Professional Documents
Culture Documents
9 REGIO ABDOMEN
ABDOMINAL WALL Regio dibatasi oleh 2 bidang sagittal dan 2
bidang transversal
ABDOMEN 2 bidang sagittal: bidang midclavicular,
Batas superior cavitas abdominopelvis: dari midpoint clavicula hingga midinguinal
diafragma thorax yang berada di thoracic point (SIAS – margo superior simfisis pubis)
cage hingga SIC 4 2 bidang transversal
Batas inferior cavitas abdominopelvis: Versi 1
diafragma pelvis - bidang subcostal, melalui margo inferior
Cavitas abdomen dan cavitas pelvis dibatasi kartilago costa 10
oleh apertura pelvis superior - bidang transtubercularis, melalui
tuberculum iliacum dan corpus VL5
4 KUADRAN ABDOMEN Versi 2
Kuadran dibatasi oleh bidang mediana dan - bidang transpylorica, pertengahan antara
bidang transumbilicalis margo superior manubrium sterni dan
Kuadran abdomen: simfisis pubis (biasanya setinggi VL1)
1. Kuadran dextrosuperior - bidang interspinosa, melalui SIAS
- Pylorus gaster Regio abdomen:
- Duodenum pars superior, pars 1. Epigastrium
descendens, dan pars horizontal 2. Umbilicalis
- Colon ascendens, bagian superior 3. Hipogastrium/pubis
- Flexura coli dextra 4. Hipochondrium dextra
- Colon transversum, ½ dextra 5. Hipochondrium sinistra
- Lobus hepatis dextra 6. Lumbalis/flank/regio lateral dextra
7. Lumbalis/flank/regio lateral dinistra 1. Membentuk support yang kuat dan
8. Inguinalis dextra expandable
9. Inguinalis sinistra 2. Menyangga & melindungi viscera abdomen
3. Menekan viscera abdomen, meningkatkan
DINDING ABDOMEN ANTEROLATERAL tekanan intra-abdomen
Musculoaponeurosis 4. Menggerakan batang tubuh &
Batas superior: kartilago costa 7-10 dan mempertahankan postur
proc. xiphoideus
Batas inferior : Vagina musculi recti abdominis, lamina
- Lig. inguinal anterior et posterior: aponeurosis 3 otot
- Margo superior anterolateral pelvic (M. OEA, M. OIA, dan M. TA) yang
girdle (simfisis pubis, crista pubica, dan menyelubungi M. rectus abdominis
crista iliaca) Linea arcuata membatasi 2/3 superior dan
1/3 inferior lamina posterior rectus sheath
LAPISAN DINDING ABDOMEN ANTEROLATERAL 2/3 superior
1. Cutan - Vagina musculi recti abdominis lamina
2. Jaringan Subcutan anterior:
a. Fascia Camper: lapisan lemak superficial aponeurosis M. OEA,
b. Fascia Scarpa: lapisan membranosa lamina anterior aponeurosis M. OIA
profunda - Vagina musculi recti abdominis lamina
*Fascia Colles/fascia perinei superficialis: posterior:
fascia Scarpa yang berlanjut ke perineum lamina posterior aponeurosis M. OIA,
*Fascia Dartos: fascia Scarpa yang aponeurosis M. TA
berlanjut ke penis dan scrotum 1/3 inferior
3. Fascia investing superficialis - Vagina musculi recti abdominis lamina
4. M. obliquus externus abdominis anterior:
5. Fascia investing intermedia aponeurosis M. OEA, aponeurosis M.
6. M. obliquus internus abdominis OIA, dan aponeurosis M. TA
7. Fascia investing profunda Linea alba, persilangan aponeurosis M. OEA
8. M. transversus abdominis dan M. OIA di linea mediana anterior
9. Fascia transversalis/endoabdominalis Annulus umbilicalis, defek pada linea alba
10. Extraperitoneal fat Linea semilunaris, batas lateral M. rectus
11. Peritoneum parietal abdominis
Fascia thoracolumbal: origo dari M. OIA dan
OTOT DINDING ABDOMEN ANTEROLATERAL M. TA
Tiga pipih:
1. M. obliquus externus abdominis PERMUKAAN INTERNA DINDING ABDOMEN
2. M. obliquus internus abdominis ANTEROLATERAL
3. M. transversus abdominis Pelipatan peritoneum parietal
Dua vertical: - Plica umbilicalis mediana:
4. M. rectus abdominis, terdapat intersectio menutupi Lig. umbilicalis mediana
tendinea obliterasi urachus
5. M. pyramidalis - Plica umbilicalis medialis:
menutupi Lig. umbilicalis medialis
Otot abdomen yang berkontraksi saat bahu
obliterasi A. umbilicalis
kanan menghadap kiri:
- Plica umbilicalis lateralis:
1. M. obliquus externus abdominis dextra
disebabkan oleh A./V. epigastrica inferior
2. M. obliquus internus abdominis sinistra
Fossa peritoneal
- Fossa supravesicae
Fungsi otot:
- Fossa inguinalis medialis
= trigonum Hesselbach, dibatasi oleh: V. epigastrica superficialis beranastomosis
✓ Lig. inguinalis di inferior dengan Vv. paraumbilicales anastomosis
✓ Batas lateral M. rectus abdominis portocaval
(linea semilunaris) di medial Vv. Paraumbilicales (berjalan paralel
✓ A. epigastrica inferior di lateral dengan lig. teres hepatis) V. porta
- Fossa inguinalis lateralis hepatis
Lig. falciformis
INERVASI DINDING ABDOMEN
REGIO INGUINAL 1. N. thoracoabdominalis (T7-11): otot
Lig. inguinal: aponeurosis M. OEA yang abdomen anterolateral
mengalami penebalan di bagian inferior, 2. Rami cutaneus lateralis N. spinalis T7-9 atau
sepanjang SIAS – tuberculum pubicum T10
Pada spatium subinguinal terdapat: 3. N. subcostalis (T 12): otot abdomen
1. Lacuna musculorum, dilalui M. iliopsoas anterolateral
& N. femoralis 4. N. iliohipogastricus
2. Lacuna vasorum, dilalui A./V. femoralis 5. N. ilioinguinalis
Lacuna musculorum dan lacuna vasorum Planus neurovascular terletak antara M.
dibatasi oleh arcus iliopectineus OIA dan M. TA
3. Annulus femoralis Ramus cutaneus abdominal anterior N.
Lig. lacunar (Gimbernat), batas medial thoracoabdominalis
spatium subinguinal - T7-T9 kulit superior umbilicus
Lig. pectineum (Cooper), sepanjang pecten - T10 kulit sekitar umbilicus
pubis - T11 + ramus cutaneus N. subcostalis, N.
Traktus iliopubicus, penebalan margo iliohipogastricus, & N. ilioinguinalis
inferior fascia transversalis kulit inferior umbilicus
Canalis inguinalis, dilewati oleh:
♂ funiculus spermaticus + N. ilioinguinalis ALIRAN LIMFATIK DINDING ABDOMEN
♀ lig. teres uteri/lig. rotundum + N. Pembuluh limfa superficial
ilioinguinalis - Superior bidang transumbilicalis
Annulus inguinalis superficialis (externus) Lnn. axillaris
Annulus inguinalis profundus (internus), Sebagian kecil menuju:
lateral A. epigastrica inferior Lnn. parasternales
Conjoint tendon/falx inguinal: persatuan Lnn. difragmatica anterior
bagian bawah aponeurosis M. OIA dan - Inferior bidang transumbilicalis
aponeurosis M. TA Lnn. inguinales superficiales
Pembuluh limfa profunda
VASKULARISASI DINDING ABDOMEN Lnn. iliaci eksterni
A. musculophrenica A. thoracica interna Lnn. iliaci interni
A. epigastrica superior A. thoracica Lnn. lumbales
interna
PERITONEUM
A. intercostalis posterior 10-11 aorta
Peritoneum: membran serosa, mesothelium
A. subcostalis aorta
Peritoneum parietal: melekat pada
A. epigastrica inferior A. iliaca externa
permukaan interna dinding abdominopelvis
A. epigastrica superficialis A. femoralis
- Vaskularisasi, inervasi, & drainase sama
A. circumflexa iliaca profunda A. iliaca
seperti dinding yang dilapisi
eksterna
- Sensitif tehadap tekanan, nyeri, panas &
A. circumflexa iliaca superficial A.
dingin, laserasi
femoralis
Peritoneum visceral: melapisi organ viscera
*A. epigastrica superior et inferior
beranastomosis di regio umbilicalis
- Vaskularisasi, inervasi, & drainase sama
seperti viscera yang dilapisi OMENTUM
- Tidak sensitif tehadap sentuhan, panas & Perpanjangan/pelipatan duplikatura
dingin, laserasi; terstimulasi oleh peritoneum yang melalui gaster & bagian
stretching & iritasi kimiawi proksimal duodenum
Organ intraperitoneal Omentum majus
Dilapisi oleh peritoneum visceral, Lipatan peritoneum yang menggantung
terinvaginasi dalam saccus tertutup. dari curvatura major gaster & bagian
1. Duodenum pars superior dan ascendens proksimal duodenum; setelah turun
2. Jejunum kemudian melipat ke atas & melekat pada
3. Ileum colon transversum.
4. Caecum, satu-satunya organ yang tidak Berasal dari mesogastrium dorsal yang
bermesenterium terdiri atas:
5. Appendix - Lig. gastrophrenica
6. Colon transversum - Lig. gastrolienale (gastrosplenica)
7. Colon sigmoid - Lig. gastrocolica
8. Hepar Omentum minus
9. Lien Menghubungkan curvatura minor gaster
10. Cauda pancreas & bagian proksimal duodenum dengan
Organ retroperitoneal hepar.
Di luar cavitas abdomen, sebagian Berasal dari mesogastrium ventral yang
permukaan dilapisi oleh peritoneum terdiri atas:
parietal. - Lig. hepatogastrica
a. Sekunder: - Lig. hepatoduodenale
1. Duodenum pars descendens dan Mesogastrium ventral, mesogastrium dorsal,
horizontal mesenterium, mesocolon transversum,
2. Colon ascendens mesoappendix, mesocolon sigmoideum:
3. Colon descendens secara embriologis berasal dari mesoderm,
4. Rectum tersusun atas 2 lembar peritoneum,
5. Pancreas, selain cauda yang lewat di antaranya vasa darah, vasa
b. Primer: lymphatica, nervus, & lemak
1. Ren
2. Ureter LIGAMENTUM PERITONEAL
3. Vasa (aorta abdominalis, vena cava Penghubung hepar
inferior, dll.) - Lig. falciformis dinding abdomen
4. dll. anterior
Cavitas peritoneum, cairan peritoneal - Lig. hepatogastrica, pars membranosa
omentum minus
MESENTERIUM - Lig. hepatoduodenale, berisi trias porta:
Mesenterium, duplicatura peritoneum V. porta hepatis, A. hepatica propria, &
penggantung intestinum tenue ductus hepaticus communis
Radix mesenterii Penghubung gaster
Skeletopi: L2 kiri – fossa iliaca dextra - Lig. gastrophrenica permukaan
Mesocolon transversum inferior diafragma
Radix mesocolon transversum - Lig. gastrosplenica lien
Skeletopi: L2 kanan – L1 kiri - Lig. gastrocolica, omentum majus
Mesoappendix
Mesocolon sigmoideum CAVITAS PERITONEI
Radix mesocolon sigmoideum Cavitas peritonei major
Skeletopi: fossa iliaca sinistra – S2 Dibagi oleh mesocolon transversum menjadi:
1. Kompartemen supracolica, berisi gaster, Radix mesenterii
hepar, dan lien Skeletopi: L2 kiri – fossa iliaca dextra
2. Kompartemen infracolica, berada di Radix mesenterii melintasi:
balakang omentum majus dan berisi - Pars ascendens duodenum
intestinum tenue, colon ascendens dan - Pars inferior duodenum
colon descendens; dibagi oleh - Aorta abdominalis
mesenterium menjadi: - V. cava inferior
- spatium infracolica dextra - Ureter dexter
- spatium infracolica sinistra - M. psoas major dextra
Paracolic gutter: alur antara bagian lateral - A/V. gonadalis dextra
colon ascendens atau descendens dengan Bedanya, kalau jejunum itu:
dinding abdomen posterolateral yang 1. 2/5 intestinum tenue
menghubungkan kompartemen supracolica 2. Dindingnya lebih tebal
dengan infracolica. 3. Diameter lebih besar
Cavitas peritonei minor (bursa omentalis), 4. Warnanya lebih merah karena lebih
batas-batasnya: banyak vaskularisasinya
- Kranial: lobus caudatus hepatis 5. Plicae sirkularis lebih banyak, tebal, dan
- Ventral: omentum minus, gaster tinggi
- Kaudal: mesocolon transversum, colon 6. Vasa recta lebih panjang
transversum 7. Arcade simpel
- Dorsal: peritoneum parietal yang 8. Plaque Peyeri lebih sedikit
menutupi caput dan corpus pancreatic 9. Lemak pada mesenterium lebih sedikit
- Kiri: omentum majus, cauda pancreatis, Vasa recta: terdapat di mesenterium, tegak
lien Arcade: terdapat di mesenterium, bentuk
Pada bursa omentalis, terdapat melengkung
recessus superior et inferior
Foramen epiploicum (Winslowi) Limfonodi dalam mesenterium:
penghubung dua cavitas di atas, batas- - Lnn. juxtaintestinal, di dekat dinding usus
batasnya: - Lnn. mesenterica
- Kranial: proc. caudatus - Lnn. centralis superior, di bagian
- Ventral: Lig. hepatoduodenal proksimal A. mesenterica superior
- Kaudal: pars superior duodeni Diverticulum ilei (Meckel) sisa ductus
- Dorsal: peritoneum parietal yang omphaloentericus, terletak di 1 meter dari
menutupi V. cava inferior akhir ileum
♀ Excavatio rectovesicalis
♂ Excavatio rectouterina/cavum Douglas, CAECUM
Excavatio rectovesicalis Skeletopi: fossa iliaca dextra
Ostium abdominal tubae uterinae Organ intraperitonal, tanpa penggantung
Secara embriologis cavitas peritonei berasal Junctio ileocaecal: batas ileum – caecum
dari coelom Recessus ileocaecal superior
Recessus ileocaecal inferior
Ostium ileocaecal
Valvula ileocaecal: labium superius et
LOWER GIT inferius, frenulum
In living person:
JEJUNUM & ILEUM Ostium ileocaecal ostium ilealis
Panjang total 6-7 m Valvula ileocaecal papilla ilealis
Organ intraperitonal Ostium appendix vermiformis
Penggantung: mesenterium
Taenia coli: taenia libera, mesocolica, Organ retroperitoneal & subperitoneal
omentalis ketiganya ke arah oral bersatu Junctio rectosigmoid: batas colon sigmoid –
di pangkal appendix. rectum, anterior VS3 (tidak terdapat taenia
coli)
APPENDIX VERMIFORMIS Flexura sacralis: arah ke belakang, mengikuti
Organ intraperitonal lengkung sacrum
Penggantung: mesoappendix Flexura anorectal/perinealis: karena
Proyeksi pangkal appendix: titik McBurney terdapat M. puborectal
(1/3 lateral garis Monroe, yaitu garis yang Flexura lateralis (tampak depan)
menghubungkan SIAS kanan dan umbilicus) Sinister plica recti transversa superior et
Titik Lanz: pada 1/3 dextra garis khayal inferior
penghubung SIAS dextra et sinistra Dexter plica recti transversa media
Posisi appendix antara lain: Ampulla recti
- Retrocaecal: di belakang caecum, paling
banyak (64 %) CANALIS ANALIS
- Preileal: di atas ileum Junctio anorectal: batas rectum – anus
- Retroileal: di belakang ileum Columna analis
- Pelvis minor (intrapelvis): di bawah linea Sinus analis: ruangan di antara columna
terminalis analis
Valvula analis
COLON Linea pectinata/dentata/mucocutan:
Colon terdiri atas pars ascendens, peralihan mukosa (endoderm) menjadi
transversum, descendens, dan sigmoideum cutan (ectoderm/proctodeum)
Flexura coli dextra/hepatica L2 kanan White line of Hilton, junctio anocutan,
Flexura coli sinistra/splenica L1 kiri, intersphincteric line:
terhubung dengan diafragma melalui Lig. batas akhir M. sphincter ani internus
phrenicocolica Pecten analis: di antara linea pectinata dan
Paracolic gutter dextra white line of Hilton
Paracolic gutter sinistra M. levator ani, terdiri atas:
Intraperitoneal: caecum, colon transversum, - M. puborectalis
colon sigmoideum - M. pubococcygeus
Retroperitoneal: colon ascendens, colon - M. iliococcygeus
descendens, rectum M. sphincter ani internus
Haustra, incisura, plica semilunaris Pada 2/3 superior canalis analis, berupa otot
Stratum longitudinalis taenia coli: polos, involunter, inervasi oleh:
- Taenia libera di ventral pada colon - Simpatis: N. rectalis superior & plexus
ascendens et descendens, di kaudal pada hipogastricus
colon transversum - Parasimpatis: N. errigentes
- Taenia mesocolica di medial pada M. sphincter ani externus
colon ascendens et descendens, di dorsal ✓ Pada 2/3 inferior canalis analis, berupa
pada colon transversum otot skelet, volunter, inervasi oleh
- Taenia omentalis di lateral pada colon N. rectalis inferior (cabang N. pudendus)
ascendens et descendens, di ventral membuka/menutup anus
pada colon transversum ✓ di posterior melekat pada coccyx melalui
Ke arah oral ketiga taenia bersatu di pangkal Lig. anococcygeal, di anterior melekat
appendix vermiformis, berakhir pada pada corpus perinei
rectosigmoid junction ✓ bagian atas bersatu dengan M.
Appendix epiploica puborectalis
atas pancreas
Inervasi: plexus coeliacus & plexus
VASKULARISASI &
mesentericus superior INERVASI
Parasimpatis sekretomotor, dapat
distimulasi oleh secretin & CCK LABIUM
Aliran limfa Vaskularisasi
1. Lnn. pancreaticolienalis Labium superior:
2. Lnn. pylorici 1. R. labialis superior A. facialis
2. R. labialis superior A. infraorbitalis
LIEN Labium inferior:
Organ limfoid terbesar 1. R. labialis inferior A. facialis
Skeletopi: posterior costa 9-11 sinistra 2. R. labialis inferior A. mentalis
Organ intraperitoneal Inervasi sensorik
Capsula lienalis (fibroelastik) Labium superior: R. labialis superior N.
Hilus lienalis infraorbitalis (cab. N V/2)
Batas-batas lien Labium inferior: R. labialis inferior N.
1. Anterior: gaster mentalis (cab. N V/3)
2. Posterior: diafragma Inervasi motorik
3. Inferior: fleksura coli sinistra N. facialis (N VII)
4. Medial: ren sinistra Aliran limfa
Facies diafragmatica 1. Lnn. submandibularis: labium superior &
Facies visceralis bag. lateral labium inferior
1. Facies gastrica 2. Lnn. submentales: bag. medial labium
2. Facies renalis inferior
3. Facies colica
Margo superior (acutus/crenatus) PALATUM DURUM
Margo inferior (obtusus) Vaskularisasi
Ekstremitas anterior A. palatina major A. palatina descendens
Ekstremitas posterior A. maxillaris
Ligamentum Vena: plexus venosus pterygoideus
1. Lig. lienorenalis (splenorenal) Inervasi
2. Lig. gastrolienalis (gastrosplenica) Bagian anterior: N. nasopalatinus
Splenomegali skala Schuffner I-VIII Bagian posterior: N. palatinus major
IV : hingga umbilicus A. palatina major et N. palatinus major
VIII: hingga SIAS melalui foramen palatina major
Vaskularisasi: A./V. lienalis
Segmen vaskular berasal dari 5 cabang A. PALATUM MOLLE
lienalis: 2 cab. pada 84% lien & 3 cab. Vaskularisasi
sisanya A. palatina minor A. lingualis, melalui
Segmen avaskular foramen palatina minor
Inervasi: Vena: plexus venosus pterygoideus
Simpatis: plexus coeliaecus Inervasi sensorik
N. palatinus minor
A. palatina minor et N. palatinus minor Inervasi motorik
melalui foramen palatina minor Semua otot lamina interna et externa: N X,
Inervasi motorik kecuali:
Semua otot penyusun palatum molle: N X, M. stylopharyngeus: N IX
kecuali M. tensor velli palatini: N V/3 M. tensor velli palatini: N V/3
Aliran limfa
LINGUA Lnn. cervicalis profundi superioris
Vaskularisasi
A. lingualis (cab. A. carotis eksterna): ESOPHAGUS
- A. dorsalis lingua radix linguae Vaskularisasi
- A. profunda lingua corpus 1. Pars cervicalis
- A. sublingualis Rr. esophageal A. thyroidea inferior
V. profunda linguae: di antara plica fimbriata 2. Pars thoracalis
dan frenulum linguae Rr. esophageal aorta thoracalis
Inervasi sensorik Rr. esophageal A. bronchialis
- 2/3 anterior 3. Pars abdominalis
GSA: N. lingualis (cab. N V/3) Rr. esophageal A. gastrica sinistra
SVA: N. chorda tymphani (cab. N VII) Rr. esophageal A. phrenica inferior
- 1/3 posterior + papilla vallata sinistra
GSA & SVA: N. glossopharyngeus (N IX) V. esophagealis ( V. azygos) dan V. gastrica
*GSA = general somatic afferent (misal suhu sinistra ( V. porta hepatis) membentuk
& sentuhan) anastomosis portocaval
Inervasi motoris: Inervasi
Semua otot intrinsik & ekstrinsik lidah: N XII, 1. Superior
kecuali M. palatoglossus: N X Sensoris: N. laryngeus reccurens
Semua otot diafragma oris: N. mandibularis, Vasomotorik: truncus simpaticus
kecuali M. geniohyoideus: N XII cervicalis
Limfonodi: 2. Inferior
- Ujung linguae: Lnn. submentalis Simpatis: Ganglion cervicalis superior
- 2/3 lateral anterior: Lnn. Parasimpatis: N X
submandibularis Aliran limfa
- 2/3 medial anterior: 1. Pars cervicalis
Lnn. cervicalis profundi inferioris/ Lnn. cervicalis profundi inferior
Lnn. juguloomohyoideus Lnn. paratrachealis
- 1/3 posterior: 2. Pars thoracalis
Lnn. cervicalis profundi superioris/ Lnn. mediastinalis posterior
Lnn. jugulodigastricus 3. Pars abdominalis
Lnn. gastrica sinistra Lnn. coeliacus
PHARYNX
Vaskularisasi GASTER
A. pharyngea ascendens Vaskularisasi
Vaskularisasi laryngopharynx: Arteriae
- A. thyroidea superior A. carotis - Curvatura minor A. gastrica dextra et
eksterna sinistra
- A. thyroidea inferior truncus - Curvatura major A. gastroepiploica
thyrocervicalis A. subclavia dextra dextra et sinistra
Inervasi sensorik - Fundus & corpus bag. superior
Nasopharynx anterosuperior: N V/2 A. gastrica brevis et A. gastrica posterior
Oropharynx : N IX Venae
Laryngopharynx : N IX
- V. gastrica sinistra et V. gastrica dextra a) A. gastroepiploica dextra
V. porta hepatis b) A. pancreaticoduodenalis
- V. gastrica posterior et V. gastroepiploica superior
sinistra V. lienalis 2. A. lienalis
- V. gastroepiploica dextra a. A. gastrica posterior
V. mesenterica superior b. A. gastroepiploica sinister
- V. mesenterica inferior bermuara ke V. c. A. gastrica breves
lienalis d. Rr. pancreatici
- V. lienalis + V. mesenterica superior = e. Rr. lienalis
V. portae hepatis hepar V. hepatica 3. A. gastrica sinistra
V. cava inferior
Inervasi A. mesenterica superior
Simpatis: Nn. splanchnici major 1. A. pancreaticoduodenalis inferior
Parasimpatis: 2. Aa. jejunales
- Truncus vagalis anterior (berasal dari N. 3. Aa. Ileales
vagus sinistra) 4. A. ileocolica A. appendicularis
- Truncus vagalis posterior (berasal dari N. 5. A. colica dextra
vagus dextra) 6. A. colica media
Aliran limfa
- Curvatura minor Lnn. gastrici sinistri A. mesenterica inferior:
Lnn. coeliaci 1. A. colica sinistra
- Curvatura major (kranial) Lnn. 2. A. sigmoidea
pancreaticolienalis Lnn. coeliaci 3. A. rectalis superior
- Curvatura major (kaudal) Lnn.
gastroepiploici dextri Lnn. coeliaci *A. iliaca interna:
a. A. rectalis media
b. A. pudenda interna A. rectalis inferior
Klasifikasi organ:
I.Foregut: esophagus – duodenum proksimal
papilla duodeni major; hepar, billiary INERVASI
apparatus, pancreas
B C*
II.Midgut: duodenum distal papilla duodeni Medulla spinalis
afferent
major – 2/3 proksimal colon transversum
A
III.Hindgut: 1/3 distal colon transversum – upper
E*
part anus (linea dentata)
ARTERIA
D*
Aorta abdominalis, mempercabangkan:
1. Truncus coeliacus (setinggi VT12) foregut
2. A. mesenterica superior (VL1) midgut
3. A. mesenterica inferior (VL3) hindgut efferent
Organ I, II, III
Truncus coeliacus
1. A. hepatica communis *C: badan sel presinaps/badan sel serabut
a. 1) A. hepatica propria preganglionik
a) A. hepatica dextra A. cystica *D: badan sel postsinaps/badan sel serabut
b) A. hepatica sinistra postganglionik
2) A. gastrica dextra *E: serabut preganglionik
b. 1) A. supraduodenalis
2) A. gastroduodenalis SIMPATIS
Menuju ganglion sebelum ke organ
Thoracolumbal A. Ganglion
T1-5 cor et pulmo I Ganglion jugulare/nodusum
T6-9 foregut II Ganglion jugulare/nodusum
T9-10 midgut III Ganglion spinalis S2-4
L1-3 hindgut B. Nucleus
I Nucleus tractus solitarii Nn. vagi
Efek: II Nucleus tractus solitarii Nn. vagi
1. Penghambatan sekresi kelenjar III Nucleus cornu dorsalis segmen S2-4
2. Vasokonstriksi pembuluh darah C. Nucleus
3. Relaksasi otot-otot dinding vesica fellea, I Nucleus dorsalis vagi
gaster, dan usus II Nucleus dorsalis vagi
4. Kontraksi otot sphincter III Nucleus intermedius S2-4
D. Ganglion organ I-III
A. Ganglion spinalis Plexus myentericus (Auerbach)
I T6-9 Plexus submukosa (Meissner)
II T10-12 E. I N. vagus
III L1-3 II N. vagus
B. Nucleus cornu dorsalis segmen III Nn. splanchnici pelvic/errigentes
I T6-9
II T10-12 ALIRAN LIMFA
III L1-3 Jejunum et ileum Lnn. juxta-intestinal
C. Nucleus intermediolateralis Lnn. mesenterici Lnn. mesenterici
I T6-9 superior
II T10-12 Caecum + appendix Lnn. ileocolici Lnn.
III L1-3 mesenterici superior
D. Ganglion Colon ascendens et transversum Lnn.
I G. coeliacum epicolic et paracolic Lnn. colica dextra et
II G. mesentericum superius media Lnn. mesenterici superior
III G. mesentericum inferius Colon descendens et sigmoideum Lnn.
E. Nervus epicolic et paracolic Lnn. colica sinistra
I T6-9 Nn. splanchnici major Lnn. mesenterici inferior
II T10-12 Nn. splanchnici minor Rectum:
III L1-3 Nn. splanchnici lumbalis - ½ superior: Lnn. pararectales Lnn.
mesenterici inferior Lnn. lumbales/
PARASIMPATIS aortici
Ganglion berada dekat dengan organ - ½ inferior: Lnn. sacrales, Lnn. iliaci interni
Craniosacral Canalis analis:
Nervus cranialis I-XI - Superior linea pectinata: Lnn. iliaci interni
N VII ganglion submandibularis - Inferior linea pectinata: Lnn. inguinales
N IX ganglion oticum superficiales
NX foregut & midgut
S2-4 hindgut
Efek:
1. Sekresi kelenjar
2. Vasodilatasi pembuluh darah We are extremely grateful to dr. Jun who assisted us
3. Kontraksi otot-otot dinding vesica fellea, through his critical analysis and review of an initial
gaster, dan usus draft of this manuscript….
4. Relaksasi otot sphincter
-18.47 WIB, 02/01/10-
Referensi
- Rangkuman Anatomi dr. Jun
- Practical Guide Block 1.3
- Atlas Anatomi Manusia Sobotta
- Clinically Oriented Anatomy, Keith L. Moore