You are on page 1of 108

Anmol bcn

A compliation of some
quotes of
Panthrattan
Bhai Jasbir Singh Ji
Khalsa
“ AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“ AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“ AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“ AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”
“AwKo vwihgurU” “AwKo vwihgurU”

“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”


“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”

iPr “AwKo vwihgurU” , “vwihgurU” ,


kyvl “vwihgurU” kyvl “vwihgurU”
kyvl “vwihgurU” , kyvl qy kyvl
vwihgurU” kyvl qy kyvl “vwihgurU”

“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”


“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
“vwihgurU” “vwihgurU” “vwihgurU”
gurdyv jI qy aunW dy bcn auNJ hI ny ijvyN
Pu`l qy auhnW dI KuSbo [

“siqgur bcn bcn hY siqgur pwDru mukiq


jnwvYgo “ (1309)

Awau “gurU gRMQ” qy “gurU pMQ” ƒsmrpq ho


ky gurUu dI bKiSs dy pwqr bxIey [
gurUu gRMQ qy gurU pMQ vlo mUMh moV guru Sbd qo
tut SrIrw nwl juVn vwilAw ƒswihb ieMJ
sucyq krdy :-

“eyh iknyhI AwskI dUjY lgY jwie ]

nwnk Awsku kWFIAY sd hI rhY smwie ]”


(474)
1 gurU kry ! “quhwfI gurU nwl bx Awvy ]”

2 haumY dw imtxw hI, r`b dw imlwp hY [

3 jo mn qoN nw hwry, auh iksy qoN nhIN hwrdw [

4 r`bw ! “qyry ipAwr dI ksm, mYN jIauNdw hI qyry


ipAwr leI hW” [

5 dwqW mwxo pr juVo dwqwr nwl [

6 “sdIvI mOj”, kyvl gurUu dI crn Srn ivc hI


hY [

7. jo is`K gurU dI is~iKAw dy SISy coN Awpxw srUp


q~ky, auh inrml Awqmw hY [
8 hy r`bw ! BuilAw sdw mYN hI hW, qUM kdy nhIN
BulwieAw [

9 qYQoN r~b dUr nhIN , zrw gurU dIAW A`KW nwl


vyK [
10 gur pRswid vrqidAW hI qyry qy prmySr coN
iv`Q muk jweygI [

11 Awpxy gunwhW ƒpScwqwp dy hMJUAW nwl Do


lvo [

12 bMdy ! jy qUM Awpxy pRwx bcwauxw cwhuMdw hY qW


gurbwxI ƒkdy nw BulIN [

13 mYN smJ igAw, qyrI Xwd hI qyrw Awsx hY [


14 vwihgurU ! qyrw hr bol murdy ivc jwn pw dyx
vwlw hY [

15 s`c sunx smyN kyvl s`c hI sunxw [

16 dwqW prmySr dIAW inSwnIAW hn [ inSwnIAW


ƒdyK ky prmySr nwl juVnw krIey [

17 jo rwm ƒrimAw hoieAw jwx ky, aus ƒXwd


krdw hY, auh aus ivc hI rm jWdw hY Bwv
smw jWdw hY [

18. au~cy qy su`cy iemwn vwlw mnu`K hI idlW dw rwjw


huMdw hY [
19 jy mnu`K Awpxy AwkIdy qy kwiem rhy, auh hI
pUrw mnu`K hY [

20. iek vwr r`b iml pvy, iPr kdy ivCoVw nhIN
huMdw [

21 icMqw nw kr, cyqy kr sweIN ƒ, icMqw imt


jwvygI [

22 A`j swrw jgq, gur Sbd ƒC`f, srIrW nwl


juV irhw hY [ pr gur Sbd dI tyk qoN bgYr
ikDry FoeI nhIN [

23 “hukmu” kihxw Aqy sunxw soKw hY pr mMnxw


Aiq muSikl [ kyvl hukm mMnx vwly hI, gurU
ikrpw dy pwqr bx skdy hn [
24 du`K Aqy su`K krmW kr ky imldy hn pr gurmuK
duK ƒvI rzw dw rUp mMn ky su`K AnuBv krdw
hY [

25 gurbwxI hI gurU hY Aqy guruU hI pRmwqmw [ qW qy


SRI gurU gRMQ swihb jI ƒC`f koeI hor r`b l`Bx
nw qur pYxw

26. ijhVI vsqU jW ijhVw pdwrQ Awpxy ivc


smw ky Awpxw rUp pRdwn nw kr sky, inScw kr
lYxw, aus ivc nw qW iqRpq krn dw gux huMdw hY
Aqy nw hI iqRpq krn dI smrQw

27. “jy BuiKAW ƒ, lMgr Ckwauxw, s`cw sOdw hY [ qW


AigAwnqw iv`c gurmiq igAwn dI loA vMfxI,
duKIAW ƒsu`K phuMcwauxw, inAwsirAW ƒshwrw
dyxw qy inguirAW ƒgurU vwly bxwauxw vI qW,
s`cw sOdw hY [
28. sV skdy ny [ swry du~K qy swrIAW
muSiklW mu~k skdIAW ny [ qyrw jIvn vI
sur~iKAq ho skdw hY, jy qyrw iDAwn Pyr
aus ieko iek, s~cy dy s~cy Sbd ivc lIn ho
jweyy qW [

29. hy jIv ! zrw soc ijMnI dyr qyry AMdr


loB dw KUn ey , l~b dw KUn ey qyrI Btkxw
kdI nhIN m`uk skdI [jIB dy csikAW,
pdwrQW dy BogW dw zhrIlw KUn hY qyry
AMdr [ iPr d~s ? ieh ikvyN kih skyNgw
ik mYN DrmI hW [

30. ieh vyK ky du`K huMdw ey ik A`j dw is~K


“gurSbd” qoN mUMh moV srIrW nwl juV irhw hY
[ Xwd rKxw, mn jdoN srIrW nwl juVdw ey qW
mYlw huMdw hY [mn jdoN ‘nwm bwxI’ sdkw Awqmw
nwl juVdw ey qW inrml huMdw ey [ “gurSbd”
qoN ibnW kdy FoeI nhIN imlxI [
31. “s~cy” dI “s~cI su~cI pRIq” ivc kdI
ivCoVw nhIN huMdw [ “s~cw” qW “s~cI pRIq”
nUM Awpxy ivc hI smw lYNdw hY [

32. jdo N qn jwgdw hY sM s wr nwl


ju V dw hY jdo N mn jwgdw ey vIcwr nwl
ju V dw ey [ pr jdo N Awqmw jwgdI ey
nrM k wr nwl ju V dI ey [

33. Drm joVdw hY qy kUV qoVdw hY [ kUV


nwl nhIN inBdw, Drm nwl inBdw ey [ Brm
srIr dI bImwrI ey pr Drm ies ƒinvwr
ky Awqmw ƒprmwqmw ivc lIn krdw hY [

34. kIrqnIau ! ies gl dw sdw iKAwl


rKxw jy koeI gurU dw is`K quhwfy qoN
gurSbd sunxw cwhy qW kdI Bu`l ky vI
nwh nw krnw ikauNik ieh dwq gurU dI hY
quhwfI nhIN [
35. hIlw kro bMdgI dw , tyk r`Ko
gurU dI , swNeI imhr krygw [

36. jy ies jnm iv`c mYN gurU ikrpw sdkw ,


Kyvl “guris`K” hI ho skW qW mYN
Awpxy Awp ƒvfBwgI qy sPl jIvn vwlw
smJWgw [

37. dunIAW qy Awey ho - kuJ AYsw “ilK


jwau” –ik dunIAW “pVHdI” rvy [ Aqy kuJ
AYsw “kr jwau” ik dunIAW “ilKdI” rvy [
“gurU dI soc,gurU dw Sbd hI hY [
gurU dI m~q, gurU dw Sbd hI hY “ [
“guruU dI god, gurU dw Sbd hI hY[
gurU dw suBwau, gurU dw Sbd hI hY” [
“gurU dw sMg, gurSbd dw sMg hI hY [
gurU ƒmMnxw, gurSbd ƒmMnxw hI hY” [

“bwbw, jo ip~Cy muV gey, aunHW dwkoeI nw koeI


ip~Cy hovygw [ myrI qW hor koeI QW hI nhIN
d`so siqgurU jI, d~so nw ?
quhwnUM C~f ky mYN ik~Qy jwvW ?”

ijsu ipAwry isau nyhu iqsu AwgY mir clIAY ]


iDRgu jIvxu sMswir qw kY pwCY jIvxw ](83)
jIvn rUp ismrn pRB qyrw

AigAwnqw dw ivnwS hI,


jIvn dw pRkwS hY [
jIvn dw pRkwS jIvn bnwaux vwly
prmwqmw dw ismrn hY [
ismrn krn nwl haumY dw
ivnwS ho jWdw hY [
haumY dw ivnws mnuK nUM
pUrn rUp dyNdw hY [
ies leI hmySW Xwd r~Kxw :-

“jIvn rUpu ismrxu pRB qyrw ]


ijsu ik®pw krih bsih iqsu nyrw ]”
rIq, pRqIq qy pRIq

ijnHW rIqW ApxweIAW, auhnW dI pRqIq tu`tI


tu`tI pRqIq kwrn, pRIq tu`t geI [
pRIqW vwly rIqW dy muhqwj nhIN huMdy [
rIq ivc nhIN, pRIqm nwl sWJ
pRIq qy pRqIq sdkw hI bx skdI hY [
pRIq auhI BlI ijs sdkw sWeI dw imlwp ho sky[

“jwlau AYsI rIiq ijqu mY ipAwrw vIsrY ]


nwnk sweI BlI prIiq ijqu swihb syqI piq
rhY ]” (590)
A`Cw ! ieh qW pqw lg igAw ik pRIqW, rIqW
nwl nhIN inBdIAW [
ikrpw krky ieh d`so ?
“kI pRIq dI vI koeI rIq huMdI hY ?”
kihMdy :- “hW, Awau quhwƒpRIq dI rIq
d`sW :-

“jau qau pRym Kylx kw cwau ] isru Dir


qlI glI myrI Awau ]
iequ mwrig pYru DrIjY ] isru dIjY kwix n
kIjY ] 20 ]” (1412)
inSwnIAW

dwqW prmySr dIAW inSwnIAW ny,


inSwnIAW ƒ, vyK ky, Akwl purK nwl,
juVnw krIey [

dwqW mwxo zrUr pr juVnw kro sdw


dwqwr nwl [

“mqu dyiK BUlw vIsrY


qyrw iciq n AwvY nwau ]” (14)
A`j is`K kihMdw hY -
“mYN gurU gRMQ swihb jI ƒmMndw hW” [
pr AcMBw huMdw hY, ieh vyK ky
jdoN ieh gurU gRMQ swihb jI ƒmMnx vwlw
gurU gRMQ swihb jI ‘dI’ nhIN mMndw [

is`K kihMdw hY : -
auh gurU goibMd isMG swihb jI ƒmMndw hY
pr APsos gurU goibMd isMG jI ƒmMnx vwlw,
gurU goibMd isMG jI ‘dI’ ikauN nhIN mMndw [

siqgurU kihMdy :-
KMfy bwty dI phul C~k lY, pr ieh
gurU dI mMnx ƒrwzI nhIN [

socdw hW —
ieh ikho ijhw is`K hY [
ies ƒgurU dw is~K ikvyN AwKW
mrdwnw boilAw, “bwbw BuK lgI hY” [
siqgur kihx lgy, “mrdwinAw !
vwihgurU, vwihgurU kih ky
ieh rITy Kw lY” [
“bwbw, rITy” ?
“hW,
mrdwinAw, “vwihgurU” “vwihgurU”,
kih ky, Kw lY [
quhwfI rsnw qy “vwihgurU” Aw jwey
qW ibK vI AmimRq ho jWdw hY [

“ibKu qy AMimRqu huXau


nwmu siqgur muiK BixAau ]” (1400)
hukm
hukm, mMndw hI auh hY,
ijs dy AMdroN ‘mYN’ qy ‘myrI’ muk jwey [
‘mYN’ qy ‘myrI’ ivc jIaux vwlw hukm kI
kmweygw [ AwKo vwihgurU [
Shu dI pRwpqI Awpw gvwey bgYr nhIN :-

“qnu mnu Dnu sBu sauip gur kau hukim


mMinAY pweIAY ]”(918)

ijs ny ‘mYN’ qy ‘myrI’ mwr leI


ausy ny hI duinAwvI ieCwvW, KwihSW qoN
mUMh moiVAw [ auhI gurU dy bcnW ƒkmw,
bcn rUp hoieAw, ausy ivc hI smw igAw [
AYsy hukmI jIv dI ieh inSwnI hY :-
auh Awpxy Awp ƒqW kurbwn kr idMdw hY
pr s~c ƒkdI kurbwn nhIN hox idMdw [
“Awpu gvweIAY qw shu pweIAY
Aauru kYsI cqurweI ]” (722)
Akwl purK dI Xwd

“jy Bu`K bwr bwr lgy qW Bojn bwr-bwr


CkIdw ey [jy ipAws bwr-bwr lgy qW jl
bwr-bwr CkIdw ey [

jy suAws bwr bwr lYNdy ho , qW svwsW dy dwqy

“Akwl purK nMU”

svws – svws Xwd krnw kro [

siqgur kihMdy:-
“jo dmu iciq n AwveI
so dmu ibrQw jwie ]”
Awpxw
socdw hW, pRBU dI id`qI hr dwq ƒAsIN
“Awpxw” kihMdy hW [ ijvyN, swfy Gr pu`qr
hoieAw, AsIN kihMdy hW, pu`qr “Awpxw” hY [
pRBU ny id`qw mkwn, kihMdy hW mkwn “Awpxw’
hY [

jy pRBU dw id`qw hoieAw pu`qr “Awpxw” hY,


jy pRBU id`qw hoieAw mkwn, “Awpxw” hY,
qW ijs pRBU ny ieh sB kuJ id`qw hY aus pRBU
ƒ, “Awpxw” ikauN nhIN smJdy, “Awpxw”
ikauN nhIN mMndy [ Xwd rKxw ! iek vwrI
aus ƒ “Awpxw” kIiqAW, swrIAW dwqW
“AwpxIAW” ho jwxgIAW [ KuSIAW qy KyiVAW
dy Avsr, sdw “Awpxy pRBU” ƒhI gwieAW
Jol pYNdy ny [
mYlw mn

jy mnuKqw dI syvw krn ƒ


iksy dw Blw krn ƒ
AMimRq vyly au~Tx ƒ
inqnym krn ƒ
gurduAwry jwx ƒ
gurU vwlw bxn ƒ
Ajy mn nhIN mMndw qW
smJ lYxw ieh mn mYlw hY [
AMimRq vylw

AMimRq vyly sWeI nMU ivswr ky sauxw,


Zihr pIx dy brwbr hY [

Aqy “AMimRq vylw” sWeI dI im`TI ipAwrI


god ivc ibqwxw, sWeI dw irnu auqwrn dI
bKiSS ƒpRwpq hoxw hY [
is~K qy gurU dw irSqw

sMswr ivc ieko iek hI qW sdIvI qy Aqut


irSqw hY qy auh hY, “is~K qy gurU” dw

Bwv BirAw, pRIq BirAw, iqAwg BirAw,


scu qy siq BirAw, qy Awpw vwrn dy TwTW
mwrdy ipAwr BirAw [

ijsu ipAwry isau nyhu iqsu AwgY mir clIAY


iDRgu jIvxu sMswir qw kY pwCY jIvxw ]”
(83)
kUiVAwr - sicAwr

kUiVAwr ny hmySW scu ƒkurbwn kIqw hY


qy Awpxy Awp ƒbcwieAw hY
pr sicAwr ny Awpxy Awp ƒkurbwn kIqw
hY pr scu ƒkurbwn nhIN hox id~qw [

Ardws

“Ardws” kyvl SbdW dw iSMgwr nhIN hMudI[


ieh qW rUh dw gIq hY - rUh dI pukwr [

rsnw dy bol qW Swied mkwn dI C`q


q`k vI nw phuMc skx prMqU iksy dI
rUh dI PirAwd Bwv “Ardws” Av~S hI
prmwqmw q`k phuMc jWdI hY [
nINh p`Qr

sMswr ivc v`fy v`fy mhwrwjy vI Awpxy mihlW


dy nINh p`Qr Awp nhIN r`Kdy, sgoN iksy
piv`qr qy Dwrimk hsqI qoN rKvwauNdy ny [
ieMJ hI, myry prmySr rwjy ny myry AMdr
BgqI dI nINh “gurdyv siqgurU” koloN
rKvweI [

“khu nwnk siqgur bilhwrI


ijin Aibcl nIv rKweI ] 3 ]” (783)

Aqy

“Aibcl nIv DrI gur nwnk


inq inq cVY svweI ]” (500)
Ardws
Awau quhwnUM Aaugx bKSwaux dI sPl jugq d`sW
1 Aaugx bKSwaux dI jugq ieh hY Ardws[
2 ihrdy dI pukwr, ihrdy dI PirAwd hY, Ardws[
3 rUh dw gIq hY, “Ardws” [
4 Ardws SbdW dI muhqwj nhIN huMdI [
Ardws dI tyk Brosw huMdw hY [
5 krzw auqwrn dI jugq hY “Ardws”,
6 pwRpq dwqW dy Sukrwny leI kro Ardws[
7 guris`K dy jIvn dw Durw kyvl qy kyvl gurU A`gy “Ardws”
huMdI ey [
8 nyqrW ivc smJwaux dI fUMGI idRStI pwauNidAW qy bulIAW
ivc QoVw muskrwidAW boly, “v`fy prmySr dy dr qoN AYvyN
CotIAW CotIAW dwqW nw mMgdy iPrnw [ v`fy dy dr qoN v`fI
dwq hI mMgxI bxdI ey [
9 Ardws krn ligAW ihrdy ivc inScw r`Kxw ik, “ijs
prmySr A`gy, ijs sweIN A`gy, mYN Ardws kr irhw hW,
aus dI ‘hoNd’ hY qy auh mYnUM ipAwr krdw hY” [
ijQy bwxI hov

ijQy pwxI hovy, auQy bUty aug pYNdy ny, pMCI vI


Aw jWdy ny, qy jMglI jwnvr vI [ mnuKW ny qW
Awauxw hI Awauxw huMdw hY, ipAws buJwaux
leI [

jy ijQy pwxI hovy sB iek~Ty ho jWdy ny [


qW sdw Xwd r~Kxw, ijQy bwxI hovy, auQy SuB
guxW dy bUty augdy ny [

ijQy bwxI hovy, auQy ihrdy ivc pRym puMgrdw hY [


ijQy bwxI hovy, auQoN eIrKw mrdI hY [
ijQy bwxI hovy, auQy duibDw mrdI hY [
ijQy bwxI hovy, auQoN swVy mukdy ny [
ijQy bwxI hovy, auQoN qwq prweI mukdI hY [
ijQy bwxI hovy, auQoN dvYq mukdI hY [
ijsdy ihrdy AMdr bwxI hovy, ausdy qW bwxy
ƒvI nmskwr ho jWdI hY [
sbid mrhu iPir jIvhu sd hI

mYN ndIAW qy dirAwvW ivc muridAW ƒ


qridAW vyiKAw hY qy jIaUNidAW ƒfu~bdy [
murdy qrdy q~ky ny, koeI h~Q - pYr nhIN
mwrdy, koeI Gwlxw nhIN Gwldy [
pr jIauNdy vyKy, h~Q pYr mwr rhy ny, Xqn
kr rhy ny, qrn leI, iPr vI fu~b rhy ny [
smJ AweI ! Bvswgr qrn leI murId
bxnw loVINdw hY, is~K bxnw [
ijhVw mrnoN fry nw auhI murId hY qy auhI is~K [
sMswr ivc lokI pihloN jnm lYNdy ny iPr
jIauNdy qy iPr mrdy [ pr gurSbd dI cot
sih, murId bxn leI pihlW mrnw pYNdw hY
iPr jnm qy jIvn qy iPr jIvn vI Aysw
ijs jIvn dI kdy mOq nw hovy [

sbid mrhu iPir jIvhu sd hI


qw iPir mrxu n hoeI ] (604)
AMg – sMg
do A`Kr ny, iek hY “AMg” qy dUjw hY
“sMg” [ ienW dohW A~KrW dy imlwp ivc,
iek AnoKw qy kmwl dw Byd CuipAw hoieAw
hY, qy auh hY “ijs dw koeI AMg hY, auh hI aus
dy sMg hY [ jo koeI quhwfy myry sMg hY, aus nMU
l~Bx ikQy jwvogy ? l~iBAw qW aus nUM jWdw
hY jo v`K hovy [“h`Q, srIr dw AMg hY, jy h`Q
srIr dw AMg hY, qW ieh srIr dy sMg vI hY

hW, jy ies nUM prKxw hovy qW h~Q srIr nwloN


Al‘g krky vyKo[ hux ieh srIr qoN v`Kry
hoey h~Q, srIr dw AMg nhIN rhy [ qy ieh
ikauNik hux srIr dw AMg nhIN, eysy krky
ieh srIr dy sMg vI nhIN [ h`Q nUM, Aihsws
hY ik auh srIr dw AMg vI hY qy srIr dy sMg
vI AMg hoxw hI sMg hox dw s~c hY [
SmSwn Gwt - Bgvwn Gwt

Xwqrw qn dI vI hY qy Xwqrw mn dI vI [
qn BwvyN iksy dw vI ey, ijnW mrzI koeI ies
ƒsMBwl lvy, pl pl suAwr lvy AwKrkwr
ies ny SmSwn Gwt jwxw hI jwxw hY [
ies qoN Agy ies ƒikQy lY jwaugy ?
vyKxw qW ieh hY :iks bKiSS sdkw,
qn dy SmSwn Gwt qk phuMcx qoN pihloN
pihloN, mn Bgvwn dy Gwt phuMc jwey [
qn ƒqW qn vwly SmSwn Gwt lY jWdy ny
pr mn ƒkyvl qy kyvl prmwqmw dw nwm
Bgvwn dy Gwt lY jWdw hY [
qn ƒqW pwlI jw rhy hW SmSwn Gwt leI [
kwS ! mn ƒpwilAw huMdw Bgvwn dy Gwt
leI [ kI qusIN mn ƒ, Bgvwn dy Gwt
ljwauxw cwhuMdy ho ? inq ‘nwm rs’ dw Bojn
CikAw kro [ iehI quhwfy mn ƒBgvwn dy
Gwt lY jweygw [
s~jx

“s~jxw ! Aw, qYƒsmJwvW,


‘s~jx’ iks ƒkihMdy ny ?”

s~jx T~g kol bYTy DMn gurU nwnk pwqSwh


AwKx lgy, “s~jx auh huMdw hY” :-

“Awid miD jo AMiq inbwhY ]


so swjnu myrw mnu cwhY ]” (240)

s~jx aus ƒkihMdy ny ijhVw ieQy nwl inBy


qy Agy bhuVI kry [
BilAw ! ijnW ƒqUM s~jx smJI bYTw hYN,
ieh qW jIauNdy vI qyry swQI nhIN [
srIr C~fx qoN bwAd qyrw kI swQ inBwauxgy
[

“sjx syeI nwil mY clidAw nwil clµin@ ]


ijQY lyKw mMgIAY iqQY KVy idsMin ]”(729)
mnmuK

ijhVy AMdroN gurU nwloN tuty hox, aunHW dw


ivswh nw krnw [

auh iksy dy sky nhIN huMdy [ aunHW nwloN qW


tu~tI BlI [

“nwnk mnmuKw nwlo qutI BlI


ijn mwieAw moh ipAwru ]” (316)

pr jo gurU nwl juVy hox, Ardws krnw,


aunHW nwl sdw bx Awvy [

“nwnk kciVAw isau qoiV FUiF sjx sMq


pikAw ]
Eie jIvMdy ivCuVih Eie muieAw n jwhI CoiV
]” (1102)
loBI - sMqoKI

loBI jIv ƒ, kdy vI koeI rjw nhIN skdw [


auh qW iqRSnwlU ibrqI hY [ ijsdI dSw hY :-

shs Kty lK kau auiT DwvY ]


iqRpiq n AwvY mwieAw pwCY pwvY ] (278)

sMqoKI jIv dwqy nwl juVdw hY dwqW nwl nhIN


[iesy leI sMqoKI jIv ƒkdy vI qotw nhIN
AwauNdI [

khY kbIru mdn ky mwqy ihrdY dyKu bIcwrI]


qum Gir lwK koit AsÍ hsqI hm Gir eyku
murwrI ]” (336)

sMqoKu AwieAw min pUrw pwie ]


iPir iPir mwgn kwhy jwie ] (891)
mwvW locdIAW ny swfIAW godIAW ivc pu`q
Kyfx, BYxW vIr mMgdIAW ny, dwdIAW dwdy
poqIAW poqy mMgdy ny [ gurU ikrpw kry !
mwvW, guris`K b`icAW leI Ardws krn,
BYxW, guris`K vIrW leI, bzurg, guris`K poqy
poqIAW leI [

auh mW ikMny BwgW vwlI hY, ijs dw p`uq


guris`K hovy [ auh BYx ikMny BwgW vwlI ey,
ijs dw vIr guris`K hovy [ auh Brw ikMny
BwgW vwlw ey, ijs dI BYx guris`K hovy [
bzurg BwgW vwly ny ijMnW dy poqy poqIAW
guris`K ny [

pihlW guris`KI mMgIey qy iPr dwq [ quhwfy


Gr BwvyN sB kuJ hovy pr jy quhwfy Gr,
guris`KI nhIN qW s`c jwxo, quhwfy Gr kuJ vI
nhIN [ ijnHW dy Gr guris`KI ey, aunW dy Gr
gurU dI klw vrqdI ey, KyVy ny, KuSIAW ny [
sucI rsnw

rsnw duAwrw ismrn krn vwilau, bolo


‘vwihgurU’ iek vwrI Pyr bolo ‘vwihgurU’

qy hux ijs rsnw nwl qusIN prmySr dw


ismrn kIqw hY, inrMkwr dI ausqq kIqI hY,

ies sucI rsnw nwl hux kdy iksy ƒ


kOVw nw bolxw [ burw nw kihxw [ burw
bol ky ies sucI rsnw ƒjUTw nw kr lYxw [

“nwmu khq goivMd kw sUcI BeI rsnw ]


mn qn inrml hoeI hY gur kw jpu jpnw
]” (811)
murId

sicAwr hI isdkI huMdw hY qy isdkI


hI sMqoKI [ kihMdy, ijQy sMswrI Akl
dI h~d muk jwey, auQoN isdk dI h~d
SurU huMdI hY [ iesy isdk dI hoNd sdkw,
isdkI hI murId huMdw hY [ glIN bwqIN
murId nhIN ho skIdw [

“murdw hoie murId nw g~lI hovxw”


gurmiq qW girsq jIvn pRdwn krdI hY,
jIvW ƒ[ kwr ivhwr qoN ivvrijq nhIN
krdI [ KuSIAW nwl, r~j r~j kro sMswr dy
kwr ivhwr, pr ic~q inrMkwr vl r~K ky [
h~QW nwl kro, sMswr dI kwr pr ijs ny
h~Q idqy ny, ic~q aus inrMkwr ivc r~Ko [

“nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil ]


hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil
]” (1375)
“guir sbid dIpku prgwsw”

qusIN kmry dI dIvwr au~qy dIvy dI pUrI


qsvIr bxw lau [ kI auh qsvIr
cwnxw dy skygI ?

au~qr imlygw nhIN [ pihlI gl, mYƒdIvy dI


qsvIr nhIN, mYƒqW dIvw cwhIdw hY [
qy dIvw vI auh cwhIdw hY, ijhVw pRkwS
krdw hovy [ mYƒqW cwnx cwhIdw hY, dIvy dI
qsvIr nhIN, myry leI qW “gur mUrq gur
Sbd hY” gurSbd rUpI, gur igAwn pRkwS
krn vwlw dIpk [

“AMDkwru imitE iqh qn qy


guir sbid dIpku prgwsw ]” (208)
“guir sbid dIpku prgwsw”

qusIN kmry dI dIvwr au~qy dIvy dI pUrI


qsvIr bxw lau [ kI auh qsvIr
cwnxw dy skygI ? au~qr imlygw nhIN [
pihlI gl, mYƒdIvy dI qsvIr nhIN,
mYƒqW dIvw cwhIdw hY [ qy dIvw vI auh
cwhIdw hY, ijhVw pRkwS krdw hovy [
mYƒqW cwnx cwhIdw hY, dIvy dI qsvIr
nhIN, myry leI qW “gur mUrq gur Sbd hY”
gurSbd rUpI, gur igAwn pRkwS krn vwlw
dIpk [

“AMDkwru imitE iqh qn qy


guir sbid dIpku prgwsw ]” (208)
“AMimRq nwmu”

jdoN “AMimRq nwmu” ihrdy ivc


“pRvyS” krdw ey qW Awqmk su~K,
Awqmk KyVw pRwpq huMdw hY [

pr jdoN “AMimRq nwmu” ihrdy ivc “pRkwS”


krdw ey qW

‘rUhwnI mihk’ qy ‘rUhwnI KuSbo’ sMswr ivc


sihjy hI pRgt hox lg jWdI hY [ - hY nw -

“AYsw nwmu inrMjnu hoie ]


jy ko mMin jwxY min koie ]” (3)
“guris`KW dy nyqr” “hir AMimRq iBMny
loiexw” auNJ hI bVy kImqI huMdy ny [

iehnW qW in`q “gurbwxI rUp gurU”


dy dIdwr kIqy ny [ gurU sMgq dy dIdwr,
gurU dy bKiSAW hoieAW dy dIdwr [

qW qy gurisKo “ijauNidAW iehnW nyqrW dw


su`K mwxo pr mrn qoN bwAd jy ieh iksy
loVvMd dy Gu`p hnyry jIvn ivc loA pRdwn
kr skx dy Xog hox, qW jIaUNidAW hI
ienHW nyqrW ƒU ilKqI rUp ivc Bytw krn dw
sMklp zrUr krnw” [
jldI hoeI “Smw” bolI “audws nw hovo

myry vl q~ko” “jo blnw nhIN jwxdy

auh kdy vI iksy dy jIvn dy hnyry

dUr nhIN kr skdy” [

“DrqI auqY ruK isr qlvwieAw [


Awip shMdy duK jgu vruswieAw [
Pl dy lwhin BuK vt vgwieAw [
Cwv GxI bih suK mnu prcwieAw [
vFin Awie mnuK Awpu qCwieAw [
ivrly hI snmuK Bwxw BwieAw” [
sMq sBw
ismrn krn vwilau !
bilhwr jWdw hW quhwfy qoN [
bMdgI krn vwilau !
kurbwn jWdw hW quhwfy qoN [
pRBU dy idqy inrml pr mYly kIqy mn ƒ
Sbd nwl svwrx vwilau !
sdky jWdw hW, kurbwx jWdw hW,
jo qusIN Awpxy mn ƒsMq sBw ivc
mWjx lY Awey ho [
mn mWjx leI sdw sMq sBw ivc
hI jwxw pYNdw hY [
hor qW koeI QW hY hI nhIN
ij`Qy mn mWjIey [

“imil sMq sBw mnu mWjIAY BweI


hir kY nwim invwsu ]” (639)
Krw is`kw

“jIvn dw auhI is`kw Krw hY, ijs ivc


prmySr dI bwxI dw invws ey” [ jy
“gurbwxI” AMdr nhIN v`sI, jy gurbwxI”
AMdr nhIN rsI, qW smJ lYxw auh jIvn dw
is~kw Kotw hY [

“Kry KjwnY pweIAih


Koty stIAih bwhr vwir ]” (143)

“nwnk jy ivic rupw hoie ] Krw Krw AwKY


sBu koie ]” (662)
bMdgI

bMdw khwaux vwly kol jy bMdgI nhIN qW


bMdgI bgYr kwhdI izMdgI [
“bMdgI” ivc hI “izMdgI” hY [
ijs “izMdgI” ivc “bMdgI” nhIN,
auh “izMdgI” hI gMdgI hY [

“ibrQw nwm ibnw qnu AMD ]


muiK Awvq qw kY durgMD ]” (269)
pUrw

srIr C~fx qy lok Awm qOr qy kih idMdy ny


bMdw pUrw ho igAw [mY sc kihMdw hW :-

“ijhVw jIauNidAW pUrw nhIN ho sikAw


auh mr ky pUrw ikvyN hoeygw [ ijhVw bMdw
ADUrw jIivAw hY auh ADUrw hI mrygw” [
Awau ! quhwnMU pUry hox dI jugq dsW :-

“pUry pRBU ƒArwD ky, pUry dy hI gux gw gw


ky, pUry pRBU ƒpw ky, pUrw ho skIdw hY” [

“pUrw pRBu AwrwiDAw pUrw jw kw nwau ]


nwnk pUrw pwieAw pUry ky gun gwau ]”
(295)
‘nwr’ (A~g) qy nUr

jIv ‘nwr’ nwl qW juiVAw hoieAw hY pr


‘nUr’ nwl nhIN [ ‘nwr’ A`g hY qy ‘nUr’
pRkwS [ cwnx A~g ivc vI hY qy ‘nUr’ ivc
vI [ pr A`g dw cwnx, ‘nUr’ vrgw nhIN [
inScy hI ‘nUr’ dw pRkwS quhwfy AMdr ausy
idn hI hoeygw, ijs idn quhwfy AMdroN eIrKw,
swVw qy qwq prweI dI A`g buJ jweygI [
AMdr, eIrKw dI, swiVAW dI, qwq prweI dI,
A~g hY qW “nUr” dw pRkwS ikQy ?

nwr (A~g) dw buJ jwxw hI AMdr “nUr” dy


pRkwS dw sMkyq hY [
pujwrI
pujwrI auhI huMdw hY, ijhVw AwigAwkwrI
hovy [jo AwigAwkwrI nhIN auh pujwrI vI nhIN
[
isrP -joqW jgwaux vwlw, isrP-
P`ul Byt krn vwlw pujwrI nhIN huMdw [
guurU Gr dw pujwrI qW jIvn mukq huMdw ey [
auh jwxdw ey :-
“ibnu nwvY pUj n hoie ]”

AsW prmwqmw ƒivswirAw hoieAw hY


gvwieAw hoieAw nhIN [ prmySr gvwcx
vwlI vsqU hY hI nhIN [pr jy ivswirAw
hoieAw hY qW Awau , aus ƒXwd kr krky
Xwd kr krky iPr imlwp kr leIey [

“gurmuiK hovY soeI bUJY


gux kih guxI smwvixAw ]” (110)
s`cI pRIq”qy “bYrwg

“s`cI pRIq”qy “bYrwg” jdoN donoN ie`kTy huMdy ny


qW pRBU dy drSnW leI qIbr iK`c pYdw ho
jWdI ey [
s`c qW ieh hY ik ijnHW ƒ“drsnu dyKxY kw
cwau ]” (50) hovy, auhnW dy mn sMswr qoN
bYrwgI huMdy ny [

vwihgurU jI jdoN jIv AMdr Awpxw ‘inrml


Bau’ pwauNdy hn qW su`qy is`D hI jIv AMdr
bYrwg auqpMn ho AwauNdw hY [

eysy hI bYrwgI AvsQw sdkw pRmwqmw nwl


iekimk hoeIdw hY [
prmySr dy “inrml BYA” qy “inrml Bau”
ivc rih prmySr dI Xwd ivc koeI ijauxw
is`K lvy prmySr dw nwm jp lvy qW inScw

r~Kxw aus nUM kdy vI jmW dI qRws nhIN


AwauNdI [

“suix kY jm ky dUq
nwie qyrY Cif jwih ]” (962)
gurU dy bcnW ƒkmwauxw hI gurU vwlw hoxw
hY [ jo guris`K gurU dy bcn ƒkmw ky,
gurU ƒrIJw lvy, gurU jogw hI ho rvy,

guru sdw ausy guris`K jogw ho ky rihMdw hY [

“ijs no lgw rMgu sy rMig riqAw ]


Enw ieko nwmu ADwru iekw aun BiqAw ]
Enw ipCY jgu BuMcY BogeI ]
Enw ipAwrw rbu Enwhw jogeI ]”
(958)
bRhm igAwnI praupkwr aumwhw ] (273)

“bRhm igAwnI AMdr praupkwr iksy ivaNuq


jW Xojnw dI dyx nhIN huMdw [ auhnW AMdr qW
praupkwr dw aumwh huMdw hY [ auh jnm lYNdy
hI praupkwr ih~q ny” [ praupkwrI dw
jIvn qW aus ru`K vWgU hY, jo Awp du`K sih,
dUijAW ƒsu`K dyvy [

qp`S ivc q`pdy rwhIAW ƒ, CW dyvy [


p~Qr mwrn vwilAW ƒbdly ivc
P`l bKSy, auhnW dI Bu~K imtwey [
Awp Du`p sih, dUijAW ƒCW bKSy [

“DrqI auqY ruK isr qlvwieAw] Awip


shMdy duK jgu vruswieAw[
Pl dy lwhin BuK vt vgwieAw ] Cwv GxI
bih suK mnu prcwieAw[
vfin Awie mnuK Awpu qCwieAw ] ivrly hI
snmuK Bwxw BwieAw ]”
inrml

“inrml” aus nUM kihMdy ny, jo sdIvI hovy qy


ijsnUM kdy mYl lgy hI nw [

dUijAW dI mYl ktx Xog hovy qy prweI mYl


kt ky vI Kud mYlw nw hovy sdw bydwg rvy [

swic n lwgY mYlu ikAw mlu DoeIAY ] (687)


AMimRq nwmu sdw inrmlIAw ] (100)
jIvn

jIvn kihMdy hI aus nUM ny ijsdI kdI mOq nw


hovy [ srIr mr jwey, mr jwey, jo srIrW dy
mrn qoN bwAd vI jIaUNdy rihx AYsy jIvn
vwly hI DMnqwXog huMdy ny [ ijhVy ijauNdy jIA
gurpRswid sdkw Awpxw jnm, Awpxw
jauxw, qy Awpxw mrnw, Awp hI sMvwr lYx [
AYsys~cy su~cy, “nwm rqy” jIvn dw Blw mOq
kI ivgwV skygI [

jIvq mrY mrY Puin jIvY AYsy suMin smwieAw ]


AMjn mwih inrMjin rhIAY bhuiV n Bvjil
pwieAw ]”
(332)
“nwm”

“nwm” dy dwqy kyvl qy kyvl “siqgurU jI”


hI hn [

“nwm” sRI gurU gRMQ swihb jI dI hzUrI ivc


kyvl qy kyvl pMj ipAwry hI dy skdy hn [

“nwm” koeI ie`klw ivAkqI nhIN dy skdw


BwvyN auh ikMnw v~fw, v`fy qoN v`fw ikauN nw
hovy [
“siqgur dwqw rwm nwm kw
horu dwqw koeI nwhI ]”
(1258)
guris~K

kyvl isK dy Gr jnm lYky koeI Awpxy Awp


ƒis~K nhIN AKvw skdw [
is~K qW bxn nwl hI is~K hoeIdw hY [

guris~K hox dI iek jugq hY gurdIiKAw lY,


gurisiKAw duAwrw, ies ƒkmwauNidAW
kmwauNidAW, “mYN” qy “myrI” ƒmwr,
jdoN koeI ausy dw hI srUp ho jwey qW iek
AYsI AvsQw pYdw ho jWdI hY, jdoN gurU AwKdw
hY, “ieh myrw is~K ey” [

sc AwKW ! is~K hoeIdw hI audoN hY jdoN gurU


AwKy, “ieh myrw is~K ey” [ qy AYsy gurisKW
vwsqy siqgur jI dw Purmwn hY :-

“jo swis igrwis iDAwey myrw hir hir


so gurisKu gurU min BwvY ]” (305)
iKMfy hoey mn nwl surq dw itkwau nhIN bxdw
qy surq dy itkwau ibnW ismrn sPl nhIN [
bYrwgI jn kihx lgy, “hy jIv ! prmySr ƒ
Bwaux dw cwau, qW qyry AMdr bhuq A`Cw hY [
mYN smJ igAw, qUM mn dy iKMfwau ƒvI
mukwauxw cwhuMdw hYN [ pr Xwd r`KIN mn dw
iKMfwau qW auhnW dw mukygw ijnW AMdr pRBU dw
‘Bau’ qy ‘Bwau’ hovy [ ijqnI dyr gurdyv dI
ndr sdkw ihrdy ivc prmySr dw ‘Adb
rUpI’ ‘Bau’ qy ‘Bwau’ nhIN vsdw, auqnI dyr
ieh iKMfwau nhIN mu~kwauxw [ BgqI nhIN ho
skxI qy ausdw nwm ipAwrw nhIN lgxw [

BY ibnu Bgiq n hoveI nwim n lgY ipAwru ]


siqguir imilAY Bau aUpjY BY Bwie rMgu svwir ]
(788)
jo s~cy dI “s~cI pRIq” ivc jIauNdw gurSbd
dI kmweI krky jIauNidAW hI gurSbd ivc
smw jwey , gurSbd rUp ho jwey, Blw mOq
auhnW dw kI ivgwV skygI [

auhnW ƒBulky vI kdy muey nw AwKxw [

“nwnk muey n AwKIAih


ij gur kY sbid smwih ]”
(643)
Awqmk cwau

“Awpxy sWeI ivc smwaux dI locw ihq


jwp krn vwilau ! rsnw rwhIN gux gwaux
vwilau ! BgqI kr, pRBU rIJwaux dI Bwvnw
r~Kx vwilau ! gurdyv siqgurU, sWeI ivc
smwie rihx dI jugq ieauN drswauNdy hn

“krih Bgiq Awqm kY cwie ]


pRB Apny isau rhih smwie ]” (286)
bYrwg

sMswr dw bYrwg audwsI ƒjnm dy ky,


inrwsqw dy KUh ivc su`tdw hY [ kdI kdI qW
ieh bYrwgI ‘s`c’ qoN vI mUMh moV lYNdw hY [
pr gurmiq ivc ‘bYrwg’, iksy auprwmqw qy
inrwsqw ƒnhIN kihMdy [durgMiDq jIvn qoN
sugMiDq jIvn vl,koeI sWeI dI im`TI Xwd
duAwrw, bihbl qy ivAwkul AvsQw ivc,
cwau BrpUr aufwrI lwey, guris`KI ivc eyhI
bYrwg hY [
hMs C`pVI qy Awx auqry [ C~pVI dy pwxI
ivc, auhnW iek cuMj mwrI[ pwxI Kwrw, mYlw
qy gMDlw sI [ iPr dUjI cuMj nhIN mwrI [
ivAwkul qy bihbl hoieAW ƒXwd AweI
mwnsrovr dI [ auhnW mwnsrovr vl auqSwh
pUrvk aufwrI lw, pRym BrI Xwqrw AwrMB
id`qI [

AwqSI SISw, h~Q ivc PV, jdoN sUrj dIAW


ikrnW iek ibMdU qy iek~TIAW kro qW SISy
hyTW r~iKAw kwgz sV jWdw hY [
ieMJ hI jy qy jdoN ‘pRBU nwm’ dI bKiSS
‘surq’ dy ibMdU qy Aw itky qW swry pwp
siqgur boihQ

jy ieh smJ Aw geI ey ik siqgur jI dw


‘nwm rUpI jhwz’ hI Bvswgr qoN pwr lwauNdw
hY qW iPr siqgur jI ƒpu~Cdy ikauN nhIN ?
ik “ikqu ibiD ciVAw jwie” (40)

kI s~cm~uc qusIN jwxnw cwhuMdy ho ? nwm dy


jhwz ivc, qW gurdyv jI dI ieh jugq
kdy nw Bulxw :-

siqguru boihQu hir nwv hY ikqu ibiD ciVAw


jwie ]
siqgur kY BwxY jo clY ivic boihQ bYTw Awie
] (40)
du K smy N Ardws, su K smy N Su k rwnw
Aqy hr smy N krI jwxw ismrn [
Ardws smy N hzU r I bxweI rKxw
qy bxweI rKxw hzU r I Su k rwny smy N
vI [ jy du K W ivc Ardws smy N , su K W
ivc Su k rwny smy N qy ismrn ivc, hr
smy N , au s dI hzU r I bxI rvy qW su K hI
su K ho s x [ pqw jy ? prmy S r dI
Srnwgq ivc prmy S r dI hzU r I ivc
du K hu M d y hI nhIN [

qwqI vwau n lgeI pwrbR h m srxweI ]


cau i grd hmwrY rwm kwr du K u lgY n
BweI ] 1 ] (819)
iehnW A~KW ny, bwhr vl, bhuq kuJ vyiKAw
hY [ pqw nhIN, ikqnw ku smW ho igAw hY
bwhr vl vyKdIAW ƒ[

bwhr vl vyK vyK ieh Ajy QkIAW nhIN,


rjIAW nhIN jwpdIAW [ iehnW A~KW ny
sMswr qW bhuq vyiKAw hY inrMkwr nhIN [

Awau ! ‘gur isiKAw’ rwhIN ‘gur dIiKAw’


kmwauNidAW gurpRswid sdkw iehnW nyqrW
duAwrw hI iesy sMswr coN, ‘inrMkwr’ dw vyKxw
krIey [

“eyhu ivsu sMswru qum dyKdy


eyhu hir kw rUpu hY
hir rUpu ndrI AwieAw ]” (922)
su~K quhwnUM dr dr Btkx nwl nhIN imlxy [
suK quhwfIAW Akl dIAW jugqW nwl vI
nhIN imlxy [suK imlxgy qW kyvl suKdwqy nUM
ArwD ky ihrdy ivc vswaux nwl [ mYN mr
jwvW myry nwl hI srIr qy sMswr dy swry suK
vI mr jwxgy [ mYN muk jwvW ieh nwl hI muk
jwxgy [ dsW ! iek suK AYsw hY jo myry srIr
dy mrn qoN bwAd vI nhIN mrygw [ auh suK hY

“suKmnI suK AMimRq pRB nwmu ]


Bgq jnw kY min ibsRwm ]” (262)
sMswr dy lokI aus ƒhI mirAw AwKdy ny jo
srIr krky mr jwey [ Aqy aus ƒhI ijauNdw
kihMdy ny jo srIr krky jIauNdw hovy [

pr siqgurU kihMdy :

“so jIivAw ijsu min visAw soie ]


nwnk Avru n jIvY koie ]” (142)
rs - ks

Xwd rKxw ! ijqny duK AsIN Bog rhy hW,


sB rsnw dy suAwdW kwrn hn [
ijqny v~D suAwd, ijqnI vD suAwdW dI
rucI, ijqnI vD suAwdW dI BuK, auqny hI vD
duK [ nwm ivhUxy swry rsW, swry suAwdW,
krky iqRSnw vDdI hY [

“Awn rsw jyqy qY cwKy ]


inmK n iqRsnw qyrI lwQy ]” (180)

ieh swry Bog, rog hI qW ny [

“bhu swdhu dUKu prwpiq hovY ]


Boghu rog su AMiq ivgovY ]” (1034)
pSU, pMCI qy hor Anyk jUnW sB mirAwdw ivc ny
[ prmySr dI swrI rcnw, bnspqI, cMd, sUrj,
hvw, AgnI sB kuJ hI qW mirAwdw ivc ey [
pr pqw nhIN bMdy nUM kI ho igAw ? kmwl ho geI,
bMdy kol A~KW qW bMdy vrgIAW ny pr ies dI
q`kxI bMidAW vrgI nhIN [ ies kol zbwn qW
bMidAW vrgI ey , lyikn bolI bMidAW vrgI nhIN
[ h~Q bMidAW vrgy ny pr krm bMidAW vrgy
nhIN [APsos mnu`KI jwmW pw ky vI ies dy krqb
pSUAW vrgy ny [ kwrn isrP ieh hY, ik ieh
mirAwdw qoVI bYTw hY [ zrw soco, kdy iksy ny gW
nUM nhIN ikhw ik qUM gW bx [ iksy kUkr nUM nhIN
ikhw - kUkr bx [ iksy pMCI nUM nhIN ikhw —
pMCI bx [ bMidAw ! qYnUM ikauN swry bwr bwr
kihMdy ny, ‘bMdw bx’ [ pSUAW dy Gr koeI jnm lY
ky, pSUAW vWg mr jwey, koeI APsos nhIN [ pr
APsos dI gl qW ieh hY ik jnm lvy bMidAW dy
Gr, pr mry pSUAW vWg” [
siqgurU jI ƒmQw tykxw - siqgurU jI dI
AwigAw ivc rihxw, siqgurU dy hukm ƒ
mMnxw hI hY [ Awau ! pRx krIey, myry pRIqm !
mYN qYƒAj mQw tyikAw hY [ mYN sdw
qyry hukm ivc rhWgw - qyrI AwigAw ivc -
qyry isDWq ivc - qyrI ivcwrDwrw
ivc hI jIvWgw, qyrw ho ky qy isrP
qyrw ho ky

quDno invxu mMnxu qyrw nwau ] (878)


icM qw - cyqw

icMqw nw kro [ sdw cyqy kro


Awpxy sWeI ƒ, Awpxy mwlk ƒ,
Awpxy Ksm ƒ, gurdyv siqgurU jI ƒ,
ijvyN ijvyN cyqy krogy iqvyN iqvyN cyqy sdkw
icMqw imt jweygI qy bwkI rih jweygw
kyvl qy kyvl ‘cyqw’ [ icMqw icKw ivc
smwauNdI hY [ prMqU gur prmySvr dw ‘cyqw’
inrMkwr ivc [

“nwnk icMqw miq krhu icMqw iqs hI hyie ]


jl mih jMq aupwieAnu iqnw iB rojI dyie
]” (955)
ieh “hir rs” “AMimRq rs” hY [ ijs ƒ
C`k C`k ky, C`k C`k ky Amr AvsQw ƒ
pRwpq hoeIdw hY [ Bwv ieh “AMimRq” hI
Awpxw srUp dy Awqmk jIvn bKS
Amr AvsQw pRdwn kr idMdw hY [

iehu hir rsu pwvY jnu koie ]


AMimRqu pIvY Amru so hoie ](287)
“A`j jdoN siqgurU jI dI bKiSS nwl ,
siqgurU jI dI hzUrI ivc , nwm AiBAws
kmweI smwgm ivc quhwƒbYTw hoieAw vyK
irhw hW Aqy quhwfy qy ciVAw ivsmwdI rMg
vyK irhw hW qW ies qrHW lgdw hY ik ieh
sB kuJ “gux gwey goibMd” dI bKiSS sdkw
hY [

“Bey ik®pwl gurU goivMdw sgl mnorQ pwey ]


AsiQr Bey lwig hir crxI goivMd ky gux
gwey ]” (618)
ijvyN lihr smuMdr coN jnm lY smuMdr ivc hI
smw jWdI hY [ ijvyN sUrj dI ikrn, sUrj qoN
jnm lY sUrj ivc hI smw jWdI hY [

sUrj qoN aupjI ikrn dw, ijqnI dyr q`k auh


jIvq hY, sUrj krky hI aus dw jIvn hY
qy muV ausdw AMq vI sUrj ivc hI hY [

swihb kihMdy, “hy bMdy qyrw qW jnm hI


pRBU ismrn coN hoieAw ey, jy qyrw jIauxw vI
pRBU ismrn ivc hovy qy kmwauxw vI pRBU
ismrn ivc qW qyrw AMq smW vI pRBU ismrn
ivc hI hovygw [ joq nwl joq iml jweygI [

inScy hI ABydqw pRwpq hoeygI [


gurmuK dI soc

“scu” , gurmuK dy bol “scu” , gurmuK


dw sunxw “scu” , gurmuK dw dyKxw
“scu” , gurmuK dw vrqxw “scu” [
ieMJ lgdw ey — ijvyN gurmuK kol
“scu” hI “scu” huMdw hY Aqy
“scu” qoN ibnW hor kuJ vI nhIN [
iesy hI “scy dy scu” sdkw
koeI “sicAwr” ho skdw hY [
dwq

koeI vI dwq, iksy krm, iksy jugq,


iksy isAwxp sdkw pRwpq nhIN huMdI [
ieh Awpxy ilAW vI qW nhIN imldI [

“dwqY dwiq rKI hiQ ApxY


ijsu BwvY iqsu dyeI ]” (604)

Bly gurisKo ! hr dwq, dwqy dy qruiTAW hI


imldI hY [

“eyh iknyhI dwiq Awps qy jo pweIAY ]


nwnk sw krmwiq swihb quTY jo imlY ]”
(474)
swD sMgq

kdI vI swD sMgq ivc isrP Awauxw jwxw

nw mMgxw [ jdoN mMgxw : ies ivc invws

mMgxw [ - suK hosI -

“swD sMig pRB dyhu invws ]

srb sUK nwnk prgws ]” (290)


prmySr dw jwp krn vwilau ! ihrdy ivc,
ieh smJ r~Kxw ik ieh quhwfw nwm jpxw
iksy ƒsunwaux vwsqy nhIN [ieh qW Awpxy
hI su~qy mn ƒjgwaux vwsqy hY [ ikvyN hovy,
jo ieh su~qw mn AigAwnqw dI nINd coN
jwg pvy[

“ismir ismir ismir guru Apunw


soieAw mnu jwgweI ]” (758)
prmwqmw dy Bwxy nUM qusIN mMno, cwhy nw mMno, aus nUM
kI Prk pY cilAw hY ? ausdw Bwxw qW sdw vrq
hI irhw hY [ d`so, quhwfw bcpn ikQy igAw ? kI
qusIN rok ilAw ? ikQy geI quhwfI jvwnI ? qusIN
rok nhIN sky [ hukm qW vrq hI igAw [ ieh
bufwpw vI qW nhIN rihxw [ ieh vI mu`k jwxw
hY [iek idn, A`gy qur pYxw hY [ ikauNik
prmwqmw nUM Bwxw mnwauxw AwauNdw hY [
“Bwxw mMny mMnIAY, Awpxw Bwxw Awp mMnwvy”]
qy jy aus Awpxw Bwxw mnvw hI lYxw ey
qy aus qoN ibnw, hor koeI cwrw vI nhIN [
qW qy ausdy hukm nUM im~Tw mMn,
sdIvI Awqmk su~K pRwpq krIey [

“ijsu Twkur isau nwhI cwrw ]


qw kau kIjY sd nmskwrw ]
jw kY min lwgw pRBu mITw ]
srb sUK qwhU min vUTw ]
ijsu jn Apnw hukmu mnwieAw ]
srb Qok nwnk iqin pwieAw ]” (268)
A~KW mIcx dw nwm smwDI nhIN [ smwDI
qW hY mn dw ibsrwm [ jy mn ny ibsrwm hI
nhIN kIqw qW smwDI kwhdI ?

Q`ky tu`ty sMswrI ibsrwm krdy ny Arwm krky


pr Bgq jnW dw ibsrwm hY :-

“suKmnI suK AMimRq pRB nwmu ]


Bgq jnw kY min ibsRwm ]” (262)
gurisK vIro ! Awau, ‘syvw’ qy ‘ismrn’ dw
dIpk PV ky hnyry ivc turdI kOm dw rwh
ruSnweIey [

“hoie iekqR imlhu myry BweI


duibDw dUir krhu ilv lwie ]
hir nwmY ky hovhu joVI
gurmuiK bYshu sPw ivCwie ]” (1185)
“nwm rs” inScy hI iek AYsw rs hY, ijs
ƒjy koeI pIvI jwvy pIvI jwvy C`kI jwvy
C`kI jwvy,qW eysy rs kwrn hI auh sdIvI
iqRpqI ƒpRwpq huMdw hY [

eyhI “nwm rs” aus ƒAwpxy ivc smw ky


Awpxw hI srUp bKS idMdw hY [

“ijn hir jipAw sy hir hoey


hir imilAw kyl kylwlI ]”(667)
jnm hoieAw, dunIAw ny nwm r`iKAw nwmdyv,
rivdws, kbIr, DMnw [ pr jdoN gurpRswid
vriqAw, gurU ikrpw hoeI, qW ienHW sBnw dy
nwm A`gy, iek Sbd hor lg igAw
— “Bgq” iPr ieh ho gey: -
Bgq kbIr jI, Bgq nwmdyv jI,
Bgq rvIdws jI, Bgq DMnw jI [

“gur aupdyis swD kI sMgiq


Bgqu Bgqu qw ko nwmu pirE ]”(1105)
siqsMgq ivc hI “nwm” rUpI “AMimRq”
vMifAw jWdw ey [ eyQy “bwxI aucrih
swD jn” dy “Aimau clih Jrxy ]”
dy “suKIAw hir krxy” vwly “Awqmk AnMd”
nUM pRwpq hoeIdw hY [

“EQY AMimRqu vMfIAY suKIAw hir krxy ]”


(320)
jIvn jIaUNidAW jo ‘jwq’ nwl qW ipAwr
krdw hY pr ‘joq’ nwl nhIN [

ijhVw jIvn jIaUNidAW, ‘kUV’ nwl qW


ipAwr krdw hY, pr ‘s~c’ nwl nhIN [

ijhVw jIvn jIaUNidAW , ‘ikrqm’ nwl qW


ipAwr krdw hY, lyikn ‘krqwr’ nwl nhIN [

qW smJ lYxw aus dw mn Ajy mYlw hY [

“siqguru ijnI n syivE sy ikqu Awey sMswir


]” (69)
bMdw

kdI Azmw lYxw m~KI cMdn qy nhIN bYTdI [


ieh jdoN vI bYTygI sdw bYTygI hI durgMD
(gMdgI) qy, sugMD qy kdI vI nhIN [
sugMDI qy bYTx vwlI m~KI huMdI hI nhIN,

ivSy ivkwrW ivc rihx vwlw bMdw,


‘nwm ivhUxy rsW’ ivc gRisAw bMdw,
vyKx ƒqW BwvyN ‘bMdw’ ivKweI dyvy
pr ‘bMdgI’ ivhUxw ‘bMdw’, ‘bMdw’
AKvweygw [

“kbIr pwpI Bgiq n BwveI hir pUjw n


suhwie ]
mwKI cMdnu prhrY jh ibgMD qh jwie ]”
(1368)
gurmuK dI tyk kyvl qy kyvl prmySr dw
“nwm” hY [ prmwqmw dy “guxW” dI sugMDI
vMfxw hI gurmuK dw “dwn” hY [ gurU igAwn
dy mhwrs ivc, ilv joV gurSbd dI kmweI
krky AwpxI m`q ƒDo lYxw hI gurmuK dw
“ieSnwn” hY [

“gurmuiK nwmu dwnu iesnwnu ]” (942)


jo quhwfI Awqmw ivc prvyS kr jwey
kyvl auhI quhwfw Awpxw hY [ ijhVw
quhwfI Awqmw ivc prvyS hI nhIN kr
sikAw, auh quhwfw kwhdw ? quhwfw ikvyN
hoieAw ? qW qy icq ausy nwl lwau
jo quhwfI Awqmw ivc prvyS kr jwey [
horW pwsy icq ikauN lweI bYTy ho [
Awqmw sUKSm hY nw, ies sUKSm Awqmw ivc
prmwqmw dw sUKSm nwm hI prvyS kr
skdw hY [ qW qy ies ieko iek prmySr dy
nwm nwl icq lwauxw kro [

“kwhy eyk ibnw icqu lweIAY ]


aUTq bYTq sovq jwgq sdw sdw hir
iDAweIAY ]” (379)
DrqI qy sB pwsy, mYN dyK irhw hW, dOV hI
dOV lgI hoeI hY [ mnuKI soc qy suBwau ivc
hr smyN, pYsy kmwaux dI dOV, sMswrk su~K
swDn iek~Ty krn dI dOV, sMswrk Shurq qy
pdvIAW pRwpq krn dI dOV, mwieAw joVn
dI dOV lgI hoeI hY [ ijs pwRpqI leI ieh
mn krky vI dOV irhw hY, qn krky vI dOV
irhw hY, socW krky vI dOV irhw hY qy, idRStI
krky vI sB dOV lgI hoeI hY [ jy sMswr dI
dOV muk jwey qW sMswr dI mOq hY, jy suAwsW
dI dOV muk jwey qW srIr dI mOq hY, qy jy
PurinAW dI dOV muk geI qW mn dI mOq[
ijs idn srIr dI mOq ho geI, pirvwr qoN
tut igAw [ pRMqU ijs idn mn dI mOq ho
geI, inrMkwr nwl juV igAw [
srIr dw mrnw hY, sMswr qoN tutxw,
mn dw mrnw hY, inrMkwr nwl juVnw [
prmwqmw ny qYƒbMdw bxw ky ByijAw sI
bMdgI leI [
qUM ibnW bMdgI kIqy hI sMswr qoN clw igAw [
prmwqmw kihMdy, “qYƒbMdw bxwaux dw
svwd hI nhIN AwieAw [ ies qoN
cMgw huMdw mYN qYƒbMdw hI nw bxwauNdw [

APsos ! prmwqmw dw GilAw hoieAw bMdw


bMdgI ivhUxw clw igAw [

“mwxU GlY auTI clY ]


swdu nwhI ievyhI glY ]” (1413)
Dsqwr

isK bicAW ivc “srdwrI dy icMn”


Bwv dsqwr sjwaux dI pRrynw, bicAW AMdr,
srdwr hox dw, mwx qy ivSvws, aujwgr
krn dI rIJ dI pUrqI ihq dsqwr sjwaux
sbMDI bicAW ƒieMJ sMboDn krdy :-
“dsqwr sjwaux ligAW lV lV krky, in~q
dsqwr sjwauxw [ qy hr lV bMnidAW,
Ardws krnw :-
ihrdy ivc sq Awvy, sMqoK Awvy, dieAw
Awvy, Drm Awvy, DIrj Awvy [
qy lV lV auqwridAW, aucwrnw:-
kwm jwey, kRoD jwey, loB jwey, moh jwey,
hMkwr jwey [
scu qy suc

swihb kihMdy, “bMidAw ! ieko iek scw hY,


qy ieko iek scu [ ijs ‘scu’ dw sB vrqwrw
hY qy auh hY scw swihbu [

“scw swihbu eyku qUM


ijin sco scu vrqwieAw ]” (467)

qy iesy sdIvI scu dy inrml Awqmk srovr


ivc ieSnwn krky, ihrdy ivcoN kUV dI mYl
auqr jWdI hY [ ieMJ ieh Doqw hoieAw ihrdw
‘scu srUp’ ho jWdw hY [ iehI ‘scu srUp’
hoieAw ihrdw Xwd rKxw ‘sucw’ huMdw hY [

“khu nwnk scu iDAweIAY ]


suic hovY qw scu pweIAY ]” (472)
igAwnu Aru iDAwn
iDAwn qoN ibnW iekwgrqw nhIN [
qy iekwrgrqw qoN ibnW BgqI vI nhIN [
Awqmw qy prmwqmw dw myl ho skdw hY
jy r~bI igAwn iml jwey [
qy iesy r~bI igAwn sdkw iDAwn itk
jwey [ “gur igAwn” qy gurU bKiSS rwhIN
imilAw iDAwn Awqmw qy prmwqmw dw
myl krwauNdw hY

“guru igAwnu Aru iDAwnu qq isau qqu


imlwvY ]” (1396)
“gurmuK sau kir dosqI
siqgur sau lwie icqu ]” (1421)
“gurmuK nwl dosqI qW kIqI jw skdI hY,
sWJ rKI jw skdI hY, sMgq kIqI jw skdI
hY pr surq iksy kol vI igrvI nhIN rKI jw
skdI, BwvyN auh ikMnw vfy qoN v`fw ivAkqI
vI ikauN nw hovy” [ “surq ƒkyvl qy kyvl
siqgur jI nwl hI joV ky r`Kxw bxdw hY ]”
“sbdu gurU suriq Duin cylw ]” (943)

dy gur aupdyS idRVwauNdy kihMdy :-

“jwgq joiq jpY insbwsur , eyk ibnw mn


nYk n AwnY ]
pUrn pRym pRqIq sjY, bRq gor mVI m`t BUl
n mwnY ]
qIrQ dwn dieAw qp sMjm , eyk ibnw nih
eyk pCwnY ]
pUrn joq jgY Gt mY, qb Kwls qwih
nKwls jwnY ]”
Aqy

“iDAwn Dro iqh ko mn mYN ijh ko Aimqoij


sBY jgu CwieE ]”
Aqy

nw iDAwn Awin ko Dro, nw nwm Awin aucro


prm iDAwn DwrIAn, AnMq pwp twrIAn ]

dI gurmiq loA dy bcnW duAwrw, mnm~q dy


Gu`p hnyry dUr krn ihq kihMdy, ik ijhVw
“Sbd gurU” dy isDWq qy Awqmk qOr qy idRV
ho, ihrdy iv`c gurU dI pRIq qy prqIq dw
DwrnI ho jwvy, qW aus ƒjIvn ivc kdI vI
qy iksy gloN vI qotw Aw hI nhIN skdI” [
jy is`K khwaux vwly ny Ajy “gurSbd” ƒ
nhIN pihcwixAw, nhIN mMinAw qW auh
BweI swihb BweI gurdws jI dy kQn Anuswr
A`KW huMidAW hoieAW vI AMnw qy kMn huMidAW
hoieAw vI bolw hY [ ijnHW rsnw rwhIN ilv
joV “gurSbd” aucwrn nhIN kIqw , rsnw
huMidAW hoieAW vI ijvyN auh gUMgy hox [
auhI jIvn rUpI is`kw Krw hY ijs jIvn ivc
s`cy prmySr dI s`cI bwxI dw invws ey [

“nwnk jy ivic rupw hoie ]

Krw Krw AwKY sBu koie ]” (662)


inScw

inScy nwl “guris`K” dy mgr lg jwayu,


quhwnUM “gurU” kol lY jweygw [ inScy nwl
“gurU” dy mgr lg jwau, quhwnUM “inrMkwr”
kol lY jweygw [
ikvyN ?
inScw rKxw guris~K dw guru qy
gurU dw inrMkwr qoN v`Krw hor koeI itkwxw
hY hI nhIN [

“s~cy syvk” ƒinScw hY ik syvw dy ibRC ƒ


hI “syvw” dw Pl lgdw hY [ qy ismrn ƒ
ismrn dw hI Pl [

“eyk bwr siqgur mMqR ismrn mwqR


ismrn qwih bwrMbwr gur hyq hY”
“Bilau !
jy auh sYx nweI dy kwrj jw ky suAwr skdw
hY qW quhwfy ikauN nhIN ? ijs gurU dI syvw
ivc qusIN lgy ho inScw r~Kxw !
auh quhwfy kihx qoN pihlW hI
quhwfy sB kwrj suAwr dyvygw [

“jh jh kwj ikriq syvk kI


qhw qhw auiT DwvY ] 1 ]
syvk kau inktI hoie idKwvY ]” (403)
lokweI suAwl krdI hY, “qusIN AMimRq CkwauNdy
ho [ kI Pwiedw ? bMdy qW Pyr kcy ho jWdy ny”
[ mYN kihMdw hW, “kI quhwfy cldy kwljW ivc
swry b~cy pws ho jWdy ny ? jy nhIN qW kI
bicAW dy Pyl hox kwrn kwlj bMd kr idMdy
ho ? qusI AwKogy nhIN [ AsIN vDyrI imhnq
qy nroeI jugq sdkw Pyl hoey bicAW ƒ
imhnq krw ky pws krwauNdy hW [mYN s~c
AwKW [

“k~cy auh huMdy ny, T~gy auh jWdy ny, lu~ty auh
jWdy ny, ijnW ƒgurSbd ivc idRVqw nhIN [
ijhVy gurSbd dI kmweI nhIN krdy [
gurSbd ƒkmwauxw, gurU dI ivcwr ƒ
kmwauxw hY [ gurU dI ivcwr ƒkmwauxw gurU
dI soc ƒkmwauxw hY [ gurSbd dI ivcwr ƒ
kmwauxw, gurU dI m~q ƒkmwauxw hY [ jy
Agr gurisK gurSbd dI ivcwr ƒkmw
lvy, iPr dunIAw dI koeI qwkq AMimRq KMfn
nhIN kr skdI [ keI kihMdy rihq nhIN
rihMdI” [

“jy Bwvnw nwl, gurU dy snmuK rih, scy idloN


gurU qy pRqIq qy gurU dI pRIq ivc qUM gurU vwlw
bx jweyN qW gurU dI ndr qy bKiSS sdkw
qyry koloN kdI koeI kurihq hoxI hI nhIN” [

“sMswrI ipqw Coty bcy nMU jdoN clnw isKwauNdw


ey, qW kihMdw hY, “myry vl Aw”[ b~cw turdw
nhIN, frdw hY, ikDry if~g nw pvW [ ipqw
kihMdw hY, “myry vl mu~K krky kdm put mYN
qYƒifgx nhIN dyNdw” [ ipqw if~gdy ƒdboc
vI lYNdw hY”[
“BilAw ! gurU dy snmuK ho, AwpxI surq ƒ
gurU vl kr qW shI, gurU vl inScy dw kdm
put qW shI, jy sMswrI ipqw pu~qr ƒif~gx
nhIN dyNdw qW kI siqgurU ipqw swihb SRI gurU
goibMd isMG jI qYƒifgx dyxgy ? jy BweI
jogy ƒvysvw dy dr qoN bcw skdy ny, qW kI
qyrI r~iKAw nw krngy ?”

“nym, inScy, pRIq qy pRqIq nwl gurSbd dI


kmweI kr, qyrI Gwlxw sPl hoeygI” [
is~K

is~K dw A~KrI ArQ hY :- jo hr smyN


is~Kx leI iqAwr rvy jo hr smyN
scu dI qlwS ivc rhy, jo scu ivc jIvy,
scu kmwey, qy Awpxy jIauNdy jIA ‘mYN’ qy
‘myrI’ mukw scu ivc hI smw jwey [

aus ƒis~K kihMdy hn [


Aws - ipAws

prmwqmw dw nwm jpidAW jpidAW, jy jIv,


dunIAW dI Aws qy mwieAw dI ipAws C~f
dyvy, qW ies dI prmySr nwl ilv lg skdI
hY [

Bwv, prmwqmw dw nwm ihrdy ivc vs skdw


hY [

ies qrW ieh ies AMjn rUpI sMswr ivc


rihMidAW mwieAw qoN rihq inrMjn ƒpw
skdw hY [ nwm sdkw iesy ivc ilv lIn
ho skdw hY [

“Awsw ivic Aiq duKu Gxw mnmuiK icqu


lwieAw ]
gurmuiK Bey inrws prm suKu pwieAw ]”
(1249)
ihrdy ivc ‘inmrqw’ qy ‘grIbI’ dI ‘dwq’
kyvl gurmuK ihrdy ƒ hI ‘syvw’ qy
‘ismrn’ duAwrw pRwpq huMdI hY [

hor iksy jugq duAwrw nhIN [

AYsIAW gurmuK rUhW qoN mYN kurbwn jWdw hW,


bilhwr jWdw hW [
“hauN iqs Gol GumwieAw
gurmiq irdy grIbI AwvY ]”

gurmu`KW ny jIvn jIaUNidAW Awpxy srIr ƒ


h`tI bxw ky, mn ƒvxjwrw bxw ky, aus h`tI
ivc gur Sbd dw sOdw pw ky vxj kIqw hY [

“gurmuiK Gwly gurmuiK Kty


gurmuiK nwmu jpwey ]” (753)
gurmu~K Awp nwm jpdw hY dUsirAW ƒ
jpwauNdw hY [

“hir mMdru hir kw hwtu hY


riKAw sbid svwir ]
iqsu ivic saudw eyku nwmu
gurmuiK lYin svwir ]” (1346)
ijnW ƒpRmwqmw iek dm iek pl swis
igrwis vI nw ivsry, auhI auq`m , pUrn ,
qy prDwn purS huMdy hn [

ijnw swis igrwis n ivsrY


sy pUry purK prDwn ] (313)

ijnw swis igrwis n ivsrY


hir nwmW min mMqu ]

DMnu is syeI nwnkw


pUrnu soeI sMqu ] 1 ] (319)
“mYN bynqI krW :-
mwqw dI ku`KoN srIr jnm lYNdy ny [ pr q`kxw
qW ieh hY, ik mwqw dI ku`KoN jnm lY ky,
jIvn ny jnm ikQoN ilAw [ jy s`c dI ku`KoN
jnm lY, s`c dI god ivc p`ldw, s`c ivc
ijauNdw, s`c nUM kmwauNdw, koeI muV ky s`c
ivc hI smw jwey, auh jIvn kdy mrdw
nhIN [

ijhVw srIr dy mrn qoN bwd vI nw mry ausy


nUM jIvn kihMdy ny [ AYsy jIvn vwly hI DMnqw
Xog ny, ijhVy jIaUNdy jIA Awpxw jnm,
Awpxw jIaUxw qy Awpxw mrnw Awp hI sMvwr
jWdy ny [

gl srIrW dI Xwd dI nhIN [ srIr qW


ijhVw clw jWdw hY, muV ky idKweI nhIN
idMdw, nw idKweI dyxw hY [
XwdW mnwaux vwilE !
srIrW dI Xwd kI mnwaugy [ XwdW mnwauxIAW
qW aus nUM kihMdy ny ijs jIvn dI Xwd
mnwauNidAW, koeI aus dI Xwd ivc, s`c dy
mwrg qy cl, s`c ivc jIaUNdw, Awqimk
jIvn jIaU pvy, qy Awqimk jIvn jIaUNdw,
s`c ivc smw jwey[ AYsI Xwd mnwauxI hI
sPl hY [“

You might also like