Zadatak 1.

U hidraulični cilindar se u toku radnog i povratnog hoda unosi ulje u količini Q = 50 dm3 min  . Pritisci
u radnim komorama cilindra su u toku cjelokupnog ciklusa (radnog i povratnog) p = 250 [ bar ] , a
gubitak pritiska u povratnim vodovima je ∆pgr = 25 [ bar ] u toku radnog hoda klipa i ∆pgp = 30 [ bar ] u
toku povratnog hoda klipa. Prečnik klipa je D = 100 [ mm ] , a odnos površina klipne i klipnjačine komore
je A : Ap = 2 :1 . Izračunaj sile, brzinu kretanja klipa i prečnik cjevovoda za klipnu i klipnjačinu stranu
ukoliko je dozvoljena brzina proticanja ulja kroz cjevovod jednaka vc = 4 [ m s ] .
Zadatak 2.
Proračunaj prečnik klipa cilindra, prikazanog na slici, za dva varijantna stanja:
a) Potiskivač je postavljen na kraju klipnjače, u momentu pokretanja udaljen je od tijela (A) za
dužinu L i kada je sa njim došao u kontakt, već je dostignuta radna brzina;
b) Potiskivač je u momentu pokretanja klipa u kontaktu sa tijelom (A).

Zadato: mA = 5000 [ kg ] (masu klipa i ulja u cilindru zanemariti); koeficijent trenja mirovanja µm = 0,5
; koeficijent trenja kretanja µk = 0, 25 ; maksimalni radni pritisak u klipnoj komori u toku kretanja je
p = 100 [ bar ] ; pad pritiska u povratnom vodu je ∆pg = 10 [ bar ] ; brzina klipa v = 0,3 [ m s ] ; odnos
površina klipa i klipnjače 2:1; vrijeme dostizanja radne brzine u oba analizirana slučaja je tu = 0, 2 [s ] .
Zadatak 3.

Na radnom stolu rendisaljke nalazi se predmet koji se obrađuje. Sto se kreće brzinom od v p = 2 [ cm s ]
, preko podloge koja ima koeficijent trenja µ = 0,1 , pomoću hidrauličnog sistema prikazanog na slici.
Odrediti snagu pumpe, koju treba ugraditi da bi se ostvarilo željeno kretanje radnog stola. Poznato je:
d = 8 [ mm ] ; D = 40 [ mm ] ; D0 = 20 [ mm ] ; H = 0,5 [ m ] ; L = 1 [ m ] ; G = 6 [ kN ] ; G0 = 4 [ kN ] ;
R = 3 [ kN ] ; ρ = 865 kg m3  ; η = 17,3 ⋅10−3 [ Pa ⋅ s ] i η P = 0,8 .
Zadatak 4.
Na slici je prikazan razvodnik sa prigušenjem sa 3 priključna otvora, povezan sa hidrocilindrom
dvostranog dejstva sa klipnjačom na jednoj strani. Otvor kroz koji izlazi ulazi iz razvodnika (upravljački
otvor) je pravouglog oblika širine b, čiji je koeficijent protoka Cd . Pritisak napajanja je p1 konstantan.
Kada je brzina izvlačenja klipnjače v1 , sila opterećenja je F1 suprotnog smjera od smjera brzi; pri brzini
uvlačenja klipnjače v2 , sila opterećenja je F2 suprotnog smjera od smjera brzine.

a) Napisati izraze za brzine v1 i v2 za ista pomjeranja razvodnog klipa na bilo koju stranu od nultog
položaja;
b) Odrediti uslove pod kojima brzine v1 i v2 mogu biti iste po apsolutnoj vrijednosti.
Zadatak 5.
Na slici (a) prikazana je šema hidrauličnog sistema kod koga se brzina hidrocilindra reguliše pomoću
ventila za regulisanje protoka sa podesivim izlaznim protokom (dvograni regulator protoka).
a) Odrediti ulaznu snagu pumpe za naznačene uslove (u stacionarnom stanju);
b) Ako se za regulisanje brzine hidrocilindra koristi ventil za regulisanje protoka sa podesivim
izlaznim protokom i prelivnim otvorom prema rezervoaru (slika (b) – trograni regulator protoka),
a opterećenje i brzina cilindra ostaju nepromjenjeni, odrediti promjenu ukupnog stepena
iskorišćenja kompletnog hidrauličnog sistema.

Poznato je: D = 60 [ mm ] ; d = 25 [ mm ] ; na prigušnom ventilu je konstantan pad pritiska

∆p pv = 4 [ bar ] , ηV = 0,92 i ηmh = 0,8 . Napomena: gubici pritiska u cjevovodu mogu se zanemariti.

Za jedinicu protoka Q dm3 s  i pritiska ∆p [ bar ] poznato je:

- Za razvodnik A: Q = 0,5 ⋅ ∆p ;
- Za razvodnik B: Q = 0, 4 ⋅ ∆p ;
- Za razvodnik C: Q = 0, 43 ⋅ ∆p .