñ¨~°K«HõáÈ~Ú<å XHõ¯>Ë – "å~°∞ qâ◊fiã≤O
K«É’~°∞. 11. Ç≤Ï`«É’^è#Œ ∞ J#∞ãïã¨∂,Î K«∂_»Háõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú
_»~Ú# ^Õ=ÙxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ =ºH˜Îx =∂„`«"Õ∞ h=Ù ™ê=^è•#Ñ¨~°K«QÆÅ=Ù.
JÖÏO\˜ =ºH˜ÎH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆`À áê@∞ Q“~°= Láêkè Åaèã¨∞ÎO^Œ<Õ â◊√Éèí"å~°Î#∞
qxÑ≤OK«∞.
12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú =∞$`«∞Å#∞ „|uH˜™êÎ=Ú. "å~°∞ `«=∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl ^•xx, `«=∞ "≥#∞Hõ =^Œe# ^•xx "Õ∞=Ú
„"åã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. "Õ∞=Ú „Ñü q+¨Ü«∂xfl XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’
#"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
13. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ h=Ù "åiH˜, „Ñ¨=HõÎ =zÛ#Ñ¨Ê\˜ XHõ Ñ¨@}ì "åã¨∞Å
=$`åÎO`åxfl qxÑ≤OK«∞. 14. "Õ∞=Ú "åi =^Œ‰Ì Ωõ W^Œ~Ì ∞° „Ñ¨=HõÅÎ #∞ ÑÖÑ¨QÍ,
"åi^ŒiÌ x ‰õÄ_® "å~°∞ Jã¨`º« "å^Œ∞Å∞QÍ =Ú„^Œ"ãÕ ≤ „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞. JÑ¨C_»∞
36. Ü«∂ã‘<£ 463
"Õ∞=Ú =¸_»="åx ^•fi~å "åiH˜ `À_»Ê_®¤=Ú. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú

g∞ =^ŒÌ‰õΩ ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞Å∞QÍ ÑÖÑ¨|_®¤=Ú.— 15. ^•xH˜ P Ñ¨@ì} „Ñ¨[Å∞,
'g∞~°∂ =∂ÖÏO\˜ =∂#==∂„`«∞ÖË. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ J=`«iOÑ¨*Ëã≤#k
Ug∞ ÖË^Œ∞. g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^ŒO`å J|^Œú"Õ∞— J<åfl~°∞. 16. "å~°∞ („Ñ¨=HõÎÅ∞)
K≥áêÊ~°∞ : '"Õ∞=Ú g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç#k "åã¨Î==∞#fl ãÖQÆu =∂
„Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 17. ãÖ^Õâßxfl Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH
=∂ ÉÏ^èŒº`«.— 18. ^•xH˜ P [#∞Å∞ WÖÏ ã¨ÊOkOKå~°∞ : '"Õ∞=Ú q∞=∞‡efl
^Œi„^Œ∞Å∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl=Ú. g∞~°∞ QÆ#Hõ (D „Ñ¨Kå~åxfl) =∂#∞HÀHõáÈ`Õ,
"Õ∞=Ú g∞ÃÑ· ~åà◊√§ ~°∞qfi K«O¿Ñ™êÎ=Ú. =∂ `«~°Ñ¶¨Ù# g∞‰õΩ Hõiî<åuHõiî#
=∞~Ú# ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok (*Ï„QÆ`«Î!).— 19. („Ñ¨=HõÎÅ∞) WÖÏ J<åfl~°∞ :
'g∞ ^Œi„^Œ"∞Õ ^À Jk q∞=∞‡ÖËfl K«∞@∞ì‰Ωõ x LOk. Uq∞\˜, g∞‰õΩ É’^èÑŒ ~¨ z° #
^•xˆH g∞iO`« qÑ¨s`«OQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~å? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,
g∞~°∞ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i# [#OÖÏ L<åfl~°∞.—
20. (JO`«Ö’<Õ) Ñ¨@ì}O z=i #∞O_ç XHõ =ºH˜Î Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î‰õΩO@∂
=zÛ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ „Ñ¨=HõÎÅ =∂@ q#O_ç.
21. g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl J_»QÆx "åix J#∞ãïOK«O_ç.
"å~°∞ ã¨<å‡~°æOÃÑ· L<åfl~°∞.—
(23) 22. 'WHõ <å ã¨fiq+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, <åHõO@∂ XHõ
LxH˜x „Ñ¨™êkOz# "åxx <Õ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ P~åkèOK«‰õÄ_»^Œ∞? g∞~°O`å
=∞~°ÅÛ|_Õk ‰õÄ_® PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH. 23. JÖÏO\˜ x[^≥·"åxfl HÍ^Œx
<Õ#∞ W`«~°∞Å#∞ P~å^èŒ∞ºÅ∞QÍ KÕã¨∞HÀ"åÖÏ? XHõ"Õà◊ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞
(J~Ú# ^Õ=Ù_»∞) <åˆH^Œ~Ú<å ÉÏ^èŒ HõeyOK«^Œe¿ãÎ, gà◊§ ã≤á¶ê~°ã¨∞
<åˆHq^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜ ~å^Œ∞. "å~°∞ ##∞fl q_çÑ≤OK«#∂ ÖË~°∞.
24. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ#Ñ¨C_»∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’#=Ù`å#∞.
25. <Õ#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤OKå#∞. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ‰õÄ_® <å =∂@
q#O_ç.— 26. ÃãÅgÜ«∞|_çOk : 'h=Ù ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«∞.— ^•xHõ`«#∞,
'D q+¨Ü«∞O <å *Ïu "åiH˜ `≥e¿ãÎ ZO`«ÉÏQÆ∞O_Õk! 27. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù
##∞fl Hõ∆q∞OKå_»x, ##∞fl P^Œ~°}©Ü«ÚÅ ã¨~°ã¨# KÕ~åÛ_»x ("åiH˜ `≥e¿ãÎ
ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk)!— J<åfl_»∞.
28. J`«x `«^Œ#O`«~°O J`«x *Ïu"åiÃÑ· "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç
¿ã<å"åÇ≤Ïxx kOÑ¨ÖË^Œ∞. kOáêeû# J=ã¨~°"Õ∞ =∂‰õΩ ÖË^Œ∞. 29. XˆH
XHõ¯ „¿ÑÅ∞_»∞! P ^≥|ƒˆH "å~°O`å PiáÈÜ«∂~°∞. 30. ^•ã¨∞Å Ñïã≤÷u
Hõ_»∞ â’K«hÜ«∞O! `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ U „Ñ¨=HõÎ =zÛ<å ZQÆ`åo KÕÜ«∞@O "åiH˜
P#"å~Úf J~ÚáÈ~ÚOk. 31. Uq∞\˜, "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú Z<Àfl
`«~åÅ "åix JO`«"≥ÚOkOK«\Ïxfl "å~°∞ K«∂_»ÖË^•? WHõ "åÔ~#fl\˜H©
"åi =^ŒÌ‰õΩ uiy ~å~°∞. 32. HÍx Z@ìˆHÅ‰õΩ "å~°O`å ã¨g∞HõiOK«|_ç
(ÖˇHõ¯Å xq∞`«ÎO) =∂ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_»`å~°∞.
33. =∞$`«Éèí∂q∞ ‰õÄ_® "åiH˘Hõ ã¨∂K«#QÍ LOk. ^•xx "Õ∞=Ú
„|uHÕKå=Ú. ^•x #∞O_ç "Õ∞=Ú PÇ¨~° ^è•<åºefl "≥eH˜fâß=Ú.
^•#∞flO_ç "å~°∂ uO@∞<åfl~°∞. 34. WOHÍ "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’ Y~°∂˚~°, „^•Hõ∆
`À@efl (L`«Ê#flO) KÕâß=Ú. WOHÍ "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’ T@Å#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨
*Ëâß=Ú 35 – "å~°∞ ^•x ÑÖ_»∞¡ u<åÅx! J^≥`· Õ "å~°∞ `«=∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À
KÕã≤#k HÍ^Œ∞. =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ "å~°∞ Hõ$`«[˝`« K«∂Ñ¨~å? 36. <ÕÅ #∞O_ç
L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞º =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜Ö’#∂, ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’#∂, WOHÍ
"åÔ~~°∞QÆx Z<Àfl "å\˜Ö’#∂ (P_»–=∞QÆ) [O@Å#∞ ã¨$+≤ìOz# P ^Õ=Ù_»∞
Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. 37. ~å„u ‰õÄ_® "åiH˜ XHõ ã¨∂K«<Õ. "Õ∞=Ú ^•#∞flO_ç
Ñ¨QÆ\ ˜x ÖÏHÀ¯QÍ<Õ Jk QÍ_è®O^èŒHÍ~°OÖ’ =ÚxyáÈ`«∞Ok. 38. WHõ
ã¨∂~°∞ºx q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ† Jk `«# H˘~°‰õΩ x~å÷iOK«|_ç# HõHõ∆ ºÖ’
™êyáÈ`«∂ LO@∞Ok. W^ŒO`å â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_»∞ qkèOz#
x|O^èŒ<å=o. 39. WOHÍ K«O„^Œ∞x H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =∞lbÅ#∞
x~å÷iOKå=Ú. Hõ_‰» Ωõ Jk `«# QÆ=∞#OÖ’ (`«~∞° QÆ∞`«∂ `«~∞° QÆ∞`«∂) Y~°∂~˚ Ñ° Ù¨
áê`« Ô~=∞‡ÖÏ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. 40. K«O„^Œ∞}˜‚ JO^Œ∞HÀ=@O ã¨∂~°∞ºx
`«~°O HÍ^Œ∞. Ñ¨QÆ\ ˜x ^•\˜áÈ=@O ~å„uH© ™ê^èŒº=∞ÜÕ∞º Ñ¨x HÍ^Œ∞.
„Ñün `«=∞ `«=∞ ÑïkèÖ’ (HõHõ∆ ºÖ’) `ÕeÜ«∂_»∞`«∞<åfl~Ú.
36. Ü«∂ã‘<£ 465
41. "Õ∞=Ú "åi ãÖ`«ux xO_»∞ <ÒHõÖ’ ZH˜¯OK«@O ‰õÄ_®

"åiH˘Hõ ã¨∂K«#QÍ L#flk. 42. WOHÍ "Õ∞=Ú "åi H˘~°‰õΩ, J@∞=O\˜"Õ
=∞Ô~xflO\˜<À "å~°∞ „Ñ¨Ü∂« }ÕKÕO^Œ∞‰õΩ (™êfis JÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ) ã¨$+≤Oì Kå=Ú.
43. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "å\˜x =ÚOz"ÕÜ«∞QÆÅO. JÑ¨C_»∞ "åi
QÀ_»∞#∞ qxÑ≤OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ QÍh, "åix ~°H˜∆OKÕ"å~°∞ QÍh Z=~°∂
LO_»~°∞. 44. HÍx "Õ∞=Ú "åiÃÑ· ^ŒÜ«∞^ŒÅz, XHõ xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O
=~°‰õÄ "åiH˜ ÅaÌx KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞Î<åfl=Ú.
45. 'g∞~°∞ =Ú#∞‡O^Œ∞ Z^Œ∞~À¯É’ÜÕ∞ ^•xH˜, "≥#∞Hõ =^ŒeÃÑ\˜ì#
^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç – `«^•fi~å g∞~°∞ Hõ~°∞}ÕK«|_Õ J=HÍâ◊O LOk— Jx
"åi`À J#flÑ¨C_»∞ ("å~°∞ ^•xx ÅHõ∆ ºÃÑ@ì~°∞). 46. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨∂K«#ÅÖ’ #∞O_ç U ã¨∂K«# "åi=^ŒÌ‰õΩ =zÛ<å, "å~°∞ ^•x Ñ¨@¡
q=ÚY`« K«∂Ñ¨‰õΩO_® LO_»ÖË^Œ∞. 47. '^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz#
LáêkèÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕÜ∞« O_ç— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞, ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞
qâßfiã¨∞Å`À 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú "åiH˜ uxÑ≤OKåÖÏ? ^Õ=Ù_»∞ `«e¿ãÎ PÜ«∞#
ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiH˜ uxÑ≤OK«QÅÆ _»∞ Hõ^•! g∞~°∞ =∂„`«O ã¨Ê+Öì QÍ JÑ¨=∂~åæ#
L<åfl~°∞— JO\Ï~°∞.
48. 'g∞~°∞ K≥|∞`«∞#fl^Õ x["≥∞ÿ`Õ P („Ñ¨à◊Ü«∞) "åQÍÌ#O ZÑ¨C_»∞
<≥~°"Õ~°∞`«∞Ok?— Jx "å~°∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. 49. "å~°∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î#flk
XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ „¿ÑÅ∞_»∞ H˘~°ˆH. "å~°∞ q"å^ŒOÖ’ Ñ¨_ç LO_»QÍ<Õ Jk "åix
J=∂O`«O Hõ|oã¨∞ÎOk. 50. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ gÅ∞<å=∂ KÕÜ«∞@OQÍh,
`«=∞ "åi "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°Å@O QÍh KÕÜ«∞ÖË~°∞. 51. â◊OYO T^Œ|_»QÍ<Õ
"å~°O`å ã¨=∂^èŒ∞Å #∞O_ç ÖËz `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ j„Ñ¶¨∞OQÍ =™êÎ~°∞.
52. 'JÜ≥∂º, =∂ ^Ò~åƒùQºÆ O! =∂ ã¨=∂kè #∞O_ç =∞=∞‡efl Z=~°∞ ÖËáê~°∞?—
Jx "å~°O\Ï~°∞ – P Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ "åQÍÌ#O KÕã≤#^Õ Wk. „Ñ¨=HõÎÅ∞
K≥Ñ≤ÊOk x[O. 53. Jk XˆH XHõ¯ QÆ~°˚# =∂„`«"Õ∞. `«~°∞"å`« "å~°O`å
HõÅã≤ =∂ Z^Œ∞@ Ç¨[~°=Ù`å~°∞.
54. HÍ|\˜ì D ~ÀA Z=iH© ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ^Œ∞.
g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõ\ ˜ g∞‰õΩ ^˘~°Hõ^Œ∞.
55. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ D<å_»∞ `«=∞ `«=∞ "åºÑ¨HÍÖ’¡ x=∞QÆ∞flÖˇ·
ãÖ`À+≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞. 56. "å~°∂, "åi ÉèÏ~°ºÅ∞ h_»ÅÖ’ Ñ‘~îåÅÃÑ·
kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx – ^Œ~å˚QÍ – Pã‘#∞Öˇ· LO\Ï~°∞. 57. "åi HÀãÖ
JHõ¯_» (~°Hõ~°HÍÅ) ÑÖ_»∞¡ LO\Ï~Ú. "å~°∞ J_çy#^ŒÖÏ¡ "åi =ÚO^Œ∞
ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok. 58. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»~Ú# „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# "åiH˜
'ã¨ÖÏ"£∞— `≥Å∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok.
59. 'JÑ¨~å^èŒ∞ÖÏ~å! D ~ÀA g∞~°∞ (ã¨[˚#∞Å #∞O_ç) "ÕÔ~·áÈO_ç—
60. 'F P^ŒO ãÖ`«u "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ Ã+·`å<£#∞ Ñ¨ÓlOK«~å^Œx,
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å_»∞ g∞ |^Œú q~Àkè Jx <Õ#∞ g∞‰õΩ `åH©^Œ∞ KÕÜ«∞ÖË^•?
61. g∞~°∞ #<Õfl P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO (Jx J#ÖË^•?)
62. "å_»∞ g∞Ö’x XHõ ÃÑ^ŒÌ =~åæxfl ÃÑ_»^•i Ñ¨\ ˜ìOKå_»∞. J~Ú<å
g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~å? 63. g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∂ LO_ç# #~°HõO
W^Õ. 64. g∞ Jqâßfiã¨ "≥Y· iH˜ |^Œ∞Å∞QÍ D ~ÀA WO^Œ∞Ö’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç.—
65. D ~ÀA "Õ∞=Ú "åi <Àà◊¡‰õΩ ã‘Å∞ "Õ™êÎ=Ú. "åi KÕ`«∞Å∞ =∂`À
=∂\Ï¡_»`å~Ú. "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz# ^•x QÆ∞iOz "åi HÍà◊√§
™êHõ∆ ºq∞™êÎ~Ú. 66. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ HÀ~°∞‰õΩO>Ë "åi Hõà#¡◊ ∞ K≥iÑ≤"¿Õ ã"å~°O.
JÑ¨C_»∞ "å~°∞ ^•i"≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞ÔQuÎ ^Õ=ÙÖÏ_Õ"å~°∞. HÍx "åiH˜ Jk ZHõ¯_»
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k? 67. "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë "å~°∞#flKÀ>Ë "åi ~°∂Ñ¨Ù~ˆ YÅ#∞
=∂iÛ"Õ¿ã"å~°O. ^•O`À "å~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ QÍh, "≥#H˜¯ QÍh áÈÖËHõ
ã¨`«=∞`«O JÜÕ∞º"å~°∞. 68. "Õ∞=Ú Z=i =Ü«∞ã¨∞û#∞ ÃÑOK«∞`å"≥∂,
J`«xx J`«x â‹·â◊=OÖ’xH˜ – "≥#H˜¯ – =∞o§™êÎ=Ú. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞
(q+¨Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOK«~å?)
69. "Õ∞=∞`«xH˜ Hõq`«fiO <Õ~Ê° ÖË^∞Œ . Jk J`«xH˜ â’aèOK«^∞Œ ‰õÄ_®.
W^≥·`Õ XHõ *Ï˝Ñ≤Hõ (Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O)† ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# Y∞~üP<£ =∂„`«"Õ∞.
36. Ü«∂ã‘<£ 467
70. „|uH˜ L#fl „Ñü =ºH˜HÎ ˜ J`«#∞ ™ê=^è•#Ñ¨~K° åÅx! ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ ™êHõ∆ ºO ~°∂_èô HÍ"åÅx!
71. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∂ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À KÕã≤# "å\˜Ö’, "åi H˘~°‰õΩ
Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ ã¨$+≤ìOK«|_ç LO_»\Ïxfl "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? "å\˜H˜ "å~°∞
Ü«∞[=∂#∞Å∞ ‰õÄ_®#∞. 72. "Õ∞=Ú "å\˜x "åi ™êfinè#OÖ’ LOKå=Ú.
"å\˜Ö’ H˘xfl, "åiH˜ "åÇ¨Ï<åÅ∞QÍ Ñ¨xH˜=ã¨∞Î<åfl~Ú. =∞i H˘xflO\˜x
(=∂O™êxfl) "å~°∞ uO@∞<åfl~°∞. 73. "å\˜Ö’ "åiH˜ ÖÏÉèÏÅ∂ L<åfl~Ú,
„`åˆQ Ñ¨^•~°÷O (áêÅ∞) ‰õÄ_®#∞. =∞~°~Ú`Õ "å~°∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨ÙHÀ~å?
74. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx W`«~° ^≥·"åÅ#∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ – |Ç¨ïâß
`«=∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞|_»∞`«∞O^Õ"≥∂##fl Pâ◊`À. 75. HÍx "åiH˜
ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Õ ™ê=∞~°º÷ O "å(i)\˜H˜ ÖË^∞Œ . "å~°∞ "åi Ü≥∞_»Å (â◊„`«∞) Ããx· ‰õΩÖÏ¡
Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. 76. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "åi =∂@Å∞ x#∞fl
^Œ∞óMÏxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞. "å~°∞ ^•KÕn, =ºHõÎÑïKÕk–JO`å =∂‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞.
77. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∞x+≤x XHõ (g~°º) aO^Œ∞=Ù`À Ñ¨Ù\ì̃OK«\Ïxfl
J`«#∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? `«~°∞"å`« J`«#∞ ¿ÑpH˜ ÃÑ^ŒÉÏ|∞QÍ
`«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞. 78. J`«#∞ =∂ˆH áÈeHõÅ∞ Páêkã¨∞Î<åfl_»∞. J`«#∞
`«# Ñ¨Ù@∞ìHõ<Õ =∞~°záÈÜ«∂_»∞. 'Z=ÚHõÅ∞ Hõ$tOzáÈ~Ú# g∞^Œ@ "å\˜x
„|uHÕKÕ^≥=~°∞?— Jx J`«#O@∞<åfl_»∞. 79. '"å\˜x `˘e™êi Ñ¨Ù\ì̃Oz#
"å_Õ =∞m¡ „|uH˜™êÎ_»∞. ã¨~°fiq^è•Å ã¨$+≤ì Ñï*Ï˝#O PÜ«∞#‰õΩOk— Jx
"åiH˜ K≥ÑC¨ . 80. PÜ«∞<Õ g∞ HÀãÖ Ñ¨KÛ« x K≥@∞ì #∞O_ç Jyflx ã¨$+≤Oì Kå_»∞.
^•O`À g∞~°∞ xÑ¨C#∞ (=∞O@#∞) =∞O_çã¨∞Î<åfl~°∞. 81. Uq∞\˜, Éèí∂=∂º
HÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞, giÖÏO\˜"åix (uiy) ã¨$+≤ìOK«ÖË_®? `«Ñ¨ÊHõ
ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. PÜ«∞<Õ ã≤ã¨Å~Ú# ã¨$+≤ìHõ~°Î, =∞Ç¨*Ï˝x. 82. PÜ«∞# =º=Ç¨~°
"≥∞@∞=O\˜ÔŒ >Ë, PÜ«∞# ^Õx QÆ∞iOz J~Ú<å ãÖHõeÊOK«∞‰õΩx 'J~ÚáÈ—
J#O\Ï_»∞. Jk J~ÚáÈ`«∞Ok. 83. Hõ#∞Hõ Z=i KÕuÖ’ ã¨~fi° ã¨`åÎkHè Í~°O
LO^À PÜ«∞# Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. g∞~°O`å PÜ«∞# "≥Ñ· Ù¨ #ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
37. Jãπ ™êáêÊù`ü (=~°∞ã¨Å∞, „âı}∞Å∞)
1. =~°∞ã¨fi xÅ|_Õ"åi (^≥·=^Œ∂`«Å) ™êH˜∆QÍ! 2. f„=OQÍ
=∞O^ŒeOKÕ "åi ™êH˜∆QÍ! 3. LÑ¨^Õâßxfl qxÑ≤OKÕ"åi ™êH˜∆QÍ!
4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞ P~å^èŒº ^≥·=O XHõ¯_Õ – 5 – Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù,
"å\˜ =∞^èŒº#∞#fl ã¨=∞™êÎxH˜, `«∂~°∞ÊÅxflO\˜H© JkèÑü. 6. "Õ∞=Ú „HÕk
PHÍâßxfl #Hõ∆„`åÅ (JO^•Å)`À =Ú™êÎ|∞ KÕâß=Ú. 7. á⁄QÆ~°∞É’`«∞
J~Ú# „Ñü Ã+·`å#∞ ÉÏi #∞O_ç nxx ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOKå=Ú.
8. "å~°∞ T~°÷fiÖ’HÍÅÖ’ L#fl ^≥·=^Œ∂`«Å =∂@Å∞ q#ÖË~°∞.
"å~°∞ Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ô ~°∞=fi|_»`å~°∞ – 9 `«iq∞"ÕÜ«∞\ÏxH˜. "åiH˜
ã≤÷~°=∞~Ú# tHõ∆ HõÅ^Œ∞. 10. XHõ"Õà◊ U Ã+·`å#~Ú<å U^Œ<åfl =∂@#∞
"≥∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞O>Ë =∞O_Õ Jyfl *ÏfiÅ "å}˜‚ "≥O\Ï_»∞`«∞Ok.
11. "åix J_»∞QÆ∞ : '"åix ã¨$+≤ìOK«@O Hõ+¨ì™ê^èŒº=∂? ÖËHõ
"Õ∞=Ú ã¨$+≤ìOz# W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ<å? "Õ∞=Ú "åix J`«∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ lQÆ@
=∞#∞fl`À ã¨$+≤ìOKå=Ú. 12. Jk HÍ^Œ∞, h=Ù ("åi u~°™ê¯~° áÈHõ_»ÃÑ·)
Pâ◊Û~°ºáÈ`«∞O>Ë, "åˆ~"≥∂ "ÕàÏHÀà◊O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. 13. "åix
É’^èŒÑ¨~°z#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ~°∞. 14. "åˆ~^≥·<å ã¨∂K«##∞
K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞ ^•xx #=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 15. "åiÖÏ JO\Ï~°∞:
'Wk Ñ¨zÛ =∂Ü«∂*ÏÅO =∂„`«"∞Õ . 16. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∞~°}O˜ z =∞\˜Qì Í,
Z=ÚHõÅ∞QÍ =∂~åHõ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú =∞m¡ ÖËÑ|¨ _»`å=∂?17.Ñ¨Ósfi‰õΩÖˇ#·
=∂ `å`«=Ú`åÎ`Å« ∞ ‰õÄ_®<å?— 18. "åi`À J#∞:'J=Ù#∞. g∞~°∞ Ñ¨~åÉè"í å
xH˜ ‰õÄ_® Ö’#=Ù`å~°∞.—
19. J^˘Hõ QÆkÌOÑ¨Ù =∂„`«"Õ∞. =∞i "å~°∞ (aHõ¯"À~Ú) k‰õΩ¯Å∞
K«∂_»™êQÆ∞`å~°∞. 20. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'JÜ≥∂º! =∂ ^Ò~åƒùQºÆ O! W^ÕH^õ •
„ÑüÑ¶¨Å k#O!— 21. ("åi`À J#|_»∞`«∞Ok) 'W^Õ P f~°∞Êk#O. nxx
37. Jãπ ™êáêÊù`ü 469
g∞~°∞ Jã¨`«º=∞O@∂ H˘\˜ì"Õ¿ã"å~°∞.— 23. (P^ÕtOK«|_»∞`«∞Ok)

'^Œ∞~å‡~°∞æÅO^Œih „áÈQÆ∞KÕÜ«∞O_ç. "åi`À [`« Hõ\ ˜ì#"åih, JÖÏ¡ÇπÏ#∞
=^Œe "å~°∞ P~åkèOKÕ"åix ‰õÄ_® (ã¨g∞HõiOK«O_ç). `«~∞° "å`« "å~°O^Œih
#~°HÍyfl ^•i K«∂Ñ≤OK«O_ç. 24. "åà◊§#∞ PÑÖ_ç. "åà◊§#∞ „Ñ¨tflOK«=Åã≤
LOk. 25. 'U=∞~ÚOk g∞‰õΩ? g∞~°∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ HÀˆ~q∞\˜?—
26. P ~ÀA =∂„`«O "å~°∞ P`«‡ ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞‰õΩx (|∞kú=∞O`«∞ÖÏ¡
xÅ|_ç) LO\Ï~°∞.
27. "å~°∞ XO_˘Hõi"≥·Ñ¨Ù uiy „Ñ¨tflOK«∞‰õΩO\Ï~°∞ – 28 'g∞~°∞
=∂ =^ŒÌ‰õΩ ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù #∞Oz =KÕÛ"å~°∞ Hõ^•! (=∞i WÑ¨C_Õ=∞O\Ï~°∞?)—
Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. 29. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'Jã¨Å∞ g∞ˆ~
qâßfiãÖ Ñ¨@¡ ã¨∞=ÚYOQÍ ÖË~°∞. 30. g∞ÃÑ· =∂ JkèHÍ~°O Ug∞ #_çKÕk
HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ `«Åa~°∞ã¨∞Å∞QÍ =º=Ç¨ÏiOKÕ"å~°∞. 31. HÍ|\˜ì
WÑ¨C_»∞ =∞# „Ñ¨Éèí∞=Ù "å‰õΩ¯ =∞#O^ŒiÃÑ· Ñ¨Ó~°Î~ÚºOk. =∞#=∞O^Œ~°O
(tHõ∆#∞) K«qK«∂_»=Åã≤O^Õ. 32. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ^•i `«Ñ≤ÊOKå=Ú.
"Õ∞=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ ^•i `«Ñ≤Ê LO_Õ"å~°=Ú.— 33. P q^èŒOQÍ "å~°O`å P
~ÀA tHõ∆Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ=Ù`å~°∞.
34. "Õ∞=Ú <Õ~°ã¨∞ÎÅ Ñ¨@¡ WÖÏˆQ =º=Ç¨Ïi™êÎ=Ú. 35. "åÔ~ÖÏO\˜
"å~°O>Ë† JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»x "åi`À J#flÑ¨C_»∞,
"å~°∞ QÆifi+¨µìÖÏ¡ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. 36. 'Uq∞\˜, =∞u„Éèíq∞Oz# XHõ Hõq
K≥Ñ≤Ê#O`«=∂„`å# "Õ∞=Ú =∂ P~å^èŒº ^≥·"åÅ#∞ =^Œ∞Å∞HÀ"åÖÏ?— Jx
J<Õ"å~°∞. 37. Ü«∞^•~å÷xH˜ J`«#∞ ã¨`åºxfl fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. (`«#‰õΩ
Ñ¨Ó~°fiO =zÛ#) ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅO^Œih „^èŒ∞=Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. 38. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
g∞~°∞ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆#∞ K«qK«∂_»=Åã≤ LO@∞Ok. 39. g∞~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞ g∞‰õΩ W=fi|_»∞`ÀOk.
40. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ Z#∞fl‰õΩ#fl ^•ã¨∞Å∞ =∂„`«O (tHõ∆ #∞O_ç
ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO\Ï~°∞). 41. "åi HÀãÖ "åiH˜ `≥eã≤# Láêkè LO@∞Ok.
42. ÑÖ_»∞¡ Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞! Jq ‰õÄ_® ZO`À Q“~°=„Ñ¨ÔŒ QÍ ã¨=∞iÊOK«|_»`å~Ú.
43. Éè’QÆÉèÏQÍºÅ`À xO_ç# ã¨fi~°æ=<åÅÖ’! 44. "å~°∞ ã¨∞u"≥∞`«Îx
Pã¨<åÅÃÑ· – ^Œ~å˚QÍ – Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞.
45. „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ =∞^èŒ∞=ÙÖ’ #∞O_ç xOÑ¨|_ç# =∞^èŒ∞áê„`« "åi
=∞^èŒº „uÑ¨Ê|_»∞`«∂ LO@∞Ok. 46. Jk J`«ºO`« ã¨fiK«ÛùOQÍ, ¿ãqOKÕ
"åiH˜ Hõ=∞‡QÍ LO@∞Ok. 47. ^•x=Å¡ Ç¨x HõÅQÆ@OQÍh, |∞kú uHõ=∞Hõ
Ñ¨_»@OQÍh [~°QÆ^Œ∞. 48. "åi ^ŒQÆæ~° (a_çÜ«∞O`À) K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „HÕkH˜
"åe LO_Õ, ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ HÀ=∞ÖÏOQÆ∞Å∞ LO\Ï~°∞–49 Éè„í ^ŒÑ~¨ K° «
|_ç# „QÆ∞_»¡ =∂kiQÍ!
50. "å~°∞ XO_˘Hõi "≥·Ñ¨Ù uiy ‰õΩâ◊Å „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
51. "åiÖ’ XHõ_»∞ WÖÏ JO\Ï_»∞ : '(WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’) <å‰õΩ `≥eã≤# XHõ
=ºH˜Î LO_Õ"å_»∞. 52. '#∞=Ùfi ‰õÄ_® „Ñ¨àÜ ◊ ∂« xfl x[=∞x „^è∞Œ gHõiã¨∞<Î åfl"å?
53. =∞#O =∞~°}Õz, =∞\˜ìQÍ, Z=ÚHõÅ∞QÍ =∂iáÈ~Ú# `«~°∞"å`«
‰õÄ_® =∞#‰õΩ „ÑüÑ¶Å¨ O Åaèã∞¨ OÎ ^•?— Jx J`«#∞ J<Õ"å_»∞. 54. 'Uq∞\˜,
g∞~°`«xfl K«∂_»^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~å?— JO\Ï_»∞. 55. J`«#∞ `˘OyK«∂¿ãÎ,
J`«#∞ #~°HOõ =∞^èºŒ Ö’ HõxÑ≤™êÎ_∞» . 56. J`«#∞ (ã¨fi~°"æ åã≤) WÖÏ JO\Ï_»∞:
'JÖÏ¡ÇπÏ `À_»∞! #∞=Ùfi ##∞fl ‰õÄ_® ã¨~°fi <åâ◊#O KÕã≤ LO_Õ"å_ç"Õ.
57. <å „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨Ï"Õ∞ QÆ#Hõ ÖËHõáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ, <Õ#∞ ‰õÄ_®
tH∆Í~°∞›Å∞QÍ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_ç# "åiÖ’ XHõ_»∞QÍ LO_Õ"å}˜‚.— 58. (P
ã¨fi~°æ"åã≤ WOHÍ WÖÏ JO\Ï_»∞) '=∞#H˜Hõ Kå=Ù ÖË^•!? 59. P "≥Ú^Œ\ ˜
Kå"Õ `«Ñ¨Ê! =∞#H˜Hõ tHõ∆ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞ Hõ^Œ∂! 60. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W^Õ Q˘Ñ¨Ê
q[Ü«∞O!— 61. W@∞=O\˜ q[Ü«∞O HÀã¨"Õ∞ PK«iOKÕ"å~°∞ PK«iOKåe.
62. D Pu^äŒºO ÉÏQÆ∞O^•? ÖËHõ *ˇ=Ú_»∞ =$Hõ∆=∂? 63. "Õ∞=Ú
^•xx ^Œ∞~å‡~°∞æÅ H˘~°‰õΩ Ñ¨sHõ∆QÍ KÕâß=Ú. 64. Jk #~°HõO J@ì_»∞QÆ∞
ÉèÏQÆOÖ’ "≥ÚeKÕ =$HõO∆ . 65. ^•x ÑÖ_»¡ QÆ∞`«∞ÅÎ ∞ Ã+`· å<£ `«ÅÅ =∂kiQÍ
LO\Ï~Ú. 66. "å~°∞ ^•#∞flO_Õ uO\Ï~°∞. "å\˜`À<Õ `«=∞ Hõ_»∞Ñ¨ÙÅ∞
xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. 67. ^•xH˜ `À_»∞ "åiH˜ =∞iˆQ h~°∞ „`åQÆ\ÏxH˜
W=fi|_»∞`«∞Ok. 68. `«~°∞"å`« "å~°O`å =∞O_Õ #~°HÍyfl "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°ÅÛ|_»`å~°∞. 69. "å~°∞ `«=∞ `å`«=Ú`åÎ`«Å#∞ =∂~°æ„Éèí+¨ì`«fiOÖ’ Ñ¨_ç

LO_»@O K«∂âß~°∞. 70. `«~°∞"å`« "å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ
J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’<Õ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fâß~°∞. 71. "åiH˜ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® ZO^Œ~À
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\Ïì~°∞. 72. "Õ∞=Ú "åiÖ’ ‰õÄ_® ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã "åix
ÑÖÑ≤ L<åfl=Ú. 73. =∞~°~Ú`Õ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∞|_ç# "åi Ñ¨~°º=™ê#O
U=∞~ÚO^À K«∂_»∞! 74. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ Z#∞fl‰õΩ#fl ^•ã¨∞Å∞ =∂„`«"Õ∞
D ^Œ∞+¨Êi}Ï=∞O #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆeQÍ~°∞.
75. =∞=∞‡efl #∂ÇπÏ Ñ≤eKå_»∞. ^•xH˜ "Õ∞=Ú ZO`« J"≥∂Ñ¶¨∞OQÍ
ã¨ÊOkOKå"≥∂! 76. "Õ∞=Ú J`«xx, J`«x [#∞Å#∞ Ñ¶¨∞’~° Hõe #∞O_ç
HÍáê_®=Ú. 77. "Õ∞=Ú J`«x ãÖ`«ux =∂„`«"Õ∞ q∞yeÛ LOKå=Ú.
78. ÉèÏq`«~åÅ "åiÖ’ J`«x q^è•<åxfl J=ÅOaOKÕ XHõ =~åæxfl
LOKå=Ú. 79. ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ"åã¨∞ÅÖ’ #∂ÇπÏÃÑ· âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
80. ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ=Ú.
81. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ qâ◊fiã≤Oz# =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ_∞» . 82. `«~∞° "å`«
"Õ∞=Ú q∞ye# "å~°O^Œih =ÚOz"Õâß=Ú.
83. J`«x ÑÖ^ä•Ö’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êy# "åiÖ’ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ ‰õÄ_®
XHõ_»∞. 84. J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨xflkèH˜ x+¨¯Å‡+¨=∞~Ú# =∞#ã¨∞`À
U`≥Oz#Ñ¨Ù_»∞, 85. J`«#∞ `«# `«O„_ç`À, `«# *Ïu "åi`À WÖÏ J<åfl_»∞:
'g∞~°∞ ^Õxx Ñ¨Ólã¨∞Î<åfl~°∞? 86. Uq∞\˜, g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx =∞<À
HõeÊ`« ^≥·"åÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å? 87. WO`«H© Ö’ˆHâ◊fi~°∞x QÆ∞iOz
g∞ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞\˜?—
88. `«~°∞"å`« W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ #Hõ∆„`åÅÃÑ· ^Œ$+≤ìx ™êiOKå_»∞.
89. `«~°∞"å`« '<å‰õΩ [|∞ƒ KÕã≤Ok— J<åfl_»∞. 90. JÑ¨C_»∞ J`«x"å~°∞
J`«xx q_çz "≥o§áÈÜ«∂~°∞. 91. JÑ¨C_»`«#∞ "åi q„QÆÇ¨Å =∞^èŒºÖ’
"≥o§ J_çQÍ_»∞ : 'g∞~°∞ (J#flO) u#~å?— 92. Jã¨Å∞ g∞ˆH=∞~ÚOk?
g∞~°∞ =∂\Ï¡_»ˆ~!?— 93. `«~°∞"å`« "å\˜x QÆ\ ˜ìQÍ H˘\Ïì_»∞. 94. "å~°∞
(q„QÆÇ¨~å^èŒ‰õΩÅ∞) J`«x ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î‰õΩO@∂ =KåÛ~°∞.
95. "åix W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ J_çQÍ_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ g∞ ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À
K≥H˜¯# "å\˜x Ñ¨Ól™êÎ~å?— 96. "åã¨Î"åxH˜ q∞=∞‡bfl, g∞~°∞ xi‡Oz#
"å\˜x Ñ¨Ù\˜ìOz#"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Hõ^•!— 97. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'W`«x
HÀãÖ F zux `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞O_ç. ^Œiq∞ÖÏ W`«xx =∞O_Õ JyflH˜ PÇ¨ïu
KÕÜ«∞O_ç.— 98. Jn ãÖQÆu ! "å~°∞ J`«xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ F Z`«∞ÎQÆ_»
"Õ Ü « ∂ Å#∞‰õ Ω <åfl~° ∞ . J~Ú`Õ "Õ ∞ =Ú "å~° O ^Œ i h z`« ∞ Î KÕ â ß=Ú.
99. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH áÈ`«∞<åfl#∞.
PÜ«∞<Õ <å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. 100. <å „Ñ¨Éèí∂! <å‰õΩ QÆ∞}xkè
J~Ú# ‰õΩ=∂~°∞}˜‚ „Ñ¨™êkOK«∞.— 101. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=∞`«xH˜,
ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_≥·# JÉÏƒ~Ú HõÅ∞QÆ∞`å_»x â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKå=Ú.
102. P JÉÏƒ~Ú J`«xH˜ KÕ^À_»∞ "å^À_»∞QÍ LO_Õ „áêÜ«∂xH˜
KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, J`«#∞ (W„ÉÏÇ‘Ï"£∞) WÖÏ J<åfl_»∞ : 'F =Ú^Œ∞ÌÅHõ<åfl!
x#∞fl l|ÇπÏ KÕã¨∞Î#fl@∞¡ (^≥·==∂~°æOÖ’ JiÊã¨∞Î#fl@∞¡) HõÅQÆ<åfl#∞~å.
=∞i h L^ÕÌâ◊"Õ∞q∞\’ PÖ’zOK«∞HÀ.— ^•xH˜ P JÉÏƒ~Ú, '<å<åfl! g∞‰õΩ
P^ÕtOK«|_ç# ^•xx g∞~°∞ xã¨ûOHÀK«OQÍ J=∞Å∞Ñ¨~°K«O_ç. W<£ëê
JÖÏ¡ÇπÏ g∞~°∞ ##∞fl ã¨Ç¨Ï#jeQÍ Hõ#∞Q˘O\Ï~°∞— J<åfl_»∞.
103. "åi~°∞=Ù~°∂ ^≥·"å[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz#Ñ¨Ù_»∞, W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«#
Ñ¨Ù„`«~°`åflxfl #∞^Œ∞\˜ÃÑ· (É’~å¡) Ñ¨_»∞HÀÉˇ\Ïì_»∞. 104. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=∞`«xfl
Ñ≤eKå=Ú – 'F W„ÉÏÇ‘Ï"£∞! 105. h=Ù h HõÅ#∞ x[O KÕã≤ K«∂áê=Ù.—
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú ã¨^Œ=∞~°=~°Î#∞Å‰õΩ WÖÏˆQ J`«∞º`«Î=∞ „ÑüÑ¶¨ÅO
Wã¨∞ÎO\Ï=Ú. 106. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ W^˘Hõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# (Hõiî#) Ñ¨sHõ∆!
107. "Õ∞=Ú F =∞Ç¨|eH˜ |^Œ∞Å∞QÍ P ÉÏÅ∞}˜‚ q_çÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl=Ú.
108. ÉèÏq `«~åÅ "åiÖ’ "Õ∞=Ú J`«x q^è•<åxfl J#∞ãïOKÕ XHõ
=~åæxfl =kÖÏ=Ú. 109. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
110. `åºQÆjÅ∞~°‰õΩ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO Wã¨∂Î LO\Ï=Ú.
111. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ qâßfiã¨∞Öˇ·# =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’ XHõ_»∞.
112. "Õ∞=∞`«xH˜ WãπÇ¨ Mò HõÅ∞QÆ∞`å_»x â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OKå=Ú. J`«<˘Hõ
„Ñ¨=HõÎ – ã¨[˚#∞Å HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞. 113. "Õ∞=Ú J`«xH˜, WãπÇ¨Mò‰õΩ

â◊√ÉèÏÅ#∞ "˘ã¨QÍ=Ú. "åi~°∞=Ùi ãÖ`«uÖ’ ã¨[˚#∞Å∂ L<åfl~°∞. `«=∞
P`«‡Å‰õΩ f~°x J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl "å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞.
114. "åã¨Î"åxH˜ "Õ∞=Ú =¸™ê, Ç¨~°∂#∞Å#∞ Hõ\ÏH˜∆OKå=Ú.
115. "åih, "åi *Ïu"åih Ñ¶¨∞’~° qÑ¨`«∞Î #∞O_ç q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkO
Kå=Ú. 116. "Õ∞=Ú "åiH˜ JO_»QÍ xÅ=QÍ, "åˆ~ „áê|ÅºO á⁄O^Õ
"å~°Ü∂« º~°∞. 117. "Õ∞=Ú "åi~°∞=ÙiH© ã¨q=~°=∞~Ú# „QÆO^äOŒ "˘ã¨QÍ=Ú.
118. WOHÍ "Õ∞=Ú "åi^ŒÌiH© ~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå=Ú.
119. ÉèÏq`«~åÅ "åiÖ’ "åi Ñ¨^Œúux J=ÅOaOKÕ XHõ =~åæxfl "Õ∞=Ú
=kÖÏ=Ú. 120. =¸™ê, Ç¨~°∂#∞ÅÃÑ· âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! 121. "Õ∞=Ú
ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKÕ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ‰õΩ WÖÏˆQ =∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO Wã¨∂Î
LO\Ï=Ú. 122. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi~°∞=Ù~°∂ qâ◊fiã≤Oz# =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’x
"å~°∞.
123. WÖÏºãπ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅÖ’x"å_Õ. 124. J`«#∞ `«# *Ïu
"åi`À WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ (^≥·"åxH˜) ÉèíÜ«∞Ñ¨_»~å? 125. g∞~°∞
'ÉÏÖò— (q„QÆÇ¨Ï=Ú)#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂, J`«∞º`«Î=∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î#∞
=kÖËã¨∞Î<åflˆ~q∞\˜? 126. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ó, g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú#
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ q_çzÃÑ_»`åˆ~q∞\˜?— 127. HÍx "å~°∞ J`«xfl Jã¨`«º"åkQÍ
=Ú„^Œ"ãÕ ,≤ J`«xfl „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞. JO^Œ∞Hˆ (JÑ¨~å^è∞Œ Å∞QÍ) Ç¨[~°∞Ñ¨~K° |« _Õ
"åiÖ’ "å~°∂ L<åfl~°∞. 128. J~Ú`Õ ^Õ=Ù_»∞ Z#∞fl‰õΩ#fl „Ñ¨`ÕºHõ ^•ã¨∞Å∞
=∂„`«O (D xÅn`« #∞O_ç) q∞#Ç¨~ÚOK«|_»`å~°∞. 129. ÉèÏq `«~åÅ
"åiÖ’ J`«x q^è•<åxfl J#∞ãïOKÕ XHõ =~åæxfl "Õ∞=Ú =kÖÏ=Ú.
130. WÖÏºãπ‰õΩ âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! 131. ã¨^Œfi~°Î#∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú WÖÏˆQ
=∞Oz „ÑüÑ¶¨ÅO Wã¨∂Î LO\Ï=Ú. 132. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ qâ◊fiã≤Oz#
=∂ ^•ã¨∞ÅÖ’x"å_»∞.
133. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Å∂`ü ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅÖ’x"å_Õ. 134. "Õ∞=Ú
J`«xh, J`«x Ñï"å~° [#∞Å#∂ HÍáê_®=Ú. 135. HÍx "≥#∞Hõ
LO_çáÈ~Ú# P =$^Œ∞ú~åex =∂„`«O HÍáê_»ÖË^Œ∞. 136. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú
W`«~°∞ÅO^Œih JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. 137. g∞~°∞ „á⁄^Œ∞Ì#Ñ¨Ó@ ‰õÄ_®
P [<å"å™êÅ g∞^Œ∞QÍ ™êyáÈ`«∞<åfl~°∞. 138. ~å„uÑ¨Ó@ ‰õÄ_®. J~Ú<å
g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀˆ~q∞\˜?
139. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ü«¸#∞ãπ ‰õÄ_® =∂ „Ñ¨=HõÎÅÖ’x"å_Õ.
140. J`«#∞ (`«# *Ïu"åiÃÑ· H˜#∞Hõ =Ç≤ÏOz) „Ñ¨Ü«∂}©‰õΩÅ`À
H˜H˜¯iã≤áÈ~Ú# <å= "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQuÎ#Ñ¨Ù_»∞, 141. "å~°∞ p\©Å∞ "Õã≤
J^Œ$ëêìxfl Ñ¨sH˜∆OK«∞HÀQÍ, J`«<Õ Ñ¨~ål`«∞xQÍ `ÕÖÏ_»∞. 142. `«~°∞"å`«
XHõ KÕÑ¨ J`«xx „q∞OyOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«#∞ `«##∞ `å<Õ
xOkOK«∞HÀ™êQÍ_»∞. 143. J`«<Õ QÆ#Hõ ^Õ=Ùx Ñ¨q„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_»Háõ È`Õ,
144. [#∞Å∞ uiy ÖËÑ¨|_Õ k#O =~°‰õÄ KÕÑ¨ Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’<Õ
LO_çáÈÜÕ∞"å_»∞. 145. `«~°∞"å`« "Õ∞=∞`«xx, h~°ã≤Oz# ã≤÷uÖ’
(ã¨=Ú„^ŒO) X_»∞¤# Ñ¨_»"Õâß=Ú. 146. J`«xÃÑ· (h_»#∞ HõeÊOKÕÖÏ) XHõ
fQÆ#∞ "≥ÚeÑ≤OKå=Ú. 147. "Õ∞=∞`«xx XHõ ÅHõ∆ ÖË^• JO`«H<õ åfl Z‰õΩ¯=
[<åÉèÏQÆÅ „Ñ¨[Å"≥·Ñ¨Ù („Ñ¨=HõÎQÍ) ÑÖáê=Ú. 148. `«~°∞"å`« "å~°∞
qâ◊fiã≤OKå~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åiH˜ XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ ÅaÌ
á⁄O^Õ J=HÍâ◊O WKåÛ=Ú.
149. "åix J_»∞QÆ∞† h „Ñ¨É∞íè =ÙÔH`· Õ ‰õÄ`«∞à◊¥§#∞, "åi HÀã¨"∞Õ "≥∂
‰õΩ=∂~°∞ÖÏ? 150. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ „ã‘ÎÅ∞QÍ Ñ¨Ù\˜ìOKå=∂?
^•xH˜ "å~°∞QÍx „Ñ¨`º« Hõ∆ ™ê‰õΩ∆ Å∞QÍ L<åfl~å? 151. q#O_ç! "å~°∞ Hˆ =ÅO
`«=∞ =∞<ÀHõÅÊ# P^è•~°OQÍ WÖÏ =∂\Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞ – 152 'JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
ãÖ`å#O LOk— Jx. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åik J|^Œú „¿ÑÖÏÑ¨#. 153. Uq∞\˜,
PÜ«∞# H˘_»∞‰õΩÅ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ ‰õÄ`«∞à◊§#∞ W+¨ìÑ¨_®¤_®?
154. Jã¨Ö"Ë ∞≥ áÿ È~ÚOk g∞‰õΩ? g∞~°∞ ZO^Œ∞H˜ÖÏ f~å‡xOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?
155. g∞~°∞ P =∂„`«O g∞ q[˝`«#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«~å? 156. g∞ ^ŒQÆæ~°
ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# „Ñ¨=∂}O U^Œ<åfl LO^•? 157. g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ,
g∞ „QÆO^ä•xfl fã¨∞‰õΩ~°O_ç!?
158. z=~°‰Ωõ "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ – l#∞flÅ‰õΩ =∞^èºŒ ‰õÄ_® |O^è∞Œ `«fi
ãÖ|O^è•xfl PáêkOKå~°∞. "å~°∞ Ñ¨\ ˜ì `Õ|_»`å~°#fl q+¨Ü«∞O ã¨fiÜ«∞OQÍ

l#∞flÅ‰õÄ `≥Å∞ã¨∞. 159. "å~°∞ HõeÊOKÕ q+¨Ü«∂Å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞,
Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞. 160. JÖÏ¡ÇπÏ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•ã¨∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ WÖÏO\˜
JÉèí∂`« HõÅÊ#Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. 161. g∞~°∞QÍh, g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ
(q∞^ä•º) ^≥·"åÅ∞QÍh, 162. x[ ^≥·=O #∞O_ç Z=ih =∞o§OK«ÖË~°∞ –
163. #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu HÍ#∞#fl"åxx `«Ñ¨Ê! 164. '(^≥·=^Œ∂`«Å=Ú
J~Ú#) =∂Ö’ „Ñü XHõ¯iH© XHõ xs‚`« ™ê÷#O LOk. 165. "Õ∞=Ú
^≥·=¿ã=Ö’ =~°∞ã¨fi xÅ|_ç LO\Ï=Ú. 166. "Õ∞=Ú PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»@OÖ’ x=∞QÆ∞flÅ"≥∞ÿ LO\Ï=Ú.—
167. "å~°∞ (Jqâßfiã¨∞Å∞) WÖÏ K≥¿ÑÊ"å~°∞ : 168. '=∂ =^ŒÌ<Õ
QÆ#Hõ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ LÑ¨^Õâ◊O LO_ç LO>Ë, 169. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® ^Õ=Ù_»∞
Z#∞fl‰õΩ#fl ^•ã¨∞Å ã¨~°ã¨# LO_Õ"å~°O.— 170. HÍx "å~°∞ ^•xx
(Y∞~üP<£#∞) u~°ã¨¯iOKå~°∞. ã¨ˆ~! `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
171. "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# =∂ „Ñ¨`ÕºHõ ^•ã¨∞Å‰õΩ, „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ "Õ∞q∞zÛ# =∂@
„Ñ¨HÍ~°O x~°‚Ü«∞O =ÚO^Õ [iyáÈ~ÚOk – 172. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åˆ~
„áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ~°∞. 173. =∂ ¿ã#ÖË q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~Ú.174. Hõ#∞Hõ
(F „Ñ¨=HÍÎ!) H˘<åflà◊§áê@∞ "åix L¿ÑH˜∆OK«∞. 175. "åà◊§#∞ K«∂ã¨∂Î
LO_»∞. `«fi~°Ö’<Õ "åà◊√§ ‰õÄ_® (`«=∞ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xfl) K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
176. Uq∞\˜, "å~°∞ =∂ tHõ∆ HÀãÖ `˘O^Œ~°ÃÑ_»∞`«∞<åfl~å?
177. Jk "åi P=~°}Ö’H˜ =zÛ "åe#Ñ¨C_»∞, ^•x QÆ∞iOz =ÚO^Œã¨∞Î
ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_ç#"åi „áê`«óHÍÅO Hõ_»∞ ^Œ∞~°ƒù~°OQÍ LO@∞Ok.
178. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) H˘O`«HÍÅO áê@∞ "åà◊§ #∞O_ç h ^Œ$+≤ìx
=∞~°Å∞ÛHÀ. 179. HÍHõáÈ`Õ "åà◊§#∞ (F HõO@) HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_»∞.
`«fi~°Ö’<Õ "åà◊√§ ã¨fiÜ«∞OQÍ (`«=∞ ^Œ∞~°æux) K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
180. Ñ¨q„`«∞_»∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù! Q“~°"åxH˜ JkèÑü! "å~°∞ HõeÊOKÕ HÍÅÊxHõ
q+¨Ü«∂Å‰õΩ Jf`«∞_»∞, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞! 181. ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞ÅÃÑ· âßOu
=i¬OK«∞QÍHõ! 182. ã¨HÅõ Ö’HÍÅ „Ñ¨É∞íè =QÆ∞ JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ „Ñ¨âO◊ ã¨Å∞, á⁄QÆ_ÅÎ» ∞
â’aè™êÎ~Ú.
38. ™ê^£
1. ™ê^£ – LÑ¨^Õâ◊O`À xO_ç L#fl Y∞~üP<£ ™êH˜∆QÍ! 2. u~°™ê¯~°
"≥Y· iH˜ X_çQ\Æ #ì˜ "å~°∞ JÇ¨ÏOÉèÏ=O`À Ç¨Ï~îO° KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. 3. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO
"Õ∞=Ú Z<Àfl `«~åÅ#∞ JO`«"≥ÚOkOz L<åfl=Ú. (JOu=∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞Ö’¡)
"å~°∞ Ç¨Ç¨HÍ~åÅ∞ KÕÜ∞« ™êQÍ~°∞. HÍx Jk ~°HO∆˜ K«|_Õ ã¨=∞Ü«∞O HÍ^ŒÜ∞Õ º!
4. `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ `«=∞Ö’ #∞O_Õ ™ê=^è•#ÑïKÕ"å_˘Hõ_»∞ ~å=@O
Ñ¨@¡ "å~°∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞ÅÜ«∂º~°∞. JO^Œ∞ˆH ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ J<åfl~°∞ :
'W`«<˘Hõ =∂Ü«∞Å=∂i. JÉ^•ú„ˆQã¨~°∞_»∞. 5. Uq∞\˜, W`«#∞ WO`«=∞Ok
^Õ=Ùà◊§ ™ê÷#OÖ’ XˆH ^Õ=Ù}˜‚ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_®? Wk =∞s qz„`«OQÍ LO^Õ!—
6. "åi ã¨~åÌ~°∞Å∞ z"åÅ∞# ÖËz, 'Ñ¨^ŒO_ç, g∞~°∞ g∞ ^≥·"åÅ (P~å^èŒ#)
ÃÑ· ã≤~÷ O° QÍ LO_»O_ç. W`«#∞ K≥¿ÑÊ^•xÖ’ U^À H˜@∞‰õΩ LOk. 7. WÖÏO\˜
q+¨Ü«∂xfl "Õ∞=Ú "≥#∞Hõ\ ˜ =∞`« ^èŒ~°‡OÖ’ ZÑ¨C_»∂ q#ÖË^Œ∞. W^˘Hõ
Hõ@∞ìHõ^äŒ `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. 8. Uq∞\˜, =∞#O^ŒiÖ’ W`«<˘Hõ¯_çÃÑ·<Õ
^≥·"ÀÑ¨^Õâ◊O J=`«iOzO^•?— J<åfl~°∞. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞ <å LÑ¨^Õâ◊O
QÆ∞iOz ãÖâ◊Ü«∞OÖ’ Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,
"åiO`«=~°‰õΩ <å tHõ∆ ZÖÏ LO@∞O^À K«qK«∂_»ÖË^Œ∞.
9. Uq∞\˜, "åi=^ŒÌ â◊H˜Îâße, J#∞„QÆÇ¨Ïâße J~Ú# h „Ñ¨Éèí∞=Ù
HÍ~°∞}º x^èŒ∞Å∞QÍx L<åflÜ«∂? 10. áÈh, Éèí∂=∂ºHÍâßÅÃÑ·, "å\˜
=∞^èºŒ # L#fl =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜ÃÑ· QÆÅ ~å*ÏºkèÑ`¨ º« O "åiH˜ ãÖ„Hõq∞OzO^•?
JÖÏÔQ·`Õ "å~°∞ xK≥Û#"Õã≤ ÃÑ·ÔHHõ¯=∞#∞. 11. WHõ¯_» F@q∞á⁄O^Õ Ãã·xHõ
‰õÄ@=ÚÅÖ’ D Ãã·xHõ ^Œà◊O ‰õÄ_® XHõ>ˇÿ LO@∞Ok. 12. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO
#∂ÇπÏ *Ïu"å~°∞, P^£ "å~°∞, "Õ∞‰õΩÅ∞QÆÅ Ñ¶≤~“<£ "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 13. ã¨=¸^£"å~°∞, Å∂`ü *Ïu"å~°∞, =#"åã¨∞Å∞ ‰õÄ_®
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"åˆ~ – "å~°O`å ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ‰õÄ@=ÚÅ∞QÍ =i÷e¡#"åˆ~.
14. "å~°O`å „Ñ¨=HõÎÅ#∞ Jã¨`«º"å^Œ∞Å∞QÍ =Ú„^Œ"Õã≤, u~°ã¨¯iOz#"åˆ~.
38. ™ê^£ 477
JO^Œ∞=Å¡ "åiÃÑ· <å tHõ∆ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_çOk. 15. g~°O`å XˆH XHõ¯

„¿ÑÅ∞_»∞ HÀãÖ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. ^Œiq∞ÖÏ "åiH˜ ZÖÏO\˜ q_»∞Ñ¨Ù
W=fi@O [~°QÆ^Œ∞. 16. "åiÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂ ÉèÏQÆ"Õ∞^À
=∂‰õΩ ÖˇHõ¯Å k<åxH˜ =ÚO^Õ WKÕÛÜü∞.—
17. („Ñ¨=HÍÎ!) "åi =∂@ÅÃÑ· ãÖÜ«∞=∞#O áê\ÕK«∞. =∂
^•ã¨∞_»~Ú# ^•=Ó^Œ∞#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ. J`«#∞ |Åâße. =∂ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
=∞~°ÖË"å_»∞ ‰õÄ_®. 18. "Õ∞=Ú Ñ¨~°fi`åÅ#∞ J`«x J^Œ∞áê[˝ÅÖ’
LOKå=Ú. Jq J`«x`À áê>Ë L^ŒÜ«∞O ™êÜ«∞O„`«O =∂ Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_Õq. 19. Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ‰õÄ_® QÆ∞q∞‰õÄ_Õq – J=hfl ^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
=∞~°ÖËq. 20. "Õ∞=Ú J`«x ™ê„=∂*Ïºxfl |Ö’¿Ñ`«O KÕâß=Ú. J`«xH˜
q"ÕHÍxfl J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú. "åº*ÏºÅÃÑ· f~°∞Ê WKÕÛ ^ŒHõ∆`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú.
21. Q˘_»=Ñ¨_ç# =º‰õΩÎÅ ã¨=∂Kå~°O QÍx h‰õΩ JOkO^•?
JÑ¨C_»∞ "åi~°∞=Ù~°∂ QÀ_» ^Œ∂H˜ ã¨~åãï J`«x „áê~°÷<å QÆkÖ’xH˜
*Á~°|_®¤~°∞. 22. "å~°∞ ^•=Ó^Œ∞#∞ ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, J`«#∞ HÕz`ü
ÉèíÜ«∂O^Àà◊#‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. "åiÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ : '`«=∞~°∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. "Õ∞q∞^ŒÌ~°O XHõ =º=Ç¨~°OÖ’ HõH˜∆^•~°∞ÅO. =∂Ö’ XHõ~°∞
=∞~˘HõiÃÑ· ^Ò~°#˚ ºO KÕâß~°∞. HÍ|\˜ì `«=∞~°∞ =∂ =∞^èºŒ # <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ
f~°∞Ê KÕÜ∞« O_ç. J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« HõO_ç. =∂‰õΩ ã¨~~° Ú# =∂~°Oæ K«∂ÑÖ_ç.—
23. 'W`«#∞ <å ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_»∞. W`«x ^ŒQÆæ~° `˘OÉèˇ· `˘q∞‡k P_»
Q˘„Ô~Å∞O_»QÍ, <å ^ŒQÆæ~° XˆH XHõ¯ P_»Q˘„Ô~ LOk. D XHõ¯ ^•xx ‰õÄ_®
`«#‰õΩ ™êfinè#Ñ¨~°K«=∞x W`«#O@∞<åfl_»∞. "åHõÊ\˜=∞ ^•fi~å ##∞fl
ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.— 24. ^•=Ó^Œ∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'W`«#∞ h P_»Q˘„Ô~#∞
`«# P_» Q˘„Ô~Å =∞O^ŒÖ’ HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï#x HÀi hÃÑ· J<åºÜ«∂xH˜
X_çQÆ\Ïì_»∞. KåÖÏ=∞Ok ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ WÖÏˆQ XO_˘HõiÃÑ· AÅ∞O KÕã¨∂Î
LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKÕ"å~°∞ =∂„`«O WÖÏ
KÕÜ«∞~°∞. HÍx JÖÏO\˜"å~°∞ J~°∞^Œ∞QÍ<Õ LO\Ï~°∞ ....— JO`Õ! "Õ∞=Ú
`«##∞ Ñ¨sH˜∆ã¨∞Î<åfl=∞#fl PÖ’K«# `«\ ˜ìOk ^•=Ó^Œ∞‰õΩ. "≥O@<Õ J`«#∞
Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ Ji÷OKå_»∞. ™êëêìOQÆÑ¨_ç, PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
~°∞A=~°Î#∞_»Ü«∂º_»∞. 25. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú J`«x (á⁄~°áê@∞)x
=∞xflOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ =∂ =^ŒÌ ™êg∞Ñ¨ºO, =∞Oz =∞~°eOÑ¨Ù
™ê÷#O á⁄Ok#"å_»∞.
26. F ^•=Ó^£! "Õ∞=Ú x#∞fl Éèí∞qÖ’ Ybá¶ê (ÑïáêÅ‰õΩx)QÍ
KÕâß=Ú. Hõ#∞Hõ „Ñ¨[Å =∞^èŒº# ã¨`«º (<åºÜ«∞) |^ŒúOQÍ f~°∞Ê K≥~Úº.
HÀÔ~¯Å "≥#Hõ Ñ¨~°∞ÔQ`«Î‰õΩ. Jq x#∞fl ^≥·==∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤Ê™êÎ~Ú.
^≥·==∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤ÊáÈ~Ú#"åiH˜ Hõiî# tHõ∆ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
"å~°∞ ÖˇHõ¯Å k<åxfl qã¨‡iOKå~°∞.
27. "Õ∞=Ú PHÍâßxfl, Éèí∂q∞x, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl "å\˜x
x~°~°÷HõOQÍ ã¨$+≤ìOK«ÖË^Œ∞. Wk ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å TÇ¨Ï =∂„`«"Õ∞. Hõ#∞Hõ
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ Jyfl ^•fi~å q<åâ◊O MÏÜ«∞O. 28. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú
qâ◊fiã≤Oz ã¨^•K«~°}KÕ¿ã "åix, Éèí∞qÖ’ q^èŒfiOãÖ ã¨$+≤ìOKÕ"åiÖÏ
KÕ¿ã™êÎ=∂? ÖËHõ ^≥·=cèuÑ¨~åÜ«∞}∞Å#∞ J„Hõ=∂~°∞¯Å =∂kiQÍ
KÕ¿ã™êÎ=∂? 29. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù J=`«iOÑ¨*Ëã≤# â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
„QÆO^äŒq∞k – „Ñ¨[Å∞ nx =K«<åÅÃÑ· Ü≥∂K«# KÕÜ«∂Åx! |∞kúr=ÙÅ∞
nx^•fi~å Ç≤Ï`«É’^èŒ „QÆÇ≤ÏOKåÅx!!
30. "Õ∞=Ú ^•=Ó^Œ∞‰õΩ ã¨∞Öˇ·=∂#∞#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú. J`«<˘Hõ
L`«Î=Ú_≥·# ^•ã¨∞_»∞. `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ J`«ºkèHõOQÍ =∞~°ÖË"å_»∞.
31. XHõ<å_»∞ ™êÜ«∞O„`«OÑ¨Ó@ J`«x =ÚO^Œ∞ "ÕQOÆ QÍ Ñ¨~∞° QÔ `ÕÎ "Õ∞Å∞*Ïu
JâßfiÅ∞ „Ñ¨^Œi≈OK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞ 32 J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '<Õ#∞ D ãÖÑ¨^ŒÃÑ·
QÆÅ =∞‰õΩ¯= HÍ~°}OQÍ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù ^è•º<åxfl qã¨‡iOKå#∞.— DÖ’QÍ
ã¨∂~°∞º_»∞ `≥~°Kå@∞‰õΩ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. 33. '"å\˜x =∞m¡ <å =^ŒÌ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ~°O_ç— (Jx P^ÕtOKå_»∞ ã¨∞Öˇ·=∂<£). `«~°∞"å`« "å\˜ Ñ≤Hõ¯Å#∞,
"≥∞_»Å#∞ (PáêºÜ«∞OQÍ) xq∞~å_»∞.
34. "Õ∞=Ú ã¨∞Öˇ=· ∂#∞#∞ Ñ¨sHÕ∆ Kå=Ú. "Õ∞=Ú J`«x ã≤OÇ¨ã¨#OÃÑ·
XHõ (=∞$`«) ^ÕÇ¨xfl Ñ¨_»"Õâß=Ú. `«~°∞"å`« J`«#∞ (JO^Œe Ñ¨~°=∂~å÷xfl
„QÆÇ≤ÏOz) =∂ "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖÏ_»∞. 35. D q^èŒOQÍ „áêi÷OKå_»∞ : '<å
38. ™ê^£ 479
„Ñ¨Éèí∂! ##∞fl Hõ∆q∞OK«∞, <å `«~°∞"å`« "ÕÔ~=iH© â’ÉèÏÜ«∞=∂#O HÍ*ÏÅx

Q˘Ñ¨Ê ™ê„=∂*Ïºxfl <å‰õΩ „Ñ¨™êkOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨^•`«=Ù.—
36. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú QÍÅ∞Å#∞ J`«x J^Œ∞áê[˝ÅÖ’ LOKå=Ú. Jq
J`«x P*Ï˝#∞™ê~°O – J`«#∞ HÀi# KÀ\˜H˜ – ã¨∞u"≥∞`«ÎQÍ gKÕq.
37. l#∞flÅ#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú J`«x xÜ«∞O„`«}Ö’ LOKå=Ú. Jxfl
~°HÍÅ Éèí=# x~å‡`«Å∞ "å~°∞. (ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =Ú#HõÅ∞ "Õã≤ =Ú`åºÅ∞
`«k`«~° PÉèí~°}ÏÅ#∞ `≥KÕÛ) QÆ[ D`«QÍà◊√§ "å~°∞. 38. ãÖÔHà◊§`À
|OkèOK«|_ç# (á⁄QÆ~°∞É’`«∞) l<åfl`«∞Å∞ ‰õÄ_® LO_Õq. 39. (J`«x`À
WÖÏ J<åfl=Ú) 'Wk =∂ =~°„Ñ¨™ê^ŒO. nxx h=Ù W`«~°∞Å‰õΩ WzÛ<å
ÖËHõ h=^ŒÌ<Õ LOK«∞‰õΩ<åfl (Jk h W+¨ìO), h #∞O_ç ÖˇHõ¯ fã¨∞HÀ|_»^Œ∞.—
40. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«xH˜ =∂ =^ŒÌ ™êg∞Ñ¨ºO LOk. ã¨`«Êi}Ï=∞O ‰õÄ_®.
41. =∂ ^•ã¨∞_»~Ú# JÜ«¸º|∞#∞ `«ÅK«∞HÀ. 'Ã+·`å<£ ##∞fl
H∆ÀÉèí‰õΩ, ÉÏ^èŒ‰õΩ Ö’#∞ KÕâß_»∞— Jx J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ x"ÕkOK«∞
‰õΩ#flÑ¨C_»∞, 42 'h HÍex <ÕÅg∞^Œ H˘@∞ì. WkQÀ K«Å¡x h~°∞. ™êfl#O
KÕÜ∞« \ÏxH˜, „`åQÆ\ÏxH©#∞— (Jx "Õ∞=Ú ã¨∂zOKå=Ú). 43. "Õ∞=∞`«xH˜
J`«x Ñï"å~°=∞O`«\ h˜ „Ñ¨™êkOKå=Ú. "åi`À áê@∞ =∞i JO`«=∞Okx
‰õÄ_® =∂ „Ñ¨`ÕºHõ Hõ$Ñ¨`À J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú – qA˝Å‰õΩ QÆ∞}áê~î°
ã¨∂K«#QÍ! 44. (WOHÍ "Õ∞=∞`«xH˜ D q^èŒOQÍ ã¨∂zOKå=Ú) : 'h KÕ`ÀÎ
XHõ QÆ_ç¤ Ñ¨~°HõÅ Hõ@ì#∞ fã¨∞‰õΩx H˘@∞ì. „Ñ¨=∂}ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_»‰õΩ.—
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=∞`«xx FÑ≤HÖõ ’ JO^≥"ãÕ #≤ KÕ~ÚQÍ Hõ#∞Q˘<åfl=Ú. J`«#∞
J"≥∂Ñ¶¨∞"≥∞ÿ# ^•ã¨∞_»∞! `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ J`«ºkèHõOQÍ =∞~°ÖË"å_»∞!!
45. WOHÍ =∂ ^•ã¨∞Å~Ú# W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, WãπÇ¨Mò Ü«∂Y∂|∞Å#∞
=∞##O KÕã¨∞HÀ. "å~°O`å ã≤^ŒúÇ¨Ïã¨∞ÎÅ∞, ^•~°≈xHõ`« HõÅ"å~°∞. 46. "Õ∞=Ú
"åix XHõ „Ñ¨`ÕºHõ q+¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩ<åfl=Ú – J^Õ Ñ¨~°Ö’Hõ
ã¨‡~°}. 47. "å~°O`å =∂ =^ŒÌ Z#∞flHÀ|_ç#"å~°∞, J`«∞º`«Î=∞ „âı}˜H˜
K≥Ok#"å~°∞. 48. W™ê‡~¸Öò, JÖò Ü«∞ãπJ, AÖòH˜Ñ¶π¡Å#∞ ‰õÄ_® [˝Ñ≤ÎH˜
`≥K«∞ÛHÀ. g~°O`å L#fl`« „âı}˜H˜ K≥Ok#"åˆ~.
49. W^˘Hõ LÑ¨^Õâ◊O! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=cèuÑ¨~°∞Å H˘~°‰õΩ =∞Oz
x"åã¨ ™ê÷#O LO@∞Ok. 50. âßâ◊fi`«=∞~Ú# ã¨fi~°æ=<åÅ∞O\Ï~Ú. "å\˜
^•fi~åÅ∞ `≥~°K«∞‰õΩx LO\Ï~Ú. 51. "å\˜Ö’ "å~°∞ ^Œ~å˚QÍ kO_»¡‰õΩ
P#∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. Z<Àfl ÑÖ_»¡#∞, áêhÜ«∂Å#∞ HÀi
`≥Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. 52. "åi=^ŒÌ a_çÜ«∞Ñ¨_Õ "åÅ∞Hõ#∞Å∞ QÆÅ
ã¨=∞=Ü«∞ã¨∞¯Öˇ·# ã¨∞O^Œ~åOQÆ∞Å∞ LO\Ï~°∞. 53. ÖˇHõ¯Å k#O ~å=@O
QÆ∞iOz g∞`À KÕÜ«∞|_Õ "åQÍÌ#q∞k. 54. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk "Õ∞q∞KÕÛ
Láêkè. Wk Z#fl\˜H© `«~°QÆxk.
55. Wn (ã¨[˚#∞Å) ãÖQÆu. WHõ `«Åa~°∞ã¨∞Å q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ,
"åiH˜ |Ç¨ïK≥_»¤ x"åã¨=ÚO@∞Ok. 56. JO>Ë, #~°HõO. ^•xH˜ "å~°∞
PÇ¨ïu J=Ù`å~°∞. ZO`« K≥_»¤ ã¨÷ÅO Jk! 57. Wk =∞iˆQ h~°∞, p=Ú
<≥`«∞Î~°∞. "å~°∞ ^•x ~°∞z K«∂_»=Åã≤ LO@∞Ok. 58. WÖÏO\˜"Õ =∞Ô~<Àfl
(tHõ∆Å∞) LO\Ï~Ú. 59. JkQÀ, =∞~À QÆ∞OÑ¨Ù g∞ =^ŒÌ‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩx
=™ÈÎOk! "åiÔHÖÏO\˜ ™êfiQÆ`« ã¨<åflÇ¨Å∞ ÖË=Ù. (ZO^Œ∞HõO>Ë) "å~°∞
#~°HÍxH˜ PÇ¨ïu HÍ=Åã≤#"å~°∞. 60. "å~°∞ gà◊§`À WÖÏ JO\Ï~°∞ :
'Jã¨Å∞ ™êfiQÆ`åxH˜ <ÀK«∞HÀxk g∞ˆ~. Jã¨Å∞ =∂‰õΩ D ^Œ∞ã≤÷ux
`≥zÛÃÑ\˜ìOk ‰õÄ_® g∞ˆ~QÍ!— ZO`« ^Œ∞~°ƒù~°"≥∞ÿ# KÀ@∞ Jk!! 61. "åiÖÏ
JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂‰õΩ D ã≤÷ux `≥zÛÃÑ\˜ì# "åxH˜ #~°HõOÖ’
Ô~\˜ìOÑ¨Ù tHõ∆ qkèOK«∞.— 62. "åiOHÍ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'JÔ~! =∞#O
^Œ∞+¨µìÅ∞QÍ [=∞Hõ\ ˜ì#"å~°∞ =∞#H˜Hõ¯_» HõxÑ≤OK«@O ÖË^Õ!? 63. Uq∞\˜,
=∞#O "åà◊§#∞ #=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl=∂? ÖËHõ =∞# ^Œ$+≤ì "åi #∞O_ç
`˘ÅyáÈ`ÀO^•?— 64. #~°Hõ"åã¨∞Å =∞^èŒº ãÖÑ¶¨∞~°¬} `«Ñ¨ÊHõ [~°∞QÆ∞`«∞O
^Œ<Õk =∂„`«O x[O.
65. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ ˆH=ÅO ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»#∞
=∂„`«"Õ∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞# XˆH XHõ¯_»∞.
PÜ«∞# Z^Œ∞~°∞ÖËx"å_»∞. 66. PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ‰õΩ, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl
"å@xflO\˜H© „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# â◊H˜Îâße, Hõ∆=∂je.— 67. WÖÏ J#∞ :
'J^˘Hõ =∞Ç¨"å~°Î! 68. ^•xÑ¨@¡ g∞~°∞ x~°¡Hõ∆ ºOQÍ =º=Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞.
38. ™ê^£ 481
69. T~°÷fiÖ’HÍÅ ã¨^Œã¨∞ûÖ’ (=∂#= ã¨$+≤ì QÆ∞iOz) JHõ¯_ç "åi=∞^èŒº

q"å^ŒO `«Öuˇ #Î Ñ¨C_»∞ UO [iyO^À <åˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. 70. <Õ#∞ ã¨Ê+Öì QÍ
™ê=^è•#Ñ¨~°KÕ"å_»#∞ QÆ#Hõ<Õ <å =^ŒÌ‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) =ã¨∞ÎOk.—
71. h „Ñ¨Éèí∞=Ù ^≥·=^Œ∂`«Å`À D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞ (UO
[iyO^À *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀ)† '<Õ#∞ =∞\˜`ì À XHõ =∞x+≤x ã¨$+≤Oì K«É’`«∞<åfl#∞.
72. <Õ#`«xx fiÛkkÌ, J`«xÖ’ <å P`«‡#∞ Tk#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°O`å
J`«xH˜ ™êëêìOQÆÑ¨_®e.— 73. JÑ¨C_»∞ ^≥·=^Œ∂`«ÅO`å (P^Œ"£∞‰õΩ)
™êëêìOQÆÑ¨_®¤~°∞. 74. HÍx Wc¡ã¨∞ =∂„`«O (™êëêìOQÆÑ¨_»ÖË^Œ∞). "å_»∞
QÆifi+≤ì J~Ú, u~°™ê¯~°∞ÅÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞. 75. 'F Wc¡ãπ! <Õ#∞ <å
~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å`À ã¨$+≤Oì z# "åx =ÚO^Œ∞ ™êëêìOQÆÑ_¨ ‰» Ωõ O_® x#∞fl PÑ≤#k
Uk? hˆH=∞<åfl á⁄QÆ~å? ÖËHõ #∞"Õfi=∞<åfl J„QÆ„âı}˜H˜ K≥Ok#"å_ç"å?—
Jx (JÖÏ¡ÇπÏ) J_çy`Õ, 76. Wc¡ã¨∞ WÖÏ K≥áêÊ_»∞ : '<Õ#∞ P^Œ"£∞ HõO>Ë
L`«Î=Ú_»#∞. h=Ù ##∞fl Jyfl`À ã¨$+≤ìOKå=Ù. J`«<Õfl"≥∂ =∞\˜ì`À
Ñ¨Ù\˜ìOKå=Ù.— 77. ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'áÈ WHõ¯}∞‚Oz. ZO^Œ∞HõO>Ë h=Ù
^äŒ∂`«¯iOK«|_®¤=Ù. 78. f~°∞Êk#O =~°‰õÄ hÃÑ· <å âßÑÖ LO@∞Ok.—
79. '<å „Ñ¨Éèí∂! „Ñ¨[Å∞ uiy ÖËÑ¨|_Õ k#O =~°‰õÄ <å‰õΩ =º=kè
W=Ùfi— Jx Wc¡ãπ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. 80. 'h‰õΩ =º=kè W=fi|_çOk –
81 Jk ã¨=∞Ü«∞O x~å÷iOK«|_ç L#fl ~ÀA =~°ˆH— Jx ÃãÅgÜ«∞|_çOk.
82. Wc¡ãπ J<åfl_»∞ : 'JÖÏQÆ~Ú`Õ h Q“~°=O g∞^Œ X@∞ì! <Õ#∞ gà◊§O^Œih
^•i `«ÑÊ≤ ™êÎ#∞ – 83 h=Ù Z#∞fl‰õΩ#fl h „Ñ¨`ºÕ Hõ ^•ã¨∞Å#∞ q∞#Ç¨~ÚOz!—
84 (JÖÏ¡ÇπÏ) ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'ã¨ˆ~. ã¨`«ºO =∂„`«O W^Õ. <Õ#∞ ã¨`«º"Õ∞
Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl#∞. 85. <Õ#∞ #~°HÍxfl h`À#∂, "åiÖ’ x#∞fl J#∞ãïOz#
"åi`À#∂ xOÑ¨Ù`å#∞.—
86. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ D HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï}‰õΩQÍ#∞ g∞ #∞O_ç
ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÅO J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ q∞=∞‡efl =∞ÉèíºÃÑ>Ëì"å}˜‚ ‰õÄ_®
HÍ#∞.— 87. W^≥·`Õ Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiH© XHõ LÑ¨^Õâ◊O =∂„`«"Õ∞. 88. J#u
HÍÅOÖ’<Õ g∞~°∞ D ã¨=∂Kå~°OÖ’x x*Ïxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.—
39. J*ò A=∞~ü (`«O_ÀÑ¨`«O_®Å∞)
1. D „QÆO^äŒO â◊H˜Îâße, q"ÕK«<åje J~Ú# ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù#
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_çOk. 2. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞g∞ „QÆO^ä•xfl h "≥·Ñ¨Ù ã¨`«ºO`À
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù h ^èŒ~å‡xfl ˆH=ÅO JÖÏ¡ÇπÏˆH
„Ñ¨`ºÕ HÕK«∞‰õΩx, PÜ«∞##∞ =∂„`«"∞Õ P~åkèOK«∞. 3. q#∞! x+¨¯Å‡+¨=∞~Ú#
^èŒ~°‡O (P~å^èŒ#, q^èÕÜ«∞`«) =∂„`«"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞#`À
áê@∞ W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_® `«=∞ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞:
'"å~°∞ =∞=∞‡efl ^≥=· ™êg∞áêºxH˜ KÕ~∞° Û`å~°#fl L^ÕâÌ O◊ `À<Õ "åix P~åkèã∞¨ Î
<åfl=Ú.— xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ "å~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ ^•xÃÑ· "åi =∞^èŒº#
f~°∞Ê W™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ J|^•úÅHÀ~°∞Å‰õΩ, ã¨`åºxfl x~åHõiOKÕ
"åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞.
4. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ (Z=i#~Ú<å) H˘_»∞‰õΩQÍ KÕã¨∞HÀ"åÅ<Õ
J#∞‰õΩO>Ë `«# ã¨$+≤ì`åÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åix Z#∞fl‰õΩx LO_Õ"å_»∞.
HÍx PÜ«∞# Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇÏπ . XˆH XHõ¯_»∞. ã¨~åfikèÑ`¨ º« O
HõÅ"å_»∞. 5. PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨`«º|^ŒúOQÍ ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞#
~å„ux Ñ¨Q\Æ Ã˜ Ñ· K«∞\˜"ì ãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞. Ñ¨Q\Æ x˜ ~å„uÃÑ· K«∞\ì̃"ãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞. PÜ«∞#
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ xÜ«∞=∞|^ŒúO KÕâß_»∞ – „Ñün x~å÷i`« "Õà◊ „Ñ¨HÍ~°O
™êyáÈ`«∂ LOk. q#O_ç! PÜ«∞# Jáê~° â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, Hõ∆=∂aèHõ∆
ÃÑ>Ëì"å_»∞.
6. PÜ«∞# q∞=∞‡efl XˆH „áê}˜ #∞O_ç Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. =∞i ^•x`À<Õ
PÜ«∞# ^•x [`«#∞ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. WOHÍ PÜ«∞<Õ g∞ H˘~°‰õΩ Ñ¨â◊√=ÙÅÖ’
Zxq∞k ~°HÍÅ P_» – =∞QÆÅ#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. PÜ«∞<Õ g∞
=∂`«$QÆ~åƒùÅÖ’ =¸_Õã≤ pHõ\ ˜ á⁄~°ÅÖ’ XHõ^•x `«~°∞"å`« XHõ\ ˜QÍ –
^Œâ◊Å "åsQÍ – ~°∂Ñ¨HõÅÊ# KÕã¨∂Î áÈ`«∞<åfl_»∞. D JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù. ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À ^≥·=O ÖË_»∞.
=∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ ZHõ¯_ç #∞O_ç (^•i) =∞o§OK«|_»∞`«∞<åfl~°∞?
39. J*ò A=∞~ü 483
7. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å "≥·Yix J=ÅOaOz#@¡~Ú`Õ

JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ g∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞ (Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç). `«# ^•ã¨∞Å Hõ$`«Ñ¶¨∞fl`å
^èÀ~°}˜x PÜ«∞# ã¨∞`«~å=¸ W+¨ìÑ¨_»_»∞. g∞~°∞ QÆ#Hõ Hõ$`«A˝Å∞QÍ
"≥∞Åy#@¡~Ú`Õ, nxx PÜ«∞# g∞ HÀãÖ W+¨ìÑ¨_»`å_»∞. |~°∞=Ù#∞
"≥∂¿ã"å_≥=_»∂ W`«~°∞Å |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»∞. `«~°∞"å`« g∞~°O`å
=∞~°eáÈ=Åã≤Ok g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ KÕã¨∂Î L#fl^ŒO`å
PÜ«∞# g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# PO`«~åºÅÖ’ L#fl
~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞.
8. =∞x+≤ÃÑ· U^Œ~Ú<å qÑ¨`∞« Î =zÛÑ¨_#ç Ñ¨C_»∞, J`«#∞ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù
"≥·Ñ¨Ù =∞~°e, Hõ_»∞n#OQÍ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« PÜ«∞# `«#
=^ŒÌ #∞O_ç J`«xH˜ J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºxfl „Ñ¨™êk¿ãÎ, XHõÑ¨C_»∞ J`«#∞ ^Õx
HÀãÖ q#fláêÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_À "å\˜x =∞~°záÈ`å_»∞. ÃÑ·QÍ J`«#∞
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ#∞ HõeÊOz (+≤~ü¯ KÕã≤), `«^•fi~å W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_®
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOKåÅx K«∂™êÎ_»∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'h=Ù h u~°™ê¯~°"≥·Yi
^•fi~å H˘<åflà◊§áê@∞ ÅaÌ á⁄O^Œ∞. YzÛ`«OQÍ #∞=Ùfi #~°HÍyfl "åã¨∞ÅÖ’
KÕ~åÎ=Ù.—
9. XHõ =ºH˜Î ~å„u QÆ_çÜ«∞ÅÖ’ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∂Å∞ KÕã¨∂Î,
^≥·"å~å^èŒ#Ö’ xÅ|_»∞`«∞<åfl_»∞. Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl_»∞, `«#
„Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}Ïºxfl Ptã¨∞Î<åfl_»∞ (=∞~À =ºH˜Î W"Õg∞ KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞).
K≥Ñ¨ÊO_ç! `≥eã≤#"å~°∞ – `≥eÜ«∞x"å~°∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍQÆÅ~å?
|∞kú=∞O`«∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ LÑ¨^Õâßxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.
10. WÖÏ K≥Ñ¨C : qâ◊fiã≤Oz# <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. D Ö’HõOÖ’ =∞Oz KÕã#≤ "åiH˜ =∞Oz „ÑüÑ¶Å¨ O LO@∞Ok.
JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂q∞ qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ x„QÆÇ¨ÏO áê\ÕKÕ"åiH˜, ÖˇHõ¯
ÖË#O`« „ÑüÑ¶¨ÅO "˘ã¨QÆ|_»∞`«∞Ok.
11. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : '^èŒ~å‡xfl JÖÏ¡ÇπÏˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx,
PÜ«∞##∞ =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåÅx <Õ#∞ P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞.
12. JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ =Úã≤¡O#∞ (q^èÕÜ«Ú}˜‚) HÍ"åÅx ‰õÄ_®
P*Ï˝Ñ≤OK«|_®¤#∞.— 13. WÖÏ J#∞ : 'XHõ"Õà◊ <Õ#∞ QÆ#Hõ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
Jq^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ≤`Õ, =∞Ç¨ QÆ_»∞¤k<å# qkèOK«|_Õ tHõ∆ QÆ∞iOz <Õ#∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.— 14. D q^èŒOQÍ K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∂„`«"Õ∞
P~åkèã¨∞Î<åfl#∞ – <å „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ#∞ PÜ«∞#ˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩx! 15. WHõ
g∞~°∞, PÜ«∞##∞ HÍ^Œx Z=ix Ñ¨Ól™êÎ~À Ñ¨ÓlOK«∞HÀO_ç.— WÖÏ J#∞:
'`å=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ #+¨ìáÈ=@O`À áê@∞, `«=∞ WO\˜"åix ‰õÄ_®
„Ñ¨à◊Ü«∞k<å# #ëêìxH˜ QÆ∞iKÕã≤#"åˆ~ Jã¨Å∞ #+¨ìáÈ~Ú#"å~°∞. q#O_ç!
Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈ=@=∞O>Ë W^Õ. 16. "åi HÀãÖ "åiÃÑ· #∞O_ç Jyfl
KèåÜ«∞Å∞ LO\Ï~Ú, "åi „HÕk #∞O_ç ‰õÄ_®! WÖÏO\˜ =ã¨∞Î=Ù ^•fi~å
JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å#∞ ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. 'F <å ^•ã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞
<å‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.—
17. =∞Ô~=~°~Ú`Õ Ã+·`å<£ ^•™êºxH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO@∂, JÖÏ¡ÇπÏ
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°e=KåÛ~À, JÖÏO\˜ "åiˆH â◊√Éèí"å~°Î! Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!)
JÖÏO\˜ <å ^•ã¨∞Å‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«∞. 18. "å~°∞ =∂@#∞ „â◊^ŒúQÍ
qO\Ï~°∞. JO^Œ∞Ö’ L#fl =∞Ozx J=ÅOa™êÎ~°∞. ^Õ=Ù_»∞ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤#k WÖÏO\˜ "åiˆH – WÖÏO\˜"åˆ~ qA˝Å∞.
19. Z=iÃÑ· tH∆Í "å‰õΩ¯ Y~åÔ~·áÈ~ÚO^À, #~°HÍyflÖ’ L#fl P
=ºH˜Îx h=Ù HÍáê_»QÆÅ"å? 20. J~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åi
H˘~°‰Ωõ JO`«ã∞¨ ÅÎ "Õ∞_»Å∞<åfl~Ú. "å\˜ÃÑ#· =∞ixfl JO`«ã∞¨ ÅÎ ∞ xi‡OK«|_ç
L<åfl~Ú. "å\˜ kQÆ∞=# HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú. JÖÏ¡ÇπÏ
"åQÍÌ#q∞k. JÖÏ¡ÇπÏ `«# "åQÍÌ<åxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_»∞.
21. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ PHÍâ◊O #∞O_ç =~å¬xfl ‰õΩiÑ≤Oz, ^•xx
Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’x T@ÅÖ’ ZÖÏ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_À h=Ù K«∂_»@O ÖË^•?
`«~°∞"å`« PÜ«∞# nx^•fi~å qaè#fl ~°OQÆ∞Å ÑÖ@Å∞ "≥eH˜ fã¨∞Î<åfl_»∞.
`«~∞° "å`« Jq ZO_çáÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨KÛ« QÍ =∂~°@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù.
39. J*ò A=∞~ü 485
PYiH˜ PÜ«∞# ^•xx á⁄@∞ìQÍ =∂ˆ~Û™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’

|∞kú=∞O`«∞Å‰õΩ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O LOk. 22. U =ºH˜Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∂#fl~Ú<å
JÖÏ¡ÇπÏ W™ê¡O H˘~°‰õΩ qáêÊ~°*Ë¿ãÎ, P =ºH˜Î JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ *’ºux
á⁄Ok#>Ë¡. WHõáÈ`Õ† Z=i Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ^≥·"ÀÑ¨^Õâ◊O q+¨Ü«∞OÖ’
Hõiî#"≥∞ÿáÈÜ«∂Ü≥∂ JÖÏO\˜ "åiH˜ q<åâ◊O `«^äŒºO. JÖÏO\˜"å~°∞
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞.
23. JÖÏ¡ÇπÏ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# q+¨Ü«∂xfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞.
Jk Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈeHõ Hõey LO_Õ, Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O J=Ù`«∂ LO_Õ
=K«<åÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl „QÆO^äOŒ QÍ LOk. ^•x=Å¡ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_Õ
"åi ~À=∂Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. P `«~°∞"å`« "åi â◊s~åÅ∞, "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ "≥∞`«Î|_ç JÖÏ¡ÇπÏ ã¨‡~°} "≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ`å~Ú. Wn JÖÏ¡ÇπÏ
=∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O! nx^•fi~å PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix ã¨<å‡~åæxH˜ `≥™êÎ_∞» .
JÖÏ¡ÇπÏ JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOz# "åxH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ"å_≥=_»∂ ÖË_»∞.
24. U =ºH˜Î „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# tHõ∆ Ñ¨_»‰õΩO_® `«#
=ÚMÏxfl J_»∞¤QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_À (J`«x Ñïã≤÷ux g∞~°∞ TÇ≤ÏOKå~å?)
'g∞~°∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•x ~°∞z K«∂_»O_ç— Jx JÑ¨C_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ`À
J#|_»∞`«∞Ok. 25. gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"åˆ~.
JO^Œ∞=Å¡ "åiÃÑ· tHõ∆ "å~°∞ TÇ≤ÏOK«#~Ú<å ÖËx KÀ@∞ #∞O_ç
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_çOk. 26. P q^èŒOQÍ ^Õ=Ù_»∞ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’<Õ
J==∂#O ~°∞z K«∂Ñ≤OKå_»∞. Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ WO`«Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌk. D
q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!
27. "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£Ö’ „Ñ¨[Å É’^èŒ<å~°÷O Jxfl ~°HÍÅ
LÑ¨=∂<åÅ∞ WKåÛ=Ú. 28. Wk J~°cÖ’ L#fl Y∞~üP<£. Wk ZÖÏO\˜
=„Hõ`å ÖËxk – |Ç¨ïâß "å~°∞ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ`À =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°x ("Õ∞q∞ÖÏ
KÕâß=Ú). 29. JÖÏ¡ÇπÏ XHõ ÉÏxã¨ =ºH˜Î L^•Ç¨Ï~°} Wã¨∞Î<åfl_»∞. J`«#∞
q~°∞^Œú ÉèÏ"åÅ‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# J<ÕHõ=∞Ok ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ Ü«∂[=∂#ºOÖ’
#eyáÈ`«∞<åfl_»∞. HÍQÍ† Ô~O_»= =ºH˜Î Ñ¨ÓiÎQÍ XˆH Ü«∞[=∂xH˜ ÉÏxã¨QÍ
L<åfl_»∞, K≥Ñ¨ÊO_ç! "åi^ŒÌi Ñïã≤÷u XHõ>Ë<å? „Ñ¨â◊Oã¨Åhfl JÖÏ¡ÇπÏˆH.
HÍx KåÖÏ=∞Ok `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. 30. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ó =∞~°}™˜ êÎ=Ù. "å~°∂
=∞~°}ÕK«=Åã≤#"åˆ~. 31. `«~°∞"å`« g∞~°O`å „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ g∞ q"å^•xfl ã¨=∞iÊ™êÎ~°∞.
(24) 32. JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· J|^•úÅ∞ PáêkOKÕ "å_çHõO>Ë, ã¨`«ºO
`«# =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ^•xx Jã¨`º« =∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#"å_çHOõ >Ë Ñ¨~=° ∞
^Œ∞~å‡~°∞æ_»∞ Z=_»∞O\Ï_»∞? WÖÏO\˜ u~°™ê¯~°∞Å x"åã¨ ã¨÷ÅO LO_Õk
#~°HõOÖ’ HÍ^•? 33. Z=~°~Ú`Õ ã¨`åºxfl fã¨∞‰õΩ=KåÛ_À, =∞Ô~=~°~Ú`Õ
^•xx ã¨`º« =∞x „^è∞Œ gHõiOKå_À – JÖÏO\˜"åˆ~ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"å~°∞.
34. "åi H˘~°‰õΩ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ "å~°∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ LOk. Wk ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ ÅaèOKÕ „ÑüÑ¶¨ÅO. 35. `«^•fi~å JÖÏ¡ÇπÏ "åi #∞O_ç "åi
^Œ∞+¨¯~°‡Å#∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∂Åx, "åi ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ "åiH˜ "åi
Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO W"åfiÅx (D q^èŒOQÍ KÕâß_»∞).
36. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞xH˜ KåÖ_®? HÍx "åˆ~"≥∂
PÜ«∞##∞ HÍ^Œx W`«~°∞Å QÆ∞iOz x#∞fl ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ
JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOz# "åxH˜ ^•i K«∂¿Ñ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. 37. JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ≤# "åxx JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOKÕ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. Uq∞\˜,
JÖÏ¡ÇÏπ â◊H=Î̃ ∞O`«∞_»∞, „Ñ¨fHÍ~°O KÕ¿ã"å_»∞ HÍ_®? 38. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞
ã¨$+≤ìOz# ^≥=~°∞? Jx h=Ù QÆ#Hõ "åix J_çy`Õ 'JÖÏ¡ÇπÏ— Jx "å~°∞
ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~°∞. "åix J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞
"Õ\ ˜x "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~À Jq, XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ <åˆH^Œ<åfl ÉÏ^èŒ
HõeyOK«^Œe¿ãÎ, PÜ«∞# HõeyOz# ÉÏ^èŒ#∞ Jq `˘eyOK«QÆÅ"å? áÈh,
JÖÏ¡ÇπÏ ##∞fl Hõ~°∞}ÕK«^Œe¿ãÎ, Jq PÜ«∞# HÍ~°∞}Ïºxfl J_»∞¤HÀQÆÅ"å?—
WÖÏ K≥Ñ¨C : '<å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ KåÅ∞. #"Õ∞‡"å~°∞ PÜ«∞<Õfl #=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞.—
39. WÖÏ K≥Ñ¨C : '<å *Ïu "å~°ÖÏ~å! g∞ ™ê÷#OÖ’ g∞~°∞ PK«iã¨∂Î
LO_»O_ç. <Õ#∂ PK«iã¨∂Î L<åfl#∞. j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ g∞‰õΩ `≥eã≤=ã¨∞ÎOk –
40 – Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚¿ã tHõ∆ Z=iÃÑ· ~å#∞#fl^À! âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ tHõ∆
39. J*ò A=∞~ü 487
Z=ix K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∞O^À!! 41. "Õ∞=Ú =∂#=ÙÅ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O xq∞`«OÎ

D „QÆO^ä•xfl hÃÑ· ã¨`«ºO`À áê@∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. Hõ#∞Hõ ã¨<å‡~åæxfl
á⁄Ok#"å_»∞ `«# ã¨fiÜ«∞O H˘~°Hˆ á⁄O^Œ∞`å_»∞. =∞Ô~=_»~Ú<å =∂~°qæ Ç‘Ï#∞
_≥·`Õ P =∂~°æqÇ‘Ï#`å #+¨ì=∞O`å J`«x g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. h=Ù "åi
#ëêìxH˜ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ù HÍ=Ù Hõ^•!
42. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ (=∂#=) P`«‡Å#∞ "åi =∞~°} ã¨=∞Ü«∞OÖ’
™êfinè#O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. =∞~°}O˜ K«x "åi P`«‡Å#∞ ‰õÄ_® "å~°∞ x„kã¨∞#Î fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =â◊Ñ¨~°K«∞‰õΩO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« =∞~°} x~°‚Ü«∞O [iyáÈ~Ú#
"åi P`«‡Å#∞ PÑ¨Ù‰õΩO@∞<åfl_»∞. q∞ye# "å~°O^Œi P`«‡Å#∞ XHõ x~å÷i`«
ã¨=∞Ü«∞O H˘~°‰õΩ q_çzÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ PÖ’zOKÕ
[#∞Å H˘~°‰õΩ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
43. Uq∞\˜, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe W`«~°∞Å#∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞
KÕ¿ã"å~°∞QÍ ÑïQÆ}˜ã¨∞Î<åfl~å? "åix J_»∞QÆ∞ : '"åiH˜ U JkèHÍ~°O
ÖËHõáÈ~Ú<å, "åˆ~g∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀHõáÈ~Ú<å ("å~°∞ g∞‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞
KÕ™êÎ~å?)— 44. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'ã≤á¶ê~°ã¨∞ JO`å JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’
LOk. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. `«~∞° "å`« g∞~°O`å PÜ«∞#
"≥Ñ· Ù¨ #ˆH =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞. 45. XHõ¯_≥#· JÖÏ¡ÇÏπ #∞ QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOz#Ñ¨Ù_»∞
Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡x "åi QÆ∞O_≥Å∞ Jqã≤áÈ`å~Ú. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê W`«~°∞Å
QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOz#Ñ¨Ù_»∞ =∂„`«O "å~°∞ ãÖ|~°Ñ¨_»`å~°∞. 46. WÖÏ
J#∞ : 'F JÖÏ¡ÇπÏ! Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#"å_®! QÀK«~° JQÀK«~°
q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ∞iOz `≥eã≤#"å_®! h ^•ã¨∞Å∞ qÉèkË OK«∞‰õΩO@∞#fl ^•xÃÑ·
"åi =∞^èŒº# h=Ù =∂„`«"Õ∞ f~°∞Ê W=fiQÆÅ=Ù.— 47. XHõ"Õà◊ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ
^ŒQÆæ~° Éèí∞qÖ’ L#fl ™ê^èŒ# ãÖÑ¨`«∞ÎÅhfl L<åfl, "å\˜`À áê>Ë =∞i JO`«
L<åfl, „Ñ¨à◊Ü«∞k#Ñ¨Ù Hõiî# tHõ∆ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ "å~°∞ J^ŒO`å
ÑïÇ¨~°OQÍ W=fi\ÏxH˜ ã≤^=úŒ ∞=Ù`å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ TÇ≤ÏOz ‰õÄ_®
LO_»x =º=Ç¨~°O JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# "åiH˜ Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. 48. "å~°∞
ã¨=Úáêi˚Oz# ^Œ∞+¨¯~°‡Åhfl "åi =ÚO^Œ∞‰õΩ =KÕÛ™êÎ~Ú. "å~°∞ ÑïÇ¨Ïã≤ã∂¨ Î
LO_ç#^Õ "åix K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∞Ok.
49. =∞x+≤H˜ U^Œ<åfl Hõ+¨ìO =zÛ#Ñ¨C_»∞ J`«#∞ =∞=∞‡efl (Hõ_»∞
n#OQÍ) "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_»∞. `«~°∞"å`« "Õ∞=∞`«xx =∂ `«~°Ñ¶¨Ù#
J#∞„QÆÇ≤ÏOz#Ñ¨Ù_»∞, 'W^ŒO`å <å „ÑüÉèí =¸ÅOQÍ<Õ <åH˜=fi|_çOk—
Jx c~åÅ∞ áÈ`å_»∞. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ J^˘Hõ Ñ¨sHõ∆. HÍx
"åiÖ’ J<Õ‰õΩÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. 50. gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_®
W^Õ =∂@<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz#^Õn "åiH˜ Ñ¨xH˜ ~åÖË^∞Œ .
51. "å~°∞ =¸@Hõ@∞ì‰õΩ#fl áêÑ¨Ñ¶¨ÖÏÖË "åiÃÑ· =zÛÑ¨_®¤~Ú. WHõ giÖ’x
^Œ∞~å‡~°∞æÅ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® gi ãÖáê^Œ<å ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ `«fi~°Ö’<Õ =zÛ
xÅ∞™êÎ~Ú. g~°∞ =∞=∞‡efl ZÑ¨Ê\˜H© ÖÁOQÆnã¨∞HÀÖË~°∞. 52. JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞
HÀi# "åi Láêkèx qHõã≤OÑ¨*Ë™êÎ_»x, ^•xx `«yæOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
#x "åiH˜ `≥b^•? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ qâ◊fiã≤OKÕ [#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞
ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
53. (F „Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'g∞ P`«‡Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
<å ^•ã¨∞ÖÏ~å! ^≥·=HÍ~°∞}ºO Ñ¨@¡ x~åâ◊ K≥O^ŒHõO_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞
áêáêÅxflO\˜h Hõ∆q∞™êÎ_»∞. PÜ«∞# Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Jáê~°OQÍ
Hõ~∞° }ÕKÕ"å_»∂#∞. 54. (HÍHõáÈ`Õ XHõ +¨~`° ∞« !) g∞~°∞ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ
z`«âÎ √◊ kú`À =∞~°ÖÏe. PÜ«∞#‰õΩ q^èÜ Õ ∞« `« K«∂áêe. g∞ÃÑ· PÑ¨^Œ =zÛÑ¨_H» õ
=ÚO^Õ, g∞‰õΩ ZÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œx Ñïã≤÷u U~°Ê_»Hõ =ÚO^Õ (g∞~°∞
D Ñ¨x KÕÜ«∂e).
55. g∞‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ, g∞ÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í PÑ¨^Œ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_H» õ
=ÚO^Õ, g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ #∞O_ç g∞ÃÑ· J=`«iOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç# „QÆO^äOŒ Ö’x
J`«∞º`«Î=∞ q+¨Ü«∂xfl J#∞ãïOK«O_ç. 56. JÑ¨C_»∞ U =ºH˜ÎH˜ ‰õÄ_®,
'JÜ≥∂º! <å ã≤u÷ â’K«hÜ«∞O. JÖÏ¡ÇÏπ q+¨Ü∞« OÖ’ <å =Å¡ ZO`« JÅã¨`fi« O
[iyáÈ~ÚOk! <Õ#∞ ÑïÇ¨Ïã≤OKÕ "åiÖ’ XHõiQÍ LO_çáÈÜ«∂<Õ!— Jx
ÉÏ^èŒÑ¨_Õ Ñïã≤÷u ~å‰õÄ_»^Œ∞. 57. ÖË^• 'XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ <å‰õΩ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ≤ LO>Ë <Õ#∞ ‰õÄ_® ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_Õ"å_ç<Õ— Jx Z=~°~Ú<å
J#=K«∞Û. 58. ÖË^• tHõ∆#∞ K«∂ã¨∞‰õΩ#fl Ñ≤^ŒÑ¨ "Õ~˘Hõ~°∞, 'JÜ≥∂º! <å
39. J*ò A=∞~ü 489
^Œ∞~°^$Œ +Öì ! XHõ"àÕ ◊ <Õ<QÕ #Æ Hõ =∞m¡ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ "≥à§◊ QÆey`Õ <Õ#∞ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
ã¨[˚#∞ÅÖ’ KÕiáÈ`å#∞ Hõ^•!— JO\Ï~°∞. 59. (D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞
|_»∞`«∞Ok) 'J^Õq∞\˜? xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å P^ÕâßÅ∞ h =^ŒÌ‰õΩ =KåÛ~Ú.
HÍx #∞"Õfi "å\˜x Jã¨`åºÅO@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ=Ù. QÆ~°fiO „Ñ¨^Œi≈Oz
u~°™ê¯~°∞ÅÖ’ KÕiáÈÜ«∂=Ù.— 60. JÖÏ¡ÇπÏÃÑ· J|^•úÅ∞ HõeÊOz# "åi
=ÚMÏÅ∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# #Å¡QÍ =∂iáÈ=@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. Uq∞\˜,
QÆifi+¨µÅì x"åã¨ ã¨Å÷ O #~°HOõ HÍ^•!? 61. =∞Ô~=~°~Ú`Õ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ `À
"≥∞eQÍ~À, "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ ™êÑ¶¨Åº ÉèÏQÆºO`À ã¨Ç¨ HÍáê_»∞`å_»∞. "åiÔH
ÖÏO\˜ Hõ+¨ìOQÍh, ^Œ∞óYOQÍh HõÅQÆ^Œ∞.
62. „Ñü ^•xH© ã¨$+≤Hì ~õ Î° JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞. „Ñü ^•xh Ñ¨~º° "ÕHO∆˜ KÕ"å_»∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. 63. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ cQÍÅ∞ PÜ«∞# Jnè#OÖ’<Õ L<åfl~Ú.
PYiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«#Å#∞ (=K«<åÅ#∞) u~°ã¨¯iOz#"åˆ~ #+¨ìáÈÜÕ∞
"å~°∞. 64. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'J*Ï˝#∞ÖÏ~å! ^≥·"Õ`«~°∞}˜‚ Ñ¨ÓlOK«=∞x g∞~°∞
<å‰õΩ K≥|∞`å~å?— 65. "åã¨Î"åxH˜ h "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ, h Ñ¨Ósfi‰õΩÅ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
‰õÄ_® D q^èŒOQÍ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ÑÖÑ¨|_ç#k : 'h=Ù QÆ#Hõ |Ç¨ï^≥·"å
~å^è#Œ (+≤~¯ü )‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ h=Ù KÕã∞¨ ‰õΩ#fl Hõ~‡° JO`å =$^è• J~ÚáÈ`«∞Ok.
h=Ù #+¨ìáÈ~Ú# "åiÖ’ XHõ_ç==Ù`å=Ù. 66. JO^Œ∞ˆH h=Ù ˆH=ÅO
JÖÏ¡ÇπÏ<Õ P~åkèOK«∞. Hõ$`«A˝ÅÖ’ KÕiáÈ.—
67. [#∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¶¨∞#`åfixfl JOK«<å "ÕÜ«∞=Åã≤# q^èŒOQÍ
JOK«<å "ÕÜ«∞ÖË^Œ∞. „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# Éèí∂q∞ JO`å PÜ«∞# QÆ∞ÃÑÊ\’¡
LO@∞Ok. PHÍâßÅhfl PÜ«∞# ‰õΩ_ç KÕuÖ’ K«∞@ì|_ç LO\Ï~Ú. g~°∞
áêÅÊ_Õ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxH˜ (+≤~ü¯‰õΩ) PÜ«∞# Jf`«∞_»∞, L#fl`«∞_»∞.
68. â◊OYO T^Œ|_»QÍ<Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl"å~°O`å (L#fl=hfl)
ã¨Ê $Ç¨Ï`«Ñ≤Ê Ñ¨_çáÈ`å~°∞ – JÖÏ¡ÇπÏ HÀi#"å~°∞ `«Ñ¨Ê! `«~°∞"å`« =∞m¡
â◊OYO Ñ¨ÓiOK«QÍ<Õ JO`å XHõ¯™êiQÍ ÖËz K«∂_»™êQÆ∞`å~°∞. 69. Éèí∂q∞
`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù `Õ[ã¨∞û`À L[fiÅ=∞=Ù`«∞Ok. „QÆO^äŒO `≥~°∞=|_»∞`«∞Ok.
„Ñ¨=HõÎÅ∞, ™ê‰õ∆ΩÅ∞ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. „Ñ¨[Å =∞^èŒº ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ f~°∞Ê
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. 70. „Ñü =ºH˜ÎH©
J`«#∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl Hõ~‡° Å Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶Å¨ O W=fi|_»∞`«∞Ok. "å~°∞ KÕ¿ã^Õq∞\’
PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
71. u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞ `«O_ÀÑ¨`«O_®Å∞QÍ
(=sæHõiOK«|_ç) #~°HõO "≥·Ñ¨Ù `ÀÅ|_»`å~°∞. z=iH˜ "å~°∞ JHõ¯_»‰õΩ
KÕ~°∞HÀQÍ<Õ, ^•x ^•fi~åÅ∞ `≥~°∞=|_»`å~Ú. ^•x Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩÅ∞ "åi`À
WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'Uq∞\˜, g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù =K«<åÅ#∞ K«kq qxÑ≤OKÕ „Ñ¨=HõÅÎ ∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ ~åÖË^•? D<å\˜ D ã¨=∂"Õâ◊O QÆ∞iOz "å~°∞
g∞‰õΩ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∞ÖË^•?— ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'J=Ù#∞,
=KåÛ~°∞.— HÍx (JÑ¨Ê\˜ˆH) Jqâßfiã¨∞ÅÃÑ· tH∆Í L`«Î~°∞fi Y~åÔ~·áÈ~ÚOk.
72. "åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok : '#~°Hõ ^•fi~åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç –
JO^Œ∞Ö’<Õ âßâ◊fi`«OQÍ LO^Œ∞~°∞QÍx.— |_®~Ú Kå@∞‰õΩ#fl "åi x"åã¨
ã¨÷ÅO ZO`« K≥_»¤k!
73. =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO_Õ"å~À, "å~°∞
qq^èŒ |$O^•Å∞QÍ ã¨fi~åæxH˜ H˘xáÈ|_»`å~°∞. "å~°∞ JHõ¯_»‰õΩ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ,
^•x ^•fi~åÅ∞ `≥~°∞=|_»`å~Ú. ^•x Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩÅ∞ "åi#∞^ÕÌtOz, 'g∞‰õΩ
âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! g∞iHõ¯_» Ç¨~ÚQÍ LO_»O_ç. âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ@O^Œ∞‰õΩ
WO^Œ∞Ö’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç— JO\Ï~°∞. 74. ã¨fi~°Oæ Ö’ KÕ̂~"å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞:
'=∂‰õΩ KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl x[O KÕã≤ K«∂Ñ≤#, =∞=∞‡efl D (ã¨fi~°æ) ã‘=∞‰õΩ
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕã≤# JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞! WHõ "Õ∞g∞ ã¨fi~°æOÖ’ HÀi#KÀ@
LO\Ï=Ú.— ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕ¿ã"åiH˜ ÅaèOKÕ „ÑüÑ¶¨ÅO ZO`« K«Hõ¯xk!
75. h=Ù ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ K«∂™êÎ=Ù – "å~°∞ ^≥·=ã≤OÇ¨ã¨#O K«∞@∂ì KÕi
`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ã¨∞ÎuOK«@O`À áê@∞, PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂
LO\Ï~°∞. [#∞Å =∞^èºŒ ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ f~°∞Ê KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. 'Ö’ˆHâ◊fi~°∞_≥#·
JÖÏ¡ÇπÏˆH ã¨~°fi™ÈÎ„`åÅ∞— Jx J#|_»∞`«∞Ok.
40. JÖò =¸—q∞<£ 491
40. JÖò =¸—q∞<£ (qâßfiã≤)

1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. D „QÆO^äŒO â◊H˜Î ãÖÑ¨#∞fl_»∞, *Ï˝#^èŒ#∞_»∞
J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_çOk. 3. PÜ«∞# áêáêÅ#∞
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl P"≥∂kOKÕ"å_»∞. Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»∞,
Jáê~° J#∞„QÆÇ¨Ïâße. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°eáÈ=Åã≤ LOk.
4. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«#Å q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=~°∂
"å^Œ∞ÖÏ_»~°∞. HÍ|\˜ì JÖÏO\˜ "å~°∞ ~å*ÏºÅÖ’ HõeÜ«∞ u~°QÆ@O x#∞fl
"≥∂ã¨Ñ¨ÙK«Û~å^Œ∞ ã¨∞=∂! 5. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO #∂ÇπÏ *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_®
„`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. `«^Œ∞Ñï ã¨=¸Ç¨Å "å~°∞ ‰õÄ_® kèHÍ¯~° "≥·Yix J=ÅO
aOKå~°∞. „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞O"å~°∞ ‰õÄ_® `«=∞ „Ñ¨=HõÎ#∞ Ñ¨@∞ìHÀ"å
Å#∞‰õΩ<åfl~°∞. ã¨`åºxfl ^≥|ƒf¿ãO^Œ∞‰õΩ ÖËxáÈx "å^Œ#Å‰õΩ `≥~°ÖËáê~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ <Õ#∞ "åà◊§#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl#∞. =∞i <å tHõ∆ ZO`« f„=OQÍ
LO^À (K«∂_»∞)! 6. D q^èŒOQÍ '"å~°∞ #~°Hõ"åã¨∞Å∞— J#fl h „Ñ¨Éèí∞=Ù
"å‰õΩ¯ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ x[=∞~ÚOk.
7. ^≥·=ã≤OÇ¨ã¨<åxfl "≥∂¿ã"å~°∞, ^•xK«∞@∂ì L#fl"å~°∞
(^≥=· ^Œ∂`«Å∞) `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù Ñ¨q„`«`#« ∞ âß¡Ñ∞≤¶ ã¨∞<Î åfl~°∞. PÜ«∞xfl H©iãÎ ∞¨ <Î åfl~°∞.
"å~°∞ PÜ«∞xfl qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. WOHÍ "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz# ^•ã¨∞Å Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ ·
„áêi÷ã¨∞Î<åfl~°∞ – '=∂ „Ñ¨Éèí∂! h HÍ~°∞}ºO, h *Ï˝#O „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∞
P=iOz LOk. Hõ#∞Hõ h=Ù Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ`À h "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖË, h =∂~åæxfl
J=ÅOaOKÕ "åix Hõ∆q∞OK«∞. h=Ù "åix #~°Hõ Ü«∂`«# #∞O_ç HÍáê_»∞.
8. F =∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕã≤#@∞¡QÍ, "åiH˜ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊOK«∞. "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅÖ’x, "åi ÉèÏ~°ºÅÖ’x,
"åi ãÖ`«uÖ’x ã¨[#˚ ∞Å‰õΩ ‰õÄ_® (ã¨fi~°Oæ Ö’ KÀ@∞ HõeÊOK«∞). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h=Ù â◊H˜Î=∞O`«∞_»=Ù, q"ÕHõ=O`«∞_»=Ù. 9. "åix K≥_»∞Å #∞O_ç ~°H˜∆OK«∞.
P ~ÀA h=Ù Z=ix K≥_∞» (Ñ¶e¨ `åÅ) #∞O_ç HÍáê_»∞`å"À, "åˆ~ "åã¨"Î åxH˜
h HÍ~°∞}ÏºxH˜ <ÀK«∞‰õΩ#fl"å~°∞. W^Õ Jã¨Å∞ Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∞O.
10. (P ~ÀA) u~°™ê¯~°∞Å#∞ Ñ≤ez WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok : 'g∞ÃÑ·
g∞ˆH ZO`« Jã¨Ç¨ÏºOQÍ LO^À, JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= Jã¨Ç¨Ïº"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
g∞ÃÑ· HõeˆQk. ZO^Œ∞HõO>Ë JÑ¨C_»∞ q∞=∞‡efl qâßfiãÖ "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞ã¨∞ÎO>Ë
g∞ˆ~"≥∂ ^•xx u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞.— 11. ã¨=∂^è•#OQÍ "åiÖÏ JO\Ï~°∞:
'=∂ „Ñ¨Éèí∂! h=Ù =∂‰õΩ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ Kå=Ù WKåÛ=Ù. Ô~O_»∞™ê~°∞¡
rq`«q∞KåÛ=Ù. "Õ∞=Ú =∂ áêáêÅ#∞ JOwHõiã¨∞Î<åfl=Ú. WÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú
|Ü«∞@Ñ¨_Õ =∂~°æO U^Œ<åfl LO^•?— 12. ("åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok),
'g∞ D ^Œ∞ã≤÷uH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë XHõ¯_»~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù q∞=∞‡efl
Ñ≤ez#Ñ¨C_»∞, g∞~°∞ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞. PÜ«∞#`À ÉèÏQÆ™êfi=Úefl KÕiÛ#Ñ¨C_»∞
=∂„`«O (=∞Ç¨Ï^•#O^ŒO`À) qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞.— Hõ#∞Hõ WÑ¨C_»∞ x~°‚Ü«∂kè
HÍ~°O =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞, Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ Jnè#OÖ’ LOk.
13. PÜ«∞<Õ g∞‰õΩ `«# ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. PHÍâ◊O #∞O_ç
g∞ HÀãÖ r=<Àáêkèx kOK«∞`«∞<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ =∞~°Ö"Ë å_»∞ =∂„`«"∞Õ
Ç≤Ï`«É’^è#Œ ∞ „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ _»∞. 14. Hõ#∞Hõ ^è~Œ å‡xfl JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ „Ñ¨`ºÕ HÕK«∞‰õΩx,
PÜ«∞#<Õ "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀO_ç – ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ Jk ã¨Ç≤ÏOK«~åx^Œ~Ú<å
ã¨ˆ~! 15. PÜ«∞# L#fl`« „âı}∞Å∞ HõÅ"å_»∞! áêÅ<å Ñ‘~îåxH˜ (J~ü¬‰õΩ)
JkèÑü. PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞ÅÖ’ `å#∞ HÀi# "åiÃÑ· =Ç‘Ï (k=º"å}˜)x
J=`«iOÑ¨*Ë™êÎ_»∞ – `«^•fi~å J`«#∞ ã¨=∂"Õâ◊O HÍ#∞#fl k#O QÆ∞iOz
™ê=^è•#Ñ¨~°KåÅx! 16. U ~ÀA# "å~°∞ (QÀsÅ #∞O_ç) |Ü«∞ÅÊ_»`å~À,
JÑ¨C_»∞ "åi Ö’QÆ∞@∞ì Un JÖÏ¡ÇπÏ #∞O_ç ^•y LO_»^Œ∞. D ~ÀA
40. JÖò =¸—q∞<£ 493
™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO Z=ik? XHõ¯_≥·#, Z^Œ∞~°∞ÖËx"å_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ^Õ. 17. D

~ÀA „Ñü =ºH˜ÎH©, J`«#∞ ã¨=Úáêi˚Oz# ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO =Ú_»∞`«∞Ok.
D ~ÀA J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ j„Ñ¶¨∞OQÍ ÖˇHõ¯
`ÕÖËÛ"å_»∞.
18. („Ñ¨=HÍÎ!) KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ ~å#∞#fl P QÆ_»∞¤ k#O QÆ∞iOz
"åix ÃÇÏK«ÛiOK«∞. JÑ¨C_»∞ QÆ∞O_≥Å∞ Q˘O`«∞ ^•HÍ =zÛ LO\Ï~Ú.
"å~°∞ ^Œ∞óYOÖ’ =Úxy LO\Ï~°∞. (P ~ÀA) ^Œ∞~å‡~°∞æÅ#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ
q∞„`«∞_»∞QÍh, =∂@ K≥Å∞¡#\˜ì ã≤áê¶ ~°ã∞¨ ^•~°∞_»∞ QÍh LO_»_∞» . 19. PÜ«∞#
K«∂Ñ¨ÙÅ KÒ~åºxfl, PO`«~åºÅÖ’ ^•y L#fl ÉèË^ÀáêÜ«∂Å#∞ ã¨~Ú`«O
Ziy#"å_»∞. 20. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«º|^ŒúOQÍ (=∞iÜ«Ú <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ)
f~°∞Ê KÕ™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx "å~°∞ Z=Ô~=ix Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À, "å~°∞
U q+¨Ü«∞OÖ’#∂ x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#ÖË~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ q<Õ"å_»∞,
K«∂¿ã"å_»∞.
21. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∞qÖ’ ãÖK«iOz, `«=∞ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ‰õΩ Ñ¨\ ˜ì#
QÆ`qÕ ∞\’ K«∂_»Ö^Ë •? â◊HÎ˜ ™ê=∞~å÷ºÅÖ’ "å~°∞ giHõ<åfl QÆ\"ì˜ å~°∞. Éè∂í q∞Ö’
=^Œe"≥o§# ™ê‡~°Hõ zÇ¨flÅ ^Œ$ëêì º ‰õÄ_® "å~°∞ giHõ<åfl "≥∞~°∞ÔQ·#"åˆ~.
`«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ "åix "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.
JÑ¨C_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì#∞O_ç "åix HÍáê_Õ"å_»∞ Z=_»∂ ÖËHõá⁄Ü«∂º_»∞.
22. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ [iyO^ŒO>Ë, "åi =^ŒÌ‰õΩ "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
x^Œ~≈° <åÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. HÍx "å~°∞ x~åHõiOKå~°∞. JO^Œ∞Hˆ JÖÏ¡ÇÏπ
"åix Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# =∞Ç¨|Å∞_»∞, Hõiî#OQÍ
tH˜∆OKÕ"å_»∞.
23. "Õ∞=Ú =¸™ê#∞ =∂ x^Œ~°≈<åÅ`À ã¨Ç¨, ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
„Ñ¨=∂}O`À ã¨Ç¨ 24 Ñ¶≤~“<£, Ç¨=∂<£, MÏ~°∂<£Å =^ŒÌ‰õΩ ÑÖáê=Ú.
HÍx "åˆ~"≥∂, 'W`«#∞ =∂O„u‰õΩ_»∞! Jã¨`«º"åk!— Jx Z^ÕÌ"å KÕâß~°∞.
25. =∞i J`«#∞ =∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨`åºxfl fã¨∞‰õΩx "åi =^ŒÌ‰õΩ
KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'J`«x`À KÕi qâ◊fiã≤Oz# "åi
‰õΩ=∂~°∞Å#∞ =kèOz, "åi „ã‘ÎÅ#∞ =∂„`«O „|`«Hõx=fiO_ç.— J~Ú`Õ ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl xsfi~°º"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú.
26. Ñ¶≤~“<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : '#<˘fl^ŒÅO_ç. <Õ#∞ =¸™ê#∞
Ç¨Ï`«=∂~°∞™êÎ#∞. J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ Ñ≤Å∞K«∞HÀ=∞#O_ç! J`«#∞ g∞
=∞`«^èŒ~å‡xfl ZHõ¯_» =∂iÛ"Õ™êÎ_À, ÖËHõ ~å[ºOÖ’ ZHõ¯_» Jã≤÷~°`«#∞
ã¨$+≤™ì êÎ_À#x <Õ#∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∞<åfl#∞.— 27. =¸™ê D q^èOŒ QÍ J<åfl_»∞:
'ÖˇHõ¯Å k<åxfl qâ◊fiã≤OK«x „Ñü ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍi ÉÏi#∞O_ç ~°Hõ∆}ÔH· <Õ#∞
<å‰õÄ, g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞"≥·# "åx â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞.—
28. JÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩ `«# qâßfi™êxfl QÀÑ¨ºOQÍ LOz# Ñ¶≤~“<£
=OjÜ«Ú_»~Ú# XHõ qâßfiã≤ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Uq∞\˜, XHõ =ºH˜Î ''JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞
<å „Ñ¨Éèí∞=Ù—— J# K≥Ñ≤Ê#O`«=∂„`åxˆH g∞~°`«xfl K«O¿Ñ™êÎ~å? K«∂_»É’`Õ
J`«#∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ
=KåÛ_»∞. XHõ"Õà◊ J`«#∞ J|nú‰õΩ_≥· LO>Ë J`«x J|^ŒúO (P áêÑ¨Ñ¶¨ÅO)
J`«x g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ J`«#∞ K≥¿ÑÊk x["≥∞ÿ`Õ, J`«#∞ g∞‰õΩ
KÕ¿ã "åQÍÌ#O (ÃÇÏK«ÛiHõ) Ö’ H˘O`« ÉèÏQÆO g∞‰õΩ `«ÑÊ¨ Hõ K«∞@∞ì=Ú@∞ì`∞« Ok.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i áÈÜÕ∞"å_çH˜, J|^•úÅHÀ~°∞H˜ ã¨<å‡~°æO
K«∂Ñ¨_∞» . 29. <å *Ïu "å~°ÖÏ~å! D ~ÀA ~å*ÏºkèHÍ~°O g∞k. ~å[ºOÖ’
g∞‰õΩ u~°∞QÆ∞ÖËx PkèHõº`« LOk. ã¨ˆ~QÍx JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# qÑ¨`«∞Î
=zÛÑ¨_#ç Ñ¨Ù_»∞, =∞#efl P^Œ∞‰õΩ<Õ "å_≥=_À K≥ÑÊ¨ O_ç.— Ñ¶~≤ “<£ WÖÏ K≥áêÊ_»∞:
'<å‰õΩ ã¨=∞O[ãÖQÍ `Àz# Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ g∞ =ÚO^Œ∞OKå#∞. ã¨Ô~·#
=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#ˆH <Õ#∞ g∞‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl#∞.—
30. qâ◊fiã≤Oz# P =ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å!
Ñ¨Ósfi‰õΩÖˇ·# [# ã¨=¸Ç¨ÅÃÑ· =zÛ# (QÆ_»∞¤) k#O ÖÏO\˜^Õ g∞ÃÑ·
40. JÖò =¸—q∞<£ 495
=zÛÑ¨_»∞`«∞O^Õ"≥∂#x <å‰õΩ ÉèíÜ«∞OQÍ LOk. 31. JO>Ë – #∂ÇπÏ *Ïu

"åiH˜, P^£ ã¨=¸^Œ∞ "åiH˜, P `«~°∞"å`« "åiH˜ Z^Œ∞Ô~·#^Õ (g∞‰õÄ
Z^Œ∞~°=Ù`«∞O^Õ"∂≥ !) `«# ^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕÜ∂« Å#fl L^ÕâÌ O◊ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. 32. g∞ÃÑ·, ˆHHõÅ∞ ÃÑ\˜ì HõÅHõÅO ˆ~¿Ñ k#O
~å=KÕÛ"≥∂#x ‰õÄ_® <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞. 33. P ~ÀA g∞~°∞
"≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ`å~°∞. q∞=∞‡efl ^Õ=Ùx #∞O_ç HÍáê_Õ "å_≥=_»∂
LO_»_»∞. ^Õ=Ù_»∞ JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOz# "åxH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂¿Ñ"å_≥=_»∂
LO_»_»∞.
34. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù Ü«¸ã¨∞Ñ¶π ‰õÄ_® g∞ =^ŒÌ‰õΩ KåÖÏ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. PÜ«∞# `≥zÛ# ãÖ^ÕâßÅÃÑ·
‰õÄ_® g∞~°∞ ãÖâ◊Ü«∞OÖ’<Õ Ñ¨_®¤~°∞. z=~°‰õΩ PÜ«∞# =∞~°}Õz#Ñ¨Ù_»∞,
''WHõ DÜ«∞# `«^#Œ O`«~O° ^Õ=Ù_»∞ U „Ñ¨=Hõ#Î ∂ ÑÖÑ¨É’_»∞—— Jx g∞~°<åfl~°∞.
D q^èOŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ #∞ Ju„Hõq∞OKÕ"åix, J#∞=∂<åÅ JÜ«∞ºÅ#∞
=∂~°æ„Éèí+¨µìefl KÕ¿ã™êÎ_»∞.— 35. `«=∞ =^ŒÌ „Ñ¨=∂}|^Œú"≥∞ÿ# U P^è•~°=¸
ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ^≥=· ã¨∂K«#Å q+¨Ü∞« OÖ’ "å^Œ∞ÖÏ_Õ "åi ^èÀ~°}˜ JÖÏ¡ÇÏπ
=∞iÜ«Ú qâßfiã¨∞Å ^Œ$+≤ìÖ’ f„=OQÍ QÆi›OK«^Œy#k. D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍi, |ÖÏ`å¯i J~Ú# „Ñü =ºH˜Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÃÑ· ã‘Å∞ "Õ¿ã™êÎ_»∞.
36. Ñ¶≤~“<£ WÖÏ J<åfl_»∞ : ''Ç¨=∂<£! <å HÀãÖ F Z`«Î~Ú#
Hõ@ì_®xfl xi‡OK«∞. `«^•fi~å <Õ#∞ P =∂~åæÅ =~°‰õΩ KÕ~°∞‰õΩO\Ï<Õ"≥∂!
37 – PHÍâ◊=∂~åæÅ =~°‰Ωõ ! |Ç¨ïâß =¸™ê ^Õ=Ù}˜‚ `˘OyK«∂_»QÅÆ <Õ"∂≥ !
<Õ<≥·`Õ W`«xfl XHõ Jã¨`«º"åkQÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞— – D q^èŒOQÍ Ñ¶≤~“<£
H˘~°‰õΩ J`«x ^Œ∞+¨¯~°‡ JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ KÕÜ«∞|_çOk. J`«#∞ ã¨Ô~·# =∂~°æO
#∞O_ç PÑ≤"ÕÜ«∞|_®¤_»∞. Ñ¶≤~“<£ Ñ¨xfl# Ñ¨<åflQÆO ã¨~°fi<åâ◊#"≥∞ÿáÈ~ÚOk.
38. qâßfiã≤ J~Ú# P =ºH˜Î WÖÏ J<åfl_»∞ : '<å *Ïu"å~°ÖÏ~å!
g∞~°∞ ##∞fl J#∞ãïOK«O_ç. <Õ#∞ g∞‰õΩ ã¨Ô~·# ÉÏ@ K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl#∞.
39. <å *Ïu „Ñ¨[ÖÏ~å! D „áêÑÖzHõ rq`«O H˘<åflà◊§^Õ. âßâ◊fi`«OQÍ
xeKÕ ã¨÷Å"≥∞ÿ`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ"Õ∞. 40. Z=~°~Ú<å K≥_»∞ KÕ¿ãÎ ^•xH˜ `«y#
^Œ∞+¨Êeù `«"∞Õ LO@∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú<å =∞OzKÕ¿ãÎ – J`«#∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»~Ú<å,
„ã‘Î J~Ú<å – qâ◊fiã≤Oz# "åÔ~· LO>Ë, WÖÏO\˜ "åˆ~ ã¨fi~°Oæ Ö’ „Ñ¨"tÕ ™êÎ~∞° .
"å~°Hõ¯_» ÖˇHõ¯ÖË#O`« Láêkèx á⁄O^Œ∞`å~°∞. 41. <å *Ïu [#∞ÖÏ~å!
<Õ#∞ q∞=∞‡efl "≥∂HõO∆ "≥Ñ· Ù¨ Ñ≤Å∞ã¨∞OÎ >Ë g∞~°∞ ##∞fl Jyfl "≥Ñ· Ù¨ Ñ≤Å∞™êÎ~ˆ q∞\˜?
42. <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ u~°ã¨¯iOKåÅx, <Õ<≥~°∞QÆx "å\˜x PÜ«∞#‰õΩ
ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ xÅÉˇ\ÏìÅx g∞~°∞ ##∞fl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
<Õ#∞ q∞=∞‡efl â◊H˜Îâße, Hõ∆=∂je "≥·Ñ¨Ù PÇ¨fixã¨∞Î<åfl#∞. 43. g∞~°∞ ##∞fl
^Õx"≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À ^•x ã¨ÊO^Œ# Un WÇ¨ÏÖ’HõOÖ’QÍh, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
QÍh ZO`«=∂„`«O ÖË^Œ∞. Wk xâ◊ÛÜ«∞O. =∞#=∞O`å =∞~°eáÈ=Åã≤Ok
JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù#ˆH. Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞iáÈÜÕ∞"åˆ~ #~°HÍyfl "åã¨∞Å=Ù`å~°∞. 44. <å
Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ g∞~°∞ =Ú#∞‡O^Œ∞ <≥=∞~°∞"Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. <Õ#∞ =∂„`«O <å
=º=Ç¨~åxfl ^≥·"ånè#O KÕã¨∞Î<åfl#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ `«# ^•ã¨∞Å#∞
QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.—
45. `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ J`«xx "åi ‰õΩ`«O„`åÅ H©_»∞ #∞O_ç
~°H˜∆OKå_»∞. HÍQÍ† Ñ¶≤~“hÜ«ÚÅ#∞ Ñ¶¨∞’~° qÑ¨`«∞Î K«∞@∞ì=Ú\˜ìOk.
46. Jyfl =ÚO^Œ∞ "å~°∞ L^ŒÜ∞« O, ™êÜ«∞O„`«O Ç¨[~°∞Ñ¨~K° |« _»∞`«∞O\Ï~°∞.
„Ñ¨à◊Ü«∞O <≥ÅH˘#fl <å_»∞ 'Ñ¶≤~“hÜ«ÚÅ#∞ Hõiî# tHõ∆‰õΩ PÇ¨ïu KÕÜ«∞O_ç—
(Jx P^ÕtOK«|_»∞`«∞Ok).
47. "å~°∞ #~°HõOÖ’ Ñ¨~°ã¨Ê~°O "å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ ky#Ñ¨Ù_»∞ |ÅÇ‘Ï#
=~åæÅ"å~°∞ J„QÆAÅ#∞ L^ÕÌtOz, '"Õ∞=Ú g∞‰õΩ Ö’|_ç =∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ"å~°O
Hõ^•! =∞i WÑ¨C_»∞ JyflÖ’ U HÍã¨Î~Ú<å =∂#∞O_ç `˘ÅyOK«QÆÅ~å?—
Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. 48. ã¨=∂^è•#OQÍ J„QÆAÅO\Ï~°∞ : '=∞#=∞O`å D
Jyfl (Ü«∂`«#)Ö’<Õ L<åfl=Ú Hõ^•! JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å =∞^èŒº,
40. JÖò =¸—q∞<£ 497
<åºÜ«∞x~°‚Ü«∞O KÕ¿ãâß_»∞ (WHõ =∞#O KÕÜ«∞QÆeyO^Õg∞ ÖË^Œ∞).—

49. JÑ¨C_»∞ #~°HÍyflÖ’ HÍÅ∞`«∞#fl"å~°∞, #~°Hõ áêÅ‰õΩÅ#∞ L^ÕÌtOz,
'=∂ Ü«∂`«##∞ HõhãÖ XHõ¯ ~À*ˇ·<å `«yæOK«=∞x HÍã¨Î g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
q[˝ÑÎ≤ KÕÜ∞« O_ç ÉÏ|∂!— Jx „áê^èÜ Õ ∞« Ñ¨_`» å~°∞. 50. ^•xH˜ "å~°∞, 'Uq∞\˜,
g∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ`À ã¨Ç¨ ~åÖË^•?— Jx
J_»∞QÆ∞`å~°∞. 'ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^∞Œ ? (=KåÛ~°∞)— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ~∞° .
'JÖÏÔQ`· Õ g∞ˆ~ q[˝ÑÎ≤ KÕã∞¨ HÀO_ç— Jx #~°Hõ áêÅ‰õΩÅ∞ K≥|∞`å~°∞. "≥Ú`åÎxH˜
u~°™ê¯~°∞Å "≥Ú~°Å∞ Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® áÈ`å~Ú.
51. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ, qâßfiã¨∞Å‰õΩ „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’#∂ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»`å=Ú. ™ê‰õ∆ΩÅ∞ xÅ|_Õ ~ÀA# ‰õÄ_®
(ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_`» å=Ú). 52. P ~ÀA ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ "åi ãÖ*Ï~Ú+‘ U=∂„`«O
LÑ¨Hiõ OK«^∞Œ . "åiÃÑ· âßÑÖ LO@∞Ok. "åi HÀãÖ ^Œ∞~°ƒ~ù =° ∞~Ú# x"åã¨
™ê÷#O LO@∞Ok. 53. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕâß=Ú.
W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åix „QÆO^ä•xH˜ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ KÕâß=Ú. 54. qA˝Å‰õΩ
=∂~°æ^Œi≈xQÍ, LÑ¨^Õâ◊OQÍ! 55. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù x„QÆÇ¨ÏO
áê\ÕK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·="åQÍÌ#O ã¨`«ºO. h `«Ñ¨CÅ =∞xflOÑ¨ÙÔH·
„áêi÷OK«∞. ™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂, „Ñ¨ÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂, H©iÎã¨∂Î LO_»∞.
56. Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂K«#Å q+¨Ü«∞OÖ’ – `«=∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
ZÖÏO\˜ „Ñ¨=∂}O ~åHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© – "å^Œ∞ÖÏ_»∞`«∞<åfl~À "åi
PO`«~åºÅÖ’ ˆH=ÅO |_®~Ú u+¨ª"Õã≤Ok. JO^•Hõ "å~°∞ ZÑ¨Ê\˜H©
KÕ~°∞HÀÖË~°∞ ‰õÄ_®. Hõ#∞Hõ h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞ "Õ_»∞HÀ! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞, JxflO\˜h K«∂ã¨∞Î#fl"å_»∞.
57. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì =∂#= ã¨$+≤ìHõ<åfl ÃÑ^ŒÌ
(Hõiî#"≥∞ÿ#) Ñ¨x. HÍx KåÖÏ=∞Ok nxx `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. 58. QÆ∞_ç¤"å_»∞ –
Hõà◊√§#fl"å_»∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. JÖÏˆQ qâ◊fiã≤Oz =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕ¿ã
"å~°∂#∞, ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å∂#∞ (ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞). HÍx g∞~°∞ PÖ’zOKÕk
KåÖÏ `«‰õΩ¯=. 59. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „Ñ¨à◊Ü«∞O ~å=@O `«^äŒºO. WO^Œ∞Ö’
ãÖ^ÕÇ¨xH˜ `å"Õ ÖË^Œ∞. HÍx KåÖÏ=∞Ok #=∞‡~°∞.
60. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù WÖÏ ÃãÅqKåÛ_»∞ : 'g∞~°∞ #<Õfl Ñ≤Å=O_ç. <Õ#∞
g∞ q[˝Ñ≤Îx P"≥∂k™êÎ#∞. <å P~å^èŒ# Ñ¨@¡ JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKÕ"å~°∞,
Ju`«fi~°Ö’<Õ J==∂x`«∞Öˇ· #~°HõOÖ’ „Ñ¨"Õt™êÎ~°∞. 61. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞
H˘~°‰õΩ ~å„ux KÕâß_»∞ – g∞~°O^Œ∞Ö’ q„âßOu á⁄O^•Åx. Ñ¨QÆ\ ˜x
„Ñ¨HÍâ◊=∂#OQÍ KÕâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ „Ñ¨[Å Ü≥∞_»Å
J#∞„QÆÇ¨Ïâße. HÍx „Ñ¨[ÅÖ’ KåÖÏ=∞Ok Hõ$`«[˝`« `≥Å∞Ñ¨ÙHÀ~°∞.
62. D JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. „Ñü ^•xh ã¨$+≤ìOKÕ"å_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê
=∞~À ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞. =∞i g∞~°∞ Z@∞ #∞O_ç =∞o§OK«|_»∞`«∞<åfl~°∞?
63. W^Õq^èŒOQÍ ^≥·=ã¨∂K«#Å#∞ x~åHõiOKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® (x[ „Ñ¨Éèí∞=Ù
#∞O_ç) =∞o§OK«|_Õ"å~°∞.
64. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ H˘~°‰õΩ Éèí∂q∞x ã≤÷~°Ñ¨_Õ ã¨÷ÅOQÍ KÕâß_»∞.
PHÍâßxfl ÑÖkiQÍ xi‡OKå_»∞. g∞ ~°∂Ñ¨HõÅÊ# KÕâß_»∞. g∞‰õΩ
J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# PHõ$ux „Ñ¨™êkOKå_»∞. PÜ«∞# g∞‰õΩ ™êfik+¨ì=∞~Ú#
(Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#) Ñ¨^•~å÷Å#∞ LáêkèQÍ „Ñ¨™êkOKå_»∞. D JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù. Ö’ˆHâ◊fi~°∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞. 65. PÜ«∞# ã¨r=Ù_»∞,
x`«∞º_»∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË<Õ ÖË_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ g∞
^èŒ~å‡xfl PÜ«∞#ˆH „Ñ¨`ÕºHÕK«∞‰õΩO@∂ PÜ«∞##∞ "Õ_»∞H˘#O_ç. ã¨~°fi™ÈÎ„`«
=ÚÅ∞ ã¨~°fiÖ’Hõ „Ñ¨Éèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏˆH K≥O^Œ∞`å~Ú.
66. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : 'JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx g∞~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ
"å\˜x P~åkèOK«@O #∞O_ç <Õ#∞ "åiOK«|_®¤#∞. nxH˜ ãÖ|OkèOz
<å =^ŒÌ‰õΩ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç x^Œ~°≈<åÅ∞ =zÛ L<åfl~Ú. ã¨HõÅ
Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=ÙˆH P`«‡ ã¨=∞~°Ê} KÕã¨∞HÀ"åÅx <å‰õΩ P[˝ J~ÚOk.
67. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl =∞\˜ì`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« g~°º aO^Œ∞=Ù`À,
P `«~°∞"å`« <≥`«∞Î\ ˜ QÆ_»¤`À, P `«~°∞"å`« tâ◊√=Ù ~°∂ÑÖÖ’ q∞=∞‡efl
40. JÖò =¸—q∞<£ 499
|Ü«∞\˜H˜ fã¨∞Î<åfl_»∞. P `«~°∞"å`« PÜ«∞# g∞‰õΩ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ#∞ Wã¨∞Î<åfl_»∞

– g∞~°∞ ^Œ$_è»=∞~Ú# Ü«∞ø=<åxH˜ KÕ~åÅx, Ñ≤=∞‡@ =$^•úáêºxH˜
KÕ ~ ° ∞ HÀ"åÅhx! g∞Ö’x XHõ _ » ∞ ^•xH˜ =ÚO^Õ =∞~° } ˜ ™ êÎ _ » ∞ –
x~å÷iOK«|_ç# ã¨=∞Ü«∂xH˜ KÕ~°∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ! g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°x
(W^ŒO`å g∞‰õΩ qâ◊nHõiOK«|_»∞`ÀOk).
68. PÜ«∞<Õ r=#‡~°}ÏÅ „Ñ¨^•`«. PÜ«∞# U q+¨Ü«∞OÖ’#~Ú<å
XHõ x~å÷~°}‰õΩ =zÛ#Ñ¨C_»∞, ^•x#∞^ÕÌtOz 'J~ÚáÈ— JO\Ï_»∞. JO`Õ!
Jk J~ÚáÈ`«∞Ok.
69. ^≥·=ã¨∂K«#Å q+¨Ü«∞OÖ’ q`«O_»"å^Œ# KÕ¿ã"åix h=Ù
K«∂_»ÖË^•? "åÔ~Hõ¯_ç #∞O_ç ^•i =∞o§OK«|_»∞`«∞#fl@∞ì? 70. Z=~°~Ú`Õ
„QÆO^ä•xfl, "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ WzÛ ÑÖÑ≤# ^•xx ‰õÄ_® Jã¨`«ºOQÍ
=Ú„^Œ"Õã≤ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~À, "å~°∞ J#u HÍÅOÖ’<Õ (`«=∞ Ñï}Ï=∂xfl)
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 71. JÑ¨C_»∞ "åi "≥∞_»ÅÖ’ Ñ¨\ÏìÅ∞, ãÖHÔ à◊√§ LO\Ï~Ú.
"å~°∞ D_»fi|_»`å~°∞ – 72 =∞iˆQ hà◊§Ö’xH˜. `«~°∞"å`« "å~°∞
#~°HÍyflÖ’xH˜ „`ÀÜ«∞|_»`å~°∞. 73. =∞i "åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok :
'g∞~°∞ KÕiÛ# P ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ ZHõ¯_»∞<åfl~°∞? 74 JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx!—
"åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '"å~°∞ =∂ #∞O_ç =∞@∞=∂Ü«∞O J~ÚáÈÜ«∂~°∞.
"Õ∞=∞ã¨Å∞ Ö’QÆ_» Z=ih (^Õxh) "≥Ú~°ÃÑ@∞ìHÀ<ÕÖ^Ë ∞Œ .— D q^èOŒ QÍ JÖÏ¡ÇÏπ
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ =∂~°æ„Éèí+¨µìefl KÕ™êÎ_»∞. 75. g∞~°∞ Éèí∞qÖ’ JHÍ~°}OQÍ
Laƒ`«aƒ|ƒ=Ù`«∂, JÇ¨ÏOHÍ~°O`À q„~°gy#O^Œ∞‰õΩ `«y# âßã≤Î Wk.
76. #~°Hõ ^•fi~åÅÖ’ „Ñ¨"tÕ OK«O_ç – âßâ◊fi`«OQÍ JO^Œ∞Ö’<Õ LO^Œ∞~°∞QÍx.
QÆifi+¨µìÅ D x"åã¨ ã¨÷ÅO ZO`« K≥_»¤k?!
77. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
"åQÍÌ#O ã¨`«ºO. "Õ∞=Ú "åiH˜ KÕã≤# (tH∆Í) "åQÍÌ<åÅÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO
h‰õΩ K«∂Ñ≤Oz<å ÖË^• h‰õΩ =∞~°}"≥Úãÿ<å – "å~°∞ =∞~°e ~å=Åã≤#k
=∂„`«O =∂ =^ŒÌˆH Hõ^•!
78. x*ÏxH˜ "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO ZO`À=∞Ok „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖÑ≤
L<åfl=Ú. "åiÖ’ H˘O^Œi ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ "Õ∞=Ú h‰õΩ qxÑ≤OKå=Ú.
=∞iH˘O^Œi ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ h‰õΩ qxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ P#u ÖË‰õΩO_®
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ JkèHÍ~°O U „Ñ¨=HõÎ‰õÄ ÖË‰õΩO_çOk. Ñ≤=∞‡@
JÖÏ¡ÇπÏ P[˝ =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞ <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ f~°∞Ê [iyáÈ~ÚOk. JÑ¨C_»∞
Jã¨`«º"å^Œ∞Å∞ #+¨ìOÖ’ LO_çáÈÜ«∂~°∞.
79. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ H˘~°‰õΩ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. "å\˜Ö’
H˘xflO\˜ÃÑ· g∞~°∞ ™êfis KÕ™êÎ~°∞. =∞i H˘xflO\˜x g∞~°∞ uO\Ï~°∞ ‰õÄ_®.
80. "å\˜Ö’ g∞‰õΩ W`«~°„`å „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. "å\˜^•fi~å
g∞~°∞ g∞ =∞#ã¨∞ÅÖ’ L#fl JHõ¯~°Å#∞ ™êkèOK«\ÏxH˜ (‰õÄ_® "Õ∞=Ú
g\˜x g∞ Jnè#OÖ’ LOKå=Ú). g\˜ g∞^Œ, F_»Å g∞^Œ g∞~°∞ „Ñ¨Ü«∂}O
‰õÄ_® KÕ™êÎ~°∞. 81. D q^èŒOQÍ PÜ«∞# g∞‰õΩ `«# ã¨∂K«#Å#∞
K«∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. =∞Ô~`· Õ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ã¨∂K«#ÅÖ’ "Õ\x˜ x~åHõiOK«QÅÆ ~°∞?
82. Uq∞\˜, "å~°∞ Éèí∂q∞Ö’ ãÖK«iOz, `«=∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z#
"åiH˜ Ñ¨\#ì˜ QÆ`qÕ ∞\’ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? "å~°∞ giHõ<åfl JkèHõ ãÖYºÖ’
LO_Õ"å~°∞. |ÅÑ¨~å„Hõ=∂Å ^Œ$ëêì º ‰õÄ_® giHõ<åfl QÆ\ ˜ì"åˆ~. Éèí∞qÖ’
Z<Àfl Ñ¨Ù~å=ã¨∞Î zÇ¨flÅ#∞ ‰õÄ_® =^Œe"≥àÏ§~°∞. J~Ú`Õ "å~°∞
ãÖáêkOz#k "åiH˜ Ug∞ Ñ¨xH˜ ~åÖËHõáÈ~ÚOk. 83. "åi „Ñ¨=HõÎÅ∞
"åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ `«=∞
=^ŒÌ L#fl *Ï˝#ãÖÑ¨^Œ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩx =Úiã≤áÈÜ«∂~°∞. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ ^Õxx
ÑïÇ¨Ïã≤OKå~À J^Õ "åiÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_çOk. 84. f~å "å~°∞ =∂ tHõ∆#∞
K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, '"Õ∞=Ú XHõ¯_»~Ú# JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKå=Ú. PÜ«∞#‰õΩ
ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞QÍ ZOz# "å@xflO\˜h u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ú— J<åfl~°∞.
85. HÍx =∂ tHõ∆#∞ „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ K«∂âßHõ, "å~°∞ „Ñ¨Hõ\ Õz# qâßfiãÖ
"åiˆHq^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜ ~åÖË^Œ∞. W^Õ JÖÏ¡ÇπÏ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O. Wk
(Ü«ÚQÆÜÚ« QÍÅ∞QÍ) PÜ«∞# ^•ã¨∞Å =∞^èºŒ H˘#™êQÆ∞`«∂ LOk. JÑ¨C_Õ"∂≥
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ (\’‰õΩQÍ) #+¨ìáÈÜ«∂~°∞.
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü 501
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü (qÑ¨ÙbHõiOK«|_ç#q)

1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. Wk Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Jq∞`«

Hõ$áê™êQÆ~°∞_≥·# "åx `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# "å‰õΩ¯. 3. W^˘Hõ
„QÆO^äŒO. nx =K«<åÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ q_»=∞~°z K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú – J~°c
Y∞~üP<£QÍ! q+¨Ü«∞ Ñï*Ï˝#O QÆÅ [#∞Å HÀãÖ!! 4. Wk â◊√Éèí"å~°Î#∞
WKÕÛkQÍ, ÃÇÏK«ÛiHõ KÕ¿ãkQÍ LOk. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "åiÖ’x KåÖÏ=∞Ok
nxH˜ q=ÚY∞ÅÜ«∂º~°∞. JO^Œ∞ˆH "å~°∞ nxx q#@O ÖË^Œ∞. 5. "å~°∞
D q^èŒOQÍ J<åfl~°∞ : 'U q+¨Ü«∂Å "≥·Ñ¨Ù h=Ù =∞=∞‡efl Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl"À
"å\˜Ñ¨@¡ =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· `≥~°Å∞<åfl~Ú. =∂ K≥=ÙÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏi
L<åfl~Ú. h‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^èŒº XHõ J_»∞¤`≥~° LOk. HÍ|\˜ì h Ñ¨<Õ^À
#∞=Ùfi KÕã¨∞HÀ. "Õ∞=Ú =∂ Ñ¨x KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.—
6. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<Õ#∂ g∞ÖÏO\˜ =∂#==∂„`«∞}Ë‚.
g∞ JO^Œi P~å^èŒº ^≥·=O XˆH ^≥·==∞x <å =^ŒÌ‰õΩ ãÖ^Õâ◊O =ã¨∞ÎOk.
Hõ#∞Hõ g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH uiy xÅ|_®Åx, Hõ∆=∂Ñ¨} H˘~°‰õΩ
PÜ«∞<Õfl "Õ_»∞HÀ"åÅx <å‰õΩ =Ç‘Ï ^•fi~å `≥Å∞Ñ¨|_çOk.— =Ú„+≤‰õΩ¯Å‰õΩ
q<åâ◊O `«^äŒºO. 7. "å~°∞ [HÍ`ü W=fi~°∞. "å~°∞ Ñ¨~°Ö’HÍxfl u~°ã¨¯i™êÎ~°∞.
8. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ qâ◊fiã≤Oz, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤# "åiH˜ Z#fl\˜H© Z_»`≥QÆx
„ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
9. "åix J_»∞QÆ∞ : 'Uq∞\˜, ˆH=ÅO Ô~O_»∞ ~ÀAÅÖ’ Éèí∂q∞x
ã¨$+≤ìOz# "åx<Õ g∞~°∞ HÍ^ŒO@∞<åfl~å? W`«~°∞Å#∞ PÜ«∞#‰õΩ ã¨Ç¨Ï=~°∞Î
Å∞QÍ ZOK«∞`«∞<åfl~å? PÜ«∞# ã¨HõÅ Ö’HÍÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù.— 10. PÜ«∞#
Éèí∂q∞Ö’Ñ¨Å ^•xÃÑ· #∞O_ç Ñ¨~°fi`åÅ#∞ „Ñü+≤ªOKå_»∞. JO^Œ∞Ö’
ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ á⁄O^Œ∞ÑïKå_»∞. JO^Œ∞Ö’ PÇ¨~°
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅÖ’ xH˜∆Ñ¨ÎO KÕâß_»∞. „Ñ¨tflOKÕ"åiH˜
Wk ãïáÈ`«∞Ok. 11. `«~∞° "å`« PÜ«∞# PHÍâ◊O "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤xì ™êiOKå_»∞.
Jk á⁄QÆ =∂kiQÍ LO_Õk. PÜ«∞# ^•xh, Éèí∂q∞h L^ÕÌtOz, 'g∞‰õΩ
W+¨ì=Ú<åflã¨ˆ~, W+¨ìO ÖË‰õΩ<åflã¨ˆ~ (LxH˜Ö’H˜) =KÕÛÜ«∞O_ç— Jx
P^ÕtOKå_»∞. 'z`«ÎO! "Õ∞q∞^ŒÌ~°O W+¨ìÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =KÕÛâßO— Jx Jq
ÑëHÍ~Ú. 12. `«~°∞"å`« PÜ«∞# Ô~O_»∞ ~ÀAÅÖ’ ^•xx ã¨áêÎHÍâßÅ∞QÍ
™ê÷Ñ≤OKå_»∞. „Ñü PHÍâ◊OÖ’#∂ `«# P[˝#∞ ÑÖáê_»∞. WOHÍ "Õ∞=Ú
„HÕk PHÍâßxfl J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# náêÅ`À JÅOHõiOKå=Ú. ^•xx
(ã¨~fi° q^è•ÖÏ) ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍqOKå=Ú. W^ŒO`å â◊H=Î˜ ∞O`«∞x, q"ÕH=õ O`«∞x
„Ñ¨}ÏoHÍ ~°K«#.
13. XHõ"Õà◊ "å~°∞ JÑ¨Ê\˜H© q=ÚYOQÍ LO>Ë "åi`À WÖÏ
J#∞: 'P^£ ã¨=¸^£ "åiÃÑ· JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç# qÑ¨`«∞ÎÖÏO\˜
^•xx QÆ∞iOz <Õ#∞ q∞=∞‡efl ÃÇÏK«Ûiã¨∞Î<åfl#∞. 14. "åi=^ŒÌ‰õΩ
^≥·=„Ñ¨=HõÎÅ∞ "åi =ÚO^Œ∞ #∞O_ç, "åi "≥#∞Hõ #∞O_ô =zÛ, 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞
`«Ñ¨Ê "ÕÔ~=ih P~åkèOK«HõO_ç— Jx LÑ¨^ÕtOz#Ñ¨Ù_»∞ "åiÖÏ J<åfl~°∞ :
'=∂ „Ñ¨Éèí∞"Õ QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë WO^Œ∞ xq∞`«ÎO ^≥·=^Œ∂`«Å<Õ ÑÖÑ≤
LO_Õ"å_»∞. HÍ|\˜ì g∞H˜zÛ ÑÖÑ¨|_ç# ^•xx "Õ∞=Ú u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl=Ú.—
15. WHõ P^£ "åi Ñïã≤÷u ZÖÏO\˜^ŒO>Ë† "å~°∞ Éèí∞qÖ’
J<åºÜ«∞OQÍ JÇ¨ÏOHÍ~°O K«∂áê~°∞. '|ÅÑ¨~å„Hõ=∂ÅÖ’ =∞=∞‡efl q∞Oz#
=∞QÆnè~°∞_»∞ Z=_»∞?— Jx ã¨"åÅ∞ qã≤~å~°∞. Uq∞\˜, "åix ã¨$+≤ìOz#
^Õ=Ù_»∞ "åiHõ<åfl ZO`À |Åâße J#fl ^•xx "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•?
P q^èŒOQÍ "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ (PYi =~°‰õÄ) u~°ã¨¯iã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞.
16. JO^Œ∞KÕ`« "Õ∞=Ú H˘xfl ^Œ∞iÌ<åÅÖ’ "åiÃÑ· F „Ñ¨K«O_»=∞~Ú#
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü 503
ÃÑ#∞QÍex ÑÖáê=Ú – `«^•fi~å "åiH˜ „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’<Õ

J==∂#Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆#∞ ~°∞z K«∂Ñ≤OKåÅx. Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ WO`«Hõ<åfl
J==∂#Hõ~=° ∞~Ú#k ã¨∞=∂! "åiH˜ (JHõ¯_») ZÖÏO\˜ ã¨Ç¨ Ü«∞O JO^Œ^∞Œ .
17. WHõ ã¨=¸^£ q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, "Õ∞=Ú "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂áê=Ú.
J~Ú`Õ "å~°∞ ã¨<å‡~åæxH˜ |^Œ∞Å∞ JO^èŒ`åfi<Õfl W+¨ìÑ¨_®¤~°∞. JO^Œ∞KÕ`«
"åi ^Òëêì ºÅ HÍ~°}OQÍ J==∂#Hõ~°=∞~Ú# Ñ≤_»∞QÆ∞ tHõ∆ "åix
J=∂O`«O Hõ|oOzOk. 18. =∞Ô~·`Õ "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤Oz, ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å∞QÍ
=∞ã¨Å∞‰õΩ<Õ "åix (P Ñ¶¨∞’~° qÑ¨`«∞Î #∞O_ç) HÍáê_®=Ú.
19. ^≥·= q~À^èŒ∞Å∞ #~°HõO "≥·Ñ¨Ù ã¨g∞HõiOK«|_ç#<å_»∞, qq^èŒ
[@∞¡QÍ qÉèílOK«|_»`å~°∞. 20. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ ^•xx ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞
"åi K≥=ÙÅ∞, "åi Hõà◊√§, "åi K«~å‡Å∞ "åi Hõ~°‡Å#∞ QÆ∞iOz – "åiH˜
=ºuˆ~HõOQÍ – ™êHõ∆ ºq∞™êÎ~Ú. 21. 'g∞~°∞ =∂ˆH =ºuˆ~HõOQÍ
™êHõ∆ ºq∞KåÛˆ~q∞\˜?— Jx "å~°∞ `«=∞ K«~å‡Å#∞ J_çy`Õ, Jq WÖÏ
K≥|∞`å~Ú : '„Ñü ^•xH© =∂\Ï¡_Õ â◊H˜Îx „Ñ¨™êkOz# ^Õ=Ù_Õ =∂‰õÄ
=∂\Ï¡_»@O <Õ~åÊ_»∞. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl `˘e™êi ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞#
=^ŒÌˆH g∞~°∞ ~°Ñ≤ÊOK«|_®¤~°∞. 22. g∞~°∞ QÆ∞@∞ìQÍ (K≥_»∞Å‰õΩ) áêÅÊ_»∞`«∞
#flÑ¨C_»∞ g∞ K≥=ÙÅ∞, g∞ Hõà◊√§, g∞ K«~å‡Å∞ g∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ™êHõ∆ ºq∞™êÎ
Ü«∞#fl ^è•º¿ã g∞‰õΩ ÖËHõáÈ~ÚOk. ÃÑ·ÃÑK«∞Û g∞~°∞ KÕ¿ã Z<Àfl Ñ¨#∞Å∞
^≥·"åxH˜ `≥eÜ«∞=x g∞~°∞ J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. 23. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù QÆ∞iOz
g∞~°∞ KÕã≤# D `«ÅO¿Ñ q∞=∞‡efl ã¨~°fi<åâ◊#O KÕã≤Ok. P q^èŒOQÍ g∞~°∞
#+¨áì È~Ú# "å~°Ü∂« º~°∞.— 24. WHõ "å~°∞ ã¨ÇÏ¨ #O =Ç≤ÏOz<å („Ñ¨Ü∂≥ [#O
ÖË^∞Œ ) #~°H"õ ∞Õ "åi x"åãÖ. XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ Hõ=∆ ∂aèH∆õ HÀãÖ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl
"åiH˜ Hõ∆=∂aèHõ∆ ÅaèOK«^Œ∞.
25. "Õ∞=Ú "åiH˜ `À_»∞QÍ H˘O`«=∞Ok ^Œ∞+¨ì ™ê"åã¨∞Å#∞
xÜ«∞q∞OKå=Ú. "åˆ~"≥∂ "åiH˜ =ÚO^Œ∂, "åiH˜ "≥#∞HÍ L#fl „Ñü
^•xx JO^Œ"≥∞ÿ#kQÍ z„fHõiOKå~°∞. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# l#∞flÅ,
=∂#= ã¨=¸Ç¨Å q+¨Ü«∞OÖ’ Y~å~°~Ú# ^≥·="åˆH¯ gi =º=Ç¨~°OÖ’
‰õÄ_® M~å~°~ÚOk. YzÛ`«OQÍ "å~°∞ #+¨ìáÈ=Åã≤# "åˆ~.
26. u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'D Y∞~üP<£#∞
Jã¨ûÅ∞ q#HõO_ç. JO^Œ∞Ö’ JO`«~åÜ«∞O HõeyOK«O_ç – JÖÏ KÕâß~°O>Ë
g∞~°∞ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ~°∞.— 27. Hõ#∞Hõ u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú Hõiî# tHõ∆#∞
K«qK«∂Ñ≤™êÎ=Ú. "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•xH˜ `«y# ^Œ∞+¨Êùe`«O "åiH˜ `«Ñ¨ÊHõ
W™êÎ=Ú. 28. ^≥·= q~À^èŒ∞Å‰õΩ `«y# „ÑüÑ¶¨ÅO D #~°HÍˆQfl. "åi
HÀãÖ âßâ◊fi`« x"åãÖ JO^Œ∞Ö’<Õ LO@∞Ok. "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
„`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∂ =zÛ# ^•xH˜ `«y# „ÑüÑ¶¨ÅO Jk!
29. u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂!
l#∞flÅÖ’, =∞#∞+¨µÅÖ’ Z=Ô~=~°∞ =∞=∞‡efl JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ˜ìOKå~À HÍã¨Î
=∂‰õΩ K«∂Ñ≤OK«∞. "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ Ñ¨_»"Õã≤ =∂ HÍà◊§„HÕ^Œ `˘‰õΩ¯`å=Ú –
JÖÏQÆ~Ú<å "å~°∞ Ñ¨~åÉèí=O`À J@ì_»∞QÆ∞ ™ê÷<åxH˜ kQÆ*Ï~°∞`å~°∞.—
30. Z=~°~Ú`Õ 'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx ÑëH˜, `«~°∞"å`« ^•xÃÑ·
ã≤~÷ O° QÍ LO\Ï~À JÖÏO\˜ "åiÃÑ· ^≥=· ^Œ∂`«Å∞ J=`«iOz WÖÏ JO\Ï~°∞:
'g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»HõO_ç. P"Õ^Œ# K≥O^ŒHõO_ç. g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç#
ã¨fi~°Öæ ’Hõ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ JO^Œ∞‰õΩx ãÖ`À+≤OK«O_ç. 31. „áêÑÖzHõ rq`«OÖ’
‰õÄ_® "Õ∞=Ú g∞‰õΩ JO_»QÍ L<åfl=Ú, Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ ‰õÄ_® (LO\Ï=Ú).
JHõ¯_» g∞‰õΩ g∞ =∞#ã¨∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. g∞~°∞ J_çy#^ŒÖÏ¡ JHõ¯_»
g∞ HÀãÖ ã≤^ŒúOQÍ LO@∞Ok – 32. Hõ∆=∂je, ^ŒÜ«∂je J~Ú# "åx
`«~°Ñ¶¨Ù# Pu^äŒºOQÍ!—
33. JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù (ã¨~°fi [#∞Å#∞) Ñ≤Å∞ã¨∂Î, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iã¨∂Î,
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü 505
'<Õ#∞ ^≥·= q^èÕÜ«ÚÅÖ’ XHõ_»#∞— Jx ÑëˆH"åx =∂@Hõ<åfl =∞Oz =∂@

=∞Ô~=ik HÍQÆÅ^Œ∞? 34. =∞Oz – K≥_»∞ Z#fl\˜H© ã¨=∂#O HÍ*ÏÅ=Ù.
h=Ù (K≥_»∞‰õΩ) ã¨=∂^è•#O ^•xHõ<åfl "Õ∞Öˇ·# q^èŒOQÍ W=Ùfi. P `«~åfi`«
#∞"Õfi K«∂™êÎ=Ù! h‰õΩ |^Œú q~ÀkèQÍ L#fl =ºHÎ̃ h Pf‡Ü«∞ q∞„`«∞_≥·áÈ`å_»∞.
35. J~Ú`Õ D ÉèÏQÆºO ã¨Ç¨Ï#=¸~°∞ÎÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. D
J#∞„QÆÇ¨ÏO Q˘Ñ¨Ê J^Œ$+¨ì=O`«∞Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ =iã¨∞ÎOk. 36. XHõ"Õà◊
Ã+·`å<£ h =∞#ã¨∞Ö’ U^Œ<åfl â◊OHõ#∞ #∂iáÈ¿ãÎ, h=Ù JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞
"Õ_»∞HÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# JO`å q<Õ"å_»∞, Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
37. ˆ~~ÚO|=à◊√§, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨∂K«#Å
Ö’x"Õ. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ã¨∂~°∞ºxH˜, K«O„^Œ∞xH˜ ™êëêìOQÆÑ_¨ H» Oõ _ç. "å@xflO\˜h
ã¨$+≤ìOz# JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ™êëêìOQÆÑ¨_»O_ç. g∞~°∞ x[OQÍ PÜ«∞xfl
P~åkèOKÕ"åÔ~·`Õ (g∞~°∞ D P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKåe). 38. XHõ"Õà◊ "å~°∞
JÇ¨ÏOHÍ~°O`À q„~°gy`Õ, h „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl"å~°∞ JÇ¨ÏŸ~å„`«∞Å∞
PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∞<åfl~°∞ (J#fl ãÖQÆu =∞~°∞=‰õΩ). WÖÏ
KÕã¨∂Î "å~°∞ ZÑ¨Ê\˜H© JÅã≤áÈ~°∞.
39. PÜ«∞# (â◊H˜Î) ã¨∂K«#ÅÖ’ XHõ>Ëq∞@O>Ë† <ÕÅ J}QÍi#
ã≤÷uÖ’ LO_»@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ^•xÃÑ· =~°¬Ñ¨Ù h\˜x
‰õΩiÑ≤OK«QÍ<Õ Jk Ñ¨ÙÅH˜ã¨∞ÎOk, LaH˜ =ã¨∞ÎOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D <ÕÅ#∞
„|uHÕz#"å_Õ =∞$`«∞Å#∞ ‰õÄ_® „|uH˜™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# „Ñün
KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» . 40. Z=~°~Ú`Õ =∂ =K«<åÅ‰õΩ ÃÑ_»~å÷Å∞ `˘_çy™êÎ~À,
"å~°∞ =∂ #∞O_ç ^•yÖË~°∞. K≥Ñ¨ÊO_ç! #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞|_Õ"å_»∞
"Õ∞ÖÏ? ÖËHõ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ Ç¨[~°ÜÕ∞º"å_»∞ "Õ∞ÖÏ? g∞~°∞
HÀ~°∞‰õΩ#fl^ŒÖÏ¡ KÕã¨∞HÀO_ç. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å PÜ«∞# K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
41. Z=~°~Ú`Õ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ LÑ¨^Õâ◊O (Y∞~üP<£) =zÛ#Ñ¨Ù_»∞
^•xx u~°ã¨¯i™êÎ~À ("å~°∞ YzÛ`«OQÍ #+¨ìáÈ`å~°∞). xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk
KåÖÏ â◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO. 42. WO^Œ∞Ö’xH˜ J^èŒ~°‡O ^•x =ÚO^Œ∞
#∞O_çQÍh, ^•x "≥#∞Hõ #∞O_ç QÍh *Á~°|_»*ÏÅ^Œ∞. Wk q"ÕHõ=O`«∞x,
„Ñ¨âO◊ ã¨hÜ«Úx `«~Ñ° Ù¨¶ # J=`«iOÑ¨*Ü
Ë ∞« |_ç#k. 43. h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_z» #
„Ñ¨=HõÎÅ`À K≥Ñ¨Ê|_ç# q+¨Ü«∂ÖË h‰õÄ K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞<åfl~Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∞ HõÅ"å_»∞. Hõiî<åu Hõiî#OQÍ tH˜∆OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®.
44. XHõ"Õà◊ "Õ∞"Õ∞ QÆ#Hõ nxx J~°ÉËƒ`«~° Y∞~üP<£QÍ KÕã≤ LO>Ë,
'nx "åHÍºÅ∞ ‰õ∆Ω}‚OQÍ ZO^Œ∞‰õΩ qâ◊nHõiOK«|_»ÖË^Œ∞? „QÆO^äŒ"Õ∞"≥∂
J~°ÉËƒ`«~°"≥∞ÿ#n#∞, [#∞ÖË"≥∂ J~°|∞ƒÖÏ!?— Jx "å~°∞ J<Õ"å~°∞. "åiH˜
K≥Ñ¨C : 'Wk qâ◊fiã≤Oz# "åi áêe@ =∂~°æ^Œi≈x, "åºkè x"åi}˜. HÍx
qâ◊fiã≤OK«x "åi K≥=ÙÅÖ’ |~°∞=Ù (K≥=Ù_»∞) LOk. "åi áêe@ Wk
JO^èŒ`«fiO. g~°∞ |Ç¨ï ^Œ∂~°ã¨÷ÅO #∞O_ç Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞#fl@∞ì<åfl~°∞.
45. "Õ∞=Ú =¸™ê‰õΩ „QÆO^äŒO „Ñ¨™êkOK«QÍ, JO^Œ∞Ö’#∂ qÉèË^ŒO
ã¨$+≤ìOK«@O [iyOk. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =ÚO^Õ XHõ q+¨Ü«∞O
x~å÷iOK«|_»‰õΩO_® L#fl@¡~Ú`Õ, gà◊§ =∞^èŒº ZÑ¨C_À f~°∞Ê [iyáÈ~Ú
LO_Õk. gàı§"≥∂ ^•x QÆ∞iOz f„=OQÍ "åº‰õΩÅÑïKÕ ãÖ^ÕÇ¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç
L<åfl~°∞. 46. Z=~°~Ú<å ã¨`å¯~°ºO KÕ¿ãÎ J`«#∞ `«# ã¨fiÜ«∞O HÀã¨"Õ∞
KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. =∞Ô~=~°~Ú<å K≥_»∞ KÕ¿ãÎ ^•x ^Œ∞+¨Êùe`«O J`«x g∞^Õ
Ñ¨_»∞`«∞Ok. h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«# ^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ =∂„`«O
HÍ_»∞.
(25) 47.„Ñ¨à◊Ü«∞*Ï˝#O =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ãÖ|OkèOz#^Õ.
PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® U Ñ¶¨Å=¸ `«# Ñ¨Ù+¨ÊHÀâ◊O #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜
~å^Œ∞, U „ã‘Î ‰õÄ_® QÆ~°ƒù=u HÍ=@OQÍh, „Ñ¨ã¨qOK«@OQÍh [~°QÆ^Œ∞.
'g∞~°∞ HõeÊOz# <å ã¨Ç¨Ï=~°∞ÎÅ∞ ZHõ¯_»?— Jx JÖÏ¡ÇπÏ ZÅ∞ÔQuÎ Ñ≤ez#
41. Ñ¶¨Ùã≤ûÅ`ü 507
~ÀA, '(=∞Ç¨„Ñ¨É∂íè !) =∂Ö’ Z=_»∂ nxH˜ ãÖ|OkèOz# ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"å_»∞

ÖË_»∞— Jx "Õ∞=Ú h‰õΩ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú— Jx "å~°∞ ã¨=∂^è•#
q∞™êÎ~°∞. 48. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ "å~°∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°O`å "åi #∞O_ç
J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈ`å~°∞. `å=Ú `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ ^•i Un ÖË^Œx "å~°∞ J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
49. =∂#=Ù_»∞ "Õ∞Å∞ H˘~°‰õΩ Ji÷ã¨∂Î Z#fl\˜H© JÅã≤áÈ_»∞. HÍx
J`«xˆH^Œ~Ú<å H©_»∞ Hõey`Õ =∂„`«O Pâ◊ =^Œ∞Å∞‰õΩO\Ï_»∞, ÉèíQÆfl
Ç¨Ï$^ŒÜ«Ú_≥·áÈ`å_»∞. 50. XHõ"Õà◊ J`«xH˜ HõeˆQ ÉÏ^èŒ `«~°∞"å`« "Õ∞=∞`«xH˜
=∂ HÍ~°∞}ºO ~°∞z K«∂Ñ≤¿ãÎ 'Jk <å‰õΩ K≥O^Œ=Åã≤# Ç¨ÏˆH¯. „Ñ¨à◊Ü«∞O
=ã¨∞ÎO^Œx <Õ<≥·`Õ J#∞HÀ#∞. XHõ"Õà◊ <Õ#∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÅÛ|_ç<å,
PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’ ‰õÄ_® <å‰õΩ =∞Oz ™ê÷#"Õ∞ LO@∞Ok— J#O\Ï_»∞.
Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú D u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å#∞ `«Ñ¨ÊHõ
`≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ=Ú. "åiH˜ Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# Ü«∂`«##∞ ~°∞z K«∂Ñ≤™êÎ=Ú.
51. "Õ∞=Ú =∂#=Ù}˜‚ Hõ\ÏH˜∆Oz#Ñ¨Ù_»∞ J`«#∞ "≥·=ÚYº ^èÀ~°}˜x
„Ñ¨îŒ ≈™êÎ_∞» , F „Ñ¨H¯õ ‰õΩ – =OHõ~° – uiyáÈ`å_»∞. `«#‰õΩ ÉÏ^èŒ Hõey#Ñ¨Ù_»∞
=∂„`«O ã¨∞n~°…=∞~Ú# „áê~°÷# (^Œ∞P)Ö’ b#"≥∞ÿáÈ`å_»∞. 52. („Ñ¨=HÍÎ!)
"åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞ˆ~ K≥Ñ¨ÊO_ç! XHõ"Õà◊ D Y∞~üP<£ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
=zÛ LO>Ë, =∞i g∞~°∞ ^•xx u~°ã¨¯i¿ãÎ, =ºuˆ~Hõ`«Ö’ |Ç¨ï^Œ∂~°O
"≥o§áÈ~Ú# "åxHõO>Ë Z‰õΩ¯= =∂~°æ„Éèí+¨µì_≥=_»∞O\Ï_»∞?—
53. J#u HÍÅOÖ’<Õ "Õ∞=Ú "åiH˜ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ñ≤™êÎ=Ú
– [QÆuÖ’#∂, ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’#∂! Hõ_»‰õΩ W^Õ (D Y∞~üP<£ „QÆO^äŒ"Õ∞)
ã¨`«º=∞#fl q+¨Ü«∞O "åiH˜ ã¨∞É’^èŒHõO J=Ù`«∞Ok. h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñü ^•xH˜
™êH˜Q∆ Í L<åfl_»<Õ q+¨Ü∞« O ãïáÈ^•? 54. q#O_ç! gà◊√§ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù`À
ã¨=∂"Õâ◊=∞=@OÃÑ· g∞=∂Oã¨‰õΩ Ö’<≥· L<åfl~°∞. q#O_ç! PÜ«∞# „Ñü
=ã¨∞Î=Ù#∂ Ñï"Õ+≤ªOz L<åfl_»∞.
42. J+π +¨Ø~å (Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ∞)
1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. S<£ – ã‘<£ – MÏÑ¶π. 3. (F „Ñ¨=HÍÎ!)
W^Õq^èŒOQÍ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞ J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ h "≥·Ñ¨Ù#‰õÄ,
h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# "åi („Ñ¨=HõÎÅ) "≥·Ñ¨Ù#‰õÄ k=º"å}˜x ÑÖÑ¨Ù`«∂
=KåÛ_»∞. 4. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î=¸ PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞#
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞, Ñ¶¨∞#`« =Ç≤ÏOz#"å_»∞. 5. `«fi~°QÍ<Õ PHÍâßÅ∞ ÃÑ·#∞O_ç
„|^ŒÌÖˇ· Ñ¨_çáÈÜÕ∞ÖÏQÆ∞<åfl~Ú. ^≥·=^Œ∂`«ÅO`å `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∂, PÜ«∞# ™ÈÎ„`«QÍ#O KÕã¨∂Î L<åfl~°∞. "å~°∞ <ÕÅ#∞#fl "åi
Hõ∆=∂Ñ¨}ÔH· „áêi÷ã¨∞Î<åfl~°∞. q#O_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 6. =∞Ô~=~°~Ú`Õ PÜ«∞##∞ HÍ^Œx, W`«~°∞Å#∞ ãÖ~°Hõ∆
‰õΩÅ∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À, "åix JÖÏ¡ÇπÏ HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞. h=Ù "åi
(KÕ+¨ìÅ) H˜ ÉÏ^èŒ∞º_»=Ù HÍ=Ù.
7. h=Ù =∞HÍ¯ "åiH˜, ^•x Ñïã¨~åÅÖ’ x=ã≤OKÕ"åiH˜ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ
KÕÜ«∞\ÏxH˜, JO^Œ~°∂ ã¨=∂"Õâ◊=∞ÜÕ∞º P ~ÀA QÆ∞iOz ™ê=^è•#
Ñ¨~°K«\ÏxH˜ "Õ∞=Ú h "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ J~°c Y∞~üP<£#∞ ÑÖáê=Ú. P ~ÀA
~å=@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨xH˜ P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. (JÑ¨C_»∞) XHõ =~°æO ã¨fi~°æOÖ’
LO>Ë, =∞~À =~°æO #~°HÍyflÖ’ LO@∞Ok.
8. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ HÀ~°∞‰õΩO>Ë "å~°O^Œih XˆH ã¨=Ú^•Ü«∞OQÍ
KÕã≤ LO_Õ"å_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# `«ÅK«∞‰õΩ#fl "åix `«# HÍ~°∞}ºOÖ’
KÕ~∞° Û‰õΩO\Ï_»∞. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ‰õΩ P„â◊Ü∞« O WKÕÛ"å_»∞, ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_"Õ å_»∞ Z=_»∂
LO_»_»∞. 9. Uq∞\˜, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx W`«~°∞Å#∞ `«=∞ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~å? Ü«∞^•~å÷xH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ~°Hõ∆‰õΩ_»∞. PÜ«∞<Õ =∞$`«∞Å#∞
„|uHÕKÕ"å_»∞, PÜ«∞# „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 10. g∞~°∞ U U
42. J+π +¨Ø~å 509
q+¨Ü«∂ÅÖ’ qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl, "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# f~°∞Ê ^≥·"ånè#"≥∞ÿ

LOk. 'P JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ù. <Õ#∞ PÜ«∞#ÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂áê#∞.
PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH <Õ#∞ =∞~°Å∞`«∞<åfl#∞— (Jx "åiH˜ K≥Ñ¨C).
11. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ‰õΩ LxH˜x „Ñ¨™êkOz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. PÜ«∞#
g∞ H˘~°‰õΩ–ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ–g∞ [O@Å#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. Ñ¨â◊√=ÙÅ
[O@Å#∞ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. `«^•fi~å PÜ«∞# g∞ ãÖ`«uH˜ =∞#∞QÆ_»#∞
WKåÛ_»∞. PÜ«∞##∞ áÈe# =ã¨∞Î"Õn ÖË^Œ∞. PÜ«∞# q<Õ"å_»∞, K«∂¿ã"å_»∞.
12. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ cQÍÅhfl PÜ«∞# Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú. PÜ«∞# `å#∞
HÀi# "åiH˜ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ r=<Àáêkèx W™êÎ_∞» . `å#∞ HÀi# "åiH˜ `«yOæ z
W™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# „Ñün `≥eã≤#"å_»∞.
13. U ^èŒ~å‡xfl ™ê÷Ñ≤OK«=∞x PÜ«∞# #∂ÇπÏ‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OKå_À
J^Õ ^èŒ~å‡xfl g∞ HÀãÖ ‰õÄ_® x~å÷iOKå_»∞. ^•x<Õ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú
h‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ~°∂ÑÖÖ’ ÑÖáê=Ú. nx QÆ∞iOKÕ "Õ∞=Ú W„ÉÏÇ‘Ï"£∞,
=¸™ê, D™êÅ‰õΩ ‰õÄ_® P*Ï˝Ñ≤OKå=Ú – g∞~°∞ ^èŒ~å‡xfl ™ê÷Ñ≤OK«O_ç,
JO^Œ∞Ö’ qÉèËkOK«∞HÀHõO_ç Jx. („Ñ¨=HÍÎ!) U q+¨Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù h=Ù
Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl"À Jk |Ç¨ï^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ Éèií OK«âH◊ ºõ O HÍxkQÍ LO@∞Ok.
JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åxx `«# ÅHõ∆ ºO HÀãÖ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
`«# "≥·Ñ¨Ù =∞~°ÖË"åxH˜ PÜ«∞# `«# =∂~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»∞.
14. qÉèkË OK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ '*Ï˝#O— =zÛ#g∞^Œ>Ë qÉèkË OK«∞‰õΩ<åfl~°∞
– Jn ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ =∞^èŒº# QÆÅ ÑÖ`åÅ∞ Ñ¨\ ˜ìOÑ¨ÙÅ =¸ÅOQÍ<Õ!
XHõ"Õà◊ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# XHõ xÜ«∞q∞`« HÍÅÑ¨Ù "åQÍÌ#O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
Y~åÔ~· LO_»HõáÈ`Õ, "åi =∞^èŒº# =º=Ç¨~°O ZÑ¨C_À `ÕeÛ"ÕÜ«∞|_Õk.
"åi `«^Œ#O`«~°O „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°∞ ‰õÄ_® ^•x QÆ∞iOz
ãÖâ◊Ü«∞OÖ’ Ñ¨_çáÈÜ«∂~°∞. Jk "åix HÀÅ∞HÀ‰õΩO_® KÕã≤Ok.
15. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åix nx "≥·Ñ¨Ù#ˆH Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO_»∞.
h‰õΩ P*Ï˝Ñ≤OK«|_ç# q^èŒOQÍ ^•xÃÑ·<Õ ã≤÷~°OQÍ LO_»∞. "åi PHÍOHõ∆Å#∞
J#∞ãïOK«‰õΩ. WÖÏ J#∞ : 'JÖÏ¡ÇπÏ J=`«iOÑ¨*Ëã≤# „QÆO^ä•<Õfl <Õ#∞
qâ◊fiã≤OKå#∞. g∞ =∞^èŒº# <åºÜ«∞O KÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ <å‰õΩ P^ÕtOK«
|_çOk. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ó, g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ‰õÄ_®. =∂ PK«~°}Å∞
=∂‰õΩ. g∞ PK«~°}Å∞ g∞‰õΩ. g∞‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^èŒº Q˘_»=‰õΩ P™ê¯~°"Õ∞
ÖË^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞#O^Œih ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. PÜ«∞# =^ŒÌˆH áÈ=Åã≤
LOk.— 16. Z=~°~Ú`Õ JOwHõiOz# g∞^Œ@ JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∞OÖ’
"å^Œ∞ÖÏ@‰õΩ `≥~° ÖËáê~À, "åi "å^Œ∞ÖÏ@ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù ^Œ$+≤ìÖ’ J~°÷O
ÖËxk. "å~°∞ P„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞Å∞. "åiH˜ Hõiî# tHõ∆ `«^äŒºO.
17. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ „QÆO^ä•xfl ã¨`«º|^ŒúOQÍ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. WOHÍ
<åºÜ«∞™ê÷Ñ¨# H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡HÍñ\Ï#∞ ‰õÄ_® (kOKå_»∞). hˆHO `≥Å∞ã¨∞?
|Ç¨ïâß P Ñ¶¨∞_çÜ«∞ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ LO^Õ"≥∂! 18. ^•xx #=∞‡x"åˆ~
^•x QÆ∞iOz P^Œ∞~åÌ K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. #q∞‡#_»∞K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ =∂„`«O
^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. Jk ãÖÉèíqOK«@O ã¨`«ºO Jx "åiH˜
`≥Å∞ã¨∞ =∞i! QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç! „Ñ¨à◊Ü«∞ QÆ_çÜ«∞ QÆ∞iOz [QÆ_»O KÕ¿ã"å~°∞
=∂~°æqÇ‘Ï#`«Ö’ KåÖÏ ^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
19. JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞Å Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞`«fiO (*Ïe) HõÅ"å_»∞.
PÜ«∞# HÀi# "åiH˜ Láêkèx W™êÎ_»∞. PÜ«∞# |Åâße, u~°∞QÆ∞ÖËx"å_»∞.
20. Z=~°~Ú`Õ Ñ¨~°Ö’Hõ ÑÖ@#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï_À, J`«x ÑÖ@Ö’ "Õ∞=Ú
ã¨=∞$kúx „Ñ¨™êk™êÎ=Ú. =∞Ô~=~°~Ú`Õ WÇ¨ÏÖ’Hõ ÑÖ@#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï_À,
"Õ∞=∞`«xH˜ JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç ZO`À H˘O`« W™êÎ=Ú. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’ =∂„`«O
J`«xH˜ U "å\Ï LO_»^Œ∞.
21. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ P#u ÖË‰õΩO_®<Õ `«=∞ H˘~°‰õΩ U^Œ~Ú<å
^èŒ~å‡xfl x~å÷iOK«QÆÅ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ "å~°∞ Hõey L<åfl~å? XHõ"Õà◊
42. J+π +¨Ø~å 511
f~°∞Ê q+¨Ü«∞O =ÚO^Õ x~å÷iOK«|_»‰õΩO_® LO>Ë, gà◊¡ =º=Ç¨~°O (D

áê\˜H˜) `ÕeÛ"ÕÜ«∞|_Õk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú#
tHõ∆ LO@∞Ok. 22. D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ `å=Ú ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•xÃÑ·
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. Jk "åiÃÑ· J=â◊ºOQÍ Ñ¨_»∞`«∞Ok. WHõáÈ`Õ†
qâ◊fiã≤Oz =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã#≤ "å~°∞ ã¨fi~°Oæ Ö’x L^•º#=<åÅÖ’ LO\Ï~°∞.
"å~°∞ HÀi#^ŒÖÏ¡ "åiH˜ "åi „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ Åaèã∞¨ OÎ k. W^Õ =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇÏ¨ O.
23. qâ◊fiã≤Oz, ã¨^•K«~°} KÕã≤# `«# ^•ã¨∞Å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ WKÕÛ â◊√Éèí"å~°Î
Wk. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'nxH˜QÍ#∞ <Õ#∞ g∞ #∞O_ç ZÖÏO\˜ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl
J_»QÆ@O ÖË^Œ∞. HÍx |O^èŒ∞`«fi „¿Ñ=∞#∞ =∂„`«O HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞.—
Z=_»~Ú<å, U^Œ<åfl =∞Oz KÕ¿ãÎ, "Õ∞=∞`«x =∞OzÖ’ =∞iO`« =$kúx
W™êÎ=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ¿ã=Å‰õΩ qÅ∞=
WKÕÛ"å_»∂#∞.
24. Uq∞\˜, W`«#∞ (=∂ „Ñ¨=Hõ)Î JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ· Jã¨`åºÅ∞ HõeÊOKå_»x
"å~°O@∞<åfl~å? JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ QÆ#Hõ `«Åz LO>Ë h Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÃÑ· ã‘Å∞
"Õã≤ LO_Õ"å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Jã¨`åºxfl K≥iÑ≤"Õ™êÎ_»∞. `«# =K«<åÅ ^•fi~å
ã¨`åºxfl ã¨`«ºOQÍ ~°∂_èô KÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞
ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞. 25. PÜ«∞<Õ `«# ^•ã¨∞Å Ñ¨âßÛ`åÎáêxfl
ã‘fiHõiOKÕ"å_»∞, "åi áêáêÅ#∞ =∞xflOKÕ"å_»∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å PÜ«∞#‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. 26. PÜ«∞# qâ◊fiã≤Oz, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã"åi „áê~°÷#Å#∞
P"≥∂k™êÎ_»∞. `«# J#∞„QÆÇ¨ÏO #∞O_ç "åiH˜ =∞iO`«QÍ W™êÎ_»∞. WHõ
u~°™ê¯~°∞ÅO\Ï~å, "åiH˜ Hõiî# tHõ∆ MÏÜ«∞O.
27. XHõ"àÕ ◊ JÖÏ¡ÇÏπ `«# ^•ã¨∞Å H˘~°‰Ωõ Láêkè ^•fi~åÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
`≥~°z"Õ¿ãÎ "å~°∞ Éèí∞qÖ’ Ãã· fi~°qÇ¨~°O KÕ™êÎ~°∞. HÍx PÜ«∞# F ÖˇHõ¯
„Ñ¨HÍ~°O – `å#∞ HÀi#O`«QÍ<Õ – Láêkèx J=`«iOÑ¨*Ëã¨∂Î LO\Ï_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# `«# ^•ã¨∞Å QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥eã≤#"å_»∞, QÆ=∞xã¨∂Î
L#fl"å_»∞. 28. PÜ«∞<Õ [#∞Å∞ x~åâ◊‰õΩ Ö’<≥·# Ñ≤^ŒÑ¨ =~°¬O ‰õΩiÑ≤ã¨∞Î
<åfl_»∞. `«# HÍ~°∞}Ïºxfl q™êÎ~°O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞<Õ HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩ_»∞,
„Ñ¨â◊Oã¨Å‰õΩ J~°∞›_»∞. 29. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ã¨$+≤ì, "å\˜ =∞^èŒº# "åºÑ≤Oz
L#fl r=~åâ◊√Å ã¨$+≤ì ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨∂K«#ÅÖ’x"Õ. =∞i `å#∞
HÀi#Ñ¨C_»∞ "å@xflO\˜h ã¨g∞HõiOKÕ â◊H˜Î ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ LOk.
30. g∞ÃÑ· U PÑ¨^Œ =zÛÑ¨_ç<å, Jk g∞ KÕ*Ë`«∞ÖÏ KÕã¨∞‰õΩ#fl
^•x Ñ¶ë`«O J~Ú LO@∞Ok. PÜ«∞<≥·`Õ Z<Àfl `«Ñ¨CÅ#∞ =∞xflOz
=^ŒeÃÑ_»∞`«∞O\Ï_»∞. 31. g∞~°∞ Éèí∞qÖ’ JÖÏ¡ÇπÏ J^Œ∞áê[˝Å #∞O_ç
áêiáÈÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê g∞‰õΩ =∞~À HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩ_»∞QÍh, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞
QÍh ÖË_»∞.
32. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ #_çKÕ Ñ¨~°fi`åÖÏ¡O\˜ F_»Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#
ã¨∂K«#ÅÖ’x"Õ. 33. PÜ«∞# QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë QÍex ã¨ÎOaèOÑ¨*ËÜ«∞
QÆÅ_»∞. `«~∞° "å`« Jq ã¨=Ú„^Œ =∞@ìOÃÑ· JÖÏˆQ xezáÈQÆÅ=Ù. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WO^Œ∞Ö’ F~°∞Ê =Ç≤ÏOKÕ, Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ „Ñü =ºH˜ÎH© ã¨∂K«#
Å∞<åfl~Ú. 34. ÖË^• "åi ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ HÍ~°}OQÍ "åix (F_»Å
ã¨"Õ∞`«OQÍ) `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«=K«∞Û, =∞Ô~O`À =∞Okx =∞xflOK«#∂=K«∞Û.
35. =∂ ã¨∂K«#Å q+¨Ü«∞OÖ’ "å^Œ∞ÖÏ_Õ "å~°∞ `å=Ú áêiáÈÜÕ∞ KÀ>Ën
ÖË^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
36. g∞‰õΩ W=fi|_ç#^ŒO`å „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù `å`å¯eHõ Éèí$u
=∂„`«"Õ∞. JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ L#fl^Õ "Õ∞Öˇ·#k, q∞ye LO_Õk. qâ◊fiã≤Oz,
ˆH=ÅO `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ Jk Åaèã¨∞ÎOk.
37. ("åÔ~ÖÏO\˜ "å~°O>Ë) "å~°∞ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ áêáêÅ #∞O_ç, hu
ÉÏÇ¨Ïº`« #∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_»∞‰õΩO\Ï~°∞. HÀÑÖ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ (‰õÄ_®
[#∞Å#∞) Hõ∆q∞™êÎ~°∞. 38. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ JOwHõiOKå~°∞.
42. J+π +¨Ø~å 513
#=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. "å~°∞ `«=∞ Ñ¨#∞Å#∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° ã¨ÅÇ¨ ãÖ„ÑüO

Ñ¨ÙÅ`À KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. "Õ∞=Ú "åiH˜ „Ñ¨™êkOz# ^•xÖ’ #∞O_ç
"å~°∞ (=∂ =∂~°æOÖ’) Y~°∞ÛÃÑ_»`å~°∞. 39. `«=∞ÃÑ· ^Ò~°˚#ºO [iy#Ñ¨Ù_»∞
(=∂„`«"Õ∞) "å~°∞ „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. 40. K≥_»∞‰õΩ |^Œ∞Å∞
(„Ñ¨fHÍ~°O) J@∞=O\˜ K≥_Õ. =∞Ô~=~°~Ú<å „Ñ¨`«ºi÷x =∞xflOz,
k^Œ∞ÌÉÏ@∞‰õΩ Ü«∞ufl¿ãÎ J`«xH˜ „ÑüÑ¶¨ÅO WKÕÛ ÉÏ^èŒº`« JÖÏ¡ÇπÏk.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"åix W+¨ìÑ¨_»_»∞. 41. XHõ"Õà◊
Z=~°~Ú<å `«#‰õΩ J<åºÜ«∞O [iy# g∞^Œ@ (<åºÜ«∞|^ŒúOQÍ) „Ñ¨fHÍ~°O
f~°∞Û‰õΩO>Ë – JÖÏO\˜"å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. 42. [#∞ÅÃÑ· ^Ò~°˚#ºO
KÕ¿ã"å~°∞, Éèí∞qÖ’ J<åºÜ«∞OQÍ u~°QÆ|_Õ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ xO^•~°∞›Å∞.
WÖÏO\˜"åiˆH ÉÏ^è•Hõ~=° ∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok. 43. =∞Ô~=~°~Ú<å F~°∞Ê
=Ç≤ÏOz, =∞xflOÑ¨ÙÅ "≥Y· ix J=ÅOa¿ãÎ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk ™êÇ¨Ï™È¿Ñ`«"∞≥ #ÿ
Ñ¨#∞Ö’¡H˜ =ã¨∞ÎOk.
44. JÖÏ¡ÇÏπ U =ºH˜#Î ~Ú<å JÑ¨=∂~°Oæ Ñ¨\ ¿ì˜ ã,Î WHõ ^•x `«~∞° "å`«
J`«xfl ~°H˜∆OKÕ"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ tHõ∆#∞ „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ
K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, uiy "≥àı§ J=HÍâ◊O U=∞<åfl LO^•? Jx J#@O
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. 45. "å~°∞ #~°HõO =ÚO^Œ∞ fã¨∞‰õΩ ~å|_ç#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞
J==∂#ÉèÏ~°O`À Hõ$OyáÈ`«∂, ^˘OQÆK«∂Ñ¨ÙÅ∞ K«∂ã¨∂Î LO_»@O ‰õÄ_®
h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ :
'„Ñ¨àÜ
◊ ∞« k<å# `«=∞ ã¨fiÜ«∂xfl, `«=∞ ãÖ|Onè‰Ωõ Å#∞ #ëêìxH˜ QÆ∞iKÕã#≤ "åˆ~
Jã¨Å∞ #+¨ìáÈ~Ú#"å~°∞.— q#O_ç! ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# tHõ∆#∞
J#∞Éèíq™êÎ~°∞. 46. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „ÑüQÍ "åix P^Œ∞‰õΩ<Õ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÖˇ=~°∂
LO_»~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ JÑ¨=∂~åæ# =^Œe"Õã≤# "åxH˜ =∞ˆ~ =∂~°æ=¸ LO_»^Œ∞.
47. `˘ÅyOK« `«~°OHÍx P ~ÀA ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù# ~åHõ =ÚO^Õ
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK«O_ç. P ~ÀA# g∞‰õΩ U Pã¨~å
ÅaèOK«^Œ∞. g∞~°∞ ^Õxh x~åHõiOK«ÖË~°∞. 48. („Ñ¨=HÍÎ!) XHõ"Õà◊ "å~°∞
q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ, "Õ∞=Ú x#∞fl "åiÃÑ· HÍÑ¨ÖÏ^•~°∞QÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨ÖË^Œ∞
Hõ^•! (ãÖ^Õâßxfl) JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH h ÉÏ^èŒº`«. "Õ∞=Ú =∂#=Ù}˜‚
=∂ HÍ~° ∞ }ºO`À ã¨ ` « ¯ iOz#Ñ¨ Ù _» ∞ , ^•xÃÑ· J`« # ∞ ã¨ O `À+¨ O `À
á⁄OyáÈ`å_»∞. XHõ"Õà◊ "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ HÍ~°}OQÍ "åiÃÑ· U^Œ<åfl PÑ¨^Œ
=zÛÑ¨_ç`Õ, =∂#=Ù_»∞ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å_»∞.
49. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞#
`å#∞ HÀi# ^•xx ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åiH˜ P_»Ñ≤Å¡efl W™êÎ_»∞.
`å#∞ HÀi# "åiH˜ =∞QÆÑÅ≤ e¡ fl „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . 50. ÖË^• "åiH˜ =∞QÆÑÅ≤ Å¡ #∞,
P_»Ñ≤Å¡Å#∞ HõeÑ≤ W™êÎ_»∞. `å#∞ HÀi# "åix ãÖ`å#Ç‘Ï#∞Å∞QÍ
LOKÕ™êÎ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# ã¨~°fiO `≥eã≤#"å_»∞. ã¨~°fiâ◊‰õΩÎ_»∞.
51. U =∂#==∂„`«∞_»∂ JÖÏ¡ÇπÏ`À „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ ãÖÉèÏ+≤OK«ÖË_»∞. J~Ú`Õ
=Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å QÍh, `≥~°"≥#∞Hõ #∞OzQÍh ÖË^• PÜ«∞# ÑÖÑ≤#
^≥·=^Œ∂`« ^•fi~å QÍh Wk ãÖÉèí="Õ∞. J^≥·<å ^Õ=Ùx J#∞[˝`À PÜ«∞#
HÀi# ãÖ^Õâßxfl (=Ç‘Ïx) =∂„`«"∞Õ JO^Œ*Ü Ë ∞« QÆÅ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»∞, q"ÕHõãÖÑ¨#∞fl_»∞. 52. W^Õq^èŒOQÍ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú
h =^ŒÌ‰õΩ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) ^•fi~å =∂ P[˝`À P^è•ºu‡Hõ â◊H˜Îx ÑÖáê=Ú.
(JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞) „QÆO^äŒ=∞O>Ë Uq∞\’, qâßfiãÖ JO>Ë Uq∞\’ h‰õΩ
`≥eÜ«∞^Œ∞. J~Ú`Õ "Õ∞=Ú nxx (Y∞~üP<£#∞) XHõ *’ºuQÍ KÕâß=Ú.
nx ^•fi~å "Õ∞=Ú =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’ "Õ∞=Ú HÀ~°∞‰õΩ#fl"åiH˜ ã¨<å‡~°æ ÉèÏQÆºO
„Ñ¨™êkã¨∞<Î åfl=Ú. (F „Ñ¨=HÍÎ!) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù ~°∞A=∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ ^Œ~≈° Hõ`fi« O
=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl=Ù. 53 – P ^≥·==∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ! Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl
ã¨=∞ã¨ÎO PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. q#O_ç! ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ
"≥·Ñ¨Ù#ˆH uiy =™êÎ~Ú.
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π 515
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π (|OQÍ~°∞ PÉèí~°}ÏÅ∞)

1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. ã¨Ê+¨ìOQÍ L#fl „QÆO^äŒO ™êH˜∆QÍ! 3. "Õ∞=Ú
nxx J~°c Y∞~üP<£QÍ KÕâß=Ú – g∞~°∞ ‰õ∆Ω}‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°x.
4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk =∂ =^ŒÌ L#fl =¸Å „QÆO^äŒOÖ’ Éèí„^ŒÑ¨~°K«|_ç LOk
– L#fl`«"≥∞ÿ#k, Ü«ÚH˜Î`À xO_ç#k.
5. Uq∞\˜, g∞~°∞ Ç¨Ï^Œ∞gÌ ∞iáÈÜÕ∞ [#O QÆ#Hõ "Õ∞=Ú D LÑ¨^âÕ ßxfl
g∞ #∞O_ç =∞o¡OKåÖÏ? 6. "Õ∞=Ú Ñ¨Ó~°fiHÍÅÑ¨Ù „Ñ¨[ÅÖ’ ‰õÄ_®
ZO`À=∞Ok „Ñ¨=HõÅÎ #∞ ÑÖÑ≤ L<åfl=Ú. 7. "åi =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# U „Ñ¨=Hõ#Î ∞
‰õÄ_® "å~°∞ ÑïÇ¨Ïã≤OK«‰õΩO_® LO_»ÖË^Œ∞. 8. "Õ∞=Ú giHõ<åfl =∞Ç¨
Ñ¶¨∞\˜‰õΩÅ<Õ JO`«"≥ÚOkOKå=Ú. Ñ¨Ósfi‰õΩÅ ^Œ$ëêìO`åÖˇ<Àfl QÆ_»z
áÈÜ«∂~Ú.
9. 'Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#^≥=~°∞?— Jx h=Ù QÆ#Hõ "åix
J_çy`Õ, '=∞Ç¨ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, =∞Ç¨ *Ï˝x J~Ú#"å_Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞— Jx
"å~°O\Ï~°∞. 10. PÜ«∞# g∞ H˘~°‰õΩ Éèí∂q∞x Ñ¨~°∞Ñ¨ÙQÍ KÕâß_»∞. g∞~°∞
=∂~°æO á⁄O^ŒQÆÅO^Œ∞Å‰õΩ JO^Œ∞Ö’ g∞ H˘~°‰õΩ „`À=Å#∞ U~°Ê~°Kå_»∞.
11. PÜ«∞<Õ F ÖˇHõ¯ „Ñ¨HÍ~°O PHÍâ◊O #∞O_ç =~°¬Ñ¨Ù h~°∞#∞ ‰õΩiÑ≤OKå_»∞.
=∞i "Õ∞"Õ∞ ^•x^•fi~å =∞$`«Éèí∂q∞x „|uHÕKå=Ú. g∞~°∞ ‰õÄ_® WÖÏˆQ
(ã¨=∂^èŒ∞Å #∞O_ç) "≥eH˜ fÜ«∞|_»`å~°∞. 12. PÜ«∞<Õ =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h
[O@Å∞QÍ ã¨$+≤ìOKå_»∞. WOHÍ g∞ H˘~°‰õΩ F_»Å#∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ KÕâß_»∞.
"å\˜ÃÑ· g∞~°∞ „Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. 13. – g∞~°∞ "å\˜ gÑ¨ÙÅÃÑ·
‰õΩ^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~ÀÛ"åÅx! g∞~°∞ "å\˜ÃÑ· ‰õÄ~°∞Û#fl g∞^Œ@ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
J#∞„QÆÇ¨xfl ã¨‡iOK«∞‰õΩO@∂ WÖÏ „áêi÷OK«O_ç : g@xflO\˜h =∂
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOz# ^Õ=Ù_»∞ Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. J#º^è• g\˜x Ö’|~°∞K«∞
HÀ=@O =∂ =Å¡ JÜÕ∞º Ñ¨xHÍ^Œ∞. 14. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ (Z@ìˆHÅ‰õΩ) "Õ∞=Ú
=∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°eáÈ=Åã≤# "å~°"Õ∞.—
15. "å~°∞ ^≥·=^•ã¨∞ÅÖ’<Õ H˘O^Œix '^≥·"åOâ◊O—QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ "Õ∞Å∞#∞ =∞~°=@OÖ’ "Õ∞\˜. 16. Uq∞\˜, ^Õ=Ù_»∞
`«# ã¨$+≤`ì åÅÖ’ `«# H˘~°‰Ωõ ‰õÄ`«∞à◊§#∞ W+¨Ñì _¨ ,ç q∞=∞‡ÖËfl"≥∂ H˘_»∞‰õΩÅ`À
ã¨`«¯iOKå_®? 17. "å~°∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»~Ú# ^Õ=ÙxH˜ JO@QÆ>Ëì^Õ
(P_»ÑÖ≤ )¡Ë "åiÖ’ Z=_çH~õ Ú<å HõeyO^Œ<Õ â◊√Éè"í å~°Î JO^Œ*Ü Ë ∞« |_ç#Ñ¨Ù_»∞,
"å_ç =ÚYO #Å¡QÍ =∂iáÈ`«∞Ok. "å_»∞ Ñ¨Ù>ˇì_»∞ ^Œ∞óYOÖ’ =Úxy
áÈ`å_»∞. 18. Uq∞\˜, #QÆ#„\Ï =∞^èŒº áÈ+≤OK«|_ç, "å^ÀÑ¨"å^•ÅÖ’
`«# =∞<ÀÉèÏ"åxfl ã¨Ê+¨ìOQÍ Jaè=ºHõÎO KÕÜ«∞*ÏÅx (P_»Ñ≤Å¡Å#∞ "å~°∞
^≥·"åxH˜ Páêkã¨∞Î<åfl~å? D ÑÖÑ¨HõO =∞s ^•~°∞}O Hõ^Œ∂!) 19. Hõ~°∞}Ï
=∞Ü«Úx ^•ã¨∞Öˇ#· ^≥=· ^Œ∂`«Å<Õ"∂≥ "å~°∞ P_»"å~°∞QÍ Y~å~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞.
Uq∞\˜, "åi Ñ¨Ù@∞ìHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°Hõ¯_» L<åfl~°@<å? "åi D ™êHõ∆ ºO
„"åã¨∞HÀ|_»∞`ÀOk. nx QÆ∞iOz "å~°∞ J=â◊ºOQÍ „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞.
20. 'Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞ (^Õ=Ù_»∞) HÀi LO>Ë "Õ∞=Ú "å\˜x Ñ¨ÓlOz
LO_Õ"å~°O HÍ=Ú Hõ^•!— Jx "å~°O\Ï~°∞. nx QÆ∞iOz "åiHõã¨Å∞ Ug∞
`≥b^Œ∞. "å~°∞ ˆH=ÅO TÇ¨QÍ<åÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. 21. "Õ∞=Ú "åiH˜ Ö’QÆ_»
U^Œ~Ú<å „QÆO^äŒO WzÛ L<åfl=∂? ^•xx "å~°∞ QÆ\ ˜ìQÍ P„â◊~ÚOz
L<åfl~å? 22. "åà◊√§ K≥¿ÑÊk =∂„`«O XHõ¯>Ë : '=∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ XHõ
Ñ¨^ŒúuÃÑ· LO_»QÍ "Õ∞=Ú K«∂âß=Ú. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® "åi "≥#∞ˆH
#_»∞ã¨∞Î<åfl=Ú.— 23. W^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO U [<å"åãÖÖ’
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å}˜‚ ÑÖÑ≤<å JHõ¯_ç „j=∞O`«∞Å∞ WÖÏ J<Õ"å~°∞ : '"Õ∞=Ú
=∂ `å`«Å∞ `«O„_»∞Å#∞ XHõ Ñ¨^Œúux J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ K«∂âß=Ú.
"Õ∞=Ú ‰õÄ_® "åi J_»∞QÆ∞*Ï_»ÅÖ’<Õ #_»∞K«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.— 24. 'XHõ"Õà◊
g∞ `å`«Å∞ `«O„_»∞Å∞ J=ÅOaã¨∂Î LO_»QÍ g∞~°∞ K«∂z# q^è•#O Hõ<åfl
ã¨Ô~·# =∂~åæxfl <Õ#∞ fã¨∞‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ê\˜H©<å?— Jx ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»∞
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π 517
J_çy#Ñ¨C_»∞, 'h‰õΩ WzÛ ÑÖÑ¨|_ç# ^•xx "Õ∞=Ú „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∞<åflO—

Jx "å~°<åfl~°∞. 25. JO^Œ∞ˆH "Õ∞=Ú "åiÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú.
K«∂_»O_ç! ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åiH˜ Ñ¨\ ˜ì# QÆu ZÖÏO\˜^À!!
26. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«# `«O„_ç`À, `«# *Ïu"åi`À D q^èŒOQÍ
K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ê\˜ q+¨Ü«∞O (z~°ã¨‡~°}©Ü«∞O). 'g∞~°∞ Ñ¨ÓlOKÕ "å\˜`À <åÔH\˜ì
ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. 27. ##∞fl ã¨$+≤ìOz# "åxx =∂„`«"Õ∞ <Õ#∞ P~åkè™êÎ#∞.
PÜ«∞<Õ <å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞.— 28. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ W^Õ =∂@#∞
`«# `«^#Œ O`«~O° `«# ãÖ`å#OÖ’ q∞yeÛ LOKå_»∞ – "å~°∞ ^•x "≥Ñ· Ù¨ #ˆH
=∞~°ÖÏÅx. 29. ÃÑ·QÍ <Õ#∞ "åiH©, "åi `å`«=Ú`åÎ`«Å‰õΩ „áêÑÖzHõ
™ê^è#Œ ãÖÑ¨`∞« ÅÎ #∞ Wã¨∂<Î Õ =KåÛ#∞. Hõ_‰» Ωõ "åi =^Œ‰Ì Ωõ ã¨`º« O =KÕÛã≤Ok.
JxflO\˜h q_»=∞~°z K≥¿ÑÊ „Ñ¨=HõÎ ‰õÄ_® =KÕÛâß_»∞. 30. f~å ã¨`«ºO
=KÕÛâßHõ "å~°∞, 'W^˘Hõ =∞O„`«*ÏÅO. "Õ∞=Ú nxx „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∞<åflO—
Jx `ÕeÛK≥¿ÑÊâß~°∞.
31. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'D Y∞~üP<£ D Ô~O_»∞ Ñ¨@ì}ÏÅ (=∞HÍ¯,
`å~ÚÑ¶π)Ö’x Z=~À XHõ '„Ñ¨=ÚY =ºH˜Î— ÃÑ· ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞?—
32. Uq∞\˜, "å~°∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}Ïºxfl ÑÖzÃÑ>Ëì"å~å? „áêÑÖzHõ
rq`«OÖ’ "åi r=<Àáêkèx ÑÖzÃÑ\˜ì#k "Õ∞"Õ∞<åÜ≥∞. "åiÖ’
XHõiOH˘Hõi (=ã¨∞Î) ¿ã=Å∞ á⁄O^Õq^èŒOQÍ "Õ∞=Ú XHõiH˜ =∞~˘HõiÃÑ·
„áê^è•#º`«#∞ HõeÊOKå=Ú. "å~°∞ ‰õÄ_»Éˇ>Ëì^•xHõ<åfl h „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}ºO
ZO`À "Õ∞Öˇ·#k. 33. [#∞ÅO`å XˆH ÑÖ^ä•Ö’ áÈ`å~°<Õ =∂>Ë QÆ#Hõ
ÖË‰õΩO>Ë, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx Ü≥∞_»Å u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_Õ"åi WO_»¡
HõÑC¨ Å#∞, "å\˜ÃÑH· ˜ ZH˜¯"≥à¡ı "≥∞@¡#∞ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú "≥O_ç`À KÕã≤ LO_Õ"å~°O.
34. "åi WO_»¡ `«Å∞Ñ¨ÙÅ#∞, "å~°∞ kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<Õ Ñ‘~îåÅ#∞
‰õÄ_® "Õ∞=Ú "≥O_ç`À<Õ KÕã≤ LO_Õ"å~°O. 35. |OQÍ~°∞ PÉèí~°}ÏÅ#∞
‰õÄ_®! D =ã¨∞Î=ÙÅhfl „áêÑÖzHõ rq`«Ñ¨Ù (ã¨fiÅÊ) ™ê=∞„y =∂„`«"Õ∞.
Ñ¨~°Ö’HõO =∂„`«O h „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞ÅˆH „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ LOk.
36. Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx ã¨‡~°} Ñ¨@¡ "≥·=ÚYºO „Ñ¨^Œi≈OKÕ =ºH˜ÎÃÑ·
"Õ∞=Ú XHõ Ã+`· å<£#∞ xÜ«∞q∞™êÎ=Ú. "å_Õ WHõ J`«x ™ê"åã≤QÍ LO\Ï_»∞.
37. "å~°∞ (Ã+·`å#∞Å∞) "åix ã¨<å‡~°æO #∞O_ç J_»∞¤‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
"åˆ~"≥∂ `å=Ú ã¨<å‡~°æOÃÑ·<Õ L<åfl=∞x „Éèí=∞Ñ¨_»∞`«∂ LO\Ï~°∞.
38. z=~°‰õΩ J`«#∞ =∂ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ (`«# Ã+·`å<£ ™ê"åã≤`À
WÖÏ) JO\Ï_»∞ : 'JÜ≥∂º! h‰õÄ – =∂‰õÄ =∞^èŒº `«∂~°∞Ê Ñ¨_»=∞~°Å
JO`«~°O LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! h=Ù ZO`« K≥_»¤ ™ê"åã≤=Ü«∂º!—
39. g∞Ô~ÖÏQÆ∂ ^Œ∞~å‡~°∞æÅx `ÕeáÈ~ÚOk. HÍ|\˜ì D ~ÀA g∞~°O`å
Ü«∂`«#Ö’ ÉèÏQÆã¨∞÷Öˇ· LO_»@O g∞ˆHq^èŒOQÍ#∂ LÑ¨HõiOK«^Œ∞.
40. =∞~°~Ú`Õ („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù K≥q\˜ "åiH˜ qxÑ≤OK«QÆÅ"å?
JO^èŒ∞Å‰õΩQÍh, Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å‰õΩ QÍh =∂~°æO K«∂Ñ¨QÆÅ"å?
41. XHõ"Õà◊ "Õ∞=Ú x#∞fl WHõ¯_ç #∞O_ç ÖËÑ¨Ù‰õΩ<åfl (=∞~°}"≥Úãÿ<å),
"Õ∞=Ú gà◊§ÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞ÛHÀ‰õΩO_® LO_»=Ú. 42. ÖË^• "Õ∞=Ú
giH˜ KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl h‰õΩ (h rq`« HÍÅOÖ’<Õ) K«∂Ñ≤™êÎ=Ú. "åiÃÑ·
=∂‰õΩ Ñ¨ÓiÎ JkèHÍ~°O LOk. 43. Hõ#∞Hõ h=Ù k=º"å}˜ ^•fi~å h‰õΩ
ÑÖÑ¨|_Õ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ìHÀ. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù ~°∞A=∂~°æOÃÑ· L<åfl=Ù.
44. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk h‰õÄ, h *Ïu"åiH© XHõ LÑ¨^Õâ◊O (*Ï˝Ñ≤Hõ) QÍ
LOk. =Ú#∞‡O^Œ∞ g∞~°∞ „Ñ¨tflOK«|_»`å~°∞. 45. "Õ∞=Ú h‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
ÑÖÑ≤# „Ñ¨=HõÎÅ#∞ J_çyK«∂_»∞ – "Õ∞=Ú Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ `«Ñ¨Ê Ñ¨Ó*Ï
Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ xq∞`«ÎO "Õi`«~° ^Õ=Ùà◊§#∞ KÕâß"Õ∞"≥∂!?
46. "Õ∞=Ú =¸™ê#∞, =∂ ã¨∂K«#Å`À ã¨Ç¨ Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ,
J`«x ÃÑ^ŒÌÅ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ≤OKå=Ú. J`«#∞ "åi`À, '<Õ#∞ Ö’ˆHâ◊fi~°∞x
ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞_»#∞— J<åfl_»∞. 47. J`«#∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ fã¨∞‰õΩx "åi
^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°O`å "å\˜x #=ÙfiÖÏ@QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
48. "Õ∞=Ú "åiH˜ U ã¨∂K«##∞ K«∂Ñ≤Oz<å, Jk =Ú#∞Ñ¨\ ˜ ã¨∂K«#Hõ<åfl
Q˘Ñ¨Ê^≥· LO_Õk. "Õ∞=Ú "åix tHõ∆Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú –
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π 519
JÖÏQÆ~Ú<å =∞~°e =™êÎˆ~"≥∂#x! 49. "åiÖÏ J<Õ"å~°∞ : 'F

=∂O„u‰õΩ_®! h „Ñ¨Éèí∞=Ù h`À KÕã≤# "åQÍÌ<åxfl Ñ¨Ù~°ã¨¯iOK«∞‰õΩx HÍã¨Î
=∂ HÀãÖ PÜ«∞xfl „áêi÷OK«∞. (D QÆO_»O #∞O_ç QÆ>ˇìH˜¯`Õ) "Õ∞=Ú
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨<å‡~åæxH˜ =™êÎ=Ú.— 50. =∞i "Õ∞=Ú "åiÃÑ· #∞O_ç P
qÑ¨`«∞Î#∞ `˘ÅyOz#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ "åQÍÌ#ÉèíOQÍxH˜ áêÅÊ_Õ"å~°∞.
51. Ñ¶≤~“<£ `«# *Ïu [#∞Å =∞^èŒº „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞ : <å *Ïu"å~°
ÖÏ~å! DlÑπì ~å*ÏºkèHÍ~°O <åk HÍ^•? <å kQÆ∞=# „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ D
HÍÅ∞=Å#∞ g∞~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? 52. ÃÑ·QÍ J^èŒ=Ú_≥·# J`«x HõO>Ë
<Õ#∞ Ñ¶¨∞#∞_»#∞. ãïQÍæ =∂\Ï¡_»@O ‰õÄ_® ~å^Œ`«xH˜. 53. =∞~°~Ú`Õ
J`«xÃÑ· ã¨fi~°‚ HõOHõ}ÏÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞? áÈh, J`«x "≥O@
=~°∞ã¨fi# ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞?— 54. P q^èŒOQÍ J`«#∞ `«#
*Ïu „Ñ¨[Å =∞u áÈQ˘\Ïì_∞» . ^Œiq∞ÖÏ "å~°O`å J`«#∞ K≥ÑÊ≤ #@∞ì q<åfl~°∞.
"≥Ú`åÎxH˜ "å~°O`å Jq^èÕÜ«∞ [#∞ÖË. 55. `«~°∞"å`« "å~°∞ =∂‰õΩ HÀÑÖ
`≥Ñ≤ÊOK«QÍ, "Õ∞=Ú "åiÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩ<åfl=Ú. "Õ∞=Ú "å~°O^Œih
=ÚOz"Õâß=Ú. 56. P q^èŒOQÍ "Õ∞=Ú "åix =∂r =$`åÎO`«OQÍ,
ÉèÏq`«~åÅ "åiH˜ (QÆ∞}áê~î°) L^•Ç¨Ï~°}QÍ KÕâß=Ú.
57. WHõ =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞x LÑ¨=∂#O W=fi|_ç#Ñ¨Ù_»∞ h *Ïu
„Ñ¨[Å∞ ^•xÃÑ· Hˆ HõÅ∞ "Õâß~°∞. 58. 'WO`«H© =∂ P~å^èºŒ ^≥"· åÅ∞ #Ü«∞=∂?
ÖËHõ J`«<å?— Jx (QÆ∞zÛ QÆ∞zÛ) J_çQÍ~°∞. h`À `«QÆ=ÙÃÑ@∞ìHÀ=\ÏxˆH
"ås LÑ¨=∂#O Wã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°ã¨ÖË `«QÆ=ÙÅ=∂~°∞Å∞. 59. J`«#∞
(=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê) XHõ ^•ã¨∞_»∞ =∂„`«"Õ∞. "Õ∞=∞`«xx
Hõ\ÏH˜∆OKå=Ú. W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åiH˜ J`«xx XHõ LÑ¨=∂#OQÍ
KÕâß=Ú. 60. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë g∞Ö’ #∞O_Õ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ KÕã≤
LO_Õ"å~°=Ú. "å~°∞ Éèí∞qÖ’ g∞‰õΩ "å~°ã¨∞ÅÜÕ∞º"å~°∞. 61. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
J`«#∞ (D™ê) „Ñ¨à◊Ü«∞ ã¨∂K«#. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇ≤ÏOK«HõO_ç.
g∞~°∞ ##∞fl J#∞ãïOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO. 62. Ã+·`å<£ q∞=∞‡efl nx
#∞O_ç J_»∞¤HÀ~å^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å_»∞ g∞ |Ç≤Ï~°OQÆ â◊„`«∞=Ù.
63. D™ê ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ ã¨"Õ∞`«OQÍ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, WÖÏ
J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ qÉèËkOK«∞‰õΩO@∞#fl H˘xfl q+¨Ü«∂ÅÖ’x "åã¨ÎqHõ`«#∞
g∞‰õΩ q_»=∞~°z K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜ <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ q"ÕHÍxfl `≥KåÛ#∞. HÍ|\˜ì
g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç. 64. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ <å „Ñ¨Éèí∞=Ó g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ‰õÄ_®. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ PÜ«∞<Õfl
P~åkèOK«O_ç. W^Õ ~°∞A=∂~°æO.— 65. `«~°∞"å`« qq^èŒ ‰õÄ@=ÚÅ∞
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O qÉèkË OK«∞‰õΩ<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ ^Œ∞~å‡~åæxH˜ X_çQ\Æ #ì˜ "åiH˜ q<åâ◊O
`«Ñ¨Ê^Œ∞ – =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# XHõ k#Ñ¨Ù tHõ∆ MÏÜ«∞O.
66. "å~°∞ „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞ H˘~°‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å? `«=∞‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Jk =zÛÑ¨_®Åx "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~å?
67. P ~ÀA ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO`å Ñ¨~°ã¨Ê~°O q~À^èŒ∞Öˇ·áÈ`å~°∞. J~Ú`Õ
^≥·=cèuÑ¨~°∞Å∞ =∂„`«O JÖÏ „Ñ¨=iÎOK«~°∞. 68. (qâßfiã¨∞Å`À D q^èŒOQÍ
J#|_»∞`«∞Ok) : '<å ^•ã¨∞ÖÏ~å! D ~ÀA g∞ÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh,
^Œ∞óYOQÍh LO_»^∞Œ . 69. =∂ ã¨∂K«#Å#∞ qâ◊fiã≤Oz, =∂‰õΩ q^èÜ Õ Ú« Å∞QÍ
=∞ã¨Å∞‰õΩ#fl "å~°ÖÏ~å! 70. g∞~°∂, g∞ ÉèÏ~°ºÅ∞ ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç
– g∞~°∞ ã¨`«¯iOK«|_»`å~°∞.— 71. "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ |OQÍ~°∞ Ñ¨àÏ§Å∞,
QÍ¡ã¨∞Å∞ ã¨=∞iÊOK«|_»`å~Ú. JHõ¯_» =∞#ã¨∞ "≥∞KÕÛ, Hõà◊¡‰õΩ #KÕÛ
=ã¨∞Î=ÙÅ∞O\Ï~Ú. JHõ¯_» g∞~°∞ ã¨^• LO\Ï~°∞. 72. Wn P ã¨fi~°æO!
g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl (ã¨`ü) Hõ~°‡Å HÍ~°}OQÍ g∞~°∞ ^•xH˜ "å~°ã¨∞Å∞QÍ
KÕÜ∞« |_®¤~∞° . 73. JO^Œ∞Ö’ g∞ HÀãÖ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ L<åfl~Ú.
"å\˜Ö’ #∞O_ç g∞~°∞ uO\Ï~°∞.
74. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ âßâ◊fi`«=∞~Ú# #~°Hõ Ü«∂`«#Ö’
„=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. 75. Jk "åi #∞O_ç U=∂„`«O ã¨_»eOK«|_»^Œ∞.
"å~°O^Œ∞Ö’ x~åâß xã¨Ê $Ç¨ÏÅ`À Ñ¨_ç LO\Ï~°∞. 76. "Õ∞=Ú "åiÔHÖÏO\˜
J<åºÜ«∞O KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ "å~°∞ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
77. "åiÖÏ J~°∞™êÎ~°∞ : 'F =∂eH± (#~°Hõ áêÅ‰õΩ_®!) h „Ñ¨Éèí∞=Ù
=∞=∞‡efl XˆH™êi Hõ_»`Õi¿ãÎ áÈ`«∞Ok Hõ^•!— ^•xHõ`«#∞, 'g∞~°∞ ZÅ¡HÍÅO
43. J*ò AMò~°∞Ñ¶π 521
WÖÏˆQ Ñ¨_ç LO_®e— JO\Ï_»∞. 78. '"Õ∞=Ú g∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨`åºxfl

fã¨∞‰õΩ=KåÛ=Ú. HÍx g∞Ö’ KåÖÏ=∞OkH˜ ã¨`«º=∞O>Ë<Õ y>Ëìk HÍ^Œ∞.—
79. Uq∞\˜, gà◊√§ (h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ) U^Œ<åfl f~å‡#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~å?
JÖÏÔQ·`Õ "Õ∞=¸ XHõ f~å‡#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. 80. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú
"åà◊§ ~°ÇÏ¨ ã¨º q+¨Ü∂« Å#∞, "åi ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ#∞ q#@O ÖË^xŒ "å~°#∞‰õΩO
@∞<åfl~å? ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú ÑÖÑ≤# ^Œ∂`«Å∞ "åà◊§ ^ŒQÆæˆ~ JO`å „"åã¨∞‰õΩO
@∞<åfl~°∞.
81. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥ÑC¨ : ''XHõ"àÕ ◊ Hõ~∞° }Ï=∞Ü«ÚxH˜ ‰õΩ=∂~°∞_Õ
QÆ#Hõ LO>Ë, JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ∞ <Õ<Õ J`«xx P~åkèOKÕ"å}˜‚.
82. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù, J~ü¬ (ã≤OÇ¨ã¨#=Ú)#‰õΩ JkèÑü J~Ú#
JÖÏ¡ÇπÏ gà◊√¡ HõeÊOKÕ =∂@Å‰õΩ Jf`«∞_»∞, Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. 83. Hõ#∞Hõ
h=Ù "åà◊§#∞ "åi "åQÆ∞_»∞Ö’<Õ, P@Ö’¡<Õ Ñ¨_ç LO_ÕÖÏ q_çzÃÑ@∞ì.
z=iH˜ "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_Õ P ~ÀA ZÖÏQÆ∂ Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok.
84. PÜ«∞<Õ PHÍâßÅÖ’ P~å^èŒº ^≥·=O. Éèí∂q∞Ö’ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
P~å^è∞Œ º_»∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê q"ÕH=õ O`«∞_»∞, *Ï˝#^è#Œ ∞_»∞. 85. PHÍâßÅ‰õÄ,
Éèí∂q∞H˜, "å\˜=∞^èŒº L#fl ã¨=∞™êÎxH© ™ê„=∂*ÏºkèÑü J~Ú# PÜ«∞#
ZO`À â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞. „Ñ¨à◊Ü«∞ *Ï˝#O PÜ«∞# =^ŒÌ<Õ LOk. PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
g∞~°O`å =∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
86. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê Z=Ô~=ix Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À "åiH˜ ã≤á¶ê~°ã¨∞
KÕ¿ã JkèHÍ~°O Un ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ã¨`«º ™êHõ∆ ºq∞KÕÛ "åiH˜, ^•x QÆ∞iOz
`≥eã≤# "åiH˜ =∂„`«O (P "Õ∞~°‰õΩ J#∞=∞u LO@∞Ok). 87. 'q∞=∞‡efl
Z=~°∞ ã¨$+≤ìOKå~°∞?— Jx h=Ù QÆ#Hõ "åix J_çy`Õ, 'JÖÏ¡ÇπÏ— Jx "å~°∞
K≥|∞`å~°∞. =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ "åÔ~Hõ¯_» ^•i =∞o§OK«|_»∞`«∞<åfl~°∞?
88. '<å „Ñ¨Éèí∂! gà◊√§ =∂„`«O qâ◊fiã≤OKÕ [#∞Å∞ HÍ~°∞— Jx „Ñ¨=HõÎ
K≥ÑÊ≤ # Ñ¨Å∞‰õΩ ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 89. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "åiÑ¨@¡
=∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOK«∞. 'g∞‰õΩ ã¨ÖÏO— J#∞. `«fi~°Ö’<Õ "åiH˜
`≥eã≤=ã¨∞ÎOk.
44. J^£ ^Œ∞MÏ<£ (á⁄QÆ)
1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# D „QÆO^äŒO ™êH˜∆QÍ! 3. "Õ∞=Ú
nxx â◊√Éèí=O`«"≥∞ÿ# XHõ ~å„uÜ«∞O^Œ∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"Õ∞=Ú ™ê=^è•#ÑïKÕ"å~°=Ú. 4. D ~å„uÜ«∞O^Œ∞ q"ÕHõ=O`«=∞~Ú#
„Ñü =º=Ç¨~åxH˜ ãÖ|OkèOz x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#|_»∞`«∞Ok–
5. =∂ P*Ï˝#∞™ê~°O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ (ãÖ^ÕâßÅ#∞) ÑÖ¿Ñ"å~°O
"Õ∞"Õ∞. 6. h „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍ~°∞}ºO #∞O_ç! PÜ«∞# ã¨~°fiO q<Õ"å_»∞, ã¨~°fiO
`≥eã≤#"å_»∞. 7. g∞~°∞ QÆ#Hõ #=∞‡QÆÅ "å~°~Ú`Õ PÜ«∞<Õ Éè∂í =∂ºHÍâßÅ‰õΩ,
"å\˜ =∞^èŒº#∞#fl ã¨=∞™êÎxH© „Ñ¨Éèí∞=Ù. 8. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº
^≥·=O ÖË_»∞. PÜ«∞<Õ „áê}O áÈã¨∞Î<åfl_»∞, PÜ«∞<Õ „áê}O fã¨∞Î<åfl_»∞.
g∞‰õÄ PÜ«∞<Õ „Ñ¨É∞íè =Ù, Ñ¨Ósfi‰õΩÅ~Ú# g∞ `å`«=Ú`åÎ`Å« ‰õΩ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
„Ñ¨Éèí∞=Ù.
9. ÃÑ·QÍ "å~°∞ ãÖâ◊Ü«∂ÅÖ’ Ñ¨_ç P_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 10. Hõ#∞Hõ
P ~ÀA H˘~°‰õΩ xsH˜∆OK«∞! JÑ¨C_»∞ PHÍâ◊O XHõ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# á⁄QÆ#∞
„Ñ¨ã¨∞Êù@O KÕã¨∞ÎOk. 11. Jk [#∞ÅÃÑ· „Hõ=Ú‡‰õΩO@∞Ok. J^˘Hõ
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆. 12. (JÑ¨C_»∞ "åiÖÏ "Õ_»∞‰õΩO\Ï~°∞) : '=∂
„Ñ¨Éèí∂! D PÑ¨^Œ#∞ =∂ÃÑ· #∞O_ç `˘ÅyOK«∞. "Õ∞=Ú qâ◊fiã≤ã¨∞Î<åfl=Ú.—
13. LÑ¨^Õâ◊O "åiH˜ JÑ¨C_»∞ UO LÑ¨Hõiã¨∞ÎOk? ã¨Ê+¨ìOQÍ qÑ¨ÙbHõiOKÕ
„Ñ¨=HõÎ "åi =^ŒÌ‰õΩ (U<å_À) =KåÛ_»∞. 14. HÍx "åˆ~"≥∂ J`«xH˜ "≥#∞fl
K«∂áê~°∞. 'W`«<˘Hõ <ÕiÊOz ÑÖÑ¨|_ç# Ñ≤zÛ"å_»∞— Jx Z^ÕÌ"å KÕâß~°∞.
15. "Õ∞=Ú H˘O`«HÍÅO áê@∞ tHõ∆#∞ `˘Åy¿ãÎ, g∞~°∞ =∞m¡ Ü«∞^è•ã≤÷uH˜
=™êÎ~°∞. 16. U ~ÀA# "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩO\Ï"≥∂, JÑ¨C_»∞
Ñ¨ÓiÎQÍ „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï=Ú.
17. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO "Õ∞=Ú Ñ¶≤~“<£ *Ïu "åix Ñ¨sH˜∆OKå=Ú. "åi
=^ŒÌ‰õΩ XHõ Q“~°=hÜ«Ú_»~Ú# „Ñ¨=HõÎ =KåÛ_»∞. 18. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ :
'JÖÏ¡ÇπÏ ^•ã¨∞Å#∞ <å‰õΩ JÑ¨ÊyOK«O_ç. <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç#
44. J^£ ^Œ∞MÏ<£ 523
qâ◊fiã¨hÜ«Ú}˜‚ J~Ú# „Ñ¨=HõÎ#∞. 19. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë† g∞~°∞

JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „ÑüQÍ `«Åa~°∞ã¨∞`«#O K«∂Ñ¨HõO_ç. <Õ#∞ g∞ =ÚO^Œ∞ XHõ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}Ïxfl ã¨=∞iÊã¨∞Î<åfl#∞. 20. g∞~°∞ ##∞fl ~åà◊√§ ~°∞qfi
K«O¿Ñ Ñ¨<åflQÆO #∞O_ç <Õ#∞ <å‰õÄ, g∞‰õÄ „Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ
â◊~°}∞ "Õ_»∞‰õΩO@∞<åfl#∞. 21. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ ##∞fl #=∞‡HõáÈ`Õ, <å #∞O_ç
"ÕÔ~·á⁄O_ç.—
22. =∞i =¸™ê `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ 'gà◊√§ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞— Jx
x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. 23. (JÑ¨C_»∞ D q^èŒOQÍ ÃãÅgÜ«∞|_çOk) 'h=Ù
<å ^•ã¨∞Å#∞ fã¨∞‰õΩx ~å„uH˜ ~å„`Õ "≥o§áÈ. g∞~°∞ "≥O|_çOK«|_»`å~°∞.
24. ã¨=Ú„^ŒO pe L#fl ã≤÷uÖ’<Õ =^ŒeáÈO_ç. "åà◊§ Ãã·#º=∞O`å
=ÚxyáÈ#∞#flk.— 25. "å~°∞ Z<Àfl `À@Å#∞, K≥Å=∞Å#∞, 26. ÑÖ@
á⁄ÖÏÅ#∞, „|Ç¨‡O_»=∞~Ú# x"åã¨ QÆ$Ç¨Å#∞, 27. "å~°∞ J#∞Éèíqã¨∂Î
LO_ç# Z<≥fl<Àfl qÖÏã¨ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ – JxflO\˜h =^ŒeáÈÜ«∂~°∞.
28. WÖÏ =Úyã≤Ok "åi Hõ^äŒ. "Õ∞=Ú =∞~À *Ïu "åix "å\˜H˜
"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕâß=Ú. 29. "åi ã≤÷uÃÑ· Éèí∂=∂ºHÍâßÅ∞ Ñ¶¨∞’+≤Oz
qÅÑ≤OK«#∂ ÖË^Œ∞, "åiH˜ =º=kè W=fi|_»#∂ ÖË^Œ∞.
30. =∞~À"≥·Ñ¨Ù "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åix J==∂#
Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«# (Ñ‘_»#) #∞O_ç q=ÚH˜Î <˘ã¨QÍ=Ú. 31. JO>Ë
Ñ¶≤~“<£ (K≥~°) #∞O_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ J`«#∞ =∞Ç¨ `«Åa~°∞ã¨∞, Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i
áÈ~Ú#"å_»∞QÍ LO_Õ"å_»∞. 32. "Õ∞=Ú `≥eã‘ "åiH˜ Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ·
„áê^è•#º`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú. 33. WOHÍ "Õ∞=Ú "åiH˜ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# |Ç¨ï
=∂#O (Ñ¨sHõ∆) QÆÅ ã¨∂K«#Å#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.
34. (ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz#) "å~°∞ WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ : 35 'D
=∞~°}O `«Ñ¨Ê =∂‰õΩ =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú =∞m¡ ÖËÑ¨|_»@=∞#flk HõÅ¡.
36. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å#∞ uiy
fã¨∞‰õΩ~°O_ç!— 37. Uq∞\˜, gà◊√§ Q˘Ñ¨Ê"å~å? ÖËHõ `«∞ÉÏƒ*Ïu "å~°∂#∞,
"åiHõO>Ë Ñ¨Ó~°fiO "å~å? "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ JO`«"Ú≥ OkOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
"å~°∞ JÑ¨~å^èŒ∞Å∞.
38. "Õ∞=Ú Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl "å\˜x U^À
q<À^ŒO HÀãÖ ã¨$+≤ìOK«ÖË^Œ∞. 39. "Õ∞=Ú "å\˜x ã¨`«º (ÅHõ∆ º) |^ŒúOQÍ<Õ
ã¨$+≤ìOKå=Ú. HÍx "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok `≥eÜ«∞x"å~°∞. 40. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
f~°∞Êk#O – "å~°O^ŒiH© x~å÷iOK«|_ç# XHõ "åQÍÌ# ã¨=∞Ü«∞O.
41. P<å_»∞ U |O^è∞Œ =Ó =∞~À |O^è∞Œ =Ù‰õΩ U q^èOŒ QÍ#∂ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ _» ∞» .
"åiÔHÖÏO\˜ `À_®Ê@∞ ‰õÄ_® JO^Œ^Œ∞. 42. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ Z=iÃÑ·#~Ú<å
^ŒÜ«∞`«e¿ãÎ Jk "Õˆ~ q+¨Ü«∞O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.
43. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ *ˇ=Ú_»∞ ([Y∂ö"£∞) =$Hõ∆O 44. áêáê`«∞‡Å
PÇ¨~°OQÍ LO@∞Ok. 45. Jk #∂<≥ QÆã≤ =∂kiQÍ LO@∞Ok.
Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’H˜ áÈ~Ú =∞~°∞QÆ∞`«∞Ok. 46. ã¨Åã¨Å =∞iˆQ h~°∞ÖÏ!
47. '"å}˜‚ Ñ¨@∞ìHÀO_ç! "å}˜‚ D_»∞Û‰õΩO@∂áÈ~Ú #~°HõO #_çÉÁ_»∞¤ =~°‰õÄ
KÕ~°ÛO_ç. 48. `«~°∞"å`« "å_ç <≥uÎg∞^Œ =∞iˆQ hà◊§#∞ – tHõ∆QÍ –
‰õΩ=∞‡iOK«O_ç. 49. nx ~°∞z K«∂_»∞! =∞Ç¨ Q˘Ñ¨Ê"åxQÍ, Q“~°=hÜ«ÚxQÍ
K≥ÖÏ=∞}© JÜÕ∞º"å_çq Hõ^•! 50. ^Õx QÆ∞iOz g∞~°∞ g∞=∂Oã¨Ö’ Ñ¨_ç
LO_Õ"å~À J^Õ Wk— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok).
51. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥=· cèuÑ¨~∞° Å∞ ã¨∞~°H`∆˜ =« ∞~Ú# – „Ñ¨âßO`«=∞~Ú#
– KÀ@ LO\Ï~°∞. 52. L^•º# =<åÅ, T@Å =∞^èŒº# ... 53. "å~°∞
ã¨#flx Ñ¨@∞ì=„™êÎÅ`À áê@∞, [s =„™êÎÅ∞ ‰õÄ_® ^èŒiOz Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ
‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. 54. Wn "åi "≥·Éèí=O! ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ
ã¨∞O^Œ~åOQÆ∞Å`À "Õ∞=Ú "åi q"åÇ¨ÏO [iÑ≤™êÎ=Ú. 55. "å~°O^Œ∞Ö’
^Œ~å˚QÍ Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞ HÀi `≥Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
56. "≥Ú^Œ\ ˜™êi =zÛ# P =∞~°}"Õ∞ `«Ñ¨Ê, WHõ "å~°∞ =∞$`«∞º=Ù
~°∞zK«∂_»@=∞<Õk LO_»^Œ∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åix #~°HõÜ«∂`«# #∞O_ç
HÍáê_®_»∞. 57. Wk ˆH=ÅO h „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨ÏO. W^Õ Jã¨Å∞ Q˘Ñ¨Ê
™êÑ¶¨ÅºO!
58. "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞ h ÉèÏ+¨Ö’ ã¨∞ÅÉèí`«~°O QÍqOKå=Ú
– [#∞Å∞ LÑ¨^Õâ◊O „QÆÇ≤ÏOKåÅx! 59. Hõ#∞Hõ h=Ù xsH˜∆OK«∞. "åà◊¥§
xsH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞.
45. JÖò *Ïã≤Ü«∞ÇπÏ 525
45. JÖò *Ïã≤Ü«∞ÇπÏ ("≥∂HÍà◊§g∞^Œ Ñ¨_ç LO_»@O)

1. Ç¨ – g∞"£∞. 2. Wk â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ

`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# „QÆO^äŒO. 3. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PHÍâßÅÖ’,
Éè∂í q∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ Z<Àfl ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 4. g∞ Ñ¨Ù@∞ìHÖõ ’#∂,
PÜ«∞# Éè∂í q∞Ö’ ã¨~fi° "åºÑÖÎ KÕã#≤ [O`«∞=ÙÅÖ’#∂ #=∞‡HõO QÆÅ [#∞Å‰õΩ
J<ÕHõ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 5. ~ˆ ~ÚO|=à◊§ ~åHõáÈHõÅÖ’#∂, JÖÏ¡ÇÏπ PHÍâ◊O
#∞O_ç Láêkèx (=~°¬Ñ¨Ù h\˜x) ‰õΩiÑ≤Oz, Éèí∂q∞ xs˚=OQÍ =∂i#
`«~°∞"å`« ^•xH˜ r=O áÈÜ«∞@OÖ’#∂, QÍÅ∞Å =∂~°∞ÊÖ’#∂ qA˝Öˇ·#
[#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú. 6. Wq JÖÏ¡ÇπÏ ã¨∂‰õΩÎÅ∞. g\˜x "Õ∞=Ú
h‰õΩ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ (ã¨`«º|^ŒúOQÍ) qxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. WHõ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
PÜ«∞# =K«<åÅ (#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#) `«~∞° "å`« "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«^yŒ # q+¨Ü∞« O
UO LO@∞O^Œx!?
7. JÑ¨"åk, áêáê`«∞‡_»∞ J~Ú# „Ñü XHõ¯_çH© q<åâ◊O `«Ñ¨Ê^Œ∞.
8. "å_ç Ñïã≤÷u Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, "å_ç =ÚO^Œ∞ ^≥·= "åHÍºÅ#∞ K«kq
qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ qO\Ï_»∞QÍx, q##>Ë¡ JÇ¨ÏOHÍ~°O`À x‰õΩ¯`«∂ LO\Ï_»∞.
Hõ#∞Hõ h=Ù "å_çH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ Ñ¨_»∞`«∞O^Œ#fl â◊√Éèí"å~°Î#∞
qxÑ≤OK«∞. 9. =∂ ã¨∂‰õΩÎÅÖ’x U^Œ<åfl q+¨Ü«∞O J`«xH˜ `≥eã≤#Ñ¨Ù_»∞,
^•xx "ÕàÏHÀà◊O KÕ™êÎ_»∞. WÖÏO\˜ "åiH˜ J==∂#Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆
LO@∞Ok. 10. "åiH˜ =ÚO^Œ∞ #~°HõO LOk. "å~°∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl^Õn
"åiH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ #∞ HÍ^Œx "å~°∞ HÍ~°º™ê^è‰Œ Ωõ Å∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
"å~°∞ ‰õÄ_® "åiH˜ Ñ¨xH˜~å~°∞. "åiH˜ =∞Ç¨ Hõiî#=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
11. Wn =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =K«<åÅ#∞ u~°ã¨¯iOz# "åiH˜
QÆ∞O_≥ ÑÿeáÈÜÕ∞ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ LO@∞Ok.
12. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ H˘~°‰õΩ ã¨=Ú„^•xfl LÑ¨Ü«ÚHõÎOQÍ KÕâß_»∞ –
PÜ«∞# P*Ï˝#∞™ê~°O JO^Œ∞Ö’ F_»Å∞ Ñ¨Ü«∞xOKåÅx! g∞~°∞ PÜ«∞#
J#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤OKåÅx! WOHÍ, g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ =º=Ç¨ÏiOKåÅx!
13. WOHÍ PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h – `«#
`«~°Ñ¶¨Ù# – g∞ ¿ã=Ö’ x=∞QÆ∞flÖˇ· LO_ÕÖÏ KÕâß_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’
PÖ’zOKÕ [#∞Å‰õΩ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞<åfl~Ú.
14. (F „Ñ¨=HÍÎ!) JÖÏ¡ÇπÏ XHõ =~°æO "åiH˜, "å~°∞ ã¨=Úáêi˚Oz#
^•x „ÑüÑ¶¨ÅO ZÖÏQÆ∂ W™êÎ_»∞ QÆ#Hõ, JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# (QÆ_»∞¤) k<åÅ∞
~å=@OÃÑ· #=∞‡HõO ÖËx "åix Hõq∆ ∞Oz =^ŒeÃÑ@ì=∞x qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜
K≥ÑC¨ . 15. U =ºH˜Î J~Ú<å ã¨^•K«~} ° KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë, ^•x ÖÏÉèOí ã¨fiÜ«∞OQÍ
J`«xˆH HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞ˆ~ =ºH˜Î J~Ú<å K≥_»∞ KÕ¿ãÎ ^•x áêÑ¨ÉèÏ~°O
J`«x g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok. ^Œiq∞ÖÏ g∞~°O`å g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH
=∞~°ÅÛ|_»`å~°∞.
16. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ãÖ`«u"åiH˜ „QÆO^ä•hfl, Ü«ÚH˜Îh, „Ñ¨=HÍÎ
Ñ¨^Œqx „Ñ¨™êkOKå=Ú. WOHÍ – "åiH˜ "Õ∞=Ú Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ# r=<Àáêkèx
WKåÛ=Ú. Ö’Hõ"åã¨∞ÅÃÑ· "åiH˜ „áê^è•#º`«#∞ "˘ã¨QÍ=Ú.
17. ^èŒ~å‡=ÅO|#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ ‰õÄ_®
"åiH˜ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå=Ú. HÍx f~å *Ï˝#O =KÕÛã≤# g∞^Œ>Ë "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°
Jã¨∂Ü«∞, F~°fiÖËx`«#O HÍ~°}OQÍ qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h
„Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O qÉèËkOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz
– "åi =∞^èŒº# f~°∞Ê W™êÎ_»∞. 18. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú x#∞fl ^èŒ~°‡O Ü≥ÚHõ¯
XHõ ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# q^è•#OÃÑ· ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° å=Ú. Hõ#∞Hõ h=Ù nx<Õ J#∞ãïOK«∞.
J*Ï˝#∞Å PHÍOHõ∆Å#∞ J#∞ãïOK«‰õΩ. 19. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ „ÑüQÍ h‰õΩ
U q^èŒOQÍ#∂ Ñ¨xH˜ ~å~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ XO_˘HõiH˜ KÕ^À_»∞
"å^À_»∞QÍ LO\Ï~°∞. ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å‰õΩ JO_»QÍ LO_Õ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞.
20. Wq „Ñ¨[Å Ü≥∞_»Å ^Œ∂~°^$Œ +≤`ì À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü∂« Å∞. ^Œ$_è#» =∞‡HõO
QÆÅ [#∞Å‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO`À, HÍ~°∞}ºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flq.
45. JÖò *Ïã≤Ü«∞ÇπÏ 527
21. Uq∞\˜, áêáêÅ‰õΩ X_çQÆ\ ˜ì# "å~°∞ `«=∞#∂ – qâ◊fiã≤Oz

=∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤# "åix XˆH q^èŒOQÍ ÑïQÆ}˜™êÎ=∞h, "å~°O^Œi
r=#‡~°}ÏÅ∞ ã¨=∂#OQÍ LO\ÏÜ«∞x `«ÅáÈã¨∞Î<åfl~å? "å~°∞ ÔQ·H˘#fl D
x~°‚Ü«∞O KåÖÏ K≥_»¤k. 22. JÖÏ¡ÇπÏ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ q"ÕHõO`À
ã¨$+≤ìOKå_»∞– „Ñü =ºH˜ÎH© J`«#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨ÅO ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ
W"åfiÅx. "åiÔHÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞.
23. `«# =∞<Àaè~å=∂xfl `«# P~å^èŒº ^≥·=OQÍ KÕã¨∞‰õΩ#fl "åxx
h=Ù K«∂âß"å? J`«x ^ŒQÆæ~° *Ï˝# ãÖÑ¨^Œ L#flÑ¨Ê\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ J`«xx
JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’#∞ KÕâß_»∞. J`«x K≥=ÙÅÃÑ·, J`«x Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÃÑ· ã‘Å∞
"Õ¿ãâß_»∞. J`«x <Õ„`åÅÃÑ· Ñ¨~^° • "Õ¿ãâß_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ JÑ¨=∂~°Oæ Ñ¨\Oì˜ z#
`«~åfi`« WHõ JÖÏO\˜ =ºH˜HÎ ˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOK«QÅÆ "å_≥=_»∞? Uq∞\˜,
g∞~°∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«~å?
24. "åiÖÏ JO\Ï~°∞ : '=∂ D „áêÑÖzHõ rq`«O `«Ñ¨Ê =∞~À
rq`«O ÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú =∞~°}˜ã¨∞Î<åfl=Ú. rqã¨∞Î<åfl=Ú. D HÍÅ K«„Hõ"Õ∞
=∞=∞‡efl K«OÑ¨Ù`ÀOk— – Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, nx QÆ∞iOz "åiH˜
ÉÁuÎQÍ `≥b^Œ∞. "å~°∞ Hˆ =ÅO J#∞=∂<åÅ JÜ«∞ºÅ∞QÍ =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~°∞.
25. "åiH˜ =∂ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =K«<åÅ#∞ qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, 'XHõ"Õà◊ g∞~°∞
K≥¿ÑÊ^Õ x["≥∞ÿ`Õ =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å#∞ „|uHÕz fã¨∞‰õΩ~°O_ç— Jx Ç¨Ï~î°O
KÕÜ«∞@O `«Ñ¨Ê "åi =^ŒÌ =∞~À P^è•~°"Õ∞n LO_»^Œ∞. 26."åiH˜ K≥Ñ¨C :
'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ q∞=∞‡efl „|uH˜ã¨∞Î<åfl_»∞, `«~°∞"å`« PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl
K«OÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞, `«~°∞"å`« PÜ«∞<Õ „Ñ¨à◊Ü«∞k<å# q∞=∞‡efl ã¨=∂"Õâ◊
Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. WO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ãÖ^ÕÇ¨ÏO ÖË^Œ∞. HÍx KåÖÏ=∞Ok
`≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.—
27. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO JÖÏ¡ÇπÏˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. U
~ÀA# „Ñ¨àÜ ◊ ∞« O <≥ÅH˘O@∞O^À P<å_»∞ Jã¨`º« "å^Œ∞Å∞ #+Öì Ö’ LO\Ï~°∞.
28. „Ñü ã¨=Ú^•Ü«∞O "≥∂HÍà◊§ÃÑ· Ñ¨_ç LO_»@O h=Ù K«∂™êÎ=Ù. „Ñü
=~°æO `«# Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞Ok. 'D ~ÀA g∞‰õΩ g∞~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl^•x „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞ W=fi|_»∞`«∞Ok. 29. WkQÀ! W^Õ g∞ ilã¨ì~°∞.
g∞ QÆ∞iOz Wk L#fl^Œ∞#fl@∞ìQÍ ™êHõ∆ ºq∞™ÈÎOk. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å "Õ∞=Ú
#"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOKÕ"åà◊§O— (Jx "åiH˜ K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞Ok).
30. Hõ#∞Hõ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOz# "åix, "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«# HÍ~°∞}ºOÖ’ KÕ~°∞Û‰õΩO\Ï_»∞. W^Õ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ™êÑ¶¨ÅºO.
31. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°ã¯¨ iOKå~À ("åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok) † 'Uq∞\˜,
=∂ =K«<åÅ∞ g∞‰õΩ K«kq qxÑ≤OK«|_»ÖË^•? HÍx g∞~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O
„Ñ¨^Œi≈OKå~°∞. g∞~°∞ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞. 32. '„Ñ¨à◊Ü«∞ "åQÍÌ#O ã¨`«ºO. P
Ñ¶¨∞_çÜ«∞ ãÖÉèíqOK«@OÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞ ÖË^Œ∞— Jx g∞`À J#|_ç#Ñ¨Ù_»∞,
'„Ñ¨à◊Ü«∞O JO>Ë Uq∞\’ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ ^•xH˜ ãÖ|OkèOz
=∂‰õΩ TÇ¨=∂„`«OQÍ J#∞=∂#=ÚO^ŒO`Õ. JO`«‰Ωõ q∞Oz =∂‰õΩ ZÖÏO\˜
#=∞‡HõO ÖË^Œ—x g∞~°∞ K≥¿ÑÊ"å~°∞.
33. "åi Hõ~°‡Å K≥_»∞QÆ∞Åhfl "åiÃÑ· „Ñ¨ã¨∞Êù@O J=Ù`å~Ú. "å~°∞
ZQÆ`åo KÕã≤#^Õ "åix K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∞Ok. 34. "åi`À WÖÏ
J#|_»∞`«∞Ok : 'g∞~°∞ D<å\˜ D ã¨=∂"Õâßxfl qã¨‡iOz#>Ë¡ "Õ∞=Ú
q∞=∞‡efl qã¨‡i™êÎ=Ú. WHõ g∞ x"åãÖ #~°Hõ"Õ∞. WHõ¯_» g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ
"å_≥=_»∂ ÖË_»∞.— 35. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë, g∞~°∞ ^≥·= =K«<åÅ#∞ ZQÆ`åo
KÕâß~°∞. „áêÑÖzHõ rq`«O q∞=∞‡efl "≥∂ã¨Ñ¨ÙzÛOk. HÍ|\˜ì D ~ÀA
"å~°∞ ^•#∞flO_ç |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞|_»~°∞. "åi ãÖ*Ï~Ú+‘ ‰õÄ_®
P"≥∂kOK«|_»^Œ∞.
36. HÍ|\˜ì QÆQÆ<åÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù, Éèí∞=# „Ñ¨Éèí∞=Ù, ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅ
„Ñ¨Éèí∞=Ù J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏˆH ™ÈÎ„`«O â’ÉèÏÜ«∞=∂#O. 37. QÆQÆ# Éèí∞=<åÅÖ’
ÃÑ^ŒÌiHõO PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok. PÜ«∞<Õ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
46. JÖò JÇπÏMÏÑ¶π 529
46. JÖò JÇπÏMÏÑ¶π (Wã¨∞Hõ k|ƒÅ∞)

(26) 1.Ç¨–g∞"£∞. 2. D „QÆO^äŒO â◊H˜Îâße, q"ÕK«<åje
(J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç#k. 3. "Õ∞=Ú Éèí∂=∂º
HÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº#∞#fl =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h ã¨`«º (ÅHõ∆ º) |^ŒúOQÍ –
XHõ xs‚`« QÆ_»∞=Ù H˘~°‰õΩ – ã¨$+≤ìOKå=Ú. u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅO
aOKÕ"å~°∞ =∂„`«O `«=∞‰õΩ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕÜ«∞|_Õ ^•xÑ¨@¡ q=ÚY∞Å=Ù
`«∞<åfl~°∞.
4. („Ñ¨=HÍÎ!) "åix J_»∞QÆ∞ : 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞ HÍ^Œx g∞~°∞
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ "å\˜x QÆ∞iOz Z#fl_»~Ú<å PÖ’zOKå~å? "å~°∞ Éèí∞qÖ’
KÕãO≤ ^Õq∞\’ <å‰õΩ K«∂ÑÖ_ç? áÈh QÆQ#Æ ã‘=∞Ö’¡ "åiˆH^Œ<åfl ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
L#fl^•? g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ, nxH˜ Ñ¨Ó~°fiO L#fl U^Œ<åfl
„QÆO^äŒOQÍh, K≥ÖÏ=∞}˜Ö’ L#fl U^Œ<åfl *Ï˝# qâı+ÖQÍh <å =^ŒÌ‰õΩ
fã¨∞‰õΩ~°O_ç.— 5. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe „Ñ¨à◊Ü«∞k#O =~°‰õÄ `«# Ñ≤Å∞Ñ¨Ù‰õΩ
ã¨=∂^è•#O W=fiÖËx "åix „áêi÷OKÕ "åx HõO>Ë Z‰õΩ¯= =∂~°æ„Éèí+¨µì_≥=
_»∞O\Ï_»∞? `«=∞#∞ "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl ãÖQÆu ‰õÄ_® (HõhãÖ) "åiH˜ `≥eã≤
LO_»^Œ∞. 6. [#∞Å∞ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°K«|_ç#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ "åiH˜ â◊„`«∞=ÙÖˇ·
áÈ`å~°∞. `«=∞#∞ P~åkèOz# q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ
„`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`å~°∞.
7. ã¨∞ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# =∂ "åHÍºÅ#∞ "åiH˜ K«kq qxÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞,
D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# ã¨`«ºO QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞`«∂,
'W^˘Hõ Ñ¨zÛ =∞O„`«*ÏÅ"Õ∞— JO\Ï~°∞. 8. J`«<Õ (=ÚÇ¨Ï=∞‡^Õ) ã¨fiÜ«∞OQÍ
`«# `«~°Ñ¶¨Ù# nxx HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»x "å~°O@∞<åfl~å? "åi`À J#∞ :
'XHõ"Õà◊ <Õ#∞ nxx <å `«~°Ñ¶¨Ù# HõeÊOK«∞‰õΩx LO>Ë, g∞~°∞ ##∞fl JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ¨@∞ì #∞O_ç U q^èŒOQÍ#∂ HÍáê_»ÖË~°∞. g∞~°∞ HõeÊOK«∞‰õΩ<Õ =∂@Å
QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. <å‰õÄ – g∞‰õÄ =∞^èŒº ™êH˜∆QÍ PÜ«∞#
XHõ¯_Õ KåÅ∞. PÜ«∞# Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.—
9. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<Õ<Õ g∞ qÅHõ∆}"≥∞ÿ# „Ñ¨=HõÎ#∞ HÍ#∞. (ˆ~Ñ¨Ù) <å
Ñ¨@¡ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À, g∞ Ñ¨@¡ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. <å
=^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# ãÖ^Õâßxfl =∂„`«"Õ∞ <Õ#∞ J#∞ãï™êÎ#∞. <Õ#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»#∞ =∂„`«"Õ∞.— 10. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'g∞Ô~Ñ¨C_»~Ú<å
PÖ’zOKå~å? XHõ"Õà◊ D Y∞~üP<£ JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç LO>Ë, g∞~°∞
nxx u~°ã¯¨ iOz#@¡~Ú`Õ, W„™ê~¸Öò =OjÜ«ÚÅÖ’x XHõ ™êH˜∆ WÖÏO\˜
XHõ „QÆO^äŒOÃÑ· ™êHõ∆ ºO ‰õÄ_® WzÛ, J`«#∞ qâ◊fiã≤Oz LO_»QÍ g∞~°∞
QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈¿ãÎ (g∞ Ñï}Ï=∞O ZÖÏ LO@∞O^À TÇ≤ÏOKå~å?)
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞.
11. ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞ qâßfiã¨∞Å QÆ∞iOz WÖÏ JO@∞<åfl~°∞ :
'XHõ"Õà◊ JO^Œ∞Ö’ (W™ê¡OÖ’) =∞Oz J<Õ^Õ LO>Ë, ^•xfl J=ÅOaOKÕ
q+¨Ü«∞OÖ’ "åà◊√§ =∂Hõ<åfl =ÚO^Œ∞‰õΩáÈÜÕ∞ "å~°∞ HÍ^Œ∞.— "åÔ~ÖÏQÆ∂
nx^•fi~å =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO á⁄O^ŒÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì 'W^˘Hõ Ñ¨Ù~å`«# J|^ŒúO—
JO@∂ `ÕeQÍæ H˘\˜ì"Õ™êÎ~°∞.
12. WO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù =¸™ê „QÆO^äŒO =∂~°æ^Œi≈xQÍ, HÍ~°∞}º
"åÇ≤ÏxQÍ LO_Õk. HÍQÍ† J~°c ÉèÏ+¨Ö’ L#fl D „QÆO^äŒO (Y∞~üP<£)
^•xx „^è∞Œ =Ñ¨~∞° ™ÈÎOk–`«^•fi~å ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ ÃÇÏK«ÛiOK«\ÏxH˜, ã¨^•Kå~°
ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«\ÏxH˜! 13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ
'JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù— Jx ÑëH˜, `«~°∞"å`« ^•xÃÑ· xÅHõ_»QÍ L<åfl~À,
"åiÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞OQÍh, ^Œ∞óYOQÍh LO_»^Œ∞. 14. "åˆ~ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞.
"å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. Wk "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨^•Kå~åÅ‰õΩ
`«y# „ÑüÑ¶¨ÅO.
15. `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å Ü≥∞_»Å L`«Î=∞OQÍ „Ñ¨=iÎOK«=∞x "Õ∞=Ú
=∂#=ÙxH˜ `åH©^Œ∞ KÕâß=Ú. J`«x `«e¡ J`«xx ÉÏ^èŒ#∞ Éèíiã¨∂Î<Õ `«#
Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ "≥∂ã≤Ok. ÉÏ^èŒ#∞ Éèíiã¨∂Î<Õ J`«xx „Ñ¨ã¨qOzOk. J`«xx
QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙQÍ "≥∂Ü«∞\ÏxH˜QÍx, J`«x áêÅ∞ q_çÑ≤OK«\ÏxH˜ QÍx
=ÚÑ¨Êù~Ú =∂™êÅ∞ Ñ¨\ ˜ìOk. Hõ_»‰õΩ J`«#∞ Ñ¨ÓiÎ ÑïÑ¨Hõfi`«‰õΩ, #Å∞|k
UO_»¡ „áêÜ«∂xH˜ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ WÖÏ q#flqOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂!
(##∞fl q#Ü«∞jeQÍ LOK«∞). h=Ù <åÃÑ·<å, <å `«e¡^ŒO„_»∞ÅÃÑ·<å

‰õΩiÑ≤Oz# J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºÅ‰õΩ QÍ#∞ h‰õΩ Hõ$`«A˝_»<≥· LO_ÕÖÏ, h
„Ñ¨ã¨#fl`«#∞ |_»¿ã ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ãÖÏ <å‰õΩ `À_®Ê@∞#OkOK«∞. <å
H˘~°‰õΩ <å ãÖ`å<åxfl ‰õÄ_® ã¨[˚#∞Å∞QÍ fiÛk^Œ∞Ì. <Õ#∞ z`«Îâ◊√kú`À h
"≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°Å∞`«∞<åfl#∞. h q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«ÖXyæ# "åiÖ’ <Õ#∂ XHõ}˜‚.—
16. WÖÏO\˜ "åi ã¨^•K«~°}Å<Õ "Õ∞=Ú ã¨=∞‡uOz P"≥∂k™êÎ=Ú. "åi
`«Ñ¨CÅ#∞ L¿ÑH˜∆™êÎ=Ú. "å~°∞ ã¨fi~°æ"åã¨∞ÅÖ’ LO\Ï~°∞. Wk "åiH˜
KÕÜ«∞|_ç# x[=∞~Ú# "åQÍÌ#O.
17. =∞Ô~=_»~Ú`Õ `«# `«e¡^ŒO„_»∞Å`À, '<Õ#∞ g∞`À qã¨∞ÔQuÎ
áÈÜ«∂#∞. <Õ#∞ =∞m¡ (QÀs #∞O_ç) ÖËÑ¨|_»`å#x g∞~°∞ ##∞fl J^ÕÑ¨xQÍ
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ_»`å~å? "åã¨"Î åxH˜ <å‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO Z<Àfl ã¨=Ú^•Ü«∂Å∞ QÆuOKå~Ú—
Jx JO\Ï_À (J`«x ÃÑ_»ãï ^èÀ~°}˜H˜ ã¨=∂^è•#OQÍ) "åi~°∞=Ù~°∂
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ x"ÕkOK«∞‰õΩO@∂† 'h áê_»∞QÍ#∂! #∞=Ùfi qâ◊fiã≤OK«~å! JÖÏ¡ÇÏπ
"åQÍÌ#O ã¨`«º=∞~ÚOk~å!— JO\Ï~°∞. ^•xHõ`«#∞, 'JO`å =\˜ì^Õ. W=hfl
Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Hõ@∞ìHõ^äŒÅ∞— JO\Ï_»∞. 18. WÖÏO\˜ "åiÃÑ· (tH∆Í) "å‰õΩ¯
~°∂_èô J~ÚOk. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO QÆ_»z# l#∞flÅ, =∂#= =~åæÖ’¡<Õ g~°∂
KÕiáÈ`å~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g~°∞ #+¨ìOÖ’ Ñ¨_çáÈ~Ú#"åˆ~.
19. „Ñü XHõ¯iH© "åi PK«~°}Å#∞ |\˜ì `«~°QÆ`«∞Å∞O\Ï~Ú –
"åi PK«~°}Å‰õΩ `«QÆæ „ÑüÑ¶¨ÅO JÖÏ¡ÇπÏ "˘ã¨QÆ\ÏxˆH (D `«~°QÆ`«∞Å∞).
"åiH˜ ZÖÏO\˜ J<åºÜ«∞O [~°QÆ^Œ∞. 20. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ #~°HÍyfl
=ÚO^Œ∞‰õΩ `Õ|_ç#Ñ¨Ù_»∞ ("åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok), g∞~°∞ g∞ =∞Oz
=ã¨ ∞ Î = ÙÅ#∞ „áêÑ¨ O zHõ rq`« O Ö’<Õ á⁄O^•~° ∞ . "å\˜ x JHõ ¯ _Õ
J#∞ÉèíqOKå~°∞. HÍ|\˜ì D ~ÀA g∞‰õΩ Ñ¨~åÉèí=O`À ‰õÄ_ç# tHõ∆
qkèOK«|_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ JHÍ~°}OQÍ JÇ¨ÏOHÍ~°O
K«∂¿Ñ"å~°∞. WOHÍ ZO^Œ∞HõO>Ë g∞~°∞ Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞.
21. P^£ ™È^Œ~°∞_»∞ (J~Ú# Ç¨˙^£)#∞ [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞ÛHÀO_ç. J`«#∞
`«# *Ïu "åix Wã¨∞Hõ k|ƒÅ =^ŒÌ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ KÕâß_»∞. ÉèÜ
í ∞« É’^èŒ KÕ¿ã"å~°∞
J`«xH˜ Ñ¨Ó~°fiO ‰õÄ_® QÆuOKå~°∞† J`«x `«~°∞"å`« ‰õÄ_® =KåÛ~°∞.
(J`«xÖÏ É’kèOKå_»∞) : 'JÖÏ¡ÇπÏ#∞ `«Ñ¨Ê g∞~°∞ "Õi`«~°∞Å#∞
P~åkèOK«HõO_ç. XHõ =∞Ç¨ QÆ_»∞¤k#=Ú# g∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_Õ tHõ∆ QÆ∞iOz
<Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#∞.— 22. ^•xH˜ "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, =∂
P~å^èŒº ^≥·"åÅ #∞O_ç =∞=∞‡efl ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_®xˆH<å #∞=Ùfi =zÛOk?
XHõ"Õà◊ h=Ù K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ, h=Ù "åQÍÌ#O KÕã¨∞Î#fl^•xx =∂ÃÑ·H˜
fã¨∞‰õΩ~å?— 23. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : '^•x *Ï˝#O =∂„`«O JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ<Õ
LOk. <åH˜zÛ ÑÖÑ¨|_ç# ãÖ^Õâßxfl =∂„`«"∞Õ <Õ#∞ g∞‰õΩ JO^Œ*ãË ∞¨ <Î åfl#∞.
HÍx g∞~°∞ =∂„`«O <å‰õΩ =∞s =¸~°ö[#OÖÏ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞.—
24. P qÑ¨`«∞Î HÍ~°∞"Õ∞Ñ¶¨∞O ~°∂ÑÖÖ’ `«=∞ Ö’Ü«∞"≥·Ñ¨Ù ~å=@O
K«∂ã≤ "å~°∞ 'Wk =∂ÃÑ· ‰õΩ~°=\ÏxH˜ =ã¨∞Î#fl =∞|∞ƒ`«∞#Hõ— J<åfl~°∞. HÍ<Õ
HÍ^Œ∞. "åã¨Î"åxH˜ Jk g∞~°∞ `˘O^Œ~°ÃÑ\˜ì# „Ñ¨=∂^Œ ãÖˆH`«O! J^˘Hõ
ÃÑ#∞QÍe. JO^Œ∞Ö’ =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ JO`«s¡#"≥∞ÿ LOk.
25. Jk `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞[˝`À „Ñü ^•xx ÃÑHõeOz"Õã¨∞ÎOk. `«~°∞"å`«
[iyO^Õq∞@O>Ë† "åi WO_»∞¡ `«Ñ¨Ê JHõ¯_Õg∞ HÍ#~åÖË^Œ∞. JÑ¨~å^èŒ
[#∞Å‰õΩ "Õ∞=Ú [i¿Ñ âßã≤Î WÖÏˆQ LO@∞Ok.
26. Ñ¨Å∞ q+¨Ü∂« ÅÖ’ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ W=fix â◊HxÎ̃ "åiH˜ WKåÛ=Ú.
"Õ∞=Ú "åiH˜ K≥=ÙeKåÛ=Ú, Hõo§KåÛ=Ú. Ç¨Ï$^ŒÜ«∂eKåÛ=Ú. HÍx "å~°∞
^≥·=ã¨∂K«#Å#∞ u~°ã¨¯iOz# HÍ~°}OQÍ "åi K≥=ÙÅ∞, Hõà◊√¡, "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ "åiˆHq^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»ÖË^Œ∞. z=~°‰õΩ "å~°∞
ÑïÇ¨Ïã≤Oz#^Õ "åix =Ú@ì_çOzOk. 27. "Õ∞=Ú g∞ K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ¯Å L#fl
Ñ¨Ù~°=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® ^èŒfiOãÖ KÕâß=Ú. "å~°∞ `«=∞ ^èÀ~°}˜x =∂#∞‰õΩO\Ï
ˆ~"≥∂#x "Õ∞=Ú =∂\˜=∂\˜H© =∂ ã¨∂K«#Å#∞ K«∂Ñ≤OKå=Ú. 28. ^≥·=
™êg∞Ñ¨ºO á⁄O^Õ L^ÕÌâ◊O`À "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe P„â◊~ÚOz# "åi
P~å^èŒº ^≥·"åÅ∞ "åiH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»ÖË^Œ∞? ÃÑ·QÍ "å~°O`å gà◊§
#∞O_ç J^Œ$â◊º"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. x*ÏxH˜ J^ŒO`å "åi Jã¨`«ºO! "åi JÉèí∂`«
HõÅÊ#!!
29. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú l#∞flÅ ã¨=¸Ç¨ÏO XHõ^•xx h "≥Ñ· Ù¨ fã¨∞‰õΩ
=zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ Y∞~üP<£ q#™êQÍ~°∞. "å~°∞ J`«xx ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞,
'xâ◊≈|ÌOQÍ LO_»O_ç— J<åfl~°∞. Y∞~üP<£ Ñ¨~î°#O Ñ¨Ó~°Î~Ú# `«~°∞"å`«

"å~°∞, ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å~°∞QÍ `«=∞ *Ïu"åi =^ŒÌ‰õΩ uiy "≥àÏ§~°∞.
30. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : '=∂ *Ïu "å~°ÖÏ~å! =¸™ê `«~°∞"å`«
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# XHõ „QÆO^ä•xfl "Õ∞=Ú q<åfl=Ú. Jk `«#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
L#fl „QÆO^ä•ÅxflO\˜h ã¨`«º=∞x „^èŒ∞gHõi™ÈÎOk. Jk ã¨`«ºO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ,
~°∞A=∂~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ^•i K«∂Ñ¨Ù`ÀOk.
31. F =∂ *Ïu"å~°ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Ñ≤eKÕ"åx ãÖ^Õâßxfl
ã‘fiHõiOK«O_ç. J`«xx qâ◊fiã≤OK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞.
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# Ü«∂`«# #∞O_ç q∞=∞‡efl HÍáê_»∞`å_»∞.
32. JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù Ñ≤eKÕ"åx Ñ≤Å∞Ñ¨Ù‰õΩ ã¨ÊOkOK«x"å_»∞ Éèí∞qÖ’
PÜ«∞# J^Œ∞áê[˝Å #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩáÈÖË_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê J`«xH˜
™êÜ«∞O KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_® Z=_»∂ LO_»_»∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°∞.—
33. Uq∞\˜, "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞
ã¨$+≤ìOz# ^Õ=Ù_»∞, "å\˜x ã¨$+≤ìOK«@OÖ’ U=∂„`«O JÅã≤áÈx"å_»∞,
=∞$`«∞Å#∞ uiy „|uHÕK«QÆÅ_»#fl q+¨Ü«∂xfl "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«@OÖË^•?
ZO^Œ∞‰õΩ „|uHÕK«ÖË_»∞? PÜ«∞# „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.
34. D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ #~°HÍyfl =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å|_ç#
~ÀA# ("åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok) : 'Uq∞\˜, Wk ã¨`«ºO HÍ^•?—
^•xH˜ "å~°∞, 'ZO^Œ∞‰õΩ HÍ^Œ∞? =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù `À_»∞QÍ! (Wk ã¨`«º"Õ∞)—
J#O\Ï~°∞. ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok : '=∞~°~Ú`Õ g∞ u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
tHõ∆#∞ K«qK«∂_»O_ç.—
35. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) ã≤÷~° ãÖHõÅ∞ÊÖˇ·# „Ñ¨=HõÎÅ∞ F~°∞Ê
=Ç≤ÏOz#>Ë¡ h=Ù ‰õÄ_® F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. "åi q+¨Ü∞« OÖ’ `˘O^Œ~Ã° Ñ@ì‰Ωõ .
"åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ∞« |_»∞`«∞#fl ^•xx "å~°∞ „Ñ¨`º« HõO∆ QÍ K«∂ã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
"å~°∞ k#=ÚÖ’ XHõ QÆ_çÜ«∞ HÍÅO Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ („Ñ¨ÑÖK«OÖ’)
LO_»ÖË^Œx ÉèÏq™êÎ~°∞. D ãÖ^Õâßxfl JO^Œ*ËÜ«∞@O h Hõ~°Î=ºO.
Jq^èÕÜ«∞`«‰õΩ X_çQÆ>Ëì [#"Õ∞ JO`«=∞=Ù`«∞Ok.
47. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£
1. Z=~°∞ ã¨`åºxfl u~°ã¨¯iOz, ^≥·==∂~°æO #∞O_ç (W`«~°∞Å#∞)
J_»∞¤‰õΩ<åfl~À, "åi Hõ~°‡Å#∞ ^Õ=Ù_»∞ x+¨ÊùÅO QÍqOKå_»∞. 2. =∞Ô~=~°∞
qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKå~À, =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ÃÑ· J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç#
^•xx #q∞‡#_»∞K«∞‰õΩ<åfl~À – "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç L#fl ã¨`«ºO
J^Õ#∞ – ^Õ=Ù_»∞ "åi K≥_»∞Å#∞ "åi #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕâß_»∞. "åi
Ñïã≤u÷ x K«H¯õ k^•Ì_∞» . 3. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë† u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ X_çQ\Æ #ì˜ "å~°∞
q∞^ä•º"å^•xfl J#∞ãïOK«QÍ, qâ◊fiã≤Oz#"åˆ~"≥∂ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù #∞O_ç
=zÛ# ã¨`åºxfl J#∞ãïOKå~°∞. D q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ [#∞Å H˘~°‰õΩ "åi
L^•Ç¨Ï~°}#∞ q=iã¨∞Î<åfl_»∞.
4. Hõ#∞Hõ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å#∞ (Hõ^Œ# ~°OQÆOÖ’) =∂~˘¯#flÑ¨C_»∞
"åi "≥∞_»ÅÃÑ· „"Õ@∞"≥Ü«∞ºO_ç. Hõ_»‰õΩ "åix Ñ¨ÓiÎQÍ F_çOz# Ñ≤^ŒÑ¨
(Mˇ·nÅ∞QÍ) QÆ\ ˜ìQÍ x~°ƒOkèOK«O_ç. P `«~°∞"å`« LÑ¨HÍ~° ÉèÏ=O`À "åix
q_çzÃÑ\˜ì<å ÖËHõ ÑïÇ¨~°O Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx q_»∞^ŒÅ KÕã≤<å (Jk g∞ W+¨ìO).
Ü«Ú^ŒúO KÕ¿ã"å~°∞ `«=∞ PÜ«Ú^è•Å#∞ Ñ¨_»"Õ¿ã^•HÍ (áÈ~°∞ PQÆ‰õÄ_»^Œ∞.
^≥·"å[˝=∂„`«O) W^Õ. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ#Hõ HÀi`Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ PÜ«∞<Õ „Ñ¨fHÍ~°O
f~°∞Û‰õΩ<Õ"å_»∞. HÍx PÜ«∞# g∞Ö’ H˘O^Œix =∞i H˘O^Œi ^•fi~å
Ñ¨sH˜∆OKÕO^Œ∞ˆH W^ŒO`å. JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ K«OÑ¨|_ç# "åi Hõ~°‡Å#∞
PÜ«∞# Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ =$^è• HÍx=fi_»∞. 5. PÜ«∞# "åiH˜ =∂~°æ^Œ~°≈
Hõ`«fiO =Ç≤Ï™êÎ_»∞, "åi ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ fiÛk^Œ∞Ì`å_»∞. 6. `å#∞ "åiH˜
ÑïK«Ü«∞O KÕã≤=Ù#fl ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊ™êÎ_»∞.
7. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕ¿ãÎ JÖÏ¡ÇÏπ
g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞. g∞ áê^•Å‰õΩ xÅHõ_»#∞ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
8. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~° "≥Y· ix J=ÅOaOKå~À, "åiH˜ q<åâ◊O `«^ºŒä O.
47. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ 535
(^Õ=Ù_»∞) "åi Hõ~°‡Å#∞ =$^è• QÍq™êÎ_»∞. 9. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë, JÖÏ¡ÇπÏ

J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ^•xx "å~°∞ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ
"åi Hõ~°‡Å#∞ x+¨ÊùÅO KÕ¿ãâß_»∞. 10. Uq∞\˜, "å~°∞ `«=∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO
QÆ_z» # "åi Ñï}Ï=∂xfl gHÕ∆ K«\ÏxH˜ Éè∞í qÖ’ ãÖK«iOK«Ö^Ë •? JÖÏ¡ÇÏπ
"åix `«∞‰õΩ¯ `«∞‰õΩ¯ KÕ¿ãâß_»∞. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å =ÚO^Œ∞ WÖÏO\˜ "åi
^Œ$ëêìO`åÖË ~å=Åã≤ LOk. 11. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë, JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å
~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ L<åfl_»∞. Jqâßfiã¨∞Å‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ Z=_»∂ ÖË_»∞.
12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊fiã≤Oz, ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ „HÕ^Œ
HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅÖ’ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*™Ë êÎ_∞» . WHõ ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å
q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ, "å~°∞ „áêÑÖzHõ Éè’QÆÉèÏQÍºÅ#∞ A„~°∞HÀ=@OÖ’<Õ
b#=∞Ü«∂º~°∞. Ñ¨â◊√=ÙÅ =∂kiQÍ "≥∞‰õΩ¯`«∞<åfl~°∞. #~°HÍˆQfl "åi x"åãÖ
J=Ù`«∞Ok. 13. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) x#∞fl "≥à◊§Q˘\˜ì# D #QÆ~°O Hõ<åfl
|Ö’¿Ñ`«=∞~Ú# Z<Àfl #QÆ~åÅ∞O_Õq. "Õ∞=Ú "å\˜x JO`«"Ú≥ OkOKå=Ú.
JÑ¨C_»∞ "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"å_»∞ Z=_»∂ ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
14. Uq∞\˜, `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈#OÃÑ· L#fl
=ºH˜Î, Z=_ç ^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ J`«xH˜ JO^Œ"≥∞ÿ#qQÍ KÕÜ«∞|_®¤Ü≥∂, Z=~°∞
`«=∞ PHÍOHõ∆Å#∞ J#∞ãïã¨∞Î<åfl~À "åiÖÏO\˜"å_»∞ HÍQÆÅ_®?
15. ^èŒ~°‡xëêªÑ¨~°∞Å‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# ã¨fi~°æO LÑ¨=∂#O Wk :
JO^Œ∞Ö’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ h\˜ HÍÅ∞=Å∞ LO\Ï~Ú. P h\˜Ö’ ZÖÏO\˜
=∂~°∂Ê ~å^Œ∞. áêÅ HÍÅ∞=Å∞ LO\Ï~Ú. "å\˜ ~°∞zÖ’ =∂~°∞Ê LO_»^Œ∞.
=∞^è∞Œ =Ù „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ HÍÅ∞=Å∞O\Ï~Ú. Jk „`åˆQ "åiH˜ =∞$^Œ∞ =∞^è∞Œ ~°OQÍ,
Hõ=∞‡QÍ LO@∞Ok. ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# `Õ<≥ HÍÅ∞=Å∞O\Ï~Ú. "åi H˘~°‰õΩ
JHõ¯_» Jxfl ~°HÍÅ ÑÖ_»∞¡ LO\Ï~Ú. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# Hõ∆=∂aèHõ∆
LO@∞Ok. (K≥Ñ¨ÊO_ç! ã¨fi~°æã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^Õ) g~°∞ ã¨`«`«O #~°HÍyflÖ’ LO_Õ
"åi`À, „`åˆQO^Œ∞‰õΩ =∞iˆQ h~°∞ W=fi|_Õ"åi`À, `«`å¯~°}OQÍ „¿ÑQÆ∞Å∞
=ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞ JÜÕ∞º"åi`À ã¨=∂#∞Å∞ HÍQÆÅ~å?
16. "åiÖ’ H˘O^Œ~°∞ h "≥·Ñ¨Ù K≥qÜ≥Úyæ q<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞.
Hõ_»‰õΩ "å~°∞ h =^ŒÌ #∞O_ç x„+¨¯q∞Oz# `«~°∞"å`«, *Ï˝#"≥Úã¨QÆ|_ç#
"åi`À, 'WO^•Hõ J`«#∞ K≥Ñ≤ÊO^Õq∞\˜!— Jx P~å f™êÎ~°∞. WÖÏO\˜ "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å g∞^Œ<Õ JÖÏ¡ÇπÏ ã‘Å∞ "Õâß_»∞. "å~°∞ ˆH=ÅO `«=∞ HÀÔ~¯Å
"≥#∞Hõ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î`«∂ LO\Ï~°∞. 17. Z=~°~Ú`Õ ã¨<å‡~åæxfl J=ÅOa™êÎ~À,
JÖÏ¡ÇÏπ "åi ã¨<å‡~°Oæ Ö’ =∞iO`« =$kúx „Ñ¨™êk™êÎ_∞» . "åiH˜ ÉèHí ÑÎ˜ ~¨ åÜ«∞}
`«#∞ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
18. =∞~°~Ú`Õ g~°∞ „Ñ¨àÜ◊ ∞« Ñ¶∞¨ _çÜ∞« `«=∞ÃÑ· JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ~å"åÅx
Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î<åfl~å? "åã¨Î"åxH˜ ^•x zÇ¨flÅ∞ WÑ¨Ê\˜ˆH á⁄_»ã¨∂áê~Ú.
Jk =zÛÑ¨_ç#Ñ¨Ù_»∞, LÑ¨^Õâ◊O „QÆÇ≤ÏOKÕ J=HÍâ◊O "åiÔHHõ¯_»∞O@∞Ok?
19. Hõ#∞Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀ! JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê =∞~À ^≥·=O ÖË<ÕÖË_»∞. h á⁄~°áê@¡
=∞xflOÑ¨ÙÔH· "Õ_»∞‰õΩO@∂ LO_»∞. qâßfiã¨∞Å~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ, qâßfiã¨∞Öˇ·#
„ã‘ÎÅ Hõ∆=∂Ñ¨} H˘~°‰õΩ ‰õÄ_® „áêi÷OK«∞. g∞ Hõ^ŒeHõÅ#∞ QÆ∞iOz, g∞~°∞
|ã¨ KÕÜ«∞@O QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
20. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞, '(^èŒ~°‡Ü«Ú^•úxH˜ ãÖ|OkèOz#) ã¨∂~å
U^Œ~Ú<å ZO^Œ∞‰õΩ J=`«iOK«ÖË^Œ∞?— Jx J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. J~Ú`Õ XHõ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂~å J=`«iOz#Ñ¨Ù_»∞, JO^Œ∞Ö’ Ü«Ú^Œú „Ñ¨™êÎ=# ‰õÄ_®
L#flÑ¨C_»∞, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞ =∞$`«∞º=Ù P=Ç≤ÏOz#"åx
=∂kiQÍ h "≥Ñ· Ù¨ K«∂_»@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù. JÖÏO\˜"åiH˜ =¸_»∞`«∞Ok.
21. P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKåe. =∞Oz =∂@#∞ Ñ¨ÅHÍe. (Ü«Ú^•úxH˜
ãÖ|OkèOz#) `«∞k x~°‚Ü«∞O ÔQ·H˘#flÑ¨C_»∞, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨H∆Í#
ã¨`«º=O`«∞Å∞QÍ xe¿ãÎ, Jk "åiˆH „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO JÜÕ∞ºk. 22. XHõ"Õà◊
g∞~°∞ (P*Ï˝áêÅ# #∞O_ç) =∞~°eáÈ`Õ, g∞~°∞ Éèí∞qÖ’ J~åK«HÍxfl
ã¨$+≤ìOK«@O, |O^èŒ∞`«fi ãÖ|O^è•Å#∞ „`≥OK«@O `«Ñ¨Ê =∞~À =∞Ozx g∞
#∞O_ç PtOK«\ÏxH˜ P™ê¯~°=ÚO_»^Œ∞. 23. WÖÏO\˜"åi<Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«#
HÍ~°∞}ºO #∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ qãï"Õâß_»∞. "åix K≥q\˜"åiQÍ KÕâß_»∞.
"åi Hõà◊§‰õΩ JO^èŒ`åfixfl WKåÛ_»∞.
47. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ 537
24. Uq∞\˜, g~°∞ Y∞~üP<£ÃÑ· zO`«# KÕÜ∞« ~å? ÖËHõ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∂«
ÅÃÑ· `åàÏÅ∞ Ñ¨_ç L<åflÜ«∂? 25. Z=~°~Ú`Õ `«=∞ÃÑ· =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO
`Õ@`≥Å¡=∞~Ú# `«~°∞"å`« "≥#∞flK«∂Ñ≤ uiyáÈÜ«∂~À, "åix Ã+·`å<£
=∞ÉèíºÃÑ\Ïì_»∞. (JÖÏ¡ÇπÏ) "åiH˜ q_»∞Ñ¨Ù WKåÛ_»∞. 26. WÖÏO\˜ ã≤÷uH˜
HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë† g~°∞ ^Õ=Ù_»∞ J=`«iOÑ¨*ãË #≤ ^•xx ã¨ÇÏ≤ OK«ÖxË "åi`À
WÖÏ J<åfl~°∞ : '"Õ∞=Ú H˘xfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ
=∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï=Ú.— "åi Ö’QÆ∞@∞ì =º=Ç¨~°=∞O`å ^≥·"åxH˜ Z~°∞ˆH.
27. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ "åi P`«‡Å#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO@∂ Z_®ÃÑ_® "åi
K≥OÑ¨ÅÃÑ·, "åi gÑ¨ÙÅÃÑ· "å~Úã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ "åi Ñïã≤÷u ZÖÏ LO@∞Ok?
28. D ã≤÷uH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞@O>Ë, "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ P„QÆÇ¨ÏŸ^Œ„QÆ∞}˜‚ KÕ¿ã
ÑÖ^ä•#∞ J=ÅOaOKå~°∞. PÜ«∞# „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ "å~°∞ JaèÅ+≤OK«ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ "åi Hõ~°‡Å#∞ =$^è• QÍqOKå_»∞.
29. Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO L#fl"å~°∞, `«=∞ (PO`«~åºÅÖ’ L#fl)
‰õΩÅ∞¡#∞ JÖÏ¡ÇπÏ |Ü«∞@ÃÑ@ì_»x J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? 30. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ
`«ÅK«∞‰õΩO>Ë "åà◊§O^Œih h‰õΩ K«∂Ñ≤ LO_Õ"å~°O. J~Ú<å h=Ù "åi
zÇ¨flÅ#∞ |\˜ì "åix Ñ¨ã≤QÆ\ìQÆÅ=Ù. "åi ãÖÉèÏ+¨}Ï ã¨~°ox|\˜ì "åix
`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ù. g∞ PK«~°}Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞.
31. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl J=â◊ºOQÍ ÑïH˜™êÎ=Ú – `«^•fi~å g∞Ö’
^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO KÕ¿ã"åÔ~=~À, ã¨Ç¨Ï# ã¨÷~Ú~åºÅ∞ K«∂¿Ñ"å~°∞ Z=~À `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åÅx! g∞ ã≤÷uQÆ`«∞Å#∞ Ñ¨sH˜∆OKåÅx! 32. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Z=~°~Ú`Õ
u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\Ïì~À, ^≥·==∂~°æO #∞O_ç x~ÀkèOKå~À, =∂~°æ^Œ~°≈
Hõ`fi« O `«=∞‰õΩ ã¨$+¨=ì ∞~Ú# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® ^≥=· „Ñ¨=HõÅÎ #∞ =ºuˆ~HÕKå~À,
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ZO`«=∂„`«O #+¨ìO HõeyOK«ÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åi Hõ~°‡Å#∞
x+¨ÊùÅO QÍq™êÎ_»∞.
33. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç. „Ñ¨=HõÎ‰õΩ
q^èÕÜ«ÚÖˇ· LO_»O_ç. g∞ Hõ~°‡Å#∞ =º~°÷O KÕã¨∞HÀHõO_ç.
34. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ áêÅÊ_ç, ^≥·==∂~°æO #∞O_ç
([#∞Å#∞) J_»∞¤‰õΩx, u~°™ê¯~° ã≤÷uÖ’<Õ =∞~°}Õz#"åix JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨∞`«~å=¸ Hõ∆q∞OK«_»∞. 35. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^è≥·~°ºO g_»HõO_ç. (J=ã¨~°O
ÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©) ãÖkèHÀãÖ q[˝Ñ≤Î KÕÜ«∞HõO_ç. JOu=∞ q[Ü«∞O g∞^Õ
J=Ù`«∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ `À_»∞QÍ L<åfl_»∞. PÜ«∞# g∞ Hõ~°‡ÅÖ’ Z#fl\˜H©
HÀ`« qkèOK«_»∞.
36. „áêÑÖzHõ rq`«"≥∞ÿ`Õ F „H©_», q<À^Œ =ã¨∞Î=Ù =∂„`«"Õ∞.
g∞~°∞ QÆ#Hõ qâ◊fiã≤Oz, x+¨ª`À rqOz#@¡~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ g∞
„ÑüÑ¶¨ÖÏxfl "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. PÜ«∞# g∞ #∞O_ç g∞ ™⁄=Ú‡Å#∞ J_»QÆ_»∞.
37. XHõ"Õà◊ PÜ«∞# g∞ #∞O_ç g∞ ^èŒ<åxfl J_çy`Õ, PYi =~°‰õÄ
J_»∞QÆ∞`«∂<Õ LO>Ë, g∞~°∞ Ñ≤ã<≤ å~°∞Å∞QÍ „Ñ¨=iÎOK«=K«∞Û, JÑ¨C_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ
g∞Ö’x Ö’Éèí`åfixfl (HõÅ‡ëêxfl) |@ì|Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. 38. WkQÀ!
^≥·==∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛKÕÜ«∞O_ç Jx g∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù W=fi|_ç#Ñ¨Ù_»∞, g∞Ö’x
H˘O^Œ~°∞ Ñ≤ã≤<å~°∞Å∞QÍ „Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl~°∞. Ñ≤ã≤<åiQÍ =º=Ç¨ÏiOKÕ"å_»∞
`«# ã¨fiÜ«∞O Ñ¨@¡<Õ Ñ≤ã≤<åi J=Ù`å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ J=ã¨~°O ÖËx"å_»∞.
J=ã¨~O° L#fl"å~°∞ g∞ˆ~. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ q=ÚY∞Öˇá· È`Õ JÖÏ¡ÇÏπ g∞ ™ê÷#OÖ’
=∞~À *Ïux fã¨∞‰õΩ=™êÎ_»∞. "å~°∞ g∞ =O\˜ "åÔ~· LO_»~°∞.
48. JÖò Ñ¶¨`üÇπÏ (q[Ü«∞O)
1. („Ñ¨=HÍÎ!) x[OQÍ<Õ "Õ∞=Ú h‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# q[Ü«∂xfl
„Ñ¨™êkOKå=Ú – 2 – JÖÏ¡ÇπÏ h Éèí∂`« Éèíq+¨º`å¯ÖÏÅ á⁄~°áê@¡#∞
Hõ∆q∞OKåÅx, hÃÑ· `«# J#∞„QÆÇ¨xfl Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂Åx, h‰õΩ ~°∞A=∂~°æO
K«∂áêÅhx. 3. WOHÍ, JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ Q˘Ñ¨Ê ã¨Ç¨Ü«∞O JOkOKåÅx.
4. PÜ«∞<Õ qâßfiã¨∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ x|ƒ~åxfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞
– `«^•fi~å "åi qâßfiãÖÖ’ =∞iO`« qâßfiã¨ ã¨=∞$kú [~°QÍÅx. QÆQÆ#
Éèí∞=<åÅÖ’x Ãã·<åºÅhfl JÖÏ¡ÇπÏ"Õ. JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝# ™êQÆ~°∞_»∞, q"ÕHõ
48. JÖò Ñ¶¨`üÇπÏ 539
ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 5. JÖÏ¡ÇπÏ qâ◊fiã≤Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎÅ#∞

„HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅÖ’ „Ñ¨"tÕ OÑ¨*¿Ë ãO^Œ∞‰õΩ, "å~°O^Œ∞Ö’
âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ@O^Œ∞‰õΩ, "åi K≥_∞» QÆ∞Å#∞ "åi #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ
(D q^èŒOQÍ [iyOk). JÖÏ¡ÇπÏ ã¨xflkèÖ’ W^Õ Ñ¶¨∞# q[Ü«∞O. 6. JÖÏ¡ÇπÏ
QÆ∞iOz K≥_»∞ `«ÅOÑ¨Ù QÆÅ HõÑ¨@∞Öˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, HõÑ¨@∞Öˇ·# „ã‘ÎÅ#∞,
|Ç¨ï ^≥·"å~å^èŒ‰õΩÖˇ·# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, |Ç¨ï^≥·"å~å^èŒ‰õΩÖˇ·# „ã‘ÎÅ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
tH˜∆OK«\ÏxH˜ (‰õÄ_® D q^èŒOQÍ KÕâß_»∞). ^Œ∞~°Ìâ◊ "åi g∞^Õ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· P„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. PÜ«∞# "åix â◊Ñ≤OKå_»∞. "åi HÀãÖ
PÜ«∞# #~°HÍxfl ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞. J^≥O`À K≥_»¤ QÆ=∞º™ê÷#O.
7. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’x ¿ã<å"åÇ≤Ïx JO`å JÖÏ¡ÇÏπ Hˆ K≥O^Œ∞`«∞Ok. JÖÏ¡ÇÏπ
=∞Ç¨â◊H˜Îâße, q"ÕK«<åje.
8. („Ñ¨=HÍÎ!) xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞=Ú x#∞fl ™êH˜∆QÍ, â◊√Éèí"å~°Î#∞
qxÑ≤OKÕ"åxQÍ, ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"åxQÍ KÕã≤ ÑÖáê=Ú – 9. g∞~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OKåÅx, g∞~°`«xH˜ („Ñ¨=HõÎ‰õΩ)
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ LO_®Åx, J`«xx P^ŒiOKåÅx, WOHÍ g∞~°∞ L^ŒÜ«∞O
™êÜ«∞O„`«O JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_®Åhx. 10. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!)
Z=~°~Ú`Õ (h KÕuÖ’ K≥ÜÕ∞ºã≤) q^èÕÜ«∞`å „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl~À "å~°∞
x*ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ`À „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ KÕ~Ú "åi KÕ`«∞Å
g∞^Œ LOk. WHõ Z=~°~Ú<å D „Ñ¨=∂}Ïxfl ÉèíOQÆÑï¿ãÎ, ÉèíOQÆÑ¨~°z#
#ëêìxH˜ J`«_Õ ÉÏ^è∞Œ º_»=Ù`å_»∞. =∞Ô~=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ `À KÕã#≤ "åQÍÌ<åxfl
<≥~°"Õ~°∞™êÎ_À J`«xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
11. "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# Ñ¨Öˇ¡@∂i "åà◊√§ WÑ¨C_»∞ =zÛ, '=∂
Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞, PÅ∞Ñ≤Å¡Å∞ =∞=∞‡efl `≥=∞Å‰õΩO_® KÕâß~Ú. HÍ|\˜ì `«=∞~°∞
=∂ =∞xflOÑ¨ÙÔH· „áêi÷OK«O_ç— Jx „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_»`å~°∞. "å~°∞ `«=∞
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ÖËx =∂@Å#∞ <À\˜`À Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. h=Ù "åi`À
K≥Ñ¨C : 'XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ g∞ˆH^Œ<åfl #+¨ìOQÍh, ÖÏÉèíOQÍh HõeyOK«^Œe¿ãÎ
PÜ«∞# ã¨=∞Hõ∆OÖ’ J_»∞¤‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O Z=i‰õΩOk? ÃÑ·QÍ JÖÏ¡ÇπÏ g∞~°∞
KÕ¿ã Ñ¨#∞ÅxflO\˜h HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L<åfl_»∞. 12. ÃÑ·QÍ g∞~°∞, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ
QÍh, qâßfiã¨∞Å‰õΩ QÍh `«=∞ WO_»¡‰õΩ uiy=KÕÛ Ü≥∂QÆO ÖË^Œx
TÇ¨QÍ<åÅ∞ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞. D PÖ’K«# g∞ PO`«~åºÅ#∞ JÅiOK«
™êyOk. "≥Ú`åÎxH˜ g∞ HÍH˜ÖˇHõ¯Å∞ =∞Ç¨ K≥_»¤q. Uk U=∞~Ú<å g∞~°∞
=∂„`«O <åâ◊#=∞ÜÕ∞º [#∞ÖË. 13. =∞Ô~=_»~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞#
„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«_À, JÖÏO\˜ Jqâßfiã¨∞Å H˘~°‰õΩ "Õ∞=Ú =∞O_Õ Jyflx
ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå=Ú. 14. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO JÖÏ¡ÇπÏ^Õ.
PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix Hõ∆q∞™êÎ_»∞, `å#∞ HÀi# "åix tH˜∆™êÎ_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
15. g∞~°∞ Ü«Ú^Œú„áêÑ≤Îx fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ "≥à◊√`«∞#flÑ¨C_»∞ "≥#∞Hõ
LO_çáÈ~Ú# "å~°∞ =zÛ, '=∞=∞‡efl ‰õÄ_® g∞`À ~åx=fiO_ç— JO\Ï~°∞.
"å~°∞ ^≥·="å‰õΩ¯<Õ =∂iÛ"ÕÜ«∞^ŒÅ∞ã¨∞Î<åfl~°∞. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥¿ÑÊÜü∞ :
'g∞~°∞ =∂`À ~åÖË~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ D q+¨Ü«∞O =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ÃãÅqKåÛ_»∞.—
^•xH˜ "å~°∞, 'J^Õg∞ HÍ^Œ∞. g∞‰õΩ =∂ÃÑ· Jã¨∂Ü«∞— JO\Ï~°∞. Jã¨Å∞
q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, "åiÖ’ q+¨Ü«∂=QÍÇ¨Ï# KåÖÏ `«‰õΩ¯=.
16. "≥#∞Hõ LO_çáÈ~Ú# Ñ¨Öˇ¡@∂i "åi`À WÖÏ J#∞ : '`«fi~°Ö’<Õ
g∞‰õΩ Ñ¨~å„Hõ=∞âßÅ∞Ô~·# [#∞Å`À áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù =ã¨∞ÎOk. g∞~°∞
"åi`À áÈ~å_»@"≥∂ ÖË^• "å~°∞ W™ê¡O ã‘fiHõiOK«@"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
(JÑ¨C_»∞) g∞~°∞ QÆ#Hõ P*Ï˝áêÅ# KÕâß~°O>Ë, JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ =∞Oz
„ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ_»∞. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ Ö’QÆ_» q=ÚY∞Öˇ·#>Ë¡ q=ÚY`« K«∂Ñ≤`Õ,
PÜ«∞# q∞=∞‡efl =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆‰õΩ QÆ∞iKÕ™êÎ_»∞. 17. (Ü«Ú^ŒúO
q+¨Ü∞« OÖ’) QÆ∞_ç"¤ å~°∞QÍh, ‰õΩO\˜"å~°∞QÍh, ~ÀQÆ„QÆã∞¨ ÅÎ ∞QÍh xO^•~°∞›Å∞
HÍ~°∞. Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨Ù`å_À J`«xx
JÖÏ¡ÇπÏ kQÆ∞= HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞.
=∞Ô~=_»∞ "≥#∞uiyáÈ`å_À J`«xx =º^è•Éèií `«=∞~Ú# tHõ‰∆ Ωõ Ö’#∞KÕ™êÎ_∞» .
18. qâßfiã¨∞Å∞ =$Hõ∆O „HÕ^Œ h`À q^èÕÜ«∞`å „Ñ¨=∂}O KÕã¨∂Î
48. JÖò Ñ¶¨`üÇπÏ 541
L#flÑ¨C_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ "åi Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’

L#fl ^•xx JÖÏ¡ÇπÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ "åiÃÑ· „Ñ¨âßO`« ã≤÷ux
(<≥=∞‡kx) J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. |Ç¨ï=∂#OQÍ "åiH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ
(ÅaèOKÕ) q[Ü«∂xfl J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. 19. WOHÍ Z<Àfl q[Ü«∞^èŒ<åÅ#∞
‰õÄ_® "å~°∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
20. WOHÍ JÖÏ¡ÇπÏ Z<Àfl q[Ü«∞ ™⁄`«∞ÎÅ#∞ QÆ∞iOz g∞‰õΩ "åQÍÌ#O
KÕâß_»∞. "å\˜x g∞~°∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. nxx =∂„`«O PÜ«∞# g∞‰õΩ "≥O@<Õ
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. [#∞Å KÕ`«∞Å#∞ g∞ #∞O_ç Páê_»∞ – qâßfiã¨∞Å‰õΩ
W^˘Hõ ã¨∂K«#QÍ LO_®Åx! PÜ«∞# q∞=∞‡efl ~°∞A=∂~°æOÃÑ· #_çÑ≤OKå
Åx!! 21. WOHÍ g∞ ÔH·=ãÖ HÍx =∞~À q[Ü«∂xfl ‰õÄ_®! JÖÏ¡ÇπÏ
=∂„`«O ^•xx kQÆƒO^èŒO KÕã≤ LOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ U^Œ~Ú<åã¨ˆ~ KÕÜ«∞QÆÅ
ã¨=∞~°∞÷_»∞.
22. D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ XHõ"Õà◊ g∞ÃÑ· HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi
#Ñ¨Ê\˜H© "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈÜÕ∞"å~°∞. `«~°∞"å`« "å~°∞ U ~°Hõ∆‰õΩ}©‚, U
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}©‚ á⁄O^ŒÖËHõáÈÜÕ∞"å~°∞. 23. Wk J<åkQÍ =ã¨∂Î L#fl ^≥·=
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O. ^≥=· ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞OÖ’ h=Ù ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê#∂ Hõ#∞Q˘#ÖË=Ù.
24. =∞HÍ¯ Ö’Ü«∞Ö’ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞ÅÃÑ· g∞‰õΩ PkèÑ¨`«ºO "˘ãÿ# Ñ≤=∞‡@
"åi KÕ`«∞Å∞ g∞ÃÑ·<å, g∞ KÕ`«∞Å∞ "åiÃÑ·<å ÖË=‰õΩO_® Hõ\ ˜ì Ñ¨_Õã≤#"å_»∞
PÜ«∞<Õ. g∞ x~åfiHÍ#flO`å JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
25. u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞, q∞=∞‡efl =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞
#∞O_ç PÑ≤#"å~°∞, Y∞~åƒh Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ "å\˜ ã¨÷ÖÏÅ‰õΩ KÕ~°‰õΩO_® J_»∞¤
`«ye# "å~°∞ "åˆ~. XHõ"Õà◊ "åiÖ’ (=∞HÍ¯Ö’) J<ÕHõ=∞Ok qâ◊fiã≤Oz#
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎÅ∞ ÖË‰õΩO>Ë, g∞‰õΩ `≥eÜ«∞x ã≤÷uÖ’ g∞~°∞
"åix #eÑ≤"Õ™êÎ~°#fl J#∞=∂#"Õ∞ QÆ#Hõ ÖË‰õΩO>Ë, "åi =¸ÅOQÍ hÃÑ·
JÑ¨"å^Œ∞ =KÕÛO^Œ∞‰õΩ P™ê¯~°O ÖËHõáÈ`Õ ("Õ∞=Ú Ü«Ú^ŒúO KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ
J#∞=∞ux WzÛ LO_Õ"å~°O). J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åix `«#
HÍ~°∞}ºOÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞ (JO^Œ∞ˆH Ñïã≤÷ux Ü«Ú^ŒúO =~°‰õÄ
~åx=fiÖË^Œ∞). XHõ"Õà◊ "å~°∞ (=∞HÍ¯Ö’ x=ã≤ã¨∞Î#fl =Úã≤¡OÅ∞) "ÕÔ~·áÈ~Ú
LO>Ë, JHõ¯_» L#fl u~°™ê¯~°∞Å#∞ "Õ∞=Ú Hõiî<åu Hõiî#OQÍ tH˜∆Oz
LO_Õ"å~°O.
26. ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞ `«=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÖ’ JÇ¨ÏOÉèÏ"åxfl ÃÑOK«∞‰õΩ
#flÑ¨C_»∞ – JO^Œ∞<å "å~°∞ J*Ï˝#Ñ¨Ù ‰õΩÇ¨Ï<å „Ñü+¨ª‰õΩ áÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞ –
JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ñ¨=HõÎÃÑ·, qâßfiã¨∞ÅÃÑ· `«# `«~°Ñ¶¨Ù# x=∞‡àÏxfl J=`«iOÑ¨
*Ëâß_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åix ÉèíH˜Î "åHÍºxH˜ (<≥·uHõ xÜ«∞=∂xH˜) Hõ@∞ì|_ç
LO_ÕÖÏ KÕâß_»∞. "å~°∞ ^•xH˜ Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞Å∞, Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞ ‰õÄ_®#∞. JÖÏ¡ÇÏπ
„Ñün ‰õ∆Ω}‚OQÍ `≥eã≤#"å_»∞.
27. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ ã¨`«º"≥∞ÿ# ã¨fiáêflxfl
K«∂áê_»∞. (Jk Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ LOk). JÖÏ¡ÇπÏ `«e¿ãÎ g∞~°∞
=∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞Ö’H˜ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. t~À=ÚO_»#O KÕ~ÚOK«∞
‰õΩO\Ï~°∞, A`«∞Î HõuÎiOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. g∞ÔHÖÏO\˜ ÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞xk PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ^•xH˜ =ÚO^Õ PÜ«∞# g∞‰õΩ F q[Ü«∂xfl
JOkOKå_»∞.
28. JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ `«# „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`åfixfl, ã¨`º« ^è~Œ å‡xfl WzÛ
ÑÖáê_»∞ – ^•xH˜ W`«~° =∞`« ^èŒ~å‡ÅxflO\˜ÃÑ· PkèHõº`«#∞ "˘ã¨QÍÅx!
™êH˜∆QÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞.
29. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞_»∞. PÜ«∞# "≥O@ L#fl"å~°∞
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ H˘~°∞‰õΩ_»∞ Ñ¨_»x"å~°∞. XO_˘Hõi Ñ¨@¡ =∂„`«O =∞$^Œ∞
=∞#ã¨∞¯Å∞. "å~°∞ ^≥·=ã¨xflkèÖ’ q#„=ÚÖˇ· =OQÆ\Ïxfl, ™êëêìOQÆÑ¨_»\Ïxfl
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. "å~°∞ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl J<Õfi+≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞. ^≥·=„Ñ¨ã¨#fl`«
H˘~°‰õΩ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. "åi ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∂Å (ã¨*ÏÌÅ)
„Ñ¨ÉèÏ=O "åi =ÚMÏ~°qO^•ÅÃÑ· `˘}˜H˜ã¨ÖÏ_»∞`«∂ LO@∞Ok. "åi D
LÑ¨=∂#O `Ò~å`«∞Ö’#∂ LOk. WOrÅ∞Ö’ "å~°∞ XHõ ÑÖ@ á⁄ÅO`À
áÈÅÛ|_®¤~°∞. Jk `«# "≥ÚÅHõ#∞ "≥ÚÅÔHuÎOzOk. `«~°∞"å`« ^•xx
49. JÖò Ç¨ïA~å`ü 543
^Œ$_è»`«~°O KÕã≤Ok. P `«~°∞"å`« Jk ÖÏ"≥H˜¯Ok. ^Œiq∞ÖÏ Jk `«#

HÍO_»OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ xÅ|_çOk. Jk Ô~·`«∞Å#∞ JÅiã¨∞ÎOk – "åi ^•fi~å
ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å#∞ L_çHO˜ KåÅx! J~Ú`Õ "åiÖ’ qâ◊fiã≤Oz, =∞OzÑ¨#∞Å∞
KÕã#≤ "åiH˜ Hõ=∆ ∂Ñ¨}#∞, Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl „Ñ¨™êk™êÎ#x JÖÏ¡ÇÏπ "åQÍÌ#O
KÕâß_»∞.
49. JÖò Ç¨ïA~å`ü (x"åã¨ QÆ^Œ∞Å∞)
1. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ q∞Oz
áÈHõO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ JO`å q<Õ"å_»∞,
Jhfl `≥eã≤#"å_»∞.
2. F qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! g∞~°∞ g∞ HõO~î° ã¨fi~åÅ#∞ „Ñ¨=HõÎ
HõO~î° ã¨fi~°OHõ<åfl ÃÇÏK«∞ÛQÍ LOK«HOõ _ç. g∞~°∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O XO_˘Hõix Hˆ Hõ"ãÕ ≤
Ñ≤eKÕq^èŒOQÍ J`«xx Ñ≤Å=HõO_ç. `«`å¯~°}OQÍ g∞ Hõ~°‡Åhfl =º~°÷"≥∞ÿ
áÈ=K«∞Û. P q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ `≥bHõ#∂áÈ=K«∞Û. 3. Z=~°∞ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ
ã¨=∞HõO∆ Ö’ `«=∞ HõO~îã° fi¨ ~åÅ#∞ `«yOæ z – ãÖ™ê¯~°=O`«∞ÖÏ¡ – =∂\Ï¡_`» å~À
JÖÏO\˜"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ JÖÏ¡ÇπÏ ÉèíH˜ÎÑ¨~åÜ«∞}`« H˘~°‰õΩ ÑïHÕK«∞
‰õΩ<åfl_»∞. "åiH˜ Hõ∆=∂Ñ¨} LOk, Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO ‰õÄ_®. 4. („Ñ¨=HÍÎ!)
Z=~°~Ú`Õ h x"åã¨ QÆ^Œ∞Å #∞O_ç x#∞fl aQÆæ~°QÍ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~À "åiÖ’
J<Õ‰Ωõ Å∞ q[˝`« ÖËx"åˆ~. 5. h=Ù ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi=^Œ‰Ì Ωõ "≥_e» =KÕÛ=~°‰Äõ
"å~°∞ ãÖÜ«∞=∞#O áê\Õz LO>Ë, Jk "åiˆH "Õ∞Å∞ HõeyOKÕk. JÖÏ¡ÇπÏ
Hõ∆=∂jÅ∞_»∞, ^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.
6. qâ◊fiã≤Oz# F „Ñ¨[ÖÏ~å! Z=_»~Ú<å ^Œ∞~°fi~°Î#∞_»∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ
U^Œ~Ú<å ã¨=∂Kå~°O fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ, ^•xH˜ ãÖ|OkèOz# x*Ïx*ÏÅ#∞
=ÚO^Œ∞QÍ x~å÷iOK«∞HÀO_ç. J#º^è• g∞~°∞ `≥eÜ«∞x ã≤÷uÖ’ U
=~åæxHõ~Ú<å Ç¨x HõeyOz, `«~°∞"å`« g∞ =Å¡ [iyáÈ~Ú# ^•xÃÑ·
ÉÏ^èŒÑ¨_Õ Ñïã≤÷u ~å=K«∞Û. 7. g∞ =∞^èŒº# ^≥·=„Ñ¨=HõÎ L<åfl_»<Õ q+¨Ü«∂xfl
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç. Z<Àfl q+¨Ü«∂ÅÖ’ J`«#∞ g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ qO>Ë,
g∞ˆ~ W|ƒO^Œ∞Ö’¡ Ñ¨_çáÈ`å~°∞. HÍx JÖÏ¡ÇπÏ g∞Ö’ qâßfiãÖ Ñ¨@¡
„¿Ñ=∂aè=∂<åxfl [xOÑ¨*Ëâß_»∞. ^•O`À g∞ =∞<À [QÆ`«∞Î#∞ =Ú™êÎ|∞
KÕâß_»∞. ã¨`«º u~°™ê¯~åxfl, ^Œ∞~°fi~°Î##∞, Jq^èÕÜ«∞`«#∞ g∞~°∞ Jã¨Ç≤ÏºOK«∞
‰õΩ<ÕÖÏ KÕâß_»∞. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨<å‡~°æQÍ=ÚÅ∞. 8 – ^≥·=Hõ$Ñ¨=Å¡!
^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏO =Å¡!! JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨*Ï˝x. =∞Ç¨ q"ÕH˜.
9. XHõ"Õà◊ =Úã≤¡OÅÖ’x Ô~O_»∞ =~åæÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O áÈ~å_»∞‰õΩO>Ë
"åi =∞^èºŒ ~år ‰õΩ^Œ~Û° O_ç. `«~∞° "å`« "åiÖ’x XHõ =~°Oæ "å~°∞ =∞~À=~°Oæ
"åiÃÑ· ^Ò~°˚#ºO KÕ¿ãÎ, ^Ò~°˚#ºO KÕ¿ã"å~°∞ ^≥·"å[˝ "≥·Ñ¨Ù =∞~°e=KÕÛ=~°‰õÄ
"åi`À áÈ~å_»O_ç. =∞i "å~°∞ QÆ#Hõ =∞~°e=¿ã,Î "åi =∞^èºŒ <åºÜ«∞|^ŒOú QÍ
ãÖkè KÕÜ«∞O_ç. <åºÜ«∞O KÕÜ«∞O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ <åºÜ«∞O
KÕ¿ã"åix W+¨ìÑ¨_»`å_»∞. 10. qâßfiã¨∞ÅO`å J#fl^Œ=Ú‡Å∞. HÍ|\˜ì g∞
J#fl^Œ=Ú‡Å =∞^èŒº ã¨~°∞ÌÉÏ@∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç
– `«^•fi~å g∞~°∞ Hõ~°∞}ÕK«|_»=K«∞Û.
11. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ `À\˜ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ ZQÆ`åo
KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ giHõ<åfl L`«Î=ÚÖˇ· LO_»=K«∞Û. „ã‘ÎÅ∞
`À\˜ „ã‘ÎÅ#∞ ZQÆ`åo KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. |Ç¨ïâß "å~°∞ giHõ<åfl =∞Oz"åÔ~·
LO_»=K«∞Û. XHõiOH˘Hõix ZuÎá⁄_»∞K«∞HÀHõO_ç. XO_˘Hõix K≥_»¤
a~°∞^Œ∞Å`À Ñ≤Å∞K«∞HÀHõO_ç. qâ◊fiã≤Oz# g∞^Œ@ áêÑ≤+≤ì¿Ñ~°∞ `«yeOK«@O
KåÖÏ K≥_»¤ q+¨Ü«∞O. D ^èÀ~°}˜x =∂#∞HÀx"åˆ~ Jã¨Å∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞.
12. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! Z<Àfl J#∞=∂<åÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ
LO_»O_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë H˘xfl J#∞=∂<åÅ∞ áêáêÅ „HÕkH˜ =™êÎ~Ú.
XO_˘Hõi ‰õÄÑ‘Å∞ ÖÏQÆHõO_ç. g∞Ö’ Z=~°∂ =∞~˘Hõi gÑ¨Ù "≥#∞Hõ Kå_ôÅ∞
K≥Ñ¨ÊHõO_ç. g∞Ö’ Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ =∞$u K≥Ok# g∞ ™È^Œ~°∞x =∂OãÖ
u#\ÏxH˜ W+¨ìÑ¨_»`å~å? nxx g∞~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ U=yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ =∞xflOKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ
"å_»∞.
50. MÏÑ¶π 545
13. =∂#=ÙÖÏ~å! "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl XˆH Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, XˆH „ã‘Î ^•fi~å

Ñ¨Ù\˜ìOKå=Ú. g∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° ÑïK«Ü«∂Å∞, QÆ∞iÎOÑ¨ÙÅ xq∞`«ÎO q∞=∞‡efl
=~åæÅ∞QÍ, `≥QÆÅ∞QÍ qÉèílOKå=Ú. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞Ö’ ^≥·=cèuQÆÅ"å_Õ
^≥·=ã¨xflkèÖ’ JO^ŒiHõ<åfl P^Œ~°}©Ü«Ú_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jhfl
`≥eã≤#"å_»∞, HõxÃÑ@∞ì‰õΩx L#fl"å_»∞.
14. '"Õ∞=Ú qâ◊fiã≤OKå=Ú— Jx Ñ¨Öˇ¡@∂i "åà◊√§ JO@∞<åfl~°∞.
"åiH˜ K≥ÑC¨ : g∞iOHÍ qâ◊fiã≤OK«Ö^Ë ∞Œ . J~Ú`Õ 'P`«‡ã¨=∞~°Ê} KÕã∞¨ ‰õΩ<åflO—
Jx =∂„`«O J#O_ç. qâßfiãÖ g∞ =∞<ÀÉèí∂q∞Ö’ WOHÍ <å@∞HÀÖË^Œ∞.
g∞~°∞ QÆ#Hõ ^≥·"åxH˜, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ q^èÕÜ«∞`«‰õΩ `«Å Xyæ`Õ, ^Õ=Ù_»∞ g∞
Hõ~‡° Å („ÑüÑ¶Å¨ O)Ö’ U Ö’@∂ ~åx=fi_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ Hõ=∆ ∂QÆ∞}O
HõÅ"å_»∞, Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. 15. x*ÏxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞
(z`«âÎ √◊ kú`À) qâ◊fiã≤Oz, P `«~∞° "å`« ZÖÏO\˜ ãÖâ◊Ü∂« xH˜ Ö’#=‰õΩO_®,
JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æOÖ’ `«=∞ ^èŒ# „áê}ÏÅ`À áÈ~å_Õ"åˆ~ ã≤ã¨Öˇ·# qâßfiã¨∞Å∞.
WÖÏO\˜ "åˆ~ ã¨pÛÅ∞~°∞.
16. "åiH˜ WÖÏ K≥Ñ¨C : 'Uq∞\˜, g∞ ^è•i‡Hõ`«#∞ QÆ∞iOz g∞~°∞
JÖÏ¡ÇπÏˆH `≥eÜ«∞Ñ¨~°KåÅ#∞‰õΩO@∞<åfl~å? x*ÏxH˜ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’
L#fl^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñü ^•xx QÆ∞iOz ‰õ∆Ω}‚OQÍ
`≥eã≤#"å_»∞. 17. "åà◊√§ W™ê¡O ã‘fiHõiOz hˆH^À LÑ¨HÍ~°O KÕã≤#@∞¡QÍ
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞ W™ê¡O LÑ¨HÍ~åxfl <åÃÑ· ÃÑ@ìHõO_ç.
"åã¨Î"åxH˜ qâßfiã¨=∂~°æO K«∂Ñ≤ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞‰õΩ LÑ¨HÍ~°O KÕâß_»∞.
g∞~°∞ ã¨pÛÅ∞ˆ~ J~Ú`Õ (D Ü«∞^•~å÷xfl g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe).—
18. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ ^•y=Ù#fl q+¨Ü«∂Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å PÜ«∞# K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
50. MÏÑ¶π
1. MÏÑ¶π. Ñ¶¨∞#=∞~Ú# Y∞~üP<£ ™êH˜∆QÍ! 2. "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ
"åiÖ’ #∞O_Õ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_˘Hõ_»∞ ~å=@O "åix Pâ◊Û~åºxH˜
QÆ∞iKÕã≤Ok. JO^Œ∞ˆH ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞, 'Wk Hõ_»∞ qz„`«OQÍ LO^Õ!
3. 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∞~°}Õz, =∞>ˇÿìáÈ~Ú# `«~°∞"å`«, =∞m¡ uiy („|uH˜)
~å=@O |Ç¨ï^Œ∂~°Ñ¨Ù q+¨Ü«∞OQÍ LO^Õ!— J<åfl~°∞. 4. Éèí∂q∞ Ö’Ñë
#∞O_ç "åix ZO`«QÍ `«yæã¨∞ÎO^À (Ç¨Ïiã¨∞ÎO^À) =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. =∂ =^ŒÌ
L#fl „QÆO^äOŒ Ö’ JO`å Éè„í ^ŒÑ~¨ K° |« _ç LOk. 5. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë,
"å~°∞ `«=∞ =^Œ‰Ì Ωõ ã¨`º« O =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ^•xx Jã¨`º« =∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ KåÛ~°∞.
ÃÑ·QÍ "å~°∞ JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨_ç L<åfl~°∞.
6. Uq∞\˜, "å~°∞ `«=∞ÃÑ·# L#fl PHÍâßxfl K«∂_»ÖË^•, U q^èŒOQÍ
"Õ∞=Ú ^•xx xi‡Oz, JÅOHõiOKå"≥∂? JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ~°O„^èŒO
‰õÄ_® ÖË^Œ∞. 7. "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x qã¨ÎiOÑ¨*Ëã≤, JO^Œ∞Ö’ Ñ¨~°fi`åÅ#∞
„Ñü+≤ªOKå=Ú. WOHÍ JO^Œ∞Ö’ Jxfl~°HÍÅ JO^•Å∞ zO^Õ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
L`«Ê#flO KÕâß=Ú – 8 –~°∞A=~°#Î ∞_»Ü∞Õ º „Ñü ^•ã¨∞xH˜ Wq QÆ∞}áê~îO° QÍ,
*Ï˝Ñ≤HõQÍ L<åfl~Ú. 9. =∞i "Õ∞=Ú PHÍâ◊O #∞O_ç â◊√Éèí=O`«"≥∞ÿ# h\˜x
‰õΩiÑ≤OKå=Ú. `«^•fi~å "Õ∞=Ú `À@Å#∞, HÀ`«‰õΩ =KÕÛ PÇ¨~° ^è•<åºÅ#∞
"≥ÚeÑ≤OKå=Ú. 10. Z`«~Î Ú# Y~°∂~˚ ° K≥@#¡ ∞ ‰õÄ_®. "å\˜ ÑÖ_»¡ QÆ∞`«∞ÅÎ ∞
XHõ^•xÃÑ· XHõ\ ˜ ¿Ñ~°∞‰õΩx LO\Ï~Ú. 11. ^•ã¨∞Å‰õΩ r=<ÀáêkèQÍ!
g@xflO\˜ ^•fi~å "Õ∞=Ú =∞$`«Éèí∂q∞H˜ r=Hõà◊#∞ „Ñ¨™êkOKå=Ú.
W^Õ q^èŒOQÍ (QÀsÅ #∞O_ç) |Ü«∞\˜H˜ ~å=Åã≤ L#flk.
12. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO #∂ÇπÏ *Ïu"å~°∞, ~°ãπ [#∞Å∞, ã¨=¸^Œ∞
"å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 13. P^£, Ñ¶≤~“<£ "å~°∞, Å∂`ü *Ïu
™È^Œ~°∞Å∞, 14. JÜü∞HÍ "å~°∞, `«∞ÉÏƒ *Ïu"å~°∞ ‰õÄ_® „Ñ¨=HõÎÅ#∞
kèHõ¯iOz#"åˆ~. JO^Œ∞=Å¡ "åiÃÑ· <å =ÚO^Œã¨∞Î ÃÇÏK«ÛiHõ x[=∞~ÚOk.
15. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú `˘e ã¨$+≤ìˆH JÅã≤áÈÜ«∂=∂? Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O
Uq∞@O>Ë g~°∞ q#∂`«fl ã¨$+≤ì (=∞e™êi ã¨$+≤ì) Ñ¨@¡ ãÖ^ÕÇ¨ÏOÖ’ Ñ¨_ç
L<åfl~°∞.
16. "Õ∞=Ú =∞x+≤x ã¨$+≤ìOKå=Ú. J`«x PO`«~°ºOÖ’ ˆ~ÔH`ÕÎ
50. MÏÑ¶π 547
PÖ’K«#Å#∞ ‰õÄ_® "Õ∞"≥∞~°∞QÆ∞^Œ∞=Ú. "Õ∞=∞`«x HõO~î°<åà◊O Hõ<åfl J`«xH˜

^ŒQ~æÆ Ö° ’ L<åfl=Ú. 17. JÑ¨C_»∞ fã¨∞‰õΩ<Õ "åi^Œ~Ì ∞° fã¨∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
"åiÖ’ XHõ~°∞ ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù#, =∞~˘Hõ~°∞ Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù# ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞.
18. J`«x <À@ =∂@ "≥Å∞=_»Hõ =ÚO^Õ, J`«x ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl K«∞~°∞ÔH·#
Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩ_»∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ HÍK«∞‰õΩx LO\Ï_»∞.
19. =∞~°} JÑ¨™ê‡~°Hõ ã≤u÷ ã¨`º« ã¨"∞Õ `«OQÍ =KÕÛã≤Ok. (=∂#=Ù_®!)
^Õx #∞O_ç h=Ù áêiáÈÜÕ∞"å_ç"À J^Õ Wk. 20. â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞Ok.
W^Õ ÃÇÏK«ÛiHõ KÕÜ«∞|_ç# k#O. 21. „Ñü =ºH©Î XHõ `ÀÖË"å_ç`À, XHõ
™êHõ∆ ºq∞KÕÛ"åx`À ã¨Ç¨ =™êÎ_»∞. 22. #∞=Ùfi nxÑ¨@¡ J„â◊^Œú =Ç≤ÏOKå=Ù.
Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú h g∞^Œ Ñ¨_ç L#fl =Úã¨∞QÆ∞#∞ `˘ÅyOKå=Ú. D ~ÀA h
K«∂Ñ¨Ù KåÖÏ "å_çQÍ LOk. 23. 'WkQÀ! <å ^ŒQÆæ~° LO_Õk (Hõ~°‡Å
Ñ¨„`«O) ã≤^ŒúOQÍ LOk— Jx `À\˜ ^≥·=^Œ∂`« JO\Ï_»∞. 24. 'Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞,
q~Àkè J~Ú# „Ñü XHõ¯}©‚ #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞O_ç. 25. "å_»∞
=∞Oz #∞O_ç P¿Ñ"å_»∞, Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞ˆ~ "å_»∞, J#∞=∂#O ˆ~ÔHuÎOKÕ"å_»∞.
26. "å_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ `À áê@∞ "Õi`«~° P~å^èºŒ ^Õ=Ùà◊§#∞ ‰õÄ_® KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞.
HÍ|\˜ì "å}˜‚ Hõi#î Ü«∂`«#Ö’ Ñ¨_"» Ü ≥ ∞« ºO_ç.— 27. J`«x ã¨ÇÏ¨ "åã≤ (Ã+`· å<£)
JO\Ï_»∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! <Õ#`«xfl `«Åa~°∞ã¨∞QÍ =∂~°ÛÖË^Œ∞. `«#O`«@`å<Õ
=∂~°æO =∞iKå_»∞. =∂~°æO =∞~°z |Ç¨ï^Œ∂~°O "≥o§áÈÜ«∂_»∞.—
28. ÃãÅgÜ«∞|_»∞`«∞Ok : '<å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Q˘_»=Ñ¨_»HõO_ç. <Õ#∞ q∞=∞‡efl
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ tHõ∆ QÆ∞iOz ÃÇÏK«ÛiHõ KÕâß#∞. 29. <å ^ŒQÆæ~° =∂@
=∂~°Û|_»^Œ∞. <Õ#∞ <å ^•ã¨∞Å‰õΩ J<åºÜ«∞O KÕ¿ã"å_»#∞ HÍ#∞.—
30. 'h=Ù xO_çáÈÜ«∂"å?— Jx "Õ∞=Ú #~°HÍxfl J_çy#<å_»∞,
'UO, WOHÍ U=∞<åfl LO^•?— Jx Jk JO@∞Ok. 31. ã¨fi~°æO ÉèíH˜ÎÑ¨~°∞Å
ã¨g∞ÑÖÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å|_»∞`«∞Ok. Jk U=∞O`« ^Œ∂~å# LO_»^Œ∞.
32. g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_Õk W^Õ. =∂\˜=∂\˜H© (^Õ=Ùx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ)
=∞~°e, xÜ«∞=∂Å#∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩ<Õ „Ñü XHõ¯iH©, 33. K«∂_»‰õΩO_®<Õ
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ, ~°∞A=~°Î# K≥O^Õ x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O`À
=zÛ# „Ñü XHõ¯i HÀãÖ Wk „Ñ¨`ÕºHÕK«|_çOk. 34. xˆH∆ÑÖQÍ WO^Œ∞Ö’
„Ñ¨"ÕtOK«O_ç. HõÅHÍÅO xeKÕ k#q∞k. 35. JHõ¯_» "åiHÀãÖ "å~°∞
HÀi#^ŒÖÏ¡ LO@∞Ok. =∂ =^ŒÌ WOHÍ ZO`À LOk.
36. "Õ∞=Ú giH˜ Ñ¨Ó~°fiO Z<Àfl *Ï`«∞Å#∞ `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå=Ú.
"å~°∞ giHõ<åfl Z‰õΩ¯= |Å=O`«∞Å∞. "å~°∞ ^Õâ◊^ÕâßÅ∞ ãÖK«iOKå~°∞.
HÍx "åiH˜ ZHõ¯_»~Ú<å xÅ∞= h_» ÅaèOzO^•? 37. =∞#ã¨∞#fl "åxH˜
ÖË^• „â◊^ŒúQÍ qx =∞~°ÖË"åxH˜ WO^Œ∞Ö’ Ç≤Ï`«É’^èŒ LOk.
38. "Õ∞=Ú Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∞^èŒº# L#fl"å\˜x ˆH=ÅO
P~°∞ k<åÅÖ’ ã¨$+≤Oì Kå=Ú. HÍx =∂‰õΩ ZO`«=∂„`«O JÅã¨@ HõÅQÆÖ^Ë ∞Œ .
39. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞ K≥¿ÑÊ =∂@ÅÃÑ· ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«∞. h
„Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. PÜ«∞xfl ã¨∞ÎuOK«∞ – ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜
=ÚO^Œ∞, ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_®. 40. ~å„u"Õà◊Ö’¡ ‰õÄ_®
PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ âß¡Ñ¶≤∞OK«∞. ã¨*ÏÌÅ (#=∂AÅ) `«~°∞"å`« ‰õÄ_®.
41. *Ï„QÆ`«ÎQÍ q#∞! U ~ÀA# Ñ≤eKÕ"å_»∞ KåÖÏ ^ŒQÆæi #∞O_ç
Ñ≤Å∞™êÎ_À, 42. U ~ÀA# [#∞Å∞ J=â◊ºOQÍ XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú#
ˆHHõ#∞ qO\Ï~À, Jk (QÀsÅ #∞O_ç) |Ü«∞ÅÊ_Õ ~À*ˇ· LO@∞Ok.
43. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "Õ∞"Õ∞ „|uHÕKÕ"å~°=Ú. "Õ∞"Õ∞ K«O¿Ñ"å~°=Ú. JO^Œ~°∂
=∞~°Å=Åã≤Ok =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH. 44. P ~ÀA Éèí∂q∞ "åi HÀãÖ
„|^ŒÖÌ á·ˇ È`«∞Ok. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ ÖËz Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ f™êÎ~∞° . D áê\˜ ã¨g∞Hõ~}
°
=∂‰õΩ KåÖÏ `ÕeHõ.
45. "å~°∞ K≥¿ÑÊ^Õq∞\’ =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. h=Ù "åiÃÑ· |Å=O`«O
KÕ¿ã"å_»=Ù HÍ=Ù. <å ÃÇÏK«ÛiHõ‰Ωõ ÉèÜí ∞« Ñ¨_Õ "åxH˜ =∂„`«"∞Õ #∞=Ùfi Y∞~üP<£
^•fi~å É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_»∞.
51. J*ò *ÏiÜ«∂`ü (^Œ∞=Ú‡ˆ~¿Ñ QÍÅ∞Å∞)
1. ^Œ∞=Ú‡ ˆ~¿Ñ QÍÅ∞Å ™êH˜∆QÍ! 2. `«~°∞"å`« Jq (=~°¬Ñ¨Ù h\˜)
|~°∞=Ù#∞ Z`«∞Î‰õΩO\Ï~Ú. 3. `«~°∞"å`« Jq <≥=∞‡kQÍ – =∞ÅÜ«∞
51. J*ò *ÏiÜ«∂`ü 549
=∂~°∞`«OÖÏ – Hõ^∞Œ Å∞`å~Ú. 4. `«~∞° "å`« Jq (^≥"· å*Ï˝#∞™ê~°O) =º=Ç¨~°

ÑÖÑ≤}© [~°∞Ñ¨Ù`å~Ú. 5. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞‰õΩ KÕÜ«∞|_Õ "åQÍÌ#O ã¨`«ºO.
6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ f~°∞Ê [~°QÆ=Åã≤ LOk. 7. =∂~åæÅ∞ QÆÅ QÆQÆ#O ™êH˜∆QÍ!
8. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~˘Hõ Éè^Ë •aè„áêÜ«∞OÖ’ Ñ¨_=ç Ù<åfl~°∞. 9. =∞o§OK«|_ç#
"å_Õ ^•x #∞O_ç =∞~°eáÈ`å_»∞.
10. JOK«<åÅ P^è•~°OQÍ QÍe "Õ∞_»Å∞ Hõ>"ìË å~°∞ <åâ◊#=∞=Ù^Œ∞~°∞
QÍHõ! 11. "å~°∞ JÅã¨`«fiOÖ’ Ñ¨_ç, =∞~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ Ö’#Ü«∂º~°∞. 12. WO`«H©
P f~°∞Êk#O ZÑ¨C_»∞? Jx "å~°∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. 13. Jk "å~°∞
JyflÃÑ· HÍÅÛ|_Õ ~À*ˇ· LO@∞Ok. 14. 'g∞ "≥H˜eKÕ+¨ìÅ ~°∞zK«∂_»O_ç.
g∞~°∞ ^Õx H˘~°‰Ωõ `˘O^Œ~Ã° Ñ>Ë"ì å~À J^Õ Wk— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok).
15. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ HõÅ"å~°∞ L<åº#=<åÅÖ’, K≥Å=∞Å =∞^èºŒ #
LO\Ï~°∞. 16. "åi „Ñ¨É∞íè =Ù "åiH˜ WzÛ# ^•xx Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.
JO`«‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù "å~°∞ ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞. 17. "å~°∞
~å„u"Õà◊Ö’¡ KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ x„kOKÕ"å~°∞. 18. `˘e*Ï=Ú "Õà◊Ö’¡ "å~°∞
Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ · „áêi÷ã∂¨ Î LO_Õ"å~°∞. 19. "åi ãÖÑ¨^ÖŒ ’¡ J_çQˆ "åiH˜, J_»QxÆ
"åiH˜ (Jaè=∂#^èŒ#∞Å‰õΩ) ‰õÄ_® Ç¨Ï‰õΩ¯ (ÉèÏQÆO) LO_Õk.
20. #"Õ∞‡"åiH˜ Éèí∞qÖ’ Ñ¨Å∞ ã¨∂K«#Å∞ L<åfl~Ú. 21. Y∞^Œ∞ÌQÍ
g∞Ö’<Õ L<åfl~Ú – Uq∞\˜, g∞~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? 22. PHÍâ◊OÖ’
g∞ r=<Àáêkè LOk. ^•O`Àáê@∞ g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_Õk ‰õÄ_®
LOk. 23. Hõ#∞Hõ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù ™êH˜∆QÍ! Jk `«^äŒºO. g∞~°∞
Ñ¨~°ã¨Ê~°O =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞#fl>Ë¡ (ã¨`«º=∞k).
24. Uq∞\˜, h‰õΩ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ Q“~°= Ju^äŒ∞Å q+¨Ü«∞OQÍx
KÕiO^•? 25. "å~°`«x =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, "åiH˜ ã¨ÖÏ"£∞ KÕâß~°∞.
J`«#∞ ‰õÄ_® "åiH˜ „Ñü ã¨ÖÏ"£∞ KÕâß_»∞ – gà◊√§ JÑïz`« =º‰õΩÎÖÏ¡
L<åflˆ~ (Jx =∞#ã¨∞Ö’ J#∞‰õΩ<åfl_»∞). 26. "≥O@<Õ J`«#∞ `«# WO\˜"Ñ·≥ Ù¨
"≥o§ "Õ~ÚOz# P=Ù ^Œ∂_»#∞ `≥KåÛ_»∞. 27. ^•xx "åi =ÚO^Œ∞
ã¨=∞iÊOz 'g∞~°∞ u#ˆ~q∞\˜?— J<åfl_»∞. 28. `«~°∞"å`« Ö’Ö’Ñ¨ÖË
ÉèíÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞. 'ÉèíÜ«∞Ñ¨_»=^Œ∞Ì— JO@∂ "å~°∞ JÉèíÜ«∞q∞KåÛ~°∞. `«~°∞"å`«
J`«xH˜ *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_≥·# JÉÏƒ~Ú HõÅ∞QÆ∞`å_»x â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OKå~°∞.
29. JÑ¨C_»`«x ÉèÏ~°º J~°∞ã¨∂Î, <˘ã¨\ ˜ÃÑ· KÕ`ÀÎ ÉÏ^Œ∞‰õΩO@∂ =zÛ,
'J=fi! <Õ<˘Hõ =Úãë^•xx. ^•xH˜ `À_»∞ Q˘„_®ex ‰õÄ_® (<åH˜Ñ¨C_»∞
ãÖ`å#"Õ∞q∞\˜)?— JOk. 30. ^•xH˜ "å~°∞, 'WÖÏˆQ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. h
„Ñ¨Éèí∞=Ù D q^èŒOQÍ ÃãÅqKåÛ_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# q"ÕHõ=O`«∞_»∞,
*Ï˝#^èŒ#∞_»∞— Jx K≥áêÊ~°∞.
(27) 31. 'F ^≥·=^Œ∂`«ÖÏ~å! WO`«H© g∞~°∞ =zÛ#
Ñ¨<Õq∞\˜?— Jx W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ J_»QÍæ, 32. "åiÖÏ K≥áêÊ~°∞ : '"Õ∞=Ú XHõ
JÑ¨~å^èŒ =¸Hõ (Å∂`ü *Ïu) "≥Ñ· Ù¨ ÑÖÑ¨|_®¤=Ú. 33 – "åiÃÑ· HÍÅÛ|_ç#
=∞\˜~ì åà◊#¡ ∞ ‰õΩiÑ≤OK«\ÏxH˜. 34. Ç¨Ï^Œ∞gÌ ∞iáÈ~Ú# "åi HÀãÖ h „Ñ¨É∞íè =Ù
=^ŒÌ JK«∞Û"ÕÜ«∞|_ç# ~åà◊√§ Jq.— 35. =∞i JHõ¯_» L#fl qâßfiã¨∞ÅO^Œih
"Õ∞=Ú |Ü«∞\˜H˜ fâß=Ú. 36. HÍx =∂HõHõ¯_» XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ =Úã≤¡O WÅ∞¡
=∂„`«"Õ∞ HõxÑ≤OzOk. 37. =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åiH˜
"Õ∞=Ú WO^Œ∞Ö’ XHõ ã¨∂K«##∞ =kÖÏ=Ú.
38. =¸™ê =$`åÎO`«OÖ’ ‰õÄ_® ã¨∂K«# LOk. "Õ∞=∞`«xH˜ XHõ
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}Ïxfl WzÛ Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ≤#Ñ¨Ù_»∞, 39. J`«#∞
`«# =∞Ok =∂~°ƒÅO`À ã¨Ç¨ q=ÚY∞_»Ü«∂º_»∞. ÃÑ·QÍ 'W`«<˘Hõ
=∂O„u‰õΩ_À ÖË^• Ñ≤zÛ"å_À J~Ú LO\Ï_»—x J<åfl_»∞. 40. JO^Œ∞ˆH
"Õ∞=Ú J`«xh, J`«x Ãã·<åºxfl Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. `«~°∞"å`« "åà◊§#∞
ã¨=Ú„^ŒOÖ’ qã≤i"Õâß=Ú. D Ñï}Ï=∂xH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ J`«<Õ ÉÏ^èŒ∞º_»∞
(xO^•~°∞›_»∞). 41. P^£ (*Ïu) Ö’ ‰õÄ_® XHõ ã¨∂K«# LOk. JÑ¨C_»∞
"Õ∞=Ú "åiÃÑ· x+¨ÊùÅ=∞~Ú# QÍex ÑÖáê=Ú. 42. P QÍe ^ÕxÃÑ·
gz<å ^•xx `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® =^ŒÖË¡^Œ∞. 43. ã¨=¸^Œ∞ "åiÖ’
‰õÄ_® (QÆ∞}áê~î°) ã¨∂K«# LOk. 'H˘<åflà◊§áê@∞ ã¨∞MÏÅ∞ A„~°∞HÀO_ç—
Jx "åi`À J#|_ç#Ñ¨Ù_»∞, 44. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ ZO`«=∂„`«O
MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ "åix XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# „¿ÑÅ∞_»∞
51. J*ò *ÏiÜ«∂`ü 551
J=∂O`«O Hõ|oOzOk. ^•xx "å~°∞ Hõà§◊ Ñ¨ÊyOz K«∂ã¨∂Î LO_çáÈÜ«∂~°∞.

45. P ^≥|ƒ‰õΩ "å~°∞ ÖËz xÅ|_»ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. `«=Ú‡ `å=Ú
HÍáê_»∞HÀ#∂ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. 46. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ #∂ÇπÏ *Ïu
=º=Ç¨~°=¸ WO`Õ. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ‰õÄ_® Jq^èÜ Õ ∞« [#OQÍ LO_Õ"å~°∞.
47. "Õ∞=Ú PHÍâßxfl =∂ â◊H˜Î`À xi‡OKå=Ú. "Õ∞=Ú qã¨Î $u
<˘ã¨ˆQ"å~°=Ú. 48. "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x (Ñ¨~°∞Ñ¨ÙQÍ) Ñ¨~°Kå=Ú. "Õ∞=Ú ZO`«
K«Hõ¯QÍ Ñ¨~°∞™êÎ"≥∂! 49. WOHÍ "Õ∞=Ú =ã¨∞Î=ÙÅxflO\˜h [O@Å∞QÍ
ã¨$+≤ìOKå=Ú – `«^•fi~å g∞~°∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOk™êÎ~°x! 50. Hõ#∞Hõ
JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞O_ç. <Õ#∞ PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨Ê+¨ìOQÍ
™ê=^è•#Ñ¨~°KÕ"å_»#∞. 51. JÖÏ¡ÇπÏ`À áê@∞ =∞~À P~å^èŒº^≥·"åxfl
KÕ~°ÛHõO_ç. <Õ#∞ PÜ«∞# `«~°Ñ¶¨Ù# ã¨Ê+¨ìOQÍ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»#∞.
52. W^Õq^èŒOQÍ gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ U „Ñ¨=HõÎ
=zÛ<å, 'W`«#∞ =∂O„u‰õΩ_À, Ñ≤zÛ"å_À J~Ú LO\Ï_»—x J<Õ"å~°∞.
53. Uq∞\˜, "å~°∞ W^Õ q+¨Ü«∂xfl XHõiH˘Hõ~°∞ `åH©^Œ∞ KÕã¨∂Î =ã¨∞Î<åfl~å?
Jk HÍ^Œ∞, Jã¨Å∞ "å~°O`å `«Åa~°∞ã¨∞ÖË. 54. Hõ#∞Hõ h=Ù JÖÏO\˜
"åix Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩ. D q+¨Ü«∞OÖ’ h=Ù xO^•~°∞›_»=Ù HÍ=Ù.
55. HÍHõáÈ`Õ LÑ¨^Õâßxfl =∂„`«O H˘#™êyOK«∞. ZO^Œ∞HõO>Ë LÑ¨^Õâ◊O
qâßfiã¨∞Å‰õΩ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍQÆÅ^Œ∞.
56. <Õ # ∞ l#∞fl#∞, =∞x+≤ x ã¨ $ +≤ ì O z#k ˆ H =ÅO ##∞fl
P~åkèOK«\ÏxˆH. 57. <Õ#∞ "åi #∞O_ç r=<Àáêkèx HÀ~°@O ÖË^Œ∞.
"å~°∞ <å‰õΩ J#flO ÃÑ\ÏìÅx ‰õÄ_® <Õ#∞ JaèÅ+≤OK«@O ÖË^Œ∞.
58. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Láêkè „Ñ¨^•`«. =∞Ç¨ |Åâße. =∞Ç¨
Ñ¶∞¨ \˜‰Ωõ _»∞. 59. WHõáÈ`Õ D ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞† "åi ã¨ÇÏ¨ "åã¨∞Å áêÑÖ ÑÖ_ç#>Ë¡
"åi áêÑÖ ‰õÄ_® ÑÖ_çOk. HÍ|\˜ì "å~°∞ (tHõ∆ HÀãÖ) P„`«O KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
60. HÍ|\˜ì u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl k#O =Å¡ "åiH˜
q<åâ◊O `«^äŒºO.
52. J`ü `«∂~ü (`«∂~°∞ Ñ¨~°fi`«O)
1. `«∂~°∞ (ã≤<åÜü∞ H˘O_») ™êH˜∆QÍ! 2. edOK«|_ç# „QÆO^äŒO
™êH˜∆QÍ! 3. Jk qâßÅ"≥∞ÿ# Ñ¨Ù@ÅÖ’ LOk. 4. x`«ºO Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»∞`«∂
LO_Õ P~å^èŒ<åÅÜ«∞O (Éˇ·`«∞Öò =∂=¸~ü) ™êH˜∆QÍ! 5. Z`«Î~Ú# HõÑ¨C
™êH˜∆QÍ! 6. Lá⁄ÊOˆQ ã¨=Ú„^ŒO ™êH˜∆QÍ! 7. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù tHõ∆
~å#∞#flk. 8. ^•xx `˘ÅyOK«@O Z=i `«~°O HÍ^Œ∞. 9. U ~ÀA#
PHÍâ◊O [Å^Œiã¨∞ÎO^À, 10. Ñ¨~°fi`åÅ∞ #_»=@O "≥Ú^ŒÖˇ_»`åÜ≥∂,
11. P ~ÀA ã¨`åºxfl kèHõ¯iOz# "åiH˜ =¸_ç#>Ë¡. 12. "å~°∞ P_»∞`«∂
áê_»∞`«∂ JÑ¨ã¨=º"≥∞ÿ# =∂@Å∞ HõeÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 13. P ~ÀA
"å~°∞ #~°HÍyfl "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ „`ÀÜ«∞|_»`å~°∞. 14. 'g∞~°∞ Jã¨`º« =∞x „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#
Jyfl W^Õ. 15. Wk =∞O„`«*ÏÅ=∂? ÖËHõ Wk g∞ (Hõà◊§)‰õΩ Hõ#|_»@O
ÖË^•? 16. WHõ nxH˜ PÇ¨ïu J=O_ç. g∞iÑ¨C_»∞ F~°∞Ê =Ç≤ÏOz<å,
F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«HõáÈ~Ú<å g∞‰õΩ XHõ¯>Ë. g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ^•x „ÑüÑ¶¨Å"Õ∞
g∞‰õΩ W=fi|_»∞`ÀOk— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok).
17. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥=· cèuÑ¨~∞° Å∞ L^•º#=<åÅÖ’, ã¨∞Y™œMÏºÅÖ’
LO\Ï~°∞. 18. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«=∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# =ã¨∞Î=ÙÅÑ¨@¡ "å~°∞
P#O^ŒO`À Ñ¨~°=tOz áÈ`«∞O\Ï~°∞. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åix #~°HõÜ«∂`«#
#∞O_ç ~°H˜∆OKå_»∞. 19. 'g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`üHõ~°‡Å‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ Ç¨~ÚQÍ
u#O_ç, „`åQÆO_ç— (Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok). 20. JHõ¯_» "å~°∞ =~°∞ã¨QÍ
Ñ¨~°K«|_ç# Pã¨<åÅ g∞^Œ kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx (^Œ~å˚QÍ) ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞.
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ ã¨fi~°æHõ#ºÅ`À "Õ∞=Ú "åi q"åÇ¨ÏO [iÑ≤™êÎ=Ú.
21. qâ◊fiã≤Oz# "åi ãÖ`å#O ‰õÄ_® "åi =∂~åæ# qâßfiãÖ`À
#_ç¿ã,Î "Õ∞=Ú "åi ãÖ`«ux ‰õÄ_® "åi`À áê@∞ HõÅ∞Ñ¨Ù`å=Ú. =∞~°~Ú`Õ
"åi Hõ~°‡Å #∞O_ç ^Õxh `«yæOK«=Ú. „Ñü =∞x+‘ `å#∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl
^•xÖ’ z‰õΩ¯|_ç (`åHõ@∞ìQÍ) L<åfl_»∞. 22. "å~°∞ "≥∞zÛ# ÑÖ_»∞¡ Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞,
52. J`ü `«∂~ü 553
=∂O™êÇ¨~åxfl "Õ∞=Ú "åiH˜ Wã¨∂Î LO\Ï=Ú. 23. "å~°Hõ¯_» XO_˘Hõi

#∞O_ç =∞^è Œ ∞ áê„`« Å #∞ JO^Œ ∞ ‰õ Ω O@∂ LO\Ï~° ∞ . "å\˜ ¿ã=#O
"åQÆ∞_»∞‰õΩQÍh, áêÑ¨HÍ~åºxH˜ ^•i fÜ«∞^Œ∞. 24. "åi ¿ã=Ö’ ‰õΩ„~åà◊√§
Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∂Î LO\Ï~°∞ – "å~°∞ Éè„í ^ŒOQÍ LOK«|_ç# =Ú`åºÅ =∂kiQÍ
LO\Ï~°∞. 25. "å~°∞ Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx ‰õΩâ◊Å „Ñ¨â◊flÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∂
LO\Ï~°∞. 26. "åiÖÏ K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï~°∞ : 'Wk=~°‰õΩ =∞#O =∞#
WO\˜"å~°ÅÖ’ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_Õ"åà◊§O. 27. JO^Œ∞ˆH JÖÏ¡ÇπÏ =∞#efl
Hõ\ÏH˜∆OKå_»∞. =∞#efl #~°HõOÖ’x f„==∞~Ú# ÃãQÆ #∞O_ç ~°H˜∆OKå_»∞.
28. =∞#O WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞<Õfl "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
PÜ«∞# ã¨^Œfi º=Ç¨~°O KÕ¿ã"å_»∞, ^ŒÜ«∂Hõ~°∞_»∞.—
29. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_»∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O =Å¡ h=Ù *’ºu+¨µº_»=Ó HÍ=Ù, Ñ≤zÛ"å_»=Ó HÍ=Ù. 30. Uq∞\˜,
W`«<˘Hõ HõqÑ¨ÙOQÆ=Ù_»h, W`«xÃÑ· =KÕÛ K≥_»¤HÍÅO H˘~°‰õΩ `å=Ú
xsH˜∆ã¨∞Î<åfl=∞x "å~°O@∞<åfl~å? 31. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'g∞~°∂
xsH˜∆OK«O_ç. <Õ#∞ ‰õÄ_® g∞`Àáê>Ë xsH˜∆ã¨∞Î<åfl#∞.— 32. Uq∞\˜, "åi
|∞^Œ∞úÅ∞ "åiH˜ P*Ï˝Ñ≤OKÕk W^Õ<å? ÖËHõ Jã¨Å∞ D [#"Õ∞ `«Åa~°∞ã¨∞
[#=∂? 33. 'W`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ D Y∞~üP<£x HõeÊOK«∞‰õΩ<åfl_»—x
"å~°O@∞<åfl~å? Jã¨Å∞ qâ◊fiã≤OKåÅ#fl L^ÕÌâ◊"Õ∞ "åiH˜ ÖË^Œ∞. 34. "å~°∞
`«=∞ "å^Œ#Ö’ ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ nx=O\˜ XHõ q+¨Ü«∂#fl~Ú<å
`≥=∞‡#∞.
35. Uq∞\˜, "å~°∞ U ã¨$+≤ìHõ~åÎ ÖË‰õΩO_®<Õ Ñ¨Ù\Ïì~å? ÖËHõ "å~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ<Õ ã¨$+≤Hì ~õ ÖÎ° Ï? 36. Uq∞\˜, Éè∂í =∂ºHÍâßÅ#∞ "åˆ~ ã¨$+≤Oì Kå~å?
ÖË^Œ∞. "å~°∞ #"Õ∞‡ ~°HõO HÍ^Œ∞. 37. Uq∞\˜, "åi ^ŒQÆæ~° h „Ñ¨Éèí∞=Ù
xkèxˆH∆áêÅ∞ L<åflÜ«∂? "åà◊√§QÍx P Y*Ï<åÅ‰õΩ HÍÑ¨ÖÏ^•~°∞Å∞QÍ
L<åfl~å? 38. Uq∞\˜, "åà◊§ ^ŒQÆæ~° xK≥Û# LO^•? ^•x^•fi~å "å~°∞
ÃÑ·H˜ ZH˜¯ JHõ¯_ç q+¨Ü«∂Å∞ qx =ã¨∞Î<åfl~å? JÖÏ q<Õ"å_»∞ Z=_»~Ú<å
LO>Ë P "Õ∞~°‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# „Ñ¨=∂}O fã¨∞‰õΩ~å"åe. 39. Uq∞\˜,
^Õ=Ùx H˘~°ÔH·`Õ ‰õÄ`«∞à◊¥§#∞, g∞ˆH"≥∂ H˘_»∞‰õΩÖÏ?
40. (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=ÙQÍx "åi #∞O_ç U^Œ<åfl „ÑüÑ¶¨ÅO
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl"å? P ~°∞}ÉèÏ~°O „HÕ^Œ "å~°∞ J}QÍiáÈ`«∞<åfl~°#_®xH˜!?
41. Uq∞\˜, "åi =^ŒÌ JQÀK«~° q+¨Ü«∞O U^Œ<åfl LO^•? "å~°∞QÍx
^•xfl „"åã¨∞<Î åfl~å? 42. áÈh, "åˆ~^Œ<åfl =Å "ÕÜ∞« ^ŒÅ∞ã¨∞<Î åfl~å? XHõ"àÕ ◊
JÖÏO\˜^Õ=∞<åfl LO>Ë ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ÖË P =ÅÖ’ Ñ¨_çáÈ`å~°∞.
43. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ HÍ‰õΩO_® "åiH˜ "Õi`«~° ^≥·=O L<åfl_®? "å~°∞
HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ Jf`«∞_»∞, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞.
44. XHõ"Õà◊ "å~°∞ PHÍâ◊O #∞O_ç U^Œ~Ú<å `«∞#Hõ q~°∞K«∞‰õΩ
Ñ¨_@» O K«∂ã≤<å, 'Jk XHõ^•xÃÑ· XHõ\Q˜ Í ¿Ñ~°∞‰õΩ#fl =∞|∞ƒ`«∞#Hõ =∂„`«"∞Õ —
J#O\Ï~°∞. 45. Hõ#∞Hõ "å~°∞ ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’ÊÜÕ∞ ~ÀA#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ=~°‰õÄ
"åix "åi =∂<å# =^ŒeÃÑ@∞ì. 46. P ~ÀA "åi Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ "åiH˜
U q^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»=Ù. "åiH˜ U ã¨Ç¨Ü«∞O ‰õÄ_® JO^Œ^Œ∞.
47. D ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ WkQÍ‰õΩO_® =∞~À tHõ∆ ‰õÄ_® LOk. HÍx "åiÖ’
KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.
48. Hõ#∞Hõ h=Ù F~°∞Ê`À h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâ◊O H˘~°‰õΩ xsH˜∆OK«∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù =∂ ^Œ$+≤ìÖ’<Õ L<åfl=Ù. h=Ù ÖËz#Ñ¨Ù_»∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
Ñ¨q„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_»∞, PÜ«∞xfl ã¨∞uÎ OK«∞. 49. ~å„u"ÕàÖ◊ ’¡ ‰õÄ_® PÜ«∞#
Ñ¨q„`«`«#∞ âß¡Ñ¶≤∞OK«∞. #Hõ∆„`åÅ∞ "≥#∞uiˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®.
53. J<£ #*ò‡ (#Hõ∆„`«O)
1. Jã¨Îq∞Oz#Ñ¨Ê\˜ #Hõ∆„`«O ™êH˜∆QÍ! 2. g∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞_»∞
(=ÚÇ¨Ï=∞‡^£) ^•i `«Ñ¨Ê#∂ ÖË^Œ∞, JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’#∞HÍ#∂ ÖË^Œ∞.
3. J`«#∞ `«# =∞#ã¨∞ HÀi#@∞¡QÍ ‰õÄ_® =∂\Ï¡_»_»∞. 4. J`«<ÕO K≥Ñ≤Ê<å
53. J<£ #*ò‡ 555
Jk J`«xH˜ ÑÖÑ¨|_Õ =Ç‘Ï (k=º"å}˜) J~Ú LO@∞Ok. 5. Jk J`«ºO`«

â◊H=Î˜ ∞O`«∞_»∞ (J~Ú# ^≥=· ^Œ∂`«) <ÕiÊ#k. 6. J`«_∞» â◊H,Î˜ Ü«ÚH˜Î HõÅ"å_»∞.
J`«#∞ (Hõ~°Î"åºxfl LÑ¨^ÕtOKÕO^Œ∞‰õΩ) xÅ|_®¤_»∞. 7. J`«_»∞ Z`«Î~Ú#
PHÍâ◊Ñ¨Ù@OK«∞ÃÑ· L<åfl_»∞. 8. `«~°∞"å`« ã¨g∞Ñ≤OK«™êQÍ_»∞ ... =∞iO`«
„HÕkH˜ =KåÛ_»∞. 9. ~Ô O_»∞ ^è#Œ ∞ã¨∞ûÅO`« ^Œ∂~å# ÖËHõ JO`«H<õ åfl ^ŒQ~æÆ Q° Í
LO_çáÈÜ«∂_»∞. 10. `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ `«# ^•ã¨∞xH˜ =Ç‘Ï KÕÜ«∞=Åã≤#k
=Ç‘Ï KÕâß_»∞. 11. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ =∞#ã¨∞ J`«#∞ uÅHÕz# ^•xx
J|^Œ=ú ∞O@∂ H˘\˜"ì Ü Õ ∞« ÖË^∞Œ . 12. JÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ J`«_∞» uÅHÕz#
^•xÃÑ· J`«x`À "å^Œ∞ÖÏ_»∞`å~å? 13. J`«#∞ =∞~À™êi ‰õÄ_® J`«xx
(^≥·=^Œ∂`« l„cÖòx) kQÆ∞`«∞O_»QÍ K«∂ã≤ L<åfl_»∞. 14. ã≤„^Œ`«∞Öò =Ú#ÎÇ¨
(ˆ~QÆ∞ =$Hõ∆O) =^ŒÌ! 15. JHõ¯_Õ [#fl`«∞Öò =∂"å (Ç¨~ÚQÍ q„â◊q∞OKÕ
L^•º#=#O) LOk. 16. JÑ¨C_»∞ P =$Hõ∆OÃÑ· P=iOKÕk U^À P=iã¨∂Î
LOk. 17. (gHõ∆‰õΩx) ^Œ$+≤ì K≥^ŒiáÈ#∂ÖË^Œ∞, J=kè g∞~°#∂ ÖË^Œ∞.
18. J`«#∞ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂K«#Å#∞ `«^HÕ Oõ QÍ uÅHÕKå_»∞.
19. Uq∞\˜, g∞~°∞ ÖÏ`ü L*Ï˚Å#∞ QÆ∞iOz (Z#fl_»~Ú<å)
PÖ’zOKå~å? 20. =∞~˘Hõ\ ˜, =¸_»=k J~Ú# =∞<å`«∞#∞ QÆ∞iOz
(‰õÄ_® Ü≥∂zOKå~å? K≥Ñ¨ÊO_ç! Jq x[OQÍ ^≥·"åÖË<å?) 21. Uq∞\˜,
g∞ HÀã¨"Õ∞"≥∂ H˘_»∞‰õΩÅ∂#∞, ^Õ=Ùx HÀã¨"Õ∞"≥∂ ‰õÄ`«∞àÏ§? 22. Wk
=∞s ^•~°∞}=∞~Ú# ÑÖÑ¨HõO (Hõ^Œ∂)! 23. W=hfl g∞~°∂, g∞
`å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl =\˜ì ¿Ñ~°∞¡ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ=Ù. JÖÏ¡ÇπÏ "å\˜H˜
J#∞‰õÄÅOQÍ U P^è•~åhfl J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞ÖË^Œ∞. gà◊√§ ˆH=ÅO
J#∞=∂<åÅ#∞, =∞<Àaè~å=∂xfl J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. "åãÎ̈"åxH˜ "åi=^ŒÌ‰õΩ
"åi „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =KÕÛã≤Ok. 24. Uq∞\˜,
=∞x+≤H˜ J`«#∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl^ŒÖÏ¡ „áêÑ¨Î=∞=Ù`«∞O^•? 25. "åã¨Î"åxH˜
WÇ¨ÏÑ¨~åÅ∞ ^≥·"ånè#"≥∞ÿ L<åfl~Ú.
26. PHÍâßÅÖ’ ZO^Œ~À ^≥·=^Œ∂`«Å∞<åfl~°∞. HÍx "åi ã≤á¶ê~°ã¨∞
U=∂„`«O LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»^Œ∞ – `«~°∞"å`« JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åi
q+¨Ü«∞OÖ’ ã≤á¶ê~°ã¨∞ q#\ÏxH˜ J#∞=∞u¿ãÎ<Õ `«Ñ¨Ê! 27. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
Ñ¨~°Ö’HÍxfl #=∞‡x"å~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å‰õΩ „ã‘ÎÅ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ_»`å~°∞. 28. x*ÏxH˜
"åi ^ŒQÆæ~° nxH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü«∞*Ï˝#O Un ÖË^Œ∞. "å~°∞ ˆH=ÅO
J#∞=∂<åxfl J#∞ãïã¨∞Î<åfl~°∞. J#∞=∂<åÅ∞ ã¨`«ºO =ÚO^Œ∞ U
q^èŒOQÍ#∂ LÑ¨HõiOK«=Ù (xÅ∞=ÖË=Ù). 29. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) =∂
LÑ¨^âÕ O◊ Ñ¨@¡ q=ÚY∞_≥,· Hˆ =ÅO SÇ≤ÏHõ rq`«O `«ÑÊ¨ =∞ˆ~n JaèÅ+≤OK«x
=ºH˜Î #∞O_ç h=Ù ^Œ$+≤xì =∞~°Å∞ÛHÀ. 30. "åi q+¨Ü∂« =QÍÇ¨Ï# JO`«=~°Hˆ .
`«# =∂~°æO #∞O_ç "≥·^˘Åy# "å_≥=_À h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
ã¨<å‡~åæ# L#fl^≥=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
31. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok –
^Œ∞+¨¯~°‡Å∞ KÕã≤# "åiH˜ "åi Hõ~°‡Å‰õΩ `«QÆæ „ÑüÑ¶¨ÅO W=fi\ÏxH˜!
ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOz# "åiH˜ ã¨`«Êùe`«O W=fi\ÏxH˜!! 32. Z=~°∞ z#fl z#fl
á⁄~°á⁄KåÛÅ∞ q∞#Ç¨ ÃÑ^ŒÌ áêáêÅ #∞O_ç, hu ÉÏÇ¨Ïº"≥∞ÿ# KÕ+¨ìÅ #∞O_ç
`«=Ú‡ `å=Ú HÍáê_»∞‰õΩO\Ï~À ("å~°∞ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∂aèHõ∆‰õΩ J~°∞›Å∞).
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∂Ñ¨} |Ç¨ï qã¨Î $`«"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# q∞=∞‡efl
=∞\˜ì #∞O_ç ã¨$+≤ìOz#Ñ¨Ê\˜ g∞ ã≤÷ux Ziy#"å_»∞. g∞~°∞ g∞
=∂`«$QÆ~åƒùÅÖ’ – QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙQÍ – L#flÑ¨Ê\˜ Ñïã≤÷ux QÆ∞iOz ‰õÄ_®
PÜ«∞# ÉÏQÍ Ziy#"å_Õ. Hõ#∞Hõ q∞=∞‡efl g∞~°∞ =∞Ç¨ Ñ¨q„`«∞Å∞QÍ
ÉèÏqOK«∞HÀHõO_ç. ^≥·=cèu Ñ¨~åÜ«∞}∞Öˇ=~À PÜ«∞#‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
33. Jk ã¨ˆ~QÍx (^≥·==∂~°æO #∞O_ç) uiyáÈ~Ú#"å}˜‚ h=Ù
K«∂âß"å? 34. "å_»∞ (^≥·==∂~°æOÖ’) U^À HÍã¨Î WzÛ, (W=fi@O)
P¿Ñâß_»∞. 35. "å_ç =^ŒÌ ~°ÇÏ¨ ã¨º*Ï˝#O LO^•? ^•xx "å_»∞ gH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl_®?
36. Uq∞\˜, =¸™ê „QÆO^äŒ „Ñ¨`«∞Ö’¡ L#fl q+¨Ü«∞ ã¨=∂Kå~°O J`«xH˜
KÕ~°ÖË^•? 37. =∂@ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ#fl W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ qâıëêÅ∞ (KÕ~°ÖË^•?)
38. |~°∞=Ù#∞ "≥∂¿ã"å_≥=_»∂ W`«~°∞Å |~°∞=Ù#∞ "≥∂Ü«∞_»#fl ãÖQÆu
"å_çH˜ `≥eÜ«∞^•? 39. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë „Ñü =∞x+≤H© `å#∞
^ÕxHÀãÖ Hõ$+≤KÕ™êÎ_À, J^Õ J`«xH˜ Åaèã¨∞ÎOk. 40. WOHÍ Uq∞@O>Ë,
54. JÖò Y=∞~ü 557
J`«x Hõ$+≤ (Ñ¶ë`«O) J#uHÍÅOÖ’<Õ K«∂Ñ¨|_»∞`«∞Ok. 41. `«~°∞"å`«

J`«xH˜ Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO „Ñ¨™êkOK«|_»∞`«∞Ok. 42. WOHÍ – JO^Œ~°∂
KÕ~°∞HÀ=Åã≤Ok h „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌˆH.
43. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞<Õ #qfiã¨∞Î<åfl_»∞, PÜ«∞<Õ U_çÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞.
44. PÜ«∞<Õ K«OÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞, PÜ«∞<Õ „|uH˜ã¨∞Î<åfl_»∞. 45. PÜ«∞<Õ Ô~O_»∞
~°HÍÅ#∞ – P_» =∞QÆ [O@Å#∞ – ã¨$+≤ìOKå_»∞. 46. ã¨öeOK«|_ç#Ñ¨Ê\˜
XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ g~°ºaO^Œ∞=Ù`À. 47. =∞e™êi („|uHÕz) ÖË¿Ñ ÉÏ^èŒº`«
‰õÄ_® PÜ«∞#^Õ. 48. PÜ«∞<Õ ãÖÑ¨^Œ#∞ „Ñ¨™êkOKå_»∞, ã¨∞ãÖÑ¨#∞flefl
KÕâß_»∞. 49. +‘~å (J<Õ #Hõ∆„`«=Ú#‰õΩ) „Ñ¨Éèí∞=Ù ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ.
50. `˘e P^£ "åix JO`«"≥ÚOkOz#k ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ.
51. ã¨=¸^£ "åix ‰õÄ_®. `«~°∞"å`« Z=ih q∞yeÛ LOK«ÖË^Œ∞.
52. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ #∂ÇπÏ *Ïu"åix ‰õÄ_®. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞
^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞, `«Åa~°∞ã¨∞Å∞. 53. `«Å„HÕ^Œ∞Öˇ·# |ã‘ÎÅ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
qã≤i"Õâß_»∞. 54. "åix P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<Õ^Õ^À P„Hõq∞OzOk. 55. =∞Ô~·`Õ
h=Ù h „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ U U z„`«qz„`åÅ#∞ „`Àã≤Ñ¨ÙK«ÛQÆÅ=Ù?
56. Ñ¨Ó~°fiO ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕã≤#"åi =Öˇ<Õ W`«#∞ ‰õÄ_® XHõ
ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_Õ. 57. ^ŒQÆæ~° Ñ¨_Õk ^ŒQÆæ~°Ñ¨_çOk. 58. JÖÏ¡ÇπÏ `«Ñ¨Ê
^•xx `˘ÅyOK«QÆÅ "å_≥=_»∂ ÖË_»∞. 59. Uq∞\˜, nxÃÑ· g∞‰õΩ Pâ◊Û~°ºO
HõÅ∞QÆ∞`ÀO^•? 60. Uq∞\˜, g∞~°∞ #=Ùfi`«∞<åfl~å? g∞‰õΩ U_»∞Ñ¨Ù ~å=@O
ÖË^•? 61. ÃÑ·QÍ g∞~°∞ q∞ug∞i# x~°¡Hõ∆ ºO „Ñ¨^Œi≈™êÎ~å? 62. JÖÏ¡ÇπÏ
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ¨}q∞Å¡O_ç, PÜ«∞<Õfl P~åkèOK«O_ç.
54. JÖò Y=∞~ü (K«O„^Œ∞_»∞)
1. „Ñ¨à◊Ü«∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞ ã¨g∞Ñ≤OzOk. K«O„^Œ∞_»∞ peáÈÜ«∂_»∞.
2. "å~°∞ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂ã≤#Ñ¨Ê\˜H© q=ÚY`Õ K«∂Ñ¨Ù`å~°∞. 'Wk J<åkQÍ
=ã¨∂Î=Ù#fl =∂Ü«∂*ÏÅ"Õ∞ Hõ^•!— JO\Ï~°∞. 3. gà◊√¡ ã¨`åºxfl HÍ^Œ<åfl~°∞.
`«=∞ =∞<À"åOKè«Å "≥#ˆH #_çKå~°∞. „Ñü =º=Ç¨~åxH© XHõ ã¨=∞Ü«∞O
x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk. 4. "åi=^ŒÌ‰õΩ QÆ∞}áê~î°O`À ‰õÄ_ç# Ñ¨Å∞ ã¨=∂Kå~åÅ∞
KÕ~å~Ú. 5. q"ÕHõO`À xO_ç#k ‰õÄ_® JOk#k. HÍx ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞
"åiH˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O KÕ‰õÄ~°ÛÖË^Œ∞. 6. Hõ#∞Hõ h=Ù "åi #∞O_ç ^Œ$+≤ì
=∞~°Å∞ÛHÀ. Ñ≤eKÕ"å_˘Hõ_»∞ ÉèíiOK«#Åq HÍx q+¨Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù
Ñ≤ez#<å_»∞, 7. "å~°∞ Hõà◊√¡ "åÅ∞Û‰õΩx, ã¨=∂^èŒ∞Å #∞O_ç K≥ÖÏ¡K≥^ŒÔ~·#
q∞_»`«Å ^ŒO_»∞ =∂kiQÍ |Ü«∞Å∞^Õi=™êÎ~°∞. 8 – Ñ≤eKÕ"åx "≥·Ñ¨Ù
Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ fã¨∂Î! JÑ¨C_»∞ ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å∞, 'Wk KåÖÏ QÆ_»∞¤k#O—
JO\Ï~°∞.
9. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO #∂ÇπÏ *Ïu "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl Jã¨`«ºOQÍ
z„fHõiOKå~°∞. "å~°∞ =∂ Éèí‰õΩÎ}˜‚ („Ñ¨=HõÎ#∞) Jã¨`«º"åkQÍ =Ú„^Œ"ÕÜ«∞
@O`À áê@∞, J`«xfl Ñ≤KÀÛ_»<åfl~°∞. J`«xfl qkeOKå~°∞. 10. JO^Œ∞=Å¡
J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ WÖÏ „áêi÷OKå_»∞ : '(„Ñ¨Éèí∂!) <Õ#∞ F_çáÈÜ«∂#∞.
<å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O K≥~Úº ("åiÃÑ· „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞ÛHÀ).— 11. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú
PHÍâ◊^•fi~åÅ#∞ `≥~°z ‰õΩO_»áÈ`«QÍ =~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. 12. Éèí∂q∞
#∞O_ç T@Å∞ ÃÑÅ∞¡aH˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕÖÏ KÕâß=Ú. HÍQÆÅ HÍ~åºxfl
<≥~"° ~Õ Û° \ÏxH˜ P hà◊§hfl UHõ"∞≥ <ÿ å~Ú. 13. "Õ∞=∞`«xx (#∂ÇπÏ#∞) Ñ¨ÅHõÅ∞,
"Õ∞‰õΩÅ∞ QÆÅ ^•xÃÑ· (F_»ÃÑ·) ZH˜¯OK«∞‰õΩ<åfl=Ú. 14. Jk =∂ Hõ#∞Å
=ÚO^Œˆ~ Ñ¨Ü«∞xOK«™êyOk. qÅ∞= W=fi|_»x =ºH˜Î `«~°Ñ¶¨Ù# "Õ∞=Ú
f~°∞Û‰õΩ#fl „Ñ¨fHÍ~°=∞k! 15. ^•xx "Õ∞=Ú XHõ ã¨∂K«#QÍ =^ŒeÃÑ\Ïì=Ú.
=∞i zO`«# KÕ¿ã"å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®? 16. =∞i ZÖÏ LOk =∂
tHõ,∆ =∂ ÃÇÏK«ÛiHõ? 17. "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ xq∞`«OÎ ã¨∞ÅÉè`í ~« O°
KÕâß=Ú. =∞~°~Ú`Õ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®?
18. P^£ (*Ïu) "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. =∞~°~Ú`Õ
<å tHõ∆, <å ÉèíÜ«∞É’^èŒ ZÖÏ LO_ç#"À K«∂âß~°∞QÍ! 19. "Õ∞=Ú "åiÃÑ·
XHÍ<˘Hõ ^Œ∞iÌ<å# x~åÑ¶¨∂@OQÍ gKÕ „Ñ¨K«O_»=∞~Ú# QÍex ÑÖáê=Ú.
20. Jk P [#∞Å#∞ ‰õÄHõ\ ˜ „"Õà◊§`À ÃÑHõeOK«|_ç# Y~°∂˚~° É’^≥Å
54. JÖò Y=∞~ü 559
=∂kiQÍ ZuÎÑ¨_»"ÕÜ«∞™êyOk. 21. =∞i ZÖÏ LO_çOk =∂ ^≥|ƒ! =∂

ÃÇÏK«ÛiHõ? 22. "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ xq∞`«OÎ ã¨∞ÅÉè`í ~« O° KÕâß=Ú.
=∞~°~Ú`Õ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ "å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®?
23. ã¨=¸^Œ∞ *Ïu"å~°∞ =∂ ÃÇÏK«ÛiHõÅ<Õ Jã¨`º« OQÍ H˘\˜"ì âÕ ß~°∞.
24. "åiÖÏ J<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∂Ö’x XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ =ºH˜Î
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ #_»∞K«∞HÀ"åÖÏ? JÖÏÔQ·`Õ "Õ∞=Ú `«Ñ¨C^•iÑ¨\ ˜ì, Ñ≤zÛÖ’
Ñ¨_çáÈ~Ú#>Ë¡. 25. Uq∞\˜, "Õ∞q∞O`«=∞Okq∞ LO_»QÍ, W`«<˘Hõ¯_çÃÑ·<Õ
LÑ¨^Õâ◊O J=`«iOzO^•? ÖË^Œ∞, J`«<˘Hõ |_®~Úx Kå@∞‰õΩ<Õ Jã¨`«º
"åk.— 26. Jã¨`«º"åk Z=~À, |_®~Ú Kå@∞‰õΩ<Õ^≥=~À ˆ~Ñ¨\ ˜ ~ÀA#
"åiˆH `≥eã≤=ã¨∞ÎOk. 27. "åà◊§#∞ Ñ¨sH˜∆OKÕO^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú XHõ P_»
XO>ˇ#∞ ÑÖÑ≤OK«É’`«∞<åfl=Ú. HÍ|\˜ì h=Ù "åà◊§ =º=Ç¨~°OÖ’ xsHÕ∆ K«∞.
ãÖÜ«∞=∞#O áê\ÕK«∞. 28. "åà◊§ =∞^èŒº hà◊§ ÑÖÑ≤}© [iyO^Œx, "å~°∞
`«=∞ =O`«∞Å „Ñ¨HÍ~°O hà◊§ HÀãÖ ~å"åÅx "åiH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞Û.
29. `«~°∞"å`« "åà◊√§ `«=∞ ã¨Ç¨ÏK«~°∞}˜‚ Ñ≤eKå~°∞. "å_»∞ P XO>ˇÃÑ·
^•_çKÕã≤, ^•xx #iˆHâß_»∞. 30. =∞i <å tHõ∆, <å ÃÇÏK«ÛiHõ ZÖÏ
LO_çO^À K«∂âß~°∞QÍ! 31. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· XˆH XHõ¯ QÆ~°˚# (J~°∞Ñ¨Ù)#∞
=kÖÏ=Ú. ^•O`À "å~°∞ HõOK≥ "Õ¿ã"å_»∞ `˘H˜¯# QÆ_¤ç =∂kiQÍ `«∞‰õΩ¯`«∞HÔ ¯·
áÈÜ«∂~°∞. 32. "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ xq∞`«ÎO ã¨∞ÅÉèíO KÕâß=Ú.
=∞~°~Ú`Õ Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®?
33. Å∂`ü *Ïu ‰õÄ_® `«=∞‰õΩ ÉèÜ í ∞« É’^èŒ KÕ¿ã"åix „`Àã≤ÑÙ¨ zÛOk.
34. "Õ∞=Ú "åiÃÑ· ~åà◊√§ ‰õΩiÑ≤OKÕ QÍex ÑÖáê=Ú. Å∂`ü WO\˜"å~°∞
=∂„`«"∞Õ ^•x #∞O_ç ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ |Ü«∞@Ñ¨_®¤~∞° . "åix "Õ∞=Ú `˘e*Ï=Ú
"Õà◊ HÍáê_®=Ú. 35. – =∂ „Ñ¨`ÕºHõ J#∞„QÆÇ¨ÏO`À! Hõ$`«[˝`å ÉèÏ=O
Hõey LO_Õ"åxH˜ "Õ∞=Ú "˘ã¨ˆQ „ÑüÑ¶¨ÅO WÖÏˆQ LO@∞Ok. 36. =∂
Ñ¨@∞ì QÆ∞iOz "åiH˜ Å∂`ü =ÚO^Õ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. HÍx "å~°∞ ÃÇÏK«ÛiHõÅ<Õ
q"å^•ã¨Ê^ŒOQÍ =∂ˆ~Ûâß~°∞. 37. "å~°∞ J`«x Ju^äŒ∞Å<Õ J`«#∞flO_ç
ÖÏ‰õΩ¯<Õ ^Œ∞™êûÇ¨Ï™êxH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åi Hõà◊√¡
áÈQ˘\Ïì=Ú. 'WHõ <å tHõ∆#∞, <å ÃÇÏK«ÛiHõ#∞ ~°∞z K«∂_»O_ç— (Jx "åi`À
J#|_çOk). 38. `≥Å `≥Å"å~°∞`«∞O_»QÍ Y~åÔ~·# tHõ∆ "åà◊§ÃÑ·
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_çOk. 39. 'WHõ ~°∞z K«∂_»O_ç <å tHõ∆#∞, <å ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞.—
40. "Õ∞=Ú Y∞~üP<£#∞ Ç≤Ï`«É’^èŒ xq∞`«ÎO ã¨∞ÅÉèíO KÕâß=Ú. =∞~°~Ú`Õ
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®?
41. ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å~°∞ Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ ‰õÄ_® KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.
42. HÍx "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#ÅxflO\˜h |∂@Hõ=∞O@∂ H˘\˜ì"Õâß~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞=Ú "åà◊§#∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, ã¨~°fiã¨`åÎkèHÍi =∂kiQÍ
Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl=Ú.
43. Uq∞\˜, g∞Ö’x ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ "åà◊§Hõ<åfl Ñ¶¨∞<åáê\˜
J#∞‰õΩO@∞<åfl~å? ÖËHõ g∞ HÀãÖ PHÍâ◊ „QÆO^ä•ÅÖ’ U^Œ~Ú<å (Hõ=∆ ∂Ñ¨},
"≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞) „"åÜ«∞|_ç LO^•? 44. Uq∞\˜, `«=∞k ÔQÅ∞á⁄O^Õ =~°æO
J#fl q∞ug∞i# nè=∂ "åi‰õΩO^•? 45. (`≥Å∞ã¨∞HÀO_ç!) `«fi~°Ö’<Õ D
=~°æO Ñ¨~å[Ü«∞O áêÅ∞HÍ#∞#flk. Jk "≥#∞flK«∂Ñ≤ áêiáÈ`«∞Ok.
46. "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ∞« |_ç# Jã¨Å∞ ã¨=∞Ü«∞"≥∞`ÿ Õ „Ñ¨àÜ
◊ ∞« "Õ∞. „Ñ¨àÜ
◊ ∞« O
=∞Ç¨ Hõiî#"≥∞ÿ#k, =∞Ç¨ KÕ^≥·#k. 47. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞
=∂~°æqÇ‘Ï#`«Ö’, =∞u=∂e# ã≤÷uÖ’ Ñ¨_ç L<åfl~°∞. 48. P ~ÀA "å~°∞
`«=∞ =ÚMÏÅ g∞^Œ #~°HÍyflÖ’xH˜ D_»fi|_»`å~°∞. '#~°HÍyfl ~°∞zx
K«∂_»O_ç.—
49. "Õ∞=Ú „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∞ XHõ ÖˇHõ¯ „Ñ¨HÍ~°O ã¨$+≤ìOKå=Ú.
50. =∂ P[˝ XHõ¯\˜ KåÅ∞. (U Ñ¨#~Ú<å ã¨ˆ~) Ô~Ñ¨Êáê@∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
[iyáÈ`«∞Ok. 51. g∞ "≥O@ LO_Õ "åi<≥O^Œi<À "Õ∞=Ú `«∞^Œ=Ú\˜ìO
Kå=Ú. =∞i nx QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ"å_≥=_»~Ú<å L<åfl_®? 52. "å~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å "åi Hõ~°‡Å z\ÏìÅÖ’ #"≥∂^≥· LOk. 53. „Ñü z#fl
ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü«∞O edOK«|_ç LOk. 54. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^≥·=cèu Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞
ã¨fi~°æ=<åÅ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å =∞^èŒº# LO\Ï~°∞. 55. "å~°∞ u~°∞QÆ∞ÖËx
™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍi =^ŒÌ ã≤ã¨Å~Ú# – x[=∞~Ú# – ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx
LO\Ï~°∞.
55. J~ü ~°Ç¨‡<£ 561
55. J~ü ~°Ç¨‡<£ (Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞)

1. Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ (J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) 2. Y∞~üP<£
É’kèOKå_»∞. 3. PÜ«∞<Õ =∞x+≤x ã¨$+≤ìOKå_»∞. 4. J`«xH˜ =∂\Ï¡_»@O
<Õ~åÊ_»∞. 5. ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å‰õΩ XHõ ÖˇHõ¯ (xÜ«∞=∞O) x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk.
6. #Hõ∆„`åÅ∞, =$H∆ÍÅ∞ ‰õÄ_® ™êëêìOQÆÑ¨_»∞`«∞<åfl~Ú. 7. PÜ«∞<Õ
PHÍâßxfl ÉÏQÍ ÃÑ·ÔH`åÎ_»∞. WOHÍ PÜ«∞<Õ „`åã¨∞#∞ U~°Ê~°Kå_»∞.
8. g∞~°∞ `«∂HõOÖ’ "≥Ñ· s¨ `åºxH˜ (J<åºÜ«∂xH˜) áêÅÊ_»‰Ωõ O_® LO_®Åx!
9. <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ `«∂z W=fiO_ç. `«∂HõOÖ’ `«yæOK«HõO_ç.
10. PÜ«∞# `«# ã¨$+≤ì~åâ◊√Å HÀãÖ Éèí∂q∞x Ñ¨~°z LOKå_»∞.
11. JO^Œ∞Ö’ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ∞<åfl~Ú. Y~°∂˚~åÅ∞<åfl~Ú. Jq á⁄~°ÅÖ’
K«∞@ì|_ç L<åfl~Ú. 12. THõ QÆÖ PÇ¨~° ^è•<åºÅ∂ L<åfl~Ú, ã¨∞"åã¨##∞
QÆ∞ÉèÏoOKÕ Ñ¨Ù=ÙfiÅ∂ L<åfl~Ú. 13. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U
J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 14. PÜ«∞# =∞x+≤x ÃÑO‰õΩ =∂kiQÍ „"≥∂ˆQ
ZO_ç# QÍ~° =∞\˜ì`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. 15. WOHÍ PÜ«∞# l#∞flÅ#∞
Jyfl*ÏfiÅ`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. 16. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U
J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 17. Ô~O_»∞ `«∂~°∞ÊÅ‰õΩ, Ô~O_»∞ Ñ¨_»=∞~°Å‰õΩ
JkèÑü PÜ«∞<Õ. 18. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞
HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 19. ~Ô O_»∞ ™êQÆ~° [ÖÏÅ#∞ Hõeã≤ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕÖÏ =^Œe#"å_»∞
PÜ«∞<Õ. 20. Ô~O_çO\˜ =∞^èŒº XHõ J_»∞¤`≥~° LOk. ^•xx Jq
Ju„Hõq∞OK«=Ù.
21. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù KÕã#≤ U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞?
22. P Ô~O_çO\˜ #∞O_ç =Ú`åºÅ∞, Ñ¨QÆ_®Å∞ |Ü«∞ÅÊ_»∞`«∞<åfl~Ú.
23. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # L#fl U U J#∞„QÆÇ¨ Å#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞?
24. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Z`«Î~Ú# Ñ¨~°fi`åÖÏ¡ xez L#fl F_»Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#"Õ.
25. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ x~åHõiOK«QÆÅ~°∞?
26. <ÕÅÃÑ· L#fl „Ñü XHõ¯~°∂ #tOKÕ"åˆ~. 27. ZÑ¨Ê\˜H© q∞ye
LO_Õk Ñ¶¨∞#`« =Ç≤ÏOz#, L^•`«Î=∞~Ú# h „Ñ¨Éèí∞=Ù Jã≤Î`«fiO =∂„`«"Õ∞.
28. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞
„`Àã≤~å[#QÆÅ~°∞? 29. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl PÜ«∞<Õfl Ji÷ã∞¨ <Î åfl~Ú.
J#∞k#O PÜ«∞# F q#∂`«fl „Ñ¨}ÏoHÍ "≥·Éèí=O`À "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.
30. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞?
31. ÃÑ^ŒÌ ã¨=¸Ç¨Å∞QÍ L#fl F W~°∞ =sæÜ«ÚÖÏ~å! "Õ∞=Ú
`«fi~°Ö’<Õ fiHõ KÕã¨∞‰õΩx g∞ ãÖQÆu K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. 32. =∞i g∞~°∞
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ x~åHõiOK«QÆÅ~°∞? 33. F
l#∞flÅ, =∂#=ÙÅ =~åæxH˜ K≥Ok# "å~°ÖÏ~å! g∞HõO`« â◊H˜Î LO>Ë,
Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ãïÇ¨Ï^Œ∞ÌÅ∞ ^•\˜ áêiáÈQÆey`Õ á⁄O_ç. (=∂ `«~°Ñ¶¨Ù#)
™êkèHÍiHõ`« ÖË‰õΩO_® g∞Ô~#fl\˜H© áÈÖË~°∞. 34. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# QÆÅ U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 35. g∞ÃÑ· Jyfl*ÏfiÅÅ∞,
á⁄QÆ =^ŒÅ|_»`å~Ú. g∞~°∞ "å\˜x „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«ÖË~°∞. 36. =∞i g∞~°∞
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞?
37. PHÍâ◊O peáÈ~Ú, K«~‡° O =∂kiQÍ Z„~°QÍ `«Ü∂« ~°~Ú#Ñ¨Ù_»∞
... 38. g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 39. P
~ÀA U =∂#=Ù}˜‚QÍh, U l#∞fl#∞QÍh J`«x áêáêÅ QÆ∞iOz
„Ñ¨tflOK«=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞ LO_»^Œ∞. 40. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
L#fl U U J^Œ∞ƒù`åÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 41. JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ `«=∞ P#"åà◊§#∞
|\˜ì W>Ëì QÆ∞iÎOK«|_»`å~°∞. `«~°∞"å`« "åi ÅÖÏ@‰õΩ~°∞Å∞, HÍà◊√§ Ñ¨\ ˜ì
D_»fi@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 42. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ U U â◊H˜Î
™ê=∞~å÷ºÅ#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 43. JÑ¨~å^èŒ∞Å∞ J|^Œú=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#
#~°HõO W^Õ. 44. "å~°∞ ^•xH© – ã¨Åã¨Å HÍˆQ h\˜H˜ =∞^èŒº u~°∞QÍ_»∞`«∂
LO\Ï~°∞. 45. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# [iˆQ U U bÅÅ#∞
„`Àã≤~å[O\Ï~°∞?
55. J~ü ~°Ç¨‡<£ 563
46. `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ xÅ|_»=Åã≤ LO^Œx ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂

LO_Õ "åxH˜ Ô~O_»∞ `À@Å∞<åfl~Ú. 47. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
L#fl U U J#∞„QÆÇ¨Å#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 48. P Ô~O_»∞ (`À@Å∞ ‰õÄ_®)
âßM’Ñ¨âßYÅ∞QÍ qã¨ÎiOz#q. 49. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
L#fl U U J^Œ∞ƒù`« ™œHõ~åºÅ#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 50. P Ô~O_»∞ `À@ÅÖ’#∂
Ô~O_»∞ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ áê~°∞`«∂ LO\Ï~Ú. 51. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
`«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 52. P Ô~O_»∞
`À@ÅÖ’#∂ „Ñü ÑÖ_»∞ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. 53. =∞i g∞~°∞
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù =~°„Ñ¨™ê^•ÅÖ’ ^Õxx HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 54. "å~°∞ Ñ¨@∞ì =„ã¨ÎÑ¨Ù
Jã¨Î~°∞QÆÅ Ñ¨~°∞Ñ¨ÙÅÃÑ· kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. P `À@Å
ÑÖ_»∞¡ „HÕkH˜ "åe "åiH˜ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO\Ï~Ú. 55. =∞i g∞~°∞
g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏQÍºÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞?
56. P `À@ÅÖ’ (a_çÜ«∞O =Å¡) Hõ#∞Å∞ „HÕkH˜ "åe LO_Õ ã¨fi~°æHõ#º
Å∞O\Ï~°∞. giH˜ =ÚO^Œ∞ P ã¨fi~°æ Hõ#ºÅ#∞ U =∂#=Ù_»∞QÍh, U l#∞flQÍh
`åH˜ LO_»_»∞. 57. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U
|Ç¨ï=∂<åÅ#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 58. "å~°∞ (ã¨fi~°æ Hõ#ºÅ∞) HÔ OÑ¨ÙÅ∞, Ñ¨Q_Æ ®Å
=ÖË LO\Ï~°∞. 59. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U HÍ#∞HõÅ#∞
HÍ^ŒO\Ï~°∞? 60. =∞Oz`«<åxH˜ |^Œ∞Å∞ =∞Oz`«#O `«Ñ¨Ê =∞ˆ~O
HÍQÆÅ^Œ∞? 61. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl U U LÑ¨HÍ~åÅ#∞
HÍ^ŒO\Ï~°∞?
62. WqQÍHõ =∞~À Ô~O_»∞ `À@Å∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. 63. =∞i
g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~åÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 64. Jq
Ô~O_»∂#∞ ^Œ@ìOQÍ, =Ú^Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«ÛQÍ LO\Ï~Ú. 65. =∞i g∞~°∞ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù ‰õΩiÑ≤Oz# U U J#∞„QÆÇ¨Å#∞ HÍ^ŒO\Ï~°∞? 66. "å\˜Ö’
á⁄Oy Ñ¨~°=à◊√§ `˘ˆH¯ Ô~O_»∞ ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞ LO\Ï~Ú. 67. =∞i g∞~°∞ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù KÕã≤# U U LÑ¨HÍ~åÅ#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 68. "å\˜Ö’ ~°Hõ~°HÍÅ
ÑÖ_»∞¡, Y~°∂˚~åÅ∞, ^•x=∞‡HÍÜ«∞Å∞ LO\Ï~Ú. 69. =∞i g∞~°∞ g∞
„Ñ¨É∞íè =Ù `«~Ñ° Ù¨¶ # L#fl U U =~°„Ñ¨™ê^•Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ K«ÛQÆÅ~°∞? 70. "å\˜Ö’
jÅ=`«∞Å∞, ™œO^Œ~°º=`«∞Öˇ·# ã¨fi~°æ Hõ#ºÅ∞O\Ï~°∞. 71. =∞i g∞~°∞ g∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨™êkOz# U U HÍ#∞HõÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 72. QÆ∞_®~åÅÖ’
|ã¨KÕã≤# ã¨∞O^Œ~åOQÆ∞Å∞ ... 73. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# L#fl
U U =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇ¨Å#∞ x~åHõi™êÎ~°∞? 74. giH˜ Ñ¨Ó~°fiO P
ã¨∞O^Œs=∞}∞Å#∞ U =∞x+≤QÍh, U l#∞flQÍh =Ú@∞ì‰õΩx LO_»_»∞.
75. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨^•#O KÕã≤# U U |Ç¨ï=∞`«∞Å#∞
x~åHõiOK«QÆÅ~°∞? 76. "å~°∞ Ñ¨K«Ûx Ñ¨~°∞Ñ¨ÙÅÃÑ·, <å}º"≥∞ÿ# u"åpÅÃÑ·
kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx ^Œ~å˚QÍ Pã‘#∞Å=Ù`å~°∞. 77. =∞i g∞~°∞ g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
U~åÊ@∞ KÕã≤# U U ã¨∞Y™œMÏºÅ#∞ HÍ^Œ#QÆÅ~°∞? 78. Ñ¶¨∞<åÑ¶¨∞#∞_»∞,
Ñ¨~°=∞ L^•`«∞Î_»∞ J~Ú# h „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∞O ZO`À â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#k.
56. JÖò "ådJÇπÏ (Jx"å~°º ãÖÑ¶¨∞@#)
1. Jx"å~° º "≥ ∞ ÿ # ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ @# ã¨ O Éè í q Oz#Ñ¨ Ù _» ∞ , 2. Jk
ãÖÉèíqOK«@OÖ’ Jã¨`åºxH˜ (x~åHõ~°}‰õΩ) P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. 3. Jk
(H˘O^Œix) J@ì_»∞QÆ∞‰õΩ KÕˆ~Ûk, (H˘O^Œix) J`«∞º#fluH˜ Z`ÕÎk J~Ú
LO@∞Ok. 4. Éèí∂q∞ f„=OQÍ ‰õΩkÑ≤"ÕÜ«∞|_ç#Ñ¨Ù_»∞, 5. Ñ¨~°fi`åÅ∞
Ñÿe `«∞<å`«∞#HõÖˇ·áÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞, 6. `«~°∞"å`« Jq ^Œ∞=Ú‡ ^èŒ∂oQÍ
K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞Ô~·áÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞, 7. g∞~°∞ =¸_»∞ =~åæÅ∞QÍ U~°Ê_»`å~°∞.
8. "åiÖ’ ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O "å~°∞† ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O "åi ™œÉèÏQÆºO QÆ∞iOz
U=∞x (ZÖÏ) K≥¿ÑÊk!? 9. =∞i Z_»=∞Ñ¨Hõ∆O "å~°∞† Z_»=∞ Ñ¨Hõ∆O "åi
^Œ∞ã≤÷u QÆ∞iOz U=∞x K≥¿ÑÊk!? 10. WHõ =ÚO^ŒO["Õã≤# "å~°O\Ï~å!?
"å~°∞ ZO`«~Ú<å =ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’ LO_Õ"åˆ~. 11. "å~°∞ (^≥·=)
™êg∞áêºxH˜ <ÀK«∞‰õΩ#fl"å~°∞. 12. "å~°∞ ã¨∞Y™œMÏºÅ`À ‰õÄ_ç#
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ LO\Ï~°∞. 13. "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok `˘e HÍÖÏxH˜
K≥Ok#"åÔ~· LO\Ï~°∞. 14. H˘kÌ=∞Ok =∂„`«O `«~°∞"åu"åÔ~· LO\Ï~°∞.
15. "å~°∞ |OQÍ~°∞ [Å`å~°∞`À <ÕÜ«∞|_ç# Pã¨<åÅÃÑ· 16. kO_»¡‰õΩ
56. JÖò "ådJÇπÏ 565
P#∞‰õΩx – Z^Œ∞Ô~^Œ∞~°∞QÍ – Pã‘#∞Öˇ· LO\Ï~°∞. 17. "åi ¿ã=Ö’

ZÅ¡HÍÅO ÉÏÅ∞~°∞QÍ<Õ LO_Õ ÉÏÅ¿ã=‰õΩÅ∞ LO\Ï~°∞. 18. "å~°∞ áê„`«Å∞,
‰õÄ*ÏÅ∞, QÍ¡ã¨∞ÅÖ’ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# =∞^èŒ∞=Ù xOÑ¨Ù‰õΩx LO\Ï~°∞.
19. P =∞^è∞Œ áê#O =Å¡ `«Å<˘Ñ≤Ê ~å=@O QÍh, |∞kú uHõ=∞Hõ Ñ¨_@» OQÍh
[~°Q^Æ ∞Œ . 20. JHõ¯_» "åiHÀãÖ "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl ÑÖ_»∞¡ Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞ LO\Ï~Ú.
21. "åiH˜ W+¨ ì = ∞~Ú# Ñ≤ @ ì Å =∂Oã¨ O ã¨ = ∞iÊOK« | _» ∞ `« ∞ Ok.
22. ("åi H˘~°‰õΩ) ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ ã¨∞O^Œs=∞}∞Å∞ LO\Ï~°∞.
23. "å~°∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LOK«|_ç# =Ú`åºÅ =∂kiQÍ LO\Ï~°∞.
24. "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ! 25. JHõ¯_» "å~°∞
Ñ¨xH˜=∂e# =∂@Å∞QÍh, áêÑ¨ q+¨Ü∂« Å∞QÍh q#~°∞. 26. Z@∞K«∂ã≤<å
âßOuÜ«Ú`«=∞~Ú# Ñ¨Å∞‰õΩÖË „Ñü^èŒfixã¨∂Î LO\Ï~Ú.
27. WHõ ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O"å~°∞† ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O "å~°∞ Z@∞=O\˜ ™œÉèÏQÆº
=O`«∞Å∞! 28. "å~°∞ =Úà◊√¡ÖËx ˆ~QÆ∞ =$H∆ÍÅ =∞^èŒº# LO\Ï~°∞.
29. XHõ^•xÃÑ· XHõ\ ˜QÍ ¿Ñ~°∞‰õΩ#fl J~°\ ˜ÔQÅÅ∞, 30. qã¨ÎiOz# h_»Å∞,
31. [Å„Ñ¨"åÇ¨Å∞, 32. Ñ¨Ù+¨¯Å"≥∞#ÿ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶Ö¨ ÏÅ =∞^èºŒ # "å~°∞ Ç¨~ÚQÍ
LO\Ï~°∞. 33. Jq Z#fl\˜H© `«~°QÆxq, POHõ∆Å∞ x¿+^è•[˝Å∞ ÖËxq.
34. ("åiHÀãÖ) Z`«Î~Ú# Ñ¨~°∞Ñ¨ÙÅ∞ LO\Ï~Ú. 35. "Õ∞=Ú "åix
("åi ÉèÏ~°ºÅ#∞) qt+¨ª suÖ’ „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*Ëâß=Ú. 36. "åix Hõ#ºÅ∞QÍ<Õ
LOKå=Ú. 37. "å~°∞ (`«=∞ Éè~í ÅÎ° ‰õΩ) =∞#Ãã#· "åÔ~,· "åiH˜ ã¨=∞=Ü«∞ã¨∞¯Öˇ·
LO\Ï~°∞. 38. W=hfl ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O "åiH˜. 39. g~°∞ `˘eHÍÅO "åiÖ’
‰õÄ_® ÃÇÏK«∞Û ãÖYºÖ’ LO\Ï~°∞. 40. `«~°∞"åu "åiÖ’ #∞O_ç ‰õÄ_®
ÉèÏs ãÖYºÖ’<Õ LO\Ï~°∞.
41. WHõáÈ`Õ Z_»=∞ Ñ¨HO∆õ "å~°∞† Z_»=∞ Ñ¨HO∆õ "åi ^Œ∞~°=ã¨÷ QÆ∞iOz
U=∞x K≥¿ÑÊk!? 42. "å~°∞ JyflÖ’ =∂_»∞`«∂, =∞iˆQ h\˜Ö’ L_»∞‰õΩ`«∂
LO\Ï~°∞. 43. #Å¡x á⁄QÆÅ h_»Ö’ „=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. 44. Jk
K«Å¡^Œ<åxfl QÍh, LÖÏ¡™êxflQÍh W=fi^Œ∞. 45. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ "å~°O`å
Éè’QÆÉèÏQÍºÅ#∞ A„~°∞‰õΩ#fl"åˆ~. 46. ÃÑ·QÍ "å~°∞ ÃÑ^ŒÌ áêáêÅ HÀãÖ
"≥ÚO_çÑ¨@∞ì Ñ¨>Ëì"å~°∞. 47. "åsq^èŒOQÍ J<Õ"å~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú
=∞~°}O˜ z, =∞>ˇ,ìÿ Z=ÚHõÅ∞QÍ =∂i# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® =∞m¡ ÖËÑ|¨ _»`å=∂?
48. =∂ Ñ¨Ósfi‰õΩÅ~Ú# =∂ `å`«=Ú`åÎ`«Å∞ ‰õÄ_® ÖËÑ¨|_»`å~å?—
49. "åiH˜ K≥Ñ¨C : '=ÚO^Œ\ ˜"å~°∞, "≥#∞Hõ\ ˜"å~°∞, 50. JO^Œ~°∂ XHõ
x~å÷i`« k#Ñ¨Ù xs‚`« ã¨=∞Ü«∂# ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. 51. `«~°∞"å`«
g∞~°O`å F =∂~°„æ Éè+í µ¨ Öì Ï~å! ã¨`åºxfl „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# "å~°ÖÏ~å! 52. *ˇ=Ú_»∞
=$H∆Íxfl uO\Ï~°∞. 53. ^•O`À<Õ g∞ Hõ_»∞Ñ¨Ù xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. 54. PÃÑ·#
=∞iˆQ h~°∞ „`åQÆ∞`å~°∞ – 55 – ^ŒÑ≤ÊHõQ˘#fl XO>ˇÅ∞ „`åy#>Ë¡.
56. Wn f~°∞Êk<å# "åiH˜ ÅaèOKÕ Pu^äŒºO!
57. q∞=∞‡efl Ñ¨Ù\˜ìOz# "å~°O "Õ∞"Õ∞Hõ^•! =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞s
ã¨`åºxfl ZO^Œ∞‰õΩ „^èŒ∞=Ñ¨~°K«~°∞? 58. Jkã¨ˆ~, g∞~°∞ ã¨öeOKÕ ˆ~`«ã¨∞û#∞
QÆ∞iOz Z#fl_»~Ú<å PÖ’zOKå~å? 59. ^•O`À ã¨$+≤ì„Ñ¨„H˜Ü«∞#∞
"≥Ú^ŒÖˇ>Ëìk g∞~å? ÖËHõ "Õ∞=Ú ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl=∂? 60. "Õ∞=Ú g∞ =∞^èŒº#
Kå=Ù#∞ qkèOKå=Ú. D =º=Ç¨~°OÖ’ "Õ∞=Ú Jâ◊‰õΩÎÅO HÍ=Ú.
61. ÃÑ·QÍ g∞ ™ê÷#OÖ’ g∞ =O\˜"åix ã¨$+≤ìOz, g∞Ô~~°∞QÆx PHõ$uÖ’
q∞=∞‡efl „Ñ¨ÉèíqOÑ¨*ËÜ«∞@O ‰õÄ_® JãÖÉèí=O Ug∞ HÍ^Œ∞. 62. "≥Ú^Œ\ ˜
Ñ¨Ù@∞ìHõ QÆ∞iOz g∞ÔHÖÏQÆ∂ `≥eã≤O^Õ. =∞i ^•x^•fi~å QÆ∞}áê~îO° ZO^Œ∞‰õΩ
<Õ~°∞ÛHÀ~°∞? 63. g∞~°∞ <å>Ë =ã¨∞Î=Ù (q`«Î#O) QÆ∞iOz g∞Ô~#fl_»~Ú<å
PÖ’zOKå~å? 64. ^•xx g∞~°∞ ÑÖ_çã¨∞Î<åfl~å ÖËHõ ^•xx ÑÖ_çOKÕk
"Õ∞=∂? 65. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xx `˘H˜¯# QÆ_ç¤=∂kiQÍ
KÕã≤"ÕÜ«∞QÆÅO. `«~°∞"å`« g∞~°∞ =∂@Å`À á⁄^Œ∞ÌÑ¨ÙKåÛeûO^Õ. 66. '"Õ∞=Ú
JÑ¨CÖ’¡ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂O. 67. Jã¨Å∞ =∂ `«Å~å`Õ WÖÏ LOk— JO\Ï~°∞.
68. g∞~°∞ „`åˆQ P h~°∞ QÆ∞iOz g∞Ô~Ñ¨C_»~Ú<å PÖ’zOKå~å?
69. ^•xx "Õ∞Ñ¶¨∞ =∂eHõÅ #∞O_ç g∞~°∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∞Î<åfl~å? ÖËHõ ^•xx
‰õΩiÑ≤OKÕk "Õ∞=∂? 70. "Õ∞=Ú QÆ#Hõ `«ÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xx Hõ\ ˜Hõ LÑ¨C
(h~°∞)QÍ =∂iÛ"ÕÜ«∞QÆÅO. =∞~°ÖÏO@Ñ¨C_»∞ g∞~°∞ Hõ$`«A˝Å∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ
56. JÖò "ådJÇπÏ 567
=∞ã¨Å∞HÀ~°∞? 71. g∞~°∞ =∞O_çOKÕ Jyæx QÆ∞iOz g∞ˆ~<å_»~Ú<å

PÖ’zOKå~å? 72. ^•x K≥@∞ì#∞ g∞~°∞ Ñ¨Ù\˜ìOKå~å? ÖËHõ ^•xx
Ñ¨Ù\˜ìOz#k "Õ∞=∂? 73. "Õ∞=Ú nxx QÆ∞}áê~î° ã¨∂K«#QÍ#∂,
„Ñ¨Ü«∂}©‰õΩÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ =ã¨∞Î=ÙQÍ#∂ KÕâß=Ú. 74. Hõ#∞Hõ (F
„Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»QÆ∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∞ Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞.
75. JkHÍ^Œ∞, <Õ#∞ #Hõ∆„`åÅ∞ Jã¨Îq∞OK«@OÃÑ· „Ñ¨=∂}O
KÕã¨∞Î<åfl#∞. 76. g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ Wk KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨=∂}O.
77. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ D Y∞~üP<£ =∞Ç≤Ï=∂xfi`«"≥∞ÿ#k. 78. J^˘Hõ
ã¨∞~°H˜∆`«=∞~Ú# „QÆO^äŒOÖ’ LOk. 79. Ñïâ◊√^Œ∞úÅ∞QÍ L#fl"å~°∞ =∂„`«"Õ∞
^•xx =Ú@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. 80. Wk ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù#
J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç#k. 81. =∞Ô~·`Õ g∞~°∞ D =∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú#
q+¨Ü«∞O Ñ¨@¡ |^ŒúHõO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~å? 82. g∞~°∞ nxx x~åHõiOK«@"Õ∞
g∞ r=<ÀáêkèQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~å?
83. HÍHõáÈ`Õ Uq∞\˜? (QÆ∞O_≥Ö’x) „áê}O Q˘O`«∞^•HÍ
=KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, 84. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. 85. JÑ¨C_»∞
"Õ∞=Ú g∞Hõ<åfl P (=∞~°}ÕKÕ) =ºH˜ÎH˜ ã¨g∞ÑÖÖ’ LO\Ï=Ú. HÍx g∞~°∞
K«∂_»ÖË~°∞. 86. g∞ˆ~ QÆ#Hõ XHõi P^ÕâßxH˜ `«ÅXyæ LO_»HõáÈ`Õ ...
87. g∞~°∞ P (áÈÜÕ∞) „áê}Ïxfl uiy ~°Ñ≤ÊOK«∞HÀÔ~O^Œ∞‰õΩ? g∞~°∞
ã¨`«º=O`«∞ÖË J~Ú`Õ (D Ñ¨xKÕã≤ K«∂ÑÖ_ç).
88. XHõ"Õà◊ P =ºH˜Î ™êg∞Ñ¨ºO á⁄Ok#"å_≥· LO>Ë 89. J`«x
HÀãÖ ã¨∞Y™œMÏºÅ∞, L`«Î=∞ r=<Àáêkè, J#∞„QÆÇ¨ÏO`À xO_ç# `À@
LO@∞Ok. 90. XHõ"Õà◊ J`«#∞ ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆OÖ’x "å_≥· LO>Ë 91. 'h‰õΩ
âßOu HõÅ∞QÆ∞QÍHõ! h=Ù ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆OÖ’x "å_»=Ù— (Jx J#|_»∞`«∞Ok).
92. XHõ"Õà◊ J`«#∞ ã¨`åºxfl YO_çOz, =∂~°æ„Éèí+¨µìÖ’¡ KÕi L#fl"å_≥·`Õ,
93. =∞iˆQ h\˜`À J`«xH˜ Jukä ã¨`å¯~°O KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. 94. J`«#∞
#~°HÍxH˜ PÇ¨ïu HÍ=Åã≤ LO@∞Ok. 95. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk u~°∞QÆ∞ÖËx
ã¨`«ºO. 96. Hõ#∞Hõ h=Ù =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»QÆ∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∞ Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞.
57. JÖò Ç¨Ïn^£ (W#∞=Ú)
1. Éèí∞=# QÆQÆ<åÅÖ’ L#fl „Ñün JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∂ L#flk. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
2. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. PÜ«∞<Õ „|uH˜ã¨∞Î<åfl_»∞,
PÜ«∞<Õ K«OÑ¨Ù`«∞<åfl_»∞. PÜ«∞# U^Œ~Ú<åã¨ˆ~ KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.
3. PÜ«∞<Õ `˘e"å_»∞, `«∞k"å_»∞. PÜ«∞<Õ ÉÏÇ¨ÏºO, xQÆ∂_è»O. PÜ«∞#
„Ñün `≥eã≤#"å_»∞. 4. PÜ«∞<Õ Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ˆH=ÅO P~°∞ ~ÀAÅÖ’
ã¨$+≤Oì Kå_»∞. `«~∞° "å`« PÜ«∞# ã≤OÇ¨ã¨<åxfl Jkè+Oì≤ Kå_»∞. Éè∂í q∞ Ö’ÑëH˜
áÈÜÕ∞n, ^•x#∞O_ç "≥eH˜ =KÕÛk, PHÍâ◊O #∞O_ç kˆQk, ^•xÖ’xH˜
ZQÆ„ÉÏˆHk – JO`å PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞Ô~Hõ¯_» L<åflã¨ˆ~ PÜ«∞# g∞`À<Õ
LO\Ï_»∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. 5. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ
™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ∞ JÖÏ¡ÇπÏ "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°ÅÛ
|_»`å~Ú. 6. PÜ«∞<Õ ~å„ux Ñ¨QÆ\ ˜Ö’xH˜ *ÁÑ≤Êã¨∞Î<åfl_»∞, Ñ¨QÆ\ ˜x ~å„u
Ö’xH˜ *ÁÑ≤Êã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# PO`«~åºÖ’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ‰õÄ_® Ziy#"å_»∞.
7. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. PÜ«∞# g∞‰õΩ
^èŒ~°‡Hõ~°ÎQÍ KÕã≤# ™⁄=Ú‡Ö’ #∞O_ç Y~°∞ÛÃÑ@ìO_ç. g∞Ö’ qâ◊fiã≤Oz,
^•#~°∂¿Ñ}Ï Y~°∞ÛÃÑ\˜ì# "åiH˜ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok. 8. Jã¨Å∞
g∞ˆH=∞~ÚOk? g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«ˆ~q∞\˜? g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
qâ◊fiã≤OK«O_ç JO@∂ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ g∞‰õΩ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù Wã¨∞Î<åfl_»∞. g∞~°∞
qâßfiã¨∞ÖË J~Ú`Õ PÜ«∞# g∞ #∞O_ç "åQÍÌ#O ‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
9. PÜ«∞<Õ `«# ^•ã¨∞xÃÑ· ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ã¨∂K«#Å#∞ J=`«iOÑ¨*Ëã¨∞Î<åfl_»∞
– q∞=∞‡efl Hõ\H˜ õ pHõ@¡ #∞O_ç "≥eH˜fã≤ HÍOu ~ˆ YÅ "≥Ñ· Ù¨ fã¨∞‰õΩ~å"åÅx!
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ g∞ Ü≥∞_»Å =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏq, ^ŒÜ«∂jÅ∞_»∞. 10. Jã¨Å∞
g∞ˆH=∞~ÚOk? g∞~°∞ ^≥·==∂~°æOÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ Y~°∞ÛKÕÜ«∞~°∞? Ü«∞^•~å÷xH˜
Éèí∂=∂ºHÍâßÅhfl z=~°‰õΩ ^≥·==∂~°æOÖ’<Õ áÈ`å~Ú. g∞Ö’ Z=~°∞
57. JÖò Ç¨Ïn^£ 569
q[Ü«∂#O`«~°O áÈ~å_®~À, Y~°∞ÛÃÑ\Ïì~À "å~°∞ q[Ü«∂xH˜ Ñ¨Ó~°fiO

Y~°∞ÛÃÑ\˜ì# "åi`À, áÈ~å_ç# "åi`À ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~°∞. q[Ü«∂xH˜
Ñ¨Ó~°fiO áÈ~å_ç#, Y~°∞ÛÃÑ\˜ì#"åi JO`«¿ãÎ Q˘Ñ¨Êk. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ
=∂„`«O JO^ŒiH© "Õ∞Å∞ KÕ™êÎ#x "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#ÑïkèÖ’ LOk.
11. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ J`«∞º`«=Î ∞ ~°∞}O WKÕÛ"å_≥=_»∞? – ^•xx PÜ«∞#
Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑOz J`«xH˜ W=fi\ÏxH˜! J`«x H˘~°‰õΩ Q“~°=„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
„ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok. 12. P ~ÀA h=Ù qâßfiã¨∞Å~Ú# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞,
qâßfiã¨∞Å~Ú# „ã‘ÎÅ#∞ K«∂™êÎ=Ù! "åi "≥Å∞QÆ∞ "åiH˜ =ÚO^Œ∞, "åiH˜
‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨ãïã¨∂Î LO@∞Ok – 'D ~ÀA g∞‰õΩ kQÆ∞=# HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°=æ <åÅ â◊√Éè"í å~°Î W=fi|_»∞`ÀOk. WO^Œ∞Ö’ g∞~°∞ HõÅHÍÅO
LO\Ï~°∞. W^Õ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÅºO!— 13. P ~ÀA HõÑ¨@∞Öˇ·# „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
qâßfiã¨∞Å`À 'HÍã¨Î =∂‰õÄ J=HÍâ◊O HõeÊOK«O_ç! "Õ∞=Ú ‰õÄ_® g∞ "≥Å∞QÆ∞
^•fi~å ÖÏÉèíO á⁄O^Œ∞`å=Ú— J#O\Ï~°∞. 'g∞~°∞ "≥#H˜¯ uiy "≥à◊§O_ç.
"≥Å∞`«∞~°∞#∞ JHõ¯_Õ "≥`«∞HÀ¯O_ç— Jx "åi`À J#|_»∞`«∞Ok. `«~°∞"å`«
"åi =∞^èºŒ # XHõ QÀ_» xÅÉˇ@|ì _»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ XHõ ^•fi~°O LO@∞Ok.
P ^•fi~°O Ö’Ñ¨Å HÍ~°∞}º=ÚO_»QÍ, "≥Å∞Ñ¨Å Ü«∂`«# LO@∞Ok.
14. "å~°∞ gi#∞^ÕtÌ ºOz Hˆ HõÖ™Ë êÎ~∞° : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú g∞`À<Õ LO_»Ö^Ë •?—
^•xH˜ ã¨=∂^è•#OQÍ g~°∞ WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'g∞~°∞ =∂`À L#fl q+¨Ü«∞O
x["Õ∞. HÍx q∞=∞‡efl g∞~°∞ =OzOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. (=∂ÃÑ· PÑ¨^ÅŒ ∞ ~å"åÅx)
Z^Œ∞~°∞K«∂âß~°∞. ãÖâ◊Ü«∞OÖ’ Ñ¨_ç Tyã¨ÖÏ_®~°∞. g∞ |∂@HõÑ¨Ù Pâ◊ÖË
q∞=∞‡efl "≥∂ãÿOKå~Ú. Hõ_»‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ f~°∞Ê ~å<Õ =zÛOk. P =∞Ç¨
"≥∂ã¨QÍ_»∞ (Ã+·`å<£) q∞=∞‡efl JÖÏ¡ÇπÏ q+¨Ü«∞OÖ’ "≥∂ãÿOKå_»∞.—
15. HÍ|\˜ì D ~ÀA g∞ #∞O_çQÍh, u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì# "åi #∞O_ç
QÍh ZÖÏO\˜ #+¨ìÑïÇ¨~°O ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞. #~°HÍˆQfl g∞ x"åãÖ. J^Õ
WHõ g∞ <Õã¨ÎO. Jk ZO`À K≥_»¤ QÆ=∞º™ê÷#O.
16. Uq∞\˜, qâ◊fiã≤Oz# "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ ^≥·"ÀÑ¨^Õâ◊O =ÚO^Œ∞,
PÜ«∞# J=`«iOÑ¨*Ëã≤# ã¨`«ºO =ÚO^Œ∞ "≥∞`«Î|_ç, q#„=∞`«`À =OˆQ
ã¨=∞Ü«∞O WOHÍ Pã¨#flO HÍÖË^•? g~°∞ `«=∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO „QÆO^äOŒ "˘ã¨Q|Æ _ç#
"åi =∂kiQÍ HÍ~å^Œ∞ ã¨∞=∂! "åiÃÑ· XHõ ã¨∞n~°… HÍÅO QÆ_çKÕãïH˜
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ Hõiî#"≥∞ÿ áÈÜ«∂~Ú. "åiÖ’ KåÖÏ=∞Ok
Jq^èÕÜ«ÚÖË. 17. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Éèí∂q∞ =∞$u
K≥Ok# g∞^Œ@ ^•xH˜ r=O áÈã¨∞Î<åfl_»∞. "Õ∞=Ú =∂ ã¨∂K«#Å#∞ g∞‰õΩ
ã¨∞É’^èŒHõO KÕã¨∞Î<åfl=Ú – g∞~°∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅx!
18. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ã
„ã‘ÎÅ∞, JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =∞Oz ~°∞}O WKÕÛ"å~°∞ – Jk "åi H˘~°‰õΩ
ÃÑOK«|_»∞`«∞Ok. "åi H˘~°‰õΩ Q“~°=„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# „ÑüÑ¶¨ÅO LO@∞Ok.
19. =∞Ô~=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ #q∞‡ #_»∞K«∞‰õΩO\Ï~À,
JÖÏO\˜"åˆ~ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨xflkèÖ’ ã¨pÛÅ∞~°∞, ã¨`º« ™ê‰õΩ∆ Å∞. "åi H˘~°‰Ωõ
"åi „ÑüÑ¶¨ÅO`À áê@∞, "åi *’ºu LO@∞Ok. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~°
"≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì, =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~À –
JÖÏO\˜"åˆ~ #~°Hõ"åã¨∞Å∞.
20. `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç! D „áêÑÖzHõ rq`«O F P@, F `«=∂ëê,
JÅOHÍ~°O, Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O QÆ~fi° Ñ¨_@» O, ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ Ö’, ãÖ`å#O q+¨Ü∞« OÖ’
XO_˘Hõix q∞OzáÈ"åÅ<Õ ¿Ñ~åâ◊ =∂„`«"Õ∞. nx LÑ¨=∂#O =~°¬Ñ¨Ù
h~°∞ =O\˜k. ^•O`À "≥ÚÅÔHuÎ# ÑÖ@ Ô~·`«∞Å#∞ PÇ¨¡^ŒÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk.
`«~°∞"å`« Jk ZO_çáÈ`«∞Ok. P `«~°∞"å`« Jk h‰õΩ Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«ÛQÍ
HÍ#=ã¨∞ÎOk. ^Œiq∞ÖÏ Jk á⁄@∞ì á⁄@∞ìQÍ J~ÚáÈ`«∞Ok. Ñ¨~°Ö’HõOÖ’
Hõiî# tHõ∆ LO@∞Ok. JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù# Hõ∆=∂Ñ¨}, PÜ«∞# „Ñ¨ã¨#fl`« ‰õÄ_®
LO@∞Ok. D „áêÑÖzHõ rq`«O "≥∂ã¨Ñ¨ÙKÕÛ ™ê=∞„y `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞.
21. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Hõ∆=∂Ñ¨} "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ¨~°∞ÔQ`«ÎO_ç – WOHÍ P ã¨fi~°æO
"≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ! ^•x "≥_Å» ∞Ê Éè∂í =∂ºHÍâßÅO`« qâßÅ"≥∞#ÿ k. JÖÏ¡ÇÏπ #∞, PÜ«∞#
„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤Oz# "åi H˘~°‰õΩ Jk ã≤^ŒúO KÕÜ«∞|_çOk. Wk JÖÏ¡ÇπÏ
57. JÖò Ç¨Ïn^£ 571
J#∞„QÆÇ¨ÏO. nxx PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ

Q˘Ñ¨Ê J#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ"å_»∞.
22. U qÑ¨`«∞Î J~Ú<åã¨ˆ~ – Jk Éèí∞qÖ’ =zÛ#^Œ~Ú<å, g∞
„áê}ÏÅ g∞kH˜ =zÛ#^Œ~Ú<å, "Õ∞=Ú ^•xx ã¨$+≤ìOK«Hõ =ÚO^Õ – J^˘Hõ
„QÆO^äŒOÖ’ „"åÜ«∞|_ç LOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ KåÖÏ `ÕeHõ.
23. áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl ^•xÃÑ· g∞~°∞ ^Œ∞ódOK«‰õΩO_® LO_®Åx, PÜ«∞#
g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# ^•xÃÑ· g∞~°∞ QÆ~°fiO`À LaƒáÈ‰õΩO_® LO_®Åx (g∞‰õΩ
W^ŒO`å J=QÆ`«O KÕÜ«∞|_çOk). JÖÏ¡ÇπÏ q∞_çã≤Ñ¨_Õ "å_çxQÍh,
_®OaHÍÅ∞ K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ "å_çxQÍh ZO`«=∂„`«O W+¨ìÑ¨_»_»∞. 24. "åi
<≥[· O Z@∞=O\˜ÔŒ >Ë, "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨~=° ∞ Ñ‘<åã¨∞Å∞QÍ „Ñ¨=iÎOz#k
QÍHõ W`«~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® Ñ≤ã≤<åi`«#O QÆ∞iOz Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê`å~°∞. =∞Ô~=
_»~Ú<å "≥=· ÚYº ^èÀ~°}x˜ „Ñ¨îŒ ≈¿ã,Î JÖÏ¡ÇÏπ x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~∞° _»∞, ã¨=Î hÜ«Ú_»∞.
25. Ü«∞^•~å÷xH˜ "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ x^Œ~°≈<åÅ`À ã¨Ç¨
ÑÖÑ≤OKå=Ú. "åi`À áê@∞ „QÆO^ä•xfl, „`åã¨∞#∞ ‰õÄ_® J=`«iOÑ¨*âË ß=Ú
– „Ñ¨[Å∞ <åºÜ«∞OÃÑ· ã≤÷~°OQÍ LO_®Åx! WOHÍ "Õ∞=Ú W#∞=Ú#∞
J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. JO^Œ∞Ö’ KåÖÏ â◊H˜Î LOk. „Ñ¨[Å H˘~°‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[
<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. K«∂_»‰õΩO_®<Õ `«#‰õΩ, `«# „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ `À_»Ê_Õ
"åÔ~=~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx JÖÏ¡ÇπÏ W^ŒO`å KÕâß_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨
|Å=O`«∞_»∞, PkèHõº`« HõÅ"å_»∞.
26. WOHÍ "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞, W„ÉÏÇ‘Ï=Ú#∞ ÑÖáê=Ú. "åi
ãÖ`«uÖ’ „Ñ¨=HÍÎÑ^¨ qŒ x, „QÆO^ä•xfl LOKå=Ú. "åiÖ’ H˘O^Œ~∞° ã¨<å‡~°Oæ ÃÑ·
LO_»QÍ, KåÖÏ=∞Ok Jq^èÕÜ«ÚÅ∞QÍ L<åfl~°∞. 27. "åi J_»∞QÆ∞*Ï_»Å
Ö’<Õ "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ÑÖÑ¨Ù`«∂ áÈÜ«∂=Ú. "åi "≥#∞ˆH =∞~°º"£∞
‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê#∞ ‰õÄ_® ÑÖáê=Ú. "Õ∞=∞`«xH˜ WOrÅ∞#∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú. J`«xx J#∞ãïOz# "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ "Õ∞=Ú
"å`«ûÖÏºxfl, ^ŒÜ«∂„~°Ì`«#∞ á⁄O^Œ∞ÑïKå=Ú. ã¨<åºã¨`åfixfl "å~°O`«@
"åˆ~ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì~°∞. "Õ∞"≥∞ÿ`Õ ^•xx "åiÃÑ· „"åã≤ÃÑ@ìÖË^Œ∞. J~Ú`Õ "å~°∞
^≥·=„Ñ¨ã¨#fl`«#∞ |_»¿ã L^ÕÌâ◊O`À ã¨<åºã¨`åfixfl J=ÅOaOKå~°∞. HÍx
^•xH˜ YzÛ`«OQÍ Hõ@∞ì|_ç LO_»ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« "åiÖ’
qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜ "Õ∞=Ú "åi „ÑüÑ¶Ö¨ Ïxfl „Ñ¨™êkOKå=Ú. J~Ú`Õ "åiÖ’
J`«ºkè‰õΩÅ∞ =∂„`«O Jq^èÕÜ«ÚÖË.
28. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. PÜ«∞#
„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ `«# HÍ~°∞}ºO #∞O_ç Ô~O_»∞
ÉèÏQÍÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. g∞‰õΩ *’ºux J#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ^•x "≥Å∞QÆ∞Ö’
g∞~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_»∞™êÎ~°∞. PÜ«∞# q∞=∞‡efl Hõ∆q∞™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞. 29. – ^≥·"å#∞„QÆÇ¨ÏOÖ’x U =ã¨∞Î=ÙÃÑ·
‰õÄ_® `«=∞‰õΩ ZÖÏO\˜ JkèHÍ~°O ÖË^xŒ , J#∞„QÆÇÏ¨ =∞O`å JÖÏ¡ÇÏπ KÕuÖ’<Õ
LO^Œx, PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ ^•xx W™êÎ_»x „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[Å∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx (D LÑ¨^Õâ◊O KÕÜ«∞|_çOk). JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇ¨ÏO
HõÅ"å_»∞.
58. JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ ("å^Œ#)
(28) 1. („Ñ¨=HÍÎ!) `«# Éèí~°Î q+¨Ü«∞OÖ’ h`À "åkOz,
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ Ñ¶~≤ åº^Œ∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl P WÖÏ¡e =∂@#∞ JÖÏ¡ÇÏπ q<åfl_»∞. JÖÏ¡ÇÏπ
g∞i^ŒÌi „Ñ¨â’fl`«Î~åÅ#∞ ‰õÄ_® q<åfl_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ q<Õ"å_»∞,
K«∂¿ã"å_»∞.
2. g∞Ö’ Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ g∞ ÉèÏ~°ºÅ#∞ L^ÕÌtOz, 'h=Ù <å
`«e¡ÖÏO\˜ ^•xq— Jx K≥Ñ≤Ê#O`« =∂„`å# "å~°∞ "åiH˜ `«Å∞¡Å∞ HÍÖË~°∞.
"åix Hõ#fl"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ "åi `«Å∞¡Å∞. =Ú=∂‡\˜H© gà◊√¡ XHõ
J#∞z`«=∞~Ú# =∂@#∞, J|^•úxfl Ñ¨Å∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. HÍQÍ† JÖÏ¡ÇπÏ
=∞xflOÑ¨ÙÅ "≥·Yix J=ÅOaOKÕ"å_»∞, Hõ∆q∞OKÕ"å_»∂#∞. 3. Z=~°~Ú`Õ
`«=∞ ÉèÏ~°ºÅ =ÚO^Œ∞ <À~°∞*Ïi (lÇ¨~ü „Ñ¨Ü≥∂yOz), `«~°∞"å`« `å=Ú
K≥Ñ≤Ê# =∂@#∞ LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«^ŒÅK«∞‰õΩO\Ï~À, "å~°∞ XHõi<˘Hõ~°∞
`åHõH=õ ÚO^Õ XHõi "≥∞_»#∞ q_çÑO≤ K«=Åã≤ LO@∞Ok (JO>Ë, XHõ ÉÏxã¨‰Ωõ
58. JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ 573
¿ãfiK«Ûù#∞ „Ñ¨™êkOK«=Åã≤ LO@∞Ok). nx^•fi~å g∞‰õΩ É’^èŒÑ¨~°K«|_»∞

`ÀOk. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#ÑïkèÖ’ LOk. 4. (ÉÏxã¨‰õΩ
¿ãfiK«Ûù<˘ã¨ˆQ) ™È÷=∞`« ÖËx=ºH˜Î `«# WÖÏ¡e`À ã¨=∂QÆ=∞O [~°Ñ¨Hõ =ÚO^Õ
x~åÑ¶¨∂@OQÍ Ô~O_»∞ <≥ÅÅ áê@∞ LÑ¨"åãÖ áê\ÕKåe. Wn KÕÜ«∞ÖËx
"å_≥·`Õ J~°"≥·=∞Ok x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ@ì=Åã≤ LO@∞Ok. g∞~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥∞_»Å, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ Ü≥∞_»Å ^Œ$_è» qâßfiãÖ HõÅ"å~°x x~°∂Ñ≤OK«∞
HÀ=\ÏxˆH Wk. Wq JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞. u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ
=º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ `«^äŒºO.
5. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ =ºuˆ~HÕKÕ"å~°∞ "åi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞
J==∂x`«∞Öˇ·#>Ë¡ J==∂x`«∞Å=Ù`å~°∞. "Õ∞=Ú KåÖÏ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
ã¨∂K«#Å#∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ J==∂#Hõ~°"≥∞ÿ#
Ü«∂`«# MÏÜ«∞O. 6. JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^Œih uiy ÖËÑ≤# ~ÀA#, "å~°∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl "å\˜x "åiH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~°∞™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ JO`å ÖˇH˜¯Oz
LOKå_»∞. "å~°∞ =∂„`«O ^•xx =∞~°záÈ~Ú LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇÏπ JxflO\˜H©
™êH˜∆QÍ L<åfl_»∞.
7. Éè∂í =∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl „Ñü =ã¨∞=Î Ù QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞
J#fl ^•xx h=Ù QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? <åÅ∞QÆ= "å_»∞QÍ JÖÏ¡ÇÏπ ÖË‰Ωõ O_®
U =ÚQÆ∞æi =∞^èŒº# ‰õÄ_® ~°Ç¨Ïã¨º ã¨=∂Ö’K«#Å∞ [~°QÆ=Ù. P~°="å_»∞QÍ
PÜ«∞# ÖË‰õΩO_® U J~Ú^Œ∞QÆ∞i =∞^èŒº# ‰õÄ_® ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ∞
™êQÆ=Ù. JO`«Hõ<åfl `«‰õΩ¯==∞Ok L<åfl, Z‰õΩ¯==∞Ok L<åfl – "åÔ~Hõ¯_»
L<åflã¨ˆ~ – PÜ«∞# "åi`À LO\Ï_»∞. "åi x~åfiHõ=∞O`å „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#
PÜ«∞# "åiH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~∞° ™êÎ_∞» . xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇÏπ „Ñün `≥eã≤#"å_»∞.
8. ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ #∞O_ç "åiOK«|_ç# "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•?
J~Ú<åã¨ˆ~ "å~°∞ "åiOK«|_ç# "å\˜<Õ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ áêÑÖ,
J`åºKå~°O, ^≥=· „Ñ¨=HõÎ Ñ¨@¡ Jq^èÜ
Õ ∞« `«‰Ωõ ãÖ|OkèOz# ~°ÇÏ¨ ã¨º =∞O`«<åÖË
™êyã¨∞Î<åfl~°∞. "å~°∞ h =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, JÖÏ¡ÇπÏ h‰õΩ ã¨ÖÏ"£∞ KÕÜ«∞x
suÖ’ h‰õΩ ã¨ÖÏ"£∞ KÕ™êÎ~°∞. ÃÑ·ÃÑK«∞Û, '"Õ∞=Ú ÑëˆH D =∂@Å‰õΩ QÍ#∞
JÖÏ¡ÇπÏ =∞=∞‡efl tH˜∆OK«_Õq∞?— Jx `«=∞ =∞#ã¨∞Ö’<Õ K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï~°∞.
"åiH˜ #~°Hõ"Õ∞ KåÅ∞. "å~°∞ ^•xH˜ PÇ¨ïu J=Ù`å~°∞, Jk =∞Ç¨ K≥_»¤
QÆ=∞º™ê÷#O.
9. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ã¨=∂Ö’K«# [iÑ≤#Ñ¨Ù_»∞ áêÑÖ,
J`åºKå~°O, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ Ü≥∞_»Å Jq^èÕÜ«∞`« QÆ∞iOz# ã¨=∂Ö’K«#
[~°Ñ¨HõO_ç. ã¨`å¯~°ºO, ^≥·=cèuH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨=∂Ö’K«# =∂„`«"Õ∞
[~°ÑO¨ _ç. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_O» _ç. PÜ«∞# =^ŒHˆÌ g∞~°∞ ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞.
10. x*ÏxH˜ WÖÏO\˜ ~°Ç¨Ïã¨º =∞O`«<åÅ∞ Ã+·`å<£ „¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ LO\Ï~Ú.
qâ◊fiã≤Oz# "åix =∞#™êÎáêxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∂Å#fl^Õ "å_ç L^ÕÌâ◊º"≥∞ÿ
LO@∞Ok. J~Ú`Õ ^≥"· å[˝ HÍ#O`« =~°‰Äõ "å_»∞ "åiH˜ ZÖÏO\˜ =∞#™êÎÑO¨
HõeyOK«ÖË_»∞. qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ ã¨^• JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe.
11. qâ◊fiã≤Oz# F „Ñ¨[ÖÏ~å! ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ Z_»OQÍ ‰õÄ~ÀÛ=∞x
g∞`À J#flÑ¨C_»∞ g∞~°∞ Z_»OQÍ ‰õÄ~ÀÛO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õΩ qã¨Î $ux
HõeÊ™êÎ_»∞. ÖË==∞x g∞`À J#flÑ¨C_»∞ "≥O@<Õ ÖËz xÅ|_»O_ç. g∞Ö’
qâ◊fiã≤Oz# "åi, *Ï˝#"≥Úã¨Q|Æ _ç# "åi JO`«ã∞¨ ÅÎ #∞ JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑOK«∞`å_»∞.
g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
12. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ UHÍO`«OÖ’ ãÖ„ÑüOK«
^ŒÅz#Ñ¨Ù_»∞ g∞ ~°Ç¨Ïã¨º ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ U^Œ~Ú<å ^•#O
KÕÜ«∞O_ç. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ „âıÜ«∞ã¨¯~°"≥∞ÿ#k. Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ#k. XHõ"Õà◊ g∞
=^ŒÌ P ™È÷=∞`« ÖË‰õΩO>Ë JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, ^ŒÜ«∞K«∂¿Ñ"å_»∞.
13. Uq∞\˜, g∞ ~°Ç¨Ïã¨º ãÖ„ÑüOÑ¨ÙÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ ^•#O KÕÜ«∂Å<ÕãïH˜
g∞~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_çáÈÜ«∂~å? g∞~°∞ JÖÏ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞, JÖÏ¡ÇπÏ
q∞=∞‡efl =∞xflOKå_»∞. HÍ|\˜ì #=∂AÅ#∞ (=∂„`«O Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂)
™ê÷Ñ≤OK«O_ç. [HÍ`ü#∞ K≥e¡OK«O_ç. ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ q^èÕÜ«ÚÖˇ·
LO_»O_ç. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ$+≤Öì ’ LOk. 14. Uq∞\˜, ^≥"· å„QÆÇ¨
xH˜ áê„`«∞Å~Ú# "åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ã "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•? "å~°∞
g∞Ö’#∂ ÖË~°∞. "åiÖ’#∂ ÖË~°∞. "å~°∞ `≥eã‘ Jã¨`«º „Ñ¨=∂}ÏÅ∞
58. JÖò =Ú*Ï^ŒÅÇπÏ 575
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. 15. JÖÏ¡ÇπÏ "åiHÀãÖ Hõiî# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.

xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "å~°∞ KÕ¿ãq K≥_»¤ Ñ¨#∞ÖË. 16. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞
_®Å∞QÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•xH˜ `À_»∞ ^≥·==∂~°æO #∞O_ç ([#∞Å#∞) PÑ¨Ù`«∞
<åfl~°∞. "åiH˜ J==∂#Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆ `«^äŒºO.
17. "åi ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ ∞QÍh, "åi ãÖ`å#O QÍh "åiˆHq^èOŒ QÍ#∂
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xH˜~å=Ù. "å~°∞ #~°Hõ"åã¨∞Å∞. "å~°O^Œ∞Ö’
âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. 18. JÖÏ¡ÇπÏ "å~°O^Œih uiy ÖËÑ≤# ~ÀA#,
"å~°∞ g∞ Z^Œ∞@ „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ KÕã≤#>Ë¡ PÜ«∞# Z^Œ∞@ ‰õÄ_® „Ñ¨=∂}ÏÅ∞
KÕ™êÎ~°∞. `«=∞‰õÄ XHõ „Ñ¨=∂}|^Œú`« LO^Œx "å~°∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
ÉÏQÍ q#O_ç! "å~°∞ =\˜ì J|^•úÅHÀ~°∞Å∞. 19. Ã+·`å<£ "åix Ñ¨ÓiÎQÍ
`«# J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ f¿ãã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `«~°∞"å`« "åix ^≥·=^è•º#O q+¨Ü«∞OÖ’
=∞~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ Ö’#∞KÕâß_»∞. WÖÏO\˜ "å~°O`å Ã+`· å<£ Ñ¨HÍ∆ xH˜ K≥Ok#"å~°∞.
q#O_ç! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ã+·`å<£ Ñ¨Hõ∆O #+¨ìáÈ`«∞Ok. 20. Z=~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ
Ü≥∞_»Å, PÜ«∞# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞x Ü≥∞_»Å "≥·~°"≥·Yix J=ÅOa™êÎ~À –
JÖÏO\˜"åˆ~ J^è=Œ ∞„âı}H˜ ˜ K≥Ok#"å~°∞. 21. '<Õ#∂, <å „Ñ¨=HõÅÎ ∞ =∂„`«"∞Õ
„áê|ÅºO =Ç≤Ï™êÎ=Ú— Jx JÖÏ¡ÇπÏ „"åã≤ÃÑ\Ïì_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ
=∞Ç¨|Åâße, â◊H˜Îâße.
22. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∞iÜ«Ú
PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ q~À^èŒ∞Å`À "≥∞ÿ„u ãÖ|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl@∞¡ h=Ù ZHõ¯_®
K«∂_»=Ù – XHõ"àÕ ◊ P q~À^è∞Œ Å∞ `«=∞ `«O„_»∞Öˇ<· åã¨~ˆ , `«=∞ H˘_»∞‰õΩÅ~Ú<å
ã¨ˆ~, `«=∞ ™È^Œ~°∞Å~Ú<åã¨ˆ~, `«=∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÖˇ·<åã¨ˆ~ – WÖÏO\˜
"åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’<Õ JÖÏ¡ÇπÏ qâßfi™êxfl „"åã≤ÃÑ\Ïì_»∞. WOHÍ "åiH˜
`«# JO_»^ŒO_»Å#∞ „Ñ¨™êkOKå_»∞. WOHÍ, "åiH˜ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊ™êÎ_»∞. "å\˜Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ
LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åi Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ Ü≥∞_»Å
ãÖ`«∞+¨µìÅÜ«∂º~°∞ – WÖÏO\˜"åˆ~ JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨Hõ∆O"å~°∞. q#O_ç! JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ¨Hõ∆O "åˆ~ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ∞`å~°∞.
59. JÖò Ç¨Ï„+π (|Ç≤Ï+¨¯~°})
1. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl =ã¨∞Î=ÙÅhfl JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨q„`«`«#∞
H˘xÜ«∂_»∞`«∞<≥·fl. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, =∞Ç¨ q"ÕHõ=O`«∞_»∞.
2. PÜ«∞<Õ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅÖ’x ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞ "åi WO_»¡ #∞O_ç `˘e
„Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’<Õ fã≤"~Õ ÚOKå_»∞. "å~°∞ "≥o§áÈ`å~°x g∞~°∞ TÇ≤ÏOK«#~Ú<å
ÖË^Œ∞. Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# `«=∞ HÀ@Å∞ `«=∞#∞ JÖÏ¡ÇπÏ (Ñ¨@∞ì) #∞O_ç
HÍáê_»∞`åÜ«∞x "å~°#∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇÏπ "å~°∞ TÇ≤ÏOK«#~Ú<å
ÖËx KÀ@∞ #∞O_ç "åix =Ú@ì_çOKå_»∞. "åi QÆ∞O_≥Ö’¡ ^Œ_» Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞.
JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ `«=∞ WO_»¡#∞ `«=∞ KÕ`«∞ÖÏ~å ^èŒfiOãÖ KÕÜ«∞™êQÍ~°∞.
qâßfiã¨∞Å KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ ‰õÄ_®. Hõ#∞Hõ `«=∞ K«~°‡K«‰õ∆Ω=ÙÅ`À gH˜∆OKÕ
"å~°ÖÏ~å! QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞ÛHÀO_ç.
3. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ "åi <˘ã¨@ ^Õâ◊|Ç≤Ï+¨¯~°}#∞ „"åã≤ÃÑ\˜ì
LO_»Háõ È`Õ, „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’<Õ "åix tHÕ∆ z LO_Õ"å_»∞. Ñ¨~Ö° ’HõOÖ’ "åiH˜
#~°HÍyfl Ü«∂`«# ZÖÏQÆ∂ LO@∞Ok. 4. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë, "å~°∞
JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ =º=Ç¨ÏiOKå~°∞. Z=_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
=ºuˆ~HÕz<å JÖÏ¡ÇπÏ J`«xx Hõiî#OQÍ ^ŒO_ç™êÎ_»∞. 5. (qâßfiã¨∞ÖÏ~å!)
g∞~°∞ U Y~°∂˚~° K≥@¡#∞ #iH˜"Õã≤<å, =∞ˆ~ Y~°∂˚~° K≥@¡#∞ "å\˜ „"Õà◊¡ÃÑ·
xÅ|_ç LO_ÕÖÏ =^ŒeÃÑ\˜<ì å – J^ŒO`å ^≥"· å[˝`À<Õ [iyOk. Jq^èÜ Õ Ú«
Å#∞ Ñ¨~åÉèí=O áêÖË˚Ü«∞\ÏxH˜ Wk Jx"å~°º=∞~ÚOk.
6. JÖÏ¡ÇπÏ "åi #∞O_ç U ™⁄=Ú‡Å#~Ú`Õ `«# „Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù
=∞o¡ O Kå_À "å\˜ Ã Ñ· g∞~° ∞ g∞ QÆ ∞ „~åÅ#∞QÍh, XO>ˇ Å #∞ QÍh
Ñ¨~°∞ÔQuÎOK«ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«# „Ñ¨=HõÎÅ‰õΩ `å#∞ HÀi# "åiÃÑ·
„áê|ÖÏºxfl "˘ã¨QÆ∞`å_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞. 7. JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ¨Ù~°[#∞Å #∞O_ç `«# „Ñ¨=HõÎ "≥·Ñ¨Ù =∞o¡Oz# (Ñ¶¨Üü∞) ™⁄=Ú‡ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ,
„Ñ¨=HõÎ‰õΩ, |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, J<å^äŒÅ‰õΩ, x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, ÉÏ@™ê~°∞Å‰õΩ
59. JÖò Ç¨Ï„+π 577
K≥O^Œ∞`«∞Ok – Jk g∞ ^èŒxHõ =~åæÅ =∞^èŒº<Õ Ñï„Éèíq∞ã¨∂Î LO_»~å^Œ#fl

L^ÕÌâ◊O`À WÖÏ x~°‚~ÚOK«@O [iyOk. „Ñ¨=HõÎ g∞‰õΩ WzÛ# ^•xx
Ñ¨ÙK«∞ÛHÀO_ç. PÜ«∞# ^Õx#∞O_≥·<å q∞=∞‡efl "åi¿ãÎ, g∞~°∞ ^•x #∞O_ç
Pyá⁄O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ Hõiî#OQÍ
tH˜∆OK«QÆÅ"å_»∞. 8. (=∞s =ÚYºOQÍ D Ñ¶¨Üü∞ ™⁄=Ú‡) `«=∞ WÅ∂¡
"åH˜e #∞O_ç, `«=∞ Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ #∞O_ç "≥à§◊ Q˘@ì|_ç# x~°∞¿Ñ^Œ =ÚÇ¨l~°‰¡ Ωõ
K≥O^•e. "å~°∞ ^≥·"å#∞„QÆÇ¨xfl, PÜ«∞# „Ñ¨ã¨#fl`«#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
WOHÍ "å~°∞ ^≥·"åxH˜, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ‰õΩ `À_»Ê_»∞`«∞<åfl~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~
ã¨`«ºãÖ^èŒ∞Å∞.
9. =∞Ô ~ =~° ~ Ú`Õ =ÚO^Œ ∞ #∞O_Õ =∞n<åÖ’ ã≤ ÷ ~ ° x "åã¨ O
U~°Ê~°K«∞‰õΩx qâßfi™êxfl Ñ¨\ ˜+¨ì=O`«O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À ("å~°∞ ã¨~Ú`«O
B^•~åºxH˜ Ç¨Ï‰õΩ¯^•~°∞ÖË. "åÔ~ÖÏO\˜ "å~°O>Ë) "å~°∞ =Åã¨áÈ~Ú `«=∞
=^ŒÌ‰õΩ =zÛ# "åix „¿Ñq∞™êÎ~°∞. =ÚÇ¨l~°¡‰õΩ (=Åã¨ =zÛ#"åiH˜)
Uq∞zÛ<å, "å~°∞ `«=∞ PO`«~åºÅÖ’ ãÖHÀKåxH˜ `åq=fi~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù
`å=Ú Ñ¨ã¨∞Î L#flÑ¨Ê\˜H© `«=∞ÃÑ· =ÚÇ¨l~°¡ˆH „áê^è•#º`« W™êÎ~°∞. Z=_»∞
`«# P`«‡ Ö’Éè`í fi« O (¿Ñ~åâ◊) #∞O_ç ~°HO∆˜ K«|_®¤_À – JÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶Å¨ ºO
á⁄O^Õ"å~°Å∞. 10. "åi `«~°∞"å`« =zÛ#"å~°∞ ã¨~Ú`«O (ã¨^Œºº=Ç¨~åxH˜
J~°∞›ÖË). "åiÖÏ „áêi÷ã¨∂Î LO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∞=Ú‡ Hõ∆q∞OK«∞.
=∂Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ qâ◊fiã≤Oz# =∂ ™È^Œ~°∞Å#∞ ‰õÄ_® (Hõ∆q∞OK«∞). =∂
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ qâ◊fiã≤Oz# "åi Ü≥∞_»Å ZÖÏO\˜ JHõ¯ã¨∞#∂ LOK«‰õΩ.
=∂ „Ñ¨Éèí∂! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù "å`«ûÅºO HõÅ"å_»=Ù, Hõ$áêjÅ∞_»=Ù.—
11. (F „Ñ¨=HÍÎ!) HÍÑ¨\ÏºxH˜ Ö’<≥·# "åix h=Ù K«∂_»ÖË^•?
"å~°∞ „QÆO^äŒ=Ç¨ïÅÖ’x u~°™ê¯~° ™È^Œ~°∞Å`À WÖÏ JO\Ï~°∞ : 'XHõ"Õà◊
g∞~°∞ QÍx ^Õâ◊O #∞O_ç "≥à◊§Q˘@ì|_ç#@¡~Ú`Õ "Õ∞=Ú ‰õÄ_® g∞`Àáê>Ë
=KÕÛ™êÎ=Ú. g∞ q+¨Ü«∞OÖ’ "Õ∞=Ú Z=i =∂\Ï q#=Ú. XHõ"Õà◊ g∞`À
Ü«Ú^Œú"Õ∞ QÆ#Hõ [iy`Õ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ JO_»QÍ xÅ∞™êÎ=Ú.— J~Ú`Õ "å~°∞
=\˜ì J|^•úÅHÀ~°∞Åx JÖÏ¡ÇπÏ ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl_»∞. 12. XHõ"Õà◊ "å~°∞
"≥à§◊ Q˘@ì|_ç`,Õ gà◊√¡ (HõÑ@¨ ∞Å∞) "åi "≥O@ "≥à§◊ \ÏxH˜ ã¨¿ãq∞~å JO\Ï~°∞.
XHõ"Õà◊ "åi`À Ü«Ú^ŒúO [iy`Õ gà◊√¡ "åiH˜ ZO`«=∂„`«O ã¨Ç¨Ü«∞O
KÕÜ«∞~°∞. XHõ"Õà◊ ™êÜ«∞O KÕã≤<å (ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’) "≥#∞flK«∂Ñ≤
áêiáÈ`å~°∞. `«~°∞"å`« "åiH˜ ZHõ¯_® ™êÜ«∞O ÅaèOK«^Œ∞.
13. JÖÏ¡ÇπÏHõ<åfl JkèHõOQÍ g∞~°O>Ë<Õ "åi PO`«~åºÅÖ’
ÉèíÜ«∂O^Àà◊# QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩOk. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ ÉÁuÎQÍ
q+¨Ü«∂=QÍÇ¨Ï# ÖËx"å~°∞. 14. "å~°O`å UHõ=∞~Ú<åã¨ˆ~ g∞`À Ü«Ú^ŒúO
KÕÜ«∞ÖË~°∞. HÍHõáÈ`Õ Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# HÀ@Å∞#fl #QÆ~åÅÖ’<À, ÖË^• QÀ_»Å
=∂@∞<À LO_ç ^•_ç KÕ™êÎ~°∞. "åi=∞^èŒº L#fl "≥·+¨=∞ºO KåÖÏ f„="≥∞ÿ#k.
"å~°O`å ãÖQÆiî`«OQÍ L<åfl~°x h=Ù J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù. "åã¨Î"åxH˜ "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ "Õ~ˆ fi~°∞QÍ L<åfl~Ú. "åi D Ñïã≤u÷ H˜ HÍ~°}O "å~°∞ q"ÕK#«
Ö’Ñ≤Oz# [#∞Å∞.
15. gà◊§ Ñïã≤÷u K«∂¿ãÎ H˘<åflà◊§ „H˜`«"Õ∞ `«=∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$`å
Ñ¨~å^è•Å ~°∞z K«∂ã≤# "åiÖÏ LOk. "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# tHõ∆
LO@∞Ok. 16. Ã+`· å<£#∞ áÈe#k "åi Ñïã≤u÷ . "å_»∞ =∞x+≤`À 'ã¨`åºxfl
u~°ã¨¯iOK«∞— JO\Ï_»∞. f~å J`«#∞ u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz#
g∞^Œ@, 'h`À <åÔHÖÏO\˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. <Õ#∞ ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞"≥·#
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl#—O@∂ `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. 17. Ñï}Ï=∞
ã¨fi~°∂ÑÖ XHõ¯>Ë. "åi~°∞=Ù~°∂ #~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu JÜ«∂º~°∞. JO^Œ∞Ö’
"å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ `«y# âßã≤Î W^Õ.
18. qâ◊fiã≤Oz# F „Ñ¨[ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. „Ñü
=ºH©Î, `å#∞ ˆ~Ñ¨\ ˜ H˘~°‰õΩ UO ÑÖÑ¨Ù‰õΩ<åfl_À K«∂ã¨∞HÀ"åe. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#ÑïkèÖ’ LOk.
19. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =∞~°záÈ~Ú# "åi=ÖË J~ÚáÈHõO_ç. `«`å¯~°}OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ "åix `«=Ú‡ `å=Ú =∞~°záÈÜÕ∞@@∞¡ KÕâß_»∞ – JÖÏO\˜"åˆ~
Jã¨Å∞ Jq^èÜ Õ Ú« Å∞. 20. #~°H"õ åã¨∞Å∞ – ã¨fi~°"æ åã¨∞Å∞ ã¨=∂#∞Å∞ HÍÖË~∞° .
ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ =∂„`«"Õ∞ "åã¨Î"åxH˜ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄Ok#"å~°∞.
60. JÖò =Ú=∞ÎÇ≤Ï#ÇπÏ 579
21. XHõ"àÕ ◊ "Õ∞=Ú D Y∞~üP<£#∞ U Ñ¨~fi° `«O ÃÑ#· <À J=`«iOÑ¨

*Ë¿ãÎ, Jk ^≥·=cèu`À J}QÍiáÈ=@O, „|^ŒÌÖˇ· áÈ=@O h=Ù QÆ=∞x™êÎ=Ù
– |Ç¨ïâß [#∞Å∞ PÖ’z™êÎˆ~"≥∂#x "Õ∞=Ú D LÑ¨=∂<åÅ#∞ "åiH˜
qâ◊nHõiã¨∞Î<åfl=Ú. 22. PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº
^≥=· O ÖË<ÖÕ _Ë ∞» . PÜ«∞# xQÆ∂_è=» ∞~Ú#, |Ç≤Ï~°`æ =« ∞~Ú# q+¨Ü∂« ÅxflO\˜h
Ziy#"å_»∞. PÜ«∞# Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞, Ñ¨~°=∞ Hõ$áêjÅ∞_»∞.
23. PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇÏπ – PÜ«∞# `«ÑÊ¨ =∞~À P~å^èºŒ ^≥=· O ÖË_∞» . ~å*Ïkè~åA,
^ÀëêÅxflO\˜ #∞O_ç Ñïâ◊√^Œ∞_ú ∞» , xÅ∞"≥ÖÏ¡ âßOuH˜ „Ñü~°∂ÑÖ, JÉèÜ í ∞« O
(Éèí„^Œ`«) WK«∞Û"å_»∞, ~°Hõ∆‰õΩ_»∞, Q˘Ñ¨Ê â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, Ñ¨~å„Hõ=∞âße,
J`«∞º#fl`«∞_»∞ – „Ñ¨[Å∞ HõeÊOKÕ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ‰õΩ (+≤~ü¯‰õΩ) JÖÏ¡ÇπÏ
Jf`«∞_»∞, Ñ¨~°=∞Ñ¨q„`«∞_»∞. 24. PÜ«∞<Õ JÖÏ¡ÇπÏ – ã¨$+≤ìHõ~°Î, LxH˜Ö’xH˜
`≥KÛÕ "å_»∞, ~°∂Ñ¨H~õ †Î° J`«∞º`«=Î ∞¿Ñ~°h¡ fl PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`å~Ú. Éè∂í =∂ºHÍâß
ÅÖ’ L#fl „Ñün PÜ«∞# Ñ¨q„`«`#« ∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LOk. PÜ«∞# â◊HâÎ˜ ße,
=∞Ç¨q"ÕH˜.
60. JÖò =Ú=∞ÎÇ≤Ï#ÇπÏ (Ñ¨sH˜∆OK«|_ç# ¢ã‘Î)
1. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! <å‰õÄ, g∞‰õÄ â◊„`«∞=ÙÖˇ·# "åix g∞
q∞„`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. g∞ˆ~"≥∂ "åi`À ¿ãflÇ¨ÏãÖ|O^è•Å∞ U~°Ê~°K«∞
HÀ"åÅ#fl PHÍOHõ∆#∞ Jaè=ºHõÎO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. HÍx "åˆ~"≥∂ g∞ =^ŒÌ‰õΩ
=zÛ# ã¨`åºxfl u~°ã¯¨ iOKå~°∞. g∞~°∞ g∞ „Ñ¨É∞íè =Ù JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤OKå~°<Õ
<≥ÑÖ`À "å~°∞ „Ñ¨=HõÎ#∞, q∞=∞‡bfl g∞ ã¨fiã¨÷ÅO #∞O_ç "≥à◊§Q˘\Ïì~°∞. g∞~°∞
<å =∂~°Oæ Ö’ áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ, <å „Ñ¨ã#¨ fl`«#∞ K«∂~°Q˘<ÕO^Œ∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi#
"åˆ~ J~Ú`Õ, g∞~°∞ Ö’áê~ÚHÍiQÍ "åiH˜ "≥∞ÿ„f ãÖ^ÕâßÅ∞ ÑÖÑ≤™êÎ~å!?
g∞~°∞ ^•KÕn, "≥Å¡_çOKÕk – JO`å <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞Ö’ D Ö’áê~ÚHÍi
=º=Ç¨~°O KÕã≤#"å_»∞ ~åK«ÉÏ@ #∞O_ç `«Ñ≤ÊáÈ~Ú#>Ë¡. 2. XHõ"Õà◊ "å~°∞
g∞ÃÑ· J^Œ∞Ñ¨Ù ™êkèOz#@¡~Ú`Õ "å~°∞ g∞‰õΩ â◊„`«∞=ÙÖˇ·áÈ`å~°∞. g∞ÃÑ· KÕ~Ú
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. <À~°∞ áêˆ~ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ZÖÏQÆ~Ú<å ã¨ˆ~ g∞~°∞ ã¨`åºxfl
u~°ã¨¯iOKåÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. 3. g∞ |O^èŒ∞=ÙÅ∞QÍh, g∞ Ñ≤Å¡Å∞QÍh
„Ñ¨àÜ◊ ∞« k<å# g∞ˆHq^èOŒ QÍ#∂ Ñ¨xH˜~å~°∞. PÜ«∞# g∞ =∞^èºŒ f~°∞Ê KÕ™êÎ_∞» .
g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞.
4. g∞‰õΩ W„ÉÏÇ‘Ï=ÚÖ’#∂, J`«x ã¨ÇÏ¨ K«~∞° ÅÖ’#∂ L`«=Î ∞ P^Œ~≈° O
LOk. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ `«=∞ *Ïu"åi`À WÖÏ J<åfl~°∞ : '=∂‰õΩ g∞`À#∂,
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ =^Œe g∞~°∞ P~åkèOKÕ "å\˜`À#∂ Z\˜ì ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞.
"Õ ∞ =Ú q∞=∞‡efl u~° ã ¨ ¯ iã¨ ∞ Î < åflO. g∞~° ∞ XHõ ¯ _» ~ Ú# JÖÏ¡ Ç π Ï #∞
qâ◊fiã≤OK«#O`« =~°‰õÄ =∂‰õÄ – g∞‰õÄ =∞^èŒº âßâ◊fi`«OQÍ q~À^èŒO,
"≥·=∞#ã¨ºO U~°Ê_ç#>Ë¡. J~Ú`Õ W„ÉÏÇ‘Ï"£∞ `«# `«O„_ç`À, '(<å<åfl!) <Õ#∞
h Hõ∆=∂Ñ¨} HÀãÖ „áêi÷™êÎ#∞. JO`«‰õΩq∞Oz <Õ#∞ h q+¨Ü«∞"≥∞ÿ
^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ZÖÏO\˜ JkèHÍ~°O HõeyÖË#∞— Jx K≥Ñ≤Ê#=∂@ (=∂„`«O
ÑïQÆ}#Ö’H˜ ~å^Œ∞). '=∂ „Ñ¨Éèí∂! "Õ∞=Ú x<Õfl #=Ú‡‰õΩ<åfl=Ú. h "≥·Ñ¨Ù#ˆH
~°∞A=~°Î#∞Å=Ù`«∞<åfl=Ú. "Õ∞=Ú KÕ~°∞HÀ=Åã≤Ok ‰õÄ_® h ã¨xflkèˆH.
5. =∂ „Ñ¨Éèí∂! =∞=∞‡efl Jqâßfiã¨∞Å KÕ`« Ñ¨sH˜∆OK«‰õΩ. „Ñ¨Éèí∂! =∞=∞‡efl
Hõ∆q∞OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h=Ù â◊H˜Î=∞O`«∞_»=Ù, q"ÕHõ=O`«∞_»=Ù.— 6.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞‰õΩ "åi (r=#â‹·e)Ö’ =∞Oz P^Œ~°≈O LOk– =ÚYºOQÍ
JÖÏ¡ Ç π Ï `À ã¨ = ∂"Õ â ◊ = ∞=\Ïxfl, JOu=∞k<åxfl PtOKÕ " åxH˜ !
=∞Ô~=_»~Ú<å q=ÚY∞_≥·áÈ`Õ JÖÏ¡ÇπÏ JHõ¯~°ÖËx"å_»∞, ã¨fi`«Ç¨QÍ
„Ñ¨â◊Oã¨hÜ«Ú_»∞. 7. JÖÏ¡ÇπÏ g∞‰õÄ–g∞~°∞ â◊„`«∞`«fiO =Ç≤ÏOz# "åiH©
=∞^èºŒ ¿ãflÇ¨Ï|O^èOŒ U~°ÊiKÕ J=HÍâ◊=¸ ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ . JÖÏ¡ÇÏπ U^Œ~Ú<åã¨~ˆ
KÕÜ«∞QÆÅ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆=∂QÆ∞}O HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ«∂™êQÆ~°∞_»∞.
8. ^èŒ~°‡O q+¨Ü«∞OÖ’ g∞`À Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞‰õΩO_®, q∞=∞‡efl g∞
x"åã¨ QÆ$Ç¨Å #∞O_ç "≥à◊§Q˘@ì‰õΩO_® L#fl "åi`À g∞~°∞ ã¨^Œfi º=Ç¨~°O
KÕÜ«∞\Ïxfl, "åi Ñ¨@¡ <åºÜ«∞ã¨=∞‡`«OQÍ „Ñ¨=iÎOK«\Ïxfl JÖÏ¡ÇπÏ
"åiOK«_»∞. xã¨ûO^ÕÇ¨ÏOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ <åºÜ«∞jÅ∞~°#∞ „¿Ñq∞™êÎ_»∞.
9. ^èŒ~å‡=ÅO|# q+¨Ü«∞OÖ’ g∞ÃÑ· HõÜ«∂ºxH˜ HÍÅ∞^Œ∞qfi, q∞=∞‡efl g∞
60. JÖò =Ú=∞ÎÇ≤Ï#ÇπÏ 581
x"åã¨ QÆ$Ç¨Å #∞O_ç "≥à◊§Q˘\˜ì# "åi`À, q∞=∞‡efl |Ç≤Ï+¨¯iOK«@OÖ’

W`«~°∞Å‰õΩ `À_»Ê_ç# "åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕÜ«∞\Ïxfl =∂„`«"Õ∞ JÖÏ¡ÇπÏ
"åiã¨∞Î<åfl_»∞. Z=~°∞ "åi`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ™êÎ~À "åˆ~ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞.
10. qâ◊fiã≤Oz# "å~°ÖÏ~å! =Úã≤O¡ „ã‘ÅÎ ∞ Ç≤Ï„[`ü KÕã≤ (=Åã¨áÈ~Ú)
g∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞, g∞~°∞ "åix ÉÏQÍ Ñ¨sH˜∆OK«O_ç. Jã¨Å∞ "åi
qâßfiãÖ QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏˆH ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz# =∞Ç≤Ïà◊Åx
x~å÷~°} J~Ú# g∞^Œ@ "åix Jqâßfiã¨∞Å =^ŒÌ‰õΩ uiy ÑÖÑ¨HõO_ç. D
=∞Ç≤Ïà◊Å∞ "åiH˜QÍx, "å~°∞ D =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩQÍh ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O HÍ~°∞.
ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Öˇ·# "åi Éèí~°ÎÅ∞ "åiÃÑ· Y~°∞ÛÃÑ\˜ì L#fl ™⁄=Ú‡#∞ "åiH˜
K≥e¡OK«O_ç. P `«~°∞"å`« g∞~°∞ D =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ =∞Ç¨Ï~ü ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡Oz,
"åix xHÍÇπÏ KÕã¨∞HÀ=@O U=∂„`«O PˆH∆Ñ¨}©Ü«∞O HÍ^Œ∞. g∞~°∞ ã¨~Ú`«O
ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Öˇ#· =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ g∞ q"åÇ¨Ï|O^èOŒ Ö’ PÑ≤ LOK«HOõ _ç. "åiÃÑ·
g∞~°∞ "≥zÛOz# ™⁄=Ú‡#∞ J_çy f¿ãã¨∞HÀO_ç. J@∞ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞
‰õÄ_®, `å=Ú "≥zÛOz# ^•xx g∞ #∞O_ç J_çy f¿ãã¨∞HÀ"åe. Wk
JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâ◊O (f~°∞Ê). nxx PÜ«∞# g∞ =∞^èŒº qkèOKå_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
*Ï˝#^èŒ#∞_»∞, q"ÕHõ ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 11. XHõ"Õà◊ g∞ ÉèÏ~°ºÅ =∞Ç¨Ï~üÖ’ #∞O_ç
ZO`À H˘O`« ™⁄=Ú‡ u~°™ê¯~°∞Å =^ŒÌ<Õ LO_çáÈ`Õ, `«~°∞"å`« g∞ =O`«∞
=zÛ#Ñ¨Ù_»∞, Z=i „ã‘ÎÅ∞ "≥o§áÈÜ«∂~À "åiH˜ (Ü«Ú^Œú „áêÑ≤Î #∞O_ç)
"å~°∞ "≥zÛOz L#fl ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡OK«O_ç. g∞~°∞ qâ◊fiã≤Oz# JÖÏ¡ÇπÏ
Ü≥∞_»Å ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey LO_»O_ç.
12. F „Ñ¨=HÍÎ! qâ◊fiã≤Oz# =∞Ç≤Ïà◊Å∞ h =^ŒÌ‰õΩ „Ñü[˝ (Éˇ·J`ü)
KÕÜ«∞\ÏxH˜ =zÛ, D +¨~°`«∞Å‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï=∞x JOwHõi¿ãÎ "åiKÕ`«
„Ñü[˝ (Éˇ·J`ü) KÕ~ÚOK«∞. J"Õ=∞O>Ë –
– JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOK«É’=Ú (+≤~ü¯‰õΩ áêÅÊ_»=Ú)
– ^˘OQÆ`«#O KÕÜ«∞=Ú.
– =ºaèKå~åxH˜ áêÅÊ_»=Ú.
– ãÖ`å# Ç¨Ï`«º‰õΩ áêÅÊ_»=Ú.
– =∂ HÍà◊√§ KÕ`«∞Å =∞^èŒº #∞O_ç ZÖÏO\˜ JÑ¨xO^Œ#∞ HõeÊOz
fã¨∞‰õΩ~å=Ú.
– ã¨`å¯~åºÅÖ’ h‰õΩ Jq^èÕÜ«∞`« K«∂Ñ¨=Ú.
(„Ñ¨=HÍÎ!) "åi Hõ=∆ ∂Ñ¨} H˘~°‰Ωõ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ „áêi÷OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
13. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥·"å„QÆÇ¨xH˜ áê„`«∞Å~Ú# "åix g∞
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ KÕã¨∞HÀHõO_ç. QÀsÅÖ’ Ñ¨_ç L#fl ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ x~åâ◊
K≥Ok#>Ë¡, "å~°∞ ‰õÄ_® Ñ¨~°Ö’HõO Ñ¨@¡ Pâ◊ =^Œ∞Å∞‰õΩ<åfl~°∞.
61. Jãπ ã¨Ñ¶π (ÉÏ~°∞Å∞ f~°@O)
1. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl „Ñü =ã¨∞Î=Ó JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç≤Ï=∞#∞,
Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LOk. PÜ«∞# =∞Ç¨ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ
ãÖÑ¨#∞fl_»∞. 2. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ KÕÜ«∞x ^•xx QÆ∞iOz ZO^Œ∞‰õΩ
K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï~°∞. 3. KÕÜ∞« x ^•xx QÆ∞iOz g∞~°∞ _®OaHÍÅ∞ K≥ÑC¨ HÀ=@O
JÖÏ¡ÇπÏ ^Œ$+≤ìÖ’ ZO`À J~Ú+¨ìHõ~°=∞~Ú# q+¨Ü«∞O. 4. JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«O
`«# =∂~°æOÖ’ ã‘ãÖáÈã≤ xi‡OK«|_ç# QÀ_»=ÖË HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ – ÉÏ~°∞Å∞
fi – áÈ~å_Õ "åix W+¨ìÑ¨_»`å_»∞.
5. =¸™ê `«# *Ïu "åi#∞^ÕÌtOz D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ê\˜
q+¨Ü«∞O (z~°ã¨‡~°}©Ü«∞O) : '<å *Ïu [#∞ÖÏ~å! <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ
`«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç ÑÖÑ¨|_ç# „Ñ¨=HõÎ##fl q+¨Ü«∞O `≥eã≤=ÙO_ç ‰õÄ_® g∞~°∞
#<≥flO^Œ∞H˜ÖÏ "Õkèã¨∞Î<åfl~°∞?— HÍx "å~°∞ =OHõ~° uiy (=∞~°e) áÈ=@O
=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ =OHõ~°QÍ<Õ LOKÕâß_»∞. Jq^èÕÜ«∞
[#∞Å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞.
6. =∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O (‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO
KÕã¨∞HÀO_ç) : 'F W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "å~°ÖÏ~å! xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <Õ#∞ JÖÏ¡ÇπÏ
`«~°Ñ¶¨Ù# g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç# „Ñ¨=HõÎ#∞. <å‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO L#fl `Ò~å`«∞#∞
61. Jãπ ã¨Ñ¶π 583
ã¨`«º=∞x „^èŒ∞=Ñ¨~°KÕ"å_»#∞. <å `«~°∞"å`« ~åÉ’ÜÕ∞ „Ñ¨=HõÎ#∞ QÆ∞iOz

â◊√Éèí"å~°Î WKÕÛ"å_»#∞. J`«x ¿Ñ~°∞ JÇ¨Ï‡^£ J~Ú LO@∞Ok.— =∞i P
„Ñ¨=HõÎ "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ#∞ fã¨∞‰õΩx =zÛ#Ñ¨Ù_»∞,
'Wk Ñ¨zÛ =∞O„`«*ÏÅ"Õ∞— Jx "å~°<åfl~°∞. 7. `«#‰õΩ W™ê¡O "≥·Ñ¨Ù Ñ≤Å∞Ñ¨Ù
JO^Œ∞`«∞#flÑ¨Ê\˜H© JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ J|^•úÅ#∞ PáêkOKÕ"åxHõO>Ë ÃÑ^ŒÌ
^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» Z=_»∞O\Ï_»∞? JÖÏ¡ÇÏπ ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕÜ∞« _»∞.
8. "å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ *’ºux `«=∞ <À\˜`À Tk PiÊ"ÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
"åã¨Î"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏ `«# *’ºux ÑïÑ¨Ó~°‚O KÕã≤QÍx =^ŒÅ_»∞ – ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ Jk ZO`«QÍ ã¨Ç≤ÏOK«~åx^Œ~Ú<åã¨ˆ~! 9. PÜ«∞<Õ `«#
„Ñ¨=HõÎ#∞ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO`À, ã¨`«º^èŒ~°‡O`À ã¨Ç¨ ÑÖáê_»∞ – ^•xx W`«~°
=∞`«^~Œè å‡ÅxflO\˜ÃÑ· PkèHºõ O =Ç≤ÏOKÕÖÏ KÕÜ∞« \ÏxH˜! |Ç¨ï^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ Å∞
nxx ri‚OK«∞HÀÖËHõáÈ~Ú<åã¨ˆ~!
10. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! q∞=∞‡efl ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«# #∞O_ç
HÍáê_Õ "åºáê~°"∞Õ ^À <Õ#∞ g∞‰õΩ `≥Å∞Ñ¨<å? 11. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞, PÜ«∞#
„Ñ¨=Hõ#Î ∞ qâ◊fiã≤OK«O_ç. JÖÏ¡ÇÏπ =∂~°Oæ Ö’ g∞ ^è#Œ „áê}ÏÖÁ_ç¤ áÈ~å_»O_ç.
g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë W^Õ g∞‰õΩ „âıÜ«∞ã¨¯~°"≥∞ÿ#k. 12. JÖÏ¡ÇπÏ g∞
áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞. „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ q∞=∞‡efl
„Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ L^•º#=<åÅÖ’ |Ç¨ïK«Hõ¯x
x"å™êÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ_»∞. W^Õ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶¨ÅºO. 13. g∞~°∞ PHÍOH˜∆OKÕ
=∞~À =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_®! J^Õ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨Ç¨Ü«∞O! j„Ñ¶¨∞ q[Ü«∞O! („Ñ¨=HÍÎ!
nx QÆ∞iOz) qâßfiã¨∞Å‰õΩ â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«∞.
14. qâ◊fiã≤Oz# „Ñ¨[ÖÏ~å! g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞ J=O_ç.
=∞~°º"£∞ ‰õΩ=∂~°∞_»QÆ∞ D™ê `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å`À, '^≥·==∂~°æOÖ’ <å‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_Õ"åÔ~=~°∞?— Jx J_çy#Ñ¨Ù_»∞, 'JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ
"Õ∞=Ú<åfl=Ú— Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ! JÑ¨C_»∞ W„™ê~¸Öò ãÖ`«u "åiÖ’
H˘O^Œ~°∞ qâ◊fiã≤OK«QÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. JÑ¨C_»∞ "Õ∞=Ú
qâ◊fiã≤Oz# "åiH˜–"åi â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ–`À_»Ê_®¤=Ú. JO^Œ∞=Å¡
"åˆ~ PkèHõº`« =Ç≤ÏOKå~°∞.
62. JÖò A=ÚJÇπÏ (ã¨=∂"Õâ◊k#O, â◊√„Hõ"å~°O)
1. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl=hfl ~å*Ïkè~åA, Ñïâ◊√^Œ∞ú_»∞,
â◊HÎ̃=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞ J~Ú# "åx Ñ¨q„`«`«#∞ âß¡Ñ¶≤∞ã¨∞Î<åfl~Ú.
2. PÜ«∞<Õ x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅÖ’ #∞O_ç XHõ „Ñ¨=HõÎ#∞ – ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiÖ’
#∞O_Õ – „Ñ¨Éqíè OÑ¨*âË ß_»∞. J`«#∞ "åiH˜ PÜ«∞# ã¨∂‰õΩÅÎ #∞ (PÜ«∞`«∞Å#∞)
K«kq qxÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞, "åix Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞, "åiH˜ „QÆO^ä•hfl,
q"ÕHÍxfl É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ "å~°∞ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· LO_Õ"å~°∞. 3. WOHÍ "åi`À =zÛ KÕ~°x W`«~°∞Å‰õΩ
‰õÄ_® (=∂~°æÉ’^èŒ# KÕÜ«∞_®xH˜)! PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Îâße, q"ÕK«<åje.
4. Wk JÖÏ¡ÇÏπ J#∞„QÆÇÏ¨ O. nxx PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜ „Ñ¨™êk™êÎ_∞» .
JÖÏ¡ÇπÏ =∞Ç¨Ï^•#∞„QÆÇ¨ÏO HõÅ"å_»∞.
5. `Ò~å`«∞ „QÆO^äŒ ÉÏ^èŒº`« "≥∂Ñ¨|_ç#Ñ¨Ê\˜H©, `«QÆ∞suÖ’ P
ÉÏ^èŒº`åÉèÏ~åxfl "≥∂Ü«∞x "åi LÑ¨=∂#O, Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ |~°∞=Ù "≥∂¿ã QÍ_ç^Œ
=O\˜k. JÖÏ¡ÇÏπ =K«<åÅ#∞ Jã¨`åºÅO@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ# [#∞Å LÑ¨=∂#O
‰õÄ_® ZO`« K≥_»¤k!? ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# [#∞Å‰õΩ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨_»∞.
6. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'F Ü«¸^Œ∞ÖÏ~å! W`«~° [#∞ÅHõ<åfl g∞ˆ~
^≥·"åxH˜ „Ñ‘uáê„`«∞Å∞ J#fl nè=∂ g∞‰õΩO>Ë g∞~°∞ Kå=Ù#∞ HÀ~°∞HÀO_ç.
g∞~°∞ ã¨`º« ãÖ^è∞Œ ÖË J~Ú`Õ (D ã¨"åÅ∞#∞ ã‘fiHõiOK«O_ç).— 7. `«=∞ KÕ`∞« Å∞
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ KÕã≤ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl Ñ¶¨∞’~°Hõ$`åºÅ HÍ~°}OQÍ "åÔ~#fl\˜H© Kå=Ù#∞
HÀ~°∞HÀ~°∞. ^Œ∞~°fi~°Î#∞Å QÆ∞iOz JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ Z~°∞ˆH. 8. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'U
Kå=Ù #∞O_ç g∞~°∞ áêiáÈ`«∞<åfl~À Jk q∞=∞‡efl Hõ|oOK«@O `«^äŒºO.
`«~°∞"å`« g∞~°∞ =ºHõÎ – J=ºHõÎ q+¨Ü«∂Å∞ `≥eã≤#"åx "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
fã¨ ∞ ‰õ Ω áÈ|_» ` å~° ∞ . JÑ¨ C _» ∞ PÜ« ∞ # g∞~° ∞ KÕ ã ≤ # ^Œ O `å g∞‰õ Ω
Z~°∞HõÑ¨~°∞™êÎ_»∞.
9. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! â◊√„Hõ"å~°O <å\˜ #=∂*ò H˘~°‰õΩ Ñ≤Å∞=|_ç
63. JÖò =Ú<åÑ¶≤Y∂<£ 585
#Ñ¨Ù_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨‡~°} "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ `«fi~°Ñ¨_»O_ç. „HõÜ«∞q„HõÜ«∂Å#∞

q_çzÃÑ@ìO_ç. g∞~°∞ QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k.
10. =∞i #=∂A KÕÜ∞« @O Ñ¨Ó~°Ü Î ∂« ºHõ Éè∞í qÖ’ qãïÎ Å¡O_ç. ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ xfl
J<Õfi+≤OK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ#∞ J`«ºkèHõOQÍ ã¨‡iã¨∂Î LO_»O_ç – `«^•fi~å
g∞~°∞ ™êÑ¶Å¨ ºO á⁄O^Œ=K«∞Û. 11. ("åà◊§ Ñïã≤u÷ ZÖÏ LO^ŒO>Ë) U^Œ~Ú<å
=~°ÎHÍxfl, ÖË^• q<À^Œ =ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ x#∞fl xÅ|_ç L#fl
ã≤÷uÖ’<Õ =^Œe "≥o§áÈ`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ U^≥·`Õ
LO^À, Jk q<À^Œ=ã¨∞Î=Ù Hõ<åfl, =~°ÎHõO Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·#k. JÖÏ¡ÇπÏ „âı+¨ª"≥∞ÿ#
Láêkè„Ñ¨^•`«.
63. JÖò =Ú<åÑ¶≤Y∂<£ (=OK«<åtÅÊ xëê‚`«∞Å∞)
1. (F „Ñ¨=HÍÎ!) #Ü«∞=OK«‰õΩÅ∞ h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞,
'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ ^≥·= ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞ÖË#x "Õ∞=Ú ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞Î<åfl=∞O_ô—
J#O\Ï~°∞. x[OQÍ h=Ù PÜ«∞# ãÖ^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»"Õ J#fl ãÖQÆu JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞. D =OK«‰Ωõ Å∞ J|^•ú„Qˆ ã¨~∞° Åx ‰õÄ_® JÖÏ¡ÇÏπ ™êHõ∆ ºq∞ã¨∞<Î åfl_»∞.
2. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ _®Å∞QÍ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. PÃÑ#· "å~°∞ ^≥=· =∂~°Oæ
#∞O_ç ([#∞Å#∞) PÑ¨Ù`«∞<åfl~°∞. =Ú=∂‡\˜H© "å~°∞ KÕ¿ã Ñ¨x KåÖÏ K≥_»¤k.
3. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë† `˘Å∞`« "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz, `«~°∞"å`« u~°ã¨¯iOKå~°∞.
^Œiq∞ÖÏ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· ã‘Å∞ "ÕÜ«∞|_çOk. WHõ "åiH˜ Ug∞
É’^èŒÑ¨_»^Œ∞.
4. K«∂_»É’`Õ h‰õΩ "åi â◊s~åHõ$`«∞Å∞ J|∞ƒ~°Ñ¨~°∞™êÎ~Ú. "å~°∞
=∂\Ï¡_»™êy`Õ h=Ù "åi =∂@efl qO@∂ LO_çáÈ`å=Ù. XHõ~°HõOQÍ
"å~°∞ (QÀ_»‰õΩ) PxOK«|_ç# H˘Ü«∞ºÅ =∂kiQÍ L<åfl~°∞. U J~°∞Ñ¨Ù
q#=zÛ<å ^•xx "å~°∞ `«=∞ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç# qÑ¨`«∞ÎQÍ<Õ ÉèÏqã¨∂Î
LO\Ï~°∞. WÖÏO\˜"åˆ~ JO`«~°æ`« â◊„`«∞=ÙÅ∞. "åiÑ¨@¡ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ "åix <åâ◊#O K≥Ü«∞º! "åÔ~@∞ =∞o¡OK«|_»∞`«∞<åfl~°∞? 5. '~°O_ç,
^≥·=„Ñ¨=HõÎ g∞ =∞xflOÑ¨Ù H˘~°‰õΩ „áêi÷™êÎ_»∞— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞,
"å~°∞ `«=∞ `«Å uÑ¨C‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O`À uiyáÈ=@O
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. 6. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù "åi Hõ∆=∂Ñ¨} H˘~°‰õΩ „áêi÷Oz<å,
„áêi÷OK«HõáÈ~Ú<å XHõ¯>Ë. JÖÏ¡ÇπÏ Z\˜ìÑïã≤÷uÖ’#∂ "åix Hõ∆q∞OK«_»∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Jq^èÕÜ«∞ =¸Hõ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_»∞.
7. '^≥·=„Ñ¨=HõÎ =^ŒÌ LO_Õ "åiÃÑ· g∞ˆ~g∞ Y~°∞ÛKÕÜ«∞HõO_ç. ^•O`À
"å~° O `« @ "åˆ ~ K≥ Ö Ï¡ K ≥ ^ Œ ∞ Ô ~ · á È`å~° ∞ — Jx K≥ ¿ ÑÊk ‰õ Ä _® "åˆ ~ .
Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl x^èŒ∞Åhfl JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ K≥Ok#"Õ. HÍx =OK«<å
tÅÊ xëê‚`«∞Å∞ D q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. 8. '=∞#O
=∞n<å‰õΩ KÕ~°∞HÀQÍ<Õ Q“~°=hÜ«Ú_»∞ JHõ¯}∞‚Oz J^èŒ=Ú}˜‚ "≥à◊¡Q˘_»`å_»∞—
Jx ‰õÄ_® D #Ü«∞=OK«‰õΩÅ∞ JO@∞<åfl~°∞. "åã¨Î"åxH˜ Q“~°=O J<Õk
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ, qâßfiã¨∞Å‰õΩ K≥O^Œ∞`«∞Ok. HÍx D
HõÑ¨\Ï„ˆQã¨~°∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O ÖË^Œ∞.
9. qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ ∞, g∞ ãÖ`å#O q∞=∞‡efl JÖÏ¡ÇÏπ
ã¨‡~°} q+¨Ü«∞OÖ’ =∞~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ Ö’#∞KÕÜ«∞~å^Œ∞ ã¨∞=∂! Z=~°∞ JÖÏ
KÕ™êÎ~À "åˆ~ #+¨ìáÈ~Ú# "å~°=Ù`å~°∞. 10. g∞Ö’ Z=iHõ~Ú<å =∞$`«∞º=Ù
^•Ñ¨ÙiOz, '<å‰õΩ =∞iH˘O`« QÆ_»∞=Ù ZO^Œ∞‰õΩ W=fiÖË^Œ∞? W¿ãÎ, <Õ#∞
^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕã≤, ã¨[˚#∞ÅÖ’ KÕˆ~"å}˜‚ Hõ^•!— Jx K≥¿ÑÊ ã≤÷u U~°Ê_»Hõ
=ÚO^Õ "Õ∞=Ú g∞‰õΩ „Ñ¨™êkOz# r=<ÀáêkèÖ’ #∞O_ç Y~°∞ÛKÕÜ«∞O_ç.
11. JÖÏ¡ÇπÏ U „áê}˜H˜ ‰õÄ_® ^•x x~å÷i`« ã¨=∞Ü«∞O (=∞$`«∞º=Ù)
Pã¨#fl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, ^•xH˜ ZO`«=∂„`«O QÆ_»∞=Ù W=fi_»∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
JÖÏ¡ÇπÏ *Ï˝#ÑïkèÖ’<Õ LOk.
64. J`ü `«QÍ|∞<£ ([Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å∞)
1. PHÍâßÅÖ’ L#fl „Ñün, Éèí∂q∞Ö’ L#fl „Ñün JÖÏ¡ÇπÏ
Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂ LOk. ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O PÜ«∞#^Õ. „Ñ¨â◊Oã¨,
64. J`ü `«QÍ|∞<£ 587
á⁄QÆ_»Î PÜ«∞#ˆH â’ÉèÏÜ«∞=∂#O. PÜ«∞# ã¨~°fiO KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»∞.

2. PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. =∞i g∞Ö’ H˘O^Œ~°∞ Jqâßfiã¨∞Å∞QÍ
LO>Ë, =∞iH˘O^Œ~°∞ qâßfiã¨∞Å∞QÍ L<åfl~°∞. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ
K«∂ã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. 3. PÜ«∞# Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ ã¨`«º|^ŒúOQÍ (ã¨=∞`«∂
HõO`À) ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞<Õ g∞ ~°∂Ñ¨HõÅÊ# KÕâß_»∞. g∞‰õΩ J`«∞º`«Î=∞
=∞~Ú# ~°∂ÑÖ WKåÛ_»∞. PYiH˜ =∞~°e áÈ=Åã≤#k PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH.
4. Éèí∂=∂ºHÍâßÅÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î=¸ PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. g∞~°∞ ^•KÕn,
=ºHõÎÑ¨~°KÕn PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞O_≥Ö’¡x QÆ∞@∞ì#∞ ã¨~Ú`«O
Ziy#"å_»∞.
5. Uq∞\˜, Ö’QÆ_» u~°™ê¯~° "≥·YiH˜ X_çQÆ\ ˜ì, `«~°∞"å`« `«=∞
ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xfl K«qK«∂ã≤# "åi ã¨=∂Kå~°O g∞‰õΩ
KÕ~Ö° ^Ë •? "åiH˜ ÉÏ^è•Hõ~=° ∞~Ú# Ü«∂`«# LO@∞Ok. 6. WÖÏ ZO^Œ∞HõO>Ë†
"åi „Ñ¨=HõÎÅ∞ "åi =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# x^Œ~°≈<åÅ`À ã¨Ç¨ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞,
'Uq∞\˜, =∞#∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_® =∂‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ"åÔ~· áÈÜ«∂~å!?—
JO@∂ "å~°∞ (J=¿ÇÏà◊#QÍ) =∂\Ï¡_®~°∞. P q^èŒOQÍ "å~°∞ u~°ã¨¯iOz,
"≥#∞uiyáÈÜ«∂~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ ‰õÄ_® "åix Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=@O =∂<Õâß_»∞.
JÖÏ¡ÇπÏ JHõ¯~°ÖËx"å_»∞, ã¨Î=hÜ«Ú_»∞.
7. `å=Ú (=∞~°}Ï#O`«~°O) uiy ÖËÑ¨|_Õk LO_»^Œx ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å∞ Hõ~åHõO_ôQÍ K≥áêÊ~°∞. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'ZO^Œ∞‰õΩ
ÖËÑ|¨ _»~∞° ? <å „Ñ¨É∞íè =Ù `À_»∞! g∞~°∞ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® ÖËÑ|¨ _»`å~°∞. P `«~∞° "å`«
g∞~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl^ŒO`å g∞‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° |« _»∞`«∞Ok. Wk JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ KåÖÏ
ã¨∞ÅÉèíO.— 8. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞, "Õ∞=Ú
J=`«iOÑ¨*ãË #≤ *’ºu (Y∞~üP<£)x qâ◊fiã≤OK«O_ç. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å JÖÏ¡ÇÏπ
HõxÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ L<åfl_»∞. 9. U ~ÀA# PÜ«∞# q∞=∞‡ÅflO^Œih ã¨=∂"Õâ◊
=∞ÜÕ∞º k<å# ã¨=∂"ÕâÑ◊ ~¨ ∞° ™êÎ_À, Jk [Ü«∂Ñ¨[Ü«∂Å k#"≥∞ÿ LO@∞Ok.
Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤Oz ã¨^•K«~°} KÕã≤ LO\Ï_À, JÖÏ¡ÇπÏ J`«x
áêáêÅ#∞ J`«x #∞O_ç ^Œ∂~°O KÕ™êÎ_»∞. J`«xx „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ HõÅHÍÅO
LO\Ï~°∞. W^Õ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶Å¨ ºO. 10. =∞Ô~=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ X_çQ\Æ ,ì˜
=∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅO@∂ H˘\˜ì"Õâß~À – WÖÏO\˜"åˆ~ #~°HÍyfl
"åã¨∞Å∞. JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. Jk =∞Ç¨K≥_¤» QÆ=∞º™ê÷#O.
11. U PÑ¨^Œ =zÛ<å ^≥"· å[˝`À<Õ =ã¨∞OÎ k. JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤Oz#
=ºH˜Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñün
`≥eã≤#"å_»∞. 12. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ q^èÜ
Õ ∞« `« K«∂ÑÖ_ç, „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ q^èÜ
Õ ∞« `«
K«∂ÑÖ_ç. P `«~°∞"å`« g∞~°∞QÍx uiyáÈÜ«∂~°O>Ë, =∂ „Ñ¨=HõÎÃÑ· L#fl
ÉÏ^èŒº`«ÖÏ¡ ãÖ^Õâßxfl ã¨Ê+¨ìOQÍ KÕ~°"ÕÜ«∞@O =~°ˆH (Jx `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç).
13. JÖÏ¡ÇπÏ – PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº ^≥·=O ÖË_»∞. qâ◊fiã≤Oz#
"å~°∞ JÖÏ¡ÇπÏ<Õ #=Ú‡HÀ"åe.
14. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! g∞ PÅ∞a_»¤ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ g∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞.
HÍ|\˜ì "åiÑ¨@¡ J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ LO_»O_ç. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ "åix =∞xfl¿ãÎ,
L¿ÑH˜∆¿ãÎ, Hõ∆q∞Oz"Õ¿ãÎ, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, Hõ$áêjÅ∞_»∞.
15. g∞ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, g∞ ãÖ`å#O g∞ áêe@ Ñ¨sH∆Í =ã¨∞Î=ÙÅ∞. JÖÏ¡ÇπÏ
=^ŒÌ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LOk. 16. HÍ|\˜ì g∞~°∞ ™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ
JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂ LO_»O_ç. q#O_ç. q^èŒÜ«ÚÖˇ· LO_»O_ç.
(^≥·= =∂~°æOÖ’) Y~°∞ÛÃÑ@ìO_ç. W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ "Õ∞Öˇ·#k. Z=_»~Ú`Õ P`«‡
Ö’Éèí`«fiO (¿Ñ~åâ◊) #∞O_ç ~°H˜∆OK«|_®¤_À – JÖÏO\˜"åˆ~ ™êÑ¶¨ÖÏºxfl
P™êfikOKÕ"å~°∞. 17. g∞~°∞ QÆ#Hõ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =∞Oz ~°∞}O W¿ãÎ, PÜ«∞#
^•xx g∞ H˘~°‰õΩ Z<Àfl Ô~@∞¡ ÃÑOz W™êÎ_»∞. q∞=∞‡efl Hõ∆q∞™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ
(`«# ^•ã¨∞Å Hõ$+≤x) QÆ∞iÎOz, qÅ∞= WKÕÛ"å_»∞, ã¨Ç¨Ï#jÅ∞_»∞.
18. JQÀK«~° QÀK«~° q+¨Ü«∂Å#∞ Ziy#"å_»∞, â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, q"ÕHõ
=O`«∞_»∞.
65. J`ü `«ÖÏMò 589
65. J`ü `«ÖÏMò (q_®‰õΩÅ∞)

1. F „Ñ¨=HÍÎ! g∞Ö’ Z=~°~Ú<åã¨ˆ~ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ q_®‰õΩ
Wã¨∞Î#flÑ¨C_»∞, "åi QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) P^è•~°OQÍ q_®‰õΩ W=fiO_ç. QÆ_»∞=Ù
(~°∞`«∞=Ù)#∞ ÖˇH˜¯ã¨∂Î LO_»O_ç. g∞ „Ñ¨Éèí∞"≥·# JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç.
"åix (QÆ_»∞=Ù HÍÅOÖ’) "åi WO_»¡ #∞O_ç "≥à◊§Q˘@ìHõO_ç. "å~°∞ ‰õÄ_®
(P W^ŒÌ`ü HÍÅOÖ’) "≥o§áÈ‰õÄ_»^Œ∞ – XHõ"Õà◊ "åˆ~^Œ~Ú<å ã≤QÆ∞æ=∂e#
Ñ¨xH˜ ÉÏÇ¨@OQÍ áêÅÊ_ç`Õ `«Ñ¨Ê! Wq JÖÏ¡ÇπÏ qkèOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞.
Z=~°~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOz# Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞™êÎ_À J`«_»∞ `«#
P`«‡ˆH J<åºÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»=Ù`å_»∞. h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ – |Ç¨ïâß D
q_®‰õΩ `«~°∞"å`« ^Õ=Ù_»∞ U^Œ<åfl H˘`«Î ã≤÷ux ã¨$+≤ì™êÎ_Õ"≥∂! 2. `«~°∞"å`«
"å~°∞ `«=∞ QÆ_»∞=Ù‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ "åix L`«Î=∞ suÖ’ g∞ ^•OÑ¨`«º
|O^èŒOÖ’#~Ú<å LOK«∞HÀO_ç ÖË^ŒO>Ë L`«Î=∞ suÖ’ "åix q_çzÃÑ@ì_»
=∞~Ú<å KÕÜ«∞O_ç. (WO^Œ∞ xq∞`«ÎO) g∞Ö’x W^ŒÌ~°∞ <åºÜ«∞jÅ∞Ô~·#
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ ™ê‰õ∆ΩÅ∞QÍ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°‰õΩ YzÛ`«OQÍ ™êHõ∆ ºO
W=fiO_ç. JÖÏ¡ÇπÏ#∞, JOu=∞k<åxfl qâ◊fiã≤OKÕ „Ñü =ºH˜ÎH© WO^Œ∞=¸Å
=ÚQÍ LÑ¨^ÕtOK«|_»∞`ÀOk. Z=_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å_À, JÖÏ¡ÇπÏ
J`«xH˜ (D ã¨=∞ã¨º#∞ JkèQÆq∞OKÕ) =∂~°æO `≥~°∞™êÎ_»∞. 3. J`«#∞
TÇ≤ÏOK«#~Ú<å ÖËx "≥Ñ· Ù¨ #∞O_ç J`«xH˜ r=<Àáêkèx W™êÎ_∞» . JÖÏ¡ÇÏπ ÃÑ·
ÉèÏ~°O "≥∂Ñ≤#"åxH˜ JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ KåÅ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `«# HÍ~åºxfl
<≥~°"Õ~°∞™êÎ_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñü ^•xH˜ XHõ ÖˇHõ¯#∞ x~å÷iOKå_»∞.
4. g∞ „ã‘ÎÅÖ’ =Ú@∞ìÃÑ· Pâ◊ =^Œ∞Å∞‰õΩ#fl "åi QÆ∞iOz g∞ˆH^≥·<å
J#∞=∂#O LO>Ë, JÖÏO\˜"åi QÆ_»∞=Ù (W^ŒÌ`ü) HÍÅO =¸_»∞ =∂™êÅ∞.
~°[ã¨fiÅ HÍx "åi QÆ_»∞=Ù ‰õÄ_® JO`Õ. WHõ QÆ~°ƒù=`«∞Å QÆ_»∞=Ù "åi
„Ñ¨ã=¨ O JÜÕ∞º=~°‰Äõ LO@∞Ok. Z=_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∂ LO\Ï_À,
J`«xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ J`«x HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ ™œÅÉèÏºxfl HõeÊã¨∂Î LO\Ï_»∞.
5. Wk JÖÏ¡ÇπÏ P[˝. nxx PÜ«∞# g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞.
Z=_»∞ ^≥·=cèu Hõey LO\Ï_À, ^Õ=Ù_»∞ J`«x áêáêÅ#∞ J`«x #∞O_ç
^Œ∂~°O KÕ™êÎ_»∞. J`«xH˜ Q˘Ñ¨Ê Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÖÏxfl „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
6. g∞~°∞ (q_®‰õΩ á⁄Ok#) P „ã‘ÎÅ‰õΩ g∞ ™È÷=∞`«#∞ |\˜ì,
g∞~°∞#flKÀ>Ë =ãü ™œHõ~º° O HõeÊOK«O_ç. "åix W|ƒO^Œ∞Å áêÖË¿˚ ãO^Œ∞‰õΩ
"åiÃÑ· ^•+‘ìHÍxH˜ X_çQÆ@ìHõO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ QÆ~°ƒù=`«∞Öˇ· LO>Ë, "åiH˜
„Ñ¨ã¨=O JÜÕ∞º=~°‰õÄ "åi áÈ+¨}Ï Y~°∞ÛÅ∞ W=fiO_ç. XHõ"Õà◊ "å~°∞ –
g∞ HÀiHõ#∞ =∞xflOz – g∞ a_»¤Å‰õΩ áêÅ∞ „`åyã¨∞Î#fl@¡~Ú`Õ "åiH˜ "åi
"Õ`#« O W=fiO_ç. g∞~°∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O =∞Ozx „Ñ¨É’kèOK«∞HÀ#∂=K«∞Û. XHõ"àÕ ◊
(tâ◊√=Ù‰õΩ áêÅ∞ „`åyOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’) g∞~°∞ "≥ÚO_çQÍ =º=Ç¨Ïi¿ãÎ,
J`«x HÀiHõÃÑ· =∞~˘HÍ"≥∞ (a_»¤‰õΩ) áêÅ∞ Ñ¨_»∞`«∞Ok. 7. ã≤÷u=∞O`«∞_»∞
`«# ™È÷=∞`«‰õΩ `«QÆæ@∞ìQÍ Y~°∞ÛÃÑ\Ïìe. `«‰õΩ¯= P^•Ü«∞O L#fl =ºHÎ̃ ^Õ=Ù_»∞
`«#‰õΩ WzÛ# ^•xx|\˜ì Y~°∞ÛKÕÜ∂« e. JÖÏ¡ÇÏπ U =ºH˜ÃÎ Ñ#· ‰õÄ_® J`«xH˜
„Ñ¨™êkOz# ^•xHõO>Ë Z‰õΩ¯= ÉèÏ~°O "≥∂Ñ¨_»∞. JÖÏ¡ÇπÏ ÖËq∞ `«~°∞"å`«
`«fi~°Ö’<Õ Hõeq∞x „Ñ¨™êkOK«=K«∞Û.
8. Z<Àfl |ã‘ÎÅ"å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâ◊O Ñ¨@¡, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎÅ
Ñ¨@¡ u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ "≥·Yix J=ÅOaOKå~°∞. `«`å¯~°}OQÍ "Õ∞=Ú "åi
#∞O_ç Hõiî#OQÍ ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩ<åfl=Ú. „áê}O `À_Õ¿ã q^èŒOQÍ tH˜∆OKå=Ú.
9. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞ `«=∞ KÕ+¨ìÅ ^Œ∞+¨Êùe`åxfl K«qK«∂âß~°∞. z=~°‰õΩ
"å~°∞ Ñ¶¨∞’~°OQÍ #+¨ìáÈÜ«∂~°∞.
10. JÖÏ¡ÇπÏ "åi HÀãÖ Hõiî# tHõ∆#∞ ã≤^ŒúOKÕã≤ LOKå_»∞. Hõ#∞Hõ
qâ◊fiã≤Oz# F |∞kú=∞O`«∞ÖÏ~å! JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ g∞
"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ XHõ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâßxfl J=`«iOÑ¨*Ëâß_»∞. 11. XHõ „Ñ¨=HõÎ g∞‰õΩ
^Õ=Ùx ã¨Ê+¨=ì ∞~Ú# ã¨∂‰õΩÅÎ #∞ K«kq qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞ – `«^•fi~å qâ◊fiã≤Oz,
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤# "åix JO^èŒHÍ~°O #∞O_ç "≥eH˜fã≤ HÍOu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ
fã¨∞‰õΩ~å"åÅx! Z=_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«i™êÎ_À, J`«xx
66. J`ü `«„Ç‘Ï"£∞ 591
JÖÏ¡ÇπÏ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ë™êÎ_»∞.

"å~°O^Œ∞Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ZO`À=∞Oz Láêkèx
„Ñ¨™êkOKå_»∞.
12. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ ã¨áêÎHÍâßÅ#∞, "å\˜ =∂kiQÍ<Õ Éèí∂q∞x ‰õÄ_®
ã¨$+≤ìOKå_»∞. "å\˜ =∞^èŒº PÜ«∞# P[˝ J=`«iã¨∂Î LO@∞Ok – JÖÏ¡ÇπÏ
„Ñün KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷_»h, JÖÏ¡ÇπÏ `«# *Ï˝#O`À „Ñü =ã¨∞Î=Ù#∂
Ñï"Õ+≤ìOz L<åfl_»x g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx!
66. J`ü `«„Ç‘Ï"£∞ (x+≤^ŒúO)
1. F „Ñ¨=HÍÎ! JÖÏ¡ÇπÏ h H˘~°‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O (Ç¨ÏÖÏÖò) QÍqOz#
=ã¨∞Î=Ù#∞ h"≥O^Œ∞‰õΩ x+≤^ŒúO (Ç¨Ï~å"£∞) KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ù. h ã¨f=∞}∞Å
ãÖ`À+Ö HÀã¨=∂? JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞, HõxHõiOKÕ"å_»∞.
2. (J<åÖ’z`«"∞≥ #ÿ ) g∞ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ g∞~°∞ "≥#H˜¯ fã¨∞HÀ=\Ïxfl JÖÏ¡ÇÏπ
qkèQÍ Y~å~°∞ KÕâß_»∞. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ g∞ ãÖ~°Hõ∆‰õΩ_»∞, PÜ«∞# =∞Ç¨*Ï˝x,
=∞Ç¨ q"ÕH˜.
3. „Ñ¨=HõÎ `«# ÉèÏ~°ºÅÖ’ XHÍ"≥∞‰õΩ XHõ q+¨Ü«∞O ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ
K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞, P"≥∞ P q+¨Ü«∂xfl =∞~˘HÍ"≥∞‰õΩ K≥Ñ≤ÊOk. JÖÏ¡ÇπÏ P
q+¨Ü«∂xfl `«# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«QÍ, „Ñ¨=HõÎ P q+¨Ü«∂xfl ("≥Ú^Œ\ ˜)
P"≥∞‰õΩ H˘O`« K≥Ñ≤Ê, =∞i H˘O`« ^•@"Õâß_»∞. „Ñ¨=HõÎ D q+¨Ü«∂xfl
P"≥∞`À K≥ÑÊ≤ #Ñ¨Ù_»∞, 'WO`«H© D ã¨=∂Kå~åxfl `«=∞iH˜ Z=~°∞ KÕ~"° âÕ ß~°∞?—
Jx P"≥∞ J_çyOk. 'Jhfl `≥eã≤#"å_»∞, ã¨=∞™êÎhfl HõxÃÑ@∞ì‰Ωõ x L#fl"å_»∞
<åH© ãÖQÆu `≥eÜ«∞ÑïKå_»∞— Jx „Ñ¨=HõÎ J<åfl_»∞. 4. („Ñ¨=HõÎ
„áê}ãŸ∞ÖÏ~å!) g∞i~°∞=Ù~°∂ Ñ¨âßÛ`åÎÑÉ¨ Ïè =O`À JÖÏ¡ÇÏπ "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ =∞~°e`Õ
(Jk g∞ˆH "Õ∞Å∞. ZO^Œ∞HõO>Ë) g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ „Ñ¨Hõ¯‰õΩ =OyáÈÜ«∂~Ú.
XHõ"àÕ ◊ g∞i^Œ~Ì ∂° „Ñ¨=Hõ‰Î Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ H˘#™êy¿ãÎ JÖÏ¡ÇÏπ
`«# „Ñ¨=HõÎ‰õΩ JO_»QÍ L<åfl_»∞. l„cÖò`À áê@∞ ã¨^Œfi~°Î#∞Öˇ·# qâßfiã¨∞Å∞
J`«xH˜ P^Œ~°∞=ÙQÍ LO\Ï~°∞. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ‰õÄ_® J`«x Ñ¨H∆Í# xÅ∞™êÎ~°∞
ã¨∞=∂! 5. XHõ"Õà◊ „Ñ¨=HõÎ g∞ JO^ŒiH© q_®‰õΩe¿ãÎ, J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«xH˜
– g∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ – g∞Hõ<åfl =∞Oz ÉèÏ~°ºÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. "å~°O`å
=Úã≤O¡ Å∞, qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞, q#Ü«∞jÅ∞~°∞, Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ "Õ å~°∞, ^≥"· å~å^è#Œ
KÕ¿ã"å~°∞, LÑ¨"å™êÅ∞ áê\ÕKÕ"å~°∞ J~Ú LO\Ï~°∞. "å~°∞ q`«O`«∞=ÙÅ∞,
Hõ#ºÅ∂ J~Ú LO\Ï~°∞.
6. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! q∞=∞‡bfl, g∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ#∞ –
=∞#∞+¨µÅ∞, ~åà◊√§ WO^èŒ#OQÍ =∂ˆ~ #~°HÍyfl #∞O_ç HÍáê_»∞HÀO_ç.
^•xÃÑ· |e+¨µìÅ∞, Hõ~°¯â◊√Å∞ J~Ú# ^≥·=^Œ∂`«Å∞ xÜ«∞q∞`«∞Öˇ· L<åfl~°∞.
JÖÏ¡ÇπÏ "åiH˜ ^Õx QÆ∞iOz P*Ï˝Ñ≤Oz<å ^•xx [=^•@~°∞. ÃÑ·QÍ
"å~°∞ `«=∞‰õΩ ÅaèOz# P[˝Å#∞ Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ J=∞Å∞Ñ¨~°∞™êÎ~°∞.
7. u~°™ê¯~° "≥Y· iH˜ X_çQ\Æ #ì˜ "å~°ÖÏ~å! D ~ÀA g∞~°∞ ™ê‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ¨ HõO_ç.
KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å Ñ¶¨ÖÏ<Õfl g∞~°∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
8. F qâßfiã¨∞ÖÏ~å! ^≥·=ã¨=∞Hõ∆OÖ’ ã≤ã¨Å~Ú# Ñ¨âßÛ`åÎÑÖ
K≥O^ŒO_ç. g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞OK«=K«∞Û. „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ g∞‰õΩ „Ñ¨"Õâ◊O HõeÊOK«=K«∞Û. P<å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ
„Ñ¨=HõÎ#∂, J`«x "≥O@ L#fl qâßfiã¨∞Å#∞ Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞ KÕÜ«∞_»∞.
"åi "≥Å∞QÆ∞ "åi =ÚO^Œ∞, "åi ‰õΩ_ç "≥·Ñ¨Ù# q~°l=Ú‡`«∂ LO@∞Ok.
"åiÖÏ JO@∂ LO\Ï~°∞ : '=∂ „Ñ¨Éèí∂! =∂ "≥Å∞QÆ∞#∞ =∂ H˘~°‰õΩ
ÑïÑ¨Ó~°‚O QÍqOK«∞. =∞=∞‡efl Hõ∆q∞OK«∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h‰õΩ „Ñü^•xÃÑ·
JkèHÍ~°O LOk.—
9. F „Ñ¨=HÍÎ! ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å`À, HõÑ¨@∞Å`À áÈ~å@O ™êyOK«∞.
"åiÑ¨@¡ Hõiî#OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«∞. "åi x"åãÖ #~°Hõ"Õ∞. Jk KåÖÏ
K≥_»¤ ã¨÷ÅO. 10. JÖÏ¡ÇπÏ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ #∂ÇπÏ, Å∂`ü ÉèÏ~°ºÅ
LÑ¨=∂#O Wã¨∞Î<åfl_»∞. "åi^ŒÌ~°∂ =∂ ^•ã¨∞ÅÖ’x W^ŒÌ~°∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ
q"åÇ¨Ï|O^èŒOÖ’ LO_Õ"å~°∞. `«~°∞"å`« "åi^ŒÌ~°∂ `«=∞ Éèí~°ÎÅ Ü≥∞_»Å
#=∞‡Hõ„^ÀÇ¨xH˜ áêÅÊ_®¤~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "åi^ŒÌ~°∂ JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
67. JÖò =ÚÖò¯ 593
"åiH˜ (`«=∞ ÉèÏ~°ºÅ‰õΩ) U q^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.

'#~°HÍyflH˜ PÇ¨ïu JÜÕ∞º"åi`À áê>Ë g∞~°∞ ‰õÄ_® PÇ¨ïu J=fiO_ç—
Jx "åi`À J#|_çOk.
11. WOHÍ – JÖÏ¡ÇπÏ qâßfiã¨∞Å‰õΩ Ñ¶≤~“<£ ÉèÏ~°º L^•Ç¨Ï~°}
Wã¨∞Î<åfl_»∞. JÑ¨C_®"≥∞ WÖÏ „áêi÷OzOk : '<å „Ñ¨Éèí∂! <å HÀãÖ h =^ŒÌ
– ã¨fi~°æOÖ’ – XHõ WÅ∞¡ xi‡OK«∞. ##∞fl Ñ¶≤~“<£ ÉÏi #∞O_ç, J`«x KÕ+¨ìÅ
#∞O_ç HÍáê_»∞. D ^Œ∞~å‡~°æ [#∞Å #∞O_ç <å‰õΩ q=ÚH˜Îx „Ñ¨™êkOK«∞.—
12. W„=∂<£ Ñ¨Ù„uHõ Ü«∞QÆ∞ =∞~°º"£∞ (L^•Ç¨Ï~°} ‰õÄ_®). P"≥∞ `«# jÅ
‰õΩã¨∞=∂xfl HÍáê_»∞‰õΩOk. =∞i "Õ∞=Ú P"≥∞Ö’ =∂ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ
P`«‡#∞ T^•=Ú. P"≥∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù "å‰õΩ¯Å#∞, PÜ«∞# „QÆO^ä•Å#∞
ã¨`«º=∞x „^èŒ∞=Ñ¨~°zOk. P"≥∞ ^≥·= q^èÕÜ«∞`å ÉèÏ=O QÆÅ =∞Ç≤ÏàÏ=∞}˜.
67. JÖò =ÚÖò¯ (™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O)
(29) 1. qâ◊fi ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO Ç¨Ïã¨ÎQÆ`«"≥∞ÿ L#fl PÜ«∞#
ZO`À â◊√ÉèíHõ~°∞_»∞. PÜ«∞# „Ñü^•xÃÑ· ãÖÑ¨Ó~å‚kèHÍ~°O HõÅ"å_»∞. 2.
g∞Ö’ ã¨^•K«~°} KÕ¿ã"åÔ~=~À Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜ PÜ«∞# r=#‡~°}ÏÅ#∞
ã¨$+≤ìOKå_»∞. PÜ«∞# =∞Ç¨â◊H˜Îâße, Hõ∆=∂je. 3. PÜ«∞# XHõ^•xÃÑ·
XHõ\ ˜QÍ ã¨áêÎHÍâßÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. h=Ù Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx ã¨$+≤ì„Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’
ZÖÏO\˜ J=~À^è•xfl HÍ#ÖË=Ù. =∞~À™êi h ^Œ$+≤ìx ™êiOK«∞. hˆH^Œ~Ú<å
JO`«~åÜ«∞O (J_»¤OH˜) HÍ#=™ÈÎO^•? 4. =∞m¡ =∞m¡ h ^Œ$+≤ìx ™êiOK«∞.
h ^Œ$+≤ì JÅã≤™⁄Åã≤ qÑ¶¨Å"≥∞ÿ h "≥·Ñ¨Ù#ˆH uiy=ã¨∞ÎOk.
5. "Õ∞=Ú „HÕk PHÍâßxfl náêÅ`À JÅOHõiOKå=Ú. WOHÍ
"Õ∞=Ú "å\˜x Éèí∂`« Ñ≤âßKåÅ#∞ `«iq∞H˘>ËìqQÍ KÕâß=Ú. "å\˜ H˘~°‰õΩ
=∞O_Õ #~°HÍyfl tHõ∆#∞ ã≤^ŒúOKÕã≤ LOKå=Ú. 6. `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥∞_»Å
u~°™ê¯~° "≥·Yix J=ÅOaOz# "åi H˘~°‰õΩ #~°HõÜ«∂`«# LOk. Jk
KåÖÏ K≥_¤» QÆ=∞º™ê÷#O. 7. "å~°∞ JO^Œ∞Ö’ Ñ¨_"» Ü
Õ ∞« |_ç#Ñ¨Ù_»∞, ÉèÜ
í ∞« OHõ~°
=∞~Ú# ^•x QÆ~°˚##∞ qO\Ï~°∞. Jk P"Õâ◊O`À Lá⁄ÊOyáÈ`«∞#fl@∞¡
LO@∞Ok. 8. P„QÆÇ¨ÏO`À |^ŒÌÖˇ·áÈ`«∞O^Õ"≥∂! JxÑ≤ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Ö’xH˜
U ã¨=¸Ç¨#fl~Ú<å Ñ¨_»"Õã≤#Ñ¨C_»ÖÏ¡, #~°Hõ áêÅ‰õΩÅ∞ "åix L^ÕÌtOz,
'g∞ =^ŒÌ‰õΩ ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»∞ ~åÖË^•?— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞. 9. ^•xH˜
"åiÖÏ JO\Ï~°∞ : 'J=Ù#∞. ÉèíÜ«∞É’^èŒ KÕ¿ã"å_»∞ =KåÛ_»∞. HÍx "Õ∞"Õ∞
J`«xx Jã¨`«º"åkQÍ z„fHõiOKå=Ú. JÖÏ¡ÇπÏ ^Õxh J=`«iOÑ¨
*ËÜ«∞ÖË^Œx, g∞ˆ~ ÃÑ^ŒÌ JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L<åfl~°x K≥¿ÑÊâß=Ú.—
10. WOHÍ WÖÏ K≥|∞`å~°∞ : '"Õ∞=Ú q<Õ"å~°"≥∂ ÖË^• J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°"≥∂ J~Ú=ÙO>Ë #~°Hõ"åã¨∞Ö’¡ KÕ~åeû# Y~°‡Ñ¨>Ëìk HÍ^Œ∞.—
11. "≥Ú`åÎxH˜ "å~°∞ `«=∞ áêáêxfl JOwHõi™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ #~°Hõ"åã¨∞Å∞
(^≥·=HÍ~°∞}ÏºxH˜) ^Œ∂~°=∞=ÙQÍHõ!
12. Z=~°~Ú`Õ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ K«∂_»HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, PÜ«∞#‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~À "åi H˘~°‰õΩ Hõ∆=∂Ñ¨}`À áê@∞, Q˘Ñ¨Ê „ÑüÑ¶¨ÅO LOk.
13. g∞~°∞ g∞ =∂@#∞ KåÖÏ "≥∞Å¡QÍ K≥Ñ≤Ê<å, ÖË^• aQÆæ~°QÍ K≥Ñ≤Ê<å,
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# PO`«~åºÅÖ’x q+¨Ü«∂xfl ã¨~Ú`«O Ziy#"å_»∞.
14. Uq∞\˜, ã¨$+≤ìOz# "åxˆH `≥eÜ«∞‰õΩO_® LO@∞O^•? PÜ«∞#
ã¨∂Hõ∆ ‡„^Œ+¨ì. „Ñü^•xh Ñ¨ã≤QÆ@ìQÆÅ"å_»∞.
15. Éèí∂q∞x g∞ H˘~°‰õΩ Ö’|_ç LO_ÕÖÏ KÕã≤#"å_»∞ PÜ«∞<Õ.
Hõ#∞Hõ g∞~°∞ ^•x =∂~åæÅÃÑ· #_»=O_ç. PÜ«∞# „Ñ¨™êkOz# Láêkèx
u#O_ç. (g∞~°O`å) PÜ«∞# =^ŒÌˆH ÖËz "≥à◊§=Åã≤ L#flk. 16. Uq∞\˜,
xOy#∞#fl"å_»∞ q∞=∞‡efl <ÕÅÖ’ J}QÆ„^˘Hõ¯@O QÆ∞iOz, Jk JHõ™ê‡`«∞QÎ Í
„Ñ¨HõOÑ≤OK«@O QÆ∞iOz g∞~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ L<åfl~å? 17. ÖËHõ xOy#∞#fl
"å_»∞ g∞ÃÑ· ~åà◊¡"å# ‰õΩiÑ≤OKÕ QÍex ÑÖÑ¨@O Ñ¨@¡ g∞~°∞ x~°ƒùÜ«∞OQÍ
L<åfl~å? JÖÏÔQ·`Õ <å ÃÇÏK«ÛiHõ Z@∞=O\˜^À g∞‰õΩ `«fi~°Ö’<Õ `≥eã≤
=ã¨∞ÎOk. 18. x*ÏxH˜ gi Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞.
=∞i ZÖÏ Ñ¨_çOk <å ^≥|ƒ?
67. JÖò =ÚÖò¯ 595
19. Uq∞\˜, `«=∞ÃÑ#· Zyˆ~ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ Uq^èOŒ QÍ ~Ô Hõ¯efl KåÑ¨Ù`åÜ≥∂,

=∞ˆ~q^èŒOQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩO\ÏÜ≥∂ "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞
(J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) `«Ñ¨Ê "å\˜x P ã≤÷uÖ’ Z=~°∂ xeÑ≤ LOK«ÖË^Œ∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# „Ñü ^•xh QÆ=∞xã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. 20. K≥Ñ¨ÊO_ç!
Hõ~°∞}Ï=∞Ü«ÚxH˜ „ÑüQÍ g∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»QÆÅ ¿ã<å"åÇ≤Ïx Uk? ã¨`«º
u~°™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«O "≥∂ãÖÖ’ Ñ¨_ç L<åfl~°∞. 21. XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ `«#
Láêkèx xeÑ≤"Õ¿ãÎ, g∞‰õΩ r=<Àáêkèx WKÕÛ"å_≥=_»∞? J~Ú<åã¨ˆ~ g~°∞
`«Åa~°∞ã¨∞`«#OÃÑ·, ^•@"Õ`« "≥·YiÃÑ· "≥ÚO_çˆHâß~°∞.
22. 'K≥Ñ¨ÊO_ç! `«# =ÚYO g∞^Œ (Ñ¨_»∞`«∂ ÖËã¨∂Î) #_çKÕ"å_»∞
Z‰õΩ¯=QÍ ã¨<å‡~°Oæ á⁄O^Œ∞`å_®? ÖËHõ u#flQÍ ~°∞A=∂~°Oæ ÃÑ· #_çK"Õ å_®?—
23. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. g∞HÀãÖ K≥=ÙÅ∞,
Hõà√◊ ,¡ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ KÕã#≤ "å_»∞ PÜ«∞<Õ. HÍx g∞~°∞ Hõ$`«[`˝ Å« ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õk
KåÖÏ `«‰õΩ¯=.— 24. WÖÏ K≥Ñ¨C : 'PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl Éèí∂q∞Ö’
qã¨ÎiOÑ¨*Ëâß_»∞. g∞~°O`å PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH ã¨g∞HõiOK«|_»`å~°∞.—
25. 'g∞~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ P "åQÍÌ#O ZÑ¨C_»∞ <≥~°"Õ~°∞
`«∞Ok?— Jx "å~°∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. 26. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'D *Ï˝#O
JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ<Õ LOk. ™ê=^è•#Ñ¨~°K«@O =~°ˆH <å ÉÏ^èŒº`«.—
27. Jk ã¨g∞ÑÖÖ’ LO_»QÍ "å~°∞ ^•xx K«∂ã≤#Ñ¨Ù_»∞, u~°™ê¯~°∞Å
=ÚMÏÅ∞ qHõ$`«OQÍ =∂iáÈ`å~Ú. JÑ¨C_»∞ "åi`À, 'g∞~°∞ (=∂\˜=∂\˜H)©
J_»∞QÆ∞`«∂ LO_Õk W^Õ— Jx J#|_»∞`«∞Ok. 28. WÖÏ J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç!
XHõ"Õà◊ JÖÏ¡ÇπÏ ##∂fl, <å "≥O@ L#fl "åix JO`«"≥ÚOkOz<å ÖËHõ
=∂ÃÑ· ^ŒÜ∞« ^ŒÅz<å ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å#∞ =º^è•Éèií `«"∞≥ #ÿ tHõ∆ #∞O_ç Z=_»∞
~°H˜∆™êÎ_»∞?— 29. WÖÏ J#∞ : 'PÜ«∞# Jáê~° Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. "Õ∞=Ú
PÜ«∞<Õfl qâ◊fiã≤OKå=Ú. PÜ«∞#ÃÑ·<Õ ÉèÏ~°O "≥∂áê=Ú. ã¨Ê+¨ì=∞~Ú#
JÑ¨=∂~åæxH˜ Ö’<≥· L#fl"åÔ~=~À g∞‰õΩ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.— 30. D
q^èŒOQÍ J_»∞QÆ∞ : 'K«∂_»O_ç! g∞~°∞ „`åˆQ D h~°∞ Éèí∂q∞Ö’ kyáÈ`Õ, g∞
HÀãÖ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# h\˜x `≥KÕÛ^≥=~°∞?—
68. JÖò YÅ"£∞ (HõÅ=Ú)
1. #∂<£ – HõÅ=Ú ™êH˜∆QÍ! "å~°O^Œ~°∂ „"å¿ãk ™êH˜∆QÍ!
2. („Ñ¨=HÍÎ!) h „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨ÏO =Å¡ h=Ù Ñ≤zÛ"å_»=Ù HÍ=Ù.
3. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ hH˘~°‰õΩ J#O`«=∞~Ú# „ÑüÑ¶¨ÅO LOk. 4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
h=Ù QÆ∞}QÆ}ÏÅ ^Œ$ëêì º J`«∞º#fl`« ™ê÷#OÖ’ L<åfl=Ù. 5. `«fi~°Ö’<Õ h=Ù
K«∂™êÎ=Ù. "å~°∂ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞ – 6 – =∞u K«eOzOk Z=iHÀ!?
7. `«# =∂~°æO #∞O_ç `«Ñ≤ÊáÈ~Ú# "åÔ~=~À h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
ã¨<å‡~åæ# L#fl^≥=~À ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
8. Hõ#∞Hõ h=Ù ã¨`åºxfl HÍ^Œ#fl "åi =∂@ q#‰õΩ. 9. h=Ù
"≥∞`«Hõ "≥·Yix J=ÅOa¿ãÎ "å~°∞ ‰õÄ_® "≥∞`«Hõ"≥·Yix J=ÅOaOKåÅx
HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. 10. h=Ù p\˜H˜ =∂\˜H˜ X>Ëìã¨∞‰õΩ<Õ `«∞K«∞Ûùx =∂@
q#‰õΩ. 11. ZuÎá⁄_»∞ã¨∂Î =∂\Ï¡_@» O, Kå_ôÅ∞ K≥|∞`«∂ u~°Q@Æ O "å_çH˜
JÅ"å@∞. 12. "å_»∞ =∞Oz Ñ¨#∞Å#∞ J_»∞‰¤ Ωõ O@∂ LO\Ï_»∞. |i`≥yOKÕ
áêáê`«∞‡_»∞ "å_»∞. 13. Jã¨ÖË Hõi<î å`«∞‡_»∞, ^•xH˜ `À_»∞ Ç‘Ï# =Oâ◊ã∞¨ _÷ ∞» .
14. WO`«H© "å_ç D ^Œ∞~°fi~°Î#‰õΩ HÍ~°}O "å_çH˜ ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, Ñ¨Ù„`«
ãÖ`å#O Z‰õΩ¯=QÍ LO_»@"Õ∞. 15. "å_ç =ÚO^Œ∞ =∂ "åHÍºÅ#∞ K«kq
qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, 'Wq Ñ¨Ósfi‰õΩÅ x~å^è•~°"≥∞ÿ# Hõ^äŒÅ∞— Jx H˘\˜ì"Õ™êÎ_»∞.
16. `«fi~°Ö’<Õ "Õ∞=Ú "å_ç =Ú‰õΩ¯ÃÑ· "å`«"Õ™êÎ=Ú.
17. "Õ∞=Ú `À@"åix Ñ¨sH˜∆Oz#>Ë¡ gà◊¡#∞ (=∞HÍ¯ "åix) ‰õÄ_®
Ñ¨sHÕ∆ Kå=Ú. JÑ¨C_»∞ "å~°∞, `≥Å"¡ åˆ~ãïH˜ `À@ ÑÖ_»∞¡ HÀ¿ãã¨∞‰õΩO\Ï=∞x
X>Ëìã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. 18. Ug∞ q∞yeÛ LOK«=Ú (Jx nè=∂`À) J<åfl~°∞.
19. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞ x„kã¨∞ÎO_»QÍ<Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù# P `À@ÃÑ·
uiyáÈÜÕ∞k (`≥QÆ∞Å∞) U^À uiyáÈ~ÚOk. 20. `≥Å¡"åˆ~ ãïH˜ P
`À@ HÀ`«HÀã≤#kQÍ J~ÚáÈ~ÚOk. 21. `≥Å`≥Å "å~°∞`«∞O_»QÍ "å~°∞
XO_˘Hõix ˆHHõ"Õã≤ Ñ≤Å∞=™êQÍ~°∞ ... 22. 'ÑÖ_»∞¡ HÀÜ«∂Å#∞‰õΩO>Ë
68. JÖò YÅ"£∞ 597
ÃÑO^ŒÖÏ_Õ á⁄ÖÏxH˜ KÕ~∞° HÀO_ç— Jx. 23. "å~°∞ |Ü«∞ÖË~Ì å~°∞ ... Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O
"≥∞Å¡QÍ K≥Ñ¨C‰õΩO@∞<åfl~°∞ ... 24. 'D ~ÀA U c^•aH©¯ g∞ `À@Ö’
*Á~°|_»‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎÑ¨_»O_ç.— 25. P q^èŒOQÍ "å~°∞ 'Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂
W=fiÉ’=Ú— J<Õ nè=∂`À "≥àÏ§~°∞. 26. HÍx P `À@#∞ K«∂_»QÍ<Õ,
'YzÛ`«OQÍ =∞#O ^•i `«áêÊO— J<åfl~°∞. 27. (HÍã¨Î `Õ~°∞‰õΩ#fl g∞^Œ@)
'ÖË^Œ∞, =∞# J^Œ$+¨ì"Õ∞ =∞#efl =OzOzOk— Jx K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞.
28. "å~°O^ŒiÖ’H˜ L`«Î=Ú_»~Ú# "å_»∞ WÖÏ J<åfl_»∞ : 'g∞~°∞ ^Õ=Ùx
Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»Ô~O^Œ∞‰õΩ Jx <Õ#∞ g∞`À J<åfl<å? ÖË^•?—
29. JÑ¨C_»∞ "å~°O`å, '=∞# „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨~°=∞ Ñ¨q„`«∞_»∞. "åã¨Î"åxH˜
=∞#"Õ∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅO— Jx XÑ¨C‰õΩ<åfl~°∞. 30. `«~°∞"å`« "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
xOkOK«∞HÀ™êQÍ~°∞. 31. 'JÜ≥∂º =∂ áê_»∞QÍ#∞! x[OQÍ =∞#O
|i`≥yOzáÈÜ«∂O. 32. |Ç¨ïâß =∞# „Ñ¨Éèí∞=Ù =∞#‰õΩ nxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
nxHõ<åfl =∞Oz `À@#∞ „Ñ¨™êkOK«=K«∞Û. HÍ|\˜ì =∞#O PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ÉèÏ=O`À =∞~°Å∞^•O— Jx K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞. 33. (K«∂âß~å!)
WÖÏ =zÛÑ¨_»∞`«∞Ok qÑ¨`«∞Î! Ñ¨~°Ö’Hõ tHõ∆ WO`«Hõ<åfl ÃÑ^ŒÌk. g~°∞ D
q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!
34. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ
ã¨∞Y™œMÏºÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨fi~°æ=<åÅ∞<åfl~Ú. 35. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú q^èÕÜ«∞`å
ÉèÏ=O QÆÅ"åix JÑ¨~å^èŒ∞Å ã¨~°ã¨# xÅÉˇ_»`å=∂? 36. U=∞~ÚOk
g∞‰õΩ? ZÖÏO\˜ x~°Ü ‚ ∂« Å∞ QÔ H· ˘O@∞<åfl~°∞ g∞~°∞? 37. g∞ ^ŒQ~æÆ ° U^Œ~Ú<å
„QÆO^äŒO LO^•? JO^Œ∞Ö’ g∞~°∞ (WÖÏO\˜ q+¨Ü«∂Å∞) K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl~å?
38. JO^Œ∞Ö’ g∞ HÀãÖ g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl^Õ Åaèã¨∞ÎO^Œx LO^•?
39. áÈh, g∞~°∞ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ#fl^ŒÖÏ¡ g∞‰õΩ ÅaèOKÕ q^èOŒ QÍ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« k#O
=~°‰õÄ LO_Õ „Ñ¨=∂}ÏÅ#∞ =∂ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ<åfl~å? 40. "åiÖ’
Z=~°∞ nxH˜ ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~À "åix J_»∞QÆ∞. 41. áÈh, "åi
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ Z=~°~Ú<å L<åfl~å? XHõ"Õà◊ L#fl@¡~Ú`Õ P ÉèÏQÆ™êfi=Ú
Å#∞ "å~°∞ fã¨∞‰õΩ~å"åe. "å~°∞ K≥¿ÑÊ^Õ x[=∞~Ú`Õ D Ñ¨x KÕã≤ K«∂áêe.
42. U ~ÀA# Ü«∞^•~°O÷ ÃÑ· #∞O_ç =Úã¨∞QÆ∞ `˘ÅyOK«|_»∞`«∞O^À,
JÑ¨C_»∞ [#∞Å∞ ™êëêìOQÆ„Ñ¨}Ï=∞O (ã¨*ÏÌ) H˘~°‰õΩ Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞. HÍx
"å~°∞ ã¨*ÏÌ KÕÜ∞« ÖËHáõ È`å~°∞. 43. "åi K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „HÕkH˜ =Oy LO\Ï~Ú.
J==∂#O "åix P=iOz LO@∞Ok. "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ XHõÑ¨C_»∞
ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ, ˆH∆=∞OQÍ L#flÑ¨C_»∞ ã¨*ÏÌ H˘~°‰õΩ Ñ≤Å∞=|_Õ"å~°∞ (HÍx
"å~°∞ P Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖË^Œ∞). 44. Hõ#∞Hõ ##∂fl – D "å‰õΩ¯#∞
Jã¨`«ºOQÍ z„fHõiOKÕ "åix =^ŒeÃÑ@ìO_ç. "Õ∞=Ú "åix „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ
– "åiH˜ `≥eÜ«∞x "≥·Ñ¨Ù #∞O_ç – ~°Ñ≤Êã¨∞Î<åfl=Ú. 45. <Õ#∞ "åiH˜ H˘O`«
=º=kè Wã¨∞<Î åfl#∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ <å =ÓºÇ¨ÏO KåÖÏ Ñ¨H_õ ƒ» OnQÍ LO@∞Ok.
46. („Ñ¨ = HÍÎ ! ) h=ÙQÍx "åi #∞O_ç U^Œ < åfl „Ñ¨ u Ñ¶ ¨ Å O
J_»∞QÆ∞`«∞<åfl"å? P ~°∞}ÉèÏ~°O „HÕ^Œ "å~°∞ #eyáÈ`«∞<åfl~å?
47. áÈh, "åi ^ŒQ~æÆ ° ~°ÇÏ¨ ã¨º q+¨Ü∞« O LO^•? ^•xx "å~°∞ edã¨∞<Î åfl~å?
48. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨É∞íè =Ù f~°∞Ê =KÕÛ=~°‰Äõ F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. KÕÑ"¨ åx =∂kiQÍ
J=‰õΩ. J`«#∞ (`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞) "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ#flÑ¨C_»∞, ^Œ∞óYOÖ’ =Úxy
L<åfl_»∞. 49. J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù HõxHõ~°"Õ∞ QÆ#Hõ J`«xH˜ `À_≥· LO_»HõáÈ`Õ,
J`«_»∞ xOk`«∞_≥· L#fl ã≤÷uÖ’ Hõ\ ˜Hõ "≥∞ÿ^•#OÖ’ qãï"ÕÜ«∞|_Õ"å_»∞.
50. =∞~°~Ú`Õ J`«x „Ñ¨É∞íè =Ù J`«xfl Hõ\ÏHÕ∆ Kå_»∞. J`«xx ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅÖ’
KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. 51. D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâßxfl q#flÑ¨C_»∞, `«=∞
fHõ∆} gHõ∆}ÏÅ`À x#∞fl *ÏiOz Ñ¨_»"Õã≤#>Ë¡ x#∞fl (ZQÍkQÍ) K«∂™êÎ~°∞.
'W`«#∞ YzÛ`«OQÍ Ñ≤zÛ"å_Õ— J#O\Ï~°∞. 52. J~Ú`Õ "åã¨Î"åxH˜ Jk
(Y∞~üP<£) Ö’Hõ"åã¨∞Å áêe@ XHõ LÑ¨^Õâ◊OQÍ L#flk.
69. JÖò Ç¨YöÇπÏ (Jx"å~°º=∞~Ú#k)
1. Jx"å~°º"≥∞ÿ#k. 2. Uq∞\Ï Jx"å~°º"≥∞ÿ#k? 3. P Jx"å~°º
"≥∞ÿ# ^•x QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 4. ã¨=¸^£, P^£ *Ï`«∞Å "å~°∞
^Œ_» Ñ¨Ù\˜ìOKÕ P qÑ¨`«∞Î#∞ Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞. 5. ã¨=¸^Œ∞
69. JÖò Ç¨YöÇπÏ 599
"å~°∞ XHõ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# J~°∞Ñ¨Ù ^•fi~å JO`«"≥ÚOkOK«|_®¤~°∞.

6. WHõ P^£ "å~°∞ XHõ „Ñ¨KO« _»"∞≥ #ÿ ÃÑ#∞QÍe ^•fi~å `«∞^Œ=Ú\Õì K«|_®¤~∞° .
7. ^•xx JÖÏ¡ÇπÏ "åiÃÑ· x~°O`«~°O U_»∞ ~å„`«∞Å∞, Zxq∞k Ñ¨QÆà◊§
=~°‰Äõ qkèOKå_»∞. "å~°H¯õ _» <ÕÅH˘iy# Y~°∂~˚ ° É’^≥Å =ÖË Ñ¨_ç LO_»@O
h=Ù K«∂™êÎ=Ù. 8. =∞Ô~·`Õ "åiÖ’ Z=_»~Ú<å q∞ye L#fl@∞¡ h‰õΩ
Hõ x Ñ≤ ã ¨ ∞ Î < åfl_®? 9. Ñ¶ ≤ ~ ü B <£ J~Ú<å, J`« x Ñ¨ Ó sfi‰õ Ω Å~Ú<å,
`«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ KÕÜ«∞|_ç# [<å"å™êÅ~Ú<å – "å~°O`å áêáêÅ‰õΩ
áêÅÊ_ç#"åˆ~. 10. "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨=HõÎÅ#∞ ZkiOKå~°∞.
JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ "åix Hõiî#OQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. 11. [Å„Ñ¨"åÇ¨ÏO
L^èŒ$`«"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl F_»Ö’ ZH˜¯OKå=Ú – 12 – ^•xx
g∞‰õΩ XHõ *Ï˝Ñ≤HõQÍ KÕÜ«∂Åx! *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚOK«∞‰õΩ<Õ K≥=ÙÅ∞ *Ï˝Ñ¨HõO
LOK«∞HÀ"åÅhx!!
13. =∞Ô~Ñ¨C_»~Ú`Õ XˆH™êi â◊OYO Ñ¨ÓiOK«|_»∞`«∞O^À
14. =∞Ô~Ñ¨C_»~Ú`Õ Éèí∂q∞, Ñ¨~°fi`åÅ∞ ÖËÑ≤ XˆH ^≥|ƒ‰õΩ `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞QÍ
KÕã"≤ Ü
Õ ∞« |_»`åÜ≥∂, 15. P ~ÀA x[OQÍ [~°Q=Æ Åã≤#k [iyáÈ`«∞Ok.
16. JÑ¨C_»∞ PHÍâ◊O |^ŒÌÖˇ· áÈ`«∞Ok. P ~ÀA Jk Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨@∞ì
ã¨_»eáÈ`«∞Ok. 17. ^≥·=^Œ∂`«Å∞ ^•x JOK«∞ÅÃÑ· LO\Ï~°∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù
J~ü¬#∞ (áêÅ<åÑ‘~îåxfl) P ~ÀA Z#=∞O_»∞QÆ∞~°∞ ^≥·=^Œ∂`«Å∞ `«=∞ÃÑ·
Z`«∞Î‰õΩx LO\Ï~°∞. 18. P ~ÀA g∞~°∞ Ç¨[~°∞Ñ¨~°K«|_»`å~°∞. g∞
q+¨Ü«∞"Õ∞n QÀÑ¨ºOQÍ LO_»^Œ∞.
19. U =ºH˜Î Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O J`«x ‰õΩ_çKÕuH˜ W=fi|_»∞`«∞O^À,
J`«xÖÏ JO\Ï_»∞ : 'WkQÀ, <å Hõ~°‡Å Ñ¨„`åxfl K«^Œ=O_ç. 20. <å ÖˇHõ¯
<å‰õΩ Åaèã¨∞ÎO^Œx <Õ##∞‰õΩ<Õ"å}˜‚.— 21. =∞i J`«#∞ `«# =∞#ã¨∞ "≥∞zÛ#
Éè’QÆÉèÏQÍºÅÖ’ LO\Ï_»∞. 22. Z`«Î~Ú# ã¨fi~°æ=#OÖ’! 23. ^•x ÑÖ_»∞¡
„HÕkH˜ =Oy – JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ – LO\Ï~Ú. 24. 'QÆ_»z# ~ÀAÅÖ’
g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡Å‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ Ç¨~ÚQÍ u#O_ç, „`åQÆO_ç— (Jx
"åi`À J#|_»∞`«∞Ok). 25. U =ºH˜Î Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O J`«x Z_»=∞ KÕuH˜
W=fi|_»∞`«∞O^À J`«#O\Ï_»∞ : ''JÜ≥∂º! <å Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O <å‰õΩ
W=fi|_»‰õΩO_® LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 26. <å ÖˇHõ¯ Uq∞\’ <å‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_® LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk! 27. P =∞~°}"Õ∞ U^À XHõ\ ˜
`ÕeÛ"Õã≤ LO>Ë ÉÏQÆ∞O_Õ^!Õ 28. <å ãÖÑ¨^Œ <å‰õΩ Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_® áÈ~ÚOk.
29. <å JkèHÍ~°O JO`«"≥∞ÿáÈ~ÚOk.— 30. '"å}˜‚ Ñ¨@∞ìHÀO_ç. "å_çH˜
HõO~î°áêâ◊O "≥Ü«∞ºO_ç. 31. `«~°∞"å`« "å}˜‚ #~°HÍxH˜ PÇ¨ïu KÕÜ«∞O_ç.
32. ^Œiq∞ÖÏ "å}˜‚ _≥|ƒù~Ú KÕ`«∞Å á⁄_»"≥·# ãÖÔHà◊§`À ayOz Hõ@ìO_ç.
33. D =ºH˜Î =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OKÕ"å_»∂ HÍ_»∞.
34. x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO ÃÑ@ì=∞x (HõhãÖ) „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_®
HÍ^Œ∞. 35. Hõ#∞Hõ D ~ÀA J`«xx F^•ˆ~Û Pf‡Ü«Ú_»∞ Z=_»∂ ÖË_»∞.
36. QÍÜ«∂Å Hõ_»∞QÆ∞ `«Ñ¨Ê J`«xH˜ "Õ~˘Hõ PÇ¨~°O ÖË^Œ∞. 37. ^•xx
áêáê`«∞‡Å∞ `«Ñ¨Ê Z=~°∂ u#~°∞.—
38. Hõ#∞Hõ <Õ#∞ g∞~°∞ K«∂_»QÆeˆQ "å\˜ÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞.
39. g∞~°∞ K«∂_»ÖËx "å\˜ÃÑ· ‰õÄ_®. 40. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk Q“~°=hÜ«Ú
_»~Ú# ãÖ^Õâ◊"åÇ¨Ï‰õΩ_»∞ `≥zÛ# "å‰õΩ¯. 41. Jk U HõqÑ¨ÙOQÆ=Ù_À
ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩ HÍ^Œ∞. HÍx g∞~°∞ qâ◊fiã≤OKÕk |Ç¨ï `«‰õΩ¯=. 42. Wk U
*’ºu+¨µ¯x Ñ¨Å∞‰õΩ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. J~Ú`Õ g∞~°∞ zO`«# KÕ¿ãk |Ç¨ï
ã¨fiÅÊO. 43. Wk Ö’ˆHâ◊fi~°∞x `«~°Ñ¶¨Ù# J=`«iOÑ¨*ËÜ«∞|_ç#k.
44. XHõ"Õà◊ J`«#∞ („Ñ¨=HõÎ) `«# `«~°Ñ¶¨Ù# U=∞<åfl HõeÊOK«∞‰õΩx =∂‰õΩ
PáêkOz LO>Ë, 45. "Õ∞=∞`«x ‰õΩ_çKÕux Ñ¨@∞ì‰õΩx LO_Õ"å~°O.
46. `«~°∞"å`« "Õ∞=∞`«x „áê} <åàÏxfl HÀã≤"Õ¿ã"åà◊§O. 47. JÑ¨C_»∞
g∞Ö’ Z=~°∂ =∞=∞‡efl D K«~°º #∞O_ç PÑ¨QÆeˆQ"å_»∞ HÍ^Œ∞.
48. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"åiH˜ Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O. 49. g∞Ö’
H˘O^Œ~∞° nxx (Y∞~üP<£#∞) Jã¨`º« =∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ KÕÛ"å~°∞<åfl~°#fl ãÖQÆu
=∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 50. Jk ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ ÉÏ^è•Hõ~°O J=Ù`«∞Ok. 51.
Wk u~°∞QÆ∞ÖËx ã¨`«ºO. 52. Hõ#∞Hõ h=Ù =∞Ç¨ÏŸ#fl`«∞_»QÆ∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù
<å=∞ Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞.
70. JÖò =∞Pi*ò 601
70. JÖò =∞Pi*ò (L#fl`« ™Èáê<åÅ∞)

1. J_çˆQ"å_˘Hõ_»∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ =zÛÑ¨_Õ qÑ¨`«∞Î#∞ QÆ∞iOKÕ
J_çQÍ_»∞ – 2. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å H˘~°‰õΩ. ^•xx Z=~°∂ `˘ÅyOK«ÖË_»∞.
3. Jk L#fl`« ™Èáê<åÅ‰õΩ JkèÑü J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç
LO@∞Ok. 4. Ü«∂Éè"·ˇ ÅÕ UO_»‰¡ Ωõ ã¨=∂#=∞~Ú# XHõ ~ÀA# ^≥=· ^Œ∂`«Å∞,
l„cÖò PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Jkè~ÀÇ≤Ï™êÎ~°∞. 5. Hõ#∞Hõ (F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù
ãÖÜ«∞=∞#O áê\ÕK«∞. J`«∞º`«=Î ∞ ãÖÜ«∞=∞#O! 6. "å~°∞ ^•xx ^Œ∂~å#
L#fl@∞ì K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. 7. =∂ ^Œ$+≤ìÖ’ Jk KåÖÏ ^ŒQÆæ~°QÍ LOk. 8. P
~ÀA PHÍâ◊O #∂<≥ QÆã≤ =∂kiQÍ J~ÚáÈ`«∞Ok. 9. Ñ¨~°fi`åÅ∞ UH˜#
^Œ∂k Ñ≤O*ÏÖÏ¡ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. 10. U q∞„`«∞_»∂ `À\˜ q∞„`«∞x
ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ_»∞. 11. x*ÏxH˜ "å~°∞ "åiH˜ K«∂Ñ≤OK«|_»`å~°∞.
P ~ÀA JÑ¨~åkè tHõ∆ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ÑïÇ¨~°OQÍ `«#
Hõ#flH˘_»∞‰õΩÅ#∞, 12. `«# ÉèÏ~°º#∞, `«# ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞}˜‚, 13. `«#‰õΩ h_»
HõeÊã¨∂Î LO_ç# `«# ‰õΩ@∞OÉÏhfl, 14. ã¨=∞ã¨Î Éèí∂Ö’Hõ "åã¨∞Å#∞ WKÕÛã≤,
`å#∞ =∂„`«O |Ü«∞@Ñ¨_®Å#∞‰õΩO\Ï_»∞.
15. Jk [~°QÆx Ñ¨x. J^≥·`Õ =∞O_Õ Jyfl*ÏfiÅ J~Ú LO@∞Ok.
16. Jk K«~å‡xfl =Åz"Õã¨∞ÎOk. 17. Jk (ã¨`«ºO Ñ¨@¡) "≥#∞flK«∂Ñ≤#,
=∞~°eáÈ~Ú# „Ñü XHõ¯_çh ZÅ∞ÔQuÎ Ñ≤Å∞ã¨∞ÎOk. 18. ^èŒ<åxfl ‰õÄ_»Éˇ\ ì̃#
"å}˜,‚ Éè„í ^ŒOQÍ ^•zÃÑ\˜#ì "å}˜‚ ‰õÄ_® (ˆHHˆ ã≤ Ñ≤Å∞ã¨∞OÎ k). 19. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
=∂#=Ù_»∞ ^è≥·~°ºO Ö’Ñ≤Oz#"å_»∞QÍ Ñ¨Ù\˜ìOK«|_®¤_»∞. 20. HÍã¨ÎO`« Hõ+¨ìO
HõÅQÆQÍ<Õ HõOQÍ~°∞ Ñ¨_çáÈ`å_»∞. 21. HõëêìÅ #∞O_ç QÆ>ˇìH˜¯ Hõeq∞x
P™êfikOK«QÍ<Õ Ñ¨~°=∞Ñ‘<åã≤QÍ =∂iáÈ`å_»∞. 22. J~Ú`Õ #=∂A
KÕ¿ã"å~°∞ =∂„`«O (D J=QÆ∞}O #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞).
23. "å~°∞ `«=∞ #=∂A =º=ã¨÷ÃÑ· xÅHõ_»QÍ LO\Ï~°∞. 24. "åi
™⁄=Ú‡ÅÖ’ Ç¨Ï‰õΩ¯ x~å÷iOK«|_ç LO@∞Ok – 25 – J_çQˆ JQÆ`º« Ñ¨~∞° Å‰õΩ,
(™êfiaè=∂#O =Å¡ <À~°∞`≥~°z) J_»QÆx JÉèÏQÆº r=ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_®.
26. "å~°∞ f~°∞Êk#OÃÑ· ^Œ$_è» #=∞‡HõO Hõey LO\Ï~°∞. 27. "å~°∞ `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù tHõ∆‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞. 28. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù
tHõ∆ x~°ƒùÜ«∞OQÍ LO_»^Œy#k HÍ^Œ∞. 29. "å~°∞ `«=∞ =∞~°‡™ê÷<åÅ#∞
HÍáê_»∞‰õΩ<Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞. 30. J~Ú`Õ `«=∞ ÉèÏ~°ºÅ q+¨Ü«∞OÖ’,
^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ `«=∞ ™êfinè#OÖ’xH˜ =zÛ# ÉÏxã¨ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’
(HÍáê_»∞HÀHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©) "å~°∞ xO^•~°∞›Å∞ HÍ~°∞. 31. =∞ˆ~ =ºH˜Î
J~Ú<å nxH˜ q∞Oz ‰õÄ_® U^Œ<åfl Pt¿ãÎ – JÖÏO\˜"åˆ~ Ç¨Ï^Œ∞Ìg∞i#
"å~°=Ù`å~°∞. 32. "å~°∞ `«=∞ JÑ¨ÊyO`«Å#∞ <≥~°"Õˆ~Û"å~°∞, `«=∞
"åQÍÌ<åÅ#∞ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞. 33. `«=∞ ™êH∆ÍºÅÃÑ· ã≤÷~°OQÍ
LO\Ï~°∞. 34. WOHÍ "å~°∞ `«=∞ #=∂AÅ#∞ Ñï~°H˜∆OK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
35. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ ã¨Q“~°=OQÍ LO\Ï~°∞.
36. D ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å‰õΩ U"≥∞ÿáÈ~ÚOk? "å~°∞ ZO^Œ∞HõÖÏ h
"≥·Ñ¨Ù ZQÆ|_ç=ã¨∞Î<åfl~°∞? 37 – ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù #∞O_ô, Z_»=∞ "≥·Ñ¨Ù #∞O_ô,
QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ!? 38. Uq∞\˜, "åiÖ’x „Ñü XHõ¯_»∂
ã¨∞Y™œMÏºÅ∞QÆÅ `À@Ö’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*ËÜ«∞|_»`å#x Pâ◊Ñ¨_»∞`«∞<åfl_®?
39. Jk JãÖÉèí=O. "Õ∞=Ú "åix ^ÕO`À Ñ¨Ù\˜ìOKå"≥∂ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åiH©
`≥Å∞ã¨∞.
40. Hõ#∞Hõ Jk HÍ^Œ∞ – <Õ#∞ `«∂~°∞ÊÅ, Ñ¨_»=∞~°Å „Ñ¨Éèí∞=ÙÃÑ·
„Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞. =∂‰õΩ P â◊HÎ̃ LOk – 41. "Õ∞=Ú "åiH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
"åi ™ê÷#OÖ’ "åiHõ<åfl "≥∞~°∞ÔQ·# "åix fã¨∞‰õΩ~åQÆÅO. Jk =∂ =Å¡
HÍx Ñ¨<ÕO HÍ^Œ∞. 42. Hõ#∞Hõ h=Ù "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl k<åxfl
"å~°∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ =~°‰õÄ "åix =º~°÷ q+¨Ü«∂Ö’¡, P@Ö’¡ Ñ¨_ç LO_ÕÖÏ
=^ŒeÃÑ@∞ì. 43. P ~ÀA "å~°∞ QÀsÅ #∞O_ç ÖËz, XHõ ÅH∆Íºxfl
KèkÕ OK«\ÏxH˜ Ñ¨~∞° QÔ `«∞`Î ∞« #fl "åiÖÏ Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ f™êÎ~∞° . 44. "åi K«∂Ñ¨ÙÅ∞
„HÕkH˜ "åe LO\Ï~Ú. Ñ¨~åÉèí=O "åix „Hõ=Ú‡‰õΩx LO@∞Ok. W^Õ
"åiH˜ "åQÍæ#O KÕÜ«∞|_ç# k#O.
71. #∂ÇπÏ 603
71. #∂ÇπÏ
1. "Õ∞=Ú #∂ÇπÏ#∞ J`«x *Ïu "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ÑÖÑ¨Ù`«∂, 'h *Ïu
„Ñ¨[ÅÃÑ· =º^è•Éèíi`«=∞~Ú# tHõ∆ =zÛÑ¨_»Hõ =ÚO^Õ h=Ù "åiH˜ ÉèíÜ«∞É’^èŒ
K≥~Úº— Jx ã¨∂zOKå=Ú. 2. J`«xÖÏ LÑ¨^ÕtOKå_»∞ : '<å *Ïu
„Ñ¨[ÖÏ~å! <Õ#∞ q∞=∞‡efl ã¨Ê+Öì QÍ ÃÇÏK«ÛiOKÕ"å_»#∞. 3. g∞~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ #∞
P~åkèOK«O_ç. PÜ«∞#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»O_ç. <å‰õΩ q^èÕÜ«∞`« K«∂ÑÖ_ç.
4. JÖÏ¡ÇπÏ g∞ áêáêÅ#∞ Hõ∆q∞™êÎ_»∞. XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ q∞=∞‡efl
q∞yeÛ LOK«∞`å_»∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ x~å÷iOz# ã¨=∞Ü«∞O
=KÕÛã≤O^ŒO>Ë, Jk `˘ÅyOK«|_»@O JO@∂ LO_»^Œ∞. nxx g∞~°∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!?—
5. #∂ÇπÏ D q^èŒOQÍ q[˝Ñ≤Î KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! <Õ#∞ <å
*Ïu "åiH˜ JÇ¨ÏŸ~å„`«∞Å∞ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WKåÛ#∞. 6. HÍx <å Ñ≤Å∞Ñ¨Ù "åi
Ñ¨ÖÏÜ«∞#"å^•<Õfl ÃÑOzOk. 7. h=Ù Hõ∆q∞OKÕO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞ "åix ZÑ¨C_»∞
PÇ¨fixOz<å, "å~°∞ `«=∞ K≥=ÙÅÖ’ „"Õà√◊ ¡ ^Œ∂~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞. `«=∞ÃÑ#· QÆ∞_»Å¤ ∞
HõÑ¨C‰õΩ<åfl~°∞. =∞O‰õΩ`«#O K«∂áê~°∞. QÆ~åfiuâ◊Ü«∞O`À q„~°gQÍ~°∞.
8. `«~°∞"å`« <Õ#∞ "åix ÉÏÇ¨@OQÍ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù WKåÛ#∞. 9. PÃÑ·# "åix
|Ç≤Ï~°OQÆOQÍ É’^èŒÑ¨~°Kå#∞. ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ ‰õÄ_® #K«Û*ˇáêÊ#∞.—
10. („Ñ¨Éèí∂!) <Õ#∞ "åiH˜ WÖÏ É’kèOKå#∞ : ''Hõ∆=∂aèHõ∆ÔH· g∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞
„áêi÷OK«O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê Hõ∆=∂je. 11. PÜ«∞# g∞ÃÑ·
PHÍâ◊O #∞O_ç Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ =~°¬O ‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. 12. g∞ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅÖ’,
g∞ Ñ¨Ù„`« ãÖ`«uÖ’ Jaè=$kúx „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. g∞HÀãÖ `À@Å#∞ L`«Ê#flO
KÕ™êÎ_»∞. g∞ H˘~°‰õΩ HÍÅ∞=Å#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë™êÎ_»∞. 13. Jã¨Å∞
g∞ˆH=∞~ÚáÈ~ÚOk? g∞~°∞ ^≥·==∞Ç¨Ï`«∞Î Ñ¨@¡ Pâß=Ç¨Ï ^Œ$HõÊ^äŒO ZO^Œ∞‰õΩ
Hõey LO_»~°∞? 14. Ü«∞^•~å÷xH˜ PÜ«∞<Õ q∞=∞‡efl JOK≥Å"åsQÍ
ã¨$+≤Oì Kå_»∞. 15. JÖÏ¡ÇÏπ U q^èOŒ QÍ ã¨áêÎHÍâßÅ#∞ – XHõ^•xÃÑ· XHõ\Q˜ Í
– ã¨$+≤ìOKå_À g∞~°∞ K«∂_»@O ÖË^•? 16. WOHÍ "å\˜Ö’ K«O„^Œ∞}˜‚
HÍOu=∞O`«OQÍ, ã¨∂~°∞º}˜‚ ^ÕnÑ¨º=∂#"≥∞ÿ# nÑÖQÍ KÕâß_»∞. 17. WOHÍ
– JÖÏ¡ÇπÏ q∞=∞‡efl <ÕÅ #∞O_ç qt+¨ª=∞~Ú# suÖ’ ("≥ÚHõ¯Å =Öˇ)
"≥ÚeÑ≤OKå_»∞. 18. =∞m¡ PÜ«∞# q∞=∞‡efl JO^Œ∞Ö’xˆH KÕ~°∞Û`å_»∞.
=∞m¡ JO^Œ∞Ö’ #∞O_Õ q∞=∞‡efl "≥eH˜ f™êÎ_»∞. 19. JÖÏ¡ÇπÏÜÕ∞ Éèí∂q∞x
g∞ H˘~°‰õΩ ã¨∞QÆ=∞O KÕâß_»∞. 20. g∞~°∞ JO^Œe qâßÅ =∂~åæÅÖ’
#_»"åÅx!——
21. #∂ÇπÏ WÖÏ x"ÕkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! gà◊√¡ <å =∂@
q#ÖË^Œ∞. Z=i ã≤iãÖ`å<å^Œ∞Å∞ "åi #ëêìxfl =∂„`«"Õ∞ JkèHõO KÕâßÜ≥∂
JÖÏO\˜ "åi<Õ gà◊√¡ J#∞ãïOKå~°∞. 22. gà◊√¡ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ„@Å∞
Ñ¨<åfl~°∞. 23. gà◊√¡ WÖÏ K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl~°∞ : ''g∞~°∞ g∞ P~å^èŒº ^Õ=`«Å#∞
ZO`«=∂„`«O =^ŒeÃÑ@ìHõO_ç. =^£#∞, ã¨∞"å#∞ QÍh, Ü«∞QÆ∂ãπ, Ü«∞=ÓMò,
#„ãπ#∞ QÍh Z\˜ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ q_çzÃÑ@ìHõO_ç.—— 24. („Ñ¨Éèí∂!) gà◊√¡
KåÖÏ=∞Okx JÑ¨=∂~°æO Ñ¨\ ì̃OKå~°∞. Hõ#∞Hõ h=Ù ‰õÄ_® gi JÑ¨=∂~åæxfl
=∞iO`« JkèHõO K≥~Úº.— 25. Hõ_»‰õΩ "å~°∞ `«=∞ áêáêÅ HÍ~°}OQÍ<Õ
=ÚOz"ÕÜ«∞|_®¤~°∞. `«~°∞"å`« #~°HÍyflÖ’ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*ËÜ«∞|_®¤~°∞. "å~°∞
JÖÏ¡ÇπÏ Ñ¨@∞ì#∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_Õ U ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ}©‚ á⁄O^ŒÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
26. #∂ÇπÏ WÖÏ „áêi÷OKå_»∞ : '<å „Ñ¨Éèí∂! h=Ù D u~°™ê¯~°∞ÅÖ’
U XHõ¯_çh Éèí∂=∞O_»ÅOÃÑ· x=ã≤OKÕÖÏ =^ŒÅ‰õΩ. 27. h=Ù QÆ#Hõ gà◊¡#∞
q_çzÃÑ\Ïì=O>Ë, gà◊√¡ h ^•ã¨∞Å#∞ =∂~°„æ Éè+í µ¨ eì fl KÕ¿ã™êÎ~∞° . gà◊¡ ãÖ`«uÖ’
Ñ¨Ù>Ëì "å_≥=_»~Ú<å ã¨ˆ~ "å_»∞ áêáê`«∞‡_»∞, Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# u~°™ê¯i J~Ú
LO\Ï_»∞. 28. <å „Ñ¨Éèí∂! ##∞fl Hõ∆q∞OK«∞. <å `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, <å
WO\’¡ qâßfiã≤ J~Ú „Ñ¨"ÕtOz# "åix Hõ∆q∞OK«∞. qâ◊fiã≤Oz# ã¨=∞ã¨Î
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, qâ◊fiã≤Oz# ã¨=∞ã¨Î „ã‘ÎÅ#∞ Hõ∆q∞OK«∞. ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ q<åâ◊O
`«Ñ¨Ê =∞Ô~O^Œ∞Ö’#∂ =$kú <˘ã¨QÆ‰õΩ.—
72. JÖò l<£fl 605
72. JÖò l<£fl

1. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C : '<å‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å
`≥eÜ«∞Ñ¨~°K«|_çOk – l#∞flÅ ã¨=¸Ç¨ÏO XHõ\ ˜ Y∞~üP<£ q#flk. "å~°∞
`«=∞ =~°æO "åi`À WÖÏ J<åfl~°∞ : ''"Õ∞"≥ÚHõ J"≥∂Ñ¶¨∞=∞~Ú# Y∞~üP<£#∞
q<åfl=Ú. 2. Jk ã¨<å‡~°æO "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤Ï™ÈÎOk. JO^Œ∞=Å¡
"Õ∞=Ú ^•xx qâ◊fiã≤OKå=Ú. WHõ #∞O_ç "Õ∞=Ú =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ
ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ Z=ih KÕ~°Û=Ú. 3. =∞~À q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë, =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù
"≥·Éèí=O J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# Z=ih WÖÏ¡eQÍQÍh, H˘_»∞‰õΩQÍ QÍh
KÕã¨∞HÀÖË^Œ∞. 4. WOHÍ Uq∞@O>Ë† =∞#Ö’x =¸~°∞ö_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ QÆ∞iOz
ã¨`«ºq~°∞^Œú=∞~Ú# =∂@Å∞ K≥¿ÑÊ"å_»∞. 5. =∞#∞+¨µÅ∞QÍh, l#∞flÅ∞QÍh
^Õ=Ùx q+¨Ü∞« OÖ’ J|^•úÅ∞ HõeÊOz K≥ÑÊ¨ ~°x =∞#O ÉèÏqã¨∂Î LO_Õ"åà◊§O.
6. WOHÀ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë† =∞#∞+¨µÅÖ’x H˘O^Œ~∞° l#∞flÖ’¡x H˘O^Œi
â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∂ LO_Õ"å~°∞. nx =¸ÅOQÍ ‰õÄ_® l#∞flÅ QÆ~°fiO =∞iO`«
JkèHõ=∞~ÚOk. 7. JÖÏ¡ÇπÏ Z=ih uiy ÖËÑ¨_»x g∞~°∞ J#∞‰õΩ#fl>Ë¡,
"åà◊¥§ (=∞#∞+¨µÅ∞ ‰õÄ_®) J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
8. "Õ∞=Ú PHÍâ◊OÖ’x Ñïã≤÷`«∞Å ã¨fi~°∂áêxfl gH˜∆OK«É’~Ú#Ñ¨Ù_»∞
Jk QÆ\ ˜ì |O^À|ã¨∞Î`À, Jyfl *ÏfiÅÅ`À xO_ç LO_»@O Ñ¨ã≤QÆ\Ïì=Ú.
9. "Õ∞=Ú JHõ¯_» H˘xfl „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ ~°Ç¨Ïã¨º q+¨Ü«∂Å∞ q#\ÏxH˜ =∂>Ëã≤
‰õÄ~°∞Û<Õ"åà◊§O. HÍx WÑ¨C_≥=~°~Ú<å JÖÏO\˜ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ¿ãÎ, J`«x
HÀãÖ XHõ Jyfl*ÏfiÅ ã≤^ŒúOQÍ LO\’Ok. 10. WO`«H© D Éèí∂Ö’Hõ"åã¨∞Å
HÀãÖ U^Œ~Ú<å H©_»∞ `«ÅÃÑ@ì|_çO^À ÖËHõ "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiˆH^Œ<åfl
"Õ∞Å∞ KÕÜ«∞QÀ~°∞Î<åfl_À =∂‰õΩ JO`«∞|@ì_»O ÖË^Œ∞. 11. WOHÍ Uq∞@O>Ë†
=∞#Ö’ H˘O^Œ~°∞ =∞Oz"å~°∞O_»QÍ =∞iH˘O^Œ~°∞ =∞~Àq^èŒOQÍ L<åfl~°∞.
=∞# q^è•<åÅ∞ qaè#flOQÍ L<åfl~Ú. 12. Éèí∂Ö’HõOÖ’ =∞#O JÖÏ¡ÇπÏ#∞
F_çOK«Ö=Ë ∞#fl ãÖQÆu =∞#‰õΩ U<å_À qk`«"∞≥ áÿ È~ÚOk. (T~°fi÷ Ö’HÍÅÖ’)
ZHõ¯_çHõ~Ú<å áêiáÈ~Ú PÜ«∞xfl Jâ◊‰õΩÎ}˜‚ KÕÜ«∞ÖË=∞#fl q+¨Ü«∞O ‰õÄ_®
x~å÷~°} J~ÚáÈ~ÚOk. 13. =∂~°æÉ’^èŒ#`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∂xfl
(Y∞~üP<£#∞) q#QÍ<Õ "Õ∞=Ú ^•xx qâ◊fiã≤OKå=Ú. Hõ#∞Hõ Z=_»~Ú`Õ
`«# „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ qâ◊fiã≤™êÎ_À J`«xÔHÖÏO\˜ ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ [iˆQ ÉèíÜ«∞O
LO_»^∞Œ . 14. =∞~À q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë† =∞#Ö’ H˘O^Œ~∞° q^èÜ Õ ∞« `å ÉèÏ=O
QÆÅ "åÔ~·`Õ, =∞iH˘O^Œ~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L<åfl~°∞. Z=~°∞ q^èÕÜ«∞`å
"≥·Yix J=ÅOaOKå~À, "å~°∞ „âıÜ«∞ã¨¯~° =∂~åæxfl Hõ#∞Q˘<åfl~°∞.
15. =∞Ô~=~°∞ =∂~°æqÇ‘Ï#∞Å∞QÍ L<åfl~À, "å~°∞ #~°HÍxH˜ WO^èŒ#O
J=Ù`å~°∞.——
16. WOHÍ <å‰õΩ k=º"å}˜ (=Ç‘Ï) ^•fi~å `≥Å∞Ñ¨|_ç#^Õ=∞O>Ë†
D [#∞Å∞ QÆ#Hõ ã¨<å‡~°æOÃÑ· ã≤÷~°OQÍ LO>Ë, "Õ∞=Ú "åiH˜ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ
h~°∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞™êÎ=Ú – 17 – `«^•fi~å "åix Ñ¨sH˜∆OKåÅx! `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù
ã¨‡~°} q+¨Ü∞« OÖ’ q=ÚY∞_»~Ú# =ºH˜xÎ JÖÏ¡ÇÏπ Hõi#î tHõ‰∆ Ωõ QÆ∞iKÕ™êÎ_∞» .
18. =∞~À q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë† =∞ã≤˚^Œ∞Å∞ JÖÏ¡ÇπÏ H˘~°ˆH. HÍ|\˜ì g∞~°∞
("å\˜Ö’) JÖÏ¡ÇÏπ `À áê@∞ "Õi`«~∞° Å#∞ Ñ≤Å=HõO_ç. 19. JÖÏ¡ÇÏπ ^•ã¨∞_»∞
(=ÚÇ¨Ï=∞‡^£) PÜ«∞xfl Ñ≤Å=\ÏxH˜ xÅ|_ç#Ñ¨Ù_»∞, [#∞Å∞ J`«xÃÑ·
q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. 20. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) "åiH˜
K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ ˆH=ÅO <å „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ =∂„`«"Õ∞ Ñ≤Å∞™êÎ#∞ („áêi÷™êÎ#∞).
PÜ«∞#‰õΩ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ "ÕÔ~=ih KÕ~°Û#∞.— 21. WOHÍ WÖÏ K≥Ñ¨C :
'g∞‰õΩ H©_»∞ QÍh, "Õ∞Å∞QÍh HõeyOKÕ JkèHÍ~°O <å‰õΩ ÖË^Œ∞.— 22. WÖÏ
J#∞ : 'JÖÏ¡ÇπÏ ÉÏi #∞O_ç #<≥fl=~°∂ HÍáê_»ÖË~°∞. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê "Õ~˘Hõi
P„â◊Ü«∞O ‰õÄ_® <å‰õΩ ÖË^Œ∞. 23. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ P^Õâßxfl „QÆÇ≤ÏOz,
PÜ«∞# ãÖ^ÕâßÅ#∞ JO^Œ*ËÜ«∞@O =~°ˆH <å ÉÏ^èŒº`«.— WHõ Z=_»~Ú<å
JÖÏ¡ÇπÏ#∞, PÜ«∞# „Ñ¨=HõÎ#∞ Zki¿ãÎ J`«x H˘~°‰õΩ #~°HÍyfl LOk.
JO^Œ∞Ö’ "å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ LO\Ï~°∞.
24. Hõ_»‰õΩ "åiH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç# ^•xx "å~°∞ K«∂ã¨∞‰õΩ
#flÑ¨C_»∞, Z=i ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞ |ÅÇ‘Ï#∞Ö’, Z=~°∞ JÅÊãÖMÏº‰õΩÖ’ "åiH˜
73. JÖò =Ú[˚q∞‡Öò 607
`≥eã≤=ã¨∞ÎOk. 25. "åi`À J#∞ : 'g∞‰õΩ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk

ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ LO^À ÖËHõ <å „Ñ¨É∞íè =Ù ^•x =º=kèx ã¨∞n~°O… QÍ x~å÷iOKå_À
<åÔH·`Õ `≥eÜ«∞^Œ∞.— 26. JQÀK«~° *Ï˝x =∂„`«O PÜ«∞<Õ. `«# JQÀK«~°
q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞# Z=iH© `≥Å∞Ñ¨_»∞ – 27 – `å#∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ W+¨ìÑ¨_ç#
`«# ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xH˜ `«Ñ¨Ê! =∞i P ãÖ^Õâ◊Ç¨Ï~°∞xH˜ =ÚO^Œ∞, "≥#∞HÍ
PÜ«∞# `«# ~°H‰∆õ Ωõ Å#∞ xÜ«∞q∞™êÎ_∞» . 28 – "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨É∞íè =Ù ãÖ^ÕâßÅ#∞
(ÃÇÏK«∞Û`«QÆ∞æÅ∞ ÖË‰õΩO_®) JO^Œ*Ëã¨∞Î<åfl~°#fl q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞#
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜! WOHÍ PÜ«∞# "åi Ñïã¨~åÅxflO\˜h Ñï"Õ+≤ªOz
L<åfl_»∞. WOHÍ „Ñü ^•xh ÖˇH˜¯Oz ÃÑ\Ïì_»∞.
73. JÖò =Ú[˚q∞‡Öò (HõÑ¨C‰õΩ#fl"å_»∞)
1. HõO|o HõÑ¨C‰õΩ#fl"å_®! 2. ~å„u"Õà◊ (#=∂AÖ’) xÅ|_»∞.
HÍx H˘O`«ÉèÏQÆO. 3. ~å„uÖ’ ã¨QÆÉèÏQÆO ÖË^• JO`«HõO>Ë H˘OK≥O `«‰õΩ¯=
KÕã¨∞HÀ. 4. ÖË^• JO`«Hõ<åfl H˘OK≥O Z‰õΩ¯= KÕã¨∞HÀ. Y∞~üP<£#∞ ÉÏQÍ
Py Py – xOáêkQÍ – ÑïîOK«∞. 5. "Õ∞=Ú hÃÑ· XHõ |~°∞"≥·# "å‰õΩ¯#∞
(ãÖ^Õâ◊ ÉÏ^èŒº`å ÉèÏ~åxfl) "ÕÜ«∞#∞<åfl=Ú.
6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ~å„u"Õà◊ ÖË=@O =∞<À"åOKèÅ« ‰õΩ Hõà§‹ O "ÕÜ∞« \ÏxH˜
^ÀÇ¨Ï^ŒHÍi J=Ù`«∞Ok. =∂@ ã¨∂\˜QÍ – ã≤÷~°OQÍ – "≥Å∞=_»∞`«∞Ok.
7. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h‰õΩ Ñ¨QÆ\ ˜"Õà◊ Z<Àfl Ñ¨#∞Å∞O\Ï~Ú. 8. =∞i h „Ñ¨Éèí∞=Ù
<å=∂xfl ã¨‡iã¨∂Î LO_»∞. JxflO\˜ #∞O_ô "ÕÔ~·, PÜ«∞# "≥·Ñ¨Ù#ˆH =∞~°Å∞.
9. PÜ«∞<Õ `«∂~°∞Ê–Ñ¨_»=∞~°Å‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê =∞~À P~å^èŒº
^≥·=O ÖË_»∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞<Õfl h HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩxQÍ KÕã¨∞HÀ. 10. [#∞Å∞
K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ J"å‰õΩÅ∞ K≥"å‰õΩÅÃÑ· x„QÆÇ¨ÏO áê\ÕK«∞. Ç¨ïO^•QÍ
JÖÏO\˜"åi #∞O_ç "ÕÔ~· áÈ. 11. ã¨`åºxfl kèHõ¯iOKÕ „j=∞O`«∞Å
=º=Ç¨~åxfl <å‰õΩ =kÖËÜü∞. "åiH˜ =∞i HÍã¨Î q_»∞Ñ¨Ù W=Ùfi.
12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂ =^ŒÌ ÉË_ôÅ∞ L<åfl~Ú. #~°HõO LOk. 13. Q˘O`«∞Ö’
W~°∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ PÇ¨~°O LOk. ÉÏ^è•Hõ~°=∞~Ú# Ü«∂`«# LOk. 14. P
~ÀA Éèí∂q∞, Ñ¨~°fi`åÅ∞ K«e™êÎ~Ú. Ñ¨~°fi`åÅ∞ *ÏiáÈÜÕ∞ Wã¨∞Hõ u<≥flÖÏ¡
J~ÚáÈ`å~Ú.
15. "Õ∞=Ú Ñ¶≤~“<£ "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=HõÎ#∞ ÑÖÑ≤#>Ë¡, g∞ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ XHõ
„Ñ¨=Hõ#Î ∞ – g∞ÃÑ· ™êH˜Q∆ Í KÕã≤ ÑÖáê=Ú. 16. HÍx Ñ¶~≤ “<£ „Ñ¨=HõÎ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞
JOwHõiOK«HõáÈ=@O =Å¡ "Õ∞=∞`«xfl Ñ¨@∞ì‰õΩx KåÖÏ Hõiî#OQÍ
tHÕ∆ Kå=Ú. 17. XHõ"àÕ ◊ g∞~°∞ u~°™ê¯~åxH˜ X_çQ\Æ #ì˜ @¡~Ú`Õ, Ñ¨ã"≤ åà◊§#∞
ã¨~Ú`«O =Úãë"å~°∞QÍ =∂iÛ"Õ¿ã P<å\˜ tHõ∆ #∞O_ç ZÖÏ `«Ñ≤ÊOK«∞
‰õΩO\Ï~°∞? 18. JÑ¨C_»∞ PHÍâ◊O „|^ŒÌÖˇ·áÈ`«∞Ok. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
"åQÍÌ#O <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok. 19. Wk XHõ LÑ¨^Õâ◊O. WHõ HÀi#"å_»∞ `«#
„Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ áÈÜÕ∞ =∂~åæxfl J=ÅOaOK«=K«∞Û.
20. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) h=Ù =¸_çO@ ~Ô O_˘O`«∞Å ~å„u, XHÀ¯™êi
ã¨QÆO ~å„u, XHÀ¯™êi =¸_çO@ XHõ =O`«∞ ~å„u (^≥·"å~å^èŒ#Ö’)
xÅ|_»`å=#fl q+¨Ü«∞O h „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. h "≥O@ L#fl "åiÖ’
‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok WÖÏ KÕã¨∞Î<åfl~°x PÜ«∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ˆ~~ÚO|=à◊§#∞
=∞kOKÕ"å_»∞ JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«"Õ∞. g∞~°∞ nxx (ZÅ¡HÍÅO) x~°fiiÎOK«ÖË~°x
PÜ«∞# `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞# g∞ÃÑ· *ÏeK«∂áê_»∞. WHõ
g∞~°∞ Y∞~üP<£Ö’ #∞O_ç ã¨∞Å∞=ÙQÍ ÑïOî K«QeÆ y#O`«QÍ ÑïOî K«O_ç. g∞Ö’
ZO^Œ~À ~ÀQÆ„QÆã∞¨ ÅÎ ∞O\Ï~°x, =∞Ô~O^Œ~À ^≥"· å#∞„QÆÇ¨ xfl J<Õfi+≤ã∂¨ Î Éè∞í qÖ’
„Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞ÎO\Ï~°x, WOHÍ ZO^Œ~À ^≥·==∂~°æOÖ’ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO
KÕã∞¨ OÎ \Ï~°x PÜ«∞# „QÆÇÏ≤ OKå_»∞. Hõ#∞Hõ g∞~°∞ JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç ã¨∞Å∞=ÙQÍ
ÑïîOK«QÆey#O`«QÍ ÑïîOK«O_ç. #=∂A#∞ (=∂„`«O) ™ê÷Ñ≤OK«O_ç.
[HÍ`ü#∞ K≥e¡OK«O_ç. JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ =∞Oz ~°∞}O Wã¨∂Î LO_»O_ç. g∞~°∞ g∞
ã¨fiÜ«∞O HÀãÖ U =∞Ozx =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ<åfl, ^•xx JÖÏ¡ÇπÏ =^ŒÌ
á⁄O^Œ∞`å~°∞. J^Õ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ k. „ÑüÑ¶Å¨ O ^Œ$ëêì º KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. Hõ=∆ ∂Ñ¨}HÔ ·
JÖÏ¡ÇπÏ#∞ Ji÷ã¨∂Î LO_»O_ç. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞,
Hõ~°∞}ÕKÕ"å_»∞.
74. JÖò =Ú^ŒÌã≤û~ü 609
74. JÖò =Ú^ŒÌã≤û~ü (âßÅ∞= HõÑ¨C‰õΩ#fl"å_»∞)

1. âßÅ∞= HõÑ¨C‰õΩ#fl"å_®! 2. ÖË. ÖËz ÉèíÜ«∞É’^èŒ K≥~Úº. 3. h
„Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¶¨∞#`«#∞ Kå\˜ K≥Ñ¨C. 4. h ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞ Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞HÀ.
5. =ÚiH˜, =∂e<åºxfl q_»<å_»∞. 6. LÑ¨HÍ~°O KÕã≤ Z‰õΩ¯= „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl
PtOK«‰õΩ. 7. h „Ñ¨Éèí∞=Ù „Ñ¨ã¨#fl`« xq∞`«ÎO ã¨Ç¨Ï#O =Ç≤ÏOK«∞.
8. =∞Ô~Ñ¨C_»~Ú`Õ â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞O^À, 9. P ~ÀA KåÖÏ
QÆ_»∞¤~À*ˇ· LO@∞Ok. 10. Jk u~°™ê¯~°∞Å áêe@ ã¨∞Å∞"≥·#^≥· LO_»^Œ∞.
11. =^ŒÅO_ç ##∂fl, <Õ#∞ XO@iQÍ Ñ¨Ù\˜ìOz# P =ºH˜Îx! 12. "å_çH˜
É’Öˇ_»O`« ^èŒ#O WKåÛ#∞. 13. x`«ºO J`«x ¿ã=Ö’ Ç¨[Ô~· LO_Õ
H˘_»∞‰õΩÅxKåÛ#∞. 14. Jxfl ~°HÍÅ ™ê^èŒ# ãÖÑ¨`«∞ÎÅ#∞ J`«xH˜
ã¨=∞‰õÄiÛÃÑ\Ïì#∞. 15. J~Ú<åã¨ˆ~ <Õ#∞ "å_çH˜ WOHÍ WOHÍ W"åfiÅx
J`åºâ◊‰õΩ áÈ`«∞<åfl_»∞. 16. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... "å_»∞ =∂ ã¨∂‰õΩÎÅ Ñ¨@¡
"≥·~° "≥·Yix J=ÅOaã¨∞Î<åfl_»∞. 17. `«fi~°Ö’<Õ <Õ#∞ "å_çfl F Hõiî#=∞~Ú#
Z`«∞Î‰õΩ ZH˜¯™êÎ#∞. 18. "å_»∞ PÖ’zOKå_»∞. PÃÑ·# XHõ =ÓºÇ¨Ï~°K«#
KÕâß_»∞. 19. "å_»∞ <åâ◊#=∞=fi! Z@∞=O\˜ =ÓºÇ¨xfl ~°zOKå_»∞ "å_»∞!?
20. =∞i "å_»∞ <åâ◊#=∞=fi! ZÖÏO\˜ =ÓºÇ¨Ï ~°K«# KÕâß_»∞ Hõ^• "å_»∞!?
21. `«~°∞"å`« "å_»∞ H˘~°H˘~å K«∂âß_»∞. 22. P `«~°∞"å`« #∞^Œ∞~°∞
z\˜¡OKå_»∞. =¸u =Ú_»∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞. 23. Ñ≤=∞‡@ "≥#∞uiQÍ_»∞.
JÇ¨ÏOHÍ~°O „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. 24. WÖÏ J<åfl_»∞ : 'Wk „áêp# HÍÅO
#∞O_ô =ã¨∞Î#fl =∞O„`«*ÏÅO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. 25. Wk ˆH=ÅO XHõ
=∂#= =∂„`«∞x "å‰õΩ¯ =∂„`«"Õ∞.— 26. <Õ#∞ j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ "å}˜‚ #~°HÍyflH˜
PÇ¨ïu KÕ™êÎ#∞. 27. P #~°HÍyfl QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù?
28. Jk q∞ye LO_»x=fi^Œ∞, (ã¨r=OQÍ) =^ŒÅ^Œ∞. 29. Jk (=∞x+≤)
K«~å‡xfl HÍeÛ"Õã¨∞ÎOk. 30. ^•xÃÑ· ÑÖ^˘q∞‡k =∞Ok ^≥·=^Œ∂`«Å∞
xÜ«Ú‰õΩÎÖˇ· L<åfl~°∞. 31. "Õ∞=Ú #~°Hõ Éèí@∞Å∞QÍ ^≥·=^Œ∂`«Å#∞ =∂„`«"Õ∞
xÜ«∞q∞OKå=Ú. "Õ∞=Ú "åi ãÖYº#∞ ˆH=ÅO ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å#∞
Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxˆH ÃÑ\Ïì=Ú – `«^•fi~å „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "å~°∞ #=∞‡HõO
á⁄O^•Åx! qâßfiã¨∞Å∞ `«=∞ qâßfi™êxfl =$kúKãÕ ∞¨ HÀ"åÅx! „QÆO^ä=Œ Ç¨ïÅ∞,
qâ◊fiã≤Oz#"å~°∞ ãÖkQÍúxH˜ Ö’#∞ HÍ~å^Œx! Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ ~ÀQÆO
L#fl"å~°∞, ã¨`º« u~°™ê¯~°∞Å∞, 'WO`«H© nx^•fi~å (D ãÖYº ^•fi~å) ^Õ=Ù_»∞
K≥Ñ¨Ê^ŒÅzO^Õq∞\˜?— Jx J<åÅx ("Õ∞=Ú D q^èŒOQÍ KÕâß=Ú). D
q^èŒOQÍ JÖÏ¡ÇπÏ `å#∞ HÀi# "åix =∂~°æ„Éèí+¨ì`«‰õΩ Ö’#∞KÕ™êÎ_»∞. `å#∞
HÀi# "åiH˜ ã¨<å‡~°æO K«∂Ñ¨Ù`å_»∞. h „Ñ¨Éèí∞=Ù ¿ã<å"åÇ≤Ïx QÆ∞iOz
ã¨fiÜ«∞OQÍ PÜ«∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞. Wk ˆH=ÅO „Ñ¨[Å É’^èŒ<å~°÷O =∂„`«"Õ∞.
32. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... K«O„^Œ∞x ™êH˜∆QÍ! 33. "≥#∞uiy
áÈ`«∞#flÑ¨Ê\˜ ~å„u ™êH˜∆QÍ! 34. „Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜ L^ŒÜ«∞O ™êH˜∆QÍ!
35. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #~°HõO (Jyfl) =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ#k. 36. =∞x+≤ áêe@
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k. 37. g∞Ö’ =ÚO^ŒO[ "ÕÜ«∞^ŒÅz#, "≥#∞Hõ LO_çáÈ
^ŒÅz# „Ñü XHõ¯iH©! 38. „Ñü =ºH©Î `å#∞ ã¨=Úáêi˚Oz# ^•xH˜
|^Œ∞Å∞QÍ ‰õΩ^Œ∞= L<åfl_»∞. 39. ‰õΩ_çÑ¨Hõ∆O "å~°∞ `«Ñ¨Ê! 40. "å~°∞
ã¨fi~°æ=<åÅÖ’ LO\Ï~°∞. WÖÏ J_»∞QÆ∞`å~°∞ – 41. JÑ¨~å^èŒ∞Å#∞^ÕÌtOz!
42. 'q∞=∞‡efl U q+¨Ü«∞O #~°HÍxH˜ Q˘xáÈ~ÚOk?— 43. "åiÖÏ
JO\Ï~°∞: '"Õ∞=Ú #=∂*ò KÕ¿ã"å~°O HÍ=Ú. 44. x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#flO
uxÑ≤OKÕ"å~°O ‰õÄ_® HÍ=Ú. 45. ÃÑ·QÍ "Õ∞=Ú J#=ã¨~°OQÍ "åkOKÕ
"åi`À KÕi "å^Œ∞ÖÏ_Õ"å~°=Ú. 46. f~°∞Êk<åxfl Jã¨`«º=∞x „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ
"å~°O. 47. Hõ_»‰õΩ P xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#k (=∞$`«∞º=Ù) ~å<Õ =zÛOk.—
48. HÍ|\˜ì ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã"åi ã≤á¶ê~°ã¨∞ "åiH˜ Uq^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆ
Ñ¨_»ÖË^Œ∞.
49. =∞~°~Ú`Õ "åiˆH=∞~ÚOk? "åÔ~O^Œ∞‰õΩ Ç≤Ï`«É’^èŒÑ¨@¡
q=ÚY∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞? – 50 – ÉˇkiáÈ~Ú# J_»q QÍ_ç^ŒÅ =∂kiQÍ!
51. ã≤OÇ¨xfl K«∂ã≤ áêiáÈ`«∞#fl@∞¡QÍ! 52. ÃÑ·QÍ "åiÖ’x „Ñü XHõ¯_»∂
`«#‰õΩ `≥~°z=Ù#fl ãÖ^Õâ◊Ñ¨„`åÅ∞ W=fi|_®Åx HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl_»∞. 53. Jk
75. JÖò dÜ«∂=∞ÇπÏ 611
HÍ^Œ∞ ... "å~°ã¨Å∞ Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»@O ÖË^Œ∞. 54. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞

... W^≥·`Õ XHõ LÑ¨^Õâ◊O. 55. Hõ#∞Hõ HÀi#"å_»∞ nx^•fi~å Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞
„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. 56. J~Ú`Õ JÖÏ¡ÇπÏ `«ÅK«#O`« =~°‰õÄ "å~°∞ ^•#∞flO_ç
Ç≤Ï`«É’^èŒ#∞ á⁄O^ŒÖË~°∞. PÜ«∞# =∂„`«"Õ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»^Œy#"å_»∞. PÜ«∞#
=∂„`«"Õ∞ Hõ∆q∞OK«QÆÅ"å_»∞.
75. JÖò dÜ«∂=∞ÇπÏ („Ñ¨à◊Ü«∞O)
1. ÖË^Œ∞ ... <Õ#∞ „Ñ¨à◊Ü«∞k#OÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞. 2. ÖË^Œ∞
... <Õ#∞ P`«‡xO^Œ KÕã¨∞‰õΩ<Õ „áê}˜ÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞. 3. Uq∞\˜,
"Õ∞=Ú `«# Z=ÚHõÅ#∞ ‰õÄ~°ÛÖË=∞x =∂#=Ù_»∞ ÉèÏqã¨∞<Î åfl_®? 4. ZO^Œ∞‰õΩ
‰õÄ~°ÛÖË=Ú? "Õ∞=∞`«x „"Õà◊¡ H˘#Å#∞ ã¨~Ú`«O ã¨=iOK«QÆÅ=Ú. 5. ÃÑ·QÍ
=∂#=Ù_≥`· Õ `«# (=∞#™êûH˜)∆ =ÚO^Œ~ˆ ^Òëêì ºxH˜ áêÅÊ_®Å#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.
6. WO`«H© P „Ñ¨à◊Ü«∞k#O ZÑ¨C_˘ã¨∞ÎOk? Jx „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl_»∞. 7. Hõà◊√¡
Hõà◊=à◊Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ ... 8. K«O„^Œ∞_»∞ HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ ...
9. ã¨∂~°∞º_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ ã¨g∞HõiOK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞ ... 10. P ~ÀA =∞x+≤
'<Õ<H≥ ¯õ _çH˜ áêiáÈ#∞?— J#O\Ï_»∞. 11. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞... ZHõ¯_® P„â◊Ü∞« O
ÅaèOK«^Œ∞. 12. P<å_»∞ h „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ =∂„`«"Õ∞ P„â◊Ü«∞O LO@∞Ok.
13. P ~ÀA =∞x+≤, `å<ÕO =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ<åfl_À, UO "≥#∞Hõ
=^Œe=KåÛ_À `≥Å∞Ñ¨|_»∞`«∞Ok. 14. ÃÑ·QÍ =∞x+≤H˜ `å<Õq∞\’ `«#‰õΩ
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞ – 15. `å<≥xfl ãÖ*Ï~Ú+‘Å∞ WK«∞Û‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H©.
16. („Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù nxx `˘O^Œ~°QÍ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ `«Ñ¨#`À, nxx
ÑïOî KÕ@Ñ¨C_»∞ h <åÅ∞Hõ#∞ "ÕQOÆ QÍ „uÑ¨Ê‰õΩ. 17. nxx ‰õÄ~ˆ Û, qxÑ≤OKÕ
ÉÏ^èŒº`« =∂k. 18. Hõ#∞Hõ "Õ∞=Ú nxx qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ h=Ù „â◊^ŒúQÍ
J#∞ãïOK«∞. 19. `«~°∞"å`« nxx qâ◊^ŒÑïKÕ ÉÏ^èŒº`« =∂k.
20. JkHÍ^Œ ∞ – g∞~° ∞ `˘O^Œ ~ ° Q Í ÅÉè í º =∞ÜÕ ∞ º "å\˜ Ã Ñ·
"≥∂AÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞. 21. PÅã¨ºOQÍ ÅaèOKÕ^•xx =^ŒeÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞.
22. H˘xfl =ÚMÏÅ∞ P ~ÀA Hõà◊Hõà◊ ÖÏ_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. 23. `«=∞
„Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ `«^ÕHõOQÍ uÅH˜ã¨∂Î LO\Ï~Ú. 24. =∞iH˘xfl =ÚMÏÅ∞ P
~ÀA L^•ã‘#OQÍ LO\Ï~Ú. 25. `«=∞ Ñ¨@¡ #_ç¤ qiKÕ =º=Ç¨~°O
[~°QÆ#∞#fl^Œx J#∞=∂xã¨∂Î LO\Ï~Ú. 26. Jk HÍ^Œ∞ ... (QÆ∞O_≥Ö’x)
„áê}O Q˘O`«∞=~°‰õÄ =KÕÛã≤#Ñ¨Ù_»∞, 27. 'Z=_»∞ .... !? .... =∞O„uOz
T^Õ"å_»∞?— Jx J#|_ç#Ñ¨Ù_»∞, 28. Wk "Õ~°∞Ñ¨_çáÈÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∞O Jx
J`«##∞‰õΩO\Ï_»∞. 29. JÑ¨C_»∞ XHõ Ñ≤Hõ¯ =∞~À Ñ≤Hõ¯`À HõÅã≤áÈ`«∞Ok.
30. Jk h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ „Ñ¨™ê÷#O KÕ¿ã ~À*ˇ· LO@∞Ok.
31. =∞i "å_»∞ ã¨`åºxfl „^èŒ∞=Ñ¨~°K«#∂ÖË^Œ∞, #=∂A KÕÜ«∞#∂
ÖË^Œ∞. 32. ÃÑ·QÍ ã¨`åºxfl HÍ^Œ<åfl_»∞. ^•x #∞O_ç =∞~°eáÈÜ«∂_»∞.
33. PÃÑ·# x‰õΩ¯`«∂ `«# WO\˜"åi "≥·Ñ¨Ù "≥o§áÈÜ«∂_»∞. 34. â’K«hÜ«∞O!
h ^èÀ~°}˜ Hõ_∞» â’K«hÜ«∞O!! 35. qKå~°H~õ O° ! h "≥Y· i q∞H˜¯e qKå~°H~õ O° !!
36. Uq∞\˜, `å#∞ W>Ëì q_çzÃÑ@ì|_»`å#x =∞x+≤ TÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_®?
37. Uq∞\˜, (XHõÑ¨C_»∞) J`«#∞ ã¨öeOK«|_ç# XHõ g~°º aO^Œ∞=ÙQÍ
LO_»Ö^Ë •? 38. `«~∞° "å`« J`«#∞ (=∂`«$QÆ~ƒ° Où Ö’ [ÅQÆ =∂kiQÍ „"ÕÖÏ_Õ)
<≥`«∞Î\ ˜ QÆ_»¤ JÜ«∂º_»∞. ^Œiq∞ÖÏ JÖÏ¡ÇπÏ J`«x x~å‡} „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞
"≥Ú^ŒÖ\ˇ Ïì_∞» . PÃÑ#· J`«x J=Ü«∞"åÅ#∞ fiÛk^•Ì_∞» . 39. J@∞ Ñ≤=∞‡@
„ã‘Î – Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ<Õ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ#∞ KÕâß_»∞. 40. W^ŒO`å KÕã≤#"å_»∞
=∞$`«∞Å#∞ uiy „|uHÕK«ÖË_®?
76. J^£ ^Œ„ÇπÏ (HÍÅO)
1. Uq∞\˜, D J#O`« HÍÅQÆ=∞#OÖ’ =∂#=Ù_»∞ „Ñ¨™êÎqOK«^yŒ #
=ã¨∞Î=ÙQÍ ÖËx ã¨=∞Ü«∞O XHõ\ ˜ QÆ_»=ÖË^•? 2. "Õ∞=Ú =∞x+≤x F q∞„â◊=∞
(kfi=~°‚) aO^Œ∞=Ù`À Ñ¨Ù\˜ìOKå=Ú. "Õ∞=∞`«xx „uÑ¨C`«∂ LO_Õ"å~°=Ú.
`«~°∞"å`« J`«xx "Õ∞=Ú q<Õ"å_»∞QÍ, K«∂¿ã"å_»∞QÍ KÕâß=Ú.
3. "Õ∞=∞`«xH˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKå=Ú. WHõ "å_»∞ Hõ$`«A_˝ ∞» QÍ#~Ú<å
76. J^£ ^Œ„ÇπÏ 613
"≥∞ÅQÆ=K«∞Û ÖË^• Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞ J~Ú<å HÍ=K«∞Û ("Õ∞=∞`«x ¿ãfiK«ÛùÃÑ· POHõ∆

qkèOK«ÖË^Œ∞).
4. "Õ∞=Ú ã¨`«º u~°™ê¯~°∞Å HÀãÖ ãÖÔHà◊§#∞, HõO~î°áêâßÅ#∞,
=∞O_Õ Jyflx ã≤^ŒúOQÍ LOKå=Ú. 5. ã¨[˚#∞Å∞ =∂„`«O Hõ~°∂Ê~°O
HõÅ∞Ñ¨|_ç# =∞^èŒ∞áê„`«Å #∞O_ç ¿ãq™êÎ~°∞. 6. J^˘Hõ K≥Å=∞. ^•x
#∞O_ç ^≥·=^•ã¨∞Å∞ =∞^èŒ∞=Ù ¿ãq™êÎ~°∞. ^•x #∞O_ç áêÜ«∞Å∞ fã¨∞‰õΩ
áÈ`å~°∞. 7. "å~°∞ (P ã¨[#˚ ∞Å∞) "≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞ K≥eO¡ K«∞‰õΩ<Õ "åÔ~· LO\Ï~°∞.
U ~ÀA HÍiî#ºO ã¨~°fi™ê=∂#º"≥∞ÿ LO@∞O^À ^•xH˜ "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂
LO\Ï~°∞. 8. PÜ«∞# Ü≥∞_»Å QÆÅ „¿Ñ=∞H˘nÌ "å~°∞ JQÆ`«ºÑ¨~°∞Å‰õΩ,
J<å^äŒÅ‰õΩ, Mˇ·nÅ‰õΩ J#flO ÃÑ_»`å~°∞. 9. ("åiÖÏ JO\Ï~°∞) '^≥·=„Ñ‘ux
HÀi "Õ∞=Ú g∞‰õΩ uxÑ≤ã¨∞Î<åfl=Ú. "Õ∞=Ú g∞ #∞O_ç „ÑüÑ¶¨ÖÏxflQÍh,
g∞ ^èŒ#º"å^•Å#∞ QÍh PtOK«@O ÖË^Œ∞. 10. =∂ „Ñ¨Éèí∞=Ù `«~°Ñ¶¨Ù
#∞O_ç Z^Œ∞~°ÜÕ∞º Hõiî#=∞~Ú#, cèHõ~°=∞~Ú# k#O QÆ∞iOz cèuÅ∞¡
`«∞<åfl=Ú.— 11. JO^Œ∞KÕ`« JÖÏ¡ÇπÏ "åix P k#Ñ¨Ù HÍiî#ºO #∞O_ç
~°H˜∆OKå_»∞. "åiH˜ LÖÏ¡™êhfl, ãÖ`Àëêxfl „Ñ¨™êkOKå_»∞. 12. "å~°∞
=Ç≤ Ï Oz# F~° ∞ Ê‰õ Ω |^Œ ∞ Å∞QÍ "åiH˜ ã¨ fi ~åæ x fl, Ñ¨ @ ∞ì =„™êÎ Å #∞
„Ñ¨™êkOKå_»∞. 13. "å~°O^Œ∞Ö’ Pã¨<åÅÃÑ· kO_»¡‰õΩ P#∞‰õΩx Pã‘#∞Öˇ·
LO\Ï~°∞. "åiHõH¯õ _» f„==∞~Ú# "Õ_Qç Íx, f„==∞~Ú# K«eQÍh LO_»^∞Œ .
14. ã¨fi~°æO h_»Å∞ "åiÃÑ· Ñ¨_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. ã¨fi~°æOÖ’x ÑÖ_»∞¡ "åiH˜
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO\Ï~Ú. 15. "åi ¿ã=Ö’ "≥O_ç ‰õÄ*ÏÅ∞, ã¨fiK«Û=ù ∞~Ú#
QÍA QÍ¡ã¨∞Å∞ ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∂ LO\Ï~Ú. 16. P QÍ¡ã¨∞Å∞ ã¨~Ú`«O
"≥O_çq J~Ú LO\Ï~Ú. "å\˜x xO¿Ñ"å~°∞ ‰õÄ_® K«H¯õ QÍ – `«Q∞Æ q^èOŒ QÍ
– xOÑ≤ LO\Ï~°∞.
17. JHõ ¯ _» "åiH˜ =∞~À qt+¨ ª = ∞~Ú# =∞^è Œ ∞ =Ù ‰õ Ä _®
„`åÑ¨|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ ™⁄O\˜ HõÅ∞Ñ¨|_ç LO@∞Ok. 18. Jk ã¨fi~°Oæ Ö’
'ã¨Öòã¨cÖò— J#|_Õ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ „Ñ¨"åÇ¨ÏO. 19. "åi ^ŒQÆæ~° x`«ºO
ÉÏÅ∞~°∞QÍ<Õ LO_Õ ‰õΩ„~åà◊√§ u~°∞QÍ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. #∞=Ùfi "åix K«∂¿ãÎ
"≥^Œ[Å¡|_ç# =Ú`åºÖÏ! J#∞‰õΩO\Ï=Ù. 20. h=Ù Z@∞"≥·Ñ¨Ù ^Œ$+≤ìx
™êiOz<å Q˘Ñ¨ Ê J#∞„QÆ Ç ¨ Ï Éè Ï QÍºÅ∞, Q˘Ñ¨ Ê ™ê„=∂[º "≥ · É è í " åÖË
HÍ#=ã¨∞ÎO\Ï~Ú. 21. "åi XO\˜ÃÑ· Ñ¨Å∞K«x, P‰õΩÑ¨K«Ûx Ñ¨@∞ì=„™êÎÅ∞
LO\Ï~Ú. Ys^Œ~Ú# [s JOK«∞QÆÅ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ‰õÄ_®. "åiH˜ "≥O_ç`À
KÕÜ«∞|_ç# =ÚO*Ëu =Ú~°∞QÆ∞Å∞ `˘_çyOK«|_»`å~Ú. "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiH˜
Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# =∞^èŒ∞=Ù#∞ „`åy™êÎ_»∞. 22. 'xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk g∞ Hõ$+≤
Ñ¶ë`«O. g∞ Hõ$+≤ ã‘fiHõiOK«|_çOk.—
23. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú hÃÑ· Y∞~üP<£#∞ JOK≥Å"åsQÍ – H˘kÌ
H˘kÌQÍ – J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 24. Hõ#∞Hõ h=Ù h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^Õâß#∞™ê~°O
F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. "åiÖ’ U áêáê`«∞‡x, =∞ˆ~ Hõ$`«Ñ¶¨Úflx =∂@ ‰õÄ_®
q#‰õΩ. 25. h „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∂xfl L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O ã¨‡iã¨∂Î LO_»∞.
26. ~å„u"Õà◊ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨xflkèÖ’ ™êëêìOQÆÑ¨_»∞`«∂ LO_»∞. ~å„u
ã¨∞n~°… ã¨=∞Ü«∞O PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. 27. gà◊√§ `˘O^Œ~°QÍ
ÅaèOKÕ =ã¨∞=Î Ù („Ñ¨ÑO¨ K«O)#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. `«=∞ "≥#∞Hõ XHõ |~°∞"≥#·
k<åxfl =^ŒeÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. 28. =∞i K«∂_»É’`Õ "åix ã¨$+≤ìOz#k,
"åi â◊s~° K«„\Ïxfl ãÖQÆiî`«Ñ¨~°z#k "Õ∞"Õ∞. =∞i "Õ∞=Ú HÀ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞
gi =O\˜ "åi<Õ gi ™ê÷#OÖ’ fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ=Ú. 29. W^˘Hõ LÑ¨^Õâ◊O.
HÍ|\˜ì HÀi# =ºH˜Î `«# „Ñ¨É∞íè =Ù "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ áÈÜÕ∞ =∂~åæxfl J=ÅOaOK«=K«∞Û.
30. JÖÏ¡ÇπÏ HÀi#k `«Ñ¨Ê g∞~°∞ HÀ~°ÖË~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ JÖÏ¡ÇπÏ ã¨~°fiO
`≥eã≤#"å_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞. 31. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åix `«#
HÍ~°∞}ºOÖ’ KÕ~∞° Û‰õΩO\Ï_»∞. ^Œ∞~å‡~°∞Åæ H˘~°‰Ωõ PÜ«∞# =º^è•Éèií `«=∞~Ú#
tHõ∆#∞ ã≤^ŒúO KÕã≤ LOKå_»∞.
77. JÖò =Ú~°ûÖÏ`ü (=^ŒÅ|_ç# QÍÅ∞Å∞)
1. PÇ¨¡^ŒÑïKÕ q^èŒOQÍ =^ŒÅ|_ç# QÍÅ∞Å ™êH˜∆QÍ! 2. `«~°∞"å`«
Jq `«∞á¶ê#∞ "ÕQÆO`À g™êÎ~Ú. 3. "Õ∞Ñ¶¨∂Å#∞ ÃÑ·H˜ ÖËÑ≤ "åºÑ≤OÑ¨*Ë™êÎ~Ú.
77. JÖò =Ú~°ûÖÏ`ü 615
4. `«~°∞"å`« =º=Ç¨~åxfl "Õ~°∞Ñ¨~°∞™êÎ~Ú. 5. PÃÑ·# (^≥·=) ^è•º#O

~°QÆ∞ÖÁæÅ∞Ê`å~Ú. 6. q"≥∂K«#QÍ ÖË^• ÃÇÏK«ÛiHõQÍ! 7. ^Õx QÆ∞iOz
g∞`À "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl^À Jk J=â◊ºOQÍ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok.
8. #Hõ∆„`åÅ∞ HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ ... 9. PHÍâ◊O |^ŒÌÖˇ·
áÈ~Ú#Ñ¨Ù_»∞ ... 10. Ñ¨~°fi`åÅ∞ `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞QÍ KÕã≤"ÕÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞
... 11. „Ñ¨=HõÎÅ∞ x~å÷i`« "Õà◊ÃÑ· ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°K«|_ç#Ñ¨Ù_»∞ ... 12. WHõ
U ~ÀA H˘~°‰õΩ PÅã¨ºO? 13. x~°‚Ü«∂`«‡Hõ"≥∞ÿ# k#O H˘~°‰õΩ! 14. P
x~°Ü‚ ∂« `«‡Hõ k#O QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 15. ã¨`åºxfl „`Àã≤ÑÙ¨ zÛ#
"åiH˜ P ~ÀA =¸_»∞`«∞Ok. 16. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú Ñ¨Ósfi‰õΩÅ#∞
JO`«"≥ÚOkOK«ÖË^•? 17. `«~°∞"åu "åix "Õ∞=Ú "åi "≥#∞ˆH
ÑÖÑ≤ã∞¨ <Î åfl=Ú. 18. "Õ∞=Ú JÑ¨~å^è∞Œ Å Ñ¨@¡ WÖÏˆQ KÕ™êÎ=Ú. 19. ã¨`åºxfl
x~åHõiOKÕ "åiH˜ P ~ÀA =¸_»@O MÏÜ«∞O.
20. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl JÅÊ=∞~Ú# XHõ h\˜ aO^Œ∞=Ù`À
Ñ¨Ù\˜ìOK«ÖË^•? 21. `«~°∞"å`« ^•xx XHõ ã¨∞~°H˜∆`«"≥∞ÿ# KÀ@ LOKå=Ú –
22. XHõ xs‚`« HÍÅO =~°‰õΩ. 23. `«~°∞"å`« ^•xH˘Hõ ÖˇHõ¯ x~å÷iOKå=Ú.
"Õ∞=Ú ZO`« YzÛ`«OQÍ ÖˇHõ¯"Õ™êÎ"≥∂! 24. ã¨`åºxfl `«$}©HõiOKÕ"åiH˜ P
~ÀA uÑ¨ÊÅ∞ `«Ñ¨Ê=Ù. 25. Uq∞\˜, "Õ∞=Ú Éèí∂q∞x Wq∞_»∞Û‰õΩ<ÕkQÍ
KÕÜ«∞ÖË^•? 26. „|uH˜ L#fl "åix, =∞$`«∞Å#∞ ‰õÄ_®! 27. "Õ∞=Ú
JO^Œ∞Ö’ Z`«Î~Ú# Ñ¨~°fi`åÅ#∞ „Ñü+≤ªOKå=Ú. g∞‰õΩ uÜ«∞ºx h~°∞
„`åáê=Ú. 28. ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åiH˜ P ~ÀA q<åâ◊O `«^äŒºO.
29. ("åi`À WÖÏ J#|_»∞`«∞Ok) 'g∞~°∞ x~åHõiOz# ^•x
"≥·Ñ¨Ù#ˆH Ñ¨^ŒO_ç. 30. =¸_»∞ áêÜ«∞Å∞QÍ pe# P h_» "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ!
31. Jk h_»#∂ W=fi^Œ∞, "Õ_ç #∞O_ç ‰õÄ_® ~°H˜∆OK«^Œ∞. 32. Jk q∞^≥ÌÅ
=∂ki xÑ¨C ~°=fiÅ#∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∞ÎOk. 33. Jq Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx XO>ˇÅ
=ÖË LO\Ï~Ú. 34. ã¨`åºxfl H˘\˜ì"Õã≤# "åiH˜ P ~ÀA =ÚÑ¨C `«Ñ¨Ê^Œ∞.
35. P ~ÀA [#∞Å∞ <À~°∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_Ö» ~Ë ∞° . 36. ãÖ*Ï~Ú+‘ WK«∞Û‰õΩ<Õ
J#∞=∞u ‰õÄ_® "åiH˜ LO_»^Œ∞. 37. ã¨`åºxfl kèHõ¯iOz# "åiH˜ P
~ÀA =¸_»∞`«∞Ok. 38. Wk x~°Ü ‚ ∂« `«‡Hõ=∞~Ú# k#O. "Õ∞=Ú q∞=∞‡bfl,
g∞ Ñ¨Ósfi‰õΩbfl (f~°∞Ê HÀã¨"Õ∞) „áÈQÆ∞ KÕâß=Ú. 39. g∞ =^ŒÌ U^Œ~Ú<å
`«O„`«O LO>Ë ^•xx <åÃÑ· „Ñ¨Ü≥∂yOz K«∂_»O_ç! 40. ã¨`åºxfl
x~åHõiOz# "åiH˜ P ~ÀA =¸_»∞`«∞Ok.
41. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ h_»ÅÖ’, K≥Å=∞ÅÖ’
LO\Ï~°∞. 42. "å~°∞ W+¨ìÑ¨_Õ ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ =∞^èŒº#! 43. 'Ç¨~ÚQÍ
u#O_ç, „`åQÆO_ç – g∞~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl (=∞Oz) Ñ¨#∞Å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ!
44. "Õ∞=Ú ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ‰õΩ WÖÏˆQ „ÑüÑ¶¨ÅO W™êÎ=Ú.— (Jx
"åi`À J#|_»∞`«∞Ok). 45. ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"åiH˜ P ~ÀA
=¸_»∞`«∞Ok. 46. H˘<åflà◊§áê@∞ u#O_ç, Éè’QÆÉèÏQÍºÅ#∞ A„~°∞HÀO_ç.
g∞~°∞ =Ú=∂‡\˜H© JÑ¨~å^èŒ∞ÖË. 47. P ~ÀA ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åiH˜
=¸_»∞`«∞Ok. 48. '(^≥·=ã¨xflkèÖ’) `«Å=OK«O_ç— Jx "åi`À J#flÑ¨C_»∞
"å~°∞ `«Å=OK«~°∞. 49. P ~ÀA ã¨`åºxfl `«$}©HõiOz# "åiH˜
=¸_»∞`«∞Ok. 50. WHõ nx `«~°∞"å`« "å~°∞ qâ◊fiã≤OK«\ÏxH˜ U=ÚO^Œh?
78. J<£ #ÉÏ (=∞Ç¨"å~°Î)
(30) 1. "å~°∞ ^Õx QÆ∞iOz „Ñ¨tflOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞? 2. P
=∞Ç¨"å~°Î#∞ QÆ∞iOKÕ<å? 3. ^•x QÆ∞iOKÕ<å "å~°∞ aè<åflaè„áêÜ«∂xH˜
Ö’#Ü«∂º~°∞? 4. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
5. =∞Ô~#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... Ju `«fi~°Ö’<Õ "å~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 6. Uq∞\˜,
"Õ∞=Ú Éèí∂q∞x Ñ¨~°∞Ñ¨ÙQÍ Ñ¨~°K«ÖË^•? 7. Ñ¨~°fi`åÅ#∞ "Õ∞‰õΩÅ∞ =∂kiQÍ
(áêuÃÑ@ìÖË^•)? 8. WOHÍ "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl [O@Å∞QÍ ã¨$+≤ìOKå=Ú.
9. WOHÍ "Õ∞=Ú x„^Œ#∞ g∞ |_»eHõ fˆ~ÛkQÍ KÕâß=Ú. 10. WOHÍ
"Õ∞=Ú ~å„ux PKåÛù^Œ#QÍ KÕâß=Ú. 11. "Õ∞=Ú Ñ¨QÆ\ ˜x ãÖáê^Œ<å
ã¨=∞Ü«∞OQÍ KÕâß=Ú. 12. WOHÍ "Õ∞=Ú g∞ÃÑ·# Ñ¨\ ˜+¨ì=∞~Ú# U_»∞
78. J<£ #ÉÏ 617
PHÍâßÅ#∞ xi‡OKå=Ú. 13. WOHÍ "Õ∞=∞O^Œ∞Ö’ L[fiÅ=∞~Ú# XHõ

náêxfl LOKå=Ú. 14. h\˜`À xO_ç# "Õ∞Ñ¶¨∂Å ^•fi~å ‰õΩO_»áÈ`«QÍ
=~°¬O ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. 15 – `«^•fi~å "Õ∞=Ú PÇ¨~°^è•<åºÅ#∞, Ñ¨zÛHõ
|Ü«∞à◊§#∞ "≥eH˜fÜ«∂Åx. 16. ^Œ@ì=∞~Ú# `À@Å#∞ (L`«Ê#flO
KÕÜ«∂Åx). 17. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ x~°‚Ü«∂`«‡Hõ k#O XHÍ<˘Hõ ã¨=∞Ü«∂#
x~å÷i`«"≥∞ÿ LOk.
18. P ~ÀA â◊OYO T^Œ|_»∞`«∞Ok. JÑ¨C_»∞ g∞~°∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞
QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ `«~°e=™êÎ~°∞. 19. PHÍâ◊O `≥~°z"ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’
Z<Àfl ^•fi~åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. 20. Ñ¨~°fi`åÅ∞ #_çÑ≤OÑ¨|_»`å~Ú. Hõ_»‰õΩ
Jq ZO_»=∂=ÙÖÏ¡ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. 21. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ #~°HõO =∂>Ëã≤
LOk. 22. Jk `«Åa~°∞ã¨∞Å x"åãÖ. 23. "å~°O^Œ∞Ö’ Ü«ÚQÍÅ `«~°|_ç
„=∞QÆ∞æ`«∂ LO\Ï~°∞. 24. "å~°O^Œ∞Ö’ K«Å¡^Œ<åxfl QÍh, áêhÜ«∂xfl QÍh
P™êfikOK«~°∞. 25. J~Ú`Õ =∞iˆQ h~°∞, p=Ú <≥`«∞Î~°∞ =∂„`«O
ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok. 26. Jk "åi PK«~°}‰õΩ `«y# „ÑüÑ¶¨ÅO!
27. "å~°∞ (`«=∞) ÖˇHõ¯#∞ QÆ∞iOz Jã¨Å∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ"åˆ~ HÍ^Œ∞.
28. "å~°∞ =∂ ã¨∂K«#Å#∞ Jã¨`åºÅ∞QÍ z„fHõiOz, „`Àã≤Ñ¨ÙKåÛ~°∞.
29. "Õ∞=Ú „Ñü ^•xx ÖˇH¯˜ Oz Éè„í ^ŒÑi¨ Kå=Ú. 30. Hõ#∞Hõ ~°∞z K«∂_»O_ç.
"Õ∞=Ú g∞ tHõ∆#∞ ÃÑOK«∞`«∂<Õ LO\Ï=Ú.
31. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ HõÅ"å~°∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^Œ∞`å~°∞.
32. "åi H˘~°‰õΩ L^•º#=<åÅ∞, „^•Hõ∆ÑÖ_»∞¡ LO\Ï~Ú. 33. XˆH
=Ü«∞ã¨∞ûQÆÅ #= Ü«Ú=`«∞Å∞O\Ï~°∞. 34. Ñ¨ÓiÎQÍ xO_ç "˘Å∞‰õΩ`«∞#fl
=∞^ŒºO QÍ¡ã∞¨ Å∞O\Ï~Ú. 35. JHõ¯_» "å~°∞ ZÖÏO\˜ =º~°÷ „¿ÑÖÏÑ¨#Å∞QÍh,
J|^•úÅ∞QÍx q#~°∞. 36. Jk "åi ã¨^•K«~°}#∞ |\˜ì h „Ñ¨Éèí∞=Ù
„Ñ¨™êkOKÕ „ÑüÑ¶Å¨ "≥∞ÿ LO@∞Ok. 37. Éè∂í =∂ºHÍâßÅ‰õΩ, "å\˜ =∞^èºŒ #∞#fl
ã¨=∞™êÎxH˜ „Ñ¨É∞íè =Ù J~Ú# Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Úx `«~Ñ° Ù¨¶ #! PÜ«∞#`À ãÖÉèÏ+≤OKÕ
™êÇ¨ÏãÖ Z=~°∂ KÕÜ«∞ÖË~°∞. 38. U ~ÀA# P`«‡ (l„cÖò) =∞iÜ«Ú
^≥·=^Œ∂`«Å∞ =~°∞ã¨ fi xÅ|_ç LO\Ï~À, JÑ¨C_»∞ Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Úx P#u
á⁄Ok#"å~°∞ `«Ñ¨Ê Z=~°∂ <ÀÔ~uÎ =∂\Ï¡_»ÖË~°∞. P =∂\Ï¡_Õ"å~°~Ú<å
ZO`À ã¨=∞O[ãÖQÍ =∂„`«"∞Õ =∂\Ï¡_Q» ÅÆ ~°∞. 39. P ~ÀA (<≥ÅH˘#@O)
XHõ ã¨`«ºO. Hõ#∞Hõ HÀi#"å_»∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù =^ŒÌ =∞Oz ™ê÷#O HÀãÖ
Ü«∞uflOK«=K«∞Û. 40. "Õ∞=Ú q∞=∞‡efl ã¨g∞ÑÖÖ’<Õ L#fl tHõ∆#∞ QÆ∞iOz
™ê=^è•#ÑïKå=Ú. P ~ÀA „Ñü =∞x+‘ `«# KÕ`∞« Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl
^•xx „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JÑ¨C_»∞ ã¨`«º u~°™ê¯i, 'JÜ≥∂º!
<Õ#∞ =∞\˜ì#~Ú<å J~Ú LO>Ë ÉÏQÆ∞O_Õ^Õ!— J#O\Ï_»∞.
79. J<£ <ålP`ü (ÃÑHõeOKÕq)
1. ‰õÄHõ\„˜ "Õà`¡◊ À ÃÑHõeOKÕ QÍÅ∞Å ™êH˜Q∆ Í! 2. =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«OÖÏ
gKÕ Ñ¨=<åÅ ™êH˜∆QÍ! 3. `ÕeÜ«∂_Õ "Õ∞Ñ¶¨∞=∂eHõÅ ™êH˜∆QÍ! 4. i=Ùfi#
=ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ "åi ™êH˜∆QÍ! 5. (`«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù P*Ï˝#∞™ê~°O)
=º=Ç¨~åÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ "åi ™êH˜∆QÍ! 6. P ~ÀA ‰õΩkÑ≤"Õ¿ãk
‰õΩkÑ≤"Õã¨∞ÎOk. 7. ^•x "≥O|_Õ =∞~À „Ñ¨HõOÑ¨# =ã¨∞ÎOk. 8. P<å_»∞
Z<Àfl QÆ∞O_≥Å∞ ^Œ_»^Œ_»ÖÏ_»∞`«∞O\Ï~Ú. 9. "åi K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „HÕkH˜ =Oy
LO\Ï~Ú. 10. "åiÖÏ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞ : 'Uq∞\˜, "Õ∞=Ú =∞m¡ "≥Ú^Œ\ ˜
ã≤÷uˆH =∞~°ÅÛ|_»`å=∂? 11. =∂ Z=ÚHõÅ∞ Hõ$tOzáÈ~Ú# `«~°∞"å`«
‰õÄ_®<å!?— 12. 'JÖÏQÆ~Ú`Õ D =∞o§OÑ¨Ù KåÖÏ #+¨ìHõ~°=∞~Ú#^Õ—
JO\Ï~°∞. 13. J^≥·`Õ XˆH XHõ „¿ÑÅ∞_»∞ J~Ú LO@∞Ok. 14. JÑ¨C_»∞
JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ "å~°O`å XHõ "≥∞ÿ^•#OÖ’ „áÈÔQ· LO\Ï~°∞.
15. Uq∞\˜, =¸™ê =$`åÎO`«O QÍx h‰õΩ JOkO^•?
16. JÑ¨C_»`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«xx `«∞"å Ñ¨q„`« Ö’Ü«∞Ö’ Ñ≤ez, 17 'h=Ù
Ñ¶≤~“<£ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√§. "å_»∞ =∞s á⁄QÆ~°∞É’`«∞QÍ „Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl_»∞.
18. J`«xH˜ K≥Ñ¨C : 'Uq∞, h=Ù ã‘fiÜ«∞ãÖã¨¯~°}‰õΩ ãÖã≤^ŒúOQÍ L<åfl"å?
19. h=Ù ^≥·=cèuÑ¨~°∞xQÍ =∞ã¨Å∞HÀQÆÅO^Œ∞Å‰õΩ <Õ#∞ h‰õΩ =∂~°æÉ’^èŒ#
KÕÜ«∞<å!?— 20. `«~°∞"å`« =¸™ê J`«xH˜ Q˘Ñ¨Ê x^Œ~°≈#O K«∂áê_»∞.
79. J<£ <ålP`ü 619
21. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© J`«#∞ (Ñ¶≤~“<£) ^•xx Jã¨`«º=∞O@∂ YO_çOKå_»∞.

qâ◊fiã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ x~åHõiOKå_»∞. 22. P `«~°∞"å`« "≥#∞uiy, `«#
„Ñ¨Ü«∞`åflÅ#∞ =Ú=∞‡~°O KÕâß_»∞. 23. |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨Éèí#∞ U~åÊ@∞KÕã≤,
ZÅ∞ÔQuÎ „Ñ¨Hõ\ ÕKå_»∞. 24. '<Õ<Õ g∞ ã¨~Àfi#fl`« „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞— J<åfl_»∞.
25. JO^Œ∞=Å¡ JÖÏ¡ÇπÏ J`«xx WÇ¨ÏÑ¨~åÅ tHõ∆ÔH· Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.
26. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ WO^Œ∞Ö’ ^≥·"åxH˜ ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ „Ñü =ºH˜ÎH© QÆ∞}áê~î°O
LOk.
27. Uq∞\˜ q∞=∞‡efl ã¨$+≤ìOK«@O Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ# Ñ¨<å? ÖËHõ
PHÍâß<åfl? JÖÏ¡ÇÏπ ÜÕ∞ ^•xx xi‡OKå_»∞. 28. ^•x HõÑC¨ #∞ J`«∞º#fl`«O
KÕâß_»∞. PÃÑ·# ^•xx fiÛk^•Ì_»∞. 29. ^•x ~å„ux pHõ\ ˜QÍ KÕâß_»∞.
^•x Ñ¨QÆ\ ˜x „Ñ¨ã¨∞Êù@O KÕâß_»∞. 30. P `«~°∞"å`« Éèí∂q∞x ã¨∞QÆ=∞O
(x"åã¨Ü≥∂QÆºOQÍ) KÕâß_»∞. 31. ^•x #∞O_ç ^•x h\˜x, Ñ¨zÛHõ#∞
"≥eH˜ fâß_»∞. 32. (Éèí∂q∞Ö’) Ñ¨~°fi`åÅ#∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ_»∞. 33. r=#
™ê=∞„yQÍ – g∞ HÀãÖ, g∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ HÀãÖ!
34. =∞Ô~Ñ¨C_»~Ú`Õ P =∞Ç¨ qÑ¨`«¯~° ãÖÑ¶¨∞@# ãÖÉèíqã¨∞ÎO^À,
35. P ~ÀA =∂#=Ù_»∞ `å#∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl^ŒO`å [˝Ñ≤ÎH˜ `≥K«∞Û‰õΩO\Ï_»∞.
36. K«∂¿ã"åx =ÚO^Œ∞ #~°HõO „Ñ¨`«ºHõ∆Ñ¨~°K«|_»∞`«∞Ok. 37. Z=_»∞
`«Åa~°∞ã¨∞QÍ „Ñ¨=iÎOz LO\Ï_À, 38. „áêÑÖzHõ rq`åxˆH „áê^è•#º`«
WzÛ LO\Ï_À, 39. J`«x x"åã¨ ã¨÷ÅO #~°HõO J=Ù`«∞Ok.
40. =∞Ô~=~°~Ú`Õ `«# „Ñ¨É∞íè =Ù ã¨=∞HõO∆ Ö’ xÅ|_»=Åã≤ LO^Œ#fl `«ÅOÑ¨Ù`À
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂, `«# =∞#ã¨∞#∞ (^Œ∞+¨ì) HÍOHõ∆Å #∞O_ç PÑ¨Ù‰õΩ<åfl_À,
41. J`«x x"åãÖ ã¨fi~°Oæ J=Ù`«∞Ok. 42. („Ñ¨=HÍÎ!) "å~°∞ x#∞fl „Ñ¨àÜ
◊ ∞« O
QÆ∞iOz, 'WO`«H© Jk ZÑ¨C_»∞ ãÖÉèíqã¨∞ÎOk?— Jx „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞.
43. P „Ñ¨™êÎ=#`À hˆHO Ñ¨x? 44. D =º=Ç¨~°O h „Ñ¨Éèí∞=Ù Jnè#OÖ’
LOk. 45. ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åxx ™ê=^è•#Ñ¨~°K«@O =~°ˆH h Ñ¨x. 46. "å~°∞
^•xx K«∂ã¨∞‰õΩ#fl<å_»∞, `å=Ú „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ F ãÖ^è•º ã¨=∞Ü«∞O ÖËHõ
F „Ñ¨ÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞O Hõ<åfl Z‰õΩ¯=¿ãÑ¨Ù QÆ_»Ñ¨ÖË^Œx ÉèÏq™êÎ~°∞.
80. J|ã¨ (z~å‰õΩ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞)
1. („Ñ¨=HõÎ) z~å‰õΩ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. =ÚYO „uÑ¨C‰õΩ<åfl_»∞.
2. `«# ^ŒQÆæ~°‰õΩ XHõ JO^èŒ∞_»∞ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ. 3. hˆHO `≥Å∞ã¨∞, J`«#∞
k^Œ∞ÉÌ Ï@#∞ J=ÅOa™êÎ_x» !? 4. ÖË^• Ç≤Ï`«É’^è#Œ ∞ qO\Ï_»x? Ç≤Ï`«É’^èŒ
J`«xH˜ ÖÏÉèí^•Ü«∞HõO HÍQÆÅ^Œx? 5. U =ºH˜Î (LÑ¨^Õâ◊O Ñ¨@¡) x~°¡Hõ∆OQÍ
=º=Ç¨Ïiã¨∞<Î åfl_À, 6. J`«x QÆ∞iOz h=Ù ZO`«QÍ<À =∞^è#Œ Ñ¨_∞» `«∞<åfl=Ù.
7. J`«#∞ QÆ#Hõ ^•iH˜ ~åHõáÈ`Õ hÃÑ· ZÖÏO\˜ ÉÏ^èŒº`å (xO^Œ) ÖË^Œ∞.
8. =∞ˆ~ =ºH˜Î h ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ (ãÖ^ÕÇÏ¨ x=$uÎ HÀãÖ) Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∂Î =ã¨∞<Î åfl_À,
9. ^≥·=cèu ‰õÄ_® Hõey L<åfl_À, 10. J`«x Ñ¨@¡<Õ"≥∂ h=Ù J<åã¨HõÎ`«
Hõ#|~°∞ã¨∞Î<åfl=Ù. 11. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk (D Y∞~üP<£)
XHõ LÑ¨^âÕ O◊ . 12. Hõ#∞Hõ HÀi#"å~°∞ (nx^•fi~å) LÑ¨^âÕ O◊ „QÆÇÏ≤ OK«=K«∞Û.
13. Wk Q“~°=„Ñ¨^Œ=∞~Ú# Ñ¨„`åÅÖ’ LOk. 14. J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ#k.
Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#k. 15. ÖËY‰õΩÅ (^≥·=^Œ∂`«Å) KÕ`«∞ÅÖ’ LOk. 16. "å~°∞
Q“~°=hÜ«ÚÅ∞, Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞.
17. =∞x+≤ áê_»∞QÍ#∞! Z@∞=O\˜ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞ "å_»∞!?
18. JÖÏ¡ÇπÏ "å}˜‚ ^ÕO`À Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞? 19. XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ (g~°º)
aO^Œ∞=Ù`À<Õ Hõ^• "å}˜‚ Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞! P `«~°∞"å`« J`«x qkè q^è•<åxfl
x~å÷iOKå_»∞. 20. Ñ≤=∞‡@ J`«x H˘~°‰Ωõ =∂~åæxfl ã¨∞ÅÉè`í ~« O° QÍqOKå_»∞.
21. PÃÑ·# J`«xH˜ =∞~°}q∞KåÛ_»∞. ^Œiq∞ÖÏ J`«xfl ã¨=∂kèÖ’xH˜
KÕ~åÛ_»∞. 22. WHõ `å#∞ `«Åz#Ñ¨C_»∞ J`«xfl =∞m¡ „|uH˜™êÎ_»∞.
23. HÍ<ÕHÍ^Œ∞ ... ^Õ=Ù_»∞ J`«xH˜ *ÏsKÕã#≤ P[˝Å#∞ J`«#∞ J=∞Å∞Ñ¨~K° <« Õ
ÖË^Œ∞. 24. Hõ#∞Hõ =∞x+≤ `å#∞ u<Õ PÇ¨~åxfl F™êi K«∂ã¨∞HÀ"åe.
25. "Õ∞"Õ∞ (=~°¬Ñ¨Ù) h\˜x ÉÏQÍ ‰õΩiÑ≤OKå=Ú. 26. `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú
<ÕÅ#∞ J"≥∂Ñ¶¨∞OQÍ pÖÏÛ=Ú. 27. JO^Œ∞Ö’ PÇ¨~°^è•<åºÅ#∞
ÑÖ_çOKå=Ú. 28. „^•Hõ∆ ÑÖ_»¡#∞, ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å#∞, 29. Pe"£ (*ˇ·`«∂<£),
81. J`ü `«H©fi~ü 621
Y~°∂˚~åÅ#∞, 30. ^Œ@ì=∞~Ú# `À@Å#∞, 31. ÑÖ_»∞¡ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞, Ñ¨zÛHõ

|Ü«∞à◊¡#∞ L`«Ê#flO KÕâß=Ú. 32. g∞‰õΩ, g∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ‰õΩ – r=#
™ê=∞„yQÍ!
33. QÆ∂| QÆ∞~Úº=∞xÑ≤OKÕ QÍ=ÙˆHHõ q#=zÛ#Ñ¨Ù_»∞, 34. P
~ÀA =∞x+≤ áêiáÈ`å_»∞ – `«# ™È^Œ~°∞_ç #∞O_ç, 35. `«# Hõ#fl`«e¡
#∞O_ç,`«# Hõ#fl `«O„_ç #∞O_ç, 36. `«# J~å÷Oy #∞O_ç, `«# Hõ#flH˘_»∞‰õΩÅ
#∞O_ç. 37. P ~ÀA „Ñü XHõ¯~°∂ Z=i Q˘_»= "åi^Õ J#fl@∞ì LO\Ï~°∞.
"Õ~˘Hõix Ñ¨\ ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊"Õ∞ "åiH˜ zHõ¯^Œ∞. 38. H˘xfl =ÚMÏÅ∞
P ~ÀA ^ÕnÑ¨º=∂#OQÍ "≥eyáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. 39. #=Ùfi`«∂,
ãÖ`À+Ö`À Ñ¨~=° tOzáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. 40. =∞iH˘xfl =ÚMÏÅ∞ P<å_»∞
^Œ∞=Ú‡ H˘@∞ì‰Ωõ x (qKå~°OQÍ) LO\Ï~Ú. 41. "åiÃÑ· pHõ\ ˜ JÅ∞=Ú‰õΩx
LO@∞Ok. 42. WÖÏO\˜"åˆ~ ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞, Hõ~°_»∞QÆ\ ˜ì# áêáê`«∞‡Å∞.
81. J`ü `«H©fi~ü (K«∞\˜ì"ÕÜ«∞|_»@O)
1. ã¨∂~°∞º_»∞ K«∞\˜ì"ÕÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞, 2. #Hõ∆„`åÅ∞ HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ
áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞, 3. Ñ¨~°fi`åÅ∞ #_çÑ≤OK«|_ç#Ñ¨C_»∞, 4. Ñ¨k =∂™êÅ
ã¨∂_ç XO>ˇÅ∞ k‰õΩ¯`ÀK«x q^èŒOQÍ u~°∞QÍ_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞, 5. J_»q
[O`«∞=ÙÅhfl XHõKÀ@ QÆ∞q∞QÆ∂_ç#Ñ¨C_»∞, 6. ã¨=Ú„^•Å∞ ~°QÆ∞ÖÁæÅÊ|_ç
#Ñ¨Ù_»∞, 7. XˆH~°Hõ=∞~Ú# [#∞Å∞ XHõKÀ@ ã¨g∞HõiOK«|_ç#Ñ¨Ù_»∞,
8. ã¨r=OQÍ áêuÃÑ@ì|_ç# z<åfli ÉÏeHõ#∞ L^ÕÌtOz, 9. '`å#∞ U
áêÑÖ KÕã≤O^Œx Ç¨Ï`«=∂~°Û|_ç#@∞ì?— Jx „Ñ¨tflOK«|_ç#Ñ¨C_»∞,
10. Hõ~°‡Å Ñ¨„`åÅ∞ `≥~°∞=|_ç#Ñ¨C_»∞, 11. PHÍâ◊O `≥~°∞K«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞,
12. #~°HõO ~°yeOK«|_ç#Ñ¨C_»∞, 13. ã¨fi~°æO ã¨g∞ÑÖÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ~å|_ç
#Ñ¨C_»∞, ... 14 ... JÑ¨C_»∞ „Ñü =ºH©Î `å#∞ `«# "≥O@ `≥K∞« Û‰õΩ#fl^Õq∞\’
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
15. Hõ#∞Hõ Jk HÍ^Œ∞ – <Õ#∞ „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞ "≥#H˜¯ [iˆQ
#Hõ∆„`åÅÃÑ·, 16. #_çKÕ, J^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞º „QÆÇ¨ÅÃÑ·, 17. x„+¨¯q∞ã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜
~å„uÃÑ·, 18. PQÆ=∞#O KÕã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜ L^ŒÜ«∞OÃÑ·, 19. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk
Q“~°=hÜ«Ú_»~Ú# ãÖ^Õâ◊"åÇ¨Ï‰õΩ_»∞ `≥zÛ# "å‰õΩ¯. 20. J`«#∞
=∞Ç¨|Åâße. ã≤OÇ¨ã¨<ånèâ◊√x ã¨xflkèÖ’ L#fl`«™ê÷#O HõÅ"å_»∞.
21. J`«x =∂@‰õΩ qÅ∞= LOk. J`«#∞ qâ◊fiã¨hÜ«Ú_»∞. 22. g∞ D
ã¨Ç¨Ï"åã≤ (=ÚÇ¨Ï=∞‡^£) Ñ≤zÛ"å_»∞ HÍ_»∞. 23. J`«#∞ P ^Œ∂`«#∞
ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# PHÍâ◊Ñ¨Ù@OK«∞ÃÑ· K«∂âß_»∞. 24. J`«#∞ QÆ∞Ñ¨Î q+¨Ü«∂Å
Ñ¨@¡ J`åºâ◊ QÆÅ"å_»∞ HÍ_»∞. 25. Jk âßÑ¨„QÆã¨∞Î_≥·# Ã+·`å<£ "å‰õΩ¯
ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. 26. =∞Ô~·`Õ g∞~°∞ Z@∞áÈ`«∞<åfl~°∞? 27. Wk (D
Y∞~üP<£) Ö’Hõ"åã¨∞ÅO^ŒiH© Ç≤Ï`ÀÑ¨^Õâ◊O. 28. g∞Ö’ ã¨Ô~·# ÑÖ^ä•Ö’
#_»=^ŒÅz# "åxHÀãÖ! 29. Ö’ˆHâ◊fi~°∞_»~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ `«ÅK«∞HÀ#O`«
=~°‰õÄ g∞ˆ~g∞ `«ÅOK«ÖË~°∞.
82. JÖò W<£Ñ¶≤`å~ü (peáÈ=@O)
1. PHÍâ◊O peáÈ~Ú#Ñ¨C_»∞, 2. #Hõ∆„`åÅ∞ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞Ô~·áÈ~Ú
#Ñ¨C_»∞, 3. ã¨=Ú„^•Å∞ á⁄Oy Ñ¨~°=à◊√¡ `˘H˜¯#Ñ¨C_»∞, 4. QÀsÅ∞ `≥~°∞=
|_ç#Ñ¨C_»∞ ... 5. JÑ¨C_»∞ „Ñü =ºH©Î `å#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩ#fl^Õq∞\’,
"≥#∞Hõ =^ŒeÃÑ\˜ì#^Õq∞\’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. 6. F =∂#=Ù_®!
L^•`«∞Î_»~Ú# h „Ñ¨Éèí∞=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ U =ã¨∞Î=Ù x#∞fl "≥∂ãÖÖ’
Ñ¨_»"Õã≤Ok? 7. K«∂_»É’`Õ x#∞fl Ñ¨Ù\˜ìOz#"å_»∞, xÅ∞"≥ÖÏ¡ x#∞fl
fiÛkkÌ#"å_»∞, `«QÆ∞ suÖ’ x#∞fl á⁄OkHõQÍ =∞Åz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ
Hõ^ŒÜ«∂º! 8. WOHÍ PÜ«∞# `å#∞ HÀi# ~°∂ÑÖÖ’ g∞ ~°∂Ñ¨HõÅÊ#
KÕâß_»∞. 9. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... g∞~°∞ f~°∞Êk<å<Õfl Jã¨`«º=∞O@∂
„`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`«∞<åfl~°∞. 10. "åã¨Î"åxH˜ g∞ÃÑ· Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩÅ∞ xÜ«∞q∞OK«
|_ç L<åfl~°∞. 11. Q“~°=hÜ«ÚÅ~Ú# ÖËY‰õΩÅ∞. 12. g∞~°∞ KÕ¿ã^ŒO`å
"åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. 13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨^•Kå~° ãÖÑ¨#∞flÅ∞ ã¨∞Y™œMÏºÅÖ’
83. J`ü `«`üÑ¶‘Ñ¶π 623
LO\Ï~°∞. 14. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ áêáê`«∞‡Å∞ #~°HõOÖ’ LO\Ï~°∞. 15. f~°∞Ê

k<å# "å~°O^Œ∞Ö’ Ñ¨_"» Ü
Õ ∞« |_»`å~°∞. 16. "å~°∞ ^•x #∞O_ç ZO`«=∂„`«O
"Õ~°∞ HÍÖË~°∞. 17. f~°∞Êk#O QÆ∞iOz hˆHO `≥Å∞ã¨∞? 18. =∞i P
f~°∞Êk#O QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 19. P ~ÀA U „áê}© =∞~À
„áê}˜H˜ U q^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü«ÚHõÎO HÍ*ÏÅ^Œ∞. P<å\˜ =º=Ç¨~°=∞O`å
^≥·"ånè#"≥∞ÿ LO@∞Ok.
83. J`ü `«`üÑ¶‘Ñ¶π (H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’ `«yæOz WKÕÛ"å~°∞)
1. H˘Å`«Å∞, `«∂xHõÅÖ’ `«yæOz WKÕÛ"åiH˜ =¸_»∞`«∞Ok.
2. "å~°∞ [#∞Å #∞O_ç H˘ez fã¨∞‰õΩ<Õ@Ñ¨C_Õ"≥∂ Ñ¨ÓiÎQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
3. J~Ú`Õ "åiH˜ H˘ezQÍh, `«∂zQÍh WKÕÛ@Ñ¨C_»∞ =∂„`«O `«yæOz
W™êÎ~°∞. 4. Uq∞\˜, `å=Ú uiy ÖËÑ¨|_»#∞<åfl=∞#fl PÖ’K«# "åiH˜
`«@ì_»O ÖË^•? 5. XHõ =∞Ç¨k#O H˘~°‰õΩ!? 6. P ~ÀA [#∞ÅO`å
ã¨HõÅ Ö’HÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨=∞Hõ∆OÖ’ xÅ|_ç LO\Ï~°∞. 7. ZO`«=∂„`«O
HÍ^Œ∞ ... xâ◊ÛÜ«∞OQÍ áêáê`«∞‡Å Hõ~°‡Å z\Ïì 'ã≤r˚<£—Ö’ LO@∞Ok.
8. ã≤r˚<£ QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 9. J^˘Hõ ed`«Ñ¨Ó~°fiHõ=∞~Ú#
iHÍ~°∞¤ (HÍ~åºÅÜ«∞O). 10. ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙzÛ# "åiH˜ P ~ÀA
=¸_»∞`«∞Ok. 11. "å~°∞ f~°∞Êk<åxfl Jã¨`º« =∞O@∂ „`Àã≤ÑÙ¨ K«∞Û`«∞<åfl~°∞.
12. |i `≥yOz# áêáê`«∞‡_»∞ =∂„`«"Õ∞ ^•xx „`Àã≤Ñ¨ÙK«∞Û`å_»∞.
13. "å_çH˜ =∂ =K«<åÅ#∞ qxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, 'Wq Ñ¨Ósfi‰õΩÅ Hõ@∞ìHõ^äŒÖË—
JO\Ï_»∞. 14. Z#fl\˜H© HÍ^Œ∞ ... Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë "åi
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ÅÃÑ· "åi ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÅ `«∞Ñ¨C ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~ÚOk. 15. HÍ<ÕHÍ^Œ∞
... ÃÑ·QÍ P ~ÀA "å~°∞ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù ^Œ~°≈#ÉèÏQÍºxH˜ <ÀK«∞HÀxq^èŒOQÍ
– Kå@∞# – LOK«|_»`å~°∞. 16. `«~°∞"å`« "å~°∞ #~°HÍxH˜ PÇ¨ïu
J=Ù`å~°∞. 17. 'g∞~°∞ Jã¨`«ºOQÍ z„fHõiOz#k W^Õ— Jx "åi`À
J#|_»∞`«∞Ok.
18. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞, xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ã¨[˚#∞Å Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O
'We¡~¸º<£— Ö’ LO@∞Ok. 19. 'We¡~¸º<£— QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù?
20. J^˘Hõ „"å`«Ñ¨Ó~°fiHõ=∞~Ú# ilã¨ì~°∞ (HÍ~åºÅÜ«∞O). 21. Jk
ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å~Ú# ^≥·=^Œ∂`«Å Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’ LO@∞Ok. 22. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
ã¨^Œfi~°Î#∞Å∞ ã¨∞YãÖ`ÀëêÅÖ’ LO\Ï~°∞. 23. "å~°∞ Pã¨<åÅÃÑ· ^Œ~å˚QÍ
Pã‘#∞Öˇ· Ñïã¨~åÅ#∞ gH˜∆ã¨∂Î LO\Ï~°∞. 24. "åi =ÚMÏ~°qO^•ÅÃÑ·
h=Ù ã¨∞Y™œMÏºÅ `å*Ï^Œ<åxfl QÆ=∞x™êÎ=Ù. 25. "åiH˜ „`åQÆ\ÏxH˜
=ÚY|Okè`« =∞^èŒ∞HõÅâ◊O ã¨=∞iÊOK«|_»∞`«∞Ok. 26. ^•xÃÑ· "ÕÜ«∞|_ç#
=Ú„^Œ (ã‘Å∞) ‰õÄ_® '=Ú+π¯— (Hõã¨∂Îi) ã¨∞"åã¨##∞ QÆ∞ÉÏoã¨∂Î LO@∞Ok.
Jk Z@∞=O\˜ =ã¨ ∞ Î = O>Ë ^•xx á⁄O^Œ \ ÏxH˜ áÈ\© Ñ ¨ _ Õ " å~° ∞
áÈ\©Ñ¨_»=K«∞Û. 27. P =∞^èŒ∞=ÙÖ’ '`«ã‘flO— [ÅO q∞„â◊=∞O KÕÜ«∞|_ç
LO@∞Ok. 28. J^˘Hõ qt+¨ª=∞~Ú# ã¨~À=~°O. ^≥·=™êg∞Ñ¨ºO á⁄Ok#
Éèí‰õΩÎÅ∞ ^•x #∞O_ç ¿ãq™êÎ~°∞. 29. JÑ¨~å^èŒ [#∞Å∞ qâßfiã¨∞Å ã≤÷uÃÑ·
#qfiáÈÜÕ∞"å~°∞. 30. "å~°∞ (qâßfiã¨∞Å∞) `«=∞ ã¨g∞ÑÖ #∞O_ç
™êyáÈ`«∞#flÑ¨C_»∞, Hõ#∞flw\˜ Ñ¨~°ã¨Ê~°O "≥H˜e Ãã·QÆÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
31. "å~°∞ `«=∞ "åi=^ŒÌ‰õΩ =∞~°e#Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_® "ÕàÏHÀà◊O KÕã¨∂Î
=∞~°Ö"Ë å~°∞. 32. "å~°∞ qâßfiã¨∞Å#∞ K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞, 'gà◊√¡ ^•i `«ÑÊ≤ #"å~°∞—
JO@∂ Z^ÕÌ"å KÕ¿ã"å~°∞. 33. x*ÏxH˜ "å~°∞ "åiÃÑ· (qâßfiã¨∞ÅÃÑ·)
~°Hõ∆HõÉèí@∞Å∞QÍ KÕã≤ ÑÖÑ¨|_»ÖË^Œ∞. 34. Hõ#∞Hõ D ~ÀA qâßfiã¨∞Å∞
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å ã≤÷uÃÑ· #=Ùfi`å~°∞. 35. "å~°∞ Ñ¨~°∞Ñ¨ÙÅÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx (JHõ¯_»
[~°ˆQ^ŒO`å) uÅH˜ã¨∂Î LO\Ï~°∞. 36. ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ "å~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
^•x Ñ¨ÓiÎ „ÑüÑ¶¨ÅO ÅaèOzOk Hõ^•!
84. JÖò W<£+≤MÏMò (z@¡@O)
1. PHÍâ◊O z\˜¡#Ñ¨C_»∞, 2. Jk `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ t~°™ê=
Ç≤Ïã¨∞ÎOk. ^•xH˜ J^Õ `«y#k. 3. Éèí∂q∞ ™êQÆnÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞, 4. Jk
85. JÖò |∞~°∂*ò 625
`«# Ö’Ñë =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ |Ü«∞@Ñ¨_Õã≤, MÏm J~ÚáÈ`«∞Ok. 5. Jk `«#

„Ñ¨Éèí∞=Ù P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. J^Õ ^•xH˜ `«y#k. 6. F =∂#=Ù_®!
h=Ù x~°O`«~° ™ê^èŒ# KÕã¨∂Î<Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ ™êyáÈ`«∞<åfl=Ù. Hõ_»‰õΩ
„Ñ¨Ü«∂ã¨‰õΩ F~°∞Û‰õΩO@∂<Õ PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞HÀÉ’`«∞<åfl=Ù. 7. Hõ#∞Hõ Z=i
Hõ~‡° Å Ñ¨„`«O J`«x ‰õΩ_çKuÕ H˜ W=fi|_»∞`«∞O^À, 8. J`«x #∞O_ç ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ
ÖˇH¯õ fã¨∞HÀ|_»∞`«∞Ok. 9. J`«#∞ `«# Ñï"å~°O "≥Ñ· Ù¨ ãÖ`À+Ö`À =™êÎ_∞» .
10. =∞Ô~=i Hõ~°‡Å Ñ¨„`«O J`«x gÑ¨Ù "≥#∞Hõ #∞O_ç W=fi|_»∞`«∞O^À,
11. J`«#∞ Kå=Ù HÀãÖ J~°∞™êÎ_∞» . 12. #~°HÍxH˜ PÇ¨ïu KÕÜ∞« |_»`å_»∞.
13. XHõÑ¨C_»∞ J`«#∞ `«# "åi =∞^èŒº# P#O^Œ_ÀeHõÖ’¡ `ÕeÜ«∂_Õ"å_»∞.
14. `å<≥#fl\˜H© (^Õ=Ùx =^Œ‰Ì Ωõ ) =∞~°ÅÛ|_»#x ÉèÏqOKÕ"å_»∞. 15. J^≥\Ï¡?
J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«xfl QÆ=∞xã¨∂Î<Õ LO_Õ"å_»∞. 16. Jk HÍ^Œ∞. <Õ#∞
ãÖ^è•º~°∞}˜=∞ÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã¨∞Î<åfl#∞. 17. WOHÍ ~å„uÃÑ·, Jk `«#Ö’
Wq∞_»∞Û‰õΩ<Õ "å\˜ÃÑ,· 18. Ñ¨Ó~°‚ Ñï}u K≥Ok#Ñ¨Ê\˜ K«O„^Œ∞xÃÑ· „Ñ¨=∂}O
KÕã¨∞Î<åfl#∞. 19. g∞~°∞ J=â◊ºOQÍ XHõ J=ã¨÷ #∞O_ç =∞~À J=ã¨÷‰õΩ
KÕ~°∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. 20. =∞~°~Ú`Õ "åiˆH=∞~ÚOk? "åÔ~O^Œ∞‰õΩ
qâ◊fiã≤OK«@OÖË^Œ∞? 21. "åi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Y∞~üP<£ áê~åÜ«∞}O
KÕÜ«∞|_ç#Ñ¨Ù_»∞, "åÔ~O^Œ∞‰õΩ ^Õ=Ùx =ÚO^Œ∞ `«Å=OK«~°∞? 22. ÃÑ·QÍ D
ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ kèHÍ¯~° "≥·Yix J=ÅOaã¨∞Î<åfl~°∞. 23. "å~°∞
‰õÄ_»Éˇ>Ëì^ŒO`å JÖÏ¡ÇπÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. 24. Hõ#∞Hõ "åiH˜ XHõ =º^è•Éèíi`«
=∞~Ú# tHõ∆ QÆ∞iOz â◊√Éèí"å~°Î qxÑ≤OK«∞. 25. J~Ú`Õ Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz,
ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«i™êÎ~À, "åiH˜ Z#fl\˜H© JO`«OHÍx „ÑüÑ¶¨ÅO LOk.
85. JÖò |∞~°∂*ò (#Hõ∆„`« „QÆÇ¨Ï~åt)
1. |∞~°∞AÅ∞ QÆÅ PHÍâ◊O ™êH˜∆QÍ! 2. "åQÍÌ#O KÕÜ«∞|_ç#
k#O ™êH˜Q∆ Í! 3. K«∂¿ã"åx ™êH˜Q∆ Í! K«∂_»|_ç# ^•x ™êH˜Q∆ Í! 4. HõO^ŒHOõ
"åà◊√§ <åâ◊#=∞Ü«∂º~°∞. 5. JO^Œ∞Ö’ WO^è#Œ O ~°yeOK«|_ç# Jyfl LO_Õk.
6. JÑ¨C_»∞ "å~°∞ P HõO^ŒHõO =^ŒÌ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl~°∞. 7. `å=Ú qâßfiã¨∞Å
Ñ¨@¡ [~°∞QÆ∞`«∞#fl J=∂#∞+¨ HÍO_»#∞ ("Õ_»∞HõQÍ) uÅHÕKÕ"å~°∞.
8. qâßfiã¨∞Å`À "åi â◊„`«∞`åfixH˜ „Ñ¨^è•# HÍ~°}O† "å~°∞ â◊H˜Î=∞O`«∞_»∞,
™ÈÎ„`«hÜ«Ú_»~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ#∞ qâ◊fiã≤OK«@O `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞.
9. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fiO PÜ«∞#^Õ. JÖÏ¡ÇπÏ „Ñü^•xH© ™êH˜∆QÍ
L<åfl_»∞. 10. Z=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, qâ◊fiã≤Oz# „ã‘ÎÅ#∞
"ÕkèOKå~À, `«~°∞"å`« Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»ÖË^À – JÖÏO\˜ "åiH˜ #~°Hõ Ü«∂`«#
LO@∞Ok. ^ŒÇ≤ÏOKÕ tHõ∆ ‰õÄ_® LO@∞Ok. 11. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ! qâ◊fiã≤Oz,
ã¨`å¯~åºÅ∞ KÕã≤#"åiH˜ „HÕ^Œ HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ L^•º#=<åÅ∞
L<åfl~Ú. W^Õ Q˘Ñ¨Ê ™êÑ¶Å¨ ºO. 12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨É∞íè =Ù Ñ¨@∞ì =∂QÆ\kì˜ .
13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞<Õ P~°Oaè™êÎ_»∞, PÜ«∞<Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O KÕ™êÎ_»∞.
14. PÜ«∞# Hõ∆=∂™êQÆ~°∞_»∞, „¿Ñ=∞=∞Ü«Ú_»∞. 15. =∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú#
áêÅ<å Ñ‘~îåxH˜ JkèÑü. 16. HÀi# ^•xx KÕã≤ fˆ~"å_»∞. 17. Uq∞\˜,
h‰õΩ P Ãã·xHõ Ñ¨\ÏÖÏÅ ã¨=∂Kå~°O QÍx JOkO^•? 18. Ñ¶≤~“<£,
ã¨=¸^£ "åi ã¨=∂Kå~°O!? 19. HÍx D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞ =∂„`«O `«=∞
`«=∞ kèHÍ¯~° "≥·YiÃÑ·<Õ "≥ÚO_çˆHâß~°∞. 20. JÖÏ¡ÇπÏ =∂„`«O "åix Jxfl
"≥Ñ· Ù¨ Å #∞O_ô kQÆƒO^èOŒ KÕã≤ L<åfl_»∞. 21. Ü«∞^•~å÷xH˜ J^≥`· Õ =∞Ç¨Ï`«∞QÎ ÅÆ
Y∞~üP<£. 22. Jk ã¨∞~°H˜∆`«=∞~Ú# Ñ¶¨ÅHõOÃÑ· edOK«|_ç LOk.
86. J`ü `åiMò (~å„u"Õà◊ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ÜÕ∞ºk)
1. PHÍâ◊O ™êH˜∆QÍ! ~å„u"Õà◊ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ÜÕ∞º ^•x ™êH˜∆QÍ!
2. ~å„u"Õà◊ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ÜÕ∞º ^•x QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 3. Jk
"≥∞i¿ã #Hõ∆„`«O! 4. `«#ÃÑ· XHõ Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩ_»O@∂ ÖË‰õΩO_® U „áê}© ÖË^Œ∞.
5. HÍ|\ì̃ =∞x+≤, `å#∞ ^ÕO`À Ñ¨Ù\˜ìOK«|_®¤_À HÍã¨Î K«∂ã¨∞HÀ"åe.
6. J`«#∞ L~°HõÅ∞ "Õ¿ã h\˜`À Ñ¨Ù\˜ìOK«|_®¤_»∞. 7. Jk "≥#∞fl=ÚHõ,
~˘=Ú‡ Z=ÚHõÅ =∞^èŒº #∞O_ç "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. 8. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞#
87. JÖò PÖÏ 627
J`«xx =∞m¡ ã¨$+≤ìOK«QÆÅ"å_»∞. 9. P ~ÀA ^•y=Ù#fl q+¨Ü«∂Åhfl

ÑïHÕK«|_»`å~Ú. 10. JÑ¨C_»∞ =∞x+≤ ^ŒQÆæ~° U |Å=¸ LO_»^Œ∞, U
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∂ LO_»_∞» . 11. Ñï„Éèqí ∞OKÕ PHÍâ◊O ™êH˜Q∆ Í! 12. "≥ÚeÑ≤OKÕ
Éèí∂q∞ ™êH˜∆QÍ! 13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk x~°‚Ü«∂`«‡Hõ=∞~Ú# "å‰õΩ¯.
14. W^Õ^À Pëê=∂+‘ q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. 15. "å~°∞ `«=∞ Z`«∞ÎQÆ_»ÅÖ’
x=∞QÆ∞flÖˇ· L<åfl~°∞. 16. <å Z`«∞ÎÅ∞ <Õ#∞ "Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl#∞. 17. Hõ#∞Hõ
(F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) D ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å‰õΩ HÍã¨Î q_»∞Ñ¨Ù W=Ùfi. H˘O`«HÍÅO
áê@∞ "åix q_çzÃÑ@∞ì.
87. JÖò PÖÏ (ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞)
1. ã¨~Àfi#fl`«∞_»∞ J~Ú# h „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∞ Ñïâ◊√^Œú`«#∞ H©iÎOK«∞.
2. PÜ«∞<Õ (ã¨=∞™êÎhfl) ã¨$+≤ìOKå_»∞. `«~°∞"å`« ("å\˜x) fiÛk^•Ì_»∞.
3. PÜ«∞<Õ ("å\˜ ÖˇHõ¯#∞) x~å÷iOKå_»∞. `«~°∞"å`« =∂~°æÉ’^èŒ# KÕâß_»∞.
4. PÜ«∞<Õ Ñ¨zÛHõ#∞ "≥ÚeÑ≤OKå_»∞. 5. `«~°∞"å`« ^•xx #Å¡x
K≥`åÎK^≥ •~°OQÍ KÕ¿ãâß_»∞. 6. („Ñ¨=HÍÎ!) "Õ∞=Ú x#∞fl K«kq™êÎ=Ú. `«~∞° "å`«
h=Ù ^•xx =∞~°∞=*ÏÅ=Ù. 7. – JÖÏ¡ÇÏπ `«Åz#k =∂„`«O =∞~°∞=QÆÅ=Ù.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ |Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ L#fl^•xh, QÆ∞Ñ¨ÎOQÍ L#fl^•xh PÜ«∞#
Ziy#"å_»∞. 8. "Õ∞=Ú x#∞fl ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ =∂~°Oæ "≥Ñ· Ù¨ fã¨∞‰õΩxáÈ`å=Ú.
9. HÍ|\˜ì h=Ù LÑ¨^Õâ◊O ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ=∞#∞‰õΩO>Ë LÑ¨^Õtã¨∂Î LO_»∞.
10. ÉèíÜ«∞=Ú (ÉèíH˜Î) L#fl"å_»∞ `«Ñ¨ÊHõ LÑ¨^Õâßxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.
11. ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞ =∂„`«"Õ∞ ^•x Ñ¨@¡ JÅHõ∆ ºOQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞.
12. "å_»∞ =∞Ç¨f„==∞~Ú# JyflH˜ PÇ¨ïu J=Ù`å_»∞. 13. "å_»O^Œ∞Ö’
Kå=_»∞, „|`«H_õ ∞» . 14. `«##∞ Ñïâ◊√^ŒÑú ~¨ K° ∞« ‰õΩ#fl =ºH˜Î ™êÑ¶Å¨ ºO á⁄O^•_»∞.
15. J`«#∞ `«# „Ñ¨Éèí∞=Ù <å=∂xfl ã¨‡iOKå_»∞, #=∂A KÕâß_»∞.
16. HÍx g∞~°∞ =∂„`«O D „áêÑÖzHõ rq`åxˆH ÃÑ^ŒÌÑ‘@ "Õã¨∞Î<åfl~°∞.
17. x*ÏxH˜ Ñ¨~°Ö’HõO ZO`À "Õ∞Öˇ·#k, ZÑ¨Ê\˜H© q∞ye LO_Õk.
18. D q+¨Ü«∞"Õ∞ Ñ¨Ó~°fi„Ñ¨`«∞ÅÖ’#∂ LOk. 19. W„ÉÏÇ‘Ï"£∞, =¸™êÅ
=¸Å„Ñ¨`«∞ÅÖ’!
88. JÖò Ñ¶¨∂+≤Ü«∞ÇπÏ (JÅ=Ú‰õΩ<Õ PÑ¨^Œ)
1. Uq∞\˜, JÅ=Ú‰õΩ<Õ PÑ¨^Œ QÆ∞iOz# ã¨=∂Kå~°O h‰õΩ
KÕiO^•? 2. H˘xfl =ÚMÏÅ∞ P ~ÀA J==∂#ÉèÏ~°O`À Hõ$OyáÈ~Ú
LO\Ï~Ú. 3. „â◊q∞Oz JÅã≤áÈ~Ú LO\Ï~Ú. 4. "å~°∞ ^ŒÇ≤ÏOz"Õ¿ã
JyflÖ’ Ñ¨_»`å~°∞. 5. ã¨Åã¨Å HÍˆQ K≥Å=∞ #∞O_ç "åiH˜ „`åQÆ∞ h~°∞
W=fi|_»∞`«∞Ok. 6. "åiH˜ u#\ÏxH˜ =Úà◊¡ =$Hõ∆O `«Ñ¨Ê =∞~À PÇ¨~°O
LO_»^Œ∞. 7. Jk ÖÏ"≥H˜¯OK«^Œ∞, "åi PHõeh f~°Û^Œ∞. 8. H˘xfl =ÚMÏÅ∞
P ~ÀA LÖÏ¡ ã ¨ É è í i `« O QÍ LO\Ï~Ú. 9. `« = ∞ ã¨ = Úáê~° ˚ # ÃÑ·
ãÖ`À+¨Ñ_¨ ∞» `«∞O\Ï~Ú. 10. L#fl`«=∞~Ú# (ã¨fi~°)æ =#OÖ’! 11. JO^Œ∞Ö’
"å~°∞ JÑ¨ã¨=º=∞~Ú# =∂@ÖËg∞ q#~°∞. 12. JO^Œ∞Ö’ QÆÅ QÆÅ áêˆ~
ÃãÅÜÕ∞~°∞Å∞O\Ï~Ú. 13. Z`«Î~Ú# Pã¨<åÅ∞ "ÕÜ«∞|_ç LO\Ï~Ú.
14. "åi =ÚO^Œ∞ fiÛkkÌ#@∞¡QÍ =∞^è∞Œ áê„`«Å∞ LO\Ï~Ú. 15. =∞Ô~O`À
K«Hõ¯QÍ "ÕÜ«∞|_ç# Ñ¨~°∞Ñ¨ÙÅ∞. 16. Jxfl "≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨~°K«|_ç# u"åpÅ∞
LO\Ï~Ú. 17. Uq∞\˜, XO>ˇÅ∞ ZÖÏ ã¨$+≤ìOK«|_®¤Ü≥∂ "å~°∞
QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? 18. PHÍâ◊O ZÖÏ ÃÑH· ˜ Z`«|Î _çO^À "å~°∞ gHÕ∆ K«@O
ÖË^•? 19. Ñ¨~°fi`åÅ∞ ZÖÏ xÅÉˇ@ì|_®¤Ü≥∂ "å~°∞ K«∂_»@O ÖË^•?
20. Éèí∂q∞ ZÖÏ Ñ¨~°K«|_çO^À "å~°∞ QÆ=∞xOK«@O ÖË^•? 21. Hõ#∞Hõ
(F „Ñ¨=HÍÎ!) h=Ù =∂„`«O É’^èŒÑ¨~°∞ã¨∂Î LO_»∞. h=Ù É’^èŒÑ¨~°KÕ "å_»=Ù
=∂„`«"Õ∞. 22. h=Ù "åiÃÑ· HÍÑ¨ÖÏ^•~°∞ HÍ=Ù. 23. HÍx Z=_»~Ú`Õ
q=ÚY∞_≥·, u~°™ê¯~åxH˜ áêÅÊ_»`å_À, 24. J`«xH˜ JÖÏ¡ÇπÏ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ
tHõ∆ qkè™êÎ_»∞. 25. "å~°∞ =∞~°e ~å=Åã≤#k =∂„`«O =∂ "≥·Ñ¨Ù#ˆH.
26. "åi #∞O_ç ÖˇHõ¯ fã¨∞‰õΩ<Õ ÉÏ^èŒº`« ‰õÄ_® =∂^Õ.
89. JÖò Ñ¶¨„*ò 629
89. JÖò Ñ¶¨„*ò (LëÈ^ŒÜ«∞O)

1. LëÈ^ŒÜ«∞O ™êH˜∆QÍ! 2. Ñ¨k ~å„`«∞Å ™êH˜∆QÍ! 3. ãï ÉËã‘Å
™êH˜∆QÍ! 4. QÆ_»záÈ`«∞#flÑ¨Ê\˜ ~å„u ™êH˜∆QÍ! 5. Uq∞, qA˝Å~Ú# "åiH˜
Wq Kåe#xfl „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ HÍ"å? 6. h „Ñ¨Éèí∞=Ù P^£ "åiÑ¨@¡ ZÖÏ
=º=Ç¨ÏiOKå_À h=Ù K«∂_»ÖË^•? 7. ã¨ÎOÉèÏÅ "åÔ~·# W~°=Ú Ñ¨@¡?
8. JÖÏO\˜"å~°∞ ~å*ÏºÅÖ’ Jã¨ÖˇHõ¯_® ã¨$+≤ìOK«|_»ÖË^Œ∞. 9. Ö’Ü«∞ÅÖ’
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ |O_»~åà◊§#∞ K≥H¯˜ # ã¨=¸^£ "åi Ñ¨@¡ ([iy# =º=Ç¨~°"∞Õ q∞\’
h=Ù QÆ=∞xOK«ÖË^•)? 10. "Õ∞‰õΩÅ"å_≥·# Ñ¶≤~“<£ Ñ¨@¡ ([iyO^Õq∞\˜)?
11. "å~°O`å ~å*ÏºÅÖ’ K≥Åˆ~yáÈ~Ú#"åàı§. 12. "å\˜Ö’ "å~°∞ f„=
q^èŒfiOãÖ ã¨$+≤ìOKå~°∞. 13. JO^Œ∞=Å¡ h „Ñ¨Éèí∞=Ù "åiÃÑ· tH∆Í H˘~°_®#∞
~°≠∞oÑ≤OKå_»∞. 14. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ h „Ñ¨Éèí∞=Ù =∂>Ëã≤ L<åfl_»∞.
15. =∞x+≤ <≥·[O Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, J`«x „Ñ¨Éèí∞=Ù J`«xx Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜
J`«xH˜ Q“~°"åxfl, ã¨∞Y™œMÏºÅ#∞ „Ñ¨™êkOz#Ñ¨Ù_»∞, '<å „Ñ¨Éèí∞=Ù ##∞fl
Ñ¶¨∞#OQÍ ã¨`«¯iOKå_»∞— Jx (ã¨QÆ~°fiOQÍ) K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï_»∞.
16. J`«xx (=∞~À q^èŒOQÍ) Ñ¨sH˜∆OK«\ÏxH˜ J`«x r=<Àáêkèx
`«yæOz#Ñ¨Ù_»∞, '<å „Ñ¨Éèí∞"Õ ##∞fl Ñ¨~åÉèí"åxH˜ Ö’#∞KÕâß_»∞— Jx
(x+¨Øª~°OQÍ) JO\Ï_»∞. 17. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ... g∞~°ã¨Å∞ J<å^äŒ#∞
P^ŒiOK«~°∞. 18. g∞~°∞ x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ J#flO ÃÑ@ì=∞x HõhãÖ XO_˘Hõix
Ñ¨ÙiH˘Å∞ÊHÀ~°∞. 19. ÃÑ·QÍ g∞~°∞ "å~°ã¨`«fi ™⁄=Ú‡#O`å „áÈQÆ∞KÕã≤ ™êfiÇ¨
KÕ™êÎ~∞° . 20. ÃÑQ· Í g∞~°∞ ^è<Œ åxfl Ñ≤zÛQÍ „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl~°∞. 21. ZO`«=∂„`«O
HÍ^Œ∞ ... Éèí∂q∞ ^ŒOz `«∞`«∞ÎxÜ«∞Å∞QÍ KÕÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞, 22. =~°∞ã¨
fi L#fl ^≥·=^Œ∂`«Å`À ã¨Ç¨ h „Ñ¨Éèí∞=Ù U`≥Oz#Ñ¨Ù_»∞, 23. P ~ÀA
#~°HOõ (^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ) fã¨∞‰õΩ~å|_»∞`«∞Ok. P ~ÀA =∞x+≤H˜ "åã¨=Î O J~°=÷ ∞=Ù
`«∞Ok. HÍx JÑ¨C_»∞ J~°÷O J~Ú LÑ¨Ü≥∂QÆO Uq∞\˜? 24. J`«xÖÏ
JO\Ï_»∞ : 'JÜ≥∂º! <Õ#∞ <å rq`«HÍÅOÖ’ U^Œ<åfl =ÚO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ¨Ù‰õΩx
LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!?— 25. P ~ÀA JÖÏ¡ÇπÏ tH˜∆Oz#@∞¡QÍ tH˜∆OKÕ
"å_≥=_»∂ LO_»_»∞. 26. PÜ«∞# |OkèOz#@∞¡QÍ |OkèOKÕ"å_≥=_»∂
LO_»_»∞. 27. '<≥=∞‡kOz# F =∞#™ê! 28. h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ Ñ¨^Œ.
h=Ù PÜ«∞# Ü≥∞_»Å ãÖ`À+≤OKå=Ù. PÜ«∞# h Ñ¨@¡ „Ñ¨ã¨#∞fl_»Ü«∂º_»∞.
29. <å ^•ã¨∞ÅÖ’ KÕiáÈ. 30. <å ã¨fi~°æOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«∞.—
90. JÖò |Å^£ (Ñ¨Ù~°=Ú)
1. ÖË^∞Œ ... <Õ#∞ D Ñ¨Ù~°=ÚÃÑ· „Ñ¨=∂}O KÕã∞¨ <Î åfl#∞. 2. („Ñ¨=HÍÎ!)
h=Ù D Ñ¨Ù~°=ÚÖ’ x=ã≤ã¨∞Î<åfl=Ù. 3. `«O„_çg∞^Œ X@∞ì. J`«x ãÖ`å#O
g∞^Œ X@∞ì. 4. "Õ∞=Ú =∞x+≤x Hõ+ì̈Ñ¨_Õ"å_»∞QÍ<Õ Ñ¨Ù\ì̃OKå=Ú. 5. Uq∞\˜,
`«#ÃÑ· Z=i xÜ«∞O„`«}Ï ÖË^Œx J`«#∞ `«ÅáÈã¨∞Î<åfl_®? 6. '<Õ<≥O`À
^èŒ<åxfl ^è•~°É’âß#—x J`«#O@∞<åfl_»∞. 7. Uq∞\˜, `«##∞ Z=~°∂
K«∂_»@O ÖË^Œx J`«##∞‰õΩO@∞<åfl_®? 8. "Õ∞=∞`«xH˜ Ô~O_»∞ Hõà◊§#∞
W=fiÖË^•? 9. XHõ <åÅ∞Hõ#∞, Ô~O_»∞ ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞ („Ñ¨™êkOK«ÖË^•?)
10. WOHÍ "Õ∞=∞`«xH˜ Ô~O_»∞ =∂~åæÅ#∞ K«∂Ñ≤OKå=Ú. 11. HÍx J`«#∞
Hõiî#=∞~Ú# H˘O_»#∞ ZHõ¯ÖË^Œ∞. 12. Hõiî#=∞~Ú# H˘O_» QÆ∞iOz
#∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 13. "≥∞_»#∞ q_çÑ≤OK«@O (XHõ ÉÏxã¨‰õΩ ÉÏxã¨`«fiO
#∞O_ç ¿ãfiK«Ûù#∞ „Ñ¨™êkOK«@O)! 14. ÖË^• PHõeQ˘#fl<å_»∞ J#flOÃÑ@ì_»O
– 15 ã¨g∞Ñ¨ |O^èŒ∞=Ù J~Ú# J<å^äŒ‰õΩ. 16. ÖË^• =∞\˜ì H˘@∞ì‰õΩx
L#fl JQÆ`«ºÑ¨~°∞xH˜! 17. P `«~°∞"å`« J`«#∞ qâ◊fiã≤Oz#"å_≥·, Ñ¨~°ã¨Ê~°O
ã¨ÇÏ¨ #É’^è,Œ HõxHõ~O° QÆ∞iOz `åH©^∞Œ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ "åiÖ’ KÕi#"å_≥· LO_®e.
18. WÖÏO\˜"åˆ~ ™œÉèÏQÆº=O`«∞Å∞. 19. WHõáÈ`Õ =∂ ã¨∂K«#Å#∞
„`Àã≤Ñ¨ÙzÛ#"å~°∞† "åˆ~ ^Ò~åƒùQÆ∞ºÅ∞. 20. "åiÃÑ· Jyfl (Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ
#∞O_ô) „Hõ=Ú‡‰õΩx LO@∞Ok.
91. J+π +¨"£∞û 92. JÖò Öˇ·Öò 631
91. J+π +¨"£∞û (ã¨∂~°∞º_»∞)

1. ã¨∂~°∞ºx ™êH˜∆QÍ! á⁄^≥Ì‰õΩ¯`«∞#flÑ¨Ê\˜ ZO_»™êH˜∆QÍ! 2. ã¨∂~°∞º}˜‚
"≥O|_çã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜ K«O„^Œ∞x ™êH˜∆QÍ! 3. ^ÕnÑ¨º=∂#O KÕã≤#Ñ¨Ê\˜ Ñ¨QÆ\ ˜
™êH˜∆QÍ! 4. ^•xx P=iOz#Ñ¨Ê\˜ ~å„u ™êH˜∆QÍ! 5. PHÍâ◊O ™êH˜∆QÍ!
^•x JÑ¨Ù~°∂Ñ¨ x~å‡}O ™êH˜∆QÍ! 6. Éèí∂q∞ ™êH˜∆QÍ! ^•xx qãÎ̈iOÑ¨*Ëã≤#
"åx ™êH˜∆QÍ! 7. P`«‡ ™êH˜∆QÍ! ^•xx ãÖã¨¯iOz# "åx ™êH˜∆QÍ!
8. =∞i PÜ«∞<Õ ^•xH˜ K≥_»∞#∞ ÑïHÕKÕ qK«Hõ∆}Ï *Ï˝<åxfl, ^•x#∞O_ç
`«##∞ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ JO`«ó„¿Ñ~°}#∂ #∂iáÈâß_»∞. 9. ^•xx (`«# P`«‡#∞)
Ñïâ◊√^ŒúÑ¨~°K«∞‰õΩ#fl"å_»∞ ™êÑ¶¨ÅºO á⁄O^•_»∞. 10. ^•xx HõÅ∞+≤`«O
KÕã≤#"å_»∞ qÑ¶¨Å∞_»Ü«∂º_»∞. 11. ã¨=¸^£ (*Ïu) "å~°∞ `«=∞ `«Åa~°∞ã¨∞
`«#O =Å¡ ã¨`åºxfl x~åHõiOKå~°∞. 12. "åiÖ’x XHõ Ñ¨~°=∞ ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞
^Œ∞~°∞^ÕÌâ◊O`À xÅ|_ç#Ñ¨C_»∞, 13. ^≥·=„Ñ¨=HõÎ (™êeÇπÏ), 'Wk ^Õ=Ùx
ã¨∂K«#QÍ L#fl P_» XO>ˇ. HÍ|\˜ì ^•x =O`«∞ h~°∞ q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«Î!—
J<åfl_»∞. 14. HÍx "å~°∞ J`«x =∂@#∞ „`Àã≤~å[x, P P_» XO>ˇ#∞
K«O¿Ñâß~°∞. JO^Œ∞=Å¡, "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù – "åi ^Œ∞~åQÆ`åÅ =¸ÅOQÍ –
"åiÃÑ· qÑ¨`«∞Î#∞ ÑÖÑ≤ "å~°O^Œih `«∞^Œ=Ú\˜ìOKå_»∞. 15. Ñï}Ï=∞
ã¨fi~°∂ÑÖ QÆ∞iOz PÜ«∞# ZO`«=∂„`«O ÉèíÜ«∞Ñ¨_»_»∞.
92. JÖò Öˇ·Öò (~å„u)
1. JÅ=Ú‰õΩ#flÑ¨Ê\˜ ~å„u ™êH˜∆QÍ! 2. „Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜
Ñ¨QÆ\ ˜ ™êH˜∆QÍ! 3. PÜ«∞# ã¨$+≤ìOz# P_»–=∞QÆÅ ™êH˜∆QÍ! 4. (F
=∂#=Ù_®!) h Hõ$+≤ "≥·q^èŒºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. 5. Hõ#∞Hõ Z=_»~Ú`Õ
(^≥·==∂~°æOÖ’) WKåÛ_À, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ#∞ Ñ¨Ù}˜H˜Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<åfl_À, 6. =∞Ozx
x[=∞x „^èŒ∞=ÑïKå_À, 7. J`«xH˜ "Õ∞=Ú ã¨∞ÅÉèí=∂~åæ# ™êyáÈÜÕ∞ÖÏ
™œÅÉèÏºÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û`å=Ú. 8. =∞Ô~=_»~Ú`Õ Ñ≤ã<≤ åiQÍ „Ñ¨=iÎOKå_À,
x~°¡Hõ∆ º ^èÀ~°}˜x Hõ#|iKå_À, 9. =∞Ozx `«$}©HõiOKå_À, 10. J`«xH˜
"Õ∞=Ú Hõiî# =∂~åæ# áÈÜÕ∞ÖÏ J=HÍâßÅ∞ HõeÊ™êÎ=Ú. 11. QÀuÖ’
Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ J`«x ^èŒ#O J`«xH˜ U q^èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»^Œ∞.
12. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKÕ ÉÏ^èºŒ `« =∂k. 13. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ
WÇ¨ÏÑ¨~åÅ∞ =∂ ™êfinè#OÖ’<Õ L<åfl~Ú. 14. <Õ#∞ =∂„`«O q∞=∞‡efl
[fieOKÕ Jyfl QÆ∞iOz ÃÇÏK«ÛiOKå#∞. 15. Ñ¨~°=∞ ^Ò~åƒùQÆ∞º_»∞ =∂„`«"Õ∞
JO^Œ∞Ö’ Ñ¨_»`å_»∞. 16. "å_»∞ ã¨`åºxfl x~åHõiOz, ^•x #∞O_ç
=∞~°eáÈÜ«∂_»∞. 17. ^≥·=cèuÑ¨~°∞}˜‚ =∂„`«O ^•x #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ
LOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 18. Ñïâ◊√^Œú`«#∞ J=ÅOaOKÕO^Œ∞‰õΩ J`«#∞
`«# ^èŒ<åxfl (^≥·==∂~°æOÖ’) W™êÎ_»∞. 19. "Õ~˘Hõ~°∞ KÕã≤# LÑ¨HÍ~åxH˜
~°∞}O f~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ QÍ‰õΩO_®, 20. ã¨~Àfi#fl`«∞_≥·# JÖÏ¡ÇπÏ "≥∞Ñ¨C
á⁄O^Œ\ÏxH˜ =∂„`«"∞Õ J`«#∞ W™êÎ_∞» . 21. `«fi~°Ö’<Õ J`«#∞ ãÖ`À+≤™êÎ_∞» .
93. J*ò AÇ¨ (Ñ¨QÆ\˜ "≥Å∞`«∞~°∞)
1. Ñ¨QÆ\ ˜ "≥Å∞`«∞~°∞ ™êH˜∆QÍ! 2. ^Œ@ìOQÍ JÅ=Ú‰õΩ#flÑ¨Ê\˜ ~å„u
™êH˜∆QÍ! 3. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) h „Ñ¨Éèí∞=Ù x#∞fl q_»∞=#∂ ÖË^Œ∞, h Ñ¨@¡
qã¨∞QÆ∞K≥O^Œ#∂ ÖË^Œ∞. 4. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¨~°Ö’HõO h H˘~°‰õΩ WÇ¨ÏÖ’HõO
Hõ<åfl "Õ∞Öˇ·#k. 5. `«fi~°Ö’<Õ h „Ñ¨Éèí∞=Ù h‰õΩ (Jq∞`«OQÍ) „Ñ¨™êk™êÎ_»∞.
^•O`À h=Ù ãÖ`À+≤™êÎ=Ù. 6. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ x#∞fl J<å^äŒQÍ
Hõ#∞Q˘#ÖË^•? =∞i PÜ«∞# h‰õΩ P„â◊Ü«∞O WKåÛ_»∞. 7. PÜ«∞# x#∞fl
=∂~åæ<Õfi+¨‰õΩxQÍ HõxÃÑ\˜ì, h‰õΩ =∂~°æO K«∂áê_»∞. 8. h=Ù ¿Ñ^Œ"åxQÍ
LO_»@O K«∂ã≤, h‰õΩ Hõeq∞x „Ñ¨™êkOKå_»∞. 9. Hõ#∞Hõ h=Ù J<å^äŒ
Ü≥∞_»Å Hõiî#OQÍ „Ñ¨=iÎOK«‰õΩ. 10. Ü«∂zOKÕ"åxx Hõã¨∞~°∞HÀ‰õΩ.
11. h „Ñ¨Éèí∞=Ù J#∞„QÆÇ¨xfl „Ñ¨ã¨∞Îuã¨∂Î LO_»∞.
94. W<£ +¨~åÇπÏ 95. J`ü f<£ 96. JÖò JÅMò 633
94. W<£ +¨~åÇπÏ (T~°@, LÑ¨â◊=∞#O)

1. („Ñ¨=HÍÎ!) Uq∞\˜, "Õ∞=Ú h PO`«~åºxfl h H˘~°‰õΩ qÑ¨ÊÖË^•?
2. h g∞^Œ L#fl P |~°∞=Ù#∞ ‰õÄ_® kOz"Õâß=Ú. 3. Jk h gÑ¨Ù#∞
Hõ$OQÆn¿ãk. 4. WOHÍ "Õ∞=Ú h H©iÎx (#Å∞kâ◊ÖÏ =∂~À‡ˆQq^èŒOQÍ)
L#fl`«O KÕâß=Ú. 5. Hõ#∞Hõ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Hõ+¨ìO`Àáê>Ë ã¨∞YO ‰õÄ_®
LOk. 6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ÉÏ^èŒ`Àáê>Ë ™œYºO ‰õÄ_® LOk. 7. HÍ|\˜ì
h‰õΩ fiHõ ÅaèOK«QÍ<Õ P^è•ºu‡Hõ JÉèÏºãÖ K≥~Úº. 8. h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH
^Œ$+≤ìx ˆHO„nHõiOK«∞.
95. J`ü f<£ (JOE~°O)
1. JuÎÑÖ_»∞ ™êH˜∆QÍ! Pe"£ ™êH˜∆QÍ! 2. ã≤<åÜü∞ H˘O_» ™êH˜∆QÍ!
3. ã¨∞~°H`∆˜ "« ∞≥ #ÿ D #QÆ~O° (=∞HÍ¯) ™êH˜Q∆ Í! 4. "åãÎ̈"åxH˜ "Õ∞=Ú =∞x+≤x
J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# PHõ$uÖ’ ã¨$+≤ìOKå=Ú. 5. `«~°∞"å`« J`«xx (J`«x
ã¨fiÜ«∞OHõ$`åÑ¨~å^è•Å HÍ~°}OQÍ) J@ì_∞» QÆ∞ ™ê÷<åxH˜ KÕ~åÛ=Ú. 6. J~Ú`Õ
Z=~°∞ qâ◊fiã≤Oz, ã¨„u¯Ü«∞ÖÏK«iOKå~À, "åiH˜ Z#fl\˜H© JO`«OHÍx
„ÑüÑ¶¨ÅO LOk. 7. =∞~°~Ú`Õ WÑ¨C_»∞ h=Ù U HÍ~°}OQÍ f~°∞Êk<åxfl
`«$}©Hõiã¨∞Î<åfl=Ù? 8. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇπÏ JO^ŒiHõO>Ë Q˘Ñ¨Ê <åºÜ«∂nèâ◊√_»∞
HÍ_®?
96. JÖò JÅMò (<≥`«∞Î\˜ QÆ_»¤)
1. K«^Œ∞=Ù, ã¨$+≤ìOz# h „Ñ¨Éèí∞=Ù ¿Ñ~°∞`À. 2. =∞x+≤x PÜ«∞#
<≥`«∞Î\ ˜ QÆ_»¤`À ã¨$+≤ìOKå_»∞. 3. K«^Œ∞=Ù! h „Ñ¨Éèí∞=Ù Ñ¨~°=∞ L^•`«∞Î_»∞.
4. PÜ«∞# HõÅ=Ú =¸Å=ÚQÍ *Ï˝#É’^èŒ KÕâß_»∞. 5. =∞x+≤ Z~°∞QÆx
Z<Àfl q+¨Ü«∂Å#∞ J`«xH˜ `≥eÜ«∞ÑïKå_»∞. 6. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ...
=∂#=Ù_»∞ =∞Ç¨ `«Åa~°∞ã¨∞QÍ `«Ü«∂~°Ü«∂º_»∞. 7. ZO^Œ∞HõO>Ë, J`«#∞
`«#∞fl `å#∞ x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞xQÍ ÉèÏqOK«∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. 8. x*ÏxH˜
=∞~°eáÈ=Åã≤Ok h „Ñ¨Éèí∞=Ù "≥·Ñ¨Ù#ˆH. 9. "åiã¨∞Î#fl P =ºH˜Îx h=Ù
K«∂âß"å? 10 – #=∂A KÕã¨∞Î#fl XHõ Éèí‰õΩÎ}˜‚? 11. K«∂_»∞! XHõ"Õà◊
J`«#∞ ã¨<å‡~åæ# LO>Ë, 12 ÖË^• J`«#∞ ÉèíH˜ÎÑ¨~åÜ«∞}`« QÆ∞iOz
É’^èŒÑïKÕ"å_≥· LO>Ë J`«x QÆ∞iOz h L^ÕÌâ◊"Õ∞q∞\˜? 13. K«∂_»∞!
XHõ"Õà◊ J`«#∞ ã¨`åºxfl „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ"å_≥·, q=ÚY`« K«∂¿Ñ"å_≥· LO>Ë J`«x
QÆ∞iOz h Jaè„áêÜ«∞"Õ∞q∞\˜? 14. Uq∞\˜, JÖÏ¡ÇÏπ `«##∞ K«∂ã¨∞<Î åfl_»#fl
q+¨Ü«∞O J`«xH˜ `≥eÜ«∞^•? 15. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ – J`«#∞ QÆ#Hõ
(`«# ^Œ∞+¨ì "≥·Yix) =∂#∞HÀHõáÈ`Õ, "Õ∞=∞`«x =ÚOQÆ∞~°∞Å∞ Ñ¨\ ˜ì
D_»∞™êÎ=Ú. 16. JO>Ë Jã¨`åºxH˜, JÑ¨~å^è•xH˜ „Ñ¨|Å `å~å¯}OQÍ
L#fl J`«x #∞^Œ∞\˜ A`«∞Î#∞. 17. J`«#∞ `«# =∞^ŒÌ`«∞Î^•~°∞Å#∞
Ñ≤Å∞K«∞HÀ^Œe¿ãÎ Ñ≤Å∞K«∞HÀ=∞#∞. 18. "Õ∞=Ú ‰õÄ_® #~°Hõ Éèí@∞Å#∞
Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. 19. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ... h=Ù J`«x =∂@ q#‰õΩ. (h
„Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ) ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞O KÕã≤, PÜ«∞# ™êg∞Ñ¨ºO á⁄O^Œ∞.
97. JÖò Y„^£ (=∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ"≥∞ÿ#k)
1. "Õ∞=Ú nxx (D Y∞~üP<£#∞) =∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú# ~å„u
Ü«∞O^Œ∞ J=`«iOÑ¨*Ëâß=Ú. 2. =∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú# ~å„u QÆ∞iOz
#∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù. 3. =∞Ç¨Ï`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú# P ~å„u "≥~Úº <≥ÅÅHõ<åfl
„âı+¨ª"≥∞ÿ#k. 4. ^≥·=^Œ∂`«Å∂#∞, P`«‡ (l„cÖò) P ~å„u"Õà◊ `«=∞ „Ñ¨Éèí∞=Ù
J#∞=∞u`À, ã¨=∞ã¨Î =º=Ç¨~åÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# PÜ«∞# L`«Î~°∞fiÅ#∞
fã¨∞‰õΩx =™êÎ~∞° . 5. Jk P^ŒºO`«O âßOu`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk – LëÈ^ŒÜ∞« O
=~°‰õÄ.
98. JÖò |~Úº#ÇπÏ (ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ™êH∆Íº^è•~°O)
1. „QÆO^äOŒ HõÅ „Ñ¨[ÅÖ’, |Ç¨ï^≥"· å~å^è‰Œ Ωõ ÅÖ’ Z=~°~Ú`Õ u~°™ê¯~°
99. J*ò lÖò*ÏÖò 635
"≥·Yix J=ÅOaOKå~À, "å~°∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ™êH∆Íº^è•~°O

~å#O`« =~°‰õÄ `«=∞ u~°™ê¯~° ^èÀ~°}˜x =∂#∞HÀx"å~°∞QÍ LO_Õ"å~°∞.
2. JO>Ë, ^Õ=Ùx `«~°Ñ¶¨Ù #∞O_ç XHõ „Ñ¨=HõÎ `«=∞‰õΩ Ñ¨q„`«=∞~Ú# „QÆO^äŒ
Ñ¨„`åÅ#∞ K«kq qxÑ≤OKåe, 3. JO^Œ∞Ö’ ã≤÷~°=∞~Ú#, ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ=∞~Ú#
JOâßÅ∞ LO_®e (J<Õk "åi Jaè=∞`«"≥∞ÿ LO_Õk). 4. HÍx „QÆO^äŒO
"˘ã¨QÆ|_ç# „Ñ¨[Å∞ `«=∞ =^ŒÌ‰õΩ ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# ™êH∆Íº^è•~°O =zÛ# g∞^Œ>Ë
qÉèËkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ (Jn qz„`«O, qâı+Ö!). 5. x*ÏxH˜ "åiH˜ JÖÏ¡ÇπÏ<Õ
P~åkèOKåÅx, z`«Îâ◊√kú`À ^èŒ~å‡xfl PÜ«∞#ˆH JOH˜`«O KÕã¨∞HÀ"åÅx,
UHÀ#∞‡Y∞Öˇ· LO_®Åx, #=∂A#∞ ™ê÷Ñ≤OKåÅx, [HÍ`ü#∞ W"åfiÅx
=∂„`«"Õ∞ P^ÕtOK«|_çOk. W^Õ ã≤÷~°=∞~Ú# – ã¨~°~Ú# – r=# ^èŒ~°‡O.
6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „QÆO^äŒO HõÅ „Ñ¨[ÅÖ’, |Ç¨ï^≥·"Àáêã¨‰õΩÅÖ’ ã¨`«º
u~°™ê¯~åxH˜ X_çQÆ\ ˜ì#"å~°∞ #~°HÍyflÖ’ Ñ¨_»`å~°∞. "å~°∞ HõÅHÍÅO
JO^Œ∞Ö’<Õ =∂_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. "å~°∞ r=~åâ◊√ÅÖ’ÔHÖÏ¡ J`«ºO`« K≥_"¤» å~°∞.
7. =∞Ô~=~°~Ú`Õ qâ◊fiã≤OKå~À, =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕâß~À – "å~°∞ r=~åâ◊√
ÅÖ’ÔHÖÏ¡ „âı+µ¨ Åª ∞. 8. "åiH˜ „ÑüÑ¶Å¨ OQÍ "åi „Ñ¨É∞íè =Ù =^ŒÌ âßâ◊fi`«=∞~Ú#
ã¨fi~°æ=<åÅ∞ L<åfl~Ú. "å\˜ kQÆ∞=# HÍÅ∞=Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï~Ú.
"å\˜Ö’ "å~°∞ ZÅ¡HÍÅO – âßâ◊fi`«OQÍ – LO\Ï~°∞. JÖÏ¡ÇπÏ "åiÑ¨@¡
„Ñ¨ã#¨ ∞fl_»Ü∂« º_»∞. "å~°∞ JÖÏ¡ÇÏπ Ü≥∞_»Å ãÖ`«∞+¨µÅì Ü«∂º~°∞. `«# „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_Õ"åxH˜ =∂„`«"Õ∞ Wk „Ñ¨`ÕºHõO!
99. J*ò lÖò*ÏÖò (Éèí∂HõOÑÖ)
1. Éèí∂q∞ f„==∞~Ú# „Ñ¨HõOÑ¨#`À HõOÑ≤OÑ¨*ËÜ«∞|_ç#Ñ¨C_»∞,
2. WOHÍ Éèí∂q∞ `«#Ö’x |~°∞=Ù#O`å |Ü«∞@Ñ¨_»"Õã≤#Ñ¨Ù_»∞,
3. 'nxˆH=∞~ÚáÈ~ÚOn!?— Jx =∞x+≤ JO\Ï_»∞. 4. P<å_»∞ Éèí∂q∞
`«# ã≤÷uQÆ`«∞ÅxflO\˜h UHõ~°∞=Ù ÃÑ_»∞`«∞Ok. 5. ZO^Œ∞HõO>Ë, h „Ñ¨Éèí∞=Ù
^•xH˜ P q^èŒOQÍ P*Ï˝Ñ≤Oz LO\Ï_»∞ =∞i. 6. P ~ÀA =∞#∞+¨µÅ∞ –
"åi Hõ~‡° Å∞ "åiH˜ K«∂Ñ¨|_»\ÏxH˜ – "Õ~ˆ fi~°∞ |$O^•Å∞QÍ |Ü«∞Å∞^Õ~åÎ~∞° .
7. Hõ#∞Hõ Z=_»∞ ~°=O`« ã¨`å¯~°ºO KÕã≤=Ù<åfl, J`«#∞ ^•xx K«∂ã¨∞‰õΩO
\Ï_»∞. 8. =∞Ô~=_»∞ ~°=O`« ^Œ∞ëê¯~°ºO KÕã≤=Ù<åfl, ^•xx J`«#∞
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
100. JÖò PkÜ«∂`ü („Ñ¨K«O_» "ÕQÆO`À Ñ¨~°∞ÔQ`ÕÎ JâßfiÅ∞)
1. ~˘Ñ¨C`«∂ "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ`ÕÎ QÆ∞„~åÅ ™êH˜∆QÍ! 2. `«=∞ _≥Hõ¯Å
~åÑ≤_ç`À xÑ¨CÅ∞ K≥iˆQ "å\˜ ™êH˜∆QÍ! 3. `≥Å`≥Å"å~°∞`«∞O_»QÍ PHõã≤‡Hõ
^•_ç [i¿Ñ"å\˜ ™êH˜∆QÍ! 4. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jq ^Œ∞=Ú‡ ˆ~Ñ¨Ù`«∂,
5. Ãã·xHõ ã¨=¸Ç¨Ö’¡ K˘K«∞Û‰õΩáÈ`å~Ú. 6. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ `«#
„Ñ¨É∞íè =Ù "Õ∞à◊§#∞ =∞~°z#"å_»∞. 7. nxH˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«<Õ ™êH˜Q∆ Í L<åfl_»∞.
8. J`«#∞ ^èŒ# "åº"≥∂Ç¨ÏOÖ’ ÉÏQÍ =ÚkiáÈÜ«∂_»∞. 9. ã¨=∂^èŒ∞ÅÖ’
L#fl "å\˜x |Ü«∞\˜H˜ f¿ã ã¨=∞Ü«∞O QÆ∞iOz J`«xH˜ `≥eÜ«∞^•?
10. PO`«~åºÖ’¡x Ö’QÆ∞@∞ì ~°@∞ì KÕÜ«∞|_»∞`«∞O^Œ#fl ãÖQÆu `≥b^•?
11. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ P ~ÀA "åi „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ "å~°O^Œi QÆ∞iOz JO`å
`≥eã≤ LO@∞Ok.
101. JÖò MÏiJÇπÏ (HõÅHõÅO ˆ~¿Ñk)
1. HõÅHõÅO ˆ~¿Ñk 2. Uq∞\Ï HõÅHõÅO ˆ~¿Ñk? 3. P HõÅHõÅO
ˆ~¿Ñ ^•x QÆ∞iOz hˆHO `≥Å∞ã¨∞? 4. P ~ÀA =∞#∞+¨µÅ∞ nÑ¨Ñ¨Ù Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å
=∂kiQÍ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞ J~ÚáÈ`å~°∞. 5. Ñ¨~°fi`åÅ∞ UH˜# ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å
^Œ∂k Ñ≤O*ÏÖÏ¡ J~ÚáÈ`å~Ú. 6. Z=i (ã¨^•K«~°}Å) „`åã¨∞ Ñ¨à‹§O
|~°∞=ÙQÍ LO@∞O^À, 7. J`«#∞ =∞#ã¨∞ "≥∞zÛ# ã¨∞YqÖÏ™êÅÖ’
LO\Ï_»∞. 8. =∞Ô~=i „`åã¨∞Ñ¨à‹§O `ÕeHõQÍ LO@∞O^À, 9. J`«x x"åã¨
ã¨Å÷ O Ö’`≥#· Q˘~Úº J~Ú LO@∞Ok. 10. J^Õq∞\’ hˆH"≥∞ÿ<å `≥Å∞™ê?
11. Jk =∞O_Õ Jyfl QÆ∞O_»O.
102. J`ü `«HÍã¨∞~ü 103. JÖò J„ãπ 104. JÖò Ç¨ï=∞[ÇπÏ 637
102. J`ü `«HÍã¨∞~ü (J`åºâ◊)

1. WOHÍ WOHÍ Pi˚OKåÅ#fl J`åºâ◊ q∞=∞‡efl Ñ¨~°^è•º#OÖ’
Ñ¨_"» ãÕ O≤ k. 2. Hõ_‰» Ωõ g∞~°∞ (D ¿Ñ~åâ◊`À<Õ) ã¨=∂^è∞Œ Ö’¡xH˜ KÕ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞.
3. ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ... j„Ñ¶¨∞OQÍ<Õ g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 4. =∞i
ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞ ... KåÖÏ `˘O^Œ~°QÍ<Õ g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
5. HÍ<ÕHÍ^Œ∞ ... g∞~°∞ QÆ#Hõ YzÛ`«"≥∞ÿ# *Ï˝#O`À `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO>Ë (D
Pâ◊Å P~å@OÖ’ Ñ¨_ç LO_Õ"å~°∞ HÍ~°∞). 6. g∞~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® #~°HÍyflx
K«∂™êÎ~°∞. 7. =∞i g∞~°∞ ^•xx xtÛ`« <Õ„`«O`À gH˜∆™êÎ~°∞. 8. =∞i P
~ÀA q∞=∞‡efl D SÇ≤ÏHõ ã¨∞MÏÅ QÆ∞iOz „Ñ¨tflOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
103. JÖò J„ãπ (HÍÅ QÆ=∞#O)
1. HÍÅO ™êH˜∆QÍ! 2. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ =∂#=Ù_»∞ #+¨ìOÖ’ L<åfl_»∞.
3. J~Ú`Õ qâ◊fiã≤Oz =∞OzÑ¨#∞Å∞ KÕã≤#"å~°∞, XO_˘HõiH˜ ã¨`ÀºÑ¨^Õâ◊O
KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞, Ñ¨~°ã¨Ê~°O F~°∞Ê QÆ∞iOz LÑ¨^ÕtOK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ =∂„`«O
D #+¨ìO #∞O_ç ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO\Ï~°∞.
104. JÖò Ç¨ï=∞[ÇπÏ (Ñ¨~ÀHõ∆OQÍ xOkOKÕ"å_»∞)
1. Z^Œ∞\˜"åix ZuÎá⁄_çK,Õ `«ÑC¨ Öˇ<flÕ „Ñü"å_çH© q<åâ◊O `«^ºŒä O.
2. "å_»∞ ^èŒ<åxfl áÈQÆ∞KÕã≤, =∂\˜=∂\˜H© ÖˇHõ¯ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï_»∞.
3. `«# ^èŒ#O ZÅ¡Ñ¨C_»∂ `«# "≥O>Ë LO@∞O^Œx "å_»∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl_»∞.
4. JãÖÉèí=O! "å_»∞ `˘H˜¯"Õ¿ã ^•xÖ’ qãï"ÕÜ«∞|_»`å_»∞. 5. `˘H˜¯"Õ¿ã
^•x QÆ∞iOz #∞"Õfi=∞#∞‰õΩ<åfl=Ù? 6. Jk JÖÏ¡ÇπÏKÕ ~°QÆ∞ÖÁæÅÊ|_ç#
Jyfl. 7. Jk Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å =~°‰õÄ K˘K«∞Û‰õΩáÈ`«∞Ok. 8. Jk "åiÃÑ· –
Jxfl "≥Ñ· Ù¨ Å #∞O_ô – =¸ã≤"ÜÕ ∞« |_»∞`«∞Ok. 9. á⁄_»"å\˜ (Jyfl) ãÖÎ ÉèÏÅ
=∞^èŒº#!
105. JÖò Ñ¶‘Öò (U#∞QÆ∞)
1. U#∞QÆ∞Å "åiÑ¨@¡ h „Ñ¨Éèí∞=Ù ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKå_À h=Ù
K«∂_»ÖË^•? 2. Uq∞\˜, PÜ«∞# "åi ‰õΩ`«O„`åxfl ÉèíQÆflO KÕÜ«∞ÖË^•?
3. PÜ«∞# "åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨‰õ∆ΩÅ ã¨=¸Ç¨Å#∞ ÑÖÑ≤OKå_»∞.
4. Jq "åiÃÑ· HõOHõ~°~åà◊§#∞ ‰õΩiÑ≤Oz `«~°=∞™êQÍ~Ú. 5. Z@ìˆHÅ‰õΩ
PÜ«∞# "åix (Ñ¨â◊√=ÙÅ∞) ux `˘H˜¯"Õã≤# QÆ_ç¤ =∂kiQÍ KÕ¿ãâß_»∞.
106. Y∞Ô~·+π (Y∞Ô~·+π =~°æO "å~°∞)
1. Y∞Ô~·+¨µÅ∞ JÅ"å@∞ Ñ¨_ç#O^Œ∞=Å¡, 2. K«eHÍÅÑ¨Ù, "Õã¨q
HÍÅÑ¨Ù „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ‰õΩ JÅ"å@∞ Ñ¨_ç#O^Œ∞=Å¡, 3. "å~°∞ D (Ñ¨q„`«
HÍÉÏ) QÆ$Ç¨Ï „Ñ¨Éèí∞=Ù<Õ P~åkèOKåe. 4. PÜ«∞<Õ "åiH˜ PHõeQ˘#flÑ¨C_»∞
J#flO ÃÑ\Ïì_∞» . ÉèÜí ∂« O^Àà◊#Å∞ L#flÑ¨C_»∞ âßOuÉè„í ^Œ`Å« #∞ HõeÊOKå_»∞.
107. JÖò =∂=Ó<£ (z#fl z#fl =ã¨∞Î=ÙÅ∞)

1. Uq∞\˜, f~°∞Êk<åxfl Jã¨`«º=∞O@∂ „`Àã≤Ñ¨ÙKÕÛ =ºH˜Îx h=Ù
K«∂_»ÖË^•? 2. J<å^äŒ#∞ |Ü«∞\˜H˜ ÔQO\˜"Õ¿ã Hõiî<å`«∞‡_»∞ "å_»∞!
3. x~°∞¿Ñ^Œ‰õΩ J#flO ÃÑ@ì=∞x HõhãÖ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«x"å_»∞! 4. P
#=∂rÅ‰õΩ q<åâ◊O MÏÜ«∞O. 5. (ZO^Œ∞HõO>Ë) "å~°∞ `«=∞ #=∂AÅ
Ñ¨@¡ =∞~°∞Ñ¨Ù#‰õΩ (J„â◊^Œú‰õΩ) Ö’#Ü«∂º~°∞. 6. (KÕã≤<å) ˆH=ÅO Ñ¨~°∞Å‰õΩ
K«∂Ñ¨\ÏxˆH KÕ™êÎ~°∞. 7. x`åº=ã¨~åÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ju z#fl
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® (™ê\˜ [#∞Å‰õΩ) W=fi~°∞.
108.JÖò H“ã¨~ü 109.JÖò HÍÑ¶≤~°∂<£ 110.J<£ #„ãπ 111.JÖò ÅÇ¨ÏÉò 639
108. JÖò H“ã¨~ü (â◊√ÉèÏÅ ã¨~°ã¨∞û)
1. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) "Õ∞=Ú h‰õΩ H“ã¨~ü (â◊√ÉèÏÅ ã¨~°ã¨∞û)#∞
„Ñ¨™êkOKå=Ú. 2. Hõ#∞Hõ h „Ñ¨Éèí∞=Ù („Ñ‘u) HÀã¨"Õ∞ #=∂A K≥~Úº†
Y∞~åƒh W=Ùfi. 3. =Ú=∂‡\˜H© h â◊„`«∞"Õ <å=∞~°∂áêÖË¡‰õΩO_® áÈ`å_»∞.
109. JÖò HÍÑ¶≤~°∂<£ (ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞Å∞)
1. („Ñ¨=HÍÎ!) "åiH˜ K≥Ñ¨C. 'F ã¨`«ºu~°™ê¯~°∞ÖÏ~å! 2. g∞~°∞
P~åkèOKÕ "å\˜x <Õ#∞ P~åkèOK«#∞. 3. <Õ#∞ P~åkèã¨∞Î#fl "åxx g∞~°∞
P~åkèOK«~°∞. 4. g∞~°∞ Ñ¨Ólã¨∞Î#fl "å\˜x <Õ#∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å_»#∞ HÍ#∞.
5. <Õ#∞ P~åkèOKÕ "åxx g∞Ô~ÖÏQÆ∂ P~åkèOK«~°∞. 6. g∞ ^èŒ~°‡O g∞‰õΩ.
<å ^èŒ~°‡O <å‰õΩ.—
110. J<£ #„ãπ (ã¨Ç¨Ü«∞O)
1. (F =ÚÇ¨Ï=∞‡^£!) ^≥·=ã¨Ç¨Ü«∞O JOk#Ñ¨C_»∞, q[Ü«∞O
=iOz#Ñ¨C_»∞, 2. „Ñ¨[Å∞ `«O_ÀÑ¨Ò« _®Å∞QÍ =zÛ ^≥=· ^è~Œ ‡° OÖ’ KÕ~\° Ïxfl
h=Ù uÅHÕz#Ñ¨C_»∞, 3. h=Ù h „Ñ¨Éèí∞=Ù#∞ ã¨∞ÎuOK«@O`À áê@∞,
PÜ«∞# Ñ¨q„`«`«#∞ H˘xÜ«∂_»∞. Hõ∆=∂Ñ¨} H˘~°‰õΩ PÜ«∞xfl „áêi÷OK«∞.
xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«∞# Jq∞`«OQÍ Hõ∆q∞OKÕ"å_»∞.
111. JÖò ÅÇ¨ÏÉò
1. J|∂ ÅÇ¨ÏÉò KÕ`«∞Å∞ q~°QÆ! "å_»∞ <åâ◊#=∞=fi! 2. "å_ç
^èŒ#=¸ "å_çH˜ Ñ¨xH˜ ~åÖË^Œ∞. "å_»∞ ãÖáêkOz#k ‰õÄ_® "å_çH˜
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ Ö» ^Ë ∞Œ . 3. j„Ñ¶∞¨ OQÍ<Õ "å_»∞ [fieOKÕ JyflH˜ PÇ¨ïu J=Ù`å_»∞.
4. Hõ>ˇìÅ∞ "≥∂ã¨∂Î uiˆQ "å_ç ÉèÏ~°º‰õÄ J^Õ QÆu Ñ¨_»∞`«∞Ok. 5. Pq_»
"≥∞_»Ö’ ¿Ñ#|_ç# „`å_»∞ LO@∞Ok.
112. JÖò WMÏ¡ãπ (^Õ=Ùx UHõ`«fiO)
1. "åiH˜ K≥Ñ¨C : 'P JÖÏ¡ÇπÏ XHõ¯_Õ (JkfifÜ«Ú_»∞). 2. JÖÏ¡ÇπÏ
x~°¿ÑH∆ÍÑ¨~°∞_»∞. 3. PÜ«∞#‰õΩ ãÖ`å#O ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ‰õÄ_® Z=iH©
ãÖ`å#O HÍ_»∞. 4. PÜ«∞#‰õΩ ãïã¨=∂#∞_»∞ Z=_»∂ ÖË_»∞.—
113. JÖò Ñ¶¨ÅMò (`˘e á⁄_»∞Ñ¨Ù)
1. WÖÏ K≥Ñ¨C : '<Õ#∞ „áê`«óHÍÅ „Ñ¨Éèí∞=Ù â◊~°}∞ "Õ_»∞‰õΩO@∞<åfl#∞
– 2 – PÜ«∞# ã¨$+≤ìOz# „Ñü =ã¨∞Î=Ù H©_»∞ #∞O_ç! 3. JÅ=Ú‰õΩ#flÑ¨Ê\˜
^Œ@ì=∞~Ú# pHõ\ ˜ ~å„u H©_»∞ #∞O_ç! 4. =Ú_»∞ÅÖ’ =∞O„uOz T^Õ
"åi H©_»∞ #∞O_ç! 5. Jã¨∂Ü«∞ K≥O^Õ"å_»∞ Jã¨∂Ü«∞ K≥Ok#Ñ¨Ê\˜ H©_»∞
#∞O_ç!—
114. J<£ <åãπ („Ñ¨[Å∞)
1. WÖÏ J#∞ : '<Õ#∞ „Ñ¨[Å „Ñ¨Éèí∞=Ù (J~Ú# JÖÏ¡ÇπÏ) â◊~°}∞
"Õ_»∞`«∞<åfl#∞. 2. „Ñ¨[Å K«„Hõ=iÎ, 3. „Ñ¨[Å P~å^èŒº ^≥·=O (J~Ú#
JÖÏ¡ÇπÏ â◊~°}∞ "Õ_»∞`«∞<åfl#∞). 4. â◊OHõÅ∞ ˆ~ÔHuÎOz, J^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞º"å_ç
H©_»∞ #∞O_ç, 5. "å_»∞ [#∞Å PO`«~åºÅÖ’ â◊OHõÅ∞ ˆ~ÔHuÎã¨∂Î LO\Ï_»∞.
6. JÖÏO\˜"å_»∞ l#∞flÅÖ’ #∞O_ô LO_»=K«∞Û, =∞#∞+¨µÅÖ’ #∞O_ô
LO_»=K«∞Û!—

Telugu Khuran

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Telugu Khuran

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

k=º „QÆO^äOŒ Y∞~üP<£ 1

Y∞~üP<£ L~°∂Ì J#∞"å^ŒO

This Translation of the Quran is copyright free

Y∞~üP<£ ^≥=· „QÆO^äOŒ . ^Õ=Ùx JOu=∞ ã¨O^ÕâÇ◊ Ï¨ ~°∞_»∞ =ÚÇ¨Ï=∞‡^£

#∂º _èbç ¡ – =Ç‘Ï^Œ∞nÌ<£ MÏ<£

1. JÖò á¶êuÇ¨ (P~°OÉèíO)

1. „Ñ¨â◊Oã¨Åhﬂ JÖÏ¡ÇπÏ HÀã¨"Õ∞. PÜ«∞# ã¨~°ﬁÖ’HÍÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù.

"å~°O\Ï~°∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jã¨Å∞ "åˆ~ Jq"Õ‰õΩÅ∞. HÍx "å~å q+¨Ü«∂xﬂ

q∞=∞‡eﬂ uiy „|uH˜OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. Hõ_»‰õΩ g∞~°O`å PÜ«∞#

JÉèÏºã¨"Õ∞ – HÍx ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞ QÆÅ"åiH˜ (Jk Hõ+¨ì"Õ∞g∞ HÍ^Œ∞)!

WÖÏ J<åﬂ_»∞ : 'Uq∞\˜, g∞~°∞ XHõ "Õ∞Öˇ·# =ã¨∞Î=Ù‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ XHõ

75. Uq∞\˜, g∞~°∞ K≥ÑÊ≤ #O`« =∂„`å# D Ü«¸^Œ∞Å∞ qâ◊ﬁã≤™êÎ~x°

=∂~°ÖË^Œ∞. JO`«‰õΩ =ÚO^≥·`Õ "å~°∞ Jqâßﬁã¨∞ÅÃÑ· `«=∞‰õΩ q[Ü«∞O

q_»n¿ã ‰õ∆Ω„^Œq^Œº#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ "å~°∞ ^≥·"å[˝ HÍ#O`«

L<åfl~Ú. 117. Éèí∂=∂ºHÍâßÅ#∞ PÜ«∞# q#∂`«flOQÍ ã¨$+≤ìOK«#∞<åfl_»∞.

<Õ#∞ ã¨HõÅ Ö’Hõ „Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<åﬂ#∞— Jx J`«#∞

„uÑ¨C`«∞<åﬂ=Ú. WHõ h =ÚMÏxﬂ =∞ã≤˚^≥ Ç¨Ï~å"£∞ "≥·Ñ¨Ù =∞~°Å∞ÛHÀ.

"åiÃÑ· ^Õ=Ù_»∞, ^≥·=^Œ∂`«Å∞, =∂#=ÙÅO^Œi âßÑ¨O Ñ¨_»∞`«∞Ok.

„QÆO^äŒOÖ’ #∞O_ç J<ÕHõ ^•~°∞Å∞ fã¨∞‰õΩ<åﬂ~°∞. `«=∞ Ñ¨O`«O <≥yæOK«∞HÀ=

~°uÖ’ áêÖÁæ#@O g∞‰õΩ ^èŒ~°‡ã¨=∞‡`«O KÕÜ«∞|_çOk. "å~°∞ g∞‰õΩ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞.

D <≥ÅÅÖ’ Ç¨Ï*ò˚ KÕÜ«∂Åx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#ﬂ =ºH˜Î – Ç¨Ï*ò˚ ã¨=∞Ü«∞OÖ’

D qÉèË^•Å∞ ã¨$+≤ìOz# "åÔ~=~À HÍ^Œ∞, ã¨`«ºO „Ñ¨™êkOK«|_ç#"åˆ~,

K≥Ñ¨C : J^˘Hõ Jâ◊√^•ú=ã¨÷. P Jâ◊√^Œú ã≤÷uÖ’ g∞~°∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ

W^Õ g∞ H˘~°‰õΩ J`«ºO`« Ñ¨iâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, Ñ¨iâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ñ¨^Œúu. ^≥·"åxH˜

JO^Œ∞ˆH ^Õ=Ù_»∞ "åi`À 'Kå=O_ç— J<åﬂ_»∞. `«~°∞"å`« "åix =∞m¡

WKåÛ=Ú. Ñ¨iâ◊√^•ú`«‡ ^•ﬁ~å J`«xH˜ `À_»Ê_®¤=Ú. ^Õ=Ù_Õ QÆ#Hõ

261. ^≥·==∂~°æOÖ’ `«=∞ ã¨OÑ¨^Œ#∞ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì"åi LÑ¨=∂#O

K«∂ã≤ "åi x[ ã≤÷ux Ñ¨ã≤QÆ@ì=K«∞Û. ^èŒ~°‡O KÕÜ«∞O_ç ÉÏ|∂! JO@∂

^Õ=Ù_»∞ „Ñ¨u q+¨Ü«∞O `≥eã≤#"å_»∞. 283. XHõ"Õà◊ g∞~°∞ „Ñ¨Ü«∂}OÖ’

JO^Œ∞Ö’ ZÖÏO\˜ ã¨O^ÕÇ¨ÏO ÖË^Œ∞. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ^Õ=Ù_»∞ "åQÍÌ<åxH˜

`åHõ^Œ∞— Jx "å~°∞ Ñ¨ÅHõ@"Õ∞. "åi D HÍÅÊxHõ q+¨Ü«∂ÖË ^èŒ~°‡O

^Œ∂`«Å∞ J`«xx Ñ≤ez, '([HõiÜ«∂º!) ^Õ=Ù_»∞ h‰õΩ Ü«∞Ç¨º â◊√Éèí"å~°Î

'J#∞„QÆÇ¨Ï=∞O`å ^Õ=Ùx KÕ`«∞Ö’¡ LOk. PÜ«∞# `å#∞ HÀi# "åiH˜

x^Œ~°≈<åÅ∞ ‰õÄ_® =zÛ L<åﬂ~Ú. ^Õ=Ù_»∞ ^Œ∞~å‡~°∞æÅ‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈#O

"åi =∂kiQÍ J=HõO_ç. JÖÏO\˜ "åiH˜ =∞Ç¨ Ñ¶¨∞’~°=∞~Ú# tHõ∆

xâ◊ÛÜ«∞OQÍ "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅxﬂO\˜h ^Õ=Ù_»∞ kQÆƒO^èŒO KÕã≤ L<åﬂ_»∞.

144. =ÚÇ¨Ï=∞‡^£ XHõ ^≥·=„Ñ¨=HõÎ =∂„`«"Õ∞. W`«xH˜ Ñ¨Ó~°ﬁO ‰õÄ_®

156. F qâßﬁã¨∞ÖÏ~å! g∞~°∞ Jqâßﬁã¨∞Å =ÖË J=HõO_ç. `«=∞

^Œ∞óYOQÍh LO_»^#Œ ﬂ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ "å~°∞ JO^Œ∞‰õΩO@∞<åﬂ~°∞. 171. ^Õ=Ùx

186. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ g∞~°∞ g∞ ^è#Œ „áê}ÏÅ ^•ﬁ~å Ñ¨sH˜O∆ K«|_»`å~°∞.

4. J<£ x™ê (=∞Ç≤ÏàÏ=∞}∞Å∞)

Pã≤Î Ñ¨OÑ¨HõO [~°QÍe. g∞ `«O„_»∞Å~Ú<å ÖË^• g∞ ‰õΩ=∂~°∞Å~Ú<å –

QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O á⁄Ok# g∞^Œ@ ‰õÄ_® g∞~°∞ ^•xx ZÖÏ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞?

ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl ^•xx |\˜ì "åi Ñ¶ë`«O LO@∞Ok. „ã‘ÎÅ∞ ãÖáêkOK«∞

44. „QÆO^äŒOÖ’ #∞O_ç H˘O`«ÉèÏQÆO W=ﬁ|_ç# "åix h=Ù

"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =∞~°ÅÛO_ç – g∞~°∞ x[OQÍ ^≥·"åxﬂ, ^≥·=„Ñ¨=HõÎ#∞ qâ◊ﬁã≤OKÕ"åˆ~

Ç≤Ï„[`ü („Ñ¨™ê÷#O) KÕÜ«∞#O`«=~°‰õÄ, "åiÖ’ Z=ih g∞ q∞„`«∞Å∞QÍ

#~°Hõ"Õ∞ x"åã¨ ã¨÷Å=∞~Ú# [#∞Å∞ g~°∞. Jk =∂K≥_»¤ x"åã¨ã¨÷ÅO.

#@¡~Ú`Õ, "åiÖ’x XHõ =~°Oæ x#∞ﬂ ÃÑ_»„`À= Ñ¨\Oì˜ KåÅx Hõ$`«xâ◊ÛÜ«∞O`À

KÕ™êÎ_»<À, L¿ÑH˜∆™êÎ_»<À ÉèíÜ«∞O LO>Ë "åi~°∞=Ù~°∂ Ñ¨~°ã¨Ê~°O XHõ

#∞O_ç ~°H˜∆OKå=Ú— J#O\Ï~°∞. ^Õ=Ù_Õ g∞~°O^Œi =∞^èŒº „Ñ¨à◊Ü«∞k<å#

áê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞). "åã¨Î"åxH˜ "å~°∞ J`«xﬂ K«OÑ¨#∂ ÖË^Œ∞, tÅ∞=ÃÑ·H˜

HÍ=@OÃÑ· =∞ã‘ÇπÏ (Uã¨∞„H©ã¨∞Î) z#ﬂ|∞K«∞ÛHÀÖË^Œ∞. ^≥·= ™êg∞Ñ¨ºO á⁄Ok#

^ŒQÆæ~° |e WzÛ#k ‰õÄ_® x+≤^Œú"Õ∞. WOHÍ ÉÏ}ÏÅ ^•ﬁ~å J^Œ$ëêìxﬂ

KÕ~ÚOKå_»∞. "Õ∞=Ú "åiÖ’ #∞O_ç Ñ¨<≥ﬂO_»∞=∞Ok Ñ¨~°º"ÕHõ∆‰õΩeﬂ

„Ñ¨™êkOKå_»∞. 21. <å *Ïu [#∞ÖÏ~å! ^Õ=Ù_»∞ g∞‰õΩ ~åã≤ÃÑ\˜ì# D

`«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ W=ﬁQÀi<å, Jk "åi #∞O_ç ã‘ﬁHõiOK«|_»^Œ∞.

`Ò~å`«∞ „QÆO^ä•xﬂ „^èŒ∞=Ñ¨iKÕk. WOHÍ Jk =∂~°æ^Œi≈xQÍ, ÉèíÜ«∞Éèí‰õΩÎÅ∞

57. F qâßﬁã¨∞ÖÏ~å! g∞‰õΩ Ñ¨Ó~°ﬁO „QÆO^äŒO "˘ã¨QÆ|_ç# "åiÖ’

70. "Õ∞=Ú W„™ê~¸Öò ã¨O`«u"åi #∞O_ç QÆ\ ˜ì "åQÍÌ#O

84. "Õ∞=Ú JÖÏ¡ÇπÏ#∞, =∂ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ# ã¨`åºxﬂ qâ◊ﬁã≤OK«HõáÈ=\ÏxH˜

(Ç¨ÏÖÏÖò) KÕÜ«∞|_çOk. g∞ „Ñ¨Ü≥∂[<å~°÷O, g∞ Ñ¨Ü«∞# |$O^•Å HÀã¨O

109. ^Õ=Ù_»∞ `«# „Ñ¨=HõÎÅO^Œih ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨~°z, 'g∞‰õΩ UO

6. JÖò J<£ P"£∞ (Ñ¨â◊√=ÙÅ∞)

D <≥ÅÅÖ’ Ç¨Ïò˚ KÕÜ«∂Åx ã¨OHõeÊOK«∞‰õΩ#ﬂ =ºH˜Î – Ç¨Ïò˚ ã¨=∞Ü«∞OÖ’