‫رياست محترم سازمان ملي استاندارد ايران‬

‫صنع��ت جوش به عنوان صنعتی راهبردی و زیرس��اختی‪ ،‬از اهمیت وجایگاه‬

‫ویژه‌ای در کشورهای صنعتی برخوردار است‪ ،‬نقش این صنعت در ارزش افزوده‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫ذوبی مواد فلزی‬
‫ناشی از کیفیت محصوالت و به تبع آن افزایش سهم صادرات در بازارهای جهانی‪،‬‬
‫تامین ایمنی‪ ،‬اش��تغال زایی‪ ،‬صرفه جویی وحفظ محیط زیس��ت به حدی است‬
‫که سیاس��تگزاران و برنامه‌ریزان کالن اقتصادی کشورها هرساله بخش عظیمی‬
‫از سرمایه ملی کشورشان را به رشد وگسترش این صنعت اختصاص داده وتنها‬ ‫( ‪)ISIRI / ISO – 3834 -1-6‬‬
‫راه دس��ت‌یابی به این اهداف را اس��تاندارد س��ازی تمام فعالیت‌های مربوط به‬
‫صنع��ت جوش در کلیه بخش‌ها و در قالب نظامی منس��جم ویکپارچه‌ می‌دانند‪.‬‬ ‫همراه با اصالحيه شماره يك‬
‫در اين راستا سازمان ملي استاندارد ايران به عنوان متولي امر ساماندهي صنعت‬
‫ناشر‪ :‬انتشارات فرزانگان فردا‬
‫جوش و بازرس��ي آن در نظر دارد با توجه به تنوع وگستردگی فعالیتهای مربوط‬
‫صاحب امتياز‪ :‬سازمان ملي استاندارد ايران‬
‫به صنعت جوش (منابع انسانی‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات و‪ )...‬و پیوستگی و وابستگی آنها‬
‫تهيه و تدوين‪ :‬مديريت ساماندهي صنعت جوش ايران‬
‫به یکدیگر از یک طرف و صنایع رو به توسعه و متنوع (خودرو سازی‪ ،‬نفت وگاز‬
‫مرجع‪ ISIRI/INSO 3834- 1- 6 :‬و اصالحيه آن‬
‫وپتروش��یمی‪ ،‬سازه وعمران‪ ،‬هس��ته‌ای‪ ،‬هوافضا و‪ ) ....‬به عنوان مشتریان دایمی‬
‫مدير اجرايي‪ :‬عادل بنايي‬
‫ای��ن صنع��ت از طرف دیگر با ایجاد هماهنگي‪ ،‬یکپارچگی و هم راس��تا س��ازی‬
‫ويرايش‪ :‬اميد گل محله‪ ،‬محمود پارسا‪ ،‬غالمرضا شيرازي رستمي و امير دادخواه‬
‫فعالیت‌ها روح تازه‌اي به صنعت جوش ببخش��د و جايگاه اصلي اين صنعت را در‬
‫طراحي و صفحه‌بندي‪ :‬شيرين باغجري‬
‫كشور تبين و تثبيت نمايد‪.‬‬
‫ناظر چاپ‪ :‬مجيد كركي‬
‫بنابراين در قدم نخس��ت با توجه به اينكه مهمترين عامل تأثیرگذار‪ ،‬آموزش‬
‫نوبت چاپ‪ :‬دوم ‪1391‬‬
‫منابع انس��انی مي‌باشد لذا برآن است همزمان با توسعه و ارتقاء فنآوری‌ها‪ ،‬مواد‪،‬‬
‫تيراژ‪ 3000 :‬نسخه‬
‫اس��تانداردها و تجهیزات صنعت جوش‪ ،‬نیروی انس��انی مورد نیاز برای استفاده‬
‫قيمت‪ :‬رايگان‬
‫بهین��ه از منابع مذكور و فنآوری‌ها آموزش داده ش��ود تا بتوان با تمام ظرفیت‪،‬‬
‫شابك‪978-964-9549-68-2 :‬‬
‫محصوالت جوشکاری شده با کیفیت باال تولید نمود‪.‬‬
‫مهندس نظام‌الدين برزگري‬
‫آدرس‪ :‬تهران‪ ،‬ضلع جنوب غربي ميدان ونك‪ ،‬ساختمان مركزي سازمان ملي استاندارد ايران‬
‫تلفن‪ 88879461- 5 :‬دورنگار‪ 88887080 :‬صندوق پستي‪14155 - 6139 :‬‬
‫آدرس سايت‪www.moiwi.ir :‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫پیشگفتار‬ ‫ ‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫ ‬

‫‪5‬‬ ‫پیشگفتار‬
‫ایزو (س��ازمان بین‌المللی اس��تاندارد س��ازی ) یک فدراس��یون جهانی متشکل از‬
‫‪1‬‬

‫سازمانهای استاندارد ملی (سازمانهای عضو ایزو) است‪ .‬بطور معمول فعالیت آماده سازی‬
‫قسمت اول (‪:)ISIRI/ISO 3834-1‬‬
‫استانداردهای بین‌المللی از طریق کمیته‌های فنی ایزو انجام می‌شود‪ .‬هر سازمان عضو‬
‫‪9‬‬ ‫معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیتی‬
‫عالقمند به یک موضوع‪ ،‬که یک کمیته فنی برای آن تاس��یس ش��ده‪ ،‬حق داش��تن‬
‫نماینده در آن کمیته را دارد‪ .‬سازمانهای بین‌المللی‪ ،‬دولتی و غیردولتی‪ ،‬در ارتباط‬
‫‪18‬‬ ‫قسمت دوم (‪:)ISIRI/ISO 3834-2‬‬
‫با ایزو‪ ،‬نیز دراین فعالیت مش��ارکت می‌کنند‪ .‬ایزو در تمام مس��ائل استاندارد سازی‬
‫الزامات کیفیتی جامع‬
‫الکترو تکنیکی همکاری نزدیکی با کمیس��یون بین‌الملل��ی الکترو تکنیک‪)IEC(2‬‬
‫دارد‪.‬‬
‫اس��تانداردهای بین‌المللی بر اس��اس قوانین ارائه شده در قسمت‪ 2‬دستورالعمل‌های‬ ‫‪32‬‬ ‫قسمت سوم (‪:)ISIRI/ISO 3834-3‬‬
‫‪ ISO/IEC‬پیش نویس می‌شوند‪.‬‬ ‫الزامات کیفیتی استاندارد‬

‫مهمترین وظیفه کمیته‌های فنی‪ ،‬آماده سازی استانداردهای بین‌المللی است‪ .‬پیش‬
‫نویس استانداردهای بین‌المللی توسط کمیته‌های فنی جهت رای گیری به سازمانهای‬ ‫‪45‬‬ ‫قسمت چهارم (‪:)ISIRI/ISO 3834-4‬‬
‫عضو ارائه می‌شود‪ .‬انتشار بعنوان یک استاندارد بین‌المللی نیازمند تصویب دست کم‬ ‫الزامات کیفیتی ابتدايي‬
‫‪ 75‬درصد سازمانهای عضو رای دهنده است‪.‬‬
‫باید توجه داش��ت که برخی از اجزاء این مستند ممکن است تحت حقوق انحضاری‬ ‫‪50‬‬ ‫قسمت پنجم (‪:)ISIRI/ISO 3834-5‬‬
‫باشد‪ .‬ایزو نباید مسئول تشخیص هر یک یا تمام این قبیل حقوق انحصاری باشد‪.‬‬ ‫مس��تنداتی ک��ه ب��رای ادع��ای انطب��اق ب��ا الزام��ات کیفیتی‬
‫ال��ف) ‪ ISO 3834‬توس��ط کمیته فن��ی ‪ ،ISO/TC 44‬جوش��کاری و فرایندهای‬ ‫اس��تانداردهای مل��ی ای��ران‪ -‬ایزو ب��ه ش��ماره‌های ‪،3834-2‬‬
‫وابسته‪ ،‬زیر کمیته ‪ ،SC 10‬یکسان سازی الزامات در زمینه جوشکاری فلزی‪ ،‬آماده‬
‫‪ 3834-3‬یا ‪3834-4‬پیروی از آنها الزم است‬
‫ش��ده است‪ .‬این دومین ویرایش است که بازبینی فنی شده است‪ ،‬لذا ویرایش اول‬
‫(‪ ) ISO 3834 :1994‬را لغو و جایگزین آن شده است‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫قسمت ششم (‪:)ISIRI 3834-6‬‬
‫‪ ISO 3834‬تح��ت عنوان کل��ی الزامات کیفیتی جوش��کاری ذوبی مواد فلزی‪،‬‬
‫راهنمایی‌هایی برای استقرار استاندارد ایران ‪-‬ایزو ‪3834‬‬
‫متشکل از قسمتهای زیر است‪:‬‬
‫‪ -‬قسمت‪ :1‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیتي‬
‫‪96‬‬ ‫کتابنامه‬
‫‪ -‬قسمت‪ :2‬الزامات کیفیتی جامع‬

‫)‪1.The International Organization for Standardization(ISO‬‬

‫)‪2.International Electrotechnical Commission(IEC‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫کیفیت را نمی‌توان درون یک محصول بازرس��ی نمود‪ .‬بلک��ه باید در درون آن ایجاد‬ ‫‪ -‬قسمت‪ :3‬الزامات کیفیتی استاندارد‬
‫شود‪ .‬حتی گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین آزمایشهای غیر مخرب نیز کیفیت محصول را‬ ‫‪ -‬قسمت‪ :4‬الزامات کیفیتی ابتدایی‬
‫ارتقاءنمی‌بخشد‪.‬‬ ‫‪ -‬قسمت ‪ :5‬اسنادی که الزم است پیروی از آنها‪ ،‬با ادعای انطباق با الزامات کیفیتی‬
‫برای اینکه محصوالت عاری از مشکالت جدی در تولید و در حین بهره‌برداری باشند‪،‬‬ ‫استانداردهای ‪ ISO 3834- 2 ،ISO 3834- 3 ، ISO 3834- 4‬بررسی می‌گردد‪.‬‬
‫الزم است کنترلهایی از فاز طراحی‪ ،‬انتخاب مواد ‪ ،‬تا ساخت و متعاقب آن بازرسی‪ ،‬تدارک‬ ‫‪ -‬قسمت‪ : 6‬راهنمای استقرار استانداردهای ‪ISO 3834‬‬
‫دیده می‌شود‪ .‬برای مثال طراحی ضعیف می‌تواند منجر به مشکالت جدی و پر هزینه‌ای‬ ‫درخواس��تهای رس��می جهت تفس��یر (اس��تعالم فنی) هر جنبه از این بخش از‬
‫در کارگاه‪ ،‬س��ایت و یا در حین بهره‌برداری ش��ود‪ .‬انتخاب نادرست مواد ممکن است به‬ ‫استاندارد ‪ ISO 3834‬بایستی از طریق سازمان استاندارد ملي ایران‪ ،‬مستقیما به‬
‫مشکالتی از قبیل ترک در اتصاالت جوشکاری شده منجر گردد‪.‬‬ ‫دبیرخانه کمیته متناظر ‪ ISO/TC 44/SC 10‬ارجاع داده شود‪.‬‬
‫به منظور حصول اطمینان از تولید س��الم و موثر‪ ،‬مدیریت نیازمند فهمیدن و درک‬ ‫استاندارد بین المللی ‪ ، ISO 3834- 1:2005‬الزامات کیفیتی جوشکاری دوبی مواد‬
‫کردن منابع بالقوه مشکالت و پیاده سازی دستورالعمل های مناسب جهت کنترل آنها‬ ‫فلزی قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیت‪ ،‬ترجمه و به عنوان‬
‫می‌باشد‪.‬‬ ‫استاندارد ملی یکسان‪ 3‬با شماره ایزان ایزو ‪ 3834-1‬سال ‪ISIRI/ ISO 3834( 1387‬‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬مقیاس‌هایی با کاربری در ش��رایط گوناگون را‬ ‫‪ ) -1:2008‬مورد قبول واقع شده است‪.‬‬
‫تعریف می‌کنند‪ .‬به عنوان نمونه ممکن است در شرایط زیر به کار برده شوند‪:‬‬ ‫ب‪ -‬فرآیندهایی مانند جوشکاری ذوبی به طور وسیعی در ساخت بسیاری از محصوالت‬
‫‪ -‬در شرایط قراردادی‪ :‬مشخصات الزامات کیفیتی جوشکاری‬ ‫استفاده می‌شوند و در بعضی از شرکتها نقش کلیدی تولید را ایفا می‌کنند‪ .‬محصوالت‪،‬‬
‫‪ -‬توسط سازنده‪ :‬اینجاد و نگهداری الزامات کیفیتی جوشکاری‬ ‫دامنه‌ای شامل انواع ساده و پیچیده دارند‪ .‬انواعی مانند‪ :‬مخازن تحت فشار‪ ،‬لوازم خانگی‪،‬‬
‫‪ -‬توس��ط کمیته‌های پیش‌نویس کدها و استانداردهای کاربردی ساخت‪ :‬مشخصات‬ ‫تجهیزات کشاورزی‪ ،‬جرثقیل‌ها‪ ،‬پل‌ها‪ ،‬وسایل نقلیه و سایر موارد‪.‬‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاری‬ ‫ای��ن فرآیندها تاثیر زیادی روی هزینه س��اخت و کیفیت محص��ول دارند‪ .‬از این رو‬
‫‪ -‬توسط س��ازمانهای ارزیابی کننده اجرای کیفیت جوش��کاری‪ ،‬برای مثال شخص‬ ‫اطمینان از اینکه این فرآیندها به بهترین وجه ممکن انجام و کنترل مناسبی روی تمام‬
‫ثالث‌ها‪ ،‬مشتری‌ها یا سازندگان‪.‬‬ ‫جوانب عملکرد آنها اعمال می‌شود از اهمیت باالیی برخوردار است‪.‬‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬می‌توانند توسط سازمانهای داخلی و خارجی‪،‬‬ ‫بر این نکته که استانداردهای ملی ایران ‪ ،3834‬استاندارهای سیستم مدیریت کیفیت‬
‫ش��امل س��ازمانهای گواهی کننده‪ ،‬به منظور ارزیابی قابلیت س��ازنده در برآورده کردن‬ ‫قابل جایگزینی به جای استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو‪ 9000‬نيستند تاکید می‌گردد‪ ،‬اگر چه‬
‫انتظارات مشتری و یا الزامات خود سازنده‪ ،‬به کاربرده شوند‪.‬‬ ‫می‌توانند ابزاری مفید در هنگام بکارگیری اس��تاندارد ملی ایران – ایزو ‪ 9000‬توس��ط‬
‫سازنده باشند‪.‬‬
‫مش��خصات الزامات کیفیتی برای فرآیندهای جوشکاری از این نظر مهم هستند که‬
‫کیفیت این فرآیندها به سرعت قابل تشخیص نمی‌باشند‪ .‬لذا به این فرآیندها‪ ،‬فرآیندهای‬
‫ویژه‪ ،‬همانگونه که در استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9000‬آورده شده‪ ،‬اطالق می‌گردد‪.‬‬

‫‪3.Idential‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫اصالحيه‬ ‫ ‬

‫قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب‬

‫الزامات کیفیتي‬
‫اين اصالحيه مربوط به اس��تاندارد ملي ايران‪ -‬ايزو شماره ‪:3834-1-4‬‬
‫س��ال ‪ 1387‬با عن��وان «الزامات كيفيتي جوش��كاري ذوبي م��واد فلزي»‬
‫مي‌باشد‪ ،‬كه در كميسيون‌هاي فني مربوط تهيه و تدوين شده و در هفتصد‬
‫و دومين اجالس��يه كميته ملي مكانيك و فلز شناسي مورخ ‪1390/10/18‬‬
‫مورد تصويب قرار گرفته است‪ ،‬اينك به استناد بند يك ماده ‪ 3‬قانون اصالح‬
‫قوانين و مقررات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران‪ ،‬مصوب بهمن‬
‫ماه ‪ ،1371‬به عنوان اصالحيه ش��ماره ‪ 1‬استاندارد ملي ايران‪ -‬ايزو شماره‬
‫‪ :3834-1-4‬سال ‪ 1390‬منتشر مي‌شود‪.‬‬
‫ب��راي حف��ظ همگامي و هماهنگي ب��ا تحوالت و پيش��رفت‌هاي ملي و‬
‫جهاني در زمينه صنايع‪ ،‬علوم و خدمات‪ ،‬استانداردهاي ملي ايران در مواقع‬
‫لزوم تجديد نظر خواهد ش��د و هر پيش��نهادي كه ب��راي اصالح و تكميل‬
‫اين اس��تانداردها ارائه ش��ود‪ ،‬هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط‬
‫مورد توجه قرار خواهد گرف��ت‪ .‬بنابراين‪ ،‬بايد همواره از آخرين تجديدنظر‬
‫استانداردهاي ملي استفاده كرد‪.‬‬
‫به دليل مشكالت اجرايي برخي از ذينفعان مانند وزارت نفت و پيشنهاد‬
‫كميس��يون امور زير بنايي صنعت و محيط زيس��ت هيئت محترم دولت و‬
‫درخواس��ت اداره كل نظارت بر اجراي اس��تاندارد‪ ،‬اين اصالحيه تهيه شده‬
‫است‪.‬‬
‫ل��ذا در اجراي اجباري‪ ،‬مالك عمل اس��تاندارد ملي ايران‪ -‬ايزو ش��ماره‬
‫‪ 3834-1-4‬مي‌باش��د‪ .‬در م��وارد خ��اص‪ ،‬س��ازندگان‪،‬توليدكنندگان ي��ا‬
‫كارفرماي��ان مي‌توانن��د از س��اير اس��تانداردهاي با س��طح كيفي��ت باالتر‬
‫از اس��تاندارد ملي ايران‪ -‬ايزو ش��ماره ‪ 3834-1-4‬با تاييد س��ازمان ملي‬
‫اس��تاندارد ايران استفاده كنند كه در اين صورت آن استاندارد مالك عمل‬
‫مميزي خواهد بود‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ -3‬اصطالحات و تعاریف‬ ‫‪ -1‬هدف و دامنه کاربرد‬

‫در خصوص این اس��تاندارد‪ ،‬اصطالحات و تعاریف ارائه ش��ده در اس��تاندارد ملی‬ ‫هدف از تدوین این قس��مت از اس��تانداردهای ملی ایران ای��زو ‪ 3834‬ارائه یک‬
‫ایران‪ -‬ایزو ‪ 9000‬و موارد زیر کاربرد دارند‪.‬‬ ‫طرح کلی و معیار می‌باش��د که باید در انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیتی برای‬
‫‪1‬‬
‫‪ 1-3‬مشخصات طرح‬ ‫جوشکاری ذوبی مواد فلزی از میان سه سطح مشخص شده در استانداردهای ملی‬
‫الزامات��ی از محصوالت که توس��ط مش��تری و یا س��ازمانی در قالب پیش بینی‬ ‫ایران ایزو ‪ 3834‬مورد توجه قرار گیرد‪ .‬این اس��تاندارد برای ساخت‪ ،‬چه در گارگاه‬
‫الزامات مشتری یا آئین نامه مشخص می­ گردند‪.‬‬ ‫ساخت و چه در محل نصب‪ ،‬کاربری دارد‪.‬‬
‫یادآوری‪ -‬الزامات محصول و در پاره‌­ای مواقع فرآیندهای وابسته به آن می­ توانند‬ ‫ی�ادآوری‪ - 1‬اس��تاندرادهای ملی ایران ای��زو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪3834-4‬‬
‫به عنوان مثال‪ ،‬در قالب مش��خصات فنی‪ ،‬اس��تانداردهای محصول‪ ،‬اس��تانداردهای‬ ‫یک س��ری کامل از الزامات کیفیت برای کنت��رل فرآیندهای مرتبط با تمام فرآیند‬
‫فرآیند‪ ،‬توافق های قراردادی و الزامات قانونی ارائه گردند‪.‬‬ ‫جوش��کاری را ارائه می‌دهند (برای هر فرآیند به صورت مجزا یا به صورت ترکیبی‬
‫‪2‬‬
‫‪ 2 -3‬شخص صالحیت دار‬ ‫همانطور که مش��خص ش��ده اس��ت) اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-5‬اسنادی‬
‫ش��خصی که شایس��تگی و دانش او از طریق تحصیل‪ ،‬آموزش و ‪ /‬یا تجربه عملی‬ ‫که ضروری اس��ت ادعای انطب��اق با الزامات کیفیت اس��تانداردهای ملی ایران ایزو‬
‫مربوط کسب شده باشد‪.‬‬ ‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و‪ 3834-4‬مطابقت داده شود‪ ،‬مشخص می‌نماید‪.‬‬
‫یادآوری‪ -‬ممکن اس��ت به منظور اثبات سطح شایس��تگی و دانش یک آزمون‬ ‫این قس��مت از اس��تاندارد ملی ای��ران ایزو ‪ 3834‬الزامات را برای یک سیس��تم‬
‫تائید صالحیت مورد نیاز باشد‪.‬‬ ‫مدیریت کیفیت جامع مشخص نمی‌کند‪ .‬به هر حال بند ‪ ،6‬عناصر سیستم مدیریت‬
‫‪3‬‬
‫‪3 -3‬ساختمان‬ ‫کیفی��ت را که در برگیرنده مکمل اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬می‌باش��د‪،‬‬
‫محصول‪ ،‬سازه یا هر مورد جوشکاری شده دیگر‪.‬‬ ‫مشخص می‌کند‪.‬‬
‫‪ 4 -3‬سازنده‬
‫‪4‬‬ ‫ی��ادآوری ‪ - 2‬اس��تانداردهای ملی ایران ای��زو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪3834-4‬‬
‫شخص یا سازمان مسئول برای محصول جوشکاری‬ ‫ممکن اس��ت به صورت مجزا و یا در ارتباط با اس��تاندارد مل��ی ایران‪ -‬ایزو ‪،9001‬‬
‫توسط سازنده استفاده شوند‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ 5-3‬پیمانکاری فرعی‬
‫تامین کننده محصوالت‪ ،‬خدمات و یا فعالیتها برای سازنده در شرایط پیمانی‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ 6 -3‬اپراتور جوشکاری‬
‫‪ -2‬مراجع الزامی‬
‫مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی اس��ت که در متن این استاندارد ملی ایران به‬
‫شخصی که فرآیندهای جوشکاری ذوبی تمام ماشینی و اتوماتیک را اجرا می‌کند‪.‬‬
‫آنها ارجاع داده ش��ده است‪ .‬به این ترتیب آن مقررات جزئی از استاندارد ملی ایران‬
‫محسوب می‌شود‪.‬‬
‫‪ - 4‬طرح کلی استانداردهای ملی ایران ایزو ‪3834‬‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد‪ ،‬اصالحیه‌ها و‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬الزامات کیفیتی مناس��ب برای فرآیندهای‬
‫تجدیدنظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست‪ .‬در مورد مدارکی‬
‫جوشکاری ذوبی مواد فلزی را مشخص می­ نمایند‪ .‬الزاماتی که درون این استانداردها‬
‫که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است‪ ،‬همواره آخرین تجدید نظر‬
‫آورده ش��ده است ممکن است برای س��ایر فرآیندهای جوشکاری قابل تعمیم باشد‪.‬‬
‫و اصالحیه‌های بعدی آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫این الزامات بدون اش��اره به گروه خاص��ی از محصول‪ ،‬فقط مربوط به جنب ­ه هایی از‬
‫‪ 1-2‬استاندارد ملی ایران – ایزو ‪9000‬‬
‫‪1. Design specification‬‬ ‫سیستم های مدیریت کیفیت‪ -‬مبانی و واژگان‬
‫‪2. Qualified person‬‬
‫‪3. Construction‬‬
‫‪4. Manufacturer/ Fabricator‬‬
‫‪5.Sub-contractor‬‬
‫‪6. Welding operator‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫نیاز الزامات کیفیتی را مش��خص می‌کند‪ ،‬بایس��تی با توجه به استاندارد‪ ،‬مشخصات‬
‫فنی‪ ،‬مقررات یا قرارداد محصول انجام پذیرد‪ .‬به علت اینکه استانداردهای ملی ایران‬
‫ایزو ‪ 3834‬ممکن اس��ت در ش��رایط گوناگون و کاربردهای متفاوت مورد استفاده‬
‫قرار گیرند‪ .‬نمی­ توانند قوانین مش��خصی در مورد سطح الزامات کیفیتی که باید در‬
‫هریک از شرایط اجرا شود‪ ،‬ارائه نمایند‪.‬‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬ممکن است در شرایط مختلف کاربری‬
‫داش��ته باشند‪ .‬سازنده بایستی یکی از سه قسمت مشخص کننده سطوح مختلف‬
‫الزام��ات کیفیت ب��ر پایه­ معیارهای زیر ک��ه در ارتباط با محصول هس��تند را‪،‬‬
‫انتخ��ابکن��د‪:‬‬
‫گستره و اهمیت محصوالت بحرانی از نظر ایمنی‪.‬‬
‫پیچیدگی‪ 10‬ساخت‪.‬‬
‫محدوده محصوالتی که ساخته می­‌شود‪.‬‬
‫محدوده مواد مختلف مورد استفاده‪.‬‬
‫گستره­‌ای که ممکن است در آن مشکالت متالورژیکی به وقوع به‌پیوندد‪.‬‬
‫گس��تره‌­ای که در آن ناپیوستگیهای س��اخت مانند نا هم ترازی‪،‬پیچیدگی یا‬
‫ناپیوستگی جوش‪ ،‬عملکرد محصول را تحت تاثیر قرار می‌­دهد‪.‬‬
‫سازنده­‌ای که انطباق‪ 11‬با سطح مشخصی از کیفیت را نشان دهد‪ .‬انطباق با سطح‬
‫پائینتر آن را بدون نیاز به اثبات جداگانه احراز نموده اس��ت‪( .‬مثال‪ :‬س��ازنده‌­ای که‬
‫انطباق با الزامات کیفیت جامع( اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ )3834-2‬را اثبات کند‪،‬‬
‫انطباق با الزامات کیفیت اس��تاندارد (استاندارد ملی ایران ایزو ‪ )3834-3‬و الزامات‬
‫کیفیت ابتدايی (استاندارد ملی ایران ایزو ‪ )3834-4‬را نیز نشان داده است)‪.‬‬
‫پیوس��ت الف فهرس��تی از معیارهایی که در انتخاب مناسب استانداردهای ملی‬ ‫‪ -‬مورد ‪ :2‬ارائه الزامات تعیین ش��ده در مش��خصات فنی‪ ،‬که سازنده را ملزم به‬
‫ایران ایزو ‪ 3834‬کمک می­‌کنند‪ ،‬را ارائه می‌دهد‪.‬‬
‫‪ -‬م�ورد ‪ :3‬ارائه راهنمایی مش��خص‪ ،‬برای س��ازنده­ای که سیس��تم مدیریت‬
‫‪ - 6‬عناص�ری که برای سیس�تم مدیریت کیفی�ت جهت تکمیل‬
‫استانداردهای ملی ایران ایزو‪ 3834‬باید مد نظر قرار گیرند‪.‬‬
‫استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬صفات زیادی دارند که یه یک سیستم مدیریت‬
‫کیفیت کمک می‌کنند‪ .‬این بخش آن دسته از عناصر سیستم مدیریت کیفیت را که‬
‫سازنده بایستی در جهت رعایت الزامات کیفیت موجود در استانداردهای ملی ایران‬
‫ایزو‪ ،3834‬در پیاده سازی مد نظر قرار می دهد‪ ،‬مشخص می‌کند‪:‬‬
‫‪7. Specification‬‬
‫‪10. Complexity‬‬
‫‪11. Compliance‬‬
‫‪13‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫کیفیت محصوالت هستند که ممکن است تحت تاثیر جوشکاری ذوبی قرار گیرند‪.‬‬
‫لذا اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬روش��ی برای نش��ان دادن قابلیت یک‬
‫سازنده در تولید محصوالتی با کیفیت مشخص ارائه می­‌دهند‪.‬‬
‫این استانداردها به گونه­ ای تهیه شده‌­اند که‪:‬‬
‫الف) مستقل از نوع سازه ساخته شده هستند‪،‬‬
‫ب) الزامات کیفیتی برای جوشکاری در کارگاه و سایت را تعریف می‌کنند‪.‬‬
‫پ) راهنمایی برای توضیح قابلیت یک س��ازنده‪ ،‬در ساخت سازه­ هایی منطبق با‬
‫ی دهند‪.‬‬‫الزامات معین را ارائه م ­‬
‫ت) پایه­‌ای برای ارزیابی توانمندیهای جوشکاری یک سازنده ارائه می­ نمایند‪.‬‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬برای نش��ان دادن قابلیت سازنده در تولید‬
‫س��ازه­‌های جوشکاری شده مطابق با الزامات کیفیتی مشخص شده‪ ،‬که توسط یکی‬
‫از موارد زیر تعیین گردیده باشد‪ ،‬مناسب هستند‪:‬‬
‫‪7‬‬
‫مشخصات فنی‬
‫‪8‬‬
‫استانداردمحصول‬
‫‪9‬‬
‫الزامات قانونی‬
‫الزامات موجود در این مدرک ممکن است به صورت کامل و یا با حذف مواردی‪،‬‬
‫که در مورد سازه مربوطه کاربری ندارد‪ ،‬توسط سازنده پذیرفته شوند‪.‬‬
‫این اس��تانداردها چهارچوب انعطاف پذیری برای کنترل جوشکاری در کاربری های‬
‫زیر ارائه می‌دهد‪:‬‬
‫‪ -‬مورد ‪ :1‬ارائه الزامات تعیین ش��ده در مش��خصات فنی‪ ،‬که سازنده را ملزم به‬
‫داشتن سیستم مدیریت کیفیت بر طبق استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬می­‌نماید‪.‬‬
‫داشتن سیستم مدیریت کیفیت به غیر از استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬می‌­نماید‪.‬‬
‫کیفیتی برای جوشکاری ذوبی تدارک می­ بیند‪.‬‬
‫‪ -‬مورد ‪ :4‬ارائه جزئیات الزامات برای مش��خصات فنی‪ ،‬استانداردهای قانونی یا‬
‫محصول‪ ،‬که نیاز به کنترل فعالیتهای جوشکاری ذوبی دارند‪.‬‬
‫‪ - 5‬انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیتی‬
‫انتخاب قسمت مناسب از بین استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ ،3834‬که سطح مورد‬
‫‪8. Product standard‬‬
‫‪9. Regulatory requirement‬‬
‫‪12‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫ردیف‬ ‫الف) کنترل مدارک و مس��تندات ( به زیر بند ‪ 3-2-4‬و ‪ 4-2-4‬اس��تاندارد ملی‬
‫ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪7‬‬
‫‪6‬‬
‫ب) مسئولیتهای مدیریت ( به بند ‪ 5‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬

‫بازنگری فنی‬

‫پیمانکار فرعی‬

‫کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری‬

‫عنصر‬

‫بازنگری الزامات‬

‫کارکنان بازرسی و آزمایش‬

‫جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‬

‫تجهیزات تولید و آزمایش‬

‫جدول الف‪ -‬معیارهایی که در انتخاب استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ ،3834-4‬کمک می کنند‬

‫پ) تدارک منابع ( به زیر بند‪ 1-6‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫ت) صالحی��ت‪ ، 12‬آگاه��ی‪ 13‬و آموزش کارکنان عملیاتی( ب��ه زیر بند ‪ 2-2-6‬و‬
‫‪ 2-5-7‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫ث) برنامه‌ری��زی تحقق محص��ول ( به زیر بند ‪ 1-7‬اس��تاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو‬
‫‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫نهایی کیفیت بر عهده سازنده اصلی می­ باشد‪.‬‬ ‫ج) تعیین الزامات مربوط به محصول( به زیر بند ‪ 1-2-7‬اس��تاندارد ملی ایران‪-‬‬
‫مشابه یک سازنده ارائه دهنده محصول‪ ،‬خدمات و یا فعالیتهای مشخص موضوع پیمانکاری فرعی‪ ،‬درنظر گرفته شود‪ .‬در هر صورت مسئولیت‬

‫تائید صالحیت الزم است‬

‫تائید صالحیت الزم است‬

‫و پوشش های محافظ‬

‫در صورت لزوم متناسب و در دسترس باشند برای آماده سازی‪ ،‬اجرای فرآیندها‪ ،‬آزمایش‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬بلندکردن با هماهنگی تجهیزات ایمنی‬
‫ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫استانداردملی ایران ایزو ‪3834-2‬‬

‫چ) خريد( به زیر بند ‪ 4-7‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫مستند سازی الزم است‬

‫مستند سازی الزم است‬

‫ح) صح��ه گذاری فرآیندها (به زیر بند ‪ 2-5-7‬اس��تاندارد ملی ایران ایزو‪9001‬‬
‫مراجعه شود‪).‬‬
‫خ) دارائی مشتری (به زیر بند ‪ 4-5-7‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫پیوست الف (اطالعاتی)‬

‫د) ممیزی داخلی (به زیر بند ‪ 2-2-8‬استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫ذ) پایش‪ 14‬و اندازه گیری محصول (به زیر بند ‪ 4-2-8‬استانداردملی ایران‪ -‬ایزو‬
‫الزم است‬

‫‪ 9001‬مراجعه شود‪).‬‬
‫استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834-3‬‬

‫استاندارد ملی ایران‪ -‬ایزو ‪( 9004‬سیستمهای مدیریت کیفیت‪ -‬راهنمایی‌هایی‬

‫مستند سازی ممکن است الزم باشد‬

‫مستند سازی ممکن است الزم باشد‬

‫برای بهبود عملکرد)‪ ،‬راهنمایی برای توس��عه و پیاده س��ازی یک سیستم مدیریت‬
‫بازنگری الزم است‬

‫بازنگری الزم است‬

‫کیفیت را ارائه می‌دهد‪.‬‬

‫استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834-4‬‬

‫مستند سازی الزم نیست‬

‫مستند سازی الزم نیست‬

‫الزام خاصی ندارد‬

‫‪12. Monitoring‬‬
‫‪13. Awareness‬‬
‫‪14. Competence‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬
 ‫استاندارد ملی ایران‬ ‫استاندارد ملی ایران‬ ‫استانداردملی ایران‬

‫ردیف‬
‫عنصر‬
‫ایزو ‪3834-4‬‬ ‫ایزو ‪3834-3‬‬ ‫ایزو ‪3834-2‬‬

‫حفاظت در مقابل تاثیرات محیطی الزم است‪ ،‬شناسایی‪ 2‬باید در طول مدت انبارش‬
‫الزام خاصی ندارد‬ ‫انبارش فلز پایه‬ ‫‪15‬‬
‫رعایت گردد‬

‫تصدیق برآورده شدن‪ 3‬الزامات با توجه به استاندارد محصول یا مشخصات فنی‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‬ ‫‪16‬‬
‫دستورالعمل‪ ،‬سوابق و ردیابی‪ 4‬سابقه‬
‫دستورالعمل و سابقه نیاز است‬
‫مربوط به محصول نیاز است‬

‫در صورت لزوم‬ ‫نیاز است‬ ‫بازرسی و آزمایش قبل‪ ،‬در حین و بعد از جوشکاری‬ ‫‪17‬‬

‫‪17‬‬
‫اندازه گیری کنترل الزم الجراست‬ ‫اندازه­ گیری­های کنترل الزم الجراست دستورالعمل تعمیر و یا اصالح مجدد‪ 5‬الزم است‬ ‫عدم انطباق و اقدام اصالحی‬ ‫‪18‬‬

‫واسنجی یا اعتباردهی تجهیزات اندازه­ گیری‪،‬‬

‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫در صورت لزوم‬ ‫الزم است‬ ‫‪19‬‬

‫بازرسی و آزمایش‬
‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ ،3834-4‬کمک می کنند‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫در صورت لزوم‬ ‫شناسایی در حین فرآیند‬ ‫‪20‬‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫در صورت لزوم‬ ‫ردیابی‬ ‫‪21‬‬

‫ادامه جدول الف‪ -‬معیارهایی که در انتخاب استانداردهای ملی ایران ایزو‬

‫در صورت لزوم‬ ‫سوابق کیفیت‬ ‫‪22‬‬

‫‪2.dentification 3.Fulfilled 4. Traceability‬‬

‫استاندارد ملی ایران‬ ‫استاندارد ملی ایران‬ ‫استانداردملی ایران‬

‫ردیف‬

‫عنصر‬
‫ایزو ‪3834-4‬‬ ‫ایزو ‪3834-3‬‬ ‫ایزو ‪3834-2‬‬

‫به منظور تدارک‪ ،‬نگهداری و دستیابی به انطباق محصول نیاز است‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫نگهداری تجهیزات‬ ‫‪8‬‬
‫سوابق توصیه می شوند‬ ‫برنامه ها و سوابق مستند شده نیاز است‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫لیست الزم است‬ ‫تشریح تجهیزات‬ ‫‪9‬‬

‫الزم است‬

‫‪16‬‬
‫برنامه ریزی تولید‬ ‫‪10‬‬
‫الزام خاصی ندارد‬ ‫برنامه‌ها و سوابق مستند شده توصیه می‌شود‬ ‫برنامه‌ها و سوابق مستند شده نیاز است‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫الزم است‬ ‫دستورالعمل مشخصات جوشکاری‬ ‫‪11‬‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫الزم است‬ ‫تائید دستورالعمل جوشکاری‬ ‫‪12‬‬

‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ ،3834-4‬کمک می کنند‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫الزام خاصی ندارد‬ ‫در صورت لزوم‬ ‫آزمایش بهر‪ 1‬مواد مصرفی‬ ‫‪13‬‬

‫با توجه به توصیه‌های تامین کننده‬ ‫دستورالعملی با توجه به توصیه­ های تامین کننده نیاز است‬ ‫انبارش و جابجائی مواد مصرفی جوشکاری‬ ‫‪14‬‬
‫ادامه جدول الف‪ -‬معیارهایی که در انتخاب استانداردهای ملی ایران ایزو‬

‫‪1. batch‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ .1‬هدف ودامنه کاربرد‬ ‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬

‫هدف از تدوین این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬تعیین الزامات‬
‫کیفیتی جامع برای جوش��کاری ذوبی مواد فلزی هم در کارگاه س��اخت و هم نصب‬
‫قسمت دوم‪ :‬الزامات کیفیتی جامع‬
‫در محل سایتها می­‌باشد‪.‬‬

‫‪ . 2‬مراجع ا لزامی‬
‫م��دارک الزامی زیر حاوی مقرراتی اس��ت که در متن این اس��تاندارد ملی ایران‬
‫به آنها ارجاع ش��ده اس��ت‪ .‬به این ترتیب آن مقررات جزئی از استاندارد ملی ایران‬
‫محسوب می­شود‪.‬‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتش��ار ارجاع ش��ده باش��د‪ ،‬اصالحیه­ ها‬
‫وتجدی��د نظرهای بعدی آن مورد نظر این اس��تاندارد ملی ایران نیس��ت‪ .‬در مورد‬
‫مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتش��ار به آنها ارجاع داده ش��ده است‪ ،‬همواره آخرین‬
‫تجدید نظر و اصالحیه­ های بعدی آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫‪ 2-1‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬سال ‪ ،1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫دوبی مواد فلزی قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیت‪.‬‬
‫‪ 2-2‬اس��تاندارد ملی ایران ‪ 3834-5‬س��ال ‪ ،1387‬الزام��ات کیفیتی ذوبی مواد‬
‫فلزی قسمت پنجم‪ :‬اسنادی که الزم است پیروی از آنها‪ ،‬با ادعای انطباق با الزامات‬
‫کیفیتی اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪ ، 3834-4‬بررس��ی‬
‫گردد‪.‬‬

‫‪ . 3‬اصطالحات و تعاریف‬
‫در خصوص این اس��تاندارد‪ ،‬اصطالحات و تعاریف ارائه ش��ده در اس��تاندارد ملی‬
‫ایران ایزو ‪ 3834-1‬کاربرد دارد‪.‬‬

‫‪ .4‬استفاده از این قسمت استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834‬‬

‫برای اطالعات عمومی در خصوص اس��تفاده از این قس��مت استاندارد ملی ایران‬
‫ایزو ‪ ،3834‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬باید مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫جهت برآورده شدن‪ 15‬الزامات کیفیتی ارائه شده در این قسمت از استاندارد ملی‬
‫ایران ایزو ‪ ،3834‬انطباق با اس��تانداردهای ارائه ش��ده در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834-5‬باید مد نظر قرار گیرد‪.‬‬

‫‪15. Fulfill‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ 2-5‬بازنگری الزامات‬
‫جنبه­‌هایی که باید مالحظه گردند‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشند‪:‬‬
‫الف) استاندارد محصولی که بایستی بکار برده شود‪ ،‬همراه هرگونه الزامات تکمیلی‪،‬‬
‫ب) الزامات قانونی‪ 23‬و مقرر شده‪،24‬‬
‫پ) هرگونه الزامات اضافی مشخص شده توسط سازنده‪،‬‬
‫ت) قابلیت سازنده در انطباق با الزامات تعیین شده‪.‬‬
‫در ش��رایط خاصی مانند جایی که س��ازنده بیشتر با اس��تانداردهای ملی ایران‬
‫‪ 3834-3‬یا ‪ 3834-4‬سازگار است‪ ،‬یا جائیکه فعالیت خاصی مانند عملیات حرارتی‬
‫انجام نمی‌­­ش��ود‪ ،‬الزامات تش��ریح شده در این قسمت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬ممکن است به صورت انتخابی اصالح و یا حذف شوند‪.‬‬
‫در غیر این صورت الزامات موجود در این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬باید به صورت کامل پذیرفته ‪ 16‬شوند‪.‬‬

‫‪ 3-5‬بازنگری فنی‬ ‫‪18‬‬

‫الزامات فنی که باید مالحظه گردند‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشند‪:‬‬
‫الف) مشخصات فلز پایه و خواص اتصال جوشی‪،‬‬
‫ب) الزامات کیفیتی و پذیرش برای جوشها‪،‬‬
‫پ) موقعیت‪ ،‬دسترسی وترتیب و توالی‪ 25‬جوشها‪ ،‬شامل دسترسی برای بازرسی‬
‫وآزمایش غیر مخرب‪،‬‬
‫ت) مش��خصات دس��تورالعمل های جوشکاری‪ ،‬دس��تورالعمل های آزمایش غیر‬
‫مخرب و دستورالعملهای عملیات حرارتی‪،‬‬
‫ث) رویه مورد استفاده برای تائید صالحیت دستورالعمل های جوشکاری‪،‬‬
‫ج) تائید صالحیت کارکنان‬
‫چ) انتخاب‪ ،‬شناسایی و یا ردیابی (برای مثال مواد و جوش ها)‪.‬‬
‫ح) ترتیب کنترل کیفیتی‪ ،‬شامل همکاری یک سازمان بازرسی مستقل‪،‬‬
‫خ) بازرسی و آزمایش‪،‬‬
‫د) پیمانکاری فرعی‪،‬‬
‫ذ) عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪،‬‬
‫‪27‬‬
‫ر) سایر الزامات جوش��کاری‪ ،‬مانند آزمایش بهر مواد مصرفی‪ ،‬محتوی فریت‬
‫‪26‬‬
‫نظر قرار گرفته می­شوند‪ ،‬زیر بند ‪ 3-5‬معموالً قسمت بازنگری فنی را تشکیل داده‬
‫فلز جوش‪ ،‬پیری‪ ،28‬محتوی هیدروژن‪ ،‬پشت بند دائم‪ ،‬استفاده از کوبیدن‪ ،‬پرداخت‬
‫سطح‪ ،29‬نیمرخ جوش‪،‬‬
‫ز) اس��تفاده از روشهای ویژه (برای مثال به منظور دستیابی به نفوذ کامل بدون‬
‫پشت بند هنگامی که فقط از یک طرف جوشکاری می­شود)‪،‬‬
‫ژ) ابعاد و جزئیات آماده سازی اتصال و جوش تمام شده‪،‬‬
‫و بازنگری فنی‬ ‫‪17‬‬
‫‪ - 5‬بازنگری الزامات‬
‫‪ 1-5‬کلیات‬
‫س��ازنده بای��د الزامات قراردادی وس��ایر الزامات را به هم��راه اطالعات فنی ارائه‬
‫شده توس��ط خریدار‪ 19‬یا اطالعات داخلی‪ ،20‬زمانی که سازه توسط سازنده طراحی‬
‫ش��ده باشد‪ ،‬بازنگری کند‪ .‬سازنده باید ش��رایطی ایجاد کند که کلیه اطالعات الزم‬
‫برای عملیات س��اخت قبل از آغاز کار‪ ،‬کامل و در دس��ترس باش��د‪ .‬س��ازنده باید‬
‫توانمندی‌های خود را در برآورده کردن الزامات به اثبات برساند و باید از طرح ریزی‬
‫مناسب برای تمام فعالیت‌های مرتبط با کیفیت اطمینان حاصل نماید‪.‬‬
‫بازنگری الزامات توسط سازنده انجام می­‌شود تا تصدیق کند‪ 21‬آیا محتوی وحجم‬
‫کار در ح��د توانمندی اجرای س��ازنده هس��ت‪ ،‬آیا منابع کافی ب��رای اجرا بر طبق‬
‫برنامه زمانبندی تحویل موجود می‌باش��د و آیا مستندات غیر مبهم هستند‪ .‬سازنده‬
‫باید اطمینان حاصل نماید همه تغییرات بین قرارداد و هرگونه اس��تعالم ‪ 22‬قبلی‪،‬‬
‫مش��خص و خریدار از هر برنامه‪ ،‬هزینه یا تغییرات مهندس��ی احتمالی اطالع یافته‬
‫است‪.‬‬
‫موارد زیر بند ‪ 2-5‬معموال در موقع و یا قبل از زمان بازبینی بازنگری الزامات مد‬
‫و در مرحله طرح ریزی اولیه مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬
‫هنگامیکه قراردادی وجود ندارد‪ ،‬برای مثال موارد برای افزایش س��رمایه‪ ،‬سازنده‬
‫همزم��ان با بازنگری فنی نیاز دارد الزامات زی��ر بند‪ 2-5‬را مد نظر قرا دهد (به زیر‬
‫بند ‪ 3-5‬مراجعه شود‪) .‬‬

‫‪23. Statutory‬‬ ‫‪16. Adopted in full‬‬

‫‪24. Regulatory‬‬ ‫‪17. Review of requirements‬‬
‫‪25. Sequence‬‬ ‫‪18. Technical review‬‬
‫‪26. Batch‬‬ ‫‪19. Purchaser‬‬
‫‪27. Ferrite content‬‬ ‫‪20. In-house data‬‬
‫‪28. Ageing‬‬ ‫‪21. Verify‬‬
‫‪29. Surface finish‬‬ ‫‪22. Quotation‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪20‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوش��کاری پرتو و لیزر و جوش��کاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران‬
‫ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫‪ 3-7‬کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری‬
‫سازنده باید کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری مناسب در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫این اش��خاص دارای مس��ئولیت‪ ،‬برای فعالیتهای کیفیت‪ ،‬باید اختیارات کافی برای‬
‫اجرائ��ی کردن هر اقدام الزم االجرا را داش��ته باش��ند‪ .‬وظایف و مس��ئولیتهای این‬
‫اشخاص باید به صورت شفاف تعریف گردد‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،2‬برای جوش��کاری قوسی ‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫ب��ه طور کامل الزامات مربوط به این قس��مت از اس��تاندارد مل��ی ایران ایزو ‪3834‬‬
‫‪36‬‬
‫‪- 8‬کارکنان بازرسی و آزمایش‬
‫‪ 1-8‬کلیات‬
‫سازنده باید کارکنان الزم و شایسته برای برنامه­ریزی‪ ،‬اجرا و نظارت بر بازرسی‬
‫و آزمایش تولید جوشکاری مطابق با الزامات مشخص شده‪ ،‬در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫زیر بند ‪ 3-5‬مراجعه ش��ود)‪ ،‬باشد‪ .‬الزامات تکمیلی ممکن است بر حسب ضرورت‪،‬‬
‫‪ 2-8‬کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫‪37‬‬
‫کارکنان آزمایش غیر مخرب باید تائید صالحیت ش��وند‪ .‬برای آزمایش چشمی‪،‬‬
‫ممکن اس��ت آزمون تائید صالحیت الزم نباش��د‪ .‬هنگامی که آزمون تائیدصالحیت‬
‫مورد نیاز نباشد‪ ،‬شایستگی باید توسط سازنده تشخیص داده شود‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،3‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوش��کاری پرتو لیزر وجوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪- 9‬تجهیزات‬
‫‪ 1-9‬تجهیزات تولید و آزمایش‬
‫تجهیزات زیر در صورت لزوم باید موجود باشد‪:‬‬
‫‪31. Meet‬‬
‫‪35. Welding coordination personnel‬‬
‫‪36. Inspection and testing personnel‬‬
‫‪37. Non-destructive testing personnel‬‬
‫‪23‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫س) جوشهایی که قرار است در کارگاه و یا جای دیگر اجرا شوند‪،‬‬
‫ش) ش��رایط محیطی مربوط به کاربرد فرایند(برای مثال شرایط محیطی دمای‬
‫بسیار کم یا هرگونه الزام برای تامین حفاظت در شرایط نامساعد جوی)‪،‬‬
‫ص) رسیدگی به موارد عدم انطباق‪،‬‬
‫‪30‬‬
‫‪- 6‬پیمانکاری فرعی‬
‫هنگامی که س��ازنده تمایل به استفاده از خدمات یا فعالیتهای پیمانکاری فرعی‬
‫دارد (ب��رای مثال جوش��کاری‪ ،‬بازرس��ی‪ ،‬آزمایش غیر مخرب‪ ،‬عملی��ات حرارتی)‪،‬‬
‫اطالعات الزم برای برآورده شدن‪ 31‬الزامات کاربردی باید توسط سازنده به پیمانکار‬
‫فرعی ارائه ش��ود‪ .‬پیمانکار فرعی باید سوابق و مس��تندات کاری خود را که ممکن‬
‫است توسط سازنده مشخص شده باشد‪ ،‬تهیه نماید‪.‬‬
‫یک پیمانکار فرعی باید برطبق س��فارش و مس��ئولیت س��ازنده کار کند و باید‬
‫را برآورده س��ازد‪ .‬س��ازنده باید اطمینان حاص��ل کند که پیمان��کار فرعی توانایی‬
‫برآورده‌سازی بر طبق الزامات کیفیتی تعیین شده را دارد‪.‬‬
‫اطالعاتی که باید توس��ط س��ازنده به پیمانکار فرعی ارائه گردد باید شامل تمام‬
‫اطالعات مربوطه‪ ،‬از بازنگری الزامات (به بند ‪ 2-5‬مراجعه شود‪ ).‬و بازنگری فنی (به‬
‫به منظور اطمینان از برآورده شدن الزامات فنی توسط پیمانکار فرعی تعیین گردند‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫‪ - 7‬کارکنان جوشکاری‬
‫‪ 1-7‬کلیات‬
‫س��ازنده باید کارکنان کافی و صالحیت دار ب��رای برنامه‌ریزی‪ ،‬اجرا و نظارت بر‬
‫تولید جوشکاری مطابق با الزامات مشخص شده‪ ،‬در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫‪ 2-7‬جوشکاران‪ 33‬و اپراتورهای جوشکاری‬
‫جوش��کاران و اپراتوره��ای جوش��کاری باید توس��ط یک آزمون مناس��ب تائید‬
‫صالحیت شوند‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،1‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪30. Sub-contracting‬‬
‫‪32. Welding personnel‬‬
‫‪33. Welders‬‬
‫‪34. Welding operators‬‬
‫‪22‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ 4-9‬تجهیزات جدید‬
‫منابع قدرت و سایر ماشینها‪،‬‬
‫بعد از نصب تجهیزات جدید ( یا باز س��ازی ش��ده‪ ،)42‬آزمایش مناسب در مورد آن‬ ‫تجهیزات آماده سازی اتصال و سطح‪ ،‬و برای برشکاری‪ ،‬شامل برشکاری حرارتی‪،‬‬
‫تجهیزات باید انجام گردد‪ .‬آزمایش باید عملکرد صجیح تجهیزات را تائید کند‪ .‬آزمایش‌ها‬ ‫تجهیزات پیش گرمایش و عملیات حرارتی بعد از جوش��کاری شامل شاخص‬
‫هر جا که الزم باشد‪ ،‬بر اساس استاندارد مناسب اجرا و مستند سازی شوند‪.‬‬ ‫درجه حرارت‪،‬‬
‫قیدها و بستها‪،‬‬
‫جرثقیلها و تجهیزات جابجایی مورد استفاده برای تولید‪،‬‬
‫تجهیزات‬ ‫‪43‬‬
‫‪ 5 -9‬نگهداری‬
‫تجهی��زات محافظ کارکنان و س��ایر تجهیزات ایمنی‪ ،‬که به صورت مس��تقیم‬
‫سازنده باید برنام ­ه های مستند برای نگهداری تجهیزات داشته باشد‪ .‬برنامه‌ها باید از‬
‫وابسته به فرآیند کاربردی ساخت می­­ باشد‪،‬‬
‫کنترل‌های نگهداری موارد از تجهیزات که ش��اخص‌های کنترلی آنها در مشخصات‬
‫کوره­ها‪ ،38‬گرمکن­ها‪ ، 39‬و س��ایر تجهیزات مورد اس��تفاده برای آمایش مواد‬
‫‪40‬‬
‫دستورالعمل مربوطه آورده شده است اطمینان حاصل نمایند‪ .‬برنامه­‌ها ممکن است‬
‫مصرفی جوشکاری‪،‬‬
‫به مواردی که برای اطمینان از کیفیت محصول‪ ،‬اساسی هستند محدود شوند‪.‬‬
‫تسهیالت برای تمیزکاری سطح‪،‬‬
‫مثالهایی از این موارد در زیر آورده شده است‪:‬‬
‫تسهیالت آزمایش مخرب و غیرمخرب‬
‫وضعی��ت راهنماهای تجهیزات برای برش��کاری حرارتی‪ ،‬بس��تهای مکانیزه‬
‫و غی��ره‪.‬‬
‫‪ 2-9‬توضیح تجهیزات‬
‫وضعیت آمپرس��نجها‪ ،‬ولت س��نجها و دبی س��نجها و غیره ‪ ،‬که برای کاربرد‬
‫تجهیزات جوشکاری استفاده می شود‪.‬‬ ‫سازنده باید فهرستی از تجهیزات اساسی مورد استفاده در تولید نگهداری نماید‪.‬‬
‫وضعیت کابلها‪ ،‬شلنگها‪ ،‬بستها و غیره‪،‬‬ ‫این فهرست باید تجهیزات عمده و اساسی برای ارزیابی ظرفیت و توانایی کارگاه را‬
‫وضعیت سیستم کنترل در تجهیزات جوشکاری ماشینی و یا اتوماتیک‪،‬‬ ‫مشخص نماید‪ .‬به عنوان مثال شامل‪:‬‬
‫وضعیت ابزارهای اندازه‌­گیری درجه حرارت ‪،‬‬ ‫بیشینه ظرفیت جرثقیل(ها)‪،‬‬
‫وضعیت سیم رسان­ها‪ 44‬و مجاری سیم رو‪،‬‬ ‫اندازه قطعاتی که کارگاه توانایی اجرای آنرا دارد‪،‬‬
‫تجهیزات معیوب نباید مورد استفاده قرار گیرند‪.‬‬ ‫توانایی تجهیزات جوشکاری ماشینی و اتوماتیک‪،‬‬
‫ابعاد و بیشینه درجه حرارت کوره­‌ها برای عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪،‬‬
‫ظرفیت تجهیزات نورد‪ ،‬خمکاری و برشکاری‪،‬‬
‫‪ -10‬جوشکاری و فعالیتهای وابسته‬
‫در مورد س��ایر تجهیزات فقط تعداد حدود کلی‪،‬که هرنوع را به صورت کلی بیان‬
‫‪45‬‬
‫‪ 1 -10‬برنامه ریزی تولید‬
‫می‌­کند‪ ،‬الزم است‪.‬‬
‫سازنده باید برنامه‌ریزی تولید مناسبی انجام دهد‪.‬‬
‫(برای مثال تعداد کلی منابع قدرت برای فرآیندهای مختلف)‬
‫مواردی که باید مطرح گردد‪ ،‬دست کم باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫مش��خصات ترتیب و توالی‪ ،‬که س��ازه باید بر طبق آن ساخته شود(برای مثال‬
‫‪41‬‬
‫‪ 3-9‬تناسب تجهیزات‬
‫به عنوان یک قطعه تکی یا زیر مجموعه­ ها ‪ 46‬و مراحل مونتاژ نهایی‪ ،‬متعاقب آن)‪،‬‬
‫تجهیزات باید برای کاربری مربوطه کافی باشند‪.‬‬
‫شناسایی هریک از فرآیندهای مورد نیاز برای ساخت سازه‪،‬‬
‫یادآوری‪ -‬تايید کیفیتی تجهیزات جوش��کاری وگرمایش��ی معموال الزم نیست‪،‬‬
‫‪42. Refurbished‬‬ ‫مگر مشخص شده باشد‪.‬‬
‫‪43.Maintenance‬‬
‫‪38. Ovens‬‬
‫‪44.Wire feeders‬‬
‫‪39. Quivers‬‬
‫‪45.Production planning‬‬ ‫‪40. Treatment‬‬
‫‪46. Sub-assemblies‬‬ ‫‪41. Suitability of equipment‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪24‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫اه��داف راهنمای��ی به کار گیرد‪ .‬به جای آن ممکن اس��ت از راهنمای کار اختصاصی‬ ‫ارجاع به مشحصات دستورالعمل جوشکاری و فرآیندهای وابسته‌ي­ مناسب‪،‬‬
‫استفاده شود‪ .‬اینچنین دستور کار اختصاصی باید از روی یک دستورالعمل مشخصات‬ ‫ترتیب و توالی که جوشها بر اساس آن ساخته می­ شود‪،‬‬
‫جوشکاری تائید صالحیت شده آماده شود و نیازی به تائید صالحیت جداگانه ندارد‪.‬‬ ‫ترتیب و زمانبندی که براساس آن ‪ ،‬هر فرآیند باید انجام شود‪،‬‬
‫مشخصات برای بازرسی و آزمایش ‪ ،‬شامل استفاده از هر سازمان بازرسی مستقل‪،‬‬
‫‪ 5 -10‬دستورالعمل آماده سازی و کنترل مستندات‬ ‫شرایط محیطی(برای مثال حفاظت در مقابل باد و باران)‪،‬‬
‫سازنده باید دس��تورالعمل هایی برای آماده سازی و کنترل مستندات مربوط به‬ ‫شناسایی بر طبق بهرها‪ ،‬قطعات یا قسمتها‪ ،‬برحسب نیاز ‪،‬‬
‫کیفیت‪ ،‬ایجاد و نگهداری نماید‪( .‬برای مثال دس��تورالعمل مش��خصات جوشکاری‪،‬‬ ‫اختصاص کارکنان تائید صالحیت شده‪،‬‬
‫س��وابق تائید صالحیت دس��تورالعمل جوش��کاری‪ ،‬گواهینامه­‌های تائید صالحیت‬ ‫ترتیب هر گونه آزمایش تولید‪.‬‬
‫جوشکاران و اپراتورهای جوشکاری)‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫‪ 2 -10‬مشخصات دستوالعمل جوشکاری‬
‫‪ - 11‬مواد مصرفی جوشکاری‬ ‫سازنده باید مشخصات دس��تورالعمل جوشکاری را آماده و باید اطمینان حاصل‬
‫‪ 1 – 11‬کلیات‬ ‫نماید که آنها به درستی در تولید استفاده می­شوند‪.‬‬
‫مسئولیتها و دستورالعمل های کنترل مواد مصرفی جوشکاری باید مشخص باشد‪.‬‬ ‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،4‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪50‬‬
‫‪ 2 -11‬آزمایش بهر‬ ‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫آزمایش بهر مواد مصرفی جوشکاری فقط اگر مشخص شده باشد‪ ،‬الزم است‪.‬‬ ‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ 10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫و جابجایی‬ ‫‪51‬‬
‫‪ 3 -11‬انبارش‬ ‫‪ 3-10‬تائید صالحیت‪ 48‬دستورالعمل‌های جوشکاری‬
‫س��ازنده باید دس��تورالعمل‌هایی برای انبارش‪ ،‬جابجایی‪ ،‬شناسایی و استفاده از‬ ‫دستورالعملهای جوش��کاری باید قبل از تولید تائید صالحیت شوند‪ .‬روش تائید‬
‫مواد مصرفی جوش��کاری که باید در مقابل جذب رطوبت‪ ،‬اکسیداس��یون‪ ،‬خرابی و‬ ‫صالحیت باید براس��اس اس��تاندارد محصول مربوطه یا به طریقی که در مشخصات‬
‫غیره محافظت ش��وند تهیه و اجرا نماید‪ .‬دستورالعمل‌ها باید با توجه به توصیه‌های‬ ‫شرح داده شده است‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫تامین کننده تهیه گردند‪.‬‬ ‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الز امات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،5‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪53‬‬
‫‪ -12‬انبارش فلز پایه‬ ‫پرتو الکترونی ‪ ،‬پرتولیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو ‪،3834-5‬‬
‫انبارش باید به صورتی باش��د که برمواد‪ ،‬ش��امل مواد تهیه شده توسط کارفرما‪،‬‬ ‫جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫تاثیرات نامطلوب ایجاد نشود‪ .‬شناسایی طی انبارش باید محفوظ بماند‪.‬‬ ‫یادآوری‪ -‬تائید صالحیت سایر دستورا لعملها ممکن است در استاندارد محصول‬
‫مربوطه و یا مشخصات فنی‪ ،‬الزم باشد‪.‬‬
‫‪54‬‬
‫‪ -13‬عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‬
‫سازنده باید به طور کامل در قبال مشخصات و اجرای هر گونه عملیات حرارتی بعد‬
‫‪49‬‬
‫‪ 4-10‬دستورهای کاری‬
‫سازنده ممکن است دستورالعمل مش��خصات جوشکاری را به طور مستقیم برای‬
‫‪50.Batch‬‬
‫‪51. Storage‬‬
‫‪47. Welding- procedure specification‬‬
‫‪52. Handling‬‬
‫‪53- Parent materials‬‬ ‫‪48. Qualification‬‬
‫‪54- Post-weld heat treatment‬‬ ‫‪49.Work instructions‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪26‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫کنترل شوند‪:‬‬
‫پارامترهای اساسی جوشکاری (مثال‪ :‬جریان جوشکاری‪ ،‬ولتاژ قوس و سرعت پیشروی)‪،‬‬
‫درجه حرارت پیش گرمایش و بین پاسی‪،‬‬
‫تمیز کاری و شکل پاسها و الیه­ های فلز جوش‪،‬‬
‫شیار زنی طرف پشت‪،‬‬
‫ترتیب و توالی جو‪.‬شکاری‪،‬‬
‫استفاده جابجایی صحیح مواد مصرفی جو‪.‬شکاری‪،‬‬
‫کنترل پیچیدگی‪،‬‬
‫هر آزمایش میانی (مثال‪ :‬بررسی ابعادی)‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تانداردملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،7‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فلرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫یا آزمایشها به قرارداد و یا استاندارد محصول‪ ،‬فرآیند جوشکاری و نوع سازه بستگی‬
‫‪ 4 -14‬بازرسی و آزمایش بعد از جوشکاری‬
‫بعد از جوشکاری انطباق با معیارهای پذیرش مربوطه باید کنترل گردد‪:‬‬
‫توسط بازرسی چشمی‬
‫توسط آزمایشهای غیر مخرب‬
‫توسط آزمایشهای مخرب‬
‫ترکیب‪ ،‬شکل و ابعاد سازه‬
‫نتایج و نمودارهای عملیتهای بعد از جوش��کاری (مثال‪ :‬عملیات حرارتی بعد‬
‫از جوشکاری‪ ،‬پیری‪)55‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،8‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرایندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫هرگونه الزامات خاص در مشخصات دستورالعمل جوشکاری (مثال‪ :‬پیشگیری‬
‫‪ 5 -14‬وضعیت بازرسی و آزمایش‬
‫ان��دازه گی��ری های مقتضی باید به منظور مش��خص کردن وضعیت بازرس��ی و‬
‫آزمایش س��ازه جوشکاری ش��ده انجام پذیرد‪ ،‬به عنوان مثال نشانه گذاری مورد يا‬
‫استفاده از کارت مسیر یابی‪.‬‬
‫‪55. Ageing‬‬
‫‪29‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫از جوشکاری مسئولیت پذیر باشد‪ .‬دستورالعمل باید با فلز پایه‪ ،‬اتصال جوشکاری شده‪،‬‬
‫س��ازه و غیره سازگار باشد و باید بر طبق استاندارد محصول و با الزامات مشخص شده‬
‫باشد‪ .‬ثبت عملیات حرارتی باید در حین فرآیند انجام پذیرد‪ .‬سابقه باید نشان دهد از‬
‫مشخصات پیروی شده است و باید قابلیت ردیابی به محصول مشخص را داشته باشد‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآوربده شدن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،6‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی ‪ ،‬جوشکاری پرتولیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪ .14‬بازرسی و آزمایش‬
‫‪ 1-14‬کلیات‬
‫بازرس��ی و آزمایش��های کاربردی باید در مراحل مناس��ب فرآیند ساخت‪ ،‬جهت‬
‫اطمینان از انطباق با الزامات قرارداد انجام پذیرد‪ .‬محل و بس��امد چنین بازرسیها و‬
‫دارد‪( .‬به زیربندهای ‪ 2-5‬و ‪ 3-5‬مراجعه شود‪).‬‬
‫یادآوری‪ :‬س��ازنده ممکن است آزمایش��های اضافی بدون محدودیت انجام دهد‪.‬‬
‫گزارش این ازمایشها الزم نیست‪.‬‬
‫‪ 2 -14‬بازرسی و آزمایش قبل از جوشکاری‬
‫قبل از شروع جوشکاری‪ ،‬موارد زیر باید کنترل گردد‪:‬‬
‫تناسب و اعتبار گواهینامه های تائید صالحیت جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‪،‬‬
‫مناسب بودن مشخصات دستورالعمل جوشکاری‪،‬‬
‫شناسایی فلز پایه‬
‫شناسایی مواد مصرفی جوشکاری‬
‫آماده سازی اتصال (مثال‪ :‬شکل و ابعاد)‪،‬‬
‫جفت و جوری‪ ،‬قید بندی و خال جوش کاری‬
‫از پیچیدگی)‪،‬‬
‫مناسب بودن شرایط کاری برای جوشکاری‪ ،‬شامل محیط‬
‫‪ 3 -14‬بازرسی و آزمایش در حین جوشکاری‬
‫در حین جوش��کاری‪ ،‬موارد زیر در فواصل مناس��ب یا توس��ط نظارت پیوس��ته‪،‬‬
‫‪28‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫مواد مصرفی و شماره بهر یا ریختگی)‪،‬‬ ‫‪ -15‬عدم انطباق و اقدام اصالحی‬

‫شناسایی محل های تعمیرات‪،‬‬
‫شناسایی محل های اتصاالت موقت‪،‬‬
‫ردیابی تجهیزات جوشکاری تمام ماشینی و اتوماتیک برای جوش های مشخص‬
‫ردیابی جوشکارها و اپراتورهای جو‪.‬شکاری برای جوش های مشخص‬
‫ردیابی مشخصات دستورالعمل جوشکاری برای جوش های مشخص‬
‫آزمایش و ارزیابی ش��وند‪ .‬انداز ­ه گیری‌هایی بای��د به منظور جلوگیری از تکرار عدم‬
‫‪60‬‬
‫‪ .18‬سوابق کیفیت‬
‫سوابق کیفیت‪ ،‬هنگامی که کاربردی است‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫سوابق بازنگری الزامات و بازنگری فنی‬
‫مستندات بازرسی مواد‬
‫مستندات بازرسی مواد مصرفی جوشکاری‬
‫مشخصات دستورالعمل جوشکاری بازرسی‬
‫سوابق نگهداری تجهیزات‬
‫سوابق تائید صالحیت دستورالعمل جوشکاری (‪)WPQR‬‬
‫‪61‬‬
‫گواهینامه های تائید صالحیت جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‬
‫برنامه تولید‬
‫گواهینامه­های کارکنان آزمایشهای غیر مخرب‬
‫مشخصات و سوابق دستورالعمل عملیات حرارتی‬
‫دستورالعمل ها و گزارشهای آزمایشهای غیر مخرب و آزمایشهای مخرب‬
‫گزارشهای ابعادی‬
‫سوابق تعمیرات و گزارشهای عدم انطباق‬
‫سایر مستندات‪ ،‬در صورت لزوم‪.‬‬
‫در صورتی که الزامات مش��خص شده دیگری موجود نباشد‪ ،‬سوابق کیفیت باید‬
‫حداقل به مدت پنج سال نگهداری شوند‪.‬‬
‫شناسایی مواد مصرفی جوشکاری (برای مثال مشخصه‪ ،‬اسم تجاری‪ ،‬سازنده‬
‫بای��د اندازه­‌‌گیری‌هایی‪ ،‬جهت کنترل موارد یا فعالیتهاي��ی که با الزامات خاصی‬
‫انطب��اق ندارند‪،‬به منظور جلوگیری از پذیرش غیر عمدی آنها انجام پذیرد‪ .‬هنگامی‬
‫که تعمیر و یا گواهی مجدد انجام می‌­ش��ود توضیحات دستورالعمل مناسب باید در‬
‫تمامی ایستگاه‌­های کاری که تعمیر یا گواهی مجدد را انجام می‌دهند موجود باشد‪.‬‬
‫هنگامی که تعمیر انجام پذیرفت موارد باید بر طبق الزامات اصلی‪ ،‬مجددا بازرسی‪،‬‬
‫انطباقها انجام پذیرد‪.‬‬
‫و اعتباردهی‪ 57‬تجهیزات اندازه‌گیری‪ ،‬بازرسی‬ ‫‪56‬‬
‫‪ -16‬واسنجی‬
‫و آزمایش‬
‫س��ازنده باید در قبال واس��نجی یا اعتبار دهی تجهیزات اندازه گیری‪ ،‬بازرسی و‬
‫آزمایش مس��ئولیت پذیر باشد‪ .‬تمام تجهیزاتی که به منظور تشخیص کیفیت سازه‬
‫اس��تفاده می­ ش��وند باید به نحو مناس��بی کنترل ش��ده و باید در فواصل مشخص‬
‫واسنجی یا اعتبار دهی شوند‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو‪ ،3834-5‬جدول‪ ،9‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جو‪.‬شکاری پرتولیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫‪ .17‬شناسایی‪ 58‬و ردیابی‬
‫شناسایی و ردیابی باید‪ ،‬در صورت لزوم‪ ،‬در سرتاسر فرآیند ساخت برقرار گردد‪.‬‬
‫مس��تندات سیستم جهت اطمینان از شناسایی و ردیابی عملیات جوشکاری‪،‬‬
‫در صورت لزوم‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫شناسایی برنام ­ه های تولید‪،‬‬
‫شناسایی کارتهای مسیر یابی‪،‬‬
‫شناسایی محل های جوشکاری در سازه‪،‬‬
‫شناسایی کارکنان و دستورالعملهای آزمایش غیر مخرب‪،‬‬

‫‪56.Calibration‬‬
‫‪57. Validation‬‬
‫‪58 Identification‬‬
‫‪60.Quality records‬‬ ‫‪59.Traceability‬‬
‫‪61.Welding Procedure Qualification Records‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ .1‬هدف ودامنه کاربرد‬ ‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬

‫ه��دف از تدوین این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ای��زو ‪ 3834‬بيان الزامات‬
‫کیفیتی اس��تاندارد برای جوش��کاری ذوبی مواد فلزی هم در کارگاه ساخت و هم‬ ‫قسمت سوم‪ :‬الزامات کیفیتی استاندارد‬
‫نصب در محل سایتها می­ باشد‪.‬‬

‫‪ .2‬مراجع ا لزامی‬
‫م��دارک الزامی زیر حاوی مقرراتی اس��ت که در متن این اس��تاندارد ملی ایران‬
‫به آنها ارجاع ش��ده اس��ت‪ .‬به این ترتیب آن مقررات جزئی از استاندارد ملی ایران‬
‫محسوب می­ شود‪.‬‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتش��ار ارجاع ش��ده باش��د‪ ،‬اصالحی ­ه ها‬
‫وتجدی��د نظره��ای بعدی آن مورد نظر این اس��تاندارد ملی ایران نیس��ت‪ .‬در مورد‬
‫مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتش��ار به آنها ارجاع داده ش��ده است‪ ،‬همواره آخرین‬
‫تجدید نظر و اصالحیه­ های بعدی آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫‪ 2-1‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬سال ‪ ،1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫دوبی مواد فلزی قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیت‪.‬‬
‫‪ 2-2‬اس��تاندارد ملی ایران ‪ 3834-5‬س��ال ‪ ،1387‬الزام��ات کیفیتی ذوبی مواد‬
‫فلزی قسمت پنجم‪ :‬اسنادی که الزم است پیروی از آنها‪ ،‬با ادعای انطباق با الزامات‬
‫کیفیتی اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪ ، 3834-4‬بررس��ی‬
‫گردد‪.‬‬

‫‪. 3‬اصطالحات و تعاریف‬

‫در خصوص این اس��تاندارد‪ ،‬اصطالحات و تعاریف ارائه ش��ده در اس��تاندارد ملی‬
‫ایران ایزو ‪ 3834-1‬کاربرد دارد‪.‬‬

‫‪ .4‬استفاده از این قسمت استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834‬‬

‫برای اطالعات عمومی در خصوص اس��تفاده از این قس��مت استاندارد ملی ایران‬
‫ایزو ‪ ،3834‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬باید مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫جهت برآورده شدن‪ 62‬الزامات کیفیتی ارائه شده در این قسمت از استاندارد ملی‬
‫ایران ایزو ‪ ،3834‬انطباق با اس��تانداردهای ارائه ش��ده در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834-5‬باید مد نظر قرار گیرد‪.‬‬

‫‪62. Fulfill‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪32‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫‪ 2-5‬بازنگری الزامات‬
‫جنبه­هایی که باید مالحظه گردند‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشند ‪:‬‬
‫الف) استاندارد محصولی که بایستی بکار برده شود‪ ،‬همراه هرگونه الزامات تکمیلی‪،‬‬
‫ب) الزامات قانونی‪ 70‬و مقرر شده‪،71‬‬
‫پ) هرگونه الزامات اضافی مشخص شده توسط سازنده‪،‬‬
‫ت) قابلیت سازنده در انطباق با الزامات تعیین شده‪.‬‬
‫‪ 3-5‬بازنگری فنی‬
‫الزامات فنی که باید مالحظه گردند‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشند‪:‬‬
‫الف) مشخصات فلز پایه و خواص اتصال جوشی‪،‬‬
‫ب) الزامات کیفیتی و پذیرش برای جوشها‪،‬‬
‫پ) موقعیت‪ ،‬دسترسی وترتیب و توالی‪ 72‬جوشها‪ ،‬شامل دسترسی برای بازرسی‬
‫وآزمایش غیر مخرب‪،‬‬
‫ت) مش��خصات دس��تورالعمل های جوشکاری‪ ،‬دس��تورالعمل های آزمایش غیر‬
‫مخرب و دستورالعملهای عملیات حرارتی‪،‬‬
‫ث) رویه مورد استفاده برای تائید صالحیت دستورالعمل های جوشکاری‪،‬‬
‫ج) تائید صالحیت کارکنان‬
‫چ) انتخاب‪ ،‬شناسایی و یا ردیابی (برای مثال مواد و جوشها)‪.‬‬
‫ح) ترتیب کنترل کیفیتی‪ ،‬شامل همکاری یک سازمان بازرسی مستقل‪،‬‬
‫خ) بازرسی و آزمایش‪،‬‬
‫د) پیمانکاری فرعی‪،‬‬
‫ذ) عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪،‬‬
‫ر) س��ایر الزامات جوشکاری‪ ،‬مانند محتوی فریت‪ 73‬فلز جوش‪ ،‬پیری‪ ،74‬محتوی‬
‫هیدروژن‪ ،‬پشت بند دائم‪ ،‬استفاده از کوبیدن‪ ،‬پرداخت سطح‪ ،75‬نیمرخ جوش‪،‬‬
‫ز) اس��تفاده از روشهای ویژه (برای مثال به منظور دستیابی به نفوذ کامل بدون‬
‫پشت بند هنگامی که فقط از یک طرف جوشکاری می­شود)‪،‬‬
‫ژ) ابعاد و جزئیات آماده سازی اتصال و جوش تمام شده‪،‬‬
‫س) جوشهایی که قرار است در کارگاه و یا جای دیگر اجرا شوند‪،‬‬
‫‪70. Statutory‬‬
‫‪71. Regulatory‬‬
‫‪72. Sequence‬‬
‫‪73. Ferrite content‬‬
‫‪74. Ageing‬‬
‫‪75. Surface finish‬‬
‫‪69. Quota ion‬‬
‫‪35‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫در ش��رایط خاصی مانند جایی که س��ازنده بیشتر با اس��تانداردهای ملی ایران‬
‫‪ 3834-4‬سازگار است‪ ،‬یا جائیکه فعالیت خاصی مانند عملیات حرارتی انجام نمی­­‬
‫شود‪ ،‬الزامات تشریح شده در این قسمت از استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬ممکن‬
‫است به صورت انتخابی اصالح و یا حذف شوند‪.‬‬
‫در غیر این صورت الزامات موجود در این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬باید به صورت کامل پذیرفته ‪ 63‬شوند‪.‬‬
‫‪65‬‬
‫و بازنگری فنی‬ ‫‪64‬‬
‫‪ 5‬بازنگری الزامات‬
‫‪ 1-5‬کلیات‬
‫سازنده باید الزامات قراردادی وسایر الزامات را به همراه اطالعات فنی ارائه شده‬
‫توس��ط مشتري‪ 66‬یا اطالعات داخلی‪ ،67‬زمانیکه س��ازه توسط سازنده طراحی شده‬
‫باش��د‪ ،‬بازنگری کند‪ .‬سازنده باید ش��رایطی ایجاد کند که کلیه اطالعات الزم برای‬
‫عملیات ساخت قبل از آغاز کار‪ ،‬کامل و در دسترس باشد‪ .‬سازنده باید توانمندیهای‬
‫خود را در برآورده کردن الزامات به اثبات برساند و باید از طرح ریزی مناسب برای‬
‫تمام فعالیتهای مرتبط با کیفیت اطمینان حاصل نماید‪.‬‬
‫بازنگری الزامات توسط سازنده انجام می­شود تا تصدیق کند آیا محتوی وحجم‬
‫‪68‬‬
‫کار در حد توانمندی اجرای سازنده هست‪ ،‬آیا منابع الزم برای اجرا بر طبق برنامه‬
‫زمانبندی تحویل موجود می­باش��د و آیا مستندات غیر مبهم هستند‪ .‬سازنده باید‬
‫اطمین��ان حاص��ل نماید همه تغیی��رات بین قرارداد و هرگونه اس��تعالم ‪ 69‬قبلی‪،‬‬
‫مش��خص و خریدار از هر برنامه‪ ،‬هزینه یا تغییرات مهندس��ی احتمالی اطالع یافته‬
‫ت‬
‫اس�� ‪.‬‬
‫موارد زیر بند ‪ 2-5‬معموال در موقع و یا قبل از زمان بازبینی بازنگری الزامات مد‬
‫نظر قرار گرفته می­شوند‪ ،‬زیر بند ‪ 3-5‬معموال قسمت بازنگری فنی را تشکیل داده‬
‫و در مرحله طرح ریزی اولیه مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬
‫هنگامیکه قراردادی وجود ندارد‪ ،‬برای مثال موارد برای افزایش س��رمایه‪ ،‬سازنده‬
‫همزم��ان با بازنگری فنی نیاز دارد الزامات زی��ر بند‪ 2-5‬را مد نظر قرا دهد (به زیر‬
‫بند ‪ 3-5‬مراجعه شود‪).‬‬
‫‪63.Adopted in full‬‬
‫‪64.Review of requirements‬‬
‫‪65. Technical‬‬
‫‪66. Purchaser‬‬
‫‪67. In-house data‬‬
‫‪68. Verify‬‬
‫‪34‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتوو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫‪ 3-7‬کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری‬
‫سازنده باید کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری مناسب در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫این اشخاص دارای مسئولیت‪ ،‬برای فعالیتهای کیفیت‪ ،‬باید در اختیارات کافی برای‬
‫اجرائی کردن هر اقدام الزم االجرا را داشته باشند‪ .‬وظایف مسئولیتهای این اشخاص‬
‫باید به صورت شفاف تعریف گردد‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،2‬برای جوش��کاری قوسی ‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫برآورده س��ازد‪ .‬سازنده باید اطمینان حاصل کند که پیمانکار فرعی توانایی برآورده‬
‫‪82‬‬
‫‪. 8‬کارکنان بازرسی و آزمایش‬
‫‪ 1-8‬کلیات‬
‫سازنده باید کارکنان الزم و شایسته برای برنامه­ ریزی‪ ،‬اجرا و نظارت بر بازرسی‬
‫و آزمایش تولید جوشکاری مطابق با الزامات مشخص شده‪ ،‬در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫به منظور اطمینان از برآورده شدن الزامات فنی توسط پیمانکار فرعی تعیین گردند‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫‪ 2-8‬کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫کارکنان آزمایش غیر مخرب باید تائید صالحیت ش��وند‪ .‬برای آزمایش چشمی‪،‬‬
‫ممکن اس��ت آزمون تائید صالحیت الزم نباش��د‪ .‬هنگامی که آزمون تائیدصالحیت‬
‫مورد نیاز نباشد‪ ،‬شایستگی باید توسط سازنده تشخیص داده شود‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،3‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوش��کاری پرتو لیزر وجوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪ 9‬تجهیزات‬
‫‪ 1-9‬تجهیزات تولید و آزمایش‬
‫تجهیزات زیر در صورت لزوم باید موجود باشد‪:‬‬
‫‪77. Meet‬‬
‫‪81. Welding coordination personnel‬‬
‫‪82. Inspection and testing personnel‬‬
‫‪83. Non-destructive testing personnel‬‬
‫ش) ش��رایط محیطی مربوط به کاربرد فرایند(برای مثال شرایط محیطی دمای‬
‫بسیار کم یا هرگونه الزام برای تامین حفاظت در شرایط نامساعد جوی)‪،‬‬
‫ص) رسیدگی به موارد عدم انطباق‪،‬‬
‫‪76‬‬
‫‪. 6‬پیمانکاری فرعی‬
‫هنگامی که س��ازنده تمایل به استفاده از خدمات یا فعالیتهای پیمانکاری فرعی‬
‫دارد (برای مثال جوش��کاری‪ ،‬بازرسی‪ ،‬آزمایش‌هاي غیر مخرب‪ ،‬عملیات حرارتی)‪،‬‬
‫اطالعات الزم برای انطباق‪ 77‬الزامات کاربردی باید توسط سازنده به پیمانکار فرعی‬
‫ارائه ش��ود‪ .‬پیمانکار فرعی باید س��وابق و مس��تندات کاری خود را که ممکن است‬
‫توسط سازنده مشخص شده باشد‪ ،‬تهیه نماید‪.‬‬
‫یک پیمانکار فرعی باید برطبق س��فارش و مس��ئولیت س��ازنده کار کند و باید‬
‫به طور کامل الزامات مربوط به این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬را‬
‫سازی بر طبق الزامات کیفیتی تعیین شده را دارد‪.‬‬
‫اطالعاتی که باید توس��ط س��ازنده به پیمانکار فرعی ارائه گردد باید شامل تمام‬
‫اطالعات مربوطه‪ ،‬از بازنگری الزامات (به بند ‪ 2-5‬مراجعه شود‪ ).‬و بازنگری فنی (به‬
‫زیر بند ‪ 3-5‬مراجعه ش��ود)‪ ،‬باشد‪ .‬الزامات تکمیلی ممکن است بر حسب ضرورت‪،‬‬
‫‪78‬‬
‫‪ . 7‬کارکنان جوشکاری‬
‫‪ 1-7‬کلیات‬
‫س��ازنده باید کارکنان الزم و صالحیت دار برای برنام��ه ریزی‪ ،‬اجرا و نظارت بر‬
‫تولید جوشکاری مطابق با الزامات مشخص شده‪ ،‬در اختیار داشته باشد‪.‬‬
‫‪80‬‬
‫و اپراتورهای جوشکاری‬ ‫‪79‬‬
‫‪ 2-7‬جوشکاران‬
‫جوش��کاران و اپراتوره��ای جوش��کاری باید توس��ط یک آزمون مناس��ب تائید‬
‫صالحیت شوند‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،1‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪76. Sub-contracting‬‬
‫‪78. Welding personnel‬‬
‫‪79. Welders‬‬
‫‪80. Welding operators‬‬

‫‪37‬‬ ‫‪36‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ -10‬جوشکاری و فعالیتهای وابسته‬ ‫منابع قدرت و سایر ماشینها‪،‬‬

‫‪88‬‬
‫‪ 1 -10‬برنامه ریزی تولید‬
‫سازنده باید برنامه ریزی تولید مناسبی انجام دهد‪.‬‬
‫مواردی که باید مطرح گردد‪ ،‬دست کم باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫مش��خصات ترتیب و توالی‪ ،‬که س��ازه باید بر طبق آن ساخته شود(برای مثال‬
‫به عنوان یک قطعه تکی یا زیر مجموعه­ها ‪ 89‬و مراحل مونتاژ نهایی‪ ،‬متعاقب آن)‪،‬‬
‫شناسایی هریک از فرآیندهای مورد نیاز برای ساخت سازه‪،‬‬
‫ارجاع به دستورالعمل مشخصات مناسب براي جوشکاری و فرآیندهای وابسته­‬
‫در صورت لزوم‪،‬‬
‫تجهیزات آماده سازی اتصال و سطح‪ ،‬و برای برشکاری‪ ،‬شامل برشکاری حرارتی‪،‬‬
‫تجهیزات پیش گرمایش و عملیات حرارتی بعد از جوش��کاری شامل شاخص‬
‫درجه حرارت‪،‬‬
‫قیدها و بستها‪،‬‬
‫باالبرها و تجهیزات جابجایی مورد استفاده برای تولید‪،‬‬
‫تجهی��زات محافظ کارکنان و س��ایر تجهیزات ایمنی‪ ،‬که به صورت مس��تقیم‬
‫وابسته به فرآیند کاربردی ساخت می­­باشد‪،‬‬
‫کور­ه ها‪ ،84‬گرمکن­ها‪ 85‬و س��ایر تجهیزات مورد اس��تفاده ب��رای آمايش مواد‬
‫‪86‬‬

‫ترتیب و توالی که جوشها بر اساس آن ساخته می‌­شوند‪،‬‬ ‫مصرفی جوشکاری‪،‬‬

‫ترتیب و زمانبندی که براساس آن ‪ ،‬هر فرآیند باید انجام شود‪،‬‬ ‫تسهیالت برای تمیزکاری سطح‪،‬‬
‫مشخصات برای بازرسي و آزمایش ‪ ،‬شامل استفاده از هر سازمان بازرسی مستقل‪،‬‬ ‫تسهیالت آزمایش مخرب و غیرمخرب‬
‫شرایط محیطی(برای مثال حفاظت در مقابل باد و باران)‪،‬‬
‫شناسایی‪ ،‬قطعات یا قسمتها‪ ،‬برحسب نیاز‪،‬‬ ‫‪ 2-9‬توضیح تجهیزات‬
‫اختصاص کارکنان تائید صالحیت شده‪،‬‬ ‫سازنده باید فهرستی از تجهیزات اساسی مورد استفاده در تولید نگهداری نماید‪.‬‬
‫ترتیب هر گونه آزمایش تولید‪.‬‬ ‫این فهرست باید تجهیزات عمده و اساسی برای ارزیابی ظرفیت و توانایی کارگاه را‬
‫‪90‬‬
‫‪ 2 -10‬مشخصات دستوالعمل جوشکاری‬ ‫مشخص نماید‪ .‬به عنوان مثال شامل‪:‬‬
‫سازنده باید مشخصات دس��تورالعمل جوشکاری را آماده و باید اطمینان حاصل‬ ‫بیشینه ظرفیت باالبر(ها)‪،‬‬
‫ی شوند‪.‬‬
‫نماید که آنها به درستی در تولید استفاده م ­‬ ‫اندازه قطعاتی که کارگاه توانایی اجرای آنرا دارد‪،‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬ ‫توانایی تجهیزات جوشکاری ماشینی و اتوماتیک‪،‬‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،4‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬ ‫ابعاد و بیشینه درجه حرارت کور ­ه ها برای عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪،‬‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬ ‫ظرفیت تجهیزات نورد‪ ،‬خمکاری و برشکاری‪،‬‬
‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ 10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬ ‫در مورد س��ایر تجهی��زات فقط تعداد تقريبي‪،‬که هرن��وع را به صورت کلی بیان‬
‫می‌کند‪ ،‬الزم است‪.‬‬
‫‪ 3-10‬تائید صالحیت‪ 91‬دستورالعملهای جوشکاری‬ ‫(برای مثال تعداد کلی منابع قدرت برای فرآیندهای مختلف)‬
‫دستورالعملهای جوش��کاری باید قبل از تولید تائید صالحیت شوند‪ .‬روش تائید‬
‫صالحیت باید براس��اس اس��تاندارد محصول مربوطه یا به طریقی که در مشخصات‬
‫‪87‬‬
‫‪ 3-9‬تناسب و نگهداري تجهیزات‬
‫شرح داده شده است‪ ،‬باشد‪.‬‬ ‫تجهیزات باید برای کاربری مربوطه مناس��ب باش��د و به نحو مناسبي نگهداري‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الز امات کیفیت الزم است در‬ ‫مي‌گردد‪.‬‬
‫ثبت سوابق نگهداري‌ها توصيه مي‌گردد‪.‬‬
‫‪88.Production planning‬‬
‫‪89. Sub-assemblies‬‬ ‫‪84.Ovens‬‬
‫‪90. Welding- procedure specification‬‬ ‫‪85.Quivers‬‬
‫‪91.Qualification‬‬ ‫‪86.Treatment‬‬
‫‪87.Suitability of equipment‬‬

‫‪39‬‬ ‫‪38‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫پرتو الکترونی ‪ ،‬جوشکاری پرتولیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫‪ . 14‬بازرسی و آزمایش‬
‫‪ 1-14‬کلیات‬
‫بازرس��ی و آزمایش��های کاربردی باید در مراحل مناس��ب فرآیند ساخت‪ ،‬جهت‬
‫اطمین��ان از انطب��اق با الزامات ق��رارداد انجام پذیرد‪ .‬محل و توالي اين بازرس��ی و‬
‫آزمایش‌ها به قرارداد و یا استاندارد محصول‪ ،‬فرآیند جوشکاری و نوع سازه بستگی‬
‫دارد‪( .‬به زیربندهای ‪ 2-5‬و ‪ 3-5‬مراجعه شود‪).‬‬
‫یادآوری‪ :‬س��ازنده ممکن است آزمایش��های اضافی بدون محدودیت انجام دهد‪.‬‬
‫گزارش این ازمایشها الزم نیست‪.‬‬
‫‪ 2 -14‬بازرسی و آزمایش قبل از جوشکاری‬
‫قبل از شروع جوشکاری‪ ،‬موارد زیر باید کنترل گردد‪:‬‬
‫تناس��ب و اعتب��ار گواهینامه­ های تائی��د صالحیت جوش��کارها و اپراتورهای‬
‫جوشکاری‪،‬‬
‫مناسب بودن مشخصات دستورالعمل جوشکاری‪،‬‬
‫شناسایی فلز پایه‬
‫شناسایی مواد مصرفی جوشکاری‬
‫آماده سازی اتصال (مثال‪ :‬شکل و ابعاد)‪،‬‬
‫جفت و جوری‪ ،‬قید بندی و خال جوش‌زني‬
‫هرگونه الزامات خاص در مشخصات دستورالعمل جوشکاری (مثال‪ :‬پیشگیری‬
‫از پیچیدگی)‪،‬‬
‫مناسب بودن شرایط کاری برای جوشکاری‪ ،‬شامل محیط‬
‫بعد از جوش��کاری مس��ئولیت پذیر باش��د‪ .‬دس��تورالعمل باید با فلز پای��ه‪ ،‬اتصال‬
‫‪ 3 -14‬بازرسی و آزمایش در حین جوشکاری‬
‫در حین جوش��کاری‪ ،‬موارد زیر در فواصل مناس��ب یا توس��ط نظارت پیوس��ته‪،‬‬
‫کنترل شوند‪:‬‬
‫پارامترهای اساسی جوشکاری (مثال‪ :‬جریان جوشکاری‪ ،‬ولتاژ قوس و سرعت‬
‫پیشروی)‪،‬‬
‫درجه حرارت پیش گرمایش و بین پاسی‪،‬‬
‫‪92.Work instructions‬‬
‫تمیز کاری و شکل پاسها و الیه‌های فلز جوش‪،‬‬
‫‪94.Post-weld heat treatment‬‬
‫‪41‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،5‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬پرتولیزر و جوش��کاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو ‪،3834-5‬‬
‫جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫یادآوری‪ -‬تائید صالحیت س��ایر دس��تورا لعمل ها ممکن اس��ت در اس��تاندارد‬
‫محصول مریبوطه و یا مشخصات فنی‪ ،‬الزم باشد‪.‬‬
‫‪92‬‬
‫‪ 4-10‬دستورهای کاری‬
‫س��ازنده ممکن است مشخصات دستورالعمل جوش��کاری را به طور مستقیم برای‬
‫اهداف راهنمایی به کار گیرد‪ .‬به جای آن ممکن است از راهنمای کار اختصاصی استفاده‬
‫شود‪ .‬اینچنین دستور کار اختصاصی باید از روی یک دستورالعمل مشخصات جوشکاری‬
‫تائید صالحیت شده آماده شود و نیازی به تائید صالحیت جداگانه ندارد‪.‬‬
‫‪ -11‬انبارش و جابه‌جايي مواد مصرفی جوشکاری‬
‫سازنده باید دستورالعملهایی برای انبارش‪ ،‬جابجایی‪ ،‬شناسایی و استفاده از مواد‬
‫مصرفی جوش��کاری که باید در مقابل جذب رطوبت‪ ،‬اکسیداس��یون‪ ،‬خرابی و غیره‬
‫محافظت شوند تهیه و اجرا نماید‪ .‬دستورالعمل ها باید با توجه به توصی ­ه های توليد‬
‫کننده تهیه گردند‪.‬‬
‫‪93‬‬
‫‪ . 12‬انبارش فلز پایه‬
‫انبارش باید به صورتی باش��د که برمواد‪ ،‬ش��امل مواد تهیه شده توسط کارفرما‪،‬‬
‫تاثیرات نامطلوب ایجاد نشود‪ .‬شناسایی طی انبارش باید محفوظ بماند‪.‬‬
‫‪94‬‬
‫‪ .13‬عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‬
‫س��ازنده باید به طور کامل در قبال مشخصات و اجرای هر گونه عملیات حرارتی‬
‫جوش��کاری شده‪ ،‬سازه و غیره س��ازگار باشد و باید بر طبق اس��تاندارد محصول و‬
‫الزامات مشخص شده باشد‪ .‬ثبت عملیات حرارتی باید در حین فرآیند انجام پذیرد‪.‬‬
‫سابقه باید نشان دهد از مشخصات پیروی شده است‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآوربده شدن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،6‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪93. Parent materials‬‬
‫‪40‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫که تعمیر و یا گواهی مجدد انجام می­‌ش��ود توضیحات دستورالعمل مناسب باید در‬ ‫شیار زنی طرف پشت‪،‬‬
‫تمامی ایستگاه­‌های کاری که تعمیر یا گواهی مجدد را انجام می‌دهند موجود باشد‪.‬‬ ‫ترتیب و توالی جوشکاری‪،‬‬
‫هنگامی که تعمیر انجام پذیرفت موارد باید بر طبق الزامات اصلی‪ ،‬مجددا بازرسی‪،‬‬ ‫استفاده جابجایی صحیح مواد مصرفی جوشکاری‪،‬‬
‫آزمایش و ارزیابی ش��وند‪ .‬اندازه‌گیری‌هایی باید به منظ��ور جلوگیری از تکرار عدم‬ ‫کنترل پیچیدگی‪،‬‬
‫انطباقها انجام پذیرد‪.‬‬ ‫هر آزمایش میانی (مثال‪ :‬بررسی ابعادی)‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫و اعتباردهی‪ 97‬تجهیزات اندازه‌گیری‪ ،‬بازرسی و‬ ‫‪96‬‬
‫‪ -16‬واسنجی‬ ‫اس��تانداردملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،7‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫آزمایش‬ ‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫س��ازنده باید در قبال واس��نجی ی��ا اعتباردهی تجهیزات اندازه‌گیری‪ ،‬بازرس��ی‬ ‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫و آزمایش مس��ئولیت پذیر باش��د‪ .‬تمام تجهیزاتی که به منظور تش��خیص کیفیت‬
‫س��ازه استفاده می­‌شوند باید به نحو مناسبی کنترل شده و باید در فواصل مشخص‬ ‫‪ 4 -14‬بازرسی و آزمایش بعد از جوشکاری‬
‫واسنجی یا اعتبار دهی شوند‪.‬‬ ‫بعد از جوشکاری انطباق با معیارهای پذیرش مربوطه باید کنترل گردد‪:‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬ ‫توسط بازرسی چشمی‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،9‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬ ‫توسط آزمایشهای غیر مخرب‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جو‪.‬شکاری پرتولیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬ ‫توسط آزمایشهای مخرب‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬ ‫ترکیب‪ ،‬شکل و ابعاد سازه‬
‫نتایج و نمودارهای عملیتهای بعد از جوش��کاری (مثال‪ :‬عملیات حرارتی بعد‬
‫‪99‬‬
‫‪ -17‬شناسایی‪ 98‬و ردیابی‬ ‫از جوشکاری‪ ،‬پیری‪)95‬‬
‫شناسایی و ردیابی باید‪ ،‬در صورت لزوم‪ ،‬در سرتاسر فرآیند ساخت برقرار گردد‪.‬‬ ‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫مس��تندات سیستم جهت اطمینان از شناسایی و ردیابی عملیات جوشکاری‪ ،‬در‬ ‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،8‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫صورت لزوم‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬ ‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫شناسایی برنامه­ های تولید‪،‬‬ ‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫شناسایی کارتهای مسیر یابی‪،‬‬
‫شناسایی محل های جوشکاری در سازه‪،‬‬ ‫‪ 5 -14‬وضعیت بازرسی و آزمایش‬
‫شناسایی کارکنان و دستورالعمل های آزمایش غیر مخرب‪،‬‬ ‫اندازه گیریهای مقتضی باید به منظور مشخص کردن وضعیت بازرسی و آزمایش‬
‫شناسایی مواد مصرفی جوشکاری (برای مثال مشخصه‪ ،‬اسم تجاری‪ ،‬سازنده‬ ‫س��ازه جوشکاری ش��ده انجام پذیرد‪ ،‬به عنو‪.‬ان مثال نشانه گذاری مورد استفاده از‬
‫مواد مصرفی و شماره بهر یا ریختگی)‪،‬‬ ‫کارت مسیریابی‪.‬‬
‫شناسایی ماده پايه‪( ،‬براي مثال‪ :‬نوع)‬
‫شناسایی محل های تعمیرات‪،‬‬ ‫‪ 15‬عدم انطباق و اقدام اصالحی‬
‫بای��د اندازه­گیری هایی‪ ،‬جهت کنترل موارد ی��ا فعالیتهای که با الزامات خاصی‬
‫‪96.Calibration‬‬ ‫انطباق ندارند‪ ،‬به منظور جلوگیری از پذیرش غیر عمدی آنها انجام پذیرد‪ .‬هنگامی‬
‫‪97. Validation‬‬
‫‪98. Identification‬‬
‫‪99.Traceability‬‬ ‫‪95.Ageing‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪42‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫ردیابی جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری برای جوش های مشخص‬

‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬ ‫ردیابی مشخصات دستورالعمل جوشکاری برای جوش های مشخص‬

‫قسمت چهارم‪ :‬الزامات کیفیتی ابتدايي‬ ‫‪100‬‬

‫‪ 18‬سوابق کیفیت‬
‫سوابق کیفیت‪ ،‬هنگامی که کاربردی است‪ ،‬باید شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫سوابق بازنگری الزامات و بازنگری فنی‬
‫مستندات بازرسی مواد‬
‫مستندات بازرسی مواد مصرفی جوشکاری‬
‫مشخصات دستورالعمل جوشكاري‬
‫سوابق نگهداری تجهیزات‬
‫سوابق تائید صالحیت دستورالعمل جوشکاری (‪)WPQR‬‬
‫‪101‬‬

‫گواهینامه های تائید صالحیت جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‬

‫گواهینامه‌های کارکنان آزمایش های غیر مخرب‬
‫مشخصات و سوابق دستورالعمل عملیات حرارتی‬
‫دستورالعمل‌ها و گزارشهای آزمایش‌های غیر مخرب و آزمایش‌های مخرب‬
‫گزارشهای ابعادی‬
‫سوابق تعمیرات و گزارشهای عدم انطباق‬
‫سایر مستندات‪ ،‬در صورت لزوم‪.‬‬
‫در صورتی که الزامات مش��خص شده دیگری موجود نباشد‪ ،‬سوابق کیفیت باید‬
‫حداقل به مدت پنج سال نگهداری شوند‪.‬‬

‫‪100. Quality records‬‬

‫‪101.Welding Procedure Qualification Records‬‬

‫‪45‬‬ ‫‪44‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫‪105‬‬
‫و بازنگری فنی‬ ‫‪104‬‬
‫‪ .5‬بازنگری الزامات‬
‫‪ 1-5‬کلیات‬
‫سازنده باید الزامات قراردادی وسایر الزامات را به همراه اطالعات فنی ارائه شده‬
‫توس��ط خریدار‪ 106‬یا اطالعات داخلی‪ ،107‬زمانیکه س��ازه توسط سازنده طرای شده‬
‫باش��د‪ ،‬بازنگری کند‪ .‬سازنده باید ش��رایطی ایجاد کند که کلیه اطالعات الزم برای‬
‫عملیات ساخت قبل از آغاز کار‪ ،‬کامل و در سترس باشد‪ .‬سازنده باید توانمندیهای‬
‫خود را در برآورده کردن الزامات به اثبات برساند و باید از طرح ریزی مناسب برای‬
‫تمام فعالیتهای مرتبط با کیفیت اطمینان حاصل نماید‪.‬‬
‫بازنگری الزامات توس��ط سازنده انجام می­ش��ود تا تصدیق کند آیا محتوی‬
‫‪108‬‬
‫وحجم کار در حد توانمندی اجرای س��ازنده هس��ت‪ ،‬آی��ا منابع کافی برای اجرا‬
‫ب��ر طب��ق برنامه زمانبندی تحویل موجود می­ باش��د و آیا مس��تندات غیر مبهم‬
‫هس��تند‪ .‬سازنده باید اطمینان حاصل نماید همه تغییرات بین قرارداد و هرگونه‬
‫اس��تعالم ‪ 109‬قبلی‪ ،‬مش��خص و خریدار از هر برنامه‪ ،‬هزینه یا تغییرات مهندسی‬
‫احتمالی اطالع یافته اس��ت‪.‬‬
‫دوبی مواد فلزی قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیت‪.‬‬
‫‪110‬‬
‫‪ -6‬پیمانکاری فرعی‬
‫هنگامی که س��ازنده تمایل به استفاده از خدمات یا فعالیتهای پیمانکاری فرعی‬
‫دارد (ب��رای مثال جوش��کاری‪ ،‬بازرس��ی‪ ،‬آزمایش غیر مخرب‪ ،‬عملی��ات حرارتی)‪،‬‬
‫اطالعات الزم برای برآورده شدن‪ 111‬الزامات کاربردی باید توسط سازنده به پیمانکار‬
‫فرعی ارائه ش��ود‪ .‬پیمانکار فرعی باید سوابق و مس��تندات کاری خود را که ممکن‬
‫است توسط سازنده مشخص شده باشد‪ ،‬تهیه نماید‪.‬‬
‫یک پیمانکار فرعی باید برطبق س��فارش و مس��ئولیت س��ازنده کار کند و باید‬
‫به طور کامل الزامات مربوط به این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬را‬
‫برآورده س��ازد‪ .‬سازنده باید اطمینان حاصل کند که پیمانکار فرعی توانایی برآورده‬
‫سازی بر طبق الزامات کیفیتی تعیین شده را دارد‪.‬‬
‫جهت برآورده ش��دن‪ 102‬الزامات کیفیتی ارائه ش��ده در این قسمت از استاندارد‬
‫ملی ایران ایزو ‪ ،3834‬انطباق با اس��تانداردهای ارائه ش��ده در استاندارد ملی ایران‬
‫‪104. Review of requirements‬‬
‫‪105. Technical‬‬
‫‪106. Purchaser‬‬
‫‪107. In-house data‬‬
‫‪108. Verify‬‬
‫‪109. Quota ion‬‬
‫‪110. Sub-contracting‬‬
‫‪111. Meet‬‬
‫‪47‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫‪ -1‬هدف ودامنه کاربرد‬
‫هدف از تدوین این قس��مت از اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬تعیین الزامات‬
‫کیفیتی ابتدايي برای جوشکاری ذوبی مواد فلزی هم در کارگاه ساخت و هم نصب‬
‫محل سایتها می­باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬مراجع ا لزامی‬
‫م��دارک الزامی زیر حاوی مقرراتی اس��ت که در متن این اس��تاندارد ملی ایران‬
‫به آنها ارجاع ش��ده اس��ت‪ .‬به این ترتیب آن مقررات جزئی از استاندارد ملی ایران‬
‫ی شود‪.‬‬‫محسوب م ­‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتش��ار ارجاع ش��ده باش��د‪ ،‬اصالحیه­ ها‬
‫وتجدی��د نظرهای بعدی آن مورد نظر این اس��تاندارد ملی ایران نیس��ت‪ .‬در مورد‬
‫مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتش��ار به آنها ارجاع داده ش��ده است‪ ،‬همواره آخرین‬
‫تجدید نظر و اصالحی ­ه های بعدی آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫‪ 2-1‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬سال ‪ ،1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫‪ 2-2‬اس��تاندارد ملی ایران ‪ 3834-5‬سال ‪ ،1387‬الزامات کیفیتی ذوبی مواد فلزی‬
‫قسمت پنجم‪ :‬اسنادی که الزم است پیروی از آنها‪ ،‬با ادعای انطباق با الزامات کیفیتی‬
‫استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪ ، 3834-4‬بررسی گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬اصطالحات و تعاریف‬
‫در خصوص این اس��تاندارد‪ ،‬اصطالحات و تعاریف ارائه ش��ده در اس��تاندارد ملی‬
‫ایران ایزو ‪ 3834-1‬کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪ -4‬استفاده از این قسمت استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834‬‬
‫برای اطالعات عمومی در خصوص اس��تفاده از این قس��مت استاندارد ملی ایران‬
‫ایزو ‪ ،3834‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬باید مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫ایزو ‪ 3834-5‬باید مد نظر قرار گیرد‪.‬‬
‫الزامات موجود در این قس��مت از استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834‬باید به صورت‬
‫کامل پذیرفته ‪ 103‬شوند‪.‬‬
‫‪102. Fulfill‬‬
‫‪103. Adopted in full‬‬
‫‪46‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ -10‬جوشکاری و فعالیتهای وابسته‬ ‫‪112‬‬

‫‪ - 7‬کارکنان جوشکاری‬
‫جوشكاري بايد با فن جوشكاري مناسب اجرا گردد‪.‬‬ ‫‪ 1-7‬کلیات‬
‫س��ازنده باید نظارت كافي بر توليد جوشكاري داشته باشد تا از انجام جوشكاري‬
‫‪- 11‬مواد مصرفی جوشکاری‬ ‫به يك روش شايسته با مهارت خوب‪ ،‬اطمينان حاصل نمايد‪.‬‬
‫س��ازنده بايد اطمينان يابد مواد مصرفي جوشكاري مناسب‪ ،‬با توجه به توصيه‌هاي‬
‫توليد كننده‪ ،‬انبارش و استفاده مي‌شوند‪.‬‬ ‫‪114‬‬
‫و اپراتورهای جوشکاری‬ ‫‪113‬‬
‫‪ 2-7‬جوشکاران‬
‫جوش��کاران و اپراتوره��ای جوش��کاری باید توس��ط یک آزمون مناس��ب تائید‬
‫‪ -12‬بازرسی و آزمایش‬ ‫صالحیت شوند‪.‬‬
‫سازنده بايد تمام بازرسي‌ها و آزمايش‌هاي مشخص شده را انجام دهد‪.‬‬ ‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم اس��ت در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،1‬برای جوش��کاری قوس��ی‪ ،‬جوشکاری‬
‫‪ -13‬عدم انطباق و اقدام اصالحی‬ ‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوشکاری پرتو و لیزر و جوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫بای��د اندازه­ گیری هایی‪ ،‬جهت کنترل موارد ی��ا فعالیتهای که با الزامات خاصی‬ ‫‪ ،3834-5‬جدول ‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬
‫انطباق ندارند‪ ،‬به منظور جلوگیری از پذیرش غیر عمدی آنها انجام پذیرد‪ .‬همچنين‬
‫بايد اندازه‌گيري‌هايي به منظور حصول اطمينان از اينكه شرايط مغاير كيفيت سازه‬
‫‪115‬‬
‫‪- 8‬کارکنان بازرسی و آزمایش‬
‫جوشكاري به سرعت شناسائي و تصحيح مي‌شوند‪ ،‬اجرا گردد‪.‬‬ ‫‪ 1-8‬کلیات‬
‫سازنده باید تمام بازرسي‌ها و آزمايش‌هاي مشخص شده را انجام دهد‪.‬‬
‫‪117‬‬
‫‪ -14‬سوابق کیفیت‬
‫در صورتی که الزامات مش��خص شده دیگری موجود نباشد‪ ،‬سوابق کیفیت باید‬ ‫‪116‬‬
‫‪ 2-8‬کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫حداقل به مدت پنج سال نگهداری شوند‪.‬‬ ‫کارکنان آزمایش غیر مخرب باید تائید صالحیت ش��وند‪ .‬برای آزمایش چشمی‪،‬‬
‫ممکن اس��ت آزمون تائید صالحیت الزم نباش��د‪ .‬هنگامی که آزمون تائیدصالحیت‬
‫مورد نیاز نباشد‪ ،‬شایستگی باید توسط سازنده تشخیص داده شود‪.‬‬
‫مس��تندات ایزو که برای انطباق در برآورده ش��دن الزامات کیفیت الزم است در‬
‫اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-5‬جدول‪ ،1‬برای جوش��کاری قوسی‪ ،‬جوشکاری‬
‫پرتو الکترونی‪ ،‬جوش��کاری پرتو لیزر وجوشکاری گاز‪ ،‬و در استاندارد ملی ایران ایزو‬
‫‪ ،3834-5‬جدول‪ ،10‬برای سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی مشخص شده است‪.‬‬

‫‪ -9‬تجهیزات‬
‫تجهیزات جوشكاري بايد موجود باشد و در شرايط كاري مناسب نگهداري گردد‪.‬‬

‫‪112. Welding personnel‬‬

‫‪113. Welders‬‬
‫‪114. Welding operators‬‬
‫‪115. Inspection and testing personnel‬‬
‫‪117. Quality records‬‬ ‫‪116. Non-destructive testing personnel‬‬

‫‪49‬‬ ‫‪48‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ -1‬هدف و دامنه کاربرد‬ ‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬

‫هدف از تدوین این قسمت از استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬تعیین اسنادی‬
‫که الزم اس��ت پیروی از آنها با ادعای انطباق با الزامات کیفیتی استانداردهای ملی‬ ‫قسمت پنجم‪ :‬مستنداتی که برای ادعای انطباق با‬
‫ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪ 3834-4‬بررسی گردد‪ ،‬می­باشد‪.‬‬ ‫الزامات کیفیتی استانداردهای ملی ایران‪ -‬ایزو به‬
‫این استاندارد فقط همراه با استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و‬
‫‪ 3834-4‬قابل استفاده می‌­باشد‪.‬‬ ‫شماره­ های ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪3834-4‬پیروی‬
‫از آنها الزم است‬
‫‪ - 2‬اس�نادی که الزم اس�ت پیروی از آنها‪ ،‬با ادعای انطباق با الزامات‬
‫کیفیتی اس�تانداردهای ملی ایران ای�زو ‪ 3834-3 ،3834-2‬یا ‪3834-4‬‬
‫بررسیگردد‪.‬‬
‫‪1-2‬کلیات‬
‫انطباق با الزامات کفیتی اس��تانداردهای ملی ای��ران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و‬
‫‪ 3834-4‬باید توسط سازنده و با توجه به یک یا چند مورد از موارد زیر اثبات گردد‪:‬‬
‫الف) پذیرفتن مستندات ایزو لیست شده در زیر بند‪. 2-2‬‬
‫ب) پذیرفتن س��ایر مستنداتی که شرایط فنی معادل مستندات ایزو لیست شده‬
‫در زیر بند ‪ 2-2‬را مقرر می­دارند‪.‬‬
‫پ) پذیرفتن س��ایر اس��تانداردهای پشتیبان‪ ،‬هرجا که در اس��تانداردهای مورد‬
‫استفاده سازنده الزم باشند‪.‬‬
‫هنگامی که مس��تنداتی به غیر از مواردی که در زیر بند ‪ 2-2‬مش��خص گردیده‬
‫اس��ت به کار گرفته ش��ود‪ ،‬اثبات ش��رایط معادل فنی مسئولیت س��ازنده می­باشد‪.‬‬
‫گواهینام��ه­ های صادره برای ارزیابی توس��ط س��ازمانهای گواهی کنن��ده یا ادعای‬
‫انطباق توسط سازنده با هر کدام از قسمتهای استاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834‬باید‬
‫به وضوح مستندات مورد استفاده توسط سازنده را مشخص نماید‪.‬‬

‫‪ 2-2‬مستندات سازمان بین­المللی استاندارد‬

‫مس��تندات سازمان بین­المللی اس��تاندارد که در ادامه آورده می­شود برای به کار‬
‫بردن استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ 3834-4‬همانطور که در‬
‫زیر بند‪ 1-2‬مشخص گردیده است الزم االجرا می­باشد‪.‬‬
‫آخرین ویرایش مستندات ارجاع داده شده (شامل هر اصالحیه) اعمال می گردد‪.‬‬
‫– ‪2-2-1 ISO 9606-1, Approval testing of welders- Fusion welding‬‬
‫‪part 1: Steels‬‬
‫– ‪2-2-2 ISO 9606-2, Qualification tests of welds- Fusion welding‬‬

‫‪51‬‬ ‫‪50‬‬
 ISIRI / ISO 3834 - ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي‬
welding consumables
2-2-17 ISO 15611, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Qualification based on previous
welding experience
2-2-18 ISO15612, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Qualification by adoption of a
standard welding procedure
2-2-19 ISO 15613, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Qualification based on pre –
production welding test
2-2-20 ISO 15614-1, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part1: Arc
and gas welding of steels and arc welding of nickel and nickel alloys
2-2-21 ISO 15614-2, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part2: Arc
welding of aluminum and its alloys
2-2-22 ISO 15614-3, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part3:
Fusion and pressure welding of noon- alloyed and low – alloyed cast
irons
2-2-23 ISO 15614-4, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part 4:
Finishing welding of aluminium castings
2-2-24 ISO 15614-5, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part5: Arc
welding of titanium, zirconium and their alloys
2-2-25 ISO 15614-6, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part6: Arc
welding of copper and copper alloys
2-2-26 ISO 15614-7, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure test- part 7:
Overlay welding
2-2-27 ISO 15614-8, Specification and qualification of welding
53
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
part 2: Aluminum and aluminum alloys
2-2-3 ISO 9606-3, Approval testing of welders- Fusion welding –
part3: Copper and copper alloys
2-2-4 ISO 9606-4, Approval testing of welders- Fusion welding –
part 4: Nickel and nickel alloys
2-2-5 ISO 9606-5, Approval testing of welders- Fusion welding –
part 5: Titanium and titanium alloys, zirconium and zirconium alloys
2-2-6 ISO 9712, Non – destructive testing –Qualification and
certification of personnel
2-2-7 ISO 13916, Welding- Guidance on measurement of
preheating temperature, interphases temperature and preheat
maintenance temperature
2-2-8 ISO14555, Welding- Arc stud welding of metallic materials
2-2-9 ISO 14731, welding coordination – Tasks and responsibilities
2-2-10 ISO 14732, Welding personnel- Approval testing of welding
operators for fusion welding and of resistance welds setters for fully
mechanized and automatic welding of metallic materials
2-2-11 ISO 15607, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- General rules
2-2-12 ISO 15609-1, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure specification-
part 1: Arc welding
2-2-13 ISO 15609-2, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure specification-
part 2: Gas welding
2-2-14 ISO 15609-3, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure specification-
part 3: Electron beam welding
2-2-15 ISO 15609-4, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials- Welding procedure specification-
part 4: Laser beam welding
2-2-16 ISO 15610, Specification and qualification of welding
procedures for metallic materials-Qualification based on tested
52
 ISIRI / ISO 3834 - ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫ قابلیت اجرا‬3-2
118 procedures for metallic materials- Welding procedure test- part 8:

‫دو نوع کلی از مس��تندات س��ازمان بین­ المللی اس��تاندارد برای الزامات کیفیتی‬ Welding of tubes to tube- plate joints

:‫فرآیندهای جوشکاری ذوبی وجود دارد‬ 2-2-28 ISO 15614-10, Specification and qualification of welding

‫ مس��تندات ایزو برای فرآیندهای جوش��کاری که الزام��ات کیفیت در‬:‫ن��وع الف‬ procedures for metallic materials- Welding procedure test- part 10:

.‫مستندات متعددی ارائه شده است‬ Hyperbaric dry welding

.‫ مراجعه کنید‬9 ‫ الی‬1 ‫به جداول‬ 2-2-29 ISO 15614-11, Specification and qualification of welding

‫ مس��تندات ایزو برای فرآیندهای جوشکاری ویژه که الزامات کیفیت در‬: ‫نوع ب‬ procedures for metallic materials- Welding procedure test- part 11:

.‫ مراجعه کنید‬10 ‫سند واحدی ارائه شده است به جدول شماره‬ Electron and laser beam welding

‫ الزامات کیفیت برای جوش��کاری ذوبی ممکن است همچنین برای‬1- ‫یادآوری‬ 2-2-30 ISO 15618-1, Qualification testing of welders for underwater

‫ (رجوع شود به‬.‫ هر جا که الزم باشد مورد استفاده قرار گیرد‬،‫جوشکاری اصطکاکی‬ welding – part1: Diver- welders for hyperbaric wet welding

)ISO 15620 ‫استاندارد‬ 2-2-31 ISO 15618-2, Qualification testing of welders for underwater

‫ برای راهنمای��ی در تحصیالت و تائید صالحی��ت کارکنان درگیر‬2- ‫ی��ادآوری‬ welding – part2: Diver- welders and welding operators for hyperbaric

.‫هماهنگی جوشکاری و بازرسی به پیوست الف رجوع شود‬ dry welding

2-2-32 ISO 17635, Non- destructive testing of welds- General
rules for fusion welds in metallic materials
2-2-33 ISO 17636, Non- destructive testing of welds- Radiographic
testing of fusion welded joints
2-2-34 ISO 17637, Non- destructive testing of welds- Visual testing
of fusion – welded joints
2-2-35 ISO 17638, Non- destructive testing of welds- Magnetic
particle testing
2-2-36 ISO 17639, Destructive tests on welds in metallic materials
– Macroscopic and microscopic examination of welds
2-2-37 ISO 17640, Non- destructive testing of welds-Ultrasonic
testing of welded joints
2-2-38 ISO 17662, Welding – Calibration and validation of equipment
used for welding, including ancillary activities
2-2-39 ISO/ TR 17663, Welding- Guidelines for quality requirements
for heat treatment in connection with welding and allied processes
2-2-40 ISO/TR 17671-2, Welding – Recommendations for welding
of metallic materials- part 2: Arc welding of ferritic steels
2-2-41 ISO/TR 17844, Welding-Comparison of standardized

118 .Applicability methods for the avoidance of cold cracks

55 54
 ‫جدول ‪ - 2‬کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری‬

‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬

‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬

‫جوشکاری قوسی‬

‫‪3-7‬‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬

‫ندارد‬ ‫‪3-7‬‬ ‫‪ISO 14731‬‬
‫جوشکاری پرتو لیزر‬

‫‪57‬‬
‫جوشکاری گاز‬
‫جدول ‪ - 3‬کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬

‫جوشکاری قوسی‬
‫‪2-8‬‬ ‫‪2-8‬‬ ‫‪2-8‬‬ ‫‪ISO 9712‬‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬
‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫جوشکاری گاز‬

‫جدول ‪ - 1‬جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‬

‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬
‫‪ISO 9606-1‬‬
‫‪ISO 9606-2‬‬
‫‪ISO 9606-3‬‬
‫‪ISO 9606-4‬‬
‫جوشکاری قوسی‬
‫‪ISO 9606-5‬‬

‫‪56‬‬
‫‪ISO 14732‬‬
‫‪2-7‬‬ ‫‪2-7‬‬ ‫‪2-7‬‬ ‫‪ISO 15618 -1‬‬
‫‪ISO 15618 -2‬‬
‫‪ISO 14732‬‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ISO 14732‬‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬

‫‪ISO 9606 -1‬‬ ‫جوشکاری گاز‬

 ‫ندارد‬
‫زیربند‬
‫ایزو‪3834-4‬‬
‫استانداردملی ایران‬

‫زیربند‬

‫‪3-10‬‬
‫ایزو‪3834-3‬‬
‫استانداردملی ایران‬

‫‪59‬‬
‫زیربند‬

‫‪3-10‬‬
‫ایزو‪3834-2‬‬
‫استانداردملی ایران‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫اسناد ‪ISO‬‬
‫جدول‪ - 5‬تائید صالحیت دستورالعملهای جوشکاری‬

‫‪ISO15611‬‬
‫‪ISO15612‬‬

‫‪ISO 15613‬‬
‫‪ISO 15612‬‬
‫‪ISO 15611‬‬
‫‪ISO 15610‬‬
‫‪ISO 15607‬‬
‫‪ISO 15613‬‬
‫‪ISO 15612‬‬
‫‪ISO 15607‬‬
‫‪ISO 15613‬‬
‫‪ISO 15611‬‬
‫‪ISO 15607‬‬
‫‪ISO 15613‬‬
‫‪ISO 15612‬‬
‫‪ISO 15611‬‬
‫‪ISO 15610‬‬
‫‪ISO 15607‬‬

‫‪ISO 15614-5‬‬
‫‪ISO 15614-4‬‬
‫‪ISO 15614-3‬‬
‫‪ISO 15614-2‬‬
‫‪ISO 15614-1‬‬

‫‪ISO 15614 -6‬‬

‫‪ISO15614-11‬‬

‫‪ISO 15614 -1‬‬

‫‪ISO 15614 -8‬‬
‫‪ISO 15614 -7‬‬

‫‪ISO 15614-11‬‬
‫‪ISO 15614 -10‬‬
‫جوشکاری گاز‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬ ‫جوشکاری پرتو‬ ‫جوشکاری قوسی‬ ‫فرآیند‬
‫الکترونی‬ ‫جوشکاری‬

‫جدول ‪ - 4‬مشخصات دستورالعمل جوشکاری‬

‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬
‫‪ISO 15609 -1‬‬ ‫جوشکاری قوسی‬

‫‪2-10‬‬ ‫‪ISO 15609 -3‬‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬

‫ندارد‬ ‫‪2-10‬‬
‫‪ISO 15609- 4‬‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫‪ISO 15609 -2‬‬ ‫جوشکاری گاز‬

‫‪58‬‬
‫جدول ‪ - 6‬عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‬
‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬
‫جوشکاری قوسی‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫جوشکاری پرتو الکترونی‬

‫ندارد‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪ISO/TR 17663‬‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫جوشکاری گاز‬
 ‫جدول ‪ - 9‬واسنجی و اعتبار دهی تجهیزات اندازه‌گیری‪ ،‬بازرسی و آزمایش‬
‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬
‫جوشکاری قوسی‬
‫جوشکاری پرتو الکترونی‬
‫ندارد‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪ISO 17662‬‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫جوشکاری گاز‬

‫‪61‬‬
‫ ‬
‫جدول ‪ - 10‬سایر فرآیندهای جوشکاری ذوبی‬
‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬

‫همه‪،‬‬ ‫جوشکاری زائده­ای‬
‫در حال حاضر‬
‫جوشکاری‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫مستندات ایزو‬
‫آلومینوترمیت‪/‬‬
‫وجود ندارد‬

‫جدول ‪ 7-‬بازرسی و آزمایش در حین جوشکاری‬

‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬
‫‪ISO 13916‬‬
‫‪ISO/TR 17671- 2‬‬ ‫جوشکاری قوسی‬
‫‪ISO/TR 17844‬‬
‫ندارد‬ ‫‪3-14‬‬ ‫‪3-14‬‬ ‫ندارد‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬
‫ندارد‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫ندارد‬ ‫جوشکاری گاز‬

‫‪60‬‬
‫جدول‪ 8-‬بازرسی و آزمایش بعد از جوشکاری‬
‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استانداردملی ایران ایزو‪3834-2‬‬
‫اسناد ‪ISO‬‬ ‫فرآیند جوشکاری‬
‫زیربند‬ ‫زیربند‬ ‫زیربند‬

‫‪ISO 17635‬‬ ‫جوشکاری قوسی‬

‫‪ISO 17636‬‬ ‫جوشکاری پرتو الکترونی‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ISO 17637‬‬
‫ندارد‬ ‫‪4-14‬‬ ‫‪4-14‬‬ ‫جوشکاری پرتو لیزر‬
‫‪ISO 17638‬‬
‫‪ISO 17639‬‬
‫جوشکاری گاز‬
‫‪ISO 17640‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫پیوست الف‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاری ذوبی مواد فلزی‬ ‫(اطالعاتی)‬
‫قسمت ششم‪ :‬راهنمایی‌­هایی برای استقرار‬
‫راهنم��ای طرح تائید صالحیت ‪ /‬تحصیالت ب��رای کارکنانی که درگیر هماهنگی‬
‫استاندارد ایران ایزو ‪3834‬‬ ‫جوشکاری و بازرسی هستند‪.‬‬
‫ن المللی جوشکاری (‪ ، )IIW‬بر اساس اقدامی داوطلبانه‪ ،‬توصیه هایی‬
‫‪119‬‬
‫انستیتو بی ­‬
‫ب��رای کمیته الزامات برای آموزش‪ ،‬امتحان و تائید صالحیت کارکنان درگیر هماهنگی‬
‫جوشکاری و بازرسی آماده نموده است‪.‬‬
‫کمیته الزامات کارکنانی که درگیر هماهنگی جوش��کاری هس��تند در مستندات‬
‫زیر آورده شده است‪:‬‬
‫مهندس بین­المللی جوش (‪ )IWE‬و‬
‫‪120‬‬

‫سند‪IAB -002 - 2000/ EWF- 409 121‬‬

‫‪122‬‬
‫تکنولوژیست بین­المللی جوش (‪)IWT‬‬
‫سند ‪IAB -003 - 2000/ EWF- 410‬‬
‫‪123‬‬
‫متخصص بین­المللی جوش (‪)IWS‬‬
‫سند ‪IAB -004 - 2000/ EWF- 411‬‬
‫کمیته الزامات برای کارکنان بازرسی در سند زیر آورده شده است ‪:‬‬
‫‪124‬‬
‫کارکنان بین‌المللی بازرسی جوش (‪)IWIP‬‬
‫سند ‪IAB -041 - 2001/ EWF- 450‬‬
‫کارکنان درگیر هماهنگی جوش��کاری و بازرس��ی که الزامات این مستندات را‬
‫برآورده نمایند‪ ،‬یا تايید صالحیت های ملی داش��ته باشند‪ ،‬به منظور برآورده سازی‬
‫الزامات مرتبط مد نظر قرار می­‌گیرند‪.‬‬

‫‪119.International institute of Welding‬‬

‫‪120.International welding engineer‬‬
‫‪121.European welding federation‬‬
‫‪122.International welding technologist‬‬
‫‪123.International welding specialist‬‬
‫‪124.International welding inspection personnel‬‬

‫‪63‬‬ ‫‪62‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫‪ :IWT‬تکنسین بین­ المللی جوش‪،127‬‬
‫‪ :NDT‬آزمایش غیر مخرب ‪،128‬‬
‫‪ :PWHT‬عملیات حرارتی بعد از عمل جوشکاری‪،129‬‬
‫‪ :PWPS‬مشخصات دستورالعمل جوشکاری اولیه‪،130‬‬
‫‪ :WI‬راهنمای کار‪،131‬‬
‫‪ :WPQR‬سند تایید صالحیت دستور العمل جوشکاری ‪،‬‬
‫‪132‬‬
‫‪ :WPS‬مشخصات دستور العمل جوشکاری‪،133‬‬
‫‪ -4‬استفاده از استانداردهای ایران ایزو ‪3834‬‬
‫‪ 1-4‬کلیات‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834-1‬معیاری کلی برای انتخاب و اس��تفاده از س��ری‬
‫استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬ارائه می­دهد‪ .‬زیر بندهای زیر روش­های مختلف‬
‫که س��ازنده ممکن اس��ت انتخاب کند یا به وفق دادن با اس��تانداردهای ملی ایران‬
‫ایزو‪ 3834‬ملزم شود را مشخص می­نماید‪.‬‬
‫‪ 2-4‬استانداردهای محصول‬
‫هرجا استانداردهای محصول کنترل جوشکاری ذوبی را الزام کرده باشند‪ ،‬سری‬
‫اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬باید به منظور ساماندهی این قبیل فعالیت­های‬
‫جوشکاری مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫اس��تانداردهای محصول هر جا تطابق با س��ری اس��تانداردهای مل��ی ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬الزم باش��د ش��امل ‪EN1090, EN12732, EN12952, EN 13445,‬‬
‫‪ EN 15085‬می­ باشد‪.‬‬
‫‪ 3-4‬خریداران و استفاده کنندگان‬
‫خریداران و اس��تفاده کنندگان محصوالت جوش��کاری ش��ده ممکن اس��ت در‬
‫مس��تندات قرارداد مشخص کنند که سازندگان شایستگی خود را بوسیله انطباق با‬
‫سری استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬نشان دهند‪.‬‬
‫‪127. International Welding technologist‬‬
‫‪128. Non-destructive testing‬‬
‫‪129. Post-Weld heat treatment‬‬
‫‪130. Preliminary welding procedure specification‬‬
‫‪131. Work instruction‬‬
‫‪132. Welding Procedure qualification record‬‬
‫‪125. International Welding engineer‬‬
‫‪133. Welding procedure specification‬‬
‫‪126.International Welding Specialist‬‬
‫‪65‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫‪ -1‬هدف و دامنه کاربرد‬
‫هدف از تدوین این قس��مت از اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬ارائه راهنمایی­هایی‬
‫برای اس��تقرار الزامات داده شده در س��ایر قسمتهای استانداردهای سری ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬و کمک به س��ازندگان و اس��تفاده کنندگانی است که سطح مناسب الزامات‬
‫کیفیت متناس��ب با نیازهای خویش را انتخاب کرده­­ ان��د‪ .‬انتظار می­رود که آنها با‬
‫سری استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬به صورت کلی آشنایی داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -2‬مراجع الزامی‬
‫مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی اس��ت که در متن این استاندارد ملی ایران به‬
‫آنها ارجاع داده ش��ده است‪ .‬به این ترتیب آن مقررات جزئی از استاندارد ملی ایران‬
‫محسوب می­ شود‪.‬‬
‫در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتش��ار ارجاع داده ش��ده باش��د‪ ،‬اصالحیه ها‬
‫و تجدی��د نظرهای بعدی آن مورد نظر این اس��تاندارد ملی ایران نیس��ت‪ .‬در مورد‬
‫مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع شده است‪ ،‬همواره آخرین تحدید‬
‫نظر و اصالحیه­ های بعدی آنها مورد نظر است‪.‬‬
‫‪ 1-2‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬سال ‪ 1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫ذوبی مواد فلزی‪ ،‬قسمت اول‪ :‬معیاری برای انتخاب سطح مناسب الزامات کیفیت‬
‫‪ 2-2‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-2‬سال ‪ 1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫ذوبی مواد فلزی‪ ،‬قسمت دوم‪ :‬الزامت کیفیتی جامع‬
‫‪ 3-2‬اس��تاندارد ملی ایران ایزو‪ 3834-3‬سال ‪ 1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫دوبی مواد فلزی‪ ،‬قسمت سوم‪ :‬الزامات کیفیتی استاندارد‬
‫‪ 4-2‬استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-4‬سال ‪ 1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫ذوبی مواد فلزی قسمت چهارم‪ :‬الزامات کیفیتی مقدماتي‬
‫‪ 5-2‬اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-5‬س��ال ‪ 1387‬الزامات کیفیتی جوشکاری‬
‫ذوبی مواد فلزی قس��مت پنجم‪ :‬مستنداتی که برای ادعای انظباق با الزامات کیفیتی‬
‫استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ 3834-4‬پیروی از آنها الزم است‪.‬‬
‫‪ -3‬عبارات مخفف‬
‫در خصوص این استاندارد عبارات مخفف زیر به کار برده می‌شود‪:‬‬
‫‪ :IWE‬مهندسین بین‌المللی جوش‪،125‬‬
‫‪ :IWS‬متخصصین بین‌­المللی جوش ‪،‬‬
‫‪126‬‬
‫‪64‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫کمیته همچنین باید اس��تاندارد یا اس��تانداردهای الزامات کیفیتی مناسب را به‬
‫منظور به کارگیری‪ ،‬انتخاب نماید‪.‬‬
‫هنگامی که یکس��ری از سطوح در مستندات استاندارد ملی ایران ایزو ‪3834-5‬‬
‫وجود داش��ته باش��د‪ ،‬برای مثال در مورد تائید صالحیت دس��تورالعمل جوشکاری‪،‬‬
‫برای کمیته اس��تاندارد موفقیت آمیز اس��ت که تنها در مواردی که مورد قبول قرار‬
‫می­ گیرند‪ .‬انتخاب نماید‪.‬‬
‫توسعه جدول­ های مرتبط کننده قسمت­های سری استاندارد ایران ایزو ‪( 3834‬با‬
‫یا بدون س��ایر اس��تانداردهای مرتبط با کیفیت مانند ایران ایزو ‪ )9001‬به الزاماتی‬
‫به غیر از آنچه در س��ری استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬ارائه شده است‪ ،‬به شدت نهی‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ - 6‬استفاده از سایر مدارک به همراه سری استانداردهای ایران‬
‫ایزو ‪3834‬‬
‫ممکن است با انطباق مدارک مطابق استاندارد ایران ایزو ‪ 3834-5‬یا بکارگیری‬
‫س��ایر اس��تانداردهایی که ش��رایط فنی معادل ایج��اد می­‌کنند‪ ،‬انطب��اق كامل با‬
‫استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ 3834-4‬حاصل گردد‪.‬‬
‫استانداردهایی که شرایط معادل ایجاد نمی‌­کنند به شرطی که در استانداردهای‬
‫محصول که بطور کامل توسط سازنده بکار گرفته می­‌شوند ارجاع داده شده باشند‪،‬‬
‫می­‌توانند پذیرفته شوند‪.‬‬
‫استانداردهای محصولی که عملکرد رضایت بخشی در بهره­برداری داشته‌اند ممکن‬
‫است بوسیله س��ازنده جهت بکارگیری همراه سری اس��تانداردهای ملی ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬در نظر گرفته ش��وند‪ .‬هر جا که س��ازنده پایه­ های اثبات انطباق با استاندارد‬
‫ایران ایزو ‪ 3834‬بر اس��تانداردهای محصول بنا نهاده باشد‪ ،‬مسئولیت سازنده است‬
‫که اس��تانداردهای مرتبط را به طور کامل اعمال نماید (چه بطور جداگانه مشخص‬
‫ش��ده یا آمیخته با استاندارد محصول باشد‪ ).‬هنگامی که س��ازنده استانداردهایی بجز‬
‫مدارک ایزو مطابق اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834-5‬را بکار می­برد‪ ،‬مس��ئولیت دارد که‬
‫ش��رایط مع��ادل فنی را اثبات نمای��د‪ .‬گواهینامه­هایی که به دنبال ارزیابی توس��ط‬
‫س��ازمانهای گواهی کننده مس��تقل یا ادعا توسط یک سازنده مبنی بر انطباق با هر‬
‫قس��مت از اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬صادر ش��ده­اند باید به وضوح مدارک مورد‬
‫اس��تفاده توسط سازنده را مش��خص کند و گواهی معادل فنی را در صورت کاربرد‬
‫ارائه یا ارجاع دهد‪.‬‬
‫‪67‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫‪ 4-4‬سیستم­های مدیریت کیفیت مطابق با استاندارد ملی ایران ایزوي ‪9001‬‬
‫از آنج��ا که اس��تاندارد ای��ران ایزو ‪ 9001‬ش��امل الزامات خاص ب��را فعالیت­های‬
‫جوش��کاری نمی­‌ش��ود‪ ،‬اس��تانداردهای ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و‪3834-4‬‬
‫بایستی استفاده شوند‪.‬‬
‫‪ 5-4‬سیستم­های مدیریت کیفیت به غیر از استاندارد ملی ایران ایزو ‪9001‬‬
‫برای فعالیت­های جوش��کاری در سیستم­های مدیریت کیفیت به غیر از استاندارد‬
‫ای��ران ای��زو ‪ 9001‬که ش��امل الزامات خ��اص فعالیت­ه��ای جوش��کاری نمی­گردد‪،‬‬
‫استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و‪ 3834-4‬بایستی استفاده شوند‪.‬‬
‫‪ 6-4‬سازندگان‬
‫هرگاه سازندگان تمایل به ارائه گواهی شایستگی خود در فعالیت­های جوشکاری ذوبی‬
‫داشته باشند‪،‬قسمت متناسب استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬باید استفاده شود‪.‬‬
‫‪ -5‬ترکیب استانداردهای سری ایران ایزو ‪ 3834‬در استانداردهای‬
‫محصول‬
‫گروه مهمی از اس��تفاده کنندگان استانداردهای سری ایران ایزو ‪ ،3834‬کمیته‬
‫ن الملل��ی‪ ،‬منطقه­ای و‬‫های پیش نویس��ی اس��تانداردهای محصول در س��طوح بی ­‬
‫ملی هس��تند‪ .‬اس��تانداردهای ایران ایزو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و‪ 3834-4‬محدوده‬
‫­ای از الزامات کیفیتی جوش��کاری را ارائه می­دهند‪ .‬کمیته­ هایی که استانداردهای‬
‫ی شوند تا یک قسمت یا قسمت­ هايي مناسب‬ ‫محصول را تهیه می­ کنندتش��ویق م ­‬
‫از اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬را که الزامات کیفیتی مناس��ب محصوالتی‬
‫که باید س��اخته شوند را ارائه می­دهد با در نظر گرفتن معیار انتخاب ارائه شده در‬
‫استاندارد ملی ایران ایزو ‪ ،3834-1‬بند ‪ ،5‬انتخاب نمایند‪.‬‬
‫هر قسمت از استانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬به منظور ارائه یک مجموعه کامل‬
‫از الزامات کیفیت در نظر گرفته شده است‪ ،‬الزامات بیشتر الزم نيست‪ .‬مگر دالیل بسیار‬
‫ضروری وجود داشته باشد‪ .‬در صورت تردید یا هرجا که الزامات بیشتری در نظر گرفته‬
‫ی گردد‪.‬‬‫می شود‪ ،‬مشاوره با کمیته متناظر با ‪ ISO/TC 44/SC 10‬توصیه م ­‬
‫هرجا که جوش��کاری در س��اخت یک محصول دخیل اس��ت‪ ،‬کمیته استاندارد‬
‫ممکن اس��ت مس��تندات کاربردی را تعریف یا ب��ه نحو دیگر آنها را از مس��تندات‬
‫مشخص شده در استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-5‬انتخاب نماید‪.‬‬
‫‪66‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ 2-7‬سیستم کیفیت‬ ‫‪ -7‬مستند سازی و سیستم­های کیفیت‬

‫اس��تانداردهای ای��ران ای��زو ‪ 3834‬بطور خ��اص نیاز به یک سیس��تم مدیریت‬
‫کیفی��ت ندارند‪ .‬به هرحال‪ ،‬اگر انطباق یک سیس��تم مدیریت کیفیت الزم باش��د‪،‬‬
‫بند‪ 6‬از استاندارد ایران ایزو ‪ ،3834-1‬آن مواردی را که می­ توانند به عنوان مکمل‬
‫اس��تانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬در نظر گرفته ش��وند‪ ،‬مشخص کرده است‪ .‬یکی از‬
‫مهمترین این موارد کنترل مستندات است‪ ،‬وانتظار می­ رود سازندگان دستورالعمل‬
‫کنترل مستندات را جهت حصول اطمینان از موارد زیر مستقر نماید‪:‬‬
‫‪ -‬مدارک بصورت روز آمد‪ 134‬نگهداری می­شوند‪،‬‬
‫‪ -‬مورد فوق در دریافت مستندات مشخص می­­ شود‪،‬‬
‫‪ 1-7‬مستند سازی‬
‫در هرسیس��تم کنترلی نیاز به مستند س��ازی وجود دارد‪ .‬واژه “ مستند سازی”‬
‫در بر گیرنده محدوده‌­ای از انواع مختلف مدارک از قبیل دس��تور العمل­ها‪ ،‬سوابق‪،‬‬
‫دستورهای کار و گواهینام ­ه ها است‪( .‬به جدول ‪ 1‬مراجعه کنید)‪.‬‬
‫اس��تانداردهای ای��ران ای��زو ‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪ 3834-4‬نیازمن��د ایج��اد‬
‫مس��تندات خاصی هستند‪ .‬پیوست الف مثال­هایی از انواع مستنداتی که ممکن است‬
‫توسط سازنده مورد استفاده قرار گیرد را ارائه می­‌دهد‪.‬‬

‫الف) با تعاریف واژه­ ها اشتباه نشود‪.‬‬

‫‪ -‬آخرین نس��خه از مدارک در مکان­ هایی که مورد اس��تفاده قرار می­ گیرند در‬

‫دستورالعمل‬
‫نوع مدرک‬

‫گواهینامه‬
‫دستورکار‬
‫سابقه‬
‫دسترس می­ باشد‪،‬‬
‫‪ -‬مدارک منسوخ‪ 135‬غیر معتبر‪ 136‬می­شوند‪،‬‬
‫‪ -‬سوابق‪ ،‬برای جلوگیری از زوال و توانمندی بازیابی‪ ،‬بایگانی می­شوند‪،‬‬
‫‪ -‬سوابق بدون مجوز باطل نمی­ شوند‬

‫مربوط به جوشکاری‬

‫مربوط به جوشکاری‬

‫مربوط به جوشکاری‬

‫مربوط به جوشکاری‬
‫جدول ‪ 1-‬مثال­هایی از انواع مختلف مستندات مرتبط با جوشکاری‬

‫گزارش فعالیت‬
‫برخی از س��وابق ایجاد ش��ده به عنوان جزئی از این سیستم‪ ،‬در فواصل دوره­ ای‬

‫تصدیق عمل‬
‫شرح فعالیت‬

‫شرح عمل‬
‫شرح الف‬
‫نیازمند به روز رس��انی هس��تند‪ .‬این سوابق شامل‪ ،‬س��وابق واسنجی‪ /‬اعتبار دهی و‬
‫سوابق تائید صالحیت جوشکار می­باشد‪.‬‬
‫از س��ازندگانی که سیستم مدیریت کیفیت منطبق با استاندارد ایران ایزو ‪9001‬‬
‫را اعمال می­ کنند انتظار می­رود یک سیس��تم مس��تند ش��ده در محل‪،‬که عناصر‬

‫شرح نقش(فعالیت­ها‪ ،‬مسئولیت­­ها و اختیار) هماهنگ کننده جوشکاری‬

‫شرح چگونگی انجام آزمایش­های دستورالعمل جوشکاری‬

‫شرح چگونگی انجام تائید صالحیت جوشکارها‬
‫سابقه­ یک آزمایش دستور العمل(‪)WPQR‬‬
‫سابقه­ یک آزمون تائید صالحیت جوشکاری (سابقه جوشکاری)‬

‫دستورهای کاری‬
‫گواهینامه آزمون تائید صالحیت جوشکار‬
‫گزارش آزمایش مواد‬
‫شرح جابجایی مواد مصرفی جوشکاری و فلزات پایه‬

‫مشخصات دستورالعمل جوشکاری (‪)WPS‬‬

‫مش��خص شده در بند‪ 6‬اس��تاندارد ملی ایران ایزو ‪ 3834-1‬را تامین نماید‪ ،‬داشته‬
‫باشند‪.‬‬
‫میزان اثر بخش��ی یک سیستم کنترل جوشکاری تا حد زیادی به درون دادهای‬

‫مثالهایی از هماهنگ کننده جوشکاری‬

‫مدیریت س��طح باال و نقش آنها در پایش اجرا و اقدام اجرائی در هنگام کشف نقاط‬
‫ضعف بستگی خواهد داشت‪.‬‬
‫بکارگیری بازنگری مدیریت و ممیزی داخلی‪ ،‬مدیریت باالی درگیر در سیس��تم‬
‫کنترل جوش��کاری را مطمئن می­ کند و ام��کان پایش اجرا و ابداع تمهیداتی برای‬
‫غلبه بر نقص­های مش��خص شده را فراهم می­ کند‪ .‬ش��کل صفحه بعد خالصه­ای از‬
‫تمهی��دات بحرانی در سیس��تم کنترل جوش��کاری را به منظور کم��ک به بازنگری‬
‫مدیریت در اجرای سیستم کنترل جوشکاری‪ ،‬ارائه می­دهد‪.‬‬

‫‪134. Up to date‬‬
‫‪135. obsolete‬‬
‫‪136. Withdrawn‬‬

‫‪69‬‬ ‫‪68‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫مدیریت‬ ‫مسئولیت‬
‫پایش اجرای سیستم کنترل جوشکاری‬ ‫اختصاص منابع مناسب برای هماهنگی جوشکاری‬ ‫خروجی‬
‫انطباق‬
‫اجراي اقدام رفع نقص يا حصول بهبود‬

‫رضایت مشتری‬

‫تکمیل محصول جوش‬

‫شده جهت برآوردن الزامات‬
‫ورودی‬ ‫مدیریت منابع‬ ‫اندازه گیری‪ ،‬تحلیل و بهبود‬ ‫مشتری‬
‫الزامات‬
‫هماهنگی جوش��کاری وانتخ��اب فن‌آوری‬ ‫اندازه‌گیری‌ه��ای آزمای��ش غیرمخرب و‬
‫جوشکاری مناسب‬ ‫گزارشهای کیفیت جوشکاری‬
‫الزامات مشتری‬ ‫تايید صالحیت دستورالعملهای جوشکاری‬ ‫عدم انطباق ها و طرح اصالحی‬
‫آموزش و تائید صالحیت جوشکارها‬ ‫تحلیل عیب جوش و اقدامات اصالحی‬
‫مشخصات فنی مشتری‬ ‫موج��ود بودن تجهیزات جوش��کاری‪ ،‬مواد‬ ‫بهبود فرآیند جوش��کاری‪ ،‬بازخورد پایش‬
‫استانداردهای محصول‬ ‫مصرفی‪ ،‬قید و بستها‬ ‫بازدهی‬
‫الزامات قانونی کاربردی‬ ‫ط��رح ری��زی و آم��اده س��ازی کار قبل از‬ ‫ممیزی داخلی بر اساس الزامات استاندارد‬
‫نقشه های مهندسی‬ ‫جوشکاری‬ ‫ملی ایران ایزو ‪3834‬‬
‫مواد‬
‫الزامات قراردادی‬

‫ساخت محصول جوشکاری شده‬

‫کنترل فرآیند حین جوشکاری به منظور انطباق‬
‫بازرسی‬ ‫محصول‬
‫تکمیل محصول جوشکاری شده‬ ‫خروجی‬
‫ورودی‬ ‫قابلیت ردیابی‪ ،‬دوباره کاری و تعمیر‪( ،‬در صورت نیاز)‬
‫عملیات پس از جوشکاری برای تکمیل محصول‬
‫ترخیص محصول‬

‫‪71‬‬ ‫‪70‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪ -8‬انتخاب سطح الزامات کیفیت‬

‫س��ری اس��تانداردهای ملی ایران ایزو ‪ 3834‬حاوی سه س��طح الزامات کیفیتی‬
‫هستند که ممکن است در اس��تانداردهای محصول‪ ،‬ساخته شده‪ ،‬شرایط که تحت‬
‫آن مورد اس��تفاده قرار می­ گیرد و محدوده محصوالت ساخته شده بستگی خواهد‬
‫داش��ت‪ .‬در اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834-1‬عنوان شده است که استاندارد می­تواند‬
‫ت های مختلف صنعتی ب��کار رود‪ .‬معیارهای زیر به عنوان معیارهایی که‬ ‫در وضعی�� ­‬
‫انتخاب مناسب­ترین سطح بکار می­ رود شناخته شده‌­اند‪:‬‬
‫الف) گستره و اهمیت محصوالت از نظر حساسیت ایمنی‪،‬‬
‫ب) پیچیدگی ساخت‪،‬‬
‫پ) محدوده محصوالت تولید شده‪،‬‬
‫ت) محدوده مواد مختلف بکار رفته‪،‬‬
‫ث) گستره­ای که امکان وقوع مشکالت متالورژیکی وجود دارد‪،‬‬
‫ج) گس��تره­ای که نواقص س��اخت (از قبیل‪ :‬عدم همت��رازی‪ ،‬پیچیدگی‪ ،‬نواقص‬
‫جوش) بر عملکرد محصول تاثیر می­‌گذارد‪.‬‬
‫اس��تانداردهای محصول که انطباق با استانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬الزم دارند‪،‬‬
‫در انتخاب س��طح الزامات کیفیت��ی روی دو ناحیه بحرانی تاکید می­ کنند‪ :‬طبیعت‬
‫بحران��ی ایمنی محصوالت و اهمی��ت بارگذاری دینامیک در محی��ط بهره­برداری‬
‫مش��خصی از محصول وجود ندارد‪ .‬علت آن اس��ت که سطوح مختلفی از پیچیدگی‬ ‫محصول‪.‬‬
‫در طراحی‪ ،‬مواد و فرآیندهای س��اخت در هر گروه محصول می­تواند وجود داشته‬ ‫بطور کلی س��طح اس��تاندارد الزامات کیفیتی بایس��تی برای محدوده وسیعی از‬
‫باشد‪ .‬انتخاب این سطوح مسئولیت کمیته­ های استانداردهای محصول یا خریداران‬ ‫محصوالت دارای قطعات بحرانی ایمنی معمولی و توانایی تحمل بارگذاری دینامیک‬
‫یا شرایط ویژه ساحت یا گروهی از ساخت می‌­باشد‪.‬‬ ‫را دارند‪ ،‬مناس��ب باش��د‪ .‬چنین محصوالتی ممکن است از مواد مرسومی که جوش‬
‫ترتیب و توالی فعالیت های دخیل در انتخاب الزامات کیفیتی جوشکاری در روند‬ ‫پذیری آنها ش��ناخته ش��ده اس��ت و احتیاطات برای حصول اطمین��ان از عملکرد‬
‫نمای‪ 137‬نشان داده شده در نمودار صفحه بعد خالصه شده است‪.‬‬ ‫مکانیکی و جلوگیری از عیوب به خوبی مس��تند ش��ده­ان��د‪ .‬محصوالتی که دارای‬
‫در اس��تانداردایران ایزو ‪ 3834-1‬تشریح شده که سازنده­ای که با سطح پائین­تر‬ ‫تعداد محدودی قطعات ایمنی هس��تند و تنها در معرض بارهای استاتیک متوسط‬
‫آنرا نیز دارا می‌باشد‪ .‬بنابر این سازنده­ای که انطباق با استاندارد ایزان ایزو‪3834-2‬‬ ‫با کمترین قطعات دینامیک هستند‪ ،‬ممکن است به طور معمول تنها سطح ابتدایی‬
‫را اثب��ات کند با اس��تانداردهای ایران ای��زو ‪ 3834-3‬و ‪ 3834-4‬نیز انطباق دارد‪.‬‬ ‫الزامات کیفیتی را نیاز داشته باشند‪.‬‬
‫این مس��ئله می­‌تواند برای س��ازنده­ای که محدوده­ای از محص��والت را‪ ،‬که بعضی‬ ‫هر جا فاکتورهای ایمنی مهمی با بارگذاری­های بزرگ استاتیک و دینامیک وجود‬
‫از آنها ممکن اس��ت نیاز به س��طح الزامات جامع داشته باشند‪ ،‬در حالیکه سایر آنها‬ ‫دارد و مواد برای کاربری­ های عملکردی بزرگ طراحی شده‌­اند‪ .‬سطح جامع الزامات‬
‫تنه��ا نیاز به الزامات اس��تاندارد یا ابتدایی کیفیت را دارن��د‪ ،‬را تولید کند‪ ،‬مربوط‬ ‫کیفیتی می­تواند مناس��ب باش��د‪ .‬هر چند ممکن است موقعیتی موجود باشد که به‬
‫باش��د‪ .‬با استفاده ار این مطلب‪ ،‬یک سازنده می‌­تواند سطح الزامات جامع را هر جا‬ ‫دلیل ماهیت بدعت گذار طراحی یا اس��تفاده از فرآیندهای تولید جدید‪ ،‬که س��طح‬
‫س��طح جامع کاربری دارد به کار گیرد‪ .‬در حالی‌که الزامات قس��مت­‌های استاندارد‬ ‫جام��ع الزامات کیفیت به جای س��طح اس��تاندارد انتخاب گ��ردد‪ .‬در این راهنماها‬
‫یا ابتدايی برای محصوالت‪ ،‬هرجا این سطوح مناسب باشند‪ ،‬به کاربرده می‌­شود‪.‬‬ ‫امکان تخصیص قسمت­های مشخص از استانداردهای سری ایران ایزو ‪ 3834‬به انواع‬
‫‪137. Flowchart‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪72‬‬
 ‫نمودار الزامات کیفیتی جوشکاری – روند نما‬

‫ﻻﺯﻡ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺩﻳﮕﺮﻱ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﺑﻠﻪ‬

‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ ﻗﻮﺳﻲ‬ ‫ﺧﻴﺮ‬ ‫ﺁﻳﺎ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺩﻳﮕﺮﻱ‬
‫ﺧﻴﺮ‬
‫ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﻲ‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ ﺭﺍ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻝ‬

‫‪75‬‬
‫ﺍﻳﺰﻭ ‪ 3834‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ؟‬

‫ﺑﻠﻪ‬ ‫ﺑﻠﻪ‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﻭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ ‪3834‬‬

‫ﺁﻳﺎ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻻﺯﻡ‬ ‫ﺧﻴﺮ‬

‫ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ ‪ 3834-3 ،3834-2‬ﻳﺎ ‪3834-4‬‬
‫ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬

‫ﺑﻠﻪ‬

‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ‬

‫ﺟﺎﻣﻊ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ‬ ‫ﺍﺑﺘﺪﺍﺋﻲ‬

‫ﺧﻴﺮ‬
‫ﺁﻳﺎ ﺍﻧﻄﺒﺎﻕ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ‬
‫ﺑﻠﻪ‬
‫‪ 9001‬ﺍﻟﺰﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬

‫ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ‪9001‬‬

‫)ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ ‪3834-1‬ﻭ ‪ 3834-6‬ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ(‬

‫‪74‬‬
‫ﺧﻴﺮ‬

‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬

‫ﺑﻠﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ‬
‫ﺍﻳﺰﻭ ‪ 9001‬ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ ‪9001‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﺰﻭ ‪ 9001‬ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﺟﻮﺷﻜﺎﺭﻱ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬

‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ‪ 3834-3 ،3834-2‬ﻳﺎ ‪3834-4‬‬ ‫ﺍﻳﺰﻭ ‪ 3834-3، 3834-2‬ﻳﺎ ‪3834-4‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫هنگامیک��ه چنین اقداماتی الزم می‌ش��ود‪ ،‬بایس��تی یادآوری ش��ود که جائیکه‬
‫جوش��کاری یکی از فرآیندهای تولید مهم اس��ت‪ ،‬استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬روش‬
‫خوبی ارائه می‌دهد‪.‬‬
‫انطباق با اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬برای س��ازنده و مش��ابه آن برای مشتری‬
‫اطمینان می‌دهد که محصول به خوبی ساخته خواهد شد و نبایستی متحمل خرابی‬
‫نابهنگام در حین عمر کاری در نتیجه کمبودهای س��اخت گردد‪ .‬به ش��رطیکه یک‬
‫برنامه مناسب بازرسی و نگهداری تعهد شود‪.‬‬
‫جوش��کاری برای اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834-2‬و ‪ ،)3834-3‬و اثبات شایستگی‪،‬‬
‫‪ 3-1-9‬کنترل جوشکاری‬
‫بدلیل اینکه جوش��کاری یک فرآیند ویژه اس��ت و پیامدهای جوشکاری ضعیف‬
‫می‌تواند سخت باشد‪ .‬الزم اس��ت کنترل‌های عملی برای اطمینان از صحت اجرای‬
‫جوشکاری انجام شود و بازرسی‌های مورد نیاز برای محصوالت ساخته شده به دقت‬
‫اجرا می‌شود‪ .‬این کنترل‌ها و موضوعات آنها عبارتند از‪:‬‬
‫تصدیق دستورالعمل‌های جوشکاری و توانایی‌های کارکنان جوشکاری‪،‬‬
‫در دسترس بودن‪ ،‬تناسب و نگهداری تجهیزات‪،‬‬
‫شناسایی الزامات محصول‪،‬‬
‫روش اجرای پیمانکاری فرعی‪،‬‬
‫سطح برنامه ریزی تولید‪،‬‬
‫انبارش و جابجایی فلزات پایه و مواد مصرفی جوشکاری‬
‫عملکرد و اجرای بازرسی‪،‬‬
‫شناسایی و ردیابی محصول و کار در جریان‪،‬‬
‫اصالح عدم انطباق محصول‬
‫گستره و تگهداری سوابق کیفیت‪.‬‬
‫این کنترلها بایس��تی مش��خص کنند که چه چیزی باید کنترل ش��ود و چگونه‬
‫کنترل شود ( در صورت لزوم با ارجاع به یک یا چند دستورالعمل یا استاندارد)‪ ،‬چه‬
‫کسی وظایف و مسئولیت‌ها در سیستم کنترل را تعیین می‌کند و چگونه جنبه‌های‬
‫مجزای سیستم کنترل باید گزارش و مستند سازی شوند‪.‬‬
‫‪ 4-1-9‬دستورالعمل‌های تولید‬
‫‪ 1-4-1-9‬مستند سازی فنی‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬ب��رای حصول اطمینان از کارایی سیس��تم کنترل‬
‫جوش��کاری از دس��تور کارها‪ ،‬دس��تورالعمل‌ها‪ ،‬مش��خصات و گزارش‌ه��ای فنی را‬
‫‪77‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫‪.9‬استقرار در ساخت‬
‫‪ 1 -9‬راهنمایی­‌های عمومی برا ی استقرار‬
‫‪ - 1 - 9‬اصول پایه‬
‫اس��تانداردهای ایران ایزو ‪ 3834‬الزاماتی را برای فعالیت مختلف و عمدتا موارد‬
‫مرتبط با ‪:‬‬
‫الف‪ -‬دستورالعمل­‌های سازنده برای کنترل کلی جوشکاری به عنوان یک فرآیند ویژه‪،‬‬
‫ب‪ -‬دس��تور کارهای فنی برای تولید (به عنوان مثال‪ :‬مش��خصات دستورالعمل‬
‫توانایی و تناس��ب کارکنان (به عنوان مثال تائید صالحیت جوش��کارها) را مشخص‬
‫می­‌کند‪.‬‬
‫هر دس��ته بط��ور کامل در ذیل مورد بررس��ی قرار می­گیرد‪ .‬نظریه­ ها بیش��تر به‬
‫س��ازمان سازنده‪ ،‬استقرار در یک محیط اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 9001‬و در آخر هر‬
‫ی شود‪.‬‬
‫عنصر از کنترل‪ ،‬مربوط م ­‬
‫‪ 2-1-9‬استقرار‬
‫بس��یاری از سازندگان الزامات مربوط به دس��تورالعمل‌ها و دستور کارهای تولید‬
‫مانند‪ :‬مس��تند س��ازی شایستگی‪ ،‬توانايی و تناس��ب کارکنان را بکار می‌برند‪ .‬برای‬
‫چنین سازندگانی استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬نبایستی موجب تغییر یا هزینه عمده‬
‫گردد‪ .‬به هرحال بعضی از سازندگان به یک یا چند دلیل ذیل ممکن است به اقدام‬
‫مهمتری نیاز داشته باشند‪:‬‬
‫الف‪ -‬جائیکه اس��تقرار اس��تاندارد ایران ای��زو ‪ 3834‬همزمان با ی��ک انتقال به‬
‫اس��تانداردهای محصول شناخته ش��ده ملی یا بین‌المللی جدید باشد‪ ،‬ممکن است‬
‫چنین انتقاالتی نیازمند تمهیدات جدیدی باشد که قبال بکار نرفته‌اند‪ ،‬مانند آزمون‬
‫تائید صالحیت جوش��کارها و دس��تورالعمل‌های جوش��کاری و آموزش یا استخدام‬
‫کارکنان هماهنگی جوشکاری‪ ،‬جهت حصول اطمینان از یک پایه دانش برای انواع‬
‫محصول ساخته شده‪.‬‬
‫ب‪ -‬ممکن است مشتریان در مورد سازندگانی با سابقه قبلی استفاده از روشهای‬
‫بسیار متفاوت‪ ،‬انطباق با الزامات استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬را تحمیل کنند‪.‬‬
‫پ‪ -‬قوانین ملی با منطقه‌ای می‌توانند در بخش‌های صنعتی مش��خصی با هدف‬
‫داشتن محصوالتی با تائیدیه رسمی جهت استفاده در آن کشور یا منطقه سازندگان‬
‫را ملزم به انطباق با استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬نمایند‪ .‬چنین در خواستهایی ممکن‬
‫است مستلزم تغییرات عمده در روشهای بکار رفته قبلی گردد‪.‬‬
‫‪76‬‬
 ‫جدول ‪ 2-‬مستندسازی با توجه به تائید دستورالعمل جوشکاری‬
‫استاندارد ایران ایزو‪3834-4‬‬ ‫استاندارد ایران ایزو‪3834-3‬‬ ‫استاندارد ایران ایزو‪3834-2‬‬ ‫وظیفه‬
‫دستور کار‬ ‫‪pwps‬‬ ‫‪pwps‬‬ ‫برنامه ریزی اولیه تائید صالحیت‬
‫الف ب‬ ‫پ‬ ‫پ‬
‫نیاز به مستند سازی نیست‬ ‫‪WPQR‬‬ ‫‪WPQR‬‬ ‫تائید صالحیت‬
‫الف‬
‫دستور کار‬ ‫‪WPS‬‬ ‫‪WPS‬‬ ‫مشخصات فنی دستورالعمل جوشکاری‬
‫الف‬
‫ارتباط شفاهی یا دستور کار‬ ‫‪ WPS‬یا ‪ WI‬اختصاصی (دلخواه)‬ ‫‪ WPS‬یا ‪ WI‬اختصاصی (دلخواه)‬ ‫دستورکار(‪)WI‬‬

‫‪79‬‬
‫مرتبط نیست‬ ‫مرتبط نیست‬ ‫گزارش تولید (دلخواه‪ ،‬معموال الزم نیست)‬ ‫مستند سازی فرآیند‬

‫الف‪-‬مشخصات دستور العملهای جوشکاری ابتدائی( ‪ )Pwps‬به کار برده شده در استاندارد ایران ایزو ‪ 3834-4‬به خوبی بنا نهاده شده و به عنوان “ رضایتبخش شناخته شده” در نظر گرفته می­ شوند‪.‬‬
‫مشخصات دستورالعمل جوشکاری معموال به یک مشخصات فنی فرآیند جوشکاری‪ ،‬فلزات پایه و مواد مصرفی جوشکاری تقلیل می­یابد‪.‬‬
‫عالوه بر آن تامین کننده مواد مصرفی جوشکاری ممکن است محدوده­­های وسیعی از متغیرهای اساسی جوشکاری را که باید پیوست باشد مشخص کند‪.‬‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫ب‪ -‬سوابق داده­های جوشکاری واقعی حین ساخت ممکن مفید نباشد مگر تجهیزات اندازه­گیری واسنجی و تصدیق شده باشد‪.‬‬
‫پ‪-‬سابقه تائید صالحیت دستورالعمل جوشکاری (‪ )WPQR‬بایستی توسط آزمایش کننده ‪ /‬مرجع آزمایش امضاء گردد‪ .‬با توجه به جدول ‪ B.1‬استاندارد ‪ ، ISO 15607:2003‬مشخصات دستورالعمل‬
‫جوشکاری ابتدائی ( ‪ ،)Pwps‬مشخصات دستورالعمل جوشکاری (‪ )WPS‬و دستور کار (‪ )WI‬باید توسط هماهنگ کننده جوشکاری مسئول (یا ناظر جوشکاری اگر استاندارد ایران ایزو ‪ 3834-4‬به کار‬
‫برده شود) از طرف نمایندگی از طرف سازنده آماده و امضاء گردد‪.‬‬

‫ی شود (به استاندارد ‪ ISO 15612‬مراجعه کنید) برنامه ریزی مقدماتی تائید صالحیت دستورالعمل های‬
‫هنگامیکه از دس��تورالعمل های جوشکاری اس��تاندارد استفاده م ­‬
‫جوشکاری موضوعیت ندارد‪.‬‬

‫‪78‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫آزمایش جوشکاری پیش تولید (‪)ISO 15614‬‬

‫دستورالعمل جوشکاری استاندارد (‪)ISO 15612‬‬
‫تجربه جوشکاری استاندارد (‪)ISO 15611‬‬
‫مواد مصرفی جوشکاری آزمایش شده (‪ )ISO 15610‬‬
‫‪ ISO15607 -‬و ‪ ISO 15609‬وپنج روش کلی برای تائید دس��تورالعمل های‬
‫اس��تانداردهای بین‌المللی زیر اطالعاتی را در خصوص مش��خصات فنی و تائید‬
‫‪ 2-4-1-9‬تائید دستورالعمل جوشکاری‬
‫مثال‌هائی از مستند سازی که سازندگان برای سیستم‌های کنترل خویش مفید‬

‫در صورتیکه اس��تاندارد محصول روش��ی را که باید استفاده شود مشخص نکرده‬

‫شده است‪.‬‬
‫جوشکاری‪:‬‬

‫جوش��کاری (‪ )WPQR‬ثبت می­ ش��ود‪ .‬مراحل در جدول ‪ 2‬به­ صورت خالصه ذکر‬
‫جوشکاری یا پیش تولید جوشکاری)‪ ،‬نتایج بدست آمده در سند تائید دستورالعمل‬
‫دستور العمل های جوشکاری ارائه می دهند‪:‬‬
‫خاص��ی در محدوده فعالیت‌های تولیدی قرار ن��دارد‪ ،‬مانند عملیات حرارتی بعد از‬

‫هنگامیک��ه یک آزمایش جوش��کاری انجام می­ش��ود (آزمایش­ های دس��تورالعمل‬

‫باشد (‪ ISO15614‬تا ‪ ،)ISO 15610‬بایستی بین طرفین قرارداد به توافق برسد‪.،‬‬
‫دانسته‌اند در پیوست الف ارائه شده است‪.‬‬
‫اشاره کند‪.‬‬
‫جوش��کاری (‪ )PWHT‬لزومی ندارد که س��ازنده به این موارد در سیستم کنترل‬
‫هستند در پیوست الف از ستاندارد ایزو ‪ 3834-1‬مشخص شده‌اند ‪ .‬جائیکه فعالیت‬
‫مش��خص می‌کن��د آن فعالیت‌های تولی��دی که نیازمند چنین مستندس��ازی فنی‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫س��خت گیرانه‪ ،‬کنترل جوشکاری در درون یک سازمان توسط مجموعه ای از افراد‬ ‫‪ 3 -4 -1 – 9‬سایر فرآیندها‬
‫تحت کنترل یک واحد از هماهنگ کننده‌ها کار می کنند انجام می‌ش��ود‪( .‬مطابق‬ ‫اص��ول تائی��د صالحیت س��ایر فرآیندهای تولی��د تا حدی مش��ابه مراحل تائید‬
‫آنچه در اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬توضیح داده ش��ده است)‪ .‬یک سازمان اغلب‬ ‫صالحیت دس��تورالعمل جوش��کاری است‪ .‬همان روش­��های عمومی بکار رفته برای‬
‫و نه همیش��ه به این مفهوم است ‪ ،‬مانند یک سازمان حقوقی برخی از موقعیت‌های‬ ‫تائید صالحیت دستورالعمل جوشکاری (به زیر بند ‪ 2-4-1-9‬مراجعه شود) ممکن‬
‫نوعی در جدول ‪ 3‬که نشان دهنده اصول است‪ ،‬خالصه شده است‪.‬‬ ‫اس��ت برای سایر مستندات تولید مورد استفاده در ارتباط با ساخت جوشکاری هم‬
‫بکار گرفته شود‪.‬‬
‫مجموع��ه ای بزرگ مش��تمل ب��ر تعدادی از ش��رکتها یا ش��دنی است‪ ،‬ولی بایس��تی اس��تاندارد ایزو ‪ 3834‬بطور مستقل برای هر‬

‫می باشند‪.‬‬

‫که تحت کنترل استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬او کار کند‪ .‬ق��درت و توانایی کنت��رل موثر فعالیت های جوش��کاری پیمانکار فرعی را‬
‫کارخانه ها‪ ،‬که هر کدام دارای یک گروه هماهنگ کننده شرکت یا کارخانه استقرار یابد‪ .‬هر شرکت یا کارخانه بایستی بطور معمول‬

‫مجموعه ای بزرگ مشتمل بر تعدادی کارخانه که توسط اس��تقرار مش��ترک در برگیرنده تمام کارخانه ها ش��دنی است‪ .‬هر کدام از‬
‫های جوش��کاری مسئول مدیریت هر شرکت یا کارخانه ‪ ،‬سایر شرکتها با کارخانه ها را به عنوان پیمانکاران فرعی در نظر بگیرد‪.‬‬

‫یک تک گروه از هماهنگ کننده های جوشکاری منتسب کارخانه های مجری جوش��کاری که نپذیرند مجاز نباش��ند هیچ محصول‬
‫به مدیریت منسجم ‪ ،‬کنترل میشود‪.‬‬

‫سازنده (پیمانکار اصلی) خواهان یک پیمانکار فرعی است شدنی است اگر هماهنگ کنندگان جوشکاری صالحیت دار پیمانکار اصلی‬
‫نمونه­ هایی از مس��تند سازی برای س��ایر فرایندهای ساخت بصورت خالصه در‬
‫زیر آورده شده است‪.‬‬
‫‪-‬آزمایش غیر مخرب‬
‫آزمایش غیر مخرب جوش­ها اغلب در استانداردهای محصول مشخص شده است‬
‫و روند معمول آن بکارگیری یک دس��تورالعمل اس��تاندارد برای روش آزمایش غیر‬
‫موقعیت‬

‫مخرب اس��تفاده شده که بر پایه اس��تاندارد آزمایش غیر مخرب مربوطه آماده شده‬
‫باشد‪ ،‬می­باشد‪.‬‬
‫یک گزارش غیر مخرب همواره بایس��تی با تش��ریح آزمایش و قضاوت در مورد‬
‫جوش تهیه ش��ود‪ .‬ای��ن گزارش معموال ش��امل ثبت پارامتره��ای بحرانی آزمایش‬
‫غیرمخرب استفاده شده‪ ،‬در حین آزمایش می­ باشد‪.‬‬
‫‪ -‬عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‬
‫جدول‪ 3-‬سازمان و وظایف‬

‫شرایط عملیات حرارتی بعد از جوشکاری (‪ )PWHT‬مشابه همان چیزی است‬

‫جوش داده ش��ده ای را به کارخانه ای که اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬را‬
‫استقرار داده است‪ ،‬تحویل دهند‪.‬‬

‫داشته باشند‪.‬‬

‫که در باال برای آزمایش غیرمخرب ش��رح داده ش��د‪ .‬همانطور که گزارش داده‌­های‬
‫عملیات حرارتی الزم اس��ت‪ ،‬به یک دس��تورالعمل عملیات حرارتی هم نیاز اس��ت‪.‬‬
‫الزام��ات کیفیت��ی برای عملیات حرارت��ی در اس��تاندارد ‪ ISO / TR 17663‬ارائه‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ -‬برشکاری حرارتی‬
‫بطور کلی برای برش��کاری حرارتی نیازی به دس��تورالعمل های مستند نیست‪،‬‬
‫نظریه ها‬

‫چون اعتماد بر پایه مهارت و شایس��تگی اپراتور است‪ .‬هرچند در برخی موارد مانند‬
‫هنگام برش��کاری مواد حس��اس که برای آنها تجربه محدود اس��ت یا جائیکه خطر‬
‫ایجاد مناطق س��خت در لبه های بریده ش��ده وجود دارد که می‌تواند در محصول‬
‫نهایی مضر باشد‪ ،‬ممکن است نیاز به راهنمای مستند وجود داشته باشد‪.‬‬

‫‪ 2-9‬سازمان‬
‫واژه " س��ازنده " بطور گس��ترده ای بعنوان شناسه ای برای نهادی که مسئولیت‬
‫هماهنگ کردن جوش��کاری را برعهده دارد‪ ،‬اس��تفاده می‌ش��ود ‪ .‬هرچند ‪ ،‬به بیان‬

‫‪81‬‬ ‫‪80‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫تدارک شده‪ ،‬در موارد خاص ممکن است سطح پائین تر مناسب باشد‪.‬‬
‫ممکن است به دالیل مختلف همواره واگذاری کار پیمانکاری فرعی به سازمانهائی‬
‫که انطباق با هریک از س��طوح کیفیت قسمتهای استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬دارند‪،‬‬
‫میس��ر نباشد‪ ،‬جز مسئولیت سازنده است تا از کنترل مناسب جوشکاری با فعالیت‬
‫های مربوطه مطابق موارد مرتبط از اس��تاندارد ای��ران ایزو ‪ 3834‬اطمینان حاصل‬
‫کند‪ .‬الزم��ه این کار ممیزی بنیاد پیمانکار فرعی هنگامی که جوش��کاری در حال‬
‫انجام اس��ت و شامل جوشکار و تائیدیه های دستور العمل جوشکاری می باشد‪ .‬در‬
‫صورتیکه سازنده مشخصات دستورالعمل جوشکاری مناسبی در اختیار داشته باشد‬
‫مقتضی است آنها را در اختیار پیمانکار فرعی قرار دهد و کاربرد آنها را پایش کند‪.‬‬
‫بازرس��ی های تولید نیز ممکن اس��ت در ارتباط با سازنده انجام پذیرند‪ .‬پیمانکاران‬
‫فرع��ی که خدمات پیوس��ته ای مانند عملیات حرارتی بعد از جوش��کاری ‪،‬آزمایش‬
‫غی��ر مخرب یا بازرس��ی را ارائه می کنند‪ ،‬در صورتیکه ب��رای فعالیت ها و کارکنان‬
‫صالحیت دارش��ان گواهینامه مناس��ب از طرح های صنعتی مربوطه نداشته باشند‪،‬‬
‫ممکن است مورد ممیزی قرار گیرند‪ .‬اگر بررسی های اولیه‪ ،‬عدم انطباق بیش از را‬
‫نشان دهد‪ ،‬ممکن است نظارت و مراقبت گسترده تری نیاز باشد‪ .‬هنگامیکه الزامات‬
‫قراردادی یا قانونی قسمت مشخصی از استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬را مشخص کند‪،‬‬
‫پیمانکار فرعی باید از آن س��طح یا س��طح باالتر تبعیت کند‪ .‬هرچند اگر پیروی از‬
‫استاندارد ایر ان ایزو ‪ 3834-2‬یا ‪3834-3‬مورد نیاز باشد‪ ،‬پیمانکار فرعی که مطابق‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834-4‬کار می کند ممکن اس��ت ب��رای تولید محصوالت‬
‫جوش��ی س��اده قابل پذیرش باش��د‪ .‬با اینحال این کار می تواند لزوم یک اجازه از‬
‫مشتری‪ /‬مرجع صالحیت دار را در بر داشته باشد‪.‬‬
‫اگر الزامات قردادی یا قانونی تاکید نش��ود‪ ،‬س��ازنده بایستی در شروع کار خود‪،‬‬
‫اطمینان حاصل کند که پیمانکاران فرعی از س��طح مناسبی از استاندارد ایران ایزو‬
‫‪ 3834‬در سطح مناسب پیروی می کنند یا تمهیداتی برای اجرای کافی کنترل ها‬
‫برای کاری که باید انجام شود‪ ،‬صورت گیرد‪.‬‬
‫فرعی ‪ ،‬ش��امل جوشکاری‪ ،‬آزمایش غیرمخرب‪ ،‬بازرسی‪ ،‬عملیات حرارتی‪ ،‬نگهداری‬
‫‪ 3-10‬هماهنگی جوشکاری‬
‫‪ 1-3-10‬کلیات‬
‫هماهنگی جوش��کاری‪ ،‬مطابق اس��تاندارد ایران ای��زو ‪ ،14731‬مدیریت و اجرای آن‬
‫فعالیتهای ساخت و فنی است که برای کنترل جوشکاری انجام میشود‪ .‬بایستی یادآوری‬
‫شود که هماهنگی جوشکاری معموال توسط گروههای مختلفی از کارکنان انجام می‌شود‬
‫که بسیاری از آنها رسما به عنوان بخشي از تیم تکنولوژی جوشکاری محسوب نمی شوند‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫مشخصات دستور العمل جوشکاری که با آزمایش دستور العمل جوشکاری مثال‬
‫مطابق با اس��تاندارد ‪ ISO 15614‬توس��ط یک س��ازنده در یک کارگاه تايید شده‬
‫باشد‪ ،‬ممکن اس��ت در کارگاههای مختلف همان سازنده بکار رود‪ ،‬اگر سازنده یک‬
‫سیستم کنترل مش��ترک مطابق استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬که در برگیرنده همان‬
‫کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری می‌باشد را بکار گیرد‪.‬‬
‫تمام س��ازمانهایی که آنچه در باال مطرح ش��د را برآورده نمی کنند‪ ،‬برای اهداف‬
‫اس��تاندارد ایران ای��زو ‪ 3834‬به عن��وان “پیمانکار فرعی” تلقی میش��وند‪ .‬اگر یک‬
‫پیمانکار فرعی در مورد خود از اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬پیروی نکند‪ ،‬س��ازنده‬
‫بایس��تی اطمین��ان حاصل کن��د که آن پیمان��کار فرعی می‌تواند الزامات مناس��ب‬
‫استاندارد را برای هر قرارداد مشخص برآوده سازد‪.‬‬
‫‪ 10‬تفسیر بندهای خاص استاندارد ایران ایزو ‪3834‬‬
‫‪ 1-10‬بازنگری الزامات و بازنگری فنی‬
‫س��ازنده باید با تکمیل چک لیس��ت یا با نوشتن خالصه مذاکرات یک قرارداد یا‬
‫جلس��یه بازنگری فنی اثبات کند که هریک از الزامات قسمتهای مقتضی استاندارد‬
‫ایران ایزو ‪ 3834‬بطور کامل پوشش داده میشود‪ .‬جنبه های داده شده در استاندارد‬
‫به مفهوم جامع بودن نیس��ت‪ ،‬مطالب بیشتر مربوط به یک قرارداد خاص یا الزامات‬
‫طراحی بایستی در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫هدف نهایی اطمینان از این مطلب اس��ت که س��ازنده به خوبی الزامات فنی ر ا‬
‫درک کرده و محصول میتواند مطابق قرار داد ساخته شود‪.‬‬
‫هماهنگی جوش��کاری مطابق با اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬بایستی برای این‬
‫فعالیت مشخص شود‪.‬‬
‫‪ 2-10‬پیمانکاری فرعی‬
‫سازنده بایستی اطمینان حاصل کند که هر فعالیت مرتبط با جوشکاری پیمانکار‬
‫از تجهیزات و واس��نجی تجهیزات‪ ،‬با الزامات مش��خصات ق��رارداد مطابقت دارد تا‬
‫رضایتمندی هماهنگ کننده جوش��کاری با مس��ئولیت‌های مشخص در این حوزه‬
‫برآورده شود‪.‬‬
‫پیمانکاران فرعی که خدمات جوش��کاری یا کمکی آن را ارائه می دهند‪ ،‬ممکن‬
‫اس��ت مانند پیمانکار اصلی همان سطح یا س��طح باالتری از استاندارد ایران ایزو را‬
‫برآورده کنند‪ .‬هر چند بسته به گستردگی پیمانکاری فرعی و خدمات یا محصوالت‬
‫‪82‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫و مسئولیت های هماهنگی جوشکاری سازنده بایستی ‪:‬‬
‫الف) سیس��تم های کنترلی مجزا را مش��خص کند و فهرس��تی از تمام وظایف و‬
‫مسئولیتها وافرادی که به آنها اختصاص داده شده اند‪ ،‬تهیه نماید‪.‬‬
‫ب) کنترل کردن تمام وظایف و مسئولیت های فهرست شده جهت اطمینان از‬
‫پیوس��تگی تمام فعالیتهای فهرست شده در استانداردایران ایزو ‪ 14731‬با سیستم‬
‫کنترل و اینکه این وظایف و مس��ئولیتها به درستی به شخص یا اشخاص تخصیص‬
‫داده شده است‪.‬‬
‫پ) تعیین معیاری برای شایس��تگی در عباراتی مانن��د تائید صالحیت تجربه و‬
‫آموزش برای هریک از پست های هماهنگی جوشکاری‪،‬‬
‫ت) حصول اطمینان از کفایت شایستگی اشخاصی که به عنوان هماهنگ کننده‬
‫های جوش��کار‪ ،‬از طریق تجربه آموزش و ‪ /‬یا تائید صالحیت ‪ ،‬گماش��ته می شوند‪،‬‬
‫برای وظایف اختصاص داده شده‪.‬‬
‫باید تاکید ش��ود ک��ه تائید صالحیت الزم برای هر هماهنگ کننده جوش��کاری‬
‫نتیجه روش��ی اس��ت که سازنده در ساختار س��ازمانی خود جهت تخصیص وظایف‬
‫ومسئولیتها در پیش گرفته است‪.‬‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬از واژه " هماهنگ کننده جوش��کاری مس��ئول" برای‬
‫تعیین فرد یا افرادی که دارای س��طح مناس��ب از دانش فنی جوش��کاری برای گستره‬
‫محصوالت ساخته شده هستند‪،‬استفاده می کندتمام سازندگان بایستی یک هماهنگ‬
‫کننده جوشکاری مسئول منصوب کنند‪ .‬انتظار آن است که هماهنگ کننده جوشکاری‬
‫مس��ئول‪ ،‬شخصی است که توسط سازنده گماش��ته می شود به طوری که شایستگی‬
‫تصمی��م گیری و امضاء مدارکی که کیفیت محصول را تح��ت تاثیر قرار می‌دهد دارد‪.‬‬
‫هماهنگ کننده جوش��کار مسئول مسئولیت کلی پایش فعالیتهای جوشکاری و اتخاذ‬
‫راهکار هنگامیکه جوشکاری به درستی اجرا نمی‌شود را دارد‪.‬‬
‫در پیوست الف از استاندارد ملی ایران ایزو ‪ 14731‬به سیستم های آموزشی که‬
‫توس��ط انستیتو بین المللی جوشکاری‪ 138‬بنا نهاده شده‪ ،‬ارجاع شده است‪ .‬این بیان‬
‫می کند که مش��تریها و مراجع بایستی که یک هماهنگ کننده جوشکاری مسئول‬
‫که دارای دیپلم متناس��ب بوده و با توجه به تعاریف تائید صالحیت شده باشد‪ ،‬در‬
‫نظر بگیرند‪.‬‬
‫لذا ارجاع به تحصیالت و دیپلمهای انس��تیتو بین المللی جوش��کاری بایس��تی‬
‫توس��ط مش��تریان و مراجع از جنبه ارزش مورد قبول واقع ش��ود‪ .‬پیوس��ت الف از‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬س��ازنده را از ارجاع به هر تائید صالحیت دیگر برای‬
‫هر عنصر از کنترل جوشکاری الزاماتی را مشخص می کند‪ .‬در تخصیص این وظایف‬
‫)‪138.International institute of welding(IIW‬‬
‫‪85‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫موارد زیر دارای اهمیت هستند‪:‬‬
‫الف) س��ازمانهای بزرگ که فعالیت های وس��یع و پیچیده جوش��کاری را انجام‬
‫می‌دهند معموال تعدادی شخص را که بطور خاص درگیر کنترل جوشکاری خواهند‬
‫بود استخدام می کند‪.‬‬
‫آن افراد میتوانند عناوینی مانند مهندس جوش��کاری یا تکنولوژیست جوشکاری‬
‫داش��ته باش��ند و معموال به عنوان هماهنگ‌کنندگان تمام وقت جوشکاری در نظر‬
‫گرفته می شوند‪.‬‬
‫ب) در س��ازمانهای کوچک‪ ،‬وظایف مش��ابه ممکن اس��ت به اف��رادی که دارای‬
‫عناوین دیگری (مانند‪ :‬مدیر تولید‪ ،‬س��ر کارگر ) هس��تند و وظایف دیگری عالوه بر‬
‫هماهنگی جوش��کاری‪ ،‬انجام مي‌دهند (هماهنگ كننده‌هاي جوش��كاري پاره‌وقت)‬
‫تخصيص داده شود‪.‬‬
‫پ) برخي فعاليتهاي هماهنگي جوش��كاري معموال مربوط به انبارش و جابجائی‬
‫مواد مصرفی‪ ،‬و نگهداری و واسنجی تجهیزات‪ ،‬می تواند به افرادی دارای عناوین با‬
‫ارتباط کمتری به جوش��کاری تخصیص یابد‪ .‬چنین افرادی عموما تنها برای وظایف‬
‫هماهنگی جوشکاری تخصصی کمی تائید صالحیت می شوند‪.‬‬
‫ت) بعض��ی از س��ازندگان برای برخ��ی برنامه ه��ای تفضیلی به جوش��کارها یا‬
‫اپراتورهای جوش��کاری مس��ئولیت‌هایی را تخصیص می دهن��د‪ .‬در چنین مواردی‬
‫س��ازنده بایستی اطمینان حاصل کند که جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری دانش‬
‫و شایستگی الزم را داشته باشند‪.‬‬
‫ث) کنترل فعالیتهای بازرس��ی و آزمایش جز فعالیت های هماهنگی جوشکاری‬
‫نیز هستند‪ ،‬معموال توسط افرادی که درای عناوینی مانند ‪ :‬بازرس جوش‪ ،‬مهندس‬
‫جوش‪ ،‬مهندس آزمایش غیر مخرب یا مدیر کیفیت هستند‪ ،‬اجرا می شود‪ .‬هرچند‬
‫درس��ازمانهای کوچکتر ممکن اس��ت چنین فعالیت هایی به س��ر کارگر یا س��ایر‬
‫کارکنان محول شود‪.‬‬
‫‪ 2 - 3 - 10‬هماهنگ کننده جوشکاری‬
‫اس��تاندارد ایران ‪ 3834-2‬و ‪ 3834 3-‬نیازمند بکار گیری اس��تاندارد ایران ایزو‬
‫‪ ،14731‬که ارائه دهنده جنبه های انس��انی کنترل جوش��کاری اس��ت‪ ،‬می باشد و‬
‫بنا بر این یک اس��تاندارد مهم بش��مار می رود‪ .‬درون سیستم ‪ ،‬هر فعالیت کنترلی‪،‬‬
‫مانند کنترل نگهداری تجهیزات جوشکاری‪ ،‬توسط یک یا چند نفر که بطور معمول‬
‫توس��ط سازنده استخدام ش��ده اند انجام می شود‪ .‬استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬برای‬
‫‪84‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫ب‪ ،‬پ‪ ،‬یا ت دارای اهمیت می باشند ‪ .‬باید یاد آوری شود که بسیاری از سازندگان‬ ‫هماهنگ کنندگان جوشکاری مسئول منع نکرده است ‪.‬‬
‫تمایل دارند بیش از یک فاکتور را هنگام تعیین صالحیت و تجربه الزم برای سمت‬ ‫به هر حال سازنده ممکن است مورد انتظار واقع شود که کفایت این چنین تائید‬
‫هماهنگ کننده (گان) جوش��کاری مد نظ��ر بگیرند‪ ،‬با این وجود جدول اصولی که‬ ‫صالحیتهای پیشنهادی را برای مشتری‌ها و مراجع تصدیق کنند‪.‬‬
‫باید پیروی ش��ود را نش��ان میدهد‪ .‬بصورت جداگانه توصیه میش��ود که هماهنگ‬
‫کنندگان جوشکاری دارای تجربه مناسب تولید باشند‪.‬‬ ‫‪ 3-3-10‬ارتب�اط بین اس�تاندارد ای�ران ایزو ‪ 14731‬دان�ش هماهنگی‬
‫جوشکاری و استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬سطوح کیفیت‬
‫استاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬دو نوع دانش و تجربه مورد نیاز هماهنگ کنندگان‬
‫پیچیدگی فنی عملیات جوشکاری‬

‫کنند الزامی وجود ندارد که همه در یک سطح باشند ‪ .‬سطح مورد نیاز به وظایف و مسئولیت‌های تخصیص داده شده وابسته است‪.‬‬
‫پیچیدگی تجهیزات مورد استفاده برای جوشکاری‬

‫‪ .1‬یک (یا چند ) هماهنگ کننده جوشکاری در این سطح نیاز است‪ .‬سازندگانی که بیش از یک هماهنگ کننده جوشکاری استخدام می‬

‫‪ .2‬حداقل یک هماهنگ کننده جوش باشد‪ .‬اما دانش تخصصی کافی در برنامه ریزی عددی تجهیزات کنترلی و روباتهای جوشکاری‬
‫و غیره را داشته باشد‪.‬‬
‫‪ .3‬حداقل یک هماهنگ کننده جوش باشد‪ .‬اما دانش تخصصی الزم جهت برنامه ریزی برای تولید انبوه را داشته باشد‪.‬‬
‫حجم تولید‬
‫جوشکای را مشخص می کند‪:‬‬
‫الف) دانش فنی عمومی ‪،‬‬
‫ب) دانش فنی تخصصی در جوش��کاری و فرایندهای وابس��ته‪ ،‬مرتبط با وظیفه‬
‫فاکتور قطعی‬

‫واگذار شده‪.‬‬
‫جدول ‪ 4-‬ارتباط بین استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬و استاندارد ایران ایزو ‪14731‬‬

‫بعالوه ‪ ،‬این استاندارد سه سطح از دانش فنی برای هماهنگ کنندگان جوشکاری‬
‫مسئول تعیین می کند‪.‬‬
‫‪ -‬دانش فنی جامع‬
‫‪ -‬دانش فنی تخصصی‬
‫‪ -‬دانش فنی پایه‬
‫استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬سه سطح از الزامات کیفیتی برای جوشکاری را ارائه‬
‫سطوح زیر مستقیما مرتبط هستند‬
‫‪ -‬استاندارد ایران ایزو ‪ ،14731‬جامع برای استاندارد ایران‪3834-2‬‬
‫‪ -‬استاندارد ایران ایزو ‪ ،14731‬تخصصی برای استاندارد ایران ‪3834-3‬‬
‫‪ -‬استاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬پایه برای استاندارد ایران ‪3834 4-‬‬
‫ارتباط وجود ندارد‪ ،‬استاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬پایه ممکن است کافی باشد‬

‫ارتباط وجود ندارد‪ ،‬استاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬پایه ممکن است کافی باشد‬

‫میدهد‪ .‬در بعضی موارد ولی نه برای تمام کاربردها ‪ ،‬س��ه س��طح الزامات استاندارد‬
‫ایران ایزو ‪ 3834‬و س��طوحی که مطابق اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬هستند بهم‬
‫ربط دارند‪.‬‬
‫فاکتورهای زیر این ارتباط را به طور اساسی تحت قرار می دهند ‪:‬‬
‫الزامات هماهنگ کنندگان جوشکاری‬

‫الف) پیچیدگی فنی عملیات های جوشکاری‪ ،‬بویژه جوش پذیری فلزات پایه‪،‬‬
‫ب) پیچیدگی تجهیزاتی که برای جوش��کاری اس��تفاده می ش��وند ( تجهیزاتی‬
‫همانن��د دس��تگاه های کنترل عددی و روباتهای جوش��کاری ممکن اس��ت نیاز به‬
‫کنترل های تولیدی بیش��تری نس��بت به تجهیزات جوشکاری قوسی دستی داشته‬
‫باشند )‪.‬‬
‫پ) حجم تولید ( تولید انبوه نیازمند کنترل و برنامه ریزی تولید مفصل برای به‬
‫کمینه رساندن هزینه های ساخت است) ‪،‬‬
‫ت) س��طح کیفیتی جوش (مقدار بیش��تری بازرس��ی حجمی و سطحی و معیار‬
‫پذیرش س��خت گیرانه تر به کنترل دقیق تر برای جلوگیری از تعمیر یا رد ش��دن‬
‫اضافی نیاز دارد)‬
‫جدول ‪ 4‬ارتباطات را در جائی نش��ان می دهد که فقط یکی از فاکتورهای الف‪،‬‬

‫‪87‬‬ ‫‪86‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬
‫‪ 7 – 10‬واسنجی و معتبر سازی‬
‫واس��نجی و معتبر س��ازی اصطالحاتی هس��تند که اغلب اس��تفاده می شوند و‬
‫همیشه به اندازه کافی توضیح داده نمی‌شوند‪ .‬مفهوم این اصطالحات در جوشکاری‬
‫از استاندارد ‪ ISO 17662‬پیروی می کند‪.‬‬
‫از طرف دیگر‪ ،‬واسنجی فرآیندی است که به موجب آن بخش از تجهیزات در فواصل‬
‫معینی مطابق استانداردهای اندازه گیری دقتش بر حسب نزدیکی توافق با محاسبات‬
‫واقعی شناخته می شود آزمایش میشود‪ .‬به این ترتیب صحت دستگاه تحت آزمایش برای‬
‫یک سطح معلومی از عدم قطعیت می تواند محاسبه شود‪ .‬از طرف دیگر ‪ ،‬معتبرسازی در‬
‫زمینه تجهیزات اندازه گیری ‪ ،‬فرایندی است که اثبات می‌کند اندازه‌گیری‌های جداگانه‪،‬‬
‫رضایتبخش هستند‪ .‬این کار ممکن است با استفاده از ابزار واسنجی شده یا استاندارد‬
‫اندازه‌گیری برای اثبات اینکه وس��یله تحت آزمایش بر اس��اس تنظیمات ابزار دقیق یا‬
‫درجه‌بندی دستگاه ‪ ،‬خروجی های مناسبی دارد‪.‬‬
‫واس��نجی تجهیزات جوش��کاری عموما تنها جایی الزم است که کیفیت ‪ /‬تکرار‬
‫پذیری جوش به صحت تنظیمات تکرار ش��ونده پارامترهایی همانند ش��دت جریان‬
‫‪ ،‬ولت��ا‪ ،‬س��رعت‪ ،‬دبی گاز یا خصوصیات ضربان بس��تگی دارد‪ .‬ب��ه هر حال اگر یک‬
‫منبع قدرت س��نجه های واس��تجی شده برای ش��دت جریان ‪ ،‬ولتاژ نداشته باشد‪،‬‬
‫سازنده باید وسیله واسنجی شده ای در اختیار داشته باشد که بتواند برای تصدیق‬
‫پارامترهای جوش��کاری ( ش��دت جریان و ولتاژ )جهت تطابق با الزامات مشخصات‬
‫دستور العمل جوشکاری یا هر دستور العمل دیگری بکار ببرد‪.‬‬
‫در حالیک��ه تجهیزات مورد اس��تفاده برای عملیات حرارتی بعد از جوش��کاری و‬
‫کنترل انبارهای الکترود شامل واسنجی و معتبر سازی می شوند‪ ،‬تجهیزات بازرسی‬
‫و آزمایش همانند تجهیزات آزمایش غیر مخرب و فشارسنج‌ها اینگونه نیستند‪.‬‬
‫بعن��وان ی��ک قانون کل��ی‪ ،‬تجهیزات بازرس��ی و اندازه گیری آزمایش همیش��ه‬
‫واسنجی شده هستند‪.‬‬
‫در کل واسنجی یا معتبر سازی برای اندازه گیری دما‪ ،‬از قبیل ثبات های‪ 139‬عملیات‬
‫حرارتی ‪ ،‬تجهیزات آزمایش غیر مخرب و فشار سنجها نیز مورد نیاز هستند‪.‬‬
‫اگر خود محصول س��طح دقت خاصی الزم داشته باش��د بعضی تجهیزات اندازه‬
‫گیری ابعادی مثل کولیس ها و میکرو مترها نیاز به کالیبراسیون دارند‪.‬‬
‫بنابر این استفاده از یک آزمایشگر انبری‪ ،‬برای چک کردن سطح جریان جوشکاری‬
‫در کابل‪ ،‬در موقعیت هایی که شدت جریان مطابق تنظیمات تعیین شده تنظیم می‌شود‬
‫یا یک آمپرسنج کار گذاشته شده در تجهیز باشد‪ ،‬می تواند رضایتبخش بودن خروجی‬
‫‪139.Recorders‬‬
‫‪89‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬
‫باید یاد آوری ش��ود که الزامات آموزش��ی و مدت دوره آموزش��ی برای مهندش‬
‫بین المللی جوش (‪ ) IWE‬بس��یار س��خت گیرانه تر از تکنولوژیس��ت بین المللی‬
‫جوش (‪ )IWT‬اس��ت و تاحد زیادی بین ‪ IWT‬و متخصص بین المللی جوشکاری‬
‫(‪ )IWS‬ش��باهت وجود دارد‪ .‬یک مدرک مهندس��ی دانش��گاهی یا معادل آن برای‬
‫‪ IWE‬الزم اس��ت و به این دلیل‪ ،‬یک تولید کننده ممکن است صالحیت ‪ IWE‬را‬
‫به جای صالحیت های س��طح پائین تر برای اس��تانداردهای ایران ایزو ‪ 3834 2-‬و‬
‫‪ 384-3‬برگزیند‪.‬‬
‫در بعضی اس��تانداردهای محصول مربوط ‪ ،‬س��طح دانش مورد نیاز باید توس��ط‬
‫مسئول هماهنگ کننده جوشکاری مشخص شود‪.‬در چنین مواردی‪ ،‬چنین الزاماتی‬
‫باید بنظر س��ازنده برس��د‪ .‬ه��ر چند ‪ ،‬اس��تاندارد ایران ای��زو ‪ 14731‬به هماهنگ‬
‫جوش��کاری اجازه میدهد تا پیمانکار فرعی باش��د‪ .‬در حالیکه مس��ئولیت نگهداری‬
‫تطابق با استاندارد ایران ایزو ‪ 14731‬به عهده سازنده باقی می ماند‪.‬‬
‫‪ 4 -10‬تجهیزات‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬نیاز دارد که لیس��تي از تجهیزات وامکانات کلیدی‬
‫(مهم) تهیه ش��ود و بصورت به روز نگهداری گردد‪ .‬تجهیزات و امکانات باید پایش‬
‫شوند تا بر آوردن نیازهای سازنده در تهیه محصوالت اطمینان حاصل گردد‪.‬‬
‫انتظار می رود که س��ازنده سیس��تمی را برای شناس��ایی‪ ،‬کنت��رل‪ ،‬نگهداری و‬
‫واسنجی ( در صورت مربوط بودن) تمام تجهیزات تولیدی‪ ،‬شامل انتخاب اشخاص‬
‫مس��ئول ب��رای فعالیتها وترتیب جزئیات ب��رای جلوگیری از اس��تفاده از تجهیزات‬
‫معیوب را مستقر کند‪.‬‬
‫‪ 5 – 10‬فعالیت های جوشکاری‬
‫س��ازنده باید با اس��تفاده از برنامه ها و س��ایر مستندات (نقش��ه ‪ ،‬دستور کارها‪،‬‬
‫مش��خصات فنی و غیره) توانایی نشان دادن چگونگی مدیریت الزامات برای تکمیل‬
‫تولید‪ ،‬آزمایش غیر مخرب و س��ایر فعالیتهای مربوطه و چگونه دس��تیابی به آنها را‬
‫داشته باشد‪.‬‬
‫‪ 6 -10‬انبارش فلزپایه‬
‫سازنده باید سیستمی را برای انبار کردن فلزات پایه بنا نهد‪ ،‬چه خریداری شده‬
‫یا تامین ش��ده توسط مشتری ‪ ،‬ش��امل قطعات تهیه شده جهت اتصال به محصول‬
‫نهایی تهیه شده باشد‪ .‬انتظار می رود روش ها وسیستم ها مشخص شوند‪.‬‬
‫‪88‬‬
 ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫دستگاه را معتبر سازد‪ .‬در سایر موقعیت ها‪ ،‬جائیکه آزمایشگر انبری‪ ،‬بعنوان سنجه‌ای‬
‫پیوست الف‬
‫برای تنظیم دس��تگاه جهت دستیابی به ش��دت جریان واقعی طبق مشخصات دستور‬
‫(اطالعاتی)‬
‫العمل جوشکاری استفاده شد‪ ،‬آزمایشگر انبری‪ ،‬می‌تواند تصدیق کند که سطح جریان‬
‫مثال هایی از مستندات برای کنترل فعالیت های مربوط به جوشکاری‬
‫واقعی بدست آمده است در این شرایط احتیاجی به چک کردن صحت خروجی دستگاه‬
‫اع��داد مذكور در جدول ال��ف‪ 1-‬به بندهای مربوطه در هریک از قس��مت‌های‬
‫نخواهد بود‪ .‬تصدیق در این مفهوم به معنی فرآیند واسنجی یا معتبر سازی نیست ‪ ،‬جون‬
‫استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬اشاره می کنند‪.‬‬
‫تائید تنها اطمینان می دهد که سطح جریان تعیین شده بدست آمده است‪.‬‬
‫بای��د یادآوری گردد که فرآیندهای جوش��کاری جدی��د و منابع قدرت جدید از‬
‫قبیل جوش��کاری قوس��ی ضربانی‪ ،‬بدون اندازه گیری دقیق قابل کنترل نیستند یا‬
‫کنترلشان سخت است وابزار دقیقهای مناسب مورد نیاز هسیتند‪.‬‬
‫کنترل عملیاتهای جوش��کاری مکانیزه مس��تلزم کنترل دقیق حرارت ورودی با‬
‫پیش فرض ابزارهای دقیق است‪ .‬سازنده باید دستگاهی که نیازبه واسنجی دارد را‬
‫شناسایی و ثبت کند و سوابق واسنجی را نگهداری کند‪.‬‬

‫‪ 8 – 10‬شناسایی و ردیابی‬
‫اس��تاندارد ایران ایزو‪ 3834‬همیش��ه به شناس��ایی و ردیابی نیاز ندارد ‪ .‬جائیکه‬
‫سازنده متعهد به سطح کیفیتی خاصی باشد یا قراردادهای نیازمند ردیابی احتمال‬
‫دارد‪ ،‬باید یک دس��تور کار مناس��ب مس��تقر کند‪ .‬چنین دس��تور کارهایی نباید با‬
‫قسمتهایی از قرار داد که نیازی به ردیابی ندارد‪ ،‬قاطی شود‪.‬‬
‫هنگامی که ردیابی مواد مصرفی الزم باش��د‪ ،‬انتظار می رود که بهرهای مختلفی‬
‫که در جوش اس��تفاده می ش��ود ثبت گردد‪ .‬ولی نیازی به مش��خص کردن محل‬
‫بهرهای مختلف مواد مصرفی جوشکاری تائید شده در اتصاالت چند پاسه نمی‌باشد‪.‬‬

‫‪ -11‬ارزیابی و گواهی کردن‬

‫اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬نیازی به هیچ ارزیابی یا گواهی دادن ندارد ‪ .‬ممکن‬
‫اس��ت س��ازنده به مس��ئولیت خود پیروی از بخش خاصی از اس��تاندارد ایران ایرو‬
‫‪ 3834‬را اظه��ار کند‪ .‬بعنوان قس��متی از این اظهارت نیازمن��د بیان جزئیات بکار‬
‫گرفته در کنترل های مس��تقر ش��ده اس��ت‪ .‬جائیکه مدارک الزم مستندات ایزویی‬
‫هستند که در استاندارد ایران ایزو ‪ 3834 5-‬لیست شده اند ‪ ،‬یک بیان ساده ارجاع‬
‫به اس��تاندارد ایران ایزو ‪ 3834 5-‬تمام چیزی اس��ت که الزم می باشد‪ .‬این ممکن‬
‫است مرسومترین کاربرد اس��تاندارد ایران ایزو‪ 3834‬باشد‪ .‬هر چند ممکن است از‬
‫استاندارد ایران ایزو ‪ 3834‬برای ارزیابی یک سازنده توسط مشتری (طرف دوم) یا‬
‫سازمان گواهی کننده (طرف سوم) استفاده شود‪.‬‬

‫‪91‬‬ ‫‪90‬‬
 ‫ادامه جدول الف‪ : 1 -‬انواع مستنداتی که ممکن است توسط سازندگان برای کنترل فعالیتهای مربوط به جوشکاری بکار گرفته شود را فهرست کرده است‪.‬‬
‫سوابق ‪ /‬گزارش های نمونه ای‬ ‫مستندات مورد نیاز‬ ‫شماره بند استاندارد ایران ایزو‬
‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪3834 4-‬‬
‫‪ - 9‬تجهیزات ‪:‬‬
‫فهرست تجهیزات اساسی‬ ‫مدرک��ی جهت شناس��ایی‪ ،‬کنترل‪ ،‬نگهداری و واس��نجی (هرجا مرتبط‬
‫‪ -‬تناسب تجهیزات‪،‬‬
‫گزارش تجهیزات جدید‬ ‫اس��ت) تمام محصوالت و تجهیزات بازرس��ی و برنام��ه زمانی نگهداری‬
‫‪ -‬تائید تجهیزات جدید‪،‬‬
‫سوابق نگهداری تجهیزات‬ ‫تجهیزات‬
‫‪ -‬نگهداری تجهیزات برای نگهداری‪ ،‬بازرسی و آزمایش‬

‫‪ -10‬جوشکاری و فعالیتهای مرتبط‪:‬‬

‫‪93‬‬
‫طرح ها و نقش��ه ها ‪ WPQR-WPS‬یا دس��تور کار دستور العمل های‬
‫فرایند از قبیل ‪ NDT :‬و پوشش دهی‬
‫سوابق فرایند از قبیل ‪ :‬گزارش های آزمایش ‪،NDT‬‬
‫سوابق پوشش دهی و گزارش های آزمایش‬
‫مدرکی برای برنامه ریزی محصول و کنترل عملیات تولید‬
‫طرح های تولید‬
‫تائید دستورالعمل جوشکاری (‪ )WPQR‬دس��تورالعمهایی برای آماده‬
‫سازی و کنترل مستندات کیفیتی مربوط‬
‫‪ -‬برنامه های تولید ‪،‬‬
‫‪ -‬آماده سازی و تصویب یک مشخصات دستورالعمل جوشکاری ابتدائی(‪،)Pwps‬‬
‫‪ -‬نهایی کردن مشخصات دستورالعمل جوشکاری ها یا دستور کار‬
‫‪ -‬مشخصات‪ /‬دستور العمل های سایر فرآیندها‪،‬‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫‪ -‬کنترل مدارک‪.‬‬

‫مس��تنداتی جهت انبارش‪ ،‬جابجائی‪ ،‬شناسایی و استفاده از مواد مصرفی‬ ‫‪ - 11‬مواد مصرفی جوشکاری‪:‬‬
‫گواهینامه های آزمایش مواد مصرفی‬
‫جوشکاری‪.‬‬ ‫‪ -‬نگهداری و جابجائی موا د مصرفی‬

‫مس��تنداتی جهت انب��ار کردن فلز پایه‪ ،‬ش��امل کار در دس��ت انجام و‬ ‫‪ -12‬انبارش فلزات پایه‪:‬‬
‫گواهینامه های آزمایش فلز پایه‬
‫محصول تمام شده منتظر حمل ‪ ،‬طرح های انبارش‬ ‫‪ -‬انبارش فلزات پایه‪:‬‬

‫جدول الف‪ : 1 -‬انواع مستنداتی که ممکن است توسط سازندگان برای کنترل فعالیتهای مربوط به جوشکاری بکار گرفته شود را فهرست کرده است‪.‬‬
‫شماره بند استاندارد ایران ایزو‬
‫سوابق ‪ /‬گزارش های نمونه ای‬ ‫مستندات مورد نیاز‬
‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪3834 4-‬‬
‫مستندی که نشان می دهد که سازنده چگونه باید بازنگری فنی و بازنگری الزامات‬ ‫‪ - 5‬بازنگری الزامات و بازنگری فنی‬
‫چک لست بازنگری الزامات‬
‫را انجام دهد‪ .‬سوابق تهیه شده ممکن است به صورت یک چک لیست تکمیل شده‬ ‫‪ -‬بازنگری الزامات‪،‬‬
‫چک لیست بازنگری فنی‬
‫همراه توضیح یا در صورتجلسه یک جلسه بازنگری باشد‪.‬‬ ‫‪ -‬بازنگری فنی‪.‬‬

‫‪ - 6‬پیمانکاری فرعی مانند‪:‬‬

‫گزارش اریابی پیمانکاران فرعی‬ ‫‪ -‬جوشکاری‪،‬‬
‫مستندی که چگونگی رعایت الزامات قرار داد (عملکرد پیمانکاری فرعی مرتبط با‬

‫‪92‬‬
‫چک لیست پایش پیمانکار فرعی‬ ‫‪ -‬عملیات حرارتی ها‬
‫جوشکاری شامل چگونگی ارزیابی و کنترل پیمانکاران فرعی) را توضیح می دهد‪.‬‬
‫گزارش های بازرسی‬ ‫‪ -‬بازرسی و آزمایش‪،‬‬
‫‪ -‬نگهداری و واسنجی‬

‫مستند سازی کارکنان برای آموزش‪ ،‬ارزیابی و انتصاب کارکنان‪.‬‬ ‫‪ - 7‬کارکنان جوشکاری‬
‫گواهینامه های تائید صالحیت جوشکارها‪ /‬اپراتورهای جوشکاری اختیارات سوابق تائید‬
‫انتص��اب ها‪ ،‬وظایف‪ ،‬روابط درون س��ازمانی و حدودمس��ئولیت کارکنان هماهنگ‬ ‫‪ -‬تائید صالحیت جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری‪،‬‬
‫صالحیت کارکنان هماهنگ کننده جوشکاری نمودار اثرمتقابل هماهنگی جوشکاری‬
‫کننده جوشکاری که باید مستند شود‪.‬‬ ‫‪ -‬تائید صالحیت کارکنان هماهنگی جوشکاری‪.‬‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫‪- 8‬کارکنان بازرسی وآزمایش‬

‫گواهینامه های تائید صالحیت کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫مستند سازی برای آموزش‪ ،‬ارزیابی و انتصاب کارکنان‬ ‫‪ -‬تائید صالحیت کارکنان آزمایش غیر مخرب‬
‫گزارش تائید صالحیت برای آزمایش چشمی و گزارش توانایی دید نزدیک و تشخیص رنگ‬
‫‪ -‬تائید صالحیت وشایستگی بازرسی جوشکاری‬
 ‫ادامه جدول الف‪ : 1 -‬انواع مستنداتی که ممکن است توسط سازندگان برای کنترل فعالیتهای مربوط به جوشکاری بکار گرفته شود را فهرست کرده است‪.‬‬
‫شماره بند استاندارد ایران ایزو‬
‫سواق ‪ /‬گزارش های نمونه ای‬ ‫مستندات مورد نیاز‬
‫‪3834-3 ،3834-2‬‬

‫‪ - 16‬واسنجی و معتبر سازی اندازه‌گیری ها‪ ،‬بازرسی و آزمایش تجهیزات‬

‫ش��امل فرآیند مستند شده برای شناسایی‪ ،‬کنترل ‪ ،‬نگهداری و واسنجی ( هرجا مرتبط است)‬ ‫‪ -‬ابزارهای اندازه‌گیری درجه حرارت‪،‬‬
‫سوابق آزمایش های واسنجی و تصدیق‬ ‫تمام محصوالت و تجهیزات بازرسی‪،‬‬ ‫‪ -‬ابزارهای اندازه‌گیری الکتریکی‪،‬‬
‫برنامه های زمان واسنجی و تصدیق‬ ‫‪ -‬ابزارهای اندازه‌گیری شکل و بعد‪،‬‬

‫‪95‬‬
‫‪ -‬جریان سنجهای گاز‪.‬‬

‫‪ - 17‬شناسایی و ردیابی‬
‫سوابق ردیابی (هرگاه الزم باشد)‬ ‫مستندی‪ ،‬به هنگام نیاز‪ ،‬جهت اطمینان از شناسایی و ردیابی عملیات‌های جوشکاری‬
‫‪ -‬شناسایی و نشانه‌گذاری‬
‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي ‪ISIRI / ISO 3834 -‬‬

‫‪ - 18‬سوابق کیفیتی‬
‫مانند فهرست باال‬ ‫شامل مدرکی برای کنترل مستندات‬
‫‪ -‬گزارش کردن‬

‫الف بندهای ‪ 15‬تا ‪ 18‬برای استاندارد ایران ایزو ‪ 3834-4‬کاربری ندارد‪.‬‬

‫ادامه جدول الف‪ : 1 -‬انواع مستنداتی که ممکن است توسط سازندگان برای کنترل فعالیتهای مربوط به جوشکاری بکار گرفته شود را فهرست کرده است‪.‬‬
‫شماره بند استاندارد ایران ایزو‬
‫سواق ‪ /‬گزارش‌های نمونه‌ای‬ ‫مستندات مورد نیاز‬
‫‪ 3834-3 ،3834-2‬و ‪3834 4-‬‬
‫‪ -13‬عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪:‬‬
‫شامل فرایند مستند سازی شده برای طرح ریزی تولید و کنترل عملیات‬
‫سوابق عملیات حرارتی‬ ‫‪ -‬طرح ریزی و کنترل عملیات حرارتی بعد از جوشکاری‪.‬‬
‫تولید‬

‫‪ -14‬بازرسی و آزمایش‬
‫‪ -‬آماده سازی طرحهای بازرسی‬
‫گزارش‌های ابعادی‪،‬‬
‫ش��امل فرایند مس��تند س��ازی ش��ده جهت طرح ریزی تولید و کنترل‬ ‫‪ -‬بازرسی و آزمایش قبل از جوشکاری‪،‬‬

‫‪94‬‬
‫گزارش‌های بازرسی‪،‬‬
‫عملیات تولید‪،‬طرح های بازرسی‪ ،‬دستورالعملهای بازرسی‪.‬‬ ‫‪ -‬بازرسی و آزمایش حین جوشکاری‪،‬‬
‫سوابق تعمیرات‪.‬‬
‫‪ -‬بازرسی و آزمایش بعد از جوشکاری‪،‬‬

‫‪ - 15‬عدم انطباق و اقدامات اصالحی‬

‫‪ -‬اندازه گیری هائی برای کنترل مواد با الزامات مشخص شده انطباق ندارد‪.‬‬
‫گزارش‌های عدم انطباق‬ ‫مس��تندی برای شناسایی و چاره اندیشی هر شرایطی که می تواند بطور‬ ‫‪ -‬مشخصات دستور العمل جوشکاری (‪ )WPS‬برای انجام تعمیر یا اصالح‬
‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

‫گزارش‌های بازنگری مدیریت‬ ‫نا مطلوبی کیفیت محصول یا فرآیندهای تولید را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫‪ -‬بازرسی مجدد‪ ،‬آزمایش و امتحان بعد از تعمیر‬
‫‪ -‬استقرار اندازه گیری ها برای جلوگیری از تکرار عدم انطباق ها‬
 ISIRI / ISO 3834 - ‫الزامات کیفیتی جوشکاري ذوبی مواد فلزي‬ ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

[10] ISO 14554-2, Quality requirements for welding-

‫کتابنامه‬
Resistance welding of metallic materials- part 2:
Elementary quality requirements
[11] ISO 14922-1, Thermal spraying- Quality
[1] ISO 9001: 2000, Quality management systems-
requirements of thermally sprayed structures- part 1:
Requirements
Guidance for selection and use
[2] ISO 9004:2000, Quality management system –
[12] ISO 14922-2, Thermal spraying- Quality
guidelines for performance improvements
requirements of thermally sprayed structures- part 2:
[3] ISO 3834-2, Quality requirement for fusion welding
Comprehensive quality requirements
of metallic materials – part2: comprehensive quality
[13] ISO14922-3, Thermal spraying- Quality
requirements
requirements of thermally sprayed structures- part 3:
[4] ISO 3438-3, Quality requirement for fusion
Standard quality requirements
wending of metallic materials – part3: standard quality
[14] ISO 14922-4, Thermal spraying- Quality
requirements
requirements of thermally sprayed structures- part 4:
[5] ISO 3438-4, Quality requirement for fusion wending
Elementary quality requirements
of metallic materials – part4: Elementary requirements
[15] ISO 15607, Specification and qualification of
[6] ISO 3438-5,Quality requirements for fusion welding
welding procedures for metallic materials-General rules
of metallic materials -
[16] ISO/TR 15608, Welding- Guidelines for a metallic
Part 5: Documents with which it is necessary to conform
materials grouping system
to claim conformity to the quality requirements of ISIRI/
[17] ISO 15609 (all parts), Specification and
ISO 3834-2,3834-3 or 3834-4
qualification of welding procedures for metallic materials-
[7] ISO 3438-6, Quality requirements for fusion welding
Welding procedure specification
of metallic materials Part 6: Guidelines on implementing
[18] ISO 15610, Specification and qualification of
ISO 3834
welding procedures for metallic materials- Qualification
[8] ISO 14731: 2006, Welding coordination- Tasks and
based on tested welding consumables
responsibilities
[19] ISO 15611, Specification and qualification of
[9] ISO 14554-1, Quality requirements for welding-
welding procedures for metallic materials- Qualification
Resistance welding of metallic materials- part1:
based on previous welding experience
Comprehensive quality requirements

97 96
 ‫مديريت ساماندهي صنعت جوش كشور‬

[20] ISO 15612, Specification and qualification of

welding procedures for metallic materials- Qualification
by adoption of a standard welding procedure
[21] ISO 15613, Specification and qualification of
welding procedures for metallic materials- Qualification
based on pre- production welding test
[22] ISO 15614 (all part) Specification and qualification
of welding procedures for metallic materials- welding
procedure test
[23] ISO 17662. Welding- Calibration, verification and
validation of equipment used for welding , including
ancillary activities
[24] ISO / TR 17663, Welding- Guidelines for quality
requirements for heat treatment in connection with
welding and allied processes
[25] EN 1090(all parts), Execution of steel structures
and aluminum structures
[26] EN 12732, Gas supply systems – Welding steel
pipework – Functional requirements
[27] EN 12952 (all parts), Water- tube boilers and
auxiliary installations
[28] EN 13445 (all parts), Unfired pressure vessels
[29] EN 15085 (all parts), Railway applications –
welding of railway vehicles and components

98